Rola Towarowej Giełdy Energii w procesie liberalizacji ... · Rola Towarowej Giełdy Energii w...

30
Rola Towarowej Giełdy Energii w procesie liberalizacji rynku gazu w Polsce – korzyści dla uczestników i możliwości handlu

Transcript of Rola Towarowej Giełdy Energii w procesie liberalizacji ... · Rola Towarowej Giełdy Energii w...

Rola Towarowej Giełdy Energii w procesie liberalizacji rynku gazu w Polsce ndash korzyści dla uczestnikoacutew i możliwości handlu

TGE ndash kim jesteśmy

TGE powstała pod koniec 1999 roku z inicjatywy Ministra Skarbu Państwajako niezbędny element liberalizacji rynku energii elektrycznej w Polsce

bull Jedyna licencjonowana giełda energii w Polsce ndash stały nadzoacuter KNF

bull Od lutego 2012 roku TGE jest częścią GK Giełdy Papieroacutew Wartościowych

bull Najdynamiczniej rozwijająca się giełda towarowa w regionie ndash aktywna w

o EUROPEX (zrzesza wszystkie towarowe i finansowe giełdy energii w Europie)o APEx (Association of Power Exchanges ndash światowa organizacja giełd energii)o AFM (Association of Futures Markets ndash stowarzyszenie giełd rynkoacutew

finansowych terminowych)

bull Prowadzi rynki energii elektrycznej gazu praw majątkowych

bull TGE a rynki międzynarodowe ndash od grudnia 2010 roku funkcjonuje market coupling ze Szwecją Trwają prace mające na celu włączenie się do rynku MRC (poprzednio określanego jako NWE) w ramach mechanizmu Price Coupling of Regions

Przejrzysty mechanizm funkcjonowania giełdy powoduje że cena towaru zależy tylko i wyłącznie od układu sił podaży i popytu w danym momencie

Warunki członkostwa na rynku giełdowymUczestnicy rynku

Korzyści z uczestnictwa na rynku giełdowym

bull Jawne i przejrzyste reguły zawierania transakcjibull Kumulacja popytu i podaży na poszczegoacutelne towary giełdowe ndash szeroka

oferta rynkoacutew i instrumentoacutew w jednym miejscubull Ustalenie obiektywnych rynkowych cen energiibull Jednakowy dostęp do informacji rynkowychbull Jednakowe warunki uczestnictwa w rynku dla wszystkich podmiotoacutew

niezależnie od ich wielkościbull Bezpieczeństwo zawierania transakcji - nadzoacuter Komisji Nadzoru Finansowegobull Bezpieczeństwo rozliczeń transakcji - licencjonowana Izba Rozliczeniowa

Giełd Towarowychbull Najniższa opłata transakcyjna na rynku polskimbull Nowoczesna i bardzo prosta w obsłudze aplikacja do składania zleceń -

CONDICO Trade na licencji NASDAQ OMX

Kto może zostać członkiem Giełdy

bull Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanieprzesyłanie dystrybucję lub obroacutet energią elektryczną

bull Odbiorcy uprawnieni do korzystania z usług przesyłowych będący osobamiprawnymi

bull Towarowe domy maklerskie oraz domy maklerskie

bull Zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerskąw zakresie obrotu towarami giełdowymi

bull Spoacutełki handlowe niebędące towarowymi domami maklerskimi prowadzącedziałalność polegającą na nabywaniu i zbywaniu towaroacutew giełdowych

Członkami Giełdy mogą być podmioty określone w art 9 ust 3 ustawy z dnia 26 października 2000 r o giełdach towarowych

bull Złożenie kompletnego wniosku o zawarcie umowy o członkostwo

bull Uzyskanie statusu Członka Giełdy

bull Uzyskanie zezwolenia KNF na prowadzenie rejestroacutew lub rachunkoacutewtowaroacutew giełdowych lub posiadanie zezwolenia na prowadzeniedziałalności maklerskiej

bull Uzyskanie członkostwa w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych (IRGiT)oraz uzyskanie statusu rozliczającego członka Izby

bull Zatrudnienie maklera giełd towarowych wpisanego na listę makleroacutewprowadzoną przez KNF

bull Złożenie kompletnego wniosku o dopuszczenie do działania na giełdzie

bull Dopuszczenie Wnioskodawcy przez Zarząd Giełdy do działania nawybranych rynkach

Procedura uzyskania statusu Bezpośredniego Członka Giełdy

Członkostwo w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych

(IRGiT)

bull Od 2010 r IRGiT gwarantuje rozliczanie transakcji zawieranych nawszystkich rynkach TGE

bull System gwarantowania rozliczeń IRGiT oparty na profesjonalnymzarządzaniu ryzykiem zapewnia bezpieczeństwo rozliczeń każdemuCzłonkowi Izby w razie niewypłacalności poszczegoacutelnych uczestnikoacutewrynku

bull System rozliczeniowy oparty na kompensacji wielostronnej zobowiązańi należności redukuje ryzyko oraz zmniejsza koszty rozliczeń

8

bull 45 aktywnych uczestnikoacutew (ZUP - ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej)

- na RDNiBg 15 podmiotoacutew (w tym 3 domymaklerskie i 12 przedsiębiorstw energetycznych)

- na RTT w zakresie instrumentoacutew terminowych nagaz 15 podmiotoacutew (w tym 3 domy maklerskie oraz12 przedsiębiorstw energetycznych)

Uczestnicy na Rynkach Gazu TGE SA

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

TGE ndash kim jesteśmy

TGE powstała pod koniec 1999 roku z inicjatywy Ministra Skarbu Państwajako niezbędny element liberalizacji rynku energii elektrycznej w Polsce

bull Jedyna licencjonowana giełda energii w Polsce ndash stały nadzoacuter KNF

bull Od lutego 2012 roku TGE jest częścią GK Giełdy Papieroacutew Wartościowych

bull Najdynamiczniej rozwijająca się giełda towarowa w regionie ndash aktywna w

o EUROPEX (zrzesza wszystkie towarowe i finansowe giełdy energii w Europie)o APEx (Association of Power Exchanges ndash światowa organizacja giełd energii)o AFM (Association of Futures Markets ndash stowarzyszenie giełd rynkoacutew

finansowych terminowych)

bull Prowadzi rynki energii elektrycznej gazu praw majątkowych

bull TGE a rynki międzynarodowe ndash od grudnia 2010 roku funkcjonuje market coupling ze Szwecją Trwają prace mające na celu włączenie się do rynku MRC (poprzednio określanego jako NWE) w ramach mechanizmu Price Coupling of Regions

Przejrzysty mechanizm funkcjonowania giełdy powoduje że cena towaru zależy tylko i wyłącznie od układu sił podaży i popytu w danym momencie

Warunki członkostwa na rynku giełdowymUczestnicy rynku

Korzyści z uczestnictwa na rynku giełdowym

bull Jawne i przejrzyste reguły zawierania transakcjibull Kumulacja popytu i podaży na poszczegoacutelne towary giełdowe ndash szeroka

oferta rynkoacutew i instrumentoacutew w jednym miejscubull Ustalenie obiektywnych rynkowych cen energiibull Jednakowy dostęp do informacji rynkowychbull Jednakowe warunki uczestnictwa w rynku dla wszystkich podmiotoacutew

niezależnie od ich wielkościbull Bezpieczeństwo zawierania transakcji - nadzoacuter Komisji Nadzoru Finansowegobull Bezpieczeństwo rozliczeń transakcji - licencjonowana Izba Rozliczeniowa

Giełd Towarowychbull Najniższa opłata transakcyjna na rynku polskimbull Nowoczesna i bardzo prosta w obsłudze aplikacja do składania zleceń -

CONDICO Trade na licencji NASDAQ OMX

Kto może zostać członkiem Giełdy

bull Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanieprzesyłanie dystrybucję lub obroacutet energią elektryczną

bull Odbiorcy uprawnieni do korzystania z usług przesyłowych będący osobamiprawnymi

bull Towarowe domy maklerskie oraz domy maklerskie

bull Zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerskąw zakresie obrotu towarami giełdowymi

bull Spoacutełki handlowe niebędące towarowymi domami maklerskimi prowadzącedziałalność polegającą na nabywaniu i zbywaniu towaroacutew giełdowych

Członkami Giełdy mogą być podmioty określone w art 9 ust 3 ustawy z dnia 26 października 2000 r o giełdach towarowych

bull Złożenie kompletnego wniosku o zawarcie umowy o członkostwo

bull Uzyskanie statusu Członka Giełdy

bull Uzyskanie zezwolenia KNF na prowadzenie rejestroacutew lub rachunkoacutewtowaroacutew giełdowych lub posiadanie zezwolenia na prowadzeniedziałalności maklerskiej

bull Uzyskanie członkostwa w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych (IRGiT)oraz uzyskanie statusu rozliczającego członka Izby

bull Zatrudnienie maklera giełd towarowych wpisanego na listę makleroacutewprowadzoną przez KNF

bull Złożenie kompletnego wniosku o dopuszczenie do działania na giełdzie

bull Dopuszczenie Wnioskodawcy przez Zarząd Giełdy do działania nawybranych rynkach

Procedura uzyskania statusu Bezpośredniego Członka Giełdy

Członkostwo w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych

(IRGiT)

bull Od 2010 r IRGiT gwarantuje rozliczanie transakcji zawieranych nawszystkich rynkach TGE

bull System gwarantowania rozliczeń IRGiT oparty na profesjonalnymzarządzaniu ryzykiem zapewnia bezpieczeństwo rozliczeń każdemuCzłonkowi Izby w razie niewypłacalności poszczegoacutelnych uczestnikoacutewrynku

bull System rozliczeniowy oparty na kompensacji wielostronnej zobowiązańi należności redukuje ryzyko oraz zmniejsza koszty rozliczeń

8

bull 45 aktywnych uczestnikoacutew (ZUP - ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej)

- na RDNiBg 15 podmiotoacutew (w tym 3 domymaklerskie i 12 przedsiębiorstw energetycznych)

- na RTT w zakresie instrumentoacutew terminowych nagaz 15 podmiotoacutew (w tym 3 domy maklerskie oraz12 przedsiębiorstw energetycznych)

Uczestnicy na Rynkach Gazu TGE SA

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Warunki członkostwa na rynku giełdowymUczestnicy rynku

Korzyści z uczestnictwa na rynku giełdowym

bull Jawne i przejrzyste reguły zawierania transakcjibull Kumulacja popytu i podaży na poszczegoacutelne towary giełdowe ndash szeroka

oferta rynkoacutew i instrumentoacutew w jednym miejscubull Ustalenie obiektywnych rynkowych cen energiibull Jednakowy dostęp do informacji rynkowychbull Jednakowe warunki uczestnictwa w rynku dla wszystkich podmiotoacutew

niezależnie od ich wielkościbull Bezpieczeństwo zawierania transakcji - nadzoacuter Komisji Nadzoru Finansowegobull Bezpieczeństwo rozliczeń transakcji - licencjonowana Izba Rozliczeniowa

Giełd Towarowychbull Najniższa opłata transakcyjna na rynku polskimbull Nowoczesna i bardzo prosta w obsłudze aplikacja do składania zleceń -

CONDICO Trade na licencji NASDAQ OMX

Kto może zostać członkiem Giełdy

bull Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanieprzesyłanie dystrybucję lub obroacutet energią elektryczną

bull Odbiorcy uprawnieni do korzystania z usług przesyłowych będący osobamiprawnymi

bull Towarowe domy maklerskie oraz domy maklerskie

bull Zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerskąw zakresie obrotu towarami giełdowymi

bull Spoacutełki handlowe niebędące towarowymi domami maklerskimi prowadzącedziałalność polegającą na nabywaniu i zbywaniu towaroacutew giełdowych

Członkami Giełdy mogą być podmioty określone w art 9 ust 3 ustawy z dnia 26 października 2000 r o giełdach towarowych

bull Złożenie kompletnego wniosku o zawarcie umowy o członkostwo

bull Uzyskanie statusu Członka Giełdy

bull Uzyskanie zezwolenia KNF na prowadzenie rejestroacutew lub rachunkoacutewtowaroacutew giełdowych lub posiadanie zezwolenia na prowadzeniedziałalności maklerskiej

bull Uzyskanie członkostwa w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych (IRGiT)oraz uzyskanie statusu rozliczającego członka Izby

bull Zatrudnienie maklera giełd towarowych wpisanego na listę makleroacutewprowadzoną przez KNF

bull Złożenie kompletnego wniosku o dopuszczenie do działania na giełdzie

bull Dopuszczenie Wnioskodawcy przez Zarząd Giełdy do działania nawybranych rynkach

Procedura uzyskania statusu Bezpośredniego Członka Giełdy

Członkostwo w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych

(IRGiT)

bull Od 2010 r IRGiT gwarantuje rozliczanie transakcji zawieranych nawszystkich rynkach TGE

bull System gwarantowania rozliczeń IRGiT oparty na profesjonalnymzarządzaniu ryzykiem zapewnia bezpieczeństwo rozliczeń każdemuCzłonkowi Izby w razie niewypłacalności poszczegoacutelnych uczestnikoacutewrynku

bull System rozliczeniowy oparty na kompensacji wielostronnej zobowiązańi należności redukuje ryzyko oraz zmniejsza koszty rozliczeń

8

bull 45 aktywnych uczestnikoacutew (ZUP - ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej)

- na RDNiBg 15 podmiotoacutew (w tym 3 domymaklerskie i 12 przedsiębiorstw energetycznych)

- na RTT w zakresie instrumentoacutew terminowych nagaz 15 podmiotoacutew (w tym 3 domy maklerskie oraz12 przedsiębiorstw energetycznych)

Uczestnicy na Rynkach Gazu TGE SA

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Korzyści z uczestnictwa na rynku giełdowym

bull Jawne i przejrzyste reguły zawierania transakcjibull Kumulacja popytu i podaży na poszczegoacutelne towary giełdowe ndash szeroka

oferta rynkoacutew i instrumentoacutew w jednym miejscubull Ustalenie obiektywnych rynkowych cen energiibull Jednakowy dostęp do informacji rynkowychbull Jednakowe warunki uczestnictwa w rynku dla wszystkich podmiotoacutew

niezależnie od ich wielkościbull Bezpieczeństwo zawierania transakcji - nadzoacuter Komisji Nadzoru Finansowegobull Bezpieczeństwo rozliczeń transakcji - licencjonowana Izba Rozliczeniowa

Giełd Towarowychbull Najniższa opłata transakcyjna na rynku polskimbull Nowoczesna i bardzo prosta w obsłudze aplikacja do składania zleceń -

CONDICO Trade na licencji NASDAQ OMX

Kto może zostać członkiem Giełdy

bull Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanieprzesyłanie dystrybucję lub obroacutet energią elektryczną

bull Odbiorcy uprawnieni do korzystania z usług przesyłowych będący osobamiprawnymi

bull Towarowe domy maklerskie oraz domy maklerskie

bull Zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerskąw zakresie obrotu towarami giełdowymi

bull Spoacutełki handlowe niebędące towarowymi domami maklerskimi prowadzącedziałalność polegającą na nabywaniu i zbywaniu towaroacutew giełdowych

Członkami Giełdy mogą być podmioty określone w art 9 ust 3 ustawy z dnia 26 października 2000 r o giełdach towarowych

bull Złożenie kompletnego wniosku o zawarcie umowy o członkostwo

bull Uzyskanie statusu Członka Giełdy

bull Uzyskanie zezwolenia KNF na prowadzenie rejestroacutew lub rachunkoacutewtowaroacutew giełdowych lub posiadanie zezwolenia na prowadzeniedziałalności maklerskiej

bull Uzyskanie członkostwa w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych (IRGiT)oraz uzyskanie statusu rozliczającego członka Izby

bull Zatrudnienie maklera giełd towarowych wpisanego na listę makleroacutewprowadzoną przez KNF

bull Złożenie kompletnego wniosku o dopuszczenie do działania na giełdzie

bull Dopuszczenie Wnioskodawcy przez Zarząd Giełdy do działania nawybranych rynkach

Procedura uzyskania statusu Bezpośredniego Członka Giełdy

Członkostwo w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych

(IRGiT)

bull Od 2010 r IRGiT gwarantuje rozliczanie transakcji zawieranych nawszystkich rynkach TGE

bull System gwarantowania rozliczeń IRGiT oparty na profesjonalnymzarządzaniu ryzykiem zapewnia bezpieczeństwo rozliczeń każdemuCzłonkowi Izby w razie niewypłacalności poszczegoacutelnych uczestnikoacutewrynku

bull System rozliczeniowy oparty na kompensacji wielostronnej zobowiązańi należności redukuje ryzyko oraz zmniejsza koszty rozliczeń

8

bull 45 aktywnych uczestnikoacutew (ZUP - ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej)

- na RDNiBg 15 podmiotoacutew (w tym 3 domymaklerskie i 12 przedsiębiorstw energetycznych)

- na RTT w zakresie instrumentoacutew terminowych nagaz 15 podmiotoacutew (w tym 3 domy maklerskie oraz12 przedsiębiorstw energetycznych)

Uczestnicy na Rynkach Gazu TGE SA

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Kto może zostać członkiem Giełdy

bull Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanieprzesyłanie dystrybucję lub obroacutet energią elektryczną

bull Odbiorcy uprawnieni do korzystania z usług przesyłowych będący osobamiprawnymi

bull Towarowe domy maklerskie oraz domy maklerskie

bull Zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerskąw zakresie obrotu towarami giełdowymi

bull Spoacutełki handlowe niebędące towarowymi domami maklerskimi prowadzącedziałalność polegającą na nabywaniu i zbywaniu towaroacutew giełdowych

Członkami Giełdy mogą być podmioty określone w art 9 ust 3 ustawy z dnia 26 października 2000 r o giełdach towarowych

bull Złożenie kompletnego wniosku o zawarcie umowy o członkostwo

bull Uzyskanie statusu Członka Giełdy

bull Uzyskanie zezwolenia KNF na prowadzenie rejestroacutew lub rachunkoacutewtowaroacutew giełdowych lub posiadanie zezwolenia na prowadzeniedziałalności maklerskiej

bull Uzyskanie członkostwa w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych (IRGiT)oraz uzyskanie statusu rozliczającego członka Izby

bull Zatrudnienie maklera giełd towarowych wpisanego na listę makleroacutewprowadzoną przez KNF

bull Złożenie kompletnego wniosku o dopuszczenie do działania na giełdzie

bull Dopuszczenie Wnioskodawcy przez Zarząd Giełdy do działania nawybranych rynkach

Procedura uzyskania statusu Bezpośredniego Członka Giełdy

Członkostwo w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych

(IRGiT)

bull Od 2010 r IRGiT gwarantuje rozliczanie transakcji zawieranych nawszystkich rynkach TGE

bull System gwarantowania rozliczeń IRGiT oparty na profesjonalnymzarządzaniu ryzykiem zapewnia bezpieczeństwo rozliczeń każdemuCzłonkowi Izby w razie niewypłacalności poszczegoacutelnych uczestnikoacutewrynku

bull System rozliczeniowy oparty na kompensacji wielostronnej zobowiązańi należności redukuje ryzyko oraz zmniejsza koszty rozliczeń

8

bull 45 aktywnych uczestnikoacutew (ZUP - ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej)

- na RDNiBg 15 podmiotoacutew (w tym 3 domymaklerskie i 12 przedsiębiorstw energetycznych)

- na RTT w zakresie instrumentoacutew terminowych nagaz 15 podmiotoacutew (w tym 3 domy maklerskie oraz12 przedsiębiorstw energetycznych)

Uczestnicy na Rynkach Gazu TGE SA

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

bull Złożenie kompletnego wniosku o zawarcie umowy o członkostwo

bull Uzyskanie statusu Członka Giełdy

bull Uzyskanie zezwolenia KNF na prowadzenie rejestroacutew lub rachunkoacutewtowaroacutew giełdowych lub posiadanie zezwolenia na prowadzeniedziałalności maklerskiej

bull Uzyskanie członkostwa w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych (IRGiT)oraz uzyskanie statusu rozliczającego członka Izby

bull Zatrudnienie maklera giełd towarowych wpisanego na listę makleroacutewprowadzoną przez KNF

bull Złożenie kompletnego wniosku o dopuszczenie do działania na giełdzie

bull Dopuszczenie Wnioskodawcy przez Zarząd Giełdy do działania nawybranych rynkach

Procedura uzyskania statusu Bezpośredniego Członka Giełdy

Członkostwo w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych

(IRGiT)

bull Od 2010 r IRGiT gwarantuje rozliczanie transakcji zawieranych nawszystkich rynkach TGE

bull System gwarantowania rozliczeń IRGiT oparty na profesjonalnymzarządzaniu ryzykiem zapewnia bezpieczeństwo rozliczeń każdemuCzłonkowi Izby w razie niewypłacalności poszczegoacutelnych uczestnikoacutewrynku

bull System rozliczeniowy oparty na kompensacji wielostronnej zobowiązańi należności redukuje ryzyko oraz zmniejsza koszty rozliczeń

8

bull 45 aktywnych uczestnikoacutew (ZUP - ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej)

- na RDNiBg 15 podmiotoacutew (w tym 3 domymaklerskie i 12 przedsiębiorstw energetycznych)

- na RTT w zakresie instrumentoacutew terminowych nagaz 15 podmiotoacutew (w tym 3 domy maklerskie oraz12 przedsiębiorstw energetycznych)

Uczestnicy na Rynkach Gazu TGE SA

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Członkostwo w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych

(IRGiT)

bull Od 2010 r IRGiT gwarantuje rozliczanie transakcji zawieranych nawszystkich rynkach TGE

bull System gwarantowania rozliczeń IRGiT oparty na profesjonalnymzarządzaniu ryzykiem zapewnia bezpieczeństwo rozliczeń każdemuCzłonkowi Izby w razie niewypłacalności poszczegoacutelnych uczestnikoacutewrynku

bull System rozliczeniowy oparty na kompensacji wielostronnej zobowiązańi należności redukuje ryzyko oraz zmniejsza koszty rozliczeń

8

bull 45 aktywnych uczestnikoacutew (ZUP - ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej)

- na RDNiBg 15 podmiotoacutew (w tym 3 domymaklerskie i 12 przedsiębiorstw energetycznych)

- na RTT w zakresie instrumentoacutew terminowych nagaz 15 podmiotoacutew (w tym 3 domy maklerskie oraz12 przedsiębiorstw energetycznych)

Uczestnicy na Rynkach Gazu TGE SA

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

8

bull 45 aktywnych uczestnikoacutew (ZUP - ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej)

- na RDNiBg 15 podmiotoacutew (w tym 3 domymaklerskie i 12 przedsiębiorstw energetycznych)

- na RTT w zakresie instrumentoacutew terminowych nagaz 15 podmiotoacutew (w tym 3 domy maklerskie oraz12 przedsiębiorstw energetycznych)

Uczestnicy na Rynkach Gazu TGE SA

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Rozwoacutej rynkoacutew energii i gazu na TGE

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

10

Rozwoacutej TGE w ostatnich latach

TGE funkcjonuje na rynku od 15 lat Ostatnie 4 lata to okres szybkich wzrostoacutew

Źroacutedła TGE URE

Ustawodawstwo oraz odpowiednia oferta produktowa wpłynęły na podwojenie wolumenoacutew na TGE

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Produkty oferowane na TGE

Towarowa Giełda Energii

Energia

elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty

godzinowe

Kontrakty

godzinowe

blokowe

Kontrakty

blokowe

Kontrakty

terminowe

Kontrakty bazowe

szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet

giełdowy

RejestrRejestr świadectw

pochodzenia Prowadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

Nadzoacuter

KNF

Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych ndash rozliczenia transakcji dokonywanych na TGE

Giełdowa Platforma Informacyjna

Energia elektryczna

Gaz ziemny

Prawa majątkowe

RDB RDN AukcjeRynek

terminowy

Kontrakty godzinowe

Kontrakty godzinowe

blokowe

Kontrakty blokowe

Kontrakty terminowe

Kontrakty bazowe szczytowe poza

szczytem

Kontrakty bazowe

Transakcje sesyjne i pozasesyjne na rynku spot

Obroacutet giełdowy

Rejestr

Rejestr świadectw

pochodzeniaProwadzenie rejestru świadectw pochodzenia energii elektrycznej

NadzoacuterKNF

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Szerokość oferty TGE ndash jeden z czynnikoacutew dynamicznego wzrostu

Źroacutedła Giełdy energetyczne w Europie

Oferta produktowa TGE tożsama z największymi giełdami UE łącząca w sobie rynki terminowe oraz spot gazu i energii elektrycznej

12

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Polski rynek gazu na tle innych krajoacutew UEPolska wśroacuted największych konsumentoacutew gazu ziemnego

97135

166169

314364

425687

752783

0 20 40 60 80

Polska

Holandia

Konsumpcja gazu ziemnego w 2012 r (mld m3)

-4 -2 0 2 4

HiszpaniaBelgia 04

Polska

Węgry -39Rumunia -35

-22Holandia -03

Francja 00Włochy -25Niemcy -19

Wlk Brytania -30

1Średnioroczny skumulowany wzrost Źroacutedła BP Statistical Review Eurostat obliczenia własne

Średnioroczny wzrost konsumpcji gazu w UE w latach 2007-2012

WęgryRumunia

BelgiaHiszpania

FrancjaWłochyNiemcy

Wlk Brytania

38

342 414

40 029

5 160 11 550 208 5 023

-

50 000

100 000

150 000

200 000

250 000

300 000

350 000

PEGAS (EEX +Powernext)

TGE Gaspoint Nordic CEGH Gas Exchange CEGH Czech Futures CEEGX

tys MWh

Platforma PEGAS obejmuje obszar huboacutew GPL NCG PEG N PEG S PEG TIGF TTF ZTP

Wolumen obrotu na TGE na tle innych giełd w okresie styczeń ndash sierpień 2014 r Zestawienie nie obejmuje kontraktoacutew OTC

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Rynki gazu na TGE w 2014 r - efekt realizacji wprowadzonego obliga

Całkowity wolumen wszystkich transakcji na rynkach gazu w okresie od stycznia-września 2014r wynioacutesł 64 TWh (58 mld m3 gazu ziemnego)

-

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Styczeń 14 Luty 14 Marzec 14 Kwiecień 14 Maj 14 Czewiec 14 Lipiec 14 Sierpień 14 Wrzesień 14 Całkowitywolumen

obrotu

TWh

Zestawienie obejmuje też kontrakty z dostawą w następnych latach

Całkowity wolumen obrotu w 2014 r na wszystkich rynkach gazu TGE

RDBg RDNiBg RTTg

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Wolumeny oraz średnioważone wolumenem ceny na RDNg I-IX 2014 r

Na Rynku Dnia Następnego obroty gazem ziemnym w okresie I-IX 2014r osiągnęły wartość 18 TWh Średnioważona cena gazu za ten okres na RDNg wyniosła 8348 PLNMWh

11119 zł

10381 zł9787 zł

8957 zł

8285 zł

7324 zł 7063 zł7591 zł

9277 zł

0

100

200

300

400

500

600

700

800

000 zł

2000 zł

4000 zł

6000 zł

8000 zł

10000 zł

12000 zł

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

tys MWh

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Płynność kontraktoacutew na RTTg I-IX 2014 r Na Rynku Towarowym Terminowym w zakresie instrumentoacutew na gaz łączny wolumen obrotu wynioacutesł 62 TWh

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

sty-14 lut-14 mar-14 kwi-14 maj-14 cze-14 lip-14 sie-14 wrz-14

Tys MWh

RTTg - płynność instrumentoacutew terminowych towarowych na gaz

Tydzień

Miesiąc

Kwartał

Sezon

Rok

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Oferta TGE Rynek gazu

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Rynek Terminowy Towarowy

bull Notowania ciągłe od 800 do 1400 w dni robocze aukcje

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Na RTT dostępne są instrumenty tygodniowe (GAS_BASE-W-YYY)

bull miesięczne (GAS_BASE_M) kwartalne (GAS_BASE_Q) roczne(GAS_BASE_Y) oraz sezonowe (GAS_BASE_S-S GAS_BASE_S-W)

bull Instrumenty roczne i kwartalne podlegają podziałowi w następującysposoacuteb

bull instrument roczny - na cztery kwartalne

bull instrument kwartalny - na trzy miesięczne

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Podział kontraktoacutew terminowych na gaz

GAS_Y_2014

Q1 Q2 Q1 Q1

M1 M1 M1

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Aukcje gazu

bull Przeprowadzane są na wniosek oferenta zaakceptowany przezZarząd TGE

bull Wniosek należy złożyć najpoacuteźniej 7 dni przed proponowanymterminem istnieje możliwość wycofania najpoacuteźniej 2 dni przedterminem zaktualizowany o nowy limit ceny ndash najpoacuteźniej 1 dzień przedterminem

bull Aukcja jest ważna jeżeli zawartych zostanie minimum 100 kontraktoacutew

bull Limit ceny nie jest podawany przez TGE do publicznej wiadomości

bull Uczestnicy aukcji mogą składać zlecenia kupna (aukcja sprzedaży) lubsprzedaży (aukcja kupna)

bull W rozstrzygniętej aukcji ceną transakcyjną jest cena podana w zleceniuuczestnika aukcji

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Rynek Dnia Następnego gazu ndash RDNgbull Instrumenty typu GAS_BASE oraz GAS_WEEKEND

bull Określenie kursu jednolitego (fixing) o godzinie 915 notowania ciągłe od 916 do 1300

bull Instrument weekendowy notowany jest przez dwa dni w czwartek ipiątek

bull 1 kontrakt odpowiada dostawie 1 MWh gazu w każdej godzinie dniadostawy (kolejne godziny od godziny od 0600 dnia bieżącego do 0600dnia następnego przy instrumencie weekendowym - od 600 w sobotę do600 w poniedziałek

bull Cena minimalna 001 zł cena maksymalna 150000 zł

bull Do portfeli Członkoacutew Giełdy przyporządkowane są kody ZleceniodawcyUsługi Przesyłowej

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

bull Giełda zgłasza OSP transakcje do wykonania

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Rynek Dnia Bieżącego gazu ndash RDBg

bull Obroacutet prowadzony w dniu dostawy w okresie od 800 do 1330

bull Notowania prowadzone każdego dnia w systemie notowań ciągłych

bull Notowania prowadzone są na 24 instrumentach godzinowych Koniecnotowania instrumentu będzie następował 25h przed rozpoczęciemokresu dostawy np instrument z dostawą w okresie od 1100 do 1200będzie notowany do 830

bull Informacje o zawartych transakcjach zgłaszane są co godzinę(renominacje) do GAZ-SYSTEM

bull Rozliczenie następuje poprzez fizyczną dostawę gazu

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Liberalizacja rynku gazu w Polsce Wyzwania

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Realizacja giełdowego obligo gazowego

Ścieżka dochodzenia do poziomu 55

Następne kroki do pełnej liberalizacji rynku gazu

bull Deregulacja cen gazu dla klientoacutew instytucjonalnych a w dalszej perspektywie całkowite zniesienie regulacji taryf dla gazu

bull Swobodny dostęp do infrastruktury import ndash export

bull Możliwość zmiany sprzedawcy lub częściowe wypowiedzenie umowy

bull Możliwość odsprzedaży gazu poprzez punkt wirtualny

bull Zmiana rozporządzenia o dywersyfikacji dostaw ustawy o zapasach

Obligo gazowe dotyczy sprzedaży gazu wysokometanowego wprowadzanego dosieci przesyłowej z importu i wydobycia

do końca 2013 r

30

w 2014 r

40

od 1012015 r

55

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Wsparcie procesu liberalizacji rynku gazu

bull Nowe produkty i instrumenty ndash rynek gazu na TGE rozwijany jestpoprzez uzupełnianie oferty TGE zgodne z oczekiwaniami uczestnikoacutewrynku zaroacutewno krajowych jak i międzynarodowych Nowe produktyi instrumenty giełdowe wprowadzone są po konsultacjach zuczestnikami rynku

bull Rola doradcza - TGE na bieżąco monitoruje rynek gazu i prowadzikonsultacje z uczestnikami tego rynku W celu utrzymywania stałejkomunikacji TGE powołało przy Zarządzie TGE Komitet Rynku Gazu wramach ktoacuterego odbywają się cykliczne spotkania i warsztatyz Operatorami i przedstawicielami Instytucji związanych z rynkiem gazu

bull Lobbing - TGE bierze czynny udział w pracach nad znoszeniem barierlegislacyjnych poprzez wspoacutełpracę z przedstawicielami MinisterstwaGospodarki Urzędu Regulacji Energetyki Forum Odbiorcoacutew EnergiiElektrycznej i Gazu oraz Izby Gospodarczej Gazownictwa

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Komitet Rynku Gazu ndash organ doradczy TGE

bull W odpowiedzi na prośbę Uczestnikoacutew Rynku z dniem 30 maja 2014 r TGEpowołała Komitet Rynku Gazu przy Towarowej Giełdzie Energii SA

bull Komitet jest organem doradczym w zakresie rozwoju giełdowego obrotugazem na TGE SA składającym się z przedstawicieli m in CzłonkoacutewGiełdy TGE IRGiT

bull Komitet jako ciało eksperckie może prezentować opinie Uczestnikoacutewgiełdowego rynku gazu przed URE MG KE

bull Komitet wspoacutełorganizuje cykl Warsztatoacutew dla Uczestnikoacutew Rynku Gazuwyjaśniający szczegoacutełowe zagadnienia związane z obrotem gazem ziemnymw Polsce

bull Analogiczne ciała doradcze powoływane są w innych europejskich giełdach gazu min w hiszpańskim Iberian Gas Hub

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Giełdowa Platforma Informacyjna ndash ważny element budowania transparentnego rynku energii

Informacje serwisoacutew TGE są uaktualniane na bieżąco w celu zwiększenia przejrzystości i aktywności uczestnikoacutew rynku

Zakres informacjibull Informacja o rynkach energii elektrycznej na

TGEbull Informacja o planowanej i rzeczywistej

generacjibull Informacja o zapotrzebowaniu systemubull Informacja o wymianie międzynarodowejbull Aktualne informacje o planowanych i

aktualnych wyłączeniachbull Informacja o mocach wytwoacuterczych z

podziałem na źroacutedła

Kompletny zespoacuteł informacyjnyW skład zespołu wchodzą członkowie

bull URE PSE Tauron PE PKP EnergetykaVattenfall PGE Zespoacuteł Elektrowni Pątnoacutewndash Adamoacutew ndash Konin SA TOE TowarzystwoGospodarcze Polskie Elektrownie FOEiG

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Giełdowa Platforma Informacyjna

bull GPI jest przygotowana do publikowania informacji w ramachobowiązkoacutew nałożonych Rozporządzeniem REMIT

bull TGE będzie ubiegać się o status RIS (Regulated Information Service)oraz RRM (Regulated Reporting Mechanism) w ACER

bull TGE uczestniczy w opracowywaniu systemu Architecture ofIntegrated Information Systems (bdquoARISrdquo) ndash platforma ACER doraportowania danych transakcyjnych

bull 18 marca 2014 r odbyła się w Parlamencie Europejskim prezentacjaGiełdowej Platformy Informacyjnej

bull Ruszyły prace nad platformą dla rynku gazu ndash GPI gaz planowany start2015 r

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku

Rynek finansowy

TGE zamierza w 2016 r zaoferować kontrakty futures na indeks cen gazu ziemnego (kontrakty finansowe rozliczane pieniężne)

Uruchomienie rynku finansowego wzmocni pozycję TGE w regionie

bull Spełnienie oczekiwań Członkoacutew TGE inwestoroacutew odbiorcoacutew i instytucji finansowych

bull Naturalne uzupełnienie oferty produktowej TGEbull Motywy działania na rynku

- Transakcje zabezpieczające arbitrażowe spekulacyjnebull Uruchomienie rynku finansowego wiąże się z udziałem nowych

podmiotoacutew z branży finansowej inwestoroacutewbull TGE przedstawi plany realizacyjne rynku finansowego po akceptacji KNF

oraz uzgodnieniach z uczestnikami rynku