"Jongeren en ruimte – een trendverkenning" (Ellen Anthoni van Trendwolves)
Ruimte - Waardigheid en trots...‘Ruimte’ 1 Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen We hebben...
Transcript of Ruimte - Waardigheid en trots...‘Ruimte’ 1 Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen We hebben...
‘Ruimte’
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen.
(Prof. dr. J.P.J. Slaets, 2014)
Locatie Buitenveld
Landbouwstraat 66
1787 AM Julianadorp
0223 - 695 510
Contactpersoon
Naam: Mw. J. Duivestein
Functie: Locatiemanager
Tel: 0223 – 695 537 of 06 – 536 90 156
Mail: [email protected]
Gegevens locatie
Aantal bewoners: 60
Aard van de zorg die wordt geleverd: somatisch en zorg voor mensen met dementie (PG)
Niet WLZ zorg die geleverd wordt: soms een DBC cliënt
Aantal medewerkers: 59
Personeelsmix afdeling Zeewijk (somatiek): helpenden, interieurmedewerkers, medewerkers
voeding, niveau 3, 4 en een (bijna) 5. Stagiaires en vrijwilligers.
Personeelsmix afdeling Heersdiep (PG): helpenden (+), niveau 3 en 4, stagiaires.
Er is de afgelopen 2 jaar geen sprake geweest van verscherpt toezicht.
De basis kwaliteit van zorg is op orde.
Buitenveld is een locatie van Omring
Nieuwe Steen 36
1625 HV Hoorn
www.omring.nl
Bestuurder
Naam: Drs. V.E. van Dijk
Functie: Voorzitter Raad van Bestuur
Tel: 0229 206738
Mail: [email protected]
‘Ruimte’ 1
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
We hebben een doel, een stip op de horizon. Via het korte verhaal hieronder nemen we u
graag mee in onze ambitie.
Mijn naam is Bets de Vries en ik woon in een mooi huisje onder de duinen van Julianadorp. In dit
dorp heb ik samen met mijn man altijd een boerderij gehad. De afgelopen jaren zit ik in een rolstoel
en laat mijn geheugen mij in de steek. Helaas is drie maanden geleden is mijn lieve man Jan
overleden. Ik ben daardoor nog meer in de war. Ik kan niets meer vinden in huis, leg de eieren van
de kippen in de linnenkast en heb zelfs van de week het eten van Minoes de poes opgegeten.
Iedere dag komen lieve zusters om mij te helpen bij het wassen en aankleden en mijn kinderen
brengen eten. Maar gisteren kwam de huisarts om mij te vertellen dat het zo niet langer kan. Ik kan
beter naar een tehuis voor demente mensen, vertelde hij. Daar ga ik overigens al drie dagen per
week naar toe om de dag door te brengen. Maar, ik ben voel er niets voor! Ik laat mij niet opsluiten
in een tehuis! Mijn hele leven heb ik buiten kunnen doorbrengen, waar en wanneer ik maar wilde.
Nooit was er een deur op slot. En dan moet ik zeker nu naar die gevangenis. Ik ga daar echt niet
wonen!
Desondanks heeft mijn dochter mij vorige week er wel mee naar toe genomen. Om te kijken, zei ze.
Nou, vooruit dan maar, zei ik, we zullen nog wel eens zien. In het ‘tehuis’ heb ik de hoofdzuster
gesproken en verteld dat ik best inzie dat ik nu moet wonen op een plek waar de zusters heel
dichtbij zijn. Maar ik wil mij niet laten opsluiten!
Wat ben ik blij dat die hoofdzuster mij begreep. Ze zei, ‘Maar anders verdwaalt u.’ Waarop ik
antwoordde dat iedereen mij in het dorp kent en ze mij vast wel weer terugbrengen. Erg ver zal ik
met die benen van mij niet komen’. Mijn dochter vond dat ik gelijk had en zei: ’Mamma heeft gelijk,
ze is altijd buiten geweest op de boerderij. Dit kan ik haar niet aandoen.’
Zo woon ik nu sinds 4 dagen in Buitenveld. Het is hier helemaal geen ‘tehuis’. Ik heb namelijk een
mooi licht appartement met mijn eigen spulletjes, er is een woonkamer waar ook andere mensen
zijn en ik kan door het raam de weilanden zien. En het belangrijkste is dat ik zo naar buiten kan als
ik dat wil, want de deur zit niet op slot en toch zijn er lieve zusters in de buurt. Daar ben ik heel blij
mee. En ja, misschien verdwaal ik wel eens wanneer ik even de weg niet meer weet als ik buiten
ben. Maar het risico daarvan is voor mij en mijn kinderen niets in vergelijking met het gevoel van
vrijheid wat ik heb gehouden.
‘Ruimte’ 2
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
‘Ruimte’ Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen.
Huidige situatie
Buitenveld is een woonlocatie aan de rand van Julianadorp. Hier wonen mensen met en
zonder zorgbehoefte in één locatie. De bewoners die zorg nodig hebben zijn mensen met
een verstandelijke beperking, of een lichamelijke hulpvraag (somatiek). Tevens wonen er
mensen met geheugenproblemen (dementie, BOPZ) in een kleinschalige woonvorm. De
contacten met de buurt en de bewoners in en om het gebouw zijn goed en omwonenden
maken gebruik van het winkeltje, restaurant en de bibliotheek.
Ook zijn veel omwonenden actief als vrijwilliger in Buitenveld en helpen met activiteiten. Zo
komt een buurman in zijn rolstoel wekelijks de bewoners voorlezen, helpen dames uit de
straat dagelijks in het winkeltje en doen sommigen een spelletje of maken een wandeling
met bewoners van de kleinschalige woonvorm. Het winkeltje en het restaurant zijn dus
ontmoetingsplekken voor bewoners van binnen en buiten Buitenveld en dat geldt ook voor
de gezamenlijke activiteiten die we organiseren in het huis.
We stellen dat we de basiskwaliteit op orde hebben. Wanneer we daarbij de uitkomsten van
de CQ index nemen (interviews zijn begin 2015 gehouden), dan komt duidelijk naar voren
dat het huis goed scoort op de vragen over de beleving bij bewoners en familie rond
inspraak (8,1) en kwaliteit van het personeel (8,2) en veiligheid (10). Minder goed scoort de
ervaren beschikbaarheid van personeel (5).
In het voorjaar van 2015 is een medewerkers tevredenheidsonderzoek gehouden. De
medewerkers van Buitenveld scoren hoog op ‘de mogelijkheid tot veranderen’ (7,6), ‘het
borgen van veranderingen’ (7,9) en ‘communicatie over veranderingen’ (7,6). Dit is, samen
met de hoge scores op ‘inspirerend leiderschap’ (8,6) en ‘zelfstandigheid in de uitvoering
van het werk’ (8,2) een goede basis om met elkaar aan de slag te gaan en voorloper te
worden op het onderwerp ‘Ruimte’ als uitwerking van het plan van staatssecretaris Van Rijn
Waardigheid en Trots.
De basiskwaliteit van zorg is dus op orde, nu is het tijd voor de volgende fase! We gaan
denken in mogelijkheden en ruimte en niet in onmogelijkheden en grenzen!
Onze visie
Zelfstandigheid en eigenheid zijn vanzelfsprekend binnen Buitenveld, bewoners en hun
familie blijven zelf aan het roer ook na verhuizing. De wensen en verlangens van bewoners
zijn leidend, niet de indicatie of onmogelijkheden. De ruimte die hiervoor nodig is faciliteren
wij maximaal.
Toekomstbeeld
Omdat mensen met geheugenproblemen het vaak als een grote stap ervaren dat zij
verhuizen naar een gesloten afdeling, bieden wij een open afdeling voor psychogeriatrie.
Indien nodig met ondersteuning van domotica. In gesprek met bewoner en zijn naasten
zoeken wij naar de (on)aanvaardbaarheid in risico’s in bijvoorbeeld gedrag van de bewoner.
Wij zoeken hierin de grenzen op van wat mogelijk is en stellen het moment van verhuizing
‘Ruimte’ 3
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
naar een gesloten groep (BOPZ) zo lang mogelijk uit. Bewoners blijven zichzelf en wij
ondersteunen en faciliteren dat zodanig dat het leef plezier van de bewoner zoveel mogelijk
aanwezig blijft. Daarbij ondervinden bewoners in hun zorg geen hinder van regels en
financieringsvormen.
Doelstellingen
De doelen die we willen bereiken zijn:
De bewoner en zijn naasten en hun wensen en verlangens zijn leidend voor de
manier waarop welzijn en zorg binnen Buitenveld wordt georganiseerd. Wij kijken
daarbij vanuit mogelijkheden en creatieve oplossingen en rekken waar nodig de
regels op.
Wanneer de bewoner en zijn naasten aangeven dat een open woonvorm de
voorkeur heeft, zoeken wij samen naar mogelijkheden. De risico’s worden besproken
en er wordt gezocht naar domotica of andere oplossingen die naar een
aanvaardbare situatie leiden. Wij denken daarbij aan vrije ruimte in fysieke zin (ook
BOPZ) en mogelijkheden als het gebruik maken van Burgernet of Amber alerts.
Familie en vrienden van bewoners zijn deel van het team op de locatie en komen niet
op ‘bezoek’1. Samen met zorgprofessionals en vrijwilligers zijn zij actief in de zorg en
ondersteuning aan hun familieleden. Uitgangspunt van de zorg is: ‘wij voegen toe’ en
handelen niet ‘in plaats van’. De ondersteuning die familie gewend is te geven aan
hun naaste, wordt ook na verhuizing naar Buitenveld doorgezet.
Hoe gaan we de doelen bereiken?
Voorliggend voorstel voor de pilot ‘Ruimte’ wordt in dialoog en samenwerking met bewoners
en zijn naasten, zorgprofessionals, behandelaars en de eigen cliëntenraad en andere
relevante stakeholders verder uitgewerkt. We gaan daarbij uit van een ontwikkelbenadering
en open dialoog met betrokkenen. Bij ‘groen licht’ starten we.
Bedoeling is een werkwijze te ontwikkelen waarbij ruimte geven aan de verlangens en
wensen van de bewoner richtinggevend is voor ons handelen.
Daarvoor gaan we o.a.;
op bezoek bij de bewoner voorafgaand aan verhuizing naar Buitenveld. We maken
alvast kennis met de nieuwe bewoner en de omgeving waarin hij (zij) altijd heeft
gewoond, zodat we weten wat belangrijk in iemands leven is (bijv. kinderen, werk,
hobby’s, planten, huisdieren, enz.),
werken met een moreel beraad, waarin bewoner en naasten, medisch- en
zorgpersoneel met elkaar om de tafel gaan en net zolang met elkaar in dialoog
blijven dat duidelijk is hoe de bewoner wil wonen en leven in Buitenveld. Ook bij
problemen en ontwikkeling van ziektebeeld of bij andere aanleidingen wordt
gekomen tot een gezamenlijk gedragen oplossing binnen het moreel beraad.
1 Familie en vrienden kunnen koken, aanschuiven aan tafel en mee eten, televisie kijken, samen muziek
maken of luisteren, etc.. Wanneer een bewoner of zijn naaste een instrument heeft bespeeld nodigen
wij hier toe uit om dit te blijven doen. En wanneer de bewoner bijvoorbeeld samen met familie op
vakantie wil of een weekje naar huis wil, kijken we samen hoe dit realiseerbaar is.
‘Ruimte’ 4
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
medewerkers coachen en indien nodig scholen om goed naar de bewoner en zijn
familie te leren luisteren en samen op zoek te gaan naar (aanvaardbare) risico’s in
het bijdragen aan leef plezier van bewoners. Echt geïnteresseerd zijn en creatief
denken vanuit mogelijkheden zijn daarbij de uitdagingen,
het ECD inzichtelijk maken voor bewoners en zijn naasten. Het ECD heeft
zorgkaarten waarop staat aangegeven wat een bewoner zelf kan en waarbij
ondersteuning nodig is en wie die ondersteuning gaat bieden. Dit kan naaste zijn of
een medewerker. De bewoner en zijn familie bepalen samen met de professional de
inhoud van het zorgleefplan,
onderzoeken in hoeverre domotica en nieuwe technieken in bijv. social media
kunnen bijdragen aan de discussie over veiligheid en het ruimte geven aan bewoners
met geheugenproblemen. Ook kijken we naar ontwikkelingen in het land als het gaat
over amberalerts en burgernet e.d..
Betrokkenheid RvB en stakeholders
Dit voorstel is tot stand gekomen na overleg met de Cliëntenraad, Raad van Bestuur en de
zorgdirectie. Ook de OR, de Centrale Cliëntenraad en de RvT van Omring zijn op de hoogte
van ons voornemen.
Zichtbare resultaten tijdens en na de pilot
Bewoner en familie participeren actief in het moreel beraad. Hun wensen en verlangens
zijn leidend voor zorg en welzijn.
Maandelijks sluit de locatiemanager aan tijdens de koffie in de huiskamers met
bewoners en familie en bespreekt hoe het welzijn wordt ervaren.
Merkbare en meetbare kwaliteit wordt gemonitord en meetbaar gemaakt in termen van
bewonerstevredenheid.
De contactpersoon van de cliëntenraad is gemakkelijk bereikbaar en maandelijks op
afdeling om met bewoners en naasten in gesprek te gaan.
We gaan actief deelnemen aan www.zorgkaartnederland.nl. Dit houdt in dat we bij
gesprekken met bewoners en familie actief uitnodigen een recensie op deze website
achter te laten.
Randvoorwaarden voor succes
De basis kwaliteit blijft op orde.
Ruimte in het omgaan met en oprekken van regels.
Ruimte in het toelaten van branchevreemde ZZP’s.
Ruimte om (aanvaardbare) risico’s te durven nemen die het leefplezier van bewoners
verhoogt.
Samenwerking intern met thuiszorg, behandelaars, ondersteunende diensten.
Samenwerking met externe partners
Wij zien de volgende samenwerkingspartners:
Samenwerking met omwonenden bij activiteiten (gezamenlijke buffetavonden in ons
restaurant). Daarmee leren zij onze bewoners en dus hun buren beter kennen. Dit helpt
wanneer iemand die in Buitenveld woont en even verdwaald in de buurt.
Samenwerking met GGZ, voor het zoeken naar ruimte in het omgaan met bewoners met
psychische stoornissen.
‘Ruimte’ 5
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
Samenwerking met Geriant om de verhuizing en overdracht naar Buitenveld zo warm
mogelijk te laten verlopen.
Samenwerking met Philadelphia, waarvan 15 bewoners in Buitenveld wonen. Waar
nodig maken we gebruik van elkaars expertise (bijv dagbesteding).
Naschrift
Wij hanteren in ons handelen de definitie van positieve gezondheid zoals die door arts en
onderzoeker mw. drs. M. (Machteld) Huber is geformuleerd: daarbij is gezondheid het
dynamische vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het
licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven (Huber et al, 2011).
Daarnaast gaan wij uit van het gedachtengoed van prof. dr. J.P.J. (Joris) Slaets. Hij bepleit
op basis van onderzoek dat gezondheidszorg minder over “ziekte” moet gaan en meer over
“de persoon”. Behandeling en begeleiding zouden ingezet moeten worden op basis van wat
we weten van het individu aan “kracht en kwetsbaarheid; op behoeftes en complexiteit en op
welbevinden”. Dat is heel persoonlijk en kan verschillen bij personen met dezelfde
ziektebeelden. Zorg zou zich volgens Slaets meer moeten richten op interventies in de
persoonlijke, fysieke en sociale omgeving. En vooral ook preventief; met oog voor het
vergroten of in stand houden van weerbaarheid.
Goede zorg is daarmee vooral: “het beperken van schade in het leefplezier en het behouden
van zoveel mogelijk zelfredzaamheid. Erbij blijven horen; betrokken zijn in het dagelijks
leven, daarin van betekenis kunnen zijn en er toe doen” is wezenlijk voor het ervaren van
“gezondheid”. Goede zorg moet daarom een ontmoeting zijn tussen het individu en de
zorgverlener en samen beslissen zij over een zorgplan dat het beste aansluit bij het
welbevinden (shared decision making).
Afsluitend vermelden wij nog de missie die wij als Omring hanteren: “We dragen met zorg bij
aan de kwaliteit van samen leven. We werken vanuit onze kernwaarden: eigen regie, samen
en positief. Wij beschouwen de mensen als autonoom, maken graag verbindingen (met
collega’s, bewoners, familie) en gaan uit van de kracht van mensen”.
‘In verbinding’
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
(Prof. Dr. J.P.J. Slaets, 2014)
Verpleeghuis Lindendael
Koepoortsweg 35
1624 AB Hoorn
0229-291800
Contactpersoon
Naam: Mw. A.H. Glas
Functie: Locatiemanager
Tel: 0229 – 291 800 of 06-226 901 49
Mail: [email protected]
Gegevens locatie
Aantal bewoners: 194
Aard van de zorg die wordt geleverd: Somatisch, Zorg voor mensen met dementie,
Geriatrische revalidatie, Begeleiding groep.
Niet WLZ zorg die geleverd wordt door betreffende locatie: WMO: begeleiding groep
Aantal medewerkers: 300
Personeelsmix: medewerkers huishouding, medewerkers voeding, helpenden (plus),
niveau 3 IG en niveau 4 verpleegkundige
Aantal vrijwilligers: 200
Er is de afgelopen 2 jaar geen sprake geweest van verscherpt toezicht.
De basis kwaliteit van zorg is op orde.
Lindendael is een locatie van Omring
Nieuwe Steen 36
1625 HV Hoorn
www.omring.nl
Bestuurder
Naam: Drs. V.E. van Dijk
Functie: Voorzitter Raad van Bestuur
Tel: 0229 206738
Mail: [email protected]
‘In verbinding’ 1
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
We hebben een doel, een stip op de horizon. Via onderstaand (waargebeurde) verhaal nemen we u graag mee in onze ambitie.
Ik ben Klaas van de Weg en woon sinds een half jaar in Lindendael. Ik heb polio gekregen als klein
jongetje, maar dat heeft me er nooit van weerhouden een mooie carrière op te bouwen als
fotograaf. Op enig moment is er met mijn gezondheid iets mis gegaan en daarom zit ik nu in een
rolstoel. Binnen Lindendael oefen ik met mijn fysiotherapeut omdat ik graag weer zelfstandig wil
kunnen lopen.
Ik hoor en zie op de TV de negatieve berichten over de verpleeghuizen. Dat is misschien allemaal
waar, maar hier in Lindendael heb ik het gelukkig heel goed. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat er
niets te verbeteren valt. Ik meldde me daarom als lid van de Cliëntenraad, maar zij willen liever
geen bewoner bij hun club omdat ze daar geen goede ervaringen mee hebben. Omdat ik toch iets
wil bijdragen ben ik nu hun adviseur.
Elke ochtend bezocht ik het gezamenlijk krantlezen in de theaterzaal. Een vrijwilliger las daarbij de
krant voor. Dat deed ze best leuk hoor, maar ik vind dat ik het beter kan. Daarom heb ik gevraagd of
ik dat mocht doen. Aan mijn stem mankeert namelijk helemaal niets en ik heb mijn hele leven als
fotograaf bij de krant gewerkt en dus ik heb iets met kranten. De vrijwilliger vond dat wel even lastig,
maar ik doe het nu al een paar maanden naar ieders tevredenheid.
Dagelijks rij ik in mijn rolstoel een rondje door de locatie en op het terrein. Ik zie daarbij veel zaken
gebeuren. Zo ook de foutparkeerders bij de voordeur. Daarom heb ik gezegd: ‘Geef mij maar een
politiepet en ik vertel de mensen wel waarom ze dat niet moeten doen’. Oh ja, nog iets; ik heb ook
gezegd dat in het straatwerk voor de voordeur een kuil zit. Je ziet het bijna niet, maar met de
rolstoel heb je echt het gevoel dat je er tegen op moet rijden. Dat is toch wel gek in een huis als
Lindendael, iedereen rolt hier met zijn stoel langs. Ik heb het aan de manager verteld en nu wordt
het binnenkort aangepakt.
Mijn motto is zo; Als je hier woont is het je huis en draag je allemaal een steentje bij. Je bent samen
verantwoordelijk voor wat er allemaal gebeurt.
‘In verbinding’ 2
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
‘In verbinding’
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
Huidige situatie
Het dagelijks leven van cliënten in Lindendael is in de huidige situatie vaak afhankelijk van
de hulp en zorg die geboden wordt. Als iemand “bij ons” komt wonen past hij (of zij) zich snel
aan onze gewoonten aan. Wij werken vooral vanuit de traditionele taakgerichte
verpleeghuiszorg met het daarbij horende biomedisch zorgmodel. We doen dat eigenlijk heel
goed, immers onze basis- kwaliteit van zorg- is op orde. De medewerkers zijn bevoegd en
bekwaam, we voldoen aan het kwaliteitskader verantwoorde zorg (en sluiten risico’s zoveel
mogelijk uit) en maken onze kamers “ziekenhuis”-hygiënisch schoon (in plaats van zoals in
een normaal huishouden). Toch stellen we onszelf de vraag of we dit wel echt willen.
Daarnaast doen we zaken vanuit risicomijding en efficiëntie. We vragen onszelf niet altijd
bewust af of iemand nog een beetje kan lopen en we het risico nemen dat hij valt of we hem
liever in de rolstoel vooruit helpen. Ook stellen bewoners (en hun mantelzorger) zich vaak
afhankelijk op, zij gaan er van uit dat de medewerkers weten wat het beste voor hen is. En
wij laten dat nog teveel zo, de rol van de medewerker is vaak te bepalend. We stelden
onszelf daarom ook de vraag of we voldoende in verbinding zijn met de wensen en het leef
plezier van de individuele bewoner. Doen we wel de “goede” dingen?
Als antwoord willen we de zorg gaan vormgeven vanuit de vraag wat voor bewoners
daadwerkelijk belangrijk is. Graag willen wij dat bewoners zoveel mogelijk een “normaal”
leven kunnen leven, zichzelf blijven en in verbinding zijn met de wensen en verlangens in
hun eigen dagelijkse leven. Een dagelijks leven waarin het mogelijk is om –ondanks
(lichamelijke) beperkingen en het wonen in een verpleeghuis - zingeving te ervaren; “méns
te blijven” en “er toe te doen”.
Als we kijken naar de uitkomsten van de CQ index (interviews zijn begin 2015 gehouden)
komt daarin duidelijk naar voren dat het huis zeer goed scoort op de vragen: ‘ervaren
veiligheid (10) en ‘organiseert het huis voldoende activiteiten?’ (9). De scores op de vragen:
‘gaan de bewoners prettig met elkaar om (6,5), ervaren inspraak (6,3) en ervaren
beschikbaarheid van het personeel (4,2) zijn te laag.
Zoals gesteld, de basis is op orde. Maar wij willen meer en beter in verbinding.
Onze visie
Het huis is van de bewoners! Het gaat erom dat bewoners een zo “normaal” mogelijk leven
kunnen leiden met hun beperkingen. En ook in verbinding met hun eigen leven blijven als zij
in een verpleeghuis als Lindendael wonen. Wij gaan er van uit dat ieder mens vorm wil
kunnen geven aan zijn eigen bestaan, ook als ziekte, ouderdom en beperkingen je
mogelijkheden om te functioneren ernstig aantasten. Uitgangspunt is dat ieder mens uniek
en van betekenis is.
‘In verbinding’ 3
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
Toekomstbeeld
Bewoners richten hun leven zoveel mogelijk in samen met hun naasten, zoals ze dat
gewend waren voordat ze als gevolg van hun (lichamelijke) beperkingen naar Lindendael
verhuisden. Het welbevinden in het dagelijkse leven staat hierbij voorop. Bewoners staan
aan het stuur van hun eigen leven en zij maken keuzes die wij respecteren en als
richtinggevend voor ons handelen hanteren. Wij bieden daarbij ondersteuning en zorg die
gewenst wordt en zetten onze beschikbare kennis en ervaring in. De bewoner, familie en
bekenden, vrijwilligers, behandelaren en zorgmedewerkers werken daarbij samen als één
team. Wij bieden een zorgzame omgeving (rol van het team) en sociale steun (rol van
familie, bekenden en het team). De kwaliteit van de relatie is belangrijk. De medewerkers
benaderen iedere bewoner met respect voor de diepere wensen, verlangens en behoeftes
en ondersteunen bij het dagelijks leven zoals dat voor de bewoner betekenis heeft. Dit
betekent dat de bewonersvraag écht voorop staat, in alles. Wij kijken naar mogelijkheden
ook als dit ten koste van de regels gaat.
Bewoners die een dagelijks leven leiden dat van betekenis is, vraagt bewuste afwegingen e
eigen inzicht van de zorgmedewerker, de behandelaar en de organisatie. Als we willen dat
medewerkers bewoners benaderen als unieke individuen met unieke wensen in het leven, is
het nodig hun hierin te faciliteren. Dit betekent o.a. dat wij de organisatie zo inrichten dat zij
dat ook kunnen doen. Deze manier van werken vraagt dus iets van management,
ondersteunende diensten én medewerkers samen en wordt gedurende de pilot tevens
opgepakt.
Doelstellingen
De doelen die we willen bereiken zijn:
De bewoner heeft een cruciale rol. De cliënt bepaalt wat zijn wensen en behoeften zijn
en evalueert tevens de zorg en behandeling die hij ontvangt. Deze evaluatie is een
belangrijke basis voor het kwaliteitsbewustzijn bij zorgmedewerkers, behandelaren en
management. Niet de regeltjes, maar de mening van de bewoner is de basis voor de
kwaliteit van zorg.
We hanteren een persoonsgerichte zorg als methode. Daarbij bespreken we de
verwachtingen van de bewoner en diens naasten en hebben daarbij oor en oog voor de
persoon. Dit vertalen we in een plan met heldere afspraken over hoe het dagelijks leven
geleefd kan worden. Medewerkers en bewoners en diens naasten evalueren geregeld
samen deze afspraken en richten zich vooral op het welbevinden.
We dragen zorg voor een omgeving met mogelijkheden om van betekenis te kunnen
zijn. Bewoners leiden hun dagelijks leven met eigen bezigheden en wij faciliteren hen in
de uitoefening daarvan. Bewoners kunnen rollen vervullen die zij willen en zijn
bijvoorbeeld gastvrouw, bibliothecaris, of anderszins.
Professionele medewerkers dragen bij aan wat bewoners nodig hebben en prettig
vinden. Dit betekent een fundamentele omslag in denken en handelen. Medewerkers
krijgen zo hun vak terug waarvoor zij hebben gekozen en ontwikkelen hun
professionaliteit verder door. Dit geeft plezier in het werk.
Hoe gaan we de doelen bereiken?
Voorliggend voorstel voor de pilot ‘In verbinding’ wordt in dialoog en samenwerking met
bewoners en familie, zorgprofessionals, behandelaars, eigen cliëntenraad en andere
‘In verbinding’ 4
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
relevante stakeholders verder uitgewerkt. We gaan daarbij uit van een ontwikkelbenadering
en open dialoog met betrokkenen.
Om de verhuizing naar Lindendael geleidelijk te laten verlopen bezoeken we iedere
nieuwe bewoner thuis. Dit is belangrijk om de afstand tussen de manier waarop iemand
thuis leeft en de manier waarop iemand in Lindendael leeft zoveel mogelijk te verkleinen.
We kunnen dan ook gemakkelijker afspraken maken om de ondersteuning van de
mantelzorger en andere mensen uit het sociale netwerk zoveel mogelijk op dezelfde
wijze voort te zetten. Als er thuis al een zorgplan is dan werken we vanuit dit plan verder.
We spreken alvast vaste evaluatiemomenten af.
Om de bewoner beter te leren kennen, gebruiken we de zogenaamde “ik-checklist”.
Deze checklist bevat vragen over vijf domeinen: mijn persoonlijke stijl, mijn omgeving,
voor mij belangrijke activiteiten, mijn gezondheid en zorg die belangrijk is en voor mij
belangrijke contacten. Door het gebruik van de “ik-checklist” komen we erachter wat de
bewoner belangrijk vindt in zijn of haar leven. Aan de hand van de “ik-checklist” stellen
bewoner en medewerker een omgangsadvies op dat in het zorgdossier wordt
opgeslagen.
Door in gesprek te gaan met de bewoner achterhalen we welke keuzes hij of zij wil
maken. Met deze gesprekken bedoelen we niet alleen de gestructureerde en geplande
besprekingen. We willen dat onze medewerkers in staat zijn deze gesprekken ook op
andere momenten aan te gaan en écht te luisteren naar de bewoners. Hierin gaan we de
medewerkers trainen en coachen. Wij laten bijvoorbeeld alle medewerkers een
luisterworkshop volgen. Daarnaast nemen we de organisatie van het werk onder de loep
om ook daadwerkelijk aandacht voor bewoners te kunnen hebben.
We gaan werken met een Moreel beraad. Alle betrokkenen, familie, behandelaren,
verzorgend en verpleegkundig personeel, gaan net zolang in dialoog totdat ze
gezamenlijk de beste oplossing hebben gevonden voor de bewoner.
Samen met onze bewoners en diens naasten kijken we hoe we onze huidige
zorgplanbespreking anders vorm kunnen geven. Wat we willen is dat we (medewerker
zorg, betrokken behandelaren, manager) in gesprek gaan met de bewoner (en zijn
naasten), waarbij de bewoner aan kan geven wat het meest passende voor hem of haar
is. Deze gesprekken gaan niet meer over klachten, medicijnen en behandelingen, maar
over kwaliteit van leven en er toe doen.
We gaan de belevingsgerichte bewoners bespreking organiseren volgens het
intervisiemodel. Dit is bedoeld voor alle teamleden. Doel hiervan is om ervaringen over
de benadering van bewoners en mantelzorgers met elkaar te delen en hierdoor te leren
van elkaar.
We gaan de samenwerking met de behandelaren en de thuiszorg intensiveren.
Medewerkers gaan zich breder ontwikkelen. Een eerste stap is het opstellen van een
competentieprofiel met en voor medewerkers dat door de partijen gedragen wordt.
Vervolgens wordt hier passende scholing, training en coaching bij aangeboden.
Medewerkers volgen een scholing rouwverwerking uit de module belevingsgerichte zorg
om inzicht te krijgen in het rouwproces dat hoort bij verlies. We realiseren ons namelijk
dat het verlies van lichamelijke en soms ook geestelijke mogelijkheden van bewoners
grote gevolgen kunnen hebben voor de beleving van kwaliteit van leven. Medewerkers
moeten hier me kunnen omgaan.
‘In verbinding’ 5
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
Betrokkenheid RvB en stakeholders
Dit voorstel is tot stand gekomen na overleg met de Cliëntenraad, Raad van Bestuur en de
zorgdirectie. Ook de OR, de Centrale Cliëntenraad en de RvT van Omring zijn op de hoogte
van ons voornemen.
Zichtbare resultaten tijdens en na de pilot
We gaan onderzoeken hoe we de “merkbare kwaliteit” kunnen meten.
Het welbevinden van bewoners verbetert significant.
De medewerkers ervaren meer plezier in hun werk.
Zichtbare toename van betrokkenheid van familie en naasten.
We gaan actief deelnemen in Zorgkaart Nederland. Dit houdt in dat we bij gesprekken
met bewoners en naasten actief uitnodigen een recensie op Zorgkaart Nederland achter
te laten.
Randvoorwaarden voor succes
De basiskwaliteit blijft op orde.
Ruimte in het omgaan met en oprekken van regels.
Ruimte in het toelaten van branchevreemde ZZP’s.
Ruimte om (aanvaardbare) risico’s te durven nemen die het leef plezier van
bewoners verhoogt.
Werken vanuit dialoog met alle betrokkenen.
Samenwerking met externe partners
Wij zien de volgende samenwerkingspartners:
Samenwerking met opleidingsorganisaties.
Samenwerking met “het gewone leven” in onze omgeving.
Partners binnen LG-sector.
Centrum voor Consultatie en Expertise.
Transferverpleegkundigen.
Naschrift
Wij hanteren in ons handelen de definitie van positieve gezondheid zoals die door arts en
onderzoeker mw. drs. M. (Machteld) Huber is geformuleerd: daarbij is gezondheid het
dynamische vermogen van mensen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het
licht van fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven” (Huber et al, 2011).
Daarnaast gaan wij uit van het gedachtengoed van prof. dr. J.P.J. (Joris) Slaets. Hij bepleit -
op basis van onderzoek dat gezondheidszorg minder over “ziekte” moet gaan en meer over
“de persoon”. Behandeling en begeleiding zouden ingezet moeten worden op basis van wat
we weten van het individu aan “kracht en kwetsbaarheid; op behoeftes en complexiteit en op
wel-bevinden”. Dat is heel persoonlijk en kan enorm verschillen bij personen met eenzelfde
ziektebeelden. Zorg zou zich volgens Slaets meer moeten richten op interventies in de
persoonlijke fysieke en sociale omgeving. En vooral ook preventief; met oog voor het
vergroten of in stand houden van weerbaarheid.
‘In verbinding’ 6
Leef plezier, jezelf zijn en erbij horen
Goede zorg is daarmee vooral: “het beperken van schade in het leefplezier en het behouden
van zoveel mogelijk zelfredzaamheid. Erbij blijven horen; betrokken zijn in het dagelijks
leven, daarin van betekenis kunnen zijn en er toe doen” is wezenlijk voor het ervaren van
“gezondheid”. Goede zorg moet daarom een ontmoeting zijn tussen het individu en de
zorgverlener en samen beslissen zij over een zorgplan dat het beste aansluit bij het
welbevinden (shared decision making).
Afsluitend vermelden wij nog de missie die wij als Omring hanteren: “We dragen met zorg bij
aan de kwaliteit van samen leven. We werken vanuit onze kernwaarden: eigen regie, samen
en positief. Wij beschouwen de mensen als autonoom, maken graag verbindingen (met
collega’s, bewoners, familie) en gaan uit van de kracht van mensen”.