REACH

2007/2008

Spis treści

1. Uwarunkowania2. Co to jest REACH?3. Cele4. Środki5. Rejestracja/ocena/zezwolenia6. Etapy realizacji7. GHS8. Krajowe Centrum Informacji

Zdaniem Greenpeace

„O oddziaływaniu na nasze zdrowie oraz na środowisko blisko 80% z 30 tys. związków chemicznych powszechnie używanych w UE i w Polsce, nie wiadomo praktycznie nic.”

„Dotychczasowa sytuacja pokazuje, że toksyczne związki chemiczne są produkowane i

stosowane w przemyśle, mimo istnienia ich bezpieczniejszych

odpowiedników.”

Sytuacja w Europie

• Na rynku europejskim zastosowanie znajduje ponad 100 000 rozmaitych substancji chemicznych.

• Przemysł chemiczny w Europie zatrudnia ponad 1,7 miliona pracowników, a dalsze 3 miliony jest zatrudnione w sektorach współpracujących.

• Europejski przemysł chemiczny jest największym producentem chemikaliów na świecie, a jego strukturę tworzą zarówno wielonarodowe koncerny, jak i ponad 25 000 małych i średnich przedsiębiorstw.

www.sachsen-anhalt.de www.chemia.rsi.org.pl www.klimor.pl

REACH

Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy dotyczące bezpiecznego stosowania chemikaliów, poprzez ich rejestrację i ocenę, oraz w niektórych przypadkach udzielanie zezwoleń i ograniczenia handlu i stosowania niektórych chemikaliów

Powołanie Europejskiej Agencji Chemikaliów z siedzibą w Helsinkach.

REACH

• Rozporządzenie weszło w życie w dniu

1 czerwca 2007 r. i zastępuje dotychczas obowiązujące wspólnotowe akty prawne (rozporządzenia, dyrektywy) wprowadzone do prawa polskiego ustawą z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych.

Rozporządzenie REACH, obowiązuje bezpośrednio, bez potrzeby wprowadzania do prawa polskiego.

Głosowanie w Parlamencie Europejskim (11.2005)

Za:• Geremek, Kułakowski, Onyszkiewicz, Czarnecki Ryszard, Masiel,

Piskorski, Rutowicz, Siekierski, Wojciechowski Janusz, Geringer de Oedenberg, Gierek, Golik, Grabowska, Kuc, Pinior, Rosati, Siwiec, Szejna

Przeciw: • Chruszcz, Giertych, Grabowski, Krupa, Pęk, Piotrowski, Tomczak,

Wojciechowski Bernard, Zapałowski, Czarnecki Marek Aleksander, Jałowiecki, Kaczmarek, Kudrycka, Lewandowski, Olbrycht, Saryusz-Wolski, Sonik, Zaleski, Kamiński, Libicki, Roszkowski, Szymański

Wstrzymali się od głosu:• Chmielewski, Janowski, Kuźmiuk, Podkański

Cele systemu stworzonego przez rozporządzenie REACH

1. Ochrona zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego;2. Utrzymanie i wzmocnienie konkurencyjności europejskiego przemysłu chemicznego;3. Zapobiegnięcie fragmentaryzacji rynku wewnętrznego;4. Wzmocnienie przejrzystości;5. Integracja działań europejskich z działaniami podejmowanymi na arenie międzynarodowej;6. Ograniczenie do minimum badań na zwierzętach kręgowych;7. Zgodność z zobowiązaniami UE w ramach WTO

(The World Trade Organization )

Wybrane środki

• lepsza niż dotychczas kontrola substancji uznanych za niebezpieczne (testy dla substancji wprowadzonych na rynek przed rokiem 1981, badania obiegu – łańcucha dostaw)

• rzetelna informacja dla konsumentów i pracowników pozostających w kontakcie z chemikaliami

• stopniowe zastępowanie najbardziej szkodliwych produktów ich bezpiecznymi odpowiednikami.

REJESTRACJA• chemikalia wytwarzane lub importowane w ilościach > 1 tony

podlegać będą obowiązkowi rejestracji w centralnej bazie danych, • niektóre grupy substancji nie będą podlegały ograniczeniom (jak

pewne półprodukty, polimery oraz niektóre chemikalia podlegające innym aktom prawnym UE),

• wymagany zakres informacji będzie wprost proporcjonalny do poziomu obrotu tonażowego i ryzyka, jakie dana substancja stwarza dla zdrowia lub dla środowiska,

• informacja na temat bezpieczeństwa produktu będzie przekazywana dalej wzdłuż łańcucha dostaw,

• bazą danych zarządzać będzie Europejska Agencja Chemikaliów.

Jakie chemikalia reguluje REACH?1. w zasadzie wszystkie chemikalia, 2. niektóre chemikalia, takie jak np.:• środki ochrony roślin, • produkty biobójcze, • produkty lecznicze, • kosmetyki • dodatki do żywności lub pasz, regulowane innymi przepisami wspólnotowymi, są wyłączone

spod działania niektórych lub prawie wszystkich przepisów rozporządzenia.

3. Rejestracji nie podlegają także substancje pozyskiwane z przyrody, o ile nie są niebezpieczne i nie zostały zmodyfikowane chemicznie.

OCENA

• przewiduje się dwa rodzaje oceny: ocenę dokumentacji technicznej (dossier) oraz ocenę substancji,

• ocena dokumentacji będzie dotyczyła wszystkich proponowanych badań i testów m.in. na zwierzętach, jej celem jest minimalizacja liczby koniecznych testów na zwierzętach (REACH zakłada tu dzielenie się rezultatami testów i zachęca do korzystania z innych alternatywnych źródeł informacji),

• ocena substancji, co do której władze mają uzasadnione powody do podejrzeń, że stwarza ona ryzyko dla zdrowia lub dla środowiska,

UDZIELANIE ZEZWOLEŃ1. substancje ocenione jako negatywnie oddziaływujące na zdrowie

lub na środowisko będą wymagały zezwoleń (dotyczy to substancji:

• CMR (rakotwórczych,  mutagennych i o szkodliwym działaniu na rozrodczość),

• PBTs (trwałych, zdolnych do bioakumulacji i toksycznych), • vPvBs (o bardzo dużej trwałości i bardzo dużej zdolności do

bioakumulacji) • oraz ewentualnych innych substancji o porównywalnej

szkodliwości dla człowieka lub dla środowiska], 2. zezwolenie na wykorzystywanie substancji (np. do produkcji i

obrotu) zostanie udzielone jeśli ryzyko wynikające z jej użytkowania będzie odpowiednio kontrolowane. W przeciwnym przypadku Komisja zbada czy możliwe jest zastosowanie bardziej bezpiecznego zamiennika substancji.

Etapy wprowadzania

• W pierwszym etapie, w ciągu trzech lat od wejścia w życie REACH rejestracji podlegać będą substancje rakotwórcze, mutageny, toksyny hamujące rozród, jeśli produkowane są w ilości ponad 1tona rocznie oraz inne substancje produkowane w ilości powyżej 1000 ton.

• uproszczenie fazy rejestracji w drodze wstępnej pre-rejestracji wszystkich substancji chemicznych znajdujących się w europejskim wykazie istniejących substancji o znaczeniu handlowym (EINECS) w terminie 18 miesięcy od 01.07.2007

GHS

Global Harmonized System System Globalnie Zharmonizowany

• System  zawiera ujednolicone kryteria klasyfikacji substancji i mieszanin pod względem stwarzanych przez nie zagrożeń dla zdrowia i środowiska, w tym także zagrożeń związanych z właściwościami fizycznymi chemikaliów.

• Zawiera on również ujednolicone zasady informowania o zagrożeniach, zawierające wymogi dotyczące oznakowania i kart charakterystyki.

http://ec.europa.eu/enterprise/reach/ghs_en.htm

http://reach.gov.pl/home

• Akty prawne dotyczące REACH m.in.

• Tekst rozporządzenia REACH w języku polskim

• Tekst rozporządzenia REACH w języku angielskim

Poradniki Europejskiej Agencji Chemikaliów

• Pochodzą ze stron Europejskiej Agencji Chemikaliów.

• Dokumenty te opracowano i zatwierdzono we współpracy z władzami państw członkowskich, Komisją Europejską i przedstawicielami przemysłu - w ramach Projektów wdrażających REACH (RIPy).

Poradniki Europejskiej Agencji Chemikaliów

• Poradnik dot. rejestracji • Poradnik dot. półproduktów • Poradnik dot. monomerów i polimerów • Poradnik dot. PPORD • Poradnik dot. identyfikacji i nazewnictwa

substancji • Poradnik dot. IUCLID 5 • Poradnik dot. udostępniania danych.

Poradniki dla urzędów

• Poradnik dot. oceny dokumentacji i substancji • Poradnik dot. sporządzania dokumentacji wskaz

anej w Załączniku XV, poświęconej zharmonizowanej klasyfikacji i oznakowaniu

• Poradnik dot. sporządzania dokumentacji wskazanej w Załączniku XV, poświęconej substancjom wzbudzającym szczególnie duże obawy

• Poradnik dot. sporządzania dokumentacji wskazanej w Załączniku XV, poświęconej ograniczeniom

Inne dokumenty

• Stanowisko Biura do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych w sprawie aktualizacji kart charakterystyki

• Poradnik dla inspekcji w zakresie REACH/GHS • Pytania i odpowiedzi w sprawie REACH.

Tłumaczenie Ministerstwa Gospodarki • Poradnik dla osób sporządzających Karty Chara

kterystyki powstał w ramach projektu Transition Facility 2004

Warto zajrzeć• Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA)

http://ec.europa.eu/echa/home_pl.html • Strony internetowe innych krajowych centrów informacyjnych ds. REACH

http://ec.europa.eu/echa/reach/helpdesk/nationalhelp_contact_en.html • Strona Ministerstwa Gospodarki poświęcona rozporządzeniu REACH

http://www.mg.gov.pl/Przedsiebiorcy/REACH/ • Biuro do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych

http://www.chemikalia.gov.pl/ • Europejskie Biuro Chemiczne

http://ecb.jrc.it/ • Komisja Europejska - Dyrekcja Generalna Środowisko

http://ec.europa.eu/environment/chemicals/reach/reach_intro.htm • Komisja Europejska - Dyrekcja Generalna Przedsiębiorstwa i Przemysł

http://ec.europa.eu/enterprise/reach/index_en.htm

Responsible Care Odpowiedzialność i troska

Znak "Odpowiedzialność i Troska" identyfikuje branżę i firmę, nie zaś jej wyroby.

Spis treści

1. RC vs SD2. Rodowód3. Zasięg4. Struktura - system zarządzania5. Organizacja działań6. Wdrażanie7. Realizatorzy8. SPOT9. Program RC promotorem ekologii

RC vs Sustainable Development1. Program "Responsible Care" stanowi publiczne i dobrowolne

zobowiązanie się przedsiębiorcy do realizacji działań dotyczących poprawy swej działalności w zakresie w ochrony środowiska, bezpieczeństwa procesowego oraz ochrony zdrowia pracowników.

2. Realizacja idei Programu to prowadzenie biznesu opierającego się na solidnych i wiarygodnych podstawach "zrównoważonego rozwoju", takich jak: efektywność ekonomiczna ukierunkowana na zysk dla zbiorowości i uwzględniająca koszty społeczne i środowiskowe.

• Troska o środowisko zakładająca obok ochrony naturalnych zasobów, systematyczne minimalizowanie oddziaływania na otoczenie oraz angażowanie się w szerzenie otwartości informacyjnej i edukacji ekologicznej.

• Równowaga społeczna przejawiająca się aktywnymi działaniami w celu podnoszenia jakości życia społeczności lokalnej oraz współuczestnictwo w jej życiu kulturalnym i edukacyjnym.

Rodowód RC1. W 1984 roku Kanadyjskie Stowarzyszenie Przemysłu Chemicznego

postanowiło stworzyć system wspomagający działania firm chemicznych mające na celu zmniejszenie wielkości oddziaływania na środowisko naturalne, wzrost bezpieczeństwa stosowanych procesów wytwórczych oraz prewencyjne zarządzanie systemem ochrony zdrowia.

2. Program miał w swoich założeniach zapewnić również elastyczne reakcje na potrzeby społeczności lokalnych i pozwolić na rzeczowa informacje o faktycznym oddziaływaniu tego przemysłu na otoczenie.

3. Wdrożenie Programu stało się "panaceum", które zapewniło uzyskanie społecznego przyzwolenia na funkcjonowanie szeregu firm, jeżeli tylko potrafiły się wykazać zarówno wola poprawy jak i wymiernymi efektami w zakresie HSE (zdrowie, bezpieczeństwo, ochrona środowiska).

4. Z Kanady poprzez USA Program zawędrował do Europy Zachodniej, gdzie centralnym ośrodkiem jego promocji i koordynacji została Europejska Rada Przemysłu Chemicznego (CEFIC) z siedzibą w Brukseli.

5. Przygotowania do realizacji Programu w Polsce rozpoczęły się w 1992 r., kiedy to implementacja tego ruchu stała się jednym z warunków stowarzyszenia polskiego przemysłu chemicznego z federacją europejską.

Zasięg

• Program "Responsible Care" realizowany jest przez Narodowe Stowarzyszenia Chemiczne w 47 krajach na świecie, w których zrzeszone firmy wytwarzają ponad 87% światowej produkcji chemicznej.

• Jego sygnatariuszami są miedzy innymi takie czołowe koncerny chemiczne jak: BASF, BP Chemicls, Shell Chemicals, Degussa, Henkel, Monsanto Neste Oy, Dow Europe, DuPont, Bayer, DSM, Elf Atochem., Rhodia, Norsk Hydro, Akzo Nobel Industries itp.

Struktura

Struktura zintegrowanego systemu zarzadzania w zakresie "Responsible Care" jest bardzo podobna do ogólnej struktury zarzadzania w przedsiebiorstwie i opiera sie na uproszczonej petli Deminga.

• Ustal co chcesz osiągnąć• Zapisz, co chcesz wykonać• Wykonaj co zapisałeś• Sprawdź, czy to co wykonałeś zgadza się z tym co

zapisałeś.

Podejście PWSD: Planuj, Wykonaj, Sprawdzaj, Działaj

Organizacja programu• W Polsce bezpośredni nadzór nad realizacja Programu

pełni Polska Izba Przemysłu Chemicznego,• Powołany został Sekretariat Programu

"Odpowiedzialność i Troska", którego głównym zadaniem jest koordynowanie wszelkich działań związanych z realizacja Programu oraz wszelkie czynności wykonawcze.

• Do końca roku 1998 funkcje sekretaryjne pełnił Instytut Chemii Przemysłowej w Warszawie, z początkiem 1999 roku Sekretariat Programu przeniesiono do Przedsiebiorstwa Usług Specjalistycznych i Projektowych "Chemeko" Sp. z o.o. we Włocławku.

http://www.rc.com.pl/

Wytyczne dotyczące wdrażania Programu "Odpowiedzialność i Troska„ (1)

Przedsiębiorstwo, które decyduje się na wdrożenie Programu "Odpowiedzialność i Troska" przyjmuje dobrowolnie realizowanie następujących zobowiązań i deklaracji:

• Zasady wiodące - formalne zobowiązanie się przedsiębiorstwa do działania zgodnie z przyjętymi "Guiding Principles" (zasadami wiodącymi), podpisane w formie deklaracji przez najwyższe kierownictwo:

• Przyjęcie świadomej odpowiedzialności za bezpieczeństwo ludzi i stan środowiska w sposób całkowicie dobrowolny, nie wymuszony przez normy i przepisy prawne;

• Uznanie w pierwszej kolejności: aktywności osobowej ludzi, przemyślanych zmian organizacyjnych i umiejętnego zarządzania za czynniki zasadnicze w osiągnięciu dostrzegalnej zmiany w podejściu do spraw bezpieczeństwa i ochrony środowiska;

•

• Uznanie za priorytet poszukiwania środków i ich przeznaczenia na stopniowa modernizacje zakładu prowadzącą do oszczędności energii, zmniejszenia produkcji odpadów i ścieków, redukcji emisji;

• Wzajemne powiązanie zakładów i społeczności lokalnej w kierunku wypracowania systemu współpracy i współodpowiedzialności za bezpieczeństwo i właściwy stan środowiska;

• Propagowanie Programu "Odpowiedzialność i Troska" oraz zasad także wśród jednostek produkcyjnych nie zrzeszonych w Izbie, a także na zewnątrz w pozostałych krajach Europy.

1 cd.

2

• Przepisy, wytyczne, zalecenia, listy kontrolne - mające wspomóc przedsiębiorstwa w realizacji ich zobowiązań.

3• Wskaźniki wykonania poszczególnych elementów Programu -

system wskaźników pozwalający ocenić stopień, poziom realizacji Programu.

• liczba wypadków smiertelnych• częstotliwość wypadków prowadzących do utraty czasu pracy• zużycie energii [GJ/rok]• emisja CO2 [Mg/rok]• emisja SO2 [Mg/rok]• emisja NOx [Mg/rok]• zrzut związków azotu [Mg/rok]• zrzut związków fosforu [Mg/rok]• Zrzut ChZT [Mg/rok]

3 cd.

• częstotliwość występowania chorób zawodowych• emisja lotnych zw. Organicznych (VOC) ;Mg/rok]• zrzut metali ciężkich [Mg/rok]• wypadki podczas dystrybucji• usuwanie odpadów niebezpiecznych [Mg/rok]• usuwanie odpadów innych niż niebezpiecznych

[Mg/rok]

Wdrażanie c.d.4. Komunikacja - stały proces komunikowania się, wymiany

informacji i łączności w zakresie problemów ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska z zainteresowanymi stronami spoza przemysłu.

5. Forum do dzielenia się doświadczeniami - wymiana podglądów i doświadczeń dotyczących zobowiązań wynikających z wdrożenia Programu "Odpowiedzialność i Troska".

6. Przyjęcie nazwy i logo Programu - które w sposób jasny identyfikują programy krajowe jako spójne z ogólna koncepcja "Responsible Care" na arenie międzynarodowej.

Wdrażanie c.d.7. Weryfikacja - procedura systemu audytingu

pozwalająca na stwierdzenie prawidłowości wdrożenia i realizacji zobowiązań deklarowanych przez przedsiębiorstwa członkowskie, następstwem czego jest uzyskanie Certyfikatu Realizatora Programu "Odpowiedzialność i Troska".

8. Zachęcanie wszystkich przedsiębiorstw chemicznych do przystąpienia do Programu - angażowanie i motywowanie przedsiebiorstw chemicznych do działania zgodnego z wymogami Programu "Odpowiedzialność i Troska".

Realizatorzy• Zakłady Chemiczne Zachem S.A. Bydgoszcz Maj 1994, • Zakłady Azotowe w Tarnowie Mościcach S.A. Tarnów Lipiec 1994, • Zakłady Azotowe Kędzierzyn SA, Kędzierzyn-Koźle Luty 1995, • "Anwil" SA, Włocławek Maj 1995 • Zakłady Chemiczne "Organika - Sarzyna" S.A., Nowa Sarzyna Grudzień 1995r,• Zakłady Azotowe "Puławy" S.A., Puławy Grudzień 1995, • Zakłady Chemiczne "Police" S.A., Police Kwiecień 1996, • Boryszew ERG Spółka Akcyjna Czerwiec 1996, • Polski Koncern Naftowy Orlen S.A., Płock Sierpień 1997 • PCC "Rokita" S.A., Brzeg Dolny Luty 1998 • Zakłady Chemiczne "Luboń" Sp. z o.o. Luboń Grudzień 1999, • Fosfan S.A., Szczecin Maj 2000, • Henkel Polska Sp.z o.o. Oddział w Raciborzu Maj 2000, • Brenntag Polska Sp. z o.o., Kędzierzyn-Koźle Czerwiec 2000 • Petrochemia-Blachownia S.A.. Kędzierzyn-Koźle Lipiec 2000 • Zakłady Tworzyw Sztucznych "Erg" w Pustkowie S.A. Pustków Październik 2000, • PCC Synteza Spółka Akcyjna Kędzierzyn-Koźle Październik 2000• Messer Polska Sp. z o.o., Chorzów Marzec 2001 • Shell Chemicals North East Europe - Warszawa Sierpień 2001 • Novol Sp. z o.o. Komorniki Maj 2002,

Realizatorzy• Ashland Poland Sp. z o.o. Zakład Produkcji Żelkotu Maj 2002 • Nordmann Rassmann Polska Sp. z o.o. Warszawa Maj 2002, • Kosmet Rokita Sp. z o.o. Brzeg Dolny Sierpień 2002 • Inowrocławskie Kopalnie Soli "Solino" S.A. Inowrocław Wrzesień 2002, • Arnaud Polska Spółka z o.o. Poznań Wrzesień 2002, • Basell Orlen Polyolefins Sp. z o.o. Płock Wrzesień 2003 • Polski System Recyklingu Organizacja Odzysku S.A. Warszawa Październik 2003 • Branżowa Organizacja Odzysku S.A. Tarnów Październik 2003, • Hamburska Spółka Handlowa H.S.H. Sp. z o.o. Warszawa Styczeń 2004, • Overlack Sp. z o.o. Ozorków Maj 2004, • Donauchem Polska Sp. z o.o. Poznań Wrzesień 2004, • Orlen Asfalt Sp. z o.o. Płock Styczeń 2005, • WARTER Spółka Jawna Kędzierzyn - Koźle Styczeń 2005• Carbon Black Polska Sp. z o.o. z Jasła Październik 2005, • Orlen Eko Sp. z o.o. z Płocka Październik 2005, • Rokita-Agro S.A. Październik 2005 • Grolman Sp. z o.o. z siedziba w Bydgoszczy Wrzesień 2007,

System SPOT

• W grudniu 2000 roku dziesięć firm chemicznych podpisało z Państwową Strażą Pożarną porozumienie o Systemie Pomocy w Transporcie Materiałów Niebezpiecznych (SPOT).

• Inicjatywa ta wynika z zasad programu "Odpowiedzialność i Troska" i jest wzorowana na systemach pomocy funkcjonujących od lat w krajach Europy Zachodniej.

• SPOT jest elementem Programu "Odpowiedzialność i Troska" w dziedzinie "Bezpieczeństwo magazynowania i dystrybucji" i scharakteryzowany może być jako zbiór przepisów bądź wytycznych.

• SPOT obejmuje równie zasady "Zarzadzania Produktem" (Product Stewardship) - jednej z inicjatyw Responsible Care - jako system oceny "cyklu życia" produktu od wytworzenia przez transport, przerób a do ostatecznej utylizacji odpadu.

Program "Odpowiedzialność i Troska" promotorem ekologii

• akcje edukacyjne prowadzone na targach "POLEKO", wydawnictwa informacyjne i prezentacyjne oraz animacje komputerowe, spotkania, seminaria, publikacje medialne

• w 2002 roku z okazji Światowego Dnia Ochrony Środowiska na Rynku Staromiejskim w Toruniu zorganizowano akcję artystyczno-społeczną, pod nazwą "Galeria Kawałek Nieba nad Toruniem" . Interaktywna budowa wkomponowana w zabytki toruńskiej starówki pozwalała na wejście do środka, chwilę kontemplacji, skupienia, obserwacji nieba i refleksję

Drzewko za butelkę• zainicjowana w roku 2003, • Realizatorzy Programu "Odpowiedzialność i Troska" zachęcają dzieci i

młodzież do aktywnego świętowania Światowego Dnia Ochrony Środowiska obchodzonego w dniu 5 czerwca

• Ideą akcji "Drzewko za butelkę" jest rywalizacja w formie zabawy pomiędzy klasami szkolnymi i grupami przedszkolnymi w wybranych miejscowościach, gdzie swoją działalność produkcyjną prowadzą sygnatariusze Programu "Odpowiedzialność i Troska", w uzbieraniu jak największej ilości pustych butelek PET.

www.opakowania.com.pl

Zebrane butelki, za pośrednictwem

zaangażowanych w akcję firm recyklingowych, trafiają do powtórnego przerobu, a ich

symbolem są sadzone drzewka.