Voorlichtingsbrochure

Hogeschool van Amsterdam Haarfijn

Risicofactoren binnen de kappersbranche

Risicofactoren binnen de kappersbranche

2

Risicofactoren binnen de kappersbranche

3

Deze brochure is een onderdeel van het voorlichtingsprogramma geknipt voor jou ontwikkeld door

de organisatie Haarfijn.

Het kappersvak is een creatief vak waarin de kappers met hun handen en hulpmiddelen een mooi

kapsel creren. Deze vorm van handen arbeid betekend tevens voor de kappers dat er een hoop

onderdelen zijn waarmee rekening moet worden gehouden. Niet alleen om een mooi kapsel te

creren, maar ook om ervoor te zorgen dat het lichaam geen klachten ontwikkeld.

Dat het kappersvak een lichamelijk zwaar beroep is blijkt wel uit de cijfers van het ziekteverzuim en

de verschillende soorten klachten die voorkomen in de kappersbranche (in H2 wordt hier verder op

ingegaan). Dit betekend niet direct dat het kappersvak een gevaarlijk beroep is. Integendeel,

wanneer er zorgvuldig en verstandig gewerkt wordt is er geen aanleiding tot het ontwikkelen van

eventuele klachten. Deze brochure probeert zo nauwkeurig mogelijk informatie te geven aan de

kappers zodat deze hun werkzaamheden optimaal kunnen uitvoeren. Zowel voor nu als in de

toekomst.

Haarfijn:

Johan de Bes, Tim Fechter, Robin van Leeuwen en Jarno Vriezekolk.

Risicofactoren binnen de kappersbranche

4

Inhoud van deze brochure.

1. Feiten en cijfers

2. Veel voorkomende klachten:

2.1 KANS

2.2 Lage rugklachten

2.3 Eczeem

3. Tips & oefeningen

3.1 Tips

3.2 Oefeningen

4. Actief leren/opdrachten

Krantenartikel

Risicofactoren binnen de kappersbranche

5

H.1 Feiten en cijfers.

Zoals in de inleiding staat beschreven is de kappersbranche een risicogroep met betrekking tot

ziekteverzuim. In de kappersbranche ligt het ziekteverzuim rond de 4 % dit is gemiddeld hoger dan in

andere beroepsgroepen. Tijd voor verandering!

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat 49% van de kappers KANS klachten heeft, 34 % heeft

rugklachten en 20 % heeft handeczeem.

Oftewel:

van 2 collegas heeft er minimaal 1 KANS klachten

van 3 collegas heeft er minimaal 1 rugklachten

van 5 collegas heeft er minimaal 1 handeczeem

Risicofactoren binnen de kappersbranche

6

H. 2 Veel voorkomende klachten.

In voorgaand hoofdstuk staat beschreven welke aandoeningen het meest voorkomen binnen de

kappersbranche. In volgorde van meest voorkomend zijn dat KANS, rugklachten en kapperseczeem.

Tijdens de kappersopleiding, in de salon en tijdens trainingen wordt er aan kappers geleerd welke

kniptechnieken er gebruikt moeten worden, welke hulpmiddelen er zijn en welk

beschermingsmateriaal wel of niet gedragen moet worden. Voor kappers is het belangrijk om te

weten waarom je iets wel of niet moet doen. Aangezien jullie als kappers al de kennis van het vak

hebben, worden jullie in dit hoofdstuk voorgelicht over de verschillende klachten die in de branche

voorkomen. Met deze informatie kunnen jullie bewust rekening houden tijdens en na het werk.

2.1 RSI KANS

KANS betekend klachten aan armen, nek of schouders. De meeste mensen zijn bekend met de term

RSI. KANS is de nieuwe benaming van RSI, er is gekozen voor de naam KANS omdat deze een beter

beeld geeft van de klachten. In tegenstelling tot de naam RSI.

Oorzaken.

In het kappersvak komen 2 verschillende soorten belasting aan bod:

Statische belasting

Statische belasting is een belasting waarbij de spieren lange tijd op 1 wijze belast worden. Denk

hierbij aan het lang staan met opgeheven armen.

Repeterende bewegingen

Repeterende bewegingen zijn bewegingen die veelvuldig achter elkaar gemaakt worden. Denk hierbij

aan het knippen met de schaar. Het knippen met de schaar kan niet worden voorkomen, maar kan

wel op een zo goed mogelijke wijze worden uitgevoerd.

Het kappersvak is een vak waarin fysiek zware handelingen van het lichaam worden gevraagd. Er

wordt in verschillende houdingen gewerkt waarin er vaak boven de macht gewerkt wordt. Boven

de macht betekend dat de ellebogen hoger dan schouders zijn. Wanneer dit langdurig gebeurt

kunnen er overbelastingsklachten ontstaan in de schouders.

Een ander risico is het repeterende werk dat de kapper verricht. Het langdurig op een verkeerde

manier knippen kan overbelastingsklachten veroorzaken aan handen en polsen.

Klachten.

Risicofactoren binnen de kappersbranche

7

Zoals de naam al zegt vormen de klachten zich in armen, nek of schouders.

In de eerste fase bestaan de klachten uit kramp, vermoeidheid en een doof gevoel. Deze klachten

verdwijnen weer na rust. De klachten komen lokaal voor, bijvoorbeeld in de vingers of schouders. De

klachten beginnen mild, maar kunnen langzaam verergeren. Wanneer er geen maatregelen worden

genomen verergeren de klachten zich. De klachten bestaan in deze fase uit:

Koude handen, tintelingen, krachtsverlies

Ook bij rust pijn

Lichte taken kosten veel moeite

Wanneer een persoon eenmaal KANS heeft is deze persoon er niet 123 vanaf. Wanneer er te lang

wordt doorgewerkt met klachten kunnen ze verergeren tot chronische klachten. Een glas optillen kan

dan al pijnlijk zijn. Neem daarom de klachten serieus! Om snel van eventuele klachten af te komen is

het belangrijk om in een vroeg stadium actie te ondernemen. Bijvoorbeeld door de huisarts te

raadplegen.

Voorkomen is beter dan genezen.

Door je aan de 5 Ws te houden wordt de kans op klachten vermindert.

Werkplek

Het is belangrijk dat de werkplek goed is afgesteld op de lichaamslengte van de kapper.

Werkhouding

Zorg voor een goede werkhouding en afwisseling.

Werktijden

Zorg voor voldoende rust tijdens de pauzes. Probeer elke 2 uur minimaal 10 minuten pauze te

houden zodat je lichaam kan herstellen.

Werktaken

Zorg voor afwisselend werk. Doe niet de hele dag 1 taak, maar probeer knippen verven en andere

werkzaamheden af te wisselen.

Werkdruk

Probeer het werk goed te verdelen zodat er geen piekbelastingen zijn. Laat je niet opjagen en durf

NEE te zeggen. Stel niet te hoge eisen aan jezelf.

Denk jij na het lezen van deze informatie te voldoen aan risicofactoren om KANS te ontwikkelen?

Bekijk dan het profiel van een KANS patient!

Risicofactoren binnen de kappersbranche

8

Profiel van een persoon met een verhoogde kans op KANS

Jong en belast met forse werkdruk

Niet goed ingerichte werkplek

Perfectionistische instelling, geen nee kunnen zeggen

Langdurig kapperswerk verrichtend, zonder pauzes of afwisseling in

werkzaamheden

Slechte werkhouding

Weinig of niets aan compenserende bewegingen doen (zoals sporten

of ontspanningsoefeningen)

Risicofactoren binnen de kappersbranche

9

2.2 Lage rugklachten.

Lage rugklachten bevinden zich in het gebied van het staartbeen, heiligbeen en ondersteel gedeelte

van de rug. Rondom deze gebieden kan er pijn gevoeld worden. De oorzaak is niet altijd bekend. Wel

is het erg vervelend om tijdens het werk afgeleid te worden door een zeurende pijn.

Mogelijke oorzaken.

Gedragsmatige oorzaken

Vaak is een verkeerde werkhouding de reden van klachten. De verkeerde houding zorgt voor een

verhoogde spierspanning op de spieren rondom de lage rug. Deze verhoogde spierspanning kan op

den duur lijden tot klachten. Ook kan het zijn dat de kapper op de verkeerde manier beweegt.

Bijvoorbeeld het verkeerd tillen van materialen wat zorgt voor overbelasting van de rug.

Psychosociale oorzaken

Men ziet vaak dat de oorzaken van de lage rugklachten niet alleen op het lichamelijke vlak liggen

maar ook in het psychische vlak. Psychische factoren kunnen een klacht in stand houden, verergeren

en zelfs veroorzaken. Een te hoge werkdruk, geen plezier in het werk of als iemand niet lekker in zijn

vel zit kan dit van invloed zijn op de psychische gesteldheid. Hierdoor kan er een te hoge

spierspanning optreden in het lichaam waardoor er klachten ontstaan. Stress is het meest bekende

voorbeeld. Langdurige stress kan gevolgen hebben voor zowel de geestelijke als lichamelijke

gesteldheid van een persoon.

Klachten.

Pijn rondom het gebied van de lage rug, heiligbeen en staartbeen. Langdurige

klachten worden getypeerd als chronische klachten. Door de pijn is het voor een

kapper moeilijk om het werk goed uit te voeren.

Voorkomen van lage rugklachten.

De volgende onderdelen kunnen de kans op lage rugklachten doen voorkomen/verminderen.

Ontspanningsoefeningen

Door na een lange dag werken ontspanningsoefeningen te doen treedt er ontspanning op in de

belastte spieren. Deze ontspanning zorgt dat de spieren bijkomen en voorkomt overbelasting.

Ontspanning heeft als gevolg dat de spier gedurende een korte dan wel langere tijd minder

aangespannen wordt. Dit heeft als effect dat de doorbloeding in de spier kan toenemen. Dit heeft op

zijn beurt weer het effect dat de afvalstoffen in de spier kunnen worden afgevoerd en de

voedingsstoffen kunnen worden aangevoerd. Daarnaast heeft ontspanning o