REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO...

196
REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO KAMERE AJENDA Y’AMASHYAMBA 2016

Transcript of REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO...

Page 1: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

REPUBULIKA Y’ U RWANDA

MINISITERI Y’UMUTUNGO KAMERE

AJENDA Y’AMASHYAMBA 2016

Page 2: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

UMWIRONDORO WA NYIRAYO

Amazina: …………………………………………………………………………………………………………………………….

Umurenge: …………………………………………………………………………………………………………………………

Akarere: …………………………………………………………………………………............................................................

Intara: ………………………………………………………………………………………………………………………………..

Aho akora: …………………………………………………………………………………………………………………………..

Icyo akora: …………………………………………………………………………………………………………………………

Telefoni y’akazi: …………………………………………… ………………………………………………………………………

Imeri (E’mail): ………………………………………………………………………………………………………………………

Telefoni igendanwa: ………………………………………………………………………………………………………………..

Ubwoko bw’amaraso: ……………………………………………………………………………………………………………..

Nimero y’indangamuntu: …………………………………………………………………………………………………………..

Nimero ya pasiporo: ………………………………………………………………………………………………………………..

Nimero y’ubwishingizi……………………………………………………………………………………………………………….

Page 3: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

INDANGAMINSI 2016

MUTARAMA 2016

S M T W T F S

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

31

MATA 2016

S M T W T F S

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

NYAKANGA 2016

S M T W T F S

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

31

UKWAKIRA 2016

S M T W T F S

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30 31

GICURASI 2016

S M T W T F S

1 2 3 4 5 6 7

8 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 21

22 23 24 25 26 27 28

29 30 31

KANAMA 2016

S M T W T F S

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

UGUSHYINGO 2016

S M T W T F S

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30

WERURWE 2016

S M T W T F S

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

KAMENA 2016

S M T W T F S

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30

NZERI 2016

S M T W T F S

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30

UKUBOZA 2016

S M T W T F S

1 2 3

4 5 6 7 8 9 10

11 12 13 14 15 16 17

18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29 30 31

GASHYANTARE 2016

S M T W T F S

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29

Page 4: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

National Forest cover, 2013

Page 5: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA IMYIRONDORO

Amazina Imeli (E’mail) Nimero za telefoni

Page 6: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Amazina Imeli (E’mail) Nimero za telefoni

Page 7: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

INZEGO ZISHINZWE IBIKORWA BY’ AMASHYAMBA MU RWANDA

URUTONDE RW’ABAFATANYABIKORWA MU RWEGO RW’AMASHYAMBA MU RWANDA

No Ikigo Izina Agasanduku k’iposita website E’mail Telefoni

1 ACNR Association pour la Conservation de la Nature au Rwanda

P.O BOX 4290 Kigali-Rwanda

www.acnrwanda.org [email protected] 252580283

2 ADARWA Action pour Le Development de l, Artisanat au Rwanda

P.O BOX 4821 Kigali-Rwanda

www.adarwacooperative.com

[email protected] 0788303988

3 AfDB African Development Bank P.O BOX 7329 Kigali-Rwanda

www.afdb.org - 252504250

4 ARECO RWANDA NZIZA

Association Rwandaise des Ecologistes P.O BOX 3967 Kigali-Rwanda

www.arecorwandanziza.org

[email protected]

0788521732

5 BTC Belgium Technical Cooperation BP 6089,Kigali

www.btcctb.org [email protected] + 250 280 30 01 59

6 CARE INTERNATIONAL

Cooperative for Assistance and Relief Everywhere

P.O BOX 550 Kigali-Rwanda www.care.org [email protected]. +250 583147

7 DUHAMIC Duharanire Amajyambere y'Icyaro P.O. Box1080 Kigali- Rwanda

www.duhamic.org.rw (250) 0788305329

8 EFECO Environment Forestry Enterprises Company P.O BOX 467 RUBAVU - - 0788305740/0788570031

9 EKN Embassy of the Kingdom Netherlands http://rwanda.nlembassy.org

[email protected] (+250) 280 280 281

10 Embassy of Sweden

Embassy of Sweden P.O Box 6387 Kigali http://swedenabroad.com/kigali

[email protected]

(+250) 252 59 74 00

11 EU European Union P.O BOX 515Kigali-Rwanda www.delrwa.ec.europa.eu

[email protected]

252585738

12 FAO Food and Agricultural Organization of United B.P. 1502, Kigali www.fao.org [email protected] -

No Ikigo Izina Agasanduku k’iposita website E’mail Telefoni

1 MINIRENA Ministry of Natural Resources P.O BOX 3502 Kigali-Rwanda www.minirena.gov.rw info@ minirena.gov.rw

+250 252582628

2 RNRA Rwanda Natural Resources Authority P.O BOX 433 Kigali-Rwanda www.rnra.rw [email protected] + 250 252580506

Page 8: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

No Ikigo Izina Agasanduku k’iposita website E’mail Telefoni

Nations (FAO Representation in Rwanda )

13 HELPAGE P.O BOX 6682 Kigali-Rwanda

www.helpagecrgl.org [email protected]

503488

14 NIRDA National Industrial Research and Development Agency

P. O Box 227 Butare www.irst.ac.rw [email protected] 250530395

15 IUCN International Union f or Conservation of Nature

- www.iucn.org - -

16 JICA JICA Japan International Cooperation Agency P.O. Box 6878 Kacyiru http://www.jica.go.jp/rwanda

- -

17 MIG Multisector Investment Group P.O BOX 7421 Kigali-Rwanda

www.mig-rw.com 252588086

18 MINADEF Ministry of Defense P.O BOX 23 Kigali-Rwanda www.mod.gov.rw [email protected] 252577942

19 MINADEF/RF MINADEF/Reserve Force P. O Box 23 Kigali-Rwanda www.mod.gov.rw [email protected] 252577942

20 MINAGRI Ministry Of Agriculture and Animal Resources P.O.Box: 621 Kigali - Rwanda

www.minagri.gov.rw [email protected] +250 788434272

21 MINALOC Ministry of Local Government P.O BOX 3445Kigali-Rwanda

www.minaloc.gov.rw [email protected]

5387

22 MINECOFIN Ministry of Finance and Economic planning P.O BOX 158 Kigali-Rwanda www.minecofin.gov.rw [email protected] 252596007

23 MININFRA Ministry of Infrastructure P.O BOX 24 Kigali-Rwanda www.mininfra.gov.rw/ [email protected] +250 252585503

24 NISR National Institute of Statistics of Rwanda P. O Box 6139 Kigali-Rwanda

www.statistics.gov.rw/ [email protected] +250 252 571035

25 PSF private sector federation P.O BOX 319 Kigali-Rwanda

www.psf.org.rw [email protected] 252570650

26 RAB Rwanda Agriculture Board P. O Box 5016 Kigali-Rwanda

www.rab.gov.rw [email protected] 4675

27 RDB Rwanda Development Board P. O Box 6239 Kigali-Rwanda

www.rdb.rw [email protected]

28 RECOR Rwanda Environmental Conservation Organization

www.rwandaenvironment.org

[email protected]

255110575

29 REMA Rwanda Environment Management Authority B.P 7436 Kacyiru http://www.rema.gov.rw

[email protected]

+250 252580101

30 RENGOF Rwanda Environmental NGOs Forum P.O BOX 6344 Kigali-Rwanda

www.rengof.org [email protected] +250 78844 9738

Page 9: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

No Ikigo Izina Agasanduku k’iposita website E’mail Telefoni

31 RNP Rwanda National Police P. O Box 6304 Kigali-Rwanda

www.police.gov.rw/ [email protected] +250 788311155

32 RSSP/LWH Rural Sector Support /Land husbandary,Water harvesting and Hillside irrigation Project

P.O BOX 621 Kigali-Rwanda

www.minagri.gov.rw [email protected] 0788434272

33 Sida Swedish International Development Cooperation Agency

PO Box 1271, 621 23 Visby, SWEDEN

- [email protected] 08 – 698 50 00

34 SPIU (PAPSTA-

KWAMP-PRICE)

- B.P: 7418 Kigali – Rwanda - [email protected]

(+250)788307522/ 55 11 67 16,

35 UNDP United Nations Development Program P.O BOX 445 Kigali-Rwanda www.rw.undp.org [email protected] 25290400

36 UR/CAVM University of Rwanda/CAVM P. O Box 210 Musanze www.isae.ac.rw [email protected] +2500255102938

37 VI agroforestry vi agroforestry P.O. Box 2911 Kigali- Rwanda

www.viagroforestry.org/projects/rwanda

rwanda @ viagroforestry.org

+250-788 304 868

38 WCS Wildlife Conservation Society Box 1699, Gasabo, Kigali - [email protected] 00 250 0788300483

39 FONERWA Rwanda: National Climate and Environment

Fund (FONERWA

B.P 7436 Kacyiru http://www.fonerwa.org

[email protected] +250252 580 769

40 World Bank - - www.worldbank.org/en/country/rwanda

[email protected] +250-591-300

Page 10: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

IRIBURIRO

Minisiteri y’Umutungo Kamere inejejwe no gushyira ahagaragara ingingo z’ingenzi zifashishwa mu murimo wo kwita

no guteza imbere ibiti n’amashyamba. Izi ngingo zibumbiye muri iyi Agenda y’amashyamba mufite mu ntoki. Iyi

Agenda yateguwe hitawe ku mpinduka nyinshi kandi zihuse zigenda ziboneka mu mikoreshereze y’ubutaka,

amashyamba n’uburyo bigira ingaruka ku mihindagurikire y’ikirere.

Ni muri ubwo buryo igikorwa cyo kuvanga ibiti n’indi myaka byasobanuwe bihagije kuko aribwo buryo busigaye

abanyarwanda twakwongeramo umusaruro w’ibiti biduha akamaro n’ibikoresho binyuranye dukenera. Kuba u

Rwanda rugenda rurushaho guhindura imiturire nabyo byaratekerejwe. Ibiti byo mu mijyi biragenda birushaho kuba

ikintu cya buri munsi abanyarwanda duturana nacyo. Niyo mpamvu hatanzwe ibisobanuro ku buryo bwo kurinda no

gukoresha ibiti byo mu mujyi hitawe ku kugabanya impanuka no guteza imbere uburyoherajisho ibyo biti bitanga.

Ibisabwa mu gusarura ibiti n’amashyamba nabyo byahawe umwanya ukwiye muri iyi Agenda. Ibi byakorewe

kugirango abantu bakoresha ibiti n’amashyamba byaba iby’abantu ku giti cyabo, Akarere nangwa se amashyamba

ya Leta, igihe bashatse kubisarura bakabikoresha cyangwa bakabicuruza, basobanukirwe inzira bagomba

kunyuramo baka ibyangombwa bibemerera gusarura no gucuruza ibikomoka ku biti n’amashyamba.

Uburyo bwo kurondereza ibiti tubibyaza umusaruro mwinshi ushoboka mu gihe turimo kubihinduramo ibindi

bikoresho binyuranye dukenera nabwo bwarasobanuwe. Kugabanya ibihombo mu gutema ibiti, kubitenduramo

ingere, kubicamo amakara no kubaza imbaho bituma tuzigama ibiti byinshi. Imikoreshereze y’ibiti n’amashyamba

iragenda itera imbere ari nako ibikoresho bya kijyambere nabyo bigenda biboneka, bikanoroshya uburyo bwo

kugabanya ibitakara dusarura amashyamba. Ibikoresho bibereye nabyo byarasobanuwe.

Uko igihugu gitera imbere ni nako imikoreshereze y’amashyamba nayo ihinduka kuko ibiyakenerwaho nabyo

bihinduka. Ubu mu Rwanda dusigaye twikorera ibiti by’amashanyarazi(electric transmission poles/poteaux

electriques) tukanabigemura mu karere dutuyemo. Abafite amashyamba basobanuriwe ingero z’ibiti

by’amashanyarazi nkuko zisabwa n’ibigo binyuranye byo mu karere (REG mu Rwanda, Umeme muri Uganda na

Kenya Lighting Company) bikaba bizaborohereza kumenya uko barera ibiti byabo berekeza kubisabwa n’isoko ryo

mu karere.

Ibi byavuzwe byose haruguru murabisanga muri iyi Agenda bisobanuwe bihagije biciwe mo imitwe ikurikira:

1. Amwe mu moko y’ibiti aboneka mu Rwanda

2. Akamaro k’ibiti n’amashyamba

3. Gutera no gufata neza ibiti n’amashyamba

4. Kubyaza no kwongerera agaciro umusarurow’ibikomoka ku biti n’amashyamba.

Page 11: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

IGENAGACIRO RY’IMIRIMO YO GUTEGURA INGEMWE, GUTERA NO GUSAZURA AMASHYAMBA

1. GUTEGURA INGEMWE Z’IBITI BIVANGWA N’IMYAKA (Urugero rw’ingemwe ibihumbi mirongo itanu (50,000 SEEDLINGS)

Igikorwa Igipimo Ingano Igiciro fatizo Igiciro cyose

Gutegura pepiniyeri

Gushyiraho icyapa Ff 1 50 000 50,000

Gukodesha ahazashyirwa pepiniyeri ha Ff 38,300 38 300

Gutegura imitabo Are 3.75 4000 15 000

Kubaka no gitwikira imitabo Umutabo 20 26500 530 000

Kubiba no gusasira umubyizi 8 1300 10 400

Kugura ibyatsi umuba 4 1300 5200

Umuti urwanya indwara (Dithane) kg 0.5 2800 1400

Gupakira ibihoho Igihoho 50 000 4 200 000

Gutera mu bihoho Urugemwe 50 000 5 250 000

Kuhira, kumenera no kubagara Urugemwe 50 000 4 150 000

Grading (kurobanura) Ingemwe 50 000 2 100 000

Ibihoho Kg 85 3500 297 500

Calliandra Kg 1 14400 14 400

Senna spectabilis Kg 1 3960 3 960

Grevillea Kg 1 25000 25000

Markhamia Kg 1 3840 3 840

Cedrella Kg 1 10000 10 000

Igitabo cyo kwandikamo Pce 1 1500 1 500

Ifumbire Fuso 0.3 45000 13 500

Ingorofani( Shillington) Pce 1 45000*0.5 22 500

Arrosoir Pce 6 2500*0.5 7 500

Total

1 750 000

cost/Seedling 35

Page 12: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2. Gutera kubutaka bushyashya( urugero rwa ha 100)

Igikorwa Igipimo Ingano Igiciro fatizo Igiciro cyose

ingemwe uregemwe 160,000 35 5,600,000

Sign post Ff 1 300000 300 000

Gutema ibihuru ha 100 10000 1 000 000

Gushinga imambo ha 1600 7.5 12000

Gucukura imirwanyasuri umurwanyasuri 20,000 300 6,000,000

Gucukura imyobo yo guteramo Umwobo 160 000 30 4 800 000

Gutunda ingemwe Urugemwe 160 000 12.5 2 000 000

Gutera Urugemwe 160 000 12.5 2 000 000

Gusimbuza ibyangiritse (30%) Urugemwe 48 000 12.5 600 000

Kumenera Igiti 160 000 12.5 2 000 000

Gutema ibihuru hose, ukuyemo ahari igiti

Ha 40

10000 400 000

Kubirinda/ suivi (12 mois) Ha 100 40000 4,000,000

Kurwanya imiswa Urugemwe 160 000 5.05 808 000

S/TOTAL

29 520 000

Cost/ha 295 200

Page 13: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

3. Gusazura: (urugero rwa ha 100)

Ikitonderwa:

- Ingemwe zitegurwa ni iziterwa kuri ha hiyongeyeho ijanisha rya 30% z’izizapfa mu gutwara no gutera.

- Hari imirimo imwe ikorwa n’indi idakorwa bitewe n’ubwoko bw’ibiti cyangwa ikigamijwe.

Igikorwa Igipimo Ingano Igiciro fatizo Igiciro cyose

ingemwe uregemwe 160,000 38 5 600 000

Sign post Ff 1 300000 300 000

Gutema ibihuru ha 100 10000 1 000 000

Kurandura ibishyitsi ha 100 300,000 30,000,000

Gushinga imambo ha 1600 7.5 12000

Gucukura imirwanyasuri umurwanyasuri 20,000 300 6,000,000

Gucukura imyobo yo guteramo Umwobo 160 000 30 4 800 000

Gutunda ingemwe Urugemwe 160 000 12.5 2 000 000

Gutera Urugemwe 160 000 12.5 2 000 000

Gusimbuza ibyangiritse (30%) Urugemwe 48 000 12.5 600 000

Kumenera Igiti 160 000 12.5 2 000 000

Gutema ibihuru hose, ukuyemo ahari igiti

Ha 40

10000 400 000

Kubirinda/ suivi (12 mois) Ha 100 40000 4,000,000

Kurwanya imiswa Urugemwe 160 000 5.05 808 000

S/TOTAL

59 520 000

Cost/ha 595 200

Page 14: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

1. AMWE MU MOKO Y’IBITI ATERWA MU RWANDA

1.1. Ubwoko bw’ibiti by’amashyamba

Ubwoko Izina Inkomoko Aho iterwa mu Rwanda

Umubare w’imbuto ku kiro 1

Ibyo ikenera Uko iterwa n’uko zikorerwa

Umusaruro Akamaro Indwara n’ibyonnyi

Inturusu

Eucalyptus grandis

Ositarariya Uturere twose tw’igihugu ariko ikura cyane mu misozi miremire yo mu burengerazuba, amajyaruguru n’amajyepfo

148 000 -Imvura iri hagati ya mm 1000 na 1500 -Ubushyuhe buri hagati ya dogere 12 na 26 -Ubutumburuke buri hagati ya metero 0 na metero 1200.

Intera hagati y’urugemwe n’urundi: m 2,5 x 2,5

Umusaruro wiyongeraho 35m3 kuri ha imwe buri myaka 13

ibiti byiza byo kubaka no kubaza,

Ibiti bikiri bito byangizwa n’imiswa n’udusimba two mu butaka nka melolontusi, kugirango hirindwe utwo dukoko ni ngombwa gutera mu butaka umuti witwa Durisiba mbere yo gutera ingemwe. Ibihuru birazangiza cyane mu myaka 2 kugera kuri 3 ya mbere

Eucalyptus saligna

Ositarariya Uturere twose tw’igihugu ariko ikura cyane mu misozi miremire yo mu burengerazuba, amajyaruguru n’amajyepfo

102 200 - Imvura iri hagati ya mm 1000 na 1500 -Ubushyuhe buri hagati ya 12 na 260C -Ubutumburuke buri hagati ya metero 0 na metero 1200.

Intera hagati y’urugemwe n’urundi: m 2,5 x 2,5

Umusaruro wiyongeraho 27m3 kuri ha imwe mu myaka 14

ibiti byiza byo kubaka, kubaza, no gucana

Eucalyptus globulus

Ositarariya Mu gihugu hose uretse mu Mayaga, Bugesera no mu bibaya n’ibitwa by’iburasirazuba

132 900 -Imvura iva kuri mm 750 kugera kuri 1500 mu mwaka; - ubushyuhe bwo hejuru buri hagati ya dogere 21 kugeza 25; -Ubutumburuke bwa m 200-1000

Intera hagati y’urugemwe n’urundi: m 2,5 x 2,5

Umusaruro wiyongeraho 26 m3 kuri hegitari 1 mu mu myaka 14

Itanga inkwi, ivamo impapuro n’inkingi z’amashanyarazi, itanga ibiti byo kubaka no gukoramo amakara. Amababi yayo avamo amavuta akorwamo imiti

Udukoko twangiza inturusu ya mayideni twavuga nka Penicillium sp.na Fusarium sp.

Eucalyptus Microcorys

Afurika y’epfo

Imisozi yo mu Turere twa Rusizi

117 100 -Imvura iri hagati ya

Intera hagati y’urugemwe

umusaruro wiyongeraho

Itanga inkwi, ndetse ikavamo

ubu bwoko

Page 15: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ubwoko Izina Inkomoko Aho iterwa mu Rwanda

Umubare w’imbuto ku kiro 1

Ibyo ikenera Uko iterwa n’uko zikorerwa

Umusaruro Akamaro Indwara n’ibyonnyi

na Nyamasheke ahitwaga mu mpala ku butaka bw’igishonyi no mu ruhererekane rw’imisozi miremire y’u Budaha, Ndiza n’u Buberuka

mm 900 na mm 1500 -Ubushyuhe buri hagati ya 5 na 30oC. Ikura neza cyane ku butaka bufite ifumbire iringaniye kandi butose.

n’urundi: m 2,5 x 2,5.

metero kibe 37 ku mwaka nyuma y’imyaka 12 iyo itewe mu butaka bwiza

n’ibikoresho binyuranye. Igira urubaho rukomeye, rushobora kuvamo ibikoresho bikomeye kandi rwuma vuba.

w’inturusu mu Rwanda bukunda kwibasirwa n’umuswa.

Eucalyptus tereticornis

Ositarariya Mu gihugu hose uretse mu misozi miremire ya Cyangugu, imisozi miremire y’ Ubudaha, Ndiza n’Ububeruka n’imisozi miremire y’amakoro

168 000 -Imvura iri hagati ya mm 500 na mm 1500 ku mwaka; -Ubushyuhe buri hagati ya 22 na 32oC -Ubutaka bufite ubujya kuzimu burebure, bufite amazi ahagije, kandi bufite ubusharire budakabije.

Intera hagati y’urugemwe n’urundi: m 2,5 x 2,5

Itanga 30,5m3 kuri ha 1 imaze imyaka itatu n’amezi arindwi naho ku butaka bubi itanga 17,4 m3kuri ha imaze imyaka 23 n’amezi11.

Igira urubaho rujya gutukura, rukomeye ruvamo ibikoresho biramba. Ikoreshwa nk’igiti cyo kubaka cyangwa nk’umushingiriro kandi igatanga inkwi zo gucana.

Ishobora kwibasirwa n’umuswa iyo ikimara guterwa mu gihe hatifashishijwe umuti wa Durisiba mbere yo gutera.

Eucalyptus camaldulensis

Ositarariya 180 000 -Imvura iri hagati ya mm 225 na mm 1538; -Ubushyuhe buri hagati ya dogere seresiyusi 13 na 28. -Ubutaka burimo ibumba.

Iterwa ku buryo bw’ishyamba ku bucucike bwa m 2,5 x m 2,5

Ku butaka bwiza itanga metero kibe 18.9 kuri hegitari imaze imyaka ine n’amezi ane.

Ikoreshwa mu kubaka, nk’ibiti by’amashanyarazi ndetse n’igiti cyo gucana ahantu henshi.

Ifite ubushobozi bwo kwihanganira umuswa ni nayo mpamvu ariyo ikunzwe cyane mu burasirazuba bw’u Rwanda.

Pinusi Pinus patula Megizike Intara y’iburengerazuba, amajyaruguru no mu majyepfo

56 600 -Imvura igera kuri mm 1000 mu mwaka, ku butumburuke bwa metero 1750 ; -Ubushyuhe bwa degere serisiyusi

Intera hagati y’urugemwe n’urundi: m 2,5 x 2,5

Itanga umusaruro wa metero kibe 27 kuri hegitari mu mwaka. Ishyamba

Igira imbaho zidasaduka iyo zitobowe. Ivamo impapuro.

Itinya umuriro, imiyaga ikabije ubushyuhe bukabije bwatewe n’ibihe by’izuba byamaze igihe kirekire.

Page 16: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ubwoko Izina Inkomoko Aho iterwa mu Rwanda

Umubare w’imbuto ku kiro 1

Ibyo ikenera Uko iterwa n’uko zikorerwa

Umusaruro Akamaro Indwara n’ibyonnyi

20. -Ubutaka bworoshye kandi burebure bufumbiye burimo ibumba riringaniye kandi butabika amazi.

rihindurwa mu myaka 20

Ubuhehere bukabije kandi bwangiza ubwiza bw’ imbaho zimaze kubazwa iyo zitumishijwe neza.

Pinus oocarpa Megizike, Amerika yo hagati na Nikaragwa

Intara y’iburengerazuba, amajyaruguru no mu majyepfo

24 900. Ikura neza ku butumburuke buri hagati ya metero 400 na na metero 2500.

Iyo batera ingemwe basiga intera hagati y’igiti n’ikindi ya m 2,50x m 2,50.

- Ikoreshwa mu bubaji.

-

Sipuri Cupressus lusitanica

Amerika yo hagati

Intara y’iburengerazuba, amajyaruguru no mu majyepfo

80 000 -Ubutumburuke buri hagati ya metero 900 na 3000; -Ubushyuhe buri hagati ya degree 20 na 30. -Imvura iri hagati ya milimetero 1 000 na 2 000.

Ingemwe za Sipuri ziterwa ku ntera ya 2,0 m kuri 2,0 m

Umusaruro ushobora kuboneka ni m3 18,4 kuri ha.

Ikoreshwa mu bubaji, ubwubatsi, mu. kuzitira ingo. Igishishwa cyayo gikoreshwa mu buvuzi, ikoreshwa kandi mu kurwanya udusimba.

Abavumvu bakuraho ibishishwa bigatuma igiti cyuma. agasimba kitwa sinara kuperesi (Cinara cupressii), kangiza igiti kikuma

Kalitirisi Callitris spp Ositarariya, Uturere twose tugize intara y’uburasirazuba no mu bitwa byo hagati mu majyepfo

70 000-154 000

-Imvura iri hagati ya mm 1000 na mm 1500 ku mwaka. -Ubutaka bw’inombe ariko buhitisha amazi

Intera hagati y’urugemwe n’urundi: m 1,8 kuri m 1,8.

- Kalitirisi zitanga ibiti by’amapoto y’insinga z’amashanyarazi n’imbaho.

Zihanganira imiswa

Akasiya Acacia melanoxylon

Ositarariya Uruhererekane rw’imisozi y’Ubufundu n’ Ubushiru no mu misozi miremire

27 300. -Ubutumburuke buri hagati ya metero 500 na 1 000 .

Intera hagati y’urugemwe n’urundi ni 2.5m kuri 2.5m

- Ububaji, ubwubatsi, inkwi n’amakara byo gucana ndetse no gukora

Iki giti hari igihe cyibasirwa n’udusimba duto ndetse n’imiswa.

Page 17: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ubwoko Izina Inkomoko Aho iterwa mu Rwanda

Umubare w’imbuto ku kiro 1

Ibyo ikenera Uko iterwa n’uko zikorerwa

Umusaruro Akamaro Indwara n’ibyonnyi

y’Ubudaha Ndiza n’Ububeruka

ibikoresho by’umuziki n’ibindi bitandukanye.

Barakatsi Acacia mearnsii

Ositaraliya Ibitwa by’iburasirazuba , uruhererekane rw’imisozi y’Ubufundu n’ Ubushiru no mu misozi miremire y’Ubudaha Ndiza n’Ububeruka

28 800 Ikunda imvura iri hagati ya mm 500 na mm 700, n’ ubutaka buhehereye.

Intera hagati y’urugemwe n’urundi ni metero 2.5 kuri 2.5

Umusaruro uri hagati ya metero kibe

10 na 25 kuri hegitari

Itanga inkwi n’amakara akomeye. N’igiti gikundwa n’abavumvu kuko kiri mu bivamo ubuki bwinshi.

Barakatsi ikunda kwibasirwa n’udusimba ndetse n’ibyonnyi cyane iyo yatewe ahantu hakonje

Page 18: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

1.2. Ubwoko bw’ibiti bivangwa n’imyaka

Ubwoko Izina inkomoko Aho iterwa mu Rwanda

Umubare w’imbuto mu kiro 1

Ibyo zikenera Uko zitegurwa, uko ziterwa n’uko zikorerwa

Akamaro Indwara n’ibyonnyi

Akurokaripusi Acrocarpus flaxinifolius

Ubuhinde Bangladesh, Sikkim, Birmaniya, Thailande na Sumatra

Uturere twose tugize intara y’uburasirazuba no mu bitwa byo hagati mu majyepfo

15 300 -Imvura iri hagati ya mm 1000 na 1600; -Ubushyuhe buri hagati ya 19 na 280C; -Ubutumburuke buri hagati ya 0 na 1800m

Umurama ubanza kwinikwa mu mazi ashyushye iminota 15, nyuma ugashyirwa mu mazi akonje amasaha 12 mbere yo kuwinaza. Ugira ubushobozi bwo kumera bugera kuri 95% iyo ukimara gusarurwa

Inkwi zo gucana, isaso, gufata imikingo, gutanga igicucu, igiti cy’umutako, inkingi n’amakumbo, kubaka amazu kubazwamo amato, amasanduku, ububaji busanzwe

Akurokaripusi ntizikunze kurwara ariko iyo zikiri ntoya zishobora kwangizwa n’ imiswa cyane

Umusebeya Albizia gummifera

Muri Afurika yegereye umurongo wa koma.

Hose mu gihugu uretse mu Bugarama, mu misozi miremire ya cyangugu,

- -ubutaka buhitisha amazi neza , buhehereye bwo hejuru, mu mabanga y’imisozi no mu mibande.; -Ubutumburuke buri hagati ya m 1500 kugeza kuri m 2200

Kwinaza umurama ukimara gusarurwa ni ngombwa kugirango uzamere. Imbuto zayo zirimeza hasi mu murima.

Amasanduku, imihini, inkwi n’amakara. kuribwa n’amatungo, isaso, igicucu, indabo zitanga ubuki. , gifata ubutaka, igiti cy’umutako

Umusebeya ugira igiti kidakomera cyane iyo gihuye n’itaka cyangwa amazi kandi cyangizwa n’udusimba n’uduhumyo.

Alinusi Alnus acuminata

Amerika y’epfo Uruhererekane rw’imisozi y’Ubufundu n’ Ubushiru no mu misozi miremire y’Ubudaha Ndiza n’Ububeruka no mu butaka bw’amakoro

1 400 000

-Imvura iri hagati ya mm 1000 na 3000; -Ubushyuhe buri hagati ya 4 na 270C; -Ubutaka bwiza kandi burebure, -Ubutumburuke bwo hagati ya m 1000 na 3500.

Iterwa nk’ishyamba cyangwa ikabangikanywa n’imyaka. Iyo ikiri ntoya ikenera kubagarirwa no gukonorerwa. Iyo amashami abaye menshi irakonorerwa kugira ngo atabangamira

Itanga inkwi zo gucana, ,igicucu ku bihingwa bigikenera,ivamo impapuro ndetse n’amapoto y’amashanyarazi. Ifasha mu kurwanya isuri kandi ifata umwuka wa Azote

kugeza ubu nta burwayi cyangwa ibyonnyi by’ Alinusi biragaragara

Page 19: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ubwoko Izina inkomoko Aho iterwa mu Rwanda

Umubare w’imbuto mu kiro 1

Ibyo zikenera Uko zitegurwa, uko ziterwa n’uko zikorerwa

Akamaro Indwara n’ibyonnyi

ibihingwa.

Alnus nepalensis

Himalaya na Birmani, mu misozi yo mu Bushinwa

Hose mu gihugu uretse mu Bugarama, mu misozi miremire ya cyangugu, Uruhererekane rw’imisozi y’Ubufundu n’ Ubushiru no mu misozi miremire y’Ubudaha Ndiza n’Ububeruka no mu butaka bw’amakoro

ingemwe 1 400 000.

-Ubutumburuke m 900 - 3000,

-Ubushyuhe 13oC - 26oC, n’imvura mm 500 - mm 2500 ku mwaka.

Umurama ugira ubushobozi bwo kumera bwa 70% kugeza ku byumweru 4 – 6 imbuto zisaruwe. Umurama ugomba kubikwa ahantu hakonje , hafite ubukonje bwa 1 – 5oC.

Ububaji, mu bwubatsi bworoheje , ibicanwa. ubwatsi bw’amatungo . gufata imikingo, irumbura ubutaka itanga igicucu mu nzuri

Igira igihimba gikunda kuribwa n’udusimba twa borer kandi ikunda kwangizwa n’umuyaga.

Umunyegenyege Sesbania sesban

Misiri Inkengero z’ikiyaga cya kivu, Bugarama, ibitwa byo hagati, Mayaga no mu turere twose tugize intara y’uburasirazuba

49 045 -Ubutumburuke buri hagati ya metero 300 na 1200, -Ubushyuhe buri hagati ya 10 na 45oC, -Imvura Ingana na mm 350 kugeza ku 1000, -Ubutaka bubamo amazi igihe kirekire.

Ikunda kwimeza,umurama wayo ushobora kwinazwa mu murima aho ingemwe zihita zikurira.Ubushobozi bwo kumera bugera kuri 95% iyo umurama ukimara gusarurwa.

Inkwi,kurinda isuri,wongera azote mu butaka, inzuki ziwuhovaho. Imbuto zawo zishobora kuribwa, uzitizwa ku ngo cyangwa ugakoreshwa nk’imihembezo ku bihingwa birandaranda. ukoreshwa mu buvuzi gakondo.

Nta burwayi cyangwa ibyonnyi by’iminyeganyege bizwi kugeza ubu

Kaliyandara Calliandra calothyrsus

Amerika yo hagati Hose mu gihugu uretse mu isunzu ry’imisozi ya

14 400 -Ubutumburuke bugera kuri metero 1900, -Ubushyuhe buri

Umurama ni byiza kuwinika mu mazi abira yakuwe ku ziko apfunduye,

Itanga inkwi, irinda isuri,yongera azote mu butaka, Amababi yayo agaburirwa

yangizwa n’udukoko turya indabo, bigatuma umusaruro

Page 20: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ubwoko Izina inkomoko Aho iterwa mu Rwanda

Umubare w’imbuto mu kiro 1

Ibyo zikenera Uko zitegurwa, uko ziterwa n’uko zikorerwa

Akamaro Indwara n’ibyonnyi

Congo-Nil hagati ya degere serisiyusi 18 na 30.

-Imvura iri iva kuri milimetero 350 kugeza ku 1000.

hanyuma ukawupfundikiriramo mu gihe cy’amasaha 24. Nyuma, uwukuramo ukawunyuguza mu mazi meza. Imera kugera kuri 70%

amatungo. Ikoreshwa nk’imihembezo ku bihingwa birandaranda.

w’umurama ugabanuka, igiti hari igihe cyangizwa n’intozi.

Gereveliya Grevillea Robusta

Ositalariya Mu Turere twose tw’ igihugu

30 500 -Imvura iri hagati ya mm 700 na 1500.

-Ubushyuhe buri hagati ya 6 na 280C

-Ubutumburuke bwo hagati ya m 0 na 3000

Kugira ngo umurama umere vuba, uwanika ku zuba amasaha make mbere yo kuwinaza. Kwinaza umurama mu gihe cy’imvura ntabwo ari byiza. Umurama umera kugera kuri 65%.

Itanga inkwi zo gucana,imbaho,isaso y’ibihingwa,igicucu ku bihingwa bigikeneye kandi igakumira umuyaga

Kugeza ubu nta ndwara n’ibyonnyi bikunze kugaragara kuri Gereveriya mu Rwanda

Sederela Cedrella serrata

Aziya Mu turere twose tw’igihugu uretse mu misozi miremire ya Cyangugu no mu isuzu rya Congo- Nil

104 100 -Imvura iri hagati ya mm 800 na 2500;

-Ubutaka burebure,buhehereye kandi buhitisha amazi;

-Ubutumburuke bwo hagati ya m 0 na 2500.

Irimeza cyane iruhande rw’igiti kandi iranashibuka. Umurama ufite ubushobozi bwo kumera bugera kuri 80% iyo ugisarurwa.

Ububaji, ubwubatsi bw’imbere, inkingi n’amakumbo, inkwi, isaso, , gufata imikingo, umutako

Yangizwa n’uduhumyo twa Armillaria mellea. irandurwa n’umuyaga kubera ko igira imizi iri hejuru iribwa n’inkende kandi ibiti byayo bivunika ubusa iyo bikiri bito.

Gasiya Senna spectabilis

Amerika yo hagati Uturere twose tugize intara y’uburasirazuba no mu bitwa byo hagati mu

26 400 -Imvura iri hejuru ya mm 1000

-Ubutaka burebure buhehereye kandi

Umurama winikwa mu mazi abira yavuye ku ziko apfunduye, hanyuma

Itanga inkwi zo gucana ,ubwatsi bw’amatungo, ,isaso y’ibihingwa,ifumbire y’imborera

Ifatwa n’uduhumyo n’udusimba, ariko

Page 21: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ubwoko Izina inkomoko Aho iterwa mu Rwanda

Umubare w’imbuto mu kiro 1

Ibyo zikenera Uko zitegurwa, uko ziterwa n’uko zikorerwa

Akamaro Indwara n’ibyonnyi

majyepfo buhitisha amazi;

-Ubutumburuke bwo hagati ya m 0 na 1800

ugapfundikirirwamo mu gihe cy’amasaha 24. Nyuma, umurama uwukuramo ukawunyuguza mu mazi meza

yanaterwa nk’igiti cy’umutako

ikaba ifatwa buhoro uyigereranyije na Senna siamea

Umusave Markhamia lutea

Afurika yo hagati n’iy’uburasirazuba

Mu gihugu hose uretse mu misozi ikoze isunzu rya Congo- Nil, imisozi miremire y’Ubufundu n’Ubushiru n’ uruhererekane rw’imisozi y’ubudaha, Ndiza n’Ububeruka

15 800 -Ubutaka bwiza cyangwa bufite ifumbire iringaniye, kandi burebure

-ubutumburuke buri hagati ya 1300-1500 m

Yimeza mu ntabire cyangwa mu murima uraye hafi yahari igiti cyayo. Ubushobozi bwo kumera burenga 80% ku murama bakimara gusarura

Inkwi, imbaho, ibikoresho byo mu gikoni, inkingi, n’imihembezo, umutako, indabo zivamo ubuki, isaso, amababi n’imizi yayo avamo imiti y’indwara

Mu Rwanda, kugeza ubu nta burwayi cyangwa ibyonnyi by’ imisave bizwi.

Page 22: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

1.3. Ubwoko bw’ibiti by’imitako

ubwoko Izina inkomoko Aho iterwa mu Rwanda Umubare w’imbuto ku kiro 1

Ibyo ikenera Uko iterwa n’uko ikorerwa

Akamaro Indwara n’ibyonnyi

Sipatodeya Spathodea campanulata

- Mu nkengero z’ikiyaga cya Kivu, Mu bitwa byo mu majyepfo,mu ruhererekane rw’imisozi y’urubuye,mu bitwa bya Bumbogo na Buriza no mu turere twose tw’intara y’uburasirazuba

150 000 -Ubutumburuke buri hagati ya metero 1 000 na 1 700, cyihanganira kandi igihe kirekire cy’izuba (Amapfa).

Sipatodeya iterwa hakoreshejwe guhumbika imbuto zikagemurirwa muri pepiniyeri; ingemwe zameze ahandi hantu nko mw’ishyamba nazo zishobora kugemurwa zigaterwa iyo ari nziza

igiti cy’umutako kinakoreshwa mu mirimo itandukanye (kubaka, kubaza, n’ibindi), igishishwa cyacyo gikoreshwa mu buvuzi.

Mu Rwanda nta burwayi cyangwa ibyonnyi bya sipatodeya bizwi kugeza ubu

Arokariya Araucaria sp.) Bureziri Bugarama ,inkengero z’ikiyaga cya Kivu,ibitwa byo mu majyepfo,uruhererekane rw’imisozi y’urubuye,ibitwa bya Bumbogo na Buriza,ibitwa byo mu burasirazuba, Bugesera, Mayaga, Mutara n’ibibaya by’uburasirazuba

50-3000 -Imvura imvura iri hagati ya mm 1300 – mm1500.; -Ubutumburuke buri hagati ya metero 800 na 1200. -Ubutaka burebure kandi bukamuye neza

Arokariya iyo zitewe zifata bigoranye kubera ko imizi yayo yinjira mu mu kuzimu itihanganira gukomeretswa mu gihe bari kurandura ingemwe. Gukonora ni ngombwa ariko bikorwa ari uko igiti kigeze ku myaka 8.

Arokariya iterwa nk’ibiti by’umutako ku mihanda no hafi y’amazu yo guturwamo. Iki giti kibazwamo imbaho kandi kinakoreshwa mu bugeni.

Nta burwayi cyangwa ibyonnyi byagaragajwe ko byangiza Arokariya

Page 23: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

ubwoko Izina inkomoko Aho iterwa mu Rwanda Umubare w’imbuto ku kiro 1

Ibyo ikenera Uko iterwa n’uko ikorerwa

Akamaro Indwara n’ibyonnyi

Teriminaliya Terminalia mantaly

Madagasikari.

Bugarama ,inkengero z’ikiyaga cya Kivu,ibitwa byo mu majyepfo,uruhererekane rw’imisozi y’urubuye,ibitwa bya Bumbogo na Buriza,ibitwa byo mu burasirazuba, Bugesera, Mayaga, Mutara n’ibibaya by’uburasirazuba

2 600 -Ubutumburuke bwa metero 2 000.

Haterwa ingemwe zateguriwe muri pepiniyeri cyangwa izimejeje.

Ni igiti cy’umurimbo kandi gitanga igicucu.

Nta burwayi n’ibyonnyi byagaragaye kuri iki giti.

Jakaranda Jacaranda mimosifolia

Amerika y’amajyepfo

Bugarama ,inkengero z’ikiyaga cya Kivu,ibitwa byo mu majyepfo,uruhererekane rw’imisozi y’urubuye,ibitwa bya Bumbogo na Buriza,ibitwa byo mu burasirazuba, Bugesera, Mayaga, Mutara n’ibibaya by’uburasirazuba

77 000 -Ubutumburuke

bwa metero 1900, -Ubushyuhe buri hagati ya degere serisiyusi 8 na 34, -Imvura ingana na milimetero 650 kugeza ku 1800;

Umurama ugira ubushobozi bwo kumera bugera kuri 100 % iyo ukimara gusarurwa na 85% ku murama umaze imyaka 2 usaruwe.

Itanga inkwi zo gucana, imbaho, ikumira umuyaga, ndetse ishobora guterwa nk’igiti cy’umutako mu busitani no ku mihanda yo mu migi.

Nta burwayi n’ibyonnyi byagaragaye kuri iki giti.

Hari andi moko tubona hirya no hino mu Rwanda , agaragara ko yitwara neza , ariko atarakoreweho ubushakashatsi bwimbitse, ashobora guterwa , ariko afatwa nk’akiri mu igeragezwa. Ayo moko ni aya : Delonix regia, Brachychitson acerifolia, Thuya orientalis, Palmier royal, Palmier washington

Page 24: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2. GUTERA NO GUFATA NEZA IBITI N’AMASHYAMBA

2.1. Gutegura ingemwe

2.1.1. Gushaka umurama

Igihe ushatse gutera ishyamba kandi ushaka kwitegurira ingemwe zo kuzatera, ni byiza ko ugisha inama

umunyamashyamba ukuri hafi. Ikigo cy’Imbuto z’Ibiti kibarizwa i Ruhande, mu Karere ka Huye ni cyo cyonyine

cyahawe inshingano zo gukwirakwiza imbuto z’indobanure, zakorewe ubushakashatsi ndetse no gutanga ubumenyi

bwo kuzitera mu Rwanda. Icyo kigo cyateguye amabwiriza yerekeranye n’uburyo bwo kugura umurama. Buri kilo

cy’umurama kuri buri bwoko bw’ibiti cyahawe ikiguzi. Ushaka umurama agomba kumenya umubare w’ingemwe z’ibiti

yifuza gutera, noneho akagura umurama uhwanye nazo. Impapuro zitumiza umurama zohererezwa Ikigo cy’imbuto

z’ibiti zerekana umubare w’ingemwe ushaka ingemwe akeneye kuzinaza harenzeho 10% z’ingemwe zishobora

kutazaba nziza. Buri bwoko bw’umurama bupfunyikwa ku buryo butandukanye muri buri bwoko hagashyirwamo

agapapuro kerekana ibigomba kwitabwaho kugira ngo uwo murama ukoreshwe neza.

LISITI Y’IBICIRO BY’UMURAMA W’IBITI

Amoko y’ibiti Ingemwe zimera mu

kiro

Igiciro FRW/Inkomoko

Mu gihugu Hanze

1 Aberia caffra - 8 560 -

2 Acacia farmesiana - - 11 030

Acacia hockii - 6 960 -

3 Acacia mearnsii (Black wattle) 28 800 8 000 -

4 Acacia melanoxylon 27 300 15 880 25 900

5 Acacia podolyrifolia - 2 900 -

6 Acacia sieberana 3 000 3 000 -

7 Acrocarpus fraxinifolius 15 300 3 260 4000

8 Albizia chinensis 3 000 6 960 -

9 Albizia gummifera - 6 960 -

10 Alnus acuminata 1 400 000 43 520 -

11 Alnus nepalensis 1 400 000 29 460 58920

12 Araucaria brasiliana - 3 300 -

13 Araucaria cunninghamiana

(sauvageons)

2 000 3 000 -

14 Caesalpinia decapitala - 2 620 -

15 Cajanus cajan - 2 620 -

16 Calliandra calotyhrsus 14 400 12 420 29680

17 Callitris endlisheri 40 000 8 000 -

18 Callitris preissi 60 000 8 000 -

19 Carapa grandiflora - 2 280 -

20 Casuarina cunninghamiana 1 400 000 12 420 -

21 Casuarina equisetifolia 360 000 12 420 -

22 Casuarina mantana 1 000 000 12 420 -

23 Casuarina suberosa 1 000 000 12 420 -

24 Cedrela serrata 104 100 10 000 -

Page 25: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Amoko y’ibiti Ingemwe zimera mu

kiro

Igiciro FRW/Inkomoko

Mu gihugu Hanze

25 Chamaecytisus palmensis 39 000 33 000 -

26 Crotalaria N0 3 - 4 000 -

27 Croton macrostachys - 6 960 -

28 Croton megalocarpus - 6 960 -

29 Cupressus lusitanica 80 000 3 960 24660

30 Cupressus sempervirens - 10 240 12000

31 Cupressus spp. - 3 960 -

32 Desmodium 80 000 12 420 -

33 Entada abyssinica 3 000 6 960 -

34 Entandrophragma excelsum 1 000 25 000 -

35 Eucalyptus calophylla - 7 000 -

36 Eucalyptus camaldulensis 180 000 7 000 27800

37 Eucalyptus camaldurensis (pro.

Pteford)

- - 77158

38 Eucalyptus cinera - 7 000 -

39 Eucalyptus ficifolia - 7 000 -

40 Eucalyptus globules (var. maiden) 132 900 7 000 -

41 Eucalyptus grandis 148 800 7 000 27800

42 Eucalyptus maculate 186 000 7 000 -

43 Eucalyptus microcorys 117 100 7 000 -

44 Eucalyptus paniculata 148 000 7 000 -

45 Eucalyptus saligna 102 200 7 000 27800

46 Eucalyptus sideroxylon 174 000 7 000 31640

47 Eucalyptus spp - 7 000 -

48 Eucalyptus tereticornis 168 000 7 000 28800

49 Faidherbia albida - - 36000

50 Gliricidia sepium - - 44860

51 Grevillea robusta 30 500 25 000 -

52 Jacaranda mimosaefolia 77 000 12 240 -

53 Leucaena diversifolia 16 300 5 240 15440

54 Leucaena trichandra 40 000 5 240 -

55 Maesopsis eminii 300 1 280 -

56 Markhamia plaricalyx 15 800 3 840 -

57 Milletia laurentii - 10 000 -

58 Mimosa scabrella 64 000 33 000 66 000

59 Mucuna pruriensis 1 000 2 620 -

60 Moringa oleifera 4 000 15 000 25 000

61 Pinus caribaea - 38 000 65 780

62 Pinus caribaea (var. hondurensis) 32 000 38 000 40 200

63 Pinus eliottii (var. elliottii) 13 400 38 000 20 280

64 Pinus kesiya 26 400 38 000 65 560

65 Pinus oocarpa (var. ochoterania) 24 900 38 000 39 920

Page 26: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Amoko y’ibiti Ingemwe zimera mu

kiro

Igiciro FRW/Inkomoko

Mu gihugu Hanze

66 Pinus patula 56 600 38 000 46 930

67 Pinus pseudostrobus - 38 000 90 550

68 Pinus radiata 40 100 38000 18 320

69 Pithecellobium dulce - - 20 250

70 Podocarpus usambarensis 70 2 280 -

71 Polysias fulva 1 000 8 000 -

72 Robinia pseudocacia - - 4 980

73 Samanca saman - - 20 250

74 Senna siamea 17 200 8 000 -

75 Senna spectabilis 26 400 3 960 -

76 Sesbania aculeata - - 16 740

77 Sesbania grandiflora - - 23 800

78 Sesbania sesban 49 045 2 620 -

79 Spathodea campanulata - 43 520 -

80 Tecoma stans 12 420 - -

81 Tephrosia vogelii 28 000 3 000 -

82 Terminalia menthalii 2600 10 600 -

83 Tetraclinis articulata 60 000 8 000 -

Byavuye muri Tree seed Centre/RNRA

Page 27: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Amafoto y’imwe mu mirama iboneka mu kigega cy’igihugu cy’imbuto z’ibiti mu Rwanda

Leucaena diversifolia Terminalia menthalii

Prunus africana: Umwumba Spathodea campanulata: Sipatodeya

Polyscias fulva: Umwungo Senna spectabilis: Gasiya

Acacia melanoxylon Maesopsis eminii: Umuhumuro

Page 28: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Erythrina abyssinica : Umuko, Umurinzi Eucalyptus maidenii: Inturusu

Podocarpus falcatus : Umufu

Alnus acuminata

Cedrela serrate: Sederera Moringa oleifera: Moringa

Entandrophragma exelsum : Umuyove Croton megalocarpus : Umunege

Azadirachta indica : Neem Markhamia lutea : Umusave

Page 29: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2.1.2. Gutegura ubuhumbikiro

Ubuhumbikiro ni akarima gato kabibwamo umurama kugira ngo ingemwe zizawukomokaho zirusheho gutegurwa no

gufatwa neza.

Ubutaka butegurwamo ubuhumbikiro bugomba kuba ari burebure mu bujyakuzimu, bworoshye, atari ibumba cyane

cyangwa umusenyi gusa, ubutaka bwo hejuru bucengeramo amazi n’umuyaga ku buryo bworoshye kandi butiyasa

igihe bwumutse kandi bufite ifumbire ihagije

Igihe ubutaka bwo guhumbikamo ari bwiza, hifashishijwe isuka, hakorwa umutabo ufite metero 10 z’uburebure na

metero 1 y’ubugari. Iyo bategura umutabo, isuka ishingwa mu butaka nko muri santimetero 40 z’ubujyakuzimu.

Umutabo ushobora kwinazwamo imbuto ziri hagati y’ibihumbi bitanu (5000) n’ibihumbi cumi (10000) bitewe n’ubunini

bw’imbuto cyangwa ubwoko bw’imbuto z’ibiti bubibwemo.

Muri buri mutabo, hashyirwamo ifumbire y’imborera iri mu rugero kandi iboze neza kugira ngo itababura ingemwe.

Amabuye n’ibinonko bikurwamo kandi ifumbire n’umucanga nabyo bikongerwamo mu migabane ya 30% buri cyose.

Iyo gutegura umutabo birangiye; umutabo utangirizwa imbaho cyangwa ibiti bigororotse. Igicucu cy’ubuhumbikiro

kigira uburebure buri hagati ya metero 1, 30 na metero 1, 50. Ubuhumbikiro busakarwa ku buryo bishoboka kongera

izuba cyangwa kurigabanya, hakoreshejwe udusambi tuboshye mu mbingo, imigano, uduti duto n’ibindi.

a) Igihe imbuto zimara mu buhumbikiro

Igihe ubuhumbikiro bumara giterwa n’amoko y’ibiti ndetse n’akarere bukorewemo ariko akenshi bushobora kumara

hagati y’ukwezi 1 n’amezi 2. Igihe biteganyijwe gutera ishyamba mu mezi ya Werurwe na Mata, hakorwa

ubuhumbikiro mu mezi ya Nyakanga, Kanama na Nzeri mu mwaka ubanziriza itera.

Igihe bikenewe gutera ishyamba mu mezi ya Nzeri, Ukwakira n’Ugushyingo, ubuhumbikiro bukorwa mu mezi ya

Mata, Gicurasi na Kamena muri uwo mwaka.

b) Uko babiba umurama mu buhumbikiro

Mu mutabo watunganijwe neza, babibamo umurama mu buryo bubiri:

kubiba imbuto hadakurikijwe imirongo;

No kubiba imbuto ku murongo.

Uburyo ubwo aribwo bwose wakoresha ugomba kwita kuri ibi bikurikira:

Imbuto ntizitabwa kure cyane, uko imbuto zigenda ziba nto, niko bagenda barenzaho igitaka gike, icyo gitaka

kigomba kuba atari ibumba;

Iyo umurama w’imbuto ari muto ushobora kuwubibana n’umucanga usukuye, ibyo bigatuma imbuto zitirunda

agatsiko;

Ubiba agabanya mu mutabo udupande tungana n’amoko y’ibiti ashaka kubiba. Buri bwoko bwiharira agapande

kabwo kandi igihe arangije kubiba afata udupapuro cyangwa utubaho tungana n’amoko amaze kubiba

akandikaho itariki abibiyeho n’izina ry’icyo abibye;

Page 30: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Azingazingira agapapuro cyangwa akabaho yanditseho mu isashi kugira ngo imvura itazagashajisha vuba maze

akagashinga impande ya buri gapande kihariye ubwoko ubu n’ubu bw’ibiti. Ibyo bituma uwabibye ashobora

gutandukanya imbuto igihe zikiri nto no gukurikirana uko zashoboye kumera.

Nyuma yo kubiba, umutabo utwikirizwa ibyatsi byumye neza hirindwa ko umurama wabyo wamereramo.Kuvomerera

bikorwa mu gitondo na ni mugoroba igihe imvura itaguye bakoresheje rozwari.

Mu turere tubamo umuswa, ni ngombwa kuvomerera cyane umutabo kandi hakagenzurwa ko nta muswa wihisha mu

byatsi. Ni ngombwa gucunga ko imbuto zatangiye kumera kugira ngo ibyatsi bikurweho (zitwikururwe).

Ifoto igaragaza ingemwe zameze ziri mu buhumbikiro

Page 31: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2.1.3. Kugemeka

Ubugemekero ni aho ingemwe zigeze igihe cyo gushyirwa mu bihoho zirererwa kugeza zigejeje igihe cyo guterwa.

a) Uko ubugemekero bwubakwa

Muri buri metero 2 cyangwa 3 hashingwa igiti kigororotse gifite hagati ya metero1,3 na 1,5. Ibyo biti bishobora kuba

ari amahango cyangwa biconze neza ku buryo bishyirwaho ibiti by’imitambiko bigororotse biba biteganijwe

kurambikwaho ibirago byo gukingira ingemwe izuba cyangwa kugabanya umurindi w’imvura. Iyo mitambiko ifatwa

n’amahango cyangwa se igaterwa imisumari. Buri mutabo ugira isakaro ryawo ryihariye. Nyuma umutabo utwikirizwa

ikirago cya metero 1,2 z’ubugari, na metero 10,5 z’uburebure kiboshye mu mbingo, imigano, uduti duto, imifunzo,

n’ibindi..

Umutabo w’ubugemekero ugira metero kare 10 ni ukuvuga metero 1 y’ubugari na metero 10 z’uburebure. Igihe

hacuramye, imitabo itegurwa mu buryo bw’iterasi kugira ngo ibihoho bishyirwe ahantu hareshya. Ibiti by’imishoro

bigororotse cyangwa imbaho, birambikwa mu mpande z’umutabo. Ibyo biti birebire bingana na metero 10

z’uburebure na metero 1,20 z’ubugari biba bigamije kuzabuza ibihoho kugwirirana. Dore ubuso pepiniyeri y’imitabo

10 itwara n’uko iba ipanze:

Umutabo wa 1

Umutabo wa 6

Umutabo wa 2 Umutabo wa 7

Umutabo wa 3 Umutabo wa 8

Umutabo wa 4 Umutabo wa 9

Umutabo wa 5 Umutabo wa 10

Iyo ubugemekero bwubatswe n’imitabo iteze, hakurikiraho gupakira ibihoho bigapangwa mu mutabo.

Igitaka gipakirwa mu bihoho, kivangwa n’ifumbire. Ingorofani 2 z’igitaka gisanzwe n’ingorofani 1 y’ifumbire iboze

neza.

Igihe hagemekwa imibunda, havangwa igitaka mu ngero zisanzwe ariko igitaka kirimo utuyege kikaba kingana na

10% by’igitaka gikenewe cyose.

24.5 m

10 – 12 m 10 – 12 m 2.5 m

10 m

1.20 m

0.5 m

Page 32: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ibihoho bikunze gukoreshwa ni amasashi mato afite ubugari bungana na santimetero 8 na santimetero 15

z’uburebure n’amasashi manini afite ubugari bwa santimetero 15 z’ubugari na santimetero 15 z’uburebure.

b) Uko bagemeka ingemwe mu bihoho

Ingemwe zigemurwa mu buhumbikiro zikagemekwa mu bihoho biri mu bugemekero.

Mbere yo kugemura, ubuhumbikiro bubanza kuvomererwa bihagije hirindwa ko buhinduka isayo.

Mu kugemeka hibandwa kuri ibi bikurikira:

Kwirinda kurandura ingemwe ukurura;

Hakoreshwa igiti hakegurwa ubutaka noneho hagafatwa urugemwe rumwe;

Kugemeka imbuto bikorerwa ahantu hikingiye izuba n’umuyaga;

Kugemeka imbuto bikoranwa isuku, igihe ingemwe zigemekwa mu bihoho; hirindwa ko hasigara icyondo ku

mababi n’igihimba by’ingemwe;

Mbere yo kugemeka, ibihoho bibanza kuvomererwa cyane kugira ngo ubutaka bworohe;

Hakoreshejwe igiti gifite umubyimba muto, cyangwa urutoki, hakorwa akobo gafite uburebure bungana

n’ubw’umuzi muremure w’urugemwe;

Nta na rimwe imizi y’urugemwe igomba kwihina;

Urugemwe rugomba kuba ruhagaze neza hagati mu gihoho;

Gushyira igitaka impande y’urugemwe, ugatsindagira gahoro igitaka impande y’igihimba, kwirinda kuzika

urugemwe, igitaka kigomba kugera aho icyo mu ruhumbikiro cyageraga ku gihimba cy’urugemwe;

Iyo umurimo w’igemeka urangiye ni ngombwa kuvomera cyane.

Amashusho yerekana uko bagemeka

Kubanza kuvomera mbere yo

kurandura urugemwe

Urugemwe rugeze

igihe cyo guterwa Ukoresheje agati urugemwe ruranduranwa n’itaka

Page 33: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

c) Uko ubugemekero bwitabwaho

Kuvomera kabiri mu munsi, mu gitondo na nimugoroba igihe imvura itaguye hakoreshejwe rozwari kugira ngo

amazi yinjire neza mu bihoho ;

Kugirira isuku ubugemekero, gukubura mu tuyira no kufira ibyatsi bigashyirwa inyuma ya pepiniyeri no kumenera

mu gihoho hakoreshejwe agati.

Ifoto igaragaza ubugemekero bwubatswe neza

d) Kumenyereza ingemwe

Ibi bikorwa kugira ngo ingemwe zimenyerezwe ikirere cy’aho zizaterwa niziterwa zizahite zimenyera. Ibi bikorwa

hagabanywa imizi yarenze igihoho, bagabanya kuzivomera kandi bagatwikurura pepiniyeri. Ibi bikorwa nibura mu

byumweru bine mbere yo gutera.

e) Gutoranya ingemwe zizaterwa

Muri pepiniyeri, buri gihe habamo ingemwe mbi zishoboora guterwa zigahita zipfa. Izo ngemwe rero ntizigomba

guterwa kuko ari ugutakaza igihe n’amafaranga wongera gutera izindi zisimbura izapfuye. Hatoranywa rero ingemwe

nziza zikaba arizo zizaterwa imbi zikajugunywa.

f) Ingengabihe y’imirimo ikorerwa muri pepiniyeri

Iyi ngengabihe igenda ihinduka hakurikijwe Uturere ; muri iyi nyandiko turatanga ingero eshatu zishobora gukurikizwa

bitewe n’Akarere pepiniyeri izubakwamo.

Nyuma yo kugemeka baravomera

bakoresheje arozwari

Uko bagemeka

Page 34: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Imirimo muri pepiniyeri zo mu misozi miremire (1800 –2300m)

IMIKURIRE IMIRIMO AMEZI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ibiti

bitinda

gukura

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Ibiti bikura

vuba

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Ibiti bikura

vuba

cyane

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Imirimo muri pepiniyeri zo mu misozi iringaniye (1200 –1800m)

IMIKURIRE IMIRIMO AMEZI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ibiti

bitinda

gukura

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Ibiti bikura

vuba

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Ibiti bikura

vuba

cyane

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Page 35: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Imirimo muri pepiniyeri zo mu misozi migufi (munsi ya 1200m)

IMIKURIRE IMIRIMO AMEZI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Ibiti

bitinda

gukura

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Ibiti bikura

vuba

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Ibiti bikura

vuba

cyane

Guhumbika

Kugemura

Gutera

Page 36: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2.2. Gutegura ahazaterwa

Mu Rwanda hose ibiti biterwa mu gihe cy’umuhindo ni ukuvuga kuva mu kwezi kw’Ukwakira kugeza mu kwezi

k’Ukuboza. By’umwihariko mu turere tw’imisozi miremire, ingemwe z’ibiti zishobora guterwa mu gihe cy’itumba muri

Werurwe kugeza muri Gicurasi.

Mbere yo gutera, habanza gutegura ahazaterwa hatemwa ibihuru n’ibyatsi, harandurwa udushyitsi tw’ibiti

bidakenewe no gushishura ibishyitsi bidashobora kurandurwa. Nyuma yo gutegura ahazaterwa, hacukurwa

imirwanyasuri n’inzira zirwanya inkongi z’umuriro aho biri ngombwa, nyuma hagapimwa ahazashyirwa imyobo,

hagashingwa imambo zigaragaza aho umwobo uzacukurwa. Imyobo icukurwa ibyumweru bitatu mbere yo gutera.

Imyobo isibwa icyumweru kimwe mbere yo gutera, mugusiba imyobo itaka ryo hejuru niryo ribanza mu mwobo kuko

riba rifite ifumbire.

2.3. Gutera

Ingemwe nziza zigeze igihe cyo guterwa ziba zifite uburebure buri hagati ya santimetero 10 na santimetero 15,

zibyibushye kandi zifite amababi atoshye. Intera hagati y’igiti n’ikindi iterwa n’akamaro igiti kizamara. Ariko kubiti

bitezweho umusaruro w’imbaho biterwa ku ntera ya m 2.5 kuri m 2.5. Ingemwe ziterwa mu mwobo wa santimetero

40 z’ubugari, santimetero 40 z’uburebure na santimetero 40 z’ubujyakuzimu. Mbere yo gutera ingemwe ni ngombwa

kubanza gukuraho isashi kuko igiti giteranye isashi kidakura. Amasashi akuwe ku ngemwe zimaze guterwa

ntagomba kunyanyagizwa mu murima ashyirwa hamwe akaba yashyikirizwa inganda zikongera kuyatunganya.

Urugemwe ruterwa hagati mu mwobo kandi hirindwa kurutaba, igitaka kigarukirizwa aho icyo rwakuranywe muri

pepiniyeri kigarukira harenzeho cm1 gusa kandi bagatsindagira gahoro igitaka impande z’urugemwe.

Ubutaka

Aho itaka ryo mu gihoho ryagarukiraga

Page 37: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2.4. Gukorera ibiti n’amashyamba

2.4.1Amashyamba y’amaterano

2.4.1.1 Gusimbuza ingemwe zapfuye

Nyuma yo gutera ibiti ni ngombwa gusimbura ibiti byapfuye ku mpamvu zinyuranye. Iyo umubare w’ingemwe zapfuye

ari munini (70%) gusimbura ingemwe zapfuye bisa no kongera gutera. Igikorwa cyo gusimbura ingemwe gikorwa mu

mwaka wa mbere zitewe mu kindi gihe cy’imvura.

2.4.1.2 Gutemera

Ni ugutema ibyatsi biri mu ishyamba mu rwego rwo kongera imikurire myiza y’ibiti, bituma kandi inyamaswa

zitonona ibiti byatewe kandi bikagabanya n’impanuka z’inkongi z’umiriro.

Hari uburyo butatu bwo gutemera:

a) Gutemera ishyamba ryose:

Ni uburyo bwo gutema ibyatsi mu ishyamba hose, ibyatsi bitemwe bisaswa mu ishyamba ariko ntibishyirwe ku giti mu

rwego rwo kwirinda gukurura umuswa ku giti kandi iyo ibyatsi bifite imbuto bishyirwa hanze y’ishyamba ntibisasizwe.

b) Gutemera igiti

Ni uburyo bwo gutema ibyatsi uzengurutse igiti mu ruziga rufite nibura m 1 y’umurambararo.

c) Gutemera ku murongo

Ni uburyo bwo gutema ibiti ku murongo w’ibiti biteye ufite ubugari bwa m 1.5.

2.4.1.3 Kumenera

Bikorwa kugira ngo amazi yinjire ku buryo bworoshye mu butaka kandi bikanarwanya umuswa. Kumenera bikorwa

mugihe cy’izuba riringaniye kandi bigakorwa ibiti bimaze imyaka ibiri cyangwa itatu bitewe.Kumenera igiti bikorwa

kuri buri giti hahingwa mu nkengero z’igiti bakizengurutse ku murambararo wa m1.

2.4.1.4 Gukonorera

Bikorwa mu rwego rwo kugabanya amashami y’ibiti n’ibyatsi byurira ibiti bigatuma bikura neza mu mubyimba no

muburebure kandi bigatuma ibiti bitagira amasubyo manini. Bakata amashami bagasiga ayo hejuru kugeza kuri 2/3

by’uburebure bw’igiti. Gukonora bikorwa mu gihe cy’impeshyi hagamijwe kurwanya ibyonnyi n’indwara.

Page 38: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ukoresheje urukero ubanza gukata hasi Ukurikizaho gukata uhereye hejuru

2.4.1.5. Kurobanya.

Bisobanura kugabanya umubare w’ibiti mu ishyamba kugira ngo ibisigaye bikure neza mu burebure no mu

mubyimba. Biba byiza iyo irobanya rikozwe mu gihe cy’izuba. Mu irobanya, nyir’ishyamba agomba gusigaza ibiti

byiza, bigororotse kandi bidafite amashami manini.

2.4.1.6. Gukorera ishyamba rizashibuka

Ubusanzwe ishyamba rishibuka ritemwa bwa mbere rimaze hagati y’imyaka irindwi n’icumi bitewe n’ubwoko bwabyo,

icyo byateganyirijwe, ubutaka biteyeho n’ akarere bitewemo. Ibiti bitemwe bitarakura cyangwa bishaje cyane

bishibuka nabi cyangwa hakaba igihe bidashibutse. Mu kwicira igishyitsi cyashibutse basigaho nibura ibiti bitatu.

Ibiti byashibutse ku gishyitsi

Page 39: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2.4.1.7. Kurinda ibiti

a) Umuriro: (umuriro wo mu rugo, umuriro wo mu gisambu, imyambi y’ibibiriti n’amatabi abanywi bajugunya mu

bisambu). Amashyamba yangirika cyane ni afite amababi ameze nk’inshinge (Sipure, pinusi), y’ibiti bicucitse

cyangwa by’amababi yumiye hasi.

Ibikorwa kugira ngo hirindwe imiriro:

Kwirinda guta imyambi n’itabi mu byatsi byumye

Gutera ibiti hubahirizwa ingero ndetse no kwicira

Buri wese agomba guhora yigengesereye, ari maso kugira ngo yirinde umuriro

Ubonye ishyamba rihiye agomba guhuruza bakamufasha kurizimya hakoreshejwe amashami y’ibiti,

ubutaka, imiciro y’umuriro, amazi n’ibindi,…

Guca imiciro y’umuriro kandi igasukurwa buri gihe.

Kuzenguruka ishyamba utera ubwoko bw’ibiti budakunze gufatwa n’umuriro cyane nk’imiyenzi, umuduha

n’ibindi.

b) Inyamaswa zo mu rugo (inka, ihene, intama n’ibindi): kugira ngo hirindwe ko ibiti byangizwa n’amatungo ni

ngombwa ko amatungo aguma mu biraro cyangwa mu nzuri zayo, bitabaye ibyo umushumba akirinda ko

amatungo arisha mu ishyamba. Ishyamba kandi rishobora kuzitizwa ibiti bidakundwa n’amatungo. Buri giti

kitaruye kigomba gukikizwa ibiti bifite amahwa cyangwa amashami yabyo

c) Ingugunnyi (imbeba, inkwavu n’ibindi): utwo tunyamaswa dukunda kwangiza (kuguguna) cyane cyane

cypress, acacia melanoxylon, casuarinas equisetifolia, bityo rero kugira ngo utwo tunyamaswa utwirinde , ibyatsi

byose bikikije igiti bigomba gutemwa bikarambikwa hagati y’imirongo y’ibyo biti ariko iyo ari ahantu hashyuha

ibyatsI byose bikurwa mu ishyamba kugira ngo bidakurura imiswa.

d) Umuswa n’utundi dusimba:

- Ni ngombwa gutera ubwoko butangizwa n’umuswa cyangwa se budakunze kwangizwa nawo cyane (Callitris,

Pinusi, Acacia, Casuarina, Gasiya, sederera, Gerevileya, umuhumuro, umusave, umusebeya, milletia,

lusena,umunyegenyege,avoka, ipapayi, cypres, inturusu za camaldulensis cyangwa sideroxylon )

- Gutera ubwoko bw’ibiti aho bukwiye

- Kumenera mbere yo gutera no mu myaka ibiri cyangwa itatu ya mbere kugira ngo usenye indiri y’imiswa no

gusenya imigina ugakuramo umwamikazi wayo.

- Gutera wegeranyije imiyenzi ku mbibi z’ishyamba kuko byagaragye ko imiswa itinya ubwo bwoko bw’ibiti

- Gusenya buri gihe indiri y’imiswa yubaka ku giti

- Gukoresha imiti mva ruganda si byiza cyane kuko ubwo buryo butamara igihe kirekire kandi bikaba bisaba ko iyo

miti iterwa byitondewe kandi buri gihe.

Page 40: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2.4.2. Gukorera ibiti n’uduti bivangwa n’imyaka

Iyo umuhinzi amaze gutera ibiti, agomba kubyitaho abikorera imirimo itandukanye kugirango bizashobore kurangiza

inshingano zabyo no gutanga umusaruro uhagije.

Kuvomerera

Ibiti biteye hafi y’ingo bishobora kuvomerwa mu gihe cy’impeshyi.

Gusasira

Gukikiza urugemwe isaso kugeza muri cm 30 kugirango ubutaka bukomeze gutota kandi ibuza n’ibyatsi kumera.

Ibyiza ni ugusasira ibiti imvura ijya gucika, ubutaka bukagumana ubukonje mu gihe cy’izuba.

Gushinga agati iruhande rw’urugemwe, kerekana aho ruteye kugirango batarukandagira

Gusimbura ingemwe zapfuye

Umuhinzi asimbuza ingemwe zirwaye cyangwa zumye izindi. Niyo mpamvu, igihe amaze gutera, umuhinzi agomba

gusiga ingemwe nke muri pepiniyeri zo gusimbura izapfuye.

Kubagara – Kumenera

Kubagara bamenera ubutaka mu ntera ya cm30 – cm40 mu mpande z’igiti ni ngombwa cyane kugirango ibiti bikiri

bito bikure neza. Ariko iyo yasasiye ibiti akibitera , iyo mirimo ntikorwa kenshi. Iyo umaze kubagara, ntutwika ibyatsi,

ubirekera mu murima, ukabisasiza ibiti.

Gutema Imizi

Iyo ibiti bikiri bito, bimaze nk’imyaka 2 cyangwa 3, batangira gutema imizi yabyo iri hejuru mu butaka kugirango

itanyunyuza imyunyu y’ubutaka itunga ibihingwa

Batemesha iyo mizi isuka bakageza mu bujyakuzimu bureshya n’uburebure bw’isuka imwe n’igice

Bakubita isuka muri cm 30 – 40 uturutse ku giti.

Umuhinzi atema gusa imizi yerekera mu murima , imizi yerekera ku mukingo arayihorera kuko ariyo ituma umukingo

ukomera.

Batema iyo mizi igihe cy’ihinga kandi ku buryo buhoraho, umuhinzi atabira ageza isuka hasi cyane agatema utuzi

duto dushibuka.

Gukonora

Ibiti bikiri bito, bimaze nk’imyaka 2 cyangwa 3, batangira kubigabanya amashami yo hasi ndetse n’ibishibu

by’ibisambo kugirango bidatera igicucu mu murima..

Umuhinzi yitondera kuvanaho amashami ntarenze 1/3 cy’uburebure bw’igiti.

Mu gukonora, umuhinzi abanza gukera munsi y’ishami akuraho, akabona gukera hejuru neza y’aho yakereye mbere.

Akerera ishami nko muri cm2 aturutse ku giti.

Bakonora igihe cyose hari amashami atera igicucu mu murima kibangamira ibihingwa.

Bakonora neza bakoresha urukero rwabugenewe.

Gukonora bikorwa mu gihe nta bihingwa biri mu murima kugirango amashami atabyangiza.

Page 41: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ibiti byera imbuto ziribwa, barabikata, iyo igiti kireshya na cm 70, bagitema umutwe, kigashibukaho amashami 3

cyangwa 5. Iyo amashami agize cm 70, nayo bayatema imitwe kugirango ashibukeho andi mashami mato. Iyo igiti

kimaze kureshya na m 2, amashami agenda ashibuka ubwayo. Bakuraho kandi ibisambo, amashami ameze nabi

cyangwa yumye kugirango igiti cyere neza.Umuhinzi akata igiti rimwe mu mwaka.

Mu ikata ry’ibiti, hakoreshwa sekateri, ikata amashami mato n’ibisambo. Iyo akata, umuhinzi ntakobora igishishwa.

Kugirango bakate amashami manini, bakoresha urukero.

Gukata amashami yose y’igiti

i

Abahinzi bamwe bifuza kubona imihembezo myinshi n’amababi menshi ya Gerevileya yo gusasiza ibihingwa.

Batemera amashami ya Gerevileya kure y’igiti kugirango azashibukeho amashami menshi cyangwa bagatema igiti

kikiri gito (imyaka 4 – 6 ) ku burebure bwa metero imwe uvuye ku butaka, kigashibukaho amashami menshi asarurwa

nyuma y’imyaka 2 – 5.

Gukata uduti tw’uruzitiro

Uduti twa Kaliyandra, lesena, umukunde, umunyeganyege biteye ku mirwanyasuri bituma ubutaka budatwarwa

n’isuri kandi umuhinzi ntagomba kudusimbura kenshi. Bitanga kandi amashami n’amababi yo gusasiza ibihingwa no

kugaburira amatungo. Kugirango bikure neza, umuhinzi abibagarira kenshi. Kudutema kenshi bituma tugira amababi

menshi agaburirwa amatungo. Udutema bwa mbere tumaze imyaka ibiri dutewe. Dutemerwa muri cm 40 - 60

uturutse ku butaka. Nyuma ukajya udutema buri mezi atatu. Iyo ushaka inkwi , ntudutema kenshi, bituma tugira

amashami menshi kandi akabona igihe cyo gukura. Bakata uduti mu gihe cyo gutera ibihingwa. Mu kudutema ,

hakoreshwa umupanga cyangwa urukero.

Kwicira

Iyo ibiti bitangiye gutera igicucu cyane mu murima kandi bikonoye, umuhinzi arabitema.

Kurwanya imiswa

Uburyo bwizewe bwo kurwanya imiswa ni ugutera ibiti bitangizwa n’imiswa,gusenya buri gihe imigina iri mu gitaka

cyangwa iyurira ibiti.

Kurinda ibiti

Gusura kenshi ibiti byatewe, kugirango urebe ko nta kibyangiza ( abantu, amatungo yo mu rugo, inyamanswa zo mu

gasozi, imiriro, ingugunnyi, umuswa, ....).

Ibiti biterwa mu mirima no mu masambu y’abaturage bizarindwa na ba nyir’amasambu.

Page 42: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2.4.3. Ibiti byo mu mijyi

Kubungabunga ibiti byo mu mugi bisaba imirimo inyuranye kugirango bikure neza, bigire ishusho cyangwa imiterere

myiza bitewe n’intego byaterewe.

Kuvomerera

Iyo pepiniyeri iri kure y’aho bagomba gutera ibiti, binika imizi mu gitaka kivanze n’ifumbire kugirango itumira mu

rugendo. Ingemwe zivomererwa mbere iyo zimaze gutundwa zitegereje guterwa. Zishobora kandi kuvomerwa iyo

zimaze guterwa. Ibiti biteye hafi y’ingo bishobora kuvomererwa mu gihe cy’impeshyi.

Gusasira

Gukikiza urugemwe isaso kugeza muri cm 30 kugirango ubutaka bukomeze gutota kandi ibuza n’ibyatsi kumera

Kubakira ibiti bimaze guterwa kugirango bitangizwa

Gusimbura ingemwe zapfuye

Ingemwe zirwaye cyangwa zumye zisimbuzwa izindi.

Kubagara – Kumenera

Kubagara bamenera ubutaka mu ntera ya cm80 – m100 mu mpande z’igiti ni ngombwa cyane kugirango ibiti bikiri

bito bikure neza. Ariko iyo yasasiye ibiti akibitera, iyo mirimo ntikorwa kenshi. Iyo umaze kubagara, ntutwika ibyatsi,

ubirekera mu murima, ukabisasiza ibiti.

Gukonora

Ibiti bikiri bito, bimaze nk’imyaka 2 cyangwa 3, batangira kubigabanya amashami yo hasi, ayumye, abangamye,

arwaye, kugirango imihanda nyabagendwa , insinga z’amashanyarazi , ibyapa n’amatara yo ku mihanda bikinguruke.

Kuvanaho amashami nturenze 1/3 cy’uburebure bw’igiti.

Mu gukonora, babanza gukera munsi y’ishami ukuraho, ukabona gukera hejuru neza y’aho wakereye mbere.

Ukerera ishami nko muri cm2 uturutse ku giti.

Bakonora neza bakoresha urukero rwabugenewe.

Umurimo wo gukonora ukorwa mu gihe cy’impeshyi.

Gukurikirana igiti uko gikura, kugirango amashami agomba kuvaho aboneke hakiri kare

Kurobanya/Gutema igiti

- Batema ibiti byose bifite inenge

- Ibiti byose bidakura neza

- Ibiti byose byumye, birwaye

Page 43: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

- Ibiti bifite igihimba kigoramye cyangwa gihengamye

- Ibiti bifite urugara cyangwa amashami ahengamiye uruhande rumwe

- Igiti kibangamiye imikurire y’ikindi kikirusha ubwiza

Kurwanya imiswa

Uburyo bwizewe bwo kurwanya imiswa ni ugutera ibiti bitangizwa n’imiswa, gusenya buri gihe imigina iri mu gitaka

cyangwa iyurira ibiti.

Kurinda ibiti

Gusura kenshi ibiti byatewe, kugirango urebe ko nta kibyangiza ( abantu, amatungo yo mu rugo, inyamanswa zo mu

gasozi, imiriro, umuswa, ....).

Kugabanya ibishibu

Iyo igiti kimaze gutemwa, amoko amwe arashibuka. Ni byiza kugabanya ibishibu, hagasigara 2 cyangwa 3 bizakura

neza.

Page 44: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

3. Amashyamba n’ibiti kimeza

3.1. Amashyamba Kimeza

Ishyamba kimeza ni ishyamba ryabayeho kuva kera, ritigeze riterwa mo ibiti cyangwa ibindi bimera mvamahanga,

rigizwe n’ibiti n’ibimera gakondo gusa.

Amashyamba Kimeza agizwe n’ibyiciro bikurikira:

No Icyiciro Ingero

1 Pariki z’Igihugu Parike y’Igihugu ya Nyungwe, Akagera n’iy’Ibirunga

2 Amashyamba Cyimeza adafite andi mategeko

ayagenga

Ishyamba Cyimeza rya Busaga, Makera, Ibanda-

Makera, Kibirizi-Muyira, …

Kubungabunga no kurinda amashyamba kimeza

Kubungabunga no kurinda amashyamba kimeza bigomba gukorwa hagamijwe:

- kwita by’umwihariko ku duce tw’Igihugu dufite ibibazo byihariye birebana n’ibidukikije;

- kurinda ibimera kamere n’inyamaswa;

- kurinda urusobe rw’ibinyabuzima;

a. Uruhare rw’abaturage n’inzego zitandukanye mu kubungabunga no kurinda amashyamba kimeza

Kubungabunga no kurinda amashyamba kimeza ni inshingano ya buri muturarwanda wese. Abaturage bafite

inshingano zo gutanga ku nzego z’ubuyobozi bubegereye amakuru arebana n’ibikorwa bibujijwe byahungabanya

imicungire myiza y’amashyamba kimeza. By’umwihariko, izi nshingano zirareba abaturiye ayo mashyamba.

Inzego za Leta, iz’abikorera kimwe n’imiryango itari iya Leta zifatanyiriza hamwe kurinda amashyamba kimeza no

kurwanya ikintu icyo ari cyo cyose cyayangiza. Izo nzego ziyambazwa igihe cyose bibaye ngombwa kugira ngo

harwanywe inkongi y’umuriro cyangwa ikindi kiza icyo ari cyo cyose cyatuma amashyamba kimeza yangirika.

Mu rwego rwo kurinda amashyamba kimeza, Leta itera amashyamba ayakikije agizwe n’ubwoko bw’ibiti

butandukanye n’ubwiganje muri iryo shyamba. Aho bidashoboka hakoreshwa ubundi buryo ubwo ari bwo bwose bwo

kuyarinda nk’uruzitiro rw’amashanyarazi (urugero ni nk’uruzitiro ruri kuri Pariki y’Igihugu y’Akagera) cyangwa

urw’amabuye (urugero ni nk’uruzitiro ruri kuri Pariki y’Igihugu y’Ibirunga).

b. Ibikorwa byemewe mu mashyamba kimeza

Uretse nk’ubushakashatsi no gushaka imiti gakondo itaboneka ahandi bitangirwa uruhushya na Minisitiri ufite

amashyamba mu nshingano ze, ibindi bikorwa byose bikorerwa mu mashyamba kimeza birabujijwe.

c. Imicungire y’ amashyamba kimeza

Amashyamba kimeza acungwa hakurikijwe ibiteganywa n’amategeko yihariye ayagenga.

Umuntu, ishyirahamwe, sosiyete, koperative, umuryango utari uwa Leta bifite ubuzima gatozi, Akarere cyangwa Ikigo

cya Leta bashobora guhabwa uburenganzira bwo gucunga ishyamba kimeza cyangwa igice cyaryo. Kwegurirwa

imicungire y’ishyamba kimeza, byemezwa n’Inama y’Abaminisitiri. Imicungire y’iryo shyamba ikorwa hashingiwe ku

masezerano ashyirwaho umukono hagati y’uwemerewe gucunga ishyamba na Minisitiri ubifite mu nshingano ze.

Page 45: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

d. Gusimbura ishyamba kimeza ryakuwe mu mashyamba akomye

Ishyamba kimeza cyangwa igice cyaryo bishobora gukurwa mu cyiciro cy’amashyamba akomye. Uko bikorwa

n’uburyo ishyamba cyangwa igice cyaryo bisimburwa bigenwa n’iteka rya Minisitiri ubifite mu nshingano ze.

3.2. Ibiti kimeza

Ibiti kimeza ni ibiti kamere bifite inkomoko hano mu Rwanda cyangwa se mu karere ruherereyemo. Ni ibiti bitari

ibinyamahanga, nk`ibyaje bivuye I Burayi, Amerika, Aziya n`ahandi nk`intusi, Gereveriya, Pinusi, Sipure, Sederela,

n`ibindi. Bimwe muri ibyo biti ni nk`umuvumu, umusave, umubirizi, umuko, Umuhumuro, umusebeya, umuguruka,

umunyinya, n`ibindi. Ibi biti kimeza ni umurage twasigiwe n`abakurambere bacu kuko byari bibafitiye akamaro kanini

cyane utasangana ayandi moko y`ibiti.

Akamaro k’ibiti kimeza

Ibiti kimeza bifite akamaro kihariye: Bimenyereye hano iwacu: byihanganira indwara, ibyonnyi n`ibihe bibi;

Birashibuka cyane ugereranyije n`ibindi biti; Bivamo imiti y`abantu n`amatungo

Iyo bibajwe bivamo ibikoresho byiza cyane: imivure, ibyansi, imbehe, isekuru, n`ibindi. Hafi ya byose bishobora

kuvangwa n`imyaka kandi bikabigirira akamaro, Ibi biti bishobora kwifashishwa mu muvuduko w`iterambere

rishingiye ku kurengera ibidukikije.

3.3 Ibiti bikomye

Ni ubwoko bw’igiti kimwe cyangwa byinshi burinzwe budashobora gukorerwamo imirimo keretse bitangiwe

uburenganzira bwihariye na Minisitiri.

Hari impamvu nyinshi zituma ubwoko ubu n’ubu bw’igiti burindwa, muri izo twavuga: Ubwoko bw’ibiti bwenda gucika

mu gasozi, ububoneka hake, ubwifitemo imiti, ubukoreshwa cyane mu mirimo y’iterambere kandi bugeza igihe cyo

gukura butinze, ububumbatiye umuco n’izindi mpamvu zitandukanye zatera ubwoko bw’igiti ubu n’ubu

kubungabungwa.

Page 46: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

IBITI BIRINZWE, AHO BIBARIZWA N’IMPAMVU

Ubwoko bw’ibiti Izina ry’ikinyarwanda Aho biboneka Ubutumburuk

e Impamvu

Vernonia amygdalina Umubilizi, Umugaragara 1000-1800m Bivamo imiti

Acacia hockii Umugenge 1(A,B,C,D),2 1000-1700m Byenda gucika mu karere

Acacia kirkii mildraedii Umukinga 1(C D) 1250-1400m Byenda gucika mu karere

Acacia polyacantha Umugo, Umugu, Umukoto 1(ACD), 2 1000-1700m Bivamo imiti +

Birakoreshwa cyane

Acacia sieberiana vermoesenii umunyinya 1(BCD),2 1000-1800m Bivamo imiti

Acassia abyssinica calophylla umunyinya 2,3A 1400-1800m Bivamo imiti

Adenia barquaertii 3B 1700-2000m Biboneka hacye

Adenia rumicifolia 1C 1250m Biboneka hacye cyane

Adenia schweinfurthii Ikirwa cya Bugarura 1500m Biboneka hacye cyane

Afrocarpus usambarensis Umufu 3B 1800-3000m Byenda gucika mu karere

Alangium chinense Intogota, Umuhuhwe, umukopfu,

umuvuka, Umuvugangoma 1C, 3(A-B),4B 1300-2400m Bivamo imiti

Albizia adianthifolia umusebeya 1(ABCD)2 1000-1700m Bivamo imiti + Bibumbatiye

umuco

Albizia grandibrabracteata gummifera umusebeya 1C 1400m Byenda gucika mu karere

Ardisia kivuensis injubati, umugendajoro,umusuli,

umusheshe, igisheshe 3B 2000-2500m Biboneka hacye

Beilschmiedia rwandensis imbayu, ingombwa, umusuli ishyamba rya Nyungwe 1900-2500m Biboneka mu Rwanda

gusa

Bersama abyssinica paullinioides Umukaka 3B 1900-2200m Bivamo imiti

Carapa glandiflora umushwati 3(A,B) 1600-2500m Birakoreshwa cyane

Casearia runssorica umuhanda, umuhandagore,

umunyereza,imbayu 3B 1800-2450m Biboneka hacye

Page 47: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Chassalia subochreata

ikibonobono, Umumenamabuye,umusabanyama 3(A-B) 1700-2700m Biboneka hacye

Clerodendrum silvanum nuxoides Umubugabuga, umubwabwa,

umunugunugu 1D 1400-1450 Bivamo imiti

Cola pierlotti Umuhanantare 3B 1700-1900m Biboneka hacye

Commiphora africana Umudahwera 1(C-D) 1300-1600m Bivamo imiti

Dracaena steudneri umuhati, Igihondohonda 1C, 3(A-B) 1300-2500m Bivamo imiti

Embelia libeniana Umubungobungo, umuhanurankuba 3B 2000-2450m Biboneka hacye

Embelia schimperi Umukaragata 3(A-B), 4(A-B) 1600-3350m Bivamo imiti

Entandrophragma excelsum Umuyove 3(A-B) 1500-2100m Birakoreshwa cyane

Erica johnstonii igihungeli, ikinyabushishi 3B, 5 (A-B) 2400-3800m Biboneka hacye

Erythrina Abyssinica Umuko Biboneka henshi mu Rwanda 1000- 2400m Bibumbatiye umuco

Fagara chalybea isoyo, umubavo Nyungwe,

Faurea wentzeliana umutiti, igikuri 3(A-B) 1600-2400m Birakoreshwa cyane

Ficus dekdekena umuvumu 1B, 1D Biboneka hacye cyane

Ficus ardisioides camptoneura umuvumu 3B 1550m Biboneka hacye cyane

Ficus sansibalica macrosperma 1D 1300m Biboneka hacye cyane

Ficus sycomorus sycomorus 1B 1450m Biboneka hacye cyane

Ficus thonningii Umuvumu Biboneka henshi mu Rwanda <2300m Birakoreshwa cyane

Ficus tremula umuvumuvumu 1D 1400m Biboneka hacye cyane

Grewia mildbraedii Umurundambazo 1B 1750-2500m Biboneka hacye

Harungana madagascariensins Umusangu, umushayishayi 1B, 2, 3(A-B) 1600-2400m Bivamo imiti+ Birakoreshwa

cyane

Harungana montana Umushayishayi 3B 1950-2500m Biboneka hacye

ixora burundiensis ikinesha, umuhotora 3(A-B) 1900-2500m Biboneka hacye

Kigelia Africana Ikivungovungo 3B, 1(C-D) 1300-1900m Bivamo imiti

Lindackeria kivuensis umubwira,umunyarubobi,umunywama

nsi,umicarampundu 3B 1700-2300m Biboneka hacye

Loberia petiolata 3(A-B) 2200-2800m Biboneka hacye

Page 48: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Maesa lanceolata Umucundura, muhanga,umusengesi,

umusagara-mahunda 1D,3(A-B),4A 1350-3000m Bivamo imiti

Maesa welwitschii umuhoke 1D 1300m Biboneka hacye cyane

Maesopsis eminii Umuhumuro, Muhumura 1(BCD),2 1300-1800m

Makaranga schweinfurtii Umuhanantare 3B,5(A-B) 1300-2000m Bivamo imiti

Markhamia lutea Umusave 1(C_D),2 up to 1800m

Biboneka hacye+Birakoreshwa cyane

Maytenus acuminata Umunembwe, inembo, inembwe 3(A-B),4A,5B 1600-2450m

Melchioria schiebenii Umusengesi, umwasha 3B ( ishyamba rya Nyungwe) 2000-2500m Biboneka hacye

Memexylon myrianthum 3B 1800m Biboneka hacye cyane

Memexylon walikalense umushuli, urusuli, isoyo 3B 1900-2100m Biboneka hacye

Monanthotaxis orophila Inganigani, umuhashya, uruhashya,

uruzinge 3B 2100-2400m Biboneka hacye

Musanga leo-errerae Icyanya, icyanyana, umugajagaja 3B ( ishyamba rya Nyungwe) 1600-2400m Biboneka hacye

Myrianthus holstii Icyufe, umwufe 3(A-B) 1900-2400m

Myrica kandtiana Isubyo 1(A-B-C),2,3A 1250-1800m Bivamo imiti

Newtonia buchanani Umukereko 1(C-D),3(A-B) 1300-2400m Birakoreshwa cyane

Ocotea usambarensis Umutake 3B 1700-2400m Birakoreshwa cyane

Olea europaea africana umunzenze, umumuri 1(C-D) 1400-1700m

Oricia renieri Umuno, umuso 3B (Nyungwe na

Cyamudongo 1600-2300m Biboneka Rwanda gusa

Osyris lanceolata umusheshe 1(C-D) 1350-1500m

Oxyanthus troupinii Ingongo, umugendajoro, umuyebe,

umutovu 3B 1700-2450m Biboneka hacye

Parnari curatellifolia umunazi 1(C-D) 1300-1800m Birakoreshwa cyane

Parnari excelsa Inkunga, umukungu, umunazi 3B 1600-2400m Birakoreshwa cyane

Peddiea rapaneoides Umusine 3B ( ishyamba rya Nyungwe) 2000-2800m Biboneka hacye cyane

Pentadesma reyndersii umwasa 3(A-B) 1800-2100m

podocarpus facultatus umufu 3B 1800-3000m Birakoreshwa cyane

Podocarpus latifolius Umuhuhulizi 3B,4A 1550-3000m Birakoreshwa cyane

Prunus africana Umwumba,umuvumba, umuhunga 3B,4B 1600-3200m Vulnerable + Bivamo imiti

Page 49: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Psorospermum febrifugum Umukubangwa 1(A-B-C-D) 1000-2000m Bivamo imiti

Psychotria palustris Ikibonobono, ikiyogera 3B ( ishyamba rya Nyungwe) 1800-2400m Biboneka hacye

Pterygota mildbraedii Umumunuro, umuguruka 1(C-D) 1350-1500m Locally trheatened

Rhus vulgaris Umusagara, umusagara-

Nyamabunda 1(B-C-D),2,3A 1300-1600m Birakoreshwa cyane

Solanecio mannii Umutagara Biboneka henshi mu Rwanda 1400-2700m Bivamo imiti

Sterculia quinqueloba 1A 1000m Biboneka hacye cyane

Sterculia tragacantha 1A 1000-1200m Biboneka hacye cyane

Strombozia scheffleri umushyika 3(A-B) 1600-2450m Birakoreshwa cyane

Symphonia globulifera Umushishi 3B 1700-2400m Birakoreshwa cyane

Syzygium parvifolium umugote 3(A-B) 1700-2500m Bivamo imiti+ Birakoreshwa

cyane

Syzygium rowlandii umugote 3B 1600-2000m

Tabernaemontana odoratissima 3B 1700-1900m Biboneka hacye cyane

tabernaemontana ventricosa 1B( ku Kirwa cya iwawu) 1450m

Tarenna rwandensis inembwe, urusheshe,Urwuzu 3B 2000-2400m Biboneka hacye

Tridactyle anthomaniaca

Ibisobanuro:

1: Umukenke 1A (Ikibaya cya Bugarama), 1B: Inkengero zikiyaga cya kivu, 1C: Amayaga, 1D: Akagera –Migongo.

2: Ibitwa byo hagati

3: Isunzu rya Congo-Nil n’imisozi ya byumba: 3A: Ahahoze amashyamba; 3B:Amashyamba yo ku isunzu rya Congo-Nil

4: Ibirunga : 4A: Ahahoze amashyamba; igice cy’ishyamba ry’umugano, igice cy’ishyamba kiri hagati ya 2000-3000m; 4B:Igice cy’ibirunga cyiri k’ubutumburuke

buri hagati ya 3000-4500m

5: Ibishanga: 5A: Ibishanga byo mu bitwa, ku nzuzi, no ku nkombe z’ibiyaga (1300-1500m); 5B: Ibishanga byo mu misozi miremire (1900-2500m)

Page 50: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

4. Kubyaza no kongerera agaciro umusaruro w’ibikomoka ku biti n’amashyamba

4.1 Gusarura

4.1.1 Uruhushya rwo gusarura amashyamba y’abantu ku giti cyabo

Uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’umuntu rirengeje hegitari ebyiri (2) rutangwa n’Akarere iryo shyamba

riherereyemo hashingiwe ku igenamigambi ryo gutunganya iryo shyamba.

Ibisabwa mu gutanga uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’umuntu rirengeje hegitari ebyeri (2)

Usaba uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’umuntu rirengeje hegitari ebyiri yandikira Umuyobozi w’Akarere iryo

shyamba riherereyemo.

Inyandiko isaba uruhushya igomba kuba ikubiyemo ibi bikurikira:

(1) Aho ishyamba risabirwa gusarurwa riherereye (Umudugudu, Akagari, Umurenge);

(2) Ingano yaryo;

(3) Imbibi zaryo;

(4) Ubwoko bw’ibiti biteyemo;

(5) Ibikoresho azifashisha gusarura ishyamba;

(6) Icyemezo kigaragaza ko ishyamba ari irye.

(7) Igenamigambi ryoroheje ry’iryo shyamba (Plan simple de gestion forestiere)

Itangwa ry’uruhushya

Umuntu usaba uruhushya iyo amaze kurwemererwa, asabwa kwishyura amafaranga ya serivise ahawe mbere yo

guhabwa urwo ruhushya.

Amafaranga yishyuzwa agenwa hakurikijwe ibiteganijwe mu Iteka rya Perezida rishyiraho urutonde kandi rigena

ibipimo ntarengwa by’amahoro n’andi mafaranga yakirwa n’Inzego z’Ibanze.

Igihe uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’umuntu rirengeje hegitari ebyiri rumara

Uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’umuntu rirengeje hegitari ebyiri (2) rumara igihe kitarengeje amezi atatu (3)

abarwa uhereye igihe rwatangiwe. Igihe cy’ibanze gishobora kongerwa inshuro imwe gusa usibye igihe byagenwe

ukundi n’Umuyobozi ufite ububasha bwo gutanga uruhushya.

Page 51: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

4.1.2 Uruhushya rwo gutwara ibikomoka ku mashyamba imbere mu gihugu

Ibisabirwa uruhushya rwo gutwara ibikomoka ku mashyamba

Ibikomoka ku mashyamba bisabirwa uruhushya mbere yo gutwarwa biturutse aho ishyamba riherereye ni ibi

bikurikira:

(1) Amakara arenze imifuka cumi (10);

(2) Imbaho za 4m zirenze makumyabiri n’eshanu (25);

(3) Imbaho za 2m zirenze makumyabiri n’eshanu (25);

(4) Ibiti by’amakumbu birenze icumi (10);

(5) Inkwi zirengeje amasiteri atatu (3).

Ibirenze imibare ivuzwe hejuru bisabirwa uruhushya rwo kubitwara.

Itangwa ry’uruhushya rwo gutwara ibikomoka ku mashyamba

Uruhushya rwo gutwara ibikomoka ku mashyamba bikimeze uko byasaruwe cyangwa byahinduwemo ibindi rutangwa

n’Akarere biturukamo.

Kwishyura uruhushya rwo gutwara ibikomoka ku mashyamba

Uwemerewe uruhushya, mbere yo kuruhabwa, asabwa kwishyura amafaranga yarwo. Amafaranga yishyuzwa

agenwa hakurikijwe ibiteganijwe mu Iteka rya Perezida rishyiraho urutonde kandi rigena ibipimo ntarengwa

by’amahoro n’andi mafaranga yakirwa n’Inzego z’Ibanze.

4.1.3 Uruhushya rwo gukuraho ishyamba burundu

Gusaba uruhushya rwo gukuraho ishyamba burundu

Ushaka gukuraho ishyamba burundu yandikira Minisitiri ufite amashyamba mu nshingano.

Inyandiko yandikiwe Minisitiri igomba kugaragaza:

(1) aho ishyamba riherereye;

(2) ingano yaryo;

(3) Ubwoko bw’ibiti biteyemo;

(4) Icyemezo kigaragaza ko usaba ari nyiri iryo shyamba;

(5) Impamvu asaba gukuraho ishyamba burundu.

Itangwa ry’uruhushya

Uwasabye uruhushya aruhabwa na Minisitiri mu buryo bw’inyandiko.

Page 52: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

4.1.4. Uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’akarere

Urwego rutanga uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’Akarere

Uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’Akarere rutangwa n’Umuyobozi w’Akarere ashingiye ku cyemezo cy’ Inama

Nyobozi y’Akarere iryo shyamba riherereyemo.

Uruhushya rutangwa hakurikijwe igenamigambi ryo gutunganya amashyamba ritegurwa hakurikijwe ibiteganywa

n’Itegeko rigena imicungire n’imikoreshereze y’amashyamba.

Ibigenderwaho gufata icyemezo cyo gusarura ishyamba ry’Akarere

Icyemezo cyo gusarura ishyamba ry’Akarere gifatwa na Komite Nyobozi ishingiye kuri ibi bikurikira:

(1) Igenamigambi ryo gutunganya amashyamba;

(2) Raporo y’umutekinisiye ushinzwe amashyamba mu Karere igaragaza imiterere y’ishyamba, aho ishyamba

riherereye, ubwoko bw’ibiti byiganjemo, ubuso bwaryo, igihe ryaterewe, ingano y’umusaruro uzavamo;

(3) Inyandiko y’Umuyobozi w’Akarere igaragaza ibizakoreshwa umusaruro uzava mu shyamba rigomba gusarurwa.

(4) Imirimo izakorwa nyuma yo gusarura

Gusaba Ikigo gifite amashyamba mu nshingano kugira icyo kibivugaho

Iyo Komite Nyobozi y’Akarere imaze gufata icyemezo cy’uko ishyamba rigomba gusarurwa, yandikira Umuyobozi

w’Ikigo gifite amashyamba mu nshingano akamumenyesha icyemezo cyafashwe anamusaba kugira icyo abivugaho;

Kugira icyo abivugaho, Umuyobozi w’Ikigo abikora mu nyandiko mu gihe kitarenze iminsi mirongo itatu (30) y’akazi

uhereye igihe yakiriye inyandiko imumenyesha icyemezo cyafashwe.

Itangwa ry’uruhushya rwo gusarura

Uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’Akarere rutangwa n’Umuyobozi w’Akarere mu buryo bw’Amasezerano agirana

n’uwemerewe gusarura iryo shyamba.

Uruhushya ruhabwa uwemerewe gusarura ishyamba ry’Akarere utoranywa binyuze mu ipiganwa rikoreshwa

hakurikijwe amategeko n’amabwiriza abigenga. Icyo gihe uwatsindiye gusarura iryo shyamba ahabwa uruhushya

amaze kwishyura amafaranga yose.

Ibikubiye mu masezerano yo gusarura ishyamba ry’Akarere

Amasezerano yo gusarura ishyamba agomba kugaragaza nibura:

(1) Umwirondoro w’Ishyamba;

(2) Igihe uruhushya ruzamara;

(3) Ibikoresho bizakoreshwa mu gusarura ibiti;

(4) Uburyo bwo gusarura;

(5) Ingano y’ibigomba gusarurwa: umubare w’ibiti cyangwa ubuso; ubunini (m3,amasiteri)

(6) Inshingano z’usarura harimo kurinda umutekano w’aho asarurira no kwishingira ibyakwangizwa n’ibiti agiye

gusarura;

(7) Imirimo izakorwa nyuma yo gusarura hagamijwe gutunganya ahasaruwe;

Page 53: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Igihe uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’Akarere rumara

Uruhushya rwo gusarura ishyamba ry’Akarere rumara igihe kitarengeje amezi atatu (3) abarwa uhereye igihe

rwatangiwe.

Igihe cy’ibanze gishobora kongerwa inshuro imwe gusa usibye igihe byagenwe ukundi n’Umuyobozi ufite ububasha

bwo gutanga uruhushya.

Itangwa rya raporo

Buri gihembwe, Akarere gatanga raporo igaragaza uko amashyamba yasaruwe mu Karere;

Iyo raporo ishyikirizwa Ikigo gifite amashyamba mu nshingano.

4.1.5. Uruhushya rwo gusarura ishyamba rya leta

Urwego rutanga uruhushya

Ikigo gifite imicungire y’amashyamba mu nshingano nicyo gitanga uruhushya rwo gusarura ishyamba rya Leta

ryakorewe igenamigambi, gutema ibiti byo mu ishyamba rya Leta cyangwa byo ku mihanda ya Leta.

Ibishingirwaho mu itangwa ry’ uruhushya

Uruhushya rwo gusarura ishyamba rya Leta rutangwa hakurikijwe igenamigambi ryo gutunganya iryo shyamba.

Uburyo uruhushya rwo gusarura ishyamba rya Leta rutangwa

Uruhushya rwo gusarura ishyamba rya Leta, gutema ibiti mu ishyamba rya Leta cyangwa byo ku mihanda ya Leta

ruhabwa uwatsindiye kugura ishyamba cyangwa ibiti mu ipiganwa ritegurwa n’Ikigo gifite imicungire y’amashyamba

mu nshingano.

Iyo bibaye ngombwa, uruhushya rushobora gutangwa bitanyuze mu ipiganwa kubera impamvu zisobanurwa neza

n’Urwego rufite ububasha bwo gutanga uruhushya.

Itangwa ry’uruhushya

Uwatsinze ipiganwa ahabwa uruhushya mu buryo bw’amasezerano agirana n’Ikigo gifite imicungire y’amashyamba

mu nshingano.

Ibikubiye mu masezerano yo gusarura ishyamba

Amasezerano yo gusarura ishyamba agomba kugaragaza nibura:

(1) Umwirondoro w’Ishyamba;

(2) Igihe uruhushya ruzamara;

(3) Ibikoresho bizakoreshwa mu gusarura ibiti;

(4) Uburyo bwo gusarura;

(5) Ingano y’ibigomba gusarurwa: umubare w’ibiti cyangwa ubuso; Ubunini(m3, amasiteri)

(6) Inshingano z’usarura harimo kurinda umutekano w’aho asarurira no kwishingira ibyakwangizwa n’ibiti agiye

gusarura;

(7) Imirimo izakorwa nyuma yo gusarura hagamijwe gutunganya ahasaruwe

Page 54: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

4. 2. Kongerera agaciro umusaruro w’ibikomoka ku biti n’amashyamba

4.2.1. Imbaho

Imbaho ni bimwe mu bikomoka ku mashyamba bikenerwa n’abanyarwanda benshi aho bibafitiye akamaro kanini

cyane cyane mu bwubatsi,(inzugi, amadirishya, mwikorezi, amato, ameza, intebe, ibitanda...). Imbaho zikunze

kuboneka mu Rwanda ni iziva mu biti nk’ Inturusu, Pinusi, Imizonibari (Cupressus sp), Indakatsi (Acasia sp), Imisave,

Cederela, na Gerevileya. Hari n’izindi mbaho zituruka mu bihugu bidukikije nka Repubulika iharanira demokarasi ya

Kongo. Muri byo hari nka Libuyu, Muvula n’Imisave.

Kugira ngo ubone imbaho nziza kandi nyinshi zivuye mu giti, ubitegura hakiri kare kuva mu gutera igiti, kugikorera

(gukonora no kwicira), kugitema, kukidendura mo ingiga, kubaza imbaho, kuzumisha no kuzibika.

Ishyamba rigenewe kubyazwa imbaho baritera ibiti byegeranye hagamijwe ko bigorororoka kuko bikura bicuranwa

urumuri bityo bigakura bijya hejuru cyane. Nyuma bararobanura kugira ngo hasigare bike bikure mu mubyimba.

Hakurikiraho kubikonorera kugira ngo imbaho zitazagira amasubyo.

Uburyo bwo gutema igiti cyivamo imbaho.

Kugira ngo hazaboneke imbaho nziza, ni ngombwa gutema neza igiti. Igihe utema igiti ni ngombwa gukoresha

ibyuma bityaye kugirango hirindwe igabanuka ry’uburebure n’ ubwiza bw’ imbaho.

Gutema hakoreshwa inkero kuko arizo zituma igiti kidatakaza amabango manini atera igihombo. Gukata igiti mo

ingeri ngufi biba byiza cyane ku giti kigoramye kuko arizo zitanga imbaho nziza. Kuri Pinus sp, kubera kuyirinda

indwara ya Blue Stain (igaragazwa n’ amabara y’ ubururu) no kugabanya uburemere, ni ngombwa ko ingiga z’ ibiti

zitemwa zikabazwa ako kanya zigahita zishyirwa mu ifuru. Ntacyo bimaze kumisha imbaho za Pinusi igihe zamaze

gufatwa n’ iriya ndwara ya Blue Stain. Ibiti bitagororotse neza ntibibazwamo imbaho kandi ni ngombwa gutema ingeri

ngufi kugira ngo hirindwe gusesagura igiti.

Uburyo bwo kumisha imbaho

Mbere y’ uko urubaho rukoreshwa rugomba kubanza kumishwa. Hari uburyo bubiri bwo kumisha imbaho:

1. Kumishiriza hanze (Air dry method)

Imbaho zitondekwa ku buryo ziringanira zitandukanyijwe n’amarati. Ibi bituma imbaho zuma buhoro buhoro kandi

zitangiritse. Ni buryo bumara igihe kirekire kugeza aho ingano y’ amazi iba igera kuri 18 %

Page 55: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2. Kumisha imbaho mu ifuru(drying in kiln, a kind of oven)

Ubu buryo burihuta kandi bugabanya cyane ingano y’amazi. Imbaho zimara mu ifuru iminsi umunani, ingano y’ amazi

ikagera kuri 4%. Ibi bigomba gukoranywa ubwitonzi kugira ngo imbaho zitagorama.

Page 56: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ibipimo by’ imbaho

Bitewe n’ ubwoko bw’urubaho, ibipimo by’ urubaho ni ibi bikurikira:

Ikitonderwa. Ku burebure bw’urubaho hagomba kwiyongeraho cm 5-10 kugira ngo nirusaduka kubera kuma

cyangwa se kwitura hasi ibipimo bidahungabana.

4.2.2. Amakara

Amakara akoreshwa cyane n’abatuye mu mijyi mu gutegura amafunguro. Aya makara avugwa aha ni akomoka ku

biti. Ibi biti biratemwa kandi bikumishwa neza (akenshi bimara ibyumweru bitatu). Mu Rwanda, hari uburyo bwinshi

bukoreshwa mu guca (gukora) amakara. Ubwo buryo buri mu byiciro bibiri bikurikira:

Uburyo bwo guca amakara bwa gakondo

Uburyo bwo guca amakara buvuguruye

4.2.2.1. Uburyo bwo guca amakara bwa gakondo

Ubu buryo bukorwa hategurwa ikibanza mu butaka, hakarundwamo ingeri z’ibiti, zikarenzwaho amababi y’ibyo biti

hanyuma hagatwikirizwaho itaka hasigaye umwanya wo gucaniramo. Iyo ifuru y’amakara imaze gufatwa, wa mwanya

wasigaye urafungwa. Kuri iyi furu, ikigomba kwitabwaho ni ukureba ko umwotsi usohokera mu mwenge umwe wo ku

mutwe. Iyi furu nubwo ariyo ikoreshwa cyane mu Rwanda, itanga umusaruro muke, imyotsi ivamo iba ari myinshi

kandi yangiza ikirere, amakara avamo aba adafite ingufu nyinshi (yaka vuba agashira vuba), amakara afata igihe

kirekire kugira ngo aboneke, iyi furu iba ishobora gutomboka, igateza inkongi y’umuriro igihe idacunzwe neza.

No

Ubwoko Ikivamo Ingero

1 Eucalyptus sp Madrier

4m*15cm*5cm

Planches -

2 Grevillea robusta Madrier

4M*15cm*5cm

Planches 4m*16cm*3cm

3 Cupressus Madrier 2m*14cm*7cm

Planches 2m*20cm*3cm

4 Pinus Madrier 4m*17cm*7cm

Planches 4m*30cm*3cm

Page 57: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

4.2.2.2 Uburyo bwo guca amakara buvuguruye

Ni uburyo bwo guca amakara hakoreshejwe ibicanwa bike ugereranyije n’umusaruro uvamo. Ubu buryo bufite

umwihariko mu mirundire y’ibiti no gukoresha inzira y’umwotsi (chimney cg cheminée) ishyirwaho ukurikije

icyerekezo cy’umuyaga. Ubu buryo butuma umwotsi uyoborwa ukayungururwa mo bimwe mu byuka bibi bihumanya

ikirere kandi amakara akaboneka vuba. Ni uburyo kandi bugabanya impanuka z’inkongi y’umuriro n’igihombo

gishobora kubaho iyo ifuru yatombotse. Usibye kubona amakara, ubu buryo butuma imyotsi iyungururwa

hakaboneka mo imiti irwanya udukoko.

Ingero zo guca amakara hakoreshejwe uburyo buvuguruye:

a. Uburyo bwo guca amakara bwa gakondo buvuguruye

1. Gusiza ikibanza

Iyo furu ikorerwa ahantu hacuramye, hataringaniye cyangwa hegamiye umusozi. Hasizwa ikibanza hakurikijwe

ingero z’ifuru iba ifite m 2 z’uburebure na m 1,20 z’ubugali na m 1 y’ubuhagarike ku ruhande rw’umutwe wegamiye

umusozi, ishobora kujyamo amasiteri agera kuri 6.

Hategurwa umwanya uhagije hirya no hino wo gushyiramo igitaka kivuye mu ifuru. Iyo ikibanza cyuzuye, hapimwa

ahazajya amadirishya ane ku ruhande rwo mu mutwe muremure w’ifuru, ayo madirishya yinjiza umuyaga

akanasohora umwotsi mu dutembo twabigenewe aritwo twise inzira y’umwotsi (chimney cyangwa cheminées,)

2. Gupanga ibiti mu ifuru

Ibiti bikatwa hakurikijwe uburebure bw’ifuru hanyuma bigapangwa hakurikijwe ubunini bw’ibiti, ni ukuvuga ko ibiti

bifite umurambararo munini ari byo bibanza hasi mu ifuru, hagapangwa uko bigenda birutana kugeza ifuru yuzuye.

3. Gutwika ifuru

Iyo ibiti bimaze gupakirwa mu ifuru, mbere yo gutwika ifuru itwikirizwa ibyatsi bitegeshwa uduti duto two gutangira

ibyatsi n’ubutaka mu mutwe w’ifuru wo ku ruhande rutegereye umusozi rwagenewe gucanirwamo, nyuma

hagashyirwaho igitaka hadatabwa ahateganyirije gucanirwa mu ruhande ruteganye n’umutwe wegamiye umusozi.

Ahacanirwa hategurwa mu nsi y’ibiti ntacyo bigabanyije ku bunini bw’ifuru n’ibiyirimo cyangwa ngo bihindure

imiterere y’ifuru. Iyo birangiye ifuru iracanwa.

Page 58: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

4. Guca amadirishya

Hapfundurwa amadirishya y’ifuru aba yakozwe hacukurwa ifuru, hagashyirwa inzira y’umwotsi ahagenewe gusohora

umwotsi hasigwa ahagenewe kwinjiza umuyaga.

5. Gukongeza no gukurikirana ifuru

Ucanira ifuru ahagenewe urucaniro n’umuriro kugeza igihe ubonye ko igihande wacaniyemo cyafashwe,

ugapfundikira umwotsi wose ugasohokera mu nzira zawo ziri mu mutwe w’umusozi uteganye n’uwo wacaniyemo. Iyo

ifuru imaze gufatwa, harebwa ahantu hose hashobora gutombokera, hagira ahazamukira umwotsi usa n’umweru

cyane (werurutse) atari mu madirishya cyangwa mu nzira z’umwotsi (cheminées) hagashyirwa ibyatsi hagatabwa

n’itaka. Iyo mu nzira z’umwotsi haza umwotsi w’ubururu hategerezwa ko wagabanuka wasa n’uwarangiye

hakavanwaho inzira z’umwotsi hanyuma ifuru igafungwa igatangira guhozwa. Iyo bahoza amakara, hakurwaho itaka

n’ibyatsi byari biyatwikiriye rigasimbuzwa irindi taka ribisi ricukurwa iruhande rw’ifuru. Iyo amakara amaze guhozwa

hakurikiraho kuyarura. Ubu buryo butanga umusaruro uhagije ku buryo isiteri imwe ivamo imifuka irenga ibiri mu gihe

uburyo bwa gakondo isiteri imwe ivamo umufuka umwe bigoranye.

b. Uburyo bwo guca amakara bwa Kazamanse (Casamance Kiln):

Mu kigereranyo ubu buryo butanga hagati y’imifuka ibiri n’itatu y’amakara meza ku isiteri y’inkwi yatwitswe mu gihe

uwakoresheje uburyo busanzwe abona umufuka umwe yiyushye akuya. Ubu buryo bwavumbuwe n’umuhanga

Ibrahim NDIAYE abuvumburiye i Casamance ho muri Senegali abwita «Meule Casamançaise cyangwa Casamance

kiln».

1. Gusiza ikibanza

Hashakwa ahantu heza hari ikibanza gihagije kandi haboneka itaka rihagije ryo gutwikira icyocyezo, hagasizwa

hakurikijwe ingano y’ibiti bizakoreshwa. Iyo ikibanza kirangiye, hashakwa igiti kirekire kigashingwa hagati mu kibanza

akaba aricyo giherwaho hapimwa umuzenguruko w’icyokezo kiba gifite ishusho y’uruziga. Urwo ruziga rucibwa

hakurikijwe ingano y’amasiteri azakoreshwa.

Page 59: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Dore ingero za ngombwa bakurikiza mu gukora urwo ruziga

Umubare w’amasiteri Umurambararo w’uruziga Akarambararo k’uruziga

10 3 m 1.5 m

11-20 4 m 2 m

21-40 6 m 3 m

41-60 8 m 4 m

61-100 10 m 5 m

3. Gupanga ibiti

Mbere yo gupanga ibiti habanza gukorwa urusaso rwo hasi ruzakoreshwa hapangwa ibiti rutuma ibiti bidakora hasi

ku itaka kuko iyo bikoze hasi bidashya.Iyo rurangiye, hapangwa ibiti haherewe ku ngiga nini cyane hagaherutswa

into kuko icyokezo gishya gituruka hasi kijya hejuru. Umurongo wa mbere iyo urangiye hafatwa undi wa kabiri

hamaze kuvangira umurongo wa mbere mwo uduti duto (amashami) kugira ngo icyokezo kizashobore kubyara

amakara menshi kandi gifatwe kitaruhije. Mu gupanga icyokezo hirindwa gukoza ibiti kuri cya giti cyashinzwe hagati,

hakagenda hasigwamwo umwanya kugira ngo hazaboneke aho gukongereza. Iyo ibi birangiye hakorwa isuku

iruhande rw’icyokezo, hagakizwaho imyanda yose iba ihari.

4. Gutwika icyokezo

Iyo icyokezo kirangije gupangwa, kiratwikwa. Mbere yo gutwika, habanza gushakwa uduti duto turinganiye

tukegekwa ku cyokezo kugira ngo gishobore gushyirwaho ibyatsi. Hagati y’agati n’akandi hasigaramo cm 30. Ibyo

birangiye hakurikiraho gutwika hifashishijwe ibyatsi biba byashashwe hejuru y’icyokezo no hasi kuri twa duti

wegetseho ku buryo nta taka rishobora kwinjiramo, nyuma hagatabwa icyokezo cyose n’itaka kuva hasi kugera

hejuru, kuburyo bya byatsi bitagaragara.

5. Gucamo amadirishya

Iyo icyokezo kirangije gutabwa hacibwamwo amadirishya. Ayo madirishya acibwa hakurikijwe uko icyokezo kingana

mu muzenguruko uhereye hasi ku kibanza kandi hagati y’idirishya n’irindi hagomba gusigaramo m 2.5. Iyo hacibwa

amadirishya hateganywa rimwe riteganye n’inzira y’umwotsi kuko ariryo rigaburira iyo nzira. Iyo amadirishya amaze

gucibwamwo hashyirwaho inzira y’umwotsi (igitembo)« cheminée » ku ruhande, ziba ari eshatu zifatanye zikabyara

inzira« cheminée » imwe. Iyi nzira ishyirwaho hakurikijwe aho umuyaga uganisha kugira ngo uzabashe gukurura

umwotsi.

6. Gukongeza no gukurikirana icyokezo

Habanzwa gucanwa amakara ku ruhande rw’icyokezo, yamara kuboneka akaba ariyo akoreshwa muri uwo muriro

wo gukongeza. Mu gihe hacanwa ayo makara, hashakwa uduti duto (udushami) n’imyase mito byifashishwa muri uko

gukongeza. Iyo hamaze kuboneka amakara, hafatwa twa dushami tukanagwa mu cyokezo tunagiwe hejuru muri wa

mwanya uba wagiye usigara hapangwa kugira ngo amakara ataza kumenwamo akagwa hasi akazima. Hakomezwa

kuyorwa kuri ya makara yacanywe ku ruhande hifashishijwe ibitiyo, akayorwa asukwa mu cyokezo

agatsindagirwamwo hakoreshejwe agati karekare kugira ngo icyokezo gifatwe gihereye hasi. Hagenda havangwa

Page 60: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

amakara na twa duti duto na ya myase kugeza icyokezo kirangije gufatwa neza. Iyo icyokezo kimaze gufatwa neza,

hatsindagirwamo ibiti hakuzuzwa wa mwobo noneho hejuru hagashyirwaho ibyatsi byinshi, hagatabwa vuba vuba.

Icyo gihe umwotsi utangira guca muri ya madirishya n’inzira yawo « cheminée ».

Iyo icyokezo cyamaze gufatwa kirakurikiranwa hakarebwa ahantu hose gishobora gutombokera. Iyo habonetse

ahatangiye kuzamuka umwotsi usa n’umweru werurutse hatari mu madirishya cyangwa muri « cheminée »

hashyirwa ibyatsi hagatabishwa itaka. Ibi bikorwa hirindwa guhagarara ku cyokezo cyafashwe kuko gishobora

kuroboka bityo kigateza impanuka ahubwo hafatwa ibiti bibiri bikegekwa ku cyokezo akaba aribyo byuririrwaho igihe

cyo kuzimya ahatobotse. Icyokezo gishya kizenguruka, iyo idirishya rya mbere risohotsemo umuriro ntacyo

rikorwaho, hashira akanya gato hagafatwa agati kagakozwamwo, yaba ari makara hagatsindagirwamwo ibyatsi

hagatabishwa itaka. Bikomeza kugenda bityo kugeza ubwo amadirishya yose arangiye hagakurikiraho inzira

y’umwotsi (igitembo). Nayo iyo umuriro uzamukamo hajombwa agati iruhande rwayo haboneka amakara igakuruzwa

isuka kuko iba ishyushye ikavanwaho, hagapfukwa nk’uko hapfutswe andi madirishya.

Hari igihe «cheminée» izamuka umuriro hakiri amadirishya atarashya, icyo gihe bisaba kwimura «cheminée»

igashyirwa mu rundi ruhande rutarashya. Hari n’igihe ibyo byose birangira hajombwamwo agati bikagaragara ko

hakiri ibiti bitarashya. Icyo gihe hacibwa amadirishya aho hakiri ibiti bitarashya akubakirwa neza ariko bigakorwa

vuba vuba kuko hashobora kwaka hagicibwa amadirishya. Iyo icyokezo kimaze gushya neza kirahozwa nkuko

byavuzwe ku bundi buryo haruguru. Iyo hamaze guhozwa icyokezo hategurwa ahazarurirwa amakara. Hategurwa

havanwaho imyanda (ibyatsi, itaka) biba biri iruhande, hagasigara ikibanza gisukuye. Kwarura hakoreshwa majagu

n’ibitiyo hakagenda hanyanyagizwa amakara muri cya kibanza cyatunganyijwe.

Iteka iyo hatwikwa amakara hirindwa ko anyagirwa, kuko iyo anyagiwe ata ubwiza bwayo.

Ifoto igaragaza ifuru yitwa Kazamanse

Page 61: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

4.2.3. Inkingi z’amashanyarazi

Iyo umuntu yifuza gukora inkingi z’amashanyarazi abitangira hakiri kare (Igihe cyo gutera ibiti bizavamo izo nkingi)

maze agatera ubwoko bw’ingemwe buzatanga ibiti byabugenewe (ni ukuvuga ibiti bigororotse cyane kandi bifite uruti

rwiburungushyuye neza) noneho akita ku ishyamba rye akurikije icyo azarikoresha.

a) Intambwe zikenerwa mu gukora inkingi z’amashyanyarazi.

Iyo ibiti bimaze kuboneka (bikuze) hakurikiraho gutoranya ibizavamo inkingi z’amashanyarazi, noneho

hagakurikiraho imirimo ikurikira:

1) Gutema ibyo biti;

2) Gukuraho igishishwa igiti kikiri kibisi;

3) Kumisha igiti amazi akagabanuka kugeza kuri 28% by’amazi ari mu giti (bikorwa hagati y’ibyumweru 6

kugeza ku mezi 6 bitewe n’uburyo bwakoreshejwe);

4) Kurunda neza ibiti kugira ngo bitagorama;

5) Kubicamo ingeri zigendanye n’ibipimo bikenewe;

6) Gushyiraho ibibirinda gusaduka;

7) Kubishyiramo umuti wabigenewe wo kubirinda udukoko no kubora biterwa n’ibihe bitandukanye ibyo biti

bizakoreshwamo ;

8) Kugenzura niba umuti wagiyemo neza ku bipimo byabugenewe;

9) Kubishyira mu bubiko bwabyo aho bitegereje kugurishwa.

b) Akamaro ko gukora inkingi z’amashyanyarazi

1) Byongera agaciro k’ibikomoka ku mashyamba

2) Inkingi zikenewe ziboneka hafi (mu gihugu)

3) Bigabanya amadovize ajya hanze igihugu gitumiza inkingi z’amashanyarazi hanze

4) Bitanga akazi ku banyagihugu

c) Ibipimo bikorwamo inkingi z’amashyanyarazi

Ibipimo by’inkingi z’amashanyarazi bitandukana hakurikijwe aho zizakoreshwa; bityo rero dushingiye ku

masoko y’inkingi z’amashanyarazi aboneka mu Rwanda, ibipimo bikunze gukoreshwa bikubiye mu

mbonerahamwe ikurikira:

Isoko Uburebure (m) Umubyimba ku mutwe w’inkingi (Cm)

REG mu Rwanda 9 12

9 14

9 15,5

12 14

14 16

Umeme yo muri Uganda 10 17

Kenya Power and Lighting

Company yo muri Kenya

10 18

11 18

Page 62: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

UMUGEREKA WA 1: AMOKO Y’IBITI BY’ISHYAMBA, IBIVANGWA N’IMYAKA N’IBYO MU MIJYI ABERANYE N’UTURERE KAMERE TW’IGIHUGU.

1. AMOKO Y’IBITI ATERWA NK’ISHYAMBA

NO AMAZINA Y’IBITI UDUCE TW’IGIHUGU AMOKO Y’IBITI ABERANYE NATWO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

1 Eucalyptus tereticornis X X X XX XX XX XX X X X X X X X

2 Eucalyptus camaldulensis x X X XX XX X XX XX

3 Eucalyptus microcorys x xx xx xx xx xx x xx

4 Eucalyptus globulus x x xx x x x xx xx xx xx xx

5 Eucalyptus maideni x x xx xx xx xx xx

6 Callitris robusta x xx x xx x x x x

7 Pinus caribaea xx xx xx xx x x

8 Pinus patula xx xx x x x x xx xx xx xx xx

9 Pinus kesiya x x x x xx xx xx xx

10 Pinus oocarpa xx x x x x

11 Podocarpus falcatus xx xx

12 Alnus acuminata x xx xx xx xx xx xx

13 Alnus nepalensis x xx xx xx xx xx xx

14 Croton megalocarpus x xx xx xx xx x

Page 63: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

15 Cedrella serrata x x x xx xx xx xx xx x x x x x x x x

16 Grevillea robusta xx xx xx xx xx xx xx xx x xx x x x x xx xx xx xx

17 Markhamia lutea x x x x xx xx xx x xx x xx xx xx xx

18 Polyscias fulva x x x x x xx xx xx xx xx

19 Pterygota mildbraedii xx xx

20 Maesopsis eminii xx xx xx x x x x

21 Newtonia buchananii xx xx x x xx xx

22 Ocotea michelsonii xx

23 Olea hochstetteri x

24 Prunus africana x

25 Strombosia globulifera x

Page 64: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

2. AMOKO Y’IBITI BIVANGWA N’IMYAKA N’UBWOROZI

NO AMAZINA Y’IBITI UDUCE TW’IGIHUGU AMOKO Y’IBITI ABERANYE NATWO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

1 Albizia gummifera x xx xx xx x x xx xx xx xx xx

2 Calliandra calothyrsus xx xx xx xx x xx xx xx xx x x x x xx xx xx xx

3 Cedrella serrata x x x xx xx xx xx xx x x x x x x x x

4 Macadamia integrifolia xx xx xx xx xx xx xx xx

5 Markhamia lutea x x x x xx xx xx x xx x xx xx xx xx

6 Polyscias fulva x x x x x xx xx xx xx xx

7 Grevillea robusta xx xx xx xx xx xx xx xx x xx x x x x xx xx xx xx

8 Pterygota mildbraedii xx xx

9 Alnus acuminata x xx xx xx xx xx xx

10 Alnus nepalensis x xx xx xx xx xx xx

11 Senna siamea x x x xx xx xx xx xx xx xx xx

12 Senna spectabilis x x xx xx xx xx xx xx xx xx xx

13 Sesbania sesban x x xx xx xx xx xx xx xx xx xx

14 Acrocarpus fraxinifolius x x xx xx xx xx xx x x x x

15 Croton megalocarpus x xx xx xx xx x

Page 65: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

16 Tephrosia vogelii x x x x x x x x x x x

17 Cajanus cajan x x x x x x x x x x x

18 Persea americana x x x x x x x x x x x x x x x x x x

19 Mangifera indica x x x x x x x

20 Citrus Sp. x x x x x x x x x x x

Page 66: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

3. AMOKO Y’IBITI ATERWA MU MIJYI, KU MIHANDA, AHARI INYUBAKO, KU MIGEZI N’IBIYAGA

NO AMAZINA Y’IBITI UDUCE TW’IGIHUGU AMOKO Y’IBITI ABERANYE NATWO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

1 Jacaranda mimosifolia X X X XX XX XX XX XX XX XX XX

2 Spathodea campanulata X X X XX XX XX XX XX

3 Casuarina equisetifolia, XX XX XX XX XX XX XX XX XX XX XX

4 Acrocarpus flaxinifolius x x xx xx xx xx xx x x x x

5 Bambusa vulgaris XX XX XX XX XX X X XX XX XX XX X X X X

6 Arundinaria alpina XX XX XX XX

7 Croton megalocarpus x xx xx xx xx x

8 Grevillea robusta xx xx xx xx xx xx xx xx x xx x x x x xx xx xx xx

9 Podocarpus falcatus xx xx

10 Delonix regia x x x

11 Terminalia menthaly xx xx xx xx xx xx x xx xx xx xx xx

12 Araucaria cunninghamiana xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx

13 Araucaria brasiliana xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx

14 Brachychitson acerifolius xx xx

15 Sesbania sesban x x xx xx xx xx xx xx xx xx xx

Page 67: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

16 Maesopsis eminii xx xx xx x x x x

17 Eucalyptus tereticornis X X X XX XX XX XX X X X X X X X

18 Eucalyptus camaldulensis Xx X X XX XX X XX XX

19 Eucalyptus microcorys x xx xx xx xx xx x xx

20 Eucalyptus globulus x x xx x x x xx xx xx xx xx

21 Eucalyptus maideni x x xx xx xx xx xx

22 Callitris robusta x xx x xx x x x x

23 Pinus caribaea xx xx xx xx x x

24 Pinus patula xx xx x x x x xx xx xx xx xx

25 Pinus kesiya x x x x xx xx xx xx

26 Pinus oocarpa xx x x x x

27 Mitragyna rubrostipulosa xx xx xx xx

28 Ficus thonningii xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx

Ibisobanuro (Gasana, 1988): 1 : Imbo, 2 : Impala iri ku butaka bukomoka ku makoro 3 : Impala y’igishonyi 4 : Imisozi miremire ya Cyangugu, 5 :Inkengero z’ikiyaga

cya Kivu, 6 : Umurambi wo mu majyepfo, 7 : Imisozi y’urubuye, 8 :Umurambi wa Bumbogo – Buliza, 9 : Amabanga y’isunzu rya Congo – Nil, 10 : Umurambi w’i

Burasirazuba, 11:Imisozi miremire y’u Bufundu n’u Bushiru,12 : Imisozi miremire y’u Budaha, Ndiza n’u Buberuka, 13 : Imisozi miremire y’amakoro, 14 :Imisozi miremire

y’ubutaka bw’amakoro y’imvange, 15 : Bugesera, 16 : Mayaga, 17 : Mutara, 18 : Kibungo y’iburasirazuba. XX: Ubwoko bw’igiti buberanye n’aho hantu kandi ni ho

butanga umusaruro uri hejuru. X : Ubwoko bw’igiti buberanye n’aho hantu kandi umusaruro uri hasi gato ugereranyije na XX.

Page 68: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ahandikwa ibyakozwe buri munsi cyangwa incamake y’ibyakozwe mu Cyumweru

MUTARAMA 2016

Kuwa gatanu 01

Kuwa gatandatu 02

Ku cyumweru 03 Icyumweru cya mbere 2016

Page 69: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 04

Kuwa kabiri 05

Kuwa gatatu 06

Page 70: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 07

Kuwa gatanu 08

Kuwa gatandatu 9

Page 71: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 10 Icyumweru cya kabiri 2016

Kuwa mbere 11

Kuwa kabiri 12

Kuwa gatatu 13

Page 72: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 14

Kuwa gatanu 15

Kuwa gatandatu 16

Page 73: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 17 Icyumweru cya gatatu 2016

Kuwa mbere 18

Kuwa kabiri 19

Kuwa gatatu 20

Page 74: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 21

Kuwa gatanu 22

Kuwa gatandatu 23

Ku cyumweru 24 Icyumweru cya kane 2016

Page 75: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 25

Kuwa kabiri 26

Kuwa gatatu 27

Kuwa kane 28

Page 76: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 29

Kuwa gatandatu 30

Ku cyumweru 31 Icyumweru cya gatanu 2016

Page 77: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA MUTARAMA 2015

Page 78: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

GASHYANTARE 2016

Kuwa mbere 01

Kuwa kabiri 02

Kuwa gatatu 03

Page 79: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 04

Kuwa gatanu 05

Kuwa gatandatu 06

Page 80: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 07 Icyumweru cya gatandatu 2016

Kuwa mbere 08

Kuwa kabiri 09

Kuwa gatatu 10

Page 81: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 11

Kuwa gatanu 12

Kuwa gatandatu 13

Page 82: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 14 Icyumweru cya karindwi 2016

Kuwa mbere 15

Kuwa kabiri 16

Page 83: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 17

Kuwa kane 18

Kuwa gatanu 19

Page 84: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 20

Ku cyumweru 21 Icyumweru cya munani 2016

Kuwa mbere 22

Page 85: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 23

Kuwa gatatu 24

Page 86: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 25

Kuwa gatanu 26

Page 87: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 27

Ku cyumweru 28 Icyumweru cya cyenda 2016

Kuwa mbere 29

Page 88: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA GASHYANTARE 2016

Page 89: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

WERURWE 2016

Kuwa kabiri 01

Kuwa gatatu 02

Kuwa kane 03

Page 90: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 04

Kuwa gatandatu 05

Ku cyumweru 06 Icyumweru cya cumi 2016

Kuwa mbere 07

Page 91: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 8

Kuwa gatatu 9

Kuwa kane 10

Page 92: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 11

Kuwa gatandatu 12

Page 93: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 13 Icyumweru cya cumi na kimwe 2016

Kuwa mbere 14

Kuwa kabiri 15

Page 94: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 16

Kuwa kane 17

Kuwa gatanu 18

Page 95: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 19

Ku cyumweru 20 Icyumweru cya cumi na kabiri 2016

Kuwa mbere 21

Kuwa kabiri 22

Page 96: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 23

Kuwa kane 24

Kuwa gatanu 25

Page 97: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 26

Ku cyumweru 27 Icyumweru cya cumi na gatatu 2016

Kuwa mbere 28

Page 98: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 29

Kuwa gatatu 30

Kuwa kane 31

Page 99: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA WERURWE 2016

Page 100: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 01 MATA 2016

Kuwa gatandatu 02

Ku cyumweru 03 Icyumweru cya cumi na kane 2016

Kuwa mbere 04

Page 101: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 05

Kuwa gatatu 06

Kuwa kane 07

Kuwa gatanu 8

Page 102: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 9

Ku cyumweru 10 Icyumweru cya cumi na gatanu 2016

Kuwa mbere 11

Page 103: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 12

Kuwa gatatu 13

Kuwa kane 14

Kuwa gatanu 15

Page 104: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 16

Ku cyumweru 17 Icyumweru cya cumi na gatandatu 2016

Kuwa mbere 18

Page 105: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 19

Kuwa gatatu 20

Page 106: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 21

Kuwa gatanu 22

Kuwa gatandatu 23

Page 107: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 24 Icyumweru cya cumi na karindwi 2016

Kuwa mbere 25

Kuwa kabiri 26

Page 108: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 27

Kuwa kane 28

Kuwa gatanu 29

Kuwa gatandatu 30

Page 109: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA MATA 2016

Page 110: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

GICURASI 2016

Ku cyumweru 01 Icyumweru cya cumi n’umunani

Kuwa mbere 02

kuwa kabiri 03

Page 111: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 04

Kuwa kane 05

Page 112: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 06

Kuwa gatandatu 07

Ku cyumweru 8 Icyumweru cya cumi n’icyenda 2016

Page 113: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 9

Kuwa kabiri 10

Page 114: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 11

Kuwa kane 12

Kuwa gatanu 13

Kuwa gatandatu 14

Page 115: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 15 Icyumweru cya makumyabiri 2016

Kuwa mbere 16

Kuwa kabiri 17

Page 116: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu18

Kuwa kane 19

Page 117: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 20

Kuwa gatandatu 21

Ku cyumweru 22 Icyumweru cya makumyabiri na rimwe 2016

Page 118: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 23

Kuwa kabiri 24

Page 119: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 25

Kuwa kane 26

Kuwa gatanu 27

Page 120: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 28

Ku cyumweru 29 Icyumweru cya makumyabiri na kabiri 2016

Kuwa mbere 30

Kuwa kabiri 31

Page 121: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA GICURASI 2016

Page 122: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

KAMENA 2016

Kuwa gatatui 01

Kuwa kane 02

Kuwa gatanu 03

Kuwa gatandatu 04

Page 123: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 05 Icyumweru cya makumyabiri na gatatu 2016

Kuwa mbere 06

Kuwa kabiri 07

Page 124: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 8

Kuwa kane 9

Page 125: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 10

Kuwa gatandatu 11

Ku cyumweru 12 Icyumweru cya makumyabiri na kane 2016

Kuwa mbere 13

Page 126: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 14

Kuwa gatatu 15

Kuwa kane 16

Page 127: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 17

Kuwa gatandatu 18

Ku cyumweru 19 Icyumweru cya makumyabiri na gatanu 2016

Kuwa mbere 20

Page 128: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 21

Kuwa gatatu 22

Page 129: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 23

Kuwa gatanu 24

Kuwa gatandatu 25

Page 130: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 26 Icyumweru cya makumyabiri na gatandatu 2016

Kuwa mbere 27

Kuwa kabiri 28

Page 131: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 29

Kuwa kane 30

Page 132: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA KAMENA 2016

Page 133: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

NYAKANGA 2016

Kuwa gatanu 01

Kuwa gatandatu 02

Ku cyumweru 03 Icyumweru cya makumyabiri na karindwi 2016

Page 134: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 04

Kuwa kabiri 05

Kuwa gatatu 06

Kuwa kane 07

Page 135: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 8

Kuwa gatandatu 9

Ku cyumweru 10 Icyumweru cya makumyabiri n’umunani 2016

Page 136: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 11

Kuwa kabiri 12

Kuwa gatatu 13

Page 137: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 14

Kuwa gatanu 15

Kuwa gatandatu 16

Page 138: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 17 Icyumweru cya makumyabiri n’icyenda 2016

Kuwa mbere 18

Kuwa kabiri 19

Page 139: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 20

Kuwa kane 21

Kuwa gatanu 22

Kuwa gatandatu 23

Page 140: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 24 Icyumweru cya mirongo itatu 2016

Kuwa mbere 25

Kuwa kabiri 26

Page 141: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 27

Kuwa kane 28

Page 142: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 29

Kuwa gatandatu 30

Ku cyumweru 31 Icyumweru cya mirongo itatu na kimwe 2016

Page 143: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA NYAKANGA 2016

Page 144: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

KANAMA 2016

Kuwa mbere 01

Kuwa kabiri 02

Kuwa gatatu 03

Kuwa kane 04

Page 145: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 05

Kuwa gatandatu 06

Ku cyumweru 07 Icyumweru cya mirongo itatu na kabiri 2016

Page 146: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 8

Kuwa kabiri 9

Kuwa gatatu 10

Page 147: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 11

Kuwa gatanu 12

Kuwa gatandatu 13

Ku cyumweru 14 Icyumweru cya mirongo itatu na gatatu 2016

Page 148: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 15

Kuwa kabiri 16

Kuwa gatatu 17

Page 149: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 18

Kuwa gatanu 19

Kuwa gatandatu 20

Page 150: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 21 Icyumweru cya mirongo itatu na kane 2015

Kuwa mbere 22

Kuwa kabiri 23

Page 151: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 24

Kuwa kane 25

Kuwa gatanu 26

Page 152: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 27

Ku cyumweru 28 Icyumweru cya mirongo itatu na gatanu 2016

Page 153: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 29

Kuwa kabiri 30

Kuawa gatatu 31

Page 154: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA KANAMA 2016

Page 155: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

NZERI 2016

Kuwa kane 01

Kuwa gatanu 02

Kuwa gatandatu 03

Page 156: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 04 Icyumweru cya mirongo itatu na gatandatu 2016

Kuwa mbere 05

Kuwa kabiri 06

Page 157: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 07

Kuwa kane 8

Kuwa gatanu 9

Page 158: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 10

Ku cyumweru 11 Icyumweru cya mirongo itatu na karindwi 2016

Kuwa mbere 12

Page 159: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 13

Kuwa gatatu 14

Kuwa kane 15

Page 160: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 16

Kuwa gatandatu 17

Page 161: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru 18 Icyumweru cya mirongo itatu n’umunani 2016

Kuwa mbere 19

Kuwa kabiri 20

Page 162: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 21

Kuwa kane 22

Page 163: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 23

Kuwa gatandatu 24

Ku cyumweru 25 Icyumweru cya mirongo itatu n’icyenda 2016

Page 164: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 26

Kuwa kabiri 27

Kuwa gatatu 28

Page 165: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 29

Kuwa gatanu 30

Page 166: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA NZERI 2016

Page 167: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

UKWAKIRA 2016

Kuwa gatandatu 01

Ku cyumweru 02 Icyumweru cya mirongo ine 2016

Kuwa mbere 03

Kuwa kabiri 04

Page 168: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 05

Kuwa kane 06

Kuwa gatanu 07

Page 169: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 8

Ku cyumweru 9 Icyumweru cya mirongo ine na rimwe 2016

Kuwa mbere 10

Kuwa kabiri 11

Page 170: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 12

Kuwa kane 15

Kuwa gatanu 14

Page 171: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 15

Ku cyumweru 16 Icyumweru cya mirongo ine na kabiri 2016

Kuwa mbere 17

Page 172: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 18

Kuwa gatatu 19

Kuwa kane 20

Kuwa gatanu 21

Page 173: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 22

Ku cyumweru 23 Icyumweru cya mirongo ine na gatatu 2016

Kuwa mbere 24

Page 174: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 25

Kuwa gatatu 26

Kuwa kane 27

Kuwa gatanu 28

Page 175: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 29

Ku cyumweru 30 Icyumweru cya mirongo ine na kane 2016

Kuwa mbere 31

Page 176: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA UKWAKIRA 2014

Page 177: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

UGUSHYINGO 2016

Kuwa kabiri 01

Kuwa gatatu 02

Kuwa kane 03

Kuwa gatanu 04

Page 178: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 05

Ku cyumweru 06 Icyumweru cya mirongo ine na gatanu 2016

Kuwa mbere 07

Page 179: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 8

Kuwa gatatu 9

Kuwa kane 10

Kuwa gatanu 11

Page 180: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 12

Ku cyumweru 13 Icyumweru cya mirongo ine na gatandatu 2016

Kuwa mbere 14

Page 181: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 15

Kuwa gatatu 16

Kuwa kane 17

Kuwa gatanu 18

Page 182: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 19

Ku cyumweru 20 Icyumweru cya mirongo ine na karindwi 2016

Kuwa mbere 21

Kuwa kabiri 22

Page 183: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatatu 23

Kuwa kane 24

Kuwa gatanu 25

Kuwa gatandatu 26

Ku cyumweru 27 Icyumweru cya mirongo ine n’umunani 2016

Page 184: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 28

Kuwa kabiri 29

Kuwa gatatu 30

Page 185: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KWA UGUSHYINGO 2016

Page 186: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

UKUBOZA 2016

Kuwa kane 01

Kuwa gatanu 02

Kuwa gatandatu 03

Page 187: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Ku cyumweru04 Icyumweru cya mirongo ine n’icyenda 2016

Kuwa mbere 05

Page 188: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 06

Kuwa gatatu 07

Kuwa kane 8

Page 189: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 9

Kuwa gatandatu 10

Ku cyumweru 11 Icyumweru cya mirongo itanu 2016

Kuwa mbere 12

Page 190: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 13

Kuwa gatatu 14

Kuwa kane 15

Kuwa gatanu 16

Page 191: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatandatu 17

Ku cyumweru 18 Icyumweru cya mirongo itanu na kimwe 2016

Kuwa mbere 19

Page 192: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kabiri 20

Kuwa gatatu 21

Kuwa kane 22

Page 193: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa gatanu 23

Kuwa gatandatu 24

Ku cyumweru 25 Icyumweru cya mirongo itanu na kabiri 2016

Page 194: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa mbere 26

Kuwa kabiri 27

Kuwa gatatu 28

Page 195: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

Kuwa kane 29

Kuwa gatanu 30

Kuwa gatandatu 31

Page 196: REPUBULIKA Y’ U RWANDA MINISITERI Y’UMUTUNGO …yeanrwanda.org/images/E_library/Agenda_Forestier.pdfKWAMP-PRICE) - B.P: 7418 Kigali – Rwanda - papstacoordinator@mina gri.gov.rw

AHANDIKWA INCAMACYE Y’IBYAKOZWE MU KWEZI KW’ UKUBOZA 2016