KOLEGJI FAMA

KOLEGJI FAMAPunim seminarik

Roli i teknikes kriminalistike ne luftimin dhe hetimin e krimit

Mentori: Dr. Xhemajl AdemajStudentet: Destan Memeti dhe Ramiz Maliqi Permbajtja:Roli i teknikes kriminalistikeNdarja e teknikes kriminalistikeProblemet me te cilat merret teknika kriminalisitke Metodat e teknikes kriminalistikePajisja teknike kriminalistikeTeknologji te reja ne tekniken kriminalistikeFundi

Teknika kriminalistike sht deg e kriminalistiks q merret me gjetjen, studimin, prshtatjen dhe perfeksionimin e metodave dhe t mjeteve m t prshtatshme shkencore teknike pr luftimin e kriminalitetit nga fusha e shkencave natyrore dhe teknike, e me qllim t zbulimit, t sigurimit, t fiksimit dhe t interpretimit t gjurmve pr qllime prove.Me an t metodave dhe t mjeteve shkencore dhe teknike zbulohen dhe sqarohen gjurmt dhe sendet e rrethanat e veprs penale q jan t rndsishme pr zbulimin dhe sqarimin e veprs penale, identifikimin e kryesit, t objektit t sulmuar dhe t objekteve t tjera, n procedurn parahetuese dhe hetuese.

Ndarja teknikes kriminalistikePr arsye didaktike, teknika kriminalistike mund t ndahet n tekniknkriminalistike operative, hetuese ose laboratorike.

1. Teknika operative kriminalistike mjetet teknike kriminalistike qshfrytzohen n t ashtuquajturat masat e intervenimit t par, q jan primare pr kqyrje dhe kontrollim;

2. Teknika hetuese kriminalistike teknikat, mjetet q shfrytzohen pr ekzaminimin e bartsve material t informatave n procedurn e ekspertimit.Problemet me te cilat merret teknika kriminalistikeProblemet q jan objekt i interesimit dhe me t cilat merret teknika kriminalistike jan:

Ligjet dhe mekanizmat e formimit t gjurmve;

2. Metodat dhe mjetet pr gjetjen e gjurmve, sidomos t atyre t padukshme (latente) dhe t mikrogjurmve;

3. Metodat dhe mjetet pr fiksimin e gjurmve dhe t sendeve, vemas aservimi i sendeve;

4. Metodat dhe mjetet pr formimin e provave reale.T dytat pr nga vllimi i rndsis s punve t tekniks kriminalistike jan punt e identifikimit t personave, t kafshve, t bimve dhe t sendeve, dhe n kt vshtrim mund t flitet pr:

Teorin e identifikimit,

2. Metodat dhe mjetet e identifikimit kriminalistik.

Teknika kriminalistike merret edhe me gjetjen e metodave dhe t mjeteve t reja dhe me perfeksionimin e metodave dhe t mjeteve ekzistuese shkencore teknike.Metodat e teknikes kriminalistikeTeknika kriminalistike shrbehet me metodat e disiplinave natyrore dhe shkencore dhe ua prshtat ato nevojave t shkencs s kriminalistiks pr zbulimin dhe vrtetimin e veprave penale dhe zbulimin e identifikimin e kryesve t tyre. Prve ksaj, teknika kriminalistike i zhvillon edhe metodat e veta. Metodat e tekniks kriminalistike jan:1. Vrojtimi vshtrimi sistematik, i orientuar dhe i drejtprdrejt i sendeve dhe i dukurive n mnyr vizuale dhe me an t mjeteve teknike dhe t veglave;2. Prshkrimi fiksimi i veorive kualitative dhe kuantitative t objekteve; fiksimi me an t procesverbalit ose fiksimi gojor i veorive t vrejtura grupore dhe individuale t objektit t vshtruar;3. Matja njohja e madhsive t ndryshme hapsinore dhe kohore me an t teknikave dhe t veglave t matjes.4. Krahasimi metoda e tekniks kriminalistike ku objektet e pakotenstueshme ose pjest e objekteve krahasohen me objektet kontestuese me qllim t konfirmimit ose t moskonfirmimit t identitetit t tyre; prfshin proceset e analizs individuale, krahasimet dhe konkludimet;

5. Eksperimenti zbatohet n kushte t caktuara t krijuara m par;

6. Modelimi metod e verifikimit t disa karakteristikave n baz t modeleve;

7. Metoda e identifikimit konstatimi i njjtsis s objekteve me vetveten;

8. Metoda matematikore aplikimi i kritereve objektive pr vlersimin e karakteristikave identifikuese me qllim t sigurimit t besueshmris dhe t siguris s konkluzioneve t ekspertve; shfrytzohen metodat e statistiks matematikore, t teoris s probalitetit dhe t kibernetiks moderneNdarja e tekniks kriminalistikePrve ndarjes s prgjithshme, ndarjes didaktike n at operative dhe hetuese, teknika kriminalistike ndahet edhe sipas llojit t hulumtimit dhe analizs s gjurmve materiale, si dhe sipas prdorimit t tekniks kriminalistike me qllim t zbulimit t veprave penale dhe t kryesve t tyre. Sipas ksaj, teknika kriminalistike ndahet edhe n teknikn pr:

1. Identifikimin kriminalistik t personave dhe t sendeve;2. Regjistrimin kriminalistik;3. Fotografin kriminalistike;4. Traseologjin;5. Teknikn operative;6. Balistikn dhe mekanoskopin kriminalistike;7. Teknikn hetuese;8. Hulumtimin dhe ekspertizn e dokumenteve dhe e dorshkrimeve;9. Kimin forenzike dhe10. Biologjin forenzike.Pajisja teknike kriminalistikePr kryerjen e punve kriminalistike teknike sht e nevojshme t posedohet pajisja prkatse kriminalistike teknike, e cila n parim ndahet n:

pajisjen pr kryerjen e kqyrjes n vendin e ngjarjes, pajisjen pr prpunimin signaletik t personit dhe t regjistrimit, pajisjen pr fotografim, pajisjen pr kontrollin dhe prpunimin e gjurmve, pajisjen pr aplikimin e metodave operative kriminalistike dhe pajisjen e tekniks laboratorike.Pajisja pr kqyrje bn pjes n pajisjen mobile kriminalistike teknike. sht e sortuar n kofera t veant q profesionalisht quhen neseser. Se cila pajisje do t shfrytzohet n kqyrje, varet nga ndrlikueshmria e kqyrjes, prkatsisht nga vepra penale, gjurmt dhe procedurat q jan t nevojshme pr fiksimin e tyre. Ekzistojn pra, disa lloje t pajisjes s specializuar, por edhe t shtrenjta kriminalistike teknike q mund t ndahenn universale dhe t veanta. Prmbajtja e neseserve universal sht e atill q n to gjendet pajisja e nevojshme minimale q t kryhet kqyrja m e thjesht.

Nesesert universal prmbajn pajisjen pr kryerjen e aktiviteteve m tllojllojshme nga fusha e tekniks kriminalistike n vendin e ngjarjes. Pjes prbrse e ktij neseseri sht pajisja pr shnimin e gjurmve dhe t sendeve, pajisja pr matje, pr zbulimin dhe paketimin e gjurmve, pr zbulimin, vizualizimin dhe fiksimin e gjurmve t vijave papilare (t dukshme dhe latente), pr mulazhimin e gjurmve t mjeteve dhe t veglave, pr daktiloskopi, e deri te pajisja pr punimin e skicave. Gjithashtu pjes prbrse e pajisjes kriminalistike teknike pa t ciln nuk mund tbhet kqyrja sht neseseri me pajisjen e fotografimit, q prve dy foto aparateve prmban pajisjen ndihmse, burimet e ndriimit, si dhe materialin e nevojshm shpenzues.Nj nga nesesert e unifikuar sht edhe neseseri pr kryerjen e kqyrjes n rastet e aksidenteve t komunikacionit, q prmban pajisjen specifike pr kryerjen e kqyrjes n rastet e aksidenteve t komunikacionit. sht i pajisur me pajisje t veant lvizse pr shnimin e gjurmve n trashe, me shenja dhe shkums pr shnim, me veglat e nevojshme, me pajisjen pr mulazhim, pajisjen pr matje (shiritat e matjes, stabilimentet optike) dhe me pajisjen e gjithmbarshme pr skicim.Pajisja e domosdoshme pr pun n kushte t nats dhe n vend t ngjarjes sht edhe pajisja pr ndriim, q gjithashtu gjendet n neseser.

Neseseri pr daktiloskopimTeknologji t reja n teknikn kriminalistikeAFIS (angl. Automated Fingerprint Identification Systems)Fjala sht pr sistemet kompjuterike pr ruajtjen dhe krkimin e bazs s t dhnave t gjurmve papilare dhe krahasimin e gjurmve t vijave papilare me gjurmt nga datotekat e cekura. AFIS teknologjia njeh disa sisteme:

(1) Sistemet e indeksit. Kto sisteme mundsojn ruajtjen e t dhnave si jan modus operandi, prshkrimi personal, klasifikimi i gjurmve t gishtrinjve dhe t dhnat e tjera. Kto sisteme n radh t par shrbejn pr sortimin e t dhnave t arritshme pr kriminalistin forenzikun, para krkimit manual t bazs s t dhnave t gishtrinjve, me t cilin disa dosje mund t prjashtohen.(2) Sistemi i ruajtjes s t dhnave mbi lakimet dhe kndet e vijave papilare. N formulart pr gjurmt e t dhjet gishtrinjve, ruhen t dhnat mbi kndet e lakimit, rrjedhn e vijave papilare dhe pikat e caktuara. Kto t dhna, me t dhnat e ruajtura mbi klasifikimin, bjn t mundshme krahasimin dhe krkimin e bazave referente t t dhnave.

(3) Sistemet e shnimit t minucioneve. Formulart (kartelat daktiloskopike) me gjurmt e dhjet gishtrinjve ose gjurmt e fiksuara nga vendi i ngjarjes skanohen dhe zbulojn minucionet (detajet e imta t vijave papilare). do rezultat mund t kontrollohet dhe nse sht e nevojshme mund t rregullohet. Pastaj gjurmt mund t krahasohen me gjurmt e ruajtura n bazn e t dhnave.Prve prpunimit t automatizuar, klasifikimit dhe ruajtjes, prdorimi i sistemit AFIS mundson:

krkimin dhe krahasimin e gjurmve t t dhjet gishtrinjve me gjurmt nga baza e t dhnave t kryesve t paidentifikuar,

(2) krkimin dhe krahasimin e gjurmve t t dhjet gishtrinjve me gjurm,

(3) krkimin dhe krahasimin e gjurmve latente me kryesit e njohur dhe tpanjohur n bazn e t dhnave,

(4) ruajtjen e gjurmve t paidentifikuara n bazn e t dhnave,

(5) prforcimin e figurave t vijave papilare duke pasur parasysh bazn,gjithashtu edhe faktort e tjer q mund t zvoglojn zbulimin dhe krahasimin e detajeve t vijave papilare.Mikroskopia skanuese elektronike me shtes energjetike dispersive me X-rreze (SEM/EDX)Mikroskopia elektronike e skenimit me shtes energjetike dispersive, ose shkurtimisht SEM/EDX sht metod e ndrlikuar q mbshtetet n dy faza t puns. N fazn e par caktohet forma morfologjike e mostrs s vshtruar me prdorimin e mikroskopis skanuese elektronike (SEM), kurse n fazn e dyt me shtesn energjetike me X-rreze prcaktohet prbrja kimike e mostrs s njjt t vshtruar. Kjo metod prdorimin e vet m t gjer n teknikn kriminalistike forenzik e ka gjetur n ekspertimet laboratorike t gjurmve t armve t zjarrit, q jan specifike pr produkte t formuara me rastin e shkrepjes s predhs nga kapislla iniciale. Kto gjurm si dhe grimcat e barutit mund t gjenden n shpin t shuplaks s kryesit q ka shtn nga arma e zjarrit.Grimcat q detektohen me an t metods SEM/EDX, e q lindin nga elementet nga kapislla iniciale e fishekut q paraqiten me rastin e shkrepjes nga arma e zjarrit, quhen grimca GSR (angl. Gunshot residues) ose grimca n form t barutit.

Prshkruar shkurtimisht SEM/EDX metoda e identifikimit t personit q ka shtn nga arma e zjarrit n baz t grimcave GSR zhvillohet sipas ktij rendi:(1) mostra hiqet nga shuplaka(2) n mostr me an t mikroskopis skanuese elektronike (SEM) bhet identifikimi morfologjik i grimcave t detektuara GSR,(3) Grimcat GSR q paraqiten me rastin e shkrehjes s arms s zjarrit kan form specifike morfologjike dhe nuk mund t zvendsohen me grimcat e tjera GSR q nuk lindin me prdorimin e arms s zjarrit,(4) Funksioni themelor i mikroskopis elektronike skanuese sht krijimi i fotografis tredimensionale t siprfaqes s objektit t mostrs,(5) Fotografia paraqitet n ekran,(6) Me mikroskopin skanues prfitohet rritja deri n 300.000 her,(7) Pastaj me shtesn disperzive me X- rreze (EDX) caktohet prbrja kimike e grimcave GSR,(8) Me bashkimin e dy provave, provohet se grimca GSR sht formuar merastin e shkrepjes s fishekut nga arma e zjarrit.

Prve tek prova e dors q ka shtn nga arma e zjarrit, metoda SEM / EDX mund t shrbej pr:(1) Prcaktimin e materies mikrokristalore inorganike t shtresave t shprndara t shiritave vetngjits, ose t grimcave t ktyre materieve t ngjitura n siprfaqe t shiritit,(2) Identifikimin e materies inorganike n mostrn e dheut,(3) Prcaktimin e siprfaqes burimore metalike t sendeve t salduara,(4) Analizn e mostrave t ngjyrave dhe t llaqeve,(5) Prcaktimin dhe identifikimin e gjurmve t mjeteve shprthyese dhe t eksplozivit.Teknika kriminalistike, u shrben organeve t drejtsis n luftn e tyre kundr kriminalitetit. Zbatimi i metodave e mjeteve tekniko-shkencore kriminalistike zgjeron mundsit pr t njohur thell faktort e brendshm q veprojn n dukurit e veprave penale, ndikon pr t hetuar e gjykuar n mnyr t gjithanshme e t shpejte t tyre dhe pr ti parandaluar ato. Teknika kriminalistike nuk mund t kuptohet pa ndjekur hap pas hapi prparimin tekniko-shkencor. Si dihet, do deg e re e tekniks sjell me vete nj sr ndryshimesh n shume deg t tjera. Kto ndryshime ndikojn edhe n zhvillimin e mtejshm t tekniks kriminalistike dhe n nj shkalle m t madhe n procesin e t provuarit.FUNDReferenca:EKSPERTIZAT KRIMINALISTIKE (Teknika operative dhe hetuese kriminalistike)SARAJEV / PRISHTIN 2007 FSK/S - 16/06 Nebojsa Bojanic