Årsmelding 2016 · 2017-02-21 · HSG Årsmelding 2016 5 Program for årsmøtet i HSG 2017 Fredag...

Hordaland Sau og GeitÅrsmelding 2016

www.nsg.no/hordaland

•

•

•

•

•

•

3

Program til årsmøtet i 2017 .....................................................5Sakliste og valnemda si innstilling til årsmøtet i 2017 ............ 6-7Arbeidet i fylkeslaget ...............................................................8HSG si heimeside ............................................................... 8-9Styret i HSG .................................................................... 11-12Årsmøtet 2016 ................................................................ 13-20Leiarmøtet 2016 ............................................................. 21-25Avlsutvalet for sau, årsmelding 2016 ............................... 26-33Gjetarhundnemda, årsmelding 2016 ............................... 34-35Beiteutvalet, årsrapport 2016 ................................................37Årsrekneskap HSG 2016 ................................................. 38-40Fagtur med julebord ....................................................... 42-43Radøy Sau og Geit, årsmelding 2016 ............................. 44-47Lokallag med medlemstal .....................................................49Sauebøndene tar ansvar! ............................................... 50-52Organisert beitebruk i Hordland 2016 ............................. 54-55Informasjon rovvilt .......................................................... 56-58

Forside: Godt å vera i fjellet. I midten 201451688 GROM HOVE med brødre. Bakom står den stolte mora. Foto Nils Inge Hitland.

Årsmelding 2016Hordaland Sau og Geit

INN

HA

LD

4Tlf.: 03520 • www.felleskjopet.no

TOTALLEVERANDØREN DU KAN STOLE PÅ

Felleskjøpet har til nå hatt som sin viktigste rolle å styrke bondens økonomi på kort og lang sikt. Det er det også i fremtiden!

Vi kaller det bondenytte!

5HSG Årsmelding 2016

Program for årsmøtet i HSG 2017

Fredag 24. februar

Kl. 16.45 Registrering, kaffe

Kl. 17.30 Småfenæringa i Hordaland, v/Norges Bondelag

Kl. 20.00 Årsmøtemiddag med underhaldning og m.a. utdeling av prisar for beste avkomstgranska verar i Hordaland og Fylkesmeister i bruk av gjetarhund i 2016.

Laurdag 25. februar

Kl. 08.30 RegistreringKl. 08.45 Årsmøtet startarKl. 09.00 Velkomen til Kvam Kommune. Jostein Ljones, ordførarKl. 09.30 Årsmøtet held fram med årsmøtesakerKl. 10.30 Pause m/kaffiKl. 11.00 Ole G. Hertzenberg, redaktør i Sau og Geit ”Kommunikasjon i organisasjonen Sau og Geit”Kl. 12.00 Årsmøtet held fram med årsmøtesakerKl. 12.30 LunsjKl. 13.30 Årsmøtet held fram med årsmøtesakerKl. 14.45 Pause m/kaffiKl. 15.00 Årsmøtet held fram med årsmøtesaker

Årsmøtet slutt ca. klokka 16.00.

Frøydis Haugen, leiar Hordaland Bondelag.

6

Sakliste årsmøtet i HSG 2017Sakliste: 1. Opning av møtet 2. Namneopprop 3. Godkjenning av innkalling og sakliste 4. Val av 2 personar til å skriva under møteboka 5. Årsmelding 6. Rekneskap 7. Val av leiar - På val: Nils Inge Hitland 8. Val av styremedlemmer - På val: Knut Sygnestveit og Kjetil Rødland 9. Val av nestleiar 10. Val av varamedlemmer til styret 11. Val av møteleiar til årsmøtet 2018 med vara 12. Godtgjersle til leiar og styremedlemmer 13. Val av valnemd til årsmøtet 2018 14. Val av utsendingar med vara til Landsmøte NSG 2017 15. Innkomne saker 16. Arbeidsplan for 2017 17. Budsjett for 2017

Valnemda si innstillingForslag frå valnemda til årsmøtet 2017:

Namn Funksjon På val Region Forslag Region

Nils Inge Hitland Leiar Ja 3 Reidar Kallestad 4

Reidar Kallestad Nestleiar Ja 4 Kjetil Rødland 7

Arnt Bakke Styre Nei 5 Arnt Bakke 5

Knut Sygnestveit Styre Ja 6 Oddmund Hildal 6

Kjetil Rødland Styre Ja 7 Tor Arne Sandvik (Geit) 1

Tor Arne Sandvik 1. Vara Ja 1 Ola Steinsland 2

Ola Steinsland 2. Vara Ja 2 Kato Hilleren 3

Else Hartveit Seilen 3. Vara Ja 3 Helen Hellestveit 5


Valnemd:

Region Namn Vara Forslag til nye

1 Kristian Nordgård Arne Grindheim

2 John Karsten Raunholm Christoffer Vierdal Vestvik

3 Lars Mæle Trond Nilsen Ny

4 Odd Midtbø Jahn Tommy Midtgård Foreslått som leiar

5 Sigve Frøland Lars Norheim Ny

6 Kyrre Manger Inga Rørlien Ny

7 Kari Brørvik Ivar Haug Ny

Val av møteleiar til årsmøtet 2018:Forslag: John Karsten RaunholmVara: Audun Seilen

Godtgjersle til medlemmer i styre og nemder:Fast godtgjering:Styreleiar: 24.000Nestleiar: 12.000Leiar Gjetarhundnemd : 12.000Leiar Avlsutval: 12.000

Møtegodtgjering etter NSG sine satsar for alle styremedlemmer og utvalsmedlem-mer (Er for tida 1600 for møte over 6 timar 800 for under 6 timar og telefonmøte).

8

Arbeidet i fylkeslagetHeimesidaHeimesida skal vera ein viktig kommunikasjonskanal mellom fylkeslaget, lokallaga og medlemmene. http://www.nsg.no/hordaland/

På heimesida kjem nyheiter, fagstoff, møtereferat, kurs og møteinnkallingar og anna stoff frå arbeidet i fylkes- og lokallaga. Heimesida har i meldingsåret hatt ein fin auke i daglege treff. Vi ser og auke i treff på fagstoff, referat, årsmeldingar m.m. Det er viktig at denne framgangen heldt fram sidan heimesida skal vera ein viktig informasjonskanal til medlemmane.

Mest besøk var det i perioden august til desember med over 100 i snitt pr dag. «Oversikt over kåringsjåa i Hordaland» er den mest leste artikkelen med 628 visningar. Nest høgaste er «Årsmelding HSG 2015» med 620 visningar.Lokallaga har og fin utvikling i bruk av heimesidene sine.

FacebookHSG har eiga facebookside og denne er effektiv i kommunikasjon både internt og eksternt. https://www.facebook.com/hordalandsauoggeit


Takk til Fatland og Nortura for utsending av tekstmeldingar med påminning om aktivitetane våre. Webansvarleg er Nils Inge Hitland.

Profesjonell rådgjeving tilpassa behova dine

Som bedriftsleiar er det viktig å ta rette avgjerder og lønsame val. TINE Rådgiving vil vere kompetansepartnaren din med objektive, tverrfaglege og spisskompetente råd.

medlem.tine.no / medlemstelefon 51 37 15 00

Atle Velandtransport a.sAV


Styret i HSGStyret 2016:

Namn Telefon E-post

Leiar Nils Inge Hitland 913 07 371 [email protected]

Nestleiar Reidar Kallestad 415 60 048 [email protected]

Arnt Bakke 995 13 723 [email protected]

Kjetil Rødland 911 79 771 [email protected]

Knut Sygnestveit 975 92 980 [email protected]

1.vara Tor Arne Sandvik 405 51 546 [email protected]

Sekretær Karulf Håkull 971 65 537 [email protected]

Frå venstre: Knut Sygnestveit, Kjetil Rødland, Nils Inge Hitland, Karluf Håkull, Reidar Kallestad og Arnt Bakke.

12

1. vara Tor Arne Sandvik har vorte innkalla til styremøta.Sekretær frå Nortura; Karluf Håkull.Rekneskapen har vore ført av Voss Rekneskapslag v/Laila Berge.

Det har vore 6 styremøter og handsama 38 saker i 2016. På nokre av møtene har òg leiar i gjetarhundnemda, Audun Seilen og leiar i avlsutvalget, Tore Atle Sørheim og Ole Johan Eidsnes i beiteutvalet møtt.

Ein del av sakene som er vorte handsama er: • Saueprosjektet Ny Giv• Medlemsverving• Sauekurs• Jordbruksforhandlingane• Representantskapsmøter i NSG• Gjetarhund• Avlsutvalg• Beiteutvalg• Årsmøte • Rekneskap• Budsjett • Handlingsplan• Apotekavtale• Leiarsamling• Fagtur m/julebord

Referata for møta ligg på heimesida.

Styret har delteke på mange ulike møter som representskapsmøter, årsmøter i lokallag og fylkesårsmøter til Bondelaget og Bonde og småbrukarlaget, i avls-utvalget, beiteutvalget, og mange møter i saueprosjektet Ny giv.

Saueprosjektet Ny Giv har vorte godt mottatt hjå medlemmene, dette året har det vore fokus på økonomi, sauehus, Sauekontrollen og delprosjekta på redusert lammetap, gjetarhund, sauehus, avl og fjellbeite. Det er godt oppmøte på kursa, og det er kome tilbakemeldingar på at kursa i Ny Giv har vore veldig motiverande og lærerike.

Det vert utarbeida sluttrapport for prosjektet i 2017.


Årsmøtet 2016Referat årsmøtet i Hordaland Sau og Geit 2016Tid: 26. -27. februar 2016Sted: Hardangerfjord Hotell

Tradisjonen tro møtte årsmøte utsendingane og gjester til kaffi og rundstykke ved I7 tida. Praten gjekk godt og etter ei stund samas heile gruppa til fagleg påfyll.Fyrst ur var Landbruksdirektøren Hordaland Åse Vaag.

Åse Vaage takka for invitert! Ho begynte sitt foredrag med: ”Det skjer mykje i saueholdet i Hordaland!”. Så bra! Nye Landbruks-ministeren har besøkt Hordaland og kva var då meir naturleg ennå besøka unge sauebønder. Turen gjekk til Kvinnherad med besøk hos unge bønder som satsa i næringa.

Ho var innom Sponheim utvalet. Her blir det diskutert forenkling og omlegging i støtta til landbruket. Andre tema som: Investering i næringa, rovdyra som nærmar seg, organisert beitebruk. Ho stilte og spørsmålet: Kva kommer etter Ny Giv?Til slutt ønska ho HSG til lukke med årsmøte.

Reidar Johan Sandal oppsynsman i SNO: Mine opplevingar som oppsynsmann i Statens naturoppsyn. Reidar J Sandal holt eit flott lysbilde kåseri om sin arbeidsdag i SNO. Med mange flotte historier og bilete frå høgfjellet. Spesielt arbeide der han tar med seg ung-domen opp i høgfjellet og lærer dei både jakt og fiske. Han viste også korleis dei spora og registrere alt liv i høgfjellet. Ein stor takk til Reidar for eit flott foredrag!

Årsmøtemiddagen:Årsmøtemiddagen med lam på menyen. Johannes H. Sekse leia bordsete og hadde nokre ”gode” historier på lager. Han las og frå boka ”Fjordingen”.Reidar Sandal var med som gjest under middaggen. Han hadde nokre gode historier på lur. Gåver for beste værar i Hordaland 2014 blei delt ut. Sjå: http://www.nsg.no/hordaland/

Nytt dette året var at fylkesmester i Gjetarhund 2015 fekk herder. Dette er ordning HSG vil vidareføra. Fylkesmeste 2015 er Stein Dalland med hunden Jock.Takk til Johannes for godt arbeid under middagen!

14

Sak 1: Opning av møtetJohn Karsten Raunholm: Velkommen til Fylkesårsmøte i Hordaland Sau og Geit her i Kvam! Han takka for den fine kvelden me hadde i lag i går. Raunholm var og innom det han kalla for ei lita mørk ”sky” på himelen. Han tenkte då spesielt på at Hordaland har hatt besøk av rovdyr siste beitesommar. Leiars tale: Leiar Nils Inge Hitland var innom mange tema i sin tale som til dømes:• Eit godt år i lammeproduksjonen• Treg vår, ja mange plasser ikkje vår, siste sauene på fjellbeite i august!• ”Ny Giv” Stor aktivitet, mange aktivitetar gjennom året! Når me målet somme har sett oss med fleire lam til slakt? Så langt ein auke på 5.3%! Stor ros til arbeidsgruppa- takk til alle lokallaga deira arbeid!• Suksess at HSG er prosjekteigar .. ingen administrasjons kostnad.• Ikkje sikker at <lei store besetningane er det beste for Hordaland. Hordaland har knapphet på innmarksbeite med store områder med svært gode fjellbeiter.• Rovvilt kan bli ei utfording i framtida.• Liker ikkje utviklinga der ein bruker meir kraftfor i lammekjøttproduksjonen.• Må samarbeidast meir med og utnytta utmarksbeite• Må og arbeida fram ein sau som kan utnytta beite endå betre.• Tilskot utmarksbeite må styrkast.• Me som produserer lammekjøtt må bli ennå flinkare til og tilpassa slakting i forhold til etterspørsel.• Også prisløypa må tilpassast i forhold til etterspørsel• Takk til alle lokallaga for godt arbeid!

Sak 2: NamneoppropVedtak: 7 lokallag var ikkje til stades: Fusa, Granvin, Modalen, Røldal, Sveio,Tysnes og Øygarden 35 stemmebæretega til årsmelding & rekneskap. 40 med stemmebærtega til andre årsmøtesaker.

Sak 3: Godkjenning av innkalling og saklisteVedtak: Godkjent. Sak 4: Val av 2 personar til å skriva under møtebokaVedtak: Gunnstein Sætre og Gjermund Seim. I tillegg til møteleiar John KarstenRaunholm.

Sak 5: ÅrsmeldingNils Inge Hitland la fram årsmeldinga for arbeidsåret 2015.Audun Seilen la fram årsmeldinga Gjetarhund.Ole Johan Eidsnes la fram årsmeldinga BeiteutvaletOve Holmås la fram årsmeldings Avlsutvalet.


Kom spørsmål/kommentarar som:

• Anne Kristin Tonning: Kan ein få til kurs i bruk av heimesida?• John Karsten Raunholm: Trenger HSG både heimeside og Facebook?• Kristian Nordgård: Fortsett med Ny Giv, viktig for oss nye i næringa• Alf Angelskår: Prøv og få tak i midlar slik at HSH kan drive med utvikling av sauebønder.• Jon Karsten Raunholm: Ta dette op som tema under leiarsamlinga 2016.• Bjarne Berge: Laushundar ei utfordring- må få ut info om laushund- burde dettevore eit tema?• Anita Jordalen: Hugs lik info til beitlag småfe/storfe.

Vedtak: Godkjent. lest stader i fylket og me må opptre samla. Fylkeslaga tek det opp att.

Sak 6: RekneskapNils Inge Hitland la fram rekneskapen for 2015. Rekneskapen for 2015 har ein underskåt på kr. 104.692.-. I årsmeldinga er det med ei forklaring kvifor einkom ut med underskåt. Sjå årsmeldinga på heimesida under rekneskap: http://www.nsg.no/hordaland/Vedtak: Godkjent.

Sak 7: Val av leiarLeiar for 1 år: Nils Inge Hitland, valt med 37 semmer 3 blanke.

Sak 8: Val av 2 styremedlemmer for 2 årVal av 2 styremedlemmer for 2 år:• Reidar Kallestad valt med 35 stemmer, 5 blanke.• Arnt Bakke, valt med 38 stemmer, 2 blanke.

Sak 9: Val av nestleiar• Reidar Kallestad valt med akklamasjon.

Sak 10: Val av vara medlemmer til styret for 1 år • 1. vara Tor Arne Sandvik, Etne• 2. vara Ola Steinsland, Bømlo• 3. vara Else Hartveit Seilen, OsterøyAlle valt med akklamasjon.

Sak 11: Val av møteleiar til årsmøtet 2017 med vara • John Karsten Raunholm valt til ordstyrar i årsmøte 2017• Audun Seilen valt til vara ordstyrar i årsmøte 2017Begge valt ved akklamasjon.

16

Vi hjelper bonden med å oppnå bedre resultater! Fatland er Norges største private kjøttbedrift. I høst har vi opplevd tidenes etterspørsel etter lam fra butikkjeder og kunder. Vi takker våre gode leverandører for tilførselen av kvalitetslam.

Ta kontakt med oss for en hyggelig prat om våre svært konkurransedyktige priser og vilkår.

Fatland Oslo: 97 69 26 50 Fatland Ølen: 97 98 55 22

Fatland Jæren: 97 97 21 20

Berit Pettersen, produsentrådgiver småfe, [email protected], mobil 95 20 03 40

Hilde Kalleklev Håland, produsentrådgiver småfe, [email protected], mobil 98 24 22 14

fatland.no


Sak 12: Godtgjersle til leiar og styremedlemmerLeiarivalnemnda gjekk gjennom forslaga til godtgjersle for styreleiar og styremedlemmer.Vedtak:Godtgjersle til leiar, medlemmer i styre og nemnder:Fast godtgjering:• Styreleiar: kr. 24.000.- pr. år.• Nestleiar: kr. 12.000.- pr. år.• Leiar Gjetarhundnemnd : kr. 12.000.- pr. år.• Leiar Avlsutval: kr. 12.000.- pr. år.Møtegodtgjering etter NSG sine satsar for alle styremedlemmer og utvals-medlemmer. Kr. 1600.- for møte over 6 timar og kr. 800.- for under 6 timar og telefonmøte.

Sak 13: Val av valnemnd til årsmøtet 2017• Region 1: Kristian Nordgård, vara Arne Grindheim• Region 2: John Karsten Raunholm, vara Christoffer Vierdal Vestvik .• Region 4: Odd Midtbø, vara John Tommy Midtgård Alle valt ved akklamasjon.• Steinar Steine valt for leiar 2017• Odd Midtbø som vara.

Sak 14: Høyringsvar til NSG på landsmøtefrekvensDenne saka har vert ute i lokallaga til høyring. 6 lokallag sava.Styret hadde denne saka opp i styremøte 26. februar under Sak: 5/16 og gjordefølgande vedtak:

”Det er 6 lokallag som har sendt svar på høyringa. 5 lokallag går for alternativ 2b og eitfor alternativ 4. Ut frå tilbakemeldingar frå lokallaga og diskusjonen i styret, bestemte styre seg for alternativ 2B.”

Saka blei lagt frå i årsmøte med dette vedtak:Vedtak: Årsmøte støttar Styret sitt vedtak og ber styret legge dette fram for NSG.

Sak 15: Innkomne saker

Innkomen sak frå region 1: På regionmøte i region 1 var det semje om dette forslaget til årsmøtet i HSG. For åstimulere til meir verving og sikra inntekter til laga våre vil meforeslå at HSG løyver kr 500, til lokallagafor kvar ny medlem ein vervar.Mvh. Region 1Mauranger, Røldal Etne og Kvinnherad.

18

Vedtak sak 6/16: etter grundig diskusjon i styret, vil styret i HSG anbefala Årsmøte at HSG støttar netto hovudmedlemmer til lokallaga med kr. 500.-. Netto medlem ved kvart nyttår blir brukt som grunnlag for utbetaling. Vedtaket trer i kraft forn arbeidsåret 2016.Styret legger denne saka fram for årsmøte under sak 15: Innkomne saker. Nils Inge la fram saka for årsmøte og begrunna vedtaket i styret.Mange gode innspel og mange var einig at dette var ei god sak. Årsmøte var ikkje einig med styret sitt vedtak at det berre skal gjelda netto hovudmedlemer.

Vedtak: Alle nye hovudmedlemmer i lokallaga skal støttast med kr. 500,. pr.medlem. Medlemstall ved nyttår skal brokast som grunnlag. Saka skal evaluerastved neste årsmøte.

Sak frå Valnemnda HSG:Under arbeidet i valnemda ser me eit forbetringspotensiale når det gjeld innkal-linger til møter i HSG. Ein gjengangar def siste åra har vore vararep. som ikkje stiller på styremøter, og me for som begrunning seine innkallinger. Lokallaga saknar også informasjon om kva som skjer i HSG. Freister difor å koma med forslag på korleis dette kangjerast Innkallinger til styremøter må skje med minst 14 dagars varsel (ev bestemme tidspunkt for neste styremøte som siste sak under inneverande møte) sakspapir må utsendast 1 vekefør møtet. Kopi av innkallinga/ sakspapir blir også sendt til alle vararep og leiarane i lokallaga (kan hende lokallaget har innspel til sakene som skal handsamast). Etter møtet er slutt bør ein ha einfrist på kortid møtereferat skal vera godkjend og utsendast til styre og lokallag.

Saka blei lagt dra for årsmøte av leiar i valnemnda. Nils Inge Hitland tok ordet og beklaga dårlege rutinar i styret. Dette skal me ta tak i og viste til vedtak i styret under Sak 6/16.

Vedtak: Styret tar denne saka til etterretning og vil ha nye rutinar for arbeidet med innkalling og referat i tråd med lagslova. Styret vil og anbefala delte vedtaket i årsmøte under sak 15: Innkomne saker.

Medlemskontingent NSG:Nils Inge Hitland: Denne saka kommer opp på rep. møte i NSG. Saka er ikkje sendt ut frå NSG, difor er det vanskeleg og meiningar i denne saka. Når saka kommer til styret vil styret behandla denne før rep. møte i NSG.

Sak 16: Arbeidsplan for 2016Nils Inge la fram forslag til arbeidsplan for 2016.03.04.• Johs. Sekse: Klara me og få til ein fagtur til Staur i 2016?• HSG planlegger tur til Troms 2017- er det interessa for ein slik tur?Arbeidsplanen for 2016 finner du på: http://www.nsg.no/hordaland/Vedtak: Godkjent.


Sak 17: Budsjett for 2016Nils Inge la fram eit budsjett i balanse for 2016.I budsjettet er det er lagt til grunn at renteintekta kan bli endå lågare i 2016.• Torgeir Lavik: Har HSG vurder andre stader for plassering av pengar enn bank?• Nils Inge: Ja, men styret kan sjå på denne saka ein gong til.Budsjett for 2016 finner du på: http://www.nsg.no/hordaland/Vedtak: Godkjent.

Gjester:Ove Holmås nestleiar NSG: Ove er ein omgjengelege kar som størrar sitt Fylkeslag og held eit interessant inn-legg om sauen og landbrukspolitikken. Han var innom forhandlingsklia, der han meite at det er tøffare nå etter ”blå/blå” Regjeringa styrer landet. Han var innom lagersituasjonen på sau/lam. Der det nå ser ut til at det blir produsert nok lam til det Norske marknaden. Me må nok tenkja litt nytt og klara å levera lamma når marknaden etterspørsel lam. Tiltak som kan setjast inn er brattare prisløype - vekt-grenser. Sponheim utvalet ser på forenklingar i forhold til produksjonssøknaden. Det er lett at noko dett ut i ei omlegging så difor pass på. Slik at næringa ikkje taper i omlegginga.

Takk til John Karsten Raunholm for stødig og god møteleiing.

20

Stikkord i forslaget er:• Ny telledato• Kvalitettilskotet lam pr. kg. Får me att kr. 500,. pr. lam?• Ulltilskotet (ikkje tilskot dårlege klassar).

Han var og innom Jordbruksforhandlingane nå til våren. Han minna HSG om kor viktig der er at Fylkeslaga kjem med innspel. Ikkje berre innspel med prioritert oppsett for kva saker ein meina er viktigast. NSG har utarbeid eit kurshete for nye sauebønder. Dette kurshefte kan ein laste ned frå nettsida og halde kurs i lokal-laga. NSG har litt svakare økonomi. Men ingen dramatikk. NSG skulle også hatt ein tilsett som arbeide med ”politikk”! Dette blir viktig arbeid for og bli synleggjort i det politiske miljø. NSG har stor fokus på rovdyr. Ørna er ei utfordring, vanskeleg og få tatt ut skadefugl! Ove ønskte årsmøte lykke til!

Spørsmål/kommentarar til Ove:

• Ola Steinsland: Får me behalda slaktetilskotet på sikt?• Knut Sygnestveit: Slaktetilskotet børskila mellom stort og lite lam.• Lars Norheim: Saka etter omlegginga av slaktetilskot frå 2015. Eg meiner det er uheldig og ta omkamp om slaktetilskotet.• Bjarne Berge: Er det så uheldig med store lam?• Alf Angelskår: Uheldiget for næringa med debatten ”grise lam”.• Anita Jordalen: Viktig med dialog mellom alle faglag.• Reidar Kallestad: Der er ikkje personar i styret til NB som berre driv med sau. Er uheldig. Trenger personar i faglaga som brenn for sauen. Ein må og unngå at slaktetilskotet blir lagt på kg slakt.• Kristian Nordgård: Trist at me har eit system der prognose påverkar forhandlingane.• Ole Johan Eidsnes: Erstatning etter rovdyrtap variera frå kommune til kommune - skal det vara slik?

Avslutning:Nils Inge takkar for tilliten og avslutta med og takka alle dei ”flotte” lokallaga i Hordaland!

Karluf HåkullSek.

John Karsten Raunholm Gjermund Seim Gunstein SætreOrdstyrar i Årsmøte


Leiarmøtet 2016Referat leiarmøte i Hordaland Sau og GeitTid: 28.-29. oktober 2016Sted: Thon Hotel Sandven

Leiarmøte Hordaland Sau og Geit vert arrangert i Norheimsund 28.-29. oktober. Det var berre 3 lokallag som ikkje møtte.

Innleiing ved leiar Nils Inge Hitland• Flott at så mange møter til samlinga• Ny Giv ... stor suksess ... mange som stiller på møta i regi av Ny Giv.• Må ha med alle... har lykkast i det innanfor Ny Giv.• Aktive lokallag ... samarbeid lokallaga i mellom.• Positive tilbakemeldingar frå dei som har og blir brukt i prosjektet• God innsats frå bøndene med å levera lam når marknaden har etterspørsel.

Ei lydhør forsamling på leiarsamlinga i haust. Foto: Nils Inge Hitland.

HMV landbruksprodukt

Kontakt dykkar reiskapsleverandør!

Øvre Langhaugen 385709 Voss

Telefon: 56 53 08 00E-mail: [email protected]


HMV landbruksprodukt

Kontakt dykkar reiskapsleverandør!

Øvre Langhaugen 385709 Voss

Telefon: 56 53 08 00E-mail: [email protected]

HSG hadde fått med seg Jakob Simonhjell frå Totalmarknaden for Egg og Kjøtt til å snakka om markedsituasjonen for sau og lamBrukar prisløypa til og stimulera til tidleg levering.. tilskota slik dei er i dag, er produksjonsdrivande.• Ein prøver å løfta prisen i butikk• I 2016 er det budsjettert eit overskot på 1400 tonn• I 2017 pr. dato, ser det ut til ein overproduksjon på ca. 1900 tonn. • Godt sal i staren av sesongen 2016, var dekning heile hausten av ferske lam.• Pris i butikk opp ca. kr. 20.00 pr. kg.• Mindre innfrysning så langt i år enn i 2015.• Har ikkje eksportmulighet av lam.• Full trykk på sal nå mot Jul• Planlegger stor aktivitet til vinter/påske• Tiltak.. kan den enkelte sauebonde ha færre sauer? • Færre tunge lam om hausten..• Kva kan ein gjere med Islandsavtalen..• Ha stort trykk på invasjon.• Og ikkje minst ..klara å ha hylleplass i butikken.

Nemndene sin time:

Valnemnda v/Steinar Steine: Gjekk gjennom samansetninga av valnemnda og deia arbeid. Skal sende info til lokallaga om kven som er på val og regions-oversikt.

Gjetarhundutvalet v/Audun Seilen: Stor og god aktivitet rundt om i fylket. Det gror godt! Kurs i klasse 1, distriktsprøvar og landsprøvar. Sjå heimesida for meir info.: http://www.nsg.no/hordaland/hordaland_gjetarhundnemnd/

Avlsutvalet v/Tore Atle Sørheim: Kåring 2016 er vel gjennomført. Nytt av året var nye kåringsreglar. For å få kåringa til å bli så god som mulig vert det halde kåringskurs for dommarane.I 2016 var det totalt 13 kåringssjå. En må sjå om det er plasser i fylke ein kan samarbeida tettare med kåringa. Takk til alle dommarar og lokallaga som til rettelegg!

Beiteutvalet v/ Ole Johan Eidsnes: Han var innom diverse ordningar innafor organisert beitebruk og midlar som beitelaga kan søkja på.For meir info.: https://www.fylkesmannen.no/nn/Hordaland/Tilskot/investeringsmidlar-til-organisert-beitebruk/

24

Lokallaga sine timar:Tradisjonen tro var det mange lokallag som hadde aktivitetar dei ville delamed forsamlinga.Askøy: Tur til Beinhellern, Vanleg lokallagsarbeid.Austrheim: Landbruksdag med kåring. Gjetarhundprøve. Klyppekurs.Bergen/Os: Klyppekurs nå i haust.Bømlo: Treff ein kveld kvar månad. Landbruksdag. Kåring. Leiter etter ledige fjellbeite.Etne: Fokus ”Reime golv”. Vårmøte. Rovdyr. Gjetarhund. Kåring. Lokallagsårs-møte med middag.Fitjar: Infoskriv til medlemmene før lamming. Fellesaktivitetar med Stord. Møte med fokus på ”Villsau”. Ørna, stor utfordring.Granvin: Bygger opp heimesida.Indre Hardanger: Kåring/landbruksdag i Odda. Ull innsamling. Rovdyr.Kvam: Mange nye bruk med sau. Kåring.Kvinnherad: Seminkurs. Ull innsamling. Avlsarbeid. Kåring. Tokplasmose vaksine. Lindås/Meland: 134 medlemmer. Fjøsmøter. Ull. Kåring. Sosialkveld med premiutdeling og middag. GPS bjølla. Ullsekker.Masfjorden: Samarbeider med laga lengre sør. Mindre medlemmer. Kåring i lag med Gulen. Fjelltur. Ull innsamling. Rovdyr/ørn.Osterøy: Kåring... godt samarbeid.Radøy: Medlemsmøter, Jur-helsa som tema. Kåringsreglar med Kristen Risnes. Leverer lam til Ungdomsskulen. Rev. Villsau. Sotra: Sliter med å skape aktive medlemmer. Kåring i lag med andre.Stord: Samarbeider tett med Fitjar. Bra oppmøte på medlemsmøta. Kåring i lag med Fitjar... ser og litt til Bømlo. Sauefest.Ulvik: Fjøsopning. Kåring. Gjetarhund. Har ein del felles med Voss/Granvin/Vaksdal.Vaksdal: Fellesaktivitet med Voss og Vossestand også andre lag.

Rovdyra i Hordaland v/Jørgen Aarø:Han var innom den tette og gode dialogen mellom Fylkesmannen og HSG i denne saka. Det er avgjerande for at ein skal lukkast med felles strattegi. Sjå Fylkesman-nen i Hordaland: http://prosjekt.fylkesmannen.no/Rovviltnemnda-region-1/

SNO v/Rein Arne Golf:Han var innom organiseringa – regionar og korleis ein arbeider. Han var og innom og takka for det tette og gode samarbeidet som er mellom SNO og næringa. Sjå SNO: http://www.naturoppsyn.no/om-sno/


Gjest, Bodhild Fjelltveit NB:Takka for invitasjonen. På spørsmål om sauen blir att på alvor i NB kunne ho forsikra forsamlinga om at sauen blir tatt på alvor. Ho sa og au ho ville føra sauen i sak innanfor Styret i NB.

Viktige ting som skjer innan for Regjeringa:• Skogbruksmeldinga• Jordbruksmeldinga• Pelsdyrmeldinga

Ber om at medlemmene engasjerer seg i dei forskjellige meldinga som blir lagt fram nå. ”Reimegolv” er eit tema som er i NB for tida. Ein belyser dei juridiske sidene med saka og kommer tilbake med meir info når det føreligg.Bodhild takka for eit godt møte!

Saueprosjektet:• Planlagt avslutning 13. – 14. januar 2017• Det er og har vert gode tilbakemeldingar på arbeidet som blir utført i Ny Giv• Ta tak i ”unge nye bønder”• Samarbeid

Til slutt takka Nils Inge for to fine dagar i lag med stort engasjement!

Karluf HåkullSek.

Bodil Fjelltveit er 1. vara til styret i Norges Bondelag og har fast innkalling til styremøta. Såleis har vi svara på oppmodinga frå Lars Petter Taule frå Hordaland Bondelag, som på leiarmøtet i 2015 understreka kor viktig det er at sauenæringa er representerte i faglaga.

26

Avlsutvalet for sau, årsmelding 2016Desse har vore medlemmar i avlsutvalet for sau: Tore Atle Sørheim LeiarMartin G.Haugland NestleiarOve Holmås MedlemKarluf Håkull NorturaHilde K.Haaland FatlandObservatør med talerett utan stemmerett, Represent frå HSG.

Arbeidsoppgaver for avlsutvalet for sau:• Ansvar og gjennomføring av kåringssjåa i Hordaland• Oppgradering og kursing av kåringsdommarar• Spreiing av avlsframgongen til bruksbesetningar.• Bindeleddet mellom avlsrådet,regionsutvalet og væraringane i fylka.• Arbeida for at saker frå avlsrådet/regionsutvalet vert gjennomomførte.

Aktivitetar i meldingsåret:

Dommarsamling Tirsdag 30. august hadde me dommarsamling i Sandeid hos Nortura, alle kåringsdommarane i Hordaland møtte til ei svæ1i verdifull samling. Det var mykje nytt ifb med dømming av værlam denne hausten og mange var både skeptiske og motsatndarar av dei nye dommareglane, men me fekk god innføring i da nya regelverkat av Ove Holmås som nett var komen heim frå eit landsdekkandes dommar kurs.Kjell Steinar Løland gjekk gjennom teoridelen og Ove/Kjell Steinar viste i praktisk dømming kva som var nytt og kva me som dommarar måtte passa på og sjå etter, seinare fekk dommarane gå gjennom da nya i praksis og me fekk utveksla erfaringar og synspunkt på ei mest mulig lik dømming av lamma. Nortura stillte med mange ulike rasar og utsjånad. Karluf Håkull stod for opplegget med dyr/mat og gjorde ein kjempeflott jobb i forkant og under samlinga. Samlinga vart avslutta med ei oppsummering og samtlege deltakarar var svært nøgde med opplegg og gjennomføring. Eg vil på vegne av avlsutvalet i fylket takka Nortura Sandeid for deira velvilje til denne samlinga og eg håpar og trur ALLE som kårar lam i Hordaland vil sjå at våre dommarar er «på topp».

AvlsmøteAvlsutvalet saman med Avlsrådsleiar Thor Blichfeldt og Avlskonsulent Kjell Steinar Løland hadde 2 mars møte på Scandic Bergen-Flesland. Møte var ope for alle avlsintresserte Sauaeigarar, og saker som kom opp var nye kåringsreglar 2016, meir holdbare sauer, nye registreringar i sauakontrollen, obligatorisk for væraringsmedlemmar og kva gjer me med spælsauavl og og kva gjer me med ullkvaliteten.


KåringssjåaI 2016 har avlsutvalet hatt ansvar for og gjennomført 13 kåringssjå i Hordaland. Somme alle veit var 2016 eit svært variabelt år for lamma, der høgfjellslamma var noko betre enn «heima/lågfjellslamma», men da vart stillt mange og svært gode lam til kåring også dette året. Dei aller fleste tilbakerneldingane til avlsutvalet er positive og miljø/opplevinga for den enkelte er GOD (det er berre eit par personar som IKKJE er nøgd med dommarane eller dømminga i fylket og da beklagar me sjølvsagt).

Kåringsperioden var frå onsdag 21 sept. Til søndag 2 oktober, vel 11 svært hektiske dager. Da vart i 2015 dømt 1248 lam, kåra 1149 lam og vraka 99 lam (i 2014 1189 lam, kåra 1103 lam og vraka 86 lam og i 2013 vart da dømt 1176 lam, kåra 1086 lam og vraka 90 lam) slik at me i Hordaland har auka litt med tal stillt/kåra lam for kvart år.

Kåringsjåa og sjukdornsførebyggjande tiltak fører til mykje ekstra arbeid og lange dagar på lokallaga, PC kårar og dommarane, men er heilt naudsynt og dette MÅ følgjast skal me i det heile få avvikla kåringssjåa slik rne vil ha dei, ein plass der folk og fe møtest. Krav om vasking av regnklede og støv lar ( desinfisering)på sjåa gjekk veldig bra slik at den smitteførebyggjandes delen vart halden til punkt å prikke.

Alle kåringsdagar er avtala med kåringsansvarlege i lokallaga og med visse tilpasningar og forståelse frå dei, blitt godkjende. Den STORE dagen for kåring er siste laurdagen i september, men alle skjønnar at me lyt rullera fordelinga litt etter størrelsen på sjået, planlagt program og fordelinga av dommarar/pc personell.

Avlsutvalet trur me i framtida må halda på desse kåringssjåa både for det sosiale og miljøskapande som dette medfører, men sjukdomssituasjonen som alltid ligg på lur må kvar og ein ta på alvor, dette gjeld eigarar so vel som arrangørar.

Jenter på kåringsjå: Josefine og Selma syn-tes det var veldig kjekt å få klappa lamma på landbruksdagen på Austrheim. Foto: Ella Sandra Dahl Berland.

28

BRYNASKOGEN 39, 5705 VOSS – TLF. 56 52 96 96 – WWW.TVERBERG.COM

TVERBERG.COMENTREPRENØR

KOMPLETT BYGGEVAREHUS

PÅ VOSS

• Byggevarer• Trelast• Jernvare• Hytteutstyr• Maling

• Kjøkken og bad• Peis og varme• Fliser og golv• Garderobe


Kåringsstatistikk for Hordaland 2016:

Kåringssted Utstillere Bedømte Kåra Kåra på disp Vraka

[Gardskåring] 2 3 100% 2 67% 1 33% 0 0%

Austrheim 45 304 100% 270 89% 8 3% 26 9%

Bømlo 6 37 100% 34 92% 2 5% 1 3%

Eikelandsosen 12 60 100% 52 87% 2 3% 6 10%

Etne 17 108 100% 92 85% 1 1% 15 14%

Kvam/Samnanger 16 87 100% 64 74% 7 8% 16 18%

Kvinnherad 11 46 100% 43 93% 3 7% 0 0%

Masfjorden 8 32 100% 19 59% 5 16% 8 25%

Odda 21 111 100% 101 91% 0 0% 10 9%

Osterøy 27 134 100% 118 88% 4 3% 12 9%

Stord/ Fitjar 15 57 100% 55 96% 0 0% 2 4%

Sveio 9 80 100% 62 78% 0 0% 18 23%

Ulvik 7 30 100% 23 77% 1 3% 6 20%

Voss 22 154 100% 120 78% 4 3% 30 19%

Hordaland 217 1243 100% 1055 85% 38 3% 150 12%

Avisarbeidet på sau i Hordaland har vel aldri vore betre enn dei siste åra, me har nokre av dei beste værane i landet i NKS, Spæl og Sjeviot, i tillegg er ringane i Hordaland blant dei beste både ved innsett i ring om hausten og resultat etter granskinga.

I seminkatalogen som kom i haust var da mange værar frå Hordaland ein kunne tinga sæd av. Dette viser da stora mangfoldet av gode værar som er avla fram i Hordaland dei siste åra.

Ringane i Hordaland 2016:

NKS i ring 142,144,148,150, 151,152,154,155,158Av 165 granska værar m/ind. fekk 161 verar ind. på 115 eller betre. I NKS rasen vart i år beste avkornstgranska vær, 2015 53588 Stas Rarne, indeks 146, alar Ole Sævareid, Etne frå ring 152, Nr 2 er vær nr 2015 53761 Lingo, indeks 146, alar Ingolf Naustvik, Kvinnherad, frå ring 151 og nr 3 vart 2015 53352 Bas Totland, indeks 145 alar Marit og Odd Totland, Fonnes, frå ring 154. Av desse 3 værane skilde berre eit indeks poeng og anttal slakt skilde nr 1 og 2.

Den beste NKS væren kjern frå ring 152, alar Ole Sævareid, Etne og det er 2015 553588 Stas Rame, ind. 146. Den er og den beste væren i Hordaland i 2016, avlsutvalet GRATULERAR.

30

Avlsutvalet har i smnråd med Avlsrådet sidan 2009 ved 0-indcks likhet skilt værane ved tal slakt og evt. tal haustvogne lam, dette vart gjort dette året og.

SPÆL i ring 143, 153 og 159Av 47 granska værar m/ind. fekk 39 verar ind. over 115. Beste avkornstgranska spælveren i fylket var 2015 53840 Olafind.135 og kjern frå ring 153, alar Heine Neteland, Norheirnsund. Nr 2 vart 2015 53197 Kvitnapondus ind.133, frå ring 159 og alar er Knut Kvitne, Voss, og nr 3 vart 2015 53079 ØJ Ramp Harna ind 132 frå ring 143, alar er Øyvind Jacobsen, Etne. Avlsutvalet GRATULERAR.

SJEVIOT i ring 141Av 21 granska værar rn/ind. fekk 14 verar ind.over 115. Beste avkomstgranska Sjeviot veren i fylket vart i år, 2015 53461 Ditlef Børsen, alar Elin Morken, Manger med ind. 134, nr 2 er 2015 53486 Fantast, alai· Henrik Steinsund, Vågseidet med indeks 133 og nr 3 vart 2015 53722 Hercules, alar Gunnar Krokås, Kleppestø, indeks 131, alle 3 værane kjern sjølvsagt frå ring 141. Avlsutvalet GRATULERAR.

Oversikt over værringane i Hordaland m/kontaktperson:

Ring Værring Kontaktperson

141 Bergensområdet sjeviot Henrik Steinsund

142 Stord Jarle Ansgar Helland

143 Kvinnherad-Ølen-Etne spælværring Leif Åsheim

144 Vossaringen NKS Knut Skjervheim

148 Nord-Hordaland NKS-ring Anders Konglevoll

150 Sveio verering Olav Håvardsholm

151 Ytre Hardanger NKS-ring Egil Øvstebø

152 Etne NKS-ring Hans Martin Harboe

153 Kvam-Jondal-Samnanger spelverring Arne Isak Flatabø

154 Strilavereringen Nils Inge Hitland

155 Kvammaringen Olav Solheim

158 Hardanger Veraring Frode Tveito

159 Hordaland Spælring Alf Angelskår


NKS:

«Eg ventar på skyss til Staur». Foto Nils Inge Hitland.

32

SPÆL:

SJEVIOT:


Mons Kjetil Vevle klar til inseminering. Var det her han la inn til seminværen MK Hear R?

Til slutt vil avlsutvalet for Sau takka alle lokale saualag , veraringar , landbruks-kontor, dommarar, Nortura og Fatland for godt samarbeid gjennom året som gjekk.

Stord 05.02.2017

Tore Atle Sørheim Leiar i avlsutvalet for Sau

34

Gjetarhundnemnda i HSG, årsmelding 2016Nemnda har vore slik samansatt: Leiar: Audun Seilen, Stein Dalland, Ragnhild Reisæter. Vara: Egil Øvstebø, Ivar Haug, Ivar Sekse.

Nemnda er svært fornøgd med gjeterhundåret 2016. Registerer at det gror godt i fylket med brei og god aktivitet. Fellestreninger der gode og effektive treningsme-toder vert formidla, testa og diskutert. Fleire har tatt store steg som hundefører, stiller på prøve med sjølvtrent hund og viser lovande takter. Dette er gledelig, då det å utvikla gjetarhunden som arbeidsredskap er avhengig av at nok personer lærer seg å trena hund på ein god og ryddig måte.

Nedenfor kort oppsummert fylkets aktivitet i 2016:

• Utdeling av gåvepremie frå HSG til fylkesmeister i bruk av gjeterhund. Dette vil verta ein årlig tradisjon og deles ut under festmiddagen på årsmøtet i HSG. På årsmøtet febr 2016 fekk Stein Dalland med Jock, prisen som fylkesmeister 2015.

• I 2016 ynskte nemnda tilby kurs der alle på sitt nivå skulle få mulighet å løfta seg litt. Tre kurshelger er gjennomført og tilbakemeldingane me har fått, viser at dette har vore gode kurs.

• Kurs med dobbel hent og sortering med Jo Agnar Hansen, Rosendal mars 2016. Kurset vart utvida til ei ekstra gruppe med Karin Mattson, der fokus var deling.

• Kurs for dei som ynskjer starte kl 1. Marianne og Gunnar Henning var instruktø- rer på dette kurset, som var i Rosendal okt 2016.

• Vidare vart det arrangert kurs for dei som ynskjer løfte seg mot klasse 3. Kurset vart halde i Eidfjord okt 2016, med Kåre og Sander som instruktører.

• Tre av dommarane våre har vore på oppfølgingskurs. Stein har fullført opplæ- ringa og er dermed fullverdig dommar.

• Fylkesmeister 2016, vart Sander med Gael. Dette radarparet er på landslaget og har levert gode prestasjoner i 2016. 2.plass i Nordisk som beste.

• «NY GIV» prosjektet har gått sin gang i 2016. Hera som kom til familien på Varaldsøy våren 2014, og som i lag med Erlend deltok i programmet «Dyrevenn» på Nrk super våren 2015, er trent videre og fungerer no som ein trygg og god gjetarhund hjå familien Øvsthus. Me vil takka familien for samarbeidet i prosjektet. Siste artikkel vil verta lagt ut på nettet jan/febr 2017.


• Gjetarhundoppvisning på matfestivalen i Bergen. Som i fjor, inntok Stein Koengen med hund og sau og viste Bergensere og andre skuelystne, bruk av gjetarhund.

• NM 2016 vart for fylket litt for dårlig til å forsvara kvote på 9 ekvipasjer. Mista ein plass, slik at me i Trøndelag 2017, stiller med 8 ekvipasjer. Sanders finale- plass var likevel klart godkjent..

• Nemndas medlemer har gjennom året deltatt på ein rekke møter i regi av fylkes -eller lokallag.

• Prøver som er arrangert i 2016 er: Dp kl 1 Etne, Dp kl 1-2-3 Austrheim, Dp kl 3 Etne, 2 stk Lp kl 3 Romarheim, Fm kl 3 (+ kl 1og 2) Etne, Dp kl 1–2–3 Rosendal, Dp kl 1–2–3 Eidfjord.

Som oppsummering viser, er det brei og god aktivitet i fylket, noko som me alle nyter godt av. Vil oppfordra småfenæringa om å søkja samarbeid og skapa godt fellesskap til felles nytte!

Betre hundemateriell — betre hundetrenarar = betre arbeidshundar

Takk til alle som stiller opp og gjer ein innsats for gjetarhunden!

Lonevåg 18.01.2017

Audun Seilen leiar

steinariversen.no

Regnskap og økonomisk RådgivningFor næringsliv og landbruk

Ta kontakt på telefon 52 76 71 00 eller se www.tveit.no

Vi har alt du treng for montering av drikke-utstyr til husdyr. Mange modellar drikkekar, stål- og plastrøyr, røyrdeler m.m.

Stort utval av hengemaskiner, handklippe-maskiner, knivar, kammar m.m.

KlippeutstyrKlippekrakk

Sjøarsv. 5, 6899 Balestrand, Tlf. 57 69 48 00

Halsreimar - Grimer - KjettingStort

utval!

Mjølkepumpe for sau og geit. Enkel i bruk.Råmjølkerstatning - reddar tusenvis av lam.Lammebar - med 5 eller 10 smokkar monterte oppe. Størrelse 20 til 65 liter.

www.nessemaskin.no

Aktuelt til lammingaVi har det meste rimelegare enn dei fl este!

Drikkeutstyr for sjølvmontering


Beiteutvalet, årsrapport 2016Beiteutvalet har hatt to fysiske møter i 2016. Utvalet gjekk gjennom tildelinga av investeringsmidlane til beitelaga. Etter fyrste søknadsrunda var det framleis midlar att og ultvalet beslutta å lyse ut dei resterande midlar om hausten. Hordaland fekk tildelt kr 550 000 som utvalet kunne løyva til investeringar i 2016. I tillegg vart det drege inn om lag kr 200 000 frå tidlegare løyvingar til tiltak som ikkje var gjen-nomført innan arbeidsfristen – slik at samla løyving for 2016 vart om lag kr 755 000,-.

I mai og november hadde utvalet møte der me tilrådde fordeling av investerings-midlane til beitelaga. Totalt 33 beitelag søkte om investeringsmidlar til i alt kring 70 tiltak. Totalt vart det i år løyvd kr 754 508,-. Det meste av investeringsmidlane gjekk til sankehenger, bruer, samlehenger m.m. Utvalet beslutta å auke satsane for saltsteinautomatar og elektronisk sporingsutstyr til hhv. kr 500,- og kr 400,- per eining. Tilskotet til el. Sporingsutstyr var tidlegare avgrensa til 15 % av tal vaksne dyr i beitelaget, men vart òg auka, til 20 %.

Det er stor vilje til å gjera investeringar i beitelaga i fylket – og det er bra. Hordaland får kr 50 000 meir i investeringsmidlar i 2017, total ramme på 600 000,-.

Vi drøfta òg om vi skulle ha ein møteserie med beitelaga i fylket. Det har vortegjort nokre gonger før med god oppslutnad frå beitelaga. Det er diskutert mo-glegheiter for ein slik runde igjen og det er mogleg å søkje om midlar til det av Fylkesmannen sine Utgreiings- og tilretteleggingsmidlar (UTM), evt hjå Hordaland Fylkeskommune.

I 2014 vart det etablert eit Rovviltutval i Hordaland der ein representant frå HSH leiar i beiteutvalet og ein representant frå Fylkesmannen si landbruksavdeling er med. Utvalet har gjeve Jeger og Fisk i oppdrag å etablera eit fellingslag for rovvilt i Hordaland. Det skal fungera som beredskap for beitenæringa dersom det skulle verta aktuelt med fellingsløyve i ein akutt skadesituasjon. Laget var på plass i 2016 og fekk oppdrag om felling av ein jerv i Røldalsområdet tidleg på hausten. Sjølv om jerven ikkje vart teken ut er erfaringar med fellingslaget gode

Medlemar beitutvalet 2015Leiar: Jarle Helland, Småbrukarlaget.Medlemer: Kjetil Skjervheim og Ole Johan Eidsnes, Hordaland Sau og Geit. Frode Handeland, Bondelaget.Observatør: Reidar Kallestad, Styret i Hordaland Sau og Geit.Sekretær: Kari Elsa A. des Bouvrie, Fylkesmannen si Landbruksavdeling.

38

Årsrekneskap HSG 2016

40


42

Fagtur med julebord 17.-18. desember 2016Også i år arrangerte Hordaland Sau og Geit fagtur med julebord Turen gjekk til Flåm og Aurland, og 56 medlemer var med på turen. Tradisjonen tru hadde me buss, som starta på Føyno 07.30 om morgonen og køyrde vanleg rute nordover å plukka med seg ivrige sauehaldarar på vegen. Me må nok stram-ma inn litt når det gjeld bussen ved seinare høve, då me vart ca 1 time forseinka framme i Flåm. Denne forseinkinga førte til at gardsbesøka vart litt amputerte.

Etter lunch på Flåmsbryggja der me budde gjekk turen til Aurland. Der besøkte me Olav og Eldrid Grønsberg. Dei driv med ca 200 vfs. Grønsberg driv i ein eldre driftsbyggning med påbygd tallefjøs med foring i rundballehekk. Begge har sitt virke på garden. Dei fortalde først om drifta si, før me fekk omvising på garden. Dei hadde ikkje fosterteljing, då dei meinte at dei ikkje hadde mogelegheit til å gruppere sauene slik ein burde etter antal foster. Lammetalet i besetningen låg på ca 2,2 lam pr vfs. Dei la under overskotslam så langt det let seg gjere, dei tok ikkje ifrå kopplam. Frå tunet deira såg me delar av sommarbeitet deira, beiter som er særs gode, noko som slakteresultata deira viste. 405 lam slakta i 2016 snittvekt 23,6 kg. Dei hadde litt problem med ein del lam med fettrekk, noko som gjorde sitt til at stjernelam og gourmetlam andelen vart litt låg. Dei er med i Lærdal Være-ring, avdeling 2 Aurland ein ring med 7 medlemer.


Frå Aurland gjekk turen vidare med minibussar opp til Sigurd Vikesland, geite-bonde på ein plass der ingen skulle tru at nokon kunne bu” då me kom fram fekk me sjå eit topp moderne geitefjøs, nyinnflytta i 2015 etter sanering. Bygget hadde plass til godt 200 melkegeiter, med kvote på 135 tonn. Her var det gjort store inn-visteringar mellom 7 og 8 millionar. Resultatet var eit flott og teneleg bygg. Kjeing frå midten av februar og frametter våren. Garden ligg solvendt til med gode beiter nermast frå fjorden og opp til ca 1300 meters høgde. Geiter er nok den beste driftsforma her, då dei klarar å utnytte det bratte terrenget kring husa.

Tusen takk for trivelege besøk!

Etter gardsbesøka samlast me på hotellet til ølsmaking på Ægir bryggeri, og på følgjande julebord med dans utover kvelden.

Desse fagturane med julebord er veldig populære, og det kom fleire ynskjer om liknande tur i 2017. Hordaland sau og geitalslag tek dette til etterretning og planlegg nok tur i år og.

HilsenKjetil Rødland

44

Radøy Sau og Geit, årsmelding 2016 Styret i 2016 har vore saman sett slik: Leiar: Kåre Hole *Nestleiar: Arild Valdersnes*Skrivar: Erna Tunsberg ErstadKasserar: Edgar Grindheim*Styremedlem: Atle MariussenWeb ansvarlig: Gøran EspelandVaramedlem: 1. Øyvind Morken* 2. Thomas Risnes* 3. Thore Johnsen*Revisorar: Kristen Risnes* og Vidar Morken*Valnemd: 1. Svein Haugen 2. Arve Erstad 3. Ivar Soltveit

Dei som er merka med * er på valg på årsmøtet.

ÅrsmøteÅrsmøtet i Radøy sau og geit vart halde den 27.januar 2016 kl 20.00 på Smiths møte og selskapslokaler. 20 medlemmer møtte. Inge Midtveit , spesialveterinær hjå Animalia på dyrevelferd,var med oss på møtet. Han snakka mellom anna om dy-revelferd frå gard til slakteri . Referat frå heile årsmøtet og foredraget til Inge Mid-tveit finn vi Radøy sau og geit si heimeside under referat i menyen på venstre side. Årsmøtesakene gjekk greitt føre seg, Ivar Soltveit vart vald til møteleiar .Innkalling og saksliste vart godkjent . Årsmeldinga og rekneskapen vart også godkjend.Ivar Soltveit las opp handlingsplanen for 2016. Denne vart så godkjend. Val av nytt styre vart som vist på forrige side.


Aktiviteter i 2016• Det vart i år leiaren Kåre Hole og styremedlem Erna Tunsberg Erstad som var utsendingar på årsmøtet i Hordaland sau og geit på Hardangerfjord Hotel i Øystese 26.-27. Februar. Desse to var også utsendingar frå Radøy sau og geit på leiarsamlinga på Thon hotel Sandven i Norheimsund 28.-29. oktober.

• Laget har i år hatt 63 medlemmer av desse var 10 husstandsmedlemmer og 1 æresmedlem, 32 medlemmer opp til 50 sau og 20 medlemmer over 50 sau.

• Det har også i år vore ull innsamling vår og haust. Desse gjekk greit føre seg.

• Det har i år vore 4 styre møter i Radøy sau og geit . Vi har også hatt 3 møter ilag med Lindås sau og geit ,Austrheim sau og geit og dei andre landbruks- organisasjonane i Austrheim for å planlegge landbruksdagen på Austrheim. Vi har også hatt eit evalueringsmøte saman med dei same organisasjonane etter landbruksdagen. Vi har også hatt eit fellesmøte med dei andre saue og geite laga i Nordhordland .Dette var den 14.mars i Nordhordlandshallen. Erling Skurdal snakka om slaktemodne lam direkte frå utmarksbeite til rett tid.

• Det vart i år felt 4 revar på Radøy . Revejegar var Bjørn Tore Vaktskjold. Premien på 1000 kr frå laget går difor til han .No kan ein levere inn skotne revar på landbrukskontoret i Radøy kommune.

• Også i år stilte Odd Matre velvillig opp, og parterte lam på ungdomsskulen, og snakka varmt om sauenæringa. Lammet var sponsa av Nortura.

• Laget hadde i år fjøsmøte i fjøset hjå Kåre Hole den 15. september kl 18.00. 21 møtte. Lisbeth Hektoen frå Animalia var med oss denne kvelden og snakka om holdbar sau , jurhelse og brukseigenskapar. Kristen Risnes var med oss og snakka om dei nye kåringsreglane . Dei hadde begge lagt inn ein teoretisk og ein praktisk del.

46

• Laget vårt har også i år samarbeida med dei andre laga i Nordhordland om å arrangere kåringssjå på Austrheim. Kåringssjået gjekk også i år føre seg utanfor Austrheim hallen. Det var den 1. oktober. Med mange flotte lam, 311 totalt, fordelt på mange ulike rasar. Og meir enn 2000 besøkande, er kårings- sjået i Nordhordland størst i landet. Det har vokst seg større for kvart år. Det trengst mange folk for å gjennomføre ein slik dugnad. Det er svært viktig at alle er med og bidrar viss dette skal kunne gjennomførast på ein grei måte. Totalt vart det kåra 93 lam frå Radøy fordelt på rasane Nks: 49 lam vart kåra av 7 utstillarar. Spæl: 15 lam vart kåra av 2 utstillarar. Sjeviot: 22 lam vart kåra av 4 utstillarar. Blæs: 4 lam vart kåra av 1 utstillar. Villsau: 3 lam vart kåra av 1 utstillar. Resultata frå premieutdelinga til Radøy sau og geit etter kåringssjået står på siste sida.

Lisbeth Hektoen i fjøset og snakkar for oss.

Spente lam før kåring.

Kåre Hole og Kristen Risnes (dømming av lam etter dei nye reglane).

Interesserte tilhøyrarar til Lisbeth Hektoen sitt foredrag.

oppryddingsarbeid Lørdag kveld.


• Vi hadde julemøte for medlemmene den 8. desember kl 20.00, på Smiths pensjonat og møtelokale. 27 medlemmer møtte . Nils Paulen frå slakteriet i Førde var med oss denne kvelden og snakka om ullhandsaming og kor viktig dette er. Det blir samla inn 4260 tonn ull totalt i Norge . Norilia har 75% av dette.Noko av det som skiller oss fra Sverige er at vi har eit godt utbygd innsam- lingssystem for ull. Norilia har totalt 8 ullstasjonar. Det er kun stasjonen på Gol som heiter Norilia. Nils Paulen sa at dei er heilt avhengige av eit godt samarbeid med lokallaga i forhold til innkjøring. På ullstasjnen vert ulla klassa etter norsk ullstandard som pr idag har 16 ullklassar. I tillegg gjer dei det dei kallar særplukk, dvs at dei plukkar ut ulla i fleire grupper. Det er den beste ulla det er mest etterspørsel etter og det er denne som er klart best betalt. Pakk ulla i papir- sekker, ikkje bruk plast. Prøv å lever ulla i eigna sekker. Dei som vert seld hjå Norilia er veldig gode. Det er eit hjartesukk at det vert levert eindel ull i ueigna sekker. Til slutt fekk vi først sjå ein film om korleis klipperiggen virka og deretter ein film om korleis sekkeulla vert klassifisert.

Deretter spiste vi julemiddag alle saman og alle koste seg med nydelig mat og godt sel- skap. Kvelden vart avslutta med utdelinga av gåvepremiane etter kåringssjået på Austrheim. Vi hadde ein triveleg kveld ilag alle som var tilstades.

Dommarar i arbeid på sjølve kåringa.

Dei tre som hadde høgast poengsum i dei ulike rasane og som fekk fat frå Radøy sau og geit (frå venstre, Sjeviot; Edvin Vågstøl, Nks; Edgar Grindheim, og Spæl; Thomas Risnes).

OS ID® 2550 Os i Østerdalen

Tlf. 62 49 77 00 [email protected]

Godt samarbeid i over 80 år

OS ID® har vært norske bønders samarbeidspartner siden 1936. I tre generasjoner har vi utviklet øremerker som bidrar til trygg og effektiv husdyrmerking.

Det er vi stolte av. For det handler tross alt om verdens viktigste vare – maten vi spiser.

www.osid.no www.osidbloggen.no

“Godt, enkelt og lettfattelig” - frå vurdering i fagbladet Norsk Landbruk

Komplett frå bilagsføring til ferdigelikningsskjema og skatteutrekning

Også elektronisk innleveringPris: kr. 2000,- ( årleg vedlikehald: 988,- )


Loka

llag

med

med

lem

stal

Lo

kalla

gLe

iar

Stra

umpo

stM

edle

mst

al20

12

2013

2014

2015

2016

Askø

yM

agna

r St

ien,

531

4 Kj

errg

arde

nm

agna

r.stie

n@no

rtura

.no

3937

3840

43Au

strh

eim

Roy

Øks

nes,

594

3 Au

strh

eim

roy.

oeks

nes@

onlin

e.no

>18

1825

2627

Berg

en o

g O

sTo

rgei

r La

vik

torg

eir.l

avik

@gm

ail.c

om76

7570

7269

Bøm

loIv

ar T

urøy

, Rub

besta

dveg

en 1

0, 5

427

Ura

ngsv

ågiv

ar_t

uroy

@ho

tmai

l.com

5652

6766

59Et

neKr

istia

n N

ordg

ård,

Lau

arei

d, E

tne

kris

tian.

nord

gaar

d@de

epw

ell.n

o77

8182

8376

Fitja

rJo

hn K

arst

en R

aunh

olm

, 541

9 Fi

tjar

john

.kar

sten

.rau

nhol

m@

haug

nett.

no33

3334

3738

Fusa

Leif

Tryg

ve B

erge

, 563

7 Ø

lve

lta.b

erge

@lfr

.no

3940

4843

38G

ranv

in

Dav

id In

ge T

veito

, 57

36 G

ranv

inda

vid@

tvei

toga

rd.n

o31

2827

2525

Indr

e H

arda

nger

Joha

nnes

H. S

ekse

, Øvs

ta S

ekse

, 577

3 H

ovla

ndjo

hann

es.s

ekse

@gm

ail.c

om89

8783

8079

Jond

alTe

rje G

røtt,

562

8 H

eran

dte

rje.g

rott@

kvam

net.n

o20

2020

2025

Kvam

Lars

Nor

heim

, Ste

ine

117,

560

0 N

orhe

imsu

ndla

rs.n

orhe

im83

@gm

ail.c

om10

310

099

8879

Kvin

nher

adBj

arne

Ber

ge, H

erøy

sund

bjar

ne.b

erge

@kv

innh

erad

.kom

mun

e.no

5958

7373

68Li

ndås

og

Mel

and

Jan

Tom

my

Mid

tgår

d, 5

993

Ost

erei

det

jato

mm

@on

line.

no11

711

612

513

212

6M

asfjo

rden

Odd

Mid

tbø,

598

6 H

oste

land

od

h-m

idt@

onlin

e.no

3029

3027

25M

aura

nger

Per

Mag

ne E

iken

es, 5

476

Mau

rang

erpe

rmag

ne.e

iken

es@

knet

t.no

2021

2122

20M

odal

enIn

ge F

ares

tvei

t, 57

29 M

odal

enm

urse

rvic

e@gm

ail.c

om3

32

22

Ost

erøy

Mon

s Kj

etil

Vevl

e, 5

282

Lone

våg

mkv

@lo

bas.

no62

6259

5953

Radø

yKå

re H

ole,

Rad

øyve

gen

984,

593

8 Sæ

bøvå

gen

kaah

ol2@

onlin

e.no

6462

6664

65Rø

ldal

Ola

i Hag

en, 5

760

Røld

alol

aiha

gen@

hotm

ail.c

om13

1415

1514

Sam

nang

erSi

gve

Frøl

and,

565

0 Ty

sse

sigv

e-f@

hotm

ail.c

om20

1918

1719

Sotra

Te

rje S

trand

tun,

535

7 Fj

ell

terje

.stra

ndtu

n@gm

ail.c

om62

6159

5553

Stor

d To

re A

tle S

ørhe

im, 5

417

Stor

dto

re.a

tle.s

orhe

im@

kvae

rner

.com

6160

6756

53Sv

eio

Mar

tin H

augl

and

mar

tihau

@on

line.

no55

5458

5553

Tysn

esO

ddva

r Lu

nde,

Mal

kene

s, 5

690

Lund

egre

ndod

dvar

.lund

e@ha

ugne

tt.no

2230

3134

36U

lvik

Hel

ge T

veit

5730

Ulv

ikhe

lge_

tvei

t@ho

tmai

l.com

3229

3135

34Va

ksda

lKj

etil

Rødl

and,

Ber

gsda

len

5722

Dal

ekr

oedl

an@

onlin

e.no

3029

3431

28Vo

ssG

jerm

und

Seim

, 570

0 Vo

ssgj

erm

unds

eim

@ho

tmai

l.com

137

134

131

130

123

Voss

estra

ndKr

istin

a Jo

rdal

en, J

orda

lsveg

en 3

81, 5

713

Voss

estra

ndkr

istin

ajor

dale

n@liv

e.no

5755

5453

50Ø

ygar

den

76

52

229 loka

lla

g1432

1413

1472

1442

1382

50

Sauebøndene tar ansvar!Godt Nyttår og takk for samarbeidet i 2016! Me gikk inn i årets lammesesong med 1400 tonn sau/lam på reguleringslager og ein prognose som spådde at dette lageret skulle auka ytterligare med 1700 tonn.

Takket være sauebonden som tar ansvar, og reagera på signala får marknaden har vi oppnådd dette: - fleire lam tidlig i sesongen, spesielt i september- færre store lam- færre lam med fett-trekk og hygiene trekk

Det er vanskelig å bergkna den totale effekten av tiltaka, men ser ein på landet totalt, så er effekten av lågare middelvekt på lam i 2016 i forhold til 2015, ca. 750 tonn redusert overproduksjon. Dette er betydelige mengder, takket være sauebondens dugnadsinnsats.

Ser me på Hordaland som heilhet, så har slaktevekta på lam gått ned med hele 1,1 kg til 18,1 kg i 2016. Likevel helder klassen seg godt oppe. Et middels lam i Hordaland fikk i 2016 klasse R (7,6 - 0,5 i forhold til 2015). 75,5 % av alle Nortura-lam frå Hordaland fikk Stjernelam-tillegg ned med -0,5. Andelen lam som fikk Gourmetlam-tillegg økte med 0,9% til 55,9 %. Dette viser at kvaliteten er god sjølv om det har vært utfordringane gjennom året.

Landet sett under eit, så vi veldig godt fornøyd med tilførslene i året sesong, både når det gjelder tidspunkt når lamma kom til slakting og kvaliteten som er levert. Dette viser nok en gang at Nortura-sauebøndene reagerer på signala frå markna-den.

Korleis går det med salet?

Nortura har fått til 2 nye varestraumar med lam frå Hordaland:• Stjernelam frå Voss, i Rema 1000, region Vest.• Lam frå Hardanger, Nortura Proff (Historiske Hotel, resturangar og storkjøkken).

Lamma frå desse to varestraumane blir i sin heilhet slakta, stykka og pakka på Nortura Sandeid. Totalt blei det i 2016 tatt ut ca. 11.000 lam til desse varestrau-mane.

Kvaliteten er svært god og i omtalen kan ein lesa:

”Vi har verdens beste lam i Norge – med en helt unik historie! Gilde har lammeprodukter fra Lofoten, Trollheimen, Fjordfylket og Hallingskarvet. Vi har lam av villsau fra Helgelandskysten.


Og nå får vi også endelig lam fra Hardanger! Her får vi tilgang til 22.000 sunne og friske lam rett fra fjellbeite, engasjerte bønder som tar vare på dyra og kyndige hender på Sandeid som foredler produktene.”

Vi har besøkt bøndene på Brattespe i Hardanger.

Du som sauebonde bidrog med:Gode tilførsler tidlig i sesongen og godt samarbeid i hele varestraumen, gjør at Nortura har auka salet gjennom dagligvare, storkjøkken og restaurant marknaden med 3 % eller 130 tonn, foredla sau og lam i år. Ferskvare salet har ein auke på hele 8,3%. Det er en god indikator på at me lykkes godt med salet i sesongen, til tross for at er lengre mellom de store ”sjokktilbudene” på fårikålkjøtt.

Dessverre er det ein betydelig nedgang i salet på helt slakt til industrikundane våre. Industrikundane er konkurrerande bedrifter som f.eks. Fatland, Nordfjord, Furuset og andre slakteri- og kjøttforedlingsbedrifter.

At Fatland og de fleste aktørar i Norges kjøper slakt og stykningsdelar frå Nortura er nemlig helt normalt. Nortura har ein høgare marknadandel i tilførselsmarkna-den enn i sluttmarknaden, mens det er motsatt for de fleste av våre konkurrerende slakterier. Det at Nortura faktisk klarer å oppretthalde enn høgare marknadsandel i tilførselsmarkedet er viktig for alle kjøttprodusenter. Det gir Nortura styrke i mark-naden til å løfte prisene på vegne av bonden. Det gir også den nødvendig styrke for å kunne gjennomføre marknadsregulering på ein effektiv måte. Dette tener alle landets sauebønder på.

52

Alle må jobbe saman for å auka saletMe er i en kravande markedssituasjon på sau/lam, det er det ikke tvil om. Sauebøndene har tatt ansvar. Nå er det viktig at både Nortura og KLF (Fatland, Nordfjord, Furuset osv.) står saman om å redusere overproduksjonen.

Mei må gjøre lammet til eit helårsprodukt, samtidig som vi må utnytte sesongene enda bedre. Dette har høg prioritet hos Nortura om dagen. Produktutvikling og ikkje minst jobben med å få til gode avtaler med kjedene er avgjørande for å lykkes.

Greier me å få alle nordmenn til å ete to ekstra måltider med sau/lam i året, vil det gje ein auke i salt på 1500 kg.. Så enkelt og så vanskelig er det.

Ny GivOgså i 2016 har det vart stor aktivitet gjennom prosjektet Ny Giv.Takk til alle enkelpersonar og lokallag som har bidrege for at samarbeidet er så godt!

Sauekontrollen blir stadig bederSauekontrollen utvikles stadig, og er en god investering for å få betre økonomi i saueholdet. Sauekontrollen har også app, om du ønsker å bruke det. Ta kontakt med Nortura sine sauekontroll-registratorar:

Karluf Håkull, tlf. 97 16 55 37, E-post: karluf.hå[email protected] Helge Haugstad, tlf. 48 03 85 73, E-post: [email protected]

Til slutt vil vi ønske dykk lykke til med lamminga. Grunnlaget for årets produksjon er lagt. Gi lamma ein god start, då er mye av jobben gjort. Store fine lam om våren gir store fine lam om hausten.

Takk til HSG for godt samarbeid i 2016.

Hilsen

Karluf Håkull

54

Organisert beitebruk i Hordaland Beitesesongen 2016 I 2016 søkte 97 beitelag om tilskot til drift, noko som er kring det same tal som i fjor. Førebels tilskotssats til drift av beitelag i RMP 2016 var på 10 kr per sau og lam, men endeleg sats vart sett ned til kr 9 per småfe. Justeringa vart gjort i samråd med Bondelaget og Småbrukarlaget, og er vurdert i samanheng med det regionale miljøtilskotet «Beite i utmark» som vart innført i 2013. Dette tilskotet er i 2016 på 45 kr per småfe og går direkte til føretak som er medlem i organiserte beitelag. Tilskotet skal motivere til fleire aktive beitelag og fleire aktive medlemer i beitelaga. Vi vonar at denne ordninga totalt sett vil føre til at større del av utmarksbeitebrukarar vert med i beitelag i Hordaland. Tilskotet vert utmålt etter tal heimsanka sau.

I år var det nokså normale høve når det gjeld snø mengd og starten på sesongen. Lammevekta var normalt gode og dels ekstra høge i dei høgste fjellområda. Dei organiserte beitelag slepte i 2016 totalt 52 046 sau og 84 019 lam på beite. Tapet for sau var 1 065 (2,05 %), 3 301 lam (3,93 %) og 3,21 % tap for sau og lam to-talt. I tillegg kjem eit ukjent tap i buskaper som ikkje er med i beitelag og dermed ikkje er med i talgrunnlaget.

Tapsstatistikk sau på utmarksbeite:

Fylke Antall dyr slept og sanka (innen organisert beitebruk) Tapsprosent, % % tilslutning til org.

beitebruk i fylketSau Lam Sau Lam Totalt

Slept Sanka Slept SankaHordaland 52 046 50 981 84 019 84 019 2,05 3,93 3,21 72

Det låge tapet i Hordaland dei siste åra skuldast i stor grad at vi har lite rovvilt, men også i 2016 fekk Hordaland eit tap på ca. 47 dyr som skuldast jerv (doku-mentert av SNO). Tapa var konsentrert i same området i Røldal som året før. Våren 2016 tok SNO ut individet som forårsaka skada i 2015, men sommaren 2016 var det eit anna individ som tok føre seg.

I 2014 vart det etablert eit Rovviltutval i Hordaland beståande av representantar frå Hordaland Sau og Geit, Beiteutvalets leiar og ein frå Fylkesmannen. Utvalet har gjeve Hordaland Jeger og Fisk i oppdrag å etablere eit fellingslag for rovvilt i Hordaland. I midten av august vart det gjeve fellingsløyve og fellingslaget var raskt på plass. Det var vanskeleg høve for felling utan snø så jerven vart ikkje teke. Beitelaga i områda hadde auka tilsyn heile sommaren og sanka ei veke tidlegare enn planlagd. Det vart betalt ut erstatning for 1 sau og 17 lam i Hordaland. Det er fleire brukarar frå Rogaland som beiter i dette området, og Fylkesmannen i Rogaland betalte ut erstatning for 2 sau og 105 lam i Odda kommune. Tapa var godt dokumenterte.


For sesongen 2016 vert det utbetalt om lag 1,3 mill. kr i tilskot til drift av beitelag. Dette er ein liten oppgang frå 1,1 mill. kr i 2015. Av totalt 1240 medlemmer i alle beitelag, var det 860 som søkte om tilskotet «beite i utmark» i 2016. Desse føre-taka vil få utbetalt i overkant av 4,1 mill. kr for sesongen 2016. I 2013 var dette tilskotet nytt og utbetalinga var då på om lag 3,9 mill kr (4,5 mill i 2014 og 3,9mill i 2015).

Investeringsmidlar - tilskot til tiltak i beiteområderRamma for investeringsmidlane i organisert beitebruk var i 2016 på kr 550 000, med noko tilbaketrekte midlar ga dette ei totalramme på kr 755 000,-. Totalt 33 beitelag søkte om investeringsmidlar til i alt kring 70 tiltak. Totalt vart det i år løyvd kr 753 508,-. Midlane vart utlyst i to omgangar dette året. Tiltak som vart høgast prioriterte i 2016 var, som tidlegare, faste sankeinstal-lasjonar, bruer for føring av dyr og elektronisk overvakingsutstyr. I tillegg vart tiltak som bidreg til auka beiting av storfe prioritert. Vi ser det som viktig å auke tilskot til elektronisk sporeutstyr og å ha ein føreseieleg sats, noko som føreset ei føreseieleg storleik på ramma til investeringstilskot framover. I samråd med beiteutvalet blei difor satsane for elektronisk sporeutstyr og saltsteinautomatar satt opp til høvesvis kr 400,- per eining og opptil 20% av tal slepte vaksne søyer, og kr 500,- persaltsteinautomat.

Ramma for investeringstilskot har gått ned dei siste åra frå kr 650 000 i 2013 til kr 550 000 i 2016. Tildelt ramme for 2017 er litt høgare igjen og vert på kr 600 000.

Beiteutvalet i HordalandFylkesmannen i Hordaland har oppnemnd Beiteutval som består at representantar frå Hordaland Sau og Geit, Hordaland Småbrukarlag og Hordaland Bondelag. Beiteutvalet bidreg med synspunkt i fordeling av investeringsmidlane og elles i diskusjonar, høyringar og aktuelt som gjeld beitebruk i fylket.

Beiteutvalet hadde to møter i 2016 der fordelinga av investeringstilskot vart dis-kutert. Vi drøftar og om vi i 2016 skulle ha møteserie med beitelaga i fylket. Dette har vi gjort nokre gongar tidlegare med god oppslutnad frå beitelaga. Av ymse årsaker fekk vi ikkje gjennomført nemnde møteserie i 2016, men det føreligg ein plan for gjennomføring i 2017.

Kari Elsa A. des BouvrieFylkesmannen si Landbruksavdeling

56

Informasjon.

Statens naturoppsyn (SNO) og rovviltoppgåver i Hordaland:

SNO er tillagt fylgjande ansvar i høve dei 4 store rovviltartane våre (bjørn, ulv, gaupe og jerv) + kongeørn. Ivareta nasjonale miljøverdiar, førebygge miljøkriminalitet og sikre biologisk mangfald Skadedokumentasjon Bestandsregistrering Felling av rovvilt i offentleg regi

Skadedokumentasjon vert utført av rovviltkontaktar (RVK). I Hordaland har SNO 4 rovviltkontaktar fordelt på desse regionane.Navn Adresse

Kontakt info:) Ansvarsområde

Haugen, Hartvig 5645 Sævareid

P: 56 58 31 96 M: 970 13 594 [email protected]

Ytre deler av Hordaland

Hardangervidda Fjelloppsyn

V/ Harald N. Andersen (Førbels)

M: 902 13 685 Hardanger med omland

Slettemark, Ingmar Grove 5700 Voss

P: 56 51 54 07 M: 957 09 271 [email protected]

Nordhordland

Dunkley, Andreas Jonas Liesgt. 11 5529 Haugesund

M: 48 02 54 44 [email protected]

Sør i Hordaland, nord i Rogaland

Ta kontakt med RVK i naboregion eller regionalt rovviltansvarleg om du ikkje får kontakt med næraste RVK!

Dei lokale RVK-ane står for feltkontroll ved skader på husdyr og kontroll av meldingar om rovvilt.

Ved ein skadesituasjon på husdyr, der det er mistanke om at freda rovvilt er skadevoldar, skal husdyreigar melda ifrå omgåande og påvisa kadaveret for RVK. Ved funn av kadaver bør husdyreigar straks dekka til kadaveret med stein, buskar e.l, slik at åtseletarar ikkje kjem til. La det elles liggja mest mogleg urørt. Merk funnstaden så den er lett å finna att. Bruk eventuelt GPS.

RVK skal gjera ei undersøking av kadaveret for å dokumentere dødsårsak i rapport og bilde. Undersøkinga er gratis! Om dødsårsak ikkje er mogleg å påvise, vert SNO si vurdering av dødsårsak ukjent. Dødsårsak ukjent utelet ingen årsak til død. Med bakgrunn av RVK sin rapport, vil regionalt rovviltansvarleg i SNO setja endelig konklusjon, med attendemelding til husdyreigar. Opplysningane vert lagt inn i ein database (Rovbase). Rovbasen finn du òg på nett. www.rovbase.noDesse opplysningane vil vera grunnlaget når Fylkesmannen handsamar søknader om erstatning.

Søknader om erstatning: Det er Fylkesmannen som skal kontaktast ved spørsmål om forvaltning av rovvilt og erstatning for skade påført av freda rovvilt. Søknader om erstatning skal sendast Fylkesmannen innan 1. november same året skaden er registrert. Elles er forvaltning av rovvilt tillagt Rovviltnemnda i region 1(Vest Agder, Rogaland, Hordaland, Sogn og Fjordane) og Miljødirektoratet. SNO har ikkje forvaltningsansvar i høve rovvilt.

Informasjon rovvilt


Spor og DNA frå rovvilt. Ved funn av spor etter ein av dei 4 store rovviltartane våre, er det fint om du tek bilde av sporet og legg det inn i databasen for rovviltobservasjonar: www.skandobs.no, slik at observasjonen din vert registrert.Ta bilde vinkelrett ovanfrå og eit bilde av sporrekka. Bruk målestokk i bildet. Du kan òg eventuelt kontakta ein av våre rovviltkontaktar for hjelp. Ved funn av DNA-spor, ekskrement eller hår, kan dette analyserast for art og individ. Bruk ein rein plastpose eller liknande. Unnlat å ta på prøven, legg den i frys og ta kontakt med ein av våre rovviltkontaktar for vidare oppfølging.

Rovvilt i Hordaland i 2016. Det er registrert 94 kadaversaker i Hordaland. 33 saker er registrert med ukjent dødsårsak, 7 som ikkje rovvilt, 3 til rev og anna årsak med 1.

Til dei ulike artane av freda rovvilt fordeler kadaversakene i perioden 2012-2016 seg slik: Art 2012 2013 2014 2015 2016

Bjørn 0 0 0 0 0Jerv 0 3 0 23 47Ulv 0 0 0 0 0

Gaupe 0 0 0 0 1Kongeørn 5 9 6 5 2

Freda rovvilt 0 0 0 0 0Totalt 5 12 6 28 50

Saker med status som usikker, antatt, dokumentert er med.

I diagram:

Førekomst av rovvilt, registrert som kadaversaker, finn ein i desse kommunane:

Art: Fitjar Odda GranvinBjørn 0 0 0Jerv 0 x 0Ulv 0 0 0Gaupe 0 0 0Kongeørn X 0 X

Tal kadaversaker i perioden 2012-2016.

2012 2013 2014 2015 201627 31 34 53 94

Informasjon rovvilt

58

Bestandsovervaking. Ulv: Ingen dokumenterte registreringar.

Bjørn: Ingen dokumenterte registreringar.

Jerv: Overvakinga av jerv er koordinert for heile fjellområdet på Hardangervidda. Det er samla inn 29 prøvar som er levert inn for analyse for dna. Desse syner 2 ulike individ. Dette er jerv med individnummer 240(hann) og 3597(hann).Ind.nr. 240 er tekne ut i ekstraordinært uttak den 11.4.16. 4 ekskrementprøvar er funne i år etter denne jerven og alle er funne i Ullensvang kommune. Ind. 240 er registrert første gong på Hardangervidda i 2007. Jerv nummer to er ind.nr. 3597. Den er funnen i 15 prøvar i desse kommunane, Ullensvang (2), Nore og Uvdal (3), Vinje (10). Elles markerer 9 prøvar for jerv men ikkje individ og 1 prøve er ikkje fungerande.

Gaupe: Ingen registrerte familiegrupper. Ein fotodokumentsjon av gaupe i Odda kommune.

Kongeørn: Frå 2012 er kongeørn teke inn i program for nasjonal overvaking. Aktuelle område er teke ut for intensiv overvaking. Voss med omland er eit av desse områda for intensiv overvaking.

Andre kjente reirlokaliteter er lagt inn i Rovbase og hekkeaktivitet i desse lokalitetane skal følgjast opp ved høve.

For 2016 er det i Hordaland registrert 6 vellykka hekkingar av kongeørn med ungar i reiret.

3 av desse er registrert i ekstensivt overvaka område.

I 2016 er det ikkje dokumentert yngling for nokon av dei 4 store rovviltartane.

Kontakt og info m.m:

Fylkesmannen i Hordaland, Miljøvernavd. (sentralbord ) 55 57 20 00.

Aktuelle nettstadar: www.rovviltportalen.no www.rovdata.no www.rovbase.no www.skandobs.no/

Aurland 01.12.2016

Med helsing

Rein-Arne Golf -Regionalt rovviltansvarleg-

Statens naturoppsyn-Aurland Fjordsenteret 5745 Aurland 480 94 364 E.post: [email protected]

Informasjon rovvilt

VHF-SAMBAND FOR AKTIVE BRUKERE I NORSK NATUR

www.sradioen.no [email protected] tlf: 22 05 47 05

Dyresankere og andre som ferdes/arbeider i utmark vet at flere områder i norsk natur ikke dekkes av tradisjonelt mobilsamband. SRadioen gir deg god kommunikasjon via et nett av basestasjoner og sikkerhet via tilknyttede vaktsentraler. Et effektivt VHF-samband der alle hører alle!

Kontakt oss for nærmere informasjon om sambandet!

VHF-sambandet med god dekning og sikkerhet!

SRadioen -

ww

w.b

ekly

s.no

Årsmelding 2016 · 2017-02-21 · HSG Årsmelding 2016 5 Program for årsmøtet i HSG 2017 Fredag...

Documents

Transcript of Årsmelding 2016 · 2017-02-21 · HSG Årsmelding 2016 5 Program for årsmøtet i HSG 2017 Fredag...