Rrugae ArbëritRruga

e ArbëritBotim Periodik i Shoqatës “Lidhja e Intelektualëve Dibranë”. Viti II i Botimit. Nr. 12(20). Dhjetor 2007 Çmimi: 50 lekë, 20 dinarë

cyan magenta yellow black

Adresa e redaksisë: Blloku i banesave “Gintash”, Laprakë. Tel.068 31 19 232. E-mail: Lid_gazeta@yahoo.com. www.dibra.org

Rruga e Arbërit, jaRruga e Arbërit, jaRruga e Arbërit, jaRruga e Arbërit, jaRruga e Arbërit, jarelacioni teknikrelacioni teknikrelacioni teknikrelacioni teknikrelacioni teknik

dhe preventivi përdhe preventivi përdhe preventivi përdhe preventivi përdhe preventivi përtre lotet e paratre lotet e paratre lotet e paratre lotet e paratre lotet e para

“Pa viza në Dibër”“Pa viza në Dibër”“Pa viza në Dibër”“Pa viza në Dibër”“Pa viza në Dibër”

Një tufë urimesh për dibranëtNjë tufë urimesh për dibranëtNjë tufë urimesh për dibranëtNjë tufë urimesh për dibranëtNjë tufë urimesh për dibranëtdashamirë të “Rrugës së Arbërit”dashamirë të “Rrugës së Arbërit”dashamirë të “Rrugës së Arbërit”dashamirë të “Rrugës së Arbërit”dashamirë të “Rrugës së Arbërit”

Kryetari i Bashkisë së Pesh-kopisë z. Ilir Krosi dhe krye-tari i Komunës së Dibrës sëMadhe, z. Argëtim Fidakërkojnë heqjen e regjimitkufitar të vizave për shtetasite dy vendeve. NdërsaQeveria Shqiptare e ka bërënjë gjë të tillë, shtetasit sh-qiptarë që kalojnë në Maqe-doni paguajnë aktualisht nga10 Euro për vizë. Në kuadrine projekteve të përbashkëtatë Shqipërisë dhe Maqedo-nisë për integrimin në BEdhe NATO pritet që edheQeveria Maqedonase tëliberalizojë dhënien e vizavepër shtetasit shqiptarë. Tëparët që përfitojnë janëDibranët, të ndarë padrejtë-sisht 95 vite më parë...

FAQE 3

Në përgjigje të PETICIONIT të Shoqatës “Përmbrojtjen e pronave dhe të mjedisit të

Pellgut të Drinit të Zi”, me qendër në Dibër, tëdatës 29.11.2007, drejtuar Presidentit të Repub-likës, z.Bamir Topi, Kryetares së Kuvendit, znj.Jozefina Topalli, kryeministrit të Shqipërisë, z.SaliBerisha dhe ministrit të Ekonomisë dhe Energji-tikës të Republikës së Shqipërisë, z. Genc Ruli,lidhur me shqetësimin për projektin për ndërtimine mundshëm të një HEC-i në Skavicë të Kukësit,me pasojë përmbytjen dhe asgjësimin e gjithëPellgut të Dibrës, ditën e enjte, datë 13.12.2007në orën 17.00

u ftua në Ministrinë e Ekonomisëdhe të Energjitikës dhe u prit në një takim njëdelegacion i Kryesisë së Shoqatës “Për mbrojtjene Pellgut të Drinit të Zi”, i përbërë nga nënshk-ruesit e atij peticioni, Z. Nazmi Drizi - Kryetar iShoqatës, Z.Ali Hoxha – iniciues dhe KryetarNderi i Shoqatës; Z.Sadin Përnezha – nënkry-etar dhe z. Nazmi Skepi – sekretar i Shoqatës.Në atë takim të cilin e organizoi dhe e drejtoiministri Genc Ruli, ishin të pranishëm edhezv.ministri N.Alibali, deputeti i Dibrës Rr.Kaleci,Prefekti i Dibrës, Xh. Seiti, si dhe dy anëtarë tëKryesisë së Shoqatës: Osman Begu dhe Zy-ber Kaba.

Ajo që duhet theksuar që në fillim është faktise pavarësisht se nga të dyja palët pati mirëk-uptim lidhur me shqetësimin e njëri-tjetrit, ështëpër t’u theksuar dhe evidentuar se ministri Ruli,

Hidrocentrali i Skavicës, ministri Ruli takohet me përfaqësues të shoqatës “Hidrocentrali i Skavicës, ministri Ruli takohet me përfaqësues të shoqatës “Hidrocentrali i Skavicës, ministri Ruli takohet me përfaqësues të shoqatës “Hidrocentrali i Skavicës, ministri Ruli takohet me përfaqësues të shoqatës “Hidrocentrali i Skavicës, ministri Ruli takohet me përfaqësues të shoqatës “Për mbrojtjen e Pellgut të Drinit të Zi”Për mbrojtjen e Pellgut të Drinit të Zi”Për mbrojtjen e Pellgut të Drinit të Zi”Për mbrojtjen e Pellgut të Drinit të Zi”Për mbrojtjen e Pellgut të Drinit të Zi”

Dogana e Bllatës

Faqe 6-7

fjalën e tij të hapjes e filloi me këtë shprehje:“Shteti ka logjikën e vet dhe i bën gjërat ashtu

sipas asaj logjike”. Më tej sqaroi duke iu drejtuarpalës negociuese: “Ju keni të drejtën të argu-mentoni pretendimet tuaja...”

Dhe pasi parashtroi një sërë çështjesh të tjeralidhur me mungesën e energjitikës në vend, dukesqaruar se ai nuk është një projekt i ri, por itrashëguar nga qeveritë e mëparshme, që ngakoha e monizmit etj dhe se ndërtimi i HEC-it tëSkavicës, më tepër ka të bëjë si rregullator përgjithë krahinën e Drinit lidhur me HEC-et e tjera,të Fierzës, etj, si rezervuar për ta, e përfundoifjalën e hapjes duke theksuar se “Çdo zgjidhjedo ta bëjmë me konsultime sipas shkallëve”.

Më pas e mori fjalën z.Nazmi Drizi, Kryetar iShoqatës, i cili pasi falënderoi ministrin Ruli dhestafin e tij për organizimin e këtij takimi, ai parash-troi disa argumente të paraqitura edhe në atëpeticion, mbi bazën e të cilave populli i Dibrës ekundërshton ndërtimin e HEC-it të Skavicës,duke theksuar se dëmi ekonomik është shumëmë i madh se sa fitimi.

I dyti, nga delegacioni i Shoqatës e mori fjalënz.Ali Hoxha, iniciues dhe Kryetar Nderi i Sho-qatës, i cili e vuri theksin në argumentet his-torike dhe etnokulturor të problemit:

“Për mua, dëmi ekonomik qëndron në plan tëdytë, në krahasim me dëmin historik, etnokultur-ore që i shkaktohet kombit, pasi me ndërtimin e

atij projekti përmbytet një herë e përgjithmonë egjithë Dibra së bashku me varret dhe historinë esaj, - theksoi ai. – Ne nuk kërkojmë “qiqra nëhell” siç bëjnë vlonjatet kur kundërshtojnëndërtimin e një HEC-i në krahinën e tyre, vetëmme pretekstin se ai u dëmtoka atyre biznesinme turizmin. Krejt e kundërta ndodh me projek-tin e Skavicës, pasi këtu nuk bëhet fjalë për një“dëmtim” mjedisi, por për përmbytjen përgjith-monë nën ujë të të gjithë Pellgut të Dibrës, mësaktë zhduket e gjithë Dibra dhe historia e saj.Këtu nuk është fjala thjesht për cenimin e pronës,por fjala është për zhdukjen e vendbanimit tënjë krahine të tërë, për zhdukjen e kujtimevehistorike e të varreve të të parëve, të trashëgi-misë shekullore, bile mijëravjeçare, të rrënjëveetnokulturore të një krahine të tërë. Në qoftë sështeti ka me të vërtetë interes kombëtar përndërtimin e atij HEC-i, atëherë më parë duhet tëndërtojë një Dibër të re, diku ndërmjet Tiranës eDurrësit dhe të gjejë vend edhe për rivarrosjene eshtrave të varreve qindravjeçare të të parëvetanë, të cilët kanë dhënë jetën për mbrojtjen eatyre trojeve nga armiqtë e huaj shekullorë dhevetëm atëherë mund të bëhen negociata, përnjë gjë të tillë, duke mos harruar faktin se i gjithëpopulli i Dibrës që shpërngulet duhet të jetë ak-sioner, me kushtin që pasardhësit tanë të rik-thehen përsëri në trojet e të parëve të vet, passkadimit të afatit kohor”, - përfundoi fjalën Ali

Hoxha.Më pas, gjithsecili nga të pranishmit shfaqën

mendimet dhe argumentet e veta duke plotë-suar njëri-tjetrin në atë takim që zgjati prej mëshumë se një orë bashkëbisedimi.

Në fjalën e tij të mbylljes, ministri Ruli, ndër tëtjera theksoi sa vijon:

“E vlerësoj shumë seriozisht këtë takim. As-gjë nuk do të bëhet pa i vënë në balancë tëgjitha gjërat, të gjitha anët e problemit. Do tëbëjmë të gjitha vlerësimet, deri tek ambienti. Pordo të merret mendimi i shumicës. Asnjeri nuk dotë guxonte të ndërmerrte veprime të njëanshme.Qëndrime të njëanshme nuk do të mbajmë.”

Pas këtyre fjalëve shpresëdhënëse të minis-trit Ruli, takimi u mbyll me mirëkuptim nga të dyjapalët dhe me premtimin nga ana e Ministrisë sëdo të shpresojmë edhe për takime të tjera.

Në fund depozituam tek sekretari edhe disamateriale të botuar kohë më parë në shtypin epërditshëm, me argumentet që kundërshtojnëndërtimin e një projekti të tillë, si ai i HEC-it tëSkavicës, duke sqaruar se në Pellgun e Dibrësnga ujëvarat natyrore ndërtohen rreth 10 HEC-e të vegjël, të cilën prodhojnë aq energji elek-trike sa ç’mund të ofrojë projekti i Skavicës, nënjë kohë që ato nuk dëmtojnë fare asnjë pëllëm-bë tokë produktive dhe pa cenuar asnjë ngavlerat historike dhe etnokulturore të Dibrës.

Korresp. i “Rruga e Arbërit”

Mbi edukiminMbi edukiminMbi edukiminMbi edukiminMbi edukiminestetik në shkollënestetik në shkollënestetik në shkollënestetik në shkollënestetik në shkollën

e mesmee mesmee mesmee mesmee mesmeNGA HAJRI MANDRI

FAQE 9

FAQE 2

Lutfi Hoxha, aktoriLutfi Hoxha, aktoriLutfi Hoxha, aktoriLutfi Hoxha, aktoriLutfi Hoxha, aktoridibran i 100 rolevedibran i 100 rolevedibran i 100 rolevedibran i 100 rolevedibran i 100 roleve

Nga Dr.ASTRIT HOXHAMësues i Merituar

FAQE 11

Kryesia e ShoqatësKryesia e ShoqatësKryesia e ShoqatësKryesia e ShoqatësKryesia e Shoqatës“LID” dhe redaksia“LID” dhe redaksia“LID” dhe redaksia“LID” dhe redaksia“LID” dhe redaksia

e gazetës jue gazetës jue gazetës jue gazetës jue gazetës juurojnë: Gëzuarurojnë: Gëzuarurojnë: Gëzuarurojnë: Gëzuarurojnë: GëzuarVitin e Ri 2008!Vitin e Ri 2008!Vitin e Ri 2008!Vitin e Ri 2008!Vitin e Ri 2008!Fjalë pa tufa - Nga Naim Plaku

Dhjetor2 0 0 7 2KRKRKRKRKRYESOREYESOREYESOREYESOREYESORE

KËSHILLIBOTUESI GAZETËS

Drejtor: RAKIP SULI. Kryeredaktor: SHAQIR SKARRA.Redaksia: Hajri Mandri, Prof. Dr. Bashkim Lleshi, Prof. Dr. Shaban Sinani,Bujar Karoshi, Rexhep Torte, Dukagjin Hata, Dr. Hasan Leka, Mirvet Lala,ADRESA E GAZETËS: Blloku i banesave “Gintash”, market “KEN”, Laprakë.Tel.068 31 19 232. Tel: (04) 357 179. E-mail: lid_gazeta@yahoo.com

Opinionet dhe komentet e botuara nuk shprehin qëndrimine redaksisë dhe Shoqatës “LID”.

Shoqata “Lidhja e Intelektualëve Dibranë”,PROCREDIT BANK. Nr. Llog: Në lek 13-661344-0001.

Euro 13-661344-0102. USD 13-661344-0203.

Me fondet shtese nga buxheti I shtetit, per vitin 2007, eshteplanifikuar fillimi I ndertimit te rruges Bulqize-Ura e Cerenecit,Loti1.

Loti1 fillon ne Km 0 ne dalje te qytetit te Bulqizes dhe perfundonne km 6,9, para Ures se Qytetit.

Pergjithesisht rruga ndjek gjurmen ekzistuese duke bere per-miresimet e nevojeshme ne planimetri dhe altimetri.

Gjeresia e rruges : (2x3,5)m pjesa kaluese, (2x1,25)m bankinaPaketa kryesore e shtresave rrugore do te jete:- 4 cm asfaltobeton- 5cm binder- 8 cm konglomerat bituminoz- (2x15)cm stabilizant- (2x15)cm cakull gurore i fraksionuarVeprat e artit perfaqesohen kryesisht nga tombino rrethore

dhe katrore etj.Disa punime per nje gjatesi rreth 300 ml jane kryer ne vitin

2005.Projekt-preventivi eshte hartuar ne vitin 2005 nga firma pro-

jektuese ITP Tirane.Punimet do te kryhen konform projektit te detajuar dhe speci-

fikimeve teknike perkatese.

Nr. ZERI Emertimi i punimit Njesia Sasia Loti 3 Sasia Loti 2 Sasia Loti 1KATEGORIA NR.1 : PUNIMET E DHERAVE DHE PRISHJET1 A.1 Germim i Zakonshem m3 84300 67500 306402 A.2 Germim ne Shkemb m3 200054 70330 501003 A.3b Pergatitja e themelit te mbushjes m2 152000 21000 210004 A.5a Formimi i trupit te Rruges me material

germimi rrugor m3 22000 47400 104005 A.5b Formimi i trupit te Rruges me material

kariere , shtrimi …. m3 17033 50000 280006 A.14 Shkaterrim Betone , Mur tulle e guri m3 186 308 400

Shuma 1

KATEGORIA NR.2 : SHTRESAT RRUGORE1 C.1a Skarikfikimi i shtresave te Asfaltit Ekz. m2 22300 20000 230002 C.2a Material Çakelli mbeturine , ose zhavor,

per nenshtrese m3 9160 10300 130003 C.1b Baza me material , çakell gurore

i Fraksionuar , 2 x 15 cm. m3 13400 15000 195004 C.1bis Stabilizant me material

te thyer 0-31.5 mm , 2 x 15 cm. m3 13740 14700 195005 C.1ba Stabilizant per bankina 0-31.5 mm , t.= 17 cm m3 1673 1734 23466 C.2 Shtrese Konglomerat bituminoz 8 cm.

(perfshi kryqezimet dhe vend pushimet) m2 45500 48000 640007 C.3 Binder , 5 cm (perfshi kryqezimet e vend pushimet) m2 45100 47500 635008 C.5b Asfalto beton 4 cm.

(perfshi kryqezimet e vend pushimet) m2 44700 47000 63000Shuma 2

KATEGORIA NR.3 : STRUKTURAT E VOGLA , TOMBINOT , MURE MBAJTESE DHE PRITESE1 B.1a Germim per Struktura ne dhera

(0-4.0 - 8.0 m thellesi) m3 2800 6152 59302 B.2a Germim per Struktura ne shkemb

(0-4.0 m thellesi) m3 760 1000 22003 B .9a Mbushje me material germimi m3 132 226 6504 B.9b Mbushje me material nga Karierat m3 250 210 1545 B.11a Beton themeli klasa 150 + Kallep m3 594 787 6586 B13a Beton themeli klasa 200 + Kallep m3 125 184 1267 B.13c Beton Strukturash klasa 300 + Kallep m3 717 1623 9118 B.15b Hidroizolim i betonit nentokesor m2 2100 1620 12509 B.17b F.V.Hekuri per Armim ton 30.83 104 67.14

Shuma Nr. 3

KATEGORIA NR. 3/A : VIADUKTI NE KM.15 + 050 - L.= 1 X 29 + 2 X 22M1 B.1a Germim per Struktura ne dhera (0-4.0 - 8.0 m thellesi) m3 3158 2349

Germim per Struktura ne Shkemb (4.0 - 8.0 m thellesi) m3 605 4102 B.9b Mbushje me material nga Karierat m3 3503 B13a Beton Strukturash klasa 200 + Kallep m3 660 2344 B.13c Beton Strukturash klasa 300 + Kallep m3 686 8525 B.13c/1 Trare Beton Arme te Paranderur , klasa 400 m2 876 8766 B.15a Membrane hidroizoluese m2 904 9047 B.17b F.V.Hekuri per Armim ton 109 788 B.17b Pllaka Neoprene ose seiismic lamps cope 78 849 B.19 F.V. e Fugave te deformimit ml 25 1910 B.21 Dalja e drenimit nga soleta e ures kg 6011 B.22 Tuba Kullimi dhe drenimi Dn. 100 mm. ml 80 40

Shuma Nr. 3/a

KATEGORIA NR. 4 : PUNIME NDIHMESE1 E.2a Ndertim Mur Gabioni m3 10 21 92 E.3e/b F.V.Tubo B.Arme Ø - 125 cm ml 20 603 E.3/f F.V.Tubo B.Arme Ø - 150 cm ml 15 284 E.9a Parmake ml 3500 3500 22005 E.9b Parmake me Parapet ml 62 111 916 E.10 Shenja Rrugore m2 35 35 407 E.11 Lyerje e shenjave Horizontale m2 3150 1900 22008 E.13 F.V.Gjeotekstil 300 gr/m2 m2 17000 15000 100009 F.1 Veshje e shpatinave me bar m2 30000 30000 18500

Shuma Nr. 4

KATEGORIA NR. 5 : ZERA SHTESË1 H.1a Zhvendosje e linjes elektrike 6 kw ml 363 120 1962 H.1b Zhvendosje e linjes elektrike 220 kw ml 631 6103 Hapje Seksioni dhe vendosje Tuba Plastik

D.=100 mm., per Fibra Optike ml 4925 5100 69004 Vendosje Puseta per kanaline

Fibrave Optike , 1.80 x 0.65 x 1 cope 12 12 105 F.V.Tuba metalik Ø - 130 mm. per mbeshtetjen

e tubit te kabllove optike ne Vepra Arti ml 200 200 200Shuma Nr. 5

Fond Rezerve 5 %Përgatiti:Ing. SHKËLQIM LUSHA

Rruga e Arberit, ja relacioni teknik dhe preventivi për tre lotet e paraRruga e Arberit, ja relacioni teknik dhe preventivi për tre lotet e paraRruga e Arberit, ja relacioni teknik dhe preventivi për tre lotet e paraRruga e Arberit, ja relacioni teknik dhe preventivi për tre lotet e paraRruga e Arberit, ja relacioni teknik dhe preventivi për tre lotet e paraRELACION TEKNIK MBI OBJEKTIN:

NDERTIM RRUGA BULQIZE-BLLATE(BULQIZE-URA CERENECIT)

LOTI I PARE

Me fondet shtese nga buxheti I shtetit, per vitin 2007, eshteplanifikuar fillimi I ndertimit te rruges Bulqize-Ura e Cerenecit,Loti2.

Loti2 fillon ne km6,9 para Ures se Qytetit dhe perfundon nekm12 ne drejtim te Peshkopise.

Pjesa e rruges prej ~ km6,9 deri ~km7,44 eshte krejtesisht ere, duke u shmangur nga gjurma ekzistuese ne nje distancerreth 300ml. Ne vazhdim pasi nderpret lumin e Bulqizes me njeure te re, rruga ndjek pergjithesisht gjurmen ekzistuese nekrahun tjeter te lugines te lumit duke bere dhe permiresime tepjeseshme ne planimetri.

Gjeresia e rruges : 2x3,5m pjesa kaluese, 2x1,25m bankinatPaketa kryesore e shtresave rrugore do te jete:- 4 cm asfaltobeton- 5cm binder- 8 cm konglomerat bituminoz- (2x15)cm stabilizant- (2x15)cm cakull gurore i fraksionuarVEPRAT E ARTIT. Ne km 7,368 eshte parashikuar Ura e Qytetit

me HD 2x22m+1x29m mbi lumin e Bulqizes. Ballnat e ures janeparashikuar me themele masive, ndersa pilat te perbera prej dyshtyllave betonarmeje. Mbistruktura parashikohet me trare teparapergatitur e te paranderur dhe solete monolite.

Veprat e tjera te artit perfaqesohen pergjithesisht nga tombinorrethore dhe katrore, etj.

Projekt-preventivi eshte hartuar ne vitin 2005 nga firma pro-jektuese ITP Tirane.

Punimet do te kryhen konform projektit te detajuar dhe speci-fikimeve teknike perkatese.

LOTI I DYTE

Me fondet shtese nga buxheti I shtetit, per vitin 2007, eshteplanifikuar fillimi I ndertimit te rruges Bulqize-Ura e Cerenecit,Loti3.

Loti3 fillon ne km12 dhe perfundon ne km16,925 te UraCerenecit. Rruga e re vazhdon ne luginen e lumit duke ndjekurpergjithesisht gjurmen ekzistuese, duke bere dhe permiresimesiç eshte ai te vendi i quajtur Tre Cezmat nga km14,6 deri tekm15,1.

Gjeresia e rruges: 2x3,5m pjesa kaluese, 2x1,25m bankinatPaketa kryesore e shtresave rrugore do te jete:- 4 cm asfaltobeton- 5cm binder- 8 cm konglomerat bituminoz- (2x15)cm stabilizant- (2x15)cm cakull gurore i fraksionuarVEPRAT E ARTIT. Viadukti ne km15,05 perbehet nga tre hape-

sira, (dy hapesira anesore nga 21m dhe hapesira e mesit 28m).Gjeresia e ures eshte: 9,2m pjesa kaluese dhe 2 trotuare nga

1,5m seicili.Veprat e tjera te artit perfaqesohen pergjithesisht nga tombino

rrethore dhe katrore, etj.Projekt-preventivi eshte hartuar ne vitin 2005 nga firma pro-

jektuese ITP Tirane.Punimet do te kryhen konform projektit te detajuar dhe speci-

fikimeve teknike perkatese.

LOTI I TRETË

PREVENTIVI I OBJEKTIT: NDERTIM RRUGABULQIZE - BLLATE (BULQIZE - URA E CERENECIT)

Loti 1: Km. 0 + 0.00 deri Km. 6 + 900. Gjatesia 6900 ml. ; Siperfaqja 63000 m2

Loti 2: Km. 6 + 900 deri Km. 12 + 0.00. Gjatesia 5100 ml.; Siperfaqja 47000 m2

Loti 3: Km. 12 + 000 deri Km. 16 + 925. Gjatesia 4925 ml. ; Siperfaqja 44700 m2

Dhjetor2 0 0 73 AKAKAKAKAKTUTUTUTUTUALITETALITETALITETALITETALITET

Nga Rexhep TORTE

I lir Krosi, kryetar i BashkisëPeshkopi-Shqipëri dhe Argëtim Fida,kryetar i komunës Dibra e Madhe-Maqe-doni, deklarojnë sa janë të kënaqur memarrëdhëniet ndërkufitare mes Dy Di-brave, me regjimin ekzistues kufitar dhesi e parashikojnë të ardhmen e kësajzone

Dibra e Madhe në Maqedoni dheDibra e Vogël-Peshkopia në Shqipërijanë dëshmia më e qartë për plagën qëka shkaktuar kufiri i vendosur 95 vitemë parë nga Serbia hegjemoniste dhei miratuar nga Konferenca e Ambasa-dorëve në Londër dhe nga Konferencae Paqes në Paris.

Alivanosja shpirtërore, ekonomikedhe kulturore e popullatës së këtyrezonave kufitare për fat të keq po vazh-don edhe kësaj dite, edhe pas 16 vitevetë demokracisë. Ky kufi u hap për herëtë parë në 9 qershor të vitit 1992. Janënënshkruar disa marrëveshje përregjimin e vizave, mes tyre edhe Mar-rëveshja për qarkullimin e vogël kufitarmes dy vendeve me shtrirje deri 10 kilo-metra e nënshkruar më 15 qershor2000.

Ilir Krosi, kryetar i Bashkisë Pesh-kopi, theksoi se:” Bashkëpunimindërkufitar mes dy Dibrave, ditaditës,dhe vit pas viti vjen duke duke uforcuar. Kjo jo vetëm në aspektin kul-turor por edhe në lëmin ekonomik. Tash-më grantet që po i jep Bashkimi Evropi-an, kanë për qëllim ta afrojnë sa mëshpejt Maqedoninë me Shqipërinë.Janë programe të ndryshme që po naorientojnë me fonde përkatëse për tuafruar dhe për tu zhvilluar edheekonomikisht”, tha Krosi.

ME HAPA TË SHPEJTËZHVILLIMORË

Në aspektin e decentralizimit,përgjegjësitë që kërkon Bashkimi Evro-pian “na bën që t’i decentralizojmëpushtetin dhe financat, për të ecur mehapa më të shpejtë zhvillimorë në Sh-qipëri. Ky decentralizim që bëhet ngalartë poshtë, na jep më shumë kompe-tenca për tu afruar dhe për të realizuarbashkëpunimin më konkret nëzgjidhjen e problemeve të përbashkëtame të cilat po ballafaqohemi. Gjithash-tu edhe infrastruktura është nëpërmirësim e sipër dhe projekti i madhi Rrugës së Arbërit tashmë është futurnë agjendën zyrtare të Qeverisë së Re-publikës së Shqipërisë dhe po finan-cohen me miliona euro për ta bërë je-

Në Dibër Kurban Bajrami u festua në mënyrësolemne. Dyzet xhamitë e Myftinisë së Dibrës

në qytet dhe në fshatra ishin të mbushura përplot mebesimtarë, ku u fal namazi i Kurban Bajramit me me-sazhin për dashamirësi, paqe dhe solidaritet mesnjerëzve. U bënë homazhe nëpër varreza, vizitat endërsjella familjare, therja e kurbanëve dhe shpërn-darja e mishit. Argëtim Fida, kryetar i komunës sëDibrës, duke përshëndetur në emër të pushtetit ven-dor, theksoi se: “Kjo festë e madhe islame bëhet edhemë e madhërueshme, kur në bashkëpunim me Meshi-hatin e Bashkësisë islame të Dibrës, arritëm një mirëk-uptim që të realizojmë një ëndërr të kahmotshme tëqytetit tonë, përkatësisht ndërtimin e bulevardit tevarrezat e vjetra Dibrës ia hapi arteriet e jetës për tëardhmen. Ky mirëkuptim i gjerë musliman me nëmyftiun e qytetit në interes të popullatës vazhdoi edheme vendimin e KK që për këtë zemërgjerësi të qyteta-rëve tanë edhe komuna të kontribuojë bashkë memyftininë që Dibrës t’i ofrojmë edhe një objekt kapitalku qytetarët do t’i predikojnë traditën dhe ritet musli-mane. Ky objekt me idetë më moderne arkitektonikedo të jetë edhe objekt i arkitekturës tradicionale di-brane të komunitetit musliman, sepse mbi 99 përqinde popullatës është me religjion musliman. Kjo Xhamidhe kjo Sahatkullë me pozicionin që ka do të jetë edukshme dhe do të rrezatojë kulturën tonë për secilinkalimtar nga Shkupi, Struga dhe Shqipëria”.

Mr.Ef. Ruzhdi Lata, myftiu i Dibrës, shtoi se: “Ar-

Kryetarët e dy Dibrave kërkojnë liberalizim të vizaveKryetarët e dy Dibrave kërkojnë liberalizim të vizaveKryetarët e dy Dibrave kërkojnë liberalizim të vizaveKryetarët e dy Dibrave kërkojnë liberalizim të vizaveKryetarët e dy Dibrave kërkojnë liberalizim të vizave

Argetim Fida, kryetari i Komunes Dibere Madhe

Ilir Krosi, kryetari i Bashkisë Peshkopi

tik këtë projekt. Pas përfundimit tërrugës Durrës-Tiranë-Kukës, rruga Ar-bërit është projekt kombëtar i Sh-qipërisë dhe besoj se shumë shpejt dotë jetë i prekshëm dhe real”,tha ai

Sipas tij, në regjimin kufitar ka ako-ma për të bërë. Kjo faktikisht ështëe nivelit qeveritar. “Duhet bërë presionedhe nga shqiptarët e Maqedonisë,nga partitë politike dhe deputetët sh-qiptarë në Maqedoni në drejtim tëQeverisë së Maqedonisë, sepse nëkëtë drejtim Maqedonia është mëshumë pengesë. Qeveria e Shqipërisëi ka bërë hapat e saj në drejtim të lib-eralizimit të vizave për shtetasit eMaqedonisë që vijnë në Shqipëri. TeQeveria e Maqedonisë duhet të kërko-het që të bëjë liberalizimin e vizave.Ne kemi ngritur zërin në qarqet eQeverisë së Shqipërisë që edhe ajotë përdorë mekanizmat e saj ndajQeverisë së Maqedonisë për ta bërësa më shpejt liberalizimin e vizave meShqipërinë”, tha Krosi.

Argërim Fida, kryetar i komunës Di-bra e Madhe-Maqedoni, shton se:” Mar-rëdhëniet ndërkufitare mes dy Dibravekanë një trajektore rritëse”.

LOBIMET

“Në vendkalimin kufitar Bllatë që uhap gjatë pluralizmit, fatkeqësisht sa-sia e mallrave që qarkullojnë ende ësh-të shumë e ulët, por edhe qarkullimi i

njerëzve nuk është në nivelin e duhur.Fakti se afër gjysëm milion njerëz këtëpikë kufitare e kanë më të afërt për përtë frekuentuar Maqedoninë dhe Ballka-nin, tregon se sa pak po shfrytëzohetkjo pikë kufitare. Kemi nënshkruar edheMemorandum mes Dibrës së Madhe,Maqellarës dhe Gjoricës, dhe kemidërguar letrat përcjellëse e kemi bërëedhe lobimet në shtetet tonapërkatëse”,tha Fida.

Aktualisht , thotë ai, “ proceset kanëavancuar më shumë në Shqipëri, kuQeveria Shqiptare mori vendim përheqjen e vizave për tërë qytetarët eMaqedonisë, gjë që ende nuk e ka bërëMaqedonia, kështu që shtetasit e Sh-qipërisë për të hyrë në Maqedonie endepaguajnë nga 10 euro”.

Ky vendim, thotë Fida, pengon eko-nominë e qyteteve dhe të shteteve tona.Dibra e Madhe si komunë urbane memë shumë se 200 mijë banorë matanëkufirit që Tiranën e kanë shumë larg, dota kishin më lehtë po qe se u mundëso-hej të vinin të tregtojnë në Dibër të Mad-he. Ky qarkullim i mallrave dhe njerëzveduhet të jete shumë fish më i lartë. Përveçregjimit të vizave edhe infrastrukturarrugore duhet të përmirësohet.

Unë jam për liberalizim të plotë tëvizave. Sepse zbatimi aktual i Mar-rëveshjes për qarkullimin e vogël kufit-ar, që nënkupton lejimin dy herë nëmuaj të shtetasve shqiptarë që takalojnë pa pagesë kufirin për të qëndru-ar 24 orë, është treguar jo efikas dhe i

ka detyruar që të mos mund të marrinpjesë në ceremonitë komplete në rastdasme apo vdekje që zgjasin disa ditë.Shqipëria dhe Maqedonia janë në njëpaket për të aderuar në NATO dhe BE.

Dy Dibrat kemi aplikuar së bashkume projekte në organizata ndërko-mbëtare, gjë që do ta vazhdojmë edhenë të ardhmen. Kemi bashkëpunim tëmirë kulturor,sportiv,të historianëve dhetë poezisë. Tani veprojmë si një tim ipërbashkët për zhvillimin ekonomik tëkësaj krahines, për ndërtimin e Rrugëssë Arbërit, që do të hap perspektiva tëmëdha për zhvillimin ekonomik të dyDibrave e më gjerë.

Ujërat termominerale, rezervat e gjip-sit dhe bukuritë natyrore në dy anët ekufirit, janë bazë për shtrirjen e investi-torëve të huaj dhe për zhvillim më tëhovshëm të biznesit dhe të rritjes sëmirëqenies”, tha në fund Argëtim Fida.

ARGETIM FIDA: Dy Dibratkemi aplikuar së bashku meprojekte në organizatandërkombëtare, gjë që do tavazhdojmë edhe në të ardh-men. Kemi bashkëpunim tëmirë kulturor,sportiv,të histo-rianëve dhe të poezisë. Taniveprojmë si një tim i përbash-kët për zhvillimin ekonomiktë kësaj krahines, përndërtimin e Rrugës së Arbërit,që do të hap perspektiva tëmëdha për zhvilliminekonomik të dy Dibrave e mëgjerë.

ILIR KROSI: infrastrukturaështë në përmirësim e sipërdhe projekti i madh i Rrugëssë Arbërit tashmë është futurnë agjendën zyrtare të Qever-isë së Republikës së Shqipërisëdhe po financohen me milionaeuro për ta bërë jetik këtëprojekt. Pas përfundimit tërrugës Durrës-Tiranë-Kukës,rruga Arbërit është projektkombëtar i Shqipërisë dhebesoj se shumë shpejt do tëjetë i prekshëm dhe real.

Maketa e Xhamisë dhe e Sahatkullws

Dibër e Madhe, gurthemel për Xhami dhe SahatkullëDibër e Madhe, gurthemel për Xhami dhe SahatkullëDibër e Madhe, gurthemel për Xhami dhe SahatkullëDibër e Madhe, gurthemel për Xhami dhe SahatkullëDibër e Madhe, gurthemel për Xhami dhe Sahatkullëritëm të realizojmë një bashkëpunim tejet serioz meperspektivë ideale për qytetit e Dibrës. Kjo Xhami dhekjo Sahatkullë do të kryhen në afatet më të shkurtrase ç’është paraparë. Njeriu me historinë nuk jeton,por nga historia mëson. Ata më të moshuarit që endejanë gjallë dhe ata që e njohin historinë e këtij qyteti,e dijnë se afar Xhamisë së Hynqarit ka ekzistuar edheSahatkulla, ora e qytetit që nuk ishte vetëm orë, ishtepor simbol dhe informim i qytetit, arkitekturë e veçantë.Fatmirësisht erdhi dita që ta ripërtërijnë atë. Veprat eHaki Sharofit dhe Haki Stërmillit, pasqyrojnë diçka,se këmbana e ish Sahatkullës sot e kësaj ditë shër-ben në një kishë në qytet. Ne s’jemi revanshistë, porduam që Sahatkullën tonë ta kemi pranë kësajxhamie. Xhamia do të jetë me parametra 15 metragjërasi dhe 20 metra e gjatë. Hyrja do të jetë me po-jatën tradicionale 25 metra gjatësi dhe 12 metra gjerë-si. Në të djathtë të objektit do ndërtohet minarja elartë 37 metra, ndërsa në anën e majtë do të ndërto-het Sahatkulla, përafërsisht sa xhamia.

Kam besim te pushteti vendor, te qytetarët tanë këtudhe në diasporë se sëbashku do të ndërtojmë njëobjekt model arkitekturë klasike dhe moderne, do tëjetë xhami dhe monument kulture, objekt emblema-tik i Dibrës për gjeneratat e tashme dhe të ardhshme.

Me këtë rast kënduan pjesë nga Kur’ani, iu bë lutjaPerëndisë, u ther kurbani, ndërsa lopatat e para mebeton i hodhën Argëtim Fida dhe Mr.ef. Ruzhdi Lata.

R.TORTE

Dhjetor2 0 0 7 4TRADITETRADITETRADITETRADITETRADITE

Semiotika e dasmës shqiptareSemiotika e dasmës shqiptareSemiotika e dasmës shqiptareSemiotika e dasmës shqiptareSemiotika e dasmës shqiptare(në variantin e Dibrës)

Nga Agron TUFA

(Vijon nga numri i kaluar)Si regull, me qëllim që oda

të hyjë në shtratin e ligjërimitalegorik, kërkohet njëfarë sh-kaku special. Ky shkak ndih-mon për ta shpërngulur kuven-dimin në një nivel të ri ligjëri-mor dhe të mos përlyhet me llo-motitje për hallet e përditshmerutinore. Kësisoj, ky shkakmotivon të lindë një zinxhir i tërëkompozicional fragmentesh ale-gorike. Ja njëri shembull.

Njëherë në një odë dasmerastisën dy dasmorë të paftu-ar, të cilët, përveç kësaj, kish-in zënë dhe nuk i lëshonin dyprej vendeve më të respektuaranë hierarkinë e odës (shqiptarëtkanë jë marrëdhënie të veçantëme miqtë e paftuar: atyre ukushtohet më shumë vëmend-je dhe respekt, se sa të ftuarve.Por kjo nuk do të thotë që gos-tari i paftuar të mos përqeshetnë njërën prej paravolive ale-gorike.) Atëherë njëri prejpleqve e filloi kuvendimin ale-gorik kështu: “Njëherë, or bur-ra, në kohë të Ramazanit, njëkatundar grishi për darkë hox-hën. Erdhi hoxha, por kishtëmbledhë pas vetes dhepesëmbëdhjetë burra të fshatit.Zonja e shpisë kur pa t’i drejto-heshin në derë, njëshkolonë,16 të ftuar, u kap në siklet tëmadh. Ajo e pyeti të shoqin: -Burrë, mor burrë, a ke grishësall hoxhën për darkë, apogjithë katundin? – I përgjigjetburri: - E moj grua, moj grua,po a hala s’e ke ditë se hoxhapjell mu në muaj të Ramazan-it?”

Kjo paravoli shërbeu shkaspër shtjellimin e një zinxhiriparavolish alegorike, në të cilinpërqesheshin në forma të ndry-shme dasmorët e paftuar. Si-doqoftë, njëri prej të paftuarverrëfeu një çaravoli për t’u mbroj-tur: “Drejtë e ke, or filan, pordëgjo çfarë ka bërë vaki nëkohrat e zamanit. U nis njëherënipi tek halla dhe sa ndenji pak,halla i thotë: - me të thanë hal-la: - ulu e ha me mue, - ti kengranë ke shpia. Me të thanëhalla: hyp në qershi e ha qer-shia, - për qershie asht lidhëqeni i tërbuem. Me të thanëhalla: rri sonte për darkë, - e dishumë mirë se të duhet me ukthye në shpi. Prandej, s’metetgja tjetër, veç me të puthë hal-la në dy faqet dhe – udha embarë të qoftë!.”

Pas kësaj paravolie ra hesh-tja në odë. Të gjithë prisninpërgjigje. Por kuvendari i parëveçse tymoste, thua nuk i kish-te gjegjë fjalët e kundërshtarit.Kjo heshtje e përforconte mëshumë tendosjen e duelit. Pasnjë copë here, ai u përgjigj: “Po,po. Na ishte njëherë një farëmuratori me emrin Selim. Këtiji dhanë punë me ngrehë sh-tëpinë e një farë katundaritjetër me emrin Brahim. MbasiSelimi ia ngrehu shpinë Brahim-it, i cili me shtat qe dy herë mai gjatë se Selimi, ky iu avitshpisë dhe nisi me i matë muretme pashëïîäîøåë, për me i paguhakun e punës ndërtuesit. Pordoli se pashët e Brahimit qenëshumë të mëdha dhe shpia ere, e matun ksodore, doli joshumë e madhe, e për aq punë,muratorit i takonin shumë pakpare. – Epo mirë ma bane, - itha muratori të zotit të shpisë.– Kjo mendja e Selimit, kërkonpashin e Brahimit!”

Pas njëfarë pauze e mori

fjalën një pjesëmarrës i tretë iodës: “Ke të drejtë, besa, - iugjej dasmori i paftuar. – I troki-ti në portë njëherë një plakë evjetër nga Lura, një katundariprej Dibre dhe i lypi bukë mengranë. Ajo kishte ba udhë tëgjatë dhe ishte me fuqi të këpu-tuna. Por katundari iu gjegjasaj: - Dëgjo moj plakë, simundesh më më lyp bukë, anuk e di ti se në viset tona kudoka ra zi e randë buke? – Pla-ka ia ktheu: - Zija mban, eshumta, një vit, po marrja emadhe të mbetet në derë sa tëjetë jeta.”

Kështu, para nesh kemishembullin e kuvendimit ale-gorik, në të cilin palët ndahennë dy pjesë të barabarta. Ësh-të pikërisht momenti kur spek-tatorët të shprehin opinionin etyre dhe, kësisoj, të shpalletfitimtari i këtij dueli. Sidoqoftë,një kuvendim i tillë, do t’i kridhtëakoma më thellë pjesëmarrësitnë meditim mbi natyrën etiketë mikpritjes.

Zinxhirë të tillë kompozicio-nalë alegorikë kanë një interestë madh për hulumtuesit. Përnjë shkoqitje të shkurtër inter-pretative ia vlen t’i drejtohemipunimit të Zhak Derridasë “Evërteta e pikturës” (IV), në tëcilën kundrohet problemi i ko-rnizës si një zonë domethënësee cila e ndan paraqitjen (në ras-tin konkret – thjesht tekstin) dherealitetetin që e rrethon atë. PërDerridanë shenja rezulton një-farë rrjedhje/ rrëkëllimi nga njëshenjues tek një tjetër, ndërsasemiozisi paraqet në vetveteshtjellimin e një hapësirëmbitekstuale. Kësisoj, nëse ekundrojmë odën shqiptare ngapikëpamja e fragmentaritetit tësaj, herë të përbërë prej njësasie të pakufizuar shenjashautonome (paravolitë), oda nadel, përveç kësaj, dhe shenjëe pavarur origjinale, e formësuarnë trajtën e një zinxhiri alegorikrrëfimesh që ndërkallen në njëdialog ndërmjet pjesëmarrësvetë ndryshëm të këtij rituali.Përveç kësaj, heshtja e pjesë-marrësve që ndan pauzën nganjëra paravoli tek tjetra pikër-isht në kontekstin e dialogutmund të kundrohet si një farëkornize, “frejmimi” (Derrida),dhe, njëkohësisht, element merëndësi domethënëse që luan,jo vetëm rolin përforcues sintag-matik në odë, por që e ndrys-hon edhe vetë leximin e para-volive e, për më tepër, intona-cionin e përgjithshëm të

bisedës ritualore, përforconshenjësinë e secilit fragmentveçmas të odës, çka e shndër-ron odën në një rezultat gjigantkonkatenacioni.

III. RRËMBIMI I NUSES

Për hulumtimin tonë paraqetinteres edhe një moment tjetëri rëndësishëm në dasmën sh-qiptare. Në ditën e dytë të gos-tisë së dasmës, farefisi izgjedhur i dhëndrit sipas linjëssë gjakut dhe qumështit, nis-en për të marrë nusen. Në atozona të Dibrës veriore ku i jemipërmbajtur studimit tonë, nus-en është traditë ta marrin meforcë. Ngjet kjo përafërsishtkështu: në njëfarë distance ngadyert e shtëpisë së nuses qën-drojnë krushqit e dhëndrit,ndërsa në dyert e oborrit qën-drojnë përcjellësit e nuses.Ndërmjet dy palëve zhvillohendialogje në këngë. Në këto di-alogje korale luhet drama errëmbimit të nuses. Në kohëne interpretimit të këtyrekëngëve, korri i burrave dhegrave nuk përzihen me palën enuses. Kështu pra, përse nus-ja duhet të rrëmbehet patjetër?Burimet e këtij rituali duhet t’ikërkojmë në Eposin shqiptar tëVeriut. Puna është se, në ako-rd me legjendat dhe epet e vje-tra shqiptare, një ndër frikëratdhe tabutë më të forta konsid-eroheshin gjithëfarë llojesh tëincestit. Marrëdhënia ndaj in-cestit te shqiptarët ishte aq epadurueshme, saqë shpeshndalohej martesa jo vetëm mendonjë që mund të binte lidhjee largët gjaku, por ndalohejnganjëherë martesa me vajzate të njëjëtit fshat. Në një këngëtë eposit shqiptar “Dasma eHalilit”, heroi refuzon të marto-het me vashat e asaj krahine,duke i konsideruar të gjitha“motra”. Tradita kërkonte qëdhëndrri dhe nusja të ishin mad-je prej krahinash të ndryshme,kësisoj, nga kohët e vjetra nus-en e rrëmbenin nga dyert e sajprindërore njerëzit e “largët”.Nga një pikëpamje tjetër, njësjellje e tillë ndaj nuses ështëkrejt e shpjegueshme në sfon-din mbareuropian, përderisa nadel i njëjtë me marrëdhënienndaj etikës kalorsiake të mes-jetës. Për sjelljen kalorsiake nëepin Bizantin, shkruan JurijLlotmani në librin “Kultura dheBumi”. Digenis Akritasi (“Bë-mat e Digenisit”), ndryshe nga

rivalët e tij në rrëmbimin e zem-rës së nuses, i ecën mbarë, paasnjë pengesë, çka e bën atëtë pikëllohet, ngase nuk kishtebërë asnjë heroizëm, nuk kish-te lënë asnjë nam. “Të gjithaarsyet logjike të betejës janëshmangur, por nga pikëpamjae etikës kalorsiake beteja nukka nevojë për arsye logjike. Ajoështë një bëmë individualevetvlerësuese dhe dëshmon seheroi është i denjë për fatin evet.” (II, 78). Interesante ështëse krushqit e dhëndrit shfaqenpara shtëpisë së nuses, dukembajtur ngritur flamurin nacio-nal. Për vendet e Ballkanit kyështë një rast mjaft i rrallë –përdorimi i simbolikës naciona-le në kohën e ritualit tëdasmës. Në përgjithësi, sh-qiptarët e ngrenë flamurinvetëm në tre raste: 1) në ko-hën e pikut të betejës luftarake;2) në kohën e ndërtimit të ndon-jë ngrehine, shtëpie të re; 3) nëkohën e ceremonisë sëdasmës, në variantin verilindortë saj. Nisur nga kjo mund tësupozojmë se flamuri ështësimbol i ngadhënjimit, zotërimit(të teritoreve, gjakut, femrës),dhe në rastin e shqiptarëve in-terpretant i shfaqjes së flamu-rit është pikërisht beteja ekurorëzuar me fitore. Përveçkësaj, një model mental mjaft ipërhapur në rastin tonë mundtë jetë ideja - pikërisht e posed-imit suksesiv, çka është po aqe lexueshme edhe për jo-sh-qiptarët.

IV. MACJA

Moment i mbramë merëndësi në dasmën tradiciona-le shqiptare është veçimi i çift-it, ose i njohur ndryshe, “mby-llja e dhëndrit” në dhomën edhëndërisë, të përllogariturkasten për të sapomartruarit.Që nga koha e hyrjes së dhën-drit në dhomë, nusja gjithëditën e kaluar ka nusëruar nënvello dhe vetëm në mesnatëatë e shpjenë në shtratin mar-tesor në pritje të shfaqjes sëdhëndrit, të cil in – në tëshumtën e rasteve – ajo nukka mundur ta pikasë, jo vetëmpërgjatë dasmës, por edhepara saj. Nga pikëpamjapsikologjike, çatis momentimë i tendosur e më dramatikpër gjithë ceremoninë edasmës. Nusja mbetet vetme

në dhomë, dhe vetëm njëmaceje i lejohet të jetë e pran-ishme në minutat e shumëprit-ura të njohjes me burrin. Nëdhomë hyn burri dhe ulet hesh-tur në shtratin martesor. Ai rën-dom dredh një cigare, ndërsanusja duhet të ketë një sh-krepsë dhe t’ia ndezë. Ky ësh-të një shkak i sajuar, gjest qëi jep shtysë kuvendimit të tyre,pas të cilit ata gatiten të shtri-hen. Kur nusja tashmë ështështrirë, dhëndri, para se me ushtri me nusen, mer macendhe me dorë të fortë e ven-dosmërisht e ther atë në sy tënuses. Mandej ai lan duart dheshtrihet në shtratin martesor,afër nuses së tij.

E gjitha kjo kalon në hesh-tje, si një teatër hijesh, dheprandaj këtë shenjë mund tashpiem në radhën e shenjavejo verbale që shoqërojnë cere-moninë e dasmës. Për shqip-tarin macja – është jo vetëmbartës simbolik i “femërores”,por edhe kafshë e cila çon njëjetë “shëtitëse” çati më çati, edac më dac. Duke vrarë macenpara se të shtrihet në shtratinmartesor, dhëndri kësodore ijep, me demek, të kuptojë nus-es, se që nga ky moment ajo ipërket tërësisht atij dhe, poguxoi “t’ia dredhë” apo t’i japëvetes më shumë liri (në kuptiminseksual), atëherë dora e tij nukdo të dridhet dhe ai, do të ve-projë vendosmërisht, ashtu siçveproi me macen.

Përveç kësaj, mendojmë semacja ka marrëdhënie të drejt-përdrejtë me flitë arkaike mar-tesore dhe metanimikisht i karrënjët në përfytyrimin edasmës jo vetëm si pushtim(lufta në mënyrë të natyrshmeasocionon me flinë, vrasjen dhenënshtrimin e dhunshëm), poredhe me gjakderdhjen. Në ras-tin konkret duke derdhur gjakune maces, dhëndri metanimik-isht i paraprin kuptimit mi-tologjik të martesës si lidhje etokës me qiellin dhe, natyrisht,vetë humbjes së virgjërisë sënuses.

Kështu, nata e martesëspërmbyll ceremoninë tradicio-nale të dasmës, e cila për-bëhej, sikundër e kemi kuptu-ar, prej një radhe njësish tëpavaruara shenjore, të lidhurame rrugë konkatenacioni në njësistem që reflekton mentalite-tin e shqiptarëve dhe, nga anae përkundërt, korrekton përfy-tyrimet tradicionale të sh-qiptarëve mbi të moralshmendhe të shenjtën përgjatë shumëshekujsh.

BibliografiaI. Kerllot H. E. Fjalori i simboleve.

- Ì.: “REFL-book”, 1994.II. Llotman Jurij. Kultura dhe

Bumi. –Botim i “Gnozis”; Frupibotues “Progres” 1992.

III. Pierce C.S. Logic as Semiot-ic. The theory of signs. Nëpërmbledhjen: Semiotics: AnAnthology. Bloomington, 1983.

IV. Derrida J. The Truth in Paint-ing. McLeod. Chicago, 1987. P.83-118.

V. Xhaferr Martini. “Perlat e Di-brës”, Tiranë, 1999.

“Dasëm dibrane” (Fragment). Pikturë nga Zaim Elezi “Zaya”

Dhjetor2 0 0 75 FOLKLFOLKLFOLKLFOLKLFOLKLOROROROROR

FOLKLORI NË LURËFOLKLORI NË LURËFOLKLORI NË LURËFOLKLORI NË LURËFOLKLORI NË LURË*****Prof. Dr. Agron XHAGOLLI

Lura paraqitet një krahinë etnofolklorike e veçantë dhe me interes në pla-

nin etnologjik dhe folklorik. E shtrirë nëpjesën veriperërndimore të rrethit të Di-brës, kjo krahinë përfshin fshatrat:Fushë-Lurë, Pregj-Lurë, Kraj-Lurë, Bor-je-Lurë, Gjur-Lurë dhe Armollë. Pavarë-sisht nga lidhjet, marrëdhëniet me kra-hina të tjera të afërta, si të Dibrës, Matit,Mirditës, Lura ruan në thelb një mëve-htësi relative në krijimtarinë folklorike. Kypohim mbështetet edhe në analizën epërgjithshme të krijimtarisë populloregojore të mbledhur në Lurë. Përgjithë-sisht në këtë krijimtari kemi të bëjmë menjë simbiozë të natyrës, përfaqësuar ngamjedisi pitoresk, me pyjet tërheqës, meliqejt aq të përmendur, me lëndinat gjel-bëruese, dhe krijimtarisë folklorike, qëshpreh shpirtin poetik, elegancën e brish-tësinë, monumentalitetin dhe bukurinë,jonet e ëmbla dhe melodioze, lëvizjetelegante, estetikisht të arrira e funksio-nale. Folklori në Lurë, nga regjistrimet ekryera në kohë të ndryshme, përgjithë-sisht, rezulton të jetë i pasur në gjini,lloje e zhanre të ndryshme. Por në tëmungojnë apo nuk janë praktikuar edhelloje a zhanre të njohura në krahina tëtjera. Kujtesa kolektive ka përcjellë derinë ditët tona një pjesë të asaj krijimtariegojore të realizuar dhe të transmetuar nëshekuj. Ato që kanë arritur deri më sot,si një pjesë e trashëgimisë gojore popu-llore të Lurës, krijojnë mundësinë edhënies së një tabloje të jetës së folklor-it në Lurë.

Realisht duhet pranuar se kërkimetfolklorike në këtë krahinë etnofolklorikejanë relativisht të vona. Janë për t’u veçuarekspeditat e kryera nga punonjës shken-corë të institucioneve shkencore si nëvitin 1953, 1959, 1977 etj.1, por edhe ngambledhës të përkushtuar që kanë punu-ar në Lurë, si Hilmi Kolgjegja2. Arritjet ederitanishme kërkimore, të depozituaranë arkiva apo të sjella nga botimet, mëtë shumta në tekstet e këngëve, të le-jojnë të trajtosh pasuritë folklorike tëLurës, se si paraqitet kjo krahinë edhepërsa i përket kujtesës dhe trashëgimisëkolektive.

Folklori në Lurë e ka bërë jetën e vetsi art sinkretik në forma të tilla, si: prozae poezia popullore, folklori muzikor dheai koreografik. Krijimet e ndryshme prak-tikohen si me shoqërim, ashtu dhe pashoqërim instrumentor. Instrumentet mëpërfaqësues në Lurë janë fyelli, kavalli,lauria, pipzat, çiftelia, curlja, lodra etj.

Si tipare karakteristike të formavekryesore të jetës së folklorit në Lurë mundtë veçojmë: a) Për poezinë popullorenënvizojmë gjallërinë, kuptohet, në inten-sitete të ndryshme, të disa llojeve të lir-ikës. Përmendim këtu këngë pune, ritu-ale, këngë djepi, dashurie, vajtime dheveçanërisht këngët e ceremonialit tëdasmës. Nga baladat shqiptare nëpërgjithësi në Lurë janë të pranishmevetëm disa motive të kufizuara. E njëjtagjë mund të thuhet edhe për këngët his-torike. Kjo situatë e teksteve përbërësnë krijimet folklorike e përcakton Lurënmë së tepërmi si një krahinë me krijim-tari të natyrës lirike.

Për folklorin muzikor theksojmë prak-tikimin e krijimeve të pasura për nga pik-pamja melodike, e repertoreve me ritmetë ndryshme, ku mbizotërojnë ritmet 7/8dhe 2/4, veçanërisht në këngët e dasmës.Nga pikpamja muzikore interes paraqes-in krijimet rituale, që sjellin elemente tëkulturës së hershme muzikore, si dhevajtimet e grave, me strukturë intere-sante. Me mjaft domethënie janë dheemërtimet popullore në Lurë për ato qëvajtojnë. Për zërin e parë thuhet ajo qëia ze, për ato që e pasojnë, ndihmëset,si dhe grupi i grave që ia pret 3.

Për folklorin koreografik duhet thënëse bazën e sistemit të kërcimeve të bur-rave e përbëjnë “vallet dyshe”. Praktiko-hen edhe “vallet”. Me këtë emërtim nji-hen ato që luhen në grup, të shoqëruarame këngë. Edhe në Lurë specifikohenme termin “hora”. Forma më e hershmee valleve të grave në Lurë është “hora”,që luhet në dy forma: në rreth të mbyllurdhe në dy grupe, në formacion gjysmër-

rethi. Nga gratë në Lurë praktikohen edhe“kcimet”. Ato luhen nga dy valltare dheshoqërohen me instrumenta.

Duhet theksuar se horat në rreth tëmbyllur praktikohen në Lurë edhe nëformë të përzier, burra dhe gra, dhe nëkëto raste zakonisht, përveç shoqërimitme këngë, përdoret edhe lodra 4.

Si një krahinë malore, e izoluar, përshkak të pozicionit gjeografik, Lura para-qitet, përsa i takon artit folklorik, si njëkonservuese e traditave gojore, duke ru-ajtur, në një masë të vlerësueshme, au-tenticitetin, mirëfilltësinë folklorike. Atje,siç e cekëm më lart, bashkëjetojnë llojetë ndryshme folklorike, me zanafillë nëkohë e me shtrirje vertikale, nga periudhatmë të hershme, deri në ditët tona. Këtue kanë shpjegimin e bashkëekzistencëssë tyre, me intensitete të caktuara, llojee praktika tepër të hershme, si p.sh., rit-ualet, deri te këngët e krijuara e të përf-shira në qarkullim folklorik gjatë bash-këkohësisë sonë. Ndofta, edhe dukuriakarakteristike për këtë krahinë, që edhesot krijimtaria folklorike ruhet e praktiko-het, si i vetmi lloj arti, i mundshëm përt’u praktikuar dhe për të plotësuar mësë miri nevojat artistike shpirtërore të lu-rasve, ka ndikuar dhe ndikon në këtëbashkëjetesë.

Krijimtaria folklorike në Lurë e ka përvi-juar shtratin e vet, si dhe është zhvilluarapo është pasuruar më tej, duke nadhënë sot një tablo të përgjithshme meburime të tilla: 1. Krijimtaria folklorike qëka një shtrat ndërkrahinor a mbarë sh-qiptar; 2. Krijimtaria folklorike vendase eardhur nga e kaluara; 3. Krijimtaria folk-lorike e huazuar nga banorët e Lurës nëvite; 4. Krijimtaria e më vonë folklorike, epërftuar në bashkëjetesën me krijimtarinëe kultivuar dhe amatore.

Duhet pohuar që në fillim se në tërës-inë e folklorit në Lurë vendin parësor ezenë krijimet folklorike të përcaktuara sivendase. Krijimet e këtij grupimi janë tëllojeve folklorike nga më të ndryshmet. Atojanë me mjaft interes edhe në nivel ko-mbëtar, kur është fjala për pasurimin dheraportet shprehëse të unitetit folklorik ko-mbëtar. Nëpërmjet origjinalitetit, veçorivespecifike, krijimet folklorike, t’i quajmëpërgjithësisht autoktone, përcjellin një tra-ditë të pashkëputur nga folklori shqiptar,por edhe e pasurojnë atë në tematikë,dhe në format e shprehjes, në vlerat artis-tike. Megjithëkëtë, duhet pohuar sepërgjithësisht përcaktimi i prerë i kufijvetë burimeve të folklorit në Lurë është ivështirë të realizohet plotësisht. Njëko-hësisht, theksojmë se është me mjaftinteres shkencor nxjerrja në pah e vleravefolklorike, pavarësisht nga niveli që ato për-faqësojnë. Kjo ngaqë, në fund të fundit,realiteti folklorik është në përbashkësinëe të gjitha vlerave nga burimet e përthithuranë qarkullimet folklorike.

Ka mjaft krijime folklorike edhe në Lurëqë janë me një shtrirje më të gjerë se nënjë krahinë, pa mundur të jepet diçka eprerë rreth përkatësisë nistore. Të tilla janënjë pjesë e fondit të baladave, përrallave,legjendave mitologjike, këngë të punës erituale etj. Veçse këtu duhet theksuar njëmoment me rëndësi, jo vetëm për krijim-tarinë folklorike në Lurë. Krijimet e njështrirjeje më të gjerë përcjellin momentetë veçanta, një plan edhe në trajtim lokal,një ripërpunim gjatë huazimit apo prak-tikimit. Le ta ilustrojmë me baladat mi-tologjike. Jeta e këtij zhanri folklorik nëLurë, siç na e përcjellin kërkimet e kryeraderi tani, është jo aq e gjerë. Njihen tëpraktikuara balada si ajo e mbajtjes sëfjalës së dhënë, e rinjohjes burrë - grua,vëlla - motër etj. Por edhe brendapërbren-da këtyre baladave, në një shtrirje të tillëtë kufizuar të motiveve, në Lurë vihen retrajtesa jo tipike, karakteristike apozotëruese në motivet themelore, të njëplani më të përgjithshëm.

Vetëm ndryshimet e emrave të per-sonazheve në balada të kësaj natyre,ndonëse jo dukuri tipike dhe të qenë-sishme, tregojnë se krijime të tilla janëpërthithur, nëse vërtet ka ndodhur kësh-

tu, në një kohë të caktuar, u janë nënsh-truar kërkesave të atij mjedisi që i ka bërëpronë të vetën. Pavarësisht nga prania edy besimeve fetare në banorët e Lurës,edhe brendapërbrenda së njëjtës famil-je, emrat e personazheve në baladat embledhura janë të myslimanizuar. Kësh-tu, përveç varianteve të njohura të bal-adës së Ymer Agës, në Lurë janë regjis-truar edhe variante me personazhe His-enin dhe Gjuheren. Gjithsesi, ato sjellin,krahas përcaktimit më të plotë të shtr-irjes teritoriale, edhe elemente që e pa-surojnë vështrimin rreth baladave sh-qiptare në përgjithësi.

Prania në Lurë e mjaft praktikave tëlashta, të cilat dihet se janë të shoqëru-ara edhe me krijime folklorike, flet semungesa e regjistrimit të këtyre të fun-dit është thjesht dëshmi e mospraktikimitnë periudhat kur janë bërë kërkimet.Buzmi, Dita e Verës, darka e deshe,dreka e dhenve, gjoshtaret etj. janë disanga festat popullore në të cilat janë rua-jtur, edhe në Lurë, doke e zakone të lash-ta pagane. Gjurmët e gjetura nga prak-tikat e festimit të Buzmit5 të bindin seatje ka pasur krijime folklorike të një naty-re të lashtë, por që me kohë janë nxjerrënga qarkullimi.

Pohimi i mësipërm shihet edhe mëmirë te këngët e punës dhe ritualet embledhura në Lurë. Kjo, si një krahinëkryesisht blegtorale, ka praktikuar njësërë krijimesh që lidhen me procese epraktika rituale në fushën e blegtorisë.Për ilustrim përmendim këngë të ndry-shme, si ato që lidhen me mjeljen e bagë-tive, me tundjen e bulmetit etj. Është enjohur pothuajse në të gjitha viset sh-qiptare praktika rituale që lidhet me tund-jen e bulmetit për herë të parë. Kjo prak-tikë në Lurë paraqitet në një formë inter-esante, që flet për periudha ngjizjeje tepërtë hershme, si dhe për ruajtjen e tyre nënjë gjendje të lashtë deri vonë. Si e tillëparaqitet me interes të veçantë në tërës-inë e ritualit përkatës midis shqiptarëve.Duke tundur bulmetin, thuhej: “Tunu,mtej, vrrëjk e vrrëjk,/ Qite tlyenin meshenejk;/ Tunu, mtej, rrena - rrena,/ Sekam lan’ gjan’ mrena” 6. Nëse nuk diltegjalpi, shkohej në pyll “për të vjedhurqyqen”. Shkohej te druri ku rrinte qyqja,merrej një degë prej tij, që quhej “vjedhjae shejit” dhe kjo i varej tundësit 7. Sipasbesimit më të përgjithshëm, në këtëmënyrë do të ishte më e lehtë tundja ebulmetit.

Krijimtaria folklorike tradicionale e pë-caktuar si vendëse, është më e pasura.Në tërësinë e saj përfshihen krijime tëllojeve më të ndryshme dhe më të gjera.Është në këto krijime psikologjia e lur-asit, mjedisi i Lurës, peisazhi malor bleg-toral, fauna dhe flora e Lurës, toponomas-tika që lidhet me Lurën etj.; të gjitha këtoindikacione të rëndësishme që, në mospërcjellin plotësisht origjinën, sjellin njëqarkullim shumë të gjatë kohor. Realizi-mi i gjeografizimit të krijimit folklorik fletpër një lokalizim kohor e vendor të vetëre-alizuar apo të përpunuar që herët.

Të këtij përfaqësimi përmendim njëshumicë krijimesh nga këngët e djepit,të dashurisë, këngësh historike, dhe,sidomos, vajesh, legjendash historikedhe këngësh dasme. Do të ndalemi këtuvetëm në tre llojet e fundit. Do të thoshimse vajet e Lurës përfaqësojnë një thesartë vërtetë të vajtimit shqiptar. Ato bëjnëpjesë në fondin më të realizuar, dukepërcjellë një pasuri të llojllojshme të fig-urave artistike të shumta, si: epiteti, kra-hasimi, personifikimi, similituda etj. Va-jet janë produkt i improvizimit mbi njështrat përgjithësisht të qëndrueshëm.Pavarësisht nga një afëri më e dukshmeme vajet në Mirditë, do të thoshim sevajet në Lurë janë, për mendimin tonë,më të goditura artistikisht, krijojnë situa-ta shumë prekëse, janë të një plani mëintim. S’ka se si të mos tërheqin vëmend-jen vargje të tilla: “Ti m’u pajke si mollanë gem,/ Ti m’u pajke si zogu n’flurem”;“A shkul’ lisi me gjith’ rrema,/ I ka votuntoks mrena”; “Jan’ fushat tu lulzue,/ Vin’

malet tu murgjullue,/ Vjen qiqja tukënue,/ Nana t’rren tu lotue”8.

Do të thoshim se të një interesi tëveçantë paraqiten nga Lura legjendat his-torike; posaçërisht ato që lidhen meemrin, veprën dhe periudhën e Skënder-beut, si dhe legjendat toponimike,veçanërisht ato për liqejtë e Lurës. Kr-ijimtaria folklorike e këtij zhanri, topono-mastika, gojëdhëna të ndryshme që lid-hen me Skënderbeun dhe epokën e tij,të mbledhura deri më sot në Lurë, ebëjnë këtë krahinë të spikatur edhe nënivel kombëtar. Janë një varg legjendashpër figurën e Skënderbeut, për kala tëtij, për objekte të ndryshme, toponimetë lidhura e të shpjeguara me emrin eSkënderbeut.

Në grupimin e tretë të krijimtarisë folk-lorike në Lurë do të përfshinim ato qëduket se janë përftuar përmes huazimeveprej krahinave të tjera. Këtu mund tëpërmendim këngë historike, ndonjëkëngë dashurie etj. Gjithsesi, numerik-isht tërësia e tyre nuk përbën shqetësimpër vulën autoktone të krijimtarisë folk-lorike në Lurë.

Përsa i përket grupimit të katërt, kr-ijimet e vona folklorike, të përftuara nëecurinë e traditës, por edhe nën përvojëne artit të kultivuar dhe amator, duhet pran-uar se numri i tyre është relativisht i kufi-zuar. Dihet se për shkaqe të caktuarajanë paraqitur si folklor edhe krijime tëcilat nuk u janë nënshtruar dhe nuk kanërespektuar ligjësoritë folklorike. Por, gjith-sesi, ky fakt nuk mund të bëhet shkaspër të mos pranuar se folklori edhe nëLurë është pasuruar me tema të reja, mekrijime që i janë bashkëngjitur me din-jitet krijimtarisë folklorike tradicionale.Nuk mund të mos përmendim këtu këngëtë tilla, si “Shtat’ liqejt’ e Lurës”, që kanëpasur një qarkullim më të gjerë se kufijtëkrahinorë. Edhe pse me autorë të njo-hur, krijime të kësaj natyre, që ruajnë sh-tratin tradicional, realizojnë qarkulliminfolklorik, përfshihen në fondin e folklorittë Lurës.

Së fundi, por jo për nga rëndësia, nëtrajtesën tonë do të ndalemi te roli dhendihmesa që kanë sjellë në jetën e folk-lorit në Lurë bartësit e talentuar. Ata kanëqenë dhe janë të moshave e të gjinive tëndryshme. Shfletohen materialet embedhura gjatë ekspeditave të ndryshmedhe një vend të nderuar kanë bartësit tip-ikë që kanë bërë të mundur gjallesën ekrijimeve folklorike nga më të ndryshmet.Sheh dorëshkrimin e vitit 1959 dhe të fik-sohen emrat: Ramadan Doçi, GjilkëLoka, Bardhe Gjeçja etj., që sot mundtë mos jetojnë më, por ndihmesa e tyreka bërë të mundur që të fiksohet njëpjesë e mirë e visarit folklorik të Lurës.Nderimi dhe mirënjohja më e thellë përta, por edhe për interpretues dhe ekzeku-tues të tillë të njohur, si këngëtarët ArifBuci, Ibrahim Haldeda, Ali Peka, Trën-delina Buci e deri te këngëtari i mirënjo-hur Arif Vladi, me fillesë në folklor, etj.;valltarët Sul Peka, Aqif Ajazi, MargjelaVladi, Xhemil Duka etj.

Po kështu, është e nevojshme të nx-irret në pah puna krijuese e rapsodëve,të cilët kujtesa kolektive i ka lënë jashtëvëmendjes. E njëjta gjë do të vlente edhepër krijues të tillë si Hilmi Kolgjegja, AliPeka etj., një pjesë e krijimeve të tëcilëve, pra si fillesë krijuese individuale,janë përfshirë në qarkullimin folklorik nëLurë. Një punë e tillë do ta bënte plotë-sisht të qartë vendin që ze folklori në Lurë.

* Përgatitur dhe mbajtur në formë të shkurtuar: Konfer-enca shkencore “Vlerat etno - turistike të zonës sëLurës”, Tiranë, 1995.

1 Regjistrimet e kryera në kë këto ekspedita janë tësistemuara në Arkivin e Folklorit të Institutit të Kul-turës Popullore në Tiranë (më tej AFIKP).

2. Përveç materialeve të arkivuara në AFIKP, H. Kolgjegjaka botuar edhe një vëllim të veçantë folklorik, “Këngëpopullore nga rrethi i Dibrës”, ku janë përfshirë dhe njënumër krijimesh folklorike nga Lura.1. Shih më gjerëH. Filja, Relacion rreth rezultateve të ekspeditës nërrethin e Dibrës (6 – 27 qershor 1977), AFIKP, f. 15.

4 Edhe për fushën e folklorit koreografik shih më gjerë-sisht R. Bogdani, Relacion i cituar, f. 28 –29.

5 AFIKP, Q. Haxhihasani, 1968, f. 62 – 63.6 Lirika popullore, vëllimi I, Instituti i Kulturës Popullore,

Tiranë, 1988, f. 544.7 Shih A. Xhagolli, Relacion i cituar, f. 33.8 AFIKP, A. Xhagolli, dosja e ekspeditës në rrethin e

Dibrës.

Dhjetor2 0 0 7 6KARKARKARKARKARTTTTTOLINAOLINAOLINAOLINAOLINA

Fjalë pa tufaKëto letra me urimePo ua ndaj me shumë dëshirë,janë ca bejte,janë ca shkrime,janë për ju dibranë të mirë.Janë pak fjalëpa notka e tufa 1)

që i mblodha radhë-radhë,mos kujtoni se u strukaduke prit Ujkun e Bardhë. 2)

Do flas hapur,jo me shifraSiç e ka zakon shpesh Dibra,se një sharrë na ka prerë,nga një degë kemi zbritur,në një sofër,në një odëjemi shtrosur e jemi rritur....Se kush hyn në Odë të Dibrëse kush ulet në konakmerr me vehte një kandar,një metroshe një biçak 3)

...Se kush shtrin dorën e bardhënë tri Teqet e mbi jetima 4)

Zoti i Madh ia bën mbarë,për mejdan del trim mbi trima.Bujrum, pra, tek “Rruga e Arbërit”,shtrini duart,ngulni këmbët,do të shkojmë te ajo Dibërbash atjeku kemi rrënjët!

Kartolina urimi nga Naim PlakuKartolina urimi nga Naim PlakuKartolina urimi nga Naim PlakuKartolina urimi nga Naim PlakuKartolina urimi nga Naim Plaku

1-Pa njolla e zbukurime, të vërteta.2-Duke pritur atë që nuk arrihet kurrë, të pamundurën.Është e

pamundur të gjendet në pyll ujk i bardhë.Këtej vjen edhe shpre-hja: prit e prit sa të dalë ujku i bardhë.

3-Thuhet se që të meritosh të ulesh në Odën e Dibrës, në kuv-end, duhet të kesh një kandar për t’i peshuar fjalët, një metërpër të matur veten dhe të tjerët dhe një biçak(thikë me dypresa) për ta provuar se së pari tek vetvetja atë që thuhet.

4-Art, kulturë, sport.

Shkodra të njohu dhe të nderoiVite me radhë,një jetë të tërë, o Profesor,dhe prapë ai zëri yt i ëmbëlkumbon në auditor.

Eh, sa mësues në qindra shkollashpërndarë nëpër atdhe.-Përse,pse jeni kaq të mirë, vallë?- u themi ne.

Dhe vënë buzën në gaz,e çelin fytyrnë si ylberi pas shiut,e të thonë me krenari:-Jemi nxënësit e Profesor Nuriut?O Profesor i nderuar,na sill edhe një tjetër çast gëzimi,një vepër tjetërsi “Hoxhë Tasimi”!

Nuri AbdiutNuri AbdiutNuri AbdiutNuri AbdiutNuri AbdiutSa mirë na vjen,(e themi me gjithë zemër)kur emrin e bardhë “Aurora Group”e shohim në çdo qytet,në çdo qendër. Dibra ka nevojë për emra të mirë,të nderuar,për artistë të shquar,për sportistë, shkencëtarë,mjeshtër,ndërtues të talentuar,mjekë,mësuese bujq të rrallë.Kështu dalngadalë do të rritet muriduke vënë sikush në kët’ ngrehinënga një gur,siç bën i nderuari Rakip Suli!Ashtu siç nuk shterr kurrë ujët e Drinit përmes Çidhnës ditë e natë,ashtu i ectë edhe Rakipite në biznes i shkoftë mbarë!Siç është bora në malet tonakrejt e pastër,krejt e bardhë,ashtu qoftë dfhe “Aurora”duke u ngjitur gjithmonë lart!

Rakip SulitRakip SulitRakip SulitRakip SulitRakip Sulit

Pa dëgjo, more lum miku,Te kjo rrugë ndalo tash,Ka bizneset Musa RriçkuNë Laprakë, në “Gintash”.

Jepja dorën dhe urojeMe gjithë zemër këtë burrë,as prej dore,as prej gojenjë të keqe s’ia pamë kurrë...

Eh, ti ec djalë i Limjanit,ngjitu lart te degë e lisitmirësia,bujariafort ia rritën emrin fisit.

Për çdo vit i shton biznesetdjersa e mundi mos të shkoftë kot,siç të do e bardha zemër:-T’u baftë “Keni” njëqind mot!

Musa RriçkutMusa RriçkutMusa RriçkutMusa RriçkutMusa Rriçkut

Eh, more i dashur mik,ç’të uroj për këtë vit?Hidhi sytë nga UjemujaQë të shkojë mbarë “Usluga”Ti po ecdhe po ec mirë...Le të flasin gojët e ligale të mbushen,le të fryhen,se gjithkush ka rritur namin,kur mban syrin tek vendlindja.Eh, more Sadri Abazi,seç më dole prapë në shteg,si dikurnjë djalë çapkëntash më i miri biznesmen.Nuk e di kjo “Rrugë e Arbërit”a të sjellë diçka ndërmend,se kjo Dibra ka dy rrugëqë të çojnë në Parlament...Djersa e ballit,dora e bardhënjëmijë pash e ngrejnë burrninë,se dibranët mirë e dinë,kush asht rrit si lis majë kreshtësasht provuar tek Rrasë e Vleshës1)

Ndaj kjo dymijë e tetële të bëhet,le të jetë,hem për ty, vëllezër e motra,lumturi, gëzim, shëndet!

Sadri AbazitSadri AbazitSadri AbazitSadri AbazitSadri Abazit

1-Asht prvuar te Rrasa e Vleshës- është një shprehje për të treguar diçkatë saktë, të provuar.Perëndimi i diellit në Rrasën e Vleshës tregontesaktësisht orën 12 allaturka, prandaj për të provuar orët e për t’irregulluar ata shkonin e shikonin perëndimin e diellit te Rrasa e Vleshës,siç kishte ba sheh Ibrahimi, themeluesi i Teqes së famshme të Vleshës.

Inxhinier i nderuar,ja që na erdhi rasti për të përshëndetur,për të të uruar:-Të pafshim përherë të qeshur,përherë të gëzuar!Qofsh tërë energji,përherë në lëvizje,në vrapimsi dikur në Pukë,kur ishe i ri!Në thinjat e bardha si lule borendrit djersa,mendja jote,në rrugë, ura, diganga Shkodra, Miloti e Fierza.Hej, sa mirë na vjen,kur dëgjojmë e ndjejmë,këtë rrugë e ndërtoi,këtë pallat,këtë shkollë e ngritiinxhinieri ynë i nderuarShaban Bitri.Dhe ja, përsëri,fati po na ndihmon,që dhe një pjesë e “Rrugës së Arbërit”të ketë firmën“Almo Konstruksion”

Shaban BitritShaban BitritShaban BitritShaban BitritShaban Bitrit

Dhjetor2 0 0 77 KARKARKARKARKARTTTTTOLINAOLINAOLINAOLINAOLINA

Ty të lumtë, Zaim Dibrani,të shkoftë mbarë,hej, burrë i dheut,përmes syve tuaj të shkruarndritën shpatë e Skëndërbeut!Në shumë vepra ke lënë emër,t’u mbushtë dora,t’u shtoftë sofra,se çdo gjë ti e ke ndarëme vëllezëre me motra!Ti i nden litarët larg, 1)

larg,shumë larg tek iliriani,ku çdo gjurmë është larë me gjakqë nga Çidhnae Grazhdani.Diamant të ka bërë Zoti,“Diamant” t’i qofsh për jetë,se me ty, o Zaim KorsiDibra bëhet me dy fletë.

1-I nden litarët larg, i analizon punët thellë, shikonlarg, në thellësi të kohërave e ngjarjeve.

Zaim KorsitZaim KorsitZaim KorsitZaim KorsitZaim Korsit“Kur të lodhesh rrugës së gjatë,shkulma djerse t’i shkojnë trupit,ka pas thënë Dibra këtë fjalë:-Shko e praj tek baçja e Bruçit! 1)

Ti, Faik,këtë bahçe e prurekrejt të pastër e plot lule.Të urojmë, të vijë një ditëgjithë Tirana t’i kthejë sytët’i besojë veç dorës tëndetë pastrojë mbetjet urbane...Ku s’është ndjerë dora jote?Ndër dekadae ndër vite,në ndërtime,në montimeduke çarë në shtigje drite.Kompania veç po rritet,Po zgjerohet e po shtrihet,Anembanëmetropolin me pallateMbushie fuqishmja,e besueshmja Firma “Bruçi”.

1-Për të shkuar nga Dibra e poshtme dhe Luma nëTiranë rruga e vjetër këmbësore kalonte nga KatërGrykët dhe ishte bërë zakon që të pushonin udhëtarëttek një bahçe në sinorët e fisit Bruçi, të cilët i pritnindhe i përcillnin me një bujari të veçantë tek kjo lënd-inë e bukur, i gostitnin me ç’tu ndodhej.Këtej kambetur dhe shprehja “shko e praj tek Baçja e Bruçit,si një sinonim i një vendi të rehatshëm, të bukur e tëqetë, që ta heq lodhjen.

Faik BruçitFaik BruçitFaik BruçitFaik BruçitFaik BruçitI dashur Shaban,sa keq më vjen, mor aman,ia morea ia vodhe Reçit tënd të dashurtërë bukuritëe madhështinë që ka!Kreshatve u more ashpërsinë,Mallës qartësinë,bjeshkëve hijeshinë.Gërmove në themelet e kullave të gjatadhe mbushe hejbet me flori,pleqve u zhvate mençurinë,nënëve dashurinë,cucave dhe nuseve u grabite këngët,vallet,horet,të parëve varret,More e ç’nuk moredhe m’i fute e po mbush Veprën tëndepër të ngritur një përmendore- mbi themelet e legjendave.Por me Kadarenë çpate?përse ma mbylle në dosjen K.me kapak floriri,Ah, paske qenë kopil kopili,paske qenë diçka më tepër se ç’të dijaduke u bërë i pavdekshëmme Kritika.Hajt, të shkoftë mbarë ,por kam një këshillë:-Dil njëherë vitin tjetër nga Reçise malli e ka marrë!

ShabanShabanShabanShabanShabanSinanitSinanitSinanitSinanitSinanit

“Alla-jura, alla-jura,ne kjo Dibra paska burra”...Kështu ka thënë një këngë e moçme,kur trimëria,bujaria,bënin dritë në flakë baruti,tash po them se kjo burrnika mbet gjallë tek Demir Rusi...Se e rejame të vjetrënjanë lidhë në mijra tela,ndaj dhe emri,nderi e besavijnë e rriten nëpër breza.Ç’të të them moj shpia e Rusit,ke shkrep xixa në Homesh.-Mos t’u vgjerrtë nami kurrë!-1)Ky urim të vjen prej nesh.

1-Mos t’u vgjerrtë nami-Mos të humbasin vlerat që kekrijuar ndër vite.

I dashur Fatmir,unë nuk të njoh,por kam dëgjuar fjalë të mira për ty,ke hapur biznese të ndershme,të mbaraduke e nisur çdo gjënga e mira,nga e para.Të them të drejtën paske pasur dhe fat,se kjo “Rruga e Arbërit”do të nisë pikërisht atyku ke bërë konak.Ti e di mirë se dibran je,puntor,i mençur e bujar,ke hedhur shta aty mes bjeshkëve,ku bijtë e bijat e mirazanat e malitdhe nënat u thonë:-Të fryftë hizri në gojë! 1)

Pse, a s’është dhe për tymë e mira uratë kjopër këtë Vit të Ri

Fatmir KurtitFatmir KurtitFatmir KurtitFatmir KurtitFatmir Kurtit

Të shohim tek ec,tek vrapon,plot gjallëri,përherë i fuqishëm,i papërtuar,përherë i ri.E ku s’të kemi njohur,e ku s’të kemi parë ndër vite,dekada,Në fusha, në male,duke lartësuar diga, pallate.Në Fierzë, Koman, në Dibër,Në Tiranë ke lënë emrin tënd të nderuarndaj shpesh kemi ndjerëkemi dëgjuar:-Këtë e kemi prej Ramazanit, qoftë i bekuar!Këtë të urojmë dhe ne, i dashur mik,për 2008:-Paç mbarësi ,e t’u bëftë pasuria det!

RamazanRamazanRamazanRamazanRamazanBibësBibësBibësBibësBibësDemir RusitDemir RusitDemir RusitDemir RusitDemir Rusit

1-Sipas besimit mysliman atij që i del pqërpara hizri eaq më mirë kur i fryn në gojë, ka mbarësi të përjet-shme e të jashëzakonshme në çdo drejtim. (Vijon në faqen 8)

Dhjetor2 0 0 7 8BOBOBOBOBOTIMETIMETIMETIMETIME

Si një mjek i mirë dentistdhe si mik i “Rrugës së Arbërit”po vijmë drejt klinikës tëndenë komleksin e “Gintashit”Nuk vijmë veç ne dibranët aty,por të gjithë,ai që të njehe të di.Vjen ai që ka provuar dorën tënde,fjalën e mirë e të ngrohtë,pritjen,përcjelljen,mjeshtrin e talentuar dentar.Ndaj klinika jote është kaq e gjërë,plot dritë e bukuri,se bukurinë e sjellai që ka emrin e vërtetë Njeri.Gëzuar, pra,ja dhëmbët nuk na dhëmbin fare,se i ndreq dhe i shërondashuria juaj e madhe...

BujarBujarBujarBujarBujarMethasanitMethasanitMethasanitMethasanitMethasanit

Shumë fjalë të mençura thuhenandej nga ana jote,andej ku Driniqesh e qan,ndaj nuk i dihet kësaj botetë shkel me këmbëa në krah të mban.Thonë, kali i bardhë lahet vetë,ndaj s’ke nevojë për fjalën time,por s’mund të rri aspak i qetë,pa thënë për tynja dy urime.Kur gruaja gruas i lëshon namëi thotë: -Të pafsha me ortake!ndërsa Shtëpia juaj Botueseu baftë si lulja ndër livadhe!Kështu i heshtur,punëshumë,dibran i pastër si qiell vere,ti e di mirëmë shumë se unë,që enët bosh bëjnë potere...Për ty, Bujar, fjala më e mirë,fjala më e ëmbëlmë duket pak,prandaj po shpreh me shumë dëshirëM&B e juajaqoftë me fat!

BujarBujarBujarBujarBujarKaroshitKaroshitKaroshitKaroshitKaroshit

Kartolina urimiKartolina urimiKartolina urimiKartolina urimiKartolina uriminga Naim Plakunga Naim Plakunga Naim Plakunga Naim Plakunga Naim Plaku

(Vijon nga faqja 7)

Libri ‘Golloborda në optikën e kohës” me autorVelo Cfarku që përballet me lexuesin, veçanërisht atëgollobordas, u bashkëngjitet librave të pakta që kanëparë dritën e botimit deri tani për këtë trevë verilindoretë vendi e banorëve të saj fisnikë që shekujve, kanëlënë largët të sotmen dhe të ardhmen.Si redaktorë tëlibrit, që në fillim duhet të theksojmë se çdo pjesë e tije botimi në tërësi ndonëse, me mozaikë të gjinive tëpublicistikës, me një përzgjedhje profesionale tema-tike të raportit mes gjinive, përshkohet nga një boshti përvijuar qartë për atë që do të thotë autori, troç, padorashka, ashtu si e mendon, e gjykon, referuar bind-jeve të tij, e sidomos dëshmive të protagonistëve qësillen.Autori profesionalisht, sidomos në zanatin egazetarit, por edhe të studiuesit e polemizuesit meata që kanë mendim të kundërt, mbron mendimin se“Golloborda nuk është etni e pastër shqiptare” dhe se“fshatrat dygjuhëfolës në pikëpamje të kombësisë janëmaqedonas, gjuha e të parëve të tyre është maqe-donishtja”, se mendimi mbizotërues i deritanishëm istudiusve se “Gollobordasit janë popullsi e lashtë sh-qiptare, se “gjuha maqedonase e bullgare janë zhar-gone të huazuara”, për të (autorin) nuk është i saktë,etj. E në funksion të kësaj ideje, të këtij mendimi,autori polemizon me autorë të tjerë që mbrojnë tëkundërtën,(pra që Golloborda dhe gollobordasit janëshqiptarë në trojet e tyre të lashta, e se gjuha shqipeështë gjuha e tyre), duke sjellë dhe rrëfime e dëshminë mbrojtje të tezës së tij.Duhet theksuar që në hyrjetë këtij prezantimi se mendimi ynë si redaktorë tëlibrit, përsa më sipër, pra për gjuhën dhe etninë e gol-lobordasve, është i ndryshëm me atë që mbronautori.Por njëherazi nuk mund të anashkalojmë kura-jon e tij për të prekur në një farë mënyre një “tabu” tëderivonëshme, të vlerësojmë punën që ai ka bërë nëtërësi në këtë libër, përpjekjen për të sjellë nëpërmjetfaqeve të tij unitetin mes gollobordasve e me të tjerët,emrin e mirë të gollobordasve në vend e jashtë tij nëfushën e ndërtimtarisë, harmoninë mes feve e besim-eve të ndryshme, mikpritjen, fisnikërinë, dashurinë përpunën, cilësi që kjop trevë e banorët e saj i kanë bërëpjesë të natyrës së tyre në dekada e shekuj. E rithek-sojmë se në këtë situatë, kur zërat ndryshe për gju-hën dhe etninë në një pjesë të Gollobordës(në atëdygjuhëfolëse) nuk janë më “në zë”, kur tek ne kadhge një parti legale që mbron mes të tjerave dhe“etnitë në Gollobordë”, kur është botuar dhe një libër-projekt “Golloborda, realitete dhe probleme”, përballëfaktit që jo vetëm e drejta që të jep lëvizja apo qeniapjesë e botës së lirë, në këtë zonë, ka bërë që deripjestarë të të njëjtës familje a të një fisi të paisen medokumente të ndryshëm(shqiptarë, maqedon, bull-garë), edhe ne si redaktorë të librit të Velo Cfarkut,nuk mund të “fshiheshim” përballë një botimi përgjithë-sisht jashtë “shinave” të deritanishme për Gollobor-dën, në fund të fundit kurajoz e sigurisht me vlera. Tëbindur se për sa serviren në faqet e librit normalisht,rreth disa problemeve që sjellë autori do të ketë dhemendime të kundërta në të ardhmen, jemi të bindurse jo pak lexues do të përballen me shumë vlera qësjell libri.Ata lexuesit, do të njohin protagonistë, deta-je, ngjarje interesante të Gollobordës e gollobordasvenë shumë dekada, histori parë nën persiatjen e au-torit që reflekton një intelekt, bagazh jetësor, njohjedirekte të bashkrahinarëve e gjatë një eksperience tëgjatë si kryeredaktor i gazetës “Ushtima e Maleve”(rreth 20 vjet), e për vite të tëra pune e jete si mësuese intelektual në Gollobordë e mes gollobordasve, nëvendlindje, në Tiranë e gjetkë ku ata banojnë sot. Prasi çdo botim, edhe libri i Velo Cfarkut, për këto e tëtjera që do të gjej lexuesi në faqet e tij, duhetpërshëndetur.Për më tepër, kur edhe pse me një his-tori të gjatë e të lavdishme të kësaj treve, edhe pseme intelektualë të shquar të fushave të ndryshme ndërbreza, fatkeqësisht sot gjenden pak të dokumentuara(shkruara) ku vetëm librat për këtë zonë nuk bëhensa gishtat e dorës.Në librin “Golloborda në optikën ekohës”, nëpërmjet penës së Cfarkut, lexuesi do tënjihet me refleksione, përshëndetje të autorit në even-imente të rëndësishme për vendlindjen, publicistikë emirëfilltë, tregime, intervista dhe biseda me bashkëkra-hinarë e personalitete të ndryshme, studime, trajte-sa, shënime udhëtimi etj.E veçantë në këtë mozaikpublicistik, është se autori është i kursyer në fjalë,

Një libër kurajoz e sigurisht me vleraNjë libër kurajoz e sigurisht me vleraNjë libër kurajoz e sigurisht me vleraNjë libër kurajoz e sigurisht me vleraNjë libër kurajoz e sigurisht me vlera

për të sjellë për lexuesin më të rëndësishmen, mëesencialen, atë që evokon vlera, të kërkoj, të gjej e tësjell të mirën, mesazhin që bashkon e jo përçan,faktina të vërtetën që është ndrydhur(sipas autorit!!), soli-daritetin e gollobordasve mes njëri tjetrit e të tjerëvenë gëzime e fatkeqësi, të evokoj figura e personaliteteqë për shumë shkaqe e arsye janë lënë disi në “hije,”deri tani, të risjellë legjenda apo ndodhi të zonës nënjë këndvështrim tjetër përsa njihen së shumti në opin-ion, etj. E mbi të gjitha, në rëfimin e drejtpërdrejt, këtëe bën duke qenë zotërues i mendimit e fjalës. E kjosigurisht që është një nga meritat e autorit. Ndër tëtjera në librin e autorit Cfarku, lexuesi do të njihet mevepra e mjeshtër duarartë gollobordas, të cilët me ar-tin, punën e tyre ndërtuan Shqipërinë e botën, ndonëselanë shumë mangut në shtëpitë e tyre e kurrë nuk ulanë hapësirat që meritonin. Do të njihet me emra tënjohur të ndërtimtarisë e administratës shqiptare siRahman Hanku, mik i njohur i ndërtuesve duarartë gol-lobordas që pohonte se “E kam për nder të jem gol-lobordas! “Falë njohjes së realitetit, qënjes protagonistnë shumë ngjarje e evenimente që përshkruan në libër,sjelljen e burimeve të gjalla për të argumentuar atë përtë cilën ai ka bindje, për mendimin tonë, autori ia kaarritur mjaft mirë të ndërtoj e të vendos urën e domos-doshme të komunikimit me lexuesin e çdo moshe eformimi intelektual. Sigurisht “karta” e bagazhit të gjatëjetësor, ka qenë një ndihmesë e fuqishme për kon-struktin e librit “Golloborda në optikën e kohës”Së fun-di duke përgëzuar autorin përsa ka materializuar nëkëtë libër, që natyrshëm mund të ketë edhe vërejtje siçdo botim i kësaj natyre, duke i uruar suksese në kr-ijimtarinë e mëtejshme publicistike e në të mirë të ko-munitetit, shpresojmë që jo vetëm ai, por dhe krijuestë tjerë të Gollobordës e miq të tyre, të shkruajnë samë shumë për këtë trevë me emër, se ajo është “the-sar i panjohur” e ka shumë për të nxjerrë në dritë.Porgjithmonë me etikë, me qëllimin e mirë, me tendencënpër t’ua afruar sa më shumë të jetë e mundur të vërtetësduke u konsultuar e përdorur me realizëm dokumentinzyrtar, arshivin, dëshminë e njerëzve të gjallë, me syn-imin për të nxjerrë sa më në pah historinë e lashtë e tëre të Gollobordës e gollobordasve me gjurmë të vlef-shme në historinë kombëtare shqiptare, traditat , kul-turën e saj.I dashur lexues, kushdo mund të jetë përf-shirë në këtë ftesë-mision të sinqertë.

Eduard AbaziKujtim Boriçi

Reklamoni biznesin tuaj!Gazeta “Rruga e Arbërit” vë në dispozicion hapsirat

e nevojshme për reklamën tuaj!Tel.068 31 19 232. Tel: (04) 357 179.

Email: lid_gazeta@yahoo.com

Dhjetor2 0 0 79

Nga HAJRI MANDRI*

Edukimi estetik në shkollëështë një kërkesë e kaher-

shme e shoqërisë njerëzore.Platoni kur flet për marrëdhëniete individit dhe njohjes me të cilënpërballet në jetë, mendon sepersonazhet negative, aktet krim-inale në letërsi në mënyrë in-direkte, bëjnë ftesë për imitim Mezhvillimin e kulturës dhe të artit,filloi të funksionoi institucioni icensures, përjashtimi dhe lejimii veprave letrare sipas një kriteritë caktuar moral, estetik, politikapo filozofik.

Në shoqëritë postmoderne,aktualisht në sistemin demokra-tik që përbën një sistem pluralqarkullimi dhe konsumi të vler-ave estetike, ndeshemi me kon-cepte të reja që kanë të bëjnë meedukimin estetik në shkollë.

Edukimi estetik i nxënësitrealizohet paralelisht në dy plane;e para dhe më e rëndësishmjaeshtë shkolla, ku ka përqëndrimtë lartë të përthithjeve të idealeveestetike të cilat formojnë shijendhe rrisin shkallën e percepsion-it dhe përvetësimit estetik, dhe edyta është faktori jashtëshkollor,vetë jeta që ndikon me burime tëshumta të informacionit kulturorNë këtë shkrim do të ndalemivetëm në problemin e formimittë idealit estetik përmes pro-gramit mësimor dhe veprimtarivekulturore që organizon shkolla.

Nëpërmjet lëndës së letër-sise, filozofisë, historisë së artitetj., tek nxënësit arrihet formimiteorik i plotë, pasi njihen me kon-cepte që në teorinë e estetikëspërbëjnë një trinitet : e vërteta, emira, e bukura. Veprat letrare, nëvështrimin estetik i përfshijmë tekartet ideo-shqisore. Në këtëkuadër, kur themi “një pikturë ebukur “, tingëllon më e be-sueshme se “ një roman i bukur”,mund të themi “një roman i arr-irë , i mirë, i pëlqyeshëm”. Za-konisht termi “ e bukur” përdoretsi sinonom i vlerave estetike.Koncepti “ kjo poemë, apo tregimkanë vlerë estetike “ do të thotënë mënyrë eksplicide se ato napëlqejnë apo na japin kënaqësikur i lexojmë. Vlerat estetikembeten relative, ato janë efektivenë raport me mjedisin shoqëror,në nivelin e shijes individualeapo kolektive dhe sa kohë atokryejnë funksionin e emetimit tëkënaqësisë estetike. Filozofi dheesteti i shquar gjermanA.G.Baumgarten thotë se “qëniavetë është e bukur atëherë kurshfaqet, shkëlqen, ndriçon osekur është e proporcionuar, e har-monishme, e strukturuar”. Bren-da këtyre kritereve, ne, në mënyrëintuitive, befasohemi në jetë dhendjejmë kënaqësinë që na jep ebukura në art ose në disajniminindustrial dhe strukturën arkitek-turore të mjedisit ku banojmë.Shoqëria njerëzore investon përtë krijuar vepra me vlera estetikesi pasuri e çmuar e jetës

Mbi edukimin estetik në shkollën e mesmeMbi edukimin estetik në shkollën e mesmeMbi edukimin estetik në shkollën e mesmeMbi edukimin estetik në shkollën e mesmeMbi edukimin estetik në shkollën e mesmeshpirtërore. Përjetimi estetik ijetës në mënyrë sa më intensiveështë synimi suprem i njeriut.Vlerat estetike nuk kanë përsos-mëri, ata mbeten vlera midis vler-ave të tjera të jetës. Vlerat este-tike dhe vlerat morale bashkëve-projnë dhe krijojnë një qëndriminteraksionist, si qëndrim i gër-shetuar mes dy vlerash. Prandajmësuesit janë të vetëdijshëmpër një edukim komplementar tëpersonalitetit të nxënësit. Nëmënyrë të veçantë mësuesit eletërsisë në shkollën e mesmekanë parasysh rolin që luan letër-sia si lëndë, në pasurimin e për-fytyrimit estetik. Për aftësimin ejashtëzakonshëm që ka materi-ali letrar për të na nxitur përfyty-imin, le ta ilustrojmë me një esetë Shellit, i cili thotë: “ Përfytyrimiështë instrumenti i madh i mirë-sisë morale dhe poezia e luankëtë rol duke vepruar mbi sh-kaqet, prandaj zakonisht thuhetse nëpërmjet letërsisë së mad-he ne e ndjejmë vehten të barturpërtej kufinjve të jetës sonë të za-konshme, në një botë men-dimesh dhe ndjenjash më tëthella dhe më të larmishme sebota në të cilën jetojmë, senëpërmjet letërsisë së madhe,ne mund të përjetojmë raste,mendime dhe ndjenja të njerëzveqë ndodhen shumë larg nesh nëkohë dhe në hapsirë”. Në këtërast kemi katërcipërisht për-puthje të synimit dhe objektivitprogramor të lëndës me realiz-imin e idealit të ri estetik teknxënësi i cili përmes kryevepravetë letërsisë botërore dhe ato sh-qiptare, zbulon natyrën e për-bashkët njerëzore që ekziston tektë gjithë njerëzit, mbrapa fasa-dës së doktrinave që na ndajnë,dhe pikërisht me anë të kësajrruge mund ta bashkojmë njerë-zimin shumë më mirë se sa vetëdoktrinat. Letërsia e fisnikëronnxënësin e bën atë një person-alitet integral me tendencë ko-mparatiste dhe e largon nga in-stiktet e ashpra kriminale, ngapasionet e shfrenuara dhe akteqë deformojnë integritetin e tijmoral,shoqëror dhe estetik. Nëanalizën letrare të veprave me fik-sion (ficsion-trill) mësuesi kashanse të të pasurojë dhe tëkonfigurojë një larmi imazhesh,idesh, dhe të verë në lëvizjeimagjinatën dhe përfytyrimin es-tetik, duke e bërë orën e mësimitmjaft tërheqëse dhe interesante,duke hapur dialog dhe debat meteza në mënyrë të shtjelluar ( ek-splicide) dhe në mënyrë tëtërthortë (implicide). Roli i më-suesit këtu është tepër i rëndë-sishëm në shpjegimin edomethënies së tekstit dhe mod-erimin interpretativ duke i bërëpjesëmarrës edhe vetë nxënësit.Në romanin “Zonja Bovari “ tëFloberit kemi një shembull të sh-këlqyer të deformimit të individitdrejt një shkolle me edukim sen-timental, ku ideali romantik e lar-gon personazhin, vajzën e bukur,nga bota reale dhe e motivondrejt hapësirave ireale, të pa re-alizueshme në jetë, që e bëjnënjeriun asket , e largon nga botareale e lumturisë që vjen ngapuna dhe përpjekja e vazh-dueshme e njeriut për t’u përso-sur në jetë. E vështruar çështja eedukimit në aspektin estetik, pabërë fjalë për edukimin moral,icili është shumë i gjërë, duhet tëpërmbahemi në edukimin e mo-

tivit si ideal estetik dhe ndjenjavesi refleksion i përvetësimit este-tik që buron nga objekti estetikapo veprimi estetik. Në këtëkuadër do të ndalemi në dy vari-ante: edukimi i ideve, motiveve,aftësisë interpretative të nxënësitqë përbëjnë idealin estetik dhendjenjave pozitive që shkaktojnëdukuritë estetike, siç është kate-goria e së bukurës, që e gjejmëmë të theksuar në lëndën letër-si, histori arti, veprimtaritë artis-tike në shkollë, si konkurset e re-cituesve, koncertet me këngëvalle, vallëzime të ndryshme, kuvetë nxënësi bëhet objekt dhesubjekt estetik. Sa më shumënxënësi i shkollës së mesme tëjetë pjesëmarrës aktiv në njëmjedis artistik aq më shumëefekt ka në pasurimin e ndjen-jave të tij. Përpara veprave letraretë arrira artistikisht nxënësit pro-vojnë kënaqësi estetike. Në ras-tin kur gjatë një recitimi, nuk res-pektohet intonacioni, logjika ar-tistike, kadenca e vargut, theksitonik, ritmi i brendshëm, arsyeti-mi logjik, depërtimi në motiv dheide, plazmimi interpretues,atëherë nuk na ngjall kënaqësiestetike dhe themi jemi përparanjë interpretimi të dobët. Në këtërast nuk funksionon marrëdhëniamidis objektit estetik dhe subjek-tit estetik, recepsioni është ine-fiçent, lidhjet e elementit ndijor-shqisor emocional dhe ele-mentët racional nuk realizojnënjë vlerësim estetik pozitiv. Më-suesi ndërhyn tek nxënësi kurlexon dobët një poezi pikërisht seprishen këto raporte. Lëtërsia përvetë specifikën si lëndë ka nevojëpër një përjetim emocional. Kjonuk realizohet në mënyrë artifi-ciale apo sepse e vëmë si detyrënë një orë mësimi, por ajo vjenkrejt natyrshëm në mënyrë intui-tive ( intuita siç dihet ështëndriçim momental i ndjenjavedhe i mendimit) Në këtë vësht-rim, mësuesi si udhëheqës i pro-cesit në zhvillimin e analizës dhekomentit, nxit katalizatorët aksi-ologjik (vlerësues) të përvetësim-it estetik duke i drejtuar nxënësitdrejt idealit social-estetik. Idejaqë del gjatë komentit natyrishtështë parakuptim që përgatitidealin social-estetik. Po nëvetvete ç’është ideali?!. Idealiështë aftesia e njeriut për të pro-jektuar veten në të ardhmen, përta përfshirë në struktura, në mar-rdhënje dhe dukuri të mund-shme, në përputhje me synimete tij, dëshirat dhe aspiratat qëkushtëzohen nga realiteti që kapërfshirë atë. Në vështrimin teor-ik ideali estetik është dominantiqë organizon ndërgjegjen este-tike të çdo epoke në një shoqëritë caktuar, si një përfytirim i njërealiteti të mundshëm. Idealetpërpunohen, s’ka ideale të për-jetshme, mbarënjerëzore. Syni-mi antientropik, synimi drejt për-sosmërisë është baza objektivee idealit estetik. Në lëndët e tjerashoqërore si historia, njohuri përshoqërinë, apo sociologji, kurgjatë mësimit arrijmë në konk-luzione të tilla që nënkuptojmëmotivimin dhe nevojën tonë dhetë mbarë shoqërisë, për të lëvi-zur drejt një forme më të lartë tëorganizimit social, drejt përsos-jes së harmonisë sociale, dheraporteve midis shoqërisë dheindividit,( p.sh. ideali demokratiksi rendi shoqëror më i lartë qëkërkon përsosje të vazh-

dueshme), ne kemi arritur qëbrenda këtyre ideve të realizojmëdhe idealin estetik, i cili ka vënënë lëvizje imagjinatën estetike,përfytirimin estetik, dhe frymëzonmotivin tek nxënësi. Në analizëne një drame përmes ndeshjessë personazheve, ne dukekërkuar të arrijmë tek ideali etik,si përsosmëri morale, reali-zojmë idealin estetik përmesmodelimit strukturor që ndihmonpastrimi dhe pasurimi i ndjen-jave. Duke vështruar një shfaqjeteatrale, ne provojmë ndjenjat ebukura, të trishtuara, dhembje,gëzim, krenari dhe urrejtje sipasakteve dhe protagonistëve dhevetë zgjidhja na çon tek modeli-mi i idealit estetik i cili formato-het në ndërgjegjen tone. Kurnxënësit shkojnë të organizuarnë një disko, ne realizojmëedukimin estetik përmes ndjen-jave të bukura, të përjetimit të njëgjendje emocionale të gëzuar qërealizohet nga shumë kompo-nentë, siç është dhe kryesori ,muzika ose efektet e tjera skeni-ke. Muzika në këtë rast, nuk ësh-të thjeshtë vibracion akustik-fiz-ik, por është frymë, tërësi e orga-nizuar tingujsh,që perceptohenprej veshit, por që vepron mekëtë substancë në ndërgjegjene nxënësit, duke pasuruar shijendhe krijuar kënaqësi estetike. Nëkëto aktivitete shkollat duhet tëbëjnë kujdes që elementë të te-jkaluar për moshën shkollore sipop arti, ap arti, letërsia por-nografike që kërkojnë të venë nëveprim elementë fiziologjikë përtë krijuar kënaqësi estetike, tëkufizohen me bindjen e plotësepse ato cënojnë formimin eidealit estetik që synon programishkollor. A shërben vetë mësim-dhënësi një model për nxenes-in?. Dimë që njeriu nga natyraështë i prirur të pëlqejë imitimin.Në këtë rast mësuesi përbën njëstatus special, ai duhet tëedukojë tek nxënësi edhe meqëndrimin, sjelljen, fjalorin,paraqitjen,marrëdhëniet me fak-torë të jashtëm që e kompremen-tojnë atë. Plotini thotë se bukuriandeshet jo vetëm tek gjërat epara dhe të dëgjuara por dhe tekarakteri i mire dhe sjellja e mirë,si parametra të sistemit estetiknga burojnë ndjenjat e sim-patisë apo urrejtjes, të kënaqë-sisë apo të pakënaqësisë. Qëshkolla të bëhet një mjedis që tëngjallë kënaqësi estetike teknxënësit, dmth. ndjenjën e sëbukurës duhet të plotësojë kush-tet e eststikës së sotme bash-këkohore, të zgjojë interes,shpirtëror, duke realizuarparametrat e përkryrjes dhe tërë-sisë, harmonisë midis pjesëve,(lëndëve), strukturës, psikologjisësë sjelljes, dhe gjykimin norma-tiv, rregullin, disiplinën, shkël-qimin e formës, mjedisi, paraqit-ja e jashtme, veshja etj. që për-bëjnë mikroambjentin edukues.E rëndësishme është që idealiestetik në shkollë të mbahetparasysh në principet bazë tëpunës së drejtorisë së shkollës.P.sh. ideal estetik mund të kon-siderohet afirmimi dhe konsoli-dimi i idesë se të vazhdosh sh-kollën e mesme të përgjithshmedo të thotë të synosh për të vazh-duar studimet e larta per t’u kual-ifikuar më tej në një fushë të cak-tuar. Ky paracaktim i objektivitpersonal tek nxënësi zhvillonimagjinatën dhe fantazinë e tij

dhe e tërheq atë nën ritmin e njëideali që projektohet si një ëndërre bukur, e cila e motivon atë drejtsuksesit. Kjo lidhet me ecurinënë shkollë, me punën vetjake,përgatitjen ditore të nxënësit, poredhe nga motivimi i faktoritmësimdhënës, sjelljes dhe ve-primtarisë mësimore –edukativeqë zhvillon shkolla. Në bazë tëteorisë së shijes estetike, njeriuka një shqisë të brendshme përpërvetësimin estetik. Shfrytëzimii kompjuterave, informacionetnga interneti, media, enkartat,emisionet enciklopedike kultur-ore, krijojnë një përzierje ade-guate të uniformitetit me varjete-tin dhe krijojnë shqisën e sëbukurëssë sotme moderne ecila kontrollohet nga shqisa ebrendshme e nxënësve, që si-pas studiuesit anglez Hatçesonu quajt si shqisë e së bukurës.Edukimi estetik është pjesë për-bërëse e filozofisë së shkollëssë sotme moderne. Formimiteoriko-kulturor i nxënësve nëshkollat e mesme të përgjiths-hme duhet të arrihet përmessynimeve të qarta dhe objektivavetë matshëm. Një gjykim estetikdeduktiv e transhendental e gje-jmë edhe gjatë mësimit tëlëndëve natyrore. Kur bëhet fjalëpër diçka të pamatë ( hapsiraqiellore, drejtëzat, pafundësia emateries fenomenet natyrore etj.,atëherë përfytyrimi ynë dorëzohetsepse nuk e përballojmë detyrënpër ta rrokur dukurinë në tërësi,kështu duke u bërë tëndërgjegjshëm për supermacinëe arsyes na vjen në ndihmë për-fytirimi i të madhërishmes, sikategori estetike. Ose kur shpje-gojmë shkaqet e një katastrofeqë i kalon aftësitë e njeriut për t’ipërballuar atëherë reflektojmë nëarsyetimin për të qenë tëndërgjegjshëm për dinjitetin tonësi qënie me moral. Në këtë rastkemi të bëjmë me kategorinëestetike të tragjikes në jetë.

Informacioni lëndor në sh-kollë, ndikon drejtpërdrejt në zh-villimin dhe pasurimin e imagji-natës tek nxënësit. Sa më të zh-villuar ta ketë imagjinatën njënxënës, aq më cilësor është nëpërvetësimin e dijeve. Imagjina-ta thotë Kollrixhi, është aftësiabashkuese që i shpërbën tëdhënat, i transformon dhe rezul-tati që nxjerr eshtë një cilësi e re.

Nëpërmjet edukimit estetiknë shkolë, ne realizojmë një ko-mponent të fuqishëm në formim-in e gjithanshëm të personalitetittë nxënësit si qytetar i denjë i njëshoqërie të kulturuar e tëdemokratizuar, duke e shpëtuaratë nga interpretimet intuitive qëzakonisht udhëheqin individëtme nivel arsimor të pamjaf-tueshëm. Edukimi estetik në sh-kollë tashmë nuk është doktrinë,ajo është tërësia dhe esencaedukative e programit mësimor-edukativ, në përputhje me tra-ditën , me kulturën dhe realitetinpsiko-moral të popullit tonë. Lir-ia e gjykimit dhe e mendimit es-tetik është e lidhur me pranimine diversitetit kulturor, të bashkë-jetesës së koncepteve estetike,të përpunimit të shijeve të veçan-ta dhe të përbashkëta, konvergi-mi dhe divergimi kulturor, si bazëe filozofisë së sistemit tonëdemokratik.* Drejtor i shkollës së mesme tëpërgjithshme “Gramoz Palushi”,Babrru, Tiranë

Dhjetor2 0 0 7 10EMIGRAEMIGRAEMIGRAEMIGRAEMIGRACIONCIONCIONCIONCION

E BUKUR ËSHTË LURA, OR ARBENI I VLADEVE!E BUKUR ËSHTË LURA, OR ARBENI I VLADEVE!E BUKUR ËSHTË LURA, OR ARBENI I VLADEVE!E BUKUR ËSHTË LURA, OR ARBENI I VLADEVE!E BUKUR ËSHTË LURA, OR ARBENI I VLADEVE!Nga ABDURAHIM ASHIKU

Një SMS në celularin tim. Nëkërkesë e pazakontë. Po e përcjel-

lim si një dëshirë njerzore për të njohurvendlindjen. Jo vetëm Lurën por të gjithëtrevat e të. Po e përcjellim me dëshirënqë në celularin tonë kërkesa të tilla tëna vijnë përditë duke hapur kështu njëbisedë të gjërë, bisedën “Të njohim Di-brën”. Ai shkruan:

“Ju lutem, shkruani diçka përbukuritë e natyrës së Lurës.Ai që nuk njeh Lurën nuk njehShqipërinë. Nga Arben Vladi,Lurë. Cel. 00306943039760,8 prill 2007, ora 14.16.

I dashur Arben ! Ju faleminderit përkërkesën. Meqë e njoh Lurën, jo vetëmnatyrën por edhe njerëzit e saj, do tëdesha të të marr “përdore” dhe së bash-ku të udhëtojmë mes natyrës dhenjerëzëve të saj. Nuk e di nga cilët Vladeje, nga ata të Fushë Lurës, Lurës sëVjetër, të Pregj Lurës, Borie Lurës, Ar-rmallës... Ke të bëjsh me doktorNdrecën dhe nënën e tij burrneshëDilën? ...Ke të bëjsh me atë lisin emoçëm të Vladeve, Dodën në qendërtë Lurës? Ke të bëjsh me Arif Vladin,korifeun e këngës epike shqiptare?

Oh, edhe unë çfar pyetje bëj. Ti jenjë Vlad, je një filiz nga rrënjët e moçmetë një fisi të njohur dhe kjo më mjaf-ton...

Nuk e di nga ke dëshirë t’ia nisim,ku t’i kërkojmë rrënjët e degat e buku-rive të Lurës? Të ngjitemi asaj të përp-jetës që të çon në Lanë-Lurë, tëmbushim duart me ujin e burimit dhe tëkthejmë fytyrën prapa dhe të shohim sizbardhojnë kullat që nga Borie Lura ederi në Lurë të Vjetër? Apo don tëngjitemi në Lanë Lurë, ti bijemmespërmes atyre livadheve e diku nëanë, atje ku fillon pylli të mbushim du-art me luleshtrydhe e mjedra që të de-hin nga aroma? Apo don të zbresim pyllittë Nikës, të pijmë një kafe në kullën eRajteve, ulur këmbëkryq siç qe ulur sh-tatëdhjetë e ca vjet më parë plaku imaleve Bajram Curri? A mos doni tëmbledhim një tufë me lulevere e t’i ven-dosim në lapidarin e Dom Nikoll Kaçor-rit, burrit të madh të Lurës që i dhakrahun e tij krahut të plakut të VlortësIsmail Qemalit për të ngritur flamurin më28 Nëntor 1912? A mos doni të ngjiteminë Pregj Lurë dhe të pijmë një kafe nënjë kullë vladesh në krye të fshatit dukekundruar si në një ballkon tërë pamjennë perendim, pamjen që dominohet ngaGuri i Kuq lart, Vlashaj e Arrmolla posh-të?

Nuk ma do mendja që të mos du-ash t’i biesh mesmpërmes Borie Lurës,të ndalesh paksa në kullat e Hotit dheduke lënë pas një bukuri të zbresësh etë kapësh një tjetër bukuri, atë të Gurë-Lurës. Me siguri do të deshe të uleshnë një odë në lagjen Thanë e të pije njëgotë me raki kristal të pastër thane qënuk është vetëm pije por edhe ilaç. Mosdon të zbrfesësh poshtë, të shohish sesi buron nga një shkëmb-shpellë disametra lart Seta, si asaj i është vënë pritëdhe e kanë detyruar të çajë Gjalicat eujërat e saj të shkojnë deri në Reç, tëngjiten në Sinë, të kalojnë Drinin e tëshkojnë deri në Fushë-Çidhën e Kastri-ot? Këtu kam frikë të të marr përdore etë të kaloj nëpër rrëpirën shkëmbore tëGjalicave. Kam frikë sepse rruga ështëkaqe e rrezikshme sa nuk të mbaj dotpo t’u morën mendët. Mua, një herë tëvetme që kam kaluar, një bashkudhëtardeshi të më jap dorën. Në vend të dorësi dhashë çantën dhe aparatin fotografik.Duart i vura në pjesën e sipërme të sh-

këmbit ndërsa këmbët i këmbeja mbinjë drrasë mbi humnerë njera pas tjetrëssiç këmbehen kur don të matësh njëdistancë me gjatësinë e këpucëve. Aty,në vitin 1967 është shkruar faqia më ebukur e heroizmit të ndërtuesëve di-branë të veprave ujore, të inxhinierëvepopullorë pa diplomë, të Gani Tuçepi qëe piketoi kanalin me karabinë gjermanedhe të Beqir Kalisë që e zbatoi atë dukeçarë tunele e shkëmbinj. Ndoshta ndon-jëherë, poshtë në Çidhën, do të ngrihetnjë digë hidrovcentrali e liqenit që do tëkapë Gurë Lurën do të lundrojnë varka.Ndoshta ndonjëherë nga Çidhna do tënisë drejt liqeneve të Lurës ndonjëteleferik...Atëhere njerëzit, duke ngriturkokën lart në atë tunel malesh, do tëvlerësojnë se sa heroike dhe madhësh-tore ka qenë ajo ndërmarrje e guxim-shme e gushtit 1967...

...Mos u frikso. Nuk dua të të lar-goj nga Lura, nga bukuritë dhe njerëzite saj duke të zbritur në ultësirat e Drin-it. Po kthehem mbrapsht dhe po të ngjistek liqejt, tek ajo bukuri që i ka dhënëemër Lurës e që ti thua se “ Ai që nuknjeh Lurën, nuk njeh Shqipërinë”. Ku dontë ulemi e të shtrohemi në qilimin e blertëtë natyrës? Don të ulemi në atë lënd-inën që rrok liqenin e Luleve? Don tëmatim me pashën e katër burrave di-ametrin e atij arrnenit të madh që nëmëngjes e përcjell hijen e vet tek liqenii Gallabës apo don të pijsh një ujë tëftohtë në atë burimin e vogël dhjetë metralarg rrugës? Po të duash ulu. Unë endenuk jam lodhur. Po marr rrugën drejt epas disa lëndinash po ulem në Fushëne Pelave. Atje ma ka anda. Ajo ështëbukuria e bukurive të Lurës. Për muakjo fushë në fole të qiellit të pishaveështë më e bukura dhe më e begata.Thonë se fusha e ka marrë emrin seSkënderbeu këtu mbarshtonte pelat, ekishte burim të pashtershëm tëkavalerisë së tij që për njëzet e pesëvjet nuk njohu kthim prapa...

Po më ndjek prapa? Do të lodheshsepse mua ma ka qejfi ta shoh bukur-inë e Lurës, jo nga poshtë por nga lart.Kështu po marr një të përpjetë malore,një kreshtë thikë të mbrehtë, kreshtaqë lidhura dorëpërdore formojnë atë qëquhet Kunora e Lurës...

Poshtë, në perëndim, syri më nda-let tek Mali i Dejes. Nuk kam qenë atjepor më kanë thënë se shkëmbejve të tijdalin aq burime sa grusht pas grushtimbushin një lumë, atë që i bie Zall-Gjoçajt mespërmes dhe derdhet në liq-enin e Ulzës. Një peisazh që vetëm potë ngjitesh atje e jeton një çast për tajetuar gjithë jetën. Bukuri të Matit e tëMirditës, burime në sofër në maleve,gjelbrim të përjetshëm të pishave e tëarrnenit të bardhë, oaze livadhesh...

Ecim Kunorës së lartë duke umbajtë vende vende këmbadoras. Posh-të, djathtas, liqenet e Lurës si gota kri-stali mbushur me shampanjën enatyrës. Liqeni i Luleve, Liqeni i Gall-abës, Liqeni i Zi, më i thelli dhe më ibukuri. Po ai sy i kaltër disa dhjetrametra mbi Liqenin e Zi çfar merr dhe ijep kaltërsisë qiellore? Çfar emri ka?Thonë se është pa emër. Nuk e besoj.E ka një emër siç e kanë të gjithë,emëra sipas pronarëve dhe legjendave.Nga Nezhda pëllëmba e dorës sënatyrës mban Liqenin e Koçekut. Kësh-tu e quajnë vendasit sipas pronës sëfisit të njohur të Koçekëve. Është më imadhi dhe ndër më të bukurit. Ka edhenjë legjendë për të, legjendën e Luri-anës, vajzës gjysëm njeri e gjysëmpeshk, mbretëreshës së liqeneve tëLurës. Unë e kam dëgjuar disa herë, nëdisa variante. Nuk po e tregoj. Do tëduhej një natë dimri përballë oxhakutnë kullën luriane që të tregonim njerinnga variantet e legjendës.

Liqeni i Koçekut pak sipër tij ka njëqilim të qetë ujor, qilim me lule të cilinrrallë njerëz që qarkojnë bukuritë e kë-tyre maleve rrugës që nis në Fushë Lurëe nën tunelin e gjelbërt shkon për tundarë drejt Burrelit e Selishtës pakposhtë kështjellës së Skënderbeut, eshohin ashtu siç nuk shohin të tjerëoaze ujore në të gjithë perimetrin rre-thues të tij. Ky quhet Liqeni i Lopëve.Sipas legjendës këtu ra një kopelopësh. Ra për të dalë në anën tjetër tëmalit, atje ku sot mirditorët i ftojnënjerëzit të kurohen në burime ujrash tëftohta minerale...

Na duhet të zbresim nga maja eNezhdës prej ku kullat e bardha në lug-inën nga Borie Lura në Lurë të Vjetër të

ngjajnë me varka me vela. Prej ku Runjae Lurës matet të kapë Korabinmëngjeseve kur lind dielli e mbrëmjevekur perëndon. Prej ku edhe liqenet, edhegjelbrimi, edhe njerëzit të hyjnë në zemëre në shpirt për të mos dalë tërë jetën...

Pas gjithë kësaj rruge nuk ka se sitë mos ndalesh në Lurë të Vjetër, tëngjitesh në kullën e Morisenëve dheDedeve, të Islamit e të Gjonit të parët etë cilëve, vëllezër të një gjaku e gjinieishin njeri katolik e tjetri mysliman,shembulli tipik i asaj që Pashko Vasapat thënë dikur: “Feja e Shqyptarit ashtshqyptaria”...

Lura është e bukur jo vetëm ngaana natyrore por edhe nga ajoshpirtërore, mardhënieve me njerëzit evet. Ajo është një trevë e Dibrës, Bajra-ku i Nëntë Maleve të saj...

* * *I dashur Beni! E di që nuk ta

dhashë Lurën ashtu siç e ke në shpirtti, ashtu siç e kam në shpirt unë. Tadhashë ashtu siç ishte shumë vite mëparë, në ditë maji e qershori. Nuk tadhashë në ditë dimri, në pamjen e sajtë bardhë, me kullat që shndrrohen ngavarka me vela në anije me avull, meoxhaqet që nxjerrin tym e me vatrat esaj të ngrohta. Është një tjetër bukuriqë kush e ka jetuar nuk e harron kurrë.

Ju, i dashur Beni, thoni se “Ai qënuk njeh Lurën nuk njeh Shqipërinë”. Siluras që jeni keni të drejtë jo vetëm tathoni por edhe t’i ftoni njerëzit. Unë, sinjeri që më ka takuar në jetë të bredhshumë male e vende, të ngjitem nëmalet e Kacnisë dhe të “zbuloj” buku-ritë e liqeneve të saj, të ngjitem në ma-let e Tërnovës dhe të ndalë vështriminmbi pyjet dhe liqenin e Valikardhës, tëngjitem në Korab e të mbush duart meujin e ftohtë të burimeve të Fushës sëPonairit, të udhëtoj luginës së Valbonësdhe të mbush mushkritë me flladin ebjeshkëve të Razmës, të shoh si llapa-shiten troftat në ujin e pastër të Shush-icës, të ngjitem në Gjerbës të Skraparite në Sheper të Zagorisë, të lag deri nëbrryl duart me ujrat e Borshit e të shijojbukurinë e Jonit...unë, pra, them se “Aiqë nuk njeh Shqipërinë, nuk njeh botën”!

E-mail: a_ashiku@yahoo.gr00306938103747.

Liqeni i Luleve. Foto: Gazmend Kërkuti

Dhjetor2 0 0 711 KKKKKUJTESEUJTESEUJTESEUJTESEUJTESE

Nga Dr.ASTRIT HOXHA “Mësues imerituar”

Aktori i shquar i skenës dhe ekranitLutfi Hoxha më 11 janar të vitit të

ardhshëm mbush plot 55 vjet punë tëpalodhur si aktor profesionist i teatrit të“Aleksandër Moisiu” të Durrësit.Lutfiurrjedh nga një familje e shquar patri-otike, që emigroi nga Reka e Dibrës sëMadhe për arsye të represionitserb.Lindi në Durrës më 1/6//1934.Nëkëtë qytet mbaroi mësimet e para tështatëvjeçares dhe pastaj mbaroi lice-un artistik “Jordan Misja” dega e akt-rimit. Shumë i ri në moshë u aktivizuanë grupet e baletit dhe teatrit pranështëpisë së pionierit.Ra shpejt në sypër talentin e tij aktrial dhe për këtë ar-sye e aktivizoi edhe teatri amatoratëherë i Durrësit, i cili më 1953 u kthyenë teatër profesionist.Që nga ky vit ederi në vitin 1989 Lutfi Hoxha ishte pandërprerje pranë teatrit “AleksandërMoisiu”, me përjashtim të viteve 1954-1955, kur iu desh të bëjë shërbimin edetyrueshëm ushtarak pranë estradëssë ushtarit.Në këtë estradë Lutfiu ushqua, sidomos për monologët e tij, tërealizuar me një mjeshtëri e humorshumë të këndshëm.Gjatë karierës sëtij të gajtë në teatër , ai ka realizuarmbi 100 role.Veçori dalluese e Lutfiutështë fakti se ai ka qenë i sukseshëmsi në komedi ashtu edhe në dramë, gjëqë s’është gjithnjë e lehtë.Lutfiu ka in-terpretuar kryerole, por ka interpretuaredhe karaktere.Ka luajtur të riun poredhe plakun, madje edhe kur vetë kaqenë mjaft i ri.Por Lutfiu është aktivi-zuar jo pak edhe në kinematografi.Dhefakt është se edhe këtu ka qenë mjaft isukseshëm.Ka luajtur në 17 filma si nëfilmin “Detyrë e posaçme”,”Shoku ynëTili”, “Pylli i lirisë”etj. Jeta e aktorit tëtalentuar dibran Lutfi Hoxha është e

Lutfi Hoxha, aktoriLutfi Hoxha, aktoriLutfi Hoxha, aktoriLutfi Hoxha, aktoriLutfi Hoxha, aktoridibran i 100 rolevedibran i 100 rolevedibran i 100 rolevedibran i 100 rolevedibran i 100 roleve

lidhur me teatrin dhe kinematografinë.Dhe këtë e shikojmë edhe tashmë qëka dalë në pension.

Në dhjetë dymbëdhjet vitet e funditka luajtur në “Qytet pa dashuri” të Bash-kim Hoxhës,”Trokitje në dyert e dhim-bjes” shkruar dhe vënë në skenë ngaSerafin Fanku,”Koncert i fjalës artistike”me rastin e 125 vjetorit të lindjes së Ale-ksandër Moisiut.Ka luajtur bukur mono-logune Edipit në “Edipi Mbret”, “Nukpaguajmë, nuk paguajmë” të nobelistitDaroi Fo.Është për tu shënuar, se për tëparën herë në historinë e teratrit të Dur-rësit ai luan dy role në të njëjtën pjesë.Siçthamë Lutfiu ka luajtur edhe dramën edhekomedinë por shkëlqimin më të madh eka arritur në fushën e komedisë dhe si-domos me komedinë e Dionis Bubanit“Bileta e llotarisë”(1964).Në këtë kome-di Lutfiu ka interpretuar rolin e xhaSokratit.Ja si e vlerëson këtë rol regji-zori dhe “artisti i popullit” Gjergj Vlashi:“Lutfi Hoxha i ka dhënë personazhit tëvet kaq veçori shprehëse, kaq forcë ar-tistike, sa xha Sokrati mbetet një ngakrijimet më të bukura jo vetëm të këtijaktori, por simbas mendimit tim, një ngakrijimet e roleve komikë më të mirë, qëka krejt teatri “Aleksandër Moisiu”Mekëtë rol në festivalin e teatrove profesion-iste të atij viti,Lutfi Hoxha ka marrë çmim-in e parë për interpretim të roleve të dra-maturgjisë kombëtare.Shumë i suk-sesshëm Lutfi Hoxha ka qenë dhe nërolin e Skapenit në komedinë klasike“Dredhitë e Skapenit” të Molierit.Figurae Skapenit është një figurë e lakmuarnga të gjithë artistët e mëdhenj dheështë në nderin e Lutfiut që këtë figurëe skaliti me aq mjeshtëri profesionale,dinjitet të madh e cilësi të lartëartistike.Me një nivel të lartë artistik aika realizuar edhe shumë role e kryerolesi në dramaturgjinë botërore ashtu edhenë atë kombëtare. Për të gjitha këto

Lutfiu u bë një aktor i dashur jo vetëmpër spektatorin durrsak por edhe për atëtë të gjithë Shqipërisë.Luti nuk i ndahetskenës dhe ekranit.Roli i dajës së dyvëllezërve në dramën e Gjergj Vlashit “Dyvëllezër e gjysëm”është tepërinteresant.Dhe këtë padyshim më intere-sant e bën vetë aktori Lutfi Hoxha.Po kësh-tu dhe me dramën “Korbi i bardhë” shkruardhe vënë në skenë nga Mihallaq Luarasi.Lutfiu lozi aq bukur sa dhe publiku artë-dashës i Shkupit e vlersoi si një aktor ipërmasave të mëdha. Natyrisht që aktori i100 e ca roleveLutfi Hoxha edhe është vler-suar me medalje si dhe urdhërin “NaimFrashëri”. Vlerësimi më i lartë i është bërëaktorit dibranë Lutfi Hoxha me titullin “art-ist i merituar”.Por jo vetëm kaq. Për aktor-in Lutfi Hoxha shpesh ka shkruar dhe sh-typi shqiptar ku kanë dhënë dhe vlerësimeshokë dhe koleg të tij.Regjizori Haxhi Ramathotë: “Një gur i çmuar, që rrezatonngado.Në përcaktimin e aktorëve zakon-isht ata evidentohen nga një tipar dallues.Nëqoftëse do të kishte një çmim për njëm-ijë fytyrat e aktorit, këtë padyshim, do takishte merituar Lutfiu.Ky është aktor ishumë fytyrave dhe shumë planeve.Kaluajtur me shumë sukses komedinë dhedramën dhe i plotëson me mjeshtëri të dyjagjinitë.Në veçanti komedia e luajtur nga ai

janë mjaft të ndryshme nga njëratjetra.Nikolin Xhoja ka dy tre elemente dal-luese, por Lutfiu ngjan me një gur të çmuar,që ngado që ta rrotullosh ai rrezaton.Përveçdashurisë për teatrin,Lutfiu ka pasur edhenjë disiplinë shembullore për punën” Mi-rush Kabashi “Ngjyrë në trupën teatrore tëDurrësitLutfi Hoxha ka qenë një ngjyrë nëtrupën e veçantë të teatrit “AleksandërMoisiu” në kuptimin që ishte një aktor ikarakterit.Duhet kuptuar që një aktor i kar-akterit përbën në teatër kurorën e profe-sionalizmit” Fadil Hasa “Pasqyrë e njeri-ut me zemër të madhe. Unë jam i brezitmë të vonë në teatrin “AleksandërMoisiu”.Mes shumë aktorëve të nderuargjeta edhe Lutfi Hoxhën. Gjatë ditëve tëmia si profesionist mësova që Lutfi Hox-ha ndonëse shumë i ri në moshë ishtenjë nga më të vjetrit e teatrit.Kjo më befa-soi gjatë viteve në teatër.Lutfiu për muaka qenë pasqyrë e një njeriu të mirë mezemër të madhe dhe më e rëndësishm-ja, një pedagog i mrekullueshëm nërrugën e mjeshtërisë së aktorit.Nëse sotkrenohemi se jemi dikushi këtë ia dishumë faleminderit Lutfi Hoxhës.Tani qëështë në pension, kam mendimin që itakojnë të gjitha ato që parashikohenme ligj për një aktor me përmasa ko-mbëtare”

Mjeku dhe shkencëtari Faik SharofiMjeku dhe shkencëtari Faik SharofiMjeku dhe shkencëtari Faik SharofiMjeku dhe shkencëtari Faik SharofiMjeku dhe shkencëtari Faik SharofiKur shkruajmë për portretin e mjekut

virolog Faik Sharofi, na del përparapersonaliteti, puna dhe vepra e tij e parëkjo si kontribut i dhënë në fushën e sh-kencës mjekësore të vendit tonë.FaikSharofi ka qenë një mjek virolog i talentu-ar, i paisur me një kulturë profesionale tëmirëfilltë dhe bashkëkohore, kjo dhe menjë përvojë të madhe të fituar gjatë punëspër disa dekada në Institutin e Higjenësdhe Epidemiologjisë(sot Instituti i Shën-detit Publik).Ai u përket atyre mjekëve tëshquar të cilët pa marrë parasysh sakrifi-cat i shërbyen me përkushtim dhe devot-shmëri popullit dhe atdheut.Dr.FaikSharofi ka lindur në Tiranë më 19.3.1936në një familje me tradita patriotike dhefetare.Prindërit e tij u shpërngulën ngaDibra e Madhe pas kryengritjes së shta-torit të vitit 1913, për t’i shpëtuar terrorit emasakrave të sunduesit shovinist serb,pas ndarjes nga Shqipëria.Që në moshëtë re u brumos me një edukatë tëshëndoshë.Ndikim të madh në këtëdrejtim pati babai i tij patrioti, studiuesi,poeti dhe “mësuesi i popullit” Haki Sharofi.Në vitin 1967 Faiku përfundon fakultetin emjekësisë në Universitetin e Tiranës ku udallua si një student serioz dhe mjaftkërkues ndaj vetes.Fill pas studimeve uemërua në Laboratorin Qendror të Pro-dhimeve dhe Kërkimeve Mikrobiologjike,në sektorin e vaksinave. Në vitin 1968 menjë bursë të Organizatës Botërore të Shën-detsisë (OMS-it) u dërgua për një special-izim në Institutin e Mikrobiologjisë Para-sitare dhe Epidemiologjisë “Dr.I. Can-tacuzino” në Rumani. Pasi mbaron spe-cializimin në mikrobiologji për diagnozëne sëmundjeve virusale, drejtor i InstitutitProf.Dr.Mesrobeonu , shkruan me shumënderim për mjekun Faik Sharofi.Mbasspecializimit kthehet përsëri në atdhe dhe

vazhdon punën në Institutin e Higjenësdhe Epidemiologjisë nga bashkimi i dylaboratorëve, atij qendror të Prodhimevee Kërkimeve Mikrobiologjike dhe atij tëHigjenës. Në Institutin e Higjenës dhe Ep-idemiologjisë sapo filloi punën mjeku FaikSharofi u kujdes të sigurojë mjetet enevojshme për punë të specializuar nëstudime të sëmundjeve virusale.Në vitin1969 Dr.Faik Sharofi emërohet shef i rep-artit të virusologjisë. Këtë repart e ka drej-tuar për mjaft vite duke çelur perspektivatë reja në diagnostikimin e sëmundjevetë ndryshme virale e rikeciale.Ai ka ap-likuar për herë të parë në vendin tonë pro-dhimin e kulturave indore.Ngritja e labo-ratorit të gripit në vitin 1969 ka qenë suk-ses për Institutin e higjenës dhe Epide-miologjisë. Në këtë laborator filloi studi-mi i epidemive të gripit në vendin tonë. Nëvitin 1969 Shqipëria u gjend përpara njëepidemie shumë të madhe të gripit.Ështëpuna pasionante, këmbëngulëse dhepërgaditja profesionale, që mundësuanmjekun Faik Sharofi,të arrijë të bëj përherë të parë në Shqipëri diagnozën e vi-rusit të gripit A/Hong-Kong/1/1968 shkak-tar i kësaj epidemie. I takon direkt meritaDr.Faik Sharofit që edhe në kohën e tan-ishme, laboratori i Gripit të Institutit Shën-detit Publik vazhdon aktivitetin si laboratorreference dhe që ka lidhje direkte dhe medisa Qendra Ndërkombëtare të Gripit siçjanë ajo e Londrës dhe Atalantës. FaikSharofi në veprimtarinë e tij është treguari papërtuar.Sa e sa herë, mjekun virologFaik Sharofi do ta gjeje me shërbime jas-htë Tiranës, aty ku sinjalizoheshin vatradhe shpërthime të gripit e të sëmundjevetë tjera virale.Duke u njohur me situatën,studionte shkakun e sëmundjeve dhembas verifikimit në laborator të të dhënavemerrte masat për të mos u përhapur de-

risa të luftohej e të shërohej edhe njeriu ifundit. Më pastaj në mjediset e laboratoritdo të studionte gjatë, për të parë në sekishte vepruar me rrugën më të mirë dhemë të shpejtë, për zhdukjen epasojave.Kështu do të merrej me studi-min edhe të etheve hemoragjike, të po-liomielitit, hepatitit viral etj.Ai së bashkume kolegët e tij të punës në repartin evirusologjisë, prodhuan në vend antigenedhe serume diagnostike si dhe shumëtretësira të ndryshme, që u përdorën mesukses kundër sëmundjeve virusale.Rreth viteve 1987-1992,Faiku tentoi të re-alizonte një punim tjetër madhor, siç ishteajo e prodhimit të vaksinës së gripit nëvend, çka kërkonte të derdhte shumëmund dhe djersë për qëllimin, që ai i kishtevënë vetes.Në saj të punës së madhe, tënjë vullneti të jashtzakonshëm dhe të pal-odhur, u bë e mundur të përcaktoheshinmetodikat bazë të prodhimnit të vaksinëssi purifikimi e koncentrimi i virusit etj. Porkjo punë e madhe e vështirë nuk u për-fundua për shkak të shëndetit të tij që filloitë përkeqsohej.Të gjitha këto punime estudime mjeku Faik Sharofi i ka paraqiturnë kumtesa, si dhe në shkrime të botuaranë buletine apo revista të ndryshme sh-kencore. Me vlerë është dhe puna studi-more dhe hulumtuese në formën e njëmonografie e përgaditur nga Faik Sharofime qëllim mbrojtjen dhe fitimin e njëgrade shkencore.Por për shkaqebiografike nuk arriti ta mbronte .Historia eshkencës botërore tregon raste, kur mjekëtë pasionuar gjatë punës mund të infek-tohen nga sëmundje infektive, madjekanë humbur dhe jetën. Edhe Dr.FaikSharofi në vitin 1976 do të kalontesëmundjen e Hepatitit në formën e tij mëtë rëndë që për pak desh i mori jetën. Tre-gojnë kolegët e tij që këtë infeksion e mori

gjatë një pune shkencore në Institut. Përt’u mbrojtur nga sëmundjet virusaleDr.Faik Sharofi këshillonte të mbahetpastër mjedisi, për të evituar kështu shpër-thimin e sëmundjeve ngjitëse vdekjepru-rëse. Është për t’u theksuar, që detyra emjekut për Faik Sharofin, ka qenë ajo enjë njeriu human dhe me zemër të gjerë.Ai është treguar i palodhur dhe i papërtu-ar për t’u shërbyer të gjithëve që kishinnevojë për këshillat e tij me mjaft vlera.Jeta e Dr.Faik Sharofit është shuar nëmoshën 61 vjeç, në mbrëmjen e datës 12dhjetor të vitit 1997.Vdekja e parakohshmeishte një humbje jo vetëm për familjen, tëafërmit por dhe për të gjithë ato njerëz qëu shërbeu me përkushtim, humanizëmdhe dije shkencore.Humbja e Dr FaikSharofit ishte një humbje e madhe edhepër vetë shkencën shqiptare.

Islam Sharofi

Dhjetor2 0 0 7 12SPORSPORSPORSPORSPORTTTTT

cyan magenta yellow black

Grafika: Studio “m&b”. Tel: (04) 233 283. Shtypur në shtypshkronjën “Dita 2000”. Tel: (04) 273 745

Dhjetor2 0 0 7 12

Të nderuar besimtarë di-branë!

Ndërtimi i xhamisë së re popërfundon. SponsorizuesGani Abdul Naser ka investu-ar vetëm ndërtimin e objek-tit. Xhamia do të ketë: Me-drese, bibliotekë, sallë komp-juteri, zyra si dhe salla përtakime, simpoziume embledhje.

Pajisjet e këtyre ambi-enteve janë të domos-doshme prandaj kërkojmëmndihmën tuaj për t’i plotë-suar me tapete, tavolina, kar-rike, perde, aparate foto-ko-pjeje, televizor etj.

Për këtë punë është ngriturnjë komision i përbërë ngabesimtarë të besuar dhe tësinqertë: Muis Kurtulla, Me-fat Shehu, Muhamet Shehu,Ylber Torba, Mendu Lusha,Albert Kojku, Shukri Torba,Halil Gazidede, Avni Gazid-ede, Ajet Çipuri, Sakip Ramadhe Osman Xhili.

Lekët do t’i dorëzohenvetëm Administratorit MefatShehu i cili do të japë man-dat-arkëtimin me numër datee vulën e Myftinë Dibër.

Lekët mund të derdhenedhe në numrin e llogarisë tëmyftinisë Dibër 0002725076në Raiffeisen Bank Peshkopi.Me titull për “Xhaminë e re”.

Emrat e kontribuuesve dotë afishohen në xhaminë evjetër, dhe do të jepen dhenë Televizionin “Dibra Viz-ion”.

Myftinia do t’u informojë përçfarë janë shpenzuar këto tëardhura.

“Ndihma për xhamitë, çez-mat, rrugët etj., bëhen siguripër personat që japin”.

Kjo ndihmë kurrë nuk e pa-këson pasurinë tuaj, por eshton me dhjetëfish.

Es-Selamu alejkumMyftinia Dibër

THIRRJEES-SELAMU ALEJKUM UE

RAHMETULL-LLAHI UEBEREKATUHU

Dibranët kampion në mundjeDibranët kampion në mundjeDibranët kampion në mundjeDibranët kampion në mundjeDibranët kampion në mundjeVitin 2007 e lamë pas dhe tashmë ja tek po

troket viti 2008. Analiza të shumta janë bërëdhe do të bëhen. Dikush analizon dobësitë dhedikush me të drejtë u mburret arritjeve gjatë vititqë shkoi. E një ndër to që shkelën kryelartë nëvitin 2008 janë padyshim dhe ekipi i mundjes sëklubit sportiv “Korabi”. Dikur në klubin sportiv“Korabi” dy ekipe ishin ato që ia rrisnin emrin mëshumë këtij klubi:Volejbolli e mundja. Tashmë vole-jbolli sikur nuk ndjehet mirë dhe për këtë ka viteqë lëngon. Ekipi i mundjes jop vetëm tani por kamë shumë se njëzet vjet që njeh vetëm arritje.Për këtë shifrat flasin vetë e faktet janë kry-eneçe. Asnjëherë nuk ka humbur por përkun-drazi po ngjitet për herë lart e më lart. Është prasot për sot ky ekip që nderon jo vetëm klubinsportiv “Korabi” por të gjithë sportëdashësit di-branë kudo që ndodhen. Disa vite me radhëekipi i mundjes shpallet kampion dhe merr vler-sime dhe nga federata e mundjes. Kështu dhenë analizën vjetore që bëri para pak ditësh nëqytetin e Lezhës kjo federatë fjalët më të miraishin padyshim për ekipin e “Korabit” si një ekipme vlera që premton më shumë në të ardhmen.Ekipi i mundjes së “Korabit” prej disa vitesh ështëkampion në mundje në pesha të ndryshme emosha të ndryshme. Ajo që padyshim ia kanërritur vlerat këtij ekipi janë më të rinjt të moshës12 deri në 20 vjeçarët të cilët kanë përfaqësuarjo vetëm “Korabin” por dhe kombëtaren tonë nëaktivitete jashtë vendit si në Selanik, Prizren apodhe Shkup. Ekipi i mundjes së klubit sportiv “Ko-rabi” ka rritje nga viti në vit por të gjitha këtorezultate, diploma apo medalje që ka marrë pady-shim që është një meritë e veçantë e trajnierit tëmundjes, “Nderi i sportit shqiptar” zoti Fiqiri Rama.Dhe Fiqiriu nuk ka pak që është trainer i këtijekipi por afro njëzet vjet dhe njëzet vjet nuk ithonë pak që ekipi i mundjes së klubit sportiv“Korabi” të jetë ndër më të mirët në vend. Dukeparë aftësitë e Fiqiri Ramës në mundje të lirëFederata e mundjes shqiptare në mjaft aktiv-itete jashtë vendit Fiqiriut i besohet drejtimi i ekipitkombëtar dhe falë këtyre aftësive gjithmonë kakorrur suksese të një pasnjëshme. Vetëm përvitin 2007 ekipi i mundjes së klubit sportiv “Ko-rabi” solli në Peshkopi 4 medalje ari, 2 argjendidhe 4 bronxi. Nuk është pak për një ekip si “Ko-rabi’ të klasifikohet si një ndër ekipet më të mirënë analizën vjetore të bërë nga Federata emundjes në qytetin e Lezhës. Fiqiriu edhe kurka qenë trainer me ekipin kombëtar të mundjeska patur mjaft të rinj nga Dibra që janë ndeshurme të huajt dhe kanë korrur suksese. Kështuvlen të përmenden Fation Vishka që mori med-alje ari në Shkup, Arsen Spahiu medalje ari nëShkup, Vladimir Zajmi medalje ari në Shkup Imi-rjan Rabdishti medalje ari në Shkup, Bajram Manimedalje të argjendtë në Prizren, Arsen Spahiumedalje të bronxtë në Prizren, Sozhoman Sejfullaimedalje të bronxtë në Prizren, Ilvert Doçi medaljetë bronxtë në Prizren, Vladimir Zajmi medalje tëargjendtë në Selanik dhe medalje të bronxtë nëPrizren. Besojmë se nuk janë pak medalje brendavitit 2007 për ekipin e mundjes të “Korabit”që sollinë Peshkopi 23 medalje ku 4 nga Selaniku, 7 ngaShkupi e 12 nga Prizreni. E domosdo Fiqiri Ramanuk mund të bjerë në eufori për atë që ka arriturderi tani qoftë nga ekipi i mundjes së ‘Korabit”qoftë dhe kur drejton ekipin kombëtar. -Federata emundjes ndjehet në vështirsi gjithmonë, thotë Fi-qiriu sidomos ne që punojmë në Peshkopi. Mung-esat janë të shumta saqë po bëhen të pa përbal-lueshme nga ana jonë. Dalngadalë po rritim njëbrez që nesër do ti jap më shumë jo vetëm ekipit të“Korabit” por dhe vetë Federatës së mundjes sh-qiptare por kur shikon se si stërviten dhe në çfarëkushtesh , shqetësimi ynë rritet. Ende nuk keminjë tapet për stërvitje por përdorim një dyshek.Trajtimi i mundësve edhe pse kampion prej disavitesh vlen shumë për të dëshiruar. Kemi kërkuarpor këmbanat kanë rënë në vesh të shurdhër.Të trajtohen mundësit kampion me tremijë lek tëreja në muaj besoj se nuk do shumë koment.Megjithatë ne jemi munduar të punojmë në atëmënyrë që të nderojmë ekipin e “Korabit” jovetëm në kampionate brenda vendit por dhejashtë tyre dhe jemi të bindur se me mundës tëtalentuar dibranë edhe Federata e mundjes sh-qiptare do të mburret se gjithmonë në çdo kam-pionat ku të jemi do të ngrejmë lart flamurin ekombit tonë. Qysh tani ekipi i mundjes ka filluarpregaditjet e vazhdueshme për vitin 2008 kudhe aktivitetet janë më ngjeshura. Federata sh-qiptare e mundjes do të ketë aktivitete në Francë,Serbi, Bullgari Zvicër, Poloni, Greqi, Itali, Maqe-

doni, Sllovaki, Turqi, si dhe Lojrat Olimpike në Kinë. Për të gjithakëto aktivitete tepër të ngjeshura që janë gjatë vitit 2008 ekipi imundjes së “Korabit” ka filluar pregaditjet intensive qysh tani. -Jemi të bindur se do të përfaqësohemi në të gjitha këto aktivitete,thotë Fiqiriu, bile dhe në Lojrat Olimpike në Pekin më 12 deri në 21gusht të vitit 2008. Ishte surprizë kur këto ditë të ftohta kur gjatëstërvitjes së ekipit të mundjes erdhi dhe veterani i mundjes 77vjeçari nga Ostreni i Gollobordës Rifat Duka. Megjithse ka kohë qëe ka lënë tashmë sportin e mundjes ku ka dalë disa herë kampionRifati është nostaligjik për mundjen dhe në veçanti për ekipin e“Korabit”. Kjo vizitë e papritur si dhe këshillat shumë me vlera përtë rinjtë që stërviteshin ishte si një shtysë mjaft e mirë për të ecurkështu siç kanë ecur gjithmonë. Por nuk mjafton që ekipin e mundjessë “Korabit” ta vizitojnë herë pas here pensionistët, veteranët emundjes. Këtu duhet të vijnë edhe vetë pushteti lokal dhe ta shikojnëme sy realitetin se në çfarë kushtesh stërviten këto të rinj që nesër do të nderojnë jo vetëm veten porgjithë Dibrën në aktivitete kombëtare që do të zhvillohen. Por deri tani kanë pritur vetëm medaljet qëkanë sjellë, më vonë ndoshta do të kujtohen edhe pushteti lokal se ekziston një ekip mundje nëPeshkopi që i ka nderuar gjithmonë dibranët. Ndoshta, ndaj le të presim.