s-space.snu.ac.kr · 2021. 4. 7. · 20 -à ] 3 51 = (2012) n®`íuîu)fIoyteb \ o pÉYíwuE\ `...
18
‘장소만들기’를 통한 도시재생의 방향: 부산광역시 도시재생사업을 중심으로 1) 최강림* <目 次> Ⅰ. 서론 1. 연구의 배경 및 목적 2. 연구의 범위 및 방법 Ⅱ. 이론적 고찰 1. 장소만들기와 도시재생 2. 우리나라 도시재생사업의 실태 3. 선행연구 고찰 Ⅲ. 부산광역시의 도시재생 1. 기본방향 2. 추진전략 Ⅳ. 사례분석 1. 구도심 상업가로 도시재생 2. 주거지 도시재생 Ⅴ. 결론 I. 서 론 1. 연구의 배경 및 목적 지속적인 쇠퇴를 거듭하고 있는 기성시가지에 대한 인구․산업의 회귀 및 재활성화를 모 색하기 위해 1980년대 후반 서구에서 도시재생이 등장하였고, 우리나라에서 도시재생이 본격 적으로 논의되기 시작된 때는 2000년대에 들어서면서 부터라고 볼 수 있다. 도시재생에 대한 관심이 대두되기 이전까지 우리나라 도시개발의 중심은 신도시 및 신시가지 개발이었다. 이 는 이전의 도시재개발이 초래한 부정적인 측면, 즉, 공공이 주도하는 전면철거방식의 일방적 인 사업이라는 부정적인 인식 및 토지확보의 수월성 등에 기인하였다고 할 수 있다. 이로 인하여 도시기능 및 인구는 기성시가지로부터 신도시 및 신개발지로 이전되었고, 기 성시가지 특히 구도심은 날로 쇠락을 거듭하게 되었다. 이러한 기성시가지와 신개발지의 격 차가 사회적인 문제가 됨에 따라 이를 해소하기 위한 방안으로 도시균형발전이 대두되었고, 도시재생에 대한 관심도 증가하게 되었다. 즉, 우리나라의 도시재생은 신개발지와 비교할 때 * 경성대학교 기후변화정책학과 교수, 공학박사(도시설계) / 디자인&문화콘텐츠연구소
Transcript of s-space.snu.ac.kr · 2021. 4. 7. · 20 -à ] 3 51 = (2012) n®`íuîu)fIoyteb \ o pÉYíwuE\ `...
DBPIA-NURIMEDIA1)*
1.
1980 ,
2000 .
.
, ,
.
,
.
,
. ,
* , () / &
20 51(2012)
.
,
,
.
,
.
,
.
.
,
.
.
1)
.
.
‘ ’ , ‘ ’
.
.
, ,
.
, ,
‘’ 21
, , , .
.
1.
(place marketing) , , , ‘’
, ‘ ’
1) .
,
.
.2)
, ,
.
,
,
.3)
(, ,
), ( , , )(
)( ) , , ()
( ) .
.4)
, , ,
1) (2008), p.46. 2) (2008), pp.47~48. 3) (2008), p.62. 4) (2008), pp.55~56.
22 51(2012)
,
, .
2)
(urban regeneration) ,
,
.
,
.
,
.6)
1980
,
. , , , ‘
’, ‘ ’
7)
. ,
8) .
3)
. ,
,
. , , ,
.
5) (2008), p.59~60. 6) (2009), pp.221. 7) (2002), pp.167~180. 8) (2009), p.285.
‘’ 23
,
.
, ,
.
2.
, ‘ ’
. ,
.
,
() .9)
2)
.
,
.
.
, ,
, .
,
.10)
3)
9) (2011), p.27. 10) (2011), p.27.
24 51(2012)
.11)
. ,
‘ ’ .
3.
(1997) “
” (2008) “ ” .
.
,12)
.
, ,
.
(2004) “ ”, (2007) “
”, (2007) “ ”, (2006)
“ ”
.
(2003) “ ”, (2008) “
”
. (2007) “
”, (2008) “
”, (2003) “
”, (2007) “ ”, (2008) “
”
.13)
11) (2013), p.235. 12) (2008), pp.23~24. 13) (2009), p.220.
‘’ 25
. (2011) “
”, (2012) “
” , (2012) “
” .
,
, .
.
1.
, , ,
. , ,
815
. , 1970
, 1980 .
, 7 11.7%
. ,
1980 , GB
.
, ,
. , 1960
, 5
. ,
, 30 , ,
. , ,
( 50 ) .
2.
1)
< 1>
, , , .
, ,
26 51(2012)
•
→ :
→ :
< 1>
14) . ,
.
, ,
. ,
.
2)
< 2> ,
, 3 .
, ,
, ,
.
,
.
14) ‘ ’ .
‘’ 27
•
•
a. () b. ()
c. d.
< 1> 15)
15) : http://www.busan.go.kr
28 51(2012)
< 2> ‘ ’
< 3> <
1> .
, ( ),
3 , ,
, 4 .
.
1)
‘ ’
, 750m, 15m .
, , ‘ ’
,
. , , , ,
.16)
, , , . 1980
16) (2013), pp.243~247.
a. b. S
c. ( ) d.
< 3> ‘ ’
‘ ’ , KTX
,
, ,
‘ ’‘ ’
,
.
2)
‘ ’ 2006
, , 2008 2
.
.17)
17) (2013), p.250.
30 51(2012)
, , , , S ,
, , , , , ,
, , , , , ,
, . ‘ ’
.
‘ ’
.
3)
‘ ’ , ,
. ‘ ’
‘’, ‘ ’
.18) , ,
.
< 4> 19)
< 5> 20)
18) (2008), p.25. 19) : (2008), p.25. 20) : (2008), p.25.
‘’ 31
, , , .
1980 , .
/
< 4> ‘ ’ , ,
: (2012), p.262.
4 . ,
, , , .
32 51(2012)
, , .
, , ,
. , ,
, , .21)
2.
1)
2 16 ‘ ’ 815 625
.
‘ ’ ,
‘ ’ . 2011 ‘ ’
, .22) 2012
5
.
‘’ . ‘ ’ ‘
’
.23)
,
21) (2013), p.253. 22) (2011), p.28. 23) (2011), p.29.
‘’ 33
,
.
.
,
.
2)
‘ ’, ‘
’, ‘ ’ . ‘ ’ 2
() 2009 6 9 10
, ‘ ’ ‘ ’ 2010 6
9 .
, ,
, , , , , .
2011 ‘ ’ ,
. 2012 ‘
’ .
,
.
815 , 625
‘ ’ .
( )+ +++
(2009) → (2010) → (2011) → (2012)
: (2011), p.33.
< 5> ‘ ’ , ,
34 51(2012)
3)
‘ ’ , , , ,
, ‘ ’ ( , , ),
, , ‘ ’
. ‘ ’ , , 2 ,
, , , .
,
.
‘ ’ 2009
, 2010 ‘ ’ . 2011
‘ ’ , 2012 ‘
’ .
.
.
‘ ’ ‘ ’
, , . ‘
’
. ‘
’ .
‘ ’
‘ ’ ,
.
‘ ’ 815
.
‘ ’, ‘ ’, ‘ ’, ‘
’ ,
, .
, , , , , 2009
‘ ’ 2012 .
.
. ‘
’
. ‘ ’
,
. ‘ ’
. ‘’
,
. ‘
’ ‘ ’ (governance)
, ‘ ’
. ‘ ’
, ‘ ’
, ‘ ’
36 51(2012)
.
‘ ’ ,
. ‘ ’
‘ ’ ‘ ’ ,
‘ ’ ‘ ’
. .
. ,
. ,
, (governance)
. , ,
.
.
, .
, 25 8, pp.285-292.
(2008), “ ”.
(2013), “ ”, .
(2011), “ ”,
, 14 2, pp.183-206.
, (2002). “ ,
”, , 26 1, pp.167-180.
(2008), “ ”, ().
pp.219-230.
pp.23-34.
pp.231-265.
http://www.busan.go.kr
.
1.
1980 ,
2000 .
.
, ,
.
,
.
,
. ,
* , () / &
20 51(2012)
.
,
,
.
,
.
,
.
.
,
.
.
1)
.
.
‘ ’ , ‘ ’
.
.
, ,
.
, ,
‘’ 21
, , , .
.
1.
(place marketing) , , , ‘’
, ‘ ’
1) .
,
.
.2)
, ,
.
,
,
.3)
(, ,
), ( , , )(
)( ) , , ()
( ) .
.4)
, , ,
1) (2008), p.46. 2) (2008), pp.47~48. 3) (2008), p.62. 4) (2008), pp.55~56.
22 51(2012)
,
, .
2)
(urban regeneration) ,
,
.
,
.
,
.6)
1980
,
. , , , ‘
’, ‘ ’
7)
. ,
8) .
3)
. ,
,
. , , ,
.
5) (2008), p.59~60. 6) (2009), pp.221. 7) (2002), pp.167~180. 8) (2009), p.285.
‘’ 23
,
.
, ,
.
2.
, ‘ ’
. ,
.
,
() .9)
2)
.
,
.
.
, ,
, .
,
.10)
3)
9) (2011), p.27. 10) (2011), p.27.
24 51(2012)
.11)
. ,
‘ ’ .
3.
(1997) “
” (2008) “ ” .
.
,12)
.
, ,
.
(2004) “ ”, (2007) “
”, (2007) “ ”, (2006)
“ ”
.
(2003) “ ”, (2008) “
”
. (2007) “
”, (2008) “
”, (2003) “
”, (2007) “ ”, (2008) “
”
.13)
11) (2013), p.235. 12) (2008), pp.23~24. 13) (2009), p.220.
‘’ 25
. (2011) “
”, (2012) “
” , (2012) “
” .
,
, .
.
1.
, , ,
. , ,
815
. , 1970
, 1980 .
, 7 11.7%
. ,
1980 , GB
.
, ,
. , 1960
, 5
. ,
, 30 , ,
. , ,
( 50 ) .
2.
1)
< 1>
, , , .
, ,
26 51(2012)
•
→ :
→ :
< 1>
14) . ,
.
, ,
. ,
.
2)
< 2> ,
, 3 .
, ,
, ,
.
,
.
14) ‘ ’ .
‘’ 27
•
•
a. () b. ()
c. d.
< 1> 15)
15) : http://www.busan.go.kr
28 51(2012)
< 2> ‘ ’
< 3> <
1> .
, ( ),
3 , ,
, 4 .
.
1)
‘ ’
, 750m, 15m .
, , ‘ ’
,
. , , , ,
.16)
, , , . 1980
16) (2013), pp.243~247.
a. b. S
c. ( ) d.
< 3> ‘ ’
‘ ’ , KTX
,
, ,
‘ ’‘ ’
,
.
2)
‘ ’ 2006
, , 2008 2
.
.17)
17) (2013), p.250.
30 51(2012)
, , , , S ,
, , , , , ,
, , , , , ,
, . ‘ ’
.
‘ ’
.
3)
‘ ’ , ,
. ‘ ’
‘’, ‘ ’
.18) , ,
.
< 4> 19)
< 5> 20)
18) (2008), p.25. 19) : (2008), p.25. 20) : (2008), p.25.
‘’ 31
, , , .
1980 , .
/
< 4> ‘ ’ , ,
: (2012), p.262.
4 . ,
, , , .
32 51(2012)
, , .
, , ,
. , ,
, , .21)
2.
1)
2 16 ‘ ’ 815 625
.
‘ ’ ,
‘ ’ . 2011 ‘ ’
, .22) 2012
5
.
‘’ . ‘ ’ ‘
’
.23)
,
21) (2013), p.253. 22) (2011), p.28. 23) (2011), p.29.
‘’ 33
,
.
.
,
.
2)
‘ ’, ‘
’, ‘ ’ . ‘ ’ 2
() 2009 6 9 10
, ‘ ’ ‘ ’ 2010 6
9 .
, ,
, , , , , .
2011 ‘ ’ ,
. 2012 ‘
’ .
,
.
815 , 625
‘ ’ .
( )+ +++
(2009) → (2010) → (2011) → (2012)
: (2011), p.33.
< 5> ‘ ’ , ,
34 51(2012)
3)
‘ ’ , , , ,
, ‘ ’ ( , , ),
, , ‘ ’
. ‘ ’ , , 2 ,
, , , .
,
.
‘ ’ 2009
, 2010 ‘ ’ . 2011
‘ ’ , 2012 ‘
’ .
.
.
‘ ’ ‘ ’
, , . ‘
’
. ‘
’ .
‘ ’
‘ ’ ,
.
‘ ’ 815
.
‘ ’, ‘ ’, ‘ ’, ‘
’ ,
, .
, , , , , 2009
‘ ’ 2012 .
.
. ‘
’
. ‘ ’
,
. ‘ ’
. ‘’
,
. ‘
’ ‘ ’ (governance)
, ‘ ’
. ‘ ’
, ‘ ’
, ‘ ’
36 51(2012)
.
‘ ’ ,
. ‘ ’
‘ ’ ‘ ’ ,
‘ ’ ‘ ’
. .
. ,
. ,
, (governance)
. , ,
.
.
, .
, 25 8, pp.285-292.
(2008), “ ”.
(2013), “ ”, .
(2011), “ ”,
, 14 2, pp.183-206.
, (2002). “ ,
”, , 26 1, pp.167-180.
(2008), “ ”, ().
pp.219-230.
pp.23-34.
pp.231-265.
http://www.busan.go.kr
.