Xəbər bülleteni № 1http://transparency.az/cnews/

Ünvan: AZ1001, Bakı, Cəfər Cabbarlı, 16, mən. 7Tel: (+994 12) 497 81 70; 497 68 15; Fax: (+994 12) 596 20 38

E-mail: info©transparency.az

İyul 2015

34 qəzetə maliyyə yardımı (Siyahı) Azərbaycanda süd istehsalı tələbatın 53 faizini təmin edir Ekspert kredit ödənişlərini gecikdirməməyə çağırır Daxili İşlər Nazirliyinin zabitlərinə ali xüsusi rütbələr verildi Rəsmi Bakı Avropa Oyunlarına gələn tamaşaçıların sayını

açıqladı Yunanıstan böhranı vahid Avropa ideyasını silkələyir 6 ayda 142-yə nə qədər müraciət daxil olub? Korrupsiya: ABŞ Dövlət Departamentinin fikrincə, aşağıda

azalma var, yuxarıda yox Bank sistemi: kredit faizlərinin azalmasına yeni əngəl Nazirlikdən adlar hesabatı Hökumətdə portfel sayı: Azərbaycanda və qonşularda Kənd təsərrüfatı naziri görülən işlərdən və planlardan danışıb Rayon maşınlarının paytaxta buraxılmasını hökumət

komissiyası tənzimləyəcək Dövlət Neft Fondu Çin yuanında investisiyalara başlayıb Məhkəmənin vaxtı bilindi Yunanlar Avropa planına yox dedi Ekspert: “Yunanıstanda böhranın başa çatması Azərbaycana da

sərf edir” Beynəlxalq Bankın İdarə Heyəti üzvlərinin səlahiyyət müddəti

uzadılıb Məktəbli geyimi bahalaşır “Hökumətin tərkibində ciddi dəyişikliklər edilməlidir” Ekoloji pozuntular və cəzalar: 15 günlük statistika açıqlanıb İntiqam Əliyevin şikayətinə baxılır İqtisad Universiteti yeni əməkhaqqı sisteminin tətbiqinə

başladı

Yerevanda qiymət artımına etiraz aksiyası sona çatdı Manata yeni təzyiq dalğası gəlir? Ekspert müqayisə apardı: Dövlət Neft Şirkətinin borcu dövlətin

borcundan çoxdur Nazirlik vergi cinayətlərinin hesabatını yaydı Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarında artım var Əhalinin nə qədər əmanəti var? (Rəsmi məlumat) Ünvanlı yardım: sistem tam avtomatlaşdırılır “Rəy” Monitorinq Mərkəzi prezidentlik sorğusu keçirib Rusiyalı milyarder Dağlıq Qarabağda olduğunu təsdiqləyib Hər 10 min nəfərdən 227-si ödənişsiz təhsil alır Azərbaycandakı kommersiya banklarının internet ünvanları Azərbaycan seçicilərinin yaş bölgüsü Milandakı beynəlxalq sərgidə Azərbaycan pavilyonu açılır SOCAR ödəniş hesabatı verib Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət (Ən yeni statistika) Qeydiyyatda olan sığortaolunanların sayı 4,12 faiz artıb İllik maliyyə hesabatı verməyən 12 siyasi partiya qeydiyyatsız

qala bilər Qiymətləndirmə Komissiyasından keçən 10 dini icmaya vəsait

ayrılıb FİFA-da korrupsiya qalmaqalı: əsas fiqurlardan birinə ömürlük

qadağa qoyuldu Naxçıvanda nə qədər məhsul istehsal olunur? (Muxtar

respublikadan açıqlama)

Təhlil

Vətəndaşlıq qanununda yeniliklər qüvvəyə minib 5-ci parlament seçkisi gəlir Məhkəməsiz mübahisə Azərbaycanda hasilat hara düşür, dünyada qiymət hara? Sahibkarlar necə çəkişir? Hökumətdə ixtisar (Ekspertlər təklif edir) Daşınmaz əmlak bazarı: kim nə alır? 20 ildə Azərbaycanda ABŞ dollarının məzənnəsi necə dəyişib

(Arayış) Pulu hansı pulda saxlamaq sərfəlidir?

Dünya Ticarət Təşkilatına üzvlük 18 ildir uzanır

34 qəzetə maliyyə yardımı (Siyahı)01.07.2015

Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun Müşahidə Şurası 2015-ci ilin ikinci yarısında KİV layihələrinin maliyyələşdirilməsi ilə bağlı elan edilmiş müsabiqəni başa çatdırıb. Transparency.az bildirir ki, 34 qəzetə 2015-ci ilin ikinci yarısında maliyyə yardımının ayrılması barədə qərar qəbul edilib. Yardımın ümumi məbləği 1milyon 243 min manatdır.

60 min manat:“Kaspi”

“Mövqe”

“Yeni Azərbaycan”

“Ədalət”

“525-ci qəzet”

“Səs” qəzeti

“Bakı-Xəbər”

“Yeni Müsavat”

“Kaspiy”

“Ekspress”

“Palitra”

40 min manat:“Paralel”

“Həftə içi”

“Azad Azərbaycan”

“Şərq”

“Xalq Cəbhəsi”

“Futbol+Qol”

“Bizim Yol

“Olaylar”

30 min manat:“Novoye vremya”

“Futbol+”

“Üç nöqtə”

“Azernews”

20 min manat:“Unikal”

“Olimpiya dünyası”

“Oxu məni”

“Zaman-Azərbaycan”

9 min manat:“Reytinq”

“Təhsil problemləri”

“The Business Times”

“Hərbi and”

“Türküstan”

“İqtisadiyyat”

“Hürriyyət».

Azərbaycanda süd istehsalı tələbatın 53 faizini təmin edir01.07.2015

“MDB ölkələri arasında yalnız Belarus süd və süd məhsullarına olan ehtiyacını tam ödəyir, təxminən bir o qədər də məhsul ixrac edir”. Bunu Transparency.az-a kənd təsərrüfatı məsələləri üzrə ekspert Vahid Məhərrəmov deyib.Vahid Məhərrəmov bildirib ki, adambaşına ildə 703 litr süd istehsal edən Belarus MDB ölkələri sırasında birinci yerdədir. Qazaxıstan 287 litrlə ikinci, Ukrayna 253 litrlə üçüncü yerdə gəlir: “Azərbaycan adambaşına süd istehsalına görə Tacikistan və Moldovadan irəlidə olsa da, qonşu Ermənistandan və digər MDB ölkələrindən geridə qalır. Bu göstərici Azərbaycanda 193 litr, Ermənistanda 208 litrdir. Bizdə istehsal olunan süd və süd məhsulları ölkə əhalisinin tələbatının yalnız 53 faizini təmin edir”.

Ekspert kredit ödənişlərini gecikdirməməyə çağırır01.07.2015

Son günlər vətəndaşların kredit borclarının silinəcəyi iddiaları yayılıb. İqtisadçı ekspert Rəşad Həsənov Transparency.az-a deyib ki, bu iddiaların heç bir əsası yoxdur: “Mərkəzi Bankın və hökumətin davranışları bu iddiaların tam əksini deməyə əsas verir. Vətəndaşlar şayiələrə inanıb kredit ödənişlərini gecikdirməməli, imkan daxilində borclarını bağlamağa cəhd göstərməlidir. Çünki ödəmənin gecikməsi onlara əlavə faizi xərci yarada və kredit tarixçələrini korlaya bilər.Çox istərdim ki, borclar tam silinsin və kimsə borc sıxıntısı yaşamasın. Lakin realist olsaq görərik ki, bu baş verməyəcək. Hətta hökumət istəsə belə, hazırkı maliyyə vəziyyəti borcların silinməsini kompensasiya edəcək səviyyədə deyil”.

Ekspert əlavə edib ki, son günlər kredit gecikməsi olan vətəndaşların ölkədən çıxması kütləvi şəkildə əngəllənib: “Hazırda 2 milyondan artıq vətəndaşın kredit borcu var”.

Daxili İşlər Nazirliyinin zabitlərinə ali xüsusi rütbələr verildi01.07.2015

İyulun 1-də prezident İlham Əliyev Daxili İşlər Nazirliyinin zabitlərinə ali xüsusi rütbələrin verilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Daxili işlər nazirinin müavini İsmət Əliyevə polis general-leytenantı ali xüsusi rütbə verilib. İsmət Əliyev 1981-ci ildən daxili işlər orqanlarında xidmət edir. Azərbaycan prezidentinin 31 oktyabr 2014-cü il sərəncamı ilə daxili işlər nazirinin müavini təyin olunub.

Transparency.az bildirir ki, 1 iyul sərəncamı ilə polis polkovnikləri Seyfulla Əzimov və Əkbər Yusifov polis general-mayoru ali xüsusi rütbəsi alıblar. Seyfulla Əzimov DİN-in Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsinin rəisi, Əkbər Yusifov MDB iştirakçısı olan dövlətlərin ərazisində mütəşəkkil cinayətkarlıq və digər təhlükəli cinayət növləri ilə mübarizənin əlaqələndirilməsi üzrə Büronun direktorunun müavinidir.

Rəsmi Bakı Avropa Oyunlarına gələn tamaşaçıların sayını açıqladı01.07.2015

İyunun 12-dən 28-dək keçirilmiş Avropa Oyunlarına 28 min nəfərdən artıq əcnəbi tamaşaçı gəlib. Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat xidməti iyulun 1-də belə məlumat yayıb.Rəsmi açıqlamada bildirilir ki, Xarici İşlər Nazirliyinin Konsulluq İdarəsi Avropa Oyunlarında tamaşaçı qismində iştirak etmək üçün səfər etmiş əcnəbi vətəndaşlara bilet və ya biletin alınmasını təsdiq edən sənəd əsasında iyunun 2-28-də operativ qaydada viza rəsmiləşdirilməsi həyata keçirib.

Avropa Oyunlarında tamaşaçı qismində iştirak etmək məqsədilə bilet alan əcnəbilər arasında Rusiya, Böyük Britaniya, Almaniya, Hollandiya, İtaliya, İsveçrə, İspaniya, ABŞ və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri vətəndaşları üstünlük təşkil ediblər.

Yunanıstan böhranı vahid Avropa ideyasını silkələyir02.07.2015

Azərbaycan Dillər Universitetinin dekanı Anar Nağıyev APA Analitik Mərkəzinə Yunanıstandakı iqtisadi böhranı şərh edib. O qeyd edib ki, böhranın gətirdiyi maliyyə asılılığı problemi artıq özünün iqtisadi xarakterindən kənara çıxıb: “XXI əsrin əvvəllərindən etibarən ölkədə yaranmış iqtisadi və maliyyə problemləri 2010 və 2012-ci illərdə bu ölkənin Beynəlxalq Valyuta Fondu, Avropa Mərkəzi Bankı və Avropa Komissiyasından kredit yardımı alması ilə nəticələnib. Hazırda Yunanıstanın beynəlxalq maliyyə qurumlarına borcu 240 milyard avronu keçib, borcun həcmi ümumi daxili məhsulun 180 faizinə bərabərdir. Bu, avro məkanının 19 üzvü arasında ən yüksək nəticədir. Belə bir vəziyyətdə

Yunanıstanın iqtisadiyyatını çökməkdən qorumaq, eləcə də ölkənin beynəlxalq nüfuzunun mühafizə etmək müasir yunan ictimaiyyətinin əsas prioritetinə çevrilib.2015-ci ilin yanvarında ölkəni yaranmış vəziyyətdən çıxmaq məqsədi ilə xalq siyasi spektrin solçu qanadında yer almış Siriza Partiyasına etimad göstərdi. Yanvarın 26-da siyasi rəhbərliyi ələ alan baş nazir Aleksis Siprasın komandası fevraldan etibarən ölkəyə edilən maliyyə “köməyinin” üçüncü mərhələsinin reallaşdırılması istiqamətində Avropa Birliyi və beynəlxalq maliyyə qurumları ilə danışıqlar prosesini bərpa etdi. İkinci mərhələ üzrə BVF-ə ödənilməli olan 1.5 milyard avronun müddəti iyun ayının 30-da başa çatdığından Yunanıstan hökuməti ilə Avropa qrupu üzvləri arasında danışıqlar prosesində Afinaya kredit yardımının üçüncü mərhələsinin şərtləri açıqlandı. Yeni şərtlər və yunan hökumətinin onlara reaksiyası Yunanıstanın maliyyə problemini geosiyasi format səviyyəsinə qaldırıb. Əsas şərtlər vergi sektorunda və sosial sahədə islahatların aparılmasıdır ki, bu da bir sıra hallarda sadə vətəndaşların mövcud sosial vəziyyətinin daha da pisləşəcəyinə dair proqnozlarla müşayiət olunur.

Baş nazir Sipras bu şərtləri qəbul etmədiyini bəyan etdi, Yunanıstan 2015-ci ilin 30 iyununda ödəməli olduğu 1.5 milyard avronun ödənişini təxirə saldı, ölkədə bankların fəaliyyəti iyul ayının 7-dək dayandırıldı, bankomatlardan çıxarılacaq məbləğ 60 avroyadək məhdudlaşdırıldı və ölkənin qarşısında qoyulmuş şərtlərə münasibətin bildirilməsi iyulun 5-nə təyin edilmiş referendumla xalqın ixtiyarına buraxıldı”.

Anar Nağıyev yazır ki, 5 iyul referendumunun nəticələri mühüm əhəmiyyət kəsb edəcək: “Mövcud siyasi hakimiyyət xalqı yeni təkliflərlə razılaşmamağa çağırır və ölkədə baş verən son ayların siyasi aktivliyi ikili fikrin formalaşdığını nümayiş etdirir. Bir çox analitiklər bu referendumun nəticələrinin Yunanıstanın avro zonasından və hətta AB-dən uzaqlaşmasına gətirə biləcəyi proqnozunu verir. Avropa Birliyinin ümumi iqtisadiyyatında çox cüzi paya malik olan Yunanıstanın avro zonasında qalması vacib məsələdir. Əks halda yaranacaq presedent vahid valyuta məkanında iqtisadi gərginliyi artırmaqla yanaşı vahid Avropa ideyasını silkələyə və sual altına ala bilər. Məhz bu səbəbdən də Avropa strukturlarının hadisələrin bu formada inkişaf edəcəyinə mane olacaqları ehtimal edilsə də, reallıqda Yunanıstanın növbəti ödənişləri ilin sonunadək etmək təklifini qəbul etməyib və referendumun nəticələrini gözləməyə qərar veriblər.

Referendumda uduzacağı təqdirdə yeni seçkilər təyin etmək məcburiyyətində qalacağı ehtimal edilən Sipras hökumətinin yaranmış gərgin vəziyyətdə xarici siyasət kursunun balanslaşdırılmasında uğursuz olduğunu nümayiş etdirib. İstənilən siyasi və iqtisadi problemlə rastlaşan hər hansı bir ölkədə bu vəziyyətin düzgün qiymətləndirilməsi və xalqın dalan vəziyyətə salınmaması üçün məsuliyyətli qərarların verilməsi ilə müxtəlif güclər və qurumlar arasında siyasətin tənzimlənməsinin mühüm faktor olduğu bir daha bəlli olub. Yunanıstan nümunəsində isə ölkənin de-fakto defolt vəziyyətə düşməsi ilə yanaşı 5 iyul referendumunun nəticəsindən asılı olmayaraq hadisələrin tezliklə öz müsbət həllini tapacağı sual doğurur”.

6 ayda 142-yə nə qədər müraciət daxil olub?02.07.2015

2015-ci ilin yanvar-iyun aylarında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin “142-Çağrı mərkəzi”nə vətəndaşlardan 50760 müraciət daxil olub. Nazirlikdən Transparency.az-a daxil olan məlumata görə, onlardan 21012-i (41,4%) sosial təminat, 12697-i (25,1%) əmək qanunvericiliyi, 7353-ü (14,5%) nazirliyin elektron xidmətlərindən istifadə, 5469-u (10,7%) tibbi-sosial ekspertiza və əlilliyi olan şəxslərin reabilitasiyası, 4229-u (8,3%) isə məşğulluğun təminatı məsələləri ilə əlaqədar olub.Məlumatda deyilir ki, həmin müraciətlərin hər biri ilə əlaqədar vətəndaşlara nazirliyin mütəxəssisləri hüquqi izahatlar verib.

“142-Çağrı mərkəzi” həftənin bütün iş günləri saat 9-dan 18-dək vətəndaşların müraciətlərini cavablandırır. Vətəndaşlar 142 nömrəsinə zəng etdikdə sosial təminat məsələləri üzrə -1, əlilliyin müəyyən edilməsi və reabilitasiya məsələləri üzrə-2, məşğulluq məsələləri üzrə -3, əmək qanunvericiliyinə dair məsələlər üzrə-4, ƏƏSMN-nin elektron xidmətlərindən istifadə ilə bağlı izahat almaq üçün- 5 düyməsini basmalı olduğu avtomatik şəkildə onların diqqətinə çatdırılır.

Korrupsiya: ABŞ Dövlət Departamentinin fikrincə, aşağıda azalma var, yuxarıda yox02.07.2015

ABŞ Dövlət Departamentinin 2014-cü ilin insan haqları hesabatının Azərbaycanla bağlı hissəsində korrupsiya məsələsinə də toxunulur. “Azadlıq” radiosunun məlumatına görə, hesabatda deyilir ki, Azərbaycan hökuməti aşağı səviyyəli korrupsiya ilə mübarizədə müəyyən irəliləyiş əldə etsə də, 2014-cü ildə yuxarı səviyyəli korrupsiya problem olaraq qalıb: “İqtisadiyyatın əksər qeyri-neft sektorlarındakı inhisarçılıqdan bəzi yüksək vəzifəli məmurların ailələrinin faydalandığına dair məlumatlar yayılmaqdadır. İl

ərzində hökumətdə korrupsiya faktı ilə bağlı bəzi hallarda cinayət işi qaldırılsa da, çox az vəzifəli şəxs cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub. Hərbi Dəniz Qüvvələrinin sabiq komandanı vitse-admiral Şahin Sultanov vəzifə saxtakarlığı və mənimsəmə ittihamları ilə həbs olunub. Sonradan həbs qətimkan tədbiri ev dustaqlığı ilə əvəz edilib. Korrupsiyaya görə 3 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmiş sabiq millət vəkili Gülər Əhmədova cəzasının 6-cı ayında şərti cəza ilə azadlığa buraxılıb. 2005-ci ildə çəkilmiş videoda Əhmədova deputat mandatı vəd etdiyi şəxsdən 1 milyon dollar qoparmağa çalışırdı.Hüquq mühafizə orqanlarında da korrupsiya problemi qalıb. Hərçənd yerli QHT-lər yol polisinin rüşvətə əvvəlkindən daha az meyl etdiyini bildiriblər. Ümumilikdə aşağı məvacib polis sistemində korrupsiyaya töhfə verməkdə davam edib.

Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, ilin 9 ayı ərzində 48 korrupsiya faktı ilə bağlı 78 polis əməkdaşına qarşı intizam tənbehi tədbiri görülüb. 35 nəfər polis orqanlarından xaric olunub, 28 polis əməkdaşı isə vəzifəsindən azad edilib. Bu işlərin heç birində polis əməkdaşı cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmayıb”.

Hesabatda hökumətin altı ASAN xidməti yaratdığı, bununla da aşağı səviyyədə korrupsiyanı azaltmağı hədəflədiyi vurğulanır. Qeyd olunur ki, ölkə prokurorluğunun Korrupsiyaya Qarşı Baş Mübarizə İdarəsi il ərzində 206 korrupsiya faktı ilə əlaqədar 333 nəfərin işini məhkəməyə göndərib: “Ədliyyə Nazirliyi 68 işçisinə qarşı intizam tənbehi tədbiri görüb. 8-i işdən qovulub, 22-si daha aşağı vəzifəyə keçirilib, 12-sinə xəbərdarlıq edilib, 26-sına isə töhmət elan olunub”.

Dövlət Departamentinin rəyinə görə, qanun vəzifəli şəxslərin özlərinin maliyyə vəziyyəti barədə hesabat vermələrini tələb etsə də, bu proses mürəkkəb və qeyri-şəffafdır: “İctimaiyyətin həmin hesabatlar barədə məlumatı yoxdur. Hesabat verməməyə görə qanunda inzibati cəza müəyyən olunsa da, sanksiyalar reallıqda heç kimə tətbiq edilmir.

Qanuna dəyişiklik edilməklə şirkət təsisçilərinin adlarını və onların kapital investisiyasının məbləğini açıqlamaq qadağan olunub. Tənqidçilər deyirlər ki, bu dəyişiklikdə məqsəd rəsmi şəxslərin biznes maraqları barədə jurnalist araşdırmalarını boğmaqdır və qadağa əslində cəmiyyətin informasiya əldə etmək imkanını məhdudlaşdırır.

İnformasiya əldə etmək qanunu ayrı-ayrı fərdlərin və təşkilatların hökumət informasiyalarına çıxışına təminat versə də, hökumət çox vaxt buna icazə vermir. Vətəndaşların bununla bağlı məhkəməyə müraciət etmək hüququ olmasına baxmayaraq məhkəmələr ümumilikdə dövlət idarələrinin informasiya verməkdən imtina barədə qərarlarını dəstəkləyirlər”.

Bank sistemi: kredit faizlərinin azalmasına yeni əngəl02.07.2015

Beynəlxalq reytinq agentliyi Moody’s Azərbaycanın bank sistemi üçün proqnozu stabildən neqativə endirib. Bu nə deməkdir, hansı nəticələr verə bilər?Transparency.az-ın məlumatına görə, iqtisadçı ekspert Samir Əliyev şərh yayaraq deyib ki, Azərbaycanın bank sistemi üzrə proqnozun aşağı salınması təbiidir: “İlin əvvəlində reytinq agentlikləri ayrı-ayrı bankların reytinqini təsdiqləyəndə bu ehtimalı qeyd edirdilər. Əsas səbəb neft gəlirlərinin azalması və devalvasiya fonunda bankların aktivlərinin pisləşməsi, kapital çatışmazlığı və valyuta mövqeyinin pisləşməsi idi. İndiyədək bank sektoru üzrə proqnozun aşağı salınmamasına ölkənin suveren reytinqinin stabil olması dəstək verirdi. Ancaq bəzi banklarda artıq proqnoz neqativə salınmışdı”.

Ekspertin qənaətinə görə, böyük ehtimalla digər agentliklər də oxşar addım atacaqlar: “Bu addımın ardınca ayrı-ayrı bankların proqnozunun aşağı salınmasını müşahidə edəcəyik. Proqnozun aşağı salınması isə Azərbaycan banklarının xaricdən resurs cəlb etmək imkanlarını çətinləşdirəcək. Cəlb edilən resursların dəyəri artacaq və bu da ölkənin kredit bazarına təsir göstərəcək. Bu amil kredit faizlərinin azalmasına əngəl ola bilər”.

Nazirlikdən adlar hesabatı02.07.2015

Ədliyyə Nazirliyi 2015-ci ilin ilk 6 ayı ərzində Azərbaycan Respublikasında doğulmuş uşaqlara qoyulan adlarla bağlı rəsmi məlumat açıqlayıb. Transparency.az xəbər verir ki, azı 400 dəfə qoyulmuş ən populyar adların siyahısı belədir:

Yusif — 1377 uşaq

Zəhra — 1356

Nuray — 1014

Əli — 1000

Hüseyn — 951

Fatimə — 899

Aylin — 717

Ömər — 680

Zeynəb — 672

Murad — 638

Ayan — 618

Məhəmməd — 615

Məryəm — 558

Mələk — 528

Xədicə — 478

Gülay — 471

Uğur — 466

Mədinə — 448

İbrahim — 424

Səma — 411

Leyla — 405.

Hökumətdə portfel sayı: Azərbaycanda və qonşularda02.07.2015

Transparency.az Azərbaycan hökumətinin strukturunu qonşu ölkələrin hökumət strukturu ilə müqayisə edib.Dünyanın ən böyük ölkəsi olan şimal qonşu Rusiyada hökumət 32 nəfərdən – baş nazirdən, onun 8 müavinindən, 23 nazirdən təşkil olunub.

Başqa qonşu ölkə Gürcüstanda hökumət baş nazirlə birgə 20 nəfərlə məhdudlaşır.

Ermənistanda hökumət 25 nəfərlikdir. Kabinet baş nazirdən, onun müavinindən (həmin şəxs beynəlxalq iqtisadi inteqrasiya və islahatlar naziri postunu da tutur), 17 nazirdən (müdafiə, xarici işlər, ədliyyə, diaspor, şəhərsalma, səhiyyə, mədəniyyət, elm və təhsil, təbiəti mühafizə, kənd təsərrüfatı, gənclər və idman, ərazi idarəçiliyi və fövqəladə hallar, nəqliyyat və rabitə, əmək və sosial məsələlər, maliyyə, iqtisadiyyat, energetika və təbii ehtiyatlar nazirləri) ibarətdir.

Hökumətin tərkibində daha 6 qurumun rəhbərləri (Mülki Aviasiya Baş İdarəsi, Daşınmaz Əmlakın Kadastrı Komitəsi, Nüvə Təhlükəsizliyi Komitəsi, Ermənistan Polisi, Milli Təhlükəsizlik Xidməti, Dövlət Əmlakı İdarəsi) yer alır.

Azərbaycanın Nazirlər Kabinetində isə 37 qurum var:

Xarici İşlər Nazirliyi

Daxili İşlər Nazirliyi

Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi

Müdafiə Nazirliyi

Müdafiə Sənayesi Nazirliyi

Ədliyyə Nazirliyi

Maliyyə Nazirliyi

Vergilər Nazirliyi

İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi

Energetika Nazirliyi

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi

Təhsil Nazirliyi

Səhiyyə Nazirliyi

Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi

Gənclər və İdman Nazirliyi

Nəqliyyat Nazirliyi

Fövqəladə Hallar Nazirliyi

Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi

Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi

Qaçqınların və Məcburi Köçkünlərin İşləri üzrə Dövlət Komitəsi

Dövlət Gömrük Komitəsi

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi

Dövlət Statistika Komitəsi

Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi

Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsi

Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi

Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi

Dövlət Dəniz Administrasiyası

Dövlət Mülki Aviasiya Administrasiyası

Dövlət Miqrasiya Xidməti

Dövlət Sərhəd Xidməti

Milli Arxiv İdarəsi

Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidməti

Dövlət Sosial Müdafiə Fondu.

Baş naziri və onun müavinlərini də nəzərə alanda Nazirlər Kabineti 43 nəfərlikdir.

Kənd təsərrüfatı naziri görülən işlərdən və planlardan danışıb03.07.2015

Kənd təsərrüfatı naziri Heydər Əsədov “Rossiyskaya qazeta”ya müsahibəsində torpaq islahatının yekunlarından və kənddə bazar islahatlarından söz açıb. AZƏRTAC-ın məlumatına görə, nazir dövlətin aqrar işçilərə dəstəyi ilə bağlı suala cavab verərək bildirib ki, kənd təsərrüfatının modernləşdirilməsi proseslərinə dövlət yardımının prioritet istiqaməti əvvəlki kimi yeni texnologiyaların sürətlə tətbiqi, fermerlərin texnika və mineral gübrələrlə tam təmin edilməsidir: “Heyvandarlıqda məhsuldarlığın, məsələn, cins mal-qaranın payının artırılması yolu ilə yaxşılaşdırılmasına yönələn layihələrin maliyyələşdirilməsi və onlara texniki yardım göstərilməsi heç də az əhəmiyyət daşımır. İstehsalçıların elit toxum sortları ilə təmin edilməsi kənd təsərrüfatına dövlət dəstəyinin mühüm istiqaməti kimi nəzərdə tutulub. Bu məqsədlə ölkə rəhbərliyi Dövlət Toxum Fondunun yaradılması haqqında qərar qəbul edib. Həmin qurum ölkənin bütün regionlarını onların təbii iqlim şəraitinə uyğun yüksək keyfiyyətli toxum sortları ilə təmin etməlidir”.Aqrar sektorun inkişaf prioritetlərindən biri sayılan elektron kənd təsərrüfatı sisteminin yaradılmasından söz açan nazir deyib: “Aqrar sektora nəzarət və onun idarə edilməsi sahəsinə

müasir informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinə dair geniş əhatəli plan həyata keçirilir. Söhbət elektron kənd təsərrüfatı sistemi infrastrukturunun yaradılmasından, sənəd dövriyyəsinin avtomatlaşdırılmasından və sahənin dövlət tərəfindən idarə olunmasının şəffaflığının, səmərəliliyinin artırılmasının mühüm elementi kimi nəzərdə tutulan kompüterləşdirilmiş məlumat bazasının yaradılmasından gedir. Azərbaycan prezidentinin “Aqrar sahədə idarəetmənin təkmilləşdirilməsi və institusional islahatların sürətləndirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” 2014-cü il fərmanına müvafiq olaraq bu cür informasiya texnologiyaları sisteminin mərhələli şəkildə yaradılmasına başlanıb. Sistemin bəzi komponentləri artıq yaradılıb, proqram və informasiya resursları formalaşdırılır, məlumat bazası toplanır, dövlətin digər informasiya resurslarına inteqrasiya məsələləri həll edilir. Məsələn, biz bu gün heyvandarlıq sahəsində informasiya bazasının formalaşdırılması, habelə ölkədə mal-qaranın qeydiyyatını təmin edən sistemin yaradılması üzərində işləyirik. “Aqrolizinq” ASC-nin apardığı bütün əməliyyatlar elektron qeydiyyat sisteminə keçirilib. Hazırda lizinq yolu ilə texnika və cins heyvanlar almaq üçün müraciətlər, kənd təsərrüfatı texnikasının qeydiyyatı elektronlaşdırılır. Eyni zamanda kənd təsərrüfatı məhsullarının topdan və pərakəndə satış qiymətlərinə nəzarət üçün elektron informasiya bazasının yaradılmasına hazırlıq gedir”.

Heydər Əsədov ölkədə iri toxumçuluq komplekslərinin, aqroparkların və sənaye tipli logistika bazalarının yaradılmasına da toxunaraq bildirib ki, bu obyektlərdə sənaye istehsalı, emal, saxlanma və nəqliyyat logistikası proseslərini birləşdirmək, aqrar məhsulun maya dəyərini nəzərəçarpacaq dərəcədə azaltmaq nəzərdə tutulur: “Belə strukturların yaradılması ölkə əhalisinin ərzaqla təminatı problemini səmərəli həll etməklə bərabər aqrar məhsul ixracının həcmini xeyli artırmağa imkan verir. İri logistika bazalarının yaradılması isə fermerlərin istər ölkə daxilində, istərsə də onun hüdudlarından kənarda məhsullarını daşıyarkən və satarkən üzləşdikləri köhnə problemin həllinə kömək edir”.

Nazir MDB ölkələrinə ixrac həcminin artırılması, habelə yeni satış bazarlarının mənimsənilməsi ilə bağlı suala cavab verərək deyib ki, qeyri-neft məhsullarının ixrac strukturunun, məsələn, aqrar məhsulun həcm və çeşidinin artırılması, onun xarici bazarlarda rəqabətə davamlılığının artırılması hesabına optimallaşdırılması iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi üzrə dövlətin strategiyasının ən mühüm komponentidir: “Bu məsələnin optimal həlli üçün emal proseslərinə müasir texnologiyaların tətbiqini stimullaşdırmaq, fermer təsərrüfatlarının xərclərini, məsələn, subsidiyaların verilməsi mexanizmlərinin təkmilləşdirilməsi hesabına azaltmaq, məhsuldarlığı isə artırmaq planlaşdırılır. İxracın coğrafiyasına gəldikdə isə aqrar işçilərimiz üçün ənənəvi satış bazarı əvvəlki kimi postsovet məkanı dövlətləri və ilk növbədə Rusiyadır. Rusiyanın müvafiq dövlət qurumları ilə fəal əməkdaşlıq yaradılıb. Məsələn, Rusiya istehlakçılarına təzə və emal edilmiş meyvə-tərəvəz məhsulları, üzüm şərabları ilə yanaşı geniş çeşiddə heyvandarlıq məhsulları təklif edilib. Özü də ilk növbədə quş əti və yumurta ixracını genişləndirmək nəzərdə tutulur. Azərbaycan Rusiya bazarına aqrar məhsulların ixracını genişləndirmək məqsədi ilə Moskvada, Sankt-Peterburqda, bu ölkənin digər regionlarında milli kənd təsərrüfatı mərkəzləri yaratmağı, bununla da uzunmüddətli müqavilələr əsasında irihəcmli ixracı təmin etməyi planlaşdırır”.

Rayon maşınlarının paytaxta buraxılmasını hökumət komissiyası tənzimləyəcək03.07.2015

Rayonlardan gələn bütün növ avtomobillər Bakıya saat 24-dən səhər saat 7-yə qədər buraxılacaq. Bunu APA-ya açıqlamasında baş nazirin müavini, Nazirlər Kabinetinin Yol Hərəkətinin Təhlükəsizliyi Komissiyasının sədri Abid Şərifov deyib.Abid Şərifov rayonlardan Bakıya gələn ictimai nəqliyyatın şəhərə daxil olması ilə bağlı isə heç bir məhdudiyyətin olmadığını və olmayacağını söyləyib.

Məlumatda qeyd olunur ki, Avropa Oyunlarında iştirak etmiş idmançıların və başqa xarici qonaqların bir qismi hələ də paytaxtdadır, buna görə yol hərəkətinə iyunun 1-dən tətbiq edilmiş müəyyən məhdudiyyətlərin vaxtı 10 gün müddətinə uzadılıb.

İyunun 1-dən rayon qeydiyyatında olan avtomobillər şəhərə buraxılmır. Avtomobillər paytaxtın girişində saxlanılaraq dayanacaqlara yönəldilir. Onların sürücü və sərnişinləri isə paytaxta gəlmək üçün avtobus və taksilərdən istifadə edirlər.

Xəbərə görə, Avropa Oyunları zamanı (12-28 iyun 2015) paytaxtda nəqliyyatın hərəkətinin təşkilindən, eləcə də nəqliyyat sıxlığının aradan qaldırılması nəticəsində yollardakı rahat və fasiləsiz hərəkətdən, habelə bunların şəhərin ekoloji durumuna da müsbət təsirindən məmnun qalan şəhər sakinlərinin çoxsaylı müraciəti əsasında Nazirlər Kabinetinin Yol Hərəkətinin Təhlükəsizliyi Komissiyası paytaxtda nəqliyyat problemlərinin həlli üzrə müvafiq tədbirlər planının hazırlanması üçün müzakirələr aparır. Abid Şərifov bildirib ki, 10 gün sonra tədbirlər planı qəbul ediləcək və bu sahədə digər məsələlər də tənzimlənəcək.

Dövlət Neft Fondu Çin yuanında investisiyalara başlayıb03.07.2015

Dövlət Neft Fondu Çin yuanında investisiyalara başlayıb. Qurumdan Transparency.az-a verilən məlumatda deyilir ki, bu məqsədlə 2014-cü ildə Çinin Mərkəzi Bankından 3 milyard Çin yuanı həcmində investisiya üçün müvafiq lisenziya alınıb, dövlət və agentliklərin istiqrazlarının alğı-satqısına, saxlanılmasına dair müqavilə imzalanıb.

İyulun 1-dən isə Çin yuanında ilk investisiyalara başlanıb: “Növbəti mərhələ olaraq Çinin səhm bazarlarına investisiya yatırımlarının həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Bu məqsədlə Çin Xalq Respublikasının Qiymətli Kağızlar üzrə Tənzimləmə Komitəsindən lisenziya alınması planlaşdırılır”.

Məhkəmənin vaxtı bilindi03.07.2015

Həbsdə olan hüquq müdafiəçisi Leyla Yunus və onun həyat yoldaşı, politoloq Arif Yunusun məhkəməsi iyulun 13-də başlayacaq. Onların cinayət işi üzrə ibtidai istintaq yekunlaşaraq Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsində baxışa göndərilib. Məhkəmənin hazırlıq iclası iyulun 13-nə təyin edilib. Proses hakim Əfqan Hacıyevin sədrliyi ilə keçiriləcək.

APA bildirir ki, Leyla Yunus külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluq, külli miqdarda gəlir əldə etməklə qanunsuz sahibkarlıq, külli miqdarda vergi ödəməkdən yayınma, saxtakarlıqda ittiham olunur.

Arif Yunusa külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluq ittihamı irəli sürülüb.

Ötən ilin yayında tutulan hər iki şəxsə irəli sürülmüş dövlətə xəyanət ittihamı üzrə cinayət işi ayrı icraata verilib.

Transparency.az qeyd edir ki, Baş Prokurorluğun ötən il iyulun 31-də yaydığı rəsmi açıqlamaya görə, Leyla Yunus dövlət orqanlarında qeydiyyata alınmayan qrant müqavilələri üzrə 526 min manat gəlir əldə etməklə qanunsuz sahibkarlıq fəaliyyətini həyata keçirib, dövlət büdcəsinə ümumilikdə 369 min manat məbləğində külli miqdarda vergiləri ödəməkdən yayınıb, “Azərbaycan Qadınları Ön Qafqazda Sülh və Demokratiya Uğrunda” qeyri-hökumət təşkilatının hesablarına köçürülmüş 78 min ABŞ dollarını əri Arif Yunus vasitəsilə ələ keçirib.

Yunanlar Avropa planına yox dedi06.07.2015

Yunanıstanda iyulun 5-də keçirilmiş referendumun rəsmi nəticələri açıqlanıb. Transparency.az bildirir ki, səsverməyə gedənlərin 61,31 faizi Avropa Komissiyası, Avropa Mərkəzi Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fondunun Yunanıstan hökumətinə təklif etdiyi saziş layihəsinə qarşı çıxıb. Kreditorların planı Afinanın sosial xərcləri azaltmasını, vergilərin artırılmasını nəzərdə tutur.Referendumun nəticələrindən narazı qalan müxalif Yeni Demokratiya Partiyasının sədri, sabiq baş nazir Antonis Samaras istefa verib. O, kreditorların təklif etdiyi plana yox cavabı verilməsini Yunanıstan və Avropa üçün tarixi səhv adlandırıb.

Yunanıstanın Avropa Komissiyası, Avropa Mərkəzi Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fonduna 240 milyard avro borcu var.

Ekspert: “Yunanıstanda böhranın başa çatması Azərbaycana da sərf edir”06.07.2015

İqtisadçı ekspert Vüqar Bayramov Yunanıstandakı referendumun nəticələrini şərh edib. İyulun 5-də keçirilmiş referenduma qatılanların 61,31 faizi Avropa Komissiyası, Avropa Mərkəzi Bankı və Beynəlxalq Valyuta Fondunun Yunanıstan hökumətinə təklif  etdiyi saziş layihəsinə qarşı çıxıb. Kreditorların planı Afinanın sosial xərcləri azaltmasını, vergilərin artırılmasını nəzərdə tutur.Transparency.az-ın məlumatına görə, iqtisadçı ekspert Vüqar Bayramov deyib ki, referendumun nəticələri yunanlar və digər avropalılar üçün iqtisadi baxımdan ciddi heç nə dəyişmir: “Referendumdan hə cavabı çıxsaydı belə, qısa və hətta ortamüddətli dövrdə tərəflər dönüş edə bilməyəcəkdilər. Böhran yunanları pulsuz qoyub. Ötən 5 ildə isə qərblilər Yunanıstanda bəzi adalardan tutmuş aparıcı dövlət şirkətlərinin səhmlərinədək çox şeyi özəlləşdiriblər. Beynəlxalq maliyyə qurumlarının, Avropa Birliyinin “böhran əleyhinə resepti” ölkəni “sıfır cəmli oyunun” iştirakçısına çevirib. Atılan istənilən addımın taktiki təsirləri ola bilər, strateji baxımdan isə oyunda

nəticə dəyişməyəcək, Afinanın tablodan sıfırı və ya sıfırları silmək üçün nə iqtisadi gücü, nə də siyasi dəstəyi var. Böhran isə Yunanıstanda dominantlığını gücləndirən bir sıra aparıcı Qərb ölkələrinə öz hesablarına xeyli xal yazmasına imkan yaradıb”.

Ekspert əlavə edib ki, Yunanıstan Azərbaycan üçün strateji baxımdan əhəmiyyətli tərəfdaşdır: “Bu ölkə Azərbaycanın əsas strateji qaz kəməri olacaq TAP-da istehlakçı və eyni zamanda tranzit ölkədir. Azərbaycanın Yunanıstanda sərmayələri var. Dövlət Neft Fondunun investisiya portfelində Avropamın payı 51 faizdən çoxdur. Bu baxımdan Yunanıstanda böhranın başa çatması Azərbaycana da sərf edir.

Referendumun nəticələri avronun dollara məzənnəsinə təsir göstərəcək. Elə Azərbaycan Mərkəzi Bankının da bu iş həftəsinə zəif avro ilə başlayacağı da proqnozlaşdırılandır. Ancaq bazardakı mövcud tarazlıq hələlik avronun kursunda çox kəskin azalmalara imkan verməyəcək. Eyni zamanda Yunanıstandakı böhranın Azərbaycanın strateji qaz kəmərlərinin reallaşmasına təsir edəcəyi gözlənilmir. Bu təşəbbüslərin reallaşmasına Bakı və Brüssel qərar verir, Afina sadəcə iştirakçıdır”.

Vüqar Bayramovun rəyinə görə, Yunanıstan defoltu Dövlət Neft Fondunun gəlirinə mənfi təsir göstərməyəcək: “Bir tərəfdən fond artıq xeyli vaxtdır “avrosuzlaşma” siyasəti aparır. Digər tərəfdən isə bu defoltdan ABŞ və Almaniya səhmdarlarının qazanacağı gözlənir. Bu isə vəsaitinin təxminən yarısını okeanın o tayında saxlayan Neft Fondu üçün yaxşı xəbər sayıla bilər”.

Beynəlxalq Bankın İdarə Heyəti üzvlərinin səlahiyyət müddəti uzadılıb06.07.2015

Azərbaycan Beynəlxalq Bankı İdarə Heyəti üzvlərinin səlahiyyət müddəti uzadılıb. Qərar Müşahidə Şurasının növbəti iclasında qəbul edilib. İdarə Heyəti üzvlərinin səlahiyyət müddəti bu il iyulun 22-də başa çatmalıdır.Transparency.az bildirir ki, “Azərbaycan Beynəlxalq Bankı” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti 1992-ci il yanvarın 10-da yaradılıb. Müşahidə Şurasının sədri maliyyə nazirinin müavini Azər Bayramov, üzvləri Rüstəm Şahbazov (Əmlak Məsələləri Dövlət Komitəsi sədrinin müavini), Xalıq Rəhmanov (Maliyyə Nazirliyinin hüquq şöbəsinin müdiri) Müşfiq İsrafilov (Maliyyə Nazirliyinin Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidmətinin rəis müavini), Vəli Kərimov, Səidə Bayramova, Fuad Məmmədovdur (fiziki şəxslər).

Beynəlxalq Bankın İdarə Heyətinin sədri Cahangir Hacıyev bu il martın 18-də səhhəti ilə əlaqədar istefa verib. O zamandan sədrin səlahiyyətlərini Emil Mustafayev icra edir.

Məktəbli geyimi bahalaşır06.07.2015

Orta məktəb şagirdlərinin geyimi bahalaşacaq. Bakı Tikiş Evinin satış şöbəsinin rəisi Etibar Əzimov “Trend”ə belə açıqlama verib. O deyib ki, geyimlərin satış qiymətinin nə qədər artırılacağı yaxın günlərdə elan olunacaq: “Hələlik qiymətlərin nə qədər olacağı dəqiqləşməyib. Bu məsələ araşdırılır”.

Açıqlamaya görə, qiymət artımının əsas səbəbi materialların baha başa gəlməsidir. Materiallar Türkiyədən dollarla alınır. Dolların məzənnəsi isə bu il 35 faizədək yüksəlib.

Hazırda I-VI sinif şagirdləri üçün bir dəst geyimin qiyməti 46 manat, VII-XI sinif şagirdləri üçün isə 56 manatdır. Bu artımlara qədər qiymətlər 40 və 52 manat olub.

“Hökumətin tərkibində ciddi dəyişikliklər edilməlidir”06.07.2015

Milli Məclisin deputatı, Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Qüdrət Həsənquliyev “Yeni Müsavat” qəzetinin 6 iyul sayına müsahibəsində hakimiyyəti islahatlar aparmağa çağırıb.Bakıda ötən ay keçirilmiş Avropa Oyunlarından söz açan deputat deyib: “Oyunlar ərəfəsində bəzi beynəlxalq təşkilatlardan, Avropa Şurasından, Avropa İttifaqından, ayrı-ayrı ölkələrin xarici siyasət idarələrindən çağırışlar var idi ki, bəzi insan haqları təşkilatlarının siyasi məhbus hesab etdiyi şəxslər azad edilsin. Çox təəssüf hissi ilə deyirəm ki, bu edilmədi. Ona görə də Azərbaycanın bu cür yüksək səviyyədə təşkil edib keçirdiyi Avropa Oyunlarından bizim əleyhimizə də istifadə cəhdləri oldu. Biz bu yarışları keçirirdik ki, Azərbaycanı yaxşı mənada tanıdaq, amma müəyyən qüvvələr bundan istifadə edib ölkəmizin imicini korlamağa çalışdı. Azərbaycan hökuməti belə oyunlar ərəfəsində xoş məram nümayiş etdirib həbsdəki həmin insanları buraxa

bilərdi. Böyük tədbirlər ərəfəsində ayrı-ayrı ölkələrdə də amnistiyalar, əfvlər olur. Amma çox təəssüf ki, bizdə buna gedilmədi”.

Qüdrət Həsənquliyev qeyd edib ki, Avropa Oyunları ölkəni yaxşı mənada təqdim etmək üçün bir imkan oldu və Azərbaycan bu şansdan istifadə etdi: “Bunun ardınca nə etmək lazımdır? Bu oyunlar Azərbaycana əlavə stimul verməlidir ki, biz öz xalqımıza güvənək, bəzi vərdişlərin, ənənələrin olmadığını, mentalitetimizi də nəzərə alaraq tədrici islahatlar prosesini sürətləndirək, ölkəni yeni bir mərhələyə keçirək. Bu, çox zəruri və vacibdir. Avropa Oyunları xalqın özünə güvənini xeyli artırdı. Biz müharibədə məğlub olmuş xalqıq və xalqın öz gücünə, inamına çatışmazlıq kompleksi formalaşıb. Bundan sonra ölkədə iqtisadi, siyasi islahatlar aparılmalıdır”.

Bu il noyabrın 1-də keçiriləcək parlament seçkisinə toxunan deputat deyib ki, seçki ən yüksək səviyyədə təşkil olunmalı, daha güclü parlament formalaşdırılmalıdır: “Artıq Azərbaycan insanı daha yaxşı seçim etmək gücündədir. Əvvəllər insanlar daha çox sahibkarlara üstünlük verirdilər, deputata asfalt çəkən adam kimi baxırdılar, yaxud deyirdilər deputatın hansısa vəzifəsi olsun, onların problemlərini həll etsin. İndi mən düşünürəm ki, Azərbaycan siyasətinə gənc, dünya siyasəti, regional siyasətdən, ölkənin daxili və xarici siyasətindən baş çıxara bilən insanlar lazımdır. Belə insanlar hazırda Azərbaycan jurnalistikasında xüsusilə formalaşıb. Yəni mən bu gün dayanmadan 15-20 ad çəkə bilərəm, qəzet redaktorları, televiziya işçiləri, parlament müxbirləri sırasında belələri var. Onlar qorxmamalıdır, siyasətə qatılmalıdır və xalqımız da belə insanları dəstəkləməlidir.

Yaxud bu illər ərzində partiyalarda formalaşan siyasətçilər var. Düzdür, bizdə hələ çoxpartiyalı sistem tam mənada oturuşmayıb, güclü siyasi partiyalar yoxdur ki, iqtidarla rəqabət apara bilsin. Amma hər halda partiyalarda belələri var və hətta bəzi insanlar müxalifəti dəstəkləməsə belə, nəzərə almalıdır ki, ölkədə güclü müxalifət olmayacaqsa, bir çox nöqsanlar aradan qalxmayacaq. Məsələn, prezident Respublika Günü ilə bağlı tədbirdəki çıxışında dedi ki, ictimai nəzarət olmalıdır və bir nəfər hər şeyə nəzarət edə bilməz. Nəinki bir nəfər, heç dövlət strukturları hər şeyə nəzarət edə bilməz. Ona görə ki, hakimiyyətin üzərində — vətəndaş nəzarəti ayrı bir kateqoriyadır — mütləq müxalifət nəzarəti olmalıdır.

İqtidar hər zaman deyir ki, müxalifəti gücləndirmək bizim borcumuz deyil. Məsələyə formal yanaşanda, əlbəttə, istənilən iqtidar seçkidə daha çox uğur qazanmağa çalışır. Amma iqtidarın borcudur ki, ölkədə siyasi sistemi inkişaf etdirsin, ölkədə güclü partiyalar və müxalifət olsun. Əgər ölkədə müxalifət yoxdursa, deməli, siyasi islahatlar lazımi səviyyədə aparılmır.

Prezidentin müsahibələri və çıxışları bizdə ümid yaradır ki, istər yeni parlament seçkisi ilə bağlı olsun, istər hökumətin tərkibi ilə bağlı müəyyən addımlar mütləq atılacaq. Hökumətin tərkibində ciddi dəyişikliklər edilməlidir. Özünü tam mənada tükətmiş, yeni ideyalar, işgüzarlıq baxımından enerjisi tükənmiş nazirlərimiz var ki, yorulublar. Bu insanları hörmətlə yola salmaq lazımdır ki, gedib təqaüdə çıxsınlar, nəvələri ilə istirahət etsinlər, ya başqa bir işin qulpundan yapışsınlar. Rotasiyalar mütləq olmalıdır, iqtidarın özü belə canlanmalıdır, iqtidar həm də özü-özünü yeniləməlidir.

Müxalifətin də toparlanmasına böyük ehtiyac var. Düşərgədəki ambisiyaları bir az boğmaq lazımdır. Müxalifətə 50 partiya lazım deyil, hazırda Azərbaycana 5 partiya lazımdır. Ancaq proses

təbii yolla getməlidir. Prezidentin köməkçisi Əli Həsənovla partiyaların görüşündə də dedim ki, hökumət vaxtilə çoxlu partiyaların yaranmasını stimullaşdırırdısa, indi partiyaların təmərküzləşməsini stimullaşdırmalıdır. Burda da iqtidarın məsuliyyəti var və addımlar atılmalıdır”.

Ekoloji pozuntular və cəzalar: 15 günlük statistika açıqlanıb06.07.2015

Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi iyunun 16-dan 30-dək ölkə ərazisində ekoloji qanunvericiliyin tələblərinə riayət olunmasını yoxlamaq məqsədilə aparılan araşdırmanın nəticələrini açıqlayıb. Məlumata görə, atmosfer havasının, su və torpaq ehtiyatlarının, yerin təkinin, fauna və floranın mühafizəsi, o cümlədən ətraf mühitə qanunsuz məişət və istehsalat tullantılarının yerləşdirilməsi sahəsində bir sıra qanun pozuntuları aşkarlanıb, 185 akt və protokol tərtib olunub, nöqsanların aradan qaldırılması üçün 88 müddətli məcburi göstəriş verilib.

Ümumilikdə 62 iş üzrə 380 430 manat məbləğində cərimə tətbiq edilib, ətraf mühitə dəymiş ziyana görə 11 iş üzrə 3322.45 manat məbləğində iddia qaldırılıb. Ətraf mühitə tullantıların atılmasına və axıdılmasına görə hüquqi və fiziki şəxslərə 524 iş üzrə 81514.75 manat məbləğində ödəmə tətbiq edilib.

Tədbir görülməsi üçün hüquq mühafizə orqanlarına 12, icra qurumlarına isə 24 iş göndərilib.

İntiqam Əliyevin şikayətinə baxılır06.07.2015

İyulun 6-sı Bakı Apellyasiya Məhkəməsində Hüquq Maarifçiliyi Cəmiyyətinin sədri İntiqam Əliyevin şikayəti əsasında proses başlayıb. Vəkil Cavad Cavadlının APA-ya verdiyi məlumata görə, məhkəmənin ilkin baxış iclası keçirilib. Baxış iclası iyulun 21-nə təyin edilib.

İntiqam Əliyev ötən il avqustun 8-dən həbsdədir, vergidən yayınma, vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmə, qanunsuz sahibkarlıq, mənimsəmədə təqsirli bilinir.

Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin hökmü ilə İntiqam Əliyev 3 il hər hansı vəzifə tutmaq hüququndan məhrum edilməklə 7 il 6 ay həbs cəzası alıb.

52 yaşlı İntiqam Əliyev BDU-nun hüquq fakültəsini bitirib. Hüquqçu fəaliyyətinə 1990-cı ildən başlayıb. 1999-cu ildən Hüquq Maarifçiliyi Cəmiyyətinin rəhbəridir. Vəkillik fəaliyyəti ilə məşğul olan İntiqam Əliyev əsasən insan hüquqlarının müdafiəsi sahəsində ixtisaslaşıb.

İqtisad Universiteti yeni əməkhaqqı sisteminin tətbiqinə başladı06.07.2015

Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində differensial əməkhaqqı sisteminin tətbiqinə başlanılıb. AZƏRTAC xəbər verir ki, yeni qaydalara əsasən, xidməti fəaliyyətin qiymətləndirilməsi məqsədilə bütün zəruri məlumatları pedaqoji heyət xüsusi proqram təminatı vasitəsilə sistemə daxil edəcək. Növbəti mərhələdə professor-müəllim heyətinin Xidməti Fəaliyyətini Qiymətləndirmə üzrə Daimi Komissiya təsdiqedici sənədlərdə ekspertiza aparacaq. Heyətin xidməti fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi onların universitetdəki elm, tədris və özünüinkişaf fəaliyyət istiqamətləri üzrə həyata keçiriləcək.Hər tədris ilinin may ayının 31-dən növbəti ilin müvafiq tarixinə qədər toplanan ballara əsasən müəllimlərin əmək haqlarına əlavələr olunacaq. Əlavələr mövcud əməkhaqqının 1-2 misli qədər nəzərdə tutulub.

Kafedra və fakültələrin də reytinqi müəyyən ediləcək. Ən yüksək nəticə göstərən kafedra müdiri əməkhaqqının 2 misli qədər birdəfəlik mükafat əldə edə biləcək. Ən yüksək nəticə göstərən fakültənin dekanlıq əməkdaşları isə ADİU-nun Qubadakı tədris, idman və istirahət kompleksində 7 günlük istirahət imkanı qazanacaq.

Yerevanda qiymət artımına etiraz aksiyası sona çatdı06.07.2015

İyulun 6-da Ermənistan polisi paytaxt Yerevanın mərkəzindəki Baqramyan prospektində keçirilən aksiyaya müdaxilə edib. Transparency.az xəbər verir ki, oturaq aksiyanın iştirakçıları yoldan kənarlaşdırılıb, nəqliyyatın hərəkəti bərpa olunub.

İyunun 17-də İctimai Xidmətləri Tənzimləmə Komissiyası elektrik enerjisinin qiymətini 6,93 dram (16,7 faiz) artırıb. Avqustun 1-dən qüvvəyə minməli olan qərar əhalinin narazılığına gətirib, iyunun 19-dan Yerevanın Azadlıq meydanında fasiləsiz mitinq başlayıb. İyunun 22-də aksiyaçılar Prezident Administrasiyasının, parlamentin, Konstitusiya Məhkəməsinin yerləşdiyi Baqramyan prospektini bağlayıblar. İyunun 23-də polis güc tətbiq edərək aksiyanı dağıdıb, ancaq həmin axşam etirazçılar Baqramyan prospektini yenidən tutublar.

İyunun 27-də prezident Serj Sərkisyan bəyan edib ki, Ermənistan Elektrik Şəbəkəsi şirkətində auditin nəticələri bilinənədək hökumət qiymət artımı ilə bağlı xərcləri öz üzərinə götürür. Ancaq aksiyaçıların bir qismi prezidentin bu açıqlamasını yetərli hesab etmir və qiymət artımı qərarının tam ləğvinə nail olmaq istəyir.

Manata yeni təzyiq dalğası gəlir?07.07.2015

Yunanıstanda iyulun 5-də keçirilmiş referendumun nəticələri dünya iqtisadiyyatına necə təsir edir? İqtisadçı ekspert Qubad İbadoğlunun müşahidələrinə görə, yunanların dünya maliyyə qurumlarına borcları təklif olunan şərtlərlə geri qaytarmaqdan imtinası yeni situasiya yaranıb: “5 iyul referendumundan dərhal sonra Çinin fond birjalarında səhmlər və yuan ucuzlaşdı. Ardınca növbə dünya neft bazarlarına çatdı, qiymətlər 6-8 faiz arasında düşdü. Bu, son 3 ayda ən kəskin ucuzlaşmadır”.Transparency.az-a danışan ekspert onu da vurğulayıb ki, dünya bazarlarına İran neftinin axınının çoxalması amilini də nəzərə almaq gərəkdir: “İrana tətbiq edilən sanksiyaların bir az da yumşaldılması bu enişin davamlı olmasını şərtləndirə bilər. Nəticədə ölkəyə daxil olan valyutanın azalması Azərbaycanının dövlət gəlirlərinin səviyyəsinə və manata təsirsiz ötüşməyəcək. Xüsusilə də yay aylarında xaricə istirahət çıxışlarının kəskin artması ABŞ dollarına ehtiyacın çoxalmasına və onun manatla müqayisədə möhkəmlənməsinə gətirib çıxara bilər”.

Ekspert müqayisə apardı: Dövlət Neft Şirkətinin borcu dövlətin borcundan çoxdur07.07.2015

“İlk dəfə olaraq Dövlət Neft Şirkətinin borc öhdəlikləri Azərbaycan dövlətinin borc öhdəliklərini üstələyib”. Transparency.az-ın məlumatına görə, bu açıqlamanı iqtisadçı ekspert Qubad İbadoğlu verib.Ekspert deyib ki, ARDNŞ son 5 ildə ilk dəfə olaraq illik maliyyə hesabatını özünün internet səhifəsində yayıb: “2014-cü ilin maliyyə məlumatlarının təhlili göstərir ki, hesabat dövründə cəmi borclar 812 milyon manat artaraq 5 milyard 797 milyon manata çatıb. Borcların 2 milyard 212 milyon manatını qısamüddətli borc öhdəlikləri təşkil edib. İl ərzində artımın 91,4 faizi və ya 748 milyon manatı qısamüddətli borc öhdəlikləri olub.

1 yanvar 2015-ci il tarixə Azərbaycanın xarici dövlət borcu 5 milyard 81 milyon manat olub ki, bu da ARDNŞ-nin borcundan 716 milyon manat azdır. Dövlətin və ARDNŞ-nin birlikdə borcu 10 milyard 878 milyon manata çatıb ki, bu da adambaşına 1150 manat deməkdir”.

Nazirlik vergi cinayətlərinin hesabatını yaydı07.07.2015

Bu ilin birinci yarısında Vergilər Nazirliyi yanında Vergi Cinayətlərinin İbtidai Araşdırılması Departamentində cinayət işləri və materiallar üzrə aparılan araşdırmalar zamanı 26 milyon 366,9 min manat (2014-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 4,8 dəfə çox) vəsaitin dövlət büdcəsinə ödənilməsi təmin edilib.Nazirlikdən AZƏRTAC-a verilən məlumata görə, ötən dövrdə departamentdə vergi ödəməkdən yayınma və qanunsuz sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olma faktları üzrə 998 cinayət işi başlanılıb. Bu cinayət işlərindən 203-ü vergi ödəməkdən yayınma və qanunsuz sahibkarlıq (bunlardan 134-ü külli miqdarda gəlir əldə etməklə vergidən yayınma) faktları ilə bağlı səyyar vergi yoxlamalarının nəticələrinə dair, 769-u vergi borcunun ödənilməməsi, 25-i operativ vergi nəzarəti tədbirlərinin nəticələrinə dair vergi orqanlarından daxil olan materiallar əsasında, 1-i isə qanunsuz sahibkarlıq faktı ilə bağlı digər hüquq mühafizə orqanından daxil olmuş materiallar üzrə olub.

İstintaqı tamamlanan cinayət işlərindən 71 iş 83 nəfər şəxs barəsində ittiham aktı ilə məhkəmələrə göndərilib.

Departamentin istintaq idarəsində 385 cinayət işi üzrə (2014-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 2 dəfədən çox) ibtidai istintaq tamamlanıb, 37 nəfər təqsirləndirilən şəxs barəsində həbs qətimkan tədbiri seçilib. İcraatına xitam verilən 314 cinayət işindən 273 iş üzrə bir sıra müəssisələrin rəhbərləri və fiziki şəxslər yayındırdıqları vergiləri (44 iş üzrə külli miqdarda) ibtidai istintaq zamanı tamamilə ödədiklərinə görə barələrində müvafiq qərarlar qəbul edilib.

Cinayət işləri üzrə keçirilən istintaq-əməliyyat tədbirləri nəticəsində vergi cinayətləri törətdiklərinə görə barələrində axtarış elan edilən 24 nəfər şəxs tutularaq istintaq idarəsinə təhvil verilib, ibtidai istintaqdan yayınan 164 şəxsin məcburi qaydada gətirilməsi, 192 şəxsin tapılaraq istintaqa gəlmələri, 218 şəxsin yerinin müəyyən olunaraq istintaqa məlumat verilməsi təmin edilib. Vergi orqanlarının üzərinə düşən vəzifələrin icrasına kömək göstərilməsi ilə bağlı müraciətlərə baxılması nəticəsində vergi yoxlamalarından, əmlakının siyahıya alınmasından yayınan və fəaliyyəti barədə bəyannamə təqdim etməyən 149 nəfər vergiödəyicisi tapılaraq onların müvafiq vergi orqanlarına gəlmələri təmin olunub.

Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarında artım var07.07.2015

2015-ci il iyunun 1-nə Azərbaycanda bank sektorunun aktivləri 29 milyard 067,2 milyon manat olub. Transparency.az Mərkəzi Banka istinadla xəbər verir ki, mayda bank aktivləri 171,2 milyon manat azalıb. Mayın 1-nə bankın aktivləri 29 milyard 238.4 milyon manat idi.6 ayda bankların kredit qoyuluşları 19 milyard 877,6 milyon manat, əhalinin əmanətləri 7 milyard 601,1 milyon manat təşkil edib.

Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarının məbləği bu il iyunun 1-nə 8 milyard 520,2 milyon ABŞ dolları olub. Bu, ötən ayın 1-nə olan müvafiq göstərici ilə müqayisədə 89,4 milyon dollar çoxdur.

Əhalinin nə qədər əmanəti var? (Rəsmi məlumat)07.07.2015

Bu ilin yanvar-may aylarının yekunlarına görə, Azərbaycan əhalisinin banklardakı əmanətlərinin məbləği 7 milyard 601,1 milyon manat olub. Transparency.az Mərkəzi Banka istinadla xəbər verir ki, bu, yanvar-aprel aylarının yekunları ilə müqayisədə 116,1 milyon manat və ya 1,5 faiz azdır.

Bununla belə, ilin əvvəlinə nisbətən əmanətlər 5,74 faiz, son 1 ildə isə 14,42 faiz artıb.

Ünvanlı yardım: sistem tam avtomatlaşdırılır07.07.2015

İyulun 7-də Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi rəsmi məlumat yayıb. Qeyd olunur ki, nazirliyin mərkəzləşdirilmiş informasiya sistemində ünvanlı dövlət sosial yardımı üzrə Vahid Elektron Müraciət və Təyinat Alt Sisteminin (VEMTAS) yaradılması üçün müvafiq texniki infrastrukturun hazırlanması işləri yekunlaşdırılıb.

Proqram təminatı istifadəyə verildikdən sonra vətəndaş ailəsinə ünvanlı dövlət sosial yardımı almaq üçün internet vasitəsilə elektron qaydada müraciət edə biləcək. Müraciət qəbul edildikdən sonra proqram təminatı tərəfindən təyin olunmuş qrafik əsasında ailənin maddi-məişət şəraitinin müayinəsi aparılacaq. Ailənin maddi-məişət şəraitinin müayinəsi təyin olunmuş müddət ərzində və müvafiq proqram təminatı ilə təchiz edilmiş xüsusi kompüter avadanlıqları vasitəsilə həyata keçiriləcək. Müayinənin nəticələri real vaxt rejimində VEMTAS-a ötürüləcək.

Ünvanlı dövlət sosial yardımı üçün edilən müraciətə baxılması üçün müvafiq məlumatların “Elektron hökumət” portalı üzərindən aidiyyəti dövlət qurumlarının  informasiya resurslarından real vaxt rejimində əldə edilməsi təmin olunacaq. Əldə olunan bütün məlumatlar ümumiləşdirildikdən və təhlil edildikdən sonra VEMTAS tərəfindən müraciət edən şəxsin ailəsinə ünvanlı dövlət sosial yardımının təyin olunub-olunmaması barədə qərar qəbul ediləcək.

Vətəndaşın ailəsinə ünvanlı dövlət sosial yardımının təyin olunub-olunmaması barədə məlumat onun elektron ünvanına, yaxud mesaj formasında mobil telefon nömrəsinə göndəriləcək. Ailəsinə ünvanlı dövlət sosial yardımı təyin olunduğu halda yardımın ödənilməsi məqsədilə həmin şəxsə bank hesabının açılması üçün sistem tərəfindən müvafiq banka sifarişin göndərilməsi avtomatik şəraitdə həyata keçiriləcək. Bankın ünvanı və bank kartının hansı tarixdə təhvil götürülməli olduğu barədə məlumatlar ailəni təmsil edən şəxsin elektron ünvanına və yaxud mesaj formasında mobil telefonuna göndəriləcək.

“Rəy” Monitorinq Mərkəzi prezidentlik sorğusu keçirib08.07.2015

“ Rəy” Monitorinq Mərkəzi iyulun əvvəlində keçirdiyi ictimai rəy sorğusunun nəticələrini açıqlayıb. AZƏRTAC-ın məlumatına görə, cavablardan görünür ki, prezident seçkisi qarşıdan gələn bazar günü keçirilsə, səsvermə məntəqələrinə yollanacaq respondentlərin 89,7 faizi dövlət başçısı İlham Əliyevə səs verərdi.“İlham Əliyev sizin kimi insanların maraqlarına cavab verirmi” sualına respondentlərin 86 faizə yaxını “bəli, cavab verir” (tam və ya qismən), 3 faizi “xeyr, cavab vermir”, bir o qədəri isə “əsasən cavab vermir” deyə bildirib.

Respondentlərin 73 faizi Azərbaycan prezidenti postunda İlham Əliyevə alternativ görmür.

Hesabat 2015-ci il iyulun 1-3-də keçirilmiş “omnibus” tipli ictimai rəy sorğusunun nəticələri əsasında hazırlanıb. Yaşayış yeri üzrə üzbəüz müsahibə yolu ilə keçirilən sorğuya yaşı 18 və yuxarı olan 1500 nəfər qatılıb. Sorğu təsadüfi seçmə metodu əsasında Azərbaycanın 10 sosial-iqtisadi zonası üzrə 36 yaşayış məntəqəsini əhatə edib.

Rusiyalı milyarder Dağlıq Qarabağda olduğunu təsdiqləyib08.07.2015

Azərbaycanın işğal olunmuş bölgəsinə səfər edən rusiyalı iş adamı, milyarder German Sterliqov “Vkontakte” sosial şəbəkəsində açıqlama yayıb. Transparency.az-ın məlumatına görə, iyulun 7-si gecə yayılan açıqlamada German Sterliqov Dağlıq Qarabağda olduğunu təsdiqləyib. O yazıb ki, iyulun 13-ü Şuşada (German Sterliqov Şuşanı “qədim erməni şəhəri Şuşi” kimi təqdim edib) mətbuat konfransı keçirib barəsində yayılan məlumatlara aydınlıq gətirəcək.İyulun 6-da German Sterliqovun vəkili Artur Ayrapetov Rusiyanın “Kommersant” qəzetinə açıqlamasında milyarderin ailəsi ilə birlikdə Dağlıq Qarabağa getdiyini bəyan edib. Bəzi məlumatlarda isə German Sterliqovun Rusiyadakı bütün əmlakını satıb ailəliklə Dağlıq Qarabağa köçdüyü iddia olunur.

Yayılan xəbərlərə rəsmi Bakı da münasibət bildirib. Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Hikmət Hacıyev APA-ya açıqlamasında deyib ki, German Sterliqovun və onun ailə üzvlərinin Azərbaycan Respublikasının Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş ərazilərində qeyri-qanuni məskunlaşması faktı araşdırılır: “Bu şəxs qeyri-qanuni şəkildə Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərinə səfər edib və “Dövlət sərhədi haqqında” qanunu pozub. Müvafiq prosedurlara əsasən aparılan araşdırmanın nəticəsinə uyğun olaraq bu şəxsin adı “arzuolunmaz şəxslər” siyahısına daxil ediləcək”.

Hər 10 min nəfərdən 227-si ödənişsiz təhsil alır08.07.2015

Rusiya hökuməti ali məktəblərdə ödənişsiz yerləri azaltmağa hazırlaşır. İqtisadçı ekspert Rövşən Ağayevin açıqlamasına görə, hazırda hökumət 17-30 yaşlı vətəndaşların hər 10 min nəfərinə 800 ödənişsiz tələbə yeri maliyyələşdirir: “İndi Rusiyadakı maliyyə qıtlığı səbəbindən həmin yerlərin sayını 750-ə endirmək planlaşdırılır”.

Transparency.az-a danışan ekspert deyib ki, Azərbaycan bu göstəricidə çox geri qalır: “Rəsmi statistikaya əsasən, Azərbaycanda 17-30 yaşlı insanların sayı 2,2 milyon nəfərə yaxındır. Hazırda ölkənin bütün ali məktəblərində bakalavr və magistr pilləsində təhsil alan 130 min nəfərə yaxın tələbədən təxminən 50 min nəfəri ödənişsiz oxuyur. Bu isə 17-30 yaşlı bütün ölkə vətəndaşlarının hər 10 min nəfəri hesabı ilə 227 nəfərə bərabər, Rusiyanın göstəricisindən 4 dəfə azdır”.

Azərbaycandakı kommersiya banklarının internet ünvanları08.07.2015

Transparency.az Azərbaycandakı kommersiya banklarının internet ünvanlarını oxuculara təqdim edir:

Accessbank: www.accessbank.azAFB BANK: www.afb.azAGBank: www.azerigazbank.comAmrahbank: www.amrahbank.comAtaBank: www.atabank.comAtrabank: www.atrabank.azAzərbaycan Beynəlxalq Bankı: www.ibar.azAzərbaycan Kredit Bankı: www.azkreditbank.comAzərbaycan Sənaye Bankı: www.asb.azAzər-Türk Bank: www.azerturkbank.bizBank Avrasiya: www.bankavrasiya.azBank of Baku: www.bankofbaku.comBank of Azerbaijan: www.bank.azBank BTB: www.btb.azBank Respublika: www.bankrespublika.azBank Silk Vey: www.banksilkway.azBank Standard: www.bankstandard.comBank VTB (Azərbaycan): www.vtb.azCaspian Development Bank: www.cdbbank.azDekabank: www.dekabank.azDəmirbank: www.demirbank.azExpressbank: www.expressbank.azEvrobank: www.eurobank.azGəncəbank: www.gandjabank.azGünayBank: www.gunaybank.comXalq Bankı: www.xalqbank.azKapital Bank: www.kapitalbank.azKredobank: www.kredobank.azQafqaz İnkişaf Bankı: www.cdb.azMilli İran Bankı Bakı filialı: www.bmibaku.azMuğanbank: www.muganbank.az

Naxçıvanbank: www.naxcivanbank.azNBCBank: www.nbcbank.azNikoyl: www.nikoil.azPakistan Milli Bankının Bakı filialı: www.nbp.azParabank: www.parabank.azPaşa Bank: www.pashabank.azRabitəbank: www.rabitabank.comBank Technique: www.banktechnique.azTuranbank: www.turanbank.azUnibank: www.unibank.azYapı Kredi Bank Azərbaycan: www.yapikredi.com.azYunayted Kredit Bank: www.ucb.azZaminbank: www.zaminbank.az

Azərbaycan seçicilərinin yaş bölgüsü08.07.2015

Bu il noyabrın 1-nə düşən parlament seçkisi 125 seçki dairəsinin 5386 məntəqəsində keçirilməlidir. Transparency.az Mərkəzi Seçki Komissiyasının rəsmi saytına istinadla bildirir ki, Azərbaycanda 5 milyon 93 min 289 seçici qeydə alınıb. Seçicilərin 48,3 faizi kişilər, 51,7 faizi qadınlardır.

Yaş qrupları üzrə bölgü belədir:

Yaşı 18 olan — 0,7 faiz

Yaşı 19-26 olan — 17,3 faiz

Yaşı 27-35 olan — 20,8 faiz

Yaşı 35-45 olan — 18,1 faiz

Yaşı 46-55 olan — 20,4 faiz

Yaşı 56-65 olan — 13,8 faiz

Yaşı 66-75 olan — 4,9 faiz

Yaşı 76-85 olan — 3,5 faiz

Yaşı 86-99 olan — 0,5 faiz

Yaşı 100 və yuxarı olan — 0,01 faiz.

Milandakı beynəlxalq sərgidə Azərbaycan pavilyonu açılır09.07.2015

Prezident İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva “Milan Expo 2015” beynəlxalq sərgisində Azərbaycan pavilyonunun açılışında iştirak etmək üçün iyulun 8-dən İtaliyada işgüzar səfərdədir.

Xəbəri AZƏRTAC yayıb.

SOCAR ödəniş hesabatı verib09.07.2015

Dövlət Neft Şirkəti 6 aylıq ödəniş hesabatı yayıb. Transparency.az-ın məlumatına görə, hesabatda deyilir ki, Dövlət Neft Şirkəti 2015-ci ilin yanvar-iyun aylarında büdcəyə 728 milyon 730 min manat vəsait ödəyib. İyun ayında dövlət büdcəsinə 123 milyon 688 min manat keçirilib.İlin ilk yarısında SOCAR-ın Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna ödənişi 69 milyon 784 min manat təşkil edib. İyun ayında sosial ödəniş 11 milyon 942 min manat olub. Bu göstərici 2014-cü ilin iyun ayı ilə müqayisədə 143 min manat və ya 101,2 faiz çoxdur.

Azərbaycanda demoqrafik vəziyyət (Ən yeni statistika)09.07.2015

Azərbaycan əhalisinin sayı ilin əvvəlindən 43,3 min nəfər və ya 0,5 faiz artaraq 2015-ci il iyun ayının 1-nə 9 milyon 636,3 min nəfərə çatıb. Açıqlamanı iyulun 9-da Dövlət Statistika Komitəsi yayıb.Rəsmi məlumata görə, əhalinin 53,1 faizini şəhər, 46,9 faizini isə kənd sakinləri təşkil edir, 49,8 faizi kişilərdən, 50,2 faizi qadınlardan ibarətdir (hər 1000 nəfər kişiyə 1009 nəfər qadın düşür). Əhalinin 22,4 faizi 0-14 yaşda, 71,6 faizi 15-64 yaşda, 6 faizi isə 65 və yuxarı yaşda olanlardır.

İlin ilk 5 ayı ərzində ölkədə 66,4 min, yaxud hər gün orta hesabla 440 körpə doğulub, əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə bu göstərici 16,9 olub. Körpələrin 53,6 faizi oğlan, 46,4 faizi isə qız uşaqlarıdır. Onlar üçün 74,2 yaş, o cümlədən oğlanlar üçün 71,6 yaş, qızlar üçün 76,8 yaş ömür uzunluğu gözlənir.

İlin əvvəlindən ölkədə 23,8 min ölüm halı qeydə alınıb və əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ölüm əmsalı 6,3-dən 6-ya qədər azalıb.

Bu ilin yanvar-may ayları ərzində rəsmi orqanlar 32,6 min nikah və 5,3 min boşanma halları qeydə alıb. Əhalinin hər 1000 nəfərinə hesabı ilə ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə

nikahların sayı 7,9-dan 8,3-ə qədər artıb, boşanmaların sayı isə dəyişməyərək eyni səviyyədə (1,3) qalıb.

Dövlət Miqrasiya Xidmətinin və Daxili İşlər Nazirliyinin müvafiq qurumları cari ilin 5 ayı ərzində daimi yaşamaq üçün Azərbaycana 1034 nəfər gələn və 355 nəfər ölkədən gedən qeydə alıb.

Qeydiyyatda olan sığortaolunanların sayı 4,12 faiz artıb09.07.2015

Dövlət Sosial Müdafiə Fondu (DSMF) iyun ayında əlavə olaraq 15 412 sığortaolunana fərdi şəxsi hesab açıb. İlin əvvəli ilə müqayisədə fərdi uçot sistemində qeydiyyatda olan sığortaolunanların sayı 4,12 faiz artıb.DSMF-nin ictimaiyyətlə əlaqələr sektorundan AZƏRTAC-a verilən məlumata görə, Azərbaycanda fərdi şəxsi hesabı olan sığortaolunanların sayı 3 098 817 nəfərə çatıb. Fondun fərdi uçot sistemində qeydiyyatda olan sığortaolunanların 59,1 faizi (1 831 564 nəfər) kişi, 40,9 faizi (1 267 253 nəfər) isə qadındır.

Fərdi şəxsi hesabı olanlar arasında 30-40 yaşlı sığortaolunanlar üstünlük təşkil edir. Göstərilən yaş kateqoriyalarına aid olan şəxslər ümumi sığortaolunanların 24,84 faizini (769 703 nəfər) əhatə edir. Bundan başqa, sığortaolunanların 21,59 faizini (669 101 nəfər) 30 yaşadək olan şəxslər, 20,69 faizini (641 144 nəfər) 40-50 yaşlı şəxslər, 21,15 faizini (655 449 nəfər) 50-60 yaşlı şəxslər, 11,73 faizini (363 420 nəfər) 60 yaşdan yuxarı şəxslər təşkil edir.

Fərdi uçot — Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyinə uyğun əmək pensiyalarının və digər sosial müdafiə hüquqlarının təmin edilməsi üçün hər bir sığortaolunan haqqında məlumatların uçotunun təşkili və aparılmasıdır. 2006-cı il yanvarın 1-dən tətbiq olunan “Əmək pensiyaları haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa uyğun olaraq əmək pensiyaları fərdi hesaba toplanan pensiya kapitalına əsasən hesablanır.

İllik maliyyə hesabatı verməyən 12 siyasi partiya qeydiyyatsız qala bilər09.07.2015

Mərkəzi Seçki Komissiyası Ədliyyə Nazirliyinə 2014-cü ilin illik maliyyə hesabatını təqdim etməyən 12 siyasi partiya ilə bağlı müraciət edib. APA-nın məlumatına görə, bunu MSK sədrinin müavini Natiq Məmmədov açıqlayıb.Maliyyə hesabatı təqdim etməyən partiyaların adını çəkməyən Natiq Məmmədov Azərbaycanda dövlət qeydiyyatına alınmış 55 siyasi partiyadan 33-nün keçən ilin maliyyə hesabatını MSK-ya təqdim etdiyini, hazırda hesabatların araşdırıldığını deyib: “Təqdim edilən hesabatlarda müəyyən nöqsanlar var. Bu nöqsanların bir qismi MSK-ya maliyyə hesabatlarının ilk dəfə təqdim olunması təcrübəsi, bir qismi partiyaların öz mövqeyi, bir qismi isə partiyaların fəaliyyətinin keyfiyyət xarakteri ilə bağlıdır. İctimaiyyət müəyyən edilən müddətdə MSK-nın saytında yaradılan xüsusi bölmədə yerləşdiriləcək siyasi partiyaların hesabatı ilə tanış ola biləcək”.

2014-cü il oktyabrın 1-də Milli Məclis “Siyasi partiyalar haqqında” qanuna dəyişikliklər edib. Əvvəllər siyasi partiyalar illik maliyyə hesabatlarını hesabat dövrü başa çatdıqdan sonra növbəti ilin aprel ayının 1-dən gec olmayaraq Maliyyə Nazirliyinə təqdim ediblər. Dəyişikliyə əsasən, siyasi partiyalar bu ildən başlayaraq illik maliyyə hesabatlarını auditor rəyi ilə birlikdə hər il aprel ayının 1-dən gec olmayaraq MSK-ya təqdim etməlidir. Eyni zamanda MSK bu barədə məlumatları internet saytında yerləşdirməli və ictimaiyyət məlumatlandırılmalıdır. Ədliyyə Nazirliyinin maliyyə hesabatlarını təqdim etməyən siyasi partiyaların dövlət qeydiyyatını ləğv etmək səlahiyyəti var.

MSK-nın aprelin 7-də keçirilən iclasında qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş müddətdə dövlət qeydiyyatına alınmış 55 siyasi partiyadan yalnız 22-inin illik maliyyə hesabatını təqdim etdiyi açıqlanıb. Buna görə MSK aprelin 1-dən sonra da siyasi partiyaların illik maliyyə hesabatlarını qəbul edib.

Qiymətləndirmə Komissiyasından keçən 10 dini icmaya vəsait ayrılıb09.07.2015

İyulun 9-da Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində maliyyə yardımı ayrılmış 10 dini icma sədrinin iştirakı ilə toplantı keçirilib. Toplantıda danışan komitə sədri Mübariz Qurbanlı deyib ki, maliyyə vəsaiti Qiymətləndirmə Komissiyası icmaların təqdim etdiyi layihələri müzakirə etdikdən sonra ayrılıb.

Mübariz Qurbanlı ayrılan maliyyə yardımının yerlərdə dini maarifləndirmə və milli-mənəvi dəyərlərin təbliği işinin daha da gücləndirilməsinə, eləcə də dini radikalizmlə mübarizə istiqamətində sərf edilməli olduğunu vurğulayıb, layihələrə daha çox gəncləri cəlb etməyi məsləhət görüb.

Ən son statistik məlumata görə, Azərbaycanda 632 dini icma qeydiyyatdan keçib.

FİFA-da korrupsiya qalmaqalı: əsas fiqurlardan birinə ömürlük qadağa qoyuldu09.07.2015

Şimali və Mərkəzi Amerika, Karib hövzəsi zonasının futbol təşkilatı olan CONCACAF-ın keçmiş baş katibi, FİFA İcraiyyə Komitəsinin sabiq üzvü Çak Bleyzer futbol fəaliyyəti ilə məşğul olmaq hüququndan ömürlük məhrum edilib. Qərar FİFA-nın Etika Komitəsinin araşdırmalarına əsasən verilib. Qurum bu araşdırmalara CONCACAF-ın məruzəsi və ABŞ Ədliyyə Nazirliyinin təqdim etdiyi faktlara əsasən başlamışdı.APA-nın məlumatına görə, FİFA qərarın səbəbini belə açıqlayıb: “Bleyzer FİFA və CONCACAF-da fəaliyyəti dövründə qanunsuz ödənişlərin, rüşvətlərin təklifi, alınması, həmçinin digər maliyyə fırıldaqları ilə bağlı sxemlərdə aparıcı fiqur olub”.

2013-cü ilin noyabrında Bleyzerin qapalı məhkəməsi keçirilib. Məhkəmənin bəzi detalları ötən ayın əvvəlində üzə çıxıb. Həmin məhkəmədə özünü 10 məsələ üzrə günahkar hesab edən Bleyzer 1998-ci ilin dünya çempionatının meydan sahibliyinin Fransaya, 2010-cu ilin dünya çempionatının təşkilatçılıq hüququnun CAR-a verilməsi zamanı rüşvət aldığını bildirib. Məhz onun istintaqa verdiyi məlumatlar FİFA-dakı korrupsiyanın üstünü açmağa kömək edib, mayın 27-də İsveçrənin Sürix şəhərində qurumun rəhbər şəxslərinin bəziləri həbs olunub.

Naxçıvanda nə qədər məhsul istehsal olunur? (Muxtar respublikadan açıqlama)09.07.2015

Naxçıvan Muxtar Respublikasının İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyi açıqlama yayıb. AZƏRTAC-da dərc olunan məlumata əsasən, muxtar respublikada 119 növdə, 507 çeşiddə ərzaq, 235 növdə, 588 çeşiddə qeyri-ərzaq məhsulu istehsal olunur. Müəssisələr 107 növdə ərzaq, 229 növdə qeyri-ərzaq məhsuluna olan tələbatı tamamilə yerli istehsal hesabına ödəmək gücünə malikdir.

Xəbərdə qeyd olunur ki, 2015-ci ilin ilk 6 ayı ərzində muxtar respublikada ət qovurması, süd məhsullarının emalı, lavaş istehsalı sahələri, forel balıqçılıq təsərrüfatı, istixana kompleksləri və xidmət olmaqla 18 sahənin yaradılması başa çatdırılıb. Yaradılmış istehsal və xidmət sahələri hesabına 89 yeni iş yeri açılıb.

Silikon yorğan-döşək və yataq bazası, müxtəlif ölçü və formada qızıl-gümüş zinət əşyaları, medal və döş nişanları, elektrik açarları, alçipan örtüklər, gips, əhəng, beton istehsalı, un-qənnadı məmulatları, lavaş istehsalı, bərk pendir istehsalı, şirniyyat, kompot, mürəbbə və turşu istehsalı, qarğıdalı, toxumçuluq, heyvandarlıq, keçiçilik, quşçuluq, arıçılıq təsərrüfatları, istixana kompleksləri və xidmət olmaqla 35 sahənin yaradılması istiqamətində isə işlər davam etdirilməkdədir.

Bu ilin 6 ayında yaradılması və ya fəaliyyətinin genişləndirilməsi başa çatdırılan istehsal və xidmət sahələri Naxçıvan şəhəri ilə yanaşı, rayon mərkəzlərini və kəndləri də əhatə edir. Şərur rayonunun İbadulla, Dəmirçi, Oğlanqala, Qarxun, Məmmədsabir, Babək rayonunun Nehrəm, Ordubad rayonunun Əylis kəndlərində, Kəngərli rayonunun Qıvraq qəsəbəsi və Qarabağlar, Sədərək rayonunun Sədərək kəndlərində istehsal sahələrinin yaradılması başa çatdırılıb.

Təhlil

Vətəndaşlıq qanununda yeniliklər qüvvəyə minib01.07.2015

Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəisi Firudin Nəbiyev AZƏRTAC-a müsahibəsində vətəndaşlıq qanunundakı yeniliklərdən danışıb. Transparency.az-ın məlumatına görə, Firudin Nəbiyev deyib ki, Azərbaycan Respublikasının 2014-cü il 30 may tarixli qanunu ilə “Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında” qanunda dəyişikliklər edilib: “Həmin dəyişikliyə əsasən, xarici dövlətin vətəndaşlığını qəbul etmiş Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı bir ay müddətində bu barədə müvafiq icra hakimiyyəti orqanına — Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyinə və Dövlət Miqrasiya Xidmətinə yazılı məlumat verməlidir. Bu barədə məlumat verməyən şəxslər Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsi ilə nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyət daşıyırlar.Sözügedən müddəa Azərbaycan Respublikasının 2014-cü il 30 may tarixli qanunu qüvvəyə minəndən sonra, yəni 2014-cü il 1 iyul tarixdən digər ölkənin vətəndaşlığını əldə etmiş Azərbaycan Respublikasının vətəndaşına şamil olunur.

Həmin qanunun tətbiqindən irəli gələn məsələ kimi Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyinə və Dövlət Miqrasiya Xidmətinə xarici dövlətin vətəndaşlığını qəbul etmiş Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı tərəfindən bu barədə məlumatın verilməsi üçün müvafiq ərizə-anketin elektron formasının hər iki qurumun rəsmi internet saytlarında yerləşdirilməsinin təmin edilməsi tapşırılıb. Nazirlər Kabinetinin 2015-ci il 29 yanvar tarixli 18 nömrəli qərarı ilə müvafiq ərizə-anket forması təsdiq edilib və Dövlət Miqrasiya Xidmətinin rəsmi internet səhifəsində yerləşdirilib.

Qeyd olunanlarla yanaşı, Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il 28 aprel tarixli qanunu ilə Cinayət Məcəlləsinə yeni 318-2-ci maddə əlavə olunub. Həmin maddəyə əsasən, xarici dövlətin vətəndaşlığını qəbul etmiş Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı bu barədə Xarici İşlər Nazirliyinə və Dövlət Miqrasiya Xidmətinə bir ay müddətində yazılı məlumat vermədikdə 3 min manatdan 5 min manata qədər cərimə və ya 360 saatdan 480 saatadək ictimai işlərlə cəzalandırılır.

“Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında” qanunun 18-ci maddəsinin birinci hissəsinin 1-ci bəndinə əsasən, Azərbaycan Respublikası vətəndaşının digər dövlətin vətəndaşlığını könüllü əldə etməsi Azərbaycan Respublikası vətəndaşlığının itirilməsi üçün əsas hesab edilir. Bu zaman “Vətəndaşsızlığın ixtisar edilməsi haqqında” 1961-ci il 30 avqust tarixli konvensiyanın müddəaları nəzərə alınır.

Xarici dövlətin vətəndaşlığını qəbul etmiş vətəndaş qeyd olunanları nəzərə alaraq bir ay müddətində bu barədə Xarici İşlər Nazirliyinə və Dövlət Miqrasiya Xidmətinə yazılı məlumat verməlidir”.

Bu yaxınlarda Nazirlər Kabineti “Şəxsin Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığına mənsubiyyətinin müəyyənləşdirilməsi Qaydası”nı təsdiq edib. Firudin Nəbiyev qeyd edib ki, həmin qaydaya görə, “Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında” qanun qüvvəyə mindiyi günədək, yəni 1998-ci il oktyabrın 7-dək Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığında olmuş və Azərbaycanın ərazisini tərk etməyən şəxslərin “Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığı haqqında” qanun qüvvəyə mindiyi günədək Azərbaycan Respublikasında yaşayış yeri üzrə qeydiyyatda olmamaları onların vətəndaşsızlığına səbəb olursa, həmin şəxslərin Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığına mənsubiyyətləri tanınır: “Bu qaydada həmçinin valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların, cəzaçəkmə müəssisəsində cəza çəkmiş şəxslərin və hərbi xidmətdə olan hərbi qulluqçuların şəxsiyyət vəsiqəsi ilə təmin olunması sahəsində üzləşdiyi problemlər nəzərə alınıb.

2008-2014-cü illər ərzində vətəndaşlığı olmayan 852 şəxs və ümumilikdə 1164 nəfər Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamları ilə Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığına qəbul olunub. Təkcə 2014-cü il ərzində Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığına qəbulla bağlı Dövlət Miqrasiya Xidmətinə müraciəti daxil olmuş 254 vətəndaşlığı olmayan şəxsdən 186-ı Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığına qəbul olunub. Vətəndaşlığı olmayan 157 şəxsin müraciəti isə hazırda Xidmət tərəfindən icra olunmaqdadır. İndiyədək 18254 şəxsin Azərbaycan Respublikasının vətəndaşlığına mənsubiyyəti tanınıb, onlar Azərbaycan Respublikası vətəndaşının şəxsiyyətini təsdiq edən sənədlərlə təmin edilib.

Dövlət Miqrasiya Xidməti ölkədə vətəndaşlığı olmayan şəxslərin leqallaşdırılması istiqamətində, həmçinin Azərbaycan Respublikasının vətəndaşsızlıq halları ilə mübarizə sahəsində ölkəmizin tərəfdar çıxdığı beynəlxalq konvensiyaların tələbləri istiqamətində işləri müvəffəqiyyətlə davam etdirir. Bu baxımdan uzun müddət Azərbaycan Respublikasının ərazisində yaşayan və hazırda hər hansı bir dövlətin vətəndaşlığına mənsubiyyətini təsdiq edən sənədləri olmayan şəxslərin hüquqi statusunun müəyyən olunması və vətəndaşsızlıq hallarının azaldılması istiqamətində görülən tədbirləri qeyd etmək olar. 2015-ci ilin birinci rübü ərzində Bakı şəhəri və Abşeron rayonu istisna olmaqla Azərbaycan Respublikası ərazisində qeyri-qanuni yaşayan 759 şəxs aşkar olunub. Həmin şəxslərin bir qisminin xarici dövlətin vətəndaşı olması nəzərə alınaraq respublikamızın ərazisində yaşamalarının qanuniləşdirilməsi istiqamətində tədbirlər görülür. Digər qisminin isə vətəndaşlıq mənsubiyyətinin müəyyən edilməsi məqsədilə ehtimal olunan dövlətlərin ölkəmizdəki diplomatik nümayəndəliklərinə müvafiq sorğular göndərilib. Müraciət edənlərin məmnunluğunu təmin etmək məqsədilə bu günlərdə Dövlət Miqrasiya Xidməti tərəfindən şimal bölgəsində yaşayan əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin Xaçmaz şəhərində qəbulu keçirilib.

Hazırda Azərbaycan Respublikası ərazisində qeyri-qanuni yaşayan və hüquqi statusu məlum olmayan şəxslərin aşkarlanması və sənədləşdirilməsi istiqamətində Dövlət Miqrasiya Xidməti tərəfindən Bakı şəhəri və Abşeron rayonu ərazisində də tədbirlər davam etdirilir”.

5-ci parlament seçkisi gəlir01.07.2015

Noyabrın 1-də parlament seçkisi keçiriləcək. Transparency.az bildirir ki, bu, Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra 5-ci parlament seçkisidir. Əvvəlki seçkilər 1995-ci il noyabrın 12-də, 2000-ci il noyabrın 5-də, 2005-ci il noyabrın 6-da, 2010-cu il noyabrın 7-də olub.Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasına əsasən, ölkədə qanunvericilik hakimiyyətini Milli Məclis həyata keçirir. Milli Məclis 125 deputatdan ibarətdir. Deputatlar majoritar seçki sistemi, ümumi, bərabər və birbaşa seçki hüququ əsasında sərbəst, şəxsi və gizli səsvermə yolu ilə seçilirlər.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin hər çağırışının səlahiyyət müddəti 5 ildir. Milli Məclisin hər çağırışının seçkiləri hər beş ildən bir noyabr ayının birinci bazar günü keçirilir.

Azərbaycan Respublikasının yaşı 25-dən aşağı olmayan hər bir vətəndaşı qanunla müəyyən edilmiş qaydada Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı seçilə bilər.

İkili vətəndaşlığı olan, başqa dövlətlər qarşısında öhdəliyi olan, icra və ya məhkəmə hakimiyyəti sistemlərində qulluq edən, elmi, pedaqoji və yaradıcılıq fəaliyyəti istisna olmaqla, başqa ödənişli fəaliyyətlə məşğul olan şəxslər, din xadimləri, fəaliyyət qabiliyyətsizliyi məhkəmə tərəfindən təsdiq edilən, ağır cinayətlərə görə məhkum olunmuş şəxslər, məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü ilə azadlıqdan məhrumetmə yerlərində cəza çəkən şəxslər Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə deputat seçilə bilməzlər.

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi 83 deputatının səlahiyyətləri təsdiq olunduqda səlahiyyətlidir.

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində qanunvericilik təşəbbüsü hüququ (qanun layihələrini və başqa məsələləri Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin müzakirəsinə təqdim etmək hüququ) Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatlarına, Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə, Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsinə, Azərbaycan Respublikasının seçki hüququ olan 40 min vətəndaşına, Azərbaycan Respublikasının Prokurorluğuna və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisinə mənsubdur.

Milli Məclisin bu səlahiyyətləri var:

1) Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin işinin təşkili;

2) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatı ilə Azərbaycan Respublikası diplomatik nümayəndəliklərinin təsis edilməsi;

3) inzibati ərazi bölgüsü;

4) dövlətlərarası və Azərbaycan Respublikasının qanunlarından fərqli qaydalar nəzərdə tutan hökumətlərarası müqavilələrin təsdiq və ləğv edilməsi;

5) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikası dövlət büdcəsinin təsdiq edilməsi və onun icrasına nəzarət;

6) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatı ilə Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkilinin seçilməsi;

7) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikasının hərbi doktrinasının təsdiqi;

8) Konstitusiyada nəzərdə tutulmuş hallarda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərmanlarının təsdiqi;

9) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikasının Baş nazirinin vəzifəyə təyin edilməsinə razılıq verilməsi;

10) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsi, Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi və Azərbaycan Respublikası apellyasiya məhkəmələri hakimlərinin təyin edilməsi;

11) Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikası Baş prokurorunun vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsinə razılıq verilməsi;

12) Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Məhkəməsinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikası Prezidentinin impiçment qaydasında vəzifədən kənarlaşdırılması;

13) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatına əsasən hakimlərin vəzifədən kənarlaşdırılması;

14) Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinə etimad məsələsinin həll edilməsi;

15) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı İdarə Heyəti üzvlərinin vəzifəyə təyin və vəzifədən azad edilməsi;

16) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqdimatına əsasən Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin təyinatı ilə bağlı olmayan vəzifələrin icrasına cəlb edilməsinə razılıq verilməsi;

17) Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müraciətinə əsasən müharibə elan edilməsinə və sülh bağlanmasına razılıq verilməsi;

18) referendum təyin edilməsi;

19) amnistiya.

20) bələdiyyələrin hesabatlarının dinlənilməsi.

Məhkəməsiz mübahisə01.07.2015

         Bəkir NərimanoğluSahibkarlıq subyektləri arasında mübahisələrin məhkəmədə həlli heç də həmişə tərəflərin maraqlarına cavab vermir. Mübahisənin məhkəmə həlli tərəflər arasında konsensusun əldə olunmasına yönəlmir, hər zaman işi udan və uduzan tərəf var. Bu ona gətirib çıxarır ki, tərəflər bir qayda olaraq işgüzar münasibətləri kəsirlər. Bundan əlavə, mübahisənin məhkəmədə baxılması onun operativ həllinə heç də həmişə imkan yaratmır. Eyni zamanda müdafiə prosesinə ixtisaslı hüquqşünasların cəlbi tərəflərə böyük maliyyə məsrəflərinə başa gəlir. Bu, xüsusilə strukturunda ayrıca hüquq departamentləri olmayan kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri üçün xarakterikdir.

İqtisadi Təşəbbüslərə Yardım İctimai Birliyinin (İTYİB) ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən “Azərbaycanda kiçik sahibkarlığın inkişafına dəstək” layihəsinə aid tədqiqatında deyilir ki, bir çox xarici ölkələrdə mübahisələrin daha səmərəli həlli məqsədilə mübahisələrin həllinin alternativ üsullarından istifadə olunur: “Xarici ölkələrin təcrübəsində mübahisələrin həllinin alternativ üsullarının təsnifatı üçüncü şəxsin iştirakı və onun funksiyalarından (danışıqlar, vasitəçilik, arbitraj) asılı olaraq aparılır. Müxtəlif ölkələrdə mövcud olan fərqli təsnifatlardan çıxış edərək mübahisələrin alternativ həlli prosedurlarının bir çox növlərini sadalamaq olar: danışıqlar; vasitəçinin iştirakı ilə danışıqlar; arbitraj və ya münsiflər məhkəməsi, vasitəçilik; ekspertin müstəqil rəyi; mini-araşdırma; barışdırıcı icraat; özəl məhkəmə; “çoxqapılı məhkəmə”; məhkəmə konfransları; kompüter proqramları vasitəsilə danışıqlar və s”.

İTYİB-nin tədqiqatında deyilir ki, prosedur növlərinin çoxluğuna baxmayaraq xarici ölkələrin təcrübəsində mübahisələrin həllinin əsas alternativ formalarına bir qayda olaraq danışıqları, vasitəçiliyi və münsiflər məhkəməsini aid edirlər.

Danışıqlar

Mübahisələrin alternativ həlli üsulları sırasında danışıqlar mühüm yer tutur. Bu, mübahisənin kənar şəxslərin iştirakı olmadan bilavasitə tərəflərin özləri tərəfindən həlli formasıdır. Danışıqların köməyi ilə tərəflərin mövqeyini və arqumentlərini, ixtilafın predmetini müəyyənləşdirmək, ixtilaf dərəcəsini azaltma cəhdlərini aşkar etmək və problemin həllinə öz yanaşmanı müdafiə etməyə nail olmaq mümkündür. Danışıqların prosedurunu dövlət deyil, tərəflərin özləri müəyyən edir. Lakin qanunvericilik məhkəməyə müraciətin ilkin şərti kimi danışıqlar mexanizminin tükənməsinin məcburiliyini (pretenziya qaydası) nəzərdə tuta bilər. Vasitəçinin iştirakı olmadan və ya neytral vasitəçinin iştirakı ilə danışıqlar mürəkkəb konfliktin həllinin baha olmayan və kifayət qədər tez başa çatan üsuludur.

Bir sıra ölkələrin qanunvericiliyində mübahisənin məhkəməyə verilməsinədək tərəflərin mübahisənin həlli məqsədilə birbaşa danışıqlar aparması tələbi qanunvericilikdə öz əksini tapıb. Məsələn, Yaponiya qanunvericiliyində üçüncü, marağı olmayan şəxslərin iştirakı ilə birbaşa danışıqların aparılması məcburi qayda kimi təsbit olunub. Belə hallarda üçüncü şəxslər danışıqlarda müşahidəçi kimi iştirak edirlər.

Danışıqlar daha çox kommersiya mübahisələri zamanı tətbiq olunur və səmərəli nəticələr verir. Bu üsulun həyata keçirilməsi proseduru bir qayda olaraq qanunvericilik səviyyəsində reqlamentləşdirilmir, tərəflər özləri prosesin aparılması ilə bağlı qaydaları müəyyən edirlər.

VasitəçilikMediasiya mübahisənin tərəflərə razılıq əldə edilməsində kömək göstərən müstəqil və neytral vasitəçinin köməyi ilə yoluna qoyulmasıdır. Hakimlərin bir çox hallarda tərəflərdən birini qane etməyən iradi qərarlar qəbul etdiyi arbitraj və münsiflər məhkəməsindən fərqli olaraq mediasiyada vasitəçi heç bir qərar qəbul etmir, tərəflər özləri razılığa gəlirlər. Vasitəçi yalnız tərəflərə ümumi qərar tərtib etməyə kömək edir və hər iki tərəfi qane edən sazişin bağlanmasına yardım göstərir.

Postsovet məkanına daxil olan bir sıra ölkələrdə, məsələn, Rusiya Federasiyasında (27 iyul 2010-cu ildə), Qazaxıstanda (28 yanvar 2011-ci ildə), Latviyada (22 may 2014-cü ildə) mediasiya haqqında qanunlar qəbul edilib.

Münsiflər məhkəməsiMübahisələrin alternativ həlli növlərindən biri olan münsiflər məhkəməsi fikir ayrılıqlarının tərəflər üçün məcburi qərar çıxarmaq səlahiyyətinə malik neytral şəxsin – münsifin (və ya münsiflər qrupunun) köməyi ilə həllidir. İnkişaf etmiş iqtisadiyyata malik ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, əksər hallarda sahibkarlar mübahisəni dövlət məhkəmələrində deyil, münsiflər məhkəmələrində həll etməyə çalışırlar. Ayrıca götürülmüş ölkədə münsiflər məhkəməsinin populyarlığı orada yaşayanların yüksək hüquq mədəniyyətinə dəlalət edir.

Bir sıra ölkələrdə münsiflər məhkəməsi ilə bağlı ayrıca qanunlar mövcuddur. Məsələn, 2002-ci ildə Rusiya Federasiyasında “Münsiflər məhkəməsi haqqında” qanun qəbul edilib. Münsiflər məhkəməsinin normativ-hüquqi tənzimləməsi sovet dövründə də mövcud idi.

Dövlət məhkəməsində və münsiflər məhkəməsində məhkəmə araşdırmasının oxşar cəhətləri olsa da, mühüm fərqlər də var. Həmin fərqlər təcrübədə münsiflər məhkəməsinə üstünlük verilməsini şərtləndirir.

Birincisi, dövlət məhkəməsində araşdırmanın əsas mənfi cəhəti mübahisənin həlli üçün uzun müddətin tələb olunmasıdır. Münsiflər məhkəməsində mübahisə daha operativ həll olunur. Dövlət məhkəmələrinin sistemi bir işə müxtəlif instansiyalarda bir neçə dəfə baxılmasına imkan yaradır. Münsiflər məhkəməsinin yuxarı instansiyaları yoxdur (münsiflər məhkəməsi qərarlarının apellyasiya, kassasiya, nəzarət qaydasında yenidən baxılması proseduru mövcud deyil). Bu məhkəmənin qərarından şikayət nəzərdə tutulmur, lakin əgər tərəflər sazişdə başqa qayda nəzərdə tutmayıblarsa, qərar mübahisələndirilə bilər.

İkincisi, mübahisənin dövlət məhkəməsində araşdırılması qanunvericiliklə müəyyən olunmuş kifayət qədər mürəkkəb prosedurların gözlənilməsini tələb edir. Münsiflər məhkəməsi proseduru isə çoxsaylı prosessual qaydalarla reqlamentləşdirilmir.

Üçüncüsü, bir sıra hallarda dövlət məhkəmələrinin hakimləri mübahisənin həlli üçün vacib olan və müəyyən sahə ilə bağlı xüsusi biliklərə malik olmurlar. Münsiflər məhkəməsinin tərkibini isə tərəflər özləri seçirlər və onların mübahisənin spesifikasına uyğun tələb olunan sahə ilə bağlı xüsusi biliklərə malik şəxsləri seçmək imkanı olur.

Dördüncüsü, mübahisəyə dövlət məhkəməsində müəyyən istisnalarla açıq məhkəmə iclasında baxılır. Münsiflər məhkəməsi isə mübahisə tərəfləri üçün konfidensiallıq şəraiti yaradır. Mübahisəyə qapalı iclaslarda baxılır ki, bu da tərəflərin kommersiya sirrinin qorunmasına daha etibarlı təminat verir. İstənilən kənar şəxsin məhkəmə iclasında iştirakı tərəflərin razılığı ilə mümkündür. Həmçinin tərəflərin razılığı olmadan münsiflər məhkəməsinin qərarının dərci qadağandır.

Beşincisi, münsiflər məhkəməsində araşdırma xərcləri dövlət məhkəmələri ilə müqayisədə azdır.

Münsiflər məhkəməsi daimi fəaliyyət göstərə və ya konkret mübahisənin həlli üçün tərəflərin öz təşəbbüsü də təşkil edilə bilər. Məhkəmənin qərarı imperativ xarakter daşıyır. Belə ki, bu, mübahisə tərəfləri arasında razılaşma deyil, məhz qərardır. Həmin qərarın icrası könüllü həyata keçirilməlidir. Əgər könüllü icra yoxdursa, o zaman maraqlı tərəf həmin qərarın məcburi icrasına icazə verilməsi xahişi ilə dövlət məhkəməsinə müraciət edə bilər. Bu halda dövlət məhkəməsindən mübahisəni mahiyyəti üzrə həll etmək tələb olunmur. Lakin o, məhkəmə icraatı aparmadan və öz qərarını çıxarmadan prosedur qaydalarına əməl olunub-olunmamasını, mübahisənin həll olunmasında hər iki tərəfin iştirak edib-etməməsini və sübutlar təqdim etmək imkanının olub-olmamasını yoxlaya bilər.

Hansı təcrübəni Azərbaycanda tətbiq etmək olar?İTYİB-nin eksperti Abil Bayramov deyir ki, mübahisələrin həllinin yuxarıda qeyd olunan alternativ üsullarının hansının Azərbaycanda tətbiqi daha çox mübahisənin xarakterindən, prosesin hansı mərhələdə olmasından, qanunvericiliyin tələbindən və tərəflərin istəyindən asılıdır: “Danışıqlar mübahisənin kənar şəxslərsiz, bilavasitə tərəflərin özləri tərəfindən həlli forması olduğundan ilk növbədə bu üsuldan istifadəyə təşəbbüs göstərilir.

Hər hansı neytral vasitəçinin müdaxiləsinə ehtiyac olduqda isə mübahisənin tərəflərə razılıq əldə edilməsində kömək göstərən müstəqil və neytral vasitəçinin köməyi ilə yoluna qoyulmasından – mediasiyadan istifadə olunur.

Tərəflər hesab etsələr ki, fikir ayrılıqlarının onlar üçün məcburi qərar çıxarmaq səlahiyyətinə malik neytral şəxsin – münsifin (və ya münsiflər qrupunun) köməyi ilə həlli daha məqsədəuyğundur, o zaman mübahisələrin alternativ həlli növlərindən biri olan münsiflər məhkəməsinə müraciətə üstünlük verirlər. Məcburi prosedur kimi məhkəməyəqədər vasitəçilik tərəflərin razılaşması ilə də nəzərdə tutula bilər. Bu halda müqavilədə mübahisənin mediatorun köməyi ilə nizama salınmasının məcburiliyi göstərilir. Eyni zamanda qanunvericilikdə də barışdırıcı prosedurların məcburi tətbiqi nəzərdə tutula bilər”.

Azərbaycanda hasilat hara düşür, dünyada qiymət hara?03.07.2015

İyulun 3-nə olan məlumata görə, Nyu-Yorkun NYMEX birjasında “Layt” markalı neftin bir barreli 46 sent ucuzlaşaraq 56,53 dollar, Londonun İCE birjasında isə “Brent” markalı neftin bir barrelinin qiyməti 17 sent dollar azalaraq 61,84 dollar olub.Dövlət Neft Şirkətindən AZƏRTAC-a bildiriblər ki, “AzəriLayt” markalı neftin bir barreli London birjasında 63,33 dollara satılıb.

“Yeni Müsavat” qəzetinə danışan iqtisadçı ekspert İlham Şaban deyib ki, Azərbaycanda neft bumu tarixə çevrilir: “Ötən ilin sonunda 2015-ci il üçün neftin orta qiyməti ilə bağlı müxtəlif ssenarilərdə verilən proqnozlara görə, 1 barrelin qiyməti 52-57 dollar arasında dəyişməliydi. İlin başlanğıcı ümumiyyətlə bu proqnozları daha da bədbinləşdirdi – “Brent” markalı neftin orta qiyməti 48 dollardan da aşağı düşdü. Buna görə də artıq ilin əvvəlindən dövlət başçısı İlham Əliyev Azərbaycan hökumətinə xərcləmə siyasətində ehtiyatlı davranmaq mesajları verdi.

Bu ilin büdcəsi tərtib olunanda enerji bazarında belə böhran yaranmamışdı və ona görə də xərclər ən yüksək həddə götürülüb – 21,1 milyard manat. Birinci rübün yekunu olaraq “Brent” markalı neftin orta qiyməti 53,69 dollar, ikinci rübün yekunlarına görə, 61,92 dollar olub. Bu ilin ilk yarım ilini “Brent” dünya bazarlarında 57,81 dollarla başa vurub. Azərbaycan neftinin orta qiyməti isə

təqribən 59 dollar ətrafında olub. Yəni ötən il verilən proqnozların optimist ssenarilərini də üstələyib”.

İlin ikinci yarısı üçün proqnozlara toxunan ekspert deyib ki, həm OPEK-in, həm bir sıra beynəlxalq enerji agentliklərinin son günlər açıqladığı proqnozlara görə, yaxın müddətdə neftin qiyməti 55-70 dollar arasında dəyişəcək. Özü də bu dəyişmə ziqzaqlı ola bilər. Yunanıstandakı hadisələr və İrana qarşı sanksiyaların aradan qaldırılması birjaların durumuna təsir göstərəcək. Ehtimal var ki, bazarlarda bir stabillik hökm sürəcək və neftin 1 barrelinin orta qiyməti 62-65 dollar arasında dəyişəcək. Yəni neft qiymətlərində kiçik də olsa artım ola bilər”.

İlham Şaban 2014-cü ildə Azərbaycan neftinin orta ixrac qiymətinin 101 dollar olduğunu qeyd edərək deyib: “Bu, yetərində yüksək rəqəm idi və ölkəyə ciddi gəlirlər daxil olurdu. Əgər biz optimist proqnozdan çıxış etsək belə, Azərbaycan neftinin illik orta ixrac qiyməti təqribən 63 dollar olacaq. Yəni itkilərin yerinin doldurulması real deyil. 2014-cü ilin neft ixracında 86 faizi xam neft tutub. Çox təəssüf, Azərbaycan neft qiymətlərinin yetərincə yüksək olduğu illərdə xammal ixracını azaltmaq, bazara hazır məhsul çıxarmaq yönündə ciddi addımlar atmadı. Çox güman ki, yaxın illərdə də Azərbaycanın belə bir imkanı olmayacaq. Çünki əvvəlki illərlə müqayisədə Azərbaycanın gəlirləri daha azdır. Proqnozlar isə göstərir ki, neftin qiymətinin dünya bazarlarında artım tempi qarşıdakı illərdə zəif sürətlə baş verəcək.

Azərbaycanda neft hasilatı da azalır və bu, obyektiv səbəblərdən baş verir. İstənilən yataq ya qocalıq dövrünü yaşayır, ya da ehtiyatları intensiv işlədildiyindən hasilatın pik dövrü çoxdan arxada qalıb. Məsələn, Azəri-Çıraq-Günəşli yataqlarından 1997-ci ilin noyabrından indiyə qədər 370 milyon ton neft çıxarılıb. 2010-cu ildən bu yana yataqlarda azalma tendensiyası yaşanır. Azərbaycan geoloqlarının proqnozlarına görə, 2015-ci il üzrə Azəri-Çıraq-Günəşlidə neft hasilatının 700-800 min ton aşağı düşməsi planlaşdırılıb. Hasilatın azalma prosesi bundan sonra hər il davam edəcək. Yəni neftin artan qiymətləri belə əslində azalan həcmləri kompensasiya etmək iqtidarında deyil. Neftin qiymətinin düşməsi və hasilatın azalması kimi amillərə görə Dövlət Neft Fonduna 2015-ci ilin 5 ayında Azəri-Çıraq-Günəşli yataqlarından daxilolmaların həcmi 3 milyard 71 milyon dollar olub. Bu o deməkdir ki, il ərzində qiymətlər müəyyən qədər artarsa belə, gəlirlər 7 milyarddan çox olmayacaq. Digər gəlirlərlə birlikdə 8 milyard dollar proqnoz etmək olar. Ancaq ötən il Neft Fondunun ümumi gəlirləri 16 milyard dollardan çox idi. Yəni bu il Azərbaycanın mənfəəti yarıbayarı azala bilər”.

Sahibkarlar necə çəkişir?06.07.2015

        Bəkir NərimanoğluAzərbaycanda mübahisələrin alternativ həlli üsulları geniş tətbiq olunmur. Qanunvericilikdə alternativ həll üsulları nəzərdə tutulub, lakin onlardan istifadə azdır. Məsələn, Əmək Məcəlləsinin 265-ci maddəsi kollektiv əmək mübahisələrinin bu barışdırıcı üsullarını təsbit edir:

- razılaşdırıcı komissiya;

- vasitəçi;

- əmək arbitrajı.

Həmin maddədə nəzərdə tutulur ki, tərəflər bu üsulların birindən və ya hamısından, yaxud mübahisənin daha tez həllinə gətirəcək digər üsuldan istifadə edilməsi barədə razılığa gələ bilərlər. Əldə edilmiş razılıq protokolla rəsmiləşdirilir. Tərəflərin nümayəndələri, razılaşdırıcı komissiya, vasitəçi, əmək arbitrajı kollektiv əmək mübahisəsinin tez və ədalətlə həlli üçün bütün imkanlardan istifadə etməyə borcludur.

İqtisadi Təşəbbüslərə Yardım İctimai Birliyinin (İTYİB) ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən “Azərbaycanda kiçik sahibkarlığın inkişafına dəstək” layihəsinə aid tədqiqatında deyilir ki, Əmək Məcəlləsinin 266-cı maddəsinə əsasən, razılaşdırıcı komissiya kollektiv əmək mübahisəsinin başladığı vaxtdan etibarən 3 iş günü müddətində yaradılır və işəgötürənin müvafiq əmri (sərəncamı, qərarı) və işçilərin nümayəndələrinin qərarı ilə rəsmiləşdirilir. Razılaşdırıcı komissiya bərabər hüquqlu əsasda tərəflərin sayca bərabər nümayəndələrindən təşkil edilir.

Kollektiv əmək mübahisəsinə razılaşdırıcı komissiya tərəfindən onun yaradıldığı gündən 5 iş günü müddətində baxılmalıdır. Razılaşdırıcı komissiyada tərəflər qarşılıqlı razılığa gəldikdə bu barədə protokol tərtib edilir. Əldə edilmiş razılıq tərəflər üçün məcburidir və protokolda nəzərdə tutulmuş müddətdə icra olunmalıdır. Razılıq əldə edilmədikdə fikir ayrılığı haqqında protokol tərtib edilir.

Əmək Məcəlləsinin 267-ci maddəsi kollektiv əmək mübahisəsinə vasitəçinin iştirakı ilə baxılmasını nəzərdə tutur. Həmin maddəyə əsasən, vasitəçi tərəflərin qarşılıqlı razılığı ilə mübahisənin nəticələrində marağı olmayan yüksək ixtisaslı və nüfuzlu şəxslərdən müəyyən edilir. Vasitəçi işəgötürəndən kollektiv əmək mübahisələrinə aid olan lazımi sənədləri və məlumatları tələb etmək hüququna malikdir. Vasitəçi təyin edildikdən sonra 5 iş günü müddətində müəssisənin iqtisadi vəziyyətini, kollektiv danışıqlar üçün yaradılmış komissiyanın protokollarını, tərəflərin təkliflərini, habelə zəruri olan digər sənədləri təhlil edib tərəflərin mövqelərinin barışdırılması

variantlarını hazırlayır. Hazırlanmış variantlar dərhal tərəflərə təqdim edilir. Tərəflər 5 iş günü müddətində vasitəçinin iştirakı ilə təklif olunan variantları müzakirə etməlidir. Təklif olunmuş variantlardan hər hansı biri bəyənildikdə mübahisə həmin variant əsasında həll olunmuş hesab edilir və bu barədə protokol tərtib olunur. Təklif olunmuş variantlardan heç biri qəbul edilmədikdə fikir ayrılığı haqqında protokol hazırlanır.

Əmək Məcəlləsinin 268-ci maddəsi kollektiv əmək mübahisəsinə əmək arbitrajında baxılmasını nəzərdə tutur. Əmək arbitrajı kollektiv əmək mübahisəsinin həlli üçün yaradılan müvəqqəti orqandır. O, kollektiv əmək mübahisəsinin əmək arbitrajının icraatına verilməsi barədə razılığın əldə edildiyi vaxtdan 5 iş günündən gec olmayaraq tərəflərin birgə qərarı ilə yaradılır. Əmək arbitrajının tərkibi (3 nəfərdən az olmayaraq), reqlamenti, mübahisəyə baxılma yeri, müddətləri, arbitraja texniki yardımın təşkili tərəflərin qarşılıqlı razılığı ilə müəyyən olunur. Arbitrajın sədrini arbitrlər öz sıralarından seçir. Əmək arbitrajının tərkibinə mübahisənin nəticəsində marağı olmayan şəxslər, icra hakimiyyəti, bələdiyyə orqanlarının nümayəndələri, hüquq, əmək və sosial məsələlər üzrə mütəxəssislər və digər şəxslər daxil edilə bilərlər. Tərəflər əmək arbitrajının qərarlarının məcburiliyi barədə qabaqcadan razılığa gələ bilərlər.

Əmək arbitrajında kollektiv əmək mübahisələrinə baxılma müddəti 7 iş günündən çox olmamalıdır. Əmək arbitrajı mübahisəyə aid olan lazımı sənədləri və məlumatları almaq hüququna malikdir. Qərar səs çoxluğu ilə qəbul edilir və protokolla rəsmiləşdirilir. Tərəflər arbitrajın qərarı ilə razılaşmadıqda bu barədə protokol tərtib edilir. Əmək arbitrajının qərarlarının məcburiliyi barədə qabaqcadan razılığa gəlinibsə, arbitrajın qərarı ilə mübahisə qəti həll olunmuş hesab edilir və mübahisənin davam etdirilməsinə yol verilmir.

Mülki prosessual qanunvericilik də mülki mübahisələrin həllində alternativ üsullardan istifadə imkanlarını nəzərdə tutur. Belə ki, Mülki Prosessual Məcəllənin (MPM) 14.3-cü maddəsində deyilir ki, məhkəmə tərəflərə məhkəmə baxışını barışıq sazişi ilə tamamlamağı təklif etməyə borcludur və tərəflər qanunda nəzərdə tutulan hallar istisna edilməklə iddianı etiraf edə və yaxud ondan imtina edə bilərlər.

MPM-in 191-ci maddəsi barışıq sazişi ilə bağlı bir sıra məsələlərə (sazişin rəsmiləşdirilməsi qaydası, nəticələri və s.) aydınlıq gətirir. Maddədə göstərilir ki, iddiaçının iddiadan imtina etməsi, iddia tələbinin dəyişdirilməsi, cavabdehin iddianı etiraf etməsi və ya tərəflərin barışıq sazişi şərtləri məhkəmə iclasının protokoluna yazılır və protokolu müvafiq surətdə iddiaçı, cavabdeh və ya hər iki tərəf imzalayır. İddiadan imtina etmə, iddianın dəyişdirilməsi, cavabdehin iddianı etiraf etməsi və ya tərəflərin barışıq sazişi bu hərəkətlərin nəticəsi aydın surətdə şərh olunan, məhkəməyə göndərilən yazılı ərizələrdə də ifadə oluna bilər. Hakim iddiaçının iddiadan imtina etməsini, cavabdehin iddianı etiraf etməsini və tərəflərin barışıq sazişini təsdiq edənə qədər onlara müvafiq prosessual hərəkətlərin nəticələrini izah edir. İddiaçı iddiadan imtina etdikdə və bu, məhkəmədə təsdiq edildikdə və ya tərəflərin barışıq sazişi təsdiqləndikdə məhkəmə bu barədə qərardad çıxararaq iş üzrə icraata xitam verir. Tərəflərin məhkəmə tərəfindən təsdiq edilən barışıq sazişinin şərtləri qərardadda göstərilməlidir. Məhkəmə iddiaçının iddiadan imtina etməsini, cavabdehin iddianı etiraf etməsini qəbul etmədikdə və ya tərəflərin barışıq sazişini təsdiq etmədikdə bu barədə əsaslandırılmış qərardad çıxarır və işə mahiyyəti üzrə baxılmasını davam etdirir.

MPM tərəflərin münsiflər məhkəməsinə müraciət imkanını da tanıyır. 183-cü maddədə qeyd olunur ki, sədrlik edən işdə iştirak edən şəxslərə onların prosessual hüquq və vəzifələrini izah edir, habelə tərəflərə mübahisəni həll etmək üçün onların münsiflər məhkəməsinə müraciət etmək hüquqlarını və bu cür hərəkətin nəticələrini izah edir.

MPM-in 152-ci maddəsinə görə, müəyyən kateqoriya işlərdə iddiaçı cavabdehlə mübahisənin məhkəməyə qədər (pretenziya qaydasında) nizama salınmasına riayət edilməsinə dair sənəd təqdim etmədikdə hakim iddia ərizəsini və ona əlavə edilmiş sənədləri geri qaytarır. “Sahibkarliq fəaliyyəti ilə əlaqədar işlərə baxılarkən məhkəmələr tərəfindən qanunvericiliyin tətbiqi təcrübəsinin bəzi məsələləri haqqinda” Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Plenumunun 25 mart 2003-cü il qərarında pretenziya qaydası ilə bağlı aşağıdakılar qeyd olunur: “İzah edilsin ki, mübahisənin məhkəməyə qədər (pretenziya) nizama salınması qaydası tərəflər arasında mübahisə doğuran müqavilədə və yaxud qanunvericilikdə müəyyən edilə bilər. Digər hallarda mübahisənin məhkəməyə qədər həllinin tələb olunması şəxslərin məhkəməyə müraciət etmək hüququnun pozulması kimi qiymətləndirilir. Qeyd edilsin ki, iqtisad məhkəmələri müqavilələr üzrə ixtilaflardan (müqavilə qabağı mübahisələr) doğan mübahisələrə yalnız qanunvericilikdə göstərilən və tərəflərin razılığı ilə müəyyən edilən hallarda baxılır”.

Pretenziya qaydası mübahisənin danışıqlar yolu ilə nizama salınmasına imkan yaradır. Ümumiyyətlə, təcrübədə mübahisələrin danışıqlar yolu ilə həlli təşəbbüsləri digər alternativ üsullara nisbətən daha geniş tətbiq olunur. Tərəflər arasında bağlanan müqavilələrin əksəriyyətində fikir ayrılıqlarının birbaşa danışıqlar vasitəsilə aradan qaldırılması imkanı nəzərdə tutulur.

Ümumiyyətlə, bir sıra hüquqi mexanizmlər və institusional vahidlər (Vergi Apellyasiya Şurası, Azərbaycan Arbitraj və Mediasiya Mərkəzi və s.) olsa da, Azərbaycan təcrübəsində mübahisələrin alternativ həlli üsullarından istifadəni yetərli hesab etmək olmaz. Bunun əsas səbəblərini belə qruplaşdırmaq olar:

- mübahisələrin alternativ həll üsullarının tətbiqini təmin edən zəruri hüquqi mexanizmlər yoxdur;

- mübahisələrin alternativ həlli ilə bağlı ənənə formalaşmayıb;

- mübahisələrin həllinin alternativ üsullarının mahiyyəti və əhəmiyyəti haqqında sahibkarlıq subyektlərinin məlumatlılıq səviyyəsi yetərli deyil;

- sahibkarlıq münasibətlərinin inkişafına mane olan hallar (bürokratik əngəllər, inhisarçılıq və s.) tam aradan qalxmayıb.

İTYİB-nin eksperti Abil Bayramov deyir ki, ilk olaraq “Münsiflər məhkəməsi haqqında” qanun qəbul edilməlidir: “Mübahisələrin münsiflər məhkəməsi vasitəsilə həllinin mümkünlüyü qanunvericilikdə nəzərdə tutulsa da, ondan təcrübədə istifadə olunmur. Bunun əsas səbəblərindən biri də münsiflər məhkəməsi ilə bağlı reqlamentləşdirici hər hansı sənədin olmamasıdır. Bu baxımdan münsiflər məhkəməsinin təşkili və fəaliyyət qaydasını tənzimləyən qanunun qəbuluna ehtiyac var. Qeyd edək ki, postsovet məkanına daxil olan ölkələrin bir

çoxunda (Ukrayna, Rusiya Federasiyası, Qazaxıstan, Belarus, Qırğızıstan və s.) belə qanun mövcuddur”.

Ekspert həmçinin “Mediasiya haqqında” qanunun qəbul edilməsini önəmli sayır: “Təcrübə göstərir ki, bizdə sahibkarlıq subyektlərinin tərəf olduqları mübahisələrin yaranmış münaqişədə marağı olmayan, qərəzsiz və neytral üçüncü tərəfin iştirakı ilə həllinə kifayət qədər təşəbbüs göstərilmir. Bunun əsas səbəblərindən biri mübahisələrin alternativ həll üsulları ilə bağlı məlumatsızlıqdırsa, digər mühüm səbəb isə həmin üsulların, xüsusilə də mediasiya prosedurunun həyata keçirilməsi qaydalarını tənzimləyən normativ sənədin olmamasıdır. Qeyd olunduğu kimi, artıq bir sıra dövlətlərdə mediasiya haqqında qanunlar qəbul edilib və uğurla tətbiq olunmaqdadır. Son illərin tendensiyası onu göstərir ki, mübahisələrin neytral vasitəçinin köməyi ilə həllinə daha çox üstünlük verilməkdədir. Azərbaycanda da mediasiya prosedurunun hüquqi tənzimlənməsi məqsədilə mediasiya haqqında qanunun qəbuluna ehtiyac var”.

Abil Bayramov qeyd edir ki, mediatorların hazırlığı istiqamətində xüsusi proqramlar hazırlanmalı və həyata keçirilməlidir: “ Mediasiya haqqında qanunun qəbulu ilə yanaşı mediatorların hazırlığı da xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Çünki uğurlu vasitəçilik üçün mediatorların xüsusi bacarıqlara malik olması zəruridir. Mediatorların hazırlığına yönəlmiş müəyyən təşəbbüslər olsa da (məsələn, Hüquqi İslahatlara Yardım Mərkəzi İctimai Birliyinin təsisçiliyi ilə 2008-ci ildə yenidən təşkil edilən Azərbaycan Arbitraj və Mediasiya Mərkəzinin təşəbbüsləri), bu istiqamətdə daha ardıcıl və sistemli fəaliyyətə ehtiyac var. Bunun üçün müvafiq dövlət orqanları ilə sahibkar birliklərinin əməkdaşlığı zəruridir.

Mübahisələrin həllinin alternativ üsulları ilə bağlı sahibkarlıq subyektlərinin məlumatlılığı yetərli deyil. Alternativ üsullara az müraciət edilməsinin əsas səbəblərindən biri budur. Xüsusilə kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin məlumatlılıq səviyyəsi aşağıdır. Bu problemin həlli üçün Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu, Sahibkarlar (İşəgötürənlər) Təşkilatları Milli Konfederasiyası və digər qurumların əməkdaşlığı çərçivəsində maarifləndirmə proqramlarının hazırlanması və həyata keçirilməsi məqsədəuyğun olardı”.

İqtisadçı ekspert Qubad İbadoğlu deyir ki, bu zaman mübahisələrin hansı təşkilatlar arasında olması əhəmiyyətli rol oynayır: “Əgər mübahisə özəl qurum və dövlət şirkəti arasında yaranıbsa, o halda ilk növbədə dövləti şirkətinin tabe olduğu dövlət orqanları ilə müzakirələr başlamalı və danışıqlar yolu ilə məsələnin həllinə çalışılmalıdır. Özəl şirkətlər arasında olan mübahisələrə gəlincə, onların məhkəmədən qabaq həllinin əsas yolu ikitərəfli danışıqlardır. Bu istiqamətdə nəticə olmazsa, o halda onlar üzv olduğu sahibkarlıq assosiasiyasına müraciət etməli və həmin birliyin hüquqşünasları ilə üçtərəfli danışıqlara başlamalıdır. Belə olanda da nəticə alınmazsa, təbii ki, yeganə həll yolu məhkəmədir.

Ümumiyyətlə, sahibkarların birliklərdə təşkilatlanması belə mübahisələrin həllinə də töhfə ola bilər. Bəzən problemlərin hüquq müstəvisində həlli mümkün olur. Bu halda həmin birliklərin hüquqşünasları arbitr rolu oynaya bilərlər”.

Milli Məclisin üzvü Əli Məsimli də bildirir ki, bir sıra müqavilələrdə buna bənzər məqam nəzərdə tutulur:”İşlək mexanizm hazırlayıb bizdə də tətbiq dairəsini genişləndirmək və yalnız danışıqlar dalana dirənəndə son hal kimi məhkəmədən istifadə etmək olar”.

Hökumətdə ixtisar (Ekspertlər təklif edir)06.07.2015

Transparency.az-da getmiş “Hökumətdə portfel sayı: Azərbaycanda və qonşularda” yazısında qeyd olunduğu kimi, Azərbaycan hökuməti qonşu ölkələrlə müqayisədə çox şişib. Rusiyada hökumət 32 nəfərdən, Gürcüstanda 20 nəfərdən, Ermənistanda 25 nəfərdən təşkil olunub. Azərbaycanın Nazirlər Kabinetində isə 37 qurum var. Baş naziri və onun müavinlərini də nəzərə alanda Nazirlər Kabineti 43 nəfərlikdir.Hökumətdə struktur islahatları aparılması, dövlət qurumlarının sayının azaldılması zaman-zaman müzakirə mövzusu olub. İlin əvvəlində Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin ləğv edilməsi bu sahədə gözləntiləri artırıb. Transparency.az-a danışan Respublikaçı Alternativ (REAL) Hərəkatının icraçı katibi, iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli deyir ki, çıxış yolu effektiv hökumət qurmaqdır: “Minimum resurslarla maksimum nəticələr əldə etməyi bacaran hökumət effektiv hökumət hesab edilir. Yüksək funksionallığa, sayca məhdud təsisatlara və məmur aparatına malik, çox az məbləğdə büdcə vəsaitləri hesabına saxlanılması mümkün olan hökumət modeli effektiv hökuməti formalaşdırmaq üçün başlıca şərtdir. Belə hökumətdə nazirliklər yalnız siyasi tənzimləmə vəzifələrini həyata keçirəcəklər.

Effektivlik göstəricisi nə qədər çox pul xərclənməsi deyil, xərclənən pullardan cəmiyyətin hər bir üzvünün nə dərəcədə töhfə görməsidir. REAL-ın təklif etdiyi effektiv hökumət nəticəli büdcə mexanizmlərinə keçid sayəsində təmin olunacaq. Nəticəli büdcə mexanizmi hökumətin hər bir strukturu üçün dəqiq işlənmiş strateji hədəflərin və bu hədəflərə uyğun fəaliyyətlər üzrə büdcə ehtiyaclarının müəyyən olunmasını, büdcə sifarişçisi olan hər bir hökumət təsisatının parlament qarşısında fərdi hesabatlılığını ehtiva edir. Bununla dövlət işinin cazibəsi və səmərəliliyi artırılacaq.

Effektiv hökumət modelində dövlət məmurlarının maaşı özəl sektorda mövcud olan ən yüksək adekvat əmək haqlarına uyğunlaşdırılacaq, məmurlar tam sosial sığorta paketi ilə təmin ediləcək. Elektron hökumətin qurulması sürətləndiriləcək, bu yöndə xidmətlərin miqyası genişləndiriləcək. Dövlət satınalmaları, dövlət maliyyəsinin formalaşması və istifadəsi, hökumət qurumlarının fəaliyyəti və qərar qəbuletmə üzrə detallı məlumatlar şəffaf və internetdə əlçatan olacaq. Şəffaflıq və hesabatlılıq üzrə beynəlxalq təşəbbüslərdə iştirakın effektiv nəticələr verməsi üçün

müvafiq hüquqi baza yaradılacaq. Korrupsiyanı yaradan səbəblər, normativ hüquqi bazadakı boşluqlar aradan qaldırılacaq. Kölgə iqtisadiyyatının və ikili mühasibatın ləğvi üçün ciddi mübarizə aparılacaq”.

İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin (İSİM) rəhbəri Vüqar Bayramov korrupsiyaya qarşı mübarizənin daha səmərəli aparılması üçün institusional islahatların və struktur islahatlarının aparılmasını vacib sayır: “Son illər Azərbaycanda idarəetmə strukturunun dəyişməsinə yönələn islahatlar aparılmır. Struktur islahatlarının aparılmaması bürokratik aparatın şişməsinə, korrupsiya imkanlarının genişlənməsinə zəmin yaradıb. O baxımdan korrupsiyaya qarşı mübarizənin ciddi şəkildə aparılması məqsədilə idarəetmə aparatında islahatlara ehtiyac var. Yalnız bu islahatları aparmaqla korrupsiyaya qarşı mübarizəni gücləndirmək mümkündür”.

Vüqar Bayramovun fikrincə, idarəetmə aparatının səmərəliliyinin qorunması, bürokratik əngəllərin və korrupsiya hallarının qarşısının alınması üçün bəzi dövlət qurumları birləşdirilməli, bəzi idarələrə isə müstəqil dövlət qurumu statusu verilməlidır: “İslahatlar nəticəsində “Azərsu”, Meliorasiya və Su Təsərrüfatı səhmdar cəmiyyətlərinin ləğv edilərək onların bazasında Dövlət Su Agentliyinin yaradılmasını, “Azərenerji”nin Dövlət Neft Şirkətinə birləşdirilməsini, Dövlət Gömrük Komitəsinin ləğv edilərək Vergilər Nazirliyinin tərkibində idarə formasında fəaliyyət göstərməsini, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin ləğv edilərək İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin tərkibinə verilməsini, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun ləğv edilərək departament şəklində Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinə birləşdirilməsini, eləcə də İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin tərkibindəki Antiinhisar Departamentinin nazirlikdən ayrılmasını, onun bazasında Rəqabətin Müdafiəsi Agentliyinin yaradılmasını təklif edirik.

Energetika Nazirliyinin ləğv edilərək funksiyalarının bir qisminin Neft Şirkətinə verilməsini, o cümlədən İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin bazasında Yanacaq Energetika Departamentinin yaradılmasını irəli sürürük. Sahibkarlıq subyektləri və əhali ilə daha çox işləyən nazirliklərdə müşahidə şuraları yaradılmalıdır. Həmin şuraların tərkibinə yalnız dövlət qurumlarının deyil, vətəndaş cəmiyyəti institutlarının nümayəndələri daxil edilməlidir”.

Daşınmaz əmlak bazarı: kim nə alır?08.07.2015

                        Rəşad Əliyev  “Value and Sources” konsaltinq şirkətiDaşınmaz əmlak bazarındakı alıcılar həmişə müxtəlif məqsədlər güdürlər. Bazardakı durum onların strategiyasına heç də eyni cür təsir etmir.

İlk dəfə mənzil alanlarBazardakı aşağı qiymətlər ilk dəfə mənzil alanlara sərfəli olmalıdır. Bu belədir, ancaq kifayət qədər pulu olanlar üçün. Başqaları üçün isə vəziyyət ürəkaçan deyil. Çünki bazarda qiymətləri aşağı salan amillərdən biri də məhz ucuz kredit resurslarına əlçatanlığın çətinləşməsidir. Bu çətinlikləri yaradan səbəblər sırasında ipoteka kreditləri üzrə ilkin ödəniş faizinin yüksək olmasını (elə banklar var ilkin ödənişi 40 faizə qaldırıb), bəzi kommersiya banklarının həyata keçirdiyi ipoteka proqramlarını dondurmasını göstərmək olar.

Ev şəraitini yaxşılaşdıranlarBazarda bu cür alıcılar çoxluq təşkil edir. Qiymətlər aşağı düşəndə onların “bayram”ı olur. Çünki satmaq istədikləri evlə almaq istədikləri evlər arasında qiymət fərqi azalır. Məsələn, əgər əvvəl istədiyi evi almaq üçün satdığı evin üstünə 50 min manat qoyurdusa, qiymətlər düşəndən sonra əlavə edəcəyi məbləğ 35-40 minədək azalır. Bu cür strategiya bütün hallarda uğurludur və demək olar ki, itkisizdir. Çünki ucuzlaşma davam edəndə də bu cür alıcılar çox az itirir, belə ki, aldığı ev qiymətdən düşürsə, deməli, əvvəl satdığı ev də qiymətdən düşür.

Gələcəkdə əmlakı satmaq üçün alan investorlarKeçən ilin yayından bəzi investorlar ucuzlaşma tendensiyasından ehtiyatlanıb əmlaklarını satırdılar. Qiymətlər xeyli düşdüyündən hazırda əmlak satmaq onlara sərf etmir. Qiymətlər aşağı olanda investorlar bazarda ən aktiv alıcıya çevrilirlər. İndi bazarda investorlar xeyli azdır. Belə hesab olunur ki, onlar gözləmə mövqeyindədirlər. Bəzi investorlar həqiqətən də gözləyir. Ancaq nəzərə almaq lazımdır ki, daşınmaz əmlakla bağlı əməliyyatlara vergi nəzarəti güclənib, ona görə investorların çoxunun  bazara yenidən qayıdacağı sual altındadır.

İcarə gəliri əldə etmək üçün əmlak alan investorlarİndi bazarda gəlirlilik (icarə haqqının əmlakın bazar dəyərinə olan nisbəti) əmlakın növündən və təyinatından asılı olaraq 4-6 faiz təşkil edir. Deməli, icarə gəliri əldə etmək üçün əmlak alan investorlara bazara daxil olmaq bir qədər sərfəlidir. Ancaq son zamanlar, bayaq dediyimiz kimi, vergi nəzarətinin gücləndirilməsi həmin əmlakın gələcəkdə sərfəli şəkildə satıla biləcəyini sual altına qoyur. Bu isə icarə gəliri əldə etmək üçün əmlak alan investorların bazara marağını xeyli azaldıb.

Gələcək tələbatı ödəmək üçün mənzil alanlarBu cür alıcılar uzaq gələcəkdə istifadə üçün (məsələn, övladları üçün) daşınmaz əmlak əldə edənlərdir. Son zamanlar belə alıcıların sayı azalmağa başlayıb. Bunun səbəbi ilə bağlı müxtəlif fikirlər səsləndirilir. Biri də bazarın “doyması” (yəni alan alıb, satan satıb) mülahizəsidir. Nəzərə almaq lazımdır ki, Bakı şəhərində vətəndaşların əksərinin mənzil şəraiti standartlara cavab vermir (köhnə evlər, “xruşşovka”lar və s.), paytaxtda keyfiyyətli mənzil azdır. Deməli, imkanı olanlar daim keyfiyyətli və standartlara cavab verən mənzillər almağa maraq göstərəcək. Buna görə də ev almaq istəyəndə keyfiyyətli mənzil almağa üstünlük verin.

20 ildə Azərbaycanda ABŞ dollarının məzənnəsi necə dəyişib (Arayış)

08.07.2015

Transparency.az saytı son 20 ildə Azərbaycanda ABŞ dollarının məzənnəsinin necə dəyişdiyinə dair arayış hazırlayıb.Arayışdan bəlli olur ki, 2015-ci ilin iyul ayına olan kurs 20 ilin uyğun dövrləri arasında ən yüksək göstəricidir. Yəni son 20 ildə Azərbaycanda dollar heç vaxt indiki qədər baha olmayıb.

Məsələn, 1995-ci ilin iyul ayında 1 ABŞ dolları 4465 manata satılıb. 1 yanvar 2006-cı ildə Azərbaycan manatında 5000:1 nisbətində denominasiya aparıldığını nəzərə alsaq, 4465 manat 89 qəpik edir. Deməli, indiki pulla götürsək, 1995-ci ilin iyul ayında 1 ABŞ dolları 89 qəpik olub.

1996-cı ilin iyul ayında 1 ABŞ dolları 4304 manat olub ki, bu da indiki pulla 86 qəpik edir.

1997-ci ildən Azərbaycanda dollar ucuzlaşmağa başlayıb. Həmin ilin iyulunda 1 ABŞ dolları 3970 manat (indiki pulla 79 qəpik), 1998-ci ilin iyulunda isə 3862 manat (77 qəpik) olub.

1999-cu ildən dollar yenidən bahalaşıb. Həmin ilin iyul ayında 1 ABŞ dolları 4250 manat (85 qəpik), 2000-ci ilin iyulunda 4475 manat (89 qəpik), 2001-ci ilin iyulunda 4651 manat (93 qəpik), 2002-ci ilin iyulunda 4877 manat (97 qəpik), 2003-cü ilin iyulunda 4922 manat (98 qəpik), 2004-cü ilin iyulunda 4907 manat (98 qəpik), 2005-ci ilin iyulunda 4704 manat (94 qəpik) olub.

2006-cı ilin yanvarından Azərbaycan manatında 5000:1 nisbətində denominasiya aparılıb, yəni əvvəlki 5000 manat yeni pulla 1 manat olub. Həmin vaxtdan 1 ABŞ dollarının kursu aşağıdakı kimi dəyişib:

2006-cı il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.8941 manat

2007-ci il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.8553 manat

2008-ci il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.809 manat

2009-cu il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.8043 manat

2010-cu il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.8036 manat

2011-ci il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.7869 manat

2012-ci il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.7856 manat

2013-cü il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.7844 manat

2014-cü il, iyul: 1 ABŞ dolları — 0.7844 manat.

Göründüyü kimi, denominasiyadan sonra dolların kursu aşağı düşməyə başlayıb. 2006-cı ilin iyulunda 89 qəpik olan 1 ABŞ dolları 2007-ci ilin iyulunda 85 qəpiyə, 2008-ci ilin eyni ayında isə 80 qəpiyə enib. 2009-2010-cu illərdə dolların kursu təxminən bu səviyyədə qalıb. Sonradan daha da aşağı düşərək 2011-2014-cü illərdə təxminən 78 qəpik olub.

Mərkəzi Bankın İdarə Heyətinin 21 fevral 2015-ci il qərarı ilə 1 ABŞ dollarının rəsmi məzənnəsi 1.05 manat səviyyəsində müəyyən edilib.

2015-ci ilin iyul ayında 1 ABŞ dolları 1 manat 4 qəpikdən bahadır. Son 20 ildə nə denominasiyaya qədər, nə də denominasiyadan sonra dollar belə baha olmayıb.

Azərbaycan manatı 1992-ci ilin avqustunda dövriyyəyə buraxılıb. 1992-ci ilin avqustundan 1994-cü ilin yanvarınadək manat Azərbaycan ərazisində 1 manat:10 rubl nisbətində rubllar ilə paralel olaraq dövriyyədə ödəniş vasitəsi kimi istifadə olunub. 2006-cı il yanvarın 1-dən etibarən yeni manata keçidlə əlaqədar 1 yeni manat 5000 köhnə manata bərabər tutulub. 2007-ci il yanvarın 1-dən yeni manata tam keçid təmin edilib.

Pulu hansı pulda saxlamaq sərfəlidir?09.07.2015

Vəsaiti hansı valyutada saxlamaq sərfəlidir? Bu sualı iqtisadçı ekspert Qubad İbadoğlu cavablandırır: “Bir il əvvəl mənə belə sualla müraciət edənlərə çox asanlıqla qısamüddətli dövrdə (12 aya qədər) manatla, uzunmüddətli dövrdə isə dollarla cavabı verirdim. İndi yığımları valyutaya çevirərkən daha ehtiyatlı olmaq lazımdır. Bir tərəfdən banklar etibarı itirib, bəzi vətəndaşların sərəncamında xeyli sərbəst vəsait var. Yalnız may ayında banklardan 116,1 milyon manatlıq əmanət geri çəkilib və beləliklə də Azərbaycanda əhalinin bank əmanətlərinin həcmi 2015-ci il iyunun 1-nə 7 milyard 601 milyon 100 min manat təşkil edib.

Digər tərəfdən dünya valyuta bazarı siyasi qərarlara xeyli həssas olub. Avronun taleyi Yunanıstandakı borc böhranından, Azərbaycan manatının məzənnəsi də avro ilə dolların məzənnələrindəki dəyişikliklərdən və neftin qiymətindən asılı vəziyyətə düşüb. Bir il əvvəl 73 avro sentinə 1 dollar alırdıqsa, indi 1 dollar almaq üçün 91 avro senti ödəməliyik. 1 dollar almaq üçün 78 qəpik ödəyirdiksə, hazırda 1 manat 5 qəpik ödəmək məcburiyyətindəyik”.

Transparency.az-ın məlumatına görə, ekspert qeyd edir ki, bir il əvvələ qədər Azərbaycan vətəndaşları öz vəsaitlərini dollar, avro və manatla saxlayırdısa, indi əksəriyyət ABŞ dollarına üstünlük verir: “Əmanətləri valyuta bazarında baş verən dəyişikliklərdən sığorta eləmək üçün şaxəli valyuta səbətinin formalaşması yaxşı yanaşmadır. Amma gərək bu səbətdə saxlanılan valyutalar və onların xüsusi çəkisi düzgün müəyyənləşdirilsin. Səbətə daxil olacaq valyutalardan birinin ABŞ dolları olması artıq heç kəsdə şübhə doğurmur. Ötən 1 ildə ABŞ dollarına nəzərən möhkəmlənən valyutalardan biri də Venesuela bolivarıdır. Neftin ucuzlaşmasına baxmayaraq Venesuela hökuməti hələ də milli valyutasının sabitliyini qoruyur. Lakin bu o demək deyil ki, yığımları bolivarda saxlamaq gərəkdir.

Ötən bir il ərzində Çin yuanının (Yunanıstanda referenduma qədər), Honkonq dollarının, Səudiyyə rialının ABŞ dollarına nəzərən məzənnəsi də dəyişməyib. Bu dövr ərzində nisbətən sabit valyuta İsveçrə frankı, İngilis funtu, Kanada dolları, Hindistan rupisi, Argentina pesosu sayıla bilər. Onlar ABŞ dollarına nəzərən ötən bir ildə dəyərini cüzi olaraq itiriblər.

Riskli valyutalar siyahısına isə rus rublu başçılıq edir. Son bir ildə dollar qarşısında 34,4 rubldan 57,3 rubla qədər zəifləyən rus valyutasının gələcək taleyi də tutqun görünür. Türkiyə lirəsinə gəlincə, dövr ərzində onun ABŞ dollarına nəzərən məzənnəsi 2,13-dən 2,69 qədər dəyişib. Beləliklə, yığımları az olanlar üçün etibarlı valyuta ABŞ dolları, çox olanlar üçün isə əsasən ABŞ dolları, qismən isə İsveçrə frankı, ingilis funtu, Kanada dolları, Hindistan rupisi, Argentina pesosu tövsiyə oluna bilər”.

Dünya Ticarət Təşkilatına üzvlük 18 ildir uzanır09.07.2015

Keçmiş SSRİ məkanından Qazaxıstanın ötən ay Dünya Ticarət Təşkilatına (DTT) üzv olması Azərbaycanın bu təşkilata qoşulması məsələsini yenidən gündəmə gətirib. Azərbaycana qonşu ölkələrdən Türkiyə (1951-ci ildən), Gürcüstan (2000), Ermənistan (2003), Rusiya (2012) DTT üzvüdür. Bakı isə təşkilata üzvlük üçün 1997-ci ildə müraciət edib. 2002-cü ildən bu yöndə praktiki danışıqlar başlayıb. İndiyə kimi bir neçə ölkə ilə ikitərəfli müqavilə bağlansa da, yekun nəticə yoxdur.Müstəqil ekspertlər hesab edir ki, yekun qərar Azərbaycan hökumətinin istəyinə bağlıdır. Hökumət isə tələsməməyə üstünlük verir. Prezident İlham Əliyev ötən il fevralın 5-də regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramlarının icrasına həsr olunmuş konfransda ölkənin Dünya Ticarət Təşkilatına üzvlüyü məsələsinə toxunaraq vurğulayıb ki, ilk növbədə yerli fermerlərə, şirkətlərə şərait yaradılmalıdır: “Yoxsa biz öz bazarımızı, necə deyərlər, açsaq və buraya keyfiyyətsiz, ucuz xarici məhsullar sərbəst şəkildə buraxılsa, o zaman yerli istehsal öləcək, kəndli zərər çəkəcək. Ona görə də biz buna getmirik. Mən bu gün də demək istəyirəm ki, Dünya Ticarət Təşkilatına üzv olacağıq, ancaq nə vaxt, onu biz bilirik. O vaxt ki, Azərbaycanda həm kənd təsərrüfatında, həm sənaye sahəsində ixracyönümlü məhsullar üstünlük təşkil edəcək, o vaxt biz Dünya Ticarət Təşkilatına üzv olacağıq”.

Azərbaycanın DTT üzvü olmaq prosesində ən vacib məsələlərdən biri çoxtərəfli danışıqlardır. 16 iyul 1997-ci ildə DTT katibliyində yaradılmış Azərbaycan üzrə işçi qrupun 1-ci iclası 2002-ci ildə Cenevrədə təşkil olunub. 2004-cü ildən başlayaraq işçi qrupun iclasları ardıcıl keçirilir. Son belə iclas (12-ci iclas) bu il martın 6-sı Cenevrədə baş tutub.

Azərbaycan bir çox dövlətlə (ABŞ, Kanada, Yaponiya, Norveç, Braziliya, Cənubi Koreya, Ekvador, Şri-Lanka, Hindistan, İsveçrə, Honduras, Malayziya, Dominikan Respublikası, Səudiyyə Ərəbistanı, Çin, Paraqvay, Vyetnam) və Avropa İttifaqı ilə ikitərəfli danışıqlar da aparır. Danışıqlar zamanı Azərbaycanın mal və xidmətlər bazarına çıxışına dair məsələlər müzakirə olunur, xüsusi əhəmiyyət kəsb edən sahələrin qorunması ilə bağlı zəruri tədbirlər görülür.

Bəzi dövlətlərlə ikitərəfli danışıqlar nəticəsində isə protokollar imzalanıb: 2007-ci ildə Türkiyə ilə, 2008-ci ildə Oman və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri ilə, 2010-cu ildə Gürcüstanla, 2012-ci ildə Qırğızıstanla.

Sonuncu dəfə ikitərəfli danışıqlar 3-6 mart 2015-ci ildə Cenevrədə ABŞ, Norveç, İsveçrə və Yaponiya ilə mallar və xidmətlər üzrə keçirilib.

Transparency.az-a danışan iqtisadçı ekspert Natiq Cəfərli deyir ki, Azərbaycan hökuməti Dünya Ticarət Təşkilatına üzvlüyü qəsdən uzadır: “DTT-yə girməməyin səbəbi sadədir: o təşkilatın gömrük və vergilərlə bağlı ümumi oyun qaydaları var, bizim hökumət isə o qaydaları qəbul etmək istəmir, bunun acısını da sadə vətəndaşlar çəkir, yəni mal və xidmətlər bizim ölkədə qonşularla müqayisədə bahadır”.

Ekspert DTT-yə üzvlüyün gecikməsinin nəticələrini belə izah edir: “Azərbaycanda mal və xidmətlər baha olaraq qalacaq və investorlar DTT-yə üzv ölkələri seçəcəklər”.

Dünya Ticarət Təşkilatının əsası 1947-ci ildə Tariflər və Ticarət üzrə Baş Sazişlə qoyulub. 1995-ci il yanvarın 1-dən beynəlxalq təşkilat sayılan DTT-nin hazırda 161 üzvü var. Təşkilatın baş ofisi Cenevrədə yerləşir.