Thema 5Activiteit 5 Wonderkinderen van elf

Doelen 1 De kinderen weten wie Wolfgang Amadeus Mozart, Ludwig van Beethoven, Buddy Rich en Michael Jackson zijn.

2 De kinderen weten wat een thema met variaties is.3 De kinderen ervaren de uitzonderlijke muzikale kwaliteiten van muzikaal begaafde

kinderen.4 De kinderen ervaren eigen muzikale talenten.5 De kinderen kunnen aangeven wanneer een nieuwe variatie op een thema begint.6 De kinderen kunnen zelf variaties bedenken bij een gekend lied en deze uitvoeren.7 De kinderen kunnen een lied begeleiden met een eenvoudige beatbox.

Eindtermen enleerplandoelen

ET GO! OVSG KathOndVla

2.12.32.4

4.2.1.154.2.2.194.2.2.20

MV-MUZ-MB-1.2.2MV-MUZ-MB-1.3.1MV-MUZ-MB-1.3.2MV-MUZ-MB-1.3.4MV-MUZ-MB-1.3.5

MV-MUZ-MB-3.1.10MV-MUZ-LZ-4

MV-MUZ-LB-1.2.4

MUZ-1.2MUZ-1.4MUZ-4.1MUZ-7.5

MUZ-11.1 MUZ-12.1 MUZ-12.3

6.26.5

4.5.1.14.5.1.34.5.1.6

MV-ALG-02MV-ALG-03

Leermiddelen Fragment 1 (09:41 – 10:41 en 17:40 – 19:42)

Fragment 2 (00:00 – 1:05)

Fragment 3

Fragment 4

Fragment 5

Fragment 6

Fragment 7

Fragment 8

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

1 x

50'

beweging - drama / muzisch taalgebruik - beeld - muziek - media

1

5 Auteur Ruben Bruneel • Coördinatie Yves Bondue en Steef Coorevits

1 InstapKlasgesprek

Fragment 1

Fragment 1

1.1 Wanneer krijg ik vrijaf?Start de les met de vraag waarin de kinderen goed zijn. Laat ze antwoorden maar ga er niet verder op in. Poneer vervolgens de volgende gedachte. Stel dat je zo goed bent in voetballen/gamen/touwtje springen/… dat je vader beslist om dit aan iedereen te laten zien. Hij neemt je daarom mee op reis door Europa en dit voor drie jaar lang. In iedere stad waar je komt moet je tonen hoe goed je wel bent in voetballen/gamen/touwtje springen. Vind je dit een goed idee? Of niet? En waarom niet? Soms is dit een realiteit. Er zijn ouders die alles doen om het talent van zoon of dochterlief alle kans op slagen te geven. Een van de eerste vaders die het muzikale genie van zijn zoon aan de wereld wilde laten zien, was Leopold Mozart. Zijn zoon Wolfgang Amadeus Mozart, geboren in het midden van de 18e eeuw, werd van hot naar her gebracht. In alle grote steden van Europa gaf hij concerten.

We bekijken een eerste passage (09:41 tot 10:41) uit een documentaire over Mozart (fragment 1). Vertel de kinderen dat ze dames en heren van adel zullen zien die komen kijken naar de jonge Mozart. Hij is amper 7 jaar oud. Vraag de kinderen hoe ze denken dat Mozart zich voelt. Bespreek achteraf de gedachten van de kinderen.

Vader, zoon en zus reizen verder door Europa. In Londen geeft een jury zijn oordeel over het achtjarige wonderkind. Bekijk een tweede passage (17:40 tot 19:42) uit de documentaire (fragment 1). Laat de kinderen bedenken wat de jury vindt van Mozart. De teksten zijn in het Engels, maar de gezichten van de jury vertellen veel. Bespreek achteraf opnieuw de bedenkingen van de kinderen.

Mozart vertoefde een groot deel van zijn kindertijd in het buitenland. Zijn papa had grote plannen met hem. Kun je het leven van Mozart vergelijken met dat van kindsterren vandaag de dag, met bijvoorbeeld deelnemers aan Junior Eurosong? Kon Mozart nog wel een kind zijn? Zou je het leuk vinden om overal herkend te worden? Om altijd maar je best te moeten doen? Voer een gesprek over kindsterren, vrije tijd en altijd maar het beste van jezelf geven.

1.2 Wonderkinderen van elfMuzikale wonderkinderen zoals Mozart zijn er wel meer geweest in de loop van de muziekgeschiedenis. Vertel de kinderen dat we kennis zullen maken met drie van die kinderen, alle drie ongeveer hun leeftijd en alle drie met een eigen muzikaal talent.

2 Kern

Fragment 2Aandachtig luisteren

2.1 Ludwig van BeethovenWat hij kon …Ludwig van Beethoven kon ongelooflijk goed muziek schrijven. Zijn specialiteit was het schrijven van variaties. Variaties zijn melodieën die fel lijken op een beginmelodie of een thema, maar toch net weer anders zijn. Toen Ludwig elf jaar oud was, schreef hij negen variaties op een mars.

We luisteren eerst even naar de mars. (fragment 2 van 0:00 tot 01:05). De mars zelf is niet van Beethoven, maar van Ernst Christoph Dressler.

2

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

beweging - drama / muzisch taalgebruik - beeld - muziek - media

5

Bedenken van variaties

Musiceren: variaties uitvoeren

Fragment 3

Dit is het thema, de beginmelodie. Wat volgt zijn negen variaties. Jullie horen eerst de eerste variatie. Wie denkt dat de tweede variaties begint steek zijn hand op. Laat de tweede variatie een tiental seconden lopen en stop dan het fragment (tot ongeveer 02:10). Vraag de kinderen hoe de tweede variatie verschilt van de eerste. (sneller tempo, snellere noten, meer noten, opgewekter …). Laat nu de tweede variatie verder horen en vraag hen om hun hand op te steken wanneer de derde variatie begint. Vraag hen om hun ogen te sluiten. Stop het fragment op ongeveer 03:00. Pols opnieuw naar de verschillen die de kinderen opmerken tussen beide variaties. Herhaal deze luisteropdracht nogmaals tussen de vijfde en zesde variatie, van 03:58 tot ongeveer 05:10). De vijfde variatie is heel grillig, de pianist moet veel sprongen maken met zijn handen. De zesde variatie is zachter, met trillers en een snelle afwisseling tussen twee noten.

… kunnen wij ook!Wat Beethoven kan, kunnen wij ook. Tijd om zelf te variëren. Kies een door iedereen gekend liedje en zing het. Bespreek nu wat er allemaal zou kunnen veranderd worden aan het liedje, zonder dat het liedje onherkenbaar wordt. Noteer suggesties van kinderen. Suggesties zouden kunnen zijn: - We zingen het liedje sneller of trager. - We zingen alle klanken kort of net heel breed (we variëren in articulatie, staccato versus

legato).- We zingen het liedje in een kleine toonaard, de sfeer wordt droevig (we veranderen de

modus).- We verzinnen op elke laatste lettergreep van een zin enkele extra tonen. - We zingen het liedje met afwisselend een lange en korte klank of met om de twee

lettergrepen een pauze (we variëren in ritme).- We zingen het liedje in meerdere stemmen (we variëren in harmonie).- We zingen het liedje als een mars of een wals of in hardrockversie (we variëren in stijl en

genre).

Bepaal hoe je dit aanpakt met jouw groep. Ga je voor klassikale variaties of opteer je voor één variatie per groepje van kinderen? Alles kan, zolang het oorspronkelijke liedje enigszins herkenbaar blijft.

Tip: In fragment 3 is het Beethoventhema te horen met de pianopartituur erbij. Misschien voer voor de pianisten in de klas. Laat een muzikant de melodie aanwijzen. Wie weet kan iemand wel de partituur spelen.

Fragment 4

Aandachtig luisteren

Fragment 5

2.2 Buddy RichWat hij kon …Buddy Rich kon ongelooflijk goed drummen. Op twaalfjarige leeftijd drumde Buddy mee op de tonen van de bekende Amerikaanse mars Stars and Stripes. Beluister het fragment (fragment 4). Vertel de kinderen dat ze goed moeten letten op de laagste tonen van de drum, de basdrum. Buddy bespeelt deze met zijn voet en hij doet dit beter dan wie ook.

… kunnen wij ook!Wat Buddy kan, kunnen wij ook. Tijd om te drummen. We drummen mee met de bekendste mars uit België, de Brabançonne, beter bekend als het Belgisch volkslied. Maar heel veel Brabançonne is er in onderstaande versie niet te horen. Laat de kinderen luisteren naar een fragment uit Ma Brabançonne. (fragment 5)

3

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

beweging - drama / muzisch taalgebruik - beeld - muziek - media

5

4

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

beweging - drama / muzisch taalgebruik - beeld - muziek - media

5

Musiceren: beatboxen

Waar horen jullie een stukje uit het Belgische volkslied? De drumtechniek die we zullen gebruiken om mee te drummen met deze song, heet beatbox. Wie weet wat beatboxen is? (nabootsen van een drumtoestel met je stem) Zijn er kinderen die een stukje kunnen beatboxen? In functie van het kunnen meedrummen met de song, leren we de kinderen een heel eenvoudige beat aan. We gebruiken enkele basisklanken uit het beatboxen:- Classic Kick {B} of de basdrum (pers de lippen op elkaar en zeg met een plof de letter ‘b’)- Hi-hat {t} (zeg een gewone ‘t’)- Classic Snare {Psh} (pers de lippen op elkaar en zeg met een plof de letter ‘p’ gevolgd door

een felle doch korte aanmaning om te zwijgen, de ‘sh’)Oefen de basisklanken even kort in. Daarna bied je de kinderen volgende reeks aan: {B B t - / B B t Psh}. Het liggend streepje staat voor een rust. Oefen dit traag in en drijf vervolgens het tempo op. Als dit lukt, beatboxen we mee met de song (vanaf 00:12).

Tip: Zijn er beatboxers in de klas, geef ze dan ruimte om hun talent te tonen.

Aandachtig luisteren

Fragment 6

Musiceren: achtergrondzang

Fragment 7

2.3 Michael JacksonWat hij kon …Michael Jackson kon ongelooflijk goed zingen (en dansen). Als kind maakte hij deel uit van de popgroep The Jackson 5. Vijf van de zeven leden waren broers: Jermaine, Jackie, Tito, Marlon en Michael Jackson. In 1970 scoorden ze een hit met ABC. Michael was toen twaalf jaar oud. We luisteren en bekijken ABC (fragment 6).

… kunnen wij ook!Wat Michael kan, kunnen wij ook! We zingen de achtergrondzang mee in het refrein van ABC. We zingen met andere woorden mee met de vier broers van Michael Jackson. Uit fragment 7 beluisteren we 00:32 tot 00:54. Vertel de kinderen dat ze de tekst van het refrein zullen zien en het achtergrondkoor zullen horen.

Welke woorden zingen de broers mee met Michael? (A B C – One Two Three – Do Re MI – A B C One Two Three – You and Me) Laat het fragment opnieuw horen. Wie wil, mag al meezingen. Speel het fragment een derde keer en geef de opdracht om voluit mee te zingen. Schenk aandacht aan de timing en het juist plaatsen van de woorden. Op de juiste toon meezingen is aangenaam maar - binnen het kader van deze les – iets minder van belang (te hoge passages kunnen eventueel in een lager register worden meegezongen).

Als dit goed lukt, zingen we het refrein mee. Speel het fragment terug vanaf het begin. Het eerste refrein is te horen van 00:41 tot 01:03. Stop na dit refrein even het fragment. Zeg de kinderen dat het refrein verder nogmaals te horen valt, maar dat er op het einde een zin is tussengevoegd. Laat het fragment verder lopen en stop op 02:01. Vraag wie de woorden heeft begrepen? (that’s how easy love can be). Laat tot slot het volledige fragment horen. Kinderen zingen mee wat ze kunnen. Je hoeft niet nadrukkelijk stil te staan bij het slot van het lied. De woorden van het refrein keren terug, maar in een minder samenhangend geheel.

Tip: Wellicht is stil blijven zitten bij de moves van Michael en zijn broers niet zo makkelijk. Schuif de stoelen aan de kant, zet de muziek een streepje luider en zing al dansend mee met The Jackson 5.

5

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

uzeundo

beweging - drama / muzisch taalgebruik - beeld - muziek - media

5

Buddy Rich drumt tegen Animal. En de winnaar is …Zouden we zelf een (muzikaal) wonderkind willen zijn? Gooi de vraag in de groep en reflecteer hierover. Merk op dat Beethoven een eerder tragisch leven leed (veel onbegrip voor zijn soms moeilijke muziek, weinig geluk bij de vrouwen en potdoof op het einde van zijn leven) en dat ook het leven van Michael Jackson niet altijd rozengeur en maneschijn was (zijn vele neuscorrecties, complexen en zijn noodlottig einde). Buddy Rich hield er wel het plezier in. We kijken tot slot van deze les naar een fragment uit de Muppetshow (fragment 8), een drumduel tussen Buddy Rich en Animal. Verleid je klas tot een pronostiek. Wie wint?

3 AfsluiterBeschouwen

Fragment 8

Buddy Rich drumt tegen Animal. En de winnaar is …Zouden we zelf een (muzikaal) wonderkind willen zijn? Gooi de vraag in de groep en reflecteer hierover. Merk op dat Beethoven een eerder tragisch leven leed (veel onbegrip voor zijn soms moeilijke muziek, weinig geluk bij de vrouwen en potdoof op het einde van zijn leven) en dat ook het leven van Michael Jackson niet altijd rozengeur en maneschijn was (zijn vele neuscorrecties, complexen en zijn noodlottig einde). Buddy Rich hield er wel het plezier in. We kijken tot slot van deze les naar een fragment uit de Muppetshow (fragment 8), een drumduel tussen Buddy Rich en Animal. Verleid je klas tot een pronostiek. Wie wint?