Årsplan i norsk for 6 trinn 2017-2018 Muntlig kommunikasjon:

Mål for opplæringen er at elevene skal kunne:

*lytte til og videreutvikle innspill fra andre og skille mellom meninger og fakta

* uttrykke og grunngi egne standpunkter og vise respekt for andres

* bruke sang, musikk og bilder i framføringer og presentasjoner

* opptre i ulike roller gjennom drama-aktiviteter, opplesing og presentasjon

* uttrykke seg med et variert ordforråd tilpasset kommunikasjonssituasjonen

* presentere et fagstoff tilpasset formål og mottaker, med eller uten digitale verktøy

* vurdere andres muntlige framføringer ut fra faglige kriterier

Skriftlig kommunikasjon:

Mål for opplæringen er at elevene skal kunne:

*lese et bredt utvalg norske og oversatte tekster i ulike sjangere på bokmål og nynorsk, og reflektere over innhold og form i teksten

* referere, oppsummere og reflektere over hovedmomenter i en tekst

* lese enkle tekster på svensk og dansk og gjengi og kommentere innholdet

* forstå og tolke opplysninger fra flere uttrykksformer i en sammensatt tekst

* mestre sentrale regler i formverk og ortografi og skrive tekster med variert setningsbygning og funksjonell tegnsetting

* skrive sammenhengende med personlig og funksjonell håndskrift, og bruke tastatur på en hensiktsmessig måte

* skrive tekster med klart uttrykt tema og skape sammenheng mellom setninger og avsnitt

* skrive fortellende, beskrivende, reflekterende og argumenterende tekster etter mønster av eksempeltekster og andre kilder, og tilpasse egne tekster til

formål og mottaker

* eksperimentere med skriving av enkle tekster på sidemål

* gi tilbakemelding på andres tekster ut fra faglige kriterier og bearbeide egne tekster på bakgrunn av tilbakemeldinger

* bruke digitale kilder og verktøy til å lage sammensatte tekster med hyperkoblinger og varierte estetiske virkemidler

* velge ut og vurdere informasjon fra bibliotek og digitale informasjonskanaler

Språk, litteratur og kultur:

Mål for opplæringen er at elevene skal kunne:

*gi eksempler på noen likheter og forskjeller mellom muntlig og skriftlig språk

*utføre grunnleggende setningsanalyse og vise hvordan tekster er bygd opp ved hjelp av begreper fra grammatikk og tekstkunnskap

* sammenligne språk og språkbruk i tekster på bokmål og nynorsk

* lese og uttale stedsnavn som inneholder spesielle nordsamiske bokstaver, og kjenne til enkelte ord og uttrykk på ett av de samiske språkene

* sammenligne talemål i eget miljø med noen andre talemålsvarianter og med de skriftlige målformene bokmål og nynorsk

* gi eksempler på og reflektere over hvordan språk kan uttrykke og skape holdninger til enkeltindivider og grupper av mennesker

* presentere egne tolkinger av personer, handling og tema i et variert utvalg av barne- og ungdomslitteratur på bokmål og nynorsk og i oversettelse fra

samisk

* vurdere tekster med utgangspunkt i egne opplevelser og med forståelse for språk og innhold

* kjenne til opphavsrettslige regler for bruk av kilder

* bruke forskjellige former for digitale og papirbaserte ordbøker

Kompetansemåla er kopiert direkte frå Udir.no og er difor på bokmål.

Årsplan i norsk for 6 trinn 2017-2017

Læreverk: Salto Faglærer: Vilde Follesø

Veke Læringsmål Tema Arbeidsform Vurdering

34-35 -planlegge og gjennomføre ei munnleg framføring – bruke stemma på forskjellige måtar når du framfører – lage støtteark til ei munnleg framføring – vurdere eiga og andre si framføring – skape flyt og samanheng i ein

Munnleg

framføring

– bruke råd frå retorikken i planlegginga og gjennomføringa av ei munnleg framføring – planlegge presentasjonar – trene på stemmebruk – lage støtteark og programleiarkort

– bindeord som viser rekkefølgje i tid, motsetning, årsakssamanheng, og som

Vurdering av munnleg framføring Er du i mål? (kapittelprøve)

tekst ved bruk av bindeord

legg til informasjon

36-38 – gi eksempel på samansette tekstar – finne dei ulike delane ein tekst er sett saman av – finne og tolke informasjon frå både ord og bilde i ei bildebok – planlegge og lage ei bildebok – bøye substantiv, verb og adjektiv rett

Bildeboka ein samansett tekst

Inn i tema (s. 38–47)

- Samansett tekstar - Lese, samanhalde og tolke

informasjon frå verbalteks og illustrasjonar i bildebøker

Les og forstå (s. 38-47) - Utdrag frå Garmanns hemmelighet av

Stian Hole

Meir å lese (s. 173-183) - Utdrag frå Kant av Jon Fosse og Akin

Duzakin - «Å sanse verden gjennom barnets

øyne»- Intervju med Stian Hole

Språkverkstad (s.35-37) - regelrette og uregelrette substantiv - svake og sterke verb - å bøye adjektiv etter kjønn

og tal.

Kapittelprøve Vurdering av samansett tekst

Skriveskulen (s. 48-51) - Lage ein samansett tekst: bildebok - Skrive eigne tekst og lage illustrasjonar

til boka

39-41 – gi eksempel på ulike måtar å fortelje på – skildre, utan å fortelje direkte – skilje mellom ei førstepersonsforteljing og ei tredjepersonsforteljing – skrive ei forteljing med frampeik og spenningskurve – bruke personlege pronomen til å skape variasjon i tekstar

Forteljinga

Inn i tema

– tre måtar å fortelje på: handlingsreferat, tankar og replikkar, skildring – forteljarstemme: førstepersonsforteljing og tredjepersonsforteljing – verkemiddel: frampeik og spenningskurve – ulike måtar å avslutte ei forteljing på: god, trist, open

Les og forstå

– utdrag frå Sunnaneng av Astrid Lindgren

Mer å lese

- «Prøven» av Henry Slesar Språkverksted

– personlege pronomen, eintal og fleirtal

Skriveskolen

skrive ei forteljing i førsteperson eller tredjeperson med forskjellige forteljarmåtar,

Lekser

Kapittelprøve

frampeik og ein tydeleg spenningskurve

42-44 samanlikne opplysningar frå to kjelder som handlar om same tema – bruke råd om kjeldekritikk til å vurdere nettkjelder – bruke kjelder til å skrive ein fagtekst, og gi opp kjeldene i ei kjeldeliste – bygge opp eit avsnitt i eiga skriving – gi eksempel på konjunksjonar og subjunksjonar

Kjelder og

kjeldebruk

Inn i tema:

samanlikne to kjelder (nettkjelde og bokkjelde) som handlar om same tema – bruke råd om kjeldekritikk til å vurdere nettkjelder – skrive sjølvstendige tekstar på bakgrunn av kjelder – gi opp kjelder i ei kjeldeliste

Les og forstå:

– utdrag frå Ida av Jørn Hurum, Torstein Helleve og Esther van Hulsen. Teksten består av ein fiksjonsdel og ein faktabasert del. Meir å lese (s. 190–198) – utdrag frå Når pappa jobber i Norge. Izabellas nye liv av Harald Skjønsberg – utdrag frå Den store boka om spøkelse. Faktabok om spøkelse: «Munken i Nidarosdomen» av Velle Espeland – utdrag frå Den store spøkelsesboka: «Spøkelseshoteller i Norge» av Tom Egeland

Vurdering av

argumenterande tekst.

Kapittelprøve

Språkverkstad:

- konjunksjonar og subjunksjonar - heilsetning og leddsetning

44-47 - lese og forstå tekstar på svensk og dansk

- omsette danske og svenske tekstar til norsk

- finne likskapar og forskjellar mellom nokre nordiske språk

- forklare og gi eksempel på kva arveord, lånord og avløysarord er

- skrive ein fagtekst om språk

Språk i Norden

Inn i tema

– språkfamiliar og slektskap mellom språk – likskapar og forskjellar mellom svensk, dansk og norsk – lese og forstå tekstar på svensk og dansk – falske venner

Språkverksted

– arveord, lånord og avløysarord

Les og forstå

– utdrag frå «Isjenta» av Bent Haller

Mer å lese

– «Svenske oppfinningar», henta frå Kameratposten – utdrag frå Trollvinter av Tove Jansson

Sk – skrive ein fagtekst om språk – bruke kjelder i arbeidet

Vurdering av manuskript.

Kapittelprøve

med tekstenriveskolen

47-50

- beskrive kjenneteikn ved teikneseriar og teikneserieromanar

- fortelje om opphavet til teikneseriane

- beskrive kva verbaltekst og teikningar fortel saman i teikneseriane

- lage teikneserie av verbaltekst - gi eksempel på interjeksjonar og

preposisjonar

Teikneseriar

Inn i tema

– kjenneteikn ved teikneseriar; oppbygging, lydord, symbol – teikneseriehistorikk – teikneserieromanar

Språkverkstad

– preposisjonar – interjeksjonar

Les og forstå

- utdrag frå Rekrutten av Robert Muchamore, Ian Edginton og John Aggs

Mier å lese

– «Slik fortel du ei historie» av Øistein Kristiansen – utdrag frå 26. november. Fire fortellinger fra det norske Holocaust: «Rosas historie» av Mikael Holmberg Skriveskulen

– teikneserie som samansett tekst – gjere om vits, forteljing

Vurdering

av teikneserie

eller utdrag frå bok til teikneserie – fortelje med både teikning, verbaltekst og symbol

1-3 – fortelje om verkemiddel i film som bilde, musikk og lyd – lese tekstutdrag og samanlikne dei med filmmanus – skilje mellom ulike bildeperspektiv – skrive eit filmmanus med scenetilvisingar og replikktilvisingar – bruke ulike typar adverb til å gjere språket meir variert og levande

Frå bok til film

Inn i tema

tilpasse tekst frå bok til film (adaptasjon) – filmmanus: sceneoverskrifter, scenetilvisingar, replikkar og replikktilvisingar – verkemiddel i film: lyd (replikkar, musikk, lydeffektar), bilde (normalperspektiv, froskeperspektiv, fugleperspektiv) og lys

Les og forstå

– intervju med Jon Ewo: «Jon Ewo fortel om Birkebeinerne» (film/bok-adapatasjon) – filmomtale: «SVK – Store Vennlige Kjempe», som er basert på Roald Dahl si bok med same namn

Mer å lese

– utdrag frå filmmanuset Bak sju hav av Espen Thorstenson og Saeed Anjum Språkverksted

Er du i mål? (kapittelprøve)

kommareglar: • komma ved tiltaleord, svarord og utropsord • komma mellom to heilsetningar • komma etter ei leddsetning

Skriveskulen

– skrive ein filmscene med sceneoverskrift, scenetilvisingar, replikkar og replikktilvisingar

4-6 -lese og uttale nokre ord og uttrykk på nordsamisk – lese og uttale stadnamn med nordsamiske bokstavar – skrive ei miljøskildring som del av ei forteljing – forklare kva bestemmarord er – skrive ord med o-lyd, å-lyd, æ-lyd og stum h rett

Buorre Beaivvi Inn i tema

-det samiske språkområdet – skrive og uttale nordsamisk bokstavar – lese og uttale ord og uttrykk på nordsamisk – nordsamiske stadnamn – den samiske folkedrakta – samiske forteljingar

Språkverksted

– bestemmarord (eigedomsord, peikeord, mengdeord) – rettskriving (o--lyden, å-lyden, æ-lyden og stum h)

Les og forstå

– utdrag frå Mellom verdener av Máret Ánne Sara, ein fantasy-roman for barn og unge

Vurdering av

miljøskildring

Er du i

mål? (kapittelprøve)

Meir å lese

– «Guten som terga sola, månen, stjernene og nordlyset», eit samisk eventyr – intervju med Mikkel Ante Langlo og Tor Isak Eira Bjørn, to samiske gutar på 12 og 11 år

Skriveskulen

– skrive ei miljøskildring med skildringar av sanseinntrykk

7-9 – kjenne igjen ulike verkemiddel i dikt, som rim, rytme og besjeling – lese og tolke innhaldet i dikt – skrive eigne dikt og eksperimentere med ulike verkemiddel – dikte ein ny tekst med rim og fast rytme til ein kjend melodi – lage nye ord ved å bygge ut ordstammar med forstavingar eller endingar

9 Rim og rytme-

dikt og slikt

Inn i tema (s. 56–65) – dikt med fast form og rim, dikt med fri form utan rim – enderim og ulike rimmønster – bokstavrim – rytme i dikt; trykksterke og trykksvake stavingar – besjeling som verkemiddel

Les og forstå (s. 68–75) – eventyret «Hans og Grete» fortalt att på rim av Roald Dahl Meir å lese (s. 199–205) – «Han smiler», ein songtekst av den norske reggaeartisten Nico D – utdrag frå Stans denne natta!, diktsamling av Merima Maja Brkic

Vurdering av tekst

Er du i mål? (kapittelprøve)

Skriveskulen (s. 76–79) – skrive ny tekst til ein kjend melodi – eksperimentere med rimmønster i enderim

10-12 – skilje mellom påstand og argument – argumentere for og mot ei sak – skilje mellom sakleg og usakleg argumentasjon – finne setningsledda verbal, subjekt og direkte objekt i ei setning – skrive ein argumenterande tekst

Når meingar

møtest

Inn i tema (s. 84–92) – kommunikasjon: avsendar, mottakar og bodskap, (respons) – argumentere på ein overtydande måte: vere truverdig, vise kunnskap, vekke interesse – argument for og imot ein påstand – saklege og usaklege argument – argumenterande tekstar: hovudpåstand og

argument

Les og forstå (s. 96–103) – artikkel: «Kampen for likes!» – lesarinnlegg: «Master of sleep» – artikkel: «Hvorfor må jeg alltid legge meg så tidlig?» Meir å lese (s. 206–214) – utdrag frå Kurt kurér av Erlend Loe: «Tårevåt avskjed» – tekst frå Aftenposten Junior: «Spør Vera» – tekst om mobilreglar: «Voksne bør også legge fra seg mobilen!»

Språkverkstad (s. 93–95) – setningsanalyse: verbal,

Er du i mål? (kapittelprøve)

subjekt, direkte objekt – variere setningsbygningen

Skriveskulen (s. 104–107) – skrive ein argumenterande tekst. Overtyde mottakaren ved å vere truverdig, vise kunnskap og vekke interesse

13-15 – forklare kva som kjenneteiknar ulike typar biografiar – lese og tolke biografiar om historiske og nolevande personar – vurdere kjelder og bruke relevante kjelder til å skaffe opplysningar om ein person – skrive ein biografi – bygge ut setningsledd for å skape variasjon i ein tekst

Biografiar Inn i tema (s. 112–119) biografi, bruk av kjelder – sjølvbiografi – dagbok – digitale sjølvbiografiar – biografiske filmar

Les og forstå(s. 122–129) – utdrag frå Malala, sjølvbiografien til Malala Yousafzai Meir å lese (s. 215–227) – «Anastasia» av Kristina Lindström frå Jentenes historie – utdrag frå Roald Dahls sjølvbiografi Gut

Språkverkstad (s. 120–121) – å utvide setningsledd med adjektiv som beskriv, bestemmarord eller somsetningar som utdjupar

Skriveskulen (s. 130–133) – skrive ein biografi. Vere bevisst på kva episodar og

Er du i mål? (kapitteltest)

hendingar som blir beskrivne

16-18 – gi eksempel på skilnader og likskapar mellom munnleg og skriftleg språk – samanlikne talemål i eige miljø med andre talemålsvariantar og med målformene nynorsk og bokmål – gi eksempel på målmerke – samanlikne tekstar på nynorsk og bokmål – lage ein fagtekst om di eiga språkhistorie – skrive ord med stum d, j-lyd, kj- og sj-lyd rett

Tale og skrift Inn i tema (s. 138–145) – ulike variantar av norsk talemål: målmerke i talemåla – talemålet endrar seg – skriftspråket finst i to målformer: bokmål og nynorsk – munnleg og skriftleg språk i ulike situasjonar Les og forstå (s. 148–153) – utdrag frå Språkmagi av Helene Uri: «Småsøskenspråk» Meir å lese (s. 228–234) – «Sokkertøy for det som blir att» av Alf Prøysen – utdrag frå forskingsrapport: «Ta tempen på språket!» Språkverkstad (s. 146–147) – rettskriving: stum d, j-lyden, kj-lyden, sj-lyden Skriveskulen (s. 154–157) – skrive fagtekst om eiga språkhistorie – bygge opp eit avsnitt – bruke fagomgrep

Vurdering av fagtekst Er du i mål? (kapitteltest)

19-21 – forklare kva eit språkleg bilde er – gi eksempel på språklege bilde som samanlikningar, metaforar og besjeling – tolke og forstå språklege bilde i ulike tekstar

Bilde i språket Inn i tema (s. 140–147) – ulike typar språklege bilde; samanlikningar med som og like … som, metaforar, faste uttrykk, ordtak og symbolbruk.

Er du i mål? (kapitteltest)

– bruke språklege bilde i eiga skriving – kunne reglane for når du skal skrive da/når og å/og

Les og forstå (s. 174–179) – utdrag frå Widar Aspelis Sort enke. Mustangen Meir å lese (s. 235–243) – «Når ein ulv i saueham må bite i det sure eplet» er ein fagtekst om bilde i språket – utdrag frå romanen Morderens ape av Jakob Wegelius Språkverkstad (s. 170–173) – reglar for bruk av ordpara å/og og da/når Skriveskulen (s. 180–183) – skrive ein reportasje frå ei hending eller ei storhending – bruke språklege bilde i beskrivingar i teksten