REPUBLIKA E KOSOVËS ZYRA E AUDITORIT TË PERGJITHSHEM · 3 ZYRA E AUDITORIT TË PËRGJITHSHEM -...

REPUBLIKA E KOSOVËS

ZYRA E AUDITORIT TË PERGJITHSHEM

Nr. dokumentit: 23.0.5-2011-08

RAPORT I AUDITIMIT

MENAXHIMI I TË HYRAVE NË KEK

Prishtinë, Korrik 2012

3

ZYRA E AUDITORIT TË PËRGJITHSHEM - Rr. Musine Kokollari Nr 16, Prishtinë 10000, Kosovë

Tel.: +381 (0) 38 2535 /244/236 - FAX: +381(0) 38 2535 122 /219 http://oag-rks.org/

TABELA E PËRMBAJTJES

Lista e shkurtesave ................................................................................................................ 4

Përmbledhje e përgjithshme ................................................................................................ 5

1 Hyrje ................................................................................................................................ 6

2 Opinioni i vitit të kaluar ............................................................................................... 8

3 Raportimi ........................................................................................................................ 9

4 Menaxhimi financiar - Të hyrat ................................................................................. 10

4.1 Buxheti i aprovuar dhe Rezultati financiar ................................................................. 10

4.2 Menaxhimi financiar i të hyrave .................................................................................. 11

4.3 Trajtimi i të hyrave nga energjia elektrike .................................................................. 11

4.4 Të hyrat tjera ................................................................................................................... 14

5 Trajtimi i të arkëtueshmëve ....................................................................................... 20

6 Kontrolli menaxherial ................................................................................................. 23

6.1 Sistemet e kontrollit të brendshëm .............................................................................. 23

6.2 Sisitemi i auditimit të brendshëm ................................................................................ 24

7 Konkluzioni i përgjithshëm mbi menaxhimin e të hyrave në KEK ..................... 26

Shtojca I. Komentet e KEK-ut dhe përgjigjja e ZAP-it ................................................... 27

4



Lista e shkurtesave

AB Auditimi i Brendshëm

AP Auditori i Përgjithshëm

ATK Administrata Tatimore e Kosovës

ISA Institucioni Suprem i Auditimit

KA Komiteti i Auditimit

LLA Llogaritë e Arkëtueshme

LMFPP Ligji 03/L-48 për Menaxhimin e Financave Publike dhe Përgjegjësitë

LPP Ligji për Prokurimin Publik nr.03/L-241 i ndryshuar me Ligjin nr. 04/L-

042 në fuqi prej 05.10.2011

MF Ministria e Financave

MF/K Menaxhimi Financiar dhe Kontrolli

NP Ndërmarrje Publike

ONISA Organizata Ndërkombëtare e Institucioneve Supreme të Auditimit

(INTOSAI)

PVF Pasqyrat Vjetore Financiare

SNISA Standardet Ndërkombëtare të Institucioneve Supreme të Auditimit (ISSAI)

SNK Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit

SNRF Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar

TVSH Tatimi mbi Vlerën e Shtuar

ZAP Zyra e Auditorit të Përgjithshëm

ZRrE Zyra Rregullative e Energjisë

5



Përmbledhje e përgjithshme

Ky auditim ka për objektivë cilësinë e menaxhimit të procesit të të hyrave në KEK për

vitin 2011.

Ne kemi rishikuar sistemet e menaxhimit financiar dhe të kontrollit në këtë ndërmarrje,

duke përfshirë testimet dhe procedurat e nevojshme për të dhënë një konkludim lidhur

me këtë proces.

Të hyrat në KEK kanë një trend pozitiv, në vitin 2011 ato janë ngritur për 8% në raport me

vitin paraprak. Inkasimi po ashtu ka shënuar rritje për rreth 3% dhe ka arritur në 91% nga

shuma e faturuar. Borxhet e grumbulluara janë mjaftë të larta. Humbjet e energjisë janë

zvogëluar për 3% këtë vit, por ato janë ende shumë të larta apo rreth 37%.

Kemi vërejtur një përkushtim të menaxhmentit në implementimin e këshillave tona të

dhëna në auditimin e përkohshëm. Ato kishin të bëjnë me krijimin e rregulloreve dhe

politikave mbi menaxhimin e të hyrave tjera, krijimin e bazës unike për regjistrimin e tyre

si dhe emërimin e zyrtarit të të hyrave në nivel të KEK-ut. Këto këshilla ende janë në

fazën e implementimit

Sistemi i faturimit të energjisë përcillet me dobësi të ndryshme dhe pamundësia e

përmirësimit të tyre ndikon në besueshmërinë e sistemit. Humbjet e energjisë janë mjaftë

të larta. Mungesa e shtrirjes së faturimit në veri të territorit të Kosovës i rritë edhe më

tepër ato. Kontratat lidhur me të hyrat tjera brenda KEK-ut nuk janë menaxhuar dhe

mbikëqyrur si duhet. Mungesa e trajtimit të duhur dhe me kohë e borxheve si dhe

validiteti i dyshimt i disa prej tyre janë tregues negativ për menaxhimin dhe afarizmin e

KEK-ut.

Sistemi i menaxhimit financiar dhe kontrolleve lidhur me të hyrat në KEK ka ende

mangësi dhe dobësi të theksuara. Prania e tyre në vazhdimësi do të dëmtoj procesin e të

hyrave dhe afarizmin e kompanisë në përgjithësi.

Me qëllim që të përmirësohet funksionimi i sistemit të menaxhimit financiar dhe

kontrolleve të brendshme, ne rekomandojmë Bordin të sigurojë se drejtori menaxhues të:

Merr veprimet e duhura për analizimin e shkaqeve të humbjes së energjisë;

Bëhet një analizë e përgjithshme e sistemit të faturimit, në mënyrë që sistemi të

jetë i besueshëm;

Trajtimi i duhur i borxheve, analizimi më i mirë i llogarive të arkëtueshme dhe

sigurimi i validitetit të tyre; dhe

6



Të vendoset një sistem funksional i kontrollit, të krijojë një mjedis transparent në

menaxhimin e të hyrave, duke filluar nga sistemi i faturimit të energjisë e deri të

kontratat e nëshkruara për shitjet tjera në KEK.

Menaxhmentit të KEK-ut i është dhënë mundësia për të dhënë komente mbi draftin e

këtij raporti. Një çështje e papërfunduar, për të cilën ne si auditor dhe subjekti i audituar

ende kemi pikëpamje të ndryshme lidhur me konkluzionin tonë, mund ta gjeni në

Shtojcën 1.

Më tutje, Menaxhmenti i KEK-ut është zotuar që do ti bëjnë të gjitha përpjekjet për ti

adresuar të gjitha rekomandimet e dhëna.

1 Hyrje

Ky auditim ka të bëjë me menaxhimin dhe rregullsinë e procesit të të hyrave të KEK-ut

për vitin e përfunduar më 31 dhjetor 2011.

Për auditimin e Pasqyrave Financiare në tërësi, në bazë të kërkesave ligjore KEK-u ka

lidhur kontratë me një firmë private të auditimit.

Është përgjegjësi e Bordit të KEK-ut të vendosë sistem funksional të menaxhimit të të

hyrave dhe të sigurojë menaxhim të mirë financiar. KEK-u duhet të përgatisë pasqyrat

dhe raportet financiare në përputhje me Standardet Ndërkombëtare të Kontabilitetit dhe

Raportimin financiar në bazë të parimit akrual të kontabilitetit.

Auditimi Menaxherial është definuar si verifikim i kontrolleve, vlerësim i menaxhimit

financiar, duke përfshirë ekzaminimin e raporteve financiare si dhe vlerësimin e tyre. Në

këtë auditim ne kemi analizuar:

Nëse pasqyrat vjetore financiare japin një pamje të drejtë lidhur me llogarinë e të

hyrave dhe çështjeve financiare lidhur me to për periudhën e auditimit;

Nëse të dhënat financiare lidhur me të hyrat, sistemet dhe transaksionet janë në

pajtim me ligjet dhe rregulloret në fuqi;

Për përshtatshmërinë e funksioneve të kontrollit të brendshëm lidhur me procesin

e të hyrave dhe të auditimit të brendshëm; dhe

Për të gjitha çështjet të cilat dalin apo kanë të bëjnë me këtë auditim.

Ne kemi kryer auditimin e përkohshëm të KEK-ut. Gjatë asaj faze të procesit të auditimit,

kemi adresuar cilësinë e menaxhimit financiar dhe kontrollet.

7



Në fazën e përkohshme të këtij auditimi kemi dhënë 5 këshilla kryesore për

menaxhmentin e KEK-ut, lidhur me përmirësimin e sistemit në procesin e të hyrave.

Menaxhmenti i KEK-ut i ka pranuar këshillat tona dhe ka filluar menjëherë

implementimin e tyre aty ku ishte e mundur. Ne jemi të kënaqur me fillimin e adresimit

të menjëhershëm të tri këshillave kryesore, ndërsa dy prej tyre janë në proces.

Këshillat e adresuara kishin të bëjnë me krijimin e sistemit adekuat të procesit të të

hyrave siq janë: Nxjerrja e rregulloreve dhe procedurave adekuate për të hyrat tjera;

krijimi i bazës unike të regjistrimit dhe raportimit lidhur me to, si dhe emërimi i zyrtarit

të hyrave në nivel të KEK-ut. Ndërsa, në proces janë këshillat për funksionimin e

kontrolleve për të hyrat në përgjithësi dhe adresimi i rekomandimeve të AB-së.

Memorandumi i auditimit, në rastin tonë është dorëzuar në dhjetor 2011.

Me qëllim të përmbushjes së përgjegjësive tona për auditimin e KEK-ut, ne kemi

ndërmarrë aktivitetet si në vijim:

Kemi rishikuar rezultatin në pasqyrat vjetore financiare të KEK-ut në raport me

planifikimin e miratuar për vitin 2011;

Kemi përcaktuar nëse raportimi financiar i KEK-ut është bërë në pajtim me SNRF

në bazë të kontabilitetit akrual si dhe kërkesave ligjore të aplikuara në vend për

raportimin financiar të NP-ve;

Kemi zbatuar një kombinim të mostrimit sipas gjykimit dhe sipas rastit, në

përzgjedhjen e transaksioneve për testim;

Kemi kryer vlerësimin e kontrolleve të brendshme dhe testimin e tyre sipas

nevojës;

Kemi kryer testime substanciale gjithëpërfshirëse mbi transaksionet financiare;

Jemi mbështetur në një lloj kombinimi të intervistave, rishikimeve analitike,

rishikimin e dokumenteve dhe verifikimin fizik për të vlerësuar vlefshmërinë dhe

rregullsinë e transaksioneve financiare; dhe

Kemi vlerësuar cilësinë e punës së Njësisë së Auditimit të Brendshëm në KEK

lidhur më fushën tonë audituese.

Në këtë raport ne përmbledhim auditimin e këtij viti lidhur me menaxhimin dhe

rregullsinë e procesit të të hyrave, dhe japim një konkludim mbi cilësinë dhe

funksionimin e tyre për vitin 2011.

8



2 Opinioni i vitit të kaluar

Vitin e kaluar Pasqyrat Vjetore Financiare (PVF) të KEK-ut janë audituar nga kompania

private e auditimit Deloitte. Për PVF-të të vitit 2010 ishte dhënë Opinion i kualifikuar.

Bazat për kualifikimin e opinionit ishin kufizimet në fushëveprimin e auditimit sa i

përket: numërimit fizik të inventarit në mungesë të pjesëmarrjes se auditorit, saktësisë së

saldove të tyre në fund të vitit dhe saldo fillestare më 1 janar 2010, si dhe ndikimet e tyre

të mundshme në pasqyren e të ardhurave dhe rrjedhën e parasë për vitin e përfunduar

me 31 dhjetor 2010.

Si çështje të theksuara ishin vazhdueshmëria e varësisë nga grantet Qeveritare si dhe

çështjet lidhur me mungesen e analizës së dëmtimit të mjeteve në çmimin e rregulluar të

energjisë elektrike, pronësinë e aseteve në librat e KEK-ut, taksat dhe metodat e

zhvlerësimit të aseteve.

Lidhur me vitin 2011, PVF-të e KEK-ut janë audituar nga kompania e jashtme e pavarur

e auditimit ”Grant Thornton”. Kjo kompani ka dhënë opinion të pakualifikuar me theksim të

disa çështjeve.

9



3 Raportimi

KEK-u është Ndërmarrje Publike Qendrore. Drejtori Menaxhues i KEK-ut i raporton

Bordit të Drejtorëve, ndërsa Bordi raporton në Ministrinë për Zhvillim Ekonomik

përkatësisht të Njësia për Politika dhe Monitorim të Ndërmarrjeve Publike. Raportimi

bëhet përmes raporteve tremujore të cilat KEK-u i bënë publike dhe i pasqyron rezultatet

financiare për veprimtarinë e saj. Në fund të vitit dorëzohet raporti vjetor i kompanisë i

cili përfshin ngjarjet vjetore financiare dhe operative. Raportet dhe Pasqyrat Financiare të

KEK-ut përgatiten në bazë të SNRF dhe SNK të sektorit publik sipas parimit akrual të

Kontabilitetit.

KEK-u ka dorëzuar me kohë raportin vjetor të saj. Po ashtu ka përgatitur PF në përputhje

me kornizën e raportimit të jashtëm të NP-ve.

Në këtë auditim ne kemi analizuar draft pasqyrat vjetore sa i përket të hyrave.

Ne analizuam cilësinë e informatave në pasqyra dhe raporte dhe kemi shpalosur

mangësitë në vijim:

Vlefshmëria e disa saldove të arkëtueshmeve të paraqitura në pasqyrat financiare

është e dyshimtë, vlera e tyre nuk përputhet me shënimet e blerësve e në disa

raste nuk janë konfirmuar nga klientet; dhe

Faturat lidhur me të hyrat në disa raste janë regjistruar me vonesë në kontabilitet,

si rrjedhojë ka ndikim në saktësinë dhe plotësinë e raporteve financiare.

Mungesa e plotësisë dhe validitetit rreth llogarive të arkëtueshme dhe vonesa në

regjistrimet e duhura kontabël ka ndikim në besueshmërinë e raportimit. Po ashtu plani

kontabël i KEK-ut ka nevojë të rishikohet.

Konkluzioni

KEK-u ka dorëzuar Raportin vjetor dhe Pasqyrat Financiare me kohë. Mirëpo , kualiteti i

informatave lidhur me të hyrat dhe të arkëtueshmet kërkojnë verifikim. Sistemi i

kontrollit për të hyrat ka nevojë të përmirësohet që të sigurohet cilësi dhe besueshmëri e

informacioneve që përmbajnë raportet financiare.

Rekomandimi 1

Rekomandojmë Bordin e KEK-ut që të sigurojë se Drejtori Menaxhues do të iniciojë:

Që sistemi i kontrollit në financa të forcohet për të siguruar raportim cilësor lidhur

me të hyrat dhe analizimin e të arkëtueshmeve.

10



4 Menaxhimi financiar - Të hyrat

4.1 Buxheti i aprovuar dhe Rezultati financiar

Analiza e Rezultatit në Pasqyrat Vjetore Financiare kundrejt Buxhetit të Aprovuar tregon:

Tabela 1 Burimet e të hyrave – aktualet ndaj buxhetit 000 (€)

Burimet e fondeve buxhetore

Buxheti

fillestar

2011

Buxheti i

rishikuar 2011

Realizimi

2011

Realizimi

2010

Gjithsej 238,050 238,470 259,487 238,827

Të hyrat nga furnizimi me

energji 186,240 189,220 189,377 172,553

Eksporti i energjisë 9,200 9,200 15,264 9,580

Të hyrat nga KOSTT 6,060 5,400 3,578 4,319

Total nga energjia 201,500 203,820 208,220 186,452

Të hyrat tjera jashtë inkasimit 3,500 7,300 12,457 8,320

Subvencioni për import 33,050 27,350 27,350 39,021

Njohja e të hyrave nga

amortizimi i mjeteve 0 0 10,683 5,034

Rishikimi i buxhetit ishte bërë në qershor të vitit 2011 dhe ishte aprovuar nga bordi i

KEK-ut. Realizimi i të hyrave vetanake është më i lartë se parashikimi i tyre. Tejkalimi

ishte në të gjitha llojet e të hyrave me përjashtim të humbjeve nga KOSTT-i . Subvencioni

për import ishte zbritur për 5.7 milion€. Ndërsa krahasuar me vitin 2010 të hyrat në total

janë më të larta për rreth 8%.

KEK-u nuk kishte arritur të parashikoj si duhet të hyrat tjera te vitit 2011 edhe pas

rishikimit të buxhetit në pjesen e dytë të vitit. Planifikimi adekuat buxhetor do të krijonte

një parashikim më real financiar vjetor dhe do ti ndihmojë kompanisë në afarizmin e saj.

11



4.2 Menaxhimi financiar i të hyrave

Në pasqyra dhe raporte financiare KEK-u raporton këto lloje te të hyrave (000€):

Të hyrat nga veprimtaria – energjia 208,220€;

Të hyrat nga grantet 38,033€; dhe

Të hyrat tjera 13,234€.

4.3 Trajtimi i të hyrave nga energjia elektrike

Të hyrat nga energjia janë të ndara sipas grupeve tarifore prej 4kV deri 35kV dhe

konsumatorët e mëdhenjë 110-220kV. Të dhënat lidhur me grupin e parë regjistrohen në

programin CCP1. dhe në mënyrë automatike barten në sistemin CAS. Ndërsa faturimet e

konsumatorëve të mëdhenjë mbahen të veçanta në programin RCS. Këto krijohen nga

Divizioni i Furnizimit në kuadër të KEK-ut. Menaxhimi dhe raportimi financiar i këtyre

të hyrave bëhet nga qendra kryesore e kontabilitetit në nivel të KEK-ut.

KEK-u ka raportuar se prodhimi i energjisë në vitin 2011 ishte rreth 5.6milionMW/h, apo

rreth 8% më shumë se në vitin 2010 në nivel bruto. Prej saj janë faturuar rreth

3.5milionMW/h apo mbi 63% e prodhimit. Niveli i faturimit të energjisë së prodhuar ka

shënuar rritje në krahasim me vitin 2010 për rreth 3%.

Numri i konsumatorëve në fillim të viti 2011 ishte 424,234. Gjatë vitit numri i

konsumatorëve është rritur për rreth 20,000 dhe ka arritur në 441,884 konsumatorë aktiv

të regjistruar. Niveli i inkasimit të energjisë ka shënuar rritje dhe ka arritur rreth 91% në

raport me faturimin.

Të hyrat nga energjia në vitin 2011 janë 208,220mijë€ duke përfshirë eksportin dhe të

hyrat nga KOSTT-i, ndërsa vetëm nga furnizimi me energji janë 189,377mijë€. Lidhur me

këto ne kemi testuar 155 mostra (faturime) sipas konsumatorëve individual. Janë

analizuar të dhënat e katër distrikteve të KEK-ut. Një analizë më detaje e kemi kryer në

Distriktin e Prishtinës (DPR).

Faturimi i energjisë bëhet sipas rregullave dhe kushteve për furnizim me energji të

nxjerrura nga Zyra e Rregullatorit për Energji (ZRrE). Tarifat e energjisë janë të aprovuara

nga ZRrE-ja. Lidhur me procesin e faturimit menaxhmenti i KEK-ut ka nxjerr urdhëresë

për leximin e njehsorëve që sipas tij duhet të bëhet një herë në muaj.

1 CCP – program softuerik për përkudesje ndaj konsumatorëve; CAS – sistem i kompjuterizuar i kontabilitetit; RCS – sistem i dizajnuar nga KEK-u për menaxhimin e të dhënave për të hyrat tjera.

12



Auditimi ynë ka identifikuar dobësi dhe disa mangësi në menaxhimin dhe faturimin e të

hyrave nga energjia.

Humbjet e energjisë së prodhuar për shitje, janë në nivel të lartë

KEK-u nuk arrinë të faturoj rreth 37% të energjisë së prodhuar. Prej tyre 16.8% nuk

faturohen për shkak të humbjeve teknike apo që krijohen nga shpërndarja e energjisë.

Ndërsa humbjet komerciale janë rreth 20%, këtu janë përfshirë edhe 4.5% humbjet në

pjesën veriore të Kosovës. Humbjet komerciale shkaktohen nga përdorimi ilegal i

energjisë si dhe pamundësia e matjes dhe faturimit nga ana e KEK-ut.

Nivelin më të lartë të humbjeve e ka Distrikti i Mitrovicës (DMI), ku humbjet janë rreth

63%. Kjo përqindje e lartë rrjedhë nga pamundësia e faturimit të energjisë në pjesën

veriore të territorit të Republikës së Kosovës, për shkak të rrethanave aktuale në vend.

Humbjet janë të përfshira në formimin e çmimit të energjisë, i cili ju ngarkohet

konsumatorëve të KEK-ut përmes tarifave të energjisë.

Numër i lartë i konsumatorëve pa kontratë

Gjatë vitit 2011 KEK-u kishte të regjistruar 441,884 konsumatorë aktiv. Prej tyre 166,280

apo rreth 38% nuk janë të pajisur me kontratë. Pjesa më e madhe e konsumatorëve pa

kontratë janë të regjistruar para vitit 1999. Pajisja e konsumatorëve me kontratë është

kërkesë e ligjeve dhe rregullave vendore për furnizim me energji elektrike.

Lidhur me nivelin e humbjeve të energjisë dhe numrin e konsumatorëve pa kontratë,

konkluzioni ynë është i bazuar në raportet e KEK-ut. Ne nuk kemi bërë ndonjë analizë

lidhur me saktësinë e tyre.

Faturim pa njehsor apo në formë paushall

Gjatë vitit 2011 në mungesë të njehsorëve 1,041,745€ janë faturuar në formë paushall. Në

DPR për vitin 2011 janë faturuar 8,669€ në këtë mënyrë. Nuk dihet se kujt i janë faturuar,

pasi që në faturë nuk figuron fare emri i konsumatorit. Ndërsa borxhi për këtë mënyrë të

faturimit është mbi 82,000€. Kjo i vë në dyshim të hyrat e regjistruara si dhe pronësinë e

borxhit të krijuar.

Numër i lartë i ankesave nga konsumatorët si dhe numër i lartë i padive të KEK-ut

Raportet e KEK-ut tregojnë se këtë vit KEK-u ka pranuar 27,417 ankesa nga konsumatorët

e tij. Numri më i madh i tyre kishte të bëjë me lexim jo korrekt të njehsorëve dhe ankesa

të tjera. Gjatë vitit 2011 janë shqyrtuar 32,086 raste. Këtu janë përfshirë edhe ankesa të

bartura nga vitet e mëhershme si dhe vetinicimi nga Departamentet brenda KEK-ut.

13



Në anën tjetër në vitin 2011 KEK-u ka paraqitur në gjykatë rreth 5,380 raste kryesisht

lidhur për shfrytëzim ilegal të energjisë elektrike. Por sipas zyrtarëve të kompanisë ende

nuk është përfunduar asnjë prej rasteve të vitit 2011 nga ana e Gjykatës.

Procesi i faturimit përmban gabime dhe dobësi që ndikon në besueshmërinë e procesit

Ne kemi identifikuar numër të lartë të faturave të gjeneruara me vlerë zero dhe vetëm me

tarifë fikse. Numrin e tyre për katër distrikte e kemi paraqitur në formë tabelare:

Tabela 2 Numri i faturave me vlerë zero dhe vetëm me tarifë fikse për vitin 2011 (€)

Faturat me

vlerë zero (0 €)

Faturat me tarifë fikse

amvisëri (2.41€)

Faturat me tarifë fikse

biznese (3.39€)

DPR 10,971 159,033 58,835

DPZ 3,860 117,848 31,356

DPE 2,580 98,117 32,998

DMI 5,711 62,638 20,217

Totali për 4

distrikte 23,122 437,636 143,406

Ne analizuam në detaje disa raste për ti nxjerrë arsyet që i shkaktojnë këto lloje të

faturimit.

Disa prej tyre shkaktohen nga veprimet e marra nga KEK-u në përputhje me rregullat e

furnizimit me energji, siç janë: ndërrimi i njehsorëve për shkak të problemeve në matjen e

energjisë, leximi jo i rregullt dhe i pa saktë, dëmtimi i njehsorit, kur hargjimi i energjisë

është zero dhe raste tjera të keqpërdorimit të energjisë të njohura nga KEK-u.

Për shkak të numrit të madh të faturave jo valide, nuk përjashtohet mundësia e

parregullsive tjera të shkaktuara nga konsumatorët apo mosveprimet e KEK-ut.

Ne kemi identifikuar dy raste ku një konsumator me një numër të njehsorit kishte

dy numra identifikues dhe gjatë vitit i janë lëshuar nga dy fatura mujore, shumica

e tyre me tarifë fikse;

Rasti tjeter ishte konsumatori i cili është shkyçur nga KEK-u në vitin 2008, por ai

është aktiv dhe prej asaj kohe faturohet me tarfë fikse.

Auditimi ynë ka përfshirë vetëm disa mostra të cilat treguan llojet e problemeve në

procesin e faturimit. Andaj zbulimin, analizimin dhe eliminimin e këtyre mangësive

duhet ta bëjë menaxhmenti i KEK-ut.

14



KEK-u ka marrë veprime lidhur me përmirësimin e gjendjes, por dobësitë janë evidente

dhe rezultati është ende i mangët, andaj një analizë e thellë nga menaxhmenti është e

nevojshme.

Konkluzioni

Niveli i lartë i humbjeve të energjisë paraqet sfidë për KEK-un. Pamundësia e faturimit

dhe menaxhimit në pjesën veriore të territorit të Kosovës ka ndikim në humbjet e

energjisë, tarifat dhe në afarizmin e kompanisë.

Sistemi i faturimit në KEK ende nuk siguron besueshmëri të plotë. Niveli i gabimeve dhe parregullsive është i lartë në procesin e matjes, leximit dhe faturimit të energjisë Kompania nuk ka arritur ende të ketë sistem të qëndrueshëm për të hyrat (faturimin) dhe nuk ka kontrolle dhe mbikëqyrje të mirë në këtë proces.

Rekomandimi 2


Marrjen e veprimeve të duhura për analizimin e shkaqeve të humbjes së energjisë, të bëhet eliminimi i tyre dhe të përmirësohet përformanca në kompani;

Që faturimi i energjisë dhe borxhet në pjesën veriore të Kosovës të konsiderohen me prioritet të arsyeshëm nga KEK-u dhe Aksionari i saj (Qeveria e Kosovës);

Konsumatorët të pajisen me kontrata të furnizimit me energji, të vendosen njehsorët për secilin konsumator për eliminimin e faturimit paushall;

Analizimin e shkaqeve të numrit të lartë të ankesave nga konsumatorët dhe të eliminohen ato, po ashtu të merren veprimet e duhura ndaj konsumatorëve të papërgjegjshëm; dhe

Një analizë e përgjithshme e sistemit të faturimit. Të eliminohen faturat me vlerë zero, tarifë fikse dhe në përgjithësi faturimet e dyshimta.

4.4 Të hyrat tjera

Të hyrat tjera të krijuara nga Divizionet e KEK-ut raportohen nga qendra kryesore e

kontabilitetit nëpërmjet programit CAS. Mirëpo faturat lëshohen nga Divizionet

përkatëse ku krijohen të hyrat. Divizionet të dhënat lidhur me të hyrat e krijuara i mbajnë

në programin RCS i cili monitorohet nga zyrtari i të hyrave.

Të hyrat tjera të raportuara në PF për vitin 2011 janë 13,234mijë€, këtu janë përfshirë këto

të hyra:

15



Tabela 3 Të hyrat tjera (€)

Përshkrimi Vlera në €

Të hyrat nga shitja e thëngjillit dhe hirit 2,334,346

Të hyrat nga shërbimet dhe avulli 1,564,079

Të hyrat nga pëlqimet energjetike, penalet, pjesëmarrja në tender etj. 3,942,562

Të hyrat nga qiraja dhe tjera 209,708

Të hyrat e jashtëzakonshme dhe nga vitet e mëhershme 4,506,721

Gjithsejë të hyrat tjera 12,457,416

Të hyrat financiare, interesi 776,738

Totali 13,234,153

4.4.1 Të hyrat nga shitja e thëngjillit

Të hyrat nga shitja e thëngjillit për vitin 2011 janë 2,201,043€. Auditimi ynë ka përfshirë

testimin e mostrave në vlerë prej 563,808€, apo shitjet për Kosova Thëngjillin sh.a.

Shitja e thëngjillit është bërë në bazë të marrëveshjes të nënshkruar në Maj/2007 për një

periudhë 2 vjeçare. Në vitin 2009 kjo marrëveshje ishte vazhduar me një aneks deri në

Nëntor 2011.

Matjet e thëngjillit të shitur nuk ishin monitoruar si duhet

Matjet e Thëngjillit ishin bërë në dy mënyra, përmes peshimit me kamion dhe përmes

mbushjes se autokllavave.

Autokllavat janë të vendosura në ambientet e Kosova thëngjillit sh.a dhe kapaciteti i tyre

është përcaktuar të jetë përafërsisht 30 tonë. Matja e tyre është bazuar vetëm në raportet

që Kosova Thëngjilli i ka dërguar KEK-ut. Sipas këtyre raporteve është bërë faturimi i

thëngjillit.

Në ketë rast mungonin dëshmitë mbi kontrollet e ushtruara nga KEK-u për te siguruar

matje dhe numërim të saktë të mbushjës se autokllavave me thëngjill.

Ndërsa të rasti i matjes me kamion procesi është kryer në ambientet e KEK-ut dhe në

prani të zyrtarit përgjegjës në bazë të rregullave të percaktuara.

16



Konkluzion

Nuk është dokumentuar funksionimi i kontrolleve lidhur me matjen e sasisë së thëngjillit

në rastin e matjës përmes autokllavave. Andaj nuk ka siguri se matja është e plotë dhe në

përputhje me rregullat e përcaktuara.

4.4.2 Të hyrat nga shitja e hirit dhe avullit

Të hyrat nga shitja e hirit për vitin 2011 janë 131,556€ ndërsa nga shitja e avullit 362,488€.

Në kemi audituar dy kontrata për shitjen e hirit, në vlerë prej 16,318€. Për shitjen e avullit

ishte vetëm një kontratë dhe ne kemi testuar faturat në vlerë prej 116,305€. Lidhur me

këto të hyra kemi identifikuar dobësit në vijim.

Kontrata për shitjen e hirit nuk është realizuar sipas afateve të përcaktuara

Kohëzgjatja e kontratës në mes të KEK sh.a dhe Trepça–Mitrovicë është përcaktuar të jetë

45 ditë nga dita e fillimit. Shitja e hirit ka vazhduar mbi 6 muaj pas skadimit të kësaj

kontrate. Menaxhmenti nuk ka marrë ndonjë veprim lidhur më këtë. Kjo është tregues i

monitorimit të dobët të kontratave të tilla.

Konkluzion

Monitorimi dhe kontrolli i shitjeve të hirit dhe avullit nuk ishte i mjaftueshëm. Mungonte

mbikëqyrja e duhur e kontratave lidhur me to dhe nuk kishte mekanizëm i cili do të

diktonte skadimin dhe mos zbatimin adekuat të tyre.

4.4.3 Të hyrat nga shitja e mbeturinave

Të hyrat e realizuara nga shitja e mbeturinave gjatë vitit 2011 janë në vlerë prej 418,455€.

Prej tyre pjesën më të madhe e përbën shitja e mbeturinave të metalit 98% apo 411,149€,

ndërsa pjesa tjetër janë shitja e vajrave dhe e gomave.

Ne i kemi testuar gjithsej dhjetë mostra prej të cilave gjashtë mostra nga shitja e

mbeturinave të metalit, tri mostra nga shitja e mbeturinave të vajit dhe një mostër nga

shitja e gomave. Testimet tona kanë shpalosur të gjeturat në vijim:

Nuk është bërë klasifikim i metaleve dhe nuk është hulumtuar tregu me rastin e shitjes së tyre

Mbeturinat metalike të cilësuara si SKRAP2 përmbajnë lloje të ndryshme të metaleve si

krom, çelik, hekur, alumin, bakër dhe llojet të tjera të metaleve të cilat kanë dallim në

2 SKRAP – material i papërdorshëm - mbeturinat metalike dhe të tjera

17



cilësi dhe vlerë. KEK-u nuk i ka klasifikuar këto metale pavarësisht dallimit të tyre dhe i

ka shitur si metale të kombinuara me çmim të njëjtë për njësi.

Gjatë shitjes së metaleve-SKRAP janë ndjekur procedurat e shitjes në formë ankandi

publik, dhe fitues ka qënë çmimi më i lartë i ofertuar (0.21€/kg- me TVSH). Por caktimi i

çmimit si prag për konkurrim ishte bërë pa u bërë hulumtimi i çmimit të tregut.

KEK-u kishte përcaktuar çmimin prej 0.16€/kg (përfshirë TVSH-në) si prag për

kualifikim të konkurruesve. Ky çmim është caktuar duke u bazuar në procedurën e

shitjes së vitit paraprak. Nuk ishte bërë analizë dhe hulumtim që ky çmim të jetë në

përputhje me çmimin e tregut në kohën e tenderimit. Çështja e çmimit të ultë është

adresuar edhe nga Auditimi i Brendshëm në procedurën e shitjes së vitit paraprak për

shitjen e SKRAP-it, përkatësisht shitjen e telit të bakrit.

Në specifikacionin e tenderit janë futur pajisje për shitje të cilat ishin si të përdorshme në

regjistrat e ndërmarrjes

Në Termocentralin Kosova A janë identifikuar disa pajisje (Trafo T2 dhe Trafo T4) të cilat

janë përfshirë në ofertën e shitjes pa u shlyer si të papërdorshme nga regjistrat e KEK-ut.

Rreth gjashtë muaj pasi ato janë kontraktuar, KEK-u ka marrë vendim për formimin e

komisionit për të vlerësuar gjendjen teknike të këtyre transformatorëve. Mirëpo prap nuk

ishte bërë ndonjë vlerësim i tyre. Në prill të vitit 2012, apo një vit pas nënshkrimit të

kontratës është nxjerrë propozimi për hedhjen e tyre në SKRAP.

Kontraktimi i pajisjeve të përdorshme për shitje si SKRAP tregon për menaxhim jo të

mirë dhe mungesë të kontrolleve me rastin e shitjes së mbeturinave metalike.

Shitja e metaleve në disa divizione ka tejkaluar sasinë e planifikuar

Në specifikacionin e mallit të ofruar për shitje është përcaktuar sasia e përafërt e

mbeturinave metalike për shitje që i posedon çdo divizion. Në Divizionin e Prodhimit të

Qymyrit (DPQ) sasia e ofruar e SKRAP-it ishte 1,000 tonë ndërsa sipas raportit të shitjes

së mbeturinave gjatë vitit 2011 OE i janë shitur 1,197 tonë. Një gjë të tillë ishte edhe në TC

Kosova B, Distriktin e Prishtinës dhe në Drejtori (Prishtinë). Sasia e ofruar e metalit për

shitje në Termocentralin B ishte 200 tonë ndërsa shitja 417 tonë, në Distrikitin e Prishtinës

sasia e ofruar 10 tonë ndërsa shitja 15 tonë si dhe në Drejtori (Prishtinë) sasia e ofruar 2.5

tonë dhe sasia e realizuar e shitjes 21 tonë. Kjo tregon se ka munguar një vlerësim i duhur

i metaleve për shitje.

Mungesë e kontrollit gjatë realizimit të shitjes

Në mostrat e testuara të mbeturinave të shitura, kemi hasur në mungesë të kontrolleve në

procesin e daljes së mallrave nga depoja. Në letërshkarkimet e shitjes së vajrave

18



mungojnë nënshkrimet e personave të autorizuar të shitësit. Fletëdalja e shitjes së vajit në

vlerë prej 1,548€ në Distriktin e Prizrenit nuk është nënshkruar nga personi i autorizuar.

Konkluzion

Organizimi i shitjes së mbeturinave metalike – SKRAP-it nuk ishte në nivel të duhur.

Procesi deri te tenderimi nuk ishtë mjaft i qartë, mungonte monitorimi i procesit dhe si

rrjedhojë kanë ndodhur dobësitë e cekura më lartë.

Procesi i shitjes së mbeturinave të të gjitha kategorive, në disa raste është përcjellë me

mungesë të kontrolleve dhe si pasojë mallrat kanë dalë nga KEK-u pa u plotësuar kushtet

e obliguara me kontratë. Po ashtu vlera e lartë e sasisë së tejkaluar tregon mungesë të

planifikimit të mirë.

4.4.4 Të hyrat nga qiraja

KEK-u ka në pronësi një numër të objekteve dhe pajisjeve të cilat i lëshon me qira. Të

hyrat nga qiraja të realizuara në vitin 2011 janë 191,246€. Realizimi i tyre është bërë nga

këto kategori të qirasë:

Qiraja e Apartamenteve të lëshuara me qira për punëtorët dhe ish punëtorët e

KEK-ut;

Qiraja e shoqërive aksionare – Objektet dhe pajisjet e lëshuara me qira për

shoqëritë aksionare të ndara nga KEK-u;

Qiraja e hidrocentraleve – Hidrocentralet e lëshuara me qira përmes procesit të

tenderimit.

Ne kemi testuar gjithsej 13 mostra të të hyrave nga qiraja prej të cilave 7 nga kategoria e

qirasë se apartamenteve, 6 nga kategoria e qirasë së shoqërive aksionare dhe

hidrocentralet. Testimet tona kanë shpalosur të gjeturat në vijim:

Raportim dhe prezantim jo i drejtë financiar i gjendjes së qirasë

Të dhënat e kontabilitetit në KEK tregojnë se Kompania “Ushqimi” Sh.A. deri në

fund të muajit prill 2011 është në parapagim të qirasë, përkundër faktit se kjo

kompani nuk ka paguar qira KEK-ut. Deri të ky prezantim jo i saktë ka ardhur si

pasojë e regjistrimeve të gabuara në kontabilitet. Pagesa në vlerë prej 20,922€ të

cilën Kompania “Ushqimi” ka paguar në emër të huasë që e ka ndaj KEK-ut, është

regjistruar gabimisht si pages ë e qirasë. Po ashtu vlera prej 13,079€ është pagesë e

pa identifikuar prej vitit 2009 e cila figuron të qiraja. Pas këshillave tona

menaxhmenti ka marrë veprime por kjo tregon se dobësitë në menaxhimin e tyre

ishin përcjellur vite me radhë.

19



Obligimi i qirasë se vitit 2011 në disa raste ishte regjistruar dhe raportuar në vitin

2012. Kjo rrjedhë si pasojë e vonesave në nënshkrimin e kontratave. Andaj duke

ju referuar parimit akrual në bazë të cilit raporton ndërmarrja, ky regjistrim në

vlerë prej 2,880€ nuk është i drejtë dhe në kohë.

Vonesë në vazhdimin e kontratave kemi hasur edhe tek qiraja e shoqërive

aksionare përkatësisht tek “Instituti Inkos”, të cilit kontrata me KEK-un i ka

skaduar në gusht të vitit 2011, ndërsa faturimi pa kontratë ka vazhduar ti bëhej

deri në fund të vitit. Marrëveshja e re është kontraktuar më 31.01.2012.

Konkluzion

Në mungesë të menaxhimit të mirë të kontratave të qirasë raportimi i të hyrave nga qiraja

nuk është ne harmoni me parimin e kontabilitetit akrual sipas të cilit raporton KEK-u.

Vlera e regjistrimeve me vonesë nuk është materiale në pasqyrat e KEK-ut, mirëpo këto

dobësi tregojnë mungesën e kontrolleve në menaxhimin e kontratave dhe regjistrimeve

kontabël.

Rekomandimi 3


Kontrolle dhe monitorim mbi menaxhimin dhe implementimin e kontratave për

shitjen e thëngjillit, avullit dhe hirit duke respektuar të gjitha kushtet sa i përket

matjeve dhe realizimit të tyre;

Monitorimin më të mirë menaxherial të proceseve të shitjes së metaleve të ndryshme

(skrap); dhe

Përpilimin e kontratave të qirasë dhe vazhdimin me kohë të tyre si dhe raportimin e

prezantimin e plotë të të hyrave në përputhje me parimin e kontabilitetit akrual.

20



5 Trajtimi i të arkëtueshmëve

Të arkëtueshmet janë paraqitur në vlerën neto në Pasqyrat Financiare, ndërsa shpalosja e

tyre bëhet në vlerën bruto dhe lejimet lidhur me to.

Vlera neto e Llogarive të arkëtueshme nga shitjet e energjisë të paraqitura në pasqyrat

financiare të vitit 2011 është 13,250,000€.

Vlera bruto e LLA të shpalosura në pasqyra financiare është 376,746,000€. Kjo vlerë është

prezantuar më e vogël për vlerën e TVSH-së të faturar por ende të pa inkasuar nga

konsumatorët e KEK-ut, e cila është rreth 58,356mijë€. Paraqitja e tillë rrjedhë pas

Memorandumit të Mirëkuptimit ndërmjet MEF-it dhe AKM-së i nënshkruar në vitin

2006. Sipas tij Ndërmarrjet Publike paguajnë TVSH-në në inkasim e jo në faturim. Ky

Memorandum ishte i përkohshëm, i paraparë vetëm për 12 muaj. Por një vendim i

ngjashëm i përkohshëm për trajtimin e TVSH-së nga NP-të është nxjerrë nga ATK-ja në

vitin 2012.

Duke përfshirë edhe pjesën e TVSH-së llogaritë e arkëtueshme bruto të KEK-ut në fund të

vitit 2011 janë 435,092,237€. Ndërsa vlera prej 421,851,594€ është regjistruar në regjistrat

kontabël të KEK-ut si lejim për borxhet e këqija dhe të dyshimta, e cila është shpalosur në

PVF-të duke përfshirë sqarimet për pjesën e TVSH-së.

Për arsye të rrethanave të krijuara shpalosja e diferencës prej rreth 58 milion€ është bërë

në Pasqyrat Financiare të KEK-ut të vitit 2011, të cilat janë audituar nga Auditor i pavarur

i jashtëm. Shpalosja dhe prezantimi i informacionit të plotë lidhur me të arkëtueshmet

bruto është i nevojshëm dhe në pajtim me SNK-të dhe kërkesat e SNRF-ve.

Andaj për shkak të ndikimit që mund të ketë kjo çështje në raportimet financiare të KEK-

ut, menaxhmenti duhet të ketë vëmendjen e duhur në të ardhmen.

Pjesa më e madhe e këtyre borxheve rrjedh nga vitet e mëhershme. Siç është cekur më

lartë, norma e inkasimit është ngritur dukshëm gjatë vitieve të fundit, dhe në vitin 2011

ka arritur 91% e faturimit.

Mungesa e aftësisë së ndërmarrjes në arkëtimin e borxheve të vjetra ka rezultuar me

dobësi në menaxhimin dhe raportimin e tyre, të cilat do ti shpalosim në vijim:

Disa nga Llogaritë e arkëtueshme të KEK-ut nuk kanë validitetin e plotë

Validiteti i saldove të LLA të paraqitura në pasqyrat financiare të KEK-ut nuk është

mjaftë i plotë pasi që vlera e disa saldove të LLA nuk është konfirmuar nga blerësit, dhe

në disa raste nuk është pranuar.

21



Ne kemi kërkuar konfirmim për disa saldo të klientëve. Konfirmimi i kërkuar i këtyre

llogarive ishte në vlerë prej 10,507,934€, të cilat i paraqesim në vijim:

Tabela 4 Borxhet për konfirmime (€)

Përshkrimi i klientit Saldo me 31.12.2011 në € Konfirmimi nga klienti në €

1 Trepça-AKP, pjesa jugore 4,979,915.86 2,348,495.69

2 Kosova Thëngjilli sh.a 2,332,862.90 Nuk është përgjigjur

3 Lagja e Kuvajtit, Ballovc 1,182,736.17 Nuk është përgjigjur

4 UNMIK 1 Pallati i Shtypit 1,162,344.15 Nuk është përgjigjur

5 WDG sh.a 368,726.04 1,771.30

6 Termokos nenstacioni

drejtori 273,137.29 Nuk është përgjigjur

7 Nn Ramiz Sadiku 208,211.43 Ka mohuar vlerën e borxhit

Totali 10,507,934

Disa nga klientët nuk kanë treguar fare interesim të përgjigjen rreth borxhit që kan ndaj

KEK-ut. Ndërsa nga tri përgjigjet e marra tregojnë për mosbarazime të mëdha rreth vlerës

se borxheve ndërmjet regjistrimeve në KEK dhe të dhënave të klientëve.

Ky është tregues që ndikon në vlefshmërinë e llogarive të arkëtueshme të raportuara nga

KEK-u.

Kjo rrjedhë si pasojë e vjetërsisë së tyre dhe pa mundësisë së KEK-ut për mbledhjen e tyre

me kohë. Mungesa e komunikimeve permanente me klientet është mangësi dhe sjellë

efekte negative.

Lidhur me blerësin Trepça-AKP, pjesa jugore e cila kishte saldo të borxhit më 31 dhjetor

2011 prej 4,979,915€, KEK-u ka kryer korrigjim prej 2,076,125€, duke e zvogëluar borxhin

ndaj Trepça-AKP pjesa jugore, dhe duke e ngarkuar pjesën veriore të Trepçës për vlerën

e njëjtë. Por në këtë korrigjim (marrëveshje) nuk kishin marrë pjesë zyrtarët nga Trepça

veriore.

Ne po ashtu kemi kryer procedura shtesë audituese lidhur më dy saldo:

Blerësi “UNMIK 1 Pallati i shtypit Rilindja” figuron si borxhli në vlerë prej

1,162,344€. Pallati i Shtypit Rilindja tani ka pronar të ri ndërsa çështja e borxhit të

vjetër nuk është zgjidhur. Një komision i formuar nga KEK-u për definimin e këtij

borxhi ka ardhë në përfundim se vlera prej 824,235€ duhet të korrigjohet (shlyhet)

pasi ka qënë faturim i dyfisht. Mirëpo, ende nuk ka ndodhë asnjë veprim lidhur

22



me këtë. Ndërsa për pjesën tjetër të borxhit nuk ka asnjë rezultat nëse do të jetë

valid dhe i arkëtueshëm nga KEK-u.

Blerësi tjetër me salldo prej 1,182,732€ është Lagja e Kuvajtit në Ballovc. Në këtë

lagje jetojnë disa familje (konsumatorë) por KEK-u ka lëshuar vetëm një faturë të

përbashkët mujore për të gjithë. Vlefshmëria e këtij borxhi është e dyshimt pasi që

ky borxh ka mbetur pa adresë dhe pa pronar valid. Në ketë lagje gjatë vitit 2009

janë vendosur njehsorët individual për secilin konsumatorë. Ndërsa çështja e

borxhit të vjetër është ende e pa zgjidhur. Rrjedhimisht ne nuk kemi marrë

konfirmim lidhur me këtë vlerë të borxhit.

Ndërsa sa i përket blerësit “Nn Ramiz Sadiku” që e ka mohuar vlerën e borxhit ndaj

KEK-ut. Kjo pronë është privatizuar dhe çështja e borxhit ka mbetur ende e pa definuar

dhe nën autoritetin e ish AKM-së tani AKP prej vitit 2006.

Menaxhimi jo i duhur i borxheve dhe niveli i ultë i arkëtimit të tyre

KEK-u nuk ka bërë analizime të duhura rreth vjetërsisë së borxheve dhe analiza tjera mbi

borxhet e pa arkëtuara për klientët individual.

Kjo nuk është praktikë e mirë e menaxhimit të tyre dhe ndikon që borxhet të mos

trajtohen në mënyrë të barabartë dhe efektive. Trajtimi i tyre në menyrë individuale sipas

vjetërsisë dhe specifikave që kanë do të krijonte besueshmëri në menaxhim dhe në raport

me konsumatorët.

Përveç borxheve të larta nga energjia, mungesë e arkëtimeve me kohë është vërejtur në

kategoritë e të hyrave tjera dhe ndaj ish njësive të KEK-ut;

Kompania Kosova Thëngjilli sh.a nuk ka arritur ti kryej me kohë pagesat e

thëngjillit dhe avullit ndaj KEK-ut. Borxhi në fund të vitit 2011 ishte në vlerë prej

2,332,863€ për thëngjill dhe 419,964€ për avull. Sipas marrëveshjes pagesat duhet

të bëhen në baza mujore jo më larg se data 10 e muajit pasues.

Instituti Inkos SH.A dhe Instituti i Mjekësisë së Punës nuk e kanë bërë asnjë

pagesë të qirasë që kanë ndaj KEK-ut gjatë vitit 2011. Shuma e borxhit të qirasë në

fund të vitit 2011 arrin vlerën prej 43,426€ për “Istituti Inkos SH.A” dhe 62,432€

për “Instituti i Mjekësisë së Punës”.

Mospagesë të obligimeve të qirasë gjatë vitit 2011, është vërejtur edhe te qiratë e

apartamenteve. Po ashtu, mungojnë veprimet lidhur me inkasimin e tyre në kohë.

Konkluzioni

Borxhet ndaj KEK-ut janë çështje serioze në afarizmin e kompanisë. Shpalosja e plotë e

LLA dhe çështja e provizionimeve duhet trajtuar si duhet nga menaxhmenti, për arsye të

23



rëndësisë dhe vlerës së lartë financiare që kanë. Vjetërsia e lartë e LLA dhe çështja e

validitetit, janë sfidë për arkëtimin e tyre në të ardhmen.

Po ashtu pamundësia e trajtimit të barabartë të borxheve sidomos të konsumatorëve

individual ndikon në nivelin e inkasimit dhe kredibilitetitn në menaxhimin e kompanisë.

Rekomandimi 4


Veprime adekuate për menaxhimin dhe raportimin e LLA, dhe të zhvilloj aktivitete

rreth efikasitetit të mbledhjes së borxheve; dhe

Krijimin e komunikimeve të duhura sidomos me borxhlinjtë e mëdhenjë dhe të

kryhen konfirmimet e nevojshme lidhur me vlerën e borxheve.

6 Kontrolli menaxherial

6.1 Sistemet e kontrollit të brendshëm

Sistemi i mirë i kontrollit të brendshëm e ndihmon çdo organizatë buxhetore në arritjen e

objektivave të përcaktuara në shfrytëzimin sa më të mirë të parave publike, duke

siguruar raportim të besueshëm financiar.

Mjedisi i Kontrollit – KEK-u ende është në fazen e krijimit të një mjedisi adekuat të

kontrollit. Në fund të vitit 2011 KEK-u ka nxjerrur një formë të rregullores mbi

menaxhimin dhe kontrollin e të hyrave. Këto politika dhe procedura janë në fazën e

implementimit. Ndërsa menaxhmenti duhet të fokusohet në rezultatet e saj dhe të

sigurohet se këto politika janë të duhura dhe të mjaftueshme për kompaninë.

Vlerësimet e rrezikut – Mungesa e përcaktimit të objektivave është vërejtur me rastin e

planifikimit të hyrave tjera. Kjo ka ndikuar që rreziqet të mos vlerësohen sa duhet dhe

njëkohësisht matja e performancës nuk ishte e mundur, pasi që mungonin synimet e

planifikuara.

Aktivitetet e kontrollit – Në përgjithësi KEK-u nuk ka një sistem efikas të kontrollit dhe

aktiviteteve lidhur me to. Mungesa e efikasitetit të tyre është vërejtur sidomos në shitjet e

hirit, thëngjillit dhe në matjet e tyre. Aktivitetet e kontrolleve kanë munguar edhe në

shitjet e mbeturinave metalike. Përkundër përpjekjeve të KEK-ut për të qenë efikas në

menaxhimin e procesit të shitjes së energjisë, nuk ka arritur të krijoj sistem të besueshëm

në këtë proces. Numri i lartë i faturave jo valide është nje tregues jo i mirë i këtij procesi.

24



Informacioni dhe komunikimi – Duke u bazuar në rezultatet e auditimit mund të themi

se përgatitja e informacioneve dhe komunikimi brenda KEK-ut duhet përmirësuar.

Komunikimi duhet ngritur brenda dhe jashtë organizatës. Sidomos duhet ngritur dhe

zhvilluar komunikimi me klintët (borxhlinjtë) për të konfirmuar vlerën e borxheve.

Monitorimi – KEK-u nuk ka kryer monitorim dhe vlerësim të vazhdueshëm të

veprimtarisë dhe operimeve. Këto do të duhej të kryheshin nga menaxherët operativ ose

funksional, si dhe vlerësime të veçanta të cilat duhej të kryheshin nga auditimi i

brendshëm. Me këto veprime do të konstatohej nëse kontrollet e brendshme janë të

pranishme dhe funksionale.

Konkluzioni

Bazuar në auditmin tonë, kontrollet mbi menaxhimin dhe procesin e të hyrave nuk janë të

kënaqshme. Mbikëqyrja dhe monitorimi i kontratave për të hyrat tjera nuk është në

nivelin e duhur andaj prezenca e parregullsive ishte evidente. Menaxhimi i borxheve po

ashtu nuk është i kënaqshëm.

Rekomandimi 5


Analizimin në përgjithësi të menaxhimit dhe kontrolleve lidhur me të hyrat, si dhe të

merren veprimet adekuate për secilën fushë ku janë identifikuar dobësitë; dhe

Që të bëhen monitorime dhe vlerësime të vazhdueshme në mënyrë që të sigurohet se

komunikimi dhe kontrollet e brendshme funksionojnë në mënyrë të duhur.

6.2 Sisitemi i auditimit të brendshëm

Gjatë vitit 2011 Njësia e Auditimit të Brendshëm kishte bërë auditime me objektiva të

ndryshme. Lidhur me objektiven tonë të auditimit ishin dy raporte: Raporti lidhur me

“Llogaritë e arkëtueshme në Korporatën Energjetike të Kosovës” dhe “Auditimi i

faturave zero”i kryer në fillim të vitit 2012.

Zyra e Auditimit të Brendshëm nuk e kishte mbikëqyrur procesin e eksportit të energjisë

Sipas politikave operuese dhe rregullave për shitje të energjisë Departamenti i Auditimit

të Brendshëm është përgjegjës për vëzhgimin, vlerësimin dhe implementimin e duhur të

këtyre rregullave për shitje të energjisë.

Zyra e AB nuk kishte kryer vëzhgimin gjatë vitit 2011 për implementimin e duhur apo

ndonjë raport për zhvillimin e këtyre procedurave.

25



Mos angazhimi i ZAB në proceset e shitjes së energjisë nuk i ka ofruar menaxhmentit

sigurinë e duhur se procedurat janë implementuar ashtu siç kërkohet në politikat

operuese.

Konkluzioni

Duke ju referuar mungesës së kontrolleve lidhur me të hyrat në KEK vijmë në përfundim

se Auditimi i Brendshëm duhet të konsideroj fushën e të hyrave të një rëndësie të

arsyeshme. Më shumë fokus i AB-së në sistemin e të hyrave dhe faturimin do të

ndihmonte menaxhmentin e KEK-ut lidhur me vendosjen në funksion të kontrolleve.

Ndërsa mungesa e mbikëqyrjes së procesit të eksportit të energjisë tregon devijim nga

detyrat e planifikuara.

Rekomandimi 6

Rekomandojmë Bordin e KEK-ut që të sigurojë se:

Auditimi i brendshëm kryen detyrat dhe përgjegjësitë sipas zotimeve dhe planit të

aprovuar.

26



7 Konkluzioni i përgjithshëm mbi menaxhimin e të

hyrave në KEK

Bazuar në këtë raport rrjedhë konkluzioni se të hyrat e KEK-ut vitet e fundit kan trend

pozitiv të rritjes. Në vitin 2011 është rritur inkasimi krahas vitit paraprak, po ashtu edhe

humbjet e energjisë janë zvogëluar.

Sa i përket menaxhimit dhe kontrolleve lidhur me procesin e të hyrave KEK-u ka ende

punë për të bërë. Sistemi i faturimit shoqërohet me mangësi të shumta, numër i lartë i

faturave jo valide dhe numri i lartë i ankesave nga konsumatorët janë shqetësuese për

këtë proces. Ndërsa pamundësia e menaxhimit dhe faturimit të energjisë në pjesën

veriore të territorit të Kosovës paraqet sfidë për KEK-un, Bordin e Drejtoreve dhe

Aksionarin e saj (Qeverinë).

Pastaj vlera e lartë e borxheve dhe pa mundësia e trajtimit të duhur, me kohë dhe në

mënyrë të barabartë paraqet sfidë për Menaxhmentin dhe Bordin e KEK-ut. Me këtë rast

rol të rëndesishem kanë edhe autoritetet gjygjësore dhe juridike të vendit. Andaj në

përgjithësi duhet siguruar mjedis adekuat të kontrollit dhe menaxhim më cilësor në

procesin e të hyrave të përgjithshme të KEK-ut.

Prania e vazhdueshme e dobësive të evidentuara mund të dëmtoj trendet pozitive të

KEK-ut.

Menaxhmenti i KEK-ut duhet të angazhohet në hartimin e një plani për menaxhimin e

situatës aktuale që do të përmbajë objektiva dhe aktivitete që duhet të ndërmerren për

eliminimin e mangësive të shfaqura.

Rekomandimi 7

Ne rekomandojmë Bordin e KEK-ut të:

Rishikoj dhe të analizoj situatën brenda atyre fushave me mangësi të theksuara, si dhe

të ndërmerr veprime të mëtutjeshme në përmirësimin e sistemit të kontrollit të

brendshëm dhe menaxhimit i cili do të ndihmonte KEK-un në arritjen e objektivave të

përcaktuara.

27


Tel.: +381 (0) 38 2535 /121/ 262 - FAX: +381(0) 38 2535 122 /219 http://oag-rks.org/

Shtojca I. Komentet e KEK-ut dhe përgjigjja e ZAP-it

Menaxhmentit të KEK-ut i është dhënë mundësia për të dhënë komente mbi draftin e këtij raporti. Një çështje e papërfunduar, për të

cilen ne si auditor dhe subjekti i audituar ende kemi pikëpamje të ndryshme:

REKOMANDIMET Pajtohemi Pajtohemi

pjesërisht

Nuk

pajtohemi

Komentet e KEK-ut Komentet e ZAP-it

Rekomandimi 4:

-Veprime adekuate për

menaxhimin dhe

raportimin e LLA, dhe të

zhvilloj aktivitete rreth

efikasitetit të mbledhjes se

borxheve; dhe

-Krijimin e

komunikimeve të duhura

sidomos me borxhlinjtë e

mëdhenjë dhe të kryhen

konfirmimet e nevojshme

lidhur më vlerën e

borxheve.

X Për sa i perket Konkluzionit tuaj

në faqen 21 për Shpalosjen e

Llogarive të Arketueshme,

Menaxhmenti i KEK-ut nuk

pajtohet pasi qe te gjitha

shpalosjet e Llogarive te

arkëtueshme dhe provizionet në

lidhje me to jane të trajtuara ne

perputhje të plotë me

Standardet Ndërkomebëtare të

Raportimit financiar, fakt ky i

vërtetuar edhe me Raportin e

Auditorit te Pavarur.

Shpalosja e tillë e të

arkëtueshmeve dhe

provizionimeve të tyre

nuk ishte bërë me kohë,

por vetëm pasi që ne e

këshilluam këtë gjë.

Andaj ne vlerësojm se

çështja e LLA dhe

provizionimeve

(lejimeve) duhet të ketë

vëmenedjen e

menaxhmentit në te

ardhmen.

REPUBLIKA E KOSOVËS ZYRA E AUDITORIT TË PERGJITHSHEM · 3 ZYRA E AUDITORIT TË PËRGJITHSHEM -...

Documents

Transcript of REPUBLIKA E KOSOVËS ZYRA E AUDITORIT TË PERGJITHSHEM · 3 ZYRA E AUDITORIT TË PËRGJITHSHEM -...