Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord...

28
Rapport – Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december 2017

Transcript of Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord...

Page 1: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

Rapport – Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december 2017

Page 2: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

Situatie en centrale vraagstelling

Page 3: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

3

Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. Ze worden er ook

op aangesproken. Ook PH&C wil de pensioengelden die jullie beheren, laten beleggen op een wijze

die past bij het fonds en de mening van de achterban. PH&C kijkt dus verder dan alleen het rendement.

Periodiek herijkt het pensioenfonds het beleggingsbeleid. Recent sprak het bestuur zich uit voor een

beleid op de maatschappelijke thema’s tegengaan van klimaatverandering en duurzame consumptie en

productie. Onderdeel van de herijking is een raadpleging van de achterban. Zowel werkgevers als

deelnemers en gerechtigden worden om hun mening gevraagd. Dit jaar mogen wij de achterban

raadpleging voor jullie uitvoeren.

Het doel van het onderzoek is:

Het verkrijgen van inzicht in de beleving, de wensen en behoeften van werknemers en werkgevers op het

gebied van MVB beleid en het toetsen van de opvattingen van het bestuur.

De volgende onderzoeksvragen gaan we beantwoorden:

1. Hoeveel belang hecht men aan maatschappelijk verantwoord beleggen (kosten versus rendement)?

2. Welke (maatschappelijke) ontwikkelingen vindt men relevant?

3. Hoe staat de achterban tegenover de door het bestuur geadopteerde beleidsthema’s? Welke

verwachtingen en ideeën heeft men daarbij?

Opbouw rapport

Op de volgende pagina’s staan de resultaten van het onderzoek weergegeven. De rapportage begint

met een management samenvatting, daarna volgt een grafische weergave van de resultaten. Onder elke

grafiek staat een korte toelichting en worden significante verschillen tussen doelgroepen (actieve en niet-

actieve deelnemers, gepensioneerden en werkgevers) benoemd, evenals verschillen tussen jongeren

(jonger dan 35 jaar) en ouderen (35 jaar en ouder). Bij open vragen worden enkele kenmerkende

quotes getoond, de volledige bloemlezing is separaat aan dit rapport opgeleverd. In de bijlagen staan

ten slotte alle grafieken ook uitgesplitst naar de verschillende doelgroepen. Daarnaast is een technische

onderzoekverantwoording van het onderzoek opgenomen.

Situatie en centrale vraagstelling

MVB: Rendement vs bijdragen aan een betere wereld

Page 4: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

Management samenvatting

Page 5: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

5

Er is groot draagvlak bij de achterban voor maatschappelijk

verantwoord beleggen: driekwart vindt het (heel) belangrijk dat

PH&C dit doet. Voor ruim de helft is dit ook minstens zo

belangrijk als rendement. De meerderheid gaat er ook niet van

uit dat MVB ten kosten gaat van het rendement, als dat wel het

geval zou zijn zou het draagvlak fors kleiner worden.

Het draagvlak is onder de gehele achterban groot, wel zien we

dat dit over het algemeen bij deelnemers wat groter is dan bij

gepensioneerden en werkgevers.

Spontaan kiest een kwart van de achterban voor de thema’s

duurzame consumptie en productie en klimaataanpakken.

Gezondheid en welzijn wordt het vaakst gekozen. Wel zien we

dat er geen overduidelijke voorkeur is voor een van de VN

thema’s.

Desgevraagd geeft een ruime meerderheid aan dat de door het

bestuur geadopteerde thema’s goed passen bij PH&C. Met name

met betrekking tot duurzame productie en consumptie is de fit

hoog.

Draagvlak voor

MVB is groot,

onder alle

doelgroepen

Gekozen

thema’s worden

herkend en

gedragen

De meerderheid van de achterban geeft aan dat PH&C deze

thema’s invulling kan geven door zowel schade te beperken als

actief een positieve maatschappelijke bijdrage te leveren.

Spontaan noemt men investeren in groene energie, innovatieve

bedrijven en specifiek bedrijven in Nederland om dit te

realiseren. Daarnaast geeft men aan dat PH&C niet alleen door

middel van beleggingen hierin kan bijdragen, maar ook haar

leden kan helpen met bijvoorbeeld voedselverspilling tegengaan.

MVB door

zowel schade te

beperken als

actief bijdrage

te leveren

Management samenvatting

Page 6: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

Resultaten

Page 7: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

7

Resultaten – belang van MVB (kosten vs. rendement)

Basis: alle respondenten

Vraag: Hoe belangrijk vind je het dat jouw pensioenpremie op een maatschappelijke verantwoorde

of duurzame manier wordt belegd?

“Omdat we verantwoordelijk zijn

voor de manier waarop we met de

aarde en elkaar omgaan!”

“Ik wil graag dat mijn kleinkinderen

ook in een schone wereld wonen.”

“Grote institutionele beleggers

hebben een voorbeeldfunctie.”

“Omdat de wereld niet eindigt na

ons pensioen. Hopelijk komen er

nog vele generaties na ons en zij

hebben recht op een leefbare

wereld.”

“Het enige wat voor mij nog telt is

dat ik gewoon mijn pensioen krijg.

Iets waar ik heel mijn leven al voor

heb betaald.”

“Voor een pensioenfonds is

rendement het belangrijkste.

Betekent niet dat je helemaal

zonder geweten hoeft te beleggen,

maar het moet ook niet doorslaan.”

“Omdat een goed rendement het

allerbelangrijkste is, zeker als je

andermans geld beheerd.”

50% 28% 10% 5% 4% 4%

Heel belangrijk Een beetje belangrijk Niet belangrijk, niet onbelangrijk Niet heel belangrijk Helemaal niet belangrijk Weet ik niet

Driekwart van de achterban (78%) vindt het (heel) belangrijk dat hun pensioenpremie op een

maatschappelijke verantwoorde of duurzame manier wordt belegd. Slechts een kleine groep (9%) is het

daar niet mee eens. Werkgevers vinden dit vaker (helemaal) niet belangrijk (12%) dan de andere

doelgroepen. Jongeren (onder de 35 jaar) vinden dit daarentegen juist vaker (heel) belangrijk dan

ouderen (35 jaar en ouder) (81% vs. 77%).

Page 8: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

8

Resultaten – belang van MVB (kosten vs. rendement)

Basis: alle respondenten

18% 56% 16% 10%

Belangrijker dan winst Even belangrijk als winst Minder belangrijk dan winst Maakt mij niet uit / weet ik niet

30% 49% 21%

Meer winst op Net zo veel winst op Minder winst op

23% 57% 20%

Alleen bij meer winst Alleen indien net zo veel winst Zelfs bij minder winst

Circa een op de vijf (18%) vindt maatschappelijk verantwoord of duurzaam beleggen belangrijker dan

winst. Deelnemers zijn het hier wat vaker mee eens (actief: 17%, niet-actief: 20%) dan

gepensioneerden en werkgevers (12% en 13%).

Maatschappelijk verantwoord beleggen (MVB) heeft een positief imago: de helft van de achterban zegt

dat MVB net zo veel winst oplevert als een ‘normale’ belegging. Bijna een op de drie (30%) denkt zelfs

dat MVB meer winst oplevert. Ook hier zien we dat met name deelnemers het er vaker mee eens zijn

(actief: 30%, niet-actief: 32%) dan gepensioneerden en werkgevers (20%).

Ruim de helft van de achterban (57%) wil alleen dat PH&C het pensioengeld op een maatschappelijk

verantwoorde of duurzame manier belegt als het net zo veel winst oplevert als een ‘normale’

belegging. Voor een op de vijf (20%) mag dit zelfs als het minder winst oplevert.

Op alle stellingen zien we dat jongeren positiever staan ten opzichte van maatschappelijk verantwoord

beleggen dan ouderen, zelfs als dit minder winst oplevert.

Vraag: Maatschappelijk verantwoord of duurzaam beleggen is:

Vraag: Maatschappelijk verantwoord of duurzaam beleggen levert:

Vraag: In welke situatie mag PH&C uw pensioengeld op een maatschappelijke verantwoorde of

duurzame manier beleggen?

Page 9: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

9

Resultaten – belang van MVB (kosten vs. rendement)

Vraag: Hieronder staan onderwerpen die een rol kunnen spelen bij de keuze van een maatschappelijk

verantwoorde of duurzame belegging. Met welke drie onderwerpen moet PH&C van jou het meeste

rekening houden?

59%

51%

37%

35%

27%

23%

22%

15%

9%

Arbeidsomstandigheden

Milieu

Fraude of corruptie

Wapens en wapenhandel

Dierenwelzijn

Beloningsbeleid

Fossiele brandstoffen

Omstreden sectoren

Kernenergie

Ruim de helft van de achterban vindt dat PH&C in haar beleggingen rekening moet houden met

arbeidsomstandigheden (zoals kinderarbeid) en het milieu. Daarnaast worden fraude en corruptie en

wapens en wapenhandel genoemd. Vooral werkgevers vinden dat er niet belegd moet worden in

wapens en wapenhandel (44%). Ook noemen zij, net zoals gepensioneerden, vaker dat er rekening

gehouden moet worden met omstreden sectoren (beide 20%) en fraude en corruptie (werkgevers: 44%;

gepensioneerden: 49%). Deelnemers noemen daarentegen vaker dierenwelzijn (28%), het milieu (actief:

52%, niet-actief: 51%) en het beloningsbeleid (actief: 26%).

Verder zien we dat jongeren vaker rekening willen houden met het milieu (59% vs. 47%), dierenwelzijn

(33% vs. 25%) en fossiele brandstoffen (32% vs. 17%). Ouderen vinden juist dat er meer rekening

gehouden moet worden met wapens en wapenhandel (37% vs. 29%), fraude of corruptie (39% vs. 32%)

en het beloningsbeleid (25% vs. 20%).

Basis: alle respondenten

Page 10: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

10

Resultaten – belang van MVB (kosten vs. rendement)

Basis: alle respondenten

Vraag: In hoeverre ben je het eens met onderstaande stellingen?

29%

29%

17%

41%

40%

31%

18%

21%

24%

7%

4%

18%

3%

3%

8%

Ik vind dat het pensioenfonds

verantwoordelijk is voor wat de bedrijven

waarin het pensioenfonds investeert met het

geld en beleid doen

Ik geloof dat als mijn pensioengeld

duurzaam wordt belegd dat dat een positief

effect zal hebben op mens en milieu

Ik vind het meer de taak van de overheid om

ervoor te zorgen dat bedrijven

maatschappelijk en duurzaam opereren

Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet

Een ruime meerderheid van de achterban (70%) vindt dat het pensioenfonds verantwoordelijk is voor

wat bedrijven waarin zij investeren met hun geld en beleid doen. Slechts een kleine groep (10%) is het

daar niet mee eens. Met name gepensioneerden zijn het hier mee een (77%), werkgevers zijn het er

vaker mee oneens (15%).

Bijna de helft van de achterban (48%) vindt het de taak van de overheid om ervoor te zorgen dat

bedrijven maatschappelijk en duurzaam opereren. Werkgevers zijn het hier het minst vaak mee eens

(40%). Ook jongeren kunnen zich hier wat minder goed in vinden (45% vs. 50%). Een kwart van de

achterban (26%) is het hier niet mee eens.

Ruim twee derde van de achterban (69%) gelooft dat het duurzaam beleggen van pensioengelden een

positief effect heeft op mens en milieu. Hierin verschillen de doelgroepen onderling nauwelijks van

elkaar. Jongeren kunnen zich hier wel beter in vinden dan ouderen (73% vs. 67%). Slechts een kleine

groep (7%) gelooft niet in een positief effect op mens en milieu.

Page 11: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

11

Resultaten – Maatschappelijke ontwikkelingen

Vraag: Stel dat je jouw pensioenpremie zelf zou mogen beleggen op een maatschappelijke

verantwoordelijke of duurzame manier. Aan welke thema's, sectoren of landen denk je dan?

Actieve deelnemers:

“Water, milieu, werk, Nederland”

“Klimaat-neutraal bouw, alternatieve energie, farmaceutische industrie.”

“Energie, binnen Nederland, horecasector.”

“Bonus, corruptie, milieu, mensenrechten.”

“Energie, landbouw, milieu, werkgelegenheid.”

Niet-actieve deelnemers

“Energieopwekking, toekomstgericht.”

“Een derde hernieuwbare energie, een derde MVO's in opkomende markten,

een derde energiezuinig vastgoed.”

“Telecom, duurzame energie, cradle to cradle producten, Nederland en bitcoin.”

“Dierenwelzijn, gezondheid en milieu vind ik erg belangrijk.”

Gepensioneerden

“Niet in wapenhandel, kernenergie. Wel in alternatieve 'schone' energie.

Voedselproducerende bedrijven in minder bedeelde landen. Niet in Multinationals

maar meer in innovatieve MKB, indien mogelijk in eigen land.”

“Duurzame energie en nieuwe technieken.”

“Ik zou woningen bouwen: goed voor het volk, goed voor het werk, goed voor de

huur die elke maand binnen komt.”

Werkgevers

“Bedrijven die nieuwe keuzes maken, oude manier van werken durven te

doorbreken en oplossingen aandragen die oog hebben voor mens en omgeving.”

“Watermanagement (schoon water projecten/water en veiling wonen.)

Natuurbehoud (bosbeheer, nieuwe bossen, natuurparken). Groene energie.”

“Duurzame energie opwekken. Waterbeheer in ontwikkelingslanden. Innovatie op

het gebied van voedsel produceren.”

“Beleg in Nederlandse bedrijven, windenergie.”

Page 12: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

12

Resultaten – Maatschappelijke ontwikkelingen

Basis: alle respondenten

Vraag: Hieronder zie je een lijst met duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Welke van

onderstaande thema’s vind je het beste bij PH&C passen?

31%

26%

23%

23%

23%

23%

21%

19%

18%

17%

16%

14%

13%

9%

9%

4%

Gezondheid en welzijn

Duurzame consumptie en productie

Vrede, veiligheid en rechtvaardigheid

Schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen

Goed onderwijs

Klimaatverandering aanpakken

Duurzame en betaalbare energie

Fatsoenlijke banen en economische groei

Een einde maken aan honger

Bescherming van zeeën en oceanen

Herstel ecosystemen en behoud biodiversiteit

Een einde maken aan armoede

Gelijkheid tussen mannen en vrouwen

Minder ongelijkheid

Innovatie en duurzame infrastructuur

Veilige en duurzame steden

Spontaan kiest bijna een derde van de achterban (31%) voor gezondheid en welzijn als een thema dat

goed past bij PH&C, hierin zit nauwelijks onderscheid tussen doelgroepen. Wel zien we dat ouderen

hier wat vaker voor kiezen dan jongeren (32% vs. 28%).

Een kwart van de achterban kiest voor duurzame consumptie en productie. Alleen onder

gepensioneerden ligt dit duidelijk lager (15%). Verder vinden jongeren dit wat beter passen bij PH&C

dan ouderen (32% vs. 22%).

Een iets kleinere groep (23%) kiest voor klimaatverandering aanpakken. Ook hierin zien we nauwelijks

verschillen tussen doelgroepen.

Over het algemeen zien we veel diversiteit in de thema’s die bij PH&C passen. Hierin heeft de

achterban geen expliciete voorkeur.

Page 13: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

13

Resultaten – Maatschappelijke ontwikkelingen

Vraag: Zou je willen toelichten waarom je deze thema’s het beste bij PH&C vindt passen?

“Horeca heeft toch een soort van sociale functie. Mijn gekozen onderwerpen

maken de leefomgeving van de mensen die mijn gekozen onderwerpen aangaan

toch ietwat aangenamer.”

Gezondheid en welzijn, een einde maken aan honger, goed onderwijs.

“Onderwijs en gezondheid zijn de basis voor ontwikkeling van mensen. De

andere thema's zijn evenzeer belangrijk, maar ik mag nog maar één kiezen en

wil daarmee de duurzaamheid meer naar voren laten komen.”

Gezondheid en welzijn, goed onderwijs, duurzame en betaalbare energie

“Duurzame productie en consumptie omdat in de horeca daar daadwerkelijk iets

aan gedaan kan worden. Schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen

heeft ook alles met horeca te maken. Fatsoenlijke banen en economische groei.

Horecatijden en werkzaamheden zijn nog lang niet overal goed geregeld.”

Duurzame consumptie en productie, schoon drinkwater en goede sanitaire

voorzieningen, fatsoenlijke banen en economische groei

“Duurzame consumptie en productie heeft ook te maken met horeca. Gezondheid

en welzijn, hoort ook bij wat je eet en drinkt. Duurzame en betaalbare energie,

daar heeft de horeca ook belang bij.”

Duurzame consumptie en productie, gezondheid en welzijn, duurzame en

betaalbare energie

“Deze drie punten zijn het belangrijkst voor de horecaondernemingen, als deze

drie niet optimaal functioneren kan de horeca niet meer bestaan.”

Klimaatverandering aanpakken, vrede, veiligheid en rechtvaardigheid,

gezondheid en welzijn

“Horeca heeft een voorbeeldfunctie, duurzaamheid in de horeca en aanleverings-

bedrijven, bio vlees, groenten, duurzaam produceren.”

Duurzame consumptie en productie, klimaatverandering aanpakken, gelijkheid

tussen mannen en vrouwen

Page 14: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

14

Resultaten – Beleidsthema’s: klimaatverandering aanpakken

Basis: alle respondenten

Vraag: In hoeverre vind je klimaatverandering aanpakken goed passen bij PH&C?

24% 39% 28% 4%

Past heel goed Past goed Neutraal Past niet goed Past helemaal niet goed

Drie op de vijf (62%) vinden klimaatverandering aanpakken (heel) goed passen bij PH&C. Slechts een

kleine groep (7%) vindt dat (helemaal) niet passen bij PH&C. Met name werkgevers zijn hierover

kritisch (12%).

“Omdat de horeca sector behoorlijk vervuilend kan zijn voor het milieu en er

weinig rekening mee wordt gehouden in de sector.”

“Duurzame consumptie en productie is essentieel om de horeca gezond,

betaalbaar en kwalitatief goed te houden. Klimaatverandering aanpakken is

daarbij één van de belangrijkste aspecten om dit te bereiken.”

“Zeer belangrijk voor de toekomst van ons allen.”

“Als ik met pensioen ga zou ik ook graag schone lucht willen ademen en

aangezien dat ik zo'n 2 meter onder de zeespiegel resideer is het van groot

belang dat mijn huis droog blijft.”

Vraag: Kun je toelichten waarom je dit vindt?

“De verantwoordelijkheid over klimaatverandering ligt niet bij een pensioenfonds

in deze sector. Duurzame consumptie en productie daarentegen juist wel.”

“Klimaatverandering kan alleen als alle landen meedoen. Zolang bijv. Nederland

meedoet maar omringende landen niet, dan zijn alle inspanningen in Nederland

onnodig en duur.”

“Is niet door een pensioenfonds te regelen. Weinig rendement.”

“Afgezien van de discussies over klimaatverandering is het een onderwerp dat

niet thuis hoort bij de branche waar dit pensioenfonds voor staat.”

Page 15: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

15

Resultaten – Beleidsthema’s: duurzame productie en consumptie

Vraag: In hoeverre vind je duurzame productie en consumptie goed passen bij PH&C?

34% 39% 21%

Past heel goed Past goed Neutraal Past niet goed Past helemaal niet goed

Basis: alle respondenten

Driekwart van de achterban (74%) vindt duurzame productie en consumptie (heel) goed passen bij

PH&C. Met name gepensioneerden vinden dit goed passen (77%) evenals jongeren (76%). Slechts een

zeer kleine groep (3%) is het hier niet mee eens, onder werkgevers ligt dat iets hoger (7%).

“Horeca is per definitie een sector waarin consumptie van voedsel een belangrijke

rol speelt. Het is dan ook niet meer dan logisch dat het bijbehorende pensioenfonds

hier een speerpunt van maakt.”

“Vooral in de horeca valt veel winst te behalen in energie bezuinigende

maatregelen, voedselverspilling en zoeken naar duurzaam geproduceerde

producten.”

“Duurzame consumptie en productie is de enige manier om vervuiling van de aarde

te keren en een betere toekomst voor onze kinderen te creëren.”

“Juist in de horeca, waar veel verspilt wordt is dit een passend thema.”

Vraag: Kun je toelichten waarom je dit vindt?

“Het is een Nederlands pensioenfonds, dan moet je niet denken dat je invloed

kan hebben op het terugdringen van de wereldwijde voedseltekorten. In

Nederland is geen voedseltekort.”

“Consumeren is niet duurzaam. Dan spreek je van consuminderen. In de horeca is

consumeren juist noodzakelijk. Hoe meer, hoe beter. The Sky is the limit!”

“Gewoon winst maken i.p.v. die linkse onzin.”

“Is geen kerntaak voor een pensioenfonds. Dit dient enkel zorg te dragen voor het

best mogelijke pensioen voor de deelnemers.”

Page 16: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

16

Resultaten – Beleidsthema’s

Vraag: Op welke manier zou PH&C hier volgens jou aan kunnen bijdragen?

Klimaatverandering aanpakken

“Beleggingen in vervuilende bedrijven afbouwen, beschikbaar vermogen meer

richting schonere bedrijven laten gaan.”

“Investeren in bedrijven die hier actief aan bijdragen (en dit bewijzen) en niet

samenwerken met bedrijven die hier niet genoeg aan doen (standaarden moeten

dan bepaald worden). En dan bijvoorbeeld ook geen pensioenpartner zijn voor

horeca/catering bedrijven die niet voldoen aan de standaarden. Alleen niet

investeren in de bedrijven is iets te makkelijk naar mijn mening.”

“Investeringen bij bedrijven boven een CO2 grens afkappen, of meer investeren

in bedrijven die actief bezig zijn met lage CO2 uitstoot.”

“Meer alternatieve energiedoelen en absoluut geen kernenergie en fossiele

brandstoffen, meer groen om CO2 te verminderen.”

“Duurzame energie. Investeren in zonne- en windenergie. Bosbeplanting.”

Duurzame productie en consumptie

“Investeren in bedrijven die duurzame technologieën hebben voor het verbouwen

van gewassen.”

“Niet meer investeren in bedrijfstakken die niet innoveren om hun productieproces

en producten duurzaam te maken.”

“Door haar leden en aangesloten bedrijven te wijzen en aanbevelingen te doen in

zaken die betrekking hebben op horeca in relatie tot productie en consumptie.”

“Tegengaan van verspilling en gebruik van pesticiden en bestrijdingsmiddelen.”

“Investeren in manieren om te produceren zonder afval te produceren/lozen.”

“Denk ook aan bedrijven die zich bezig houden met Vegan voeding. Steeds meer

producten worden vegan en moeten dat ook zijn. Het dringt tot steeds meer mensen

door, en wordt dus steeds populairder. Daar is dus ook veel winst te behalen.”

“Investeren in productie van gewassen, vlees in Nederland, biologisch en duurzame

producten stimuleren. Lokale boeren en initiatieven steunen.”

Page 17: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

17

Resultaten – Beleidsthema’s

Basis: alle respondenten

Vraag: Op welke manier zou PH&C hiermee om moeten gaan als het gaat om het klimaat aanpakken en

duurzame consumptie en productie?

15%

10%

25%

26%

60%

63%

Klimaatverandering

aanpakken

Duurzame consumptie

en productie

Alleen schade beperken

Alleen actief een positieve maatschappelijke bijdrage leveren

Zowel schade beperken als actief een positieve maatschappelijke bijdrage leveren

De meerderheid van de achterban vindt dat PH&C met haar beleggingen zowel de schade moet

beperken als actief een positieve maatschappelijke bijdrage moet leveren. Met name jongeren en niet-

actieve deelnemers zijn hier voorstander van. Circa een kwart van de achterban vindt dat PH&C alleen

actief een positieve maatschappelijke bijdrage moet leveren. Dit geldt zowel voor klimaatverandering

aanpakken als duurzame consumptie en productie.

Als het gaat om klimaatverandering aanpakken geeft 15% van de achterban aan dat PH&C hier alleen

de schade hoeft te beperken met haar beleggingen. Bij duurzame consumptie en productie is dat 10%.

Page 18: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

Bijlagen

Page 19: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

19

Bijlagen

50%

47%

52%

53%

47%

43%

28%

30%

26%

26%

31%

29%

10%

10%

9%

10%

9%

29%

5%

5%

4%

5%

6%

4%

4%

4%

6%

4%

3%

5%

3%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Heel belangrijk Een beetje belangrijk Niet belangrijk, niet onbelangrijk Niet heel belangrijk Helemaal niet belangrijk Weet ik niet

Vraag: Hoe belangrijk vind je het dat jouw pensioenpremie op een maatschappelijke verantwoorde

of duurzame manier wordt belegd?

Vraag: Maatschappelijk verantwoord of duurzaam beleggen is:

18%

17%

20%

12%

13%

56%

55%

55%

65%

57%

71%

16%

19%

15%

15%

23%

29%

10%

9%

11%

9%

6%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Belangrijker dan winst Even belangrijk als winst Minder belangrijk dan winst Maakt mij niet uit / weet ik niet

Page 20: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

20

Bijlagen

Vraag: Maatschappelijk verantwoord of duurzaam beleggen levert:

Vraag: In welke situatie mag PH&C uw pensioengeld op een maatschappelijke verantwoorde of

duurzame manier beleggen?

30%

30%

32%

20%

20%

14%

49%

48%

48%

56%

53%

86%

21%

22%

20%

24%

26%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Meer winst Net zo veel winst Minder winst

23%

25%

23%

21%

16%

57%

56%

55%

65%

66%

86%

20%

19%

22%

14%

18%

14%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Alleen bij meer winst Alleen indien net zo veel winst Zelfs bij minder winst

Page 21: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

21

59%

51%

37%

35%

27%

23%

22%

15%

9%

61%

52%

37%

33%

28%

26%

22%

14%

9%

58%

51%

36%

36%

28%

22%

22%

15%

9%

58%

44%

49%

36%

20%

22%

16%

20%

8%

60%

51%

44%

44%

19%

20%

19%

20%

11%

71%

14%

71%

57%

43%

14%

29%

Arbeidsomstandigheden

Milieu

Fraude of corruptie

Wapens en wapenhandel

Dierenwelzijn

Beloningsbeleid

Fossiele brandstoffen

Omstreden sectoren

Kernenergie

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Bijlagen

Vraag: Met welke drie onderwerpen moet PH&C van jou het meeste rekening houden?

Page 22: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

22

Bijlagen

Stelling: Ik vind dat het pensioenfonds verantwoordelijk is voor wat de bedrijven waarin het

pensioenfonds investeert met het geld en beleid doen.

Stelling: Ik geloof dat als mijn pensioengeld duurzaam wordt belegd dat dat een positief effect zal

hebben op mens en milieu.

29%

27%

30%

35%

26%

41%

43%

40%

42%

41%

29%

18%

19%

18%

13%

17%

29%

7%

7%

7%

6%

10%

43%

3%

3%

3%

5%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet

29%

27%

31%

28%

28%

40%

40%

39%

39%

41%

71%

21%

23%

20%

22%

21%

14%

4%

5%

4%

4%

4%

14%

3%

3%

4%

5%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet

Page 23: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

23

Bijlagen

Stelling: Ik vind het meer de taak van de overheid om ervoor te zorgen dat bedrijven maatschappelijk

en duurzaam opereren.

17%

18%

17%

20%

14%

31%

33%

29%

33%

26%

29%

24%

23%

24%

26%

28%

43%

18%

17%

18%

15%

18%

14%

8%

7%

9%

5%

13%

14%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal mee oneens Weet niet

Page 24: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

24

Bijlagen

Vraag: Hieronder zie je een lijst met duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Welke

van onderstaande thema’s vind je het beste bij PH&C passen?

31%

26%

23%

23%

23%

23%

21%

19%

18%

17%

16%

14%

13%

9%

9%

4%

31%

26%

24%

22%

23%

21%

21%

22%

16%

16%

16%

12%

13%

10%

9%

4%

30%

26%

23%

23%

22%

23%

21%

17%

18%

18%

17%

15%

13%

9%

8%

4%

34%

15%

30%

26%

27%

21%

22%

16%

19%

17%

14%

14%

14%

6%

10%

4%

31%

29%

21%

21%

26%

23%

24%

21%

19%

14%

16%

10%

9%

8%

11%

3%

71%

43%

14%

29%

43%

14%

14%

29%

14%

29%

Gezondheid en welzijn

Duurzame consumptie en productie

Vrede, veiligheid en rechtvaardigheid

Schoon drinkwater en goede sanitaire voorzieningen

Goed onderwijs

Klimaatverandering aanpakken

Duurzame en betaalbare energie

Fatsoenlijke banen en economische groei

Een einde maken aan honger

Bescherming van zeeën en oceanen

Herstel ecosystemen en behoud biodiversiteit

Een einde maken aan armoede

Gelijkheid tussen mannen en vrouwen

Minder ongelijkheid

Innovatie en duurzame infrastructuur

Veilige en duurzame steden

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Page 25: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

25

Bijlagen

Vraag: In hoeverre vind je klimaatverandering aanpakken goed passen bij PH&C?

Vraag: In hoeverre vind je duurzame productie en consumptie goed passen bij PH&C?

24%

22%

25%

29%

21%

14%

39%

39%

38%

37%

38%

29%

28%

29%

27%

23%

27%

29%

4%

5%

3%

5%

6%

14%

4%

6%

14%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Past heel goed Past goed Neutraal Past niet goed Past helemaal niet goed

34%

34%

35%

34%

30%

57%

39%

40%

39%

43%

43%

29%

21%

21%

21%

17%

18%

14%

3%4%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Past heel goed Past goed Neutraal Past niet goed Past helemaal niet goed

Page 26: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

26

Bijlagen

Vraag: In hoeverre vind je klimaatverandering aanpakken goed passen bij PH&C?

Vraag: In hoeverre vind je duurzame productie en consumptie goed passen bij PH&C?

15%

16%

14%

19%

17%

29%

25%

27%

24%

29%

25%

14%

60%

56%

63%

53%

58%

57%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Alleen schade beperken

Alleen actief een positieve maatschappelijke bijdrage leveren

Zowel schade beperken als actief een positieve maatschappelijke bijdrage leveren

10%

10%

10%

11%

11%

26%

29%

25%

32%

26%

63%

61%

66%

57%

63%

100%

Totaal n=9996

Actieve deelnemers n=3111

Niet-actieve deelnemers n=5652

Gepensioneerden n=700

Werkgevers n=526

Verantwoordingsorgaan n=7

Alleen schade beperken

Alleen actief een positieve maatschappelijke bijdrage leveren

Zowel schade beperken als actief een positieve maatschappelijke bijdrage leveren

Page 27: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

Onderzoeksspecificaties

Kwantitatief online onderzoek

Doelgroep: deelnemers (zowel actief als niet-actief), gepensioneerden,

werkgevers en het verantwoordingsorgaan.

Steekproef: klantenbestand van PH&C.

Totaal zijn 185.993 klanten van PH&C uitgenodigd deel te nemen aan

het onderzoek. Netto hebben 9.996 klanten deelgenomen, een respons

van 5%.

Het veldwerk heeft plaatsgevonden vanaf 17 november tot en met 7

december 2017.

Page 28: Rapport Maatschappelijk Verantwoord beleggen | 22 december ...€¦ · Maatschappelijk verantwoord beleggen is een belangrijk thema bij pensioenfondsen. ... MVB: Rendement vs bijdragen

Het zijn fascinerende tijden. Niet eerder volgden de

veranderingen, buiten én binnen de organisatie, elkaar in zo’n

rap tempo op. Dat vraagt om nieuwsgierigheid. Snappen wat

er speelt in jouw markt. Begrijpen wat klanten beweegt. Wie

concurrenten worden. Wat verdienmodellen doen. Nieuwe

strategieën en proposities ontwikkelen om daarop een

antwoord te geven.

Traditionele marktonderzoek- en strategiemodellen slagen er

niet in de marktkansen van vandaag te benutten. Dat vraagt om

anders kijken, anders doen.

Een discipline middenin de wereld van vandaag. Wij creëren

een andere kijk. Uitzoomen voordat je inzoomt. Een andere kijk

op merken, mensen en markten. Wij helpen jou en je

organisatie de draai te maken. Zetten de transformatie in

beweging: van buiten naar binnen en andersom. Deze

totaalaanpak komt allemaal samen in ons strategisch

model: 360SAMR™.