Raporti vjetor 2010

Raporti Vjetor Raporti Vjetor2010 2010

2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �



Nëse përdorni të dhëna të këtij publikimi, jeni të lutur të citoni burimin.Botuar nga : Banka e Shqipërisë, Sheshi “Avni Rustemi” Nr.24, Tiranë, ShqipëriTel.: + �55 4 2419�01/2/�; + �55 4 2419409/10/11Faks: + �55 4 2419408E-mail: [email protected]

Tirazhi: 900 kopje

www.bankofalbania.org





P ë r m B a j t j a

FjAlA E GuVERNAToRiT 11

KApiTulli i. ZhVillimET Në EKoNomiTë dhE TREGjET E huAjA 15i.1. Ekonomia botërore 15i.2. politikat monetare të bankave qendrore kryesore dhe zhvillimet në tregjet financiare 18i.�. Ecuria e çmimeve të lëndëve të para 20

KApiTulli ii. STABiliTETi i çmimEVE dhE oBjEKTiVi i BANKëS Së ShqipëRiSë 2�ii.1. Ecuria e inflacionit dhe e kategorive kryesore të shportës së mallrave të konsumit 2�ii.2. prirjet kryesore të inflacionit 26ii.�. Faktorët që kanë ndikuar në inflacion �0ii.4. përmbushja e objektivit dhe politika monetare �6

KApiTulli iii. ZhVillimET mAKRoEKoNomiKE 41iii.1. prodhimi i brendshëm bruto dhe ecuria e kërkesës agregate 42iii.2. Ecuria e prodhimit sipas sektorëve 47iii.�. Ecuria e tregut të punës 51iii.4. Zhvillimet fiskale 52iii.5. Zhvillimet në sektorin e jashtëm 60

KApiTulli iV. ZhVillimET moNETARE dhE EcuRiA E TREGjEVE FiNANciARE 71iV.1. Zhvillimet monetare 71iV.2. Zhvillimet në tregjet financiare 88

KApiTulli V. iNSTRumENTET E poliTiKëS moNETARE dhE AdmiNiSTRimi i REZERVëS VAluToRE 105V.1. instrumentet e politikës monetare 105V.2. Administrimi i rezervës valutore 110

KApiTulli Vi. mBiKëqyRjA BANKARE 115Vi.1. Ecuria e sistemit bankar dhe subjekteve financiare jobanka 115Vi.2. inspektimet në vend 125Vi.�. licencimi dhe kuadri rregullativ 128

KApiTulli Vii. AKTiViTETE Të TjERA Të BANKëS Së ShqipëRiSë 1�5Vii.1. Zhvillimet në sistemin e pagesave 1�5Vii.2. Emisioni i monedhës 144Vii.�. puna kërkimore në Bankën e Shqipërisë 147Vii.4. Aktivitetet statistikore të Bankës së Shqipërisë 149Vii.5. marrëdhëniet me publikun 152Vii.6. integrimi dhe bashkëpunimi 155Vii.7. Ndryshimet kryesore në legjislacionin bankar gjatë vitit 2010 16�

KApiTulli Viii. pASqyRAT FiNANciARE pëR ViTiN E mBylluR më �1 dhjEToR 2010 (dhE RApoRTi i AudiTuESVE Të pAVARuR) 171 Raporti i Auditorëve të pavarur 171 Shënime mbi pasqyrat financiare për vitin e mbyllur më �1 dhjetor 2010 179


4 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 5



ANEKS 1 KATAloGu i STATiSTiKAVE Të puBliKuARA Në FAqEN E BANKëS Së ShqipëRiSë 219

ShTojcA STATiSTiKoRE 224

1. çmimET, pRodhimi dhE TREGu i puNëS 2241.1 indeksi i çmimeve të konsumit 2241.2. Ndryshimet vjetore të indeksit të çmimeve të konsumit sipas grupeve kryesore 2241.� indeksi i çmimeve të prodhimit dhe indeksi i kushtimit në ndërtim 2251.4 Ndryshimet vjetore të indeksit të çmimeve të prodhimit dhe të indeksit të kushtimit në ndërtim 2251.5 prodhimi i brendshëm bruto sipas metodës së shpenzimeve 2261.6 prodhimi i Brendshëm Bruto sipas aktivitetit ekonomik 2261.7 punësimi, papunësia dhe pagat 227

2. FiNANcAT E qEVERiSë 2272.1 Të ardhurat e buxhetit të qeverisë 2272.2 Shpenzimet e buxhetit të qeverisë 2282.� Financimi i deficitit buxhetor 2282.4 Shpenzimet sipas klasifikimit funksional (coFoG) 2292.5 Stoku i borxhit të brendshëm sipas instrumenteve 229

�. SEKToRi FiNANciAR 2�0�.1 Agregatët monetarë dhe përbërësit e tyre 2�0�.2 Kundërpartitë e agregatëve monetarë 2�1�.� llogaritë rrjedhëse dhe depozitat pa afat në lekë sipas sektorit 2�2�.4 depozitat me afat në lekë sipas sektorit 2�2�.5 llogari rrjedhëse dhe depozita pa afat në valutë sipas sektorit 2��.6 depozitat me afat në valutë sipas sektorit 2��.7 Kredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës për bizneset 2�4�.8 Kredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës për individët 2�5�.9 Kredia sipas aktivitetit ekonomik 2�6�.10 Kredia sipas rrethit 2�6�.11a Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/mjetet 2�6�.11b Bilanci sektorial i bankave paradepozituese/detyrimet 2�7�.12 Bilanci sektorial i Bankës së Shqipërisë 2�8

4. TREGjET FiNANciARE 2�94.1 Normat e interesit për kreditë e reja sipas monedhës 2�94.2 Normat e interesit për depozitat e reja sipas monedhës 2404.� Normat e interesit për bonot e thesarit sipas afatit 241

5. KuRSi i KëmBimiT 2425.1 Kursi i këmbimit të lekut kundrejt monedhave kryesore 242

6. NoRmAT E iNTERESiT Të iNSTRumENTEVE Të poliTiKëS moNETARE 2426.1 Normat bazë të interesit të Bankës së Shqipërisë 242

7. STATiSTiKAT E SEKToRiT Të jAShTëm 2447.1 Bilanci i pagesave 2447.2 Eksporti i mallrave sipas partnerëve 2447.� Eksporti i mallrave sipas SiTc 2457.4 importi i mallrave sipas partnerëve 2467.5 importi i mallrave sipas SiTc 2477.6 pozicioni ndërkombëtar i investimeve 2477.7 Borxhi i jashtëm 248





p ë R m B A j T j A E T A B E l A V E

KApiTulli i. ZhVillimET Në EKoNomiTë dhE TREGjET E huAjA 15Tabelë 1. disa tregues kryesorë makroekonomikë. 15Tabelë 2. disa tregues makroekonomikë për vendet BRiK. 17Tabelë �. Tregues ekonomikë për vendet e rajonit. 18

KApiTulli ii. STABiliTETi i çmimEVE dhE oBjEKTiVi i BANKëS Së ShqipëRiSë 2�Tabelë 1. Kontributi mesatar i kategorive në inflacionin vjetor (në pikë përqindje). 24

KApiTulli iii. ZhVillimET mAKRoEKoNomiKE 41Tabelë 1. disa tregues të ekonomisë në vite. 41Tabelë 2. Aktiviteti prodhues në degën e industrisë (ndryshime vjetore në përqindje). 48Tabelë �. Ecuria në eksporte dhe importe sipas grup-mallrave dhe deficiti tregtar. 61

KApiTulli Vi. mBiKëqyRjA BANKARE 115Tabelë 1. Ecuria e totalit të aktiveve të sistemit bankar. 115Tabelë 2. indeksi h (herfindahl) i përqendrimit të aktiveve, depozitave dhe kredisë. 116Tabelë �. Rritja tremujore e kredisë gjatë vitit 2010. 116Tabelë 4. Rezultati neto në miliardë lekë. 117Tabelë 5. Tregues të përfitueshmërisë nga veprimtaria kryesore në përqindje (kumulative). 117Tabelë 6. Tregues të përfitueshmërisë të sistemit bankar (në përqindje). 117Tabelë 7. Ecuria e raportit të mjaftueshmërisë së kapitalit për sistemin bankar. 118Tabelë 8. Ecuria në vite e treguesit kredi ndaj depozitave në përqindje. 121Tabelë 9. Treguesit e shtrirjes së rrjetit të bankave në fund të vitit 2009. 128Tabelë 10. Treguesit e shtrirjes së rrjetit të bankave në fund të vitit 2010. 129Tabelë 11. lista e subjekteve të licencuara nga Banka e Shqipërisë. 1�1

KApiTulli Vii. AKTiViTETE Të TjERA Të BANKëS Së ShqipëRiSë 1�5Tabelë 1. Ecuria e transaksioneve në sistemin AipS për periudhën 2007-2010. 1�6Tabelë 2. llojet e transaksioneve në sistemin AipS. 1�6Tabelë �. Treguesit e përqendrimit për sistemin AipS. 1�7Tabelë 4. Kredia brenda ditës për pjesëmarrësit në sistemin AipS. 1�7Tabelë 5. Ecuria e aktivitetit në sistemin AEch për periudhën 2007-2010. 1�8Tabelë 6. Treguesit e përqendrimit për sistemin AEch. 1�8Tabelë 7. Shpërndarja e pagesave në sistemin AEch sipas seksioneve të klerimit gjatë vitit 2010. 1�8Tabelë 8. Numri i llogarive të klientëve në sistemin bankar, në �1 dhjetor 2010. 1�9Tabelë 9. pesha e pagesave të klientëve në sistemin bankar sipas instrumentit të pagesës. 140Tabelë 10. Numri i pajisjeve ATm dhe poS në �1 dhjetor 2010, krahasuar me vitet 2009 dhe 2008. 140Tabelë 11. Numri i kartave në qarkullim në �1 dhjetor 2010, krahasuar me vitet 2009 dhe 2008. 141Tabelë 12. Transaksione me karta pagesash gjatë vitit 2010 krahasuar me vitin 2009. 142Tabelë 1�. Ecuria e transaksioneve “home banking” në vite. 14�Tabelë 14. Statistika të hapësirës ‘Statistika’ në faqen e internetit të Bankës së Shqipërisë. 150Tabelë 15. Seminaret e trajnimit të mësuesve të arsimit të mesëm. 154





p ë R m B A j T j A E G R A F i K ë V E

KApiTulli i. ZhVillimET Në EKoNomiTë dhE TREGjET E huAjA 15Grafik 1. Ecuria e normave bazë të interesit. 18Grafik 2. Ecuria e disa treguesve financiarë në tregjet ndërkombëtare. 19Grafik �. Ndryshimi vjetor i çmimit të naftës në tregun ndërkombëtar dhe i indeksit Nominal të monedhave Kryesore të shprehura në dollarë amerikanë. 20Grafik 4. Ecuria e indekseve të çmimeve sipas grup-mallrave kryesore. 20

KApiTulli ii. STABiliTETi i çmimEVE dhE oBjEKTiVi i BANKëS Së ShqipëRiSë 2�Grafik 1. Kontributi i grupeve kryesore në inflacionin vjetor (në pikë përqindje). 2�Grafik 2. inflacioni vjetor sipas kategorive të mallrave dhe shërbimeve (në përqindje). 25Grafik �. inflacioni vjetor bazë dhe jobazë (majtas); kontributet respektive (djathtas). 26Grafik 4. inflacioni vjetor sipas sektorëve (majtas); kontributet respektive dhe ndryshimi vjetor i kursit euro/lek (djathtas). 27Grafik 5. diferenciali ndërmjet inflacionit të tregtueshëm dhe atij neto të patregtueshëm (në pp). 29Grafik 6. inflacioni vjetor sipas tremujorëve (në përqindje). �0Grafik 7. Norma e kapaciteteve të lira dhe e papunësisë. �1Grafik 8. Treguesi i pagës mesatare në terma nominalë dhe realë (majtas; vmv) dhe në sektorët kryesorë të ekonomisë (djathtas; vmv). �2Grafik 9. Treguesi i produktivitetit (pp), i kostos së punës për njësi (KpNj) dhe ai i pagës reale (majtas); ndryshimi vjetor (djathtas). �2Grafik 10. Ecuria e inflacionit të importuar, çmimeve të huaja dhe kursit të këmbimit. ��Grafik 11. Ndryshimi vjetor i indeksit të vlerës njësi të eksporteve të BE-së dhe i inflacionit të kategorisë “ushqime të përpunuara”. �4Grafik 12. pritjet e inflacionit pas një viti të agjentëve ekonomikë. �4Grafik 1�. Ecuria e hendekut të normave të interesit (në pikë përqindje). �5Grafik 14. Ecuria vjetore e ofertës për para në terma realë. �5Grafik 15. Ecuria e ndryshimit të iKm-së nga viti bazë. �6Grafik 16. Ecuria e NEER (majtas) dhe Repo (djathtas). �7

KApiTulli iii. ZhVillimET mAKRoEKoNomiKE 41Grafik 1. Rritja vjetore dhe tremujore e pBB-së (majtas), dhe treguesi i ndjesisë ekonomike e norma e shfrytëzimit të kapaciteteve (djathtas). 42Grafik 2. pBB-ja sipas komponentëve të kërkesës (majtas; pp) dhe detajimi i kërkesës së brendshme (djathtas; pp) për vitet 2001 – 2008. 4�Grafik �. Reduktim i kërkesës konsumatore dhe prirje në rritje për kursim. 44Grafik 4. prirja konsumatore drejt kursimit. 44Grafik 5. Tregues të tërthortë sasiorë dhe nga vrojtimet për investimet nga sektori privat. 45Grafik 6. Ndryshimi vjetor i eksporteve, importeve dhe i deficitit të eksporteve neto. 45Grafik 7. Ecuria e shpenzimeve publike dhe financimi neto i deficitit buxhetor ndaj pBB-së. 46Grafik 8. Kontributet sipas sektorëve në rritjen e pBB-së (në pikë përqindje). 47Grafik 9. Vlera e shtuar, indeksi i prodhimit dhe treguesi i besimit në industri. 48Grafik 10. Kontributi sipas kategorive në burimet e energjisë elektrike dhe ndryshimi vjetor në përqindje. 48Grafik 11. prodhimi vendas dhe bilanci i shkëmbimit të energjisë elektrike në GWh (majtas) dhe ndryshimet vjetore në prodhim (djathtas). 49Grafik 12. Vlera e shtuar, indeksi i shifrës së afarizmit dhe treguesi i besimit në ndërtim. 49Grafik 1�. Kontributet e nëndegëve në rritjen vjetore të prodhimit bujqësor (majtas) dhe ecuria e prodhimit agroindustrial (djathtas, në përqindje). 50Grafik 14. Vlera e shtuar, indeksi i shifrës së afarizmit dhe treguesi i besimit në shërbime. 51Grafik 15. pBB-ja me çmime bazë dhe numri i të punësuarve (përqindje vjetore, grafiku majtas) dhe ecuria e normës së papunësisë (grafiku djathtas). 51Grafik 16. indeksi i punësimit sipas aktiviteteve ekonomike. 52Grafik 17. Ndryshimi vjetor i shpenzimeve dhe kontributet e zërave kryesorë (majtas) dhe shpenzimet sipas kategorive kryesore në raport ndaj pBB-së, (grafiku djathtas). 5�Grafik 18. Ndryshimi vjetor i të ardhurave dhe disa zërave kryesorë, në përqindje (grafiku majtas) dhe realizimi i tyre në raport ndaj pBB-së, në përqindje (grafiku djathtas). 55Grafik 19. Balanca buxhetore dhe mënyra e financimit të deficitit sipas instrumenteve në





miliardë lekë. 58Grafik 20. Ecuria e balancës primare në miliardë lekë (majtas) dhe në përqindje të pBB-së (djathtas). 59Grafik 21. Borxhi publik në miliardë lekë (majtas) dhe në përqindje të pBB-së (djathtas). 59Grafik 22. Fluksi tremujor i importeve, eksporteve dhe deficitit tregtar në vlerë ndaj pBB-së (majtas) dhe kontributi vjetor i zërave kryesorë të eksporteve (djathtas). 61Grafik 2�. Ndryshimet vjetore në importin e mallrave sipas kategorive (majtas, në përqindje) dhe ecuria e importeve kapitale në indeks (djathtas). 62Grafik 24. Ecuria e vëllimit dhe e çmimit mesatar për ton të importeve/eksporteve. 6�Grafik 25. produktet e eksportit në vlerë sipas produkteve me rritje të qëndrueshme (majtas) dhe sipas produkteve me rritje të përshpejtuar (djathtas). 64Grafik 26. Tregjet tradicionale (djathtas) dhe tregjet me rritje të lartë të eksportit vendas (majtas). 64Grafik 27. Grup-mallrat kryesore të importit drejt vendit tonë. 65Grafik 28. Komponentët e llogarisë korrente ndaj pBB-së ndër vite. 66Grafik 29. llogaria financiare dhe zërat kryesorë – flukse neto, në milionë euro. 67

KApiTulli iV. ZhVillimET moNETARE dhE EcuRiA E TREGjEVE FiNANciARE 71Grafik 1. Ecuria vjetore e kontributeve të komponentëve të m� dhe e agregatëve monetarë në terma realë. 71Grafik 2. Ecuria vjetore e inflacionit dhe m� (majtas), dhe norma bazë e interesit (djathtas). 72Grafik �. Ritmet vjetore të agregatëve monetarë në lekë; shumëzuesi i parasë së gjerë. 7�Grafik 4. Raporti i depozitave në total ndaj pBB-së dhe shpejtësia e parasë në ekonomi. 7�Grafik 5. Rritja vjetore e depozitave sipas monedhës dhe sipas maturitetit. 74Grafik 6. Raporti i depozitave në lekë ndaj m2 dhe kontributi i secilit grup në rritjen vjetore të depozitave në lekë. 75Grafik 7. Raporti i depozitave në valutë ndaj m� dhe kontributi i secilit grup në rritjen vjetore të depozitave në valutë. 76Grafik 8. Shpërndarja e depozitave dhe kredisë sipas rretheve. 77Grafik 9. Shpërndarja e depozitave të individëve dhe popullsisë (majtas) dhe e depozitave të bizneseve (djathtas), sipas valutës. 78Grafik 10. Shpërndarja gjeografike e kredisë për biznese dhe numrit të bizneseve (majtas) dhe e kredisë për individë sipas qëllimit (djathtas). 78Grafik 11. Ecuria e portofolit të kredisë për sektorin privat. 80Grafik 12. Rritjet vjetore të kredisë për sektorin privat dhe pBB-së (majtas) dhe kredia me probleme (djathtas). 81Grafik 1�. Ecuria e kushteve të kreditimit për bizneset (majtas) dhe individët (djathtas). 82Grafik 14. Ecuria e kushteve të kreditimit dhe e kërkesës për kredi. 8�Grafik 15. Ecuria e kredisë për biznese sipas qëllimit të përdorimit. 84Grafik 16. Ecuria e portofolit të kredisë për individë. 85Grafik 17. Ndryshimet e standardeve të aplikuara dhe kërkesa për kredi. 86Grafik 18. Vëllimi i likuiditetit të ofruar nga Banka e Shqipërisë dhe norma e interesit ditor në tregun ndërbankar. 89Grafik 19. Normat e interesit në tregun ndërbankar (majtas) dhe ecuria e vëllimit total të shkëmbyer në tregun ndërbankar (djathtas). 89Grafik 20. Nivelet e luhatshmërisë në tregun ndërbankar gjatë 2 periudhave në analizë. 91Grafik 21. Ecuria e yield-eve të letrave me vlerë të qeverisë (majtas) dhe kurba e yield-eve (djathtas). 9�Grafik 22. Ecuria e yield-eve të obligacioneve (majtas) dhe treguesi bid cover (djathtas). 94Grafik 2�. Ecuria e interesave 12-mujore të depozitave në lekë e në euro, dhe diferenca midis normave 12-mujore të interesit të depozitave në lekë dhe në euro. 95Grafik 24. Ecuria e interesit mesatar të ponderuar për kredinë në lekë (majtas) dhe ecuria e interesit mesatar të ponderuar për kredinë në euro (djathtas). 96Grafik 25. marzhet e ndërmjetësimit në lekë dhe në euro (majtas) dhe diferenca midis interesit mesatar të ponderuar të kredisë në lekë dhe asaj në euro (djathtas). 97Grafik 26. Ndryshimet vjetore (majtas) të lekut në terma nominalë efektivë (NEER) dhe ecuria e indeksit Emp. 98Grafik 27. Ecuria ditore e raportit euro/lekë dhe usd/ lekë (majtas), dhe ecuria mujore e raportit euro/lekë për vitet 2008-2010 (djathtas). 100Grafik 28. luhatshmëria vjetore e raporteve usd/ lekë (majtas) dhe euro/ lekë (djathtas). 101Grafik 29. Ecuria dhe luhatshmëria e raportit euro/lekë në krahasim me monedhat e Evropës lindore-qendrore dhe Ballkanit (indeks me bazë tetorin e vitit 2008). 101

KApiTulli V. iNSTRumENTET E poliTiKëS moNETARE dhE AdmiNiSTRimi i REZERVëS VAluToRE 105Grafik 1. operacionet e tregut të hapur dhe përdorimi i lehtësirave të përhershme. 105Grafik 2. operacioni kryesor i tregut sipas datave të ankandeve (në miliardë lekë). 106Grafik �. operacionet rregulluese të tregut sipas ankandeve (në miliardë lekë). 107





Grafik 4. Ecuria e rezervës së detyruar (në miliardë lekë). 109Grafik 5. Normat e remunerimit të rezervës së detyruar. 109

KApiTulli Vi. mBiKëqyRjA BANKARE 115Grafik 1. peshat e grup-bankave sipas totalit të aktiveve. 115Grafik 2. Ecuria e depozitave të klientëve, në total dhe e ndarë sipas llojit të klientëve.

121

KApiTulli Vii. AKTiViTETE Të TjERA Të BANKëS Së ShqipëRiSë 1�5Grafik 1. Shpërndarja mujore e transaksioneve ilF në sistemin AipS gjatë vitit 2010. 1�7Grafik 2. pesha e transaksioneve të klientëve në sistemin bankar. 1�9Grafik �. Shpërndarja e bankomateve dhe pajisjeve poS deri në fund të vitit 2010. 141Grafik 4. pesha e kartave të pagesave sipas llojit, deri në fund të vitit 2010. 141Grafik 5. Shpërndarja e kartëmbajtësve sipas gjinisë dhe moshës, deri në fund të vitit 2010. 142Grafik 6. monedha në qarkullim (në 000 lekë). 144Grafik 7. Struktura e kartëmonedhës. 145Grafik 8. Struktura e monedhës metalike. 145Grafik 9. Raporti i monedhës metalike kundrejt kartëmonedhës. 146

h A p ë S i R A i N F o R m u E S E

hapësirë informuese 1. Ecuria e diferencialit të inflacioneve sipas sektorëve të shportës së içK-së. 29hapësirë informuese 2. paketa fiskale e miratuar për vitin 2010. 56hapësirë informuese �. profili i tregtisë së jashtme. 64hapësirë informuese 4. Shpërndarja gjeografike e ndërmjetësimit bankar. 77hapësirë informuese 5. problematika e kredidhënies në Shqipëri. 81hapësirë informuese 6. Rezultatet e Vrojtimit të Aktivitetit Kreditues për vitin 2010. 86hapësirë informuese 7. Ndryshimi i objektivave operacionalë të Bankës së Shqipërisë. 91hapësirë informuese 8. indeksi i presioneve në tregun valutor (Emp). 99





Guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Z. Ardian Fullani.





Anëtarët e Këshillit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë.

Në rreshtin e parë, nga e majta në të djathtë:

FAToS iBRAhimi Zëvendëskryetar ARdiAN FullANi Kryetar TEFTA çuçi Anëtare KSENoFoN KRiSAFi Anëtar

Në rreshtin e dytë, nga e majta në të djathtë:

BENET BEci Anëtar AdRiAN ciVici AnëtarhAliT XhAFA AnëtarARjAN KAdAREjA Anëtar limoS mAlAj Anëtar





Fjala e guvernatorit

i dashur lexues!

është kënaqësi e veçantë të shkruaj faqet e para të raportit vjetor të Bankës së Shqipërisë. në përmbyllje të një pune të devotshme dhe të suksesshme të institucionit që unë drejtoj, ky raport i përvitshëm transmeton opinionin e Bankës së Shqipërisë mbi zhvillimet ekonomike e financiare në vend. ai ofron, gjithashtu, në mënyrë të detajuar një pasqyrë të gjithë punës dhe aktiviteteve të Bankës së Shqipërisë në përmbushje të përgjegjësive të saj ligjore dhe angazhimeve institucionale. Siç e kemi theksuar në vazhdimësi, më shumë se një detyrim ligjor, Banka e Shqipërisë e shikon hartimin dhe publikimin e këtij raporti mbi të gjitha si një urë komunikimi mes bankës qendrore dhe publikut. Kjo filozofi e transparencës, e cila qëndron në themel të punës sonë, i shërben forcimit të besimit të publikut në Bankën e Shqipërisë si dhe rrit përgjegjshmërinë në përmbushjen e misionit tonë.

viti që sapo lamë pas mund të konsiderohet një vit pozitiv për ekonominë shqiptare. Duke pasuar një goditje të fortë nga ambienti i jashtëm, ekonomia shqiptare arriti të shënojë rritje ekonomike, të konsolidojë stabilitetin makroekonomik dhe të shëndoshë sistemin financiar gjatë vitit 2010. aktiviteti ekonomik u rrit në mënyrë progresive gjatë këtij viti, i ndihmuar edhe nga ecuria pozitive e ekonomisë botërore dhe nga dinamizmi i sektorit privat. Përmirësimi ekonomik reflektoi në të njëjtën kohë edhe politikat e duhura dhe të bashkërenduara makroekonomike të ndërmarra gjatë viteve të fundit. tërheqja e stimulit fiskal dhe riorientimi i prioriteteve të politikës fiskale drejt qëndrueshmërisë afatgjatë të borxhit publik, u shoqërua me rritjen e stimulit monetar në ekonomi dhe lehtësimin progresiv të kushteve monetare e financiare në të. Pozicioni i jashtëm i ekonomisë shqiptare, me të drejtë i identifikuar prej kohësh si një ndër dobësitë strukturore të ekonomisë sonë, shënoi përmirësim gjatë vitit 2010. në kontekstin e tregjeve financiare, viti që lamë pas është karakterizuar nga një funksionim më normal i tyre, nga rënia e primeve të rrezikut dhe e normave të interesit, si dhe nga një qëndrueshmëri relative e kursit të këmbimit.

Duke iu kthyer stabilitetit të çmimeve, i cili përbën edhe objektivin tonë kryesor dhe si i tillë orienton gjithë punën e vendimmarrjen tonë, viti 2010 shënoi një tjetër arritje pozitive. inflacioni mesatar vjetor rezultoi 3.6%, duke qëndruar brenda objektivit të Bankës së Shqipërisë për të. efektet inflacioniste të gjeneruara nga goditjet e ofertës, nga rritja e çmimeve të administruara dhe nga kursi i nënçmuar i këmbimit, janë amortizuar nga politika e drejtë monetare. Kjo politikë ka krijuar kushte të përshtatshme ekonomike e monetare për të ruajtur inflacionin në nivel të ulët e të kontrolluar. mbi të gjitha, ajo ka arritur të ankorojë pritjet afatmesme e afatgjata inflacioniste, duke reduktuar efektin e inflacionit në vendimmarrjen ekonomike dhe duke mbështetur në të njëjtën kohë zhvillimin e sistemit të brendshëm financiar.

Kjo politikë e Bankës së Shqipërisë është shoqëruar edhe me një punë aktive të Bankës së Shqipërisë për zhvillimin e mëtejshëm të kuadrit operacional të


12 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�



Bankës së Shqipërisë, për përmirësimin e infrastrukturës financiare dhe të kuadrit mbikëqyrës e rregullator të sistemit bankar. ndryshimi i kuadrit operacional të politikës monetare të Bankës së Shqipërisë, i ndërmarrë në muajin qershor, vendosi normat afatshkurtra të interesit të tregut ndërbankar si objektivin e operacioneve tona monetare, duke i shërbyer rritjes së efektivitetit të politikës monetare, si dhe nxitjes së funksionimit të tregut ndërbankar. Puna jonë do të vazhdojë më tej, duke synuar përmbushjen e të gjitha kushteve teknike për zhvillimin e një politike monetare moderne, në përputhje me filozofinë e regjimit të inflacionit të shënjestruar dhe të konvergjencës së plotë me standardet e sistemit evropian të bankave qendrore. Përmirësimet rregullative e mbikëqyrëse, si dhe puna për zhvillimin e mëtejshëm të sistemit të pagesave, aktivitete këto të cilat janë pasqyruar në detaje në këtë raport, i kanë shërbyer ruajtjes së stabilitetit financiar të ekonomisë shqiptare, në nivel makro dhe mikroekonomik. Dy vjet pas goditjes që pësuam nga kriza ekonomike dhe financiare botërore, mund të konkludojmë së bashku se sistemi financiar shqiptar e përballoi me sukses sfidën dhe është tashmë në rrugën e rigjallërimit. Përmirësimi i likuiditetit, i rezultateve financiare dhe i treguesve të tjerë të prudencës gjatë vitit 2010 janë një tregues i rëndësishëm i kësaj tendence. Por, dhe mbi të gjitha, besimi i rivendosur i publikut mbetet dëshmitari kryesor i gjendjes së shëndetshme të sistemit dhe të institucioneve tona financiare.

viti 2010 është mbyllur me një bilanc pozitiv edhe në aktivitete të tjera të Bankës së Shqipërisë. Kështu, është rritur cilësia e analizës dhe e parashikimit, është rritur vëllimi dhe cilësia e punës kërkimore dhe shkencore, ka vazhduar puna për rritjen e mëtejshme të cilësisë dhe përmirësimin metodologjik të statistikave të prodhuara në Bankën e Shqipërisë, janë shtuar aktivitetet në fushën e edukimit e të komunikimit me publikun dhe agjentë të tjerë ekonomikë, si dhe janë shtuar e forcuar më tej marrëdhëniet ndërinstitucionale brenda dhe jashtë vendit në shërbim të procesit të integrimit evropian të vendit dhe zhvillimit institucional të Bankës së Shqipërisë. me të gjitha këto dhe të tjera aktivitete ju ftoj të njiheni duke shfletuar faqet e raportit në vazhdim.

me kënaqësi, por edhe me një ndjenjë të shtuar përgjegjësie, konstatoj se Banka e Shqipërisë po merr gjithnjë e më tepër statusin e një ankore të stabilitetit ekonomik e financiar në ekonominë tonë. ajo është gjithashtu një promotore e reformave strukturore në vend dhe një zë i respektuar në tryezat e diskutimit ekonomik. nëpërmjet investimit të vazhdueshëm në rritjen e aftësive teknike e profesionale, Banka e Shqipërisë do të synojë ta ruajë e ta zhvillojë më tej këtë besim të publikut gjatë viteve në vazhdim.

në mbyllje të kësaj hyrjeje, dëshiroj të shpreh edhe një herë vlerësimin tim për punonjësit e Bankës së Shqipërisë, puna e përkushtuar e të cilëve ka bërë të mundur arritjet e paraqitura në raport.

tiranë, mars 2011,ardian Fullani

guvernator





i.1. eKonomia Botërore

Pas një viti tkurrjeje ekonomike, aktiviteti ekonomik botëror i është rikthyer normave pozitive të rritjes në vitin 20101. Kjo rritje është mbështetur kryesisht në ekspansionin e shpejtë ekonomik të vendeve në zhvillim, por edhe në rritjen e aktivitetit ekonomik të vendeve të zhvilluara. masat e shumta nxitëse me natyrë fiskale dhe monetare kanë arritur të sjellin normat e rritjes ekonomike në territor pozitiv. inflacioni botëror ka qenë më i lartë se një vit më parë, i shtyrë kryesisht nga rritja e çmimeve të ushqimeve dhe energjisë, por edhe nga efekti statistikor i çmimeve të ulëta gjatë vitit 2009. tregjet financiare kanë patur tendenca rritëse, por edhe luhatshmëri të lartë në segmente të caktuara, veçanërisht në tregjet e letrave të borxhit sovran të ekonomive të eurozonës. megjithë ecurinë pozitive, ekonomia botërore vijon të karakterizohet nga dobësi strukturore e konjukturale, të cilat kanë të bëjnë me shpërndarjen e pabarabartë të rritjes ekonomike, me zhbalancimet makroekonomike brenda ekonomive të mëdha dhe midis vendeve të ndryshme, me shëndetin financiar dhe shëndetin e financave publike të vendeve të veçanta, me normat e larta të papunësisë dhe çmimet e larta e në rritje të lëndëve të para.

ndryshimi i PBB-së norma e papunësisë norma e inflacionit2009 2010 2010 2009 2010

ShBa -2.6 2.9 9.6 -0.8 1.7eurozonë -4.1 1.7 10.0 0.3 1.6gjermani -4.7 3.6 6.8 0.2 1.2Francë -2.6 1.5 9.7 0.1 1.7mbretëri e Bashkuar -4.9 1.3 8.0 2.2 3.3japoni -6.3 4.0 5.1 -1.2 -0.7

Burimi: Eurostat, institutet statistikore të vendeve përkatëse.

• EKoNomiA E EuRoZoNëSSipas të dhënave paraprake nga eurostat, aktiviteti ekonomik në eurozonë

është rritur me 1.7% në vitin 2010. rritja ka qenë më e lartë gjatë tremujorit të dytë dhe të tretë të vitit, ndërkohë që tremujorët e tjerë të vitit 2010 u karakterizuan nga ritme më të zbutura të rritjes së PBB-së. Faktorët kryesorë që kanë ndikuar në këtë rritje kanë qenë vendimet stimuluese të ndërmarra nga qeveritë e vendeve kryesore, të cilat janë paraqitur në rritjen e shpenzimeve qeveritare dhe konsumatore, si dhe rritja e eksporteve nën efektin e rritjes së kërkesës botërore. indekset e besimit kanë shënuar një përmirësim të vazhdueshëm gjatë vitit, duke pasqyruar rritjen e aktivitetit ekonomik. Pavarësisht përmirësimit të aktivitetit ekonomik, papunësia ka qenë në rritje 1 Sipas të dhënave paraprake nga FmN, aktiviteti ekonomik botëror u rrit me 5% gjatë vitit 2010.

për të njëjtën periudhë, rritja ekonomike ishte 7.1% në vendet në zhvillim dhe �% në vendet e zhvilluara.

KaPitulli i. Zhvillimet në eKonomitë Dhe tregjet e huaja

Tabelë 1. disa tregues kryesorë makroekonomikë.





gjatë vitit 2010, duke arritur në nivelin 10%. inflacioni për vitin 2010 ka shënuar 1.6%, duke iu afruar normave të shënjestruara nga Banka Qendrore evropiane.

• EKoNomiA E ShBA-SëPas një kontraktimi të thellë të ekonomisë gjatë vitit 2009, ekonomia e

ShBa-së, e ndikuar nga vijimësia e stimujve fiskalë e monetarë, shfaqi prirje rritëse gjatë këtij viti. Kështu, PBB-ja gjatë vitit 2010 u zgjerua me 2.9% në terma vjetorë. Kontributin kryesor në këtë ecuri e dhanë rritja e shpenzimeve për konsum, e investimeve agregate dhe e shpenzimeve të qeverisë federale. ndërkohë, ndonëse eksportet në vlerë shënuan prirje rritëse, ndikimi i tyre pozitiv në përllogaritjen e PBB-së u eklipsua tërësisht prej tendencës më të përshpejtuar rritëse të importeve. Si pasojë e stimulit fiskal, deficiti buxhetor i qeverisë federale mbetet i lartë. ndonëse raporti i deficitit buxhetor ndaj PBB-së u zvogëlua me 1.1 pikë përqindjeje gjatë vitit 2010, ai mbetet në nivelin 8.9%. norma mesatare e papunësisë për vitin 2010 ishte 9.6%, rreth 3.5 pikë përqindje më e lartë kundrejt mesatares historike të regjistruar gjatë dhjetë viteve të fundit. inflacioni mesatar vjetor shënoi 1.7%, i ndikuar kryesisht prej çmimit të lartë të energjisë gjatë vitit.

• VENdET BRiK2 gjatë vitit 2010, vendet BriK kanë regjistruar rritje të aktivitetit ekonomik,

ndonëse ritmet e zgjerimit ekonomik nuk ishin të ngjashme në të katërta vendet. Kështu, Kina shënoi ritmin më të shpejtë rritës, i cili në nivel vjetor vlerësohet në 10.5%. në ndryshim nga vitet e mëparshme, ku eksportet neto luanin një rol kryesor në ecurinë ekonomike të Kinës, këtë vit kontribuesit kryesorë në zgjerimin e PBB-së ishin shpenzimet për konsum dhe investimet agregate. Pas kontraktimit të përjetuar gjatë vitit 2009, ekonomia ruse shfaqi një përmirësim të ekonomisë, ndonëse me ritme të zbutura. Ky zhvillim u mbështet kryesisht prej rritjes së eksporteve dhe të shpenzimeve për konsum. megjithatë, rënia e konsiderueshme e prodhimit bujqësor gjatë gjysmës së dytë të vitit dhe fitimet në nivele më të ulëta krahasuar me parashikimet fillestare prej industrisë së naftës, patën efekte negative në aktivitetin vendas. në indi, tendenca e përshpejtuar rritëse e prodhimit industrial ndikoi në zgjerimin e ekonomisë me rreth 9.5% në terma vjetorë. në Brazil, prodhimi industrial dhe kërkesa e brendshme kanë ruajtur prirje rritëse gjatë vitit në analizë, duke ndihmuar ecurinë pozitive ekonomike.

Bankat qendrore të vendeve BriK ndoqën politika monetare shtrënguese duke rritur normat përkatëse bazë të interesit dhe rezervën e detyruar disa herë gjatë vitit 2010. Qëllimi kryesor mbetet parandalimi i mbinxehjes së ekonomive vendase, i cili është manifestuar tashmë, në presione të larta inflacioniste.

2 Vendet janë Brazil, Rusi, indi dhe Kinë.





vendet ndryshimi vjetor i PBB-së reale inflacioni vjetor 2009 2010 2009 2010Brazil 5.1 7.51 4.3 5.9rusi -7.9 3.91 11.7 6.9indi 7.2 9.5 10.8 12.0Kinë 8.7 10.5 -0.7 3.3

Burimi: FmN, oEcd, institutet statistikore përkatëse. 1 Vlerësime të FmN-së, World Economic outlook, tetor 2010.

• EKoNomiTë E RAjoNiTDuke përjashtuar greqinë, ekonomitë e rajonit kanë regjistruar ritme pozitive

rritjeje të PBB-së gjatë vitit 2010. ekonomia italiane regjistroi një rritje vjetore prej përafërsisht 1.1% gjatë vitit 2010. Kontribuesit kryesorë në këtë ecuri ishin përmirësimi i qenësishëm i kërkesës së jashtme si dhe rritja e prodhimit industrial në vend. vlerësimet më të fundit paraqesin një kontraktim vjetor të aktivitetit ekonomik me rreth 4.6% në greqi. Konsolidimi fiskal i ndërmarrë prej qeverisë, në formën e uljes së pagave në sektorin publik, e zgjerimit të bazës së produkteve të taksueshme dhe e rritjes së nivelit ekzistues të taksave, kanë ndikuar në rënien e konsumit privat e të investimeve agregate. ndonëse në vitin 2010 deficiti buxhetor projektohet në nivelin 9.6% ndaj PBB-së, ai qëndron rreth 6 pikë përqindjeje më i ulët ndaj raportit të regjistruar një vit më parë3.

Pas kontraktimit të shënuar gjatë vitit 2009, ekonomia turke regjistroi një zgjerim të përshpejtuar të aktivitetit ekonomik me rreth 7.5% gjatë këtij viti. Krahas bazës së ulët krahasuese të vitit 2009, kontribut të rëndësishëm në këtë ecuri vlerësohet të kenë dhënë shpenzimet për konsum, eksportet neto dhe investimet agregate. ndërkohë, aktiviteti ekonomik në ish-republikën jugosllave të maqedonisë u rrit me ritme të moderuara, si pasojë e ritmit të ulët rritës të shpenzimeve për konsum dhe rënies së investimeve agregate. Sipas projeksioneve paraprake të Fmn-së, aktiviteti ekonomik në Kosovë është përmirësuar krahasuar me vitin 2009. nën efektin e rritjes së kërkesës së brendshme, ekonomia e Kosovës vlerësohet të jetë rritur me 4.6% gjatë vitit 2010, krahasuar me vlerën 2.9% të shënuar një vit më parë. gjatë vitit 2010, aktiviteti ekonomik në Kroaci shënoi tkurrje krahasuar me një vit më parë. gjithsesi, vlen për t’u përmendur se ekonomia e Kroacisë ka dalë nga recesioni në tremujorin e tretë të vitit 2010, pas disa tremujorësh me norma negative rritjeje. Kjo rritje erdhi nga rritja e eksporteve neto dhe rritja e lehtë e shpenzimeve konsumatore. Sipas të dhënave paraprake, rritja e eksporteve neto dhe e prodhimit industrial kanë bërë që ekonomia e Serbisë të shënojë norma pozitive rritjeje për vitin 2010.

gjatë vitit 2010, norma e papunësisë ishte në rritje në itali, greqi, Serbi e Kroaci, dhe në rënie në turqi e maqedoni. ndërsa normat vjetore përkatëse të inflacionit kanë shënuar rritje vjetore në të gjitha vendet e rajonit, përveç Kroacisë.

� Sipas vlerësimeve të drejtorisë së përgjithshme të çështjeve Ekonomike e Financiare të Bashkimit Evropian, në Raportin për përshtatjen Ekonomike të Greqisë, dhjetor 2010.

Tabelë 2. disa tregues makroekonomikë për vendet BRiK.





vendet ndryshimi i PBB-së inflacioni vjetor norma e papunësisë 2009 2010 2009 2010 2010itali -5.0 1.1 0.8 1.6 7.8greqi -2.0 -4.6 1.3 4.7 12.22

irj maqedonisë -0.6 1.31 -0.8 1.6 32.43

Serbi -3.1 1.51 6.6 6.5 19.24

Kroaci -5.8 -1.81 2.2 1.1 11.8turqi -4.5 7.51 6.3 8.6 12.02

Kosovë 2.9 4.61 -2.4 3.5 :Shqipëri 3.3 2.61 2.3 3.6 13.7

Burimi: institutet statistikore përkatëse, EuroStat, EcoFin, FmN. 1 parashikime të FmN, WEo tetor 2010, dhe të Komisionit Evropian, EiF vjeshtë 2010. 2 mesatare aritmetike për periudhën janar-nëntor 2010. � mesatare aritmetike për tre tremujorët e parë të vitit 2010.4 mesatare aritmetike për periudhën janar-tetor 2010.: Të dhëna të padisponueshme.

i.2. PolitiKat monetare të BanKave QenDrore KryeSore Dhe Zhvillimet në tregjet Financiare

Bankat qendrore të vendeve kryesore kanë mbajtur të pandryshuara normat e tyre të interesit, duke zgjedhur masa jo tradicionale4 për të stimuluar ekonomitë. Përveç Bankës së japonisë, që ka përfshirë edhe kufirin e poshtëm prej 0% në përkufizimin e normës së saj njëditore të interesit, bankat e tjera nuk kanë vendosur për ndryshim normash gjatë vitit 2010. Banka Qendrore evropiane ka mbajtur normën e saj në 1%, rezerva Federale në 0-0.25%, Banka e anglisë në 0.5%, ndërsa Banka e japonisë në 0-0.1%.

ndër masat kryesore jo tradicionale të përdorura nga bankat qendrore spikasin: vendimi i Bankës Qendrore evropiane për kryerjen e operacioneve

injektuese të likuiditetit me çmim fiks dhe pa limit deri në fillim të vitit 2011 dhe krijimin e mundësisë për blerjen e letrave me vlerë të shteteve të eurozonës në tregun sekondar; dhe lehtësimi sasior5 i ndërmarrë nga rezerva Federale dhe Banka e anglisë, të cilat synojnë shtimin e parasë në qarkullim duke blerë letra me vlerë dhe instrumente të tjera financiare.

tregjet financiare gjatë këtij viti kanë treguar një ecuri të lehtë rritëse. efekti i mbarimit të disa lehtësive të aktivizuara nga Banka Qendrore evropiane në kohën e krizës, por edhe pasiguria e krijuar nga problemet e shfaqura në disa shtete brenda saj, u reflektuan në rritje të normave të interesit euribor për të gjitha maturitetet në tregjet e parasë në zonën euro. Përsa i takon normës së interesit libor për dollarin, ajo ka ndjekur prirje rënëse në pjesën më të madhe të vitit, e cila është

4 Këto masa janë fokusuar kryesisht në injektimin e lartë dhe me afat të gjatë të likuiditetit dhe në blerjen e letrave me vlerë të qeverive.

5 quantitative easing.

Tabelë �. Tregues ekonomikë për vendet e

rajonit.





theksuar gjatë këtyre muajve të fundit e ndikuar kryesisht nga vazhdimi i politikës së lehtësimit sasior nga ana e rezervës Federale (FeD). në tregjet e obligacioneve, yield-et e kërkuara kanë shfaqur ecuri rënëse në pjesën e parë të vitit për të kthyer kah më pas në 6-mujorin e dytë. Sinjalet optimiste për ecurinë ekonomike në shumicën e vendeve kryesore të zhvilluara kanë ndikuar pritjet e agjentëve të tregut ndaj një rritjeje të mundshme dhe të afërt të normës bazë nga ana e autoriteteve qendrore monetare, duke kontribuar pozitivisht në rritjen e yield-eve të kërkuara. ndërkohë, shfaqja e problemeve me borxhin publik për një grup shtetesh brenda zonës euro (greqia, Portugalia, Spanja) ka qenë një tjetër faktor që ka ndikuar në rritjen e mëtejshme të yield-eve të titujve të borxhit përkatës. tregjet e aksioneve kanë ndjekur ecuri rritëse gjatë këtij viti duke rikuperuar pak nga pak nivelet e periudhës para krizës financiare. ecuria pozitive e treguesve të bilanceve tremujore të shumë bizneseve ka mbështetur rritjen e evidentuar gjatë kësaj periudhe, ndërsa ndikimi i problemeve të shfaqura me përballueshmërinë e bilanceve publike të shteteve të sipërpërmendura është shprehur me një rritje të luhatshmërisë në tregun e aksioneve.

në muajin dhjetor të këtij viti, normat e interesit euribor me afat6 ishin mesatarisht 0.30 pikë përqindjeje më lart se e njëjta periudhë e një viti më parë. norma e interesit libor me afat 3-mujor ka regjistruar rënie me 0.35 pikë përqindjeje në terma vjetorë dhe niveli i këtij instrumenti në fundin e muajit dhjetor shënonte 0.30%.

në tregjet valutore, euro ka ndjekur ecuri nënçmuese ndaj dollarit amerikan, jenit japonez, paundit britanik dhe frangës zvicerane. në terma mesatarë në muajin dhjetor, një euro këmbehej me 1.32 dollarë amerikanë ose 9.5% më pak se një vit më parë, ndërkohë që gjatë këtij viti euro u nënçmua mesatarisht me 4.95% në krahasim me vitin paraardhës.

6 Gjatë kësaj periudhe, normat e interesit euribor 1-, �-, 6- dhe 12-mujore në tregun e parasë arritën respektivisht 0.81, 1.02, 1.25 dhe 1.5�%.





i.3. ecuria e çmimeve të lënDëve të Para

• NAFTA Në TREGjET NdëRKomBëTAREtregjet ndërkombëtare të naftës u karakterizuan

nga tendenca rritëse të çmimit të këtij produkti gjatë vitit 2010. vlera mesatare mujore për fuçi u luhat brenda intervalit 75-85 dollarë amerikanë, duke shënuar një rritje me 30.4% të çmimit mesatar gjatë vitit. rimëkëmbja e aktivitetit ekonomik në vendet kryesore të industrializuara dhe vijimësia e ritmeve të përshpejtuara rritëse të PBB-së në disa prej ekonomive më të mëdha në zhvillim, ndihmuan në prirjen rritëse të çmimit të naftës. në të njëjtën kohë, edhe nënçmimi i lehtë i dollarit amerikan kundrejt monedhave kryesore ndërkombëtare7, me përafërsisht 3%, ka ushtruar presion në kahun rritës mbi çmimin në tregjet ndërkombëtare. Përtej rritjes së kërkesës për naftë, edhe oferta botërore e këtij produkti shënoi një rritje me rreth 2.1% krahasuar me vitin paraardhës.

• iNdEKSi i mAllRAVE KRyESoRE indekset kryesorë të mallrave kanë shënuar një

rritje gjatë vitit 2010, duke u ndikuar nga kërkesa e rritur si pasojë e përmirësimit të aktivitetit ekonomik botëror, por edhe nga baza e ulët krahasuese e vitit 2009, vit në të cilin çmimet u goditën nga trazirat në tregjet financiare botërore. Kushtet e papërshtatshme klimaterike në rusi, një nga vendet prodhuese më të mëdha të drithërave, ishin një faktor i shtuar që ndikuan në rritjen e çmimit të ushqimeve në botë. Kështu, në vitin 2010, indeksi i mallrave shënoi një rritje vjetore prej 24.9%, indeksi i ushqimeve u rrit me 11.5%, ndërsa indeksi i Karburantit u rrit me 25.9%.

7 matur me indeksin Nominal të monedhave Kryesore, të ndërtuar prej Rezervës Federale, ku përfshihen 26 monedha të ndryshme të ponderuara sipas aktivitetit tregtar me ShBA-në, të shprehura në dollarë amerikanë (http://www.federalreserve.gov/releases/h10/Summary/indexn_m.txt).





monedhë ari 100 franga ar, viti 1926





objektivi kryesor i Bankës së Shqipërisë është arritja dhe ruajtja e stabilitetit të çmimeve. Normat e ulëta dhe të qëndrueshme të inflacionit nxisin shpërndarjen eficiente të burimeve në periudhën afatgjatë, shmangin shpërndarjet e paparashikuara të të ardhurave, si dhe mbështesin stabilitetin financiar të ekonomisë. Në aspektin sasior, Banka e Shqipërisë shënjestron një normë inflacioni prej �% në horizontin afatmesëm, duke i konsideruar në të njëjtën kohë shmangiet afatshkurtra prej ±1 pikë përqindjeje të inflacionit nga kjo vlerë si në linjë me objektivin e saj të stabilitetit të çmimeve. Në përmbushje të këtij objektivi, Banka e Shqipërisë harton dhe zbaton politikën monetare, duke u mbështetur në instrumentet e tregut të lirë për transmetimin e saj në ekonomi dhe duke vepruar në një regjim të lirë të kursit të këmbimit.

ii.1. ecuria e inFlacionit Dhe e Kategorive KryeSore të ShPortëS Së mallrave të KonSumit

inflacioni mesatar vjetor i çmimeve të konsumit gjatë vitit 2010 shënoi vlerën 3.6%. gjashtëmujori i parë i vitit u karakterizua nga norma më të larta inflacioni, ndërkohë që vlerat e tij erdhën në rënie gjatë gjashtëmujorit të dytë. norma e inflacionit në fund të vitit ishte 3.4%.

tendenca në rritje e normës së inflacionit, e vënë re gjatë tremujorit të fundit të vitit 2009, u përforcua më shumë në dy muajt e parë të vitit 2010. gjatë kësaj periudhe, kurba e inflacionit shënoi rritje si pasojë e shtrenjtimit të çmimeve të disa mallrave me çmime të administruara, duke bërë që vlera e inflacionit të tejkalojë kufirin e sipërm të tolerancës së objektivit të Bankës së Shqipërisë. muaji mars shënoi rikthimin e tij brenda intervalit të tolerancës 2 – 4%, ndërkohë që deri në fundin e vitit ai u stabilizua në mënyrë graduale në vlera më të ulëta dhe rreth objektivit 3% të Bankës së Shqipërisë.

inflacioni i kategorisë “ushqime të papërpunuara” regjistroi rënie të ndjeshme duke filluar nga muaji prill e në vazhdim, pasi kishte shënuar vlera pozitive dyshifrore në tremujorin e parë të vitit1. vlera më e ulët e inflacionit vjetor të kësaj kategorie u shënua

1 Në analizën e inflacionit, Banka e Shqipërisë i referohet grupimit të artikujve të shportës së konsumit sipas disa kategorive. Kjo teknikë synon krijimin e kategorive përfaqësuese të shportës së içK-së sipas funksionit ekonomik në shërbim të shpjegimit të rolit të faktorëve në luhatjet e çmimeve.

KaPitulli ii. StaBiliteti i çmimeve Dhe oBjeKtivi i BanKëS Së ShQiPëriSë





në muajin nëntor (1.5%). inflacioni vjetor i saj gjatë gjashtëmujorit të dytë pësoi një rënie të ndjeshme, duke qenë rreth 3 herë më i ulët krahasuar me gjashtëmujorin e parë të vitit2. Kjo kategori ka ndikuar në rënien graduale të inflacionit total gjatë vitit 2010. Sjellja sezonale në rënie e çmimeve të këtyre mallrave, sidomos në tremujorin e dytë, e zhvendosi kurbën e inflacionit me disa pikë përqindjeje në kahun rënës, duke bërë të mundur që inflacioni të stabilizohet rreth vlerës objektiv.

Tabelë 1. Kontributi mesatar i kategorive në inflacionin vjetor (në pikë përqindje).t1-09 t2-09 t3-09 t4-09 t1-10 t2-10 t3-10 t4-10

ushqime të përpunuara (pp) 0.9 0.3 -0.1 -0.1 0.3 0.6 1.1 1.4 Bukë dhe drithëra (pp) 0.6 0.2 -0.1 -0.3 -0.2 -0.1 0.1 0.4 alkol dhe duhan (pp) 0.1 0.1 0.1 0.2 0.1 0.2 0.2 0.2ushqime të papërpunuara (pp) 0.6 1.8 2.3 2.5 2.6 1.3 0.9 0.5 Fruta (pp) 0.0 0.3 0.5 0.6 0.2 0.1 0.3 0.1 Perime(pp) -0.3 1.4 0.9 1.0 2.0 1.5 0.1 -0.7Shërbime (pp) 0.4 0.3 0.1 0.1 0.1 0.1 0.1 0.0çmime të administruara (pp) 0.1 -0.4 -0.4 0.3 0.7 0.9 1.0 0.9 lëndë djegëse dhe energji (pp) 0.4 0.0 0.0 -0.1 0.4 0.4 0.4 0.4Strehim (pp) 0.1 0.2 0.2 0.2 0.1 0.1 0.1 0.1mallra konsumi joushqimor -0.2 -0.2 -0.2 -0.1 0.3 0.4 0.3 0.2mallra konsumi afatgjatë (pp) 0.0 0.1 0.1 0.2 0.2 0.1 0.0 0.0indeksi i çmimeve të konsumit (v/v, %) 1.9 2.1 2.1 3.1 4.3 3.4 3.4 3.1

Burimi: iNSTAT, Banka e Shqipërisë.

inflacioni i çmimeve të konsumit u karakterizua nga një rritje progresive e kontributit të kategorisë “ushqime të përpunuara” gjatë vitit 2010. norma e inflacionit të kësaj kategorie, në fundin e gjashtëmujorit të dytë, iu afrua vlerave të shënuara gjatë periudhës të karakterizuar nga çmime tepër të larta të këtyre mallrave në vitin 2008. në muajin janar, kontributi i kësaj kategorie në normën totale të inflacionit ishte vetëm 5%, ndërsa në muajin dhjetor ky kontribut u rrit në 60% të totalit të shifrës së inflacionit. Ky kthim i tendencës së normës së inflacionit të këtyre produkteve, veçanërisht pas verës së vitit 2010, më së shumti, i kushtohet konjukturës globale të çmimeve të mallrave të kësaj kategorie3. gjatë gjashtëmujorit të dytë pati rritje në të gjitha nënkategoritë e saj, por në mënyrë të veçantë në atë “Bukë dhe drithëra”, e cila zë një peshë të konsiderueshme në shportën inflacioniste. inflacioni i nënkategorisë “Bukë dhe drithëra” shënonte vlera negative me një mesatare prej -2.2% përgjatë periudhës janar-korrik, ndërkohë që në periudhën gusht-dhjetor ky inflacion ishte 5%, duke dhënë një kontribut mesatar prej 0.3 pikë përqindje tek inflacioni total4.

2 Këtu bën përjashtim muaji dhjetor, në të cilin, inflacioni i kësaj kategorie u karakterizua si zakonisht nga norma të larta të inflacionit mujor dhe vjetor.

� Në fundin e vitit 2010, rritja e çmimeve të mallrave të kësaj kategorie ishte e fortë, duke mbetur vetëm disa pikë përqindje larg vlerave të larta të regjistruara në mesin e vitit 2008.

4 Kontributi i nënkategorisë “Bukë dhe drithëra” prej 0.� pikë përqindjeje tek norma e përgjithshme e inflacionit, gjatë periudhës gusht-dhjetor, ka qenë i barabartë me kontributin e kategorive “mallra konsumi afatgjatë”, “Strehim” dhe “Shërbime” të marra së bashku.





Kategoria “mallra me çmime të administruara” kontribuoi me rreth 0.9 pikë përqindje në inflacionin total të vitit 2010 ose 25% të vlerës mesatare të tij. Ky kontribut ishte më i lartë se mesatarja historike e këtij treguesi dhe i përqendruar kryesisht në gjashtëmujorin e parë të vitit. inflacioni i kësaj kategorie u shkaktua nga rritja e çmimeve të energjisë elektrike dhe të furnizimit me ujë, të disa tarifave të kujdesit shëndetësor, si dhe disa tarifave të edukimit. ashtu siç ishte parashikuar, shuarja e efektit statistikor të rritjes së disa çmimeve të kësaj kategorie duke filluar nga muaji tetor, e reduktoi këtë kontribut në fundin e vitit.

Pavarësisht rritjes së çmimit të karburanteve, në mënyrë të veçantë në muajin dhjetor, kontributi i kategorisë “mallra konsumi joushqimor” ka qenë i pandjeshëm në inflacionin total5. gjatë vitit 2010, çmimi i naftës për litër në tregun me pakicë ndoqi ecurinë rritëse të çmimit të këtij produkti në tregjet ndërkombëtare, por me ritme disi më të zbutura. Kështu, një litër naftë në tregun vendas ishte mesatarisht 129 lekë, vlerë e cila përfaqëson një rritje prej 17.5% kundrejt vlerës mesatare të regjistruar gjatë vitit 2009. ndërkohë, nënçmimi i monedhës vendase kundrejt dollarit amerikan me përafërsisht 9.7% në nivel vjetor ka mbështetur presionet në kahun rritës mbi çmimin e naftës në treg. në analizën e ecurisë së indeksit të nëngrupit “Shërbime ndaj mjeteve personale të transportit” (indeks ky me korrelacion të lartë me ecurinë e çmimit të naftës), në shportën e içK-së vërehet një rritje më e moderuar e këtij indeksi. Ky indeks regjistroi një rritje prej mesatarisht 8.8% gjatë vitit 2010.

çmimet e kategorive të tjera të shportës së mallrave të konsumit kanë qenë pothuajse të pandryshuara ose kanë ardhur në rënie gjatë këtij viti. në mënyrë të veçantë, kategoritë “Shërbime” dhe “Strehim” vazhdojnë të kontribuojnë fare pak në formimin e shifrës së inflacionit, megjithëse, historikisht, gjatë muajve të verës ky ndikim ka qenë më i lartë. ecuria e kërkesës së brendshme për shërbimet e këtyre kategorive ka ndikuar në gjenerimin e presioneve më të ulëta mbi çmimet e produkteve të këtyre kategorive.

5 Kjo kategori ka përbërë vetëm 8% të shifrës mesatare të inflacionit total.





ii.2. Prirjet KryeSore të inFlacionit

Presionet inflacioniste gjatë vitit 2010 kanë qenë kryesisht produkt i goditjeve të ofertës. në linjë me ecurinë e aktivitetit ekonomik, kërkesa e brendshme ka gjeneruar presione të përmbajtura inflacioniste. Kjo është reflektuar në ecurinë pranë prirjes historike të inflacionit bazë dhe atij të patregtueshëm neto. ndërkohë, inflacioni i sektorit të tregtueshëm të shportës së içK-së, çmimet e të cilit janë mjaft të ekspozuara ndaj lëvizjeve të kursit të këmbimit dhe ndaj koniunkturës botërore të çmimeve, ka reflektuar gjatë gjithë vitit 2010 luhatjet e këtyre faktorëve.

• iNFlAcioNi BAZë dhE joBAZëinflacioni bazë, si përfaqësues i prirjes së qëndrueshme të inflacionit,

është shprehës i mirë i ecurisë së kërkesës agregate përkundrejt kapaciteteve prodhuese të ekonomisë si dhe i kushteve monetare në ekonomi. inflacioni bazë vjetor6 gjatë vitit 2010 u luhat në bandën 1.2% - 2.3%, me një mesatare prej 1.7%.

ndërsa pjesa e parë e vitit shënoi vlera të ulëta historike të këtij treguesi, periudha gusht-dhjetor e vitit 2010, krijoi një profil më të lartë të prirjes së tij krahasuar me atë të vitit 2009. goditjet në çmimet e disa produkteve bazë ushqimore, veçanërisht të nëngrupit “Bukë dhe drithëra”, ishin shkaku kryesor i kësaj sjelljeje. megjithë këto zhvillime, profili kontributdhënës mesatar në inflacionin total gjatë vitit 2010 vijoi të dominohej nga ndikimi i inflacionit jobazë (67%). në përgjigje të goditjeve të brendshme dhe të jashtme të ofertës, ky inflacion u luhat brenda një bande të gjerë vlerash (4.7% - 14.1%)7, me prirje në rënie gjatë pjesës së dytë të vitit. Faktorët me forcë goditëse të

6 mesatarja e dy matjeve (me përjashtim të përhershëm dhe me mesatare të reduktuar). 7 Vlerat e inflacionit jobazë vjetor në muajt shkurt dhe tetor 2010 janë 14.1% dhe 4.7%

përkatësisht.





lartë dhe përcaktues në prirjen e inflacionit jobazë ishin: nënçmimi vjetor i monedhës vendase, por me ritme në frenim gjatë pjesës së dytë të vitit; rritjet disaherëshe të çmimeve të administruara; ecuria e çmimeve të lëndëve të para dhe bazë në tregjet ndërkombëtare.

analizat dhe vlerësimet treguan që faktorët e mësipërm, gjatë vitit 2010, nuk arritën të përçojnë efekte të veprimit të dytë në çmimet e mallrave dhe të shërbimeve mbi të cilat llogaritet inflacioni bazë. Pritjet e agjentëve ekonomikë për inflacionin nuk u prekën, duke qëndruar të ankoruara pranë objektivit të Bankës së Shqipërisë për të.

• iNFlAcioNET SipAS SEKToRëVE Të çmimEVE Në ShpoRTëN E içK-Sëinflacionet vjetore mesatare për sektorët e mallrave të tregtueshme, neto

të patregtueshme8 dhe të pjesës së çmimeve plotësisht të administruara të shportës së içK-së gjatë vitit 2010, rezultuan përkatësisht 3.8%, 2% dhe 10.2%.

Profili kontributdhënës vijoi të peshojë nga inflacioni i sektorit të mallrave të tregtueshme, i cili formoi rreth 65% të inflacionit total vjetor, me prirje në rënie gjatë vitit 2010. inflacioni i sektorit të artikujve të tregtueshëm të shportës, kryesisht i mallrave, u përball me goditje të gjeneruara nga nënçmimi i monedhës vendase dhe nga koniunktura e pafavorshme botërore në çmimet e lëndëve të para dhe bazë. intensiteti i veprimit të faktorit të parë rezultoi i fortë gjatë pjesës së parë të vitit 2010, ndërsa ndikimi i faktorit të dytë u bë evident në pjesën e mbetur të vitit. nën presionin e këtyre faktorëve, inflacioni i sektorit të tregtueshëm të mallrave të shportës së içK-së, u luhat ndjeshëm, në intervalin 2.5% - 5.8%. Frenimi i nënçmimit të monedhës vendase, vlerësohet

8 Nga ky sektor janë përjashtuar këto mallra dhe shërbime me natyrë administrative të pastër të çmimeve: energji elektrike; ujë; shërbime mjekësore spitalore. indekset e tyre me peshat përkatëse në shportën e içK-së, janë përdorur për të ndërtuar indeksin e çmimeve plotësisht të administruara.





të ketë amortizuar pjesërisht efektin e rritjes së çmimeve të huaja në tregun vendas në periudhën gusht-dhjetor 2010.

ecuria historike e inflacionit të sektorit të mallrave të tregtueshme mbështet prirjen në rritje të tij krahasuar me mesataren e vitit 2009 dhe me atë të dekadës së fundit9. ajo tregon se ekspozimi ndaj rrezikut të rritjes së çmimeve në tregjet botërore, përkthehet në mënyrë më të ndjeshme në kushtet e nënçmimit të monedhës vendase, sa kohë që ekonomia shqiptare është mjaft e varur nga importet e mallrave të konsumit dhe atyre të ndërmjetme10.

Sjellja e inflacionit neto të artikujve të patregtueshëm të shportës së içK-së, kryesisht të shërbimeve, ishte e qëndrueshme, me një kontribut mesatar në inflacionin total të vitit 2010 prej afër 18%. inflacioni mesatar vjetor në këtë sektor të içK-së, gjatë vitit 2010, rezultoi lehtësisht më i lartë se i një viti më parë, por 0.8 pikë përqindje më poshtë sesa mesatarja historike e periudhës 2001–2010. Këto zhvillime sugjerojnë për praninë e presioneve të kontrolluara inflacioniste nga ana e kërkesës së brendshme në ekonomi përgjatë vitit 2010.

Prirjet e inflacionit bazë dhe e atij neto të patregtueshëm në sfondin e analizës së ambientit makroekonomik të vendit, ku hendeku i prodhimit ka vijuar të jetë negativ në terma mesatarë, kanë shërbyer si tregues të rëndësishëm në vendimmarrjen e politikës monetare.

9 inflacionet mesatare vjetore të sektorit përkatës në vitin 2009 dhe në periudhën 2001-2010, rezultojnë përkatësisht 2.7% dhe 1.5%.

10 për vitin 2010, pesha mesatare e tyre në importe rezultoi përkatësisht ��% dhe 52%.





hApëSiRë iNFoRmuESE 1. EcuRiA E diFERENciAliT Të iNFlAcioNEVE SipAS SEKToRëVE Të ShpoRTëS Së içK-Së.

Treguesi i diferencialit ndërmjet inflacionit të tregtueshëm dhe atij neto të patregtueshëm, sintetizon analizën e prirjeve sektoriale të çmimeve të konsumit dhe të burimit të krijimit të tyre. Një zgjerim i vlerës pozitive të tij do të sinjalizonte për shtim të presioneve inflacioniste nga ambienti i jashtëm dhe anasjelltas. Këto presione mund të jenë produkt i rritjes së çmimeve të lëndëve të para dhe bazë në tregjet botërore, i rritjes së çmimeve të importit, i nënçmimit të monedhës vendase, kombinimi i njëhershëm i të cilëve rrit kontributin e inflacionit të importuar në inflacionin total.

prania e diferencialit pozitiv që nga mesi i vitit 200911 e në vijim, tregon se presionet inflacioniste në ekonominë e vendit kanë qenë më të forta nga inflacioni i mallrave, të cilat kanë përgjithësisht natyrë të tregtueshme, se sa nga ai i shërbimeve të cilat janë përgjithësisht të mira të patregtueshme. Tremujori i parë i vitit 2010, në vijim të përçimit të efekteve të sjelljes nënçmuese të kursit të këmbimit, regjistroi diferencialin më të lartë pozitiv, në kushtet kur inflacioni i patregtueshëm neto rezultoi i qëndrueshëm.

diferenciali ka mbetur pozitiv gjatë gjithë periudhës në vijim, ndonëse në nivele më të moderuara se gjatë periudhës paraardhëse. Rritja e tij në tremujorin e fundit të vitit 2010, ka ardhur si pasqyrim i tendencës së çmimeve botërore. Analizat e Bankës së Shqipërisë nuk evidentojnë përcjelljen e fortë të rritjes së çmimeve të sektorit të tregtueshëm të shportës së içK-së drejt atyre të sektorit të patregtueshëm të saj (të njohura në literaturë si efekte të raundit të dytë), të paktën në horizontin e gjashtë tremujorëve.

11 me fillimin e nënçmimit gradual të monedhës vendase, kryesisht ndaj euros.


�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë �1



ii.3. FaKtorët Që Kanë nDiKuar në inFlacion

Zhvillimet në inflacion gjatë vitit 2010 u përcaktuan kryesisht nga rritja e çmimeve të administruara, nga shtrenjtimi i çmimeve të lëndëve të para në tregjet botërore dhe nga ecuria e nënçmuar e kursit të këmbimit. ecuria e ngadaltë e kërkesës së brendshme dhe prania e kapaciteteve të

pashfrytëzuara në tregjet e punës e të prodhimit, ndikuan në presione të kontrolluara inflacioniste të gjeneruara nga ekonomia e brendshme dhe u reflektuan në vlera të ulëta të inflacionit bazë dhe të atij të mallrave të patregueshme. gjithashtu, ky faktor ndikoi në absorbimin e goditjeve të ofertës në inflacionin total dhe frenoi përcjelljen e tyre në koston e mallrave dhe shërbimeve të prodhuara në vend. Pritjet inflacioniste të agjentëve ekonomikë, konsumatorit, bizneseve dhe tregut financiar, kanë mbetur të ankoruara në objektivin e Bankës së Shqipërisë, duke reflektuar ndër të tjera edhe masat e politikës monetare drejt përmbushjes së misionit të saj të ruajtjes së stabilitetit të çmimeve. Së fundi, ekspansioni i masës monetare në ekonomi ka qenë relativisht i shpejtë, por i kontrolluar, duke qenë në linjë me kërkesën e ekonomisë për mjete monetare reale.

• VlERëSim i pRESioNEVE iNFlAcioNiSTE Në SEKToRiN REAl Të EKoNomiSë

Pas tkurrjes së aktivitetit ekonomik në tremujorin e fundit të vitit 2009, ekonomia shqiptare shënoi norma pozitive rritjeje përgjatë tre tremujorëve të parë të vitit 2010. Sipas të dhënave paraprake të inStat-it, aktiviteti ekonomik në vend është zgjeruar mesatarisht me rreth 3.6% për nëntëmujorin e parë të vitit. normat pozitive të rritjes ekonomike gjatë vitit 2010 kanë zbutur disi hendekun midis prodhimit aktual dhe atij potencial, por nuk e kanë eliminuar atë.

tendenca reduktuese e inflacionit vjetor dhe vlerat e inflacionit bazë në linjë me mesataren historike dëshmojnë për presione të përmbajtura inflacioniste nga ekonomia e brendshme. Qëndrueshmëria relative e kursit të këmbimit pas tremujorit të parë të këtij viti lehtësoi presionet inflacioniste nga ekonomia e jashtme dhe veprimin disinflacionist të hendekut negativ të prodhimit.

në linjë me zhvillimet në aktivitetin ekonomik, treguesit e tregut të punës shfaqën shenja stabilizimi. norma e papunësisë shënoi një rënie të lehtë, por ajo ruan ende nivele të larta mbi mesataren historike, duke pasqyruar mospërputhjen midis ofertës dhe kërkesës në tregun e punës. ndërkohë, norma e shfrytëzimit të kapaciteteve, pas një përmirësimi të ndjeshëm në tremujorin e dytë të vitit, u ul përsëri në tremujorët e tjerë të tij. norma relativisht e lartë





e papunësisë dhe ekzistenca e kapaciteteve të lira, sugjerojnë për ekzistencën e kapaciteteve të pashfrytëzuara në ekonomi, të cilat kanë ushtruar presione frenuese mbi inflacionin e çmimeve të konsumit në vend.

• pAGAT dhE KoSToT E puNëS pëR NjëSiPavarësisht ecurisë së ngadaltë të treguesve të tregut të punës, pagat nuk

shfaqën prirje ngadalësuese gjatë nëntë muajve të parë të vitit12. treguesi i pagave në ekonomi13 regjistroi një normë mesatare vjetore rritjeje për tre tremujorët e parë të vitit me rreth 9.3%, duke qëndruar 1.6 pikë përqindjeje mbi nivelin e vitit 2009, por duke u luhatur pranë mesatares historike vjetore prej 9.7% të shënuar në tre vitet e fundit. ndërkohë, paga reale14 gjatë kësaj periudhe vlerësohet të jetë rritur me një ritëm mesatar vjetor rritjeje prej 5.3%, rreth 1.3 pikë përqindje më e ulët krahasuar me mesataren e rritjes vjetore që prej vitit 2007. treguesit cilësorë nga vrojtimet e besimit të biznesit për ecurinë e pagave në tremujorin e katërt të vitit 201015 sugjerojnë se modeli i rritjes së moderuar të pagave do të vazhdojë në linjë me ecurinë e ngadaltë në tregun e punës.

12 Ecuria rritëse e pagave gjatë kësaj periudhe mund të pasqyrojë ndër të tjera edhe përpjekjet për formalizimin e ekonomisë dhe përmirësimin e raportimeve të bizneseve, si dhe ndikimin e politikës fiskale nëpërmjet rritjes së pagave të sektorit publik dhe përcaktimit të pagave minimale e referencë për disa sektorë të ekonomisë.

1� Treguesi i pagës në ekonomi, referuar edhe nën termin “pagë mesatare”, është llogaritur si raport i indeksit të fondit të pagave me indeksin e numrit të punonjësve, burimi i të cilave është publikimi “Statistikat afatshkurtra” të iNSTAT, ku përjashtohet “Bujqësia”.

14 paga reale përfaqëson pagën mesatare të deflatuar me inflacionin, e cila llogaritet si raport i indeksit të pagës mesatare në ekonomi me indeksin e inflacionit. Frekuenca e të dhënave është tremujore.

15 Vrojtimi i besimit të bizneseve (T4’10), Banka e Shqipërisë.


�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë ��



Për periudhën janar – shtator 2010, sinjalet e dhëna nga treguesit e produktivitetit të punës dhe të kostos së punës për njësi të prodhuar16, janë rrjedhojë e dinamikës së ndjekur nga realizimi i vlerës së shtuar dhe nga ecuria e punësimit dhe e pagave. treguesi i produktivitetit të punës për nëntëmujorin e parë të vitit 2010, vlerësohet me një ndryshim mesatar vjetor prej -3.4%. Ky zhvillim është trashëguar që nga tremujori i fundit i vitit 2009. ai pasqyron frenimin e ritmeve të rritjes së vlerës së shtuar, kundrejt një reagimi më modest ndaj këtij fenomeni nga ana e tregut të punës.

16 matjet u referohen treguesve të produktivitetit të punës dhe të kostos së punës për njësi të prodhuar të ekonomisë përjashtuar bujqësinë. Në llogaritje janë përdorur të dhënat nga vlera e shtuar (sezonalisht e rregulluar - iNSTAT, pBB, T�’10) si edhe ato nga statistikat afatshkurtra për punësimin dhe për pagat (iNSTAT, SASh, T�’10). indeksi i pagës mesatare reale është përftuar pas deflatimit me atë të içK-së të rregulluar sezonalisht. Treguesit janë ribazuar me T1:200�, për efekt krahasimi.





Përballë ritmit vjetor mesatar negativ të produktivitetit të punës, ecuria vjetore e treguesit të kostos së punës për njësi të prodhuar u udhëhoq kryesisht nga rritjet në indeksin e pagës reale. norma mesatare vjetore e kostos së punës për njësi të prodhuar për periudhën janar-shtator 2010 vlerësohet të jetë rritur me 9%.

në tremujorin e tretë të vitit 2010 u evidentua një frenim i lartë i ritmit të rritjes së kostos së punës për njësi (5.5%). nëse ky frenim do të vijojë, rreziqet për shtimin e presioneve inflacioniste nga shtimi i kostove prej rritjes së pagave, do të reduktoheshin në të ardhmen afatmesme. në horizontin afatshkurtër, një rol parësor në këtë drejtim do të ketë rritja e kërkesës dhe e shkallës së shfrytëzimit të kapaciteteve, të cilat do të mundësonin edhe uljen e kostos së punës për njësi. në horizontin afatgjatë, bizneset shqiptare duhet t’i kushtojnë më shumë vëmendje rritjes së produktivitetit, futjes së teknologjisë së avancuar dhe mbajtjes nën kontroll të kostove të tyre.

• iNFlAcioNi i impoRTuARPresionet inflacioniste nga ekonomia e jashtme mbi nivelin e përgjithshëm

të çmimeve të konsumit në vend kanë qenë të pranishme gjatë vitit 2010. Përmirësimi i situatës ekonomike botërore si dhe rritja e aktivitetit tregtar është shoqëruar me rritjen e çmimeve të lëndëve të para dhe të konsumit. në kushtet e vazhdimit të ecurisë nënçmuese të kursit të këmbimit, megjithëse me ritme më të ngadalta, këto zhvillime janë përkthyer në presione të shtuara inflacioniste nga inflacioni i importuar.

inflacioni në itali dhe greqi është luhatur rreth niveleve mesatare përkatësisht prej 1.5 dhe 4.7% gjatë vitit 2010. Si rezultat, indeksi i agreguar i tyre (içh)17 rezultoi 2.6%, duke qenë në përputhje me normën mesatare historike të rritjes18, por ndjeshëm mbi normën e rritjes prej rreth 1% në vitin 2009. i ndikuar kryesisht nga normat e larta të nënçmimit të kursit të këmbimit ndaj monedhës evropiane në fundin e vitit 2009, inflacioni i importuar19 shënoi një normë vjetore 13.2% në tremujorin e parë të vitit, duke përforcuar prirjen rritëse të vërejtur gjatë gjysmës së dytë të vitit 2009. Pas këtij niveli të lartë, inflacioni i importuar u ngadalësua në 9.6, 7.3 dhe 5.4% në tremujorët në vijim. normat më të ulëta të nënçmimit vjetor të kursit të këmbimit kanë balancuar deri diku rritjen e çmimeve të lëndëve të para dhe të mallrave të konsumit në tregjet botërore, duke lehtësuar presionet inflacioniste me origjinë nga jashtë vendit.

17 içh-ja llogaritet si mesatare e ponderuar e çmimeve të konsumit në itali dhe Greqi me peshat përkatëse në tregti.

18 Kjo normë është 2.6% për vitet 2000 – 2009.19 Tregues përafrues i llogaritur nga Banka e Shqipërisë, i cili rezulton nga kombinimi i informacionit

për içK-të e Greqisë dhe të italisë për kursin euro/lek (me dy muaj vonesë) dhe për peshat e importeve të Shqipërisë me këto vende.





Pavarësisht tendencës ngadalësuese të inflacionit të importuar mbi nivelin e përgjithshëm të çmimeve të konsumit, presioni i tij është më i ndjeshëm

në kategori të caktuara të shportës së konsumit në vend, të cilat janë më të orientuara drejt importit. Kështu, rritja e çmimeve të lëndëve të para në tregun botëror, kryesisht atyre ushqimore, ka ndikuar në rritjen e ndjeshme të inflacionit të kategorisë “ushqime të përpunuara”.

çmimet e importit për mallrat ushqimore të përpunuara – përafruar nga indeksi i vlerës njësi për eksportet e këtyre produkteve nga vendet e Bashkimit evropian drejt atyre të Ballkanit – janë rritur mesatarisht me rreth 3.5% në muajt shtator – nëntor’10 në krahasim me deflacionin e regjistruar që nga fillimi i vitit 200920. nga analiza e korrelacionit rezulton se ndryshimet vjetore të këtyre çmimeve kanë një lidhje të fortë pozitive (0.7) dhe ndikojnë me 2 muaj kohëvonesë zhvillimet në çmimet e ushqimeve të përpunuara në vend.

• pRiTjET pëR iNFlAcioNiN 21

Pritjet e agjentëve ekonomikë për normën e inflacionit pas një viti kanë rezultuar brenda intervalit 2-4% gjatë gjithë vitit 2010. në bazë të të dhënave nga vrojtimi i besimit të konsumatorëve, pritjet e tyre për inflacionin pas

një viti regjistruan vlera të ulëta. inflacioni i pritur nga konsumatorët u luhat rreth vlerës 2.2%, duke shfaqur njëkohësisht nivelet dhe luhatshmërinë më të ulët ndër pritjet e agjentëve ekonomikë. ndërkohë, pritjet e bizneseve për inflacionin pas një viti janë luhatur gjatë vitit 2010. Pas një rritjeje në nivelin 2.6% në tremujorin e parë, ato ranë përsëri në tremujorin e dytë të vitit 2010. Duke ndjekur ecurinë e inflacionit aktual në kohën kur është matur pritja, në tremujorin e tretë të vitit 2010 bizneset kanë pritur një normë më të lartë inflacioni pas një viti, përkatësisht 2.4%, për t’u ulur përsëri në 2.2% në tremujorin e fundit të vitit 2010.

historia e rezultateve të vrojtimit të ekspertëve financiarë tregon se ata kanë pritje më të larta sesa bizneset dhe konsumatorët. Kjo sjellje është verifikuar edhe gjatë vitit 2010. në tremujorin e

20 Në terma mesatarë, këto çmime kanë shënuar rënie mesatare me rreth 2.1% për periudhën 2009m01 – 2010m08.

21 Banka e Shqipërisë i mat pritjet inflacioniste të agjentëve ekonomikë nëpërmjet vrojtimeve të besimit të bizneseve e të konsumatorëve dhe vrojtimit të pritjeve të ekspertëve. informacion mbi ecurinë e pritjeve të inflacionit në tregjet financiare merret edhe nga pjerrësia e kurbës së normave të interesit.





parë dhe të dytë të vitit 2010, pritjet e ekspertëve vijuan ecurinë rritëse të nisur që nga fillimi i vitit 2009, për të qëndruar në këto nivele edhe gjatë gjashtëmujorit të dytë të vitit. Pritjet e ekspertëve të matura në fund të vitit 2010 për inflacionin vjetor të tremujorit të katërt të vitit 2011 rezultojnë 3.3%.

ndërkohë të dhënat zyrtare për ecurinë e tregjeve financiare, gjatë vitit 2010, tregojnë se diferenca midis normave të interesit me maturitet afatgjatë me ato afatshkurtër, është pozicionuar pranë niveleve mesatare historike. Ky fakt sugjeron se agjentët e tregut financiar nuk presin presione të shtuara inflacioniste në ekonomi. Përcjellja e lehtësimit të politikës monetare në të gjithë korridorin e maturiteteve të çmimit të parasë në treg, konfirmon gjithashtu një faktorizim më të ulët të primit të rrezikut në instrumentet afatgjata.

• VlERëSimi i pRESioNEVE iNFlAcioNiSTE mE NATyRë moNETARE ekspansioni monetar në ekonomi, gjatë vitit 2010, ka qenë në përputhje

me kërkesën e shtuar për para të agjentëve ekonomikë, pa ushtruar presione mbi ecurinë e çmimeve. oferta reale për para është zgjeruar me rreth 7% në terma mesatarë vjetorë, duke ruajtur nivele më të ulëta se mesatarja historike e 5 viteve të fundit. Pjesa e dytë e vitit 2010 dëshmon për një ngushtim të hendekut monetar22 në ekonomi, në linjë edhe me përmirësimin e aktivitetit ekonomik në vend. me gjithë ngushtimin e këtij hendeku, zgjerimi monetar nuk sinjalizon për presione të shtuara mbi ecurinë e çmimeve, sepse ai vazhdon të mbështetet nga rritja e komponentit valutor të kërkesës për para. ndërkohë, kontributi i kreditit të brendshëm mbetet i moderuar pranë niveleve më të ulëta historike. në terma realë, krediti i brendshëm është rritur mesatarisht me 4.5% në vitin 2010, ndjeshëm më poshtë se mesatarja historike prej 12.6% e 5 viteve të fundit. Pavarësisht rritjes së shpejtë të aktivitetit kreditues në dy muajt e fundit të vitit, kërkesa e brendshme për para mbetet pothuajse e pandryshuar me pjesën e parë të vitit 2010, si pasojë e zhvendosjes së financimit nga sektori publik drejt sektorit privat.

22 Ndryshimi i m� real faktik me nivelin potencial, i cili vlerësohet duke përdorur sjelljen historike.





ii.4. PërmBuShja e oBjeKtivit Dhe PolitiKa monetare

gjatë vitit 2010, politika monetare e Bankës së Shqipërisë u zhvillua në një mjedis makroekonomik të karakterizuar nga norma pozitive rritjeje ekonomike dhe nga presione të përmbajtura inflacioniste. ekonomia shqiptare gjatë këtij viti qëndroi në një trend rritës, e mbështetur nga rikuperimi i vazhdueshëm i aktivitetit ekonomik botëror, nga kushtet monetare stimuluese dhe nga tendencat pozitive të tregjeve të brendshme financiare.

Presionet e përmbajtura inflacioniste, pritjet e ankoruara për inflacionin, si dhe ritmet e moderuara të rritjes ekonomike, mundësuan vijimin e politikës monetare ekspansioniste të nisur gjatë vitit 2009. gjithashtu, reduktimi i stimulit fiskal gjatë këtij viti rriti hapësirat për veprimin e politikës monetare në drejtim të nxitjes së kërkesës së brendshme. Banka e Shqipërisë ka synuar përcjelljen e një stimuli të kujdesshëm monetar në ekonomi, nëpërmjet mbajtjes në nivele të ulëta dhe uljes së mëtejshme të normës bazë të interesit, si dhe injektimit të likuiditetit të duhur në sistemin bankar. Kushtet monetare kanë vijuar të stimulojnë kërkesën agregate, ashtu siç reflektohet edhe nga ecuria e indeksit të kushteve monetare në ekonomi. indeksi i kompozuar i kushteve monetare ka vijuar të qëndrojë në vlera ndjeshëm më të ulëta se

ato neutrale.

ecuria stimuluese e tyre reflekton si tendencën rënëse të normave të interesit, ashtu edhe nënçmimin e vazhdueshëm të kursit të këmbimit gjatë dy viteve të fundit. ndërsa normat e ulëta të interesit kanë favorizuar nxitjen e konsumit dhe të investimeve në vend, kursi i nënçmuar i këmbimit ka mbështetur rritjen e eksporteve shqiptare gjatë vitit.

në muajin korrik 2010, Banka e Shqipërisë uli me 0.25 pikë përqindje normën bazë të interesit, duke e zbritur atë në nivelin më të ulët historik prej 5.0%. gjithashtu, Banka e Shqipërisë ka vazhduar injektimin e likuiditetit në sistemin bankar, në kuadër të nxitjes së ndërmjetësimit financiar dhe në mbështetje të rritjes së aktivitetit ekonomik. gjatë vitit 2010, Banka e Shqipërisë ka injektuar mesatarisht rreth 23 miliardë lekë në tregun ndërbankar. Përmirësimi

i kushteve të likuiditetit në sistemin bankar, si dhe kërkesa e dobët e sektorit shtetëror dhe e atij privat për mjete monetare, kanë mbështetur përcjelljen e politikës lehtësuese në të gjitha segmentet e tregjeve financiare në muajt e fundit të vitit 2010. të dhënat monetare dhe financiare të tremujorit të katërt reflektojnë ulje të normave të interesit në tregun ndërbankar, në atë primar të letrave me vlerë të qeverisë dhe të depozitave në lekë. Sheshimi i primeve të rrezikut në sistemin bankar, përmirësimi i treguesve të likuiditetit në të, si dhe ulja e huamarrjes së qeverisë në tregun e brendshëm financiar u shoqëruan me tendenca rënëse edhe për normat e interesit të kredive afatgjata në lekë.





nga ana tjetër, përcjellja e politikës monetare në normat e interesit të kredive në lekë është frenuar nga ekzistenca e primeve të larta të rrezikut në tregjet financiare dhe në sistemin bankar. Kjo ecuri është konfirmuar edhe nga vrojtimet e bëra nga Banka e Shqipërisë me specialistë të kreditimit pranë sistemit bankar. Këto vrojtime tregojnë se ky sistem mbetet i kujdesshëm në lehtësimin e kushteve të kreditimit, qoftë të atyre që prekin koston e këtij produkti, qoftë të kushteve të tjera seleksionuese e të prudencës në kredidhënie, të cilat kanë të bëjnë me madhësinë e tipin e kolateralit, me planet e biznesit, me madhësinë e kredisë në raport me të ardhurat operacionale, etj. Për këtë arsye, normat afatgjata të interesit të kredive në lekë mbeten të larta, duke u karakterizuar nga një luhatshmëri e konsiderueshme në varësi të klientëve e bankave.

gjithashtu, në muajin qershor, Banka e Shqipërisë miratoi ndryshimin e objektivit operacional, nga shënjestrimi sasior i treguesve të parasë në shënjestrimin e normave afatshkurtra të interesit dhe orientimin e tyre pranë normës bazë. Ky ndryshim ndihmoi në uljen e luhatshmërisë së normave të interesit si dhe në rritjen e efektivitetit të transmetimit të sinjaleve të politikës monetare në tregun ndërbankar.





KaPitulli iii

Flete nDareSe





ecuria e ekonomisë shqiptare gjatë vitit 2010 është karakterizuar nga përmirësimi gradual i kërkesës agregate, nga konsolidimi i stabilitetit makroekonomik dhe nga ulja e primeve të rrezikut. Sipas të dhënave të disponuara, ekonomia shqiptare është rritur me 3.6% gjatë nëntë muajve të parë të vitit 2010, ndërkohë që inflacioni mesatar vjetor është luhatur afër objektivit të Bankës së Shqipërisë, raporti i deficitit buxhetor ndaj PBB-së është reduktuar me 4 pikë përqindjeje, dhe të dhënat paraprake sugjerojnë se deficiti i llogarisë korrente është zvogëluar me 5 pikë përqindjeje të PBB-së.

rritja ekonomike është mbështetur kryesisht nga kërkesa e huaj dhe rritja e eksporteve shqiptare, ndërkohë që kërkesa e brendshme ka patur një ecuri më të ngadaltë. Kjo e fundit, është ndikuar edhe nga konsolidimi i financave publike dhe ulja e deficitit buxhetor gjatë vitit 2010, ndërsa shpenzimet konsumatore dhe investimet janë frenuar nga pasiguria për të ardhmen dhe ecuria e kapaciteteve të pashfrytëzuara. në terma sektorialë, zhvillimi i ekonomisë shqiptare është mbështetur kryesisht nga rritja e sektorit të shërbimeve dhe e atij të industrisë. Sektori i ndërtimit ka vijuar të kontraktohet gjatë nëntë muajve të parë të vitit, ndërkohë që sektori bujqësor vlerësohet të ketë shënuar një rritje të kënaqshme.

Tabelë 1. disa tregues të ekonomisë në vite.2005 2006 2007 2008 2009 2010

rritja reale e PBB-së (në %) 5.7 5.4 5.9 7.71 3.32 3.63

PBB (me çmime korrente, në milionë lekë ) 814,797 882,209 967,670 1,088,132 1,143,610 nanumri i të punësuarve (në mijë) 932.0 935.1 939.0 974.1 899.3 916.9Përqindja e papunësisë 14.2 13.8 13.2 12.7 13.7 13.5Përqindja e inflacionit (fund v/v) 2.0 2.5 3.1 2.2 3.7 3.4Balanca buxhetore (me grantet, në % të PBB-së) (3.5) (3.3) (3.5) (5.5) (7.0) (3.1)2

Borxhi publik (në % të PBB-së) 57.4 56.2 53.5 54.8 59.7 58.42

Borxhi i jashtëm (në % të PBB-së) 17.2 16.6 15.3 18.0 23.4 25.12

llogaria korrente (pa transfertat zyrtare, në % të PBB-së) (10.0) (7.3) (11.4) (15.8) (15.5) (11.9)2

Kursi mesatar i këmbimit, lek/usd 99.9 98.1 90.4 83.9 95.0 103.9Kursi mesatar i këmbimit, lek/euro 124.2 123.1 123.6 122.8 132.1 137.8agregati m3 (mesatare vjetore) 15.6 11.6 15.8 12.3 6.0 10.6

1 jopërfundimtare; 2 Të dhëna paraprake � mesatare e rritjes vjetore për � tremujorët e parë.Burimi: iNSTAT, ministria e Financave, vlerësime të FmN-së dhe Banka e Shqipërisë.

normat e interesit në tregjet financiare kanë ardhur në rënie gjatë vitit 2010, duke reflektuar politikën monetare lehtësuese të ndjekur nga Banka e Shqipërisë dhe huamarrjen më të ulët të sektorit publik në tregjet e brendshme financiare. nga ana tjetër, kursi i këmbimit ka vijuar të ndjekë një trajektore të lehtë nënçmuese gjatë vitit 2010, në përputhje me ndryshimet strukturore të ekonomisë shqiptare dhe ecurinë e tregjeve financiare ndërkombëtare.

KaPitulli iii. Zhvillimet maKroeKonomiKe





rikthimi i besimit në sistemin financiar, situata e stabilizuar makroekonomike dhe masat rregullative e mbikëqyrëse të ndërmarra nga Banka e Shqipërisë, ndikuan në stabilizimin dhe përmirësimin e treguesve të kapitalizimit, të likuiditetit dhe të përfitueshmërisë së sistemit bankar. Kjo ka bërë që mbështetja e ekonomisë me kredi të vijë në rritje gjatë vitit, por ajo vijon ende të vuajë nga mungesa e kërkesës dhe planeve të biznesit realiste, cilësore e të vlefshme për kreditim, si dhe nga kushtet e shtrënguara të kreditimit nga sistemi bankar. lehtësimi i këtyre kushteve gjatë gjysmës së dytë të vitit, interesi në rritje i sistemit bankar për të mbështetur me kredi konsumin dhe investimet në vend, ulja e pasigurisë dhe e primeve të rrezikut, si dhe bilancet përgjithësisht të shëndosha të bizneseve e të konsumatorëve, pritet të nxitin kërkesën e brendshme gjatë vitit 2011.

iii.1. ProDhimi i BrenDShëm Bruto Dhe ecuria e KërKeSëS agregate

Kërkesa agregate ka shënuar rritje progresive vjetore, pas kontraktimit në tremujorin e fundit të vitit 2009. ekonomia shqiptare u rrit me 2.5%, 3.3% dhe 4.9%, respektivisht në tremujorin e parë, të dytë dhe të tretë të vitit. Forcimi i prirjes rritëse të kredisë për ekonominë dhe i importeve të mallrave, i rritjes së të ardhurave buxhetore krahas përmirësimit të treguesit të tendencës ekonomike edhe gjatë tremujorit të fundit të vitit, sugjerojnë për vazhdimësinë e normave pozitive të rritjes ekonomike në tremujorin e katërt.

rritja ekonomike është mbështetur kryesisht në kërkesën e huaj, ndërkohë që kërkesa e brendshme vazhdon të japë një kontribut të ulët. rikuperimi i vazhduar në ekonominë botërore dhe ndikimi pozitiv i saj në kërkesën për eksporte ka mbështetur rritjen e ekonomisë vendase gjatë vitit 2010. në të njëjtën kohë, niveli i besimit të konsumatorëve shënoi rritje në gjashtëmujorin





e parë të vitit 2010, duke mbështetur konsumin privat. ndërkohë që aktiviteti ekonomik pati shenja rikuperimi gjatë gjysmës së parë të vitit 2010, investimet private në përgjithësi ishin më të përmbajtura, duke shfaqur rritje vetëm në gjashtëmujorin e dytë të vitit. nga ana tjetër, kontributi i shpenzimeve publike në kërkesën agregate dhe në rritjen ekonomike ka ardhur gradualisht në rënie përgjatë vitit 2010.1

tregues të tërthortë nga statistikat zyrtare por edhe tregues cilësorë nga vrojtimet e besimit tregojnë se konsumi privat shënoi rritje të lehtë gjatë vitit 2010, i ndikuar edhe nga efektet bazë statistikore të rënies së pësuar gjatë vitit 2009.

rritja në konsumin privat sipas tremujorëve nuk ka qenë e njëtrajtshme. treguesit indirektë sugjerojnë një gjallërim më të theksuar të konsumit privat gjatë gjysmës së parë të vitit. indeksi i tregtisë me pakicë, i cili në terma vjetorë u rrit me 1.6% në gjashtëmujorin e parë të vitit, shënoi rënie 0.9% në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2010. nga ana tjetër, importi i mallrave për konsum ka njohur rritje vjetore gjatë gjithë vitit 2010, pas rënies së shënuar në vitin 2009. rritjen më të theksuar, importi i mallrave për konsum e regjistroi në tremujorin e parë, përkatësisht me 7.3%. gjatë tre tremujorëve pasues, rritja ka qenë më e ngadaltë, përkatësisht 5.9% në tremujorin e dytë e të tretë të vitit 2010, dhe 6.4% në tremujorin e katërt.

1 matja e kërkesës agregate në vend, sipas të gjithë zërave të shpenzimeve që e formojnë atë, llogaritet me frekuencë vjetore dhe bëhet e disponueshme me shumë kohëvonesë (grafiku 2, deri në vitin 2008). për këtë arsye, gjykimet mbi ecurinë e konsumit privat, të investimeve, si dhe të komponentëve të tjerë të kërkesës agregate sipas tremujorëve, është realizuar duke përdorur të dhënat e tërthorta të marra nga importi i mallrave për konsum dhe investim, i volumit të tregtisë me pakicë, i të dhënave cilësore nga vrojtimet e besimit të bizneseve e të konsumatorit dhe nga ecuria e burimeve të financimit të këtyre komponentëve.





Konsumi privat është mbështetur nga rritja e të ardhurave të disponueshme, e shkaktuar në pjesën më të madhe nga rritja e pagave gjatë vitit 2010. Burimet e tjera të financimit, flukset hyrëse të remitancave dhe kredia konsumatore, kanë qëndruar në nivele të ulëta gjatë këtij viti. Flukset hyrëse të remitancave kanë rënë në nivel vjetor me rreth 11.7% gjatë vitit 2010 dhe kredia konsumatore është tkurrur disi. ndërkohë, ecuria e inflacionit gjatë vitit 2010, i cili në përgjithësi ka marrë vlera brenda intervalit 2 – 4%, ka ndihmuar ruajtjen e normave reale pozitive të rritjes së të ardhurës së disponueshme.

Problemi kryesor që ka frenuar ecurinë e konsumit gjatë vitit 2010, ka qenë pasiguria lidhur me situatën ekonomike në tërësi, situatën financiare dhe pritjet për punësimin në të ardhmen. Pasi regjistroi rritje të theksuar në gjashtëmujorin e parë të vitit, treguesi i besimit konsumator shënoi rënie

në pjesën e dytë të tij. Kjo ecuri është reflektuar edhe në sjelljen e konsumatorit ndaj konsumit e kursimit. vijimi i prirjes rritëse të depozitave me afat të individëve, krahas rritjes së treguesit të kursimit të përftuar nga vrojtimi i besimit konsumator, sugjerojnë për vazhdimësinë e kujdesit të shtuar të individëve në shpenzimet e tyre.

gjatë vitit 2010, investimet private rikuperuan disi rënien e theksuar të shënuar gjatë gjithë vitit të kaluar. megjithatë rritja e tyre ishte e ngadaltë, duke ndjekur me disa muaj vonesë rikuperimin e aktivitetit ekonomik vendas. Flukset hyrëse të investimeve të huaja direkte, të cilat u luhatën gjatë dy tremujorëve të parë të vitit 2010, shënuan rritje të theksuar në gjashtëmujorin e dytë të tij. Procesi i akumulimit të inventarëve gjatë tremujorit të parë të





vitit 2010 kontribuoi pozitivisht në kërkesën agregate. në periudhën në vijim, kontributi i tyre vlerësohet të ketë qenë negativ.

Kontributi i investimeve private në rritjen e kërkesës agregate mungoi gjatë gjashtëmujorit të parë të vitit 2010. të ndikuara nga nivele të ulëta të shfrytëzimit të kapacitetit prodhues dhe nga kushtet e shtrënguara të kreditimit, bizneset shqiptare kanë hezituar në kryerjen e investimeve të reja. në sektorin e ndërtimit, lejet e ndërtimit të miratuara gjithsej për banesa dhe ndërtime inxhinierike shënuan rënie për katër tremujorë rresht, duke filluar nga tremujori i dytë i vitit 2009. ndërkohë, tregues të tërthortë të investimeve private sugjerojnë se niveli i tyre shënoi rritje gjatë gjysmës së dytë të vitit. Kjo ecuri u mbështet nga përmirësimi i nivelit të besimit të bizneseve, rikuperimi i qëndrueshëm i kërkesës së jashtme, si dhe nga rritja e kreditimit të bizneseve nga bankat, në përgjigje të lehtësimit të kushteve të kredisë dhe të rritjes së vëmendjes së bankave ndaj kreditimit. Bazuar në vrojtimin e aktivitetit kreditues të bankave, standardet e kredisë për qëllime investimi ndërprenë shtrëngimin në tremujorin e tretë dhe filluan të lehtësohen në tremujorin e katërt të vitit 2010. Sipas këtij vrojtimi, kërkesa e bizneseve për kredi për qëllime investimi ka qenë e ulët, por në rritje, gjatë gjithë vitit 2010.

tkurrja vjetore e deficitit të eksporteve neto të mallrave dhe shërbimeve gjatë vitit 2010, ka dhënë kontribut pozitiv në ecurinë vjetore të PBB-së. Kështu, treguesi i eksporteve neto është ngushtuar me 12.9% në nivel vjetor. Ky zhvillim u ndikua prej rritjes së eksportit të mallrave dhe të shërbimeve me rreth 16% në nivel vjetor. Kontraktimi i deficitit të





eksporteve neto vlerësohet të ketë dhënë kontribut pozitiv të qenësishëm në ecurinë e aktivitetit ekonomik gjatë vitit 2010.

rritja e kërkesës së huaj për mallra dhe shërbime shqiptare ka mbështetur rritjen e prodhimit në vend. në veçanti, ajo është reflektuar në ecurinë e mirë të sektorëve të lidhur me eksportin e mallrave dhe shërbimeve, si industria dhe degët e shërbimeve të lidhura me turizmin. Përmirësimi i aktivitetit ekonomik në rang botëror, korrektimi i kursit të këmbimit, por edhe fleksibiliteti i bizneseve shqiptare në gjetjen e tregjeve të reja për produktet e tyre, kanë qenë faktorë vendimtarë në rritjen e eksporteve dhe në përmirësimin e bilancit të sektorit të jashtëm të ekonomisë shqiptare. nga ana tjetër, kjo tendencë ka reflektuar edhe efektet statistikore të një ecurie të dobët për eksportet shqiptare gjatë vitit 2009. ajo është favorizuar, gjithashtu, edhe nga faktorë të favorshëm konjukturalë, si çmimet e larta të mineraleve në tregjet botërore dhe kushtet e përshtatshme klimaterike për prodhimin e energjisë elektrike nëpërmjet hidrocentraleve. gjithsesi, ecuria e treguesve për eksportet dhe importet të deflatuar nga lëvizjet e çmimeve, tregon se rritja e eksporteve është më e lartë nga ajo që pasqyrojnë të dhënat statistikore, ndërkohë që importet janë tkurrur për vitin 2010, në përgjigje të një kërkese të brendshme ende të dobët. në tërësi vlerësohet se kontributi i ngushtimit të eksporteve neto në rritjen reale të PBB-së është akoma më pozitiv. megjithë këto zhvillime pozitive, ruajtja e kontributit pozitiv të këtij përbërësi të kërkesës agregate në rritjen ekonomike të viteve të ardhshme do të jetë një ndër sfidat e ekonomisë shqiptare.

Procesi i konsolidimit fiskal është shoqëruar me një reduktim të fortë të kontributit të shpenzimeve publike në kërkesën agregate dhe në rritjen ekonomike të vitit 2010. në terma realë2, shpenzimet buxhetore janë tkurrur me rreth 8% gjatë vitit 2010, ndërsa deficiti buxhetor është reduktuar me 4 pikë përqindjeje të PBB-së. investimet publike kanë njohur një tkurrje reale në

2 Ndryshimi real i shpenzimeve buxhetore përftohet duke deflatuar shpenzimet nominale me inflacionin mesatar vjetor për çdo vit buxhetor.





terma vjetorë prej 33.1%, kundrejt një rritjeje reale prej 0.1% në vitin 2009. Krahas efektit të korrektimit fiskal3, një prirje e tillë e investimeve publike reflekton dhe efektin statistikor të investimeve të larta të një viti më parë4.

Përkundrejt efektit frenues direkt që konsolidimi fiskal prodhoi në rritjen ekonomike, nevoja më e ulët e sektorit publik për huamarrje nga tregjet e brendshme financiare ndikoi në uljen e normave të interesit dhe në rritjen e vëmendjes së bankave për kreditimin e sektorit privat të ekonomisë. Ky fenomen ishte veçanërisht i ndjeshëm gjatë tremujorit të katërt të vitit, ku reduktimi i portofolit të letrave me vlerë të qeverisë u shoqërua me rritjen e shpejtë të kredisë për ekonominë. në kontekstin afatgjatë, kontrolli i nivelit të borxhit publik ndikon pozitivisht në reduktimin e primeve të rrezikut në tregjet financiare, në uljen e normave reale të interesit në ekonomi dhe në rritjen e investimeve afatgjata.

iii.2. ecuria e ProDhimit SiPaS SeKtorëve

rritja ekonomike e nëntë muajve të parë të këtij viti reflektoi kryesisht rritjen e fortë të sektorit të industrisë, të ndjekur nga rritja e sektorit të shërbimeve dhe e sektorit të bujqësisë. ndërkohë, aktiviteti i sektorit të ndërtimit thelloi tkurrjen e nisur në fundin e vitit 2009.

aktiviteti në sektorin prodhues5 gjatë nëntë muajve të parë të vitit u ngadalësua, duke zvogëluar kontributin pozitiv në rritjen ekonomike. Ky kontribut vlerësohet të jetë rreth 0.4 pikë përqindje, në krahasim me 0.6 pikë përqindje për të njëjtën periudhë të vitit 2009. Brenda sektorit prodhues, vlera e shtuar nga dega e industrisë dhe e bujqësisë në prodhimin e brendshëm bruto balancoi rënien e aktivitetit të degës së ndërtimit.

aktiviteti prodhues në degën e industrisë për nëntë muajt e parë të vitit 2010 rezultoi 19.8% më i lartë se niveli i gjeneruar gjatë të njëjtës periudhë të vitit 2009. Përmirësimi i ndjeshëm6 i aktivitetit ekonomik në këtë degë u ndikua kryesisht nga rritja e kërkesës së huaj për produktet shqiptare, nga rritja e çmimeve të tyre në tregjet botërore – në kushtet kur monedha vendase vijon të jetë e dobët – dhe nga efekti bazë i krahasimit me nivelin e ulët të vitit 2009. Ky zhvillim është reflektuar në rritjen e eksporteve industriale dhe të shitjeve në vend, të përafruara nga shifra e afarizmit në vëllim. Shitjet në sektorin e industrisë përshpejtuan ritmin vjetor � Korrektimi fiskal për vitin 2010, i cili ka synuar reduktimin e shpenzimeve buxhetore, është

mbështetur më së shumti në uljen e shpenzimeve kapitale nga një vit më parë.4 Në vitin 2008 e deri në tremujorin e dytë të vitit 2009, kemi një përqendrim të lartë të

shpenzimeve kapitale, si pasojë e ndërtimit të segmentit të rrugës Rrëshen-Kalimash. 5 Në sektorin prodhues përfshihen degët e industrisë, e ndërtimit dhe ajo e bujqësisë.6 Norma mesatare e rritjes historike është 11.2% gjatë periudhës 200� – 2008.





të rritjes në tre tremujorët e parë, duke shënuar një normë vjetore rritjeje mesatare prej rreth 36.5%. Kjo rritje ka ardhur kryesisht si rezultat i rritjes së përshpejtuar të shitjeve në sektorin e industrisë nxjerrëse. eksporti i mallrave industriale ka shënuar rritje vjetore prej 60.5% në terma mesatarë për nëntë muajt e parë të vitit 2010, në krahasim me rritjet negative të një viti më parë.

2008 2009 2010*industria 8.7 12.6 36.5industria nxjerrëse -1.2 -6.8 56.7industria përpunuese 8.8 11.0 13.2energji elektrike, gaz, ujë 15.6 25.2 104.3

* Viti 2010 është llogaritur sipas mesatares së � tremujorëve. Burimi: iNSTAT dhe Banka e Shqipërisë.

normat pozitive të rritjes së aktivitetit ekonomik në industri priten të vazhdojnë edhe në tremujorin e fundit të vitit. eksporti i këtyre mallrave është rritur me rreth 50% në këtë tremujor. ndërkohë, treguesi i besimit për këtë sektor është rritur me 5.5 pikë përqindje, duke qëndruar rreth 0.2 pikë përqindje mbi mesataren e tij historike. gjithashtu, informacioni mbi porositë e reja në sektorin e industrisë dhe prirja rritëse e kredisë për këtë degë mbështesin vlerësimin për një përmirësim të aktivitetit të tij në periudhat pasardhëse.

Prodhimi i energjisë elektrike u rrit me rreth 48.0% gjatë vitit 2010. Burimet e energjisë elektrike7 në vend u rritën me rreth 45.2% gjatë vitit, kryesisht si pasojë e rritjes me rreth 43.4% të prodhimit të hidrocentraleve. Që nga fillimi i vitit 2009, prodhimit të energjisë elektrike nga hidrocentralet dhe 7 Burimet e energjisë elektrike në vend i referohen prodhimit nga hidrocentralet, termocentralet,

impiantet me koncesione dhe private si dhe këmbimit në hyrje të energjisë elektrike (import dhe kontratave të shkëmbimit në hyrje).

Tabelë 2. Aktiviteti prodhues në degën e industrisë ( ndryshime vjetore në përqindje).





termocentralet publike, i është shtuar edhe prodhimi nga impiantet e dhëna me koncesion dhe ato private.8

Bilanci neto i shkëmbimit total të energjisë për vitin 2010 rezultoi 2931.2.6 gWh, duke qenë rreth 6.7 herë më i lartë krahasuar me vitin e mëparshëm. në vitin 2010, eksportet përfaqësuan rreth 37.9% të prodhimit të brendshëm të energjisë, në rritje me rreth 29.5 pikë përqindjeje krahasuar me një vit më parë.

ngadalësimi i kontributit të sektorit prodhues në rritjen e aktivitetit ekonomik në vend gjatë vitit 2010 reflektoi kryesisht tkurrjen e degës së ndërtimit. vlera e shtuar e degës së ndërtimit është tkurrur me një normë mesatare vjetore prej -23.1% në tre tremujorët e parë të vitit 2010. Përkeqësimi i aktivitetit të këtij sektori kontribuoi negativisht në prodhimin e brendshëm bruto, në masën -3.4 pikë përqindje. ndërsa aktiviteti i kësaj dege ra ndjeshëm, korrektimi i çmimit në tregun e banesave ishte më i ngadaltë.

gjatë periudhës 2003 – 2008, ndërtimi njohu një rritje dyshifrore në terma të vlerës së shtuar, e mbështetur nga prirja në rritje e lejeve të miratuara për ndërtime private, nga kërkesa e lartë për banesa, nga lëvizjet dinamike demografike, si dhe nga mbështetja e favorshme me financim. Duke nisur nga gjashtëmujori i dytë i vitit 2009, aktiviteti i degës së ndërtimit ka rënë ndjeshëm, i reflektuar në rënien e numrit të ndërtimeve për banesa (22.5% mesatarisht gjatë vitit 2010), në qëndrueshmërinë apo edhe tendencat rënëse të çmimeve të banesave, si dhe në rënien e vlerave të ndërtimeve inxhinierike, nëndega e rrugëve dhe autostradave (20.3% rënie mesatare vjetore gjatë vitit 2010). rënia e vëllimit të shtuar në degën e ndërtimit gjatë dy viteve të fundit është kushtëzuar nga rënia e kërkesës për ndërtesa rezidenciale, për investime publike, apo për zgjerim të kapaciteteve prodhuese të bizneseve, si dhe nga mbështetja më e ulët me kredi dhënë kësaj dege gjatë 2 viteve të fundit në krahasim me vitet e mëparshme. në veçanti, kërkesa për banesa është ngadalësuar në përgjigje të pasigurive të konsumatorit për të ardhmen dhe pritjeve të tyre për korrektim në çmimet e banesave.

8 Edhe pse aktualisht kontributi i tyre në totalin e burimeve të prodhimit është i ulët, ato mbeten një burim i ofertës së energjisë në tregun e brendshëm.





vlera e shtuar e sektorit të bujqësisë u rrit me një normë vjetore mesatare prej rreth 9% gjatë tre tremujorëve të parë të vitit 2010, ose rreth 5.8 pikë përqindje më shumë se rritja në të njëjtën periudhë të vitit 2009. Si rezultat, ky sektor vlerësohet të ketë dhënë një kontribut të qenësishëm në rritjen vjetore të produktit të brendshëm bruto. rritja e çmimeve bujqësore në tregjet botërore përcjell stimujt e duhur për një rritje afatgjatë të prodhimit të kësaj dege në ekonominë shqiptare. reformat dhe zhvillimet strukturore (të cilat synojnë rritjen e eficiencës së prodhimit në bujqësi, lehtësojnë aksesin e produkteve bujqësore vendase në tregjet e brendshme dhe të huaja, si dhe mbështesin financiarisht bizneset dhe fermat e këtij sektori) duhet të jenë një përparësi e zhvillimit të ekonomisë shqiptare.

Sektori i shërbimeve vijoi të jetë kontribuesi kryesor në gjenerimin e normave pozitive të rritjes ekonomike. vlera e shtuar e gjeneruar nga ky sektor dha një kontribut mesatar në rritjen vjetore të PBB-së që vlerësohet të luhatet rreth nivelit 3.2 pikë përqindje për tre tremujorët e parë të vitit 2010. Për këtë periudhë, vlera e shtuar regjistroi një normë mesatare vjetore rritjeje prej 5.6%, duke shfaqur një tendencë progresive nga tremujori i parë në të tretin. Përshpejtimi i ritmeve të rritjes vjetore u konstatua kryesisht në degën e “transportit” dhe të “Shërbimeve të tjera”. Shërbimet e tjera, të cilat lidhen kryesisht me shëndetin, edukimin dhe ndërmjetësimin financiar, kanë kontribuar me rreth 60% në rritjen ekonomike të tremujorit të tretë. ndërkohë, vlera e shtuar në nëndegën “tregti, hotele, restorante”, e lidhur më ngushtë me shpenzimet konsumatore ka shënuar një normë të ngadaltë rritjeje, në nivel vjetor dhe tremujor9. Brenda sektorit të shërbimit, nëndega e “Postë telekomunikacionit” pësoi rënie vjetore me 7.2% në nëntë muajt e parë të vitit (krahasuar me rritjen 36.5% të shënuar në të njëjtën periudhë të një viti më parë).

9 Rritja më e ngadaltë e kësaj dege, në tremujorin e tretë të vitit, është e papritur për shkak të sezonalitetit të saj në lidhjen që ka me sezonin turistik.





Bazuar në të dhënat nga vrojtimet e bizneseve në sektorin e shërbimeve, besimi i këtij sektori paraqitet më pak optimist në tremujorin e katërt të vitit 2010, krahasuar me nëntë muajt e parë të vitit. treguesi i besimit të bizneseve që veprojnë në sektorin e shërbimeve, pasi u rrit lehtësisht gjatë tremujorit të tretë, ra me 2.2 pikë përqindje në tremujorin e fundit të vitit. gjithsesi, ai qëndron në mesataren e tij historike.

iii.3. ecuria e tregut të PunëS

Përmirësimi i aktivitetit ekonomik gjatë vitit 2010 kushtëzoi stabilizimin e tregut të punës gjatë kësaj periudhe. Pas përkeqësimit të vërejtur në tremujorin e katërt të vitit 2009, rritja e punësimit gjatë vitit ishte e ngadaltë por e qëndrueshme, ndërkohë që rritja e numrit të të papunëve ka rezultuar më e ulët. norma e papunësisë ra me rreth 0.26 pikë përqindje në krahasim me fundin e vitit të kaluar, duke qëndruar në nivelin 13.49%. megjithatë, në krahasim me vitet e kaluara ajo ruan ende nivele të larta duke sugjeruar për ekzistencën e kapaciteteve të pashfrytëzuara në këtë treg. Punësimi në sektorin privat jobujqësor të ekonomisë10 u rrit me 1.9% gjatë vitit 2010. nga ana tjetër, punësimi në sektorin shtetëror ka mbetur pothuajse i pandryshuar në terma mesatarë gjatë vitit 2010.

10 Numri i të punësuarve në total ka rënë me 6.7% në nëntë muajt e parë të këtij viti. Kjo rënie është pasojë e rënies së punësimit në sektorin privat bujqësor, duke reflektuar efektin statistikor të matjes së tyre. Kjo pasi numri mesatar i të punësuarve në sektorin privat bujqësor nga tremujori i dytë i vitit 2008 deri në tremujorin e tretë të vitit 2009 është vlerësuar sipas Anketës së Forcës së punës 2007, ndërsa për tremujorin e katërt të vitit 2009 është vlerësuar sipas Anketës së Forcës së punës 2008 (burimi i të dhënave iNSTAT, “Konjuktura Tregues Kryesorë Ekonomikë, janar-mars 2010”.





një analizë më e detajuar sektoriale, e mbështetur në të dhënat e statistikave afatshkurtra, tregon se rritja e të punësuarve në sektorin privat jobujqësor ka ardhur kryesisht nga degët me performancën më të mirë ekonomike. indeksi i punësimit në sektorin e industrisë dhe shërbimeve është rritur përkatësisht me 9.8 dhe 5.2% në nivel vjetor në nëntë muajt e parë. në të kundërt, punësimi në degën e ndërtimit ka rënë me rreth 0.5% përgjatë kësaj periudhe. Shpërndarja tremujore e këtij treguesi dëshmon për zhvillime pozitive të punësimit në ndërtim gjatë tremujorit të tretë, pas rënies së regjistruar në dy tremujorët e parë të vitit.

të dhënat nga vrojtimet mbështesin tendencën e vërejtur në tregun e punës. Për tremujorin e katërt, treguesit e vrojtimeve sugjerojnë për përmirësimin e mëtejshëm të punësimit në ekonomi. Ky përmirësim do të shfaqet fillimisht në sektorin prodhues, ndërkohë që sektori i shërbimeve pritet të ruajë nivelet e tremujorit të tretë.

iii.4. Zhvillimet FiSKale

respektimi i kufirit të stokut të borxhit publik nën 60% të PBB-së, si edhe ruajtja e niveleve të ulëta për deficitin buxhetor, kanë qenë dy objektivat operacionalë më të rëndësishëm të shprehur në Kuadrin makroekonomik e Fiskal për periudhën 2010-201211. Këto dy shtylla kanë shërbyer si ankorë në mbështetje të qëndrueshmërisë fiskale në periudhën afatmesme e afatgjatë. Qëndrueshmëria e financave publike u shndërrua në një ndër çështjet më të rëndësishme në axhendën e vitit 2010, si pasojë e përkeqësimit të pozicionit fiskal gjatë një viti më parë. rritja e borxhit publik dhe deficitit buxhetor gjatë vitit 2009, si pasojë e stimujve fiskalë në kuadër të gjallërimit të ekonomisë, bëri të domosdoshëm ndryshimin e kahut të politikës fiskale në vitin 2010.

11 Kuadri makroekonomik e Fiskal është pjesë përbërëse e Spi dhe përgatitet nga ministria e Financave.





në këto kushte, politika fiskale u orientua drejt konsolidimit fiskal, proces i cili u përshpejtua sidomos pas gjashtëmujorit të parë 2010, me miratimin e buxhetit të rishikuar, i cili përcaktonte një nivel më të ulët shpenzimesh nga ai i miratuar në fillimin e vitit. trajta e konsolidimit fiskal gjatë vitit 2010 u realizua nga një kombinim i reduktimit të shpenzimeve dhe rritjes së të ardhurave buxhetore. ndonëse masat e marra në këtë drejtim përfshinin dhe korrektimin në kahun e të ardhurave, thelbi i konsolidimit fiskal gjatë vitit 2010 konsistoi në kontrollin dhe reduktimin e shpenzimeve buxhetore. Si pasojë e tyre, në fund të vitit 2010 deficiti buxhetor u reduktua me rreth 3.9 pikë përqindje nga një vit më parë.

Shpenzimet buxhetore për vitin 2010 janë tkurrur me rreth 4.5%12 nga niveli i realizuar një vit më parë, duke sugjeruar në këtë mënyrë një kontribut më të ulët të sektorit publik në kërkesën agregate. Për vitin 2010, shpenzimet totale vlerësohen në rreth 29.6% të PBB-së, kundrejt nivelit 33.2% një vit më parë. Shpenzimet korrente përfaqësojnë rreth 24.6% të PBB-së, nga 24.8% një vit më parë, ndërsa shpenzimet kapitale në vitin 2010 vlerësohen në rreth 5.5% të PBB-së, duke regjistruar një nivel rreth 2.9 pikë përqindjeje më të ulët nga një vit më parë.

Prirja e shpenzimeve buxhetore është diktuar nga ritmet më të ulëta të rritjes vjetore të shpenzimeve korrente, si edhe nga tkurrja e shpenzimeve kapitale në terma vjetorë. në fund të vitit 2010, shpenzimet korrente shënuan një rritje vjetore prej 6.0%, kundrejt 13.4% një vit më parë. ndërkohë, shpenzimet kapitale njohën një rënie prej 29.6%, kundrejt një rritjeje prej 2.4% në fund të vitit 2009.

Politika shtrënguese fiskale e ndjekur në vitin 2010, ka ndryshuar dhe përbërjen e shpenzimeve buxhetore, duke ofruar një strukturë me peshë më

12 Shpenzimet buxhetore për vitin 2010 rezultojnë rreth �.0% më të ulëta se një vit më parë nëse nuk përshijmë “Kthimin e huasë së KESh”si zë përbërës të shpenzimeve totale.





të ulët të shpenzimeve kapitale ndaj totalit, në krahasim me një vit më parë13. ndërkohë, shpenzimet për sigurime shoqërore vijojnë të mbartin peshën më të lartë ndaj totalit të shpenzimeve (rreth 29%14). Ky nënzë, së bashku me shpenzimet për interesat e paguara mbi borxhin publik, kanë shënuar rritjen më të lartë në terma vjetorë (përkatësisht me 9.8 dhe 14.6%). Shpenzimet për interesa janë rritur sidomos gjatë dy viteve të fundit si pasojë e rritjes së pagesave të interesave mbi borxhin e huaj. rritja e peshës së borxhit të huaj në terma tregtarë, si edhe nënçmimi i monedhës vendase kundrejt shportës së monedhave të huaja kryesore, kanë ndikuar në rritjen e shpenzimeve për interesat e borxhit të jashtëm.

ecuria e të ardhurave buxhetore gjatë vitit 2010 u karakterizua nga një prirje e ndryshme nga ajo e një viti më parë. ndonëse gjatë vitit në fjalë, ritmi i rritjes së tyre qëndron nën mesataren historike, trajektorja e tij përgjatë vitit paraqitet më e qëndrueshme nga ajo e vitit 200915. të ardhurat buxhetore në fund të vitit 2010 kanë njohur një rritje prej 8.4%, kundrejt normës 2.8% të regjistruar një vit më parë16. të shprehura në raport me PBB-në, të ardhurat fiskale për vitin 2010 vlerësohen në rreth 26.5%, duke shënuar një rritje prej 0.3 pikë përqindjeje në krahasim me vitin e kaluar.

Dy faktorët kryesorë që kanë ndikuar pozitivisht në sjelljen e të ardhurave janë vendimet e autoritetit fiskal, si edhe zhvillimet në kategorinë e të ardhurave jotatimore. rritja e të ardhurave nga vendimet e autoritetit fiskal i dedikohet miratimit të disa ndryshimeve në paketën fiskale17, të cilat janë përkthyer në rritje të drejtpërdrejtë apo indirekte të tatimeve dhe taksave. ndërkohë, një faktor tjetër që ka ndikuar pozitivisht në rritjen e të ardhurave buxhetore gjatë vitit 2010 është dhe rritja e qenësishme e të ardhurave me karakter jotatimor, në sajë të përfshirjes së një pjese të privatizimeve në këtë grup të ardhurash.

të ardhurat nga tvSh-ja, të cilat mbartin peshën më të madhe në totalin e të ardhurave (rreth 35%), janë rritur në ritme të krahasueshme me një vit më parë (3.6%, kundrejt 2.8% në vitin 2009), nivele këto ndjeshëm nën mesataren historike të tyre18. ruajtja e këtyre ritmeve sugjeron rritjen e ngadaltë të kërkesës së brendshme. Duhet theksuar se rritja e të ardhurave nga tvSh-ja gjatë vitit 2010 është udhëhequr nga rritja në vlerë e importit të mallrave subjekt i këtij lloj tatimi19. rritja e të ardhurave nga tvSh-ja vetëm në sajë të tatimit mbi vlerën e mallrave të importuara, i dedikohet peshës

1� për vitin 2010, shpenzimet korrente e kapitale (duke përjashtuar zërin “Kthimi i huasë së KESh”) zinin përkatësisht 82% dhe 18% të totalit, kundrejt 75% dhe 25% në vitin 2009.

14 deficiti i rezultuar nga skema e sigurimeve sociale qëndron në masën 1�8% të deficitit të përgjithshëm buxhetor.

15 Gjatë vitit 2009, ritmet e rritjes të të ardhurave buxhetore janë ngadalësuar pas tremujorit të parë të vitit, ndërkohë që në vitin 2010, sidomos në 5 muajt e fundit është vërejtur një përshpejtim i ritmit të rritjes së tyre, ku norma e rritjes vjetore ka qëndruar mbi nivelin 5.7%.

16 Rritja vjetore e të ardhurave buxhetore në vitin 2010 pa përfshirë privatizimet, rezulton 5.6%.

17 për më shumë detaje lidhur me ndryshimet e paketës fiskale shiko hapësirën informuese 2: “paketa fiskale e miratuar për vitin 2010”.

18 Norma mesatare e rritjes vjetore për të ardhurat nga TVSh-ja, në periudhën 2001-2010 rezulton rreth 11.7%.

19 Referuar klasifikimit SiTc, duke përjashtuar kategoritë e “pije dhe duhan” dhe “lëndë djegëse”.





së lartë (rreth 74% në 2010) që zë tvSh-ja për këto mallra në totalin e tvSh-së, si edhe prirjes nënçmuese të monedhës vendase kundrejt shportës së monedhave kryesore të huaja20. nga ana tjetër, pavarësisht masave të marra nga autoriteti fiskal në drejtim të zgjerimit të bazës së bizneseve tvSh-paguese, të ardhurat e tvSh-së nga prodhimi i mallrave dhe shërbimeve vendase kanë pësuar tkurrje në terma vjetorë21.

20 Nënçmimi i monedhës vendase në terma mesatarë për vitin 2010, rezultoi në masën 9.�% ndaj dollarit amerikan dhe 4.�% ndaj monedhës së Eurozonës.

21 Të ardhurat nga TVSh-ja të mbledhura nga administrata tatimore kanë pësuar një rënie në terma vjetorë me rreth 10.7%.





hApëSiRë iNFoRmuESE 2. pAKETA FiSKAlE E miRATuAR pëR ViTiN 2010.

Ndryshimet në paketën fiskale për vitin 2010 konsistonin në:

• Ndryshimet në ligjin për TVSh-në. Këto ndryshime sollën zgjerimin e bazës së bizneseve TVSh-paguese, nëpërmjet uljes së pragut të qarkullimit vjetor të bizneseve nga 8 milionë në 5 milionë lekë, që nga 1 janari 2010. Ndërkohë, për profesionet e lira (noter, avokat, kontabël i miratuar, mjek i specializuar, dentist, farmacist, infermier, mami, veteriner, arkitekt, inxhinier, mjek-laborant, projektues, ekonomist, agronom, vlerësues i pasurisë) u përcaktua një kufi më i ulët i qarkullimit vjetor, prej 2 milionë lekësh. Shërbimet lidhur me edukimin privat e publik u përjashtuan nga detyrimet e TVSh-së.

• Ndryshimet në ligjin për akcizat. Gamës ekzistuese iu shtuan dhe ambalazhet e qelqit e të plastikës; pilat dhe bateritë primare; gomat dhe fishekzjarrët si mallra subjekt akcize. Në të njëjtën kohë u përjashtuan si të tilla parfumet dhe llojet e ndryshme të ujit mineral. Ndërkohë, u ndryshua mënyra e aplikimit të akcizës për llambat inkandeshente (nga përqindje e vlerës së mallit në një shumë fikse) si edhe u rritën akcizat ekzistuese për disa nënprodukte të naftës (karburante tip vajguri; vajra të rënda si lëndë djegëse; dhe hidrokarbure ciklike e aciklike). ulje të akcizës nga një vit më parë ka pësuar vetëm zëri “Kafe jo e pjekur e dekafeinizuar ose jo”.

• Ndryshime dhe amendime në ligjin “për taksat kombëtare”, të cilat u faktorizuan në rishikimin e mënyrës së taksimit për automjetet e përdorura; përcaktimin e një takse fikse për rentën minerare; rishikimin e taksës së karbonit dhe ndryshimin e taksës për lojërat e fatit.





me përjashtim të të ardhurave nga akcizat, të ardhurat e tjera me karakter tatimor kanë njohur ritme rritjeje nën mesataren historike të tyre. të ardhurat nga akcizat në fund të vitit 2010 shënuan rritje në terma vjetorë prej 15.8%, duke qëndruar 1 pikë përqindjeje mbi rritjen mesatare vjetore të shënuar në periudhën 2007-2009. Faktorët që kanë kontribuar në rritjen e qenësishme të të ardhurave nga akcizat janë rritja e sasisë së importuar të karburanteve22 dhe duhanit, rritja e akcizave për disa nënprodukte të naftës, si edhe shtimi i gamës së mallrave subjekt i akcizës në vitin 201023.

një zë tjetër i cili ka shënuar nivele rritjeje vjetore dukshëm nën mesataren e tij historike janë të ardhurat nga tatimi mbi të ardhurat personale. në fund të vitit 2010, pavarësisht normës së njëjtë të aplikuar edhe një vit më parë, ky zë i të ardhurave tatimore ka njohur një rritje në terma vjetorë vetëm me 0.9% kundrejt rritjes dy shifrore (mbi 10%) në dy vitet e mëparshme, duke sugjeruar për praninë e stabilizatorëve automatikë përgjatë këtij viti24.

në fund të vitit 2010, deficiti buxhetor vlerësohet në rreth 3.1% të PBB-së, nga 7.0% në fund të një viti më parë. Diferenca prej 3.9 pikë përqindjeje nga viti i mëparshëm përfaqëson masën e korrektimit fiskal në funksion të ruajtjes së financave publike të qëndrueshme25. në terma nominalë, deficiti buxhetor në fund të vitit 2010 rezultoi rreth 38.1 miliardë lekë, duke u reduktuar me rreth 53% nga e njëjta periudhë e një viti më parë.

në 10 muajt e parë të vitit 2010, financimi i deficitit buxhetor është mundësuar sipas mënyrës “tradicionale” të financimit, nëpërmjet emetimit të instrumenteve të borxhit të brendshëm, si edhe huamarrjes së jashtme për financimin e projekteve. në muajin nëntor 2010, gamës së huamarrjes së qeverisë iu shtua një instrument i ri, eurobondi, në shumën e 300 milionë eurove. me emetimin e eurobondit u ndryshua dhe struktura ekzistuese (e 10-mujorit) e financimit të deficitit. Pas shlyerjes së kredisë sindikale26, në vlerën e 192.6 milionë eurove, pjesa e mbetur nga emetimi i eurobondit u përdor në financimin e deficitit për dy muajt e mbetur të vitit. nga ana tjetër, me qëllim ruajtjen e deficitit brenda kufirit të përcaktuar në ligjin e buxhetit për vitin 201027, në dy muajt e fundit të vitit 2010, huamarrja e brendshme u reduktua me 16.1 miliardë lekë, masë kjo pothuajse e njëjtë me shumën e mbetur nga emetimi i eurobondit.

22 Karburanti zë peshën kryesore në vëllimin e mallrave të importuara, të cilat janë subjekt i akcizës.

2� mallrat e shtuara në listën e akcizës gjatë vitit 2010 ishin ambalazhet e qelqit e të plastikës, gomat, fishekzjarret, si edhe pilat e bateritë primare.

24 Stabilizatorët automatikë nënkuptojnë ata mekanizma, të cilët stimulojnë ose kontraktojnë ekonominë në momentet e duhura, pa patur nevojën e një ndryshimi në politikat ekonomike të vendit.

25 duhet nënvizuar që është e vështirë të përcaktohet se sa duhet të jetë masa e korrektimit fiskal në mbështetje të qëndrueshmërisë fiskale.

26 Kredia sindikale e marrë në 6-mujorin e parë të vitit 2009, maturohej në të njëjtin 6-mujor të vitit 2011.

27 Referuar ligjit të rishikuar të buxhetit në korrik 2010, si edhe aktit normativ të buxhetit të miratuar në dhjetor 2010. Secili prej tyre parashikonte një masë të deficitit buxhetor në vlerën e �8.1 miliardë lekëve.





në fund të vitit 2010, financimi i deficitit buxhetor nëpërmjet emetimit të obligacioneve dhe bonove të thesarit rezultoi rreth 11.1 miliardë lekë, duke përfaqësuar rreth 29% të financimit neto të deficitit për këtë vit buxhetor. ndryshe nga tendenca e vërejtur gjatë vitit 2009, sidomos në tremujorin e fundit të tij, gjatë vitit 2010 preferencat e aktorëve të tregut kundrejt letrave me vlerë të qeverisë janë orientuar drejt atyre afatgjata. Prirja e tyre për zgjatjen e horizontit të investimit në letra me vlerë të qeverisë, e kombinuar me një nivel të lartë likuiditeti në treg28, kanë favorizuar reduktimin e stokut të borxhit të qeverisë në instrumente afatshkurtra (bono 3 dhe 6-mujore), duke i lënë një hapësirë më të madhe instrumenteve afatgjata të borxhit të brendshëm. vetëm në muajin dhjetor 2010, autoriteti fiskal ka emetuar bono thesari në një masë rreth 15.5 miliardë lekë më të ulët se shuma që maturohej brenda këtij

muaji29. Ky zhvillim është reflektuar më së shumti në reduktimin e portofolit të bonove të thesarit të zotëruara nga Banka e Shqipërisë, duke ofruar një panoramë të ngjashme dhe me ekonomitë e vendeve të zhvilluara dhe atyre në zhvillim30. nga ana tjetër, pakësimi i borxhit të brendshëm në letra me vlerë afatshkurtra u përçua në reduktim të konsiderueshëm të yield-eve për bonot e thesarit, duke krijuar premisa për uljen e primeve të rrezikut në të ardhmen. në fund të vitit 2010, stoku i borxhit afatshkurtër (në bono thesari të të treja maturiteteve) rezultoi rreth 59% e totalit të borxhit të brendshëm, kundrejt 63% të një viti më parë. Ky zhvillim pritet të përcillet në reduktimin e rrezikut të rifinancimit të borxhit në të ardhmen.

Financimi i deficitit buxhetor nëpërmjet burimeve të huaja (pa përfshirë eurobondin) për vitin 2010 rezultoi në masën 27%. Krahas instrumenteve të përmendura më sipër, të ardhurat nga privatizimet e ndërmarrjeve me kapital shtetëror përbëjnë një element tjetër të financimit të deficitit buxhetor. megjithatë, pesha prej 1% e këtij zëri në totalin e financimit, është pothuajse e papërfillshme në krahasim me vitin 2009, kur të ardhurat e privatizimeve zinin rreth 34% të financimit total të deficitit buxhetor.

Procesi i konsolidimit fiskal gjatë vitit 2010, ilustrohet nëpërmjet trajektores së ndjekur nga deficiti primar gjatë këtij viti. Deficiti primar, sidomos pas tremujorit të dytë të vitit 2010, është përmirësuar dukshëm si në terma nominalë, ashtu dhe në raport ndaj PBB-së. në fund të periudhës janë regjistruar vlera pozitive të këtij treguesi, për herë të parë që pas tremujorit të tretë të vitit 2006.

28 Kërkesa e investuesve për letra me vlerë të qeverisë ka qenë mjaft e lartë, pasi raporti i kërkesës së pjesëmarrësve mbi shumën e shpallur për emetim ka qëndruar mbi 1 për gjithë vitin 2010.

29 Nga këto, 9.1 miliardë i përkasin bonove �-mujore, �.9 miliardë bonove 6-mujore dhe 2.4 miliardë lekë bonove 12-mujore.

�0 për zhvillimet në sferën fiskale për ekonomitë e vendeve të zhvilluara dhe atyre në zhvillim referuar “Fiscal monitor”, November 2010, imF.





Zhvillimet e fundit në balancën primare kanë dhënë kontribut pozitiv në dinamikën e borxhit publik sidomos gjatë tremujorit të fundit të vitit.

në fund të vitit 2010, stoku i borxhit publik rezultoi rreth 715.1 miliardë lekë31, ku 57% të tij e përfaqëson stoku i borxhit të brendshëm dhe pjesën e mbetur borxhi i jashtëm. Përbërja e stokut të borxhit publik ka ndryshuar nga një vit më parë, kur këto raporte ishin 61 dhe 39%, përkatësisht për borxhin e brendshëm dhe atë të huaj. një kompozim i tillë i borxhit publik, ku vërehet një rritje e peshës së borxhit të huaj në totalin e borxhit nga një vit në tjetrin, mbart ekspozim më të lartë ndaj ndryshimeve në tregjet botërore financiare dhe atyre në kursin e këmbimit. nga ana tjetër, përballimi i nevojave të huamarrjes së qeverisë nëpërmjet burimeve të huaja, krijon hapësira më të mëdha huamarrjeje për sektorin privat në tregun e brendshëm. një strukturë

�1 Të dhënat për borxhin e jashtëm për fundin e vitit 2010 janë paraprake.





e tillë e borxhit publik, krahas rreziqeve që mbart, shërben si nxitës i rritjes së aktivitetit ekonomik në vend, zgjeron bazën e investitorëve në letra me vlerë të qeverisë dhe i paraprin huamarrjes së huaj të sektorit privat.

Borxhi publik në fund të vitit 2010 vlerësohet në rreth 58.4% të PBB-së, duke shënuar një reduktim me rreth 1.2 pikë përqindje nga një vit më parë. Stoku i borxhit të brendshëm në fund të vitit vlerësohet rreth 33.3% e PBB-së ose rreth 3 pikë përqindjeje më i ulët nga viti 2009. ndërsa borxhi i jashtëm vlerësohet në rreth 25.2% të PBB-së, nga 23.4% i regjistruar në fund të vitit 2009.

iii.5. Zhvillimet në SeKtorin e jaShtëm

Balanca neto e llogarisë korrente rezultoi në deficit prej 1056.3 milionë eurosh gjatë vitit 2010. në terma vjetorë, deficiti i llogarisë korrente u ngushtua me përafërsisht 21.5%, duke lehtësuar disi problematikën e qëndrueshmërisë së tij. Për pasojë, ky deficit u vlerësua në 11.9% ndaj PBB-së nominale32 ose rreth 3.6 pikë përqindjeje më i ulët krahasuar me nivelin e vitit 2009.

në analizën e llogarisë korrente sipas zërave të saj kryesorë evidentohet ngushtimi i deficitit të eksporteve neto si faktori parësor kontribues në korrektimin e këtij të fundit. në të njëjtën kohë, zvogëlimi i deficitit neto të llogarisë së të ardhurave dha një kontribut të qenësishëm pozitiv në ecurinë vjetore të llogarisë korrente. transfertat korrente regjistruan vlerë të përafërt me atë të regjistruar gjatë vitit 2009, por vlen të përmendet niveli më i ulët i remitancave me rreth 91.6 milionë euro gjatë këtij viti.

• TREGTiA E jAShTmE Në mAllRAviti 2010 u karakterizua nga një përshpejtim i ritmit të rritjes së aktivitetit

tregtar të vendit tonë, i ndikuar kryesisht prej rimëkëmbjes së shkëmbimeve tregtare në konjukturat ndërkombëtare dhe prej zgjerimit të kërkesës së jashtme. aktiviteti tregtar regjistroi vlera të përafërta absolute me ato të shënuara gjatë vitit 2008 dhe kundrejt vitit 2009 u rrit me përafërsisht 16.2% në terma vjetorë. raporti i mbulimit të importeve prej eksporteve u vlerësua në 33.7%, vlerë kjo rreth 6.8 pikë përqindjeje më e lartë krahasuar me mesataren historike të gjashtë viteve të fundit. Dinamika e deficitit tregtar gjatë vitit 2010, tregon për një ngushtim të tij me rreth 7.8% në bazë vjetore, duke u vlerësuar në nivelin 25.9% ndaj PBB-së nominale.

�2 pBB – ja nominale e përdorur për periudhën 200� – 2009 është ajo e publikuar nga iNSTAT-i. për vitin 2010 është përdorur një projeksion i FmN-së për pBB-në, sipas “imF Article iV consultation, 2010”, Korrik 2010.





Tabelë �. Ecuria në eksporte dhe importe sipas grup-mallrave dhe deficiti tregtar. eksporte (milionë

euro)

ndryshimi vjetor

(në %)

importe (milionë

euro)

ndryshimi vjetor

(në %)

Deficiti tregtar (milionë euro)

ndryshimi vjetor

(në %)ushqime dhe kafshë të gjalla 42.4 17.9 441.7 11.8 -399.28 11.17Pije dhe duhan 4.5 33.8 143.3 15.7 -138.71 15.21materiale të papërpunuara e minerale 135.6 67.1 63.3 (33.8) 72.30 -596.40lëndë djegëse 210.9 132.5 479.2 25.3 -268.27 -8.07yndyrna bimore dhe shtazore 0.8 152.4 41.2 5.2 -40.45 4.04Produkte kimike 11.2 (10.7) 387.3 6.8 -376.11 7.47mallra të përpunuara 288.0 111.5 913.5 12.5 -625.47 -7.44makineri dhe pajisje 49.2 41.2 673.5 (9.2) -624.35 -11.70mallra të tjera të përpunuara 428.8 20.6 331.0 11.8 97.78 64.29total 1,171.5 56.1 3,474.1 6.9 -2,302.55 -7.83

Burimi: drejtoria e doganave, Banka e Shqipërisë.

eksportet e mallrave në vlerë shfaqën një ecuri të përshpejtuar rritëse gjatë vitit, duke u zgjeruar me rreth 56% në terma vjetorë dhe duke arritur nivelin 13.2% ndaj PBB-së nominale. Kjo prirje në eksporte, krahas ndikimit të bazës së ulët krahasuese të vitit 2009, është ndikuar edhe nga disa faktorë të rëndësishëm si pozita e dobësuar e monedhës vendase ndaj monedhës së përbashkët evropiane, prirja rritëse e çmimit të lëndëve të para e metaleve bazë në tregjet ndërkombëtare, përmirësimi i kërkesës së brendshme tek partnerët tanë kryesorë tregtarë33 si dhe shfrytëzimi i tregjeve të reja prej eksportuesve vendas. Kështu, disa prej produkteve kryesore që kontribuan pozitivisht në rritjen e eksporteve këtë vit ishin energjia elektrike, xeherorët e kromit, materialet e përpunuara prej aluminit, çelikut e kromit, çimento e produktet tekstile me karakter rieksportues të fasonit.

�� Ndonëse shpenzimet për konsum në Greqi u kontraktuan gjatë vitit 2010, eksportet tona drejt këtij vendi regjistruan ritme pozitive rritëse.





gjatë këtij viti, importet në vlerë regjistruan një rritje me rreth 6.9% krahasuar me vitin 2009, ndikuar prej çmimeve më të larta në tregjet ndërkombëtare. raporti i tyre ndaj PBB-së nominale ishte 39.1% ose 1.9 pikë përqindjeje më i ulët kundrejt raportit të shënuar një vit më parë. në ndarjen e importeve sipas përdorimit të tyre final në ekonomi, spikat rritja vjetore e importit të kategorive “mallra të ndërmjetme” me 11%, e ndikuar prej zgjerimit të importit të mallrave të ndërmjetme industriale. të njëjtën prirje ndoqi edhe importi i kategorisë “mallra për konsum” i cili, si pasojë e zgjerimit të importit të mallrave të konsumit familjar, u rrit me 6.3% në nivel vjetor. në anën tjetër, gjatë vitit 2010 importi i mallrave kapitale u zvogëlua me 6% në bazë vjetore. Krahas importit më të ulët të automjeteve këtë vit, kontribut të qenësishëm në këtë ecuri dha rënia e importit të makinerive e pajisjeve. njëkohësisht, efekti i rritjes së importeve kapitale prej segmentit rrëshen-Kalimash në vitet e mëparshme, vlerësohet të jetë shuar gjatë gjysmës së parë të këtij viti.

rezultatet e tregtisë së jashtme në vëllim për vitin 201034 pasqyrojnë një rritje të përshpejtuar vjetore të vëllimit të eksportit në total dhe një rënie vjetore të vëllimit të mallrave të importit. Kështu, nëse eksporti në vëllim u zgjerua me rreth 69% në bazë vjetore, çmimi mesatar për një ton mall të eksportuar u zvogëlua me rreth 7.7% në nivel vjetor. në kushtet e konkurrencës së rritur prej eksportuesve ndërkombëtarë dhe të ndikimit pozitiv të nënçmimit të lekut, eksportuesit vendas kanë preferuar konkurrimin me anë të çmimit që ata ofrojnë me synim ruajtjen e pozicionit të tyre në tregjet aktuale si dhe depërtimin në tregje të reja. në të kundërt, importet në vëllim u zvogëluan me rreth 11.5% në nivel vjetor, ndërsa çmimi mesatar për një ton mall të importuar u rrit me rreth 21% kundrejt vitit 2009.

�4 Tregtia e mallrave në vëllim publikohet me periodicitet mujor prej drejtorisë së doganave.





aktiviteti tregtar i vendit tonë ishte i përqendruar drejt vendeve të Be-së, ku 70% të totalit të kësaj kategorie e zinte pesha e kombinuar e shkëmbimeve tregtare me italinë e greqinë. eksportet njohën ritëm të përshpejtuar rritës drejt vendeve si austria, Bullgaria, Zvicra, çekia, Spanja, greqia, italia, turqia e ShBa, dhe u zvogëluan drejt malit të Zi, rumanisë e ish-republikës jugosllave të maqedonisë. ndërkohë, importet u rritën prej vendeve si austria, italia, vendeve anëtare të ceFta35, Polonia, rumania e Sllovenia, dhe u zvogëluan prej gjermanisë, Zvicrës, Kinës, greqisë, rusisë e turqisë.

�5 marrëveshja e Tregtisë së lirë së Evropës qendrore ku janë vende anëtare: Kroacia, ish-Republika jugosllave e maqedonisë, mali i Zi, Serbia, Bosnje-hercegovina, moldavia, Kosova dhe Shqipëria.





hApëSiRë iNFoRmuESE �. pRoFili i TREGTiSë Së jAShTmE.

Në kontekstin e identifikimit të prirjes dhe të dinamikës së zhvillimeve të tregtisë së jashtme të vendit tonë, një rëndësi të veçantë ka dekompozimi i të dhënave të importit dhe të eksportit sipas tregjeve dhe sipas produkteve kryesore. Ndonëse produktet dhe tregjet përkatëse të importeve dhe të eksporteve ndryshojnë ndër vite, mbetet me interes veçimi i komponentëve kryesorë të cilët ndikuan luhatshmërinë e eksporteve dhe importeve gjatë vitit 2010.

pas tkurrjes së eksportit gjatë vitit 2009, në vitin 2010, u regjistrua një zgjerim i mallrave të eksportuara tradicionalisht prej Shqipërisë në formën e produkteve tekstile të fasonit. Ndonëse vlerësohen krahasimisht më të ulëta në terma absolutë kundrejt eksportit të mallrave tekstile, ritëm të qëndrueshëm rritës ka shfaqur edhe eksporti i makinerive elektrike36 dhe i artikujve të metalit bazë37. Në anën tjetër, eksporti i lëndëve djegëse minerale dhe i gizës e çelikut kanë qenë kontribuesit kryesorë në zgjerimin e eksporteve këtë vit duke shfaqur ritëm rritës treshifror. Të njëjtën prirje kanë shfaqur edhe dy grupet e tjera të cilat janë ndikuar nga rritja e

�6 Kryesisht elektromotorë, gjeneratorë dhe pajisje elektrike për telefoninë tokësore.�7 Kryesisht pajisje metali për dyer.





vazhdueshme e eksportit të çimentos dhe nga çmimet më të larta të lëndëve bazë në tregjet ndërkombëtare për xeherorët.

përsa i përket tregjeve kryesore tek të cilat konkurrojnë eksportuesit vendas, ndonëse është shfaqur një tendencë për depërtim në tregje të reja, eksportet janë të përqendruara në masën 50% drejt italisë. Në të njëjtën kohë, ecuria e përshpejtuar ekonomike e përjetuar në Kinë e në Turqi ka ndihmuar në tërheqjen prej këtyre vendeve të eksporteve tona. Ndërkohë, rritja e përshpejtuar e eksportit të lëndëve djegëse minerale ka ndihmuar në rritjen e peshës së depërtimit në tregun zviceran e spanjoll.

produktet e importit që kanë peshën më të madhe ndaj importeve totale janë lëndët djegëse minerale, të cilat janë të lidhura ngushtë me ecurinë e çmimit të naftës dhe të energjisë në tregjet ndërkombëtare, dhe makineritë e pajisjet elektrike. Kombinuar me importin e makinerive dhe pajisjeve elektrike e produkteve farmaceutike, dy grupet e sipërpërmendura formojnë produktet me luhatshmëri më të ulët midis kategorive kryesore të importit në vendin tonë. Në anën tjetër, importi i automjeteve e pjesëve të tyre, e i makinerive e pajisjeve mekanike ka regjistruar rënie vjetore gjatë viteve 2009 e 2010. dy grupet e tjera përbërëse të gizës e çelikut kanë rezultuar të luhatshme gjatë viteve në analizë.

italia e Greqia mbeten origjina e pjesës më të madhe të importeve drejt vendit tonë. Ndërkohë, importet vjetore prej Greqisë, Rusisë, Kinës, Gjermanisë e Turqisë ishin në rënie gjatë viteve 2009 e 2010. pas një rënieje të regjistruar në vitin 2009, importet prej italisë shfaqën ritëm pozitiv rritës për vitin 2010. megjithatë, gjatë vitit 2010 ritmi më i përshpejtuar rritës i importeve prej vendeve me peshën më të madhe ndaj totalit, u regjistrua me Kroacinë ku ato u rritën me rreth 112% në nivel vjetor.

megjithëse gjatë vitit 2010 u përjetua një zgjerim i bazës së produkteve të eksportuara prej vendit tonë, ato vijuan të jenë të përqendruara në dy lloje eksportesh: eksporte të lëndëve të para dhe eksporte të produkteve tekstile. Këto dy lloje eksportesh paraqesin dy implikime të ndryshme mbi konkurrueshmërinë e vendit tonë ndaj tregjeve rajonale. Eksporti i lëndëve të para në formë xeherorësh, duke iu nënshtruar vetëm një ose dy hallkave të procesit të përpunimit, ndikon në mbajtjen të ulët të vlerës së shtuar të këtyre eksporteve. Ndërkohë, avantazhi krahasues në industrinë tekstile qëndron në kostot e ulëta të prodhimit, të cilat i bëjnë eksportet tona më të konkurrueshme në treg. Në këtë mënyrë, politikat afatgjata ekonomike mbi konkurrueshmërinë e ekonomisë sonë duhet të drejtohen më shumë mbi rritjen e vlerës së shtuar të eksporteve dhe mbi rritjen e sofistikimit të tyre duke investuar në teknologjinë e prodhimit.





• ShëRBimET, Të ARdhuRAT dhE TRANSFERTAT KoRRENTEPozicioni neto i kombinuar i llogarisë së shërbimeve, i të ardhurave e i

transfertave korrente rriti flukset financiare me rreth 7.2% në nivel vjetor, duke financuar rreth 49.3% të deficitit tregtar për periudhën në analizë. rritja e prurjeve neto valutore prej llogarisë së shërbimeve u ndihmua nga rënia e

flukseve dalëse prej turizmit. Kështu, ndonëse hyrjet valutore prej shpenzimeve personale të udhëtarëve të huaj u zvogëluan me rreth 2.6% në nivel vjetor, tkurrja e shpenzimeve të udhëtarëve rezidentë jashtë vendit me rreth 20.9% ishte kontribuesi kryesor në rritjen e pozicionit neto të llogarisë së shërbimeve. ndërkohë, ecuria vjetore e shërbimeve të transportit e të sigurimit ndoqi prirje të përafërt me ecurinë e deficitit tregtar në mallra.

Bilanci negativ i regjistruar në llogarinë e të ardhurave gjatë vitit 2010 prej 76.8 milionë eurosh përfaqësonte një zvogëlim të këtij deficiti me 23.6% në nivel vjetor. në kushtet e perceptimit të lartë të rrezikut prej investitorëve të huaj, gjatë vitit 2009 u përjetua një rritje e ritmit të riatdhesimit të fitimeve prej investimeve të huaja direkte. ndonëse kjo prirje vijoi edhe gjatë vitit 2010, por me ritme më të

moderuara rritëse, prurjet më të larta neto të të ardhurave nga puna dhe të të ardhurave prej investimeve të portofolit ndihmuan në zvogëlimin e pozicionit neto negativ të llogarisë.

transfertat korrente neto rezultuan 1.7% më të ulëta këtë vit krahasuar me një vit më parë. transfertat prej emigrantëve vijuan prirjen rënëse të nisur gjatë vitit 2007, të ndikuara prej kufizimeve të tregut të punës së vendeve ku përqendrimi i tyre është më i madh dhe prej karakterit ciklik që i karakterizon. Këto prurje financiare u zvogëluan me rreth 11.7% në nivel vjetor gjatë vitit 2010, duke u vlerësuar në 7.8% ndaj PBB-së nominale. në anën tjetër, transfertat shtetërore dhe transfertat e tjera ishin më të larta këtë vit.

• lloGARiA KApiTAlE dhE FiNANciAREFlukset neto në llogarinë kapitale dhe financiare regjistruan një bilanc

pozitiv prej rreth 924.7 milionë eurosh gjatë vitit 2010, në rënie me rreth 11.2% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. rënia e suficitit në këtë llogari u shkaktua nga rënia në terma vjetorë e flukseve në llogarinë financiare me rreth 12.3%. në raport ndaj PBB-së, flukset (neto) kapitale dhe financiare përfaqësuan rreth 10.4% nga 12.0% që përfaqësonin një vit më parë. aktualisht, suficiti i kësaj llogarie arriti të financojë vetëm 87.5% të deficitit korrent të rezultuar gjatë vitit 2010.

Fluksi i detyrimeve financiare të vendit tonë me jashtë gjatë vitit 2010 rezultoi në 1081.2 milionë euro, rreth 19.3% më i lartë krahasuar me vitin 2009. rritja e detyrimeve financiare ishte kryesisht pasojë e rritjes së investimeve të huaja





direkte në vend si dhe rritjes së ndjeshme të investimeve të portofolit. rritja e investimeve të portofolit u regjistrua gjatë tremujorit të katërt të vitit 2010 si pasojë e emetimit në tregjet ndërkombëtare të eurobondit me vlerë rreth 300 milionë euro. Fluksi i huamarrjes totale (tërheqje private dhe shtetërore) gjatë vitit rezultoi 238.0 milionë euro, rreth 46.2% më i ulët krahasuar me një vit më parë. Pagesat e borxhit të jashtëm kanë ulur detyrimet e vendit tonë me jashtë me rreth 279.5 milionë euro gjatë vitit. Këto pagesa u mbuluan kryesisht nëpërmjet përdorimit të fondeve nga emetimi i eurobondit. ashtu si edhe gjatë vitit 2009, detyrimet e rezidentëve me jashtë vijuan të reduktohen si pasojë e shlyerjes së borxhit afatshkurtër të sistemit bankar.

Flukset hyrëse të investimeve të huaja direkte gjatë vitit 2010 regjistruan një vlerë prej 827.4 milionë eurosh, në rritje me rreth 17.1% në terma vjetorë. investimet e huaja direkte gjatë vitit 2010 u orientuan kryesisht në sektorin hidroenergjetik dhe në atë të hidrokarbureve. raporti i flukseve të investimeve të huaja direkte neto (hyrëse – dalëse) ndaj PBB-së nominale për vitin 2010 vlerësohet rreth 9.4% ose rreth 1.6 pikë përqindjeje më i lartë krahasuar me një vit më parë. Duke përjashtuar të ardhurat nga privatizimet e realizuara, flukset hyrëse të investimeve të huaja direkte gjatë vitit 2010 u rritën me rreth 66.4% krahasur me vitin 2009. Ky ndryshim vjen si pasojë e nivelit më të lartë të të ardhurave nga privatizimet dhe rolit të rëndësishëm që ato luajtën në rritjen e ihD-ve gjatë vitit 200938.

llogaria e mjeteve financiare gjatë vitit 2010 u karakterizua nga një rritje e theksuar e mjeteve tona të investuara në ekonomitë e huaja krahasuar me një vit më parë. Si pasojë e rritjes së depozitave të sistemit tonë bankar në bankat jorezidente dhe të investimeve të portofolit, mjetet tona financiare të investuara jashtë rezultuan në 242.1 milionë euro. një vit më parë, mjetet tona të investuara jashtë shënonin rënie me rreth 50.2 milionë euro. gjatë vitit 2010, llogaria “monedha dhe depozita” si dhe investimet e portofolit kontribuan përkatësisht me rreth 125.7 milionë euro dhe 89.0 milionë euro në mjetet tona të investuara jashtë.

në ndryshim nga viti 2009 gjatë të cilit u regjistrua një rënie e rezervës valutore me rreth 32.0 milionë euro, në vitin 2010 mjetet e rezervës valutore u rritën me rreth 178.8 milionë euro.

�8 Gjatë vitit 2009, të ardhurat nga privatizimet rezultuan në rreth 210.8 milionë euro. Ndërsa, gjatë vitit 2010 të ardhurat nga privatizimet ishin vetëm � milionë euro.





“Sipas miratimit të Konventës të vitit 1925, u emetua kartëmonedha e parë kombëtare shqiptare me vlerën: 5 lek/1 Frank Ar. Kjo kartëmonedhë u hoq shumë shpejt nga qarkullimi pasi qeveria Shqiptare protestoi për shqiponjën e vizatuar në të, e cila ishe e stilit romak me një kokë dhe jo dykrenore. Sipas dokumentacionit ekzistues ajo u shtyp në firmën “Richter” në Napoli të italisë dhe qarkulloi vetëm 5 ditë.”





iv.1. Zhvillimet monetare

Përmirësimi i ritmeve të rritjes së ekonomisë në vend është reflektuar dhe në dinamikën e treguesve monetarë. ecuria e treguesve monetarë gjatë vitit 2010 ka evidentuar zgjerimin e ofertës së parasë në ekonomi, në linjë me kontributin në rritje të përbërësit valutor si dhe me zgjerimin e përmbajtur të mjeteve të brendshme neto. gjithashtu, kjo ecuri është në përputhje me zhvendosjen e mjeteve monetare drejt maturiteteve më të gjata1, me rritjen e moderuar të kreditimit të ekonomisë gjatë vitit 2010, si dhe me qarkullimin më të shpejtë të parasë në ekonomi, në kuadrin e kushteve të lehtësuara monetare gjatë këtij viti. mirëmenaxhimi i efekteve të krizës globale nga një bashkërendim koherent i politikës fiskale me atë monetare, u shoqërua me forcimin e besimit të publikut në sistemin bankar dhe me përmirësimin e treguesve të likuiditetit të tij. Së bashku me përmirësimin e përgjithshëm të klimës ekonomike në vend si edhe hyrjen e flukseve valutore nga jashtë, këto zhvillime ndikuan në rimonetizimin e ekonomisë gjatë vitit 20102. Kjo prirje u shpreh në rritjen e raportit të m3 ndaj PBB-së, i cili arriti në 80.1% krahasuar me 76.2% në vitin 2009.

efekti i rikthimit të depozitave në sistemin bankar u materializua në zgjerimin e mjeteve valutore të sistemit dhe në një masë më të ulët në zgjerimin e kredisë për sektorin privat. aktiviteti kreditues u rrit me norma rritjeje ndjeshëm nën

1 Në pjesën më të madhe të vitit 2010 është vënë re tendenca e agjentëve ekonomikë drejt kursimit.

2 Në vijim të tërheqjes së depozitave nga sistemi bankar në periudhën tetor’08-mars’09.

KaPitulli iv. Zhvillimet monetare Dhe ecuria e tregjeve Financiare





nivelet mesatare historike, duke konfirmuar kërkesën e moderuar të agjentëve ekonomikë privatë për mjete monetare. megjithëse bankat kanë lehtësuar kushtet e kreditimit si dhe kanë ulur koston e financimit, rimëkëmbja e kërkesës për kredi nga sektori privat ka qenë graduale dhe e moderuar, duke u ndikuar nga pasiguritë dhe pritshmëritë për të ardhmen. Kërkesa e sektorit publik për mjete monetare në pjesën më të madhe të vitit ka dhënë kontribut të qëndrueshëm në rritjen e agregatit m3. në tërësi, kushtet monetare në ekonomi kanë qenë stimuluese dhe kanë synuar nxitjen e ndërmjetësimit financiar dhe mbështetjen e qëndrueshme të rritjes ekonomike në vend.

Paraja e gjerë në ekonomi, agregati m3, pësoi një rritje mesatare në terma vjetorë me rreth 10.6% gjatë vitit 2010. Përgjatë gjithë vitit, kontributin më të lartë në këtë rritje e kanë dhënë mjetet valutore neto të bankave, mesatarisht me 5.7 pikë përqindje. ndërsa, kontributi i sektorit privat, me mesatarisht rreth 3 pikë përqindje të zgjerimit të masës monetare, vijoi të ishte ndjeshëm nën kontributin mesatar të viteve të fundit. Duke marrë parasysh ecurinë e çmimeve, oferta reale për para pësoi rritje graduale dhe u stabilizua në fund të vitit në 8.4%. ritmi vjetor i rritjes reale të agregatit m3 në pjesën më të madhe të vitit ka rezultuar nën mesataren e tij historike, duke konfirmuar kështu mbajtjen nën kontroll të presioneve inflacioniste me natyrë monetare.

Sektori publik, në pjesën më të madhe të vitit, ka dhënë kontribut të qëndrueshëm në rritjen e parasë në ekonomi, mesatarisht me 1.8 pikë përqindje gjatë vitit 2010. ritmet e huamarrjes së brendshme të sektorit publik shoqërohen në përgjithësi me luhatje sezonale të kërkesës për para cash në qarkullim, të cilat pasqyrohen në ecurinë e treguesve të ngushtë të parasë në ekonomi, m1 dhe bazës monetare. treguesi i parasë jashtë bankave është tkurrur në mënyrë të vazhdueshme gjatë gjithë vitit 2010, duke shënuar mesatarisht rreth 4.4% rënie në terma vjetorë. Për pasojë, pesha e këtij treguesi ndaj agregatit në lekë m2 u reduktua në 32.3% në fund të muajit dhjetor, krahasuar me 36.2% në të njëjtën periudhë të një viti më





parë. Zhvillimet mujore kanë ndjekur përgjithësisht ecurinë sezonale, të karakterizuar nga një rritje më e lartë e parasë jashtë bankave në muajt korrik dhe dhjetor, periudha të cilat përkojnë me sezonalitetin e rritjes së kërkesës për para likuide si nga sektori publik ashtu edhe nga ai privat. treguesi i parasë rezervë, baza monetare, ka shënuar ritme të moderuara rritjeje, ku normat vjetore u mesatarizuan në rreth 0.3% gjatë vitit 2010.

Zhvillimet pozitive në kahun e ofertës dëshmojnë për rikuperimin e plotë të stokut të depozitave gjatë vitit 20103, duke reflektuar forcimin e besimit të agjentëve ekonomikë në sistemin bankar. Stoku total i depozitave u zgjerua mesatarisht me rreth 15.5% në terma vjetorë. në muajin dhjetor,

� Rikuperimi i stokut në terma nominalë u realizua që në vitin 2009, ndërsa i pastruar nga efektet e kursit të këmbimit stoku i depozitave u rikuperua plotësisht në vitin 2010.





depozitat shënuan normën më të lartë të rritjes vjetore me 18.5% – ose rreth 123 miliardë lekë – duke regjistruar kështu ritme të ngjashme rritjeje me periudhën e parakrizës globale4. ritme të larta rritjeje të depozitave janë shënuar gjithashtu në periudhën korrik-shtator, e cila përkon me sezonalitetin e hyrjeve valutore nga jashtë.

gjatë vitit 2010, është vënë re njëkohësisht një rënie e treguesit të shpejtësisë së parasë5. tendenca afatgjatë rënëse e këtij treguesi reflekton zgjerimin e shpejtë të stokut monetar në sajë të forcimit të besimit në sistemin bankar dhe përdorimin më të madh të instrumenteve dhe produkteve të reja financiare që ofron ky sistem në drejtim të mjeteve të pagesës ofruar agjentëve ekonomikë.

Stoku i depozitave në total rezulton në nivelin rreth 80.1% ndaj parasë së gjerë, krahasuar me 76% në dhjetor të vitit të kaluar. rimonetizimi i ekonomisë është reflektuar njëkohësisht në rritjen e raportit të depozitave ndaj PBB-së në 64.2% në fund të vitit 2010, nga 57.9% që ishte një vit më parë. Struktura kohore e depozitave gjatë vitit 2010 ka pësuar zhvendosje drejt maturiteteve më afatgjata. Kjo prirje është evidentuar në rritjen e peshës së depozitave me afat ndaj totalit në 78.6% në fund të periudhës, kundrejt 77.2% në dhjetor 2009. Depozitat sipas agjentëve ekonomikë kanë ruajtur thuajse të pandryshueshme strukturën e tyre, ku dominojnë depozitat e individëve me rreth 85% të stokut total.

• KompoNENTi Në lEKë i oFERTëS moNETARE – AGREGATi m2Kërkesa relativisht më e ulët për mjete monetare në monedhë vendase

nga agjentët privatë ka ndikuar në krijimin më të ulët të përbërësit në lekë

4 Në periudhën 2005-2007, mesatarja vjetore e rritjes së depozitave luhatej në rreth 18%.5 Ky tregues llogaritet si raport i pBB-së me m� dhe shërben si një matës i përafërt i shpejtësisë

së qarkullimit të parasë në ekonomi.





të parasë. huamarrja e brendshme e sektorit publik ka dominuar zhvillimet kryesore të agregatit në lekë, m2. Kërkesa për para e agjentit fiskal deri në muajin tetor ka dhënë kontributin kryesor në zgjerimin e agregatit m2.

gjatë dy muajve të fundit të vitit, agjenti fiskal ka ulur huamarrjen në tregun e brendshëm, periudhë e cila është shoqëruar me rënien e kontributit të tij në zgjerimin e masës monetare. Kjo periudhë përkon edhe me zgjerimin e aktivitetit të sektorit privat i cili është mbështetur kryesisht me mjete monetare të brendshme. niveli i depozitave në lekë të sistemit në fund të vitit rezulton rreth 11% më i lartë ose me rreth 40 miliardë lekë zgjerim të stokut. Shumëzuesi i parasë në lekë është rritur në nivelin 2.13 në fund të vitit 2010, kundrejt 2.04 që shënonte në të njëjtën periudhë të një viti më parë.

• KompoNENTi Në VAluTë i AGREGATiT m�ritmet e zgjerimit të agregatit monetar m3 kanë rezultuar në rritje gjatë

gjithë vitit 2010, ku përbërësi valutor i parasë së gjerë ka dominuar zhvillimet monetare. Stoku i depozitave në valutë ka shënuar një rritje vjetore me rreth 28% ose rreth 82.5 miliardë lekë. Zhvillimet pozitive në sektorin e jashtëm të ekonomisë si dhe kërkesa më e lartë e agjentëve ekonomikë për monedhë të huaj kanë ndikuar në rikuperimin e shpejtë të ritmeve të rritjes së aktiveve në monedhë të huaj. në sajë të flukseve më të larta monetare dhe shumëfishimit më të shpejtë të parasë në ekonomi, shumëzuesi i parasë së gjerë shënoi norma në rritje, duke regjistruar një vlerë mesatare vjetore në nivelin 3.34 gjatë vitit 2010, kundrejt 3.03 gjatë vitit 2009.





hApëSiRë iNFoRmuESE 4. ShpëRNdARjA GjEoGRAFiKE E NdëRmjETëSimiT BANKAR.

përdorimi i ndërmjetësve financiarë bankarë nga agjentët ekonomikë varet në një masë të gjerë nga numri dhe madhësia e tyre në përmbushje të nevojave të popullsisë dhe aktivitetit ekonomik të një vendi. Kështu, shpërndarja gjeografike e ndërmjetësimit financiar është një faktor i rëndësishëm në përcaktimin e rolit të ndërmjetësve të sistemit bankar në lidhje me shkallën e kursimit dhe investimit në një ekonomi. Shpërndarja gjeografike e bankave në Shqipëri karakterizohet nga përqendrimi i lartë i aktivitetit kreditues dhe në një masë më të ulët i atij depozitues. Në përgjithësi kjo prirje ka reflektuar përveçse karakteristikat e përqendrimit të popullsisë edhe shkallën e zhvillimit social-ekonomik në zona të ndryshme të vendit.

Shpërndarja gjeografike e kredisë nuk ka pësuar ndryshime të rëndësishme ndër vite. Sikundër edhe gjatë vitit 2009, gjatë vitit 2010 aktiviteti kreditues në ekonomi është përqendruar kryesisht në rrethin e Tiranës, i cili ka thithur 70% të stokut total të kredisë duke shënuar një rritje të lehtë kundrejt shifrës prej rreth 69% që ishte një vit më parë. Ndërkohë shpërndarja e aktivitetit depozitues vijon të jetë disi më e njëtrajtshme, kryesisht i përqendruar në Tiranë dhe në vendet bregdetare durrës e Vlorë.

Tregu i depozitave ka vijuar të jetë më i përqendruar për bizneset se për individët. Struktura e stokut të depozitave në fund të vitit 2010 dëshmon për një përqendrim më të lartë të depozitave të biznesit në qytetin e Tiranës dhe një shpërndarje më të balancuar të depozitave të tyre ndërmjet rretheve të tjera krahasuar me një vit më parë. Aktiviteti depozitues i individëve në përgjithësi është në përputhje me shpërndarjen gjeografike të popullsisë në vend, duke reflektuar në të njëjtën kohë edhe faktorë të tjerë si niveli i varfërisë dhe të ardhurat, emigracioni dhe prirjet për kursim/konsum. Kështu, Tirana zë rreth 41% të totalit të depozitave6, ndërsa pjesa tjetër është kryesisht e përqendruar në rrethet me flukset më të larta të remitancave si vendet e ulëta dhe ato bregdetare.

Shpërndarja gjeografike e kredisë rezulton më e përqendruar se e depozitave, si për individët ashtu edhe për bizneset. Bizneset në rrethin e Tiranës kanë thithur rreth 75% të stokut total të kredive të disbursuara për bizneset. Ato kanë shënuar një rritje shumë të lehtë krahasuar me rreth 74% që rezultonte një vit më parë, në sajë të flukseve neto më të larta të kredisë të shënuara në këtë rreth gjatë vitit 2010. Flukse neto të larta

6 Një vit më parë depozitat në rrethin e Tiranës përbënin rreth 42% të stokut total.





gjatë kësaj periudhe janë shënuar edhe në rrethet Kukës, peshkopi, Kavajë e lezhë. përqendrimi i kredidhënies në Tiranë është tregues i përqendrimit të lartë të aktivitetit ekonomik në këtë zonë, në të cilën operojnë mesatarisht rreth 40% e bizneseve në vend. Gjithashtu, shpërndarja gjeografike e kreditimit është në linjë me shpërndarjen e aktivitetit financiar në rrethe të ndryshme, gjykuar nga prania e bankave dhe degëve të tyre në këto vende. Kështu, në rrethin e Tiranës janë të pranishme rreth 40% e totalit të bankave dhe degëve të tyre që operojnë në territorin e Shqipërisë.

Shpërndarja gjeografike e kredisë për individë rezulton më proporcionale dhe e balancuar se kredia për biznese. individët në Tiranë kanë përfituar rreth 57% të stokut total të kredisë dhënë individëve, ndërsa pjesa e mbetur është e shpërndarë më njëtrajtësisht në rrethet e tjera të vendit. Kredia hipotekare zë pjesën më të madhe të portofolit të kredisë për individë me rreth 79%, duke shfaqur njëkohësisht dhe përqendrimin më të lartë brenda kësaj kategorie. mbi 80% e kredisë hipotekare është dhënë në rrethet Tiranë, durrës, Vlorë e Fier, duke reflektuar zhvillimin më të madh të tregut të pasurive të paluajtshme në këto qendra7. Ndërkohë, disproporcionaliteti në shpërndarjen e kredisë konsumatore është më i ulët. Konsumatorët e rrethit Tiranë kanë marrë rreth 5�% të kredisë për konsum, ndërkohë që shpërndarja gjeografike e pjesës së mbetur rezulton më e njëtrajtshme.

7 Në vitin 2009, kredia hipotekare për këto rrethe zinte rreth 85% të totalit.





• KREdiA pëR SEKToRiN pRiVATndërmjetësimi financiar nga sistemi bankar, në veçanti aktiviteti kreditues,

është një komponent i rëndësishëm në mbështetjen e aktivitetit ekonomik. gjatë vitit 2010, bankat kanë qenë të kujdesshme në financimin e sektorit privat. gjithsesi, ecuria e mirë e treguesve të likuiditetit dhe shëndetit të bankave kanë ndikuar në aftësinë e bankave për të financuar sektorin privat si dhe në lehtësimin disi të kushteve të kreditimit. Zgjerimi i ofertës për kredi u shoqërua dhe me rritjen e kërkesës për kredi nga agjentët ekonomikë, në linjë me rimëkëmbjen graduale të aktivitetit ekonomik në vend. gjithashtu edhe masat e marra në kuadrin rregullativ dhe atë makroekonomik synuan të nxisin bankat për të financuar më shumë ekonominë. Për pasojë në fund të vitit 2010, aktiviteti kreditues shfaqi ritme më të larta rritëse krahasuar me pjesën e parë të vitit.

në raport me prodhimin e brendshëm bruto, kredia për sektorin privat arriti në 38.7% ose 1.7 pikë përqindje më e lartë se një vit më parë. impulsi i kredisë në rritjen ekonomike8, mbasi shënoi minimumin e tij historik në tremujorin e tretë të vitit 2010, pësoi një rritje në tremujorin e fundit duke arritur në 3.2%. gjithsesi, niveli i tij vijon të jetë pranë niveleve të ulëta historike. në gjashtëmujorin e parë të vitit, kreditimi i sektorit privat është ndikuar nga kërkesa e dobët për mjete monetare, në përgjigje të ecurisë së aktivitetit ekonomik në vend, si dhe të politikave të kujdesshme të ndjekura nga bankat në financimin e ekonomisë9. ndërkohë në pjesën e dytë të vitit, përmirësimi i kërkesës së sektorit privat për mjete monetare, gjendja e mirë e likuiditetit dhe e treguesve të kapitalizimit të bankave, pakësimi i kërkesës së sektorit publik për financim të brendshëm si dhe lehtësimi i kushteve të kreditimit, kanë shkaktuar ritme më të shpejta rritëse të aktivitetit kreditues.

Portofoli i kredisë për sektorin privat, ka dëshmuar ritme të moderuara të rritjes gjatë vitit 2010. Ky portofol është rritur mesatarisht me rreth 10% në terma nominalë vjetorë, ndjeshëm më poshtë se 20% rritje vjetore për vitin 2009. Portofoli i kredisë është i dominuar nga kredia në valutë, rreth 68% e tij, kryesisht në euro. Si i tillë, lëvizjet e kursit të këmbimit luajnë një rol të rëndësishëm në dinamikën që paraqet ecuria e kredisë nominale. Duke e pastruar nga luhatjet e kursit të këmbimit, ecuria e portofolit të kredisë10 gjatë vitit 2010, tregon për një përmirësim gradual të normës vjetore të rritjes, duke kulmuar në 2 muajt e fundit të vitit në 9.7%, krahasuar me rritjen prej 4.2% në dhjetor të vitit 2009.

Përmirësimi i likuiditetit në valutë të sistemit bankar, në përgjigje të kanalizimit të prurjeve valutore në sistem, si dhe ecuria më e qetë e kursit të këmbimit gjatë vitit 2010, nxitën rritjen e kreditimit në valutë të sektorit privat. gjithashtu, kostoja më e ulët e kredisë në valutë, krahasuar me kredinë në lekë, ka nxitur kërkesën për këtë kredi. Ky portofol, mbasi u kontraktua në tremujorin e parë, në mënyrë graduale shfaqi ritme rritjeje pozitive, duke 8 Ky tregues matet si raport i flukseve neto të kredisë ndaj pBB-së vjetore nominale. 9 Gjatë kësaj periudhe, cilësia e portofolit të kredisë është përkeqësuar duke diktuar sjellje të

kujdesshme të bankave për plotësimin e kërkesës për kredi të sektorit privat.10 Analiza e kredisë për ekonominë, në vazhdim është e pastruar nga lëvizjet e kursit të

këmbimit.





shënuar rritjen më të lartë vjetore në muajin dhjetor prej 7.8%. gjithsesi, gjatë gjithë vitit, bankat kanë vijuar të jenë të kujdesshme ndaj kreditimit në valutë të individëve11. ritmet e rritjes vjetore të kredisë në lekë janë ngadalësuar gjatë vitit në mesatarisht 15.6%12, duke reflektuar kryesisht rritjen që pësoi ky portofol gjatë vitit 2009 si dhe preferencën më të ulët të sektorit privat për kredinë në lekë. ndërkohë, ulja e financimit ndaj qeverisë, në fund të vitit, i shtyu bankat në financimin më të lartë të sektorit privat si në lekë ashtu edhe në valutë.

11 për shkak të mungesës së gjenerimit të të ardhurave në valutë të individëve, që nënkupton mbrojtje më të ulët natyrale të këtij grupi krahasuar me bizneset.

12 Gjatë vitit 2009, portofoli i kredisë në lekë për sektorin privat u rrit mesatarisht �0.6%. Ruajtja e normave të larta të rritjes së kredisë në lekë, në këtë periudhë, reflektoi edhe tendencën e bankave për të kredituar klientët e tyre në lekë, në kuadër të vështirësive më të theksuara për gjenerimin e fondeve në valutë.





hApëSiRë iNFoRmuESE 5. pRoBlEmATiKA E KREdidhëNiES Në ShqipëRi.

megjithë rikuperimin e aktivitetit ekonomik në vend gjatë vitit 2010, kredia ka vazhduar të rritet me norma të ulëta. Kjo situatë është në linjë me kuadrin teorik të lidhjes mes kredisë dhe ekonomisë reale, sipas të cilit, në vijim të një ngadalësimi apo rënieje ekonomike, rritja e kreditimit ndjek me një kohëvonesë rikuperimin e aktivitetit ekonomik. Gjithashtu, ecuria e kreditimit në Shqipëri në dy vitet e fundit është e ngjashme me eksperiencën e vendeve të tjera të Evropës qendrore dhe juglindore gjatë këtyre dy viteve, por në nivele më të moderuara.

Fillimisht, ngadalësimi i kreditimit erdhi si pasojë e shtrëngimit të ofertës për kredi. Vështirësitë në likuiditet, veçanërisht në valutë, me të cilat u përballën bankat në fund të vitit 2008 dhe fillim të vitit 2009, i detyruan ato të raciononin në mënyrë të menjëhershme fondet e mbetura për kredidhënie, duke shtrënguar kushtet me të cilat ato ofronin kredi për individët dhe bizneset.

Shtrëngimi i kushteve të kreditimit solli në mënyrë të natyrshme edhe rënien e kërkesës për kredi. Gjithashtu, e përballur edhe me kushte më të shtrënguara të financimit të huaj, si dhe me pasojat dhe pasiguritë e importuara nga ambienti i jashtëm ekonomik, ekonomia shqiptare shfaqi ngadalësim në gjysmën e dytë të vitit 2009, duke shënuar edhe tkurrje vjetore në tremujorin e fundit të tij. Ngadalësimi ekonomik kontribuoi më tej në rënien e kërkesës për kredi dhe kërkesa ende e ulët e sektorit privat për mallra dhe shërbime, në vitin 2010, ka kushtëzuar edhe një kërkesë të ulët për kredi gjatë këtij viti.

Në një këndvështrim të përgjithshëm, aktiviteti kreditues në vend, krahas vendimeve të politikës monetare për lehtësimin e kostos së parasë, ndikohet gjithashtu edhe nga politikat mbikëqyrëse dhe ato të stabilitetit financiar të ndjekura nga autoriteti mbikëqyrës dhe që gjejnë pasqyrim në ndryshimin e rregulloreve dhe infrastrukturës në të cilën vepron sistemi bankar. Në këtë drejtim, Banka e Shqipërisë ka bërë një sërë përmirësimesh në kuadrin rregullativ operacional e mbikëqyrës dhe ka krijuar kushtet e nevojshme, duke u kujdesur që të sigurojë njëkohësisht nxitjen e kreditimit të ekonomisë dhe zbatimin e praktikave më të mira në procesin e kredidhënies.





Një ndikim tjetër të rëndësishëm në aktivitetin kreditues luajnë edhe vetë politikat dhe strategjitë afatgjata të bankave individuale. Ato mund të synojnë forcimin e pozitave të këtyre bankave në tregun financiar, por edhe ofrimin e shërbimeve në sektorë strategjikë të ekonomisë, të shërbyer pak apo aspak nga segmente të tjera të tregut financiar. pavarësisht qëllimit, këto politika kushtëzojnë mbështetjen me më shumë apo më pak kredi bankare të sektorëve të caktuar të ekonomisë.

Ecuria e kredisë gjatë vitit 2010 është ndikuar si nga faktorë të kërkesës, ashtu edhe nga ata të ofertës. Në kahun e ofertës, megjithë situatën e mirë të likuiditetit dhe të kapitalizimit, bankat vazhdojnë të jenë ende të kujdesshme në dhënien e kredisë. Ndër faktorët që kushtëzojnë këtë sjellje të bankave janë situata ekonomike në sektorë të veçantë të ekonomisë, si për shembull në atë të ndërtimit, aktiviteti ekonomik i të cilit është kontraktuar për disa tremujorë rresht, si dhe situata financiare e klientëve të tyre. megjithë reduktimin e primeve të rrezikut në ekonominë shqiptare gjatë vitit 2010, efektet e ngadalësimit të ekonomisë vazhdojnë të jenë të pranishme në bilancet e bankave. Raporti i kredive me probleme, nga mesatarisht 4% që qëndronte në vitet 2005-2008, është rritur në mënyrë të vazhdueshme gjatë dy viteve të fundit, duke arritur në 14% në fund të vitit 2010. Si rrjedhojë, edhe pse normat e interesit të kredive kanë ardhur në rënie, bankat mbeten të kujdesshme në vlerësimin dhe financimin e klientëve me rrezik të lartë, duke aplikuar për këto kredi norma më të larta interesi.

Sjellja e kujdesshme e bankave duket qartë në ecurinë e kushteve të dhënies së kredive, në të cilat, përveç normës së interesit me të cilën jepet kredia, përfshihen edhe kushte të tjera, si kërkesat për mbulimin/sigurimin e kredisë me kolateral, lloji i kolateralit, raporti i këstit të kredisë ndaj të ardhurave, maturiteti maksimal i kredisë, shuma maksimale e kredisë dhe komisionet që shoqërojnë lëvrimin apo mbylljen para kohe të kredisë. Sikurse raportohet nga vetë bankat në vrojtimet e aktivitetit kreditues, pavarësisht tendencës për lehtësim të disa prej këtyre kushteve, si për shembull, rritja e kufijve maksimalë të maturitetit dhe të madhësisë së kredisë, kushte të tjera të rëndësishme, si kërkesat për mbulimin e kredisë me kolateral dhe komisionet mbeten ende të shrënguara. Gjithashtu, edhe normat e interesit për lloje të caktuara kredish apo klientësh vazhdojnë të mbeten të larta.

Kushtet e shtrënguara kanë ndikuar edhe në dekurajimin e një pjese të kërkesës për kredi. por, përtej këtij faktori, kërkesa për kredi është ndikuar edhe nga faktorë të





tjerë të lidhur direkt me situatën dhe perceptimet e individëve dhe bizneseve. Kështu, individët vazhdojnë të perceptojnë pasiguri për të ardhmen, sikurse tregohet nga treguesit e besimit të tyre për ecurinë e ekonomisë dhe të tregut të punës. Kjo është reflektuar edhe në rritjen e prirjes së individëve për të kursyer dhe në një përqasje të kujdesshme ndaj kryerjes së shpenzimeve dhe financimin e tyre nëpërmjet kredisë. Kundrejt një kërkese të ulët konsumatore për mallra dhe shërbime, kapacitetet prodhuese të bizneseve nuk janë shfrytëzuar maksimalisht, duke kushtëzuar kështu ekzistencën e kapaciteteve të lira të prodhimit në ekonomi. Në këto kushte, nevoja e bizneseve për kredi ka qenë gjithashtu e ulët.

Në ndërveprimin e faktorëve të ofertës dhe të kërkesës në ecurinë e kreditimit për vitin 2010, efekti i kahut të kërkesës ka qënë më përcaktues. me rigjallërimin më të shpejtë të kërkesës në ekonomi, pritet që sistemi bankar të ofrojë një angazhim më të madh në kredidhënie për të mbështetur nevojat e saj për financim. Në këtë drejtim, Banka e Shqipërisë ka krijuar kushte të përshtatshme monetare si dhe ka ofruar infrastrukturën e nevojshme operacionale, në mënyrë që sistemi bankar të kryejë funksionin e tij të ndërmjetësimit financiar në mënyrë eficiente dhe të shëndetshme.





Kredia për bizneset gjatë vitit 2010 është rritur mesatarisht me 10.7% në terma vjetorë. Kjo kredi është karakterizuar nga një rritje e vazhdueshme e kredisë për investime, e cila zgjeroi ritmet e rritjes deri në 16.2% në muajin dhjetor 2010, krahasuar me 4% një vit më parë. ndërkohë, kredia për likuiditet ka qenë e luhatshme dhe ka njohur rritje të qenësishme vetëm në periudha të caktuara, në linjë me sezonalitetin e aktivitetit ekonomik në vend. në terma mesatarë vjetorë, kredia për likuiditet ngadalësoi ritmet e rritjes në 10.1% krahasuar me rritjen mesatare vjetore prej 21% në vitin 2009. megjithë ekzistencën e kapaciteteve të lira në prodhim, përmirësimi i kredisë për investime konfirmohet edhe nga vrojtimi i aktivitetit kreditues, ku kërkesa e bizneseve për këtë kredi është vlerësuar e lartë. Kjo kërkesë mund të sinjalizojë përpjekjet e bizneseve për të alternuar aktivitetin ekonomik të tyre, ose për të zgjeruar dhe përmirësuar teknologjinë aktuale të tyre në përshtatje me kërkesat e reja të konsumatorëve.

Kreditimi sipas sektorëve të ekonomisë tregon për rritjen e financimit për bizneset e sektorit të tregtisë, hotelerisë dhe restoranteve, e cila përbën rreth 38.8% të portofolit të kredisë për biznese, lehtësisht më e lartë se një vit më parë (38.4%). Ky portofol është rritur mesatarisht me 11.2% në terma vjetorë. ndërkohë, sektori i industrisë dhe ai i ndërtimit njohën norma rritjeje vjetore më të moderuara, me 5% dhe 7% përkatësisht13. me përjashtim të sektorit të ndërtimit, këto zhvillime janë në linjë edhe me kontributin që kanë dhënë këta sektorë në rritjen ekonomike në vend gjatë vitit 2010. ndërkohë, dega e bujqësisë dhe ajo e telekomunikacionit e transportit ishin degët e ekonomisë që demonstruan rritjen më të lartë vjetore të portofolit të kredisë, të ndikuara nga projekte specifike në sektorët e tyre, apo dhe nga vetë efekti statistikor i bazës së ulët të kredisë për këta sektorë.

1� Gjithsesi krahasuar me një vit më parë pesha e këtyre sektorëve ka zbritur në 2�.5% dhe 19.9% përkatësisht.





Financimi i individëve nga bankat gjatë vitit 2010, ka qenë i ulët dhe për pasojë pesha e kredive të individëve ndaj kredisë totale është reduktuar në 31%, krahasuar me 33% që shënonte një vit më parë. teprica e kredisë për këtë grup është tkurrur mesatarisht me rreth -1.1% në terma vjetorë. vetëm në fund të periudhës, ky portofol ishte lehtësisht më i lartë se një vit më parë, 1.2%. në raport me PBB-në, kredia për individë përbën 12.2% ose 0.6 pp më pak se një vit më parë. Kjo ecuri ka reflektuar tkurrjen e kërkesës së individëve për hua, si pasojë e pasigurive në të ardhurat dhe në perspektivën e tregut të shtëpive, sidomos gjatë pjesës së parë të vitit. ndërkohë, gjatë vitit 2010, bankat ndaluan së shtrënguari kushtet e kreditimit për individët, si për kredi për konsum ashtu edhe për banesa. në veçanti, në tremujorin e fundit të vitit, shumë prej bankave ofruan produkte preferenciale për kredinë hipotekare. me gjithë sinjalet nxitëse që përcollën këto oferta në treg, kërkesa për to u shfaq e moderuar.

në fund të vitit, portofoli i kredisë për banesa ishte 1.6% më i lartë se një vit më parë, ndërsa kredia për konsum ishte në të njëjtat nivele me tepricën e kredisë në dhjetor 2009. Portofoli i individëve dominohet nga kreditimi për banesa, me rreth 80% të tij, dhe në pjesën më të madhe akordohet në euro (67%). ndërkohë, pesha e kredisë për konsum gjatë vitit 2010 është tkurrur, duke përbërë në fund të vitit vetëm 20% të portofolit të kredisë për individë. në pjesën më të madhe ky portofol dominohet nga kredia në lekë (80% e portofolit).





hApëSiRë iNFoRmuESE 6. REZulTATET E VRojTimiT Të AKTiViTETiT KREdiTuES pëR ViTiN 2010.

Rezultatet e vrojtimit të aktivitetit kreditues14, përdoren në Bankën e Shqipërisë për të marrë një vlerësim të shpejtë në kohë për prirjen e kërkesës dhe të ofertës së kredisë dhe faktorët kryesorë që i ndikojnë ato. monitorimi i ecurisë së kredisë dhe njohja e kushteve të financimit në vend ndihmon në procesin vendimmarrës të politikës monetare. Analiza e informacionit të marrë nga ky vrojtim, tregon se përqindja neto e bankave që raportojnë lehtësim të standardeve është pozitivisht e lidhur dhe paraprin me tre ose katër tremujorë ecurinë e kredisë, e matur nga statistikat zyrtare. Kjo u vu në dukje veçanërisht gjatë krizës financiare së fundit të vitit 2008 dhe fillimit të vitit 2009, kur rënia në normat rritëse të kredisë u parapri nga rritja e përqindjes neto të bankave që raportuan për shtrëngim të standardeve dhe rritje të marzhit për kreditë normale dhe ato me rrezik më të lartë15.

Bazuar në rezultatet e vrojtimit të aktivitetit kreditues, standardet e kredidhënies kanë ndaluar së shtrënguari gjatë vitit 2010. përqindja neto e bankave që ka raportuar për lehtësim të standardeve të aplikuara për kredinë e miratuar u luhat disi në gjashtëmujorin e parë të vitit 2010 për të shënuar vetëm vlera pozitive në gjashtëmujorin e dytë të tij.

Niveli i shtrëngimit të standardeve të kredisë për bizneset ka ardhur në ulje duke filluar që nga tremujori i katërt i vitit 2008, periudhë gjatë së cilës përqindja neto e bankave që raportuan për shtrëngim shënoi vlerën më të lartë historike. Në gjashtëmujorin e dytë të vitit 2010 është regjistruar prirja e lehtë drejt lehtësimit të standardeve për kredinë e miratuar të bizneseve. lehtësimi i standardeve është në të njëjtën masë si për kredinë dhënë bizneseve për qëllime investimi ashtu edhe për atë për qëllime të kapitalit qarkullues. Faktori kryesor që ka nxitur bankat drejt lehtësimit të standardeve për bizneset, sipas opinionit të ekspertëve të kredisë, është rritja e konkurrencës. Në tremujorin e katërt të vitit 2010 është shtuar edhe kontributi pozitiv i

14 Vrojtimi i aktivitetit kreditues zhvillohet çdo tremujor me ekspertë të kredisë pranë bankave.

15 Këto rezultate mbështeten nga analiza e korrelacionit midis te dhënave të vrojtimit dhe të dhënave zyrtare të kredisë. përfundimet e saj janë në përputhje me rezultatet e nxjerra për vendet e Bashkimit Evropian, bazuar në studime të Komisionit Evropian për Vrojtimin e Aktivitetit Kreditues.





faktorit që lidhet me gjendjen më të mirë të likuiditetit të bankave. politika lehtësuese e bankave është realizuar kryesisht nëpërmjet rritjes së madhësisë së kredisë së miratuar. lidhur me kërkesën e bizneseve për kredi gjatë vitit 2010, gjykohet se ajo ka rikuperuar disi rënien e regjistruar gjatë vitit 2009. prirja përmirësuese e kërkesës është ndërprerë nga rënia e saj në tremujorin e tretë, për të rifilluar prirjen rritëse në tremujorin e katërt të vitit 2010.

Standardet e kredisë për individët janë shtrënguar më pak, duke nisur që nga tremujori i parë i vitit 2009. Këto njohën lehtësim të dukshëm në tremujorin e katërt të vitit 2010. Nisur nga faktorët që kanë nxitur këtë ecuri, bankat kanë gjykuar se zhvillimet në tregun e pasurive të paluajtshme kanë dhënë kontribut pozitiv për lehtësimin e standardeve në tremujorin e katërt të vitit 2010. politika lehtësuese e bankave është realizuar kryesisht nëpërmjet ngushtimit të marzhit mesatar për kreditë, rritjes së madhësisë së kredisë së miratuar dhe zgjatjes së maturitetit maksimal të kredisë. lidhur me kërkesën e individëve për kredi gjatë vitit 2010 gjykohet se ajo ka rikuperuar dukshëm rënien e regjistruar gjatë vitit 2009. Rritja e kërkesës për kredi nga individët, e shpërndarë nëpër tremujorë, nuk ka qenë e njëtrajtshme. Në tremujorin e dytë, kërkesa e individëve për kredi ka rënë, duke ndërprerë prirjen rritëse, për të shënuar rritje të theksuar në tremujorin e katërt të vitit 2010.





iv.2. Zhvillimet në tregjet Financiare

Stabilizimi i situatës së likuiditetit dhe përmirësimi i dukshëm i kushteve financiare në ekonominë vendase është reflektuar gjerësisht tek ecuria e tregjeve gjatë vitit 2010. Politika e ndjekur nga autoriteti monetar, në kuadër të nxitjes së ndërmjetësimit financiar dhe mbështetjes së aktivitetit ekonomik, është reflektuar në të gjitha tregjet financiare. Kështu, tregu ndërbankar ka shprehur ecuri rënëse të normave të interesit, rritje të volumeve të shkëmbyera nga pjesëmarrësit dhe orientim të tyre drejt normës bazë. vendosja e një objektivi të ri operacional i cili shënjestron normat e interesit të këtij tregu duket se ka ndihmuar në këtë drejtim. reduktimi i vazhdueshëm i yield-eve të letrave me vlerë në tregun primar dhe ngushtimi i diferencave ndërmjet maturiteteve është një tjetër tregues i një klime më të shëndoshë financiare në tregun vendas. Pas lehtësimit të mëtejshëm të kushteve monetare nga Banka e Shqipërisë në fund të muajit korrik, yield-i i letrave me vlerë të qeverisë në tregun primar ka vazhduar të ulet duke kontribuar në zvogëlimin e kostove të financimit të qeverisë. emetimi me sukses i eurobondit në tregun ndërkombëtar ndihmoi në zbutjen e presioneve fiskale në tregun e brendshëm dhe krijoi hapësira të reja në përdorimin e fondeve nga bankat dhe agjentët e tregut duke mbështetur në këtë mënyrë prirjen rënëse të interesave në treg. në tregun e depozitave, vihet re ecuria rënëse e normave të interesit në kushtet e rritjes së kursimeve të publikut dhe kanalizimit të tyre në sistemin bankar. ndërkohë, konkurrenca midis bankave për të ruajtur pozicionet e tyre në treg është reflektuar tek marzhet ende lehtësisht të larta krahasuar me normën bazë të lekut përsa i takon depozitave në monedhën vendase dhe interesave në tregjet evropiane për depozitat në valutë të huaj. interesat e kredive kanë përcjellë faktorët e sipërpërmendur dhe pas një fillimviti të përmbajtur, ato kanë ndjekur prirje rënëse të evidentuar më shumë tek maturitetet afatgjata. në vija të përgjithshme, interesat më të favorshme janë aplikuar në kreditimin për pasuri të paluajtshme dhe investimet në monedhën vendase. në tregun valutor dinamika e kursit nominal efektiv të këmbimit, përgjatë vitit 2010, ka vijuar të paraqesë prirje nënçmuese por me ritme ndjeshëm më të zbehta se ato të vërejtura në vitin 2009. Zhvillimet pozitive në sektorin e jashtëm të ekonomisë, kryesisht gjatë gjysmës së parë të vitit 2010 si dhe politikat më të kujdesshme të sektorit fiskal në lidhje me përzgjedhjen e burimeve të financimit kanë ndihmuar në ruajtjen e balancave në tregun e këmbimeve valutore.

• TREGu NdëRBANKARtregu ndërbankar gjatë këtij viti ka treguar një ecuri të lehtë rënëse të

normave të interesit dhe rritje të volumit të shkëmbyer midis bankave. normat e interesit janë ulur për të dyja maturitetet kryesore të preferuara nga bankat si edhe kanë shfaqur luhatshmëri më të përmbajtur se viti i kaluar. Banka e Shqipërisë ka vijuar të furnizojë tregun me likuiditet me anë të ankandeve të anasjellta të riblerjes, me maturim 7-ditor, si dhe atyre me maturim 1-mujor dhe 3-mujor. likuiditeti i ofruar në këto ankande është ulur gjatë këtij viti dhe pavarësisht ndryshimit të formës së ankandit16, interesat e kërkuara nga bankat 16 Banka e Shqipërisë që prej muajit janar ka ndryshuar formën e ankandit nga me interes të

fiksuar, në ankand me shumë fikse dhe interes konkurrencial.





pjesëmarrëse kanë qenë pranë normës bazë, duke mos ndikuar në rritje të kostos së huamarrjes në tregun ndërbankar. ulja prej 0.25 pikë përqindjeje e normës bazë në fund të muajit korrik nga Banka e Shqipërisë është reflektuar shpejt tek normat e interesit ndërbankar dhe gjatë periudhës në vijim, interesi i kërkuar nga bankat në tregtimin e fondeve midis tyre ka pësuar ulje të mëtejshme.

Situata e përmirësuar e likuiditetit në banka ka ndihmuar në krijimin e një klime pozitive për ecurinë e normave të interesit si për transaksionet ditore ashtu dhe për ato javore. Shpallja e objektivit të ri operacional nga Banka e Shqipërisë,17 në fund të muajit qershor, i cili shënjestron normën e interesit në tregun ndërbankar, duket të ketë nxitur zhvillimin e mëtejshëm të këtij tregu, në drejtim të rritjes së volumit dhe të maturitetit. Kështu në gjysmën e dytë të vitit janë kryer transaksione me maturitet mujor dhe tremujor, ndërkohë që normat e interesit kanë shfaqur qëndrueshmëri dhe janë luhatur rreth normës bazë të interesit. Diferencat e normave të interesit ditor e javor me normën bazë, kanë regjistruar ulje krahasuar me 6-mujorin e parë të këtij viti dhe me vitin e kaluar18. analiza mujore e tregut të parasë tregon se luhatjet në normat e interesit përqendrohen në periudha të caktuara, si ajo e ditëve të fundit të përmbushjes së rezervës së detyruar, duke qenë të lidhura kryesisht me faktorë të ofertë/kërkesës nga banka të veçanta dhe me menaxhimin jooptimal të

17 për më shumë informacion referojuni hapësirës informuese 7 “Ndryshimi i objektivave operacionalë të Bankës së Shqipërisë”.

18 diferenca absolute e normës së interesit ditor dhe javor në tregun ndërbankar me normën bazë ishte respektivisht 20 dhe 8 pikë në 6-mujorin e dytë të 2010, nga �5 dhe 8 në 6-mujorin e parë dhe 5� dhe 10 pikë bazë në vitin 2009.





likuiditetit. normat e interesit ditor dhe javor rezultuan mesatarisht 4.93% dhe 5.14% ose 0.24 dhe 0.47 pikë përqindje më pak se një vit më parë.

në terma mesatarë, vëllimi total i shkëmbyer në tregun e parasë gjatë këtij viti është rritur dukshëm i ndikuar kryesisht nga kontributi pozitiv i transaksioneve me afat javor. Preferenca e bankave është zhvendosur drejt këtij maturiteti duke përbërë peshën kryesore në volumin total të tregtuar dhe duke konfirmuar rritjen e besimit në treg. vlera të larta të tregtimit të fondeve midis bankave janë shënuar në pjesën më të madhe të vitit duke përjashtuar vetëm tremujorin e dytë. në nivel mesatar vjetor huamarrja totale në tregun ndërbankar këtë vit arriti vlerën 3.3 miliardë lekë duke qenë dukshëm më e lartë sesa huamarrja në vitin 2009 prej 1.8 miliardë lekësh.





hApëSiRë iNFoRmuESE 7. NdRyShimi i oBjEKTiVAVE opERAcioNAlë Të BANKëS Së ShqipëRiSë.

Në muajin qershor 2010, Banka e Shqipërisë kreu ndryshimin e kuadrit operacional, duke vendosur si objektiv të operacioneve të saj orientimin e normave afatshkurtra të interesit të tregun ndërbankar pranë normës bazë të interesit dhe kufizimin e luhatjes së tyre. objektivat operacionalë luajnë një rol të rëndësishëm në procesin e hartimit dhe zbatimit të politikës monetare. Ata lidhin ndërhyrjet e autoritetit monetar në tregun e parasë me objektivin e ndërmjetëm të politikës monetare, duke shërbyer kështu si pikënisje e mekanizmit të transmetimit të politikës monetare. megjithëse e suksesshme, praktika e mëparshme e Bankës së Shqipërisë ka treguar se fokusimi në kontrollin sasior të zërave të mjeteve të brendshme neto dhe të mjeteve valutore neto mund të sjellë luhatje të mëdha në tregjet ndërbankare dhe nuk lejon fleksibilitetin e duhur për përballimin e situatave të paparashikuara.

Në përgjigje të nevojës për një kuadër operacional më fleksibël dhe eficient, në funksion të rritjes së efektivitetit dhe transparencës së politikës monetare, Banka e Shqipërisë vendosi të ndryshojë objektivin e saj operacional. Shënjestrimi i normave të interesit të tregut ndërbankar paraqitet si një alternativë, e cila ka mbështetje të gjerë teorike dhe ka funksionuar me sukses në praktikën e shumë ekonomive të zhvilluara dhe në zhvillim. Ajo i shërben më mirë kontrollit të horizontit afatshkurtër të kurbës së normave të interesit, duke e bërë më transparent aktivitetin e politikës monetare dhe duke mundësuar një sinjalizim më të qartë të qëndrimit të politikës monetare. Ndër të tjera, ky kuadër operacional krijon më shumë fleksibilitet në trajtimin e goditjeve afatshkurtra dhe afatgjata mbi ekonominë apo sistemin bankar. për të pasur një pasqyrë më të qartë të efekteve dhe ndikimit që ky ndryshim ka dhënë në tregun ndërbankar vendas, jemi fokusuar te matja dhe analiza e luhatshmërisë së normave të këtij tregu ndaj normës bazë. periudha e marrë në konsideratë përfshin 4 tremujorët e fundit të agreguar në dy periudha 6-mujore. Një tregues tjetër është edhe niveli i devijimit standard të këtyre normave në periudha të caktuara, nën logjikën se një objektiv i shpallur dhe transparent, që vë në fokus normat e interesit të këtij tregu do të jetë një faktor nxitës për bankat që të rrisin mirëfunksionimin e aktivitetit të tregut ndërbankar.

intervali kohor i marrë si referencë për objektivin “e vjetër” operacional fillon me muajin janar në të cilin ankandet e marrëveshjeve të riblerjes rimorën formën e tyre konkurruese me shumë të limituar dhe mbyllet në fund të muajit qershor kur objektivi operacional u ndryshua. Ndërkohë, periudha e mëvonshme përfshin muajt pas ndryshimit ku mund të evidentojmë efektet e mundshme të objektivit të ri operacional.

diferencat e normave të interesit ndërbankar gjatë këtyre dy periudhave regjistruan vlera të ndryshme për dy maturitetet. Kështu gjatë tremujorit të katërt, normat ditore e kanë reduktuar diferencën e tyre absolute ndaj normës bazë nga 21 në 19 pikë bazë, ndërkohë që ato javore janë ulur me 1 njësi në 7 pikë bazë. Kjo diferencë ka ndjekur ecuri reduktuese edhe e krahasuar me tremujorët e mëparshëm të këtij viti. Në kahun e deviacionit standard vërejmë që në tremujorin e katërt këto vlera janë më të ulëta për të dyja maturitetet, respektivisht 0.24 nga 0.�4 për ato ditore, dhe 0.06 nga 0.29 për ato javore.





Në vija të përgjithshme, diferenca e zvogëluar e normës ditore të interesit nga norma bazë mbështet idenë fillestare të zvogëlimit të luhatjeve ndaj normës bazë dhe stabilizimit të tregut ndërbankar. Faktorë të tjerë që kanë ndikuar janë përmirësimi i situatës së likuiditetit të bankave, nën kushtet e një financimi të kënaqshëm nga kahu i depozitave, si edhe krijimi i hapësirave të lira në aktivin e bankave nga ulja e kërkesës së qeverisë për bono dhe obligacione. Të gjithë këta faktorë kanë kontribuar në arritjen e një aktiviteti më të qëndrueshëm të bankave në tregun ndërbankar gjatë këtij tremujori. Kështu, norma e interesit ditor ndërbankar ka qëndruar poshtë normës bazë dhe vetëm në ditë të veçanta ajo e ka kaluar atë. Në analizën e ecurisë mujore të tregut ndërbankar konfirmohet zbutja e luhatshmërisë e shprehur kjo edhe në vlerat e deviacionit standard, ndonëse në të njëjtën kohë konfirmohet edhe luhatja periodike e normave ditore e përqendruar kryesisht në ditët e përmbushjes së rezervës së detyruar. Administrimi i likuiditetit në kufijtë e eficiencës nga bankat e bëjnë këtë periudhë të muajit më të ekspozuar ndaj luhatjeve të normave ditore. përsa i takon normave të interesit për transaksionet javore, ato kanë shprehur një luhatshmëri më të përmbajtur dhe diferenca minimale nga norma bazë.





• TREGu pRimAR yield-et e letrave me vlerë në tregun primar kanë ndjekur ecuri rënëse gjatë

gjithë vitit 2010. ulja e tyre ka filluar që në muajt e fundit të vitit të kaluar për të vazhduar me intensitet më të lartë gjatë këtij viti. nivelet e yield-eve gjatë kësaj periudhe janë reduktuar dukshëm, duke zbritur edhe nën vlerat e regjistruara në periudhën para shfaqjes së krizës. Stabilizimi i situatës së likuiditetit në sistemin bankar, ulja e perceptimit të rrezikut dhe kërkesa në rënie e qeverisë për bono thesari duket të kenë ndikuar në reduktimin e primeve të kërkuara për këto instrumente. ulja ka prekur të gjitha maturitetet, duke u theksuar më shumë tek bonot 12-mujore edhe obligacionet e parametruara me të. yield-i i bonove 12-mujore gjatë kësaj periudhe ka regjistruar ulje të vazhdueshme. ndërkohë, ndryshimi i normës bazë me 0.25 pikë përqindje në fund të muajit korrik është reflektuar tek të gjitha yield-et e kërkuara në periudhën në vijim. interesi i kërkuar për bonon 12-mujore, në muajin dhjetor, zbriti në 6.91% ose 2.15 pikë përqindjeje më poshtë se e njëjta periudhë e një viti më parë.

në fundin e muajit qershor, qeveria ka emetuar edhe një bono thesari 9-mujore të shprehur në euro ku vlen për t’u përmendur se kërkesa dhe pjesëmarrja e bankave ka qenë në të njëjtën linjë me faktorët e theksuar deri në atë moment për tregun primar. ndërkohë që yield-i i kërkuar rezultoi 6.06% ose 1.75% më pak se norma e interesit të kredisë në euro për të njëjtin maturitet të aplikuar.

gjatë kësaj periudhe, edhe letrat me maturitet më të vogël kanë ndjekur të njëjtën ecuri, ku yield-et e bonove 3- dhe 6- mujore janë zvogëluar mesatarisht me nga 0.53 dhe 0.60 pikë përqindje (vmv). Pjesëmarrja në ankande ka qenë e lartë dhe raporti i kërkesës nga pjesëmarrësit dhe shumave të shpallura ka qenë gjithmonë mbi 1.019 duke u kthyer në faktor tjetër mbështetës për uljen e primeve të kërkuara nga bankat. tabloja e kurbës së yield-eve i pasqyron qartë këto zhvillime, ku niveli i saj është ulur dukshëm dhe ngushtimi

19 mesatarisht 1.2� për vitin 2010 për ankandet e bonove të thesarit.





i diferencave midis maturiteteve ka sjellë zbutje të pjerrësisë kryesisht në segmentin afatshkurtër por edhe në pjesën e fundit të saj.

tregu primar i obligacioneve ka evidentuar ecuri të njëjtë me atë të vërejtur për bonot e thesarit. yield-et e obligacioneve kanë regjistruar ulje të njëpasnjëshme gjatë gjithë periudhës në fjalë duke ndjekur ecurinë e interesave të bonos 12-mujore. Kushtet e përmirësuara financiare në treg si dhe konkurrenca e lartë për këto instrumente kanë ushqyer presionet zbritëse duke qenë kështu një faktor mbështetës i ecurisë rënëse të yield-eve. ulja e primeve të kërkuara ka qenë e lartë dhe ka kontribuar në uljen e kostos së përgjithshme të financimit për qeverinë. yield-i i obligacioneve 2-vjeçare shënoi 7.65% në fund të këtij viti duke regjistruar një rënie prej 1.65 pikë përqindjeje nga një vit më parë.

ashtu si edhe për bonot e thesarit, reduktimi i yield-eve për obligacionet ka qenë i pranishëm tek të gjitha maturitetet. Kështu yield-et e obligacioneve 3- dhe 5- vjeçare janë ulur respektivisht me 0.30 dhe 1.38 pikë përqindje, ndërkohë që niveli i tyre në muajin dhjetor të këtij viti zbriti në 9.19 dhe 8.48%. vlen të theksohet se ulja e yield-it të obligacioneve me interes të ndryshueshëm ka qenë e ndikuar si nga ecuria e instrumenteve me të cilat ai parametrohet, ashtu edhe nga reduktimi i marzhit të pranuar, i cili ka ndjekur prirje rënëse gjatë kësaj periudhe. Kështu në muajt e fundit të këtij viti yield-i i kërkuar për obligacionet 5-vjeçare me interes të ndryshueshëm rezultoi 8.48% duke qenë edhe më poshtë nivelit të yield-it të obligacioneve 3-vjeçare me normë fikse (9.19%). në fund të muajit tetor u krye emetimi i eurobondit në tregjet ndërkombëtare dhe yield-i i kërkuar rezultoi 7.62%. rezultati i këtij emetimi mund të konsiderohet pozitiv pasi do të reduktojë kërkesën e qeverisë për financim të brendshëm dhe duket të ketë ushtruar presione zbutëse tek yield-et.





• NoRmAT E iNTERESiT pëR dEpoZiTAT E REjAviti 2010 është karakterizuar nga rënie të interesave për depozitat, si

në monedhën vendase ashtu dhe në atë evropiane. ulja e normës bazë të interesit për lekun me 0.25 pikë përqindjeje në muajin korrik, është ndjekur nga rënia e normës mesatare të ponderuar të interesit për depozitat e reja në lekë, të cilat kanë ecur në linjë me sinjalet e politikës monetare gjatë këtij viti. interesat në euro kanë ndjekur gjithashtu prirje rënëse. megjithatë, konkurrenca midis bankave për të ruajtur pozicionin e tyre në treg është e lartë, duke i shtyrë bankat të mbajnë marzhet ende në nivele lehtësisht të larta krahasuar me normat bazë të interesave dhe interesat në tregjet evropiane20.

në terma mesatarë, norma e interesit për depozitat me afat në lekë gjatë vitit 2010 shënoi 5.19%, 0.27 pikë përqindjeje më poshtë se në vitin 2009. interesi mesatar i depozitave në lekë ra në muajt e parë, nga 5.66% në janar në 5.29% në shkurt, si pasojë e përfundimit të ofertave të fundvitit 2009 dhe përmirësimit të situatës së likuiditetit. gjatë sezonit veror, ky tregues është rritur duke arritur nivelin më të lartë, 5.47% në muajin gusht, i ndikuar nga ofertat sezonale. në vazhdim, pas rritjes së nivelit të depozitave në sistem, interesat regjistruan rënie të njëpasnjëshme deri në muajin dhjetor (5.09%). Sipas afateve, vihet re se depozitat 12-mujore janë ulur mesatarisht me 0.35 pikë përqindjeje krahasuar me vitin 2009.

interesat për depozitat me afat në euro kanë ndjekur prirje rënëse edhe gjatë vitit 2010. ulje të ndjeshme të interesave janë regjistruar për të gjitha afatet e përdorimit kryesisht në atë 12-mujor (-0.74 pp). norma e interesit për depozitat në euro shënoi mesatarisht 2.24% në vitin 2010 ose 0.24 pikë përqindje nën mesataren e vitit 2009. Kjo vlerë është ende relativisht e lartë në krahasim me normën bazë të BQe-së, e cila qëndroi 1.0% gjatë gjithë vitit 2010. Këto norma janë kushtëzuar nga gjendja e likuiditetit si dhe orientimi

20 Gjithashtu, duhet theksuar se diferenca midis normës së interesit për depozitat në euro në vend me interesat jashtë është ngushtuar, me rritjen e normave të interesit në Evropë.





individual i politikave për depozitat në valutë nga bankat e sistemit. Këto të fundit, vazhdojnë të përdorin normat e interesit të depozitave (kosto e fondeve) si norma referencë për kreditë në euro, tendencë që ka filluar në fund të vitit 2008 dhe ka vazhduar gjatë 2 viteve të fundit. edhe pse ulja e interesave ka qenë e vazhdueshme, në muajt janar dhe gusht janë regjistruar rritje të këtyre normave, periudhë kjo që përkon me ofertat sezonale të bankave.

rënia relativisht më e shpejtë e normave të depozitave për euron në krahasim me lekun ka bërë që spread-i midis depozitave në lekë dhe euro21 të ruajë vlera lehtësisht më të larta gjatë gjithë vitit 2010. në terma mesatarë, ky tregues llogaritet 2.80 pikë përqindje për këtë vit, nga 2.41 pikë përqindje një vit më parë.

• NoRmAT E iNTERESiT pëR KREdiTë E REjAviti 2010 është karakterizuar nga prirje rënëse të normave mesatare të

interesit për kreditimin si në lekë edhe në euro. Si pasojë e pasigurisë së perceptuar gjatë vitit 2009, bankat kanë reaguar më ngadalë me lehtësimin e kushteve në gjashtë muajt e parë të vitit 2010. në pjesën e dytë të vitit, pas përmirësimit të dukshëm të situatës së likuiditetit, uljes së normave të interesit në tregun primar dhe sinjaleve të Bankës së Shqipërisë për të ulur koston e kreditimit në lekë, normat e interesit kanë regjistruar rënie të njëpasnjëshme për të dy monedhat kryesore. Këto janë shoqëruar nga diversifikim në oferta dhe kushte preferenciale të disa bankave të sistemit për klientë të veçantë.

gjatë vitit 2010, norma e interesit22 për kreditë në lekë shënon 12.59%, nga 13.59% vitin e kaluar. rënia ka reflektuar zvogëlimin e interesit me të cilin indeksohen – bono thesari 12-mujore, yield-i i të cilave u ul mesatarisht me 1.15 pikë përqindjeje në këtë periudhë. Kredia e re në pjesën më të madhe

21 llogaritur si diferencë midis interesit të ponderuar të depozitave me afat njëvjeçar në lekë dhe në euro.

22 interesi mesatar i ponderuar për kreditë e reja.





është akorduar për financime afatshkurtra 0-1 vit (overdrafte/kapital qarkullues për bizneset). megjithatë, interesat më të favorshme janë aplikuar për afatin e gjatë krahasuar me ato për afatin e shkurtër, duke promovuar kreditimin për pasuri të paluajtshme në monedhën vendase. gjatë gjashtëmujorit të parë, bankat kanë qenë më konservatore dhe normat e interesit për kreditë në lekë kanë ndjekur marzhet e larta të gjysmës së dytë të vitit 2009. më pas, me fillimin e sezonit veror interesat filluan të ulen ndjeshëm, të ndikuara edhe nga politika të veçanta promocionale të ndjekura nga sistemi bankar si pasojë e kërkesave afatshkurtra të kompanive. ulja e normës mesatare të interesit vijoi deri në fund të vitit 2010, duke shënuar vlerën më të ulët historike në muajin dhjetor (11.84%). Këto zhvillime kanë reflektuar vlerësimin në rritje të sistemit bankar për financim në monedhën tonë kombëtare, në përgjigje të një perceptimi më të drejtë të rrezikut të kreditimit në valutë.

Përgjithësisht, kredidhënia në euro ka qenë më e lirë gjatë vitit 2010 në krahasim me një vit më parë, megjithëse interesi mesatar i ponderuar është karakterizuar nga luhatshmëri sezonale. norma mesatare e ponderuar e interesit për këto kredi shënoi 7.47% në vitin 2010, krahasuar me 7.89% në vitin 2009. ndërkohë, norma e euribor-it në tregjet ndërkombëtare është ulur vetëm 0.19 pikë përqindje gjatë kësaj periudhe. Perceptimi mbi përmirësimin e situatës makroekonomike në vend dhe monitorimi i qëndrueshëm i kredidhënies në euro janë shprehur në uljen e marzheve nga ana e bankave. mesatarisht, gjatë vitit 2010, janë regjistruar rënie të interesave për të gjitha afatet. ulja e çmimit të kredisë ka spikatur në afatin e shkurtër për kredi overdraft, duke reflektuar kryesisht kushtet preferenciale të bankave për klientët e tyre, në përgjigje të kërkesës për likuiditet sezonal nga këto biznese. ndërkohë, normat e interesit të kredive afatgjata në euro kanë mbetur mesatarisht të pandryshuara, duke faktorizuar pasiguritë në zhvillimet e ardhme të kursit të këmbimit.

Kostoja e ndërmjetësimit në lekë dhe në euro është ulur në vitin 2010. në terma mesatarë, ky tregues për lekun rezulton 7.40 pikë përqindjeje, nga





8.13 pikë përqindjeje vitin e kaluar. norma mesatare e ndërmjetësimit për monedhën evropiane është 5.23 pikë përqindje, vetëm 0.18 pikë përqindje më poshtë krahasuar me vitin e kaluar. Për monedhën kombëtare kjo ka ardhur kryesisht si pasojë e rënies mesatare të interesave të kredive, ndërkohë që në rastin e monedhës evropiane, shkaku i rënies së ngadaltë ka qenë lëvizja konvergjente e interesit të depozitave me atë të kredive.

me lehtësimin e kritereve të kredidhënies në të dy monedhat, diferenca midis interesave për kreditë në lekë me ato në euro është ngushtuar në mesatarisht 5.1 pikë përqindje në vitin 2010 nga 5.7 pikë përqindje në vitin 2009.

• KuRSi i KëmBimiT Dinamika e kursit nominal efektiv të këmbimit, përgjatë vitit 2010, ka vijuar

të paraqesë prirje nënçmuese, por me ritme ndjeshëm më të zbehta se ato të vërejtura në vitin 2009. ndryshimet vjetore të indeksit neer reflektojnë rënie të ritmeve nënçmuese, duke arritur në muajt e fundit të vitit 2010, nivele të përafërta me ato të tremujorit të fundit të vitit 2008, kur për herë parë tregu vendas i shkëmbimeve valutore përjetoi presione nënçmuese nën ndikimin e krizës financiare globale. në këndvështrimin makroekonomik, qëndrueshmëria relative e kursit të këmbimit gjatë vitit 2010, duket se ka reflektuar procesin e ridimensionimit të përcaktuesve bazë, duke krijuar kështu premisat për vendosjen e tij në një ekuilibër të ri.





hApëSiRë iNFoRmuESE 8. iNdEKSi i pRESioNEVE Në TREGuN VAluToR (Emp).

Bankat qendrore përdorin një sërë treguesish të cilët mundësojnë identifikimin e presioneve të gjeneruara nga zhbalancimet e kërkesë-ofertës në tregun valutor. Si një nga treguesit më të përdorur për identifikimin e këtyre presioneve mund të përmendim indeksin e presioneve të tregut valutor (Exchange market pressure index- Emp). indeksi i përbërë Emp reflekton ndryshimet e kombinuara të kursit të këmbimit, rezervës valutore dhe diferencës së normave të interesit dhe gjenerohet nga formula në vijim:

Ku:• përfaqëson ndryshimin vjetor të kursit të këmbimit ( NEER);• përfaqëson ndryshimin vjetor të rezervës valutore të shprehur në milionë

usd (me kurs fiks);• përfaqëson diferencën e normave të interesit në periudhën t dhe

llogaritet si devijimi i normës mesatare të ponderuar të depozitave në lekë nga një normë e përbërë, e cila kombinon normat e interesit të depozitave në euro dhe në usd të ponderuar sipas peshave, që zënë këto depozita ndaj totalit të depozitave në bilancet e bankave tregtare. Një rritje e indeksit pasqyron rritjen e presioneve dhe e kundërta në tregun e këmbimit valutor.

Në këtë kontekst, presionet e tregut të këmbimit valutor absorbohen nga: 1) nënçmimi ose mbiçmimi i kursit nominal të këmbimit; 2) rënia ose rritja e rezervës ndërkombëtare-ΔRt, nën supozimin se autoriteti monetar përpiqet të zbusë presionet nënçmuese ose mbiçmuese në kursin e këmbimit. Kështu autoriteti monetar ndërhyn në tregun valutor nëpërmjet shitjes ose blerjes së valutës kur në treg ka kërkesë/ofertë për valutë; �)politikë shtrënguese/lehtësuese monetare, e cila zgjeron/zvogëlon diferencën e normave të interesit, çka inkurajon/dekurajon flukset hyrëse të kapitalit (nën supozimin se kushtet e lëvizjes së kapitalit janë ideale) duke reduktuar/rritur në këtë mënyrë Emp-në.





më konkretisht, zhvillimet pozitive në sektorin e jashtëm të ekonomisë, kryesisht gjatë gjysmës së parë të vitit 2010, si dhe politikat më të kujdesshme të sektorit fiskal në lidhje me përzgjedhjen e burimeve të financimit kanë ndihmuar në gjenerimin e presioneve të përmbajtura në tregun e këmbimeve valutore. Zhvillimet e lartpërmendura duket se konfirmohen edhe nga indeksi i presioneve të tregut valutor (emP), i cili pas një rritjeje të përshpejtuar në vitin 2009, paraqitet relativisht i qëndrueshëm gjatë vitit 2010. tabloja e zhvillimeve individuale të monedhave kryesore të shportës në tregun e brendshëm të këmbimeve valutore përgjatë vitit 2010, pasqyron një nënçmim më të moderuar të monedhës vendase si kundrejt dollarit ashtu edhe kundrejt euros. më në detaje, leku u nënçmua kundrejt dollarit amerikan mesatarisht me 9.33% gjatë vitit 2010, nga 13.21% vitin 2009, ndërkohë që ndaj euros nënçmimi mesatar rezulton në vlerën 4.33%, nga 7.56% një vit më parë.

ecuria e raportit usd/lekë, gjatë vitit 2010, paraqitet në linjë me ecurinë e dollarit amerikan kundrejt euros në tregjet ndërkombëtare. Kështu, problemet e gjeneruara nga vështirësitë në lidhje me borxhet sovrane të disa vendeve të eurozonës duket se kanë qenë faktori kryesor i cili ka favorizuar tregtimin e monedhës së gjelbër gjatë vitit 2010. megjithatë, rezultatet jo pozitive të disa treguesve në ekonominë amerikane si dhe pritjet e agjentëve të tregut për vijimësi të politikës lehtësuese sasiore duket se kontribuan në zbehjen e përkohshme të pozitave të dollarit amerikan gjatë tremujorit të tretë të vitit. në këtë ambient, pasiguria e lartë e agjentëve në tregjet ndërkombëtare është reflektuar në një tregues luhatshmërie të raportit usd/lekë disi më të lartë se viti 2009, por gjithmonë nën nivelin e njohur përgjatë vitit 2008.

nga ana tjetër, ecuria e lekut në raport me euron është karakterizuar nga një shuarje graduale e luhatjeve sezonale duke u materializuar në një qëndrueshmëri relative të raportit krahasuar me vitin paraardhës. Duket se përqasja gjithnjë e më e matur e agjentëve të tregut kundrejt efekteve të kërkesës dhe ofertës me natyrë të përkohshme, ka kontribuar në minimizimin e goditjeve të nxitura nga faktorë psikologjikë, të cilët patën një ndikim të ndjeshëm gjatë vitit 2009. në këto kushte, treguesi i luhatshmërisë së raportit





euro/lekë paraqitet ndjeshëm më i reduktuar gjatë vitit 201023. nga një këndvështrim rajonal, zhvillimet e raportit euro/lekë paraqiten të qëndrueshme gjatë vitit 2010, ndërkohë që në terma marxhinalë leku pasqyron një dinamikë ndjeshëm më të mirë se shumë nga monedhat e vendeve të këtij rajoni. ecuria e raportit euro/monedhë vendase duket se është favorizuar ndjeshëm përgjatë vitit 2010 nga zhvillimet pozitive në sektorin e jashtëm të ekonomisë dhe masat fiskale të ndërmarra në kuadër të konsolidimit fiskal. Përjashtim të rëndësishëm në zhvillimet e lartpërmendura përbën ecuria e dinarit serb, i cili ka pasqyruar tendencë relativisht të theksuar nënçmuese gjatë këtij viti duke pasqyruar problemet e theksuara në bilancin e pagesave. Prirje nënçmuese por me ritme ndjeshëm më të përmbajtura, në krahasim me dinarin, kanë reflektuar edhe monedhat e rumanisë dhe të hungarisë si rrjedhojë e problematikave në sektorin fiskal.

2� luhatshmëria është matur si devijimi standard mesatar vjetor. për vitin 2010 ishte 0.�8 krahasuar me 0.91 në vitin 2009.





v.1. inStrumentet e PolitiKëS monetare

Forcimi i besimit të publikut në sistemin bankar gjatë vitit 2010, u reflektua edhe në përmirësimin e situatës së likuiditetit në të. Ky përmirësim është shoqëruar me largimin e disa prej masave speciale të ndërmarra nga Banka e Shqipërisë gjatë periudhës 2008-2009. në fillim të vitit 2010, sipas lajmërimit të kryer në tetor 2009, është kaluar në operacione injektuese nëpërmjet ankandit me çmim të ndryshueshëm (shumë të shpallur). ndërsa në qershor 2010, partnerët e Bankës së Shqipërisë në operacionet e saj në tregun e hapur janë lajmëruar paraprakisht për rikthimin e korridorit simetrik në fillim të vitit 2011. lajmërimi paraprak i këtyre ndryshimeve dhe realizimi i tyre sipas planit, pa shkaktuar pasiguri, është një moment mjaft i rëndësishëm në rritjen e besimit të sistemit bankar në zbatimin e politikës monetare nëpërmjet operacioneve të Bankës së Shqipërisë.

riformulimi i objektivit operacional të Bankës së Shqipërisë nga ai i shënjestrimit sasior të agregatëve monetarë në atë të shënjestrimit të normave afatshkurtra të interesit në tregun ndërbankar, u pasqyrua edhe në objektivin e operacioneve të tregut të parasë drejt orientimit të normave afatshkurtra në tregun ndërbankar të parasë pranë normës bazë të interesit.

gjatë vitit 2010, sasia e likuiditetit afatshkurtër të injektuar nga Banka e Shqipërisë arriti pikën më të lartë prej rreth 31 miliardë lekësh në muajt e verës, sasi kjo e cila u ul gradualisht në rreth 4 miliardë lekë në fund të vitit. Ky nivel është më i ulëti i shënuar në dy vitet e fundit. numri i bankave që kanë përdorur instrumentet e përkohshme është i ngjashëm me vitin e kaluar. Kjo është shenjë e rritjes së rëndësisë së këtyre operacioneve dhe sinjalizon rritjen e efektivitetit të mëtejshëm të tyre në të ardhmen.

v.1.1. oPeracionet e tregut të haPur

operacionet e tregut të hapur1, të cilat konsistojnë në operacionin kryesor, operacione rregulluese dhe operacione strukturore, janë operacionet bazë 1 operacionet e tregut të hapur përfaqësojnë blerjen apo shitjen në treg të letrave me vlerë nga

ana e Bankës së Shqipërisë. operacioni kryesor i tregut realizohet nëpërmjet marrëveshjes (të anasjelltë) të riblerjes me maturim shtatë ditë që është instrumenti kryesor i Bankës së Shqipërisë për zbatimin e politikës monetare. operacionet rregulluese të tregut të hapur realizohen nëpërmjet marrëveshjes (të anasjelltë) të riblerjes me maturim një ditë, një muaj dhe tre muaj. operacionet strukturore të tregut të hapur janë shitblerjet me të drejta të plota të letrave me vlerë.

KaPitulli v. inStrumentet e PolitiKëS monetare Dhe aDminiStrimi i reZervëS valutore





për menaxhimin e likuiditetit nga banka qendrore. Përmirësimi i situatës së likuiditetit në sistemin bankar gjatë vitit 2010 dhe kryesisht gjatë gjysmës së dytë të tij, uli disi nevojën për injektimet rregulluese në krahasim me një vit më parë. Struktura e injektimeve të likuiditetit konsistoi në një mesatare prej 58% nëpërmjet instrumentit kryesor dhe 42% nëpërmjet instrumenteve rregulluese me afat më të gjatë se një javë. një vit më parë kjo strukturë ishte 55% nëpërmjet instrumentit kryesor dhe pjesa tjetër nëpërmjet operacioneve afatgjata.

• opERAcioNi KRyESoR i TREGuT edhe gjatë vitit 2010, marrëveshja e anasjelltë e riblerjes me maturim

njëjavor ishte instrumenti kryesor për realizimin e operacioneve të tregut të hapur. ndërhyrjet nëpërmjet këtij operacioni u realizuan kryesisht nëpërmjet ankandit me shumë të përcaktuar dhe shumë çmime, përveç dy rasteve në fillim të vitit 2010 kur është përdorur ankandi me çmim fiks. Përdorimi i ankandit me çmim fiks është një rrjedhojë e masave të ndërmarra për qetësimin e situatës në sistemin bankar gjatë vitit 2009. Pasi u gjykua se kushtet e tregut ishin rikthyer në normalitet, u vendos që operacioni kryesor të rikthehet në formën klasike të tij – ankand me shumë çmime.

likuiditeti i injektuar nëpërmjet marrëveshjeve të anasjellta të riblerjes me maturim njëjavor gjatë vitit 2010 ishte mesatarisht 14.76 miliardë lekë në javë. numri i bankave pjesëmarrëse në ankandet javore ishte mesatarisht 6 banka, e njëjtë me mesataren e regjistruar gjatë vitit 2009.

Pjesëmarrja e qëndrueshme e mesatarisht 6 bankave gjatë vitit 2010, reflekton një shenjë pozitive të rritjes së aktivizimit të bankave në drejtim të ndërmjetësimit të likuiditetit të bankës qendrore në ekonomi. Shpërndarja e likuiditetit në sistem nga ana e bankave kontraktuese me bankën qendrore, ka ndikuar edhe në mospjesëmarrjen në ankandet javore të bankave të tjera të sistemit me nevoja sporadike për likuiditet. megjithëse kjo situatë reflekton përmirësim të shpërndarjes së likuiditetit në sistemin bankar nëpërmjet tregut ndërbankar,

kjo shpërndarje shpesh është e detyrueshme nga rrethanat e tregut dhe nuk konsiderohet ende një pozicionim aktiv i bankave për tregtimin e likuiditetit në tregun ndërbankar.

• opERAcioNET RREGulluESE Të TREGuTgjatë vitit 2010, operacionet rregulluese për injektimin e likuiditetit me

afat më të gjatë se një javë u përdorën kryesisht për t’iu përgjigjur efektit të uljes së likuiditetit në sistemin bankar në periudha sezonale kur rritet kërkesa për likuiditet sikurse është periudha e verës dhe ajo e fundit të vitit. gjatë vitit





2010, operacionet rregulluese me afat njëmujor u përdorën me frekuencë më të lartë se në vitin e kaluar, ndërkohë që operacionet për injektimin e likuiditetit me afat tremujor janë përdorur në raste më të reduktuara. Kjo taktikë operacionale është ndjekur në reflektim të përmirësimit të situatës së likuiditetit në sistemin bankar, përmirësim i cili ka reduktuar presionet e likuiditetit në periudha afatgjata.

marrëveshjet e anasjellta të riblerjes me maturim njëmujor u përdorën në 15 raste duke injektuar mesatarisht 2.9 miliardë lekë, krahasuar me 8 raste të një viti më parë. marrëveshjet e anasjellta të riblerjes me maturim tremujor u përdorën në 9 raste, krahasuar me 16 raste në vitin e kaluar, duke injektuar mesatarisht 3.2 miliardë lekë. marrëveshjet e anasjellta të riblerjes me maturim tremujor janë përdorur kryesisht gjatë muajve të verës.

ankandet mujore patën një raport mesatar kërkesë/ofertë prej 130%2, ndërsa i njëjti raport për ankandet tremujore ishte 131%, duke treguar një rritje në krahasim me një vit më parë. numri i bankave pjesëmarrëse në ankand ishte mesatarisht 4 banka për ankand, duke mbetur në të njëjtin nivel me një vit më parë. Këto instrumente përdoren kryesisht nga bankat e mëdha të sistemit, të cilat janë më të predispozuara të marrin pozicione në tregun e parasë.

Diferenca e normës tremujore të interesit kundrejt normës bazë të interesit është luhatur në bandën 24 – 43 pikë bazë, ndërkohë që diferenca e normës së interesit njëmujor me normën bazë është luhatur në bandën 5 – 33 pikë bazë. Diferenca mesatare e normave të interesit për injektimin tremujor pësoi një ngushtim në krahasim me një vit më parë me 13 pikë duke qenë mesatarisht në nivelin 30 pikë bazë. ndërsa ky tregues pësoi një zgjerim për

2 oferta në këtë rast është shuma e shpallur nga Banka e Shqipërisë në ankandin e marrëveshjeve të anasjellta të riblerjes, ndërsa kërkesa korrespondon me kërkesën e bankave për të marrë pjesë në këto ankande.





normën mujore të interesit me 8 pikë bazë, duke qenë mesatarisht 18 pikë bazë. Ky zgjerim lidhet me përdorimin më të shpeshtë të instrumentit mujor të injektimit, kundrejt atij tremujor krahasuar me një vit më parë.

Krahas instrumentit rregullues me maturim njëmujor dhe tremujor gjatë vitit 2010, është përdorur në vetëm një rast marrëveshja e anasjelltë e riblerjes me maturim njëditor në shumën 4.3 miliardë lekë. Ky operacion është iniciuar për të administruar situatën e likuiditetit dhe të normave afatshkurtra të interesit në fund të periudhës së rezervës së detyruar gjatë muajit korrik.

• opERAcioNET STRuKTuRoRE Të TREGuTgjatë vitit 2010, operacioni strukturor – shitblerja me të drejta të plota të

bonove të thesarit, nuk është përdorur.

v.1.2. lehtëSirat e PërherShme

lehtësirat e përhershme – depozita njëditore dhe kredia njëditore – janë instrumente në dispozicion të bankave të nivelit të dytë për të menaxhuar likuiditetin e papritur me bazë ditore. gjithsesi, Banka e Shqipërisë gëzon të drejtën që të pezullojë përdorimin e këtyre instrumenteve në rast se e gjykon të përshtatshme.

Pas tremujorit të parë të vitit 2009, periudhë në të cilën Banka e Shqipërisë pezulloi përkohësisht përdorimin e depozitës njëditore bazuar në mosfunksionimin e mirë të tregut ndërbankar, muajt në vazhdim janë karakterizuar nga një menaxhim më i mirë i likuiditetit nga bankat e nivelit të dytë, të cilat kanë përqendruar përdorimin e depozitës njëditore kryesisht në ditët e fundit të rezervës së detyruar. Përdorimi i depozitës njëditore gjatë vitit 2010 rezultoi me 0.47 miliardë lekë në ditë, duke u ulur në krahasim me një vit më parë, sidomos në periudhën përpara pezullimit të përkohshëm të këtij instrumenti.

Kredia njëditore gjeti përdorim të shpeshtë gjatë vitit 2010 edhe pse në nivel mesatar më të ulët se gjatë vitit 2009. Konkretisht, gjatë vitit 2010, ajo u përdor në 35 raste, mesatarisht 0.68 miliardë lekë, kundrejt 10 rasteve gjatë vitit të kaluar me një mesatare prej 1,241 miliardë lekësh. Sikundër dhe në rastin e depozitës njëditore, rastet e përdorimit të instrumentit për injektimin e likuiditetit, ishin të përqendruara në fund të periudhës së rezervës së detyruar.

v.1.3. inStrumente mBëShtetëSe

Kredia lombard është instrumenti i fundit kreditues i Bankës së Shqipërisë që u akordohet bankave me vështirësi të përkohshme likuiditeti por që janë financiarisht të qëndrueshme. Sikundër edhe vitet e fundit, ky instrument nuk gjeti asnjë përdorim gjatë vitit 2010.





v.1.4. reZerva e Detyruar

rezerva e detyruar në lekë është instrument i politikës monetare që synon rregullimin e likuiditetit në sistemin bankar dhe stabilizimin e normave të interesit. Banka e Shqipërisë aplikon rezervë të detyruar edhe për depozitat në monedhë të huaj. niveli i rezervës së detyruar korrespondon me 10% të depozitave të bankave të nivelit të dytë deri në 2 vjet në të tre monedhat – lekë, euro, dollar amerikan. ecuria e saj gjatë vitit 2010 ka reflektuar ecurinë e depozitave sipas monedhave përkatëse, me një muaj vonesë, duke qenë se periudha e rezervës së detyruar fillon në datën 24 të çdo muaji dhe korrespondon me gjendjen e depozitave të muajit kalendarik që i paraprin.

niveli i rezervës së detyruar pasqyroi efektin e rritjes së depozitave në mënyrë të vazhdueshme gjatë gjithë vitit 2010 në monedhën vendase dhe në monedhën e përbashkët evropiane. rritja vjetore e rezervës së detyruar në lekë rezultoi 10.47%, ndërsa rritja vjetore e rezervës së detyruar në valutë rezultoi respektivisht 34.19% për rezervën në monedhën evropiane dhe negative me 7.76% për rezervën në monedhën amerikane.

Pesha mesatare e komponentit të rezervës së detyruar në lekë gjatë vitit 2010 ka qenë mesatarisht 53.0%, ndërsa peshat mesatare të komponentit të rezervës së detyruar në valutë kanë qenë respektivisht 39.0% për rezervën e detyruar në euro dhe 8.0% për rezervën e detyruar në dollarë amerikanë.

gjatë vitit 2010, përdorimi i mesatarizimit të rezervës së detyruar në lekë duke përdorur 40% të rezervës së detyruar, reflekton një përmirësim të ndjeshëm në krahasim me vitin 2009. Devijimi i gjendjes së llogarisë nga niveli i rezervës së detyruar në fund të periudhës së mbajtjes, është ulur nga një mesatare pozitive prej 0.40 miliardë lekë në vitin 2009, në një mesatare pozitive prej 0.21 miliardë lekë. idealisht shmangia duhet të jetë pozitive afër nivelit zero. Duhet theksuar se, në krahasim me vitet e kaluara, pas kontakteve të vazhdueshme të Bankës së Shqipërisë me bankat e sistemit, vërehet një angazhim më i madh i tyre në drejtim të mirëmenaxhimit të likuiditetit, nëpërmjet instrumentit të rezervës së detyruar.

ecuria e normave të remunerimit të rezervës së detyruar ka pasqyruar ecurinë e normave të interesit





nga të cilat derivohen3. Konkretisht, remunerimi i rezervës së detyruar në lekë ka reflektuar uljen e normës bazë të interesit të Bankës së Shqipërisë, e cila në fundin e muajit korrik 2010 shënoi ulje me 0.25 pikë përqindjeje në 5.00%.

remunerimi i rezervës së detyruar në valutë bazohet në normat bazë të bankave qendrore përkatëse – Bankës Qendrore evropiane dhe rezervës Federale në ShBa, të cilat nuk kanë ndryshuar normat referencë të politikës monetare gjatë vitit 2010.

v.2. aDminiStrimi i reZervëS valutore

v.2.1. ecuria e reZervëS valutore gjatë vitit 2010

gjatë vitit 2010, rezerva valutore bruto, e vlerësuar dhe e raportuar në monedhën euro, është rritur me rreth 262 milionë euro, duke regjistruar vlerën 1,904.90 milionë euro në fund të muajit dhjetor.

Faktorët kryesorë që kanë ndikuar rezervën bruto paraqiten të grupuar si më poshtë:

a. veprimet e ministrisë së Financave, lidhur me llogaritë e saj pranë Bankës së Shqipërisë, kanë patur ndikim pozitiv në shumën 131.29 milionë euro, sipas zërave të mëposhtëm:

• hyrje nga privatizimi dhe të tjera, 100.31 milionë euro;• hyrje nga emetimi i letrave me vlerë në eur, 321.91 milionë euro;• hyrje nga lëvrimi i huave të dhëna nga agjencia ndërkombëtare për

Zhvillim (iDa) etj., në masën 108.74 milionë euro;• transferta 399.67 milionë euro. gjatë vitit 2010, me ministrinë e Financave janë realizuar sërish veprime

swaps. efektet e krijuara në çastin e lidhjes së marrëveshjeve swaps dhe në maturimin e tyre janë pasqyruar në veprimet e shitje/blerjes së valutës.

B. veprimet e bankave të nivelit të dytë kanë patur ndikim pozitiv në shumën 46.21 milionë euro, sipas zërave të mëposhtëm:

• derdhje nga bankat e nivelit të dytë pranë Bankës së Shqipërisë për plotësimin e rezervës së detyruar apo dhe veprime të tjera që lidhen me kapitalin e tyre, 117.93 milionë euro;

• transferta 71.72 milionë euro.

c. veprimet e Bankës së Shqipërisë kanë patur ndikim pozitiv në shumën 0.87 milionë euro, sipas zërave të mëposhtëm:

• blerje të valutës, në shumën 63.60 milionë euro:� Normat e remunerimit të rezervës së detyruar janë 70% të normave referencë për secilën

monedhë.





o nga ministria e Financave, 47.12 milionë euro;o nga bankat e nivelit të dytë, 14.00 milionë euro;o institucione të tjera 2.48 milionë euro.

• të ardhurat e siguruara nga investimi i rezervës valutore llogariten në rreth 33.24 milionë euro. Këto të ardhura përfaqësojnë në pjesën kryesore derdhje në formën e kuponave të letrave me vlerë, në të cilat është investuar rezerva valutore. efekti i rivlerësimit për portofolin, si rrjedhojë e luhatjes së normave të interesit llogaritet në një vlerë negative prej 7.22 milionë eurosh;

• shlyerja e detyrimeve të Bankës së Shqipërisë ndaj Fmn-së, 9.46 milionë euro;

• kryerja e pagesave të lidhura me shërbimin e borxhit të jashtëm për qeverinë shqiptare, 28.37 milionë euro;

• shitje e valutës ministrisë së Financave në shumën 47.05 milionë euro;

• transferta rreth 3.87 milionë euro.

gjatë vitit 2010, luhatjet në kursin e këmbimit të monedhave në përbërje të rezervës valutore kanë ndikuar pozitivisht vlerën e rezervës bruto, duke regjistruar një efekt prej rreth 83.65 milionë euro.

v.2.2. aDminiStrimi i reZervëS valutore, aSPeKte të tjera

Programi i asistencës së Bankës Botërore për qëllime të administrimit të rezervës valutore kaloi në një fazë të re, me miratimin e një marrëveshjeje me afat të pacaktuar në fillim të muajit shtator 2010. objektivat e marrëveshjes së re synojnë konsolidimin e njohurive të fituara nga stafi i Departamentit të operacioneve monetare gjatë viteve të fundit, përmes mbajtjes në kontakt me zhvillimet e reja në fushën e administrimit të portofolit dhe të rreziqeve që hasen gjatë procesit të investimit. gjithashtu Banka Botërore, ndonëse në një shkallë më të reduktuar, do të vijojë të ofrojë asistencë teknike për projekte që do të ndërmerren nga Banka e Shqipërisë në kuadër të procesit të administrimit të rezervës valutore.

gjatë vitit 2010, Banka Botërore ofroi asistencë në fushën ligjore si dhe në përdorimin e instrumenteve të reja të tregut të parasë gjatë investimit të portofolit. Përdorimi i instrumentit të kontratës së të ardhmes mbi kursin e këmbimit të shoqëruar me investimin në një instrument të tregut të parasë (depozitë, letër me vlerë) ishte një alternativë e re për investimin e rezervës valutore në periudhën afatshkurtër. një drejtim tjetër mjaft i rëndësishëm në të cilin u ofrua asistencë, ishte dhe ngritja e funksionit të administrimit të rrezikut operacional për qëllime të administrimit të rezervës valutore dhe përmirësimi i funksionit të kontrollit të brendshëm. në vijim të kësaj asistence të fundit, Departamenti i operacioneve monetare në bashkëpunim me disa departamente të tjera në Bankën e Shqipërisë, ka nisur një proces për ngritjen dhe konsolidimin e funksionit të administrimit të rrezikut operacional gjatë procesit të administrimit të rezervës valutore. Përvoja e krijuar gjatë këtij





procesi në një të ardhme të afërt mund të shtrihet dhe në procese të tjera të zhvilluara në Bankën e Shqipërisë.

rishikimi i rregullores “mbi politikën dhe mënyrën e administrimit të rezervës valutore” si dhe miratimi i rregullores së re “mbi politikën dhe mënyrën e administrimit të arit” përfaqësojnë zhvillimet kryesore gjatë vitit 2010, përsa i takon plotësimit dhe përmirësimit të bazës rregullative. ndryshimet kryesore në rregulloren e parë lidhen pikësëpari me përcaktimin e një shkalle të diferencuar të pranimit të rrezikut të kreditit për qeveritë, të cilat mbartim më pak rrezik dështimi në shlyerjen e borxhit krahasuar me institucionet e tjera të lejuara për investimin e rezervës valutore, dhe më tej me disa ndryshime që shprehin në mënyrë eksplicite mundësitë e investimit të rezervës valutore duke ofruar në të njëjtën kohë më shumë fleksibilitet në përcaktimin e instrumenteve të lejuara për investim. rregullorja e dytë është një shtesë në bazën aktuale rregullative dhe vendos një kornizë formale për zhvillimin e procesit të administrimit të arit monetar në Bankën e Shqipërisë.





“Vulosja e kartëmonedhave u shfaq si fenomen gjatë viteve të pas luftës së ii Botërore, pas proklamimit të qeverisë demokratike Shqiptare, kur filluan të shfaqeshin dhe shenjat e para të inflacionit dhe keqësimi i gjendjes së mjeteve qarkulluese (kartëmonedhave). Kjo gjendje vinte nga pamundësia për të shtypur kartëmonedhë të re dhe për të zëvendësuar atë të emetimit italian që ishte në qarkullim. Në pritje të normalizimit të situatës u mendua që kartëmonedhave në qarkullim t’u vihej një shenjë dalluese, vulë katërkëndëshe me përmasa 52 x �4 mm, ku shkruhej Banka e Shtetit Shqiptar me shqiponjë dykrenore në mes, në të majtë të së cilës valëviten tre pendë.”





vi.1. ecuria e SiStemit BanKar Dhe SuBjeKteve Financiare joBanKa

vi.1.1. ecuria e aKtiveve të SiStemit BanKar Dhe nDërmjetëSimit Financiar

Sektori bankar vijon të mbetet aktori kryesor i ndërmjetësimit financiar në Shqipëri. në fund të vitit 2010, aktivet e tij përfaqësojnë rreth 81% të Produktit të Brendshëm Bruto. gjatë vitit 2010, sistemi bankar ka shënuar një rritje të totalit të aktiveve duke prezantuar një ritëm rritjeje rreth dy herë më të lartë në terma vjetorë. Struktura e aktivit të sistemit bankar vijon të financohet kryesisht nga depozitat e publikut dhe të jetë i përqendruar në aktivitetin e kredidhënies, i cili është i orientuar kryesisht drejt financimit të sektorit privat. në fund të vitit 2010, portofoli i kredisë përbënte rreth 49% të totalit të aktiveve të sektorit bankar.

gjatë vitit 2010, sistemi bankar ka prezantuar rritje të totalit të aktiveve me rreth 104.3 miliardë lekë ose me rreth 12%, duke treguar një përshpejtim të ritmit të rritjes gjatë këtij viti, kundrejt rritjes prej rreth 7% të prezantuar gjatë vitit 2009.

Tabelë 1. Ecuria e totalit të aktiveve të sistemit bankar. treguesit 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010totali i aktiveve (në mld lekë) 373.6 426.4 496.6 624.3 742.9 834.1 886.3 990.6totali i aktiveve/PBB (në %) 53.8 56.8 60.9 70.8 76.8 76.7 77.5 81.0

Burimi: Banka e Shqipërisë.

Si rezultat, veprimtaria bankare ka vijuar të thellojë shkallën e ndërmjetësimit në ekonomi gjatë vitit 2010. Ky ndërmjetësim, duke iu referuar rritjes së totalit të aktiveve të sistemit bankar ndaj Prodhimit të Brendshëm Bruto, ka shënuar një rritje prej 3.5 pikë përqindje gjatë vitit 2010, kundrejt rritjes prej 0.8 pikë përqindje të vitit 2009.

treguesit e përqendrimit gjatë vitit 2010, të paraqitur nëpërmjet indeksit herfindahl, paraqiten në nivele pothuaj të njëjta me ato të tre viteve të fundit duke mbetur ende larg nivelit optimal.

KaPitulli vi. mBiKëQyrja BanKare





treguesit 2005 2006 2007 2008 2009 2010indeksi h (aktivet) 0.21 0.18 0.15 0.15 0.14 0.14indeksi h (depozita) 0.24 0.2 0.17 0.17 0.16 0.15indeksi h (kredia) 0.1 0.11 0.12 0.11 0.11 0.11


• ZhVillimET Në EcuRiNë E KREdiSë Në SiSTEmiN BANKARinvestimet e sistemit bankar, në këndvështrimin e kredive, ndonëse

regjistrojnë ritme më të ulëta rritjeje krahasuar me periudhat e mëparshme, prezantohen me prirje rritëse në terma vjetorë. megjithatë, përkundrejt ritmeve të larta të rritjes së peshës së aktivitetit kredidhënës të sektorit bankar ndaj totalit të aktiveve, gjatë dy viteve të fundit është regjistruar një ngadalësim i këtij ritmi rritës. Perceptimi i një rreziku më të lartë në aktivitetin kreditues është shoqëruar me prirjen e bankave për të rritur vendosjet në institucionet e tjera financiare, kryesisht ato të huaja. megjithatë, ky ngadalësim në prirjen rritëse të kredisë, vlerësohet të jetë i përkohshëm. më konkretisht, niveli i kreditimit të ekonomisë është rritur me 9.07%, ku rritja më e madhe e kredisë është përqendruar në tremujorin e fundit të vitit.

rritja tremujore e kredisë tremujori i tremujori ii tremujori iii tremujori ivnë milionë lekë 8,639.68 11,115.79 3,125.76 18,097.27në përqindje 1.90 2.40 0.70 3.80


Ky zhvillim, ka ndikuar në ecurinë e cilësisë së portofolit të kredisë. në fund të vitit 2010, kreditë me probleme u ngjitën në nivelin 68.5 miliardë lekë, me një rritje prej 21.4 miliardë lekë që prej fundit të vitit 2009. megjithatë, në tremujorin e katërt të vitit 2010, rritja e kredive me probleme ishte 3.4 miliardë lekë, më e ulëta në dy vitet e fundit. në krahasim me muajin nëntor të vitit 2010, në muajin dhjetor 2010 kredia me probleme ka shënuar një rënie me 1.1 miliardë lekë. Si rezultat, për herë të parë në dy vitet e fundit kemi një rënie në treguesin mujor të raportit të kredive me probleme, nga 14.4% në nëntor, në 14.0% në dhjetor të vitit 20101.

gjithashtu vlen të theksohet se ritmi i rritjes së kredisë me probleme gjatë vitit 2010 ka qenë më i ulët sesa ai i një viti më parë. cilësia e portofolit të kredisë ka shënuar rënie si për bizneset, ashtu edhe për individët. raporti i kredive me probleme ndaj tepricës së kredisë për bizneset dhe për individët llogaritet përkatësisht 15.5% dhe 11.7%. gjithashtu, cilësia e portofolit të kredisë sipas monedhës, ka rënë si për portofolin e kredisë në lekë ashtu edhe për atë në valutë. treguesit “kredi me probleme në lekë/tepricës së kredisë në lekë” dhe “kredi me probleme në valutë/tepricës së kredisë në valutë” u llogaritën përkatësisht në nivelet 14.4% dhe 13.7%.

Zëri i dytë me peshën më të madhe ndër aktivet e sektorit bankar është “veprimet me thesarin dhe ndërbankare”2. në fund të vitit, ky zë arrin vlerën

1 Në fund të vitit 2009, raporti i kredive me probleme ndaj totalit të kredisë shënonte 10.48%. 2 Në këtë zë përfshihen: transaksionet që kryejnë bankat me Bankën qendrore (depozita,

rezervë e detyrueshme, operacionet e tregut të hapur), transaksionet me bonot e thesarit, si edhe operacionet midis bankave tregtare - depozita, llogari rrjedhëse, hua etj.

Tabelë 2. indeksi h (herfindahl) i përqendrimit

të aktiveve, depozitave dhe kredisë.

Tabelë �. Rritja tremujore e kredisë gjatë vitit 2010.





prej rreth 296 miliardë lekë dhe përbën rreth 30% të totalit të aktiveve. rritja e peshës ka ardhur si pasojë e rritjes së marrëdhënieve me bankat, institucionet e kreditit dhe institucionet e tjera financiare, nga 6.3% të aktiveve në fundin e vitit 2009 në 9.3% në dhjetorin e vitit 2010.

• EcuRiA E REZulTATiT NETo dhE E TREGuESVE Të RENTABiliTETiT Të SiSTEmiT BANKAR

Performanca e sistemit bankar gjatë vitit 2010, në këndvështrimin e rezultatit neto, prezantohet me ritme të larta rritjeje krahasuar me vitin 2009. rezultati neto i realizuar gjatë vitit 2010 ka qenë rreth 90% më i lartë, ku rritja e aktivitetit bankar ka qenë përcaktuese.

treguesit Dhjetor ‘07 Dhjetor ‘08 Dhjetor ‘09 Dhjetor ‘10rezultati neto (pas tatimit) 9.98 7.33 3.54 6.72


niveli i nim (marzhi neto nga interesat) ka pësuar rritje krahasuar me fundin e vitit 2009, kryesisht si rrjedhojë e rritjes së të ardhurave të aktivitetit dhe rënies së kostove të financimit të aktiveve që sjellin interes.

Tabelë 5. Tregues të përfitueshmërisë nga veprimtaria kryesore në përqindje (kumulative).treguesit Dhjetor ‘07 Dhjetor ’08 Dhjetor‘09 Dhjetor ‘10të ardhura nga interesat/aktive mesatare që sjellin të ardhura(1) 7.72 8.06 8.10 8.11Shpenzime për interesa /aktive mesatare që sjellin të ardhura (2) 3.37 3.94 4.06 3.78marzhi neto nga interesat (nim) {(1)-(2)} 4.35 4.13 4.04 4.32


treguesit e përfitueshmërisë, kthyeshmëria nga aktivet (roa) dhe kapitali (roe) në fund të vitit 2010 u prezantuan gjithashtu me rritje krahasuar me vitin 2009, si rrjedhojë e rritjes së rezultatit neto financiar që evidentoi sistemi bankar.

treguesit Dhjetor ‘07 Dhjetor ‘08 Dhjetor ‘09 Dhjetor ‘10roa 1.48 0.91 0.42 0.72roe 20.32 11.35 4.58 7.58


treguesi i efikasitetit tregon rritje të nivelit të tij krahasuar me vitin e mëparshëm si rrjedhojë e ruajtjes, pothuajse në të njëjtat nivele të shpenzimeve operacionale, ndërkohë që, të ardhurat e veprimtarisë kanë pësuar rritje më të ndjeshme.

Tabelë 4. Rezultati neto në miliardë lekë.

Tabelë 6. Tregues të përfitueshmërisë të sistemit bankar (në përqindje).





• RApoRTi i mjAFTuEShmëRiSë Së KApiTAliT Të SiSTEmiT BANKARraporti i mjaftueshmërisë së kapitalit mbetet në nivele të kënaqshme.

Kapitali aksioner i sistemit është rritur me 8.29 miliardë lekë duke arritur në 93.1 miliardë lekë në dhjetor 2010. Pesha e kapitalit aksioner ndaj pasiveve të sistemit paraqitet në nivelin 9.4%, me një rënie prej 0.2% ndaj vitit të kaluar. raporti i levës financiare është rritur me vetëm 0.2% duke arritur në 10.6%, tregues ky i qëndrueshmërisë së mbështetjes në të njëjtat nivele borxhi për dy vite radhazi.

Tabelë 7. Ecuria e raportit të mjaftueshmërisë së kapitalit për sistemin bankar.treguesit Dhjetor’ 06 Dhjetor’ 07 Dhjetor’08 Dhjetor’09 Dhjetor’10raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit në përqindje 18 17.1 17.2 16.2 15.4


në lidhje me aftësinë paguese, në fund të vitit 2010, sektori bankar shqiptar vlerësohet i mirëkapitalizuar. norma e mjaftueshmërisë së kapitalit, rezultoi në nivelin 15.4%, duke qenë rreth 0.8 pikë përqindjeje më e ulët se në muajin qershor dhe se një vit më parë. niveli minimal i këtij treguesi i përcaktuar nga kuadri rregullativ është 12%. Pavarësisht se niveli i kapitalizimit të sektorit bankar është i mirë, kërkesat për kapital të bankave individuale nevojitet të monitorohen me kujdes.

analizat stress-test tregojnë që sektori bankar, në tërësi, mbetet i qëndrueshëm ndaj goditjeve të ndryshme. megjithatë, ndjeshmëria e bankave të veçanta ndaj këtyre goditjeve është rritur. Për këtë arsye, bankat jo vetëm që duhet të vleresojnë qëndrueshmërinë e tyre ndaj skenarëve të ngjashëm, por nxiten të veprojnë në drejtim të forcimit në vijueshmëri të gjendjes së tyre të kapitalit dhe kontrollit sa më të mirë të rreziqeve të veprimtarisë.

rreziku i kreditit, mbetet rreziku kryesor për sektorin tonë bankar. në përgjigje të situatës së rrezikut të kredisë, sektori bankar ka krijuar fondet e veta rezervë për përballimin e humbjeve të mundshme. në fund të vitit 2010, fondet rezervë për përballimin e rrezikut të kreditit (provigjonet) nga huadhënia për rezidentët, u ngjitën në nivelin 36.1 miliardë lekë, rreth 33% më shumë se niveli i tyre në fund të vitit 2009. raporti i provigjoneve me kredinë me probleme rezultoi në nivelin 52.7% mbi mesataren trevjeçare prej 49.9%. raporti i provigjoneve ndaj totalit të tepricës së kredisë, u ngjit në nivelin 7.4%, krahasuar me 5.4% një vit më parë. gjithashtu, mbulimi me kolateral i portofolit të kredisë me probleme llogaritet në nivelin 79.3% të portofolit të kredisë, nga 78% që llogaritej një gjashtëmujor më parë.

vi.1.2. Zhvillimet në SiStemin Financiar joBanKar

• iNSTiTucioNET FiNANciARE joBANKA3

numri i institucioneve financiare jobanka, të cilat ushtrojnë veprimtarinë

� Të dhënat e institucioneve financiare jobanka i referohen periudhës deri në tremujorin e tretë të vitit 2010.





e tyre në vend arrin në 17, nga 13 që regjistroheshin një vit më parë. Sipas aktiviteteve të licencuara nga Banka e Shqipërisë, këto institucione klasifikohen në:

• institucione që ushtrojnë veprimtarinë financiare të “kredidhënies”; • institucione që ushtrojnë veprimtarinë financiare të “qirasë

financiare”; • institucione që ushtrojnë veprimtarinë financiare të “ofrimit të shërbimit

të pagesave dhe transferimit të parave”; • institucione që ushtrojnë veprimtarinë financiare të “mikrokredisë”; • institucione financiare të licencuara nga Banka e Shqipërisë për

ushtrimin e veprimtarisë financiare të “faktoringut”.

veprimtaria e institucioneve financiare jobanka paraqet zhvillime pozitive lidhur me rritjen e aktiveve, zgjerimin e portofolit të kredisë dhe rritjen e rezultatit financiar. në shtator 2010, këto institucione prezantojnë vlerën prej 30.8 miliardë lekësh ose 3.1% ndaj totalit të aktiveve të sistemit bankar. Krahasuar me dhjetorin 2009, regjistrohet një rritje e totalit të aktiveve të këtyre institucioneve në masën 23.2% e për rrjedhojë dhe e peshës specifike që përbëjnë këto institucione ndaj totalit të aktiveve të sistemit bankar, me 0.3 pikë përqindjeje.

Portofoli i kredive të institucioneve financiare jobanka gjatë tremujorit të tretë të vitit 2010, regjistron vlerën 18.5 miliardë lekë mbi baza bruto duke përbërë kështu, në nivel sistemi, 3.8% të totalit të portofolit të kredisë. Krahasuar me dhjetorin 2009, evidentohet një rritje e portofolit në masën 29.9% ku peshën më të konsiderueshme ndaj totalit të portofolit të kredisë për këto institucione e zënë institucionet e kredidhënies (60.0%), të ndjekura nga institucionet e qirasë financiare (38.8%).

Portofoli i kredisë së këtyre institucioneve, gjatë vitit 2010, ka shfaqur një rritje të raportit të kredisë me probleme ndaj totalit, në 5.6% kundrejt 3.4% që regjistronte në dhjetor 2009.

Performanca e institucioneve financiare jobanka (rezultati neto) ka qenë pozitive por më e ulët se ajo e realizuar gjatë vitit 2009. Përcaktues në ritmet rënëse të këtij rezultati ka qenë reduktimi i të ardhurave nga aktiviteti i institucioneve financiare jobanka shoqëruar me rritjen e shpenzimeve për provigjone.

• ShoqëRiTë E KuRSim-KREdiTiT dhE uNioNET E TyREShoqëritë e kursim-kreditit janë të përfshira si anëtare të dy unioneve: unioni

Shqiptar i Kursim-Kreditit (uShKK) dhe unioni jehona. unionet përbëjnë rreth 0.5% të totalit të aktiveve në nivel sistemi. në dhjetor 2010, totali i aktiveve të unioneve prezanton vlerën 4,614 milionë lekë dhe një rritje prej 16.8% në terma vjetorë. rrjeti i ShKK-ve4 prezantohet me një volum total aktivesh në vlerën 5,091 milionë lekë dhe me një rritje prej 5.8% krahasuar me vitin

4 Rrjeti i Shkk-ve i referohet totalit të ShKK-ve të të dy unioneve: unionit jehona dhe unionit uShKK.





2009. në nivel sistemi, rrjeti i ShKK-ve përbën 0.5% të totalit të aktiveve. Pjesa më e madhe e veprimtarisë së unioneve dhe e rrjetit të ShKK-ve është e orientuar drejt aktivitetit kredidhënës.

Portofoli i kredisë së unioneve dhe rrjetit të ShKK-ve, përbën respektivisht 0.5% dhe 0.9% ndaj totalit të kredisë së sistemit bankar. cilësia e portofolit të kredisë vlerësohet pozitive si për unionet ashtu dhe për rrjetin e ShKK-ve. Pjesa mbizotëruese e portofolit të kredisë përbëhet nga kreditë “standard”, respektivisht 98.8% për unionet dhe 95.8% të portofolit të kredisë për rrjetin e ShKK-ve. Performanca e unioneve nga pikëpamja e rezultatit neto është përmirësuar gjatë vitit 2010, ndërsa performanca e rrjetit të ShKK-ve, edhe pse prezanton një rezultat financiar pozitiv, paraqitet me ritme rënëse krahasuar me fundin e vitit 2009.

vi.1.3. regjiStri i KreDive

viti 2010 mund të cilësohet si një vit i larmishëm për ecurinë e funksionimit të regjistrit të Kredive. në fund të vitit, në një kohë kur shënohen tre vite të funksionimit të tij, janë raportuar të dhënat e pothuajse të gjithë kredimarrësve në republikën e Shqipërisë. Bilanci më i fundit numëron rreth 540.000 kredi të raportuara në total, nga të cilat rreth 260.000 janë kredi aktive.

në fokus të punës për vitin 2010 ishte përfshirja në regjistrin e Kredive si raportuese të të dhënave, edhe e subjekteve jobanka që ushtrojnë aktivitetin e kredidhënies. Duke filluar nga muaji nëntor 2010, pesë subjekte të reja iu shtuan bankave dhe degëve të bankave të huaja si raportuese të regjistrit. më konkretisht:

• Fondi Besa sh.a., • opportunity albania sh.a, • vision Fund albania sh.p.k, • unioni i Shoqërive të Kursim-Kreditit “jehona”, • unioni i Shoqërive të Kursim-Kreditit “unioni Shqiptar i Kursim-Kreditit”.

Përfshirja e subjekteve të reja raportuese në regjistër është shoqëruar me rishikimin e kuadrit rregullativ përkatës. gjithashtu, me qëllim ardhjen në ndihmë të personave me vendbanim në zona të largëta jashtë tiranës, një tjetër risi ishte edhe përfshirja në këtë proces si ndërmjetëse, edhe të pesë degëve të Bankës së Shqipërisë në rrethe. Së fundmi, informacioni i gjeneruar nga regjistri i Kredive i shërben edhe vetë Bankës së Shqipërisë për qëllime analize dhe inspektimi në vend, duke i shërbyer më mirë mbikëqyrjes së orientuar nga rreziku.

vi.1.4. ecuria Dhe mBiKëQyrja e rreZiQeve joKreDi

me hyrjen në fuqi të ndryshimeve organizative, u bë edhe një rikonceptim i fokusit dhe strategjisë së punës për qëllime mbikëqyrëse sipas rreziqeve me të cilat përballet sistemi bankar dhe financiar në vend.





Përveç rrezikut të kredisë, i cili sigurisht meriton vëmendjen e duhur gjatë procesit mbikëqyrës, një sërë rreziqesh të tjera janë të pranishme në sistem, rreziqe të cilat ndiqen dhe mbikëqyren me të njëjtin rigorozitet nga Banka e Shqipërisë.

• mBiKëqyRjA E RREZiKuT Të liKuidiTETiT dhE RREZiqEVE Të TREGuTngjarjet e tregjeve financiare ndërkombëtare në fundin e vitit 2008, të cilat

u manifestuan edhe në sistemin financiar vendas me mungesën e besimit të publikut ndaj sistemit dhe rrjedhjen e depozitave të klientëve nga sistemi bankar, sollën nevojën e intensifikimit të monitorimit të situatës, me qëllim reagimin në kohë nga ana e Bankës së Shqipërisë. në këtë kuadër, realizohen analiza të shpeshta dhe të detajuara, bazuar në një paketë të re informacioni me frekuencë ditore, javore apo mujore. Ky informacion periodik bën të mundur vlerësimin e gjendjes së likuiditetit të bankave si mbi baza individuale ashtu edhe në nivel sistemi.

viti 2010 shfaqet me një situatë të përmirësuar të likuiditetit në sistem, sidomos për sa i përket likuiditetit në valutë, i cili për pjesën më të madhe të bankave të sistemit ka qenë më problematik gjatë vitit 2009. Që nga muaji prill 20095, niveli i depozitave shfaqi ritme edhe më të larta rritjeje në vitin 2010.

një nga treguesit e rëndësishëm, i cili mund të përdoret për të vlerësuar situatën e likuiditetit në sistemin bankar është raporti kredi ndaj depozita. në fund të vitit 2010, ky tregues prezantohet në nivelin 60%, duke shfaqur një rënie prej 5 pikë përqindjeje krahasuar me një vit më parë. Përmirësimi i treguesit ka ardhur si rezultat i rritjes së kredisë me ritme më të ulëta (9%) sesa rritja e depozitave (18%). raporti kredi/depozita për veprimet në valutë ka rezultuar në nivelin 86%, duke qenë rreth 13 pikë përqindje më i ulët se një vit më parë. raporti kredi/depozita në lekë rezultoi 35%, duke qenë përgjithësisht i qëndrueshëm gjatë gjithë vitit.

vitet lekë valutë të gjitha monedhat2006 17 70 382007 22 79 462008 30 104 622009 36 99 652010 35 86 60


hyrja në fuqi në dhjetor 2009 e rregullores së re “Për administrimin e rrezikut të likuiditetit” ndryshoi edhe përkufizimin e aktiveve likuide, duke i

5 Në këtë periudhë filloi rikthimi i depozitave në sistem.

Tabelë 8. Ecuria në vite e treguesit kredi ndaj depozitave në përqindje.





bërë ato më konservatore. Kjo rregullore solli dhe hyrjen në fuqi të limitit rregullator 20% (në total monedhash) për treguesin e aktiveve likuide ndaj pasiveve afatshkurtra deri në një vit. gjatë vitit 2010, ky raport është prezantuar relativisht i qëndrueshëm. në dhjetor 2010, ai rezulton të jetë në nivelin 30.6%, nga ku: 42.9% në lekë, 15.6% në euro dhe 23.9% në dollarë amerikanë.

Për sa i përket rrezikut të kursit të këmbimit, në fund të dhjetorit 2010 pozicioni i hapur neto i sistemit përllogaritej në blerje dhe në terma relativë përbën 5% të kapitalit rregullator të bankave të sistemit. me hyrjen në fuqi në gusht të vitit 2010 të rregullores së re “Për pozicionet e hapura valutore”, ndryshoi disi metodologjia e përllogaritjes së pozicioneve të hapura valutore6.

Kapitali i nevojshëm për të mbuluar rreziqet e tregut përllogaritet në terma relativë 2.1% e kapitalit rregullator për fundin e vitit 2010. norma e përgjithshme e mbulimit me kapital për rreziqet e tregut dhe ato të kredisë për sistemin, rezulton të jetë 126.5% krahasuar me normën rregullatore 100%.

vlerësimi i rreziqeve të veprimtarisë nga analiza stress-test tregon për një ndikim të moderuar të rrezikut të drejtpërdrejtë të kursit të këmbimit, për shkak të vlerës së ulët të pozicionit të hapur në valutë të sektorit bankar. në lidhje me rrezikun e normës së interesit, diferenca midis aktiveve dhe pasiveve të ndjeshme ndaj normës së interesit, tregon për një rrezik të ulët ndaj ndryshimit të normës së interesit për afatet e maturimit deri në tre muaj. rreziku shfaqet më i theksuar për afatet më të gjata të maturimit. megjithatë, analiza stress-test, tregon që ndikimi i këtij rreziku në mjaftueshmërinë e sektorit bankar paraqitet i moderuar.

Për sa i përket rrezikut të likuiditetit, raporti i aktiveve likuide me pasivet afatshkurtra (me maturim deri në një vit) rezultoi në nivelin 30.6%, kundrejt 32.6% një vit më parë. vlera minimale e këtij raporti të përcaktuar në kuadrin rregullativ është 20%. Diferencat midis aktiveve dhe pasiveve sipas strukturave kohore të maturimit7, si për zërat e bilancit, ashtu edhe pas përfshirjes së zërave jashtë bilancit, rezultojnë në vlera negative. megjithatë, këto diferenca mbulohen disa herë nga vlera e aktiveve likuide, duke paraqitur një aftësi të plotë për pagesën e detyrimeve në momentin e maturimit të tyre. Sidoqoftë, raporti kredi/depozita pritet të rritet përsëri në fazën e rigjallërimit të veprimtarisë së kreditimit të sektorit bankar. një formë tjetër e administrimit të nevojave afatshkurtra për likuiditet është huamarrja në tregun ndërbankar ose nga Banka e Shqipërisë. Përgjithësisht, kjo është një huamarrje e kolateralizuar dhe lloji e mjaftueshmëria e aktiveve që mund të shërbejnë si kolateral në këtë rast, është një tjetër element që duhet monitoruar për të vlerësuar aftësinë e bankave për plotësimin e nevojave të tyre për likuiditet në afat të shkurtër.

6 Një pjesë e zërave jashtë bilancit nuk merret më parasysh në përllogaritjen e pozicionit të hapur valutor, ndërkohë që pozicioni në total llogaritet si vlera absolute maksimale e pozicioneve në monedha të ndryshme, për të evituar neutralizimin e pozicioneve të kundërta në monedha të ndryshme.

7 duke supozuar mbajtjen deri në maturim të aktiveve dhe të pasiveve.





vi.1.5. PërPuthShmëria, tranSParenca Dhe luFta KunDër PaStrimit të Parave Dhe Financimit të terroriZmit

Pjesë e rëndësishme e procesit mbikëqyrës përgjatë vitit 2010, kanë qenë edhe çështjet që lidhen me parandalimin e pastrimit të parave, transparencës si dhe ndjekjes së normave mbikëqyrëse. Për qëllimet e sipërpërmendura janë kryer inspektime të plota në vend në dy banka dhe katër subjekte financiare jobanka si dhe dy inspektime të targetuara.

në kuadër të bashkëpunimit me Drejtorinë e Përgjithshme të Parandalimit të Pastrimit të Parave, janë kryer raportime periodike tremujore bazuar në planin e zbatimit të dokumentit strategjik “Për hetimin e krimit financiar” miratuar me vendim të Këshillit të ministrave, nr.1077, datë 27.10.2009 dhe për më tepër, raportimi i një informacioni vjetor mbi zbatimin e këtij dokumenti.

• pëRpuThShmëRiA mE NoRmAT mBiKëqyRëSE në fokus të analizave periodike të kryera gjatë vitit 2010 mbi respektimin

e normave rregullatore mbikëqyrëse nga bankat dhe subjektet jobanka, ka qenë niveli i kapitalizimit të bankave, ekspozimi ndaj rreziqeve të mëdha, rrezikut të likuiditetit etj.

analizat kanë evidentuar që sektori bankar vazhdon të paraqitet i mirëkapitalizuar, megjithëse vërehet ndonjë rast kur banka paraqet rënie të nivelit të kapitalit rregullator.

edhe subjektet financiare jobanka, në përgjithësi, kanë respektuar treguesit rregullatorë. të gjitha subjektet kanë siguruar nivele të mjaftueshme kapitali. Probleme janë shfaqur veçanërisht në respektimin e normave të lejueshme për pozicionet e hapura valutore, ku një pjesë e tyre paraqiten me shkelje të normave rregullative.

• pARANdAlimi i pASTRimiT Të pARAVEnë inspektimet në vend të kryera gjatë vitit 2010 dhe analizat periodike nga

jashtë për çështjet e PPP/PFt në bankat dhe subjektet financiare jobanka, ka rezultuar se subjektet kanë ndërmarrë masa përmirësuese kryesisht në drejtim të:

• ngritjes së strukturave dhe infrastrukturës së nevojshme në funksion të parandalimit të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit;

• hartimit të rregulloreve të brendshme, të cilat marrin parasysh rrezikun e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit duke hartuar politikën “njihe Klientin tënd” ku pjesë e tyre janë edhe çështje të cilat lidhen me zbatimin e ”vigjilencës së Zgjeruar”;

• Zhvillimit të sistemeve, të cilat mundësojnë gjenerimin çdo ditë të të gjitha transaksioneve në para fizike mbi 1.5 mln leK dhe transaksioneve jo në para fizike mbi 6 mln leK si dhe ngritja e moduleve të veçanta,





të cilat funksionojnë në bazë të variablave të përcaktimit të rrezikut apo e një sistemi të centralizuar përgjegjës për grumbullimin e informacionit.

Përgjatë vitit 2010, rekomandimet në bazë të problematikës së rezultuar nga inspektimet e Bankës së Shqipërisë përgjithësisht kanë konsistuar në implementimin e programeve që mundësojnë perceptimin e rrezikut sipas natyrës së aktivitetit, xhiros së biznesit etj; forcimin e vigjilencës së zgjeruar ndaj klientit; raportimin e aktivitetit të dyshimtë si në treguesit sasiorë (numri i ulët i raD) ashtu dhe në treguesit cilësorë (analizimin e tipologjive) etj.

Banka e Shqipërisë në drejtim të rritjes së numrit dhe cilësisë së raportimeve të raD-ve (raportimi i aktiviteteve të Dyshimta) ka sugjeruar ngritjen e një infrastrukture më të gjerë komunikimi midis autoritetit Përgjegjës dhe autoritetit mbikëqyrës. Kjo duhet të intensifikohet në vijim, si me inspektime konkrete të përbashkëta mes autoriteteve dhe të fokusuara në kategorizimin, identifikimin e transaksioneve dhe aktiviteteve të dyshimta, ashtu edhe me trajnime më të shpeshta të subjekteve në drejtim të ndërgjegjësimit të personelit dhe rritjes së profesionalizmit të tyre për të përmirësuar më tej procesin e identifikimit të aktiviteteve të dyshimta.

• TRANSpARENcA NdAj puBliKuTtransparenca dhe publikimi i informacionit, për produktet dhe shërbimet

bankare dhe financiare, të saktë dhe në kohë nga bankat dhe subjektet financiare jobanka, ka qenë në fokus të procesit mbikëqyrës edhe përgjatë gjithë vitit 2010. Kjo është reflektuar si nëpërmjet analizave periodike nga jashtë, ashtu edhe nga inspektimet në vend. Dinamika është diktuar nga zhvillimet dhe problematika që ka shfaqur sistemi financiar pikërisht në këtë periudhë.

në përgjithësi, vërehet një reagim i subjekteve kundrejt rekomandimeve apo edhe kërkesave të Bankës së Shqipërisë në kuadër të krijimit të një tregu bankar transparent dhe më eficient. Këto rekomandime të lidhura me vlerësimin e transparencës, janë rrjedhojë e gjykimit gjatë ekzaminimeve në vend si dhe ankesave të klientëve gjatë vitit 2010. Problematika konsiston kryesisht në publikimin e informacionit në ambientet e bankës, metodologjisë së përllogaritjes së normës efektive të interesit (nei); ndryshimit nga ana e bankave të metodologjisë së përllogaritjes së normës së interesit; gjuhës së përdorur në përmbajtjen kontratave të kredive etj.

një çështje sensitive e ndjekur gjatë vitit të kaluar dhe që do të ketë prioritet në periudhat në vijim është dhe niveli i lartë i komisioneve të aplikuara për produktet dhe shërbimet bankare. Ky fenomen ka qenë objekt diskutimi të hapur edhe nga Banka e Shqipërisë, e cila i ka adresuar bankave ashtu si edhe Shoqatës Shqiptare të Bankave problematikën e vërejtur, kryesisht në lidhje me metodologjitë e caktimit të komisioneve si dhe krahasimin e nivelit të tyre me ato të rajonit. Komunikime të tilla origjinojnë nga analiza të thelluara në Bankën e Shqipërisë për këtë çështje.





Përsa i përket institucioneve financiare jobanka, vihen re përpjekje të kënaqshme për të arritur përputhshmërinë me kërkesat rregullatore përkatëse të Bankës së Shqipërisë. Përmirësime vërehen edhe në kuadrin e publikimit të informacionit. është reduktuar numri i bankave që nuk kanë faqe zyrtare interneti dhe është rritur cilësia e publikimeve të tyre.

vi.1.6. mBiKëQyrja e rreZiKut oPeracional

materializimi i kësaj kategorie rreziku në procesin mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë përbënte një domosdoshmëri që buron nga rekomandimet e marrëveshjes së re të Kapitalit të Komitetit të Bazelit (BaZel ii) dhe praktikat më të mira ndërkombëtare.

gjatë vitit 2010, u hodhën bazat rregullative mbi të cilat do të përqendrohej puna nëpërmjet hartimit të rregullores “Për standardet minimale të administrimit të rrezikut operacional” dhe përcaktimit të një kuadri raportues periodik me të dhënat e bankave në lidhje me këtë kategori rreziku.

më tej, në mesin e vitit 2010, u kryen një sërë inspektimesh të targetuara për të parë konkretisht më nga afër stadin në të cilin ndodhen bankat kryesore të sistemit, në lidhje me menaxhimin e rrezikut operacional. rezultatet tregojnë se shumica e tyre kanë struktura organizative të mirëpërcaktuara dhe politika të miratuara në nivel të lartë drejtues për menaxhimin e rrezikut operacional. Pjesa dërrmuese e bankave përdorin edhe vetëvlerësime në terma sasiorë, si një mjet i rëndësishëm në kuadrin e rrezikut operacional. Shumë banka kanë filluar të evidentojnë të dhëna në lidhje me humbjet operacionale, megjithëse disa prej tyre janë ende në fazë formatimi.

• TEKNoloGjiA E iNFoRmAcioNiT dhE KomuNiKimiTPër sa i përket teknologjisë së informacionit dhe komunikimit të sistemit

bankar, gjatë vitit 2010 bankat kanë aplikuar përmirësime të programeve bazë bankare të përdorura prej tyre. gjatë kësaj periudhe kemi 4 banka, të cilat kanë ndryshuar dhe vendosur në përdorim programet e reja bankare. në nivel sistemi kemi përmirësime ose zhvillime të programeve bankare në përdorim.

vi.2. inSPeKtimet në venD

viti 2010 e gjeti Departamentin e mbikëqyrjes me një strukturë të re organizative e cila synon integrimin e këndvështrimit horizontal të sistemit bankar (sektorët kredi – jokredi) me këndvështrimin vertikal për secilën bankë në veçanti (menaxherët e portofoleve).

gjatë vitit 2010 janë kryer 3 ekzaminime të plota dhe 3 ekzaminime të pjesshme të bankave të nivelit të dytë, si dhe 4 ekzaminime të plota të subjekteve financiare jobanka.





vi.2.1. eKZaminimet e BanKave

gjatë vitit 2010, në sistemin bankar kanë vazhduar të shfaqen efektet e politikave ekspansioniste të kreditimit të viteve të mëparshme, ndikuar edhe nga ngadalësimi i rritjes ekonomike në dy vitet e fundit. gjatë ekzaminimeve të plota e të pjesshme, vëmendje i është kushtuar në radhë të parë cilësisë së portofolit të kredisë dhe praktikave që ndjekin bankat për monitorimin dhe ndjekjen e kredive në vonesë, si dhe masave të marra për rikuperimin e tyre. një rëndësi e veçantë i është kushtuar edhe transparencës së bankave me klientët në procesin e kreditimit, në drejtim të paraqitjes së një informacioni sa më të plotë mbi termat dhe kushtet e kredive. mangësitë kryesore janë evidentuar në drejtim të klasifikimit korrekt të kredive dhe pamjaftueshmërisë së fondeve rezervë të krijuara nga bankat. Shkeljet kryesore të kuadrit ligjor dhe rregullativ janë evidentuar në drejtim të:

• rregullores “Për ekspozimet e mëdha”. është evidentuar tejkalimi i ekspozimit maksimal të lejuar prej 10% ndaj kapitalit rregullator për personat e lidhur me bankën (aksionerët) dhe limitit prej 20% të kapitalit rregullator për një përfitues.

• rregullores “Për administrimin e rrezikut të kredisë” lidhur me klasifikimin korrekt të kredive dhe pamjaftueshmërinë e fondeve rezervë. ekzaminimet kanë kërkuar krijimin e fondeve shtesë për provigjone në shuma që variojnë sipas bankave.

• rregullores ”Për mjaftueshmërinë e kapitalit”. rritja e provigjoneve të kërkuara nga grupet e ekzaminimit ka ndikuar në rillogaritjen e raportit të mjaftueshmërisë së kapitalit, duke rezultuar në tregues me vlerë më të ulët. Përveç kësaj, ndikim më të vogël kanë patur edhe elementë të tjerë si kategorizimi i aktiveve sipas klasave të rrezikut.

• rregullores “mbi transparencën për produktet dhe shërbimet bankare e financiare”. rastet e evidentuara lidhen me mungesën në kontratat e kredive e depozitave të disa prej elementëve të parashikuar në rregullore, paqartësisë së informacionit në materialet promovuese, llogaritjes së normës efektive të interesit, ndryshimit të normës së interesit për kreditë, etj.

• rregullores ”Për veprimtarinë valutore”, lidhur me qëllimin e transfertave dhe dokumentacionin mbështetës.

• rregullores “Për administrimin e rrezikut të likuiditetit” lidhur me respektimin e kufijve të treguesve të likuiditetit dhe ndërtimin e skenarëve për stress test-e.

• rregullores “Për përdorimin e teknologjisë së informacionit dhe komunikimit në subjektet e licencuara nga Banka e Shqipërisë”. rastet e evidentuara lidhen me mënyrën e ndërtimit të profileve të përdoruesve, e cila nuk bazohet gjithmonë në përshkrimin e vendit të punës dhe në disa raste anashkalon parimin e “katër syve”. gjithashtu janë evidentuar mangësi në drejtim të vlerësimit të rrezikut dhe dokumentimit të tij, vlerësimit të shërbimeve të tiK, planit të vazhdimësisë së punës dhe të rikuperimit në rast fatkeqësie, etj. Disa banka gjatë vitit kanë qenë në procesin e përmirësimit / ndryshimit të programeve të tyre bankare. në këto raste është rekomanduar që





gjatë implementimit të tyre të merren masa për respektimin e të gjitha kërkesave të rregullores së mësipërme.

• rregullores “Për funksionimin e regjistrit të Kredive në Bankën e Shqipërisë” lidhur me klauzolën e pëlqimit paraprak që duhet të firmoset nga klienti, saktësinë e informacionit të raportuar sipas skedarëve, etj.

• ligjit “Për Parandalimin e Pastrimit të Parave” lidhur me praninë fizike të klientëve në bankë.

vi.2.2. eKZaminimet e SuBjeKteve joBanKa

ekzaminimet që janë kryer gjatë vitit 2010 në subjektet financiare jobanka kanë patur në fokus vlerësimin e aktivitetit kreditues të tyre, si dhe hapat e ndërmarra për administrimin e rrezikut të kredisë. rëndësi i është kushtuar edhe fushave të tjera si përputhshmërisë, pastrimit të parave, transparencës dhe teknologjisë së informacionit dhe komunikimit. ndër problemet kryesore të evidentuara përmendim:

• Përkeqësimin e portofolit të kredisë për subjektet që zhvillojnë aktivitet huadhënieje. në këtë kuadër është rekomanduar forcimi i strukturave përgjegjëse për ndjekjen dhe mbledhjen e kredive.

• mosrespektimin e kuadrit të brendshëm rregullativ. Problemet shfaqen kryesisht në drejtim të respektimit të limitit dhe aprovimit të transaksioneve nga Këshilli Drejtues, monitorimit të vazhdueshëm të tyre, procesit të ristrukturimit, kategorive të klasifikimit të portofolit, nivelit përkatës të provigjoneve, si edhe bllokimit të kolateraleve. gjithashtu, subjektet duhet të rishikojnë dhe të përditësojnë manualet e kredisë, në përputhje me kërkesat rregullative të Bankës së Shqipërisë.

• Shkeljen e limiteve rregullatore për pozicionet e hapura valutore. Subjekteve u është kërkuar të paraqesin metodologjitë dhe zgjidhjet e përshtatshme me qëllim respektimin e normave rregullatore në lidhje me pozicionet e hapura valutore.

• transparencën jo të plotë lidhur me informacionin paraprak mbi kushtet e kredisë, duke përfshirë ndër të tjera edhe normën nominale vjetore të interesit; informacion jo të plotë në lidhje me rrezikun e huamarrjes në valutë, kushtet e llogaritjes dhe ndryshimit të normave të interesit dhe metodologjitë e përdorura për llogaritjen e tyre. mangësi shfaqen edhe gjatë llogaritjes, publikimit dhe raportimit të normës efektive të interesit dhe plotësimit të kontratave me elementët e përcaktuar në rregulloren “mbi transparencën për produktet dhe shërbimet bankare dhe financiare” të Bankës së Shqipërisë.

• tejkalimi i limiteve të lejuara për ekspozimet e mëdha. Për rastet e evidentuara është kërkuar të merren masa për sjelljen në normë të ekspozimit.

• mosrespektimin e rregullores “Për normat e mbikëqyrjes së subjekteve jobanka që ushtrojnë veprimtari financiare”.

• mangësi në zbatimin e ligjit “Për kontabilitetin dhe pasqyrat financiare”.





• Zgjerimin e fushës së kontrollit të auditit të Brendshëm me verifikimin e përputhshmërisë me kërkesat e akteve ligjore e nënligjore të Bankës së Shqipërisë.

• Përdorimin e teknologjisë së informacionit dhe Komunikimit, ku subjekteve u është kërkuar të hartojnë politikat, procedurat dhe standardet teknologjike sipas kërkesave rregullative të Bankës së Shqipërisë.

vi.3. licencimi Dhe KuaDri rregullativ

vi.3.1. licencimi

Procesi i licencimit, si pjesë e mbikëqyrjes bankare, gjatë vitit 2010 ka përballuar një volum të konsiderueshëm praktikash të cilat lidhen me licencime të reja, revokime licencash, miratime paraprake, njoftime të subjekteve etj. Ky proces ka konsistuar kryesisht në:

• miratime paraprake për shtesë veprimtarie në aneksin e licencës së bankave. Bankat në zbatim të strategjive të tyre për zgjerim të veprimtarive, krahas degëve dhe agjencive të reja, kërkojnë shtim të veprimtarive të tjera të papërfshira në aneksin e licencave, si dhe të produkteve të reja bankare. Banka e Shqipërisë në vitin 2010 dha miratimin për kryerje të veprimtarive shtesë për shtatë banka. Këto shtesa konsistojnë kryesisht në veprimtarinë:

a) e faktoringut dhe financimit të transaksioneve tregtare;b) e tregtimit të letrave me vlerë të transferueshme, të instrumenteve

të tjera të negociueshme dhe të aktiveve financiare, duke përfshirë veprimet me arin;

c) e emetimit të të gjitha llojeve të letrave me vlerë, duke përfshirë nënshkrimin dhe vendosjen si agjent (si publik, ashtu edhe privat) dhe kryerjen e shërbimeve lidhur me këto emetime;

d) e ndërmjetësimit për transaksionet monetare për kompensimin dhe administrimin e aktiveve të tilla si administrimi i parave dhe i portofolit, administrimi i fondeve, marrja në kujdestari, shërbimet depozituese dhe të besimit;

e) e shërbimit për kompensimin dhe shlyerjen e pagesave të aktiveve financiare, duke përfshirë letrat me vlerë, produktet derivative dhe instrumente të tjera të negociueshme, etj.

• miratimin e kërkesave të tre bankave për përdorimin e produkteve e-banking, të tilla si produktet e internet banking, të sms banking, të kartave elektronike bankare, të shërbimit të atm-ve dhe të PoS-eve.

• miratime të ndryshimeve në strukturën e aksionerëve për bankat dhe subjektet financiare jobanka.





Tabelë 9. Treguesit e shtrirjes së rrjetit të bankave në fund të vitit 2009.

nr. Bankat nr. i degëve brenda vendit nr. i agjencive nr. i degëve

jashtë Shqipërisënr. i degëve e

agjencive1 Banka raiffeisen 102 1022 Banka Kombëtare tregtare 27 29 2 583 Banka e Bashkuar e Shqipërisë 4 2 64 Banka veneto (ish-Banka italiane e Zhvillimit) 8 85 Banka e tiranës 43 4 476 Dega e Bankës Kombëtare të greqisë 5 25 307 Banka ndërkombëtare tregtare 8 88 Dega e Bankës alfa 48 489 Banka intesa Sanpaolo, Shqipëri 19 14 4 3710 Banka Procredit 30 15 4511 Banka emporiki 13 10 2312 Banka e Kreditit të Shqipërisë 1 2 313 Banka credins 27 6 3314 Banka Popullore 42 4215 Banka union 15 16 3116 Banka e Parë e investimeve 5 4 9

totali 398 126 6 530Burimi: Banka e Shqipërisë.

• miratime paraprake për zgjerimin e rrjetit të bankave. Zgjerimi i rrjetit të degëve dhe agjencive bankare brenda vendit vazhdoi edhe përgjatë vitit 2010. Kështu, filluan veprimtarinë 23 degë dhe agjenci bankare, ndërkohë që bankat gjatë këtij viti kanë njoftuar për mbyllje të aktivitetit të 21 degëve të tyre, kjo si efekt i riorganizimit të rrjetit të tyre. në fund të vitit, numri i përgjithshëm i degëve dhe agjencive të bankave të hapura brenda dhe jashtë territorit të republikës së Shqipërisë arriti në 5318 nga 530 që ishin në fundvitin 2009.

Tabelë 10. Treguesit e shtrirjes së rrjetit të bankave në fund të vitit 2010.

nr. Bankat nr. i degëve brenda vendit

nr. i agjencive

nr. i degëve jashtë Shqipërisë

nr. i degëve e agjencive

1 Banka raiffeisen 103 1032 Banka Kombëtare tregtare 27 31 1* 593 Banka e Bashkuar e Shqipërisë 4 2 64 Banka veneto 8 85 Banka e tiranës 49 3 526 Dega e Bankës Kombëtare të greqisë 5 25 307 Banka ndërkombëtare tregtare 9 98 Dega e Bankës alfa 48 489 Banka intesa Sanpaolo, Shqipëri 17 14 1 3210 Banka Procredit 25 17 4211 Banka emporiki 13 11 2412 Banka e Kreditit të Shqipërisë 1 2 313 Banka credins 28 6 3414 Banka Societe generale albania (ish-Banka Popullore) 42 4215 Banka union 15 15 3016 Banka e Parë e investimeve 5 4 9

totali 399 130 2 531*) është saktësuar numri i degëve të Bankës Kombëtare Tregtare jashtë Shqipërisë. Kjo Bankë ka

një degë në Republikën e Kosovës, e cila e zhvillon aktivitetin e saj nëpërmjet 15 njësive të shpërndara në të gjithë territorin e Kosovës.


8 pas saktësimit të numrit të degëve që operojnë jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë, numri total i degëve dhe agjencive të bankave, brenda dhe jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë në fund të vitit 2010 është 5�1.


1�0 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1�1



• miratimin e 53 kërkesave për miratimin e administratorëve të emëruar nga bankat dhe subjektet financiare jobanka, si kërkesë e ligjit “Për bankat në republikën e Shqipërisë”. Këto miratime paraprake të administratorëve konsistojnë kryesisht në:

- emërime të administratorëve për efekt të lëvizjeve të ndryshme në varësi të strukturave organizative të bankave, lëvizje paralele apo emërime te reja,

- pozicione të reja si efekt i krijimit të strukturave të reja në banka, - emërime të reja si rezultat i vendosjes në drejtimin e bankave të

përfaqësuesve të aksionerëve të tyre.

në rastet e miratuara të administratorëve të bankave, 12 prej tyre janë për anëtarë të këshillit drejtues të bankës, 5 raste janë për anëtarë të komitetit të kontrollit, 6 raste janë për drejtor të përgjithshëm / ekzekutiv, 2 raste janë për zëvendësdrejtorë të përgjithshëm, 28 raste janë për drejtorë departamentesh / divizionesh / drejtorish.

në fund të vitit 2010, në republikën e Shqipërisë operuan 16 banka, nga të cilat 2 janë degë të bankave të huaja. gjatë vitit që u mbyll, nuk ka patur kërkesë për licencim të ndonjë banke të re.

• Krijimi dhe licencimi i subjekteve financiare jobanka. Katër ishin licencat e reja që u dhanë nga Banka e Shqipërisë për subjekte financiare jobanka në përgjigje të aplikimit të tyre për kryerjen e veprimtarive financiare (të tilla si: kredidhënia, qiraja financiare, mikrokredia dhe faktoringu) si dhe plotësimit të kërkesave rregullative, ndërkohë që evidentohet një tendencë për krijimin e subjekteve financiare që ofrojnë shërbimin e pagesave dhe të transferimit të parave nëpërmjet telefonisë celulare.

• licencimi i zyrave të këmbimit valutor dhe revokime licencash. në vitin 2010 u dhanë 66 licenca të reja për zyra të këmbimit valutor, ndërkohë që u revokuan 3 licenca të tilla. gjithashtu, në zbatim të kërkesave të rregullores “Për licencimin, organizimin, veprimtarinë dhe mbikëqyrjen e zyrave të këmbimit valutor” u miratua edhe veprimtaria shtesë për 52 zyra të këmbimit valutor që punojnë si agjentë për transferimin e parave për llogari të një subjekti financiar jobankë. në fund të vitit 2010, në tregun e këmbimit valutor operojnë 284 zyra.

• licencimi i shoqërive të kursim-kreditit dhe revokime licencash. gjatë vitit 2010 u licencuan 4 shoqëri të reja të kursim-kreditit dhe iu revokua licenca 13 shoqërive si rezultat i bashkimit me një shoqëri ekzistuese, duke e çuar në 126 numrin e shoqërive të kursim kreditit dhe në 2 atë të unioneve të tyre.

• Po kështu, në mbështetje të kërkesave të rregullores “Për licencimin dhe ushtrimin e veprimtarisë nga subjektet financiare jobanka”, miratuar me vendimin nr. 11, datë 25.02.2009 të Këshillit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë, vazhdoi procesi i miratimit të agjentëve që veprojnë në emër dhe për llogari të një subjekti financiar jobankë të licencuar nga Banka e Shqipërisë. Konkretisht u miratuan 102 agjentë që kryejnë veprimtarinë e transferimit të parave për llogari të subjekteve financiare jobanka.





Tabelë 11. lista e subjekteve të licencuara nga Banka e Shqipërisë.nr Subjektet 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 20101 Banka dhe degë të bankave të huaja 14 15 16 17 17 18 16 16 162 Subjekte financiare jobanka 5 7 7 7 6 6 7 13 173 Zyra të këmbimit valutor 58 58 54 58 60 112 189 221 2844 Shoqëri të kursim -kreditit 113 131 130 131 125 130 133 135 1265 unione të shoqërive të kursim-kreditit 2 2 2 2 2 2 2 2 2


vi.3.2. KuaDri rregullativ

viti 2010 finalizoi hartimin e disa rregulloreve të reja dhe njohu ndryshime në disa rregullore të tjera të mbikëqyrjes bankare. Ky proces ka synuar në vazhdimësi përshtatjen me standardet e Komitetit të Bazelit dhe direktivat e Bashkimit evropian, duke konsideruar praktikat më të mira në fushën e rregullimit dhe zhvillimet në sistemin bankar shqiptar.

akte të reja rregullative dhe ndryshime me rëndësi në aktet në fuqi për mbikëqyrjen bankare të miratuara gjatë këtij viti janë:

• rregullorja “Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve financiare jobanka”, e cila përcakton rregullat për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve financiare jobanka, duke dalluar në veçanti rregullat për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e institucioneve financiare të mikrokredisë dhe të atyre që zhvillojnë veprimtarinë e qirasë financiare në vend.

• rregullorja “Për përcaktimin e nivelit të vendimmarrjes në mbikëqyrjen e veprimtarive bankare dhe financiare”, e cila përcakton nivelin e ushtrimit të kompetencave të organeve drejtuese të Bankës së Shqipërisë në procesin e vendimmarrjes në lidhje me funksionin mbikëqyrës të saj.

• rregullorja “Për administrimin e rrezikut nga pozicionet e hapura valutore”, e cila përcakton rregullat dhe kriteret për llogaritjen, mbikëqyrjen dhe raportimin e pozicioneve të hapura valutore të bankës, me qëllim administrimin e rrezikut të kursit të këmbimit.

• manuali “Për kujdestarinë dhe likuidimin e bankave”, i cili përcakton procedurat dhe veprimet për realizimin e procesit të kujdestarisë dhe likuidimit, duke plotësuar kuadrin e veprimit të autoritetit në rastet e vendosjes në kujdestari/likuidim të bankës ose degës së bankës së huaj.

• Disa shtesa dhe ndryshime u realizuan respektivisht në:

- rregulloren “Për mbikëqyrjen e shoqërive të kursim-kreditit dhe të unioneve të tyre”, të cilat heqin kufizimet për kredinë e akorduar me afat mbi 3 vjet dhe kufizojnë kredinë me afat mbi 5 vjet në lidhje me nivele të caktuara të kapitalit, të depozitave ose të detyrimeve, duke krijuar ndërkohë hapësira për kredidhënien afatgjatë, me qëllim nxitjen e kreditimit të investimeve;

- në rregulloren “Për administrimin e rrezikut nga ekspozimet e mëdha të


1�2 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë 1��



bankave”, të cilat synuan zbutjen e lehtësimin e masave të marra nga autoriteti në periudhën e krizës financiare botërore për administrimin e rrezikut të përqendrimit;

- në rregulloren “Për raportin e mjaftueshmërisë së kapitalit” dhe një ndryshim në rregulloren “Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve financiare jobanka”, të cilat lidhen me listën e vendeve të oecD-së të aplikueshme në kundërpartitë ndaj të cilave ekspozohen bankat dhe subjektet financiare jobanka.





vii.1. Zhvillimet në SiStemin e PageSave

nxitja dhe mbështetja për mirëfunksionimin e sistemit të brendshëm të pagesave në Shqipëri është një nga objektivat dhe detyrat kryesore të Bankës së Shqipërisë. Për të përmbushur këtë detyrë, Banka e Shqipërisë zbaton të paktën tre përqasje të ndryshme: (i) luan rol operacional në ofrimin e sistemeve, (ii) kryen veprimtari mbikëqyrëse mbi sistemet, dhe (iii) vepron si katalizator/reformator për sistemin kombëtar të pagesave. Këto përqasje janë plotësuese të njëra-tjetrës, duke bashkëvepruar ndërmjet tyre.

vii.1.1. tregueS StatiStiKorë të SiStemit të PageSave gjatë vitit 2010

në republikën e Shqipërisë, klerimi dhe shlyerja e pagesave ndërmjet bankave, në monedhën kombëtare lek, realizohet nëpërmjet dy sistemeve të pagesave: “Sistemi i shlyerjes së pagesave ndërbankare me vlerë të madhe - aiPS” dhe “Sistemi i klerimit të pagesave me vlerë të vogël – aech”. të dy sistemet e pagesave administrohen dhe operohen nga Banka e Shqipërisë, në rolin e saj operacional në ofrimin e infrastrukturës së tregut. në fund të vitit 2010, të gjitha bankat e licencuara nga Banka e Shqipërisë janë pjesëmarrëse të drejtpërdrejta për shlyerje në sistemin aiPS, nga të cilat, 15 banka janë gjithashtu pjesëmarrëse të drejtpërdrejta në sistemin aech1.

• SiSTEmi i ShlyERjES Së pAGESAVE NdëRBANKARE mE VlERë Të mAdhE - AipS

gjatë vitit 2010, sistemet e pagesave kanë reflektuar siguri dhe eficiencë, karakteristika të domosdoshme për funksionimin normal të tyre. një volum prej 80,356 transaksionesh u shlye në sistemin aiPS gjatë vitit 2010, me një vlerë totale të likuiditetit të qarkulluar në sistem prej 4,437 miliardë lekësh. Kundrejt vitit 2009, volumi i transaksioneve të shlyera gjatë vitit 2010, rezulton të jetë rritur me 44%, ndërkohë që vlera e transaksioneve të shlyera është ulur me 6%. ndikim të ndjeshëm në vlerën e transaksioneve të shlyera në sistem gjatë vitit 2010, ka patur reduktimi i transaksioneve të Bankës së Shqipërisë në letrat me vlerë në lekë të qeverisë.

1 Gjatë vitit 2010, Banka e Shqipërisë ka përfunduar procedurat dhe testimet e nevojshme për anëtarësimin e Bankës Veneto në sistemin AEch. duke filluar nga muaji shkurt 2011, procedurat për anëtarësimin e Bankës Veneto kanë përfunduar, duke bërë që të gjitha bankat që operojnë në Shqipëri, të jenë pjesëmarrëse të drejtpërdrejta në sistemin e klerimit të pagesave me vlerë të vogël AEch.

KaPitulli vii. aKtivitete të tjera të BanKëS Së ShQiPëriSë





Sistemi aiPS 2007 2008 2009 2010numri i transaksioneve 45,480 56,717 55,701 80,356vlera e transaksioneve (miliardë lekë) 3,745 5,146 4,718 4,437vlera mesatare për transaksion (milionë lekë) 82 91 85 55


një pasqyrë më e detajuar e llojeve të transaksioneve të procesuara dhe të shlyera në sistemin aiPS gjatë vitit 2010, si dhe pesha e tyre ndaj totalit të aktivitetit, paraqitet në tabelën në vijim. nga transaksionet e procesuara dhe të shlyera në sistemin aiPS gjatë vitit 2010, rreth 68% të volumit të transaksioneve e zënë pagesat që pjesëmarrësit shlyejnë me njëri-tjetrin për llogari të klientëve të tyre, me një rritje prej 85% krahasuar me të njëjtin tregues për vitin 2009. Kjo rritje është rrjedhojë e projektit për automatizimin e pagesave të thesarit nga ministria e Financave, duke zënë një peshë prej 50% në numër dhe 31% në vlerë, kundrejt totalit të pagesave të klientëve në sistemin aiPS.

volum vlerë (miliardë lekë)

lloji i transaksioneve ne aiPS numri i transaksioneve

Peshë relative

vlerë absolute

Peshë relative

transaksione/instrumente financiare të BSh 2,758 3.4 % 2,130 48 %transferta cash për/nga emisioni 8,770 10.9 % 219 4.9 %Pagesa ndërbankare (mt202) 8,084 10.1 % 833 18.8 %Pagesa për klientët (mt103) 54,454 67.8 % 729 16.5 %Shleyrje neto për sistemet e klerimit 6,290 7.8 % 526 11.8 %totali 80,356 100 % 4,437 100 %


referuar vlerës së transaksioneve të shlyera në aiPS, qarkullimin më të lartë të likuiditetit, rreth 48% ndaj totalit, e zënë transaksionet e iniciuara nga Banka e Shqipërisë, për përmbushjen e objektivave të saj ligjorë kundrejt një peshe prej 57% që zinte në vitin 2009. rënia në vlerën e likuiditetit të qarkulluar në sistemin aiPS gjatë vitit 2010, për transaksionet e iniciuara nga Banka e Shqipërisë, kryesisht është rezultat i reduktimit të transaksioneve të Bankës së Shqipërisë në letrat me vlerë të qeverisë. në zërin “shlyerje neto për sistemet e klerimit” përfshihen transaksionet për shlyerje neto të rezultateve nga sistemet e klerimit, si: klerimi i pagesave me vlerë të vogël në sistemin aech, klerimi i çeqeve bankare dhe personale në lekë, shlyerjet neto për emetimin/maturimin e letrave me vlerë të qeverisë dhe shlyerjet neto të rezultateve të pagesave në lekë me karta viSa dhe mastercard, shërbime për të cilat Banka e Shqipërisë luan rolin e agjentit shlyerës.

treguesi i përqendrimit reflekton peshën që zënë 4 bankat më aktive në sistemin aiPS, kundrejt totalit të aktivitetit në këtë sistem. Siç shihet dhe nga tabela 3, gjatë vitit 2010 Banka e Shqipërisë (përfshirë pagesat e thesarit) ka iniciuar rreth 50% në numër dhe 54% në vlerë të transaksioneve, kundrejt totalit të aktivitetit në sistemin aiPS.

Tabelë 1. Ecuria e transaksioneve në sistemin AipS për

periudhën 2007-2010.

Tabelë 2. llojet e transaksioneve në

sistemin AipS.





volum transaksionesh vlerë transaksionesh (miliardë lekë)Sistemi aiPS Peshë/totalit Peshë/totalit4 banka 23 % 39 %12 bankat e tjera 27 % 15 %Banka e Shqipërisë 50 % 54 %totali (vlerë absolute) 80,356 4,437


Përdorimi i kredisë brenda ditës (ilF) është një instrument eficient që bankat pjesëmarrëse në sistemin aiPS mund ta përdorin për menaxhimin e likuiditetit gjatë aktivitetit operacional brenda ditës. Krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, vërehet një rritje në numrin e kredive të disbursuara (përdorimit të ilF-ve) në masën 34%, ndërkohë që ka rënë me 37% vlera e likuiditetit brenda ditës të disbursuar gjatë kësaj periudhe, duke reflektuar nevoja më të pakta për likuiditet nga ana e bankave që përmbushin kushtet për garantimin e likuiditetit shtesë. rënia në vlerën e kredisë brenda ditës të disbursuar, kryesisht, është rezultat i ndryshimit të politikës së Bankës së Shqipërisë për rritjen e limitit (nga 20% në 40%) të përdorimit të rezervës së detyruar në lekë nga bankat për nevoja likuiditeti gjatë ditës, me qëllim garantimin e vijueshmërisë normale të funksionimit të sistemit aiPS.

Kredi brenda ditës (ilF) 2007 2008 2009 2010numri i transaksioneve 675 579 207 278vlera e transaksioneve (miliardë lekë) 218 221 121 75vlera mesatare e transaksionit (milionë lekë) 322 382 582 270


Shpërndarja e nevojave për likuiditet brenda ditës të pjesëmarrësve në sistemin aiPS, gjatë gjithë vitit 2010, pasqyrohet në grafikun në vijim. vërehet se muaji korrik rezulton si periudha me kërkesa më të mëdha për likuiditet, periudhë në të cilën Banka e Shqipërisë ka disbursuar rreth 26% të vlerës së kredisë së disbursuar gjatë gjithë vitit.

• SiSTEmi i KlERimiT Të pAGESAVE mE VlERë Të VoGël - AEch

në sistemin aech procesohen dhe klerohen pagesat e klientëve me vlerë nën 1 milion lekë. një total prej 332,777 urdhërpagesash u kleruan në sistemin aech gjatë vitit 2010, me një vlerë mesatare për transaksion të shlyer prej 130 mijë lekë. mesatarisht, çdo ditë në sistemin aech janë procesuar rreth 1,330 pagesa, me një vlerë mesatare ditore prej 176 milionë lekë. Kundrejt vitit 2009, volumi i pagesave të kleruara gjatë vitit 2010, rezulton të jetë rritur rreth 225%, ndërkohë që vlera e transaksioneve të kleruara është rritur me 185%.

Tabelë �. Treguesit e përqendrimit për sistemin AipS.

Tabelë 4. Kredia brenda ditës për pjesëmarrësit në sistemin AipS.





Sistemi aech 2007 2008 2009 2010numri i transaksioneve 71,857 113,682 102,304 332,777vlera e transaksioneve (miliardë lekë) 12.01 17.61 15.46 43.98vlera mesatare për transaksion (milionë lekë) 0.17 0.15 0.15 0.13


Siç vihet re nga tabela, ka patur një rritje të konsiderueshme të numrit të urdhërpagesave të procesuara në sistemin aech, kundrejt aktivitetit të viteve të kaluara. Kjo rritje vjen si rrjedhojë e finalizimit të projektit (mars 2010) për automatizimin e pagesave ndërmjet Sistemit të thesarit amoFtS pranë ministrisë së Financave dhe sistemeve të pagesave aiPS dhe aech pranë Bankës së Shqipërisë.

gjatë periudhës dhjetëmujore të funksionimit të ndërfaqes elektronike midis sistemeve, u mundësua ekzekutimi i një fluksi të lartë pagesash, të iniciuara nga ministria e Financave në favor të klientëve përfitues pranë bankave pjesëmarrëse në sistem, duke përbërë rreth 74% të volumit dhe 71% të vlerës vjetore të pagesave në sistemin aech.

treguesi i përqendrimit reflekton peshën që zënë 4 bankat më aktive në sistemin aech (përfshirë Bankën e Shqipërisë si pjesëmarrëse në sistem), kundrejt totalit të aktivitetit në këtë sistem.

volum transaksionesh vlerë transaksionesh (miliardë lekë)Sistemi aech Peshë/totalit Peshë/totalit4 banka 14 % 15 %12 bankat e tjera 12 % 14 %ministria e Financave (thesari) 74 % 71 %totali (vlerë absolute) 332,777 43.98


Pagesat e kleruara në sistemin aech, procesohen në dy seksione gjatë ditës së punës (seksioni 1 - nga ora 09.00 deri në 11.00, dhe seksioni 2 - nga ora 12.00 deri në 14.30). Pas përfundimit të secilit seksion, pagesat shlyhen për rezultat neto në sistemin aiPS.

Seksioni vitiSistemi aech i ii 2010numri i transaksioneve 162,167 170,610 332,777vlera e transaksioneve (miliardë lekë) 22.17 21.81 43.98vlera mesatare për transaksion (milionë lekë) 0.136 0.128 0.13


vii.1.2. inStrumentet e PageSave

nga raportimet e bankave rezulton se në fund të vitit 2010, numri total i llogarive bankare të klientëve, të vlefshme për të kryer pagesa në lekë apo në

Tabelë 5. Ecuria e aktivitetit në sistemin AEch për periudhën

2007-2010.

Tabelë 6. Treguesit e përqendrimit për sistemin

AEch.

Tabelë 7. Shpërndarja e pagesave në sistemin

AEch sipas seksioneve të klerimit gjatë vitit 2010.





valutë të huaj, është rreth 2.5 milionë llogari klientësh, me një rritje prej 17% krahasuar me fundin e vitit 2009. rreth 91% e totalit të llogarive janë llogari individuale dhe mbi 99% e totalit të llogarive i përkasin klientëve rezidentë.

Tabelë 8. Numri i llogarive të klientëve në sistemin bankar, në �1 dhjetor 2010.

Përshkrimi i llogarisëtotali i llogarive të klientëve të aksesueshme nga interneti2008 2009 2010 2008 2009 2010

llogaritë e klientëve (1+2) 1,573,830 2,086,143 2,446,495 11,108 15,034 27,3681-llogari të rezidentëve (a+b) (%) 99% 99% 99% 97% 97% 97% a - individuale (%) 91% 92% 93% 65% 66% 69% b - kompani (%) 9% 8% 7% 35% 34% 31%2-llogari të jorezidentëve (c+d) (%) 1% 1% 1% 3% 3% 3% c - individuale (%) 96% 94% 93% 88% 80% 78% d - kompani (%) 4% 6% 7% 12% 20% 22%

Burimi: Banka e Shqipërisë (Raportimet e bankave sipas “metodologjisë për raportimin e instrumenteve të pagesave”).

nga totali i llogarive të klientëve në fund të vitit 2010, rreth 27 mijë llogari janë të aksesueshme online nga interneti për të kryer pagesa apo për të kontrolluar gjendjen e llogarisë, duke shënuar një rritje prej 82% në krahasim me fundin e vitit 2009. Pavarësisht rritjes së ndjeshme të këtij treguesi gjatë vitit 2010, niveli i aksesueshmërisë online të llogarive bankare nga klientët vazhdon të mbetet ende në nivele shumë të ulëta. referuar raportimeve nga bankat gjatë vitit 2010, grafiku 2 në vijim reflekton peshën e transaksioneve të klientëve në sistemin bankar, sipas llojit të transaksionit (cash/jo-cash).

nga tabela 9 në vijim vërehet se pagesat në monedhën kombëtare zënë një peshë prej 86% në volum dhe 54% në vlerë, kundrejt totalit të pagesave të klientëve. gjithashtu, vihet re se pagesat e klientëve vazhdojnë të dominojnë në formë letër (rreth 80%), përkundrejt një rritjeje të moderuar të pagesave në formë elektronike (rreth 9%).





Tabelë 9. pesha e pagesave të klientëve në sistemin bankar sipas instrumentit të pagesës.

Shërbime pagesash për klientët Pagesa në lekë Pagesa në valutë totali i pagesave

1 janar - 31 dhjetor 2010 numër vlerë(miliardë lekë) numër vlerë

(miliardë lekë) numër vlerë(miliardë lekë)

i. transferta kreditimi të klientëve nga të cilat: 81.6% 95.1% 78.2% 93.3% 81% 94%

1. transfertë krediti formë letër 97.8% 97.4% 94.3% 96.8% 97% 97%2. transfertë krediti “e-banking” 2.2% 2.6% 5.7% 3.2% 3% 3%ii. Pagesa me karta në PoS nga të cilat: 5.8% 0.2% 15.5% 0.3% 7% 0%

1. Pagesa me karta debiti 63.5% 48.8% 55.6% 37.1% 61% 42%2. Pagesa me karta krediti 36.5% 51.2% 44.4% 62.9% 39% 58%iii. Debitimi Direkt 12.0% 2.3% 4% 5.0% 11% 4%iv. çeqe 0.7% 2.4% 2.3% 1.5% 1% 2%totali i Pagesave (i+ii+iii+iv) 6,327,342 1,825 1,049,697 1,573 7,377,039 3,398


në fund të vitit 2010, në republikën e Shqipërisë operojnë 16 banka, të cilat ofrojnë shërbime pagesash në 529 degë/agjenci bankare në të gjithë vendin. aktualisht, janë 14 bankat e licencuara si emetuese kartash, që ofrojnë shërbimin e tërheqjes cash nga bankomatet (pajisjet atm). nga bankat që emetojnë karta, vetëm 7 banka janë njëkohësisht të licencuara edhe si pranuese kartash, duke ofruar shërbimin e pranimit të pagesave me karta në pikat e shitjeve, nëpërmjet pajisjeve PoS të vendosura në dyqane, restorante, hotele apo dhe në qendra tregtare.

Përshkrimi 2008 2009 2010makina atm (Automated Teller machines) prej të cilave: 642 741 771

1 - atm me funksion tërheqje cash 642 741 7712 - atm me funksion urdhër-transferta 59 66 623 - atm me funksion depozitim cash 73 74 84terminale PoS (Point of Sale) prej të cilave: 2,953 4,370 4,9031- terminale PoS me funksion tërheqje cash 907 1,290 1112- terminale pagesash eFtPoS 2,915 4,320 4,846terminale për përdorimin e parasë elektronike - - -

Burimi: Raportimet e bankave sipas “metodologjisë për raportimin e instrumenteve të pagesave”.

gjatë vitit 2010, numri i pajisjeve atm është rritur me 4% krahasuar me fundin e vitit 2009, ndërkohë që është zgjeruar rrjeti i pajisjeve PoS me një rritje prej 12% krahasuar me fundin e vitit të kaluar. nga raportimet e bankave rezulton se pajisjet atm dhe PoS janë vendosur në rajonet e zhvilluara të vendit si dhe në qendrat industriale. nga grafiku 3 vihet re se shtrirja më e madhe e infrastrukturës, rreth 53% e bankomateve dhe 78% e terminaleve PoS, është e vendosur në zonën e tiranës (raportimi nga bankat i referohet ndarjes territoriale të vendit sipas degëve të Bankës së Shqipërisë).

Tabelë 10. Numri i pajisjeve ATm dhe poS

në �1 dhjetor 2010, krahasuar me vitet 2008

dhe 2009.





Kartat janë instrumente pagesash që kanë gjetur përdorim në Shqipëri, ndonëse shkalla e përdorimit të tyre është ende e ulët krahasuar me treguesit e vendeve të tjera të rajonit. gjatë vitit 2010, vihet re një rritje prej 23% e numrit të kartave në qarkullim, krahasuar me fundin e vitit 2009.

numri i kartave sipas funksioneve 2008 2009 2010Karta me funksion cash-i dhe pagese 512,232 566,985 694,848prej të cilave: 1- Karta debiti 482,072 543,141 667,548 2- Karta krediti 15,931 23,844 27,300Karta me funksion “para elektronike” - - -numri total i kartave në qarkullim 498,003 566,985 694,848


referuar raportimeve të bankave, kartat e debitit zënë rreth 96% ndaj totalit të kartave në qarkullim. Përsa i përket llojit të kartës dhe operatorëve që ofrojnë shërbimin e procesimit të kartave, peshë më të madhe zënë kartat viSa, rreth 83% ndaj totalit, të ndjekura nga kartat master card. Peshë më të vogël zënë kartat maestro dhe american express. vetëm dy banka emetojnë karta lokale të cilat zënë rreth 2% ndaj totalit të kartave në qarkullim.

nga totali i llogarive të klientëve të raportuara nga bankat, rreth 29% e llogarive mund të aksesohen në distancë, nëpërmjet përdorimit të një karte debiti ose krediti. ofrimi i shërbimit të pagesave apo tërheqjes cash nga llogaritë e tjera, kërkon domosdoshmërisht praninë fizike të klientëve në sportelet e bankave.

Tabelë 11. Numri i kartave në qarkullim në �1 dhjetor 2010, krahasuar me vitet 2008 dhe 2009.





Shpërndarja e kartave sipas gjinisë dhe moshës së kartëmbajtësit paraqitet grafikisht në tabelën në vijim.

tabela në vijim reflekton llojet e transaksioneve të kryera me karta bankare (debiti/krediti), në volum dhe vlerë, krahasuar me të dhënat për vitin e kaluar.

transaksione me karta sipas llojit të transaksionit

volum vlerë (milionë lekë)2009 2010 2009 2010

1- atm tërheqje cash 8,717,982 9,877,583 96,117.27 100,057.912- atm depozitime 91 47 2.97 0.233- urdhër transferta nëpërmjet atm 366 260 10.02 6,314- tërheqje cash në terminale PoS 2,647 1,654 453.86 358.225- Pagesa me karta në terminale PoS prej të cilave: 403,214 527,411 5,321.72 7,438.30

- pagesa me karta debiti 252,780 322,230 2,565.67 3,151.13 - pagesa me karta krediti 150,434 205,181 2,756.05 4,287.17totali i transaksioneve me karta 9,124,300 10,406,955 101,905.3 107,860.96


gjatë periudhës janar - dhjetor 2010, në total u procesuan rreth 10.5 milionë transaksione me karta (atm dhe PoS), me një qarkullim total prej 108 miliardë lekësh. nga totali i transaksioneve, rreth 95% e përbëjnë tërheqjet cash nga atm-të dhe vetëm 5% janë pagesa klientësh me karta në PoS-e, tregues ky i një ekonomie ende me përdorim të lartë të cash-it.

home Banking është një shërbim bankar që po gjen përdorim gjithnjë e në rritje, duke i mundësuar klientëve aksesimin në distancë të llogarive bankare, nëpërmjet një linje interneti, telefoni apo një software-i që banka i

Tabelë 12. Transaksione me karta pagesash gjatë vitit 2010 krahasuar me

vitin 2009.





vë në dispozicion klientit të saj. Për herë të parë këtë shërbim e ofroi Banka amerikane e Shqipërisë në vitin 2005, ndërsa në vitin 2010 ky shërbim ofrohet nga 11 banka në Shqipëri. gjatë vitit 2010 janë raportuar rreth 163 mijë transaksione elektronike “home Banking” për të gjithë sistemin bankar, me një vlerë totale prej 92 miliardë lekësh, që zënë rreth 2% në volum dhe në vlerë kundrejt totalit të pagesave të klientëve.

transaksionehome Banking

numrii bankave

numër transaksionesh

vlerë transaksionesh(milionë lekë)

2005 1 15,706 15,9082006 1 19,096 16,8342007 3 42,447 48,4922008 6 88,261 63,2402009 10 136,482 78,1562010 11 162,385 91,274


vii.1.3. roli i BanKëS Së ShQiPëriSë Si mBiKëQyrëSe Dhe reFormatore e SiStemit KomBëtar të PageSave

roli i bankës qendrore në reformimin dhe mbikëqyrjen e sistemeve të pagesave po merr një rëndësi gjithnjë e më të madhe. në këtë kuadër, Banka e Shqipërisë po punon për ndërtimin e një sistemi kombëtar pagesash të sigurt dhe eficient, në mbështetje të zhvillimeve më të fundit të tregut financiar në vend, bazuar në praktikat më të mira të bankave të tjera qendrore. Banka e Shqipërisë ka filluar një projekt binjakëzimi me Bankën e italisë, ku zhvillimi dhe mbikëqyrja e sistemit të pagesave zë një peshë mjaft të rëndësishme. Projekti synon, përveç të tjerave, ngritjen e kapaciteteve dhe përafrimin e kuadrit rregullativ dhe operacional të funksionimit të sistemeve të pagesave në Shqipëri, krahasuar me ato të vendeve të Bashkimit evropian.

gjatë vitit 2010, u finalizua draftimi i projektligjit “Për sistemet e pagesave” dhe komentari shpjegues, një dokument i rëndësishëm që synon të shpjegojë disa koncepte ende të reja për sistemin kombëtar të pagesave, si dhe një saktësim më të detajuar të rolit dhe të detyrave të Bankës së Shqipërisë në lidhje me zhvillimin dhe mbikëqyrjen e sistemit të pagesave në vend. Ky projektligj përbën një hap të mëtejshëm, tepër të rëndësishëm në procesin për përafrimin e vazhdueshëm të legjislacionit shqiptar me atë të Be-së në fushën bankare dhe financiare, parashikuar gjithashtu edhe në nenet 70 dhe 89 të marrëveshjes së Stabilizim - asociimit (mSa) midis Shqipërisë dhe Komunitetit evropian.

në terma ndërkombëtarë, bankat qendrore duhet të kenë një juridiksion të veçantë mbi infrastrukturën e shlyerjes së instrumenteve financiare (“post-trading”), si pjesë e mandatit të tyre të përgjithshëm për mbikëqyrjen e sistemit të pagesave. Për këtë arsye, projektligji synon të rregullojë dhe të mbikëqyrë sistemin e pagesave në tërësi, duke përfshirë edhe institucione të tilla si: shtëpitë e klerimit të titujve, sistemet e shlyerjes së tyre dhe të tjerë

Tabelë 1�. Ecuria e transaksioneve “home banking” në vite.





si për shembull: cSD, ccP. Banka e Shqipërisë dhe autoriteti i mbikëqyrjes Financiare do të bashkëpunojnë për përcaktimin e roleve dhe detyrave në funksion të mbikëqyrjes së sistemeve të klerimit dhe të shlyerjes së titujve.

në muajin dhjetor 2010, projektligji “Për sistemet e pagesave” së bashku me relacionin shpjegues dhe tabelën e përputhshmërisë me acquis communitaire, janë propozuar për shqyrtim pranë ministrisë së Financave.

Pas një bashkëpunimi disavjeçar midis Bankës së Shqipërisë, ministrisë së Financave dhe sistemit bankar, në datë 1 mars 2010 u realizua komunikimi live ndërmjet Sistemit të thesarit amoFtS pranë ministrisë së Financave dhe sistemeve të pagesave aiPS dhe aech pranë Bankës së Shqipërisë, nëpërmjet ndërfaqes elektronike. vlen për t’u përmendur që, në kuadrin e zbatimit të skemës së re të automatizimit të pagesave të thesarit, ministrisë së Financave iu mundësua monitorimi në kohë reale i aktivitetit në llogaritë e saj në sistemin aiPS pranë Bankës së Shqipërisë, duke i shërbyer një administrimi sa më eficient të fondeve nga ana e saj. Projekti konsiston në procesimin automatik të pagesave në lekë të iniciuara nga degët e thesarit, në favor të individëve apo institucioneve të tjera përfituese të fondeve publike. Pjesa e grumbullimit të të ardhurave për thesarin (nga publiku) aktualisht realizohet nëpërmjet bankave, ku në fund të ditës secila bankë bën transferimin në total të fondeve të arkëtuara cash në favor të llogarisë kryesore të qeverisë pranë Bankës së Shqipërisë.

gjithashtu, gjatë këtij viti puna është fokusuar në përmirësimin dhe zgjerimin e infrastrukturave të nevojshme për shlyerjen e instrumenteve elektronike të pagesave (kartat bankare). në korrik 2010, u finalizua projekti për shlyerjen e pagesave në lekë me karta mastercard dhe maestro, nëpërmjet sistemit të pagesave aiPS, shërbim që i ofrohet kompanisë mastercard, pas një përvoje disavjeçare në ofrimin e të njëjtit shërbim për kompaninë visa.

vii.2. emiSioni i moneDhëS

• moNEdhA Në qARKullim monedha në qarkullim në fund të vitit 2010 arriti

në vlerën rreth 202.36 miliardë lekë, në krahasim me rreth 216.74 miliardë lekë në fund të vitit 2009. edhe këtë vit, rritja më e madhe u konstatua në tremujorin e katërt.

• STRuKTuRA E moNEdhëS Në qARKullim

KartëmonedhaStruktura e kartëmonedhës në qarkullim2 u

karakterizua nga një balancim i prerjeve në raport me pakësimin e monedhës në qarkullim, ku përsëri

2 Ky tregues përfaqëson kartëmonedhat dhe monedhat me kurs ligjor, që kanë dalë nga sportelet e Bankës së Shqipëris, pavarësisht vendndodhjes së tyre.





peshën më të madhe e kanë prerjet e mëdha. Kjo, kryesisht e diktuar nga kërkesat e bankave tregtare për të përballuar fluksin e pagesave dhe mbushjen e bankomateve me prerjet e lartpërmendura. gjatë vitit 2010, pati një rritje të ndjeshme në qarkullim të kartëmonedhës 2000 lekë.

moNEdhA mETAliKEStruktura e monedhës metalike edhe këtë vit vazhdoi të orientohet nga

një rritje e peshës së prerjeve të mëdha 50 dhe 100 lekë. një nga faktorët kryesorë që ndikoi në këtë rritje ishte përdorimi i këtyre monedhave për të zëvendësuar kartëmonedhën e prerjes 100 lekë e cila u hoq nga qarkullimi në 31 dhjetor 2010.





moNEdhA mETAliKE KuNdREjT KARTëmoNEdhëSnë fund të vitit 2010, raporti i përgjithshëm midis vlerës së monedhave

metalike ndaj kartëmonedhave rezultoi më i lartë se vitin e kaluar. Zëvendësimi gradual i kartëmonedhës së prerjes 100 lekë me monedha metalike dhe kërkesat për monedha metalike nga ana e tregtisë me pakicë dhe kryesisht e supermarketeve dhe ipermarketeve të çelura rishtas, ishin faktori kryesor që raporti të ketë një tendencë rritëse, megjithë shtimin e dukshëm të kartëmonedhës.

• TREGuES Të qARKullimiT Të pARASë

Kartëmonedhat dhe monedhat në qarkullim

në fund të vitit 2010 rezultuan në qarkullim:

• 153,433,328 copë kartëmonedha,• 116,098,253 copë monedha metalike.

vlera mesatare e një kartëmonedhe në qarkullim

vlera mesatare e një kartëmonedhe në qarkullim në fund të vitit 2010 arriti në 1227 lekë, nga 1063 lekë që ishte në fund të vitit 2009.

Paraja në qarkullim kundrejt m2

në fund të vitit 2010, raporti i parasë në qarkullim ndaj agregatit m2 ishte 34.57%, ndërkohë që në fund të vitit 2009 i njëjti raport ishte 37.5%.





Koeficienti i kthimit të parasë3

Koeficienti i kthimit të parasë në Bankën e Shqipërisë, për vitin 2010, rezultoi 0.596 ndërkohë që ky koeficient për vitin 2009 ishte 0.593. Kjo tregon se gjatë vitit 2010 bankat e nivelit të dytë, në raport me paranë në qarkullim, kanë kthyer më shumë para pranë arkave të Bankës së Shqipërisë.

cilësia e monedhës në qarkullim

në zbatim të standardeve bashkëkohore dhe shtimit të shpejtë të numrit të bankomateve të bankave të nivelit të dytë, gjatë vitit 2010 Banka e Shqipërisë tërhoqi nga qarkullimi rreth 23,534 milionë copë kartëmonedha të papërshtatshme për përdorim duke i zëvendësuar ato me kartëmonedha të përshtatshme, ku një pjesë e konsiderueshme të sasisë së tërhequr e përbëjnë emisionet e para vitit 1996. në fund të vitit 2010, emisionet e para vitit 1996 në qarkullim zënë vetëm 1% të kartëmonedhës mesatare në qarkullim.

Kartëmonedhat e reja të hedhura në qarkullim në vitin 2010, përfaqësojnë 15.32% të mesatares totale të kartëmonedhave në qarkullim.

vii.3. Puna KërKimore në BanKën e ShQiPëriSë

materialet studimore të Departamenti të Kërkimeve gjatë vitit 2010 u fokusuan kryesisht në studimin e çështjeve të politikës monetare dhe të politikës fiskale, çështje të stabilitetit financiar, të modelit të ri të rritjes ekonomike, si dhe në studimin e sektorit të jashtëm.

Departamenti i Kërkimeve, nëpërmjet vënies në përdorim të njohurive dhe punëve studimore disavjeçare mbi ekonominë shqiptare, ka kontribuar në debatet për hartimin dhe zbatimin e politikës monetare. Kështu edhe gjatë vitit 2010, me anë të modelit meam dhe modeleve të tjera satelitore jashtë tij, është bërë i mundur vlerësimi i ecurisë së ardhshme të disa treguesve të rëndësishëm makroekonomikë të ekonomisë shqiptare, si dhe analiza e skenarëve të ndryshëm të rrezikut. ndër rreziqet e analizuara përmendim ato të kursit të këmbimit, të goditjeve nga ana e ofertës dhe kërkesës, efektit të politikës fiskale etj.

gjithashtu, gjatë vitit 2010 është ndërtuar dhe vlerësuar një model strukturor, me qëllim analizimin e politikës monetare në Shqipëri. Ky model është një model mjaft i përshtatshëm për ekonominë shqiptare pasi merr në konsideratë të gjitha karakteristikat e saj dhe pasqyron efektin e politikës monetare në treguesit kryesorë makroekonomikë si: prodhimi, inflacioni, kursi i këmbimit dhe papunësia.

në drejtim të stabilitetit financiar është punuar për ndërtimin e një modeli DSge, bazuar kryesisht në dy faktorë prodhimi, punën dhe kapitalin. ndërtimi

� Ky tregues llogaritet për çdo prerje në copë si raporti midis arkëtimeve me gjendjen mesatare të monedhës në qarkullim për një periudhë të caktuar.





i këtij modeli ka për qëllim përfshirjen e stabilitetit financiar në modelin ekzistues makroekonomik si dhe gjetjen e niveleve ekuilibër për variablat e përfshira. gjithashtu janë realizuar dy punime, të cilat matin rrezikun indirekt të kredisë dhe efektin e treguesve makroekonomikë në nivelin e kredive me probleme. një tjetër fokus ka qenë vlerësimi i një lidhjeje të mundshme jolineare midis inflacionit dhe zhvillimit financiar në vendin tonë, duke marrë parasysh edhe ndikimin e variablave të tjerë në inflacion si: shpenzimet qeveritare, tregtia ndërkombëtare etj.

Studimi mbi llogaritjen e benchmark-ut të deficitit tregtar dhe qëndrueshmërinë e llogarisë korrente, shërben si bazë referimi për politikat ekonomike mbi ekuilibrin e bilancit të jashtëm të ekonomisë. një tjetër material i fokusuar në sektorin e jashtëm ka patur për qëllim vlerësimin e potencialeve të shkëmbimeve tregtare me partnerët tregtarë kryesorë të Shqipërisë, me fokus në marrëveshjet e tregtisë së lirë me vendet e rajonit dhe Bashkimin evropian. Së fundi, nëpërmjet një tjetër studimi mbi aglomerimin ekonomik dhe krijimin e sinergjive sektoriale në evropën juglindore, kemi arritur në konkluzionin se në një rajon të integruar në hapësirë dhe në praktika ekonomike, rritja ekonomike ndikohet më shumë nga të ardhurat nga tregtia dhe nga investimet e huaja.

gjithashtu janë kryer studime të ndryshme lidhur me ecurinë e rritjes

ekonomike. janë vlerësuar cilët janë përcaktuesit kryesorë të rritjes ekonomike në Shqipëri, duke arritur në rezultatin se produktiviteti total i faktorëve të prodhimit është kontribuesi kryesor i rritjes ekonomike. një tjetër punim me fokus rritjen ekonomike, ka analizuar efektin pozitiv të sektorit të turizmit shqiptar në rritjen ekonomike.

një tjetër çështje e studiuar në punët kërkimore është vlerësimi i efektit të politikës fiskale diskrecionare në çmime, normat e interesit dhe rritjen ekonomike; si dhe në ndryshimin e mundshëm midis politikës së rritjes së shpenzimeve dhe asaj të uljes së taksave duke vlerësuar multiplikatorët përkatës të tyre. gjithashtu është vlerësuar edhe qëndrueshmëria e politikës fiskale në Shqipëri, si dhe përcaktimi i një rregulli të përshtatshëm fiskal për vendin tonë. Për vetë rëndësinë që kanë dërgesat e emigrantëve në vendin tonë, janë studiuar përcaktuesit makroekonomikë të tyre, me synim hartimin e politikave ekonomike dhe një politike për tërheqjen e këtij fluksi të rëndësishëm financimi.

• puBliKimET Punët kërkimore dhe materialet e diskutimit të Bankës së Shqipërisë

publikohen në faqen zyrtare të saj, nën kategorinë “Publikime/Kërkime dhe materiale Diskutimi”, ndërsa pjesa e artikujve publikohen me frekuencë gjashtëmujore edhe në Buletinin e Bankës së Shqipërisë. Që prej vitit 2009, Departamenti i Kërkimeve ka filluar publikimin e revistës me frekuencë gjashtëmujore “të rejat shkencore në Bankën e Shqipërisë”. Ky material ka për qëllim dhënien e informacionit në lidhje me materialet e prezantuara tek “Seria e Seminareve të së Premtes”, materialet dhe artikujt që kanë përfunduar dhe janë në proces.





• AKTiViTETET E ZhVilluARA më 3 maj 2010 u zhvillua në Berat, tryeza Shkencore “rritja ekonomike

në Shqipëri – nevoja për një model të ri”, e organizuar nga Departamenti i Kërkimeve. në këtë aktivitet pati një pjesëmarrje të gjerë nga akademia, nga Banka e Shqipërisë dhe institucione ndërkombëtare si Banka Botërore, Fmn dhe uSaiD. Studimet dhe diskutimet e prezantuara gjatë kësaj tryeze shkencore u fokusuan mbi modelin aktual të rritjes ekonomike; mbi tregun e kapitalit në modelin ekonomik në të ardhmen dhe mbi rolin e bujqësisë dhe teknologjisë në modelin e ri të rritjes, duke qenë të vëmendshëm edhe ndaj eksternaliteteve negative mjedisore të rritjes ekonomike. Debati për modelin e ri të rritjes ekonomike do të vazhdojë në seri të tjera të këtij aktiviteti, me grupe të tjera interesi, duke shpresuar që diskutimet e mendimet të kthehen në rekomandime konkrete.

Departamenti i Kërkimeve për të katërtin vit radhazi, më 18-19 nëntor 2010, zhvilloi takimin rajonal me temë “Kërkimet ekonomike në evropën juglindore”. Ky aktivitet ka si qëllim kryesor përmirësimin e mëtejshëm të kërkimit ekonomik në rajon dhe zgjerimin e njohurive të bankave qendrore të rajonit mbi karakteristikat dhe zhvillimet ekonomike specifike të vendeve tona. çështjet kryesore të trajtuara kishin të bënin me krizat globale dhe sektorët financiarë e makroekonomikë të ekonomive të evropës juglindore; rregullimet e zhbalancimeve të brendshme e të jashtme dhe nevoja për përpjekje të vazhdueshme nëpërmjet reformave strukturore me qëllim nxitjen e rritjes ekonomike të qëndrueshme.

edhe gjatë vitit 2010, në vijim të punës së nisur prej disa vitesh, Departamenti i Kërkimeve vazhdon të zhvillojë “Serinë e Seminareve të së Premtes”. gjatë këtij viti u prezantuan gjithsej 13 punime nga përfaqësues të Bankës së Shqipërisë, nga banka të tjera qendrore si dhe përfaqësues akademikë. Ky aktivitet përbën një mundësi të mirë për të gjithë kërkuesit për të diskutuar dhe prezantuar punimet e ndryshme, si empirike ashtu dhe teorike.

vii.4. aKtivitetet StatiStiKore të BanKëS Së ShQiPëriSë

Banka e Shqipërisë është një ndër agjencitë kryesore statistikore në vend, së bashku me institutin e Statistikave, ministrinë e Financave, ministrinë e Bujqësisë, ushqimit dhe mbrojtjes së Konsumatorit, dhe ministrinë e mjedisit, Pyjeve dhe administrimit të ujërave. Sipas Programit të Statistikave Zyrtare4, Banka e Shqipërisë ka detyrimin të prodhojë dhe publikojë statistika monetare dhe statistika të bilancit të pagesave. ligji “Për statistikat zyrtare”5 dhe ligji “Për Bankën e Shqipërisë”6 i japin Bankës së Shqipërisë të drejtën për të mbledhur informacion për përpunim statistikor nga të gjitha njësitë statistikore në territorin e republikës së Shqipërisë.

4 programi i Statistikave Zyrtare 2007-2011, miratuar nga Kuvendi i Republikës së Shqipërisë me vendim nr.15�, datë �1.01.2008.

5 ligji ‘për statistikat zyrtare’ nr. 9180, datë 05.02.2004.6 ligji ‘për Bankën e Shqipërisë’ nr. 8269, datë 2�.12.1997.





numri i tabelave numri i treguesveStatistika periodike të Bankës së Shqipërisë 91 3,021arkiva 17 126Statistika të ministrisë së Financave 5 86Statistika të inStat 12 241gjithsej 125 3,474

Si çdo agjenci statistikore, Banka e Shqipërisë synon që, jo vetëm të realizojë me sukses hartimin dhe publikimin e treguesve statistikorë, por edhe të përmirësojë në vazhdimësi shërbimin ndaj publikut duke zgjeruar gamën e treguesve, duke përafruar metodologjinë me standardet dhe praktikat më të mira ndërkombëtare dhe duke ofruar informacionin në një mënyrë sa më të përshtatshme, për një rreth të gjerë dhe të larmishëm përdoruesish. Faqja e internetit e Bankës së Shqipërisë reflekton në mënyrë dinamike kërkesat cilësore dhe sasiore të përdoruesve dhe aktualisht përmban 125 tabela me 3,474 tregues. aplikimet e hapësirës ‘Statistika/Seri Kohore’ i mundësojnë përdoruesve të marrin informacion mbi treguesit e sapopublikuar, kohën e publikimit dhe përmbajtjen e publikimit. Kërkimi mundëson zgjedhjen e periudhave, treguesve brenda tabelave dhe formës së shfaqjes së informacionit (për më shumë shiko aneksin 1). një publikim mjaft i plotë dhe i vlerësuar nga përdoruesit është raporti Statistikor mujor i Bankës së Shqipërisë, i cili përmban jo vetëm statistika të sektorit monetar dhe atij të jashtëm, por edhe tregues të rëndësishëm të sektorit real dhe të sektorit fiskal, të publikuar përkatësisht nga inStat dhe ministria e Financave.

vii.4.1. ProDhimi StatiStiKor

gjatë vitit 2010, publikimi i statistikave monetare dhe statistikave të bilancit të pagesave nga ana e Bankës së Shqipërisë është bërë sipas afatit të shpallur në kalendarin e publikimit të statistikave. Për të respektuar afatin e publikimit, në rastet e vonesave të raportimit nga njësitë raportuese, Banka e Shqipërisë ka marrë masa për shkurtimin e kohës së përpunimit të informacionit. Publikimi i statistikave të prodhuara nga Banka e Shqipërisë është bërë në formë elektronike në faqen zyrtare të institucionit, ndërkohë që raporti Statistikor mujor është shpërndarë pranë rreth 350 përdoruesve institucionalë në trajtë cD-je. Publikimet statistikore në letër janë përfshirë në raportet periodike të Bankës së Shqipërisë si raporti tremujor i Politikës monetare dhe raporti vjetor i Bankës së Shqipërisë.

Zhvillimi kryesor gjatë vitit 2010, në drejtim të prodhimit statistikor, është publikimi për herë të parë për publikun e gjerë i statistikave të borxhit të jashtëm bruto, statistikave të pozicionit të investimeve ndërkombëtare dhe statistikave të detajuara të kredisë për ekonominë. Statistikat e borxhit të jashtëm bruto dhe statistikat e pozicionit të investimeve ndërkombëtare plotësojnë kategorinë e statistikave të sektorit të jashtëm së bashku me statistikat e bilancit të pagesave, të kursit të këmbimit dhe të rezervave valutore. Publikimi i këtyre statistikave sipas standardeve përkatëse, është kusht që kërkohet të plotësohet nga të gjitha vendet që anëtarësohen në Standardin

Tabelë 14. Statistika të hapësirës ‘Statistika’

në faqen e internetit të Bankës së Shqipërisë.





Special të Shpërndarjes së të Dhënave të Fondit monetar ndërkombëtar, si edhe nga vendet anëtare ose që janë në procesin e aplikimit për anëtarësim në Bashkimin evropian. tabelat statistikore për kredinë sipas subjekteve, monedhës, afatit të maturimit, aktivitetit ekonomik, qarkut etj. nuk janë të kërkuara nga standardet ndërkombëtare statistikore, por një numër i madh shtetesh i publikojnë për t’iu ardhur në ndihmë përdoruesve me informacion sa më të detajuar dhe me interes për ta. gjatë vitit 2011, baza e të dhënave të publikuara të Bankës së Shqipërisë do të pasurohet me tabela të detajuara për depozitat e rezidentëve në sistemin bankar.

vii.4.2. aKtivitetet StatiStiKore në horiZontin aFatmeSëm

në periudhën afatmesme, Banka e Shqipërisë do të vijojë të prodhojë dhe publikojë statistika monetare dhe financiare dhe statistika të sektorit të jashtëm, në përputhje me manualet dhe praktikat ndërkombëtare7. njëkohësisht, në rolin e saj si agjenci statistikore, Banka e Shqipërisë do të vijojë të japë kontribut aktiv në përmirësimin e sistemit statistikor kombëtar, duke përfshirë përforcimin e marrëdhënieve me agjencitë e tjera statistikore, pasurimin e bazës ligjore dhe rregullative për aktivitetet statistikore dhe hartimin e ndjekjen e planeve dhe programeve kombëtare për prodhimin statistikor me fokus të veçantë në kërkesat për raportimin statistikor të Bashkimit evropian. në kuadrin e përgatitjeve për plotësimin e kërkesave të Bashkimit evropian në drejtim të statistikave të prodhuara nga bankat qendrore, Banka e Shqipërisë do të përfitojë nga Projekti i Binjakëzimit me bankat qendrore të dy vendeve të Bashkimit evropian8. Për statistikat e sektorit monetar dhe të sektorit të jashtëm, gjatë kohëzgjatjes së këtij projekti do të punohet si në drejtim të përmirësimit të metodologjisë dhe formave të raportimit, ashtu edhe në drejtim të teknologjisë, praktikave të përpunimit dhe atyre të shpërndarjes së statistikave.

vii.4.3. marrëDhënia me PërDorueSit

Banka e Shqipërisë është në kontakt të vazhdueshëm me përdoruesit e rregullt të statistikave që ajo prodhon dhe publikon. lista e shpërndarjes së publikimeve statistikore për përdoruesit institucionalë, rishikohet herë pas here me qëllim përfshirjen në të të gjithë përdoruesve të interesuar dhe institucioneve të reja. në të njëjtën kohë, hapësira ‘Statistika’ në faqen e Bankës së Shqipërisë është në përmirësim të vazhdueshëm me qëllim përafrimin e formatit dhe përmbajtjes së publikimeve, me kërkesat e një baze të gjerë përdoruesish. në muajin nëntor të vitit 2010, Banka e Shqipërisë organizoi takime me dy grupe të rëndësishme përdoruesish. takimi i parë u bë me përfaqësues të shtypit dhe

7 për statistikat e bilancit të pagesave dhe të pozicionit të investimeve ndërkombëtare - “manuali i Bilancit të Pagesave dhe Pozicionit të investimeve ndërkombëtare”, Fmn, edicioni i gjashtë, janar 2010. për statistikat e borxhit të jashtëm – “Statistikat e borxhit të jashtëm: udhërrëfyes për hartuesit dhe përdoruesit’’, Fmn, Qershor 2003. për statistikat monetare dhe financiare – “manuali i Statistikave monetare dhe Financiare”, Fmn, tetor 2000.

8 Në projektin e Binjakëzimit “përforcimi i kapaciteteve institucionale të Bankës së Shqipërisë”, asistenca do të ofrohet nga Banka e italisë dhe Banka e Francës.





takimi i dytë me përfaqësues të përdoruesve institucionalë dhe akademikë. të dy takimet u pritën me mjaft interes. në këto takime u prezantuan grupet kryesore të statistikave të publikuara në faqen e Bankës së Shqipërisë dhe u dhanë udhëzime praktike mbi përdorimin e faqes. gjatë takimeve u trajtuan pyetje dhe sugjerime të përdoruesve lidhur me metodologjinë, burimet e të dhënave, marrëdhëniet midis agjencive statistikore brenda vendit dhe aspekte të tjera të rëndësishme të statistikave zyrtare.

vii.5. marrëDhëniet me PuBliKun

gjatë vitit 2010, përpjekjet e Bankës së Shqipërisë në kuadër të marrëdhënieve me publikun janë fokusuar kryesisht në ristrukturimin e mjeteve ekzistuese dhe ndërtimin e mënyrave të reja të komunikimit, të cilat ndihmojnë në përmbushjen e qëllimit afatgjatë, atë të krijimit të një ambienti me aktorë të mirinformuar dhe të aftë të kuptojnë vendimmarrjen e bankës qendrore dhe të marrin vendime racionale mbi çështjet ekonomike e financiare.

Për të arritur një informim gjithëpërfshirës, është bashkërenduar përdorimi i mjeteve të tilla si: komunikime të drejtpërdrejta të guvernatorit në konferenca për shtyp, intervista dhe fjalime për çështje që kërkojnë vëmendjen e publikut; botime periodike dhe joperiodike që vënë në dispozicion të publikut informacione mbi punën e Bankës dhe procesin vendimmarrës të saj; faqja zyrtare e internetit e cila ofron në kohë reale informacion mbi aktivitetin e politikat e institucionit; si dhe edukimi financiar i publikut që synon të zhvillojë kulturën ekonomiko-financiare të shoqërisë shqiptare.

• BoTimET E BANKëS Së ShqipëRiSë edhe gjatë vitit 2010, botimet e Bankës së Shqipërisë janë vënë në funksion

të informimit të publikut rreth zhvillimeve më të fundit në ekonominë shqiptare dhe atë botërore, si dhe në sistemin financiar e bankar, si brenda ashtu dhe jashtë vendit.

Ky vit ka sjellë disa ndryshime në setin e botimeve periodike të Bankës së Shqipërisë. Kështu, Deklarata e Politikës monetare, pjesë e Buletinit ekonomik, u publikua si botim më vete me titull “raporti i Politikës monetare”, me periodicitet tremujor. Si rrjedhojë e ristrukturimit të Buletinit ekonomik, u shtua një titull i ri në këtë set: Buletini i Bankës së Shqipërisë. Ky botim vjen te publiku çdo gjashtë muaj dhe risia e tij është editoriali hyrës, dedikuar projektit apo aktivitetit më madhor të Bankës për gjashtëmujorin në fjalë.

në të njëjtën kohë, gjatë vitit 2010, raporti i Stabilitetit Financiar ndryshoi periodicitet publikimi, nga një në dy herë në vit, ndërsa është punuar për sjelljen e raportit Statistikor mujor në një format të ri, më funksional e të pëlqyeshëm për përdoruesin.





• mARRëdhëNiET mE mEdiAN në vazhdim të një eksperience, tashmë të konsoliduar e pozitive, komunikimi

i bankës qendrore me të gjitha organet e medias, edhe gjatë këtij viti, nuk ka reshtur së qeni një marrëdhënie e drejtpërdrejtë dhe intensive. Kështu, janë ndërmarrë iniciativa të reja, përmes të cilave synohet rritja e transparencës dhe e ndërgjegjësimit të publikut mbi rolin e Bankës së Shqipërisë dhe sistemit bankar në ekonominë e vendit.

Boshti kryesor i komunikimit ka vijuar të jetë konferenca mujore për shtyp e guvernatorit pas çdo mbledhjeje të Këshillit mbikëqyrës, ku në mënyrë të drejtpërdrejtë përcillen tek media dhe publiku arsyet ekonomike e financiare në themel të vendimmarrjes së politikës monetare të radhës. Duke filluar që nga muaji korrik 2010, këtij boshti i janë shtuar edhe prezantimet në një formë më të thjeshtuar të raporteve të ndryshme periodike mbi politikën monetare, stabilitetin financiar, statistikat, mbikëqyrjen bankare etj. Këto prezantime shërbejnë për orientimin e mediave në leximin e drejtë të vendimeve dhe veprimtarisë së Bankës dhe për të përcjellë mesazhin e duhur te publiku.

• EduKimi FiNANciAR i puBliKuT Duke patur parasysh klimën e përgjithshme ekonomike dhe natyrën gjithnjë

e më komplekse të tregjeve financiare, të sistemit bankar shqiptar dhe të produkteve që bankat i ofrojnë qytetarëve të vendit tonë, rëndësia e edukimit financiar të publikut është, vit pas viti, në rritje të vazhdueshme.

në këtë kuadër, gjatë muajit mars 2010, Banka e Shqipërisë organizoi një panel ndërkombëtar diskutimi mbi financat e përgjegjshme, në bashkëpunim me KfW entwicklungsbank (Banka gjermane e Zhvillimit) dhe Fondin evropian të mikrofinancës për evropën juglindore (eFSe). gjatë këtij paneli, përfaqësues të sektorit financiar dhe qeverisë shqiptare, të agjencive donatore, të institucioneve financiare ndërkombëtare si dhe praktikues të mikrofinancës në Shqipëri, bënë thirrje për përpjekje më të mëdha për të promovuar praktikat dhe parimet e financës së përgjegjshme në Shqipëri. Siç do ta cilësonte dhe guvernatori, financë e përgjegjshme është termi më i mirë për të përmbledhur në një emërtim të vetëm, përpjekjet e gjithanshme të Bankës së Shqipërisë gjatë 3-4 viteve të fundit në drejtim të mbikëqyrjes bankare dhe financiare, politikës monetare dhe edukimit të publikut.

Përpjekjet e Bankës së Shqipërisë në këtë drejtim, kanë synuar të jenë të barasvlershme me ato të bankave qendrore më të angazhuara në edukimin financiar, e të ecin në një linjë me zhvillimet si dhe me nevojat e publikut.

Kështu, një pjesë e madhe e vëmendjes sonë i është dedikuar programeve që synojnë rritjen e ndërgjegjësimit të grupeve të ndryshme të interesit, të cilat kanë rezultuar të suksesshme në fazat e tyre pilot, duke i hapur kështu rrugë zhvillimit të tyre të mëtejshëm.

i krijuar në vitin 2007 për të promovuar ngritjen e një kulture ekonomike dhe financiare në shoqërinë shqiptare, programi “Banka qendrore në jetën





e përditshme” përfshiu gjatë vitit 2010 rrethet e Durrësit, Beratit dhe Fierit. Falë mbështetjes së Drejtorive arsimore rajonale (Dar) të rretheve përkatëse dhe angazhimit të specialistëve të departamenteve të ndryshme të Bankës, u realizuan për mësuesit e lëndës së ekonomisë të arsimit të mesëm këto seminare trajnimi:

Periudha e zhvillimit Përshkrimi i seminarit Pjesëmarrja29 mars – 2 prill 2010

Seminar trajnimi në fushat e financës, ekonomisë dhe bankingut, për mësuesit e arsimit të mesëm të Durrësit

mësues të gjimnazeve (30)

26 – 30 prill 2010 Seminar trajnimi në fushat e financës, ekonomisë dhe bankingut, për mësuesit e arsimit të mesëm të Beratit


24 – 28 maj 2010 Seminar trajnimi në fushat e financës, ekonomisë dhe bankingut, për mësuesit e arsimit të mesëm të Fierit



ashtu si në seminaret e zhvilluara në vitet e mëparshme, edhe në këto rrethe mësuesit pjesëmarrës u njohën jo vetëm me funksionet dhe rolin e institucionit të bankës qendrore, të sistemit bankar dhe atij financiar shqiptar, por edhe me tema të tjera si financat publike apo buxheti i shtetit.

në eksperiencën e Bankës së Shqipërisë, por edhe të bankave të tjera qendrore, seminaret e trajnimit të mësuesve kanë treguar të jenë një mjet shumë efikas për rritjen e cilësisë së mësimdhënies, duke ndikuar pozitivisht në edukimin e brezit të ri. Kontakti i drejtpërdrejtë me mësuesit e arsimit të mesëm krijon kushte për orientimin e tyre mbi broshura e materiale të ndryshme edukative të Bankës së Shqipërisë, të cilat mund t’i vijnë në ndihmë gjatë procesit mësimdhënës.

gjatë vitit 2010, seria e leksioneve të guvernatorit të Bankës së Shqipërisë në universitete ka vijuar në universitetin “PoliS” dhe në universitetin evropian juglindor të tetovës. Duke dalë paksa jashtë boshtit klasik rreth të cilit janë ngritur aktivitete të kësaj natyre, në leksionin e mbajtur në universitetin “PoliS”, guvernatori Fullani trajtoi projektin e ndërtimit dhe rikonstruksionit të godinës qendrore të Bankës së Shqipërisë, si një ndërthurje e arkitekturës së ndërtesës ekzistuese me arkitekturën moderne, e cila përveç ruajtjes së vlerave arkitekturore, historike dhe kulturore, do të ofrojë edhe zgjidhje shumëfunksionale për nevojat e Bankës.

takimet e guvernatorit me nxënës të shkollave të mesme të qyteteve të ndryshme të vendit, kanë vijuar të përbëjnë një nga aktivitetet kryesore dedikuar të rinjve. Kështu, guvernatori ka zhvilluar takime me nxënës të shkollave të mesme të qytetit të Beratit, gjirokastrës dhe Shkodrës.

gjatë një prej këtyre takimeve, guvernatori lançoi edhe një nga projektet kryesore në fushën e edukimit të publikut, edukimin nëpërmjet faqes së internetit të Bankës së Shqipërisë. Duke përfituar nga të gjitha kushtet favorizuese që ofrojnë zhvillimet më të fundit në teknologjinë e komunikimit, si dhe duke marrë parasysh që të rinjtë janë përdoruesit kryesorë të kësaj teknologjie, Banka e Shqipërisë ka punuar për të sjellë së shpejti një platformë të plotë

Tabelë 15. Seminaret e trajnimit të mësuesve të

arsimit të mesëm.





informuese mbi bankën qendrore, ekonominë dhe financat personale, e cila do të aksesohet tërësisht përmes internetit.

një projekt madhor në fushën e edukimit është edhe hartimi i një moduli me zgjedhje të lirë dedikuar financave personale, për të cilin gjatë vitit 2010 Banka e Shqipërisë ka bashkëpunuar ngushtësisht me institutin e Zhvillimit të arsimit (iZha), në kuadër të memorandumit të Bashkëpunimit të nënshkruar me ministrinë e arsimit dhe Shkencës. hartimi i këtij teksti ka mbledhur në një tryezë të përbashkët punonjës të Bankës së Shqipërisë, përfaqësues të institutit të Zhvillimit të arsimit dhe mësues të lëndës së ekonomisë. moduli do të përfshihet në kurrikulat e vitit mësimor 2011-2012, duke i pajisur nxënësit e gjimnazeve me njohuri dhe aftësi mbi administrimin e parasë, hartimin e buxhetit, arritjen e objektivave financiarë, përdorimin e matur të kredisë, investimet, kursimet, sigurimet dhe taksat.

vii.6. integrimi Dhe BaShKëPunimi

• çëShTjE Të iNTEGRimiT EVRopiANmarrëveshja e Stabilizim-asociimit (mSa), pas ratifikimit të saj nga të gjitha

vendet anëtare të Bashkimit evropian, hyri në fuqi më datë 1 prill 2009, duke i hapur kështu Shqipërisë rrugën drejt aplikimit në Bashkimin evropian për marrjen e statusit të vendit kandidat. Shqipëria aplikoi për anëtarësim në Bashkimin evropian më datë 28 prill 2009 dhe në përputhje me procedurat e përcaktuara në traktatin e Be-së, Komisioni evropian i dorëzoi autoriteteve shqiptare një Pyetësor me qëllim vlerësimin e aftësisë së vendit për të përmbushur kriteret e anëtarësimit.

Duke u bazuar në përgjigjet e dhëna në Pyetësor nga autoritetet shqiptare, Komisioni evropian më datë 9 nëntor 2010 publikoi opinionin e tij në lidhje me aplikimin e Shqipërisë për anëtarësim në Be. Komisioni evropian vlerësoi arritjet e Shqipërisë gjatë 12 muajve të fundit, por në lidhje me hapjen e negociatave për anëtarësim theksoi ende nevojën e reformave për përmbushjen e kritereve të anëtarësimit, veçanërisht atë të kriterit politik. gjithashtu, në opinion nënvizohej qartë perspektiva evropiane e vendit.

ANGAZhimi i BANKëS Së ShqipëRiSë Në ploTëSimiN E pyETëSoRiT Të KE-Së

Pyetësori i Ke-së përmbante 2284 pyetje, të ndara përkatësisht në 33 kapituj të acquis communauitare dhe 2 kapituj ku trajtohen veçanërisht kriteret e Kopenhagenit (kriteri politik dhe kriteri ekonomik).

në përputhje me strukturën ndërinstitucionale të përcaktuar, Banka e Shqipërisë u caktua institucion koordinues për përgatitjen e përgjigjeve të:

• Kapitullit 4 “lëvizja e lirë e kapitalit”, ku trajtohen çështjet në lidhje me kuadrin legjislativ dhe rregullativ të: lëvizjeve afatshkurtra dhe afatgjata





të kapitalit, kufizimeve ekzistuese dhe përcaktimin e llojeve të ndryshme të lëvizjeve të kapitalit; shërbimeve të pagesave, veçanërisht pagesave ndërkufitare, tregut të shërbimeve të pagesave dhe institucioneve të parasë elektronike; parandalimit të pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit dhe bashkëpunimit ndërinstitucional në këtë fushë.

• Kapitullit 17 “Politikat ekonomike dhe monetare”, ku trajtohen çështjet në lidhje me kuadrin legjislativ dhe rregullativ të: pavarësisë së bankës qendrore; ndalimit të financimit direkt të sektorit publik nga ana e bankës qendrore; ndalimit të aksesit të privilegjuar nga ana e sektorit publik në institucionet financiare; hartimit dhe zbatimit të politikës monetare dhe të kursit të këmbimit si dhe; përputhshmërisë me dispozitat e traktatit të Bashkimit evropian duke pasur parasysh perspektivën e adoptimit të monedhës euro.

gjithashtu, Banka e Shqipërisë ishte institucion kontribues për përgatitjen e përgjigjeve në kapitujt e mëposhtëm:

• Kapitulli “Kriteri ekonomik” • Kapitulli 9 “Shërbimet financiare” • Kapitulli 3 “e drejta e vendosjes dhe liria e ofrimit të shërbimeve”• Kapitulli 28 “mbrojta e konsumatorit dhe e shëndetit publik”• Kapitulli 32 “Kontrolli financiar”• Kapitulli 20 “Shoqëritë dhe politika industriale”

Pas dorëzimit të përgjigjeve të Pyetësorit në prill të 2010-s, Banka e Shqipërisë është angazhuar në dhënien e përgjigjeve të Pyetjeve Shtesë të dërguara nga Komisioni evropian, si dhe në zhvillimin e takimit me misionin Faktmbledhës të Ke-së, ku u trajtuan çështjet në lidhje me përgjigjet e dhëna në Pyetësor.

Pas publikimit të opinionit të Ke-së mbi aplikimin e Shqipërisë në Be, Banka e Shqipërisë është në ndjekje të vazhdueshme të punës ndërinstitucionale në lidhje me adresimin e rekomandimeve të Ke-së, në mënyrë që vendi të fitojë statusin e vendit kandidat, duke i hapur kështu rrugën procesit të negociatave për anëtarësim me Be.

në përputhje me procesin e zbatimit të mSa-së, Banka e Shqipërisë ka kontribuar në rishikimin e Planit Kombëtar për Zbatimin e mSa-së (PKZmSa) për vitet 2010 – 2014. në pjesën narrative të PKZmSa-së, kontributi i Bankës së Shqipërisë ka konsistuar në përshkrimin e zhvillimeve makroekonomike në vend gjatë vitit 2009, inflacionit dhe politikës monetare, ecurisë së sektorit bankar dhe sektorit të jashtëm të ekonomisë. njëkohësisht, janë identifikuar dhe përditësuar përparësitë dhe masat e marra në fushat e stabilitetit makroekonomik, lëvizjes së lirë të kapitalit, të drejtës së vendosjes si dhe lirisë për të ofruar shërbime.

në këtë kontekst, është realizuar parashikimi i nismave ligjore, rregullative, aktiviteteve zbatuese për realizimin e këtyre iniciativave, asistencës teknike të





nevojshme si dhe kostove të pritshme në kuadër të procesit të përafrimit të legjislacionit vendas me acquis-në.

Banka e Shqipërisë ka mbajtur kontakte të rregullta me ministrinë e integrimit evropian, të cilës i ka përcjellë raporte mujore të progresit, duke pasqyruar progresin e arritur në drejtim të realizimit të masave ligjore dhe aktiviteteve zbatuese, në përputhje me afatet e parashikuara në PKZmSa. njëkohësisht, aktet ligjore dhe rregullative të miratuara nga Këshilli mbikëqyrës janë shoqëruar me një relacion ku përshkruhet shkalla e përputhshmërisë së aktit me legjislacionin evropian.

më datë 9 nëntor 2010, Komisioni evropian publikoi raportin analitik për Shqipërinë, shoqëruar edhe me opinionin e Ke-së mbi aplikimin e Shqipërisë. Këto dy dokumente përshkruajnë progresin e bërë nga Shqipëria gjatë periudhës 30 tetor 2009 – 1 nëntor 2010 dhe sfidat me të cilat përballet ajo, duke skicuar njëkohësisht edhe përqasjen e Komisionit evropian, për të udhëhequr dhe mbështetur vendin tonë në të ardhmen. raporti analitik përshkruan marrëdhëniet ndërmjet Shqipërisë dhe Bashkimit evropian, analizon progresin e realizuar në drejtim të kritereve politike, ekonomike dhe ligjore të anëtarësimit (kriteret e Kopenhagenit), si dhe bën një përmbledhje të vlerësimit të Komisionit evropian mbi përparësitë dhe problematikat në 33 fushat e ndara sipas acquis communaitarie.

Për çështjet në lidhje me veprimtarinë e Bankës së Shqipërisë, Komisioni evropian në raportin analitik evidentoi se: “Politikat e përshtatshme fiskale dhe monetare kanë qenë ankorat kryesore për koordinimin e politikave dhe përbëjnë themelet për stabilitetin makroekonomik në Shqipëri. Kuadri i politikës monetare ka ankoruar pritjet inflacioniste, pavarësisht kufizimeve që kanë ardhur si pasojë e euroizimit të lartë. regjimi fleksibël i kursit të këmbimit ka mbështetur rregullimet ndaj goditjeve nga jashtë.”

gjatë vitit 2010, Banka e Shqipërisë ka përgatitur dhe prezantuar informacionet e kërkuara në takimet periodike midis Shqipërisë dhe Be-së. Kështu, në takimin e Komitetit të Stabilizim-asociimit u trajtuan të gjitha arritjet në drejtim të zbatimit të mSa-së, një vit pas hyrjes në fuqi të saj.

Ky takim përmblodhi të gjitha çështjet e diskutuara në nivel teknik në nënkomitetet e përbashkëta si ato të kriterit ekonomik dhe standardeve evropiane. në përputhje me rekomandimet e nënkomitetit për çështjet ekonomiko-Financiare dhe Statistikat, u raportua edhe në lidhje me masat e ndërmarra në drejtim të monitorimit prudencial të kredive me probleme si dhe në drejtim të masave të ndërmarra për reduktimin e përdorimit të parasë fizike (cash) në ekonomi.

në takimin e dytë të nënkomitetit Be-Shqipëri për çështjet ekonomiko-Financiare dhe Statistikat, Banka e Shqipërisë ka raportuar në lidhje me çështje si: zhvillimi i përgjithshëm ekonomik dhe perspektiva, inflacioni dhe politika monetare, sektori i jashtëm, marrëdhëniet me institucionet financiare ndërkombëtare, zhvillimet dhe reformat në sektorin financiar bankar.





në përfundim të takimit të nënkomitetit për çështjet ekonomiko-Financiare dhe Statistikat, delegacioni i Ke-së vlerësoi punën e bërë në sektorin bankar duke u shprehur se të dhënat e ekonomisë shqiptare janë optimiste. njëkohësisht, pala komunitare theksoi se lidhur me inflacionin dhe politikat monetare vlen të evidentohet mirëqeverisja e Bankës së Shqipërisë.

në takimin e dytë të nënkomitetit Be-Shqipëri mbi tregun e Brendshëm dhe Konkurrencën është raportuar mbi punën e Bankës së Shqipërisë në lidhje me përmirësimin e kuadrit rregullator të sistemit bankar dhe atij të lëvizjes së kapitalit. në përfundimin e këtij takimi, delegacioni i Ke-së përshëndeti zhvillimet në kuadrin ligjor dhe rregullator si dhe rritjen e kapaciteteve administrative të Bankës së Shqipërisë.

viti 2010 shënoi fillimin e zbatimit të projektit të binjakëzimit të Bankës së Shqipërisë me një ose dy banka qendrore anëtare të SeBQ-së të financuar nga instrumenti i Paraaderimit (iPa) 2008 i Be-së, i cili synon forcimin e kapaciteteve institucionale në 6 fusha të veprimtarisë së Bankës, të ndara përkatësisht në 6 module: mbikëqyrja bankare dhe stabiliteti financiar, statistikat, sistemet e pagesave, tregu ndërbankar i parasë, edukimi financiar dhe koordinimi i integrimit evropian.

Kështu, pas përzgjedhjes së bankave binjakëzuese, përkatësisht Banka e italisë në partneritet me Bankën e Francës, nënshkrimi i kontratës u realizua në muajin tetor, duke shënuar kështu fillimin e zbatimit të projektit të binjakëzimit. gjatë kësaj periudhe, përfaqësues të Bankës së Shqipërisë kanë realizuar disa takime parapërgatitore me ekspertë të Bankës së italisë dhe Bankës së Francës me qëllim hartimin e Planeve të Zhvillimit për zbatimin e secilit modul. në këto takime ka qenë i pranishëm edhe Këshilltari i Përhershëm i Projektit të Binjakëzimit (resident twinning advisor), detyra kryesore e të cilit është koordinimi i të gjitha aktiviteteve të Projektit gjatë 18 muajve të parashikuara për zbatimin e tij.

takimet në kuadër të hartimit të Planeve të Zhvillimit për secilin modul (implementimi i Komponentit të Parë të Projektit), duke përfshirë edhe ato të zhvilluara në fundvitin 2010 kanë pasur për qëllim evidentimin e situatës ekzistuese, në drejtim të kuadrit rregullator, infrastrukturor, kapaciteteve njerëzore dhe kryerjen e analizës së përmirësimeve të nevojshme me qëllim adoptimin e mëtejshëm të standardeve evropiane në secilin modul.

• BAShKëpuNimi NdëRKomBëTARrepublika e Shqipërisë është anëtare e Fondit monetar ndërkombëtar që

prej muajit tetor të vitit 1991. Kuota e saj gjatë vitit 2010 mbeti e pandryshuar, në shumën prej 48.7 milionë SDr, ashtu si edhe votat e saj (737 vota ose 0.03% e shumës së përgjithshme të votave të të gjithë anëtarëve të Fmn-së). Shqipëria ndodhet në të njëjtën konstituencë me italinë, greqinë, Portugalinë, maltën, San marinon dhe timorin lindor. Kjo konstituencë ka një total prej 90.968 votash (ose rreth 4.1% e shumës së përgjithshme të votave të të gjithë anëtarëve të Fmn-së) dhe kryesohet nga përfaqësuesi italian z. arrigo Sadun, i cili shërben si Drejtor ekzekutiv i konstituencës.





në periudhën shkurt – mars, një mision i Fmn-së kreu konsultimet në kuadër të nenit iv të neneve të marrëveshjes së Fmn-së. mbi bazën e vlerësimeve të misionit, Bordi ekzekutiv i Fmn-së, në datën 24 maj 2010, konkludoi konsultimet në kuadër të nenit iv të neneve të marrëveshjes së Fmn-së. Sipas vlerësimeve, stimuli i fortë i politikave ekonomike bëri që të zbuteshin goditjet e krizës botërore dhe që Shqipëria të përballonte krizën mjaft mirë. Si misioni, ashtu edhe Bordi ekzekutiv vlerësuan punën e bërë nga Banka e Shqipërisë lidhur me politikën monetare, ankorimin e pritshmërive për inflacionin, ruajtjen e stabilitetit të sistemit financiar dhe atij makroekonomik etj.

në të njëjtën kohë, gjatë vitit 2010, përkatësisht në muajt korrik dhe nëntor, Shqipëria u vizitua edhe nga dy misione të Fmn-së, gjatë të cilave u diskutua me autoritetet shqiptare për zhvillimet e fundit ekonomike në vend, perspektivat e tyre në të ardhmen e afërt dhe të largët si dhe rolin e politikave strukturore e makroekonomike për nxitjen dhe garantimin e zhvillimit të qëndrueshëm të vendit.

në të njëjtën kohë, guvernatori i Bankës së Shqipërisë ka përfaqësuar rregullisht republikën e Shqipërisë në vendimmarrjen e Bordit të guvernatorëve, i cili është dhe organi më i lartë i Fmn-së. një vend të rëndësishëm në marrëdhëniet me Fmn-në gjatë këtij viti, kanë zënë edhe mbledhjet e pranverës dhe ato vjetore të Fmn-së dhe të Bankës Botërore, të organizuara përkatësisht në muajt prill dhe tetor, ku delegacioni i Bankës së Shqipërisë, i kryesuar nga guvernatori, ka zhvilluar takime me përfaqësues të lartë të Fmn-së. Këto takime u përqendruan në zhvillimet më të fundit makroekonomike si dhe masat e marra nga ana e Bankës së Shqipërisë për minimizimin e efekteve të krizës botërore.

gjatë takimeve janë evidentuar marrëdhëniet shumë të mira ndërmjet Fmn-së dhe autoriteteve shqiptare si dhe është vlerësuar puna e bërë nga ana e Bankës së Shqipërisë në menaxhimin e situatës së krijuar nga efektet e krizës. Përfaqësuesit e lartë të Fmn-së kanë shprehur gatishmërinë për të vazhduar projektet e ndihmës teknike për Bankën e Shqipërisë.

Shqipëria gjithashtu i pagoi Fmn-së gjatë vitit 2010 rreth 8.1 milionë SDr në kuadër të shlyerjeve të detyrimeve (pagesa principali, interesa, shpenzime periodike etj.), të cilat rrjedhin nga marrëveshjet e kaluara PrgF dhe PrgF/eFF.

Banka e Shqipërisë edhe gjatë vitit 2010 ka vazhduar të përfitojë nga asistenca teknike e Fmn-së, në lidhje me trajnimin e stafit të saj duke përfituar konsulencë në fusha të tilla si politika monetare dhe mbikëqyrja bankare.

• mARRëdhëNiET mE GRupiN E BANKëS BoTëRoRE Shqipëria është anëtare e grupit të Bankës Botërore që prej vitit 1991 dhe ka

përfituar nga ky institucion një total fondesh prej rreth 1.4 miliardë dollarë për 68 projekte. në datën 15 korrik 2010, Bordi i Drejtorëve të grupit të Bankës





Botërore miratoi strategjinë e re trevjeçare të partneritetit me Shqipërinë, e cila do të përqendrohet në tre objektiva strategjikë që janë: (i) mbështetja në rritjen e nivelit të rritjes ekonomike të Shqipërisë përmes përmirësimit të kushteve të konkurrueshmërisë, (ii) zgjerimi dhe mbështetja e përfitimeve sociale përmes përmirësimit të shërbimeve arsimore dhe shëndetësore, si dhe (iii) reduktimi i ndjeshmërisë ndaj ndryshimeve klimatike.

në kuadër të një vizite zyrtare që zhvilloi në Shqipëri në muajin janar, Zëvëndëspresidenti i Bankës Botërore për evropën dhe rajonin e azisë Qendrore, z.Philippe le houérou zhvilloi një takim të veçantë me guvernatorin e Bankës së Shqipërisë, gjatë të cilit u diskutua për situatën makroekonomike në vend dhe projektet e ardhshme të bashkëpunimit.

edhe gjatë vitit 2010, bashkëpunimi i Bankës së Shqipërisë me grupin e Bankës Botërore vazhdoi në kuadrin e marrëveshjes “Për administrim dhe konsulencë të investimit të rezervës valutore”, të nënshkruar në muajin shtator 2005. Kjo konsulencë dhe asistencë teknike është konkretizuar nëpërmjet vizitave të ekspertëve të thesarit të Bankës Botërore si dhe pjesëmarrjes së punonjësve të Bankës së Shqipërisë në seminare të organizuara nga Banka Botërore jashtë vendit. asistenca e ofruar nga ekspertët e Bankës Botërore gjatë këtyre viteve ka qenë shumë e dobishme, duke kontribuar në ngritjen në një nivel të ri të aktiviteteve të realizuara nga Banka e Shqipërisë për qëllime të administrimit të rezervës valutore. Kështu, gjatë vitit 2010 Banka e Shqipërisë është vizituar nga 3 misione të Bankës Botërore të cilat janë përqendruar në çështje të tilla si negocimi i kontratave për qëllime të procesit të administrimit të rezervës valutore, përdorimi i instrumentit covered forwards për qëllime të administrimit të portofolit të instrumenteve afatshkurtra dhe funksioni i kontrollit të brendshëm.

gjithashtu, gjatë vitit 2010 Banka Botërore ka ofruar asistencë teknike edhe në kuadër të një projekti për planet e kontigjencës dhe simulimin e situatave të krizës financiare. misioni i Bankës Botërore ka zhvilluar takime dhe diskutime intensive jo vetëm me stafin e Bankës së Shqipërisë, por edhe me stafin e institucioneve të tjera si ministria e Financave, autoriteti i mbikëqyrjes Financiare dhe agjencia e Sigurimit të Depozitave.

në takimet e zhvilluara nga ana e delegacionit të Bankës së Shqipërisë me përfaqësuesit e lartë të grupit të Bankës Botërore në kuadër të mbledhjeve të pranverës dhe atyre vjetore të Fmn-së dhe Bankës Botërore janë trajtuar gjerësisht zhvillimet makroekonomike të vendit, zhvillimet e sistemit bankar dhe financiar si dhe masat e ndërmarra nga Banka e Shqipërisë në drejtim të ruajtjes së stabilitetit makroekonomik. nga ana e tyre, përfaqësuesit e Bankës Botërore kanë shprehur mbështetjen e tyre për hapat e ndërmarrë nga Banka e Shqipërisë si dhe kanë ofruar asistencë në lidhje me përmirësimin e infrastrukturës financiare. në të gjitha takimet, janë vlerësuar marrëdhëniet shumë të mira të bashkëpunimit midis dy institucioneve si dhe është diskutuar rreth intensifikimit të mëtejshëm të këtyre marrëdhënieve në të ardhmen.

Banka Botërore vazhdimisht ka shprehur gatishmërinë për të ndihmuar Bankën e Shqipërisë në zbatimin e projekteve që kanë për qëllim final





konsolidimin, modernizimin dhe qëndrueshmërinë e sistemit bankar shqiptar.

• mARRëdhëNiET mE iNSTiTucioNET E TjERA FiNANciARE NdëRKomBëTARE

Banka e Shqipërisë gjatë vitit 2010 ka vijuar të mbajë kontakte të vazhdueshme edhe me Bankën evropiane për rindërtim dhe Zhvillim (BerZh), kryesisht në drejtim të ofrimit të informacionit dhe statistikave për zhvillimet në ekonominë shqiptare në përgjithësi, dhe në sektorin financiar në veçanti. në raportin e tranzicionit 2009, BerZh-i vlerësoi zhvillimet dhe rregullimin e duhur të sektorit financiar si dhe ndërhyrjet monetare që ndihmuan në kufizimin e ndikimeve të krizës financiare globale. raporti, gjithashtu vlerësoi shumë pozitivisht kuadrin e politikës monetare të Bankës së Shqipërisë në lidhje me mbajtjen e inflacionit brenda objektivave si dhe forcimin e mbikëqyrjes bankare.

në të njëjtën kohë, Banka e Shqipërisë ka vazhduar mbajtjen e marrëdhënieve të ngushta edhe me Bankën për rregullime ndërkombëtare (BiS) gjatë vitit 2010. guvernatori i Bankës së Shqipërisë ka marrë pjesë në mbledhjen e 80të vjetore të BiS-it të zhvilluar në muajin qershor në Bazel të Zvicrës, ku në takimet e zhvilluara me përfaqësues të këtij institucioni dhe të bankave të tjera anëtare është vënë theksi tek rëndësia e thellimit të bashkëpunimit teknik ndërmjet Bankës së Shqipërisë dhe bankave të tjera qendrore në fushat e interesit të përbashkët. BiS-i ka qenë veçanërisht aktiv në ofrimin e asistencës teknike për Bankën e Shqipërisë nëpërmjet seminareve dhe trajnimeve të organizuara nga instituti i Stabilitetit Financiar, i cili promovon stabilitetin financiar ndërkombëtar përmes shkëmbimit të informacionit dhe bashkëpunimit në fushën e mbikëqyrjes së sistemit financiar.

• mARRëdhëNiET mE BANKAT qENdRoRE dhE BAShKëpuNimi TEKNiK në vijim të intensifikimit të marrëdhënieve dypalëshe me bankat e tjera

qendrore, gjatë vitit 2010, me ftesë të guvernatorit të Bankës së Shqipërisë kanë zhvilluar vizita zyrtare në Shqipëri guvernatori i Bankës Kombëtare të Serbisë, ish-guvernatori i Bankës Kombëtare të Zvicrës dhe Zëvendësguvernatori i Bankës Kombëtare të Suedisë, ndërsa janë zhvilluar disa vizita zyrtare të guvernatorit të Bankës së Shqipërisë pranë Bankës së greqisë, Bankës së rusisë dhe Bankës Qendrore të republikës së Kosovës.

në të njëjtën kohë, guvernatori i Bankës së Shqipërisë ka marrë pjesë edhe në shumë konferenca ndërkombëtare, samite dhe seminare rajonale, ku veçohen samiti i dytë vjetor i ministrave të Financave dhe guvernatorëve të Bankave Qendrore të vendeve të evropës juglindore, konferenca rajonale mbi Financat dhe investimet për evropën juglindore të organizuar nga euromoney, konferenca “Financa të Përgjegjshme” organizuar nga KfW entwicklungsbank, Fondi evropian i mikrofinancës për evropën juglindore (eFSe) dhe Banka e Shqipërisë, tryeza e dialogut “Forcimi i ankorave të brendshme në ndihmë





të strategjive të daljes nga kriza” organizuar nga Qendra e ekselencës në Financë (center of excellence in Finance) dhe Fondi monetar ndërkombëtar, tryeza e rrumbullakët “Sfidat ekonomiko-politike të bashkëpunimit rajonal” organizuar nga universiteti i oksfordit dhe Banka e Shqipërisë, seminari i gjashtë euro-mesdhetar i Bankave Qendrore të eurosistemit dhe mesdheut, seminari i nivelit të lartë “Forcimi i mbikëqyrjes mikro dhe makroprudenciale” në kuadër të europrogramit, etj.

Këto takime, vizita dhe konferenca kanë shërbyer jo vetëm për shkëmbimin e eksperiencave, analizimin e zhvillimeve ekonomike apo masat e marra në kuadër të krizës financiare botërore, por edhe për konsolidimin dhe zhvillimin e mëtejshëm të bashkëpunimit teknik gjithnjë e në rritje ndërmjet Bankës së Shqipërisë dhe institucioneve homologe.

në planin rajonal, vlen të theksohet pjesëmarrja në takimet e Klubit të guvernatorëve të vendeve të Detit të Zi, azisë Qendrore dhe Ballkanit, takime të cilat kanë si qëllim të forcojnë lidhjet midis bankave qendrore të rajonit dhe të nxisin bashkëpunimin rajonal nëpërmjet shkëmbimit të eksperiencës më të mirë e trajtimit në tryeza të rrumbullakëta në nivel guvernatorësh ose ekspertësh të çështjeve aktuale. Po në këtë plan vlejnë të theksohen takimet në kuadër të memorandumit shumëpalësh të mirëkuptimit, të cilat synojnë rritjen e bashkëpunimit të mëtejshëm në fushën e mbikëqyrjes bankare në evropën juglindore dhe ruajtjen e stabilitetit financiar në rajon; takimet në kuadër të Procesit të Bashkëpunimit në evropën juglindore, i cili është një forum për dialog diplomatik dhe politik midis shteteve, ku këtë vit paneli i guvernatorëve të Bankave Qendrore dhe rregullatorëve të Sektorit Bankar, pati në fokus diskutimin e treguesve makroekonomikë dhe zhvillimet e sektorit financiar në mjedisin e ndikuar nga kriza.

në muajin maj, guvernatori i Bankës së Shqipërisë mori pjesë në takimin e 17-të të guvernatorëve të bankave qendrore të vendeve frankofone, takim i cili u përqendrua në sfidat politike dhe reformimin e axhendës pas krizës, përvojat e vendeve të veçanta dhe masat stimuluese të ndërmarra si pasojë e krizës, strategjitë që do të përdoren për daljen nga kriza dhe rolin e bankave qendrore në ruajtjen e stabilitetit financiar, ruajtjen e pavarësisë së bankës qendrore në të ardhmen, si dhe zhvillimin ekonomik të vendeve anëtare.

ndërkohë, në muajin dhjetor, me rastin e prezantimit të raportit të parë të stabilitetit financiar të Bankës Qendrore të republikës së Kosovës (BQrK), guvernatori i Bankës së Shqipërisë zhvilloi një vizitë zyrtare dhe mbajti një fjalim në konferencën e organizuar me këtë rast. në takimet e zhvilluara me drejtuesit e BQrK-së, u vlerësuan jo vetëm marrëdhëniet e shkëlqyera të bashkëpunimit midis dy institucioneve, por u shpreh edhe gatishmëria për vazhdimin e mëtejshëm të këtij bashkëpunimi teknik.

Si në vitet e kaluara ashtu edhe gjatë vitit 2010, në funksion të bashkërendimit të asistencës teknike përparësi ishte dhe ofrimi i ekspertizës teknike për Bankën Qendrore të republikës së Kosovës (BQrK) nga ana e Bankës së Shqipërisë. Kështu, janë realizuar disa vizita pune të delegacioneve të BQrK-së pranë





Bankës së Shqipërisë dhe anasjelltas, të përqendruara në fusha si kontrolli i brendshëm, sistemet e pagesave, mbikëqyrja, administrimi, etj.

gjatë vitit 2010, Banka e italisë, Banka Kombëtare e Bullgarisë, Banka Qendrore e republikës së turqisë, Banka e Francës dhe center of excellence in Finance (ceF) kanë qenë ofrueset kryesore të asistencës teknike për Bankën e Shqipërisë, kryesisht nëpërmjet organizimit të vizitave të punës apo internship-eve.

në të njëjtën kohë, në kuadër të protokollit të bashkëpunimit me Bankën Kombëtare të Serbisë, gjatë vitit 2010 janë organizuar vizita të ndërsjella pune dhe internship-e, të cilat kanë shërbyer për shkëmbimin e eksperiencave për çështje me interes të përbashkët në fusha të ndryshme të bankingut qendror.

vii.7. nDryShimet KryeSore në legjiSlacionin BanKar gjatë vitit 2010

edhe gjatë vitit 2010, Banka e Shqipërisë ka vijuar punën për rishikimin e kuadrit ligjor dhe rregullativ në përputhje me legjislacionin e Be-së dhe në përshtatje me dinamikën më të fundit të zhvillimeve në vend. në vijim do të gjeni një përmbledhje të ndryshimeve më të rëndësishme ligjore dhe nënligjore në fushën bankare të hartuara gjatë vitit 2010.

i. akte ligjore në fushën e sistemit të pagesave

në funksion të sigurisë dhe eficiencës së sistemit të pagesave, në fund të vitit 2010, Banka e Shqipërisë përfundoi hartimin e projektligjit “Për sistemin e pagesave”, i cili është dërguar pranë ministrisë së Financave. Projektligji paraqet një harmonizim të plotë me parimet themelore të direktivave të Be-së në fushën e sistemeve të pagesave dhe veçanërisht me Direktivën 98/26/ec për finalitetin e pagesave në sistemet e pagesave dhe të titujve, Direktivën 2002/47/ec për rregullimin e kolateralit financiar dhe me parimet kryesore të Komitetit të Bazelit për sistemet e pagesave me rëndësi sistemike.

ii. Përmirësimi i kuadrit rregullativ mbi mbikëqyrjen e veprimtarive të bankave dhe institucioneve financiare jobanka

aktet e reja rregullative për mbikëqyrjen bankare të miratuara nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë gjatë vitit 2010 janë:

1. rregullorja nr. 25, datë 24.03.2010 “Për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve jobanka”.

Ky akt rregullativ përcakton rregullat për administrimin e rrezikut në veprimtarinë e subjekteve jobanka me qëllim ushtrimin në mënyrë të sigurt dhe të qëndrueshme të veprimtarive financiare nga këto subjekte. më konkretisht, kjo rregullore përcakton kriteret për administrimin e rrezikut





nga subjektet jobanka, si dhe vendos detyrimin që këto subjekte të hartojnë metodat e procedurat për identifikimin dhe monitorimin e të gjitha rreziqeve në përputhje me aktet e brendshme të subjektit dhe aktet rregullative të Bankës së Shqipërisë. rregullorja përcakton treguesit e ekspozimit ndaj rrezikut/qeve, si dhe kufijtë e ekspozimit maksimal të lejueshëm që duhen respektuar nga këto subjekte.

gjithashtu, rregullorja përcakton normat për administrimin e rrezikut lidhur me pozicionet e hapura valutore, për rrezikun e likuiditetit dhe për rrezikun e kredisë. lidhur me këtë të fundit, rregullorja përcakton kriteret për klasifikimin e kredive, detyrimin për krijimin e fondeve përkatëse rezervë për mbulimin e humbjeve të mundshme nga moskthimi i kredive, për ristrukturimin e kredive si dhe për fshirjen e kredive të humbura, duke parashikuar rregullime të veçanta për institucionet e mikrokredisë dhe subjektet financiare që ushtrojnë veprimtarinë e qirasë financiare. rregullorja përcakton edhe detyrimet për raportim dhe masat mbikëqyrëse ndaj subjekteve jobanka, në rast të mosrespektimit të kërkesave të kësaj rregulloreje.

2. rregullorja nr. 48, datë 14.07.2010 “Për administrimin e rrezikut nga pozicionet e hapura valutore”.

Kjo rregullore shfuqizon dhe zëvendëson rregulloren e mëparshme “Për pozicionet e hapura valutore”, miratuar me vendim nr. 59, datë 05.05.1999 të Këshillit mbikëqyrës, e ndryshuar, dhe udhëzimi metodik “Për rreziqet nga këmbimet valutore” i datës 26.06.1999. objekti i kësaj rregulloreje është përcaktimi i rregullave dhe kritereve për llogaritjen, raportimin dhe mbikëqyrjen e pozicioneve të hapura valutore të bankave, me qëllim administrimin e rrezikut të kursit të këmbimit nga bankat e licencuara nga Banka e Shqipërisë, për të ushtruar veprimtari bankare dhe financiare në republikën e Shqipërisë. Ky akt nënligjor rregullon mënyrën e përcaktimit të pozicioneve të hapura valutore, kufijtë e lejueshëm të lidhur me to, si dhe administrimin e rrezikut që rrjedh nga pozicionet e hapura valutore. lidhur me këtë të fundit, rregullorja përcakton detyrimin e bankave për krijimin e sistemit të administrimit të rrezikut të kursit të këmbimit ndaj të cilit ajo ekspozohet gjatë ushtrimit të veprimtarisë së saj, me qëllim identifikimin, matjen, monitorimin dhe kontrollin e këtij rreziku.

gjithashtu, rregullorja vendos detyrimin e bankave për të hartuar politika dhe procedura të nevojshme për administrimin e rrezikut të kursit të këmbimit.

lidhur me administrimin e rrezikut nga pozicionet e hapura valutore, rregullorja përcakton përgjegjësitë e këshillit drejtues dhe të drejtorisë lidhur me hartimin e politikës për administrimin e rrezikut nga kursi i këmbimit, me hartimin dhe aplikimin e procedurave për identifikimin, matjen, monitorimin dhe kontrollin e rrezikut të kursit të këmbimit të bankës në përputhje me politikën për administrimin e rrezikut të kursit të këmbimit; duke parashikuar dhe ngritjen e një strukture të posaçme si Komiteti/struktura e administrimit të rreziqeve, e cila do të jetë përgjegjëse për zbatimin e sistemit dhe politikave të lartpërmendura. rregullorja përcakton dhe kërkesat monitoruese, raportuese dhe mbikëqyrëse për bankat, në lidhje me respektimin e detyrimeve që lindin prej saj.





3. rregullorja nr.67, datë 13.10.2010 “mbi përmbajtjen e informacionit dhe funksionimin e regjistrit të Kredive në Bankën e Shqipërisë”.

Kjo rregullore zëvendëson rregulloren e mëparshme “Për funksionimin e regjistrit të Kredive në Bankën e Shqipërisë” miratuar me vendimin nr. 38, datë 18.07.2007, e ndryshuar, të Këshillit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë. objekti i saj është përcaktimi i përmbajtjes së informacionit, parimeve dhe rregullave për funksionimin e regjistrit të Kredive në Bankën e Shqipërisë, si dhe kushteve dhe kritereve për njohjen dhe përdorimin e informacionit që administrohet në të. rregullorja parashikon se regjistri i Kredive që mbahet dhe administrohet nga Banka e Shqipërisë, funksionon si një sistem që trajton dhe shpërndan në mënyrë të centralizuar informacion në lidhje me kredimarrësit, personat e lidhur me ta dhe garantuesit e marrëveshjeve të kredisë, në funksion të ushtrimit të procesit të mbikëqyrjes dhe administrimit optimal të rrezikut të kredisë nga bankat dhe subjektet financiare jobanka. Kjo rregullore, në ndryshim nga rregullorja e mëparshme, zgjeron rrethin e raportuesve të të dhënave, duke përfshirë në të jo vetëm bankat dhe degët e bankave të huaja, por dhe subjektet financiare jobanka të licencuara nga Banka e Shqipërisë, si dhe subjekte të tjera financiare, mbi bazën e marrëveshjeve të lidhura nga Banka e Shqipërisë me to dhe/ose autoritetet e tyre mbikëqyrëse.

Përveç sa më sipër, rregullorja sanksionon dhe disa parime të rëndësishme, mbi bazën e të cilave funksionon regjistri i Kredive, siç janë:

- përpunimi dhe mbrojtja e të dhënave/informacionit në përputhje me legjislacionin në fuqi, për të dhënat personale, të sekretit profesional dhe atij bankar,

- funksionimi i këtij regjistri si shërbim publik që trajton dhe shpërndan informacion në lidhje me rrezikun e kredisë, pa kryer vlerësime në lidhje me këtë të fundit,

- mosmbajtja përgjegjësi nga Banka e Shqipërisë mbi mënyrën e përdorimit dhe vlerësimit të informacionit që shpërndan ky regjistër.

rregullorja përkufizon dhe përmbajtjen e informacionit të regjistrit të Kredive, duke parashikuar se në të raportohen, mbahen dhe përpunohen të dhëna/informacion në lidhje me identitetin, gjendjen e kreditit dhe ekspozimin kreditor të të gjithë kredimarrësve të raportuesve të të dhënave, për personat e lidhur me ta, si dhe për garantuesit e kredisë. Ky informacion përcaktohet në përputhje me kriteret dhe kategoritë për kreditë, aktivet e tjera si dhe zërat jashtë bilancit, të parashikuara në rregulloret për administrimin e rrezikut të kredisë, të Bankës së Shqipërisë.

rregullorja parashikon dhe mënyrën e funksionimit të regjistrit të Kredive, duke parashikuar se ky regjistër synon të sigurojë përqendrimin e informacionit/të dhënave lidhur me ekspozimin kreditor të kredimarrësve në lidhje me vlerësimin e rrezikut të kredisë; mbështetjen e funksionit mbikëqyrës dhe rregullator të Bankës së Shqipërisë; si dhe përdorimin dhe/ose publikimin e informacionit të këtij regjistri nga Banka e Shqipërisë për





qëllime kërkimore, statistikore dhe qëllime të tjera të lidhura me procesin mbikëqyrës.

gjithashtu, rregullorja përcakton dhe afatet dhe periodicitetin e raportimit të të dhënave në regjistrin e Kredive, përgjegjësinë e raportuesve të të dhënave në lidhje me saktësinë e informacionit që raportojnë në regjistër, kushtet dhe mënyrat e përpunimit të informacionit që mbahet në regjistër, si dhe parimet mbi bazën e të cilave ushtrohet e drejta e njohjes dhe e rishikimit të të dhënave/informacionit që mban regjistri.

rregullorja parashikon dhe detyrimet e raportuesve të të dhënave që lindin nga pjesëmarrja e tyre në sistemin e regjistrit të Kredive, si dhe masat ndëshkimore që merr Banka e Shqipërisë ndaj raportuesve të të dhënave, në rast shkeljeje të dispozitave të kësaj rregulloreje.

4. udhëzimi nr.68, datë 13.10.2010 “Për procedurën e nxjerrjes së raportit të kredimarrësit dhe rishikimin e të dhënave që mbahen në regjistrin e Kredive”, i cili zëvendëson udhëzimin “Për procedurën e nxjerrjes së raportit mbi kredimarrësin dhe rishikimin e të dhënave që mbahen në regjistrin e Kredive” miratuar me vendimin e Këshillit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë, nr. 71, datë 18.07.2007, i ndryshuar.

udhëzimi përcakton procedurën për nxjerrjen e raportit mbi kredimarrësin dhe rishikimin e të dhënave që mbahen në regjistrin e Kredive.

më konkretisht, ky udhëzim specifikon rregullat procedurale në lidhje me ushtrimin e të drejtës së njohjes dhe/ose të rishikimit të informacionit që mbahet dhe administrohet në regjistrin e Kredive, të parashikuar nga rregullorja “mbi përmbajtjen e informacionit dhe funksionimin e regjistrit të Kredive në Bankën e Shqipërisë”, miratuar me vendimin nr.67, datë 13.10.2010 të Këshillit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë. Kjo e drejtë mund të ushtrohet sipas rastit nga vetë kredimarrësi, personat e lidhur me të ose trashëgimtarët e tyre, nga një person tjetër i autorizuar me shkrim prej tyre, si dhe nga subjekte të tjera që gëzojnë të drejtën për të kërkuar raportin për kredimarrësin në bazë të një detyrimi ligjor apo vendimit të gjykatës kompetente.

në ndryshim nga udhëzimi i mëparshëm, që parashikonte mundësinë e paraqitjes së kërkesës dhe tërheqjen e raportit të kredimarrësit vetëm në zyrat qendrore të Bankës së Shqipërisë, ky udhëzim parashikon dhe mundëson që paraqitja e kërkesës dhe e dokumenteve shoqëruese, si dhe tërheqja e raportit të kredimarrësit të kryhet jo vetëm pranë zyrave qendrore të Bankës së Shqipërisë, por dhe në degën më të afërt të Bankës së Shqipërisë ku subjekti ka paraqitur kërkesën.

rregullorja parashikon se Banka e Shqipërisë mban një regjistër në të cilin evidentohen të gjitha kërkesat e dorëzuara për nxjerrjen e raportit të kredimarrësit dhe rishikimin e të dhënave, si dhe masat përkatëse në rast të mostrajtimit të kërkesës për rishikimin e të dhënave.

5. udhëzimi nr. 70, datë 13.10.2010 “mbi funksionimin e regjistrit të





Kredive në Bankën e Shqipërisë”, i cili zëvendëson udhëzimin “mbi rregullat e brendshme të funksionimit të regjistrit të Kredive në Bankën e Shqipërisë” nr. 41, datë 27.05.2009, të Këshillit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë.

Qëllimi i këtij udhëzimi është përcaktimi në mënyrë të harmonizuar i funksioneve, detyrave dhe procedurave të brendshme operacionale që përmbushin dhe realizojnë njësi organizative të caktuara të Bankës së Shqipërisë, për administrimin, funksionimin, monitorimin dhe kontrollin e sistemit të regjistrit të Kredive. Kjo për arsye se Banka e Shqipërisë, në përputhje me rregulloren “mbi përmbajtjen e informacionit dhe funksionimin e regjistrit të Kredive në Bankën e Shqipërisë”, miratuar me vendimin nr.67, datë 13.10.2010 të Këshillit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë, është autoriteti përgjegjës për administrimin e sistemit të regjistrit të Kredive.





“Vizatim i përdorur për kartëmonedhën 500 lekë emetim i vitit 1992.”





KaPitulli viii. PaSQyrat Financiare Për vitin e mByllur më 31 Dhjetor 2010 (Dhe raPorti i auDitueSve të Pavarur)

KpmG Albania Sh.p.k.“dëshmorët e Kombit” Blvd.Twin Towers Buildings,Building 1, 1�th floorTirana, AlbaniaNipTj91619001d

Telephone +�55 4 2274 524 +�55 4 2274 5�4Telefax +�55 4 22�5 5�4E-mail [email protected] www.kpmg.al

raPorti i auDitorëve të Pavarur

Këshillit mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisëtiranë, 10 mars 2011

raPort mBi PaSQyrat Financiare

ne kemi audituar pasqyrat financiare të bashkëngjitura të Bankës së Shqipërisë (“Banka”), të cilat përbëhen nga pasqyra e pozicionit financiar më 31 dhjetor 2010, pasqyra e veçantë e të ardhurave, pasqyra përmbledhëse e të ardhurave, pasqyra e ndryshimeve në kapitalin e vet dhe pasqyra e flukseve të parave për vitin e mbyllur në atë datë, dhe shënimet që përfshijnë një përmbledhje të politikave të rëndësishme kontabël dhe informacione të tjera shpjeguese.

PërgjegjëSia e Drejtimit Për PaSQyrat Financiare

Drejtimi është përgjegjës për përgatitjen dhe paraqitjen e sinqertë të këtyre pasqyrave financiare në përputhje me politikat kontabël të përshtatura nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë siç është shpjeguar në Shënimin 2 (a) të pasqyrave financiare dhe për një kontroll të brendshëm, të tillë siç drejtimi vendos se është i nevojshëm për përgatitjen e pasqyrave financiare pa anomali materiale, të shkaktuara nga mashtrimi apo gabimi.

PërgjegjëSia e auDitueSve

Përgjegjësia jonë është të shprehim një opinion mbi këto pasqyra financiare bazuar në auditimin tonë. auditimi ynë u bë në përputhje me Standardet

KpmG Albania Sh.p.k., an Albanian limited liability company and a member firm of the KpmG network of independent member firms affiliated with KpmG international cooperative (‘KpmG international’), a Swiss entity.





ndërkombëtare të auditimit. Këto standarde kërkojnë që ne të respektojmë kërkesat e etikës dhe të planifikojmë dhe të kryejmë auditimin me qëllim që të marrim një siguri të arsyeshme nëse pasqyrat financiare nuk kanë anomali materiale.

auditimi ka të bëjë me kryerjen e procedurave për të marrë evidencë auditimi rreth shumave dhe informacioneve të dhëna në pasqyrat financiare. Procedurat e zgjedhura varen nga gjykimi i audituesit, përfshirë këtu dhe vlerësimin e rreziqeve të anomalive materiale në pasqyrat financiare, si pasojë e mashtrimit apo gabimit. Kur vlerëson këto rreziqe, audituesi merr në konsideratë kontrollin e brendshëm të entitetit mbi përgatitjen dhe paraqitjen e sinqertë të pasqyrave financiare në mënyrë që të planifikojë procedura të përshtatshme auditimi në rrethanat përkatëse të entitetit, por jo me qëllim që të shprehë një opinion mbi efektivitetin e kontrollit të brendshëm të entitetit. auditimi gjithashtu ka të bëjë me vlerësimin e përshtatshmërisë së metodave kontabël të përdorura dhe arsyeshmërinë e çmuarjeve kontabël të bëra nga drejtimi, si dhe me vlerësimin e paraqitjes së përgjithshme të pasqyrave financiare.

ne besojmë që evidenca e auditimit që ne kemi marrë është e mjaftueshme dhe e përshtatshme për të dhënë bazat për opinionin tonë.

oPinion

Sipas opinionit tonë, pasqyrat financiare paraqesin në mënyrë të sinqertë në të gjitha aspektet materiale, gjendjen financiare të Bankës më 31 dhjetor 2010, rezultatin e saj financiar dhe flukset e saj të parave për vitin e mbyllur në atë datë, në përputhje me politikat kontabël të përshtatura nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë siç është shpjeguar në Shënimin 2 (a) të pasqyrave financiare.

KpmG Albania sh.p.k.“dëshmorët e Kombit” Blvd.Twin Towers Buildings,Building 1, 1�th floorTirana, Albania

KpmG Bulgaria ood45A, Bulgaria Boulevard Sofia 1404Bulgaria





PaSQyra e PoZicionit Financiar më 31 Dhjetor 2010(të gjitha shumat janë në milionë leKë, nëse nuk është shënuar ndryshe)

Shënime 31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009aKtivet

aktive në monedhë të huajari dhe metale të çmuara 5 10,155 7,324llogari me Fondin monetar ndërkombëtar 6 15,751 14,737Depozita në bankat e huaja 7 31,637 47,113investime të vlefshme për shitje 8.1 203,336 154,488investime të mbajtura për tregtim 8.2 12,566 11,365aktive të tjera në monedhë të huaj 9 1,183 1,196totali i aktiveve në monedhë të huaj 274,628 236,223

aktive vendaseari dhe metale të çmuara 5 4,926 3,477Kredi tranzite 10.1 15 46Kredi ndaj bankave vendase 10.2 12,520 32,326investime të vlefshme për shitje 11 63,630 76,589aktive të tjera vendase 12 9,229 4,927totali i aktiveve vendase 90,320 117,365totali i aktiveve 364,948 353,588

DetyrimetDetyrime në monedhë të huajDetyrime ndaj Fondit monetar ndërkombëtar 13 20,516 20,452Detyrime ndaj institucioneve financiare jovendase 14 1,256 1,279totali i detyrimeve në monedhë të huaj 21,772 21,731

Detyrime vendasePara në qarkullim 15 202,359 216,739Detyrime ndaj bankave vendase 16 80,815 68,075Detyrime ndaj qeverisë 17 11,600 13,355Detyrime të tjera vendase 18 1,279 1,140totali i detyrimeve vendase 296,053 299,309

KaPitali i vet Dhe reZervatFondi i themelimit 2,500 2,500rezerva ligjore 19 11,697 9,994rezerva e rivlerësimit 20 15,310 2,399rezerva e rivlerësimit të aktiveve të qëndrueshme 1,868 1,907rezerva të tjera 21 15,748 15,748totali i kapitalit të vet dhe rezervat 47,123 32,548totali i detyrimeve, kapitali i vet dhe rezervat 364,948 353,588

pasqyra e flukseve të parave duhet lexuar së bashku me shënimet mbi pasqyrat financiare nga faqja 179 deri në faqen 216, të cilat janë pjesë përbërëse e këtyre pasqyrave financiare.





PaSQyra e veçantë e të arDhurave Për vitin e mByllur më 31 Dhjetor 2010

(të gjitha shumat janë në milionë leKë, nëse nuk është shënuar ndryshe)

Shënime viti i mbyllur më 31 dhjetor 2010

viti i mbyllur më31 dhjetor 2009

veprime me jorezidentëttë ardhura nga interesa dhe komisione 22 4,499 5,169Shpenzime për interesa dhe komisione 23 (2,461) (1,792)

totali neto nga veprimet me jorezidentët 2,038 3,377

veprime me rezidentëttë ardhura nga interesa dhe komisione 24 6,736 7,134Shpenzime për interesa dhe komisione 25 (1,625) (1,713)

totali neto nga veprimet me rezidentët 5,111 5,421

të ardhura operative të tjera, neto 26 1,353 2,848të ardhura nga instrumente të tregtueshme, neto 27 220 138Fitim neto nga ndryshimet e kurseve të këmbimit valutor 13,043 20,668

totali i të ardhurave operative 21,765 32,452

Shpenzime të tjera administrativeShpenzime personeli 28 (945) (893)Shpenzime zhvlerësimi 12 (162) (159)Shpenzime amortizimi 12 (275) (279)Shpenzime të përgjithshme dhe administrative (565) (500)

totali i shpenzimeve të tjera administrative (1,947) (1,831)

të ardhurat neto nga aktiviteti i Bankës 19,818 30,621

Shpërndarja e fitimit më 31 dhjetor 2010:

Shënime viti i mbyllur më31 dhjetor 2010


të ardhurat neto nga aktiviteti i Bankës 19,818 30,621transferim në rezervën e rivlerësimit (13,043) (20,668)Fitimi bruto para shpërndarjes 6,775 9,953Zbritje për provigjone 18 (1) (78)Fitimi neto para shpërndarjes 6,774 9,875Shpërndarja e fitimitrimarrje në të ardhura nga rivlerësimi i aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara 39 40

Shtesë në rezervën ligjore (1,703) (2,479)Shpërndarja e fitimit në favor të Qeverisë Shqiptare (5,110) (7,436)totali 6,774 9,875






PaSQyra PërmBleDhëSe e të arDhurave Për vitin e mByllur më 31 Dhjetor 2010




të ardhurat neto nga aktiviteti i Bankës 19,818 30,621

të ardhura/(deficite) të tjera përmbledhëse:rivlerësimi i aktiveve të qëndrueshme (39) (40)rivlerësimi i letrave me vlerë të vlefshme për shitje (60) (2,270)të ardhura të tjera përmbledhëse për vitin (99) (2,310)totali përmbledhës i të ardhurave/(deficitit) 19,719 28,311






PaSQ

yra

e n

Dry

Shim

eve

të K

aPit

alit

të

vet

Dh

e re

Zerv

ave

Për

viti

n e

mBy

llu

r m

ë 31

Dh

jeto

r 20

10(të

gjit

ha s

hum

at ja

në n

ë m

ilion

ë le

Kë, n

ëse

nuk

ësht

ë sh

ënua

r nd

rysh

e)

Fond

i i

them

elim

itre

zerv

a lig

jore

re

zerv

a e

rivle

rësi

mit

reze

rva

e riv

lerë

sim

it të

akt

ivev

e të

që

ndru

eshm

e

reze

rva

të tj

era

Fitim

i pa

shpë

rnda

rëFi

timi

neto

tota

li

gje

ndja

më

1 ja

nar 2

009

2,50

07,

515

(15,

837)

1,94

715

,748

--

11,8

73ve

prim

et d

rejtu

ar n

ga li

gji d

he m

e qe

verin

ë sh

qipt

are

të re

gjis

truar

a dr

ejtp

ërdr

ejt n

ë ka

pita

ltr

ansf

erim

e ng

a/pë

r në

reze

rvën

e ri

vler

ësim

it-

-20

,668

--

-(2

0,66

8)-

të tj

era

rivle

rësi

me

--

(162

)-

--

-(1

62)

Zbrit

je p

ër p

rovi

gjon

e (S

hëni

mi 1

8)-

--

--

-(7

8)(7

8)Sh

përn

darja

e fi

timit

(Shë

nim

i 19)

-2,

479

--

-(4

0)(9

,875

)(7

,436

)to

tali

i kon

tribu

teve

nga

/ d

he s

hpër

ndar

jeve

të q

ever

isë

shqi

ptar

e-

2,47

920

,506

--

(40)

(30,

621)

(7,6

76)

rim

arrje

e te

pric

ës n

ga ri

vler

ësim

i i a

ktiv

eve

të q

ëndr

uesh

me

--

--

-40

-40

tota

li pë

rmbl

edhë

s i t

ë ar

dhur

ave

për v

itin

Fitim

i net

o ng

a ak

tivite

ti ba

nkar

--

--

--

30,6

2130

,621

të a

rdhu

ra të

tjer

a pë

rmbl

edhë

se

rivl

erës

imi i

letra

ve m

e vl

erë

--

(2,2

70)

--

--

(2,2

70)

rim

arrje

e te

pric

ës n

ga ri

vler

ësim

i i a

ktiv

eve

të q

ëndr

uesh

me

--

-(4

0)-

--

(40)

tota

li i t

ë ar

dhur

ave

të tj

era

përm

bled

hëse

--

(2,2

70)

(40)

--

-(2

,310

)to

tali

përm

bled

hës

i të

ardh

urav

e pë

r viti

n-

-(2

,270

)(4

0)-

-30

,621

28,3

11g

jend

ja m

ë 31

dhj

etor

200

92,

500

9,99

42,

399

1,90

715

,748

--

32,5

48

Fond

i i

them

elim

itre

zerv

a lig

jore

re

zerv

a e

rivle

rësi

mit

reze

rva

e riv

lerë

sim

it të

akt

ivev

e të

që

ndru

eshm

e

reze

rva

të tj

era

Fitim

i pa

shpë

rnda

rëFi

timi

neto

tota

li

gje

ndja

më

1 ja

nar 2

010

2,50

09,

994

2,39

91,

907

15,7

48-

-32

,548

vepr

imet

dre

jtuar

nga

ligj

i dhe

me

qeve

rinë

shqi

ptar

e të

regj

istru

ara

drej

tpër

drej

t në

kapi

tal

tran

sfer

ime

nga/

për n

ë re

zerv

ën e

rivl

erës

imit

--

13,0

43-

--

(13,

043)

-të

tjer

a riv

lerë

sim

e-

-(7

2)-

--

-(7

2)Zb

ritje

për

pro

vigj

one

(Shë

nim

i 18)

--

--

--

(1)

(1)

Shpë

rnda

rja e

fitim

it (S

hëni

mi 1

9)-

1,70

3-

--

(39)

(6,7

74)

(5,1

10)

tota

li i k

ontri

bute

ve n

ga /

dhe

shp

ërnd

arje

ve të

qev

eris

ë sh

qipt

are

-1,

703

12,9

71-

-(3

9)(1

9,81

8)(5

,183

)ri

mar

rje e

tepr

icës

nga

rivl

erës

imi i

akt

ivev

e të

qën

drue

shm

e-

--

--

39-

39to

tali

përm

bled

hës

i të

ardh

urav

e pë

r viti

nFi

timi n

eto

nga

aktiv

iteti

bank

ar-

--

--

-19

,818

19,1

18të

ard

hura

të tj

era

përm

bled

hëse

ri

vler

ësim

i i le

trave

me

vler

ë-

-(6

0)-

--

-(6

0)ri

mar

rje e

tepr

icës

nga

rivl

erës

imi i

akt

ivev

e të

qën

drue

shm

e-

--

(39)

--

-(3

9)to

tali

i të

ardh

urav

e të

tjer

a pë

rmbl

edhë

se-

-(6

0)(3

9)-

--

(99)

tota

li pë

rmbl

edhë

s i t

ë ar

dhur

ave

për v

itin

--

(60)

(39)

--

19,8

1819

,719

gje

ndja

më

31 d

hjet

or 2

010

2,50

011

,697

15,3

101,

868

15,7

48-

-47

,123

pasq

yra

e flu

ksev

e të

par

ave

duhe

t lex

uar s

ë ba

shku

me

shën

imet

mbi

pas

qyra

t fin

anci

are

nga

faqj

a 17

9 de

ri në

faqe

n 21

6, të

cila

t jan

ë pj

esë

përb

ërës

e e

këty

re p

asqy

rave

fina

ncia

re.





PaSQyra e FluKSeve të Parave Për vitin e mByllur më 31 Dhjetor 2010




Flukset e parave nga operacionet

Fitimi neto i vitit 6,774 9,875

Zëra jomonetarë në pasqyrimin e operacionevetë ardhura nga interesat (jorezidentë) 22 (4,499) (5,169)Shpenzime për interesat (jorezidentë) 23 2,461 1,792të ardhura nga interesat (rezidentë) 24 (6,736) (7,134)Shpenzime për interesat (rezidentë) 25 1,625 1,713të ardhura nga instrumente të tregtueshme, neto 27 (220) (138)Fitimi nga shitja e letrave me vlerë të vlefshme për shitje 26 (1,321) (2,771)Provigjone për hua të dyshimta 1 80Zhvlerësimi dhe amortizimi 12 437 438

Flukset e parave para lëvizjes së kapitalit punues (1,478) (1,314)

ndryshime në kapitalin punuesrritje në depozita me Fondin monetar ndërkombëtar 6 (1,012) (7,826)rritje në kuota në monedhë të huaj 9 (16) (14)ulje në kreditë tranzite 10.1 31 23ulje në kredi ndaj Qeverisë 10.3 - 3,000rritje në aktive të tjera vendase (270) (205)rritje në detyrimet ndaj Fondit monetar ndërkombëtar 62 7,581(ulje)/rritje në detyrimet ndaj institucioneve financiare 14 (24) 101ulje në detyrime të tjera të huaja - (261)rritje në detyrimet ndaj bankave vendase 16 12,736 283ulje në detyrimet ndaj Qeverisë (1,929) (8,436)rritje/(ulje) në detyrime të tjera vendase 18 139 (417)Blerja e letrave me vlerë të mbajtura për tregtim të huaja (31,986) (41,811)Shitja të letrave me vlerë të mbajtura për tregtim të huaja 31,763 41,889

Flukset e parave të gjeneruara/(përdorura) nga operacionet 9,494 (6,093)

interesa të marra 5,585 6,514interesa të paguara (1,675) (1,789)

Para neto të gjeneruara/(përdorura) nga aktivitete operacionale 11,926 (2,682)





Shënime viti i mbyllur më 31 dhjetor 2010

viti i mbyllur më 31 dhjetor 2009

Fluksi nga investimetBlerja e aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara 12 (4,461) (221)Blerja e aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara 12 (9) (395)Blerja e letrave me vlerë të vlefshme për shitje të huaja (367,942) (376,526)Blerje e letrave me vlerë të vlefshme për shitje vendase (157,505) (192,884)Shitja dhe maturime të letrave me vlerë të vlefshme për shitje të huaja 323,291 367,921Shitja dhe maturime të letrave me vlerë të vlefshme për shitje vendase, përfshirë skontimet 175,928 196,278

rritje në marrëveshjet e riblerjes 19,706 (12,191)rregullime për efekt kursi këmbimi 7,155 5,402

Fluksi neto i përdorur nga investimet (3,837) (12,616)

Flukset e parave prej financimit

(ulja)/rritja në emetimin e parasë në qarkullim (6,000) 16,000Fitimi i shpërndarë (4,936) (6,741)

Fluksi neto (i përdorur)/i gjeneruar nga financimet (10,936) 9,259ulja në para gjatë vitit (2,847) (6,039)

Paraja dhe ekuivalentët e saj në fillim të vitit 29 75,843 81,882

Paraja dhe ekuivalentët e saj në fund të vitit 29 72,996 75,843


Këto pasqyra financiare u miratuan nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë në 10 mars 2011 dhe u nënshkruan në emër të tij nga:

ardian Fullani

guvernator

elsa Bizhga

Zëvendësdrejtor i Departamentit të Kontabilitetit dhe Financës





Shënime mBi PaSQyrat Financiare Për vitin e mByllur më 31 Dhjetor 2010

(të gjitha shumat janë në milionë leKë, nëse nuk shprehet ndryshe)

1. inFormacione të PërgjithShme

Banka e Shqipërisë (“Banka”) është Banka Qendrore e republikës së Shqipërisë, që ushtron veprimtarinë e saj në përputhje me ligjin nr. 8269, datë 23 dhjetor 1997 “Për Bankën e Shqipërisë” dhe në zbatim të këtij ligji detyrat kryesore të Bankës së Shqipërise janë si vijon:

• të hartojë, të miratojë dhe të zbatojë politikën monetare të republikës së Shqipërisë, në përputhje me objektivin e saj kryesor;

• të hartojë, të miratojë dhe të zbatojë regjimin e këmbimit valutor, si dhe politikën e kursit të këmbimit të valutave në republikën e Shqipërisë;

• të licencojë ose t’ia revokojë këtë licencë bankave dhe të mbikëqyrë veprimtarinë e tyre bankare, me qëllim që të sigurojë stabilitetin e sistemit bankar;

• të disponojë dhe të administrojë rezervat e saj valutore;• të veprojë me cilësinë e bankierit, këshilltarit dhe të agjentit fiskal për

Qeverinë e republikës së Shqipërisë; dhe• të nxisë funksionimin normal të sistemit të pagesave.

Banka i nënshtrohet ligjeve të miratuara nga Kuvendi i republikës së Shqipërisë dhe ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”.

2. BaZat e PërgatitjeS

(a) Deklarata e përputhshmërisë

Pasqyrat financiare janë përgatitur në përputhje me politikat kontabël të përshtatura në manualin e Kontabilitetit të Bankës, miratuar nga Këshilli i ministrave me vendimin nr. 50, datë 26 janar 2001 dhe politika të tjera të miratuara nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës.

Këto politika kontabël janë përgjithësisht në pajtueshmëri me Standardet ndërkombëtare të raportimit Financiar (“SnrF”) të aprovuara nga Bordi i Standardeve ndërkombëtare të Kontabilitetit.

(b) Baza e matjes

Pasqyrat financiare janë përgatitur mbi bazën e kostos historike përveç sa më poshtë:

• instrumentet financiare të mbajtura me vlerë të drejtë përmes fitim





humbjes janë matur me vlerë të drejtë,• aktivet financiare të vlefshme për shitje janë matur me vlerë të drejtë,• ari është matur me vlerë të drejtë,• ndërtesat janë matur me vlerën e rivlerësuar.

(c) monedha funksionale dhe e prezantimit

Pasqyrat financiare prezantohen në leK Shqiptar (“leKë”), e cila është monedha funksionale e Bankës. nëse nuk është shënuar ndryshe, informacioni financiar i prezantuar në leKë është rrumbullakosur në milionin më të afërt.

(d) Përdorimi i vlerësimeve dhe gjykimeve

Përgatitja e pasqyrave financiare kërkon nga drejtimi i Bankës që të bëjë gjykime, vlerësime dhe supozime që ndikojnë në zbatimin e politikave kontabël dhe shumat e raportuara të aktiveve dhe detyrimeve, të ardhurave dhe shpenzimeve. rezultatet faktike mund të ndryshojnë nga ato të parashikuara.

vlerësimet dhe supozimet shqyrtohen në baza vijueshmërie. rishikimet e vlerësimeve kontabël njihen në periudhën në të cilën vlerësimi rishikohet dhe në periudhat e ardhshme nëse ato ndikohen.

në Shënimin 4 jepet informacion mbi elementë të rëndësishëm në vlerësimin e pasigurive dhe mbi gjykime kritike për aplikimin e politikave kontabël të cilat kanë efekt të konsiderueshëm në vlerat kontabël në pasqyrat financiare.

3. PërmBleDhje e PolitiKave të rënDëSiShme KontaBël

Politikat kontabël të paraqitura më poshtë janë zbatuar në mënyrë të qëndrueshme në të gjitha periudhat e prezantuara në këto pasqyra financiare. ndryshimi më i rëndësishëm nga SnrF sqarohet më poshtë:

SnK 39 ‘instrumentet financiare: njohja dhe matja’

të ardhurat dhe shpenzimet nga interesat mbi aktivet dhe detyrimet financiare janë njohur në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve në bazë të të drejtave të konstatuara, llogaritur bazuar në metodën lineare (shënimi 3.a). Kjo metodë nuk është në përputhje me SnK 39, i cili kërkon llogaritjen mbi bazën e interesit efektiv. gjithashtu, huatë nga institucionet financiare ndërkombëtare janë njohur me kosto në vend të njohjes me vlerë të drejtë siç kërkohet nga SnK 39.

a. njohja e interesave dhe komisioneve

të ardhurat dhe shpenzimet për interesa njihen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve sipas parimit të të drejtave të konstatuara. të ardhurat dhe shpenzimet për interesa përfshijnë interesat e fituara nga kuponat si edhe amortizimin e çdo primi apo skontoje apo çdo diference tjetër ndërmjet vlerës





fillestare kontabël të instrumentit fitimprurës dhe vlerës së tij në maturim, llogaritur bazuar në metodën lineare.

të ardhurat dhe shpenzimet nga interesat mbi gjithë aktivet dhe detyrimet për tregtim konsiderohen të lindin me operacionet tregtuese të Bankës dhe prezantohen së bashku me gjithë ndryshimet e tjera në vlerën e drejtë të aktiveve dhe detyrimeve në të ardhurat nga letrat me vlerë të tregtueshme, neto.

të ardhurat dhe shpenzimet nga komisionet lindin nga shërbimet financiare të siguruara nga Banka dhe regjistrohen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve në momentin që shërbimi kryhet. Shpenzime dhe të ardhura të tjera operative përfshijnë fitimet dhe humbjet që vijnë nga shitjet dhe ndryshimet në vlerën e tregut të aktiveve dhe detyrimeve financiare të vlefshme për shitje.

b. transaksionet në monedhë të huaj

transaksionet në monedhë të huaj regjistrohen me kursin aktual të këmbimit në datat e kryerjes së veprimeve. në çdo datë të raportimit, zërat monetarë të shprehur në monedhë të huaj rivlerësohen me kursin zyrtar të këmbimit në datën e raportimit. Disa zëra jomonetarë të shprehur në monedhë të huaj që maten me kosto historike nuk rivlerësohen.

Fitimi ose humbja nga ndryshimi i kurseve të këmbimit njihet fillimisht në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve në periudhën në të cilën lindin, dhe më pas transferohet në llogarinë “rezerva të rivlerësimit” në Kapital, siç parashikon ligji nr 8269, datë 23 dhjetor 1997 “Për Bankën e Shqipërisë”.

gjatë rrjedhës normale të biznesit, Banka kryen veprime të këmbimit valutor me datë pagesë një ose dy ditë pas datës të tregtimit. Këto veprime regjistrohen në pasqyrat financiare me datën e pagesës. Fitimi ose humbja nga ndryshimi i kurseve të këmbimit njihet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve me datën e pagesës.

Kurset zyrtare të këmbimit të përdorura nga Banka (leK për njësi të monedhës së huaj) për monedhat e huaja më kryesore, më 31 dhjetor 2010 dhe 2009 paraqiten si më poshtë:

31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009Dollari amerikan (“uSD”) 104.00 95.81monedha europiane (“euro”) 138.77 137.96Stërlina angleze (“gBP”) 161.46 154.64të drejta të veçanta tërheqjeje (“SDr”) 160.16 149.65jen japonez (jPy) 1.2790 1.0372ari (“Xau”) per 1 onz 146,666.00 105,774.24





c. të ardhurat nga letrat me vlerë të tregtueshme, neto

të ardhurat nga letrat me vlerë të tregtueshme, neto përbëhet nga fitime minus humbje që lidhen me aktivet dhe detyrimet e tregtueshme, dhe përfshijnë gjithë ndryshimet e realizuara dhe të parealizuara në vlerën e drejtë, interesat dhe diferencat nga ndryshimet në kursin e këmbimit.

d. Pagesat e qirasë

Pagesat e bëra nën qiranë operative janë njohur në të ardhura dhe shpenzime në bazë të metodës lineare mbi jetëgjatësinë e qirasë. Zbritjet nga qiraja njihen si pjesë përbërëse e totalit të shpenzimit të qirasë mbi jetëgjatësinë e qirasë.

e. tatimi dhe politika e Bankës për shpërndarjen e fitimit

Banka është e përjashtuar nga tatimi mbi fitimin në bazë të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”.

Politika e shpërndarjes së fitimit të Bankës nga aktiviteti bankar bazohet në ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”. Sipas këtij ligji, i gjithë fitimi i realizuar kalon në buxhetin e Shtetit, pas plotësimit të niveleve të fondeve rezervë të kërkuara nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës.

në bazë të nenit 64, pika (a) e ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”, fitimi/ humbja neto si rezultat i rivlerësimit të aktiveve dhe detyrimeve të shprehura në monedha të huaja, transferohet në kapital tek një llogari rezervë “rezerva e rivlerësimit”. në bazë të nenit 64, pika (b), Qeveria e republikës së Shqipërisë lëshon letra me vlerë të borxhit me norma interesi të tregut për të mbuluar vlerën negative të rezervës së rivlerësimit si rezultat i aktivitetit të Bankës.

në përputhje me kërkesat e nenit 9 të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”, Banka ka krijuar një rezervë ligjore në të cilën transferohet 25 % e fitimit neto të çdo viti, derisa shuma e rezervës arrin 500 % të fondit të themelimit (shiko politikën kontabël 3.f).

në bazë të nenit 11 të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”, asnjë transferim, shpërndarje apo pagesë sipas neneve 8, 9 ose 10 të këtij ligji nuk do të bëhet nëse aktivet e Bankës janë më pak se shuma e detyrimeve dhe fondit të themelimit. në këto kushte, bazuar në ligjin “Për Bankën e Shqipërisë” sipas nenit 7, ministria e Financave duhet t’i transferojë Bankës letra me vlerë të qeverisë me interes të negociueshëm, në shumën e nevojshme për të mbuluar pamjaftueshmërinë.

f. rezerva ligjore

Pas shpërndarjes së rezervës siç kërkohet nga ligji “Për Bankën e Shqipërisë” (shiko politikën kontabël 3.e), Banka përcakton pjesën e mbetur që do t’i paguhet Buxhetit të Shtetit.





g. aktivet dhe detyrimet financiare

(i) njohja

të gjitha aktivet financiare të mbajtura deri në maturim ose aktive financiare të vlefshme për shitje njihen fillimisht me kosto në datën e pagesës. investimet financiare të mbajtura për tregtim njihen në datën e tregtimit. Banka fillimisht i njeh kreditë dhe paradhëniet, depozitat dhe detyrimet financiare në datën e lindjes së tyre.

një aktiv apo detyrim financiar fillimisht matet me kosto. Kostoja fillestare e aktiveve në përgjithësi përafron me vlerën e tyre të drejtë.

(ii) Klasifikimi

Shiko politikat kontabël 3(h), (i), (j) and (k).

(iii) çregjistrimi (mosnjohja)

Banka çregjistron një aktiv financiar kur mbarojnë të drejtat kontraktuale të flukseve të parasë që vijnë nga aktivi financiar ose kur transferon të drejtat mbi aktivin financiar për të marrë flukset e parasë të kontraktuara, në një transaksion në të cilin transferohen në thelb të gjitha risqet dhe përfitimet nga pronësia e aktivit financiar. interesat në aktivin financiar të transferuar të cilat janë krijuar apo mbajtur njihen si një aktiv apo detyrim i veçantë.

Banka çregjistron një detyrim financiar kur detyrimet kontraktuale janë përmbushur, ndërprerë apo përfunduar. Banka nxjerr jashtë nga pasqyra e pozicionit financiar ato kredi dhe investime në letra me vlerë të cilat vlerësohen si të pambledhshme (shiko shënimin 4).

(iv) netimi

aktivet dhe detyrimet financiare netohen me njëra-tjetrën dhe shuma paraqitet neto në pasqyra atëherë dhe vetëm atëherë kur Banka ka të drejtën ligjore për të netuar këto shuma dhe ka si qëllim ose t’i shlyejë neto ose të realizojë aktivin dhe të shlyejë detyrimin njëkohësisht.

të ardhurat dhe shpenzimet paraqiten në bazë neto vetëm atëherë kur lejohet nga standardet kontabël, ose për fitimet dhe humbjet e krijuara nga një grup transaksionesh të ngjashme si ato në aktivitetin tregtues të Bankës.

(v) matja e vlerës së drejtë

vlera e drejtë është shuma me të cilën një aktiv mund të shkëmbehet ose një detyrim mund të shlyhet, midis palëve të mirinformuara dhe me vullnet të plotë në kushte të lira tregu në datën e matjes. Kur është e mundur, Banka mat vlerën e drejtë të një instrumenti duke përdorur çmimet e kuotuara në një treg aktiv për atë instrument. një treg quhet aktiv në qoftë se çmimet e





kuotuara janë rregullisht të gatshme dhe paraqesin transaksionet aktuale të vazhdueshme në kushte të lira tregu.

Për investimet e tregtuara në tregje financiare të organizuara, vlera e drejtë përcaktohet duke iu referuar çmimeve të kuotuara në tregjet e kapitalit në mbylljen e biznesit në datën e raportimit. Për investimet që nuk ka një çmim të kuotuar tregu, përcaktohet një vlerësim i arsyeshëm i vlerës së drejtë duke iu referuar vlerës aktuale të tregut të një instrumenti tjetër thuajse të njëjtë.

(vi) identifikimi dhe matja e zhvlerësimit

në çdo datë raportimi, Banka vlerëson nëse ka evidencë objektive që aktivet financiare të cilat nuk mbahen me vlerën e drejtë përmes fitim humbjes janë zhvlerësuar. aktivet financiare zhvlerësohen kur evidenca objektive paraqet që një ngjarje që sjell humbje ka ndodhur pas njohjes fillestare të aktivit, dhe që ngjarja që sjell humbje ka një ndikim në flukset e ardhshme të parasë së aktivit, të cilat mund të maten me besueshmëri.

aktivet financiare, me përjashtim të atyre klasifikuara si “të mbajtura për tregtim”, vlerësohen në çdo datë raportimi nëse kanë pësuar rënie në vlerë. aktivet financiare pësojnë rënie në vlerë kur ka evidencë objektive që, si rezultat i një apo më shumë ngjarjeve që kanë ndodhur pas njohjes fillestare të aktivit financiar, janë ndikuar flukset e ardhshme të parave që pritet të merren nga investimi. Për aktivet financiare të mbajtura me kosto, shuma e zhvlerësimit është diferenca midis vlerës kontabël dhe vlerës aktuale të flukseve të ardhshme të vlerësuara si më poshtë:

• për huatë e krijuara nga Banka - shuma e rikuperueshme e huasë së krijuar llogaritet bazuar mbi vlerësimin në fund të vitit për huatë, duke përfshirë dhe interesin e akumuluar. në përcaktimin e shumave të rikuperueshme nga huatë për personelin, drejtuesit duhet të konsiderojnë shumë faktorë, duke pëfshirë dhe historinë e pagesave të ish-punonjësve. Provigjoni për rënien në vlerë të huave raportohet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve si një shpenzim dhe zbritet nga kategoria përkatëse e aktiveve në bilanc. Kur vendoset që një hua nuk mund të rikuperohet më, të gjitha procedurat e nevojshme ligjore kanë përfunduar dhe humbja përfundimtare është përcaktuar, huaja hiqet nga librat.

• për aktivet financiare të mbajtura deri në maturim – vlera e mbartur e aktivit ulet deri në shumën që vlerësohet të merret në mënyrë direkte ose nëpërmjet përdorimit të një llogarie provigjonesh dhe shuma e humbjes përfshihet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve.

• për aktivet financiare të vlefshme për shitje – në qoftë se rënia në vlerën e drejtë të një aktivi të disponueshëm për shitje është kaluar direkt në të ardhura të tjera përmbledhëse dhe ka një evidencë objektive që aktivi mund të jetë zhvlerësuar, humbja e akumuluar që është njohur direkt tek “të ardhura të tjera përmbledhëse” do të hiqet nga “të ardhura të tjera përmbledhëse” dhe do të njihet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve edhe nëse aktivi financiar nuk është çregjistruar.





(vii) marrëveshjet e huadhënies së letrave me vlerë

investimet e dhëna hua nën marrëveshjet e huadhënies së letrave me vlerë raportohen në bilanc dhe maten në përputhje me politikat kontabël të zbatueshme për aktivet me vlerë të tregtueshme dhe aktivet e vlefshme për shitje. investimet e dhëna hua nën marrëveshjet e huadhënies së letrave me vlerë vazhdojnë të njihen në pasqyrën e pozicionit financiar të Bankës. Për letrat me vlerë të dhëna hua, banka merr kolateral në formë monetare ose letra të tjera me vlerë. Banka regjistron në interesa vlerën e të ardhurave nga huadhënia e letrave me vlerë.

h. Paraja dhe ekuivalentet e saj

Paraja dhe ekuivalentet e saj përfshijnë kartëmonedha, monedha, llogari rrjedhëse dhe depozita me afat maturimi më pak se tre muaj. Këto aktive mbahen me koston e amortizuar në pasqyrën e pozicionit financiar.

Për përpilimin e pasqyrës së flukseve të parave, Banka përfshin dhe arin dhe metalet tjera të çmuara tek paraja dhe ekuivalentet e saj (shiko politikën kontabël 3.m).

i. aktivet dhe detyrimet e tregtueshme

aktivet dhe detyrimet e tregtueshme janë ato aktive dhe detyrime që Banka ka kryesisht për qëllimin e shitjes ose riblerjes në periudhën afatshkurtër, ose i mban si pjesë e portofolit i cili përdoret për ruajtjen e pozicionit ose për përfitime afatshkurtra.

aktivet dhe detyrimet e tregtueshme, fillimisht njihen me kosto dhe më vonë mbahen me vlerën e drejtë në pasqyrën e pozicionit financiar, duke i kaluar kostot direkte të transaksionit si fitim ose humbje në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve. çdo fitim ose humbje si pasojë e ndryshimit në vlerën e drejtë njihet si pjesë e “të ardhurave nga letrat me vlerë te tregtueshme, neto”. aktivet dhe detyrimet e tregtueshme nuk riklasifikohen pas regjistrimit fillestar.

një informacion i përgjithshëm për instrumentet derivative, që përfshijnë kontratat e së ardhmes, është dhënë në shënimin 33 (d).

j. investime të vlefshme për shitje

Këto investime, në momentin e parë, njihen me kosto. më pas, letrat me vlerë të vlefshme për shitje mbahen në pasqyrat financiare me vlerën e drejtë të tyre. të ardhurat nga interesi regjistrohen në pasqyrën e të ardhurave sipas parimit të të drejtave të konstatuara.

ndryshimet në vlerën e drejtë njihen direkt në të ardhura të tjera përmbledhëse deri në momentin që letra me vlerë shitet ose zhvlerësohet, kur vlera progresive e njohur në të ardhura të tjera përmbledhëse, kalon si fitim ose humbje.





k. huatë dhe paradhëniet

huatë dhe paradhëniet janë aktive financiare joderivative, me pagesa fikse ose të përcaktuara, të cilat nuk janë kuotuar në tregje aktive dhe Banka nuk ka për qëllim t’i shesë në periudhën afatshkurtër.

Kur Banka blen një aktiv financiar dhe njëherësh hyn në një marrëveshje për ta rishitur këtë aktiv (ose një aktiv kryesisht të ngjashëm) me një çmim të fiksuar në një datë të ardhshme (marrëveshje të anasjella të riblerjes), marrëveshja kontabilizohet si një hua apo paradhënie dhe aktivet në bazë të marrëveshjes nuk paraqiten në pasqyrat financiare të Bankës.

të ardhurat nga interesi regjistrohen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve kur konstatohen.

l. Derivatët e mbajtur për qëllime të menaxhimit të rrezikut

Derivatët e mbajtur për qëllime të menaxhimit të rrezikut përfshijnë të gjitha aktivet dhe detyrimet derivative të cilat nuk janë të klasifikuara si aktive ose detyrime të tregtueshme. informacioni për kontratat bazë, rreziqet dhe të tjera konsiderata të përgjithshme, lidhur instrumentet derivative të përdorura nga Banka, që përfshijnë kontratat forward (‘e ardhshme’) të këmbimit dhe swap, është dhënë në shënimin 33 (d).

m. ari dhe metalet e tjera të çmuara

ari dhe metalet e tjera të çmuara mbahen me vlerë tregu duke u bazuar në çmimin e tregut të arit në londër (london Bullion market), në datën e raportimit. Ky vlerësim është në përputhje me legjislacionin vendas.

n. aktivet e qëndrueshme

(i) njohja dhe vlerësimi

Zërat e aktiveve të qëndrueshme vlerësohen me koston historike zvogëluar për zhvlerësimin e akumuluar dhe humbjet nga rënia në vlerë, përveç tokës dhe ndërtesave, të cilat paraqiten me shumën e rivlerësuar, që është llogaritur duke përdorur metodën e kostos së zëvendësimit.

çdo rritje nga rivlerësimi e ardhur nga rivlerësimi i tokës dhe ndërtesave kreditohet në llogarinë e kapitalit ose të ardhura të tjera përmbledhëse tek “rezerva e rivlerësimit të aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara”, përveç rastit kur kjo rritje anulon rënien nga vlerësimi të të njëjtit aktiv, të njohur më parë në fitim ose humbje, rast ky kur rritja nga rivlerësimi njihet direkt në fitim ose humbje deri në masën e rënies së njohur paraprakisht.

çdo rënie në vlerën e mbetur të ndërtesave, rezultuar nga procesi i rivlerësimit njihet direkt fitim ose humbje deri në masën e balancës së njohur në rezervën e rivlerësimit, rezultuar nga rivlerësimi i mëparshëm i





ndërtesave. Kostoja e aktivit përfshin dhe shpenzime që lidhen direkt me blerjen e tij.

(ii) Kostot e mëvonshme

Kostoja e zëvendësimit të një pjese të një aktivi të qëndrueshëm regjistrohet me vlerën e mbartur të këtij aktivi, nëse është e mundshme që përfitimet e ardhshme ekonomike nga ky aktiv do të jenë për Bankën dhe që kostoja e zëvendësimit të matet në mënyrë të besueshme. vlera e mbetur e pjesës së zëvendësuar çregjistrohet nga pasqyra e pozicionit financiar. Kostot e mirëmbajtjes ditore të aktiveve të qëndrueshme njihen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve kur ndodhin.

(iii) Zhvlerësimi

Zhvlerësimi njihet në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve. Zhvlerësimi vjetor llogaritet me metodën lineare duke përdorur norma specifike për çdo aktiv, bazuar në jetëgjatësinë e vlerësuar të tij. toka dhe ndërtime në proces nuk zhvlerësohen.

vlerësimi i jetës së dobishme për periudhën aktuale dhe atë krahasimore është si më poshtë:

• ndërtesa, Zyra Qendrore 40 vjet• ndërtesa, degët 25 vjet• aktive transporti 5 - 10 vjet• Pajisje zyre 3 - 20 vjet

metoda e zhvlerësimit, jeta e dobishme dhe vlera e mbetur rishikohen në datën e raportimit.

o. aktivet e patrupëzuara

(i) Kosto të shtypjes dhe prerjes së parasë

Kostot e shtypjes së kartëmonedhave dhe të prerjes së monedhave kapitalizohen si aktive të qëndrueshme të patrupëzuara dhe amortizohen respektivisht me 2.5 vjet dhe 10 vjet.

(ii) Programet kompjuterike

Programet kompjuterike të blera nga Banka njihen me koston historike zvogëluar me amortizimin dhe humbjet e akumuluara nga rënia në vlerë.

Shpenzimet e mëvonshme mbi programet kompjuterike kapitalizohen vetëm kur këto shpenzime lidhen me rritjen e përfitimit të ardhshëm ekonomik prej këtij aktivi. të gjitha shpenzimet e tjera njihen në periudhën që ndodhin tek pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve.





Shpenzimi i amortizimit njihet në pasqyrën e të ardhurave, bazuar mbi metodën lineare të amortizimit gjatë jetës së dobishme ekonomike, prej datës në të cilën ky program është i gatshëm për përdorim. jeta e dobishme ekonomike e programeve kompjuterike është 2 vjet.

p. rënia në vlerë e aktiveve jofinanciare

vlera e mbetur e aktiveve jofinanciare rishikohet në çdo datë raportimi për të përcaktuar nëse ka ndonjë tregues për rënie të saj. nëse ekziston një tregues i tillë, atëherë vlerësohet vlera e rikuperueshme e këtij aktivi.

humbja nga rënia e vlerës njihet kur vlera e mbetur e aktivit tejkalon vlerën e rikuperueshme.

vlera e rikuperueshme është vlera më e madhe midis vlerës nga përdorimi i aktivit dhe vlerës së tregut zvogëluar me kostot e shitjes. Për llogaritjen e vlerës nga përdorimi, aktualizohen flukset e ardhshme të parasë nga përdorimi i këtij aktivi, me një normë interesi e cila reflekton vlerën në kohë të parasë dhe rreziqet specifike të lidhura me aktivin.

humbjet nga rënia në vlerë të njohura në periudhat e mëparshme rishikohen në çdo datë raportimi për të parë nëse humbja është zvogëluar apo nuk ekziston më. humbja nga rënia në vlerë rimerret nëse ka patur ndonjë ndryshim në vlerësimin e përdorur për përcaktimin e vlerës së rikuperueshme. humbja nga rënia në vlerë rimerret vetëm për pjesën që vlera aktuale e mbetur të mos e tejkalojë vlerën e mbetur neto nga amortizimi apo zhvlerësimi, nëse kjo humbje nuk do të ishte njohur më parë.

q. grantet

grantet fillimisht regjistrohen si të ardhura të shtyra kur ekziston siguria se ato do të përfitohen dhe Banka do të veprojë në përputhje me kushtet e këtij granti. grantet që lidhen me zëra shpenzimi kalojnë tek pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve gjatë periudhës që është bërë shpenzimi. grantet që lidhen me blerjen e aktiveve kalojnë tek pasqyra e të ardhurave dhe shpenzimeve përgjatë jetës së aktivit përkatës në shumën që i përket zhvlerësimit ose amortizimit që i zbritet aktivit.

r. huatë nga Fondi monetar ndërkombëtar (Fmn)

huatë nga Fondi monetar ndërkombëtar (‘Fmn’) për Qeverinë e Shqipërisë merren nëpërmjet Bankës dhe tregohen në pasqyrën e pozicionit financiar të Bankës. interesi për këto hua paguhet direkt nga Banka. huatë nga Fmn shprehen në SDr (Special drawings Rights). Këto hua maten fillimisht me kosto.

s. marrëveshjet e riblerjes

Kur Banka shet një aktiv financiar dhe njëkohësisht hyn në marrëveshje për të riblerë këtë aktiv, me një çmim fiks në një datë të caktuar (‘rePo’),





marrëveshja regjistrohet si depozitë dhe aktivi vazhdon të jetë i regjistruar në pasqyrat financiare të Bankës.

marrëveshjet e riblerjes regjistrohen në bilanc në zërin “Detyrime ndaj bankave vendase”. Bazuar në rregulloren e Bankës mbi marrëveshjet e riblerjes, Bankës nuk i kërkohet të vendosë garanci për këto letra me vlerë.

interesi i fituar mbi marrëveshjet e anasjella të riblerjes dhe interesi i pësuar mbi marrëveshjet e riblerjes njihen si të ardhura ose shpenzime nga interesi gjatë jetëgjatësisë së çdo marrëveshjeje duke përdorur normën bazë të interesit të shpallur me vendim të Këshillit mbikëqyrës të Bankës.

t. Provigjone

një provigjon njihet nëse, si rezultat i ngjarjeve të mëparshme, Banka ka një detyrim ligjor ose konstruktiv, i cili mund të matet në mënyrë të besueshme, dhe është e mundur që të mira ekonomike do të kërkohen për shlyerjen e këtij detyrimi.

u. Përfitimet e punonjësve

(i) Plan pensioni me kontribute të përcaktuara

Kontributet e Bankës ndaj planit të pensioneve me kontribut të përcaktuar ngarkohen në pasqyrën e të ardhurave dhe shpenzimeve kur ato ndodhin.

Banka paguan kontribute për sigurimet shoqërore të detyrueshme për përfitimet e punonjësve që dalin në pension. autoritetet shqiptare janë përgjegjëse për përcaktimin e limitit minimal ligjor të vendosur për pensionet në Shqipëri sipas një plani kontributesh të përcaktuara për pensione.

(ii) Përfitimet nga ndërprerja e marrëdhënieve të punës

Përfitimet nga ndërprerja e marrëdhënieve të punës regjistrohen atëherë kur Banka në mënyrë të dukshme ka vendosur të zbatojë një plan formal të detajuar për të ndërprerë punësimin para datës së daljes në pension, ose të ofrojë përfitime për të paguar në rastin e largimit vullnetar të punonjësve. Përfitime të ofruara për largimin vullnetar do të regjistrohen vetëm atëherë kur oferta është bërë, është e mundshme që do të pranohet, dhe numri i personave që do të pranojnë ofertën mund të matet në mënyrë të besueshme.

(iii) Përfitime afatshkurtra

Detyrimet për përfitime afatshkurtra nuk skontohen dhe regjistrohen në periudhën kur ofrohet shërbimi. një provigjon mund të regjistrohet për shumën që pritet të paguhet në lidhje me bonuset afatshkurtra në para, nëse Banka ka një detyrim ligjor ose konstruktiv për të paguar këtë shumë si rezultat i shërbimeve të shkuara të ofruara nga punonjësi, dhe detyrimi mund të matet në mënyrë të besueshme.





v. informacioni krahasues

Kur është e nevojshme, shifrat e periudhave të mëparshme riklasifikohen për qëllime krahasimi. Banka nuk ka bërë ndonjë riklasifikim të tillë në këto pasqyra financiare.

4. PërDorimi i vlerëSimit Dhe gjyKimeve

Këto shënime shpjeguese mbështesin komentet mbi administrimin e rrezikut financiar (shënimi 33).

Burimet kryesore të pasigurisë në matje

Fonde të lejuara për humbje nga kreditë

aktivet e regjistruara me kosto vlerësohen për të identifikuar rënie në vlerë të aktivit, në bazë të politikave të përshkruara në 3(g)(vi).

Përbërësit specifikë të kundërpartisë për totalin e provigjoneve për rënie në vlerë aplikohen ndaj aktiveve financiare të vlerësuara individualisht dhe bazohen në vlerësimin më të mirë të flukseve të pritshme të parasë. Për të llogaritur këto flukse të parave, drejtimi i Bankës gjykon mbi situatën financiare të palës tjetër dhe vlerën neto të realizueshme të ndonjë garancie. çdo aktiv i zhvlerësuar, matet bazuar mbi cilësitë e tij, dhe llogaritja e flukseve të parasë që konsiderohen të arkëtueshme aprovohet në mënyrë të pavarur.

Përcaktimi i vlerës së drejtë

Përcaktimi i vlerës së drejtë të aktiveve dhe detyrimeve financiare për të cilat nuk ka një çmim tregu kërkon përdorimin e një metode vlerësuese. Për instrumentet financiare të cilat nuk tregtohen në mënyrë sistematike, dhe që transparenca në çmim është e vogël, vendosja e vlerës së drejtë është më pak objektive, dhe kërkon nivele të ndryshme gjykimi të cilat variojnë në bazë të likuiditetit, përqendrimit, pasigurisë së faktorëve të tregut, supozimeve të çmimeve, dhe rreziqeve të tjera të cilat kanë një ndikim në instrumentin financiar. gjithashtu referojuni “vlerësimit të instrumenteve financiare” më poshtë.

gjykime në përdorimin e politikave kontabël

gjykime në përdorimin e politikave kontabël përfshijnë:

Shtypshkronja

Banka ka kontrolluar aktivitetin e Shtypshkronjës në 31 dhjetor 2007. Shtypshkronja ka ushtruar veprimtarinë e saj ekonomiko-financiare deri në datën 30 shtator 2008 në bazë të vendimit të Këshillit të ministrave nr. 598, datë 5 shtator 2007, “Për mbylljen e veprimtarisë ekonomike-financiare të Shtypshkronjës”, ndryshuar me vendimin nr. 862, datë 18 qershor 2008.





Sipas pikave 7 dhe 8 të vendimit nr. 598, kapitalet e patrupëzuara dhe inventari ekonomik transferohen për llogari të ministrisë së Financave, teknologjia dhe makineritë për shtypjen e pullave fiskale i transferohen Drejtorisë së Përgjithshme të tatimeve. Sipas pikës 10 të po këtij vendimi administrimi (pronësia) i ndërtesës i mbetet Bankës së Shqipërisë.

Pas mbylljes së aktivitetit, Banka ka përfshirë në Detyrime të tjera vendase (Shënimi 18) një shumë prej 227 milionë leKë (2009: 239 milionë leKë), e cila përfaqëson transferime të tjera ndërmjet Bankës dhe shtypshkronjës në mbyllje të aktivitetit. Këto transferime u bazuan në vendimet e sipërpërmendura. Banka nuk ka marrë ende një vendim për shlyerjen e këtyre detyrimeve.

vlerësimi i instrumenteve financiare

Banka i mat vlerat e drejta duke përdorur hierarkinë e mëposhtme të metodave:

• niveli 1: çmimet e tregut janë të publikuara në një treg aktiv për një instrument identik.

• niveli 2: teknikat e vlerësimit bazohen në të dhëna të vëzhgueshme. Kjo kategori përfshin instrumente të vlerësuara duke përdorur: çmimet e publikuara për instrumente të ngjashme; çmimet e publikuara për instrumente të ngjashme në tregje joaktive; ose teknika vlerësimi ku të gjitha të dhënat mund të vëzhgohen direkt apo indirekt në treg.

• niveli 3: teknikat e vlerësimit bazohen në të dhëna jo të vëzhgueshme. Kjo kategori përfshin gjithë instrumentet për të cilat, teknikat e vlerësimit nuk bazohen në të dhëna të vëzhgueshme dhe të dhënat jo të vëzhgueshme mund të kenë ndikim të rëndësishëm në vlerësim. Kjo kategori përfshin instrumente të vlerësuara duke përdorur çmimet e publikuara për instrumente të ngjashme, mbi të cilat kërkohen rregullime apo supozime të rëndësishme dhe jo të vëzhgueshme për të reflektuar ndryshimin midis instrumenteve.

Për letrat me vlerë që tregtohen në tregje financiare aktive, vlera e drejtë përcaktohet duke iu referuar çmimeve të kuotuara në treg ose atyre të kuotuara nga tregtues të instrumenteve. Për të gjitha instrumentet financiare, Banka përcakton vlerën e drejtë duke përdorur teknika të vlerësimit. teknikat e vlerësimit përfshijnë modelet e vlerës aktuale neto, flukset e skontuara të parave, krahasimin me instrumente të ngjashme për të cilat ekziston një vlerë tregu dhe metoda të tjera. objektivi i teknikave të vlerësimit është të arrijë në një përcaktim të vlerës së drejtë, e cila reflekton çmimin e instrumentit financiar që do të ishte përcaktuar nga tregu në datën e raportimit.

Banka përdor metoda gjerësisht të njohura të vlerësimit për përcaktimin e vlerës së drejtë të instrumenteve të thjeshta financiare, të cilat përdorin vetëm të dhëna të publikuara tregu dhe që kërkojnë pak gjykim dhe vlerësim. çmime dhe të dhëna të publikuara janë të disponueshme në bursa për ato letra me vlerë të cilat janë të listuara dhe për derivativë të tregtueshëm e të këmbyeshëm si kontratat e të ardhmes apo derivativë të tjerë të thjeshtë, të





tregtueshëm. Disponibiliteti i vlerës së publikuar redukton nevojën për gjykim dhe vlerësim nga drejtimi i Bankës, dhe redukton pasigurinë e shoqëruar me përcaktimin e vlerës së drejtë. Disponibiliteti i çmimeve të publikuara në bursë dhe faktorëve të marrë në llogaritje, varion sipas produkteve dhe tregjeve, dhe ndikohet prej ngjarjeve të veçanta dhe kushteve të përgjithshme të tregjeve financiare.

llogaritë me Bankat

vlera e drejtë e këtyre instrumenteve bazohet në metodën e nivelit 2 të përshkruar me sipër.

investimet në letrat me vlerë

vlera e drejtë e investimeve në letrat me vlerë bazohet në çmimet e tregut ose në ato të kuotuara nga brokera e agjentë këmbimi. vlera e drejtë e këtyre instrumenteve bazohet në metodën e nivelit 1 të përshkruar me sipër. Kur ky informacion nuk është i disponueshëm, vlera e drejtë bazohet në metodën e nivelit 2 të përshkruar më sipër.

5. ari Dhe metale të çmuara

31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009

ari depozitë në bankat e huaja 10,155 7,324ar dhe metale të çmuara në kasafortë 4,926 3,477totali 15,081 10,801

më 31dhjetor 2010, vlera e arit të vendosur në depozita dhe llogari rrjedhëse në bankat e huaja, ishte 10,155 milionë leKë (2009: 7,324 milionë leKë).

ari dhe metale të tjera të çmuara të përfshira në aktive vendase përfshin gjendjet e arit jomonetar, platinit dhe të argjendit në kasafortë, të vlerësuara me kursin e këmbimit fiks të londrës në datën e raportimit, me një shumë totale prej 4,926 milionë leKë (2009: 3,477 milionë leKë).

rritja prej 4,280 milionë leKë (2009: 3,074 milionë leKë), që rezulton nga rivlerësimi i arit dhe i metaleve të çmuara, është regjistruar në rezervën e rivlerësimit.

6. llogari me FonDin monetar nDërKomBëtar


Kuota në Fondin monetar ndërkombëtar (Fmn) 7,624 7,191të drejta speciale të tërheqjes (“SDr”) të mbajtura 8,122 7,543interes i përllogaritur 5 3totali 15,751 14,737





Kuotat tek Fondi monetar ndërkombëtar (“Fmn”) rezultojnë nga anëtarësimi i republikës së Shqipërisë pranë Fmn-së, në përputhje me ligjin nr. 8269, datë 23 dhjetor 1997 “Për Bankën e Shqipërisë”. Këto depozita kanë si kundërparti huatë e dhëna nga Fmn për republikën e Shqipërisë siç paraqitet në Shënimin 13.

Kuotat e republikës së Shqipërisë pranë Fmn janë 7,624 milionë leKë ose 49 milionë SDr më 31 dhjetor 2010. 536 milionë leKë ose 3 milionë SDr të kuotave të republikës së Shqipërisë në Fmn, përfaqësojnë këstin rezervë të mbajtur me Fmn. Fmn paguan kompensim (interes) për ata anëtarë të cilët kanë pozicion kësti rezervë të kompensueshëm me 0.28% (2009: 0.23%) normë interesi vjetore të ndryshueshme.

të drejtat speciale të tërheqjes (“SDr”) përfaqësojnë depozitat e vendosura pranë Fmn-së. Këto depozita kanë një interes të përcaktuar në bazë javore. norma e interesit vjetor më 31 dhjetor 2010 ishte 0.3 % (2009: 0.23 %).

një shumë prej 7,439 milionë leKë ose 46 milionë SDr të përfshira në të drejtat speciale të tërheqjes përfaqëson shumat e fituara përmes alokimit të SDr më 31 dhjetor 2010 siç paraqitet në Shënimin 13. alokimet e SDr-ve përfaqësojnë shumat e marra nga Fmn, qëllimi i të cilave ishte përgjigjja e menjëhershme ndaj nevojave afatshkurtra dhe afatgjata për likuiditet të vendeve anëtare. Shuma e të drejtave speciale të tërheqjes e cila tejkalon atë të alokimeve ishte 683 milionë leKë ose 4 milionë SDr më 31 dhjetor 2010.

7. DePoZita në BanKat e huaja


llogari rrjedhëse 25,350 38,953Depozita afatshkurtra 6,201 8,146Kontrata të së ardhmes 81 11interes i përllogaritur 5 3totali 31,637 47,113

Depozitat afatshkurtra dhe llogaritë rrjedhëse në bankat e huaja kanë norma interesi që bazohen në monedhën e depozitës apo llogarisë rrjedhëse. Depozita afatshkurtër është me normë interesi 0.56 %.

8. inveStime në letra me vlerë në moneDhë të huaj

8.1. inveStime të vleFShme Për Shitje

Portofoli i letrave me vlerë në monedhë të huaj të vlefshme për shitje i kontabilizuar me vlerë tregu është si më poshtë:






nota thesari të Qeverive të huaja 148,500 122,083investime afatmesme të Bank for international Settlements (BiS) 2,186 7,311

Bono thesari të agjencive 39,378 14,120nota thesari të agjencive 13,272 10,974totali 203,336 154,488

notat e thesarit të qeverive të huaja kanë kurse kuponash që variojnë nga 0.375% në 9% (2009: 0.875% në 8%). interesi paguhet në baza gjashtëmujore (uSD dhe gBP) dhe vjetore (euro), si dhe maturimet variojnë nga janari i vitit 2011 në qershor të vitit 2021. norma e brendshme e kthimit varion nga 0.39% në 4.14% (2009: 0.364% në 5.166%).

investimet afatmesme të BiS përbëhen nga letra me vlerë me kupona fikse, të shprehura në euro me kurse që variojnë nga 0.62% në 3.8% (2009: 2.75% në 5.85% për uSD, euro dhe gBP). interesi është i pagueshëm në baza vjetore për investimet në euro dhe maturimet variojnë midis shtatorit 2012 dhe dhjetorit të vitit 2013. norma e brendshme e kthimit varion nga 0.832% në 1.261% (2009: 2.94% në 5.88%).

notat e agjencive janë të shprehura në uSD, gBP dhe euro me kurse kuponi nga 1.125% në 5.5 % (2009: uSD dhe euro 0.585 % në 5.375 %). interesi është i pagueshëm në baza gjashtëmujore dhe vjetore, si dhe kufijtë e maturimit janë nga shkurti 2011 deri në shtator 2013. norma e brendshme e kthimit varion nga 0.56% në 2.8% (2009: 0.42% në 3.15 %).

Bonot e thesarit janë të shprehura në euro, gBP dhe jPy me normë të brendshme kthimi që varion nga 0.11% në 2.2 % (2009: 0.27% në 1%) dhe me kufij maturiteti nga shkurti në nëntor 2011.

8.2. inveStime të mBajtura Për tregtim

Portofoli i letrave me vlerë në monedhë të huaj, klasifikuar si “të mbajtura për tregtim” paraqitet me vlerë tregu si më poshtë:

31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009nota thesari të qeverisë 7,239 3,141nota thesari të agjencive 5,327 8,109Bono thesari të qeverisë - 115totali 12,566 11,365

notat e thesarit të Qeverisë të shprehura në uSD, kanë kurse kuponi fiks, që variojnë ndërmjet 0.375% dhe 2.375% (2009: 0.875% dhe 4.75%). interesi është i pagueshëm çdo gjashtë muaj dhe maturiteti varion ndërmjet nëntorit 2011 dhe nëntorit 2017.

notat e agjencive të shprehura në uSD, kanë kurse kuponi fiks, që variojnë ndërmjet 0.625% dhe 5.875% (2009: 0.645 % dhe 5.875%) dhe kurse të





ndryshueshme që variojnë ndërmjet 0.49% dhe 0.57% (2009: 0.55% dhe 0.56%). interesi është i pagueshëm në baza të ndryshme që variojnë nga tremujore në vjetore dhe maturiteti varion ndërmjet marsit 2011 dhe korrikut 2013.

investimet e mbajtura për tregtim administrohen nga Banka ndërkombëtare për rindërtim dhe Zhvillim (iBrD) në kuadrin e marrëveshjes së Bankës së Shqipërisë me Bankën Botërore “Për administrimin dhe asistencën teknike mbi investimin e rezervës valutore të Bankës së Shqipërisë” (Program menaxhimi për rezervë dhe Këshillim) e lidhur me datë 23 shtator 2005. investimet në këtë portofol njihen në pasqyrat financiare në datën e tregtimit.

9. aKtive të tjera në moneDhë të huaj

31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009Kuotizacione në institucionet ndërkombëtareBanka ndërkombëtare për rindërtim dhe Zhvillim (iBrD) 361 358

agjencia ndërkombëtare e Zhvillimit (iDa) 13 12agjencia e garantimit të investimeve Shumëpalëshe (miga) 6 6

Korporata ndërkombëtare Financiare (iFc) 76 71Banka evropiane për rindërtim dhe Zhvillim (eBrD) 61 56Banka islamike e Zhvillimit (iDB) 24 22totali i kuotizacioneve 541 525

arka në valutë 642 671totali i aktiveve të tjera në monedhë të huaj 1,183 1,196

Kuotizacionet në institucionet ndërkombëtare financiare përbëhen nga nënshkrime për pjesëmarrjen e Bankës së Shqipërisë në këto institucione (Shënimi 30).

10. KreDi Për Palët e treta

10.1. KreDi tranZite

totali prej 15 milionë leKë (2009: 46 milionë leKë) përfaqëson kredi për sektorin e shërbimeve, akorduar Bankës italo–Shqiptare (sot intesa SanPaolo Bank) për t’iu shpërndarë huamarrësve me qëllim mbështetjen e programeve qeveritare. Për këtë hua nuk është vendosur kolateral.

10.2. KreDi nDaj BanKave venDaSe

Kredia ndaj bankave vendase përfaqëson marrëveshje të anasjella riblerjeje midis Bankës së Shqipërisë dhe bankave të nivelit të dytë në vlerën 12,520 milionë leKë me afat maturimi nga njëjavor në tremujor (2009: 32,326





milionë leKë). në 31 dhjetor 2010, normat vjetore të interesit të marrëveshjeve të anasjella të riblerjes variojnë nga 5 % në 5.44% (2009: 5.25% në 6%).

10.3 KreDi nDaj QeveriSë

teprica e kredisë ndaj qeverisë për fundin e vitit 2010 ishte zero (2009: zero).

11. inveStime të vleFShme Për Shitje (në moneDhë venDaSe)


Bono thesari afatshkurtra të Qeverisë Shqiptare 63,630 76,589totali 63,630 76,589

më 31 dhjetor 2010, bonot e thesarit afatshkurtra përfaqësojnë bono thesari të Qeverisë me kupon zero, me afat maturimi afatshkurtër, të cilat maturohen në periudhën janar - dhjetor 2011. normat e tyre të kthimit në blerje variojnë nga 5.17% në 8.99% (2009: 5.61% në 9.3%).

12. aKtive të tjera (në moneDhë venDaSe)


aktive të qëndrueshme të trupëzuara, neto 7,124 2,825aktive të qëndrueshme të patrupëzuara, neto 155 421Kreditë e punonjësve 1,755 1,500Debitorë të tjerë 4 80numizmatika 40 39inventari 73 40të tjera 78 22totali 9,229 4,927

në 31 dhjetor 2010, Banka ka përfshirë në kategorinë “toka, ndërtesa dhe konstruksione të përgjithshme”, vlerën e ndërtesës së shtypshkronjës. metoda e rivlerësimit është ajo e kostos së zëvendësimit, që rezultoi në shumën e rivlerësimit prej 234 milionë leKë, nga vlera neto kontabël e ndërtesës prej 4 milionë leKë. efekti në rritje nga rivlerësimi i ndërtesës në shumën prej 230 milionë leKë u kreditua direkt në llogarinë e rezervës së rivlerësimit. gjithashtu, në këtë kategori është përfshirë dhe vlera e ndërtesave të degëve prej 176 milionë leKë, rindërtuar gjatë vitit 2008.

në muajin shtator 2010, aktivet vendase janë rritur, si rezultat i blerjes së ndërtesës së hotel “Dajti” në bazë të vendimit të Këshillit mbikëqyrës nr. 40, datë 16 qershor 2010, si dhe kontratës me ministrinë e Financave, me datë





27 shtator 2010, bazuar në nenin 7 dhe 8 të rregullores nr. 103, datë 28 dhjetor 2005 “Për nënshkrimet e autorizuara dhe kufijtë e pagesave”. Kostoja ishte 4,068 milionë leKë (kundravlefta e 30 milionë euro).

në 31 dhjetor 2010, kreditë e punonjësve paraqiten neto nga provigjonet për çështje gjyqësore që lidhen me to, në masën 13 milionë leKë (2009: 13 milionë leKë).

në 31 dhjetor 2010, vlera e regjistruar e kolateralit për kreditë afatgjata dhënë punonjësve të Bankës arrin në shumën 2,057 milionë leKë (2009: 1,747 milionë leKë). vlera e kredive ende të padisbursuara në favor të punonjësve (në bazë të rregullores së dhënies së kredive nr. 77, datë 25 tetor 2006) është 162 milionë leKë (2009: 167 milionë leKë).

vlera neto kontabël e aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara për çdo kategori, më 31 dhjetor 2010 paraqitet si më poshtë:

toka, ndërtesa konstruksione

të përgjithshme

Pajisje të përgjithshme

mjetetransporti

ndërtime në

procestotali

Kosto/vlerësimi gjendja më 1 janar 2010 2,436 949 186 176 3,747 Shtesa 4,133 246 - 127 4,506 Pakësime (7) - - (38) (45)gjendja më 31 dhjetor 2010 6,562 1,195 186 265 8,208 amortizimi i akumuluar gjendja më 1 janar 2010 101 686 135 - 922 amortizimi i vitit 56 90 16 - 162 gjendja më 31 dhjetor 2010 157 776 151 - 1,084 vlera kontabël neto gjendja më 31 dhjetor 2010 6,405 419 35 265 7,124 gjendja më 31 dhjetor 2009 2,335 263 51 176 2,825

vlera neto kontabël e aktiveve të qëndrueshme të trupëzuara për çdo kategori, më 31 dhjetor 2009 paraqitet si më poshtë:

toka, ndërtesa konstruksione

të përgjithshme

Pajisje të përgjithshme

mjetetransporti

ndërtime në

procestotali

Kosto/vlerësimi gjendja më 1 janar 2009 2,382 855 253 36 3,526 Shtesa 54 145 2 140 341Pakësime - (51) (69) - (120)gjendja më 31 dhjetor 2009 2,436 949 186 176 3,747amortizimi i akumuluar gjendja më 1 janar 2009 45 650 186 - 881 amortizimi i vitit 56 85 18 - 159Pakësime - (49) (69) - (118)gjendja më 31 dhjetor 2009 101 686 135 - 922vlera kontabël neto gjendja më 31 dhjetor 2009 2,335 263 51 176 2,825 gjendja më 31 dhjetor 2008 2,337 205 67 36 2,645





vlera neto kontabël e aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara për çdo kategori paraqitet si më poshtë:

Programe kompjuterike

Bankënota të prera dhe monedha të

shtypura

totali i aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara

Kosto gjendja më 1 janar 2010 383 3,096 3,479Shtesa 8 1 9gjendja më 31 dhjetor 2010 391 3,097 3,488

amortizimi i akumuluar gjendja më 1 janar 2010 372 2,686 3,058amortizimi i vitit 12 263 275gjendja më 31 dhjetor 2010 384 2,949 3,333

vlera kontabël neto: më 31 dhjetor 2010 7 148 155më 31 dhjetor 2009 11 410 421

vlera neto kontabël e aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara për çdo kategori paraqitet si më poshtë:

Programe kompjuterike

Bankënota të prera dhe monedha të

shtypura

totali i aktiveve të qëndrueshme të patrupëzuara

Kosto gjendja më 1 janar 2009 377 2,707 3,084Shtesa 6 389 395gjendja më 31 dhjetor 2009 383 3,096 3,479

amortizimi i akumuluar gjendja më 1 janar 2009 352 2,427 2,779amortizimi i vitit 20 259 279gjendja më 31 dhjetor 2009 372 2,686 3,058

vlera kontabël neto: më 31 dhjetor 2009 11 410 421më 31 dhjetor 2008 25 280 305

13. Detyrime nDaj FonDit monetar nDërKomBëtar


alokim i SDr-ve 7,439 6,951huaja e uljes së varfërisë dhe Zhvillimit (“PrgF’) 4,666 5,549llogaria e letrave me vlerë tek Fmn 6,113 5,786llogari e Fmn-së në leKë 2,290 2,160interes i përllogaritur 8 6totali 20,516 20,452





huatë PrgF janë të lidhura me kuotizacionet për anëtarësimin e republikës së Shqipërisë në Fmn dhe janë tërhequr në emër të Qeverisë për reformat makroekonomike. Këto hua përfshijnë programet e mëposhtme:

• “huaja e uljes së varfërisë dhe Zhvillimit PrgF 2” u miratua me marrëveshjen e datës 13 maj 1998 në shumën 45,040,000 SDr, duke u disbursuar nga viti 1999 deri në vitin 2001. gjendja më 31 dhjetor 2010 është 1,411,500 SDr (2009: 4,956,700 SDr), dhe është ekuivalente e 226 milionë leKë (2009: 742 milionë leKë). Kjo është një hua me maturitet e kthyeshme deri në vitin 2011, në 10 këste gjashtëmujore duke filluar nga viti 2004. norma e interesit është 0.5% dhe është e pagueshme çdo gjashtë muaj.

• “huaja e uljes së varfërisë dhe Zhvillimit PrgF 3” u miratua me marrëveshjen e datës 21 qershor 2002 në shumën 28,000,000 SDr dhe është disbursuar deri më 20 qershor 2005. gjendja në fund të vitit 2010 është 19,200,000 SDr (2009: 23,600,000 SDr) dhe është ekuivalente e 3,075 milionë leKë (2009: 3,532 milionë leKë), me një interes prej 0.5% i pagueshëm çdo gjashtë muaj. Principali i huasë do të fillojë të shlyhet pas pesë vjet e gjysëm, me 10 këste gjashtëmujore të barabarta.

• “huaja e uljes së varfërisë dhe Zhvillimit” (PrgF 4) dhe “huaja-lehtësia e Financimit afatmesëm” (eFF) u miratuan me marrëveshjen trevjeçare të datës 27 janar 2006 në shumën 17,045,000 SDr, me një interes prej 0.5% të pagueshëm çdo gjashtë muaj. gjendja më 31 dhjetor 2010 është 8,522,500 SDr (2009: 8,522,500 SDr) dhe është ekuivalente e 1,365 milionë leKë (2009: 1,275 milionë leKë). Principali i huasë do të fillojë të shlyhet pas pesë vjet e gjysmë, në dhjetë këste gjashtëmujore të barabarta.

llogaritë e Fmn përfaqësojnë detyrime përkundrejt pjesëmarrjes së Shqipërisë në Fmn. më 31 dhjetor 2010, shuma e këtyre detyrimeve është 8,403 milionë leKë ose 54 milionë SDr (më 31 dhjetor 2009: 7,946 milionë leKë ose 54 milionë SDr). Detyrimet e lidhura me kuotat e Fmn nuk mbartin interes dhe janë me maturitet të papërcaktuar. Këto detyrime përfshijnë llogaritë nr.1, nr.2 dhe llogari të letrave me vlerë, në të cilën janë depozituar notat premtuese të panegociueshme dhe që nuk mbartin interes. Balancat në këto llogari janë krijuar nga pagesa e komponentit të monedhës vendase të nënshkrimit të kuotave dhe blerjet e burimeve të Fondit në shkëmbim të monedhës vendase.

e përfshirë në llogaritë e Fmn-së është dhe huaja “lehtësia e Financimit afatmesëm” (eFF) prej 1,316 milionë leKë (2009: 1,257 milionë leKë). huaja është disbursuar gjatë viteve 2006-2009 dhe gjendja më 31 dhjetor 2010 është 8,421,042 SDr (2009: 8,522,000 SDr). Principali i huasë do të fillojë të shlyhet pas katër vjet e gjysmë dhe do të paguhet brenda 10 vjetëve. interesi i këtyre kredive është i ndryshueshëm dhe paguhet çdo tre muaj. më 31 dhjetor 2010, interesi vjetor ishte 1.32% (2009: 1.24%).





14. Detyrime nDaj inStitucioneve Financiare jovenDaSe


Detyrime tranzite 15 46hua e republikës së greqisë 1,222 1,215Detyrime ndaj Bankës Botërore 13 13interes i përllogaritur 6 5totali 1,256 1,279

Detyrime tranzite prej 15 milionë leKë (2009: 46 milionë leKë) ose 0.1 milionë euro (2009: 0.3 milionë euro), përfaqëson huanë e dhënë nga Banka evropiane e investimeve (shënimi 10.1). interesi paguhet nga përfituesit e këtyre kredive tranzite (Bankat dhe kompanitë vendase) drejtpërsëdrejti tek siguruesit e financimit.

huaja e republikës greke prej 1,222 milionë leKë (2009: 1,125 milionë leKe) ose 8.8 milionë euro (2009: 8.8 milionë euro) është dhënë me qëllim financimin e Bilancit të Pagesave të republikës së Shqipërisë. norma vjetore e interesit është 1.17%, e pagueshme çdo 6 muaj. huaja maturohet në vitin 2018.

Detyrimi ndaj Bankës Botërore përbëhet nga shumat detyruar organizatave ndërkombëtare si Banka ndërkombëtare për rindërtim dhe Zhvillim (iBrD), agjencia ndërkombëtare e Zhvillimit (iDa) dhe agjencia e garantimit të investimeve Shumëpalëshe (miga).

15. Paraja në QarKullim

Banka ka të drejtën ekskluzive të emetimit të monedhës shqiptare. Ky zë përfshin kartëmonedha dhe monedha vendase në qarkullim të emetuara nga Banka.

më 31 dhjetor 2010 dhe 2009 gjendja e kartëmonedhave dhe monedhave në qarkullim është si më poshtë:

31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009vlera nominale leKë

copë(në mijë)

totali leKë (milionë)

copë(në mijë)

totali leKë (milionë)

100 3,426 343 3,536 354200 11,274 2,255 12,043 2,409500 45,271 22,636 56,156 28,0781,000 64,031 64,031 78,000 78,0002,000 12,303 24,606 9,284 18,5685,000 17,128 85,640 17,345 86,725monedha 2,848 2,605

202,359 216,739





16. Detyrime nDaj BanKave venDaSe

31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009në monedha të huajarezerva e detyrueshme dhe llogari rrjedhëse 36,565 29,258në monedhë vendase rezerva e detyrueshme dhe llogari rrjedhëse 43,568 37,141Depozita njëditore 651 1,648

interes i përllogaritur 31 28totali 80,815 68,075

interesi mbi llogarinë e rezervave të detyrueshme llogaritet si më poshtë:

• gjendjet në leKë: 70% e normës së fitimit të marrëveshjeve repo: 3.5% më 31 dhjetor 2010 (2009: 3.675% );

• gjendjet në uSD: 70% e normës bazë të Bankës Federale: 0.09% më 31 dhjetor 2010 (2009: 0.09%);

• gjendjet në euro: 70% e normës bazë të Bankës Qendrore evropiane: 0.7% më 31 dhjetor 2010 (2009: 0.7% ).

Depozitat njëditore me bankat vendase kanë normë interesi vjetore prej 3.25% (2009: 3.5%).

17. Detyrime nDaj QeveriSë


Fitim për t’iu shpërndarë Qeverisë 2,610 2,436Depozita në emër të Qeverisë 8,966 10,897të tjera 24 22totali 11,600 13,355

Depozita në emër të Qeverisë prej 8,966 milionë leKë, përmban llogarinë kryesore prej 938 milionë leKë, fonde të donatorëve ndërkombëtarë të depozituara në Bankë për transferim të mëtejshëm në projektet e ndihmës në Shqipëri prej 2,351 milionë leKë, fonde rezervë të qeverisë për institutin e Sigurimeve Shoqërore (iSSh) dhe institutin e Sigurimeve të Kujdesit Shëndetësor (iSKSh) prej 3,066 milionë leKë, si dhe fonde me destinacion për financime të tjera prej 2,611 milionë lekësh.

Zëri “të tjera” përmban fonde të marra nga Banka për një hua të dhënë qeverisë nga Banka islamike e Zhvillimit prej 24 milionë leKë (2009: 22 milionë leKë).





18. Detyrime të tjera (në moneDhë venDaSe)


Depozita të individëve nga pjesëmarrja në bono thesari 610 693Detyrimi neto ndaj fondit të pensionit 23 13Detyrim ndaj institucioneve financiare jobankare 258 1marrëdhënie me të tretët 227 239të tjera 161 194totali 1,279 1,140

Detyrimi neto ndaj fondit të pensionit lidhet me skemën e fondit të pensionit që bazohet në kontributin e punonjësve në vlerën 2% te pagës së tyre bruto si dhe kontributi i punëdhënësit 15% mbi totalin e pagave. në 31 dhjetor 2010, vlera e aktiveve të fondit të pensionit e investuar në letra me vlerë të qeverisë me afat maturimi 12-mujor është 148 milionë leKë (2009: 231 milionë leKë) dhe në obligacionet e Qeverisë Shqiptare me afat maturimi 5-7 vjeçar është 621 milionë leKë (2009: 469 milionë leKë).

vlera e kontributeve të derdhura nga punonjësit e Bankës deri në 31 dhjetor 2010 është 64 milionë leKë (2009: 53 milionë leKë) dhe totali i kontributeve të derdhura nga Banka deri në 31 dhjetor 2010 është në vlerën 444 milionë leKë (2009: 431 milionë leKë). totali i interesave të përfituara nga investimi deri më 31 dhjetor 2010 është rreth 301 milionë leKë (2009: 231 milionë leKë).

Pagesat e kryera nga ky fond në vitin 2010 janë 15 milionë leKë (2009: 2 milionë leKë).

Pasqyra e ndryshimit të kontributeve dhe ndryshimet e aktiveve neto të vlefshme për përfitim fond pensioni është si më poshtë:

31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009aktive në 1 janar 713 574të ardhura nga investimi interesa 70 59të ardhura neto nga investimi 70 59Kontributi i punëmarrësve 11 10Kontributi i punëdhënësit 83 72Përdorur nga rezervat (70) -totali i kontributeve 24 82Pagesa të kryera në favor të pensionistëve (15) (2)rritja neto 79 139

aktive më 31 dhjetor 792 713Detyrime më 31 dhjetor (769) (700)neto në fund të vitit 23 13

marrëdhëniet me të tretët prej 227 milionë leKë (2009: 239 milionë leKë) përbëhen nga kapitali, rezervat dhe fitime të mbartura nga veprimtaria e shtypshkronjës pas datës së mbylljes së saj. rreth 12 milionë lekë janë shlyer detyrime për shpenzime të ndryshme lidhur me shtypshkronjën.





në zërin “të tjera” përfshihen kryesisht shpenzime të llogaritura prej 44 milionë leKë (2009: 40 milionë leKë), të cilat lidhen me shërbime të kryera ndaj Bankës. Ky zë përfshin edhe provigjonimin e pretendimeve për disa çështje ligjore, krijuar në kushte normale biznesi. gjatë vitit 2010, lëvizjet në provigjon janë:

viti që mbyllet31 dhjetor 2010


gjendja në 1 janar 108 39Provigjon shtesë për periudhën 1 78rimarrje dhe pagesa gjatë periudhës (39) (9)Diferenca rivlerësimi 3 -gjendja në fund të vitit 73 108

Provigjoni shtesë për vitin e mbyllur më 31 dhjetor 2010 është 1 milion leKë (2009: 78 milionë leKë ) si zbritje nga fitimi.

19. reZerva ligjore

në përputhje me ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”, në fund të çdo viti financiar Banka duhet të shtojë fondin e rezervës së përgjithshme me një shumë prej 25% të fitimit neto të Bankës, deri sa të arrijë 500% të fondit të themelimit të Bankës.

në vitin 2010, Banka transferoi në rezervë ligjore 1,703 milionë leKë (2009: 2,479 milionë leKë).

20. reZerva e rivlerëSimit

Përbërësit e rezervës së rivlerësimit janë si më poshtë:viti që mbyllet

31 dhjetor 2010viti që mbyllet

31 dhjetor 2009

rivlerësimi / (zhvlerësimi) i monedhave të huaja dhe arit 14,841 1,798rivlerësimi i letrave me vlerë 586 646rivlerësime / (zhvlerësime) të tjera (117) (45)totali 15,310 2,399

gjatë vitit 2010, fitimi neto nga rivlerësimi i monedhave të huaja dhe arit nga luhatja e kursit të këmbimit është në një vlerë prej 13,043 milionë leKë (2009: fitim neto prej 20,668 milionë leKë).

rivlerësimi i letrave me vlerë me vlerën e tregut, gjatë vitit 2010 rezultoi në humbje prej 60 milionë leKë (2009: humbje prej 2,270 milionë leKë).

në përputhje me ligjin “Për Bankën e Shqipërisë” neni 64, pika (a), fitim/humbja neto që rezulton nga rivlerësimi i aktiveve dhe detyrimeve në valutë të





huaj, transferohet në kapital në një llogari rivlerësimi “rezerva të rivlerësimit nga kursi i këmbimit”.

21. reZerva të tjera

Përbërësit e rezervave të tjera janë si më poshtë:31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009

rezervë speciale për Bilancin e Pagesave 7,209 7,209rezerva në ar dhe metale të çmuara 7,042 7,042Fondi i investimit 301 301të tjera 1,196 1,196totali 15,748 15,748

rezerva speciale për Bilancin e Pagesave ka të bëjë me grante të dhëna nga Komuniteti evropian për Shqipërinë si asistencë financiare për të mbështetur Shqipërinë në procesin e transformimit të ekonomisë në një ekonomi tregu. Këto fonde i përkasin periudhës 1992 – 1993, në mbështetje të qëndrueshmërisë së bilancit të pagesave si dhe për të forcuar pozicionin e rezervave. Kjo rezervë ka mbetur e pandryshuar që nga viti 1995.

Fondi i investimit përbëhet nga një fond i krijuar me vendim të Këshillit mbikëqyrës me qëllim blerjen e një ndërtese të re për Bankën.

“të tjera” përfshin rezerva të krijuara nga shpërndarja e fitimit gjatë viteve 2002-2007 në vitet respektive me vendim të Këshillit mbikëqyrës.

22. të arDhura nga intereSa Dhe KomiSione (joreZiDentët)



të ardhura nga interesat e letrave me vlerë 4,353 4,797interesa nga depozitat me afat 67 165interesa nga depozitat në SDr me Fmn 24 9interesa nga “huadhëniet e letrave me vlerë” 7 10të tjera (skontime) 48 188totali 4,499 5,169

23. ShPenZime Për intereSa Dhe KomiSione (joreZiDentët)



amortizimi i primit të letrave me vlerë 2,353 1,685Shpenzime për interesa nga huatë e institucioneve të huaja 14 14Shpenzime për interesa nga llogaritë e Fmn 40 54të tjera 54 39totali 2,461 1,792





24. të arDhura nga intereSa Dhe KomiSione (reZiDentët)



të ardhura nga interesat e letrave me vlerë 5,433 5,310interesa nga huatë qeveritare 19 131të ardhura nga interesat e marrëveshjeve të anasjella të riblerjes 1,207 1,624

të tjera 77 69totali 6,736 7,134

25. ShPenZime Për intereSa Dhe KomiSione (reZiDentët)



Shpenzime për interesa mbi rezervën e detyrueshme 1,540 1,622Shpenzime për interesa mbi depozitat e qeverisë 56 62të tjera 29 29totali 1,625 1,713

26. të arDhura të tjera oPerative, neto



Fitim neto nga shitja e letrave me vlerë të vlefshme për shitje 1,321 2,771

të tjera 32 77totali 1,353 2,848

27. të arDhura nga inStrumente të tregtueShme, neto



të ardhura nga interesat e letrave me vlerë të tregtueshme 196 239Fitimi neto nga shitja e letrave me vlerë të tregtueshme 74 75humbje e parealizuar nga rivlerësimi (50) (176)totali 220 138

28. ShPenZime PerSoneli

Shpenzimet e personelit përfshijnë pagat e personelit, kontributet për sigurimet shoqërore, kontributet për planin e pensionit dhe shpenzime të tjera.





Shpenzimet sociale përfaqësojnë kryesisht kontributin e detyrueshëm ndaj institutit të Sigurimeve Shoqërore. më 31 dhjetor 2010, Banka ka patur 481 punonjës (2009: 448 punonjës).

29. Paraja Dhe eKuivalentët e Saj


Depozita në Bankat e huaja (Shënimi 7) 31,632 47,110likuiditete në monedhë vendase 25,641 17,261likuiditete në monedhë të huaj (Shënimi 9) 642 671ari i mbajtur jashtë vendit (Shënimi 5) 10,155 7,324ari dhe metalet e tjera të çmuara në vend (Shënimi 5) 4,926 3,477totali 72,996 75,843

30. angaZhime Dhe garanci

(i) Pjesëmarrja në institucionet Financiare ndërkombëtare

në vitet e shkuara, republika e Shqipërisë është anëtarësuar me kuotizacione në një sërë institucionesh financiare ndërkombëtare, përfshirë këtu Bankën ndërkombëtare për rindërtim dhe Zhvillim (‘iBrD’), agjencinë ndërkombëtare të Zhvillimit (‘iDa’), agjencinë e garantimit të investimeve Shumëpalëshe (‘miga’), Korporatën ndërkombëtare Financiare (‘iFc’), Bankën evropiane për rindërtim dhe Zhvillim (‘eBrD’) dhe Bankën islamike të Zhvillimit (‘iDB’). Siç detajohet në Shënimin 9 ‘aktive të tjera’ (në monedhë të huaj), shuma e kuotizacioneve të paguara nga Banka është 541 milionë leKë (2009: 525 milionë leKë).

Për datën 31 dhjetor 2010 është konfirmuar nga iBrD, miga, eBrD, iDa dhe iFc shuma prej 1,061 milionë leKë (2009: 1,004 milionë leKë), nga e cila 518 milionë leKë (2009: 503 milionë leKë) janë paguar nga Banka e Shqipërisë dhe përfshirë në pasqyrën e pozicionit financiar si pjesë e aktiveve të tjera (në monedhë të huaj) me total prej 541 milionë leKë. Diferenca prej 537 milionë leKë (2009: 495 milionë leKë), paguar nga republika e Shqipërisë dhe 6 milionë leKë (2009: 6 milionë leKë) për kuotizacione në agjencinë e garantimit të investimeve Shumëpalëshe që mbështeten nga nota Premtuese, nuk janë përfshirë në pasqyrën e pozicionit financiar të Bankës.

në datë 31 dhjetor 2010 janë konfirmuar nga iBrD dhe miga 10,132 milionë leKë (2009: 9,334 milionë leKë) kuotizacione të kërkueshme prej emetuesit, me qëllim mbështetjen e republikës së Shqipërisë.

Banka e Shqipërisë dhe republika e Shqipërisë nuk kanë nënshkruar një marrëveshje mirëkuptimi për ndarjen e kontributit origjinal dhe pronësisë së kuotizacioneve tek institucionet Financiare ndërkombëtare mes palëve.





(ii) Bono thesari të emetuara nga ministria e Financave

në 31 dhjetor 2010 dhe 2009, rezerva e rivlerësimit të monedhave të huaja është pozitive. Si rezultat, ministria e Financave nuk ka emetuar Bono thesari (Shënimi 20).

(iii) marrëveshje të anasjella riblerjeje

marrëveshjet e anasjella të riblerjes më 31 dhjetor 2010 përfaqësojnë kredi të kolateralizuara (shënimi 10.2). vlera nominale e letrave me vlerë të përdorura si kolateral më 31 dhjetor 2010 ishte 13,900 milionë leKë (2009: 37,590 milionë leKë). vlera e tregut e kolateralit më 31 dhjetor 2010 ishte 14,226 milionë leKë (2009: 36,768 milionë leKë).

(iv) marrëveshjet e qirasë

Banka është e përfshirë në marrëveshje të qirasë për një periudhë tre dhe pesëvjeçare. më 31 dhjetor 2010, këto kontrata sjellin një angazhim për të paguar brenda një viti 88 milionë leKë, dhe një angazhim për të paguar 95 milionë leKë pas një viti dhe jo më vonë se pesë vjet.

(v) angazhimet kapitale

Banka është përfshirë në marrëveshje të rindërtimit të ndërtesës së saj. më 31 dhjetor 2010, Banka ka një angazhim për të paguar 1,991 milionë leKë në jo më vonë se dy vjet.

31. aKtive të aDminiStruara

më 31 dhjetor 2010, Banka vepronte si kujdestare për bono thesari afatshkurtra me vlerë nominale 243 miliardë leKë dhe në euro prej 25 milionë (2009: 255 miliardë leKë), dhe obligacione me afat nga 2 vjet deri 7 vjet me vlerë nominale 170 miliardë leKë (2009: 153 miliardë leKë). Këto instrumente financiare përfaqësojnë letra me vlerë të emetuara nga Qeveria Shqiptare.

32. Palët e liDhura

Palët konsiderohen si të lidhura në qoftë se njëra palë ka aftësinë të kontrollojë tjetrën apo të ushtrojë një influencë domethënëse mbi palën tjetër në marrjen e vendimeve financiare apo të tjera.

Duke marrë në konsideratë çdo palë të lidhur të mundshme, vëmendje i kushtohet përmbajtjes së marrëdhënies dhe jo formës së mirëfilltë ligjore.

Banka e Shqipërisë nuk ka palë të lidhura përveçse marrëdhënieve me drejtuesit dhe anëtarët e Këshillit mbikëqyrës. më 31 dhjetor 2010 dhe 2009, transaksionet e realizuara me palët e lidhura përbëhen nga:





31 dhjetor 2010 31 dhjetor 2009Kredi për stafin drejtues- Staf drejtues 103 116totali 103 116

Kreditë kanë normë interesi vjetore 0.5% dhe janë të pagueshme në 30 vjet, duke filluar pas një periudhe prej dy vitesh, me këste të barabarta mujore. Këto kredi janë të kolateralizuara.



Shpenzime administrative Shpenzime telefoni Drejtorët dhe anëtarët e Këshillit mbikëqyrës 5 5Paga dhe BonuseDrejtorët dhe anëtarët e Këshillit mbikëqyrës 114 111Kontributi i Bankës në skemën e fondit të pensionitDrejtorët dhe administratorët 11 8totali i shpenzimeve administrative 130 124

33. aDminiStrimi i rreZiKut

(a) Struktura e administrimit të rrezikut

Politikat e monitorimit dhe të adresimit ndaj rrezikut përcaktohen nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës.

rezerva valutore administrohet nga Banka e Shqipërisë dhe investimi i saj realizohet nga Departamenti i operacioneve monetare i cili bazohet në rregulloren “mbi politikën dhe mënyrën e administrimit të rezervës valutore”, të miratuar nga Këshilli mbikëqyrës. Strategjia e saj e investimit varet kryesisht nga funksioni i veçantë si një bankë qendrore, i cili rregullohet në përputhje me kërkesat e ligjit “Për Bankën e Shqipërisë”.

rezerva, sipas nevojave të likuiditetit, investohet në instrumente financiare afatshkurtra, në letra me vlerë me të ardhura konstante dhe të ndryshueshme, si dhe instrumente derivative. Pjesa tjetër e portofolit mbahet në SDr dhe ar monetar.

Këto instrumente e ekspozojnë bankën ndaj rreziqeve të mëposhtme:

• rreziku i likuiditetit• rreziku i kreditit• rreziku i tregut• rreziku operacional

Ky shënim paraqet informacion lidhur me ekspozimin e Bankës ndaj rreziqeve të mësipërme si dhe objektivat, politikat dhe procedurat për matjen dhe administrimin e tij.





(b) rreziku i likuiditetit

rreziku i likuiditetit është rreziku që Banka nuk do te jetë në gjendje të shlyejë detyrimet e lidhura me detyrimet financiare në kohën e duhur.

administrimi i rrezikut të likuiditetit

Politikat e monitorimit dhe të adresimit të rrezikut të likuiditetit përcaktohen nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës. Banka administron rrezikun e likuiditetit nëpërmjet investimit në instrumente afatshkurtra dhe në letra me vlerë të borxhit në tregje likuide.

Qëndrimi i Bankës në administrimin e likuiditetit është të sigurojë vazhdimisht likuiditet të mjaftueshëm për të shlyer detyrimet në kushte normale dhe të pafavorshme, pa pësuar humbje të papranueshme apo të rrezikojë të dëmtojë emrin e saj. në të njëjtën kohë, ajo duhet të operojë në përputhje me politikat monetare dhe të këmbimit. Portofoli përcaktohet çdo vit bazuar në parashikimet mujore dhe vjetore të nevojave për likuidet për çdo monedhë. investimet në letra me vlerë të borxhit konsiderohen si instrumente me likuiditet të mjaftueshëm.

lidhur me detyrimet në monedhë vendase, Banka nuk është e ekspozuar ndaj këtij rreziku për shkak të karakterit të saj të një banke qendrore.

tabela e mëposhtme paraqet detyrimet financiare të Bankës në bazë të maturitetit kontraktual si dhe aktivet financiare në bazë të maturitetit të pritshëm në datën e bilancit. Flukset e pritshme të parasë mund të variojnë nga rezultatet e kësaj analize.

31 dhjetor 2010 Deri një muaj

një deri në tre muaj

tre muaj deri në

1 vit

gjashtë deri në një vit

një deri në pesë

vjet

mbi pesë vjet

maturitet i papërcaktuar totali

Detyrime ndaj Fmn-së 7,314 348 64 590 3,771 990 7,439 20,516Detyrime ndaj institucioneve financiare jovendase - - - 15 - 1,241 - 1,256

Paraja në qarkullim - - - - - - 202,359 202,359Detyrime ndaj bankave vendase 80,815 - - - - - - 80,815Detyrime ndaj Qeverisë 938 2,610 - - - - 8,052 11,600Detyrime të tjera vendase 669 - - 610 - - - 1,279totali i detyrimeve 2010(datës së maturimit kontraktual) 89,736 2,958 64 1,215 3,771 2,231 217,850 317,825

totali i aktiveve 2010(datës së maturimit të pritshëm) 62,948 41,738 44,622 44,067 125,498 14,702 31,373 364,948





31 dhjetor 2009 Deri një muaj


tre muaj deri në

1 vit

gjashtë deri në një vit

një deri në pesë

vjet

mbi pesë vjet

maturitet i papërcaktuar totali

Detyrime ndaj Fmn-së 7,123 130 166 480 4,029 1,573 6,951 20,452Detyrime ndaj institucioneve financiare jovendase - - - - 46 1,233 - 1,279

Paraja në qarkullim - - - - - - 216,739 216,739Detyrime ndaj bankave vendase 68,075 - - - - - - 68,075Detyrime ndaj Qeverisë 1,300 2,436 - - - - 9,619 13,355Detyrime të tjera vendase 447 - - 693 - - - 1,140totali i detyrimeve 2009(datës së maturimit kontraktual) 76,945 2,566 166 1,173 4,075 2,806 233,309 321,040

totali i aktiveve 2009(datës së maturimit të pritshëm) 100,113 45,227 38,628 38,769 97,399 7,389 26,063 353,588

(c) rreziku i kreditit

rreziku i kreditimit është rreziku i humbjes ose pakësimit të vlerës së investimit për shkak të paaftësisë ose rënies së cilësisë së besimit të institucioneve financiare ose emetuesve të letrave me vlerë, në instrumentet e të cilëve rezerva valutore është investuar.

ekspozimi ndaj rrezikut të kreditimit administrohet nëpërmjet përcaktimit të limiteve mbi nivelin total të ekspozimit të lejuar ndaj institucioneve financiare si dhe ndaj emetuesve të ndryshëm. limitet e ekspozimit llogariten bazuar në kritere të cilat janë të miratuara nga Këshilli mbikëqyrës i Bankës. rreziku i kreditit gjithashtu zvogëlohet nëpërmjet krijimit të një portofoli të larmishëm.

Kreditë për bankat vendase sigurohen nga bonot e thesarit të Qeverisë Shqiptare.

tabela e mëposhtme tregon aktivet financiare që paraqesin rrezikun e kreditimit në datën e raportimit:

aktivet 2010 2009ari në bankat e huaja (shënimi 5) 10,155 7,324të drejtat speciale të tërheqjes tek Fmn (shënimi poshtë tabelës) 683 592Depozita në bankat e huaja (Shënimi 7) 31,637 47,113investime të vlefshme për shitje të huaja (Shënimi 8.1) 203,336 154,488investime të mbajtura për tregtim të huaja (Shënimi 8.2) 12,566 11,365Kredi ndaj bankave vendase (Shënimi 10.2) 12,520 32,326investime të vlefshme për shitje vendase (Shënimi 11) 63,630 76,589

totali i aktiveve 334,527 329,797

një shumë prej 7,439 milionë leKë që përfshihet në të drejtat speciale të tërheqjes tek Fmn (Shënimi 6) nuk paraqet rrezik krediti, sepse përfaqëson një kundër-llogari të shumave të shpërndara nëpërmjet alokimeve në SDr nga Fmn (Shënimi 13). vetëm shuma e të drejtave prej 683 milionë leKë, që tejkalon alokimet përfshihet në aktivet financiare që paraqesin rrezik kreditimi.





një analizë e përqendrimit të aktiveve financiare sipas kundërpartisë në datën e raportimit paraqitet si më poshtë:

Kriteret e kreditimitari në

bankat e huaja

të drejtat speciale të

tërheqjes tek Fmn

Depozita në

bankat e huaja

investime të vlefshme

për shitje (të huaja)

investime të mbajtura për tregtim (të huaja)

Kredi ndaj

bankave vendase


për shitje (vendase)

totali

Banka Qendrore 10,155 683 13,297 - - - - 24,135BiS Basle - - 12,120 2,186 - - - 14,306letra me vlerë të qeverive dhe agjencive të huaja - - - 201,150 12,566 - - 213,716

Bankat tregtare - - 6,220 - - - - 6,220Qeveria Shqiptare B1 - - - - - - 63,630 63,630Pa kategori - - - - - 12,520 - 12,520totali 31 dhjetor 2010 10,155 683 31,637 203,336 12,566 12,520 63,630 334,527

Qeveria Shqiptare është kategorizuar bazuar në kriteret e Standard & Poor’s ose ekuivalentët e tyre.

Kriteret e kreditimitari në

bankat e huaja

të drejtat speciale të

tërheqjes tek Fmn

Depozita në

bankat e huaja


për shitje (të huaja)

investime të mbajtura për tregtim (të huaja)

Kredi ndaj

bankave vendase


për shitje (vendase)

totali

Banka Qendrore 6,170 592 14,035 - - - - 20,797BiS Basle - - 31,664 7,311 - - - 38,975letra me vlerë të qeverive dhe agjencive të huaja - - - 147,177 11,365 - - 158,542

Bankat tregtare 1,154 - 1,414 - - - - 2,568Qeveria Shqiptare B1 - - - - - 76,589 76,589Pa kategori - - - - - 32,326 32,326totali 2009 7,324 592 47,113 154,488 11,365 32,326 76,589 329,797

një analizë e përqendrimit të rrezikut të kreditimit sipas pozicionit gjeografik në datën e raportimit paraqitet si më poshtë:

evropë ShBa republika e Shqipërisë të tjera totali

ari në bankat e huaja 10,155 - - - 10,155të drejtat speciale të tërheqjes tek Fondi monetar ndërkombëtar - - - 683 683Depozita në bankat e huaja 27,709 3,928 - - 31,637investime të vlefshme për shitje (monedha të huaja) 154,558 35,996 - 12,782 203,336investime të mbajtura për tregtim (monedha të huaja) - 12,566 - - 12,566Kredi ndaj bankave vendase - - 12,520 - 12,520investime të vlefshme për shitje - vendase - - 63,630 - 63,63031 dhjetor 2010 192,422 52,490 76,150 13,465 334,527

evropë ShBa republika e Shqipërisë të tjera totali

ari në bankat e huaja 7,324 - - - 7,324të drejtat speciale të tërheqjes tek Fondi monetar ndërkombëtar - - - 592 592Depozita në bankat e huaja 44,745 2,368 - - 47,113investime të vlefshme për shitje (monedha të huaja) 125,763 28,725 - - 154,488investime të mbajtura për tregtim (monedha të huaja) - 11,365 - - 11,365Kredi ndaj bankave vendase - - 32,326 - 32,326investime të vlefshme për shitje - vendase - - 76,589 - 76,58931 dhjetor 2009 177,832 42,458 108,915 592 329,797





(d) rreziku i tregut

rreziku i tregut është rreziku që ndryshimi në çmimet e tregut, si normat e interesit, çmimet e kapitalit, normat e kursit të këmbimit dhe normat e kredive (që nuk lidhen me ndryshimet në balancën e kredisë të kredidhënësit apo kredimarrësit) do të ndikojë në të ardhurat e Bankës apo vlerën e instrumenteve financiare. objektivi i administrimit të rrezikut të tregut është të menaxhojë dhe kontrollojë që ekspozimi ndaj rrezikut të tregut të jetë brenda parametrave të pranueshëm, ndërkohë që optimizon kthimin nga rreziku.

elementët kryesorë të rrezikut të çmimit që ndikojnë Bankën janë:

• rreziku i normave të interesit i lidhur me ndryshimet në vlerën e drejtë të instrumenteve financiare për shkak të ndryshimit të normave të interesit; dhe

• rreziku i kursit të këmbimit i lidhur me ndryshimet në vlerën e drejtë të instrumenteve financiare për shkak të ndryshimit të kursit të këmbimit.

ekspozimi i Bankës ndaj rrezikut të monedhave monitorohet vazhdimisht nga Departamenti i operacioneve monetare. aktivet dhe detyrimet financiare, të mbajtura në monedhë të huaj janë paraqitur në secilin prej shënimeve korresponduese në pasqyrat financiare.

rreziku i normave të interesit

operacionet e Bankës janë të ekspozuara ndaj rrezikut të normave të interesit, i cili ndikon në çmimet e aktiveve interesprurëse (duke përfshirë investimet) dhe detyrime që paguajnë interes. ekspozimi i Bankës ndaj rrezikut të normave të interesit monitorohet vazhdimisht nga Departamenti i operacioneve monetare. Banka e zbut këtë rrezik duke mbajtur një tepricë të konsiderueshme të aktiveve interesprurëse mbi detyrimet që paguajnë interes. Banka mban një portofol aktivesh dhe pasivesh financiare me interes, të tillë që e ardhura nga interesi neto është në mënyrë të ndjeshme më e lartë se kërkesat operative, e cila minimizon efektet e mundshme negative të ndryshimeve në normat e interesit. normat e interesit që zbatohen mbi aktivet dhe detyrimet financiare paraqiten në çdo shënim korrespondues të pasqyrave financiare.

instrumentet me norma të ndryshueshme interesi përmbajnë rrezikun e ndryshimit në bazën për përcaktimin e normave të interesit.

Këto instrumente detajohen si më poshtë:





31 dhjetor 2010 norma mesatare

një deri në dymbëdhjetë muaj

një deri në pesë vjet

mbi pesë vjet totali

aktivetinvestime të vlefshme për shitje 0.52% - 1,558 - 1,558investime të mbajtura për tregtim 0.49% - 1,043 - 1,043investime të mbajtura për tregtim 0.57% 520 - - 520totali 520 2,601 - 3,121Detyrimet Detyrime ndaj Fmn 1.32% - - 1,316 1,316totali - - 1,316 1,316ndryshimi nga norma e ndryshueshme e interesit 520 2,601 (1,316) 1,805ndjeshmëria ndaj 100 b.p. rritje 5 26 (13) 1831 dhjetor 2009aktivetinvestime të vlefshme për shitje 0.40% - 3,267 - 3,267investime të mbajtura për tregtim 0.55% - 2,493 - 2,493totali - 5,760 - 5,760Detyrimet Detyrime ndaj Fmn 1.24% - - 1,257 1,257totali - - 1,257 1,257ndryshimi nga norma e ndryshueshme e interesit - 5,760 (1,257) 4,503ndjeshmëria ndaj 100 b.p. rritje - 58 (13) 45

një përmbledhje e aktiveve interesprurëse dhe detyrimeve që paguajnë interes (përfshirë instrumentet e mësipërme me normë të ndryshueshme) sipas datës së maturimit në 31 dhjetor 2010 dhe 2009 paraqitet si më poshtë:

Deri në një muaj


tre deri në gjashtë

muaj

gjashtë muaj

deri në një vit

një deri në pesë

vjet

mbi pesë vjet Pa interes totali

aktivetari dhe metalet e çmuara – të huaja - - - - - - 10,155 10,155llogari me Fondin monetar ndërkombëtar 8,122 - - - - - 7,629 15,751

Depozita në banka të huaja 6,201 - - - - - 25,436 31,637investime të vlefshme për shitje – të huaja 2,274 17,508 24,509 38,501 114,977 5,567 - 203,336

investime të mbajtura për tregtim - 820 727 397 10,521 101 - 12,566aktive të tjera në monedhë të huaj - - - - - - 1,183 1,183ari dhe metalet e çmuara - vendase - - - - - - 4,926 4,926Kredi tranzite - - - - - - 15 15Kredi ndaj bankave vendase 12,490 - - - - - 30 12,520investime të vlefshme për shitje - vendase 15,680 23,410 19,386 5,154 - - - 63,630aktive të tjera vendase - - - - - 1,755 7,474 9,229totali 44,767 41,738 44,622 44,052 125,498 7,423 56,848 364,948Detyrimet dhe kapitali i vetDetyrime ndaj Fondit monetar ndërkombëtar 7,666 348 64 590 3,771 990 7,087 20,516

Detyrime ndaj institucioneve financiare jovendase - - - - - 1,222 34 1,256

Paraja në qarkullim - - - - - - 202,359 202,359Detyrime ndaj bankave vendase 80,784 - - - - - 31 80,815Detyrime ndaj qeverisë - - - - - - 11,600 11,600Detyrime të tjera vendase - - - - - - 1,279 1,279Kapitali dhe rezervat - - - - - - 47,123 47,123totali 88,450 348 64 590 3,771 2,212 269,513 364,948Pozicioni më 31 dhjetor 2010 (43,683) 41,390 44,558 43,462 121,727 5,211 (212,665) -Pozicioni i akumuluar nga ndjeshmëria e normave të interesit – 2010 (43,683) (2,293) 42,265 85,727 207,454 212,665 - -





Deri në një muaj

një deri

në tre muaj

tre deri në gjashtë

muaj

gjashtë muaj

deri në një vit

një deri në pesë

vjet

mbi pesë vjet Pa interes totali

aktivetari dhe metalet e çmuara – të huaja - - - - - - 7,324 7,324llogari me Fondin monetar ndërkombëtar 7,543 - - - - - 7,194 14,737

Depozita në banka të huaja 8,146 - - - - - 38,967 47,113investime të vlefshme për shitje – të huaja 3,666 12,861 15,305 32,066 87,946 2,644 - 154,488investime të mbajtura për tregtim 479 - 487 992 9,407 - - 11,365aktive të tjera në monedhë të huaj - - - - - - 1,196 1,196ari dhe metalet e çmuara - vendase - - - - - - 3,477 3,477Kredi tranzite - - - - - - 46 46Kredi ndaj bankave vendase 32,195 - - - - - 131 32,326investime të vlefshme për shitje - vendase 15,676 32,366 22,836 5,711 - - - 76,589

aktive të tjera vendase - - - - - 1,513 3,414 4,927totali 67,705 45,227 38,628 38,769 97,353 4,157 61,749 353,588Detyrimet dhe kapitali i vetDetyrime ndaj Fondit monetar ndërkombëtar 7,379 130 166 480 4,029 1,573 6,695 20,452

Detyrime ndaj institucioneve financiare jovendase - - - - - 1,215 64 1,279

Paraja në qarkullim - - - - - - 216,739 216,739Detyrime ndaj bankave vendase 68,047 - - - - - 28 68,075Detyrime ndaj qeverisë - - - - - - 13,355 13,355Detyrime të tjera vendase - - - - - - 1,140 1,140Kapitali dhe rezervat - - - - - - 32,548 32,548totali 75,426 130 166 480 4,029 2,788 270,569 353,588Pozicioni më 31 dhjetor 2009 (7,721) 45,097 38,462 38,289 93,324 1,369 (208,820) -Pozicioni i akumuluar nga ndjeshmëria e normave të interesit – 2009 (7,721) 37,376 75,838 114,127 207,451 208,820 - -

Kontratat e ardhshme

Kontratat e ardhshme janë kontrata standarde për blerjen ose shitjen e një aktivi financiar ose jofinanciar, me një çmim specifik të paracaktuar, në një datë të ardhshme. Për të minimizuar rrezikun e kreditit, në varësi të llojit të kontratës së ardhshme, investitorët duhet të lënë një marzh pranë ‘clearing broker’-it, si garanci financiare, i cili vlerësohet çdo ditë sipas tregut, që do të thotë se çdo ndryshim në vlerë tregohet në llogarinë e investitorit në fund të çdo dite tregtimi deri në skadimin e kontratës.

gjatë vitit 2010, Banka është përfshirë në kontratat e së ardhmes. më 31 dhjetor 2010, vlerësimi neto për këto kontrata ishte 81 milionë leKë (2009: 11 milionë leKë) (shënimi 7).

rreziku i këmbimit

rreziku i kursit të këmbimit vjen si pasojë e diferencës në strukturën e monedhave midis aktiveve dhe detyrimeve. nga një këndvështrim kontabël, Banka është e ekspozuar ndaj rrezikut të këmbimit për shkak të realizimit të funksioneve të saj si bankë qendrore. Ky rrezik mund të ndikojë madhësinë e





kapitalit të saj. Për të administruar këtë lloj ekspozimi është vepruar me shtim të kapitalit, të fondeve dhe në raste të veçanta me emetim të instrumenteve nga qeveria e republikës së Shqipërisë, sikurse parashikohet në ligjin “Për Bankën e Shqipërisë”.

Kontratat e këmbimit forward dhe swap

një kontratë këmbimi ‘forward exchange’ përfaqëson një marrëveshje për të konvertuar valuta të ndryshme, në një datë të caktuar në të ardhmen, për një kurs të përcaktuar. vlera ekuivalente e shumave nominale në monedha të ndryshme, të cilat do të shkëmbehen në të ardhmen është 1.7 miliardë leKë dhe pozicioni valutor neto më 31 dhjetor 2010 ishte 28 milionë leKë.

Kontratat swap janë kontrata me bazë në këmbime të ardhme, në të cilat dy palë bien dakord të shkëmbejnë seri fluksesh të parasë. Shuma nominale e cila do të rishkëmbehet në maturim të kontratës swap, është 17 miliardë leKë dhe pozicioni neto i lidhur me të më 31 dhjetor 2010 është 179 milionë leKë.

Banka e Shqipërisë për efekte të administrimit të rezervës së saj valutore apo veprimeve që kryen për administrimin e likuiditetit të qeverisë shqiptare përdor kontrata forward dhe swap. Përsa i përket rrezikut të përmbushjes së kontratës, e konsiderojmë të papërfillshëm për vetë natyrën e palëve në kontratë.

leKë uSD euro gBP të tjera totali

aktivetari dhe metalet e çmuara – të huaja - - - - 10,155 10,155llogari me Fondin monetar ndërkombëtar - - - - 15,751 15,751Depozita në bankat e huaja - 4,018 24,159 346 3,114 31,637investime të vlefshme për shitje – të huaja - 49,881 130,175 10,498 12,782 203,336investime të mbajtura për tregtim - 12,566 - - - 12,566aktive të tjera në monedhë të huaj 335 209 639 - - 1,183ari dhe metale të çmuara - vendase 4,926 - - - - 4,926Kredi tranzite - - 15 - - 15Kredi ndaj bankave 12,520 - - - - 12,520investime të vlefshme për shitje - vendase 63,630 - - - - 63,630aktive të tjera vendase 9,188 9 32 - - 9,229totali i aktiveve 90,599 66,683 155,020 10,844 41,802 364,948

Detyrimet Detyrime ndaj Fondit monetar ndërkombëtar 8,403 - - - 12,113 20,516Detyrime ndaj institucioneve financiare të huaja 13 - 1,243 - - 1,256Para në qarkullim 202,359 - - - - 202,359Detyrime ndaj bankave vendase 44,246 5,924 30,645 - - 80,815Detyrime ndaj Qeverisë Shqiptare 9,495 119 1,985 1 - 11,600Detyrime të tjera vendase 1,211 48 20 - - 1,279totali i detyrimeve 265,727 6,091 33,893 1 12,113 317,825

Pozicioni neto në valutë më 31 dhjetor 2010 (175,128) 60,592 121,127 10,843 29,689 47,123Pozicioni neto në valutë më 31 dhjetor 2009 (159,158) 57,602 100,882 10,382 22,840 32,548





leKë uSD euro gBP të tjera totali

aktivetari dhe metalet e çmuara – të huaja - - - - 7,324 7,324llogari me Fondin monetar ndërkombëtar - - - - 14,737 14,737Depozita në bankat e huaja - 6,554 26,362 912 13,285 47,113investime të vlefshme për shitje – të huaja - 45,780 99,237 9,471 - 154,488investime të mbajtura për tregtim - 11,365 - - - 11,365aktive të tjera në monedhë të huaj 335 192 669 - - 1,196ari dhe metale të çmuara - vendase 3,477 - - - - 3,477Kredi tranzite - - 46 - - 46Kredi ndaj bankave 32,326 - - - - 32,326investime të vlefshme për shitje - vendase 76,589 - - - - 76,589aktive të tjera vendase 4,849 7 71 - - 4,927totali i aktiveve 117,576 63,898 126,385 10,383 35,346 353,588

Detyrimet Detyrime ndaj Fondit monetar ndërkombëtar 7,946 - - - 12,506 20,452Detyrime ndaj institucioneve financiare të huaja 13 - 1,266 - - 1,279Para në qarkullim 216,739 - - - - 216,739Detyrime ndaj bankave vendase 38,814 6,145 23,116 - - 68,075Detyrime ndaj Qeverisë Shqiptare 12,131 108 1,115 1 - 13,355Detyrime të tjera vendase 1,091 43 6 - - 1,140totali i detyrimeve 276,734 6,296 25,503 1 12,506 321,040

Pozicioni neto në valutë më 31 dhjetor 2009 (159,158) 57,602 100,882 10,382 22,840 32,548Pozicioni neto në valutë më 31 dhjetor 2008 (157,734) 53,935 88,991 8,352 18,329 11,873

(e) rreziku operacional

rreziku operacional është rreziku i humbjes direkte dhe indirekte si rezultat i një shumëllojmërie shkaqesh të lidhura me operacionet e Bankës si personeli, teknologjia dhe infrastruktura, si dhe faktorë të jashtëm përveç rrezikut të kreditit, rreziqeve të tregut dhe të likuiditetit, të lindura nga kërkesat ligjore dhe rregullatore, si dhe standardet përgjithësisht të pranuara të sjelljes organizative. rreziku operacional rrjedh nga të gjitha operacionet e Bankës.

menaxhimi i rrezikut operacional mbështetet nga standarde të përgjithshme të Bankës për menaxhimin e rrezikut operacional dhe politika të gjera të përbashkëta që përshkruhen në rregulloret e drejtimit të stafit dhe një numri kërkesash të detyrueshme, si dhe përcaktimi i sistemeve të hollësishëm të kontrollit të brendshëm për pjesë të ndryshme të aktiviteteve të Bankës.

34. ngjarjet PaSueSe

nuk ka ngjarje te rëndësishme pasuese, të tilla që mund të ketë nevojë për rregullime ose shënime shpjeguese në këto pasqyra financiare.





“lastër e përdorur për shtypjen e kartëmonedhës 2000 lekë, e emetuar në vitin 2007.”





StatiStiKat monetare numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: mujor Kohëvonesa: 1 muaj

1 agregatët monetarë 5 Dhjetor 20022 Bilanci sektorial i korporatave të tjera depozituese 115 Dhjetor 20023 Bilanci sektorial i Bankës Qendrore 90 Dhjetor 20024 Paraqitja monetare e Bankës Qendrore 60 Dhjetor 20025 Bilanci sektorial i bankave paradepozituese 114 Dhjetor 20066 Paraqitja monetare e korporatave depozituese 89 Dhjetor 20027 Paraqitja monetare e korporatave të tjera depozituese 83 Dhjetor 20028 Paraqitja monetare e bankave paradepozituese 83 Dhjetor 20029 Depozitat e përfshira në paranë e gjerë 39 Dhjetor 200610 Depozitat me afat në lek sipas subjektit dhe maturitetit 25 Dhjetor 200711 Depozitat me afat në euro sipas subjektit dhe maturitetit 25 Dhjetor 200712 Depozitat me afat në uSD sipas subjektit dhe maturitetit 25 Dhjetor 200713 Sasia e depozitave të reja mujore në lekë për sistemin bankar 14 gusht 199514 Sasia e depozitave të reja mujore në uSD për sistemin bankar 13 Dhjetor 200015 Sasia e depozitave të reja mujore në euro për sistemin bankar 9 Dhjetor 200016 Sasia e kredisë së re mujore në lekë për sistemin bankar 5 gusht 199517 Sasia e kredisë së re mujore në uSD për sistemin bankar 5 Dhjetor 200018 Sasia e kredisë së re mujore në euro për sistemin bankar 5 Dhjetor 200019 Kredia për ekonominë 16 Dhjetor 200220 Kredia e re sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 49 Dhjetor 200721 Kredia sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës 49 Dhjetor 200722 Kredia e re sipas aktivitetit ekonomik 17 Dhjetor 200723 Kredia sipas aktivitetit ekonomik 17 Dhjetor 200724 norma mesatare e depozitave mujore në lekë për sistemin bankar 14 gusht 199525 norma mesatare e depozitave mujore në uSD për sistemin bankar 13 Dhjetor 200026 norma mesatare e depozitave mujore në euro për sistemin bankar 9 Dhjetor 200027 norma mesatare e kredisë mujore në lekë për sistemin bankar 5 gusht 199528 norma mesatare e kredisë mujore në uSD për sistemin bankar 5 Dhjetor 200029 norma mesatare e kredisë mujore në euro për sistemin bankar 5 Dhjetor 2000

Periodiciteti: tremujorKohëvonesa: 35 ditë

30 Depozitat sipas rrethit 28 tremujori i katërt 200731 Kredia sipas rrethit dhe aktivitetit ekonomik 154 tremujori i katërt 200732 Kredia sipas rrethit, subjektit dhe afatit 253 tremujori i katërt 200733 Kredia për individët sipas rrethit dhe qëllimit 28 tremujori i katërt 2007

Periodiciteti: tremujorKohëvonesa: 60 ditë

34 Bilanci sektorial i shoqërive të kursim-kreditit 47 tremujori i katërt 2002

aneKS 1. Katalogu i StatiStiKave të PuBliKuara në FaQen e BanKëS Së ShQiPëriSë





StatiStiKat BanKare numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: tremujor Kohëvonesa: 35 ditë

35 aktivet - Struktura për sistemin bankar 57 tremujori i katërt 199836 Pasivet - Struktura për sistemin bankar 54 tremujori i katërt 199837 Struktura e kapitalit aksioner në terma relativë 7 tremujori i katërt 199838 të ardhurat dhe shpenzimet për sistemin bankar 15 tremujori i katërt 199839 Struktura e të ardhurave dhe shpenzimeve 37 tremujori i katërt 199840 tregues të kapitalit dhe cilësisë së aktiveve 17 tremujori i katërt 199841 tregues të përqendrimit të veprimtarisë bankare 13 tremujori i katërt 1998

StatiStiKat e SeKtorit të jaShtëmStatistikat e bilancit të pagesave numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: tremujor; Publikimi: në format mujor Kohëvonesa: 2 muaj e 10 ditë

42 Bilanci i pagesave uSD 7 janar 199343 Bilanci i pagesave euro 7 janar 200444 llogaria korrente uSD 40 janar 199345 llogaria korrente euro 40 janar 200446 llogaria financiare uSD 9 janar 199347 llogaria financiare euro 9 janar 2004

Statistikat e tregtisë së jashtme numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: mujor Kohëvonesa: 1 muaj

48 eksportet sipas shteteve uSD 30 janar 199349 importet sipas shteteve uSD 30 janar 199350 eksportet sipas shteteve euro 30 janar 200451 importet sipas shteteve euro 30 janar 200452 eksportet sipas Sitc uSD 11 janar 199353 importet sipas Sitc uSD 11 janar 199354 eksportet sipas Sitc euro 11 janar 200455 importet sipas Sitc euro 11 janar 2004

Kursi i këmbimit numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: mujor Kohëvonesa: dita e fundit e muajit referencë

56 Kursi mesatar i këmbimit për periudhën 1994 - 2001 26 janar 1994 - Dhjetor 200157 Kursi i këmbimit në ditën e fundit të muajit për periudhën 1994-2001 26 janar 1994 - Dhjetor 200158 Kursi mesatar i këmbimit nga viti 2002 13 janar 200259 Kursi i këmbimit në ditën e fundit të muajit nga viti 2002 13 janar 2002

Statistikat e bilancit të pagesave numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: tremujorKohëvonesa: 2 muaj e 10 ditë

60 Bilanci i pagesave uSD 7 tremujori i parë 199361 Bilanci i pagesave euro 7 tremujori i parë 200462 llogaria korrente uSD 40 tremujori i parë 199363 llogaria korrente euro 40 tremujori i parë 200464 llogaria financiare uSD 9 tremujori i parë 199365 llogaria financiare euro 9 tremujori i parë 2004

Statistikat e tregtisë së jashtme numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: tremujor Kohëvonesa: 1 muaj

66 eksportet sipas shteteve uSD 30 tremujori i parë 199367 importet sipas shteteve uSD 73 tremujori i parë 199368 eksportet sipas shteteve euro 30 tremujori i parë 2004





69 importet sipas shteteve euro 73 tremujori i parë 200470 eksportet sipas Sitc uSD 11 tremujori i parë 199371 importet sipas Sitc uSD 11 tremujori i parë 199372 eksportet sipas Sitc euro 11 tremujori i parë 200473 importet sipas Sitc euro 11 tremujori i parë 2004

Borxhi i jashtëm numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: tremujor Kohëvonesa:

74 Borxhi i jashtëm bruto 62 tremujori i katërt 2003

Statistikat e bilancit të pagesave numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: vjetor Kohëvonesa:

75 Bilanci i pagesave uSD 7 199376 Bilanci i pagesave euro 7 200477 llogaria korrente uSD 40 199378 llogaria korrente euro 40 200479 llogaria financiare uSD 9 199380 llogaria financiare euro 9 2004

Statistikat e tregtisë së jashtme numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: vjetor Kohëvonesa:

81 eksportet sipas shteteve uSD 30 199382 importet sipas shteteve uSD 73 199383 eksportet sipas shteteve euro 30 200484 importet sipas shteteve euro 73 200485 eksportet sipas Sitc uSD 11 199386 importet sipas Sitc uSD 11 199387 eksportet sipas Sitc euro 11 200488 importet sipas Sitc euro 11 2004

Pozicioni i investimeve ndërkombëtare numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: vjetor Kohëvonesa:

89 Pozicioni i investimeve ndërkombëtare 17 200390 Pozicioni i investimeve ndërkombëtare - mjetet 83 200391 Pozicioni i investimeve ndërkombëtare - Detyrimet 68 2003

StatiStiKat monetare - arKiva numri i treguesve Data e fillimit të serisë1 oferta e parasë 10 Dhjetor 19932 mjetet e gjendjes monetare 7 Korrik 19943 mjetet valutore neto të Bankës së Shqipërisë 3 Korrik 19944 Detyrimet e huaja totale të Bankës së Shqipërisë 10 nëntor 19945 mjetet valutore neto të bankave paradepozituese 9 Dhjetor 20006 Depozitat pa afat të rezidentëve 6 Dhjetor 19927 Depozitat me afat 6 Dhjetor 19928 Depozitat në valutë të huaj të rezidentëve 6 Dhjetor 19929 Kredia për ekonominë 7 Shtator 199810 Kredia për ekonominë në lekë 7 Shtator 199811 Kredia për ekonominë në valutë të huaj 7 Shtator 199812 mjetet e autoritetit monetar 3 Korrik 199413 mjetet e bankave që pranojnë depozita 7 Dhjetor 199414 Detyrimet e bankave që pranojnë depozita 8 Dhjetor 199415 Detyrimet e autoritetit monetar 6 Korrik 199416 mjetet e huaja totale të Bankës së Shqipërisë 10 nëntor 199417 gjendja monetare 14 Korrik 1994





StatiStiKat e SeKtorit real numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: mujorKohëvonesa: sipas publikimit të institucionit burim

1 indeksi i çmimeve të konsumit 39 janar 20072 indeksi i çmimeve të konsumit i detajuar 39 janar 1994

Periodiciteti: 3mujor3 indeksi i punësimit për tregtinë me pakicë 11 tremujori i parë 19994 indeksi i kushtimit në ndërtim 13 tremujori i parë 19985 tregues të punësimit dhe të ardhurave 13 tremujori i parë 19936 indeksi i shitjeve për të gjithë ekonominë 11 tremujori i parë 20017 indeksi i volumit në tregtinë me pakicë 11 tremujori i parë 2006

Periodiciteti: vjetor8 Bujqësia 30 19919 industria 21 199210 Produkti i brendshëm bruto 27 199611 tregues të punësimit dhe të ardhurave 23 199512 Bujqësia 3 2000

StatiStiKat e Financave te QeveriSe numri i treguesve Data e fillimit të serisëPeriodiciteti: mujorKohëvonesa: sipas publikimit të institucionit burim

1 të ardhurat sipas klasifikimit ekonomik 40 janar 19972 Shpenzimet sipas klasifikimit funksional 19 janar 19973 treguesit kryesorë fiskalë 8 Dhjetor 1997

Periodiciteti: vjetor4 Borxhi i jashtëm afatgjatë i Shqipërisë 6 20005 Borxhi i brendshëm 13 1997





1. ç

mim

ET, p

Rod

him

i dh

E TR

EGu

i pu

NëS

p

Ric

ES, o

uTp

uT

ANd

lAB

ou

R m

ARKE

TS 1

1.1

iNd

EKSi

i ç

mim

EVE

Të K

oN

Sum

iT1

co

NSu

mER

pRi

cE

iNd

EX1

1.1

inde

kse

in

dexe

s

içK

tota

li dh

jeto

r 20

07=

100

/ c

Pi

tota

l Dec

embe

r 20

07=

100

u

shqi

me

dhe

pije

jo

-alk

oolik

e/ F

ood

and

non-

alco

holic

be

vera

ges

Pije

alk

oolik

e dh

e du

han/

alc

ohol

ic

beve

rage

s an

d to

bacc

o

vesh

je d

he

këpu

cë/

clo

thin

g an

d fo

otw

ear

Qira

, ujë

, lën

dë

djeg

ëse

dhe

ener

gji/

re

nt, w

ater

, fue

l and

po

wer

mob

ilim

, paj

isje

sht

ëpie

dh

e m

irëm

bajtj

e e

shtë

pisë

/ Fu

rnitu

re h

ouse

hold

and

m

aint

enan

ce

Shën

deti/

m

edic

al

care

tran

spor

ti/

tran

spor

tKo

mun

ikim

i/

com

mun

icat

ion

argë

tim

dhe

kultu

rë/

recr

eatio

n an

d cu

lture

Shër

bim

i ar

sim

or/

educ

atio

n se

rvic

e

hot

ele,

kaf

ene

dhe

rest

oran

te/

hot

els,

co

ffee-

hous

e an

d re

stau

rant

s

mal

lra d

he s

hërb

ime

të n

drys

hme/

goo

ds

and

vario

us s

ervi

ces

12

34

56

78

910

1112

1320

0797

.895

.998

.599

.399

.510

0.0

99.8

97.3

100.

010

1.5

100.

397

.699

.520

0810

1.1

100.

910

0.7

96.5

103.

310

0.1

100.

810

4.7

94.4

103.

510

0.3

101.

010

0.4

2009

103.

410

5.9

104.

294

.610

5.1

100.

510

4.1

102.

580

.811

0.7

102.

610

3.0

101.

220

1010

7.1

111.

410

9.9

93.2

108.

910

1.0

111.

310

7.3

81.1

110.

910

5.7

104.

310

2.9

2010

/ 01

107.

011

2.0

107.

194

.310

8.6

100.

910

9.8

105.

681

.011

1.0

105.

910

3.7

101.

202

108.

211

4.7

107.

493

.910

8.6

101.

011

0.0

105.

981

.011

0.9

105.

910

3.9

102.

803

108.

211

4.7

108.

193

.410

8.8

101.

111

0.0

106.

481

.011

0.9

105.

910

3.9

102.

904

107.

811

3.0

108.

993

.310

8.8

101.

111

2.0

107.

780

.911

0.7

105.

910

4.2

103.

005

106.

510

9.7

109.

693

.210

8.7

100.

811

3.5

108.

080

.911

0.4

105.

910

4.2

103.

206

105.

710

7.6

110.

293

.210

8.6

100.

811

4.5

107.

980

.811

0.3

105.

910

4.3

103.

307

105.

210

6.2

110.

593

.010

8.7

100.

911

4.7

107.

880

.811

0.4

105.

910

4.4

103.

408

106.

010

8.0

111.

092

.510

9.2

100.

911

6.9

107.

980

.711

0.4

105.

910

4.1

102.

809

106.

810

9.7

111.

392

.510

9.5

100.

911

6.9

107.

581

.511

1.2

105.

310

4.5

102.

910

107.

011

0.1

111.

492

.710

9.6

100.

911

6.9

107.

681

.511

1.4

105.

310

4.9

103.

111

107.

211

0.4

111.

392

.810

9.9

101.

011

6.9

107.

781

.511

1.5

105.

310

4.9

103.

112

109.

511

5.5

113.

492

.911

0.8

101.

111

6.9

109.

081

.511

1.5

105.

310

5.1

103.

1

Burim

i: iN

STAT

.

Sour

ce: i

NST

AT1) T

ë dh

ënat

vje

tore

të in

deks

it të

çm

imev

e të

Kon

sum

it ja

në in

deks

e m

esat

are

vjet

ore

të ç

mim

eve

të k

onsu

mit

sipa

s gr

upev

e kr

yeso

re, n

dërs

a të

dhë

nat m

ujor

e pa

sqyr

ojnë

inde

ksin

e ç

mim

eve

të k

onsu

mit.

1) T

he c

onsu

mer

pric

e in

dex

year

ly d

ata

(for t

his

and

cons

ecut

ive

year

s), r

epre

sent

yea

rly a

vera

ge c

onsu

mer

pric

e in

dexe

s by

mai

n gr

oups

, whi

le m

onth

ly d

ata

repr

esen

t con

sum

er p

rice

inde

x.

1.2

Nd

RySh

imET

VjE

ToRE

Të

iNd

EKSi

T Të

çm

imEV

E Të

Ko

NSu

miT

Sip

AS G

RupE

VE K

RyES

oRE

1

yEAR

oN

yEA

R c

oN

Sum

ER p

Ric

E iN

dEX

, mAi

N G

Rou

pS 1

1.2

Në

përq

indj

e in

per

cent

age

içK

tota

li dh

jeto

r 20

07=

100

/ c

Pi

tota

l Dec

embe

r 20

07=

100

u

shqi

me

dhe

pije

jo

-alk

oolik

e/ F

ood

and

non-

alco

holic

be

vera

ges

Pije

alk

oolik

e dh

e du

han/

alc

ohol

ic

beve

rage

s an

d to

bacc

o

vesh

je d

he

këpu

cë/

clo

thin

g an

d fo

otw

ear

Qira

, ujë

, lën

dë

djeg

ëse

dhe

ener

gji/

re

nt, w

ater

, fue

l and

po

wer

mob

ilim

, paj

isje

sht

ëpie

dh

e m

irëm

bajtj

e e

shtë

pisë

/ Fu

rnitu

re h

ouse

hold

and

m

aint

enan

ce

Shën

deti/

m

edic

al

care

tran

spor

ti/

tran

spor

tKo

mun

ikim

i/

com

mun

icat

ion

argë

tim

dhe

kultu

rë/

recr

eatio

n an

d cu

lture

Shër

bim

i ar

sim

or/

educ

atio

n se

rvic

e

hot

ele,

kaf

ene

dhe

rest

oran

te/

hot

els,

co

ffee-

hous

e an

d re

stau

rant

s

mal

lra d

he s

hërb

ime

të n

drys

hme/

goo

ds

and

vario

us s

ervi

ces

12

34

56

78

910

1112

1320

073.

15.

44.

00.

11.

0-0

.10.

02.

80.

0-2

.6-0

.75.

20.

520

082.

23.

52.

3-3

.94.

90.

11.

11.

2-1

9.3

10.2

1.1

2.3

1.1

2009

3.7

6.8

4.1

-1.1

0.9

0.7

8.6

4.3

0.4

1.0

4.7

1.3

0.2

2010

3.4

4.6

6.5

-2.3

4.7

0.3

6.5

3.3

0.6

0.1

-0.5

1.4

1.8

2010

/01

4.3

6.7

3.9

-0.7

3.5

0.8

8.2

6.2

0.4

0.9

4.8

1.3

0.1

024.

77.

64.

7-1

.33.

50.

98.

16.

80.

50.

34.

21.

31.

703

4.1

6.1

4.5

-1.0

3.4

0.9

8.0

5.9

0.5

0.2

4.2

1.3

1.8

043.

74.

85.

4-1

.13.

40.

910

.36.

60.

40.

04.

21.

31.

805

3.3

3.7

6.0

-1.1

3.4

0.4

11.2

6.4

0.5

0.3

4.2

1.4

2.1

063.

23.

56.

8-1

.53.

60.

212

.25.

20.

3-0

.24.

11.

42.

107

3.4

4.2

6.7

-1.5

3.7

0.3

11.1

5.3

-0.3

-0.1

4.0

1.4

1.6

083.

54.

36.

9-1

.44.

10.

313

.24.

2-0

.40.

04.

11.

11.

709

3.4

4.3

6.5

-1.8

4.3

0.2

13.3

3.0

0.6

-0.1

2.9

1.4

1.8

103.

04.

25.

6-2

.44.

10.

16.

93.

00.

6-0

.10.

41.

41.

911

2.8

3.6

4.4

-2.4

4.3

0.2

6.7

2.4

0.7

0.0

-0.5

1.4

1.9

123.

44.

66.

5-2

.34.

70.

36.

53.

30.

60.

1-0

.51.

41.

8

Burim

i: iN

STAT

.

Sour

ce: i

NST

AT2) T

ë dh

ënat

vje

tore

mat

in v

aria

cion

in e

inde

ksev

e të

mua

jit d

hjet

or të

viti

t n m

e in

deks

in e

mua

jit d

hjet

or të

viti

t n-1

, ndë

rsa

të d

hëna

t muj

ore

mat

in n

drys

him

et v

jeto

re të

inde

ksev

e, n

ë pë

rqin

dje.

2) y

early

dat

a (fo

r thi

s an

d co

nsec

utiv

e ye

ars)

, mea

sure

the

varia

tion

of d

ecem

ber i

ndex

of y

ear n

with

dec

embe

r ind

ex o

f yea

r n-1

. m

onth

ly d

ata

mea

sure

yea

rly in

dex

chan

ges

in p

erce

ntag

e.

ShTo

jcA

SRTA

TiST

iKo

RE

ST

ATiS

Tic

Al A

ppEN

diX





1.�

iNd

EKSi

i ç

mim

EVE

Të p

Rod

him

iT d

hE

iNd

EKSi

i Ku

ShTi

miT

Në

Nd

ëRTi

m

pRo

du

cER

pRi

cE

iNd

EX A

Nd

co

NST

Ruc

Tio

N c

oST

iNd

EX 1

.�in

deks

1 in

dex

1

iç

P in

deks

i tot

al /

PPi

tot

al in

dex

2005

=10

0

inde

kset

e ç

mim

eve

të p

rodh

imit

duke

për

jash

tuar

ndë

rtim

in/

Prod

ucer

pric

e in

dex,

exc

ludi

ng c

onst

ruct

ion

inde

ksi i

kus

htim

it në

ndë

rtim

/ c

onst

ruct

ion

cost

in

dex

iv 1

999=

100

indu

stria

nxj

errë

se/

min

ing

and

quar

ryin

g in

dust

ryin

dust

ria p

ërpu

nues

e/ m

anuf

actu

ring

indu

stry

Prod

him

i, sh

përn

darja

e e

nerg

jisë

elek

trike

, e

gazi

t dhe

e u

jit/

elec

trici

ty, g

as a

nd w

ater

sup

ply

12

34

520

0710

4.2

114.

110

8.1

91.1

126.

820

0810

8.8

121.

111

3.9

91.6

128.

420

0910

9.2

124.

311

4.1

92.1

128.

4

2010

2 /i

108.

513

3.4

117.

076

.412

8.6

ii10

8.9

134.

911

7.2

76.9

128.

7iii

109.

813

1.6

118.

977

.012

8.9

iv11

0.7

135.

611

9.8

77.0

129.

0

1.4

Nd

RySh

imET

VjE

ToRE

Të

iNd

EKSi

T Të

çm

imEV

E Të

pRo

dh

imiT

dh

E Të

iNd

EKSi

T Të

Ku

ShTi

miT

Në

Nd

ëRTi

m

ANN

uAl

ch

ANG

E o

F pR

od

uc

ER p

Ric

E iN

dEX

AN

d

co

NST

Ruc

Tio

N c

oST

iNd

EX 1

.4N

ë pë

rqin

dje

2 in

per

cent

age

2

iç

P in

deks

i tot

al /

PPi

tot

al in

dex

2005

=10

0

inde

kset

e ç

mim

eve

të p

rodh

imit

duke

për

jash

tuar

ndë

rtim

in/

Prod

ucer

pric

e in

dex,

exc

ludi

ng c

onst

ruct

ion

inde

ksi i

kus

htim

it në

ndë

rtim

/ c

onst

ruct

ion

cost

in

dex

iv 1

999=

100

indu

stria

nxj

errë

se/

min

ing

and

quar

ryin

g in

dust

ryin

dust

ria p

ërpu

nues

e/ m

anuf

actu

ring

indu

stry

Prod

him

i, sh

përn

darja

e e

nerg

jisë

elek

trike

, e

gazi

t dhe

e u

jit/

elec

trici

ty, g

as a

nd w

ater

sup

ply

12

34

520

074.

15.

07.

3-3

.62.

520

084.

46.

15.

30.

51.

220

090.

42.

60.

20.

60.

0

2010

/i-0

.27.

83.

1-1

7.0

0.1

ii0.

28.

43.

5-1

6.5

0.2

iii0.

46.

53.

9-1

6.3

0.5

iv0.

68.

14.

0-1

6.3

0.5

Burim

i: iN

STAT

. So

urce

: iN

STAT

1) T

ë dh

ënat

vje

tore

për

faqë

sojn

ë in

deks

e m

esat

are

vjet

ore.

2) N

drys

him

i vje

tor p

ërfa

qëso

n nd

rysh

imet

mes

atar

e vj

etor

e, n

dërs

a nd

rysh

imet

për

trem

ujor

ët e

inde

ksev

e m

atin

ndr

yshi

min

e tr

emuj

orit

aktu

al m

e tre

muj

orin

e n

jëjtë

të v

itit t

ë m

ëpar

shëm

, pra

ndr

yshi

min

vje

tor.

1) A

nnua

l dat

a re

pres

ent y

early

ave

rage

inde

xes.

2) A

nnua

l cha

nge

mea

sure

s an

nual

ave

rage

cha

nges

of i

ndex

es w

hile

qua

rterly

dat

a m

easu

re th

e ch

ange

of c

urre

nt q

uarte

r with

the

sam

e qu

arte

r of t

he p

revi

ous

year

.





1.5

pRo

dh

imi i

BRE

Nd

Shëm

BRu

To S

ipAS

mET

od

ëS S

ë Sh

pEN

Zim

EVE

G

RoSS

do

mES

Tic

pRo

du

cT

By E

XpEN

diT

uRE

App

RoAc

h 1

.5(1

996-

2008

me

çmim

e ko

rren

te, n

ë m

ilion

ë le

kë)

(199

6-20

08 c

urre

nt p

rices

, in

mill

ions

All

)

Prod

him

i i

Bren

dshë

m

Brut

o/ g

ross

do

mes

tic

prod

uct

(2+

8+11

)

Kërk

esa

e br

ends

hme/

D

omes

tic

dem

and

(3+

7)

ek

spor

ti ne

to/

net

exp

ort

(9-1

0)

n

drys

him

et e

gje

ndje

ve +

m

ospë

rput

hje

stat

istik

ore/

c

hang

e in

inve

ntor

ies

&

stat

istic

al d

iscr

epan

cy

Kons

umi

final

/ F

inal

co

nsum

ptio

n (4

+5+

6)

Fo

rmim

i bru

to

i kap

italit

fiks

/ g

ross

fixe

d ca

pita

l fo

rmat

ion

eksp

orte

t e m

allra

ve

e sh

ërbi

mev

e/ g

oods

an

d se

rvic

es e

xpor

ts

(f.o.

b)

impo

rtet e

mal

lrave

e

shër

bim

eve/

goo

ds

and

serv

ices

impo

rts

(f.o.

b)Ko

nsum

i fin

al i

popu

llatë

s/ F

inal

co

nsum

ptio

n of

hou

seho

lds

Kons

umi f

inal

i ad

min

istra

tës

publ

ike/

Fina

l con

sum

ptio

n of

ge

nera

l gov

ernm

ent

Kons

umi i

inst

ituci

onev

e jo

fitim

prur

ëse/

c

onsu

mpt

ion

of n

PiSh

s1

23

45

67

89

1011

1996

346,

403

442,

922

369,

642

337,

561

31,8

5222

973

,279

-72,

151

38,7

8211

0,93

4-2

4,36

719

9734

6,19

844

3,09

037

2,15

133

6,67

835

,167

306

70,9

39-8

4,62

633

,739

118,

365

-12,

267

1998

409,

209

505,

182

419,

152

376,

824

41,9

8734

086

,030

-97,

362

44,3

7614

1,73

81,

389

1999

471,

578

545,

403

437,

004

389,

573

47,0

2340

810

8,39

9-7

7,32

174

,588

151,

910

3,49

720

0052

3,04

361

5,86

344

9,87

939

9,93

549

,454

490

165,

984

-105

,583

93,4

5319

9,03

612

,764

2001

583,

369

695,

596

471,

816

410,

448

60,6

6770

022

3,78

0-1

19,9

8310

7,52

422

7,50

77,

755

2002

622,

711

771,

573

535,

551

465,

180

69,5

7280

023

6,02

1-1

54,0

3712

2,04

427

6,08

15,

175

2003

694,

098

878,

374

597,

453

520,

954

75,5

8591

428

0,92

1-1

71,6

4214

1,29

031

2,93

1-1

2,63

520

0475

1,02

294

7,56

666

8,18

758

4,65

982

,484

1,04

427

9,37

8-1

68,1

6916

5,09

733

3,26

5-2

8,37

620

0581

4,79

71,

025,

525

724,

171

634,

471

88,5

081,

192

301,

354

-200

,824

185,

970

386,

794

-9,9

0420

0688

2,20

91,

114,

987

771,

105

680,

323

89,4

111,

371

343,

882

-208

,067

219,

974

428,

040

-24,

712

2007

967,

670

1,24

8,99

587

4,93

777

5,08

198

,352

1,50

437

4,05

8-2

58,5

2027

2,16

453

0,68

3-2

2,80

520

081)

1,08

8,13

21,

389,

625

974,

504

861,

890

110,

922

1,69

141

5,12

1-2

90,0

6531

9,93

160

9,99

7-1

1,42

7

Burim

i: iN

STAT

. So

urce

: iN

STAT

1) T

ë dh

ënat

e v

itit 2

008

janë

jo p

ërfu

ndim

tare

. 1) 2

008

Sem

i fin

al d

ata.

1.6

pRo

dh

imi i

BRE

Nd

Shëm

BRu

To S

ipAS

AKT

iViT

ETiT

EKo

No

miK

G

RoSS

do

mES

Tic

pRo

du

cT

By E

co

No

mic

Ac

TiVi

TiES

1.6

(199

6-20

09 m

e çm

ime

korr

ente

, në

mili

onë

lekë

) (1

996-

2009

at c

urre

nt p

rices

, in

mill

ions

All

)

Prod

him

i i b

rend

shëm

bru

to

(sip

as a

ktiv

itetit

eko

nom

ik)/

gro

ss

dom

estic

pro

duct

(by

econ

omic

ac

tivity

) (2+

8-9)

vl

era

e sh

tuar

bru

to,

me

çmim

et b

azë/

gro

ss

valu

e ad

ded,

bas

ic

pric

es (3

+4+

5+6

-7)

ta

ksa

mbi

pro

dukt

et/

tax

on p

rodu

cts

(-) S

ubve

ncio

net/

les

s:

subs

idie

s Bu

jqës

ia, g

juet

ia d

he p

yjet

/ ag

ricul

ture

, hun

ting

and

fore

stry

indu

stri/

in

dust

ryn

dërti

m/

con

stru

ctio

nSh

ërbi

me

gjith

sej/

to

tal s

ervi

ces

(-) S

hërb

ime

të n

dërm

jetm

e fin

anci

are

të

mat

ura

indi

rekt

/ (-

) Fin

anci

al in

term

edia

tion

serv

ices

indi

rect

ly m

easu

red

12

34

56

78

9

në

mili

onë

lekë

/ in

mill

ion

all

1996

346,

403.

232

4,86

1.4

121,

756.

832

,834

.917

,011

.316

1,31

6.7

8,05

8.3

23,1

63.9

1,62

2.0

1997

346,

197.

831

9,58

7.7

104,

505.

728

,973

.520

,171

.617

7,08

5.0

11,1

48.1

28,0

20.1

1,41

0.0

1998

409,

208.

836

3,51

4.7

110,

781.

928

,321

.619

,334

.622

5,80

7.8

20,7

31.2

48,0

59.1

2,36

5.0

1999

471,

578.

542

4,06

6.7

114,

997.

332

,319

.726

,942

.527

1,23

1.7

21,4

24.5

49,5

77.8

2,06

6.0

2000

523,

043.

446

3,97

1.1

122,

908.

137

,528

.739

,979

.428

2,06

2.8

18,5

07.9

63,9

35.8

4,86

3.5

2001

583,

368.

652

3,61

2.8

128,

039.

339

,448

.856

,450

.231

7,56

9.8

17,8

95.3

67,1

65.8

7,41

0.0

2002

622,

710.

855

4,99

4.0

134,

508.

039

,592

.369

,164

.733

0,98

0.7

19,2

51.7

73,7

10.8

5,99

4.1

2003

694,

097.

561

2,39

8.2

149,

012.

954

,927

.487

,047

.034

2,25

9.9

20,8

49.0

86,7

14.3

5,01

5.0

2004

751,

021.

666

0,90

4.6

151,

562.

068

,029

.094

,431

.936

5,61

0.7

18,7

29.0

94,9

51.0

4,83

4.0

2005

814,

796.

771

4,12

7.7

151,

640.

278

,318

.610

1,75

9.5

405,

917.

423

,508

.010

4,15

8.0

3,48

9.0

2006

882,

208.

876

4,73

8.5

154,

648.

188

,207

.311

3,72

3.7

438,

605.

730

,446

.212

1,18

8.3

3,71

8.0

2007

967,

670.

083

3,96

0.0

165,

747.

981

,692

.912

9,58

5.4

495,

614.

938

,681

.013

6,78

9.0

3,07

9.0

2008

1)1,

088,

132.

193

1,62

9.4

180,

328.

995

,664

.914

5,21

5.0

551,

322.

840

,902

.215

8,84

6.8

2,34

4.0

2009

2)1,

143,

610.

098

0,70

3.0

193,

296.

095

,593

.014

5,51

9.0

589,

638.

043

,344

.016

4,71

7.0

1,81

0.0

Burim

i: iN

STAT

. So

urce

: iN

STAT

1) T

ë dh

ënat

e v

itit 2

008

janë

jo p

ërfu

ndim

tare

. 1) 2

008

Sem

i fin

al d

ata.

2) T

ë dh

ënat

e v

itit 2

009

janë

par

apra

ke.

2) 2

009

prel

imin

ary

data

.*

Të d

hëna

t jan

ë si

pas

tabe

lave

në

faqe

n e

web

-it të

iNST

AT n

ë da

tën

11.0

1.20

11.

* d

ata

as o

f iN

STAT

web

pag

e ta

bles

on

janu

ary

11, 2

011.

llog

aritë

Kom

bëta

re/

Tabe

lat

Nat

iona

l acc

ount

s/ ta

bles

Treg

ues

krye

sorë

mak

roek

onom

ikë

m

ain

mac

roec

onom

ic in

dica

tors

prod

him

i i b

rend

shëm

bru

to s

ipas

akt

ivite

tit e

kono

mik

G

ross

dom

estic

pro

duct

by

econ

omic

act

iviti

es





1.7

puN

ëSim

i, pA

puN

ëSiA

dh

E pA

GAT

Em

plo

ymEN

T, u

NEm

plo

ymEN

T AN

d W

AGES

1.7

Në

mijë

, ose

në

rast

të k

undë

rt, s

ikur

se p

ërca

ktoh

et

in th

ousa

nds,

unl

ess

othe

rwis

e in

dica

ted

F

orca

e a

ftë p

ër p

unë/

la

bor f

orce

(2+

6)

Pa

gat (

në l

ekë)

/ W

ages

(in

all)

të p

unës

uar g

jiths

ej/

tota

l em

ploy

men

t (3

+4+

5)

Pa

punë

sia/

une

mpl

oym

ent

Paga

mes

atar

e m

ujor

e në

se

ktor

in s

htet

ëror

/ av

erag

e m

onth

ly w

age

in s

tate

sec

tor

Paga

min

imal

e zy

rtare

/ m

inim

um

mon

thly

wag

e ap

prov

ed

në

sekt

orin

sht

etër

or/

in p

ublic

sec

tor

në

sekt

orin

priv

at jo

-buj

qëso

r/ in

no

n ag

ricul

tura

l priv

ate

sect

orn

ë se

ktor

in p

rivat

buj

qëso

r/ in

ag

ricul

tura

l priv

ate

sect

ortë

pap

unë

të re

gjis

truar

gjit

hsej

/

tota

l reg

iste

red

unem

ploy

men

t

12

34

56

78

2007

1)1,

382

1,19

818

144

856

918

533

,750

16,1

0020

082)

1,29

21,

123

203

423

496

169

36,5

3717

,000

2009

/ iv

1,04

389

916

623

749

614

342

,000

18,0

00

2010

/ i

1,04

590

116

623

849

614

542

,000

18,0

00 ii

1,04

990

516

724

249

614

542

,800

18,0

00 ii

i1,

059

916

167

243

507

143

44,7

0019

,000

iv1,

060

917

166

244

507

143

45,0

0019

,000

Burim

i: iN

STAT

. So

urce

: iN

STAT

1) T

ë dh

ënat

vje

tore

të p

unës

imit

deri

në 2

008

janë

sip

as p

ublik

imev

e “T

regu

i pu

nës”

. Të

dhën

at m

bi p

agat

janë

adm

inis

trativ

e.2) Z

ërat

e p

unës

imit

sipa

s se

ktor

ëve

për v

itin

2008

janë

baz

uar n

ë të

dhë

nat n

ë pë

rqin

dje

të iN

STAT

tek

publ

ikim

i “Tr

egu

i pun

ës”.

Në

mun

gesë

të të

dhë

nave

në

shum

ë ab

solu

te, k

ëto

të d

hëna

janë

llog

aritu

r dhe

kon

vertu

ar (n

ë m

ijë të

pun

ësua

r) n

ga B

anka

e S

hqip

ëris

ë, s

ipas

st

rukt

urës

së

publ

ikua

r nga

iNST

AT.

�) T

ë dh

ënat

trem

ujor

e ja

në s

ipas

info

rmac

ioni

t në

faqe

n e

web

-it të

iNST

AT n

ë da

tën

21.0

1.20

11.

1) d

ata

on e

mpl

oym

ent t

ill 2

008

are

acco

rdin

g to

“la

bor m

arke

t” p

ublic

atio

ns .

dat

a on

wag

es a

re a

dmin

istra

tive.

2) T

he 2

008

empl

oym

ent c

ompo

nent

s by

the

sect

ors

are

base

d in

the

perc

enta

ge d

ata

publ

ishe

d by

iNST

AT in

“la

bour

mar

ket 2

008”

pub

licat

ion.

Thi

s da

ta a

re c

alcu

late

d an

d co

nver

ted

(in th

ousa

nd e

mpl

oyed

peo

ple)

from

Ban

k of

Alb

ania

, bas

ed o

n th

e re

spec

tive

stru

ctur

e pu

blis

hed

from

iNST

AT, i

n co

nditi

ons

of n

o ab

solu

te d

ata

valu

es.

�) q

uate

rly d

ata

as o

f iN

STAT

web

pag

e on

jan

uary

21,

201

1.

2. F

iNAN

cAT

E q

EVER

iSë

Go

VERN

mEN

T Fi

NAN

cES

2 2.

1 Të

ARd

hu

RAT

E Bu

XhET

iT T

ë q

EVER

iSë

1

2.1

Go

VERN

mEN

T Bu

dG

ET R

EVEN

uE1

(Të

dhën

a pr

ogre

sive

, në

mili

onë

lekë

, fun

di i

periu

dhës

) ( p

rogr

essi

ve d

ata

in m

illio

ns A

ll, e

nd o

f per

iod)

to

tali

i të

ardh

urav

e/ t

otal

re

venu

e (2

+3+

7)

të a

rdhu

ra n

ga n

dihm

at/

gra

nts

të a

rdhu

ra ta

timor

e/ t

ax

reve

nue

(4+

5+6)

të

ard

hura

jo ta

timor

e/ n

on

tax

reve

nue

të a

rdhu

rat \

tatim

et d

he d

ogan

at /

re

venu

e fro

m ta

x of

fices

and

cus

tom

s të

ard

hura

nga

pus

htet

i ven

dor/

re

venu

e fro

m lo

cal g

over

nmen

ttë

ard

hura

nga

fond

et s

peci

ale/

So

cial

inst

. con

tribu

tions

12

34

56

720

0725

1,55

51,

280

228,

164

176,

808

9,36

641

,989

22,1

1220

0829

1,23

84,

228

264,

421

205,

292

11,3

0747

,822

22,5

8820

0929

9,59

74,

430

270,

830

208,

870

12,1

4849

,812

24,3

38

2010

/01

26,9

2689

21,7

9815

,565

1,08

35,

149

5,03

902

48,6

6518

640

,891

30,1

901,

659

9,04

27,

589

0377

,172

216

65,1

7249

,181

2,71

513

,277

11,7

8404

104,

501

1,15

290

,361

66,9

625,

030

18,3

6912

,988

0512

8,74

41,

382

113,

505

85,3

275,

755

22,4

2313

,856

0615

3,53

31,

853

136,

731

103,

912

6,35

426

,464

14,9

4907

178,

244

1,84

716

2,14

412

3,45

57,

284

31,4

0414

,254

0820

6,08

71,

991

187,

797

144,

314

7,96

835

,514

16,2

9909

236,

970

2,31

621

2,95

416

4,71

58,

663

39,5

7621

,700

1026

4,05

32,

708

237,

868

183,

114

9,84

444

,910

23,4

7711

293,

449

2,77

726

1,30

920

1,48

610

,621

49,2

0229

,363

1232

4,70

04,

605

288,

609

223,

083

11,8

9853

,628

31,4

86

Burim

i: m

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imit

“Sta

tistik

at fi

skal

e të

qev

eris

ë”.

Sour

ce: m

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

“Fi

scal

Sta

tistic

s of

Gov

ernm

ent”

pub

licat

ion.

1) T

ë dh

ëna

para

prak

e.

1) p

relim

inar

y da

ta.





2.2

ShpE

NZi

mET

E B

uXh

ETiT

Të

qEV

ERiS

ë1

Go

VERN

mEN

T Bu

dG

ET E

XpEN

diT

uRE

1 2.

2Të

dhë

na p

rogr

esiv

e, n

ë m

ilion

ë le

kë, f

undi

i pe

riudh

ës

pro

gres

sive

dat

a, in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

tota

li i

shpe

nzim

eve/

to

tal e

xpen

ditu

re

(2+

10+

11)

Shpe

nzim

et k

orre

nte/

c

urre

nt e

xpen

ditu

re

(3+

4+5+

6+7+

8+9)

Sh

penz

ime

kapi

tale

/ c

apita

l ex

pend

iture

Shpe

nzim

e të

tje

ra/

oth

er

expe

nditu

reSh

penz

ime

për

pers

onel

in/

Pers

onne

l ex

pend

iture

inte

resa

t/

inte

rest

Shpe

nzim

e op

erat

ive

mirë

mba

jtje/

ope

ratio

nal

& m

aint

enan

ce

Subv

enci

onet

/

Subs

idie

s

Shpe

nzim

e pë

r fon

de

spec

iale

/ So

cial

in

sura

nce

outla

ys

Shpe

nzim

e pë

r bux

hetin

ven

dor/

lo

cal b

udge

t exp

endi

ture

Shpe

nzim

e ko

rren

te

të tj

era/

oth

er c

urre

nt

expe

nditu

re

12

34

56

78

910

1120

0728

5,67

422

4,97

659

,087

25,5

9425

,259

3,53

669

,892

21,3

4020

,268

57,0

403,

658

2008

351,

492

252,

688

66,6

2131

,307

28,7

882,

555

76,1

9927

,079

20,1

4093

,783

5,02

020

0937

9,60

228

3,63

762

,359

36,3

0131

,797

2,00

496

,725

33,5

8320

,868

95,8

8185

2010

/ 01

22,2

7417

,997

5,34

82,

125

1,00

87

7,13

01,

195

1,18

64,

277

_02

46,1

9640

,390

10,5

216,

023

3,43

754

14,5

183,

306

2,53

15,

806

_03

76,4

7362

,439

13,2

897,

803

8,27

125

123

,283

5,48

44,

058

14,0

34_

0410

5,77

285

,779

21,2

8510

,368

8,44

541

031

,834

7,94

15,

495

19,9

92_

0513

6,44

711

2,13

226

,642

15,6

8311

,284

522

40,1

4210

,959

6,89

925

,684

-1,3

6906

169,

133

138,

782

31,8

6219

,420

15,4

0677

748

,818

14,1

228,

378

32,2

61-1

,910

0720

1,04

316

5,72

437

,341

23,2

6119

,617

937

57,9

2516

,762

9,88

137

,229

-1,9

1008

229,

266

192,

241

42,5

6326

,551

20,5

673,

020

68,4

3619

,306

11,7

9840

,241

-3,2

1609

260,

886

216,

103

47,7

7030

,054

23,2

693,

151

77,4

8921

,667

12,7

0247

,999

-3,2

1610

287,

312

239,

712

53,2

1931

,786

26,4

923,

263

86,8

7523

,938

14,1

3951

,164

-3,5

6411

316,

505

266,

649

58,8

1837

,156

29,2

213,

352

95,5

7626

,446

16,0

8054

,532

-4,6

7612

362,

752

300,

878

65,7

6241

,604

34,3

183,

535

106,

207

30,7

6418

,688

67,4

92-5

,618

Burim

i: m

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imit

“Sta

tistik

at fi

skal

e të

qev

eris

ë”.

Sour

ce: m

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

“Fi

scal

Sta

tistic

s of

Gov

ernm

ent”

pub

licat

ion.

1) T

ë dh

ëna

para

prak

e.

1) p

relim

inar

y da

ta.

2.�

FiN

ANc

imi i

dEF

iciT

iT B

uXh

ETo

R 1

Fi

ScAl

dEF

iciT

AN

d iT

S Fi

NAN

ciN

G1

2.�

Të d

hëna

pro

gres

ive,

në

mili

onë

lekë

, fun

di i

periu

dhës

p

rogr

essi

ve d

ata,

in m

illio

ns A

ll, e

nd o

f per

iod

D

efic

iti/

Def

icit

Fina

ncim

i i

defic

itit /

Def

icit

finan

cing

(3+

7)

Fina

ncim

i i b

rend

shëm

/ D

omes

tic fi

nanc

ing

(4+

5+6)

Fi

nanc

im i

jash

tëm

/ Fo

reig

n fin

anci

ng (8

+9)

të a

rdhu

ra n

ga p

rivat

izim

i/

Priv

atiz

atio

n re

ceip

tsh

uam

arrje

e b

rend

shm

e/

Dom

estic

bor

row

ing

të tj

era

/ o

ther

hua

afa

tgja

të (m

arrë

)/

long

term

loan

(dra

win

gs)

ndr

yshi

mi i

gje

ndje

s së

ark

ës/

cha

nge

of s

tate

men

t acc

ount

sri

page

sat/

re

paym

ents

12

34

56

78

910

2007

-34,

119

34,1

1928

,829

1324

617

039

-145

65,

289

9,10

927

9-4

,098

2008

-60,

254

60,2

5424

,417

5,53

815

,012

3,86

635

,837

39,7

9429

2-4

,248

2009

-80,

005

80,0

0569

,824

27,6

5043

,339

-1,1

6510

,182

15,3

7556

7-5

,760

2010

/ 0

14,

652

-4,6

52-4

,636

25,

033

-9,6

72-1

654

9-2

07-3

5702

2,46

9-2

,469

-2,0

9312

7,02

6-9

,131

-376

1,29

2-9

58-7

1003

698

-698

-1,5

7726

8,46

5-1

0,06

987

94,

536

-2,7

72-8

8604

-1,2

701,

270

327

4910

,515

-10,

237

943

5,98

9-3

,619

-1,4

2705

-7,7

037,

703

5,79

853

12,5

37-6

,792

1,90

58,

516

-4,6

49-1

,962

06-1

5,60

015

,600

12,4

7082

19,6

28-7

,240

3,13

09,

759

-3,5

32-3

,097

07-2

2,79

922

,799

19,2

3720

324

,242

-5,2

083,

562

9,67

1-2

,620

-3,4

9008

-23,

179

23,1

7918

,650

230

26,9

03-8

,482

4,52

911

,128

-2,7

50-3

,849

09-2

3,91

623

,916

16,9

4023

627

,269

-10,

565

6,97

614

,365

-3,2

90-4

,099

10-2

3,25

923

,259

15,6

7625

127

,309

-11,

884

7,58

315

,587

-3,4

33-4

,571

11-2

3,05

623

,056

14,6

3926

541

,683

-27,

309

8,41

716

,646

-3,0

18-5

,211

12-3

8,05

238

,052

27,8

4041

125

,948

1,48

110

212

18,4

29-1

705

-6,5

12

Burim

i: m

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imit

“Sta

tistik

at fi

skal

e të

qev

eris

ë”.

Sour

ce: m

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

“Fi

scal

Sta

tistic

s of

Gov

ernm

ent”

pub

licat

ion.

1) T

ë dh

ëna

para

prak

e.

1) p

relim

inar

y da

ta.





2.4

ShpE

NZi

mET

Sip

AS K

lASi

FiKi

miT

Fu

NKS

ioN

Al (c

oFo

G)1

2.

4 EX

pEN

diT

uRE

By

FuN

cTi

oN

S (c

oFo

G)1

Të d

hëna

pro

gres

ive,

në

mili

onë

lekë

, fun

di i

periu

dhës

pr

ogre

ssiv

e da

ta, i

n m

illio

ns A

ll, e

nd o

f per

iod

Shpe

nzim

et to

tale

/ to

tal e

xpen

ditu

re

(2+

3+4+

5+6+

7+8+

9+10

+11

+12

)

Sh

ërbi

me

të p

ërgj

ithsh

me

publ

ike2)

/ g

ener

al p

ublic

se

rvic

es2)

mbr

ojtja

/ D

efen

se

rend

i dhe

sig

uria

pu

blik

e /

Publ

ic

orde

r and

saf

ety

çës

htje

t ek

onom

ike/

ec

onom

ic a

ffairs

mbr

ojtja

e m

jedi

sit/

en

viro

nmen

tal

prot

ectio

n

Stre

him

i dhe

kom

odite

tet

e ko

mun

itetit

/ h

ousi

ng

and

com

mun

ity a

men

ities

Shën

detë

sia/

h

ealth

argë

timi,

kultu

ra d

he ç

ësht

jet

feta

re/

recr

eatio

n, c

ultu

re

and

relig

ion

arsi

mi/

ed

ucat

ion

mbr

ojtja

so

cial

e/ S

ocia

l pr

otec

tion

të tj

era/

o

ther

12

34

56

78

910

1112

2007

285,

674

54,3

8511

,494

15,1

7151

,833

8812

,671

24,1

043,

219

31,6

3077

,421

3,65

820

0835

1,49

263

,054

11,9

7016

,204

80,2

1620

316

,536

26,7

133,

999

37,9

2386

,112

8,56

120

0937

9,60

271

,483

11,6

8317

,594

89,6

0832

617

,967

30,7

384,

242

39,3

1193

,864

2,78

5

2010

/03

76,4

7314

,541

3,57

64,

197

12,0

2246

3,15

46,

594

799

8,97

422

,571

_04

105,

772

20,1

394,

737

5,84

417

,317

744,

371

9,47

81,

119

12,1

4430

,548

_05

136,

447

26,9

736,

690

7,44

621

,957

109

5,47

712

,242

1,54

115

,600

38,4

12_

0616

9,13

334

,247

7,49

59,

045

27,1

2914

68,

174

14,8

671,

992

19,0

8746

,950

_07

201,

043

42,2

728,

496

10,5

2630

,854

169

10,3

6817

,521

2,35

022

,897

55,5

91_

0822

9,26

646

,577

9,27

811

,997

33,3

0819

913

,854

20,3

772,

584

26,5

2764

,566

_09

260,

886

52,1

4110

,120

13,5

8038

,529

254

16,3

4023

,562

2,90

829

,886

73,5

66_

1028

7,31

257

,134

10,9

7315

,207

40,9

2131

518

,120

26,1

163,

227

33,2

1282

,087

_11

316,

505

63,9

1311

,989

16,8

0343

,206

333

20,0

0128

,914

3,52

137

,051

90,7

74_

1236

2,75

272

,639

13,3

2519

,329

52,6

5943

823

,382

32,6

583,

920

42,3

1010

2,09

2_

Burim

i: m

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imit

“Sta

tistik

at fi

skal

e të

qev

eris

ë”.

Sour

ce: m

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

“Fi

scal

Sta

tistic

s of

Gov

ernm

ent”

pub

licat

ion.

1) T

ë dh

ëna

para

prak

e.

1) p

relim

inar

y da

ta.

2.5

STo

Ku i

BoRX

hiT

Të

BREN

dSh

ëm S

ipAS

iNST

Rum

ENTE

VE

do

mES

Tic

dEB

T ST

oc

K By

iNST

Rum

ENTS

2.5

Në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e, të

dhë

na p

rogr

essi

ve

in m

illio

ns A

ll, e

nd o

f per

iod,

pro

gres

sive

dat

a

St

oku

i bor

xhit

të b

rend

shëm

/ D

omes

tic

debt

sto

ck (2

+3+

4+5+

6+7+

8)

Bono

the

sari

/ tr

easu

ry

bills

obl

igac

ione

2-v

jeça

re/

2 ye

ars

bond

so

blig

acio

ne 3

-vje

çare

/ 3

year

s bo

nds

obl

igac

ione

5-v

jeça

re/

5 ye

ars

bond

so

blig

acio

ne 7

-vje

çare

/ 7

year

s bo

nds

obl

igac

ione

rivl

erës

imi t

ë va

lutë

s m

e B.

Sh/

reva

luat

ion

bond

s of

fore

ign

curr

ency

with

Boa

të tj

era2 /

oth

er2

12

34

56

78

2007

369,

536

232,

211

66,4

6025

,250

24,1

106,

000

15,5

05_

2008

400,

456

224,

224

65,7

3021

,100

45,9

1012

,000

23,5

407,

952

2009

415,

028

237,

469

65,2

4715

,600

60,3

1512

,000

18,8

705,

527

2010

/ i

412,

035

239,

025

68,1

5715

,600

64,3

1512

,000

7,37

05,

568

ii41

6,38

224

7,98

868

,757

15,2

0066

,315

12,0

0066

45,

458

iii

423,

388

250,

078

70,9

5715

,000

69,8

1512

,000

_5,

538

Burim

i: m

inis

tria

e Fi

nanc

ave

sipa

s pu

blik

imit

“Sta

tistik

at fi

skal

e të

qev

eris

ë”.

Sour

ce: m

inis

try o

f Fin

ance

, acc

ordi

ng to

“Fi

scal

Sta

tistic

s of

Gov

ernm

ent”

pub

licat

ion.

1) 2

010

Të d

hëna

par

apra

ke, p

ërdi

tësi

mi i

fund

it si

pas

datë

s 10

.0�.

2011

1) 2

010

prel

imin

ary

data

, las

t upd

ate

as o

f mar

ch 1

0, 2

011.

2) p

ërfs

hin

“Kre

di d

irekt

e” d

he “

Borx

hi i

gara

ntua

r”.

2) c

ompr

ises

“d

irect

cre

dit”

and

“pu

blic

ly g

uara

ntee

d de

bt”.





�. S

EKTo

Ri F

iNAN

ciA

R Fi

NAN

ciA

l SE

cTo

R �

�.1

AGRE

GAT

ëT m

oN

ETAR

ë d

hE

pëRB

ëRëS

iT E

TyR

E

mo

NET

ARy

AGG

REG

ATES

AN

d T

hEi

R c

om

poN

ENTS

�.1

m

3 (2

+7)

m2

(3+

6)

Dep

ozita

t në

valu

të/

Dep

osits

in

fore

ign

curr

ency

m1

(4+

5)

D

epoz

itat m

e af

at n

ë le

kë/

tim

e de

posi

ts in

nat

iona

l cur

renc

yPa

raja

jash

të k

orpo

rata

ve d

epoz

itues

e/

cur

renc

y ou

tsid

e de

posi

tory

cor

pora

tions

Dep

ozita

t pa

afat

në

lekë

/ c

urre

nt a

ccou

nts

and

non-

term

dep

osits

in n

atio

nal c

urre

ncy

12

34

56

7

gje

ndja

në

fund

të p

eriu

dhës

(në

mili

onë

lekë

)/ S

tock

at e

nd o

f per

iod

(in m

illio

ns a

ll)

2007

/12

757,

609.

550

6,13

7.2

242,

675.

515

4,95

6.2

87,7

19.3

263,

461.

725

1,47

2.3

2008

/12

815,

704.

655

5,00

4.7

282,

862.

319

5,81

7.3

87,0

45.0

272,

142.

426

0,69

9.9

2009

/12

871,

469.

557

8,18

1.5

284,

505.

520

9,04

3.7

75,4

61.8

293,

675.

929

3,28

8.0

2010

/01

880,

148.

857

1,51

5.5

269,

418.

619

9,12

4.9

70,2

93.7

302,

096.

930

8,63

3.3

0288

2,40

0.1

573,

088.

926

6,59

6.1

197,

420.

269

,175

.830

6,49

2.9

309,

311.

203

887,

900.

357

5,27

4.8

268,

529.

319

5,18

1.6

73,3

47.7

306,

745.

531

2,62

5.5

0488

6,33

3.8

574,

668.

026

3,35

0.4

193,

136.

270

,214

.131

1,31

7.6

311,

665.

805

897,

822.

057

9,77

3.0

265,

642.

219

3,50

7.8

72,1

34.4

314,

130.

831

8,04

9.1

0690

2,33

2.9

582,

987.

526

8,87

2.4

193,

857.

175

,015

.331

4,11

5.1

319,

345.

407

913,

599.

158

6,32

0.8

274,

418.

919

7,19

6.5

77,2

22.4

311,

901.

932

7,27

8.3

0893

9,95

7.6

588,

543.

727

6,39

2.9

196,

953.

479

,439

.531

2,15

0.8

351,

413.

909

948,

442.

959

0,63

1.5

272,

482.

119

1,34

2.9

81,1

39.2

318,

149.

435

7,81

1.3

1095

2,03

6.9

591,

577.

126

9,79

8.3

190,

933.

478

,864

.932

1,77

8.8

360,

459.

811

961,

426.

359

3,26

4.7

266,

864.

618

9,35

7.4

77,5

07.3

326,

400.

136

8,16

1.6

1298

0,28

3.9

604,

517.

327

5,42

7.3

195,

059.

080

,368

.432

9,09

0.0

375,

766.

6

ndr

yshi

mi v

jeto

r në

përq

indj

e/ a

nnua

l per

cent

age

chan

ges

2007

/12

13.6

86.

030.

12-5

.09

10.8

612

.12

32.9

920

08/1

27.

679.

6516

.56

26.3

7-0

.77

3.29

3.67

2009

/12

6.84

4.18

0.58

6.75

-13.

317.

9112

.50

2010

/01

7.78

3.93

-2.1

81.

25-1

0.75

10.0

715

.69

028.

824.

75-2

.14

-1.3

8-4

.25

11.6

017

.26

0310

.25

5.50

-1.2

6-2

.89

3.35

12.2

220

.20

049.

354.

80-4

.34

-4.7

7-3

.12

14.0

118

.85

059.

974.

82-3

.66

-4.2

9-1

.92

13.2

620

.77

0610

.12

3.71

-4.8

5-6

.61

0.03

12.3

724

.12

0711

.22

3.50

-4.9

8-5

.96

-2.4

112

.33

28.3

608

11.2

33.

76-3

.86

-5.2

6-0

.18

11.5

926

.49

0912

.42

4.82

-1.8

4-5

.47

7.94

11.2

827

.72

1011

.73

4.94

-0.9

0-4

.84

10.1

310

.40

25.0

111

11.9

94.

57-2

.16

-5.6

97.

7010

.81

26.4

512

12.4

94.

55-3

.19

-6.6

96.

5012

.06

28.1

2

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.





�.2

KuN

dëR

pART

iTë

E AG

REG

ATëV

E m

oN

ETAR

ë

c

ou

NTE

RpAR

TS o

F m

oN

ETAR

y AG

GRE

GAT

ES �

.2

m

jete

t val

utor

e ne

to/

net

For

eign

ass

ets

mje

tet e

bre

ndsh

me/

Dom

estic

ass

ets

(3+

4)

t

ë tje

ra n

eto/

oth

er it

ems

net

Pre

tend

imet

nda

j qev

eris

ë qe

ndro

re n

eto/

net

cla

ims

on c

entra

l gov

ernm

ent

Pre

tend

ime

ndaj

sek

torë

ve të

tjer

ë¹/

cla

ims

on o

ther

sec

tors

1

2

3

4

5

g

jend

ja n

ë fu

nd të

per

iudh

ës (m

ilion

ë le

kë)/

Sto

ck a

t end

of p

erio

d (in

mill

ions

all

) 20

07/1

223

2,10

0.7

608,

411.

531

4,29

6.9

294,

114.

6-6

,748

.920

08/1

220

6,66

7.6

718,

680.

732

2,06

5.6

396,

615.

1-6

,315

.520

09/1

224

4,44

2.7

781,

942.

834

1,29

2.4

440,

650.

43,

516.

5

2010

/01

260,

240.

678

0,46

3.6

335,

382.

444

5,08

1.2

7,08

5.6

0226

2,96

7.7

785,

542.

033

8,36

5.0

447,

177.

09,

234.

403

267,

273.

778

7,22

0.2

338,

223.

344

8,99

6.9

8,61

5.9

0426

6,29

1.7

789,

937.

133

9,50

6.8

450,

430.

310

,985

.105

279,

344.

079

9,91

9.3

341,

778.

245

8,14

1.1

12,7

26.7

0628

3,47

1.8

801,

661.

834

3,65

1.1

458,

010.

711

,680

.307

285,

179.

180

4,77

8.4

345,

716.

645

9,06

1.7

11,6

26.5

0831

5,41

9.6

807,

719.

234

7,95

1.1

459,

768.

210

,284

.909

318,

896.

580

7,33

1.5

346,

217.

146

1,11

4.4

10,1

22.0

1032

2,42

6.3

809,

222.

834

6,58

8.3

462,

634.

511

,046

.311

336,

202.

581

1,40

2.3

335,

173.

447

6,22

8.9

10,4

60.4

1233

9,40

9.2

826,

848.

034

3,39

5.1

483,

453.

010

,279

.6

urim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

1) p

ërfs

hin

kred

inë

për e

kono

min

ë dh

e pr

eten

dim

e të

tjer

a nd

aj s

ekto

rëve

mba

jtës

së p

aras

ë së

gje

rë.

1) in

clud

e cr

edit

to e

cono

my

and

othe

r cla

ims

on b

road

mon

ey h

oldi

ng s

ecto

rs.

ndr

yshi

mi v

jeto

r në

përq

indj

e/ a

nnua

l per

cent

age

chan

ges

mje

tet v

alut

ore

neto

/ n

et fo

reig

n as

sets

m

jete

t e b

rend

shm

e/ D

omes

tic a

sset

s (3

+4)

Pre

tend

imet

nda

j qev

eris

ë qe

ndro

re n

eto/

net

cla

ims

on c

entra

l gov

ernm

ent

Pre

tend

ime

ndaj

sek

torë

ve të

tjer

ë¹/

cla

ims

on o

ther

sec

tors

1

2

3

4

20

07/1

2-0

.49

24.6

17.

4950

.18

2008

/12

-10.

9618

.12

2.47

34.8

520

09/1

218

.28

8.80

5.97

11.1

0

2010

/01

20.2

88.

465.

9010

.46

0225

.48

7.87

7.15

8.42

0335

.46

7.28

6.69

7.72

0432

.36

7.22

6.65

7.66

0537

.78

7.72

7.19

8.13

0631

.20

9.55

9.67

9.47

0728

.83

10.4

611

.88

9.40

0831

.09

9.25

10.2

48.

5109

31.3

98.

7710

.22

7.72

1028

.05

8.10

10.0

06.

7211

36.1

26.

062.

019.

1112

38.8

55.

740.

629.

71

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

1) p

ërfs

hin

kred

inë

për e

kono

min

ë dh

e pr

eten

dim

e të

tjer

a nd

aj s

ekto

rëve

mba

jtës

së p

aras

ë së

gje

rë.

1) in

clud

e cr

edit

to e

cono

my

and

othe

r cla

ims

on b

road

mon

ey h

oldi

ng s

ecto

rs.





�.�

llo

GAR

iTë

RRjE

dh

ëSE

dh

E d

Epo

ZiTA

T pA

AFA

T N

ë lE

Kë S

ipAS

SEK

ToRi

T¹

All

dEN

om

iNAT

Ed c

uRR

ENT

Acc

ou

NT

ANd

SiG

hT

dEp

oSi

TS B

y SE

cTo

R1 �.

�N

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

l

loga

ri rr

jedh

ëse

dhe

depo

zita

pa

afat

/ c

urre

nt

acco

unt a

nd s

ight

dep

osits

(3+

4+5+

6+7)

Qev

eria

ven

dore

/ lo

cal g

over

nmen

tKo

rpor

atat

jofin

anci

are

publ

ike/

Pu

blic

non

finan

cial

cor

pora

tions

Kor

pora

ta të

tjer

a fin

anci

are/

oth

er

finan

cial

cor

pora

tions

K

orpo

rata

të tj

era

jofin

anci

are/

o

ther

non

finan

cial

cor

pora

tions

Sekt

orë

të tj

erë

rezi

dent

ë/

oth

er re

side

nt s

ecto

rs

2 3

4

5

6

7

20

07/1

287

,719

.347

8.7

11,4

59.8

557.

231

,871

.743

,351

.820

08/1

287

,045

.048

2.8

7,23

3.9

698.

233

,582

.045

,048

.220

09/1

275

,461

.847

8.1

7,79

5.6

675.

320

,879

.345

,633

.5

2010

/01

70,2

93.7

573.

67,

922.

774

7.3

18,6

60.7

42,3

89.4

0269

,175

.858

0.8

8,06

0.2

794.

217

,642

.842

,097

.703

73,3

47.7

499.

68,

527.

671

5.1

21,1

36.4

42,4

69.0

0470

,214

.166

7.3

7,36

6.9

682.

018

,130

.943

,367

.005

72,1

34.4

690.

07,

712.

571

2.7

18,8

91.5

44,1

27.7

0675

,015

.31,

054.

18,

180.

255

1.4

19,5

82.3

45,6

47.2

0777

,222

.41,

260.

36,

777.

661

6.0

19,9

64.7

48,6

03.8

0879

,439

.51,

102.

87,

254.

770

7.2

20,9

48.1

49,4

26.8

0981

,139

.21,

158.

78,

568.

287

6.5

23,6

11.5

46,9

24.5

1078

,864

.91,

166.

38,

396.

31,

033.

522

,276

.045

,992

.911

77,5

07.3

1,12

4.3

8,84

5.7

890.

721

,036

.845

,609

.712

80,3

68.4

948.

17,

134.

092

0.6

22,5

05.0

48,8

60.8

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.1) p

ërfs

hihe

n ve

tëm

llog

aritë

dhe

dep

ozita

t që

janë

pje

së e

par

asë

së g

jerë

. 1) d

epos

its in

clud

ed in

bro

ad m

oney

.

�.4

dEp

oZi

TAT

mE

AFAT

Në

lEKë

Sip

AS S

EKTo

RiT¹

A

ll d

ENo

miN

ATEd

Tim

E d

Epo

SiTS

By

SEc

ToR

1 �.

4N

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

D

epoz

itat m

e af

at/

tim

e de

posi

ts

(9+

10+

11+

12+

13)

Qev

eria

ven

dore

/ lo

cal

gove

rnm

ent

Korp

orat

at jo

finan

ciar

e pu

blik

e/ P

ublic

no

nfin

anci

al c

orpo

ratio

ns K

orpo

rata

të tj

era

finan

ciar

e/

oth

er fi

nanc

ial c

orpo

ratio

ns

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/

oth

er n

onfin

anci

al c

orpo

ratio

ns

Sekt

orë

të tj

erë

rezi

dent

ë/ o

ther

resi

dent

se

ctor

s

8

910

1112

1320

07/1

226

3,46

1.7

206.

42,

476.

630

0.4

5,77

7.0

254,

701.

320

08/1

227

2,14

2.4

17.7

1,33

1.5

831.

89,

428.

626

0,53

2.8

2009

/12

293,

675.

98.

43,

378.

478

6.6

9,89

8.3

279,

604.

3

2010

/01

302,

096.

98.

43,

247.

31,

205.

711

,066

.928

6,56

8.6

0230

6,49

2.9

8.4

3,44

8.9

1,35

6.6

11,0

49.3

290,

629.

603

306,

745.

58.

53,

038.

31,

069.

79,

917.

429

2,71

1.7

0431

1,31

7.6

5.8

3,28

5.3

1,68

8.6

9,44

2.6

296,

895.

305

314,

130.

86.

64,

163.

51,

033.

210

,158

.029

8,76

9.4

0631

4,11

5.1

6.8

3,84

3.2

1,15

7.5

9,26

6.0

299,

841.

607

311,

901.

96.

83,

535.

91,

632.

88,

219.

129

8,50

7.3

0831

2,15

0.8

6.8

3,46

0.1

1,41

1.5

9,06

9.0

298,

203.

309

318,

149.

47.

64,

032.

81,

383.

110

,206

.630

2,51

9.4

1032

1,77

8.8

6.8

4,35

9.5

2,57

9.3

7,70

1.5

307,

131.

711

326,

400.

158

.02,

977.

32,

166.

08,

151.

331

3,04

7.5

1232

9,09

0.0

55.1

3,05

4.3

1,77

3.4

8,31

6.8

315,

890.

5

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.1)

për

fshi

hen

vetë

m ll

ogar

itë d

he d

epoz

itat q

ë ja

në p

jesë

e p

aras

ë së

gje

rë.

1) d

epos

its in

clud

ed in

bro

ad m

oney

.





�.5

llo

GAR

i RRj

Edh

ëSE

dh

E d

Epo

ZiTA

pA

AFAT

Në

VAlu

Të S

ipAS

SEK

ToRi

T¹

FoRE

iGN

cu

RREN

cy

dEN

om

iNAT

Ed c

uRR

ENT

Acc

ou

NT

ANd

SiG

hT

dEp

oSi

TS B

y SE

cTo

R1 �.5

Në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e

in m

illio

ns A

ll, e

nd o

f per

iod

llog

ari r

rjedh

ëse

dhe

depo

zita

pa

afat

/ c

urre

nt a

ccou

nt a

nd s

ight

de

posi

ts (1

6+17

+18

+19

+20

)

Qev

eria

ven

dore

/ lo

cal g

over

nmen

t Ko

rpor

atat

jofin

anci

are

publ

ike/

Pu

blic

non

finan

cial

cor

pora

tions

Kor

pora

ta të

tjer

a fin

anci

are/

o

ther

fina

ncia

l cor

pora

tions

Ko

rpor

ata

të tj

era

jofin

anci

are/

oth

er

nonf

inan

cial

cor

pora

tions

S

ekto

rë të

tjer

ë re

zide

ntë/

oth

er

resi

dent

sec

tors

15

16

17

18

19

20

2007

/12

69,4

62.3

221.

83,

440.

429

9.0

23,0

03.6

42,4

97.6

2008

/12

65,1

13.8

108.

82,

609.

460

8.7

23,2

25.7

38,5

61.2

2009

/12

75,4

22.6

153.

72,

771.

942

6.8

25,6

27.3

46,4

43.0

2010

/01

76,3

54.1

163.

12,

602.

358

9.9

27,5

48.7

45,4

50.2

0273

,129

.219

3.7

3,46

2.8

383.

624

,958

.644

,130

.403

76,0

75.2

220.

23,

987.

935

9.4

27,1

56.6

44,3

51.1

0471

,981

.91,

002.

93,

673.

627

0.0

22,5

31.4

44,5

03.9

0572

,970

.518

5.1

4,31

7.3

226.

724

,055

.144

,186

.406

76,1

22.5

232.

94,

760.

262

3.1

24,7

59.0

45,7

47.3

0780

,207

.339

6.5

5,61

9.0

295.

625

,723

.148

,173

.108

87,7

09.7

308.

44,

876.

043

5.7

30,5

49.9

51,5

39.8

0986

,041

.933

9.5

3,74

7.4

478.

730

,307

.451

,168

.910

82,1

09.1

130.

93,

469.

319

7.0

28,8

57.8

49,4

54.1

1182

,371

.913

8.8

3,15

6.8

231.

428

,683

.350

,161

.612

87,4

71.8

256.

04,

102.

097

1.9

29,5

47.6

52,5

94.2

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.1)

për

fshi

hen

vetë

m ll

ogar

itë d

he d

epoz

itat q

ë ja

në p

jesë

e p

aras

ë së

gje

rë.

1) d

epos

its in

clud

ed in

bro

ad m

oney

.

�.6

dEp

oZi

TAT

mE

AFAT

Në

VAlu

Të S

ipAS

SEK

ToRi

T¹

Fo

REiG

N c

uRR

ENc

y d

ENo

miN

ATEd

Tim

E d

Epo

SiTS

By

SEc

ToR1

�.6

Në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e

in m

illio

ns A

ll, e

nd o

f per

iod

Dep

ozita

t me

afat

/ t

ime

depo

sits

(2

2+23

+24

+25

+26

) Q

ever

ia v

endo

re/

loca

l gov

ernm

ent

Korp

orat

at jo

finan

ciar

e pu

blik

e/ P

ublic

no

nfin

anci

al c

orpo

ratio

ns K

orpo

rata

të tj

era

finan

ciar

e/ o

ther

fin

anci

al c

orpo

ratio

ns

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/ o

ther

no

nfin

anci

al c

orpo

ratio

nsSe

ktor

ë të

tjer

ë re

zide

ntë/

oth

er

resi

dent

sec

tors

21

2223

2425

2620

07/1

218

2,01

0.0

149.

74,

523.

31,

270.

422

,787

.915

3,27

8.8

2008

/12

195,

586.

217

0.7

5,48

0.3

1,73

1.1

22,6

97.2

165,

506.

920

09/1

221

7,86

5.3

159.

33,

999.

13,

246.

013

,955

.619

6,50

5.4

2010

/01

232,

279.

215

9.8

4,15

3.8

3,07

0.5

18,3

43.3

206,

551.

702

236,

182.

016

0.7

3,36

2.3

3,02

1.9

20,1

77.7

209,

459.

303

236,

550.

316

4.3

3,60

7.4

3,07

1.3

19,3

23.3

210,

384.

004

239,

684.

016

4.2

3,94

9.4

3,06

4.3

21,7

13.6

210,

792.

405

245,

078.

511

10.2

43,

886.

13,

122.

520

,675

.221

6,28

4.6

0624

3,22

2.9

89.2

23,

598.

63,

976.

218

,350

.821

7,20

8.0

0724

7,07

1.0

8.12

4,01

5.7

4,40

4.9

21,1

77.4

217,

465.

008

263,

704.

392

.68

4,13

3.8

4,71

7.5

20,7

84.0

233,

976.

409

271,

769.

499

.09

4,42

7.8

4,70

7.1

23,5

49.7

238,

985.

810

278,

350.

710

3.69

5,43

4.1

4,96

6.3

25,9

89.8

241,

856.

811

285,

789.

723

9.2

4,61

7.1

5,02

4.4

27,9

71.5

247,

937.

612

288,

294.

823

6.96

4,47

0.0

5,22

9.1

27,8

35.3

250,

523.

5

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.1)

për

fshi

hen

vetë

m ll

ogar

itë d

he d

epoz

itat q

ë ja

në p

jesë

e p

aras

ë së

gje

rë.

1) d

epos

its in

clud

ed in

bro

ad m

oney

.





�.7

KREd

iA S

ipAS

qël

lim

iT T

ë pë

Rdo

Rim

iT d

hE

mo

NEd

hëS

pëR

BiZ

NES

ET¹

BuSi

NES

S lo

ANS

By p

uRp

oSE

AN

d c

uRR

ENc

y1 �.

7N

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

Kr

edia

për

biz

nese

t/ B

usin

ess

loan

s (2

+7+

12+

17)

në

lekë

/ in

all

(3+

4+5+

6)

ove

rdra

ft/ o

verd

raft

Kapi

tal q

arku

llues

/ W

orki

ng c

apita

lBl

erje

paj

isje

sh/

mac

hine

ries

and

appl

ianc

es

Pasu

ri të

pal

uajts

hme/

rea

l est

ate

12

34

56

2007

/12

184,

526.

035

,106

.98,

535.

48,

322.

310

,480

.47,

768.

820

08/1

225

4,00

9.1

52,5

63.0

15,5

87.5

12,7

99.1

12,7

00.5

11,4

75.9

2009

/12

291,

214.

376

,734

.330

,976

.517

,237

.718

,494

.710

,025

.4

2010

/01

295,

263.

476

,897

.831

,319

.517

,121

.518

,418

.110

,038

.702

297,

291.

478

,093

.431

,788

.317

,615

.718

,357

.410

,331

.903

299,

320.

479

,553

.731

,775

.818

,597

.118

,349

.210

,831

.704

300,

365.

981

,531

.331

,703

.419

,986

.818

,071

.011

,770

.105

307,

639.

983

,212

.831

,714

.020

,760

.918

,844

.011

,893

.906

308,

344.

083

,782

.031

,871

.920

,405

.618

,861

.312

,643

.307

308,

754.

784

,861

.032

,020

.320

,134

.618

,927

.013

,779

.108

309,

119.

784

,462

.431

,000

.620

,665

.419

,384

.213

,412

.109

310,

040.

084

,962

.331

,639

.320

,901

.319

,344

.713

,077

.110

310,

747.

885

,047

.331

,351

.120

,896

.419

,738

.513

,061

.311

323,

591.

487

,473

.132

,159

.621

,580

.020

,695

.913

,037

.612

330,

388.

189

,529

.333

,349

.821

,738

.121

,121

.213

,320

.3

n

ë do

llarë

am

erik

anë

/ in

uSD

(8

+9+

10+

11)

o

verd

raft/

ove

rdra

ftKa

pita

l qar

kullu

es/

Wor

king

cap

ital

Bler

je p

ajis

jesh

/ m

achi

nerie

s an

d ap

plia

nces

Pa

suri

të p

alua

jtshm

e/ r

eal e

stat

e7

89

1011

2007

/12

20,0

97.8

7,98

4.0

4,97

9.7

4,04

7.0

3,08

7.2

2008

/12

25,3

46.2

10,7

07.3

5,94

3.6

4,21

3.2

4,48

2.1

2009

/12

26,8

32.1

12,1

15.4

5,78

7.9

4,49

3.4

4,43

5.4

2010

/01

27,8

91.5

12,7

80.7

5,98

3.7

4,57

2.6

4,55

4.5

0227

,924

.112

,576

.96,

054.

84,

747.

64,

544.

803

29,5

86.6

13,8

22.8

6,08

5.4

4,71

0.9

4,96

7.6

0430

,364

.412

,398

.85,

648.

87,

396.

64,

920.

205

35,3

03.0

15,5

19.6

6,53

7.8

7,87

1.9

5,37

3.8

0634

,679

.315

,303

.46,

417.

27,

890.

45,

068.

407

32,0

15.9

14,1

51.7

5,85

4.9

6,93

9.2

5,07

0.2

0832

,569

.614

,307

.15,

875.

17,

123.

25,

264.

209

29,6

40.8

12,4

06.9

5,69

9.7

6,57

0.8

4,96

3.4

1029

,418

.712

,518

.05,

689.

36,

366.

14,

845.

311

31,1

08.1

12,9

75.8

6,04

6.5

6,83

0.4

5,25

5.4

1231

,186

.812

,966

.46,

116.

66,

474.

75,

629.

1

n

ë eu

ro /

in e

ur

(13+

14+

15+

16)

Kr

edia

në

mon

edha

të tj

era

2 /

in o

ther

cur

renc

ies

2o

verd

raft/

ove

rdra

ftKa

pita

l qar

kullu

es/

Wor

king

cap

ital

Bler

je p

ajis

jesh

/ m

achi

nerie

s an

d ap

plia

nces

Pa

suri

të p

alua

jtshm

e/ r

eal e

stat

e12

1314

1516

1720

07/1

212

7,80

1.9

31,4

30.9

24,4

88.7

45,0

31.2

26,8

51.2

1,51

9.3

2008

/12

174,

896.

148

,901

.029

,940

.251

,011

.345

,043

.61,

203.

920

09/1

218

6,94

2.0

53,5

28.5

26,5

75.6

53,5

11.5

53,3

26.4

705.

8

2010

/01

189,

779.

655

,307

.726

,289

.254

,131

.154

,051

.669

4.5

0219

0,58

4.2

55,2

36.5

25,9

27.9

55,4

44.6

53,9

75.2

689.

903

189,

477.

454

,101

.525

,796

.954

,633

.554

,945

.570

2.8

0418

7,78

4.8

53,8

37.8

26,0

97.0

52,6

98.8

55,1

51.4

685.

405

188,

469.

253

,787

.126

,005

.853

,319

.255

,357

.265

4.9

0618

9,18

6.7

54,0

41.4

26,3

25.1

52,2

20.5

56,5

99.7

696.

007

191,

205.

955

,612

.926

,131

.551

,659

.357

,802

.367

2.0

0819

1,59

1.8

55,7

53.8

24,8

99.4

53,1

73.2

57,7

65.5

495.

909

195,

107.

456

,604

.324

,949

.655

,282

.658

,270

.832

9.6

1019

5,96

8.2

56,5

73.7

24,9

68.7

55,8

85.9

58,5

39.9

313.

611

204,

690.

459

,939

.825

,780

.160

,603

.858

,366

.631

9.8

1220

9,34

7.5

61,9

89.3

27,1

74.5

60,0

72.5

60,1

11.2

324.

5

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.1) T

ë dh

ënat

e k

redi

së n

uk p

ërfs

hijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

. 1) d

ata

on lo

ans

do n

ot in

clud

e ac

crue

d in

tere

sts.

2) p

ërfs

hin

kred

i në

mon

edha

të tj

era

dhe

zëra

t bal

ancu

es.

2) in

clud

e lo

ans

in o

ther

cur

renc

ies

plus

bal

anci

ng it

ems.





�.8

KREd

iA S

ipAS

qël

lim

iT T

ë pë

Rdo

Rim

iT d

hE

mo

NEd

hëS

pëR

iNd

iVid

ëT¹

h

ou

SEh

old

lo

ANS

By p

uRp

oSE

AN

d c

uRR

ENc

y1 �.

8N

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

Kr

edia

për

indi

vidë

t/ h

ouse

hold

lo

ans

(2+

8+14

+20

)

n

ë le

kë /

in a

ll

(3+

4+5+

6+7)

ove

rdra

ft/ o

verd

raft

mal

lra jo

të q

ëndr

uesh

ëm/

non

dura

ble

good

sm

allra

të q

ëndr

uesh

ëm/

Dur

able

goo

dsPa

suri

të p

alua

jtshm

e/ r

eal

esta

teu

shtri

m a

ktiv

iteti/

Bus

ines

s ac

tivity

12

34

56

720

07/1

210

2,92

9.9

44,5

57.5

2,74

7.7

1,65

1.0

15,4

29.2

17,5

08.4

7,22

1.3

2008

/12

134,

317.

155

,171

.14,

048.

92,

390.

618

,515

.622

,238

.37,

977.

620

09/1

213

9,77

9.6

56,2

39.5

3,85

9.5

14,3

38.2

5,22

8.1

25,5

91.3

7,22

2.4

2010

/01

139,

520.

355

,695

.43,

872.

214

,204

.45,

158.

125

,337

.57,

123.

302

139,

120.

455

,530

.93,

881.

914

,133

.15,

245.

725

,289

.86,

980.

403

139,

503.

955

,824

.54,

063.

614

,065

.35,

314.

425

,351

.67,

029.

604

139,

349.

856

,278

.74,

125.

414

,207

.85,

411.

025

,488

.17,

046.

405

139,

660.

856

,807

.74,

416.

914

,231

.65,

469.

625

,709

.26,

980.

406

139,

133.

257

,490

.54,

575.

614

,380

.45,

495.

726

,088

.06,

950.

707

139,

376.

258

,002

.94,

643.

714

,401

.25,

496.

226

,642

.56,

819.

308

139,

386.

157

,872

.34,

621.

714

,376

.95,

457.

526

,774

.26,

642.

109

140,

188.

358

,320

.04,

534.

314

,381

.05,

419.

926

,901

.37,

083.

510

140,

708.

358

,657

.64,

510.

014

,120

.25,

483.

827

,134

.07,

409.

711

140,

974.

858

,926

.84,

587.

914

,231

.15,

452.

627

,381

.57,

273.

812

142,

176.

059

,411

.94,

468.

414

,403

.55,

434.

027

,782

.77,

323.

3

n

ë do

llarë

am

erik

anë

/ in

uSD

(9

+10

+11

+12

+13

)

ove

rdra

ft/ o

verd

raft

mal

lra jo

të q

ëndr

uesh

ëm/

non

dura

ble

good

sm

allra

të q

ëndr

uesh

ëm/

Dur

able

go

ods

Pasu

ri të

pal

uajts

hme/

rea

l est

ate

ush

trim

akt

ivite

ti/

Bus

ines

s ac

tivity

89

1011

1213

2007

/12

2,54

1.7

112.

527

.612

0.0

2,14

1.8

139.

820

08/1

23,

046.

382

9.2

69.9

236.

01,

796.

011

5.1

2009

/12

2,33

0.8

243.

040

.110

4.5

1,84

6.1

97.1

2010

/01

2,44

5.7

282.

241

.311

3.7

1,90

8.6

99.9

022,

468.

230

1.3

29.7

115.

51,

920.

310

1.4

032,

457.

129

4.9

18.9

116.

01,

926.

510

0.8

042,

477.

726

9.6

24.7

109.

81,

909.

216

4.3

052,

685.

629

6.4

26.5

119.

82,

068.

917

4.0

062,

639.

932

7.2

30.2

134.

22,

024.

812

3.5

072,

364.

022

9.1

27.5

127.

31,

864.

611

5.4

082,

423.

926

4.2

27.7

130.

41,

880.

312

1.3

092,

230.

422

4.5

26.2

122.

71,

747.

710

9.3

102,

160.

621

8.4

20.8

234.

91,

584.

910

1.6

112,

307.

621

1.4

26.7

134.

01,

826.

710

8.8

122,

254.

323

6.8

20.6

135.

11,

756.

710

5.1

n

ë eu

ro /

in e

ur

(15+

16+

17+

18+

19)

Kr

edia

në

mon

edha

të tj

era

2/ /

in

oth

er c

urre

ncie

s2/

ove

rdra

ft/ o

verd

raft

mal

lra jo

të q

ëndr

uesh

ëm/

non

dura

ble

good

sm

allra

të q

ëndr

uesh

ëm/

Dur

able

goo

dsPa

suri

të p

alua

jtshm

e/ r

eal

esta

teu

shtri

m a

ktiv

iteti/

Bus

ines

s ac

tivity

1415

1617

1819

2020

07/1

255

,912

.11,

698.

743

3.4

4,03

8.5

46,2

23.3

3,51

8.2

-81.

420

08/1

275

,708

.02,

637.

51,

422.

13,

526.

064

,177

.63,

944.

839

1.8

2009

/12

80,7

48.3

2,02

9.4

1,66

6.4

2,89

9.4

70,0

31.3

4,12

1.9

461.

0

2010

/01

80,9

18.8

1,91

9.0

1,64

9.4

2,95

0.8

70,0

92.2

4,30

7.3

460.

302

80,6

61.3

1,96

5.6

1,60

1.4

2,81

2.2

70,0

05.9

4,27

6.3

459.

903

80,7

55.4

1,84

6.5

1,63

9.9

2,87

8.5

70,1

60.0

4,23

0.5

467.

004

80,1

34.9

1,75

8.7

1,70

2.4

2,81

9.9

69,5

78.6

4,27

5.2

458.

605

79,7

09.0

1,78

8.5

1,65

0.2

2,82

7.3

69,1

43.6

4,29

9.3

458.

606

78,5

11.8

1,80

7.4

1,55

5.5

2,74

3.6

68,0

94.8

4,31

0.4

491.

107

78,5

24.3

1,70

7.5

1,54

3.6

2,73

2.1

68,2

28.5

4,31

2.6

485.

108

78,5

73.7

1,62

5.5

1,64

3.5

2,32

6.9

68,7

49.2

4,22

8.7

516.

209

79,1

50.0

1,58

7.0

1,62

8.5

2,32

6.0

69,3

49.9

4,25

8.7

487.

910

79,4

17.3

1,65

8.6

1,64

7.4

2,29

0.5

69,3

79.3

4,44

1.7

472.

811

79,2

47.4

1,55

4.3

1,74

5.3

2,30

5.2

69,3

53.2

4,28

9.3

493.

012

80,0

01.6

1,55

9.4

1,73

2.9

2,41

5.5

70,1

07.7

4,18

6.0

508.

3

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

1) T

ë dh

ënat

e k

redi

së n

uk p

ërfs

hijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

. 1) d

ata

on lo

ans

do n

ot in

clud

e ac

crue

d in

tere

sts.

2)

për

fshi

n kr

edi n

ë m

oned

ha të

tjer

a dh

e zë

rat b

alan

cues

. 2) i

nclu

de lo

ans

in o

ther

cur

renc

ies

plus

bal

anci

ng it

ems.





�.9

KREd

iA S

ipAS

AKT

iViT

ETiT

EKo

No

miK

¹

loAN

S By

Ec

oN

om

ic A

cTi

ViTy

1 �.

9N

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

tota

li i k

redi

së p

ër

bizn

eset

/ to

tal

loan

s to

bus

ines

s (2

+3+

4+5+

6+7+

8+9+

10+

11+

12+

13+

14+

15+

16+

17)

Bujq

ësia

, gj

uetia

dhe

si

lvik

ultu

ra/

agric

ultu

re,

hunt

-in

g an

d fo

rest

ry

Pesh

-ki

mi/

Fi

shin

g

indu

stria

nxje

rrë-

se/

min

-in

g an

d qu

arry

-in

g

indu

stria

pë

r-pu

nues

e/

man

ufac

-tu

ring

Prod

him

i, sh

përn

darja

e

ener

gjis

ë el

ek-

trike

, e g

azit

dhe

e uj

it/ e

lect

ricity

, ga

s an

d w

ater

su

pply

ndë

rtim

i/

con

stru

c-tio

n

treg

tia, r

ipar

imi i

au

tom

jete

ve d

he

artik

ujve

sht

ëpia

kë/

trad

e, re

pair

of

mot

or v

ehic

les

and

pers

onal

and

ho

useh

old

good

s

hot

elet

dh

e re

stor

an-

tet/

hot

els

and

res-

taur

ants

tran

spor

ti,

mag

azin

imi d

he

tele

kom

unik

acio

ni/

tran

spor

t, st

orag

e an

d te

leco

mm

uni-

catio

ns

ndë

rmje

tësim

m

onet

ar d

he

finan

ciar

/ Fi

nanc

ial

inte

rmed

ia-

tion

Pasu

ritë

e pa

tund

shm

e,

dhën

ia m

e qi

ra, e

tj. /

re

al e

stat

e,

rent

ing,

etc

.

adm

inis

tri-

mi p

ublik

/ Pu

blic

ad

min

istra

-tio

n

arsi

mi/

ed

uca-

tion

Shën

deti

dhe

vep-

rimta

ritë

soci

ale/

h

ealth

an

d so

cial

w

ork

Shër

bim

e ko

lek-

tive,

soc

iale

dhe

in

divi

dual

e/

oth

er c

omm

u-ni

ty, s

ocia

l and

pe

rson

al s

ervi

ce

activ

ities

të tj

era/

o

ther

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1720

07 /

12

184,

526.

02,

126.

633

8.7

5,24

6.1

31,5

24.9

11,4

15.5

38,8

84.8

60,4

98.4

9,87

2.7

4,34

7.9

3,85

8.1

2,18

5.0

17.8

1,47

2.7

1,31

0.8

6,72

3.3

4,70

2.8

2008

/ 1

225

4,00

9.1

2,78

1.0

453.

05,

816.

535

,717

.321

,226

.855

,684

.983

,542

.612

,728

.85,

920.

27,

338.

32,

734.

636

0.7

2,40

1.1

1,78

7.9

9,06

7.1

6,44

8.3

2009

/ 1

229

1,21

4.3

3,06

0.1

569.

56,

727.

842

,215

.822

,392

.159

,332

.598

,050

.913

,800

.87,

391.

19,

055.

72,

374.

742

3.1

3,28

0.5

3,26

1.5

13,5

75.4

5,70

2.9

2010

/ 0

129

5,26

3.4

3,07

6.0

652.

27,

172.

944

,105

.221

,805

.860

,327

.498

,721

.613

,625

.67,

746.

29,

174.

02,

394.

543

5.3

3,37

3.7

3,30

4.2

13,4

22.0

5,92

7.0

0229

7,29

1.4

3,09

5.0

751.

76,

995.

543

,391

.822

,651

.161

,062

.099

,185

.113

,757

.87,

776.

19,

266.

22,

407.

955

2.1

3,25

9.9

5,15

5.2

12,0

29.6

5,95

4.6

0329

9,32

0.4

3,06

0.6

654.

36,

769.

043

,803

.621

,737

.260

,971

.310

1,94

1.9

13,7

12.0

7,98

2.5

9,21

7.6

2,45

5.2

451.

33,

358.

83,

501.

213

,641

.46,

062.

404

300,

365.

92,

971.

065

0.0

6,67

5.0

43,8

51.7

21,6

99.6

60,9

83.9

103,

731.

513

,647

.48,

519.

29,

360.

12,

391.

546

2.9

3,32

5.7

3,46

3.3

12,6

54.1

5,97

9.0

0530

7,63

9.9

3,00

1.4

679.

47,

157.

947

,028

.020

,637

.761

,195

.510

6,37

7.5

13,9

73.7

8,59

4.5

9,69

7.4

2,51

5.8

496.

33,

411.

03,

543.

512

,857

.46,

473.

106

308,

344.

02,

977.

387

3.7

6,87

1.1

44,8

16.3

22,1

05.2

61,1

72.1

107,

219.

313

,940

.78,

551.

69,

945.

92,

579.

357

7.4

3,31

9.8

3,98

5.4

12,5

64.1

6,84

4.8

0730

8,75

4.7

3,25

3.1

854.

07,

201.

544

,931

.221

,617

.561

,594

.310

5,94

7.1

14,1

86.6

8,69

8.3

10,0

34.5

2,52

9.0

606.

63,

243.

53,

733.

212

,756

.77,

567.

608

309,

119.

73,

356.

183

4.1

7,08

6.5

46,2

40.3

20,9

08.3

62,3

95.0

104,

997.

314

,135

.68,

647.

09,

657.

32,

515.

259

7.7

3,30

8.9

3,87

6.4

12,5

42.6

8,02

1.5

0931

0,04

0.0

3,31

1.6

815.

86,

663.

346

,711

.821

,057

.662

,414

.110

5,19

2.9

14,1

87.5

8,43

2.5

9,80

0.1

2,65

8.4

483.

53,

877.

34,

303.

411

,795

.58,

334.

710

310,

747.

83,

885.

687

3.6

6,77

7.7

45,9

47.0

21,5

52.6

63,1

47.9

103,

927.

514

,128

.28,

412.

39,

895.

62,

620.

569

8.9

3,60

2.3

4,57

9.5

11,9

70.1

8,72

8.5

1132

3,59

1.4

4,06

3.0

862.

46,

816.

547

,921

.922

,002

.564

,214

.510

8,65

7.5

14,1

31.5

10,7

15.7

10,0

28.8

2,58

6.3

764.

53,

640.

25,

006.

913

,261

.28,

918.

212

330,

388.

13,

982.

690

3.8

6,73

6.7

47,1

96.6

23,5

63.2

65,7

87.3

113,

996.

314

,118

.410

,910

.910

,631

.72,

437.

679

7.1

3,68

7.1

4,79

7.3

12,1

17.9

8,72

3.4

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

1) T

ë dh

ënat

e k

redi

së n

uk p

ërfs

hijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

. 1)

dat

a on

loan

s do

not

incl

ude

accr

ued

inte

rest

s.

�.10

KRE

diA

Sip

AS R

RETh

iT1

l

oAN

S By

diS

TRic

T1 �.

10N

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

to

tali

i kre

disë

/ to

tal l

oans

(2

+3+

4+5+

6+7+

8+9+

10 )

t

iranë

/ ti

rana

D

urrë

s/ D

urrë

s e

lbas

an/

elba

san

Shk

odër

/ Sh

kodr

a K

orçë

/ Ko

rca

vlo

rë/

vlor

a F

ier/

Fie

r l

ezhë

/ le

zha

të

tjera

/ o

ther

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

0 20

07/i

v28

7,45

5.8

193,

316.

121

,939

.09,

888.

97,

309.

86,

298.

510

,900

.410

,893

.36,

908.

420

,001

.220

08/i

v38

8,32

6.2

263,

703.

128

,769

.912

,272

.010

,237

.47,

912.

814

,724

.413

,244

.08,

708.

328

,754

.420

09/i

v43

0,99

3.8

296,

368.

633

,631

.913

,740

.310

,995

.78,

421.

815

,726

.912

,859

.39,

363.

029

,886

.2

2010

/i43

8,82

4.3

302,

533.

435

,354

.913

,551

.011

,232

.48,

730.

116

,175

.012

,846

.08,

314.

830

,086

.8ii

447,

477.

230

8,00

1.0

36,2

44.8

13,5

10.2

10,8

41.5

8,47

2.1

16,5

39.2

13,1

44.7

8,93

4.1

31,7

89.6

iii45

0,22

8.3

312,

297.

235

,798

.613

,169

.810

,852

.18,

384.

316

,256

.712

,988

.78,

866.

231

,614

.7iv

472,

564.

033

0,63

4.1

37,1

38.3

12,9

21.5

12,0

24.4

8,08

3.6

16,4

90.2

14,1

87.2

8,90

9.6

32,1

75.2

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.

1) T

ë dh

ënat

e k

redi

së n

uk p

ërfs

hijn

ë in

tere

sat e

për

lloga

ritur

. 1) d

ata

on lo

ans

do n

ot in

clud

e ac

crue

d in

tere

sts.





�.11

A Bi

lAN

ci S

EKTo

RiAl

i BA

NKA

VE p

ARAd

Epo

ZiTu

ESE/

mjE

TET

S

EcTo

RAl

BAlA

Nc

E Sh

EET

oF

dEp

oSi

T m

oN

Ey B

ANKS

/ AS

SETS

�.1

1 N

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

tota

li i m

jete

ve/

tot

al a

sset

s (2

+3+

4+8+

11+

21 +

24+

25)

arka

në

lekë

/ n

atio

nal c

urre

ncy

arka

në

valu

të/

Fore

ign

curr

ency

D

epoz

ita/

Dep

osits

(5

+6+

7)

l

etra

me

vler

ë të

nd

rysh

me

nga

aksi

onet

/ Se

curit

ies

othe

rs th

an

shar

es (9

+10

)

jore

zide

ntët

/ n

onre

side

nts

Bank

a qe

ndro

re/

cen

tral B

ank

Bank

at p

arad

epoz

itues

e/

Dep

osit

mon

ey b

anks

j

orez

iden

tët/

n

onre

side

nts

Qev

eria

qen

dror

e/

cen

tral g

over

nmen

t

12

34

56

78

910

20

07/1

273

8,93

6.7

6,21

4.6

9,69

8.0

152,

467.

783

,653

.366

,426

.52,

388.

026

2,18

1.5

7,45

1.5

254,

729.

920

08/1

283

6,99

8.2

7,90

1.2

11,6

21.6

126,

554.

855

,812

.268

,645

.12,

097.

527

2,56

7.3

13,5

33.1

259,

034.

320

09/1

289

8,79

0.5

7,70

7.7

12,9

31.0

119,

116.

343

,335

.168

,007

.27,

774.

027

9,45

9.0

14,1

79.6

265,

279.

4

2010

/01

917,

071.

78,

374.

610

,615

.012

8,59

1.9

51,3

03.0

68,0

90.0

9,19

8.9

283,

106.

915

,576

.526

7,53

0.4

0292

2,25

5.9

8,11

6.4

10,6

55.8

125,

034.

647

,018

.769

,240

.18,

775.

828

9,46

7.4

18,3

87.3

271,

080.

103

931,

460.

78,

077.

812

,012

.512

7,37

7.7

48,4

62.0

70,2

04.8

8,71

0.9

290,

654.

218

,768

.727

1,88

5.4

0493

5,78

4.9

7,95

5.4

10,7

26.5

129,

591.

853

,605

.868

,729

.97,

256.

229

3,64

0.5

19,7

23.1

273,

917.

405

947,

696.

88,

221.

012

,710

.113

3,06

8.7

53,6

82.8

70,6

67.3

8,71

8.6

292,

756.

818

,498

.627

4,25

8.2

0695

2,94

7.5

7,99

0.9

12,6

06.3

130,

698.

952

,125

.670

,276

.48,

296.

930

1,11

1.6

22,6

49.1

278,

462.

507

956,

550.

37,

632.

012

,524

.912

9,65

1.0

52,8

32.7

69,7

58.2

7,06

0.2

304,

893.

222

,666

.828

2,22

6.4

0898

1,06

3.2

9,06

3.7

14,0

71.6

146,

209.

965

,373

.670

,397

.310

,439

.030

7,54

8.2

23,0

35.0

284,

513.

209

991,

569.

68,

742.

011

,616

.016

0,06

1.5

70,9

93.5

77,3

24.3

11,7

43.7

307,

540.

823

,225

.028

4,31

5.7

1099

1,35

9.9

8,04

1.7

11,7

11.0

157,

935.

169

,048

.378

,784

.010

,102

.930

9,18

2.6

23,8

59.3

285,

323.

311

1,00

3,73

0.0

8,63

6.1

11,7

64.4

150,

794.

163

,227

.177

,218

.310

,348

.831

6,08

3.2

24,0

47.9

292,

035.

212

1,01

2,06

9.6

7,29

7.8

11,3

43.3

155,

910.

265

,042

.680

,939

.89,

927.

831

3,09

4.4

25,1

29.5

287,

964.

9

hua

të/

loan

s (1

2+13

+1

4+15

+16

+17

+18

+19

+20

)

ak

sion

e dh

e in

stru

men

te të

tje

ra të

kap

italit

/

Shar

es a

nd o

ther

eq

uity

(22+

23)

ll

ogar

i të

arkë

tues

hme/

o

ther

ac

coun

ts

rece

ivab

le

mje

te

jofin

anci

are/

n

onfin

anci

al

asse

ts

jore

zide

ntët

/ n

onre

side

nts

Bank

a qe

ndro

re/

cen

tral B

ank

Bank

at

para

depo

zitu

ese/

D

epos

it m

oney

ba

nks

Korp

orat

a të

tje

ra fi

nanc

iare

/ o

ther

fina

ncia

l co

rpor

atio

ns

Qev

eria

qe

ndro

re/

cen

tral

gov

ernm

ent

Qev

eria

lo

kale

/ l

ocal

go

vern

men

t

Korp

orat

a jo

finan

ciar

e pu

blik

e /

Publ

ic n

onfin

anci

al

corp

orat

ions

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/

oth

er n

onfin

anci

al

corp

orat

ions

Sek

torë

të

tjerë

rezi

dent

ë/

oth

er re

side

nt

sect

ors

jore

zide

ntët

/ n

onre

side

nts

rezi

dent

ë/

resi

dent

s

1112

1314

1516

1718

1920

2122

2324

2520

07/1

229

2,56

9.1

2,92

3.6

_20

0.1

97.4

__

3,92

3.0

182,

049.

110

3,37

6.0

1,59

6.1

1,49

9.2

96.9

2,97

8.9

11,2

30.7

2008

/12

396,

990.

43,

642.

5_

280.

237

6.2

1,86

8.9

_12

,899

.124

2,05

0.6

135,

873.

02,

074.

31,

977.

197

.24,

040.

015

,248

.620

09/1

245

6,90

5.6

14,3

25.7

_22

0.0

6,03

2.3

7,77

5.9

_12

,056

.327

5,47

9.8

141,

015.

72,

222.

21,

914.

930

7.3

5,82

9.5

14,6

19.3

2010

/01

463,

667.

815

,624

.6_

1,20

5.3

6,08

0.2

7,84

1.2

_12

,443

.827

9,39

6.6

141,

076.

02,

245.

61,

938.

130

7.5

5,99

6.4

14,4

73.5

0246

6,40

3.8

16,1

43.0

_1,

310.

36,

291.

27,

865.

2_

12,2

05.4

281,

942.

914

0,64

5.8

2,23

3.1

1,92

5.4

307.

66,

012.

014

,332

.903

470,

808.

818

,428

.4_

1,60

6.1

6,86

8.3

7,94

0.0

_11

,488

.828

3,58

4.4

140,

892.

82,

346.

62,

038.

930

7.7

5,96

1.1

14,2

22.0

0447

1,21

1.6

18,2

67.4

_77

0.1

6,99

4.5

7,90

4.2

_11

,589

.228

4,48

4.6

141,

201.

62,

315.

52,

007.

830

7.7

6,21

4.3

14,1

29.3

0547

8,43

1.9

18,0

60.2

_67

0.1

7,35

4.4

7,72

2.8

_11

,464

.329

2,02

8.8

141,

131.

32,

398.

22,

090.

030

8.2

6,00

3.9

14,1

06.3

0647

8,11

3.0

18,5

18.4

_26

0.2

7,82

7.8

7,63

9.8

_10

,905

.229

2,22

7.1

140,

734.

52,

368.

62,

066.

730

1.9

5,92

2.0

14,1

36.2

0747

9,45

2.6

17,7

07.1

_1,

360.

38,

005.

37,

702.

2_

10,5

20.3

292,

993.

914

1,16

3.4

2,36

5.6

2,06

3.7

301.

95,

912.

014

,119

.008

482,

001.

318

,265

.6_

2,60

1.8

7,98

5.3

7,77

0.0

_10

,290

.529

4,15

1.6

140,

936.

42,

349.

02,

047.

130

1.9

5,78

0.0

14,0

39.6

0948

1,31

6.2

16,5

44.7

_2,

240.

48,

306.

67,

897.

36.

09,

622.

829

5,51

2.3

141,

186.

12,

355.

92,

054.

030

1.9

5,85

2.9

14,0

84.4

1048

2,33

4.9

16,6

46.7

_1,

575.

48,

407.

87,

959.

56.

19,

345.

629

7,28

5.7

141,

108.

32,

517.

62,

215.

730

1.9

5,69

6.8

13,9

40.2

1149

4,26

8.6

19,0

96.8

_1,

766.

08,

536.

23,

688.

26.

09,

275.

531

0,05

4.9

141,

845.

22,

525.

92,

224.

030

1.9

5,67

2.0

13,9

85.8

1250

1,55

6.9

20,2

28.0

_96

6.8

8,70

4.5

3,47

5.1

85.0

9,37

3.8

315,

879.

114

2,84

4.6

2,50

2.2

2,20

0.3

301.

95,

498.

514

,866

.4

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

.





�.11

B Bi

lAN

ci S

EKTo

RiAl

i BA

NKA

VE p

ARAd

Epo

ZiTu

ESE/

dET

yRim

ET

SEc

ToRA

l BA

lAN

cE

ShEE

T o

F d

Epo

SiT

mo

NEy

BAN

KS/

liAB

iliT

iES

�.11

BN

ë m

ilion

ë le

kë, f

und

periu

dhe

in

mill

ions

All

, end

of p

erio

d

Det

yrim

et

tota

le /

tot

al

liabi

litie

s (2

+8+

17+

18

+25

+26

)

Dep

ozita

të p

ërf-

shira

në

para

në

e gj

erë/

tra

ns-

fera

ble

depo

sits

(3

+4+

5+6+

7)

D

epoz

ita të

pa

përfs

hira

në

para

në e

gje

rë/

Dep

osits

not

incl

uded

in

bro

ad m

oney

9+

10+

11+

12+

13

+14

+15

+16

)

Korp

orat

a të

tje

ra fi

nan-

ciar

e/ o

ther

fin

anci

al

corp

orat

ions

Qev

eria

lo

kale

/ lo

cal

gov

ern-

men

ts

Korp

orat

a jo

fi-na

ncia

re p

ub-

like

/ Pu

blic

no

nfin

anci

al

corp

orat

ions

Korp

orat

a të

tje

ra jo

finan

-ci

are/

oth

er

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sekt

orë

të

tjerë

rezi

-de

ntë/

oth

er

resi

dent

se

ctor

s

jore

zi-

dent

ët/

non

resi

-de

nts

Bank

a qe

ndro

re/

cen

tral

Bank

Korp

orat

a të

tje

ra d

epoz

-itu

ese/

oth

er

depo

sito

ry

corp

orat

ions

Qev

eria

qe

ndro

re/

cen

tral g

ov-

ernm

ent

Korp

orat

a të

tje

ra fi

nanc

iare

/ o

ther

fina

ncia

l co

rpor

atio

ns

Korp

orat

a jo

finan

ciar

e pu

blik

e /

Publ

ic

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Korp

orat

a të

tje

ra jo

finan

-ci

are/

oth

er

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sekt

orë

të

tjerë

rezi

-de

ntë/

oth

er

resi

dent

se

ctor

s

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

2007

/12

738,

936.

760

1,64

1.6

2,41

1.3

1,05

6.6

21,9

00.1

83,4

40.2

492,

833.

437

,956

.914

,780

.966

.42,

847.

81,

669.

90.

426

2.8

8,54

4.5

9,78

4.2

2008

/12

836,

998.

261

8,35

6.6

3,66

4.2

780.

016

,655

.088

,933

.650

8,32

3.9

35,7

15.5

13,4

22.0

505.

31,

405.

82,

271.

70.

477

.36,

395.

611

,637

.320

09/1

289

8,79

0.5

660,

885.

75,

133.

679

9.4

17,9

45.0

70,3

60.5

566,

647.

236

,949

.015

,509

.211

3.4

1,80

5.2

2,29

4.3

0.4

234.

35,

466.

511

,525

.7

2010

/01

917,

071.

767

9,22

0.3

5,34

7.4

905.

017

,926

.175

,619

.657

9,42

2.3

38,6

58.8

15,8

90.6

131.

62,

780.

92,

391.

50.

423

6.2

5,34

8.6

11,8

78.9

0292

2,25

5.9

683,

065.

55,

179.

094

3.7

18,3

34.3

73,8

28.4

584,

780.

138

,276

.214

,840

.382

3.8

3,15

4.8

2,39

1.3

0.9

236.

95,

249.

811

,578

.503

931,

460.

769

1,13

9.8

5,21

3.4

892.

619

,161

.277

,533

.658

8,33

9.0

38,4

99.6

13,8

08.1

506.

43,

408.

32,

850.

80.

926

4.7

5,85

3.4

11,8

07.0

0493

5,78

4.9

691,

015.

55,

100.

11,

840.

318

,275

.371

,818

.559

3,98

1.3

44,2

96.8

16,6

53.2

1,44

5.2

1,54

5.3

4,61

3.6

0.9

215.

77,

480.

612

,342

.405

947,

696.

870

2,73

0.1

5,08

8.5

1,99

1.9

20,0

79.3

73,7

79.8

601,

790.

541

,779

.314

,331

.451

9.1

3,03

0.1

3,73

1.5

1.0

230.

37,

430.

512

,505

.506

952,

947.

570

6,88

1.7

6,30

7.3

1,38

3.1

20,3

82.2

71,9

58.1

606,

851.

041

,824

.013

,332

.01,

080.

22,

153.

34,

761.

01.

023

9.1

7,66

1.1

12,5

96.3

0795

6,55

0.3

714,

441.

36,

581.

21,

671.

819

,948

.175

,084

.361

1,15

6.0

43,3

06.1

14,6

32.6

1,39

5.7

2,76

4.4

4,52

5.3

1.0

235.

46,

961.

212

,790

.508

981,

063.

274

1,40

9.5

7,27

1.7

1,51

0.6

19,7

24.5

81,3

51.0

631,

551.

747

,875

.114

,812

.51,

596.

86,

259.

74,

858.

71.

025

5.5

6,96

2.0

13,1

28.9

0999

1,56

9.6

755,

363.

47,

377.

01,

604.

820

,776

.187

,675

.263

7,93

0.2

46,3

45.1

14,4

78.9

37.2

6,19

0.2

5,23

5.0

0.9

254.

37,

004.

413

,144

.210

991,

359.

975

8,35

4.7

7,69

5.9

1,40

7.8

21,6

59.2

84,8

25.0

642,

766.

845

,646

.914

,209

.139

9.8

4,88

6.3

5,28

3.0

58.0

280.

37,

397.

313

,133

.111

1,00

3,73

0.0

769,

779.

87,

691.

71,

560.

319

,596

.985

,843

.065

5,08

8.0

46,4

83.9

14,7

87.9

834.

44,

723.

95,

337.

358

.326

3.6

6,85

8.8

13,6

19.7

121,

012,

069.

678

3,20

8.8

8,63

7.2

1,49

6.1

18,7

60.4

88,2

04.6

666,

110.

644

,302

.914

,003

.047

5.0

4,47

3.9

4,63

8.1

61.2

258.

06,

754.

313

,639

.6

letra

t me

vler

ë pë

rveç

ak

sion

eve/

Sec

uriti

es

othe

r tha

n sh

ares

hua

të/

loan

s (1

9+20

+21

+22

+23

+24

)

l

loga

ri të

pa

gues

hme/

oth

er

acco

unts

pay

able

aksi

one

dhe

inst

rum

ente

të tj

era

të

kapi

talit

/ Sh

ares

and

ot

her e

quity

jore

zide

ntët

/ n

onre

side

nts

Bank

a qe

ndro

re/

cen

tral B

ank

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/ o

ther

de

posi

tory

cor

pora

tions

Qev

eria

qen

dror

e/

cen

tral g

over

nmen

t

Korp

orat

a të

tjer

a fin

anci

are/

oth

er

finan

cial

cor

pora

tions

Korp

orat

a të

tjer

a jo

finan

ciar

e/ o

ther

no

nfin

anci

al c

orpo

ratio

ns

1718

1920

2122

2324

2526

2007

/12

_32

,452

.029

,371

.01,

605.

260

8.9

131.

124

3.6

492.

27,

191.

859

,694

.420

08/1

2_

90,4

21.2

68,0

92.5

20,1

45.3

1,74

1.3

58.6

383.

5_

17,9

96.1

74,5

08.9

2009

/12

_83

,987

.542

,785

.132

,377

.08,

606.

321

8.1

1.0

_27

,654

.389

,314

.0

2010

/01

_77

,723

.436

,965

.730

,307

.710

,229

.121

9.9

1.0

_31

,491

.689

,977

.502

_75

,817

.038

,541

.127

,918

.19,

136.

921

9.7

1.0

_34

,040

.891

,056

.303

_75

,164

.740

,724

.225

,078

.49,

142.

521

8.6

1.0

_33

,868

.092

,788

.604

_74

,031

.041

,943

.623

,156

.88,

713.

021

6.7

1.0

_35

,474

.090

,967

.505

_74

,157

.941

,958

.623

,345

.58,

636.

421

6.3

1.0

_36

,864

.792

,164

.806

_69

,202

.437

,658

.823

,469

.47,

887.

318

5.9

1.0

_41

,491

.493

,548

.007

_69

,831

.535

,055

.727

,522

.07,

066.

518

6.2

1.0

_35

,908

.493

,063

.008

_62

,343

.527

,501

.426

,514

.68,

139.

518

7.0

1.0

_34

,382

.595

,052

.609

_57

,273

.926

,454

.321

,517

.99,

124.

117

6.6

1.0

_38

,425

.994

,161

.310

_54

,451

.024

,769

.821

,394

.98,

108.

417

6.9

1.1

_38

,301

.194

,606

.111

_52

,631

.427

,654

.916

,386

.38,

304.

028

5.1

1.1

_39

,042

.195

,792

.812

_49

,254

.228

,680

.512

,536

.97,

761.

727

4.0

1.0

_37

,701

.797

,602

.0

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.





�.12

Bil

ANc

i SEK

ToRi

Al i

BAN

KëS

Së S

hq

ipëR

iSë

SE

cTo

RAl

BAlA

Nc

E Sh

EET

oF

BAN

K o

F Al

BAN

iA �

.12

Në

mili

onë

lekë

, fun

d pe

riudh

e

in m

illio

ns A

ll, e

nd o

f per

iod

tota

li i m

jete

ve/

tota

l ass

ets

(2+

3+4+

5+8

+12

+13

+14

)

mba

jtjet

e

SDr/

SD

r ho

ldin

gs

arka

në

valu

të/

Fore

ign

curr

ency

Dep

ozita

/ D

epos

its

letra

t me

vler

ë të

nd

rysh

me

nga

aksi

onet

/

Secu

ritie

s ot

her t

han

shar

es (6

+7)

h

uatë

/ lo

ans

(9+

10+

11)

D

eriv

atet

fin

anci

are/

Fi

nanc

ial

deriv

ativ

es

llog

ari t

ë ar

këtu

eshm

e/

rece

ivab

le

acco

unts

mje

te

jofin

anci

are/

n

onfin

anci

al

asse

tsjo

rezi

dent

ë/

non

resi

dent

s

Qev

eria

qe

ndro

re/

cen

tral

gov

ernm

ent

Qev

eria

qe

ndro

re/

cen

tral

gov

ernm

ent

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/ o

ther

de

posi

tory

cor

pora

tions

Sekt

orë

të tj

erë

rezi

dent

ë/ o

ther

re

side

nt s

ecto

rs

12

34

56

78

910

1112

1314

2007

/12

272,

308.

116

3.3

5.1

45,7

73.8

205,

735.

113

2,84

3.0

72,8

92.2

2,65

1.4

_1,

603.

51,

047.

9_

13,4

06.0

4,57

3.4

2008

/12

326,

406.

464

1.8

1,06

8.6

64,0

87.6

218,

119.

814

2,95

2.5

75,1

67.2

24,3

18.6

3,00

0.0

20,1

41.0

1,17

7.6

_12

,891

.35,

278.

720

09/1

235

9,55

2.4

7,54

6.1

705.

854

,391

.624

3,14

2.8

165,

853.

477

,289

.433

,885

.2_

32,3

71.7

1,51

3.5

10.7

13,2

79.2

6,59

0.9

2010

/01

357,

226.

37,

437.

568

7.7

56,6

10.0

242,

937.

516

5,74

5.5

77,1

92.0

34,8

39.2

3,01

4.8

30,2

93.6

1,53

0.9

9.0

8,10

3.4

6,60

2.0

0235

5,94

4.6

7,35

1.4

683.

565

,052

.323

8,06

8.5

160,

913.

177

,155

.529

,440

.5_

27,9

04.7

1,53

5.7

11.5

8,55

5.2

6,78

1.7

0335

3,03

6.2

7,32

6.0

680.

247

,132

.025

6,31

6.4

178,

940.

077

,376

.426

,606

.8_

25,0

74.6

1,53

2.3

27.8

8,07

8.2

6,86

8.8

0434

8,63

9.2

7,28

1.3

667.

646

,845

.625

4,23

6.5

177,

002.

377

,234

.324

,678

.8_

23,1

53.2

1,52

5.6

38.7

7,79

8.1

7,09

2.5

0536

0,60

1.2

8,57

2.5

656.

935

,133

.627

5,96

0.7

198,

502.

377

,458

.424

,870

.0_

23,3

41.8

1,52

8.1

64.4

7,84

2.6

7,50

0.7

0636

1,31

0.0

8,45

9.2

659.

034

,121

.527

7,16

5.0

199,

757.

777

,407

.225

,040

.8_

23,4

65.5

1,57

5.3

68.3

8,24

7.3

7,54

9.0

0735

9,87

1.7

7,98

5.1

661.

631

,497

.427

4,83

1.9

197,

680.

777

,151

.329

,153

.0_

27,5

13.3

1,63

9.7

66.2

8,62

9.6

7,04

7.0

0836

8,03

3.2

7,98

7.5

652.

633

,806

.328

0,70

9.1

203,

225.

777

,483

.428

,174

.9_

26,5

10.0

1,66

4.9

67.2

9,22

1.6

7,41

4.0

0936

6,77

1.3

7,58

4.9

653.

734

,178

.128

0,27

0.6

202,

747.

077

,523

.723

,222

.7_

21,5

14.8

1,70

7.9

56.7

9,35

6.6

11,4

48.0

1036

9,89

9.1

8,05

1.2

659.

927

,610

.728

8,48

0.5

210,

778.

177

,702

.323

,094

.6_

21,3

85.5

1,70

9.1

59.9

10,4

81.9

11,4

60.4

1138

7,47

7.5

8,33

7.3

647.

335

,855

.430

1,02

8.7

223,

044.

777

,984

.018

,124

.3_

16,3

83.8

1,74

0.4

69.4

11,3

94.6

12,0

20.8

1236

8,03

1.5

8,12

6.9

647.

041

,705

.728

0,30

0.9

215,

901.

864

,399

.214

,302

.2_

12,5

34.8

1,76

7.3

81.4

10,7

48.3

12,1

19.1

Det

yrim

et

tota

le/

tota

l lia

bilit

ies

(2+

3+4

+10

+14

+

15+

16)

Para

ja n

ë qa

rkul

lim/

cur

renc

y in

ci

rcul

atio

n

Dep

ozita

të p

ërf-

shira

në

para

në

e gj

erë/

Dep

osits

in

clud

ed in

br

oad

mon

ey

Dep

ozita

të p

apër

fshi

-ra

në

para

në e

gje

rë/

Dep

osits

exc

lude

d fro

m b

road

mon

ey

(5+

6+7+

8+9)

h

uatë

/

loan

s (1

1+

12+

13)

ll

ogar

i të

pagu

eshm

e/

oth

er

acco

unts

pa

yabl

e

alok

imi i

SD

r/ S

Dr

allo

ca-

tion

aksi

one

dhe

inst

rum

ente

të

tjerë

të k

apita

lit/

Shar

es a

nd o

ther

eq

uity

jore

zi-

dent

ët/

non

resi

-de

nts

Qev

eria

qe

ndro

re/

cen

tral g

ov-

ernm

ent

Korp

orat

a të

tje

ra d

epoz

-itu

ese/

oth

er

depo

sito

ry

corp

orat

ions

Korp

orat

a të

tje

ra jo

finan

-ci

are/

oth

er

nonf

inan

cial

co

rpor

atio

ns

Sek

torë

të

tjerë

rezi

dent

ë/

oth

er re

side

nt

sect

ors

jore

zi-

dent

ët/

non

resi

-de

nts

Qev

eria

qe

ndro

re/

cen

tral

gov

ern-

men

t

Korp

orat

a të

tjer

a de

pozi

tues

e/

oth

er d

epos

itory

co

rpor

atio

ns

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

2007

/12

272,

308.

116

1,18

1.9

13.4

95,5

56.8

7,15

0.5

20,7

75.7

67,0

35.6

8.2

586.

71,

186.

41,

186.

4_

_7,

590.

1_

6,77

9.5

2008

/12

326,

406.

420

3,73

2.8

203.

194

,814

.76,

783.

719

,334

.867

,793

.312

.289

0.7

1,17

3.4

1,17

3.4

__

7,02

4.2

_19

,458

.120

09/1

235

9,55

2.4

216,

767.

60.

687

,660

.47,

981.

610

,897

.568

,071

.517

.069

2.9

1,26

9.2

1,26

9.2

__

6,90

3.5

6,95

4.1

39,9

97.0

2010

/01

357,

226.

320

7,51

5.7

264.

293

,899

.07,

982.

516

,282

.968

,297

.417

.01,

319.

31,

281.

61,

281.

6_

_6,

684.

47,

206.

040

,375

.602

355,

944.

620

5,55

2.8

374.

991

,309

.17,

983.

113

,552

.368

,617

.517

.71,

138.

61,

271.

51,

271.

5_

_6,

776.

37,

258.

243

,401

.603

353,

036.

220

3,28

2.9

(0.4

)92

,890

.17,

983.

313

,981

.169

,916

.918

.299

0.6

1,26

0.3

1,26

0.3

__

6,34

9.7

7,29

5.1

41,9

58.5

0434

8,63

9.2

201,

115.

260

2.8

89,9

41.9

7,98

3.4

13,2

34.4

67,7

22.5

17.6

984.

01,

247.

11,

247.

1_

_6,

094.

47,

250.

642

,387

.205

360,

601.

220

1,75

2.3

4.9

91,7

61.8

7,98

5.2

12,3

63.5

70,4

59.0

17.8

936.

21,

246.

61,

246.

6_

_7,

154.

67,

646.

451

,034

.706

361,

310.

020

1,87

0.0

-1.1

92,4

25.1

8,45

7.9

13,7

33.8

69,3

66.4

17.1

850.

01,

239.

91,

239.

9_

_6,

272.

37,

639.

151

,864

.607

359,

871.

720

4,85

0.5

366.

293

,164

.48,

456.

415

,258

.768

,474

.213

.796

1.4

1,24

2.1

1,24

2.1

__

6,41

5.9

7,42

8.2

46,4

04.5

0836

8,03

3.2

206,

039.

1-0

.495

,512

.48,

441.

216

,768

.169

,239

.114

.41,

049.

51,

241.

91,

241.

9_

_5,

830.

07,

581.

751

,828

.509

366,

771.

320

0,11

3.0

66.4

104,

588.

88,

439.

717

,830

.277

,566

.514

.473

8.1

1,23

9.6

1,23

9.6

__

5,53

3.7

7,31

9.1

47,9

10.8

1036

9,89

9.1

199,

003.

21,

078.

610

6,99

7.9

8,43

9.4

18,8

92.9

78,6

03.2

14.6

1,04

7.9

1,24

2.4

1,24

2.4

__

6,64

3.1

7,31

3.6

47,6

20.3

1138

7,47

7.5

198,

021.

561

8.9

119,

393.

98,

440.

933

,099

.576

,895

.915

.194

2.6

1,24

3.9

1,24

3.9

__

7,15

5.4

7,57

7.1

53,4

66.9

1236

8,03

1.5

202,

386.

725

6.8

98,8

41.8

8,44

0.3

8,96

6.2

80,8

10.0

14.9

610.

45,

920.

65,

920.

6_

_93

6.4

7,43

9.5

52,2

49.7

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

Sour

ce: B

ank

of A

lban

ia.





4. TREGjET FiNANciARE4.1 NoRmAT E iNTERESiT pëR KREdiTë E REjA SipAS moNEdhëS*

FiNANciAl mARKETS 4cuRRENcy BREAKdoWN oF iNTEREST RATES oN NEW loANS* 4.1

Në përqindje in percentage

në lekë/ in all

Deri në 6 muaj/ up to 6 months

6 muaj - 1 vit/ 6 months - 1 year 1-3 vjet/ 1-3 years 3 - 5 vjet/ 3 - 5

yearsmbi 5 vjet/ over

5 years

2007/12 13.85 13.55 14.55 14.64 13.722008/12 11.18 11.11 13.29 13.35 13.602009/12 12.20 12.04 15.71 16.20 13.75

2010/01 12.37 12.24 15.68 14.74 12.5802 13.66 12.28 15.68 15.35 12.6203 16.43 12.66 17.21 14.07 12.9304 14.81 12.37 14.33 14.69 13.5505 14.99 12.98 17.45 13.40 12.8906 12.80 11.77 16.06 14.16 12.1607 11.83 11.48 16.24 14.77 11.6908 11.70 8.09 16.35 14.18 11.6809 10.76 11.77 16.83 15.30 11.7610 11.57 12.09 15.10 14.20 11.7211 11.25 11.85 14.55 13.38 11.5912 11.69 11.52 15.42 14.10 10.61

në dollarë amerikanë / in uSD 2007/12 8.78 8.46 7.79 8.81 8.912008/12 6.84 6.98 6.96 7.29 6.022009/12 8.02 6.37 9.33 8.68 6.79

2010/01 6.60 5.47 5.65 _ 6.5202 8.75 6.13 9.24 7.50 8.0603 8.55 7.49 6.11 4.73 6.7504 6.12 6.95 7.02 7.00 9.0805 7.89 6.45 10.37 6.41 4.9106 7.27 6.92 12.00 8.03 7.4907 7.55 7.10 7.67 8.14 5.0008 6.73 7.52 9.52 _ 6.7009 6.85 7.38 8.50 5.46 6.7610 7.75 6.45 6.42 6.32 8.5011 6.64 7.11 5.65 9.26 7.6512 5.82 6.66 7.84 9.22 6.82 në euro/ in eur

2007/12 8.73 8.88 9.30 9.23 8.262008/12 8.18 6.72 7.89 6.83 7.422009/12 8.14 8.31 9.24 8.15 8.44

2010/01 6.88 6.96 6.59 7.70 6.7302 8.17 7.84 8.25 7.97 8.0503 8.52 7.90 8.03 8.68 6.2804 6.81 7.74 8.55 7.89 8.3205 7.67 6.77 7.82 7.81 7.7506 8.01 7.81 7.88 8.59 6.9907 6.93 7.67 7.66 8.75 7.9108 7.05 6.42 8.42 6.65 7.7809 8.01 7.99 7.79 8.16 8.3110 7.75 7.76 8.20 7.72 7.7111 7.76 7.23 8.47 8.26 6.7712 6.25 6.18 8.49 7.24 7.59

Burimi: Banka e Shqipërisë. Source: Bank of Albania.* përfaqësojnë normat mesatare të ponderuara të periudhës. * Weighted average interest rates.





4.2 NoRmAT E iNTERESiT pëR dEpoZiTAT E REjA SipAS moNEdhëS* cuRRENcy BREAKdoWN oF iNTEREST RATES oN NEW dEpoSiTS* 4.2Në përqindje in percentage

në lekë/ in all

24-mujore/ 24 months

12-mujore/ 12 months

6-mujore/ 6 months

2-mujore/ 3 months

1-mujore/ 1 months

llogari rrjedhëse/

current accounts2007/12 6.59 6.33 5.50 4.85 3.21 0.112008/12 6.83 6.86 5.76 5.23 3.95 0.262009/12 7.58 6.75 5.50 4.96 4.65 0.27

2010/01 7.49 6.77 5.57 5.06 4.48 0.3002 7.60 6.74 5.64 4.94 4.40 0.2803 7.38 6.60 5.48 4.67 4.52 0.3104 7.16 6.59 5.45 4.75 4.63 0.2905 7.12 6.46 5.43 4.73 4.69 0.3006 7.32 6.39 5.42 4.62 4.79 0.3007 7.03 6.39 5.46 4.48 4.68 0.3008 6.76 6.29 5.24 4.49 4.58 0.3209 6.93 6.27 5.25 4.56 4.36 0.3110 6.92 6.31 5.25 4.41 4.4 0.2911 6.82 6.15 5.22 4.49 4.31 0.2812 6.86 6.07 5.16 4.42 4.7 0.34

në dollarë amerikanë/ in uSD2007/12 4.43 4.10 3.63 3.37 3.59 0.112008/12 2.44 2.55 2.20 2.07 1.76 0.142009/12 2.12 1.91 1.35 1.18 1.08 0.08

2010/01 2.00 1.94 1.49 1.29 1.18 0.0902 2.34 2.00 1.34 1.30 1.10 0.0703 1.89 2.18 1.29 1.14 1.18 0.0704 2.46 2.12 1.32 1.13 1.32 0.0805 2.42 2.05 1.43 1.41 1.41 0.0806 2.86 1.87 1.41 1.11 1.03 0.0807 1.90 2.01 1.39 1.19 1.12 0.0708 2.31 2.12 1.52 1.47 1.15 0.0809 2.45 2.09 1.41 1.10 1.37 0.1010 2.84 2.16 1.36 1.00 0.86 0.1011 2.05 1.98 1.51 0.95 0.92 0.1012 2.04 1.83 1.31 1.04 0.75 0.13

në euro/ in eur2007/12 4.44 4.23 3.92 3.59 2.69 0.112008/12 4.71 4.70 4.24 4.13 2.94 0.152009/12 4.57 3.75 3.40 3.04 1.79 0.13

2010/01 4.53 3.78 3.24 2.87 1.89 0.1402 4.56 4.00 3.15 3.23 1.96 0.1403 4.70 3.88 3.10 2.81 1.98 0.1504 4.32 3.87 2.81 2.76 1.97 0.1505 3.31 3.83 3.18 2.64 1.97 0.1406 4.43 3.70 2.95 2.64 1.90 0.1307 4.21 3.52 2.91 2.44 1.84 0.1408 4.18 3.52 3.04 2.43 1.84 0.1509 4.42 3.48 2.97 2.44 1.77 0.1510 4.38 3.37 2.84 2.12 1.76 0.1411 4.11 3.32 3.10 2.01 1.90 0.1412 4.08 3.20 2.69 2.18 1.75 0.18






4.� NoRmAT E iNTERESiT pëR BoNoT E ThESARiT SipAS AFATiT*mATuRiTy BREAKdoWN oF TREAuSuRy BillS yiEldS* 4.�Në përqindje in percentage

normat e interesit për bonot e thesarit/ maturity breakdown of treausury bill yields 3-mujor/ 3 months 6-mujor/ 6 months 12-mujor/ 12 months

2007/12 6.32 7.41 8.262008/01 6.27 7.36 8.23

02 6.26 7.29 8.0003 6.25 7.36 8.0204 6.29 7.41 8.1205 6.28 7.48 8.1606 6.27 7.46 8.2007 6.28 7.46 8.2108 6.26 7.39 8.1509 6.25 7.33 8.0210 6.23 7.20 7.9411 6.05 7.42 8.1012 6.27 7.45 8.56

2009/01 6.30 7.46 8.8402 5.99 7.46 8.8703 6.08 7.61 9.0704 6.31 7.68 9.1305 6.28 7.67 9.1506 6.37 7.67 9.2307 6.31 7.67 9.2608 6.31 7.67 9.2809 6.34 7.70 9.3310 6.36 7.73 9.4211 6.32 7.65 9.3012 6.30 7.52 9.14

2010/01 _ 7.48 8.9902 6.27 7.46 8.8803 6.22 7.39 8.6504 6.04 7.30 8.4405 5.90 7.15 8.0206 5.86 7.12 7.9107 5.86 7.11 7.9408 5.74 7.03 7.8609 5.59 6.98 7.7510 _ 6.80 7.7111 5.51 6.70 7.5512 5.29 6.41 7.09






5. K

uRS

i i K

ëmBi

miT

EX

ch

ANG

E RA

TE 5

5.1

KuRS

i i K

ëmBi

miT

Të

lEKu

T Ku

Nd

REjT

mo

NEd

hAV

E KR

yESo

RE

EXc

hAN

GE

RATE

VER

SuS

mAi

N F

oRE

iGN

cu

RREN

ciE

S 5.

1le

kë p

ër n

jësi

të m

oned

hës

së h

uaj

lek

per u

nit o

f for

eign

cur

renc

ies

mon

edha

t kry

esor

e/

mai

n fo

reig

n cu

rren

cies

mes

atar

ja e

per

iudh

ës/

aver

age

of p

erio

dFu

ndi i

per

iudh

ës/

end

of p

erio

d

Dol

lari

amer

ikan

/ u

S do

llar (

uSD

)

mon

edha

evr

opia

ne/

euro

pean

cur

renc

y (e

ur)

paun

di b

ritan

ik/

Briti

sh p

ound

ste

rling

(g

BP)

Fran

ga z

vice

rane

/ Sw

iss

Fran

c (c

hF)

jeni

japo

nez/

ja

pane

se y

en

(per

100

) (jP

y)

Dol

lari

kana

dez/

c

anad

ian

dolla

r (c

aD)

Dol

lari

amer

ikan

/ u

S D

olla

r (u

SD)

mon

edha

evr

opia

ne/

euro

pean

cur

renc

y (e

ur)

poun

d-i b

ritan

ik/

Briti

sh p

ound

st

erlin

g (g

BP)

Fran

ga

zvic

eran

e/ S

wis

s fra

nc (c

hF)

jeni

jap

onez

/ ja

pane

se y

en

(per

100

) (jP

y)

Dol

lari

Kana

dez/

c

anad

ian

dolla

r (c

aD)

12

34

56

78

910

1112

2007

90.4

312

3.62

180.

8375

.31

76.7

784

.29

82.8

912

1.78

166.

0273

.65

74.0

184

.45

2008

83.8

912

2.80

154.

3777

.50

81.6

878

.82

87.9

112

3.80

127.

6682

.97

97.4

372

.22

2009

94.9

813

2.06

148.

2987

.50

101.

6083

.41

95.8

113

7.96

154.

6493

.04

103.

7291

.34

2010

/01

96.8

413

8.28

156.

6893

.69

106.

2292

.99

99.6

013

9.08

160.

7494

.80

110.

5093

.55

0210

1.34

138.

8015

8.28

94.5

911

2.33

95.9

410

2.15

138.

8915

5.91

94.9

811

4.43

96.6

103

102.

5113

9.20

154.

3096

.08

113.

2010

0.06

103.

3113

9.05

156.

5497

.39

110.

6710

1.69

0410

3.02

138.

3615

7.85

96.5

111

0.26

102.

5210

3.42

137.

6315

8.84

96.0

510

9.55

102.

8805

108.

7313

6.72

159.

3996

.33

118.

1210

4.62

111.

6313

7.26

161.

7296

.49

122.

0810

6.36

0611

1.89

136.

6516

4.95

99.2

812

3.08

107.

7911

1.44

136.

4516

7.37

103.

2212

5.79

106.

3207

106.

6313

6.11

162.

9210

1.10

121.

7210

2.21

105.

0313

6.61

163.

7110

0.83

121.

7610

1.63

0810

5.59

136.

2416

5.27

101.

5912

3.71

101.

6410

8.13

137.

1116

6.72

106.

0312

8.11

102.

0309

104.

8113

7.05

163.

1810

4.67

124.

1810

1.34

101.

4613

8.45

161.

1810

4.19

121.

9298

.42

1099

.60

138.

3915

7.96

102.

8512

1.81

97.8

510

0.23

138.

6215

9.36

101.

3912

4.13

98.0

711

101.

3313

8.82

161.

9410

3.19

123.

1510

0.16

106.

4913

8.65

165.

3910

6.64

127.

1810

4.41

1210

4.95

138.

8116

3.65

108.

5012

6.17

104.

1710

4.00

138.

7716

1.46

110.

9812

7.90

104.

29

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

6. N

oRm

AT E

iNTE

RESi

T Të

iNST

Rum

ENTE

VE T

ë po

liTi

KëS

mo

NET

ARE

iNTE

REST

RAT

ES o

F m

oN

ETAR

y po

lic

y iN

STRu

mEN

TS 6

6.1

No

RmAT

BAZ

ë Të

iNTE

RESi

T Të

BAN

KëS

Së S

hq

ipëR

iSë

BAN

K o

F Al

BAN

iA K

Ey iN

TERE

ST R

ATES

6.1

Në

përq

indj

e in

per

cent

age

D

epoz

ita n

jëdi

tore

/ o

vern

ight

dep

osit

mar

rëve

shje

ribl

erje

je n

jëja

vore

/ W

eekl

y re

purc

hase

ag

reem

ent

Kred

ia n

jëdi

tore

/ o

vern

ight

cre

dit

Kred

ia l

omba

rd/

lom

bard

cre

dit

vler

a/ l

evel

ndr

yshi

mi/

cha

nge

vler

a/ l

evel

ndr

yshi

mi/

cha

nge

vler

a/ l

evel

ndr

yshi

mi/

cha

nge

vler

a/ l

evel

ndr

yshi

mi/

cha

nge

12

34

56

78

2004

29/0

43.

25_

6.25

_8.

75_

12.2

5_

12/0

53.

00-0

.25

6.00

-0.2

58.

50-0

.25

12.0

0-0

.25

24/0

62.

75-0

.25

5.75

-0.2

58.

25-0

.25

11.7

5-0

.25

28/0

72.

50-0

.25

5.50

-0.2

58.

00-0

.25

11.5

0-0

.25

04/1

12.

25-0

.25

5.25

-0.2

57.

75-0

.25

11.2

5-0

.25

2005

31/0

32.

00-0

.25

5.00

-0.2

57.

50-0

.25

11.0

0-0

.25

27/0

73.

251.

255.

00_

6.75

-0.7

511

.00

_

2006

12/0

73.

500.

255.

250.

257.

000.

2511

.25

0.25

30/1

13.

750.

255.

500.

257.

250.

2511

.50

0.25

2007

28/0

64.

000.

255.

750.

257.

500.

2511

.75

0.25

27/0

94.

250.

256.

000.

257.

750.

2512

.00

0.25

30/1

14.

500.

256.

250.

258.

000.

2512

.25

0.25

2008

24/1

24.

50_

6.25

_7.

00-1

.00

12.2

5_

2009

28/0

14.

50_

6.25

_7.

00_

12.2

5_

29/0

14.

00-0

.50

5.75

-0.5

06.

50-0

.50

11.7

5-0

.50

28/1

03.

50-0

.50

5.25

-0.5

06.

00-0

.50

11.2

5-0

.50

2010

29/0

73.

25-0

.25

5.00

-0.2

55.

75-0

.25

11.0

0-0

.25

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania





7. S

TATi

STiK

AT E

SEK

ToRi

T Të

jAS

hTë

m

EXTE

RNAl

SEc

ToR

STAT

iSTi

cS

77.

1 Bi

lAN

ci i

pAG

ESAV

E B

AlAN

cE

oF

pAym

ENTS

7.1

Në

mili

onë

euro

in

mill

ions

Eu

R

llog

aria

kor

rent

e/

cur

rent

acc

ount

(4

+5+

6+7+

8+9+

10)

Bila

nci t

regt

ar/

mal

lrat /

tra

de

bala

nce

(3+

4)

Sh

ërbi

met

/ Se

rvic

estë

ard

hura

t/ in

com

etr

ansf

erta

priv

ate/

Pr

ivat

e tra

nsfe

rstr

ansf

erta

sht

etër

ore/

o

ffici

al tr

ansf

ers

eksp

orti

i mal

lrave

(fob

) /

expo

rt of

goo

ds (f

ob)

impo

rti i

mal

lrave

(fob

)/

impo

rt of

goo

ds (f

ob)

Kred

i/ c

redi

tD

ebi/

Deb

itKr

edi/

cre

dit

Deb

i/ D

ebit

12

34

56

78

910

2007

-824

.2-2

,104

.078

6.3

-2,8

90.4

1,42

1.3

-1,4

02.3

281.

7-6

3.7

982.

860

.120

08-1

,370

.3-2

,431

.591

7.5

-3,3

48.9

1,68

7.8

-1,6

18.3

321.

4-2

66.5

905.

431

.420

09-1

,345

.5-2

,303

.775

0.7

-3,0

54.4

1,71

8.5

-1,5

97.5

270.

0-3

70.6

910.

827

.1

2009

/iv

-324

.6-6

01.3

205.

5-8

06.9

389.

8-3

55.4

92.0

-122

.526

7.1

5.7

2010

/i-2

46.6

-419

.025

4.9

-673

.925

3.1

-272

.462

.2-8

1.4

207.

623.

23ii

-216

.7-4

82.9

340.

5-8

23.4

359.

9-3

60.0

79.5

-95.

626

7.1

15.4

iii-2

09.6

-595

.927

0.3

-866

.264

7.9

-481

.070

.2-4

1.3

178.

612

.0

ll

ogar

ia k

apita

le /

c

apita

l acc

ount

g

abim

e dh

e ha

rres

a/ n

et e

rror

s an

d om

issi

ons

Bila

nci i

pë

rgjit

hshë

m/

ove

rall

bala

nce

(1+

11+

12+

17)

reze

rvat

/ re

serv

e as

sets

ndr

yshi

mi t

otal

në

reze

rva/

tot

al

chan

ge in

rese

rves

as

sets

Nga

të c

ilat:

rivl

erës

im/

of

whi

ch: r

eval

uatio

nll

ogar

ia fi

nanc

ial/

Fi

nanc

ial a

ccou

nt

(13+

14+

15+

16)

inve

stim

et e

hua

ja

dire

kte

(net

o)/

Fore

ign

dire

ct in

vest

men

t, ne

t

inve

stim

e po

rtofo

li (n

eto)

/ Po

rtfol

io

inve

stm

ent,

net

Kapi

tale

të tj

era1)

(n

eto)

/ o

ther

ca

pita

l, ne

t1)

Përd

orim

kre

dish

&

huas

h ng

a Fm

n/

use

of

fund

cre

dit a

nd lo

ans

1112

1314

1516

1718

1920

2120

0790

.169

7.8

463.

761

.417

7.8

-5.0

202.

616

6.2

-166

.211

4.5

-51.

720

0878

.215

02.8

620.

0-4

4.5

932.

4-5

.2-1

8.7

191.

9-1

91.9

218.

426

.520

0984

.995

6.6

680.

314

.226

9.5

-7.4

272.

0-3

2.0

32.0

-33.

1-1

.1

2009

/iv

17.0

92.6

103.

54.

0-1

4.2

-0.7

128.

3-8

6.7

86.7

-69.

916

.820

10/i

10.0

115.

317

6.3

-24.

3-3

2.5

-4.1

102.

5-1

8.8

18.8

18.7

37.5

ii22

.716

1.0

173.

7-2

4.2

12.3

-0.8

48.7

15.7

-15.

710

3.2

87.5

iii23

.412

9.6

213.

3-0

.5-7

9.3

-3.9

109.

853

.3-5

3.3

-10.

3-6

3.6

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

1) N

uk p

ërfs

hihe

n pë

rdor

ime

huas

h dh

e kr

edis

h ng

a Fm

N.

1) E

xclu

ding

use

of F

und

cre

dit a

nd l

oans

.





7.2

EKSp

oRT

i i m

AllR

AVE

SipA

S pA

RTN

ERëV

E

EXpo

RT B

y c

ou

NTR

iES

7.2

Në

mili

onë

euro

in

mill

ions

Eu

R

t

otal

i / t

otal

(2

+11

+18

+27

)

vend

et e

Be-

së -

15

e 1:

to

tal /

eur

opea

n u

nion

-

15 m

embe

r cou

ntrie

s (3

+4+

5+6+

7+8+

9+10

)

ve

ndet

e re

ja a

nëta

re

të B

e-së

2/

euro

pean

u

nion

- n

ew m

embe

rshi

p co

untri

es (1

1+12

+13

+14

+

15+

16+

17)

angl

i/

uni

ted

King

dom

aust

ri/

aust

riaFr

ancë

/ Fr

ance

gre

qi/

gre

ece

gje

rman

i/

ger

man

yita

li/ it

aly

Span

jë/

Spai

ntë

tjer

a/

oth

ers

Bullg

ari/

Bu

lgar

iah

unga

ri/

hun

gary

Polo

ni/

Pola

ndru

man

i/

rom

ania

Sllo

veni

/ Sl

oven

iatë

tjer

a/

oth

ers

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1720

0778

6.3

642.

71.

81.

94.

965

.019

.253

5.0

1.3

13.5

9.9

5.4

0.3

0.3

2.4

0.6

0.9

2008

917.

571

5.7

0.6

6.2

7.8

80.4

24.6

566.

61.

428

.114

.46.

60.

30.

41.

54.

11.

620

0975

0.6

576.

20.

99.

87.

056

.425

.045

9.6

8.3

9.3

10.1

4.7

0.6

0.2

3.3

0.3

1.1

2010

1171

.577

3.9

1.8

12.1

10.1

62.5

32.8

595.

540

.218

.947

.011

.90.

40.

20.

610

.623

.320

10 /

01

69.2

52.3

0.0

1.5

0.9

3.8

2.6

38.8

2.7

2.0

0.9

0.7

__

0.0

0.0

0.1

0281

.360

.10.

00.

70.

93.

92.

048

.62.

91.

01.

10.

20.

0_

0.1

0.0

0.8

0310

4.5

67.7

0.4

0.9

0.6

6.4

2.7

50.5

5.5

0.7

4.1

1.1

0.1

_0.

00.

12.

904

90.4

59.6

0.0

0.5

0.9

4.9

2.2

47.1

3.3

0.5

3.4

1.2

0.0

_0.

01.

90.

205

129.

167

.50.

21.

70.

76.

72.

851

.52.

51.

49.

61.

30.

00.

00.

01.

46.

906

120.

970

.90.

31.

20.

95.

82.

855

.73.

21.

09.

20.

80.

00.

00.

12.

35.

907

98.8

72.6

0.3

1.1

0.9

5.5

3.3

57.3

2.7

1.3

1.5

0.9

0.1

0.0

0.1

0.0

0.4

0871

.246

.80.

21.

00.

74.

62.

633

.62.

31.

83.

00.

80.

00.

00.

02.

00.

109

100.

273

.10.

00.

90.

75.

63.

356

.93.

22.

53.

21.

20.

00.

00.

11.

50.

310

104.

467

.30.

11.

40.

74.

73.

352

.73.

01.

54.

21.

20.

00.

00.

10.

42.

511

102.

568

.20.

00.

70.

75.

13.

054

.22.

91.

44.

61.

40.

00.

00.

00.

82.

412

99.0

67.8

0.1

0.5

1.5

5.4

2.0

48.6

5.9

3.7

2.2

1.1

0.0

0.0

0.1

0.2

0.8

vend

et e

Bal

lkan

it/

Balk

an c

ount

ries

(19+

20+

21+

22+

23+

24+

25+

26)

ve

nde

të tj

era

/ o

ther

cou

ntrie

s (2

8+29

+30

+31

+

32+

33+

34)

Bo

snje

her

cego

vinë

/ Bo

snia

and

h

erze

gow

ina

Koso

vë/

Koso

voKr

oaci

/ c

roat

iam

al i

Zi/

mon

tene

gro

Fyro

m m

aqed

oni

/mac

edon

ia

Fyro

m

Serb

i/

Serb

ia

Serb

i dhe

mal

i Zi

/ Se

rbia

and

m

onte

negr

o

turq

i/

turk

eyBr

azil/

Br

azil

Kinë

/ c

hina

rusi

/ ru

ssia

ShBa

/ u

Sau

krai

në/

ukr

aine

Zvic

ër/

Switz

erla

ndtë

tjer

a/

oth

ers

1819

2021

2223

2425

2627

2829

3031

3233

3420

0795

.03.

237

.70.

73.

518

.56.

18.

017

.338

.80.

020

.12.

05.

10.

00.

011

.520

0812

7.2

1.5

60.5

1.5

19.0

27.0

0.5

_17

.160

.20.

225

.610

.23.

50.

13.

317

.420

0950

.90.

810

.70.

910

.423

.90.

0_

4.3

113.

30.

837

.00.

16.

4_

9.2

59.9

2010

110.

92.

36.

11.

811

.019

.6_

_70

.123

9.7

2.0

64.4

0.0

17.2

0.0

48.6

107.

420

10 /

01

2.2

0.2

0.6

0.0

0.5

0.6

__

0.2

13.8

0.1

4.1

_1.

2_

2.2

6.2

021.

80.

00.

10.

20.

60.

7_

_0.

218

.10.

15.

1_

2.6

_5.

94.

503

3.5

0.1

0.2

0.2

0.4

1.2

__

1.3

29.2

_5.

6_

1.5

_14

.08.

004

11.7

0.1

2.1

0.1

0.9

1.4

__

7.0

15.8

0.1

9.2

_1.

0_

0.1

5.4

0512

.10.

01.

00.

21.

01.

7_

_8.

239

.80.

18.

9_

1.1

_17

.312

.406

18.1

0.3

0.4

0.2

1.6

2.6

__

12.9

22.7

0.1

5.1

_0.

7_

6.3

10.5

079.

10.

30.

20.

11.

42.

2_

_4.

915

.70.

14.

4_

1.1

_0.

39.

808

5.5

0.4

0.2

0.0

0.9

1.9

__

2.1

16.0

0.4

3.7

_1.

50.

00.

89.

609

8.3

0.4

0.2

0.3

0.8

1.7

__

5.0

15.7

0.4

5.1

_1.

2_

0.2

8.8

1016

.10.

20.

30.

11.

02.

3_

_12

.216

.70.

34.

2_

2.1

_0.

29.

811

11.5

0.2

0.2

0.2

0.7

2.0

__

8.2

18.2

0.1

6.3

0.0

2.2

_0.

98.

612

11.1

0.2

0.5

0.1

1.0

1.3

__

8.0

17.9

0.2

2.6

0.0

1.1

0.0

0.4

13.7

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania





7.�

EKSp

oRT

i i m

AllR

AVE

SipA

S Si

Tc

EXp

oRT

By

co

mm

od

iTy

GRo

upS

7.�

Në

mili

onë

euro

in

mill

ions

Eu

R

tota

li/

tot

al (2

+3+

4+5+

6+

7+8+

9+10

+11

)

ush

qim

e dh

e ka

fshë

të

gja

lla/

Food

and

liv

e an

imal

s

Pije

dhe

duh

an/

Beve

rage

s &

to

bacc

o

mat

eria

le të

pa

përp

unua

ra/

raw

m

ater

ials

, min

eral

s

lënd

ë dj

egës

e/

Fuel

s an

d lu

bric

ants

yndy

rna

bim

ore

dhe

shta

zore

/ an

imal

&

vege

tabl

e oi

ls &

fats

Prod

ukte

ki

mik

e/

che

mic

als

mal

lra të

pë

rpun

uara

/ m

anuf

actu

res

mak

iner

i dhe

paj

isje

/

mac

hine

ry a

nd

equi

pmen

t

mal

lra të

tjer

a të

pë

rpun

uara

/ m

isce

llane

ous

man

ufac

ture

s

mal

lra të

pak

lasi

fikua

ra

diku

tjet

ër/

oth

er &

un

clas

sifie

d

12

34

56

78

910

1120

0778

6.3

28.4

11.0

75.6

62.5

0.7

8.2

167.

433

.139

9.4

_20

0891

7.5

32.3

2.6

108.

381

.90.

210

.423

2.3

38.0

411.

6_

2009

750.

736

.03.

481

.290

.80.

312

.613

6.6

34.8

355.

6_

2010

1171

.542

.44.

513

5.6

210.

90.

811

.228

8.0

49.2

428.

8_

2010

/01

69.2

3.1

0.1

9.0

8.8

0.1

0.8

12.0

3.5

31.8

_02

81.3

2.8

0.1

8.9

14.0

0.0

0.7

16.8

3.0

35.0

_03

104.

53.

40.

19.

627

.50.

10.

820

.74.

038

.4_

0490

.42.

70.

513

.09.

30.

00.

827

.93.

632

.6_

0512

9.1

3.1

0.7

15.8

41.9

0.0

1.0

28.1

4.0

34.5

_06

120.

95.

10.

810

.227

.30.

01.

032

.44.

739

.4_

0798

.84.

00.

810

.511

.00.

01.

024

.44.

542

.6_

0871

.22.

50.

510

.713

.10.

21.

014

.02.

526

.8_

0910

0.2

3.4

0.1

13.2

12.3

0.0

0.9

26.5

4.1

39.5

_10

104.

43.

90.

112

.513

.00.

01.

233

.25.

435

.1_

1110

2.5

4.7

0.5

13.8

13.9

0.1

1.0

27.9

5.0

35.7

_12

99.0

3.7

0.2

8.3

19.0

0.1

1.2

24.2

4.9

37.5

_

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

7.4

impo

RTi i

mAl

lRAV

E Si

pAS

pART

NER

ëVE

impo

RT B

y c

ou

NTR

iES

7.4

Në

mili

onë

euro

in

mill

ions

Eu

R

t

otal

i / t

otal

(2

+11

+18

+27

)

ve

ndet

e B

e-së

- 1

5 e

1:

tota

l / e

urop

ean

uni

on

- 15

mem

ber c

ount

ries

(3+

4+5+

6+7+

8+9+

10)

ve

ndet

e re

ja a

nëta

re të

Be

-së

2/ e

urop

ean

uni

on

- ne

w m

embe

rshi

p co

untri

es

(11+

12+

13+

14+

15+

16+

17)

an

gli/

u

nite

d Ki

ngdo

m

aust

ri/

aust

riaFr

ancë

/ Fr

ance

gre

qi/

gre

ece

gje

rman

i/

ger

man

yita

li/ it

aly

Span

jë/

Spai

ntë

tjer

a/

oth

ers

Bullg

ari/

Bu

lgar

iah

unga

ri/

hun

gary

Polo

ni/

Pola

ndru

man

i/

rom

ania

Sllo

veni

/ Sl

oven

iatë

tjer

a/

oth

ers

12

34

56

78

910

1112

1314

1516

1720

073,

044.

71,

647.

237

.639

.630

.244

4.4

166.

982

6.2

40.4

61.9

173.

254

.329

.424

.313

.121

.131

.020

083,

570.

21,

928.

337

.045

.342

.652

3.7

215.

994

5.8

49.8

68.2

240.

068

.549

.030

.219

.432

.040

.920

093,

248.

81,

849.

439

.640

.367

.650

4.9

209.

485

0.1

51.7

85.9

238.

561

.327

.538

.626

.229

.555

.4

2010

3,47

4.1

1,96

5.1

50.4

57.1

74.0

458.

518

9.3

987.

352

.695

.928

4.7

63.1

31.5

47.9

43.4

37.7

61.0

2010

/01

216.

011

9.9

4.1

3.1

5.5

34.6

9.2

52.2

4.9

6.4

16.1

3.8

1.5

2.6

4.1

1.6

2.5

0223

0.2

129.

73.

82.

35.

027

.512

.568

.01.

78.

921

.83.

51.

82.

93.

42.

67.

703

273.

215

5.1

3.4

3.6

6.0

39.5

16.7

71.3

3.7

10.9

20.7

3.0

1.7

3.6

4.5

2.8

4.9

0427

6.2

162.

12.

25.

75.

049

.511

.076

.03.

19.

526

.15.

64.

53.

34.

73.

94.

205

304.

516

7.0

5.8

4.4

5.8

33.1

19.0

86.2

4.5

8.2

25.0

7.9

2.8

3.1

3.2

3.6

4.5

0629

8.3

173.

65.

25.

03.

642

.620

.084

.35.

07.

921

.57.

12.

53.

52.

43.

42.

607

326.

118

0.0

3.1

5.7

6.0

36.1

17.3

99.5

5.7

6.6

26.3

5.2

2.8

5.7

4.1

3.4

5.1

0829

5.5

153.

22.

86.

13.

837

.114

.278

.54.

46.

227

.15.

83.

14.

44.

03.

16.

609

301.

317

3.7

3.8

4.3

10.3

39.1

17.1

85.2

5.5

8.3

25.6

6.2

2.9

3.8

2.9

2.7

7.2

1029

9.9

178.

96.

65.

48.

431

.915

.610

0.4

3.9

6.8

24.6

4.5

2.0

5.3

3.1

4.0

5.8

1130

0.6

170.

94.

16.

02.

936

.818

.190

.15.

97.

123

.44.

62.

44.

93.

12.

85.

512

352.

320

0.9

5.4

5.6

11.7

50.8

18.6

95.4

4.3

9.0

26.4

5.8

3.5

4.9

4.0

3.8

4.4





vend

et e

Bal

lkan

it/

Balk

an c

ount

ries

(19+

20+

21+

22+

23+

24+

25+

26)

ve

nde

të tj

era

/ o

ther

cou

ntrie

s (2

8+29

+30

+

31+

32+

33+

34)

Bosn

je h

erce

govi

në/

Bosn

ia a

nd

her

zego

win

a

Koso

vë/

Koso

voKr

oaci

/ c

roat

iam

al i

Zi/

mon

tene

gro

Fyro

m

maq

edon

i /m

aced

onia

Fy

rom

Serb

i/

Serb

ia

Serb

i dhe

m

al i

Zi/

Serb

ia a

nd

mon

tene

gro

turq

i/

turk

eyBr

azil/

Br

azil

Kinë

/ c

hina

rusi

/ ru

ssia

ShBa

/ u

Sau

krai

në/

ukr

aine

Zvic

ër/

Switz

erla

ndtë

tjer

a/

oth

ers

1819

2021

2223

2425

2627

2829

3031

3233

3420

0740

3.0

9.2

17.5

29.7

2.6

59.1

22.8

40.9

221.

382

1.3

40.5

203.

512

4.7

32.4

79.6

148.

219

2.4

2008

365.

810

.321

.335

.66.

078

.90.

3_

213.

41,

036.

049

.826

6.4

156.

641

.253

.410

7.7

361.

020

0931

4.7

7.8

0.4

32.2

5.9

59.8

0.0

_20

8.6

846.

235

.023

5.9

87.0

46.3

53.4

73.5

315.

2

2010

356.

627

.60.

568

.38.

055

.9_

_19

6.3

867.

730

.921

6.2

75.4

53.0

33.1

54.7

404.

220

10/0

118

.00.

80.

01.

10.

52.

8_

_12

.761

.92.

215

.66.

95.

33.

16.

422

.502

19.9

1.1

0.0

3.7

0.5

3.8

__

10.9

58.8

2.6

14.7

6.2

3.1

0.9

2.7

28.5

0327

.81.

70.

15.

70.

45.

2_

_14

.769

.73.

717

.411

.94.

43.

82.

925

.504

34.6

3.1

0.1

4.1

1.5

6.4

__

19.4

53.4

1.4

7.1

4.2

3.4

3.7

5.4

28.3

0525

.22.

00.

13.

70.

44.

1_

_14

.987

.22.

818

.68.

14.

83.

32.

846

.806

23.9

1.4

0.0

5.1

0.5

3.8

__

13.1

79.3

2.4

19.2

6.4

7.2

1.1

4.2

38.7

0735

.73.

90.

08.

40.

65.

3_

_17

.684

.02.

822

.411

.74.

62.

52.

842

.508

36.9

3.7

0.0

8.2

0.5

4.2

__

20.2

78.3

4.1

20.1

9.6

5.4

0.7

6.2

32.4

0938

.92.

90.

111

.90.

64.

8_

_18

.563

.11.

814

.71.

23.

23.

96.

331

.910

29.7

1.9

0.0

4.6

0.4

5.4

__

17.4

66.8

2.1

18.1

3.2

3.9

1.8

6.1

31.5

1131

.22.

50.

06.

50.

94.

8_

_16

.575

.12.

219

.94.

13.

74.

75.

634

.812

34.9

2.6

0.0

5.4

1.2

5.3

__

20.4

90.1

2.8

28.2

7.2

4.1

3.6

3.3

40.9

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

7.5

impo

RTi i

mAl

lRAV

E Si

pAS

SiTc

*

impo

RT B

y c

om

mo

diT

y G

Rou

pS*

7.5

Në

mili

onë

euro

in

mill

ions

Eu

R

tota

l (2+

3+4+

5+

6+7+

8+9

+10

+11

)

ush

qim

e dh

e ka

fshë

të

gja

lla/

Food

and

liv

e an

imal

s

Pije

dhe

duh

an/

Beve

rage

s &

to

bacc

o

mat

eria

le të

pa

përp

unua

ra/

raw

m

ater

ials

, min

eral

s

lënd

ë dj

egës

e/

Fuel

s an

d lu

bric

ants

yndy

rna

bim

ore

dhe

shta

zore

/ a

nim

al &

ve

geta

ble

oils

& fa

ts

Prod

ukte

kim

ike/

c

hem

ical

sm

allra

të p

ërpu

nuar

a/

man

ufac

ture

s

mak

iner

i dhe

paj

isje

/m

achi

nery

and

eq

uipm

ent

mal

lra të

tjer

a të

pë

rpun

uar /

mis

cella

neou

s m

anuf

actu

res

mal

lra të

pak

lasif

ikua

ra

diku

tjet

ër/

oth

er &

un

clas

sifie

d1

23

45

67

89

1011

2007

3,04

4.7

379.

389

.468

.244

6.4

34.0

302.

275

4.9

630.

933

9.5

_20

083,

570.

242

4.6

112.

874

.457

3.6

51.6

346.

784

8.6

783.

835

4.2

_20

093,

248.

839

5.1

123.

895

.738

2.6

39.2

362.

581

1.9

741.

929

6.0

_

2010

3,47

4.1

441.

714

3.3

63.3

479.

241

.238

7.3

913.

567

3.5

331.

0_

2010

/01

216.

031

.97.

15.

625

.83.

423

.055

.545

.218

.5_

0223

0.2

34.6

7.0

4.4

33.5

2.1

25.6

56.5

43.5

22.9

_03

273.

238

.18.

76.

032

.33.

729

.174

.353

.327

.8_

0427

6.2

35.8

11.6

6.5

35.2

4.3

31.4

76.5

50.2

24.7

_05

304.

535

.811

.65.

639

.23.

836

.581

.362

.628

.1_

0629

8.3

32.7

13.6

5.5

38.0

1.6

38.3

74.4

62.7

31.5

_07

326.

139

.615

.75.

741

.03.

035

.789

.865

.929

.6_

0829

5.5

44.0

16.5

4.9

51.2

2.8

29.4

67.1

55.8

23.8

_09

301.

339

.613

.65.

345

.04.

134

.480

.652

.626

.2_

1029

9.9

34.9

11.4

5.0

39.4

3.1

33.2

86.4

56.6

29.9

_11

300.

631

.011

.74.

643

.75.

233

.580

.061

.329

.7_

1235

2.3

43.6

14.8

4.2

55.0

4.0

37.2

91.1

63.7

38.6

_

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

*im

porte

t jan

e ne

vle

ren

c.i.f

.

*im

ports

are

val

ued

in c

.i.f.


248 Banka e Shqipërisë Banka e Shqipërisë pB

7.6

poZi

cio

Ni N

dëR

Kom

BëTA

R i i

NVE

STim

EVE

iN

TERN

ATio

NAl

iNVE

STm

ENT

poSi

Tio

N 7

.6

Në

mili

onë

euro

in

mill

ions

Eu

R

Poz

icio

ni

ndër

kom

bëta

r i i

nves

timev

e/

inte

rnat

iona

l in

vest

men

t po

sitio

n (2

-16)

mje

tet/

as

sets

(3

+6+

9 +

10+

15)

in

vest

ime

dire

kte

jash

të/

Dire

ct in

vest

men

t abr

oad

inve

stim

e po

rtofo

li /

Portf

olio

inve

stm

ent

Der

ivat

iva

finan

ciar

ë/

Fina

ncia

l de

rivat

ives

inve

stim

e të

tjer

a/ o

ther

inve

stm

ents

m

jete

t e

reze

rvës

/ re

serv

e as

sets

(4+

5)Ka

pita

li i v

et d

he fi

timi i

rii

nves

tuar

/ eq

uity

cap

ital

and

rein

vest

ed e

arni

ngs

Kapi

tale

të

tjera

/ o

ther

ca

pita

l(7

+8)

letra

me

vler

ë të

kap

italit

/eq

uity

sec

uriti

es

letra

me

vler

ë të

bor

xhit/

D

ebt s

ecur

ities

(11+

12+

13+

14)

Kred

i tre

gtar

e/

trad

e cr

edits

hua

/ lo

ans

mon

edha

dhe

de

pozi

ta/

cur

renc

y an

d de

posi

ts

mje

te të

tje

ra/

oth

er

asse

ts

12

34

56

78

910

1112

1314

1520

05-5

04.1

1,93

9.9

8.1

8.1

_12

1.6

_12

1.6

_60

1.5

_14

.658

5.0

1.9

1,20

8.7

2006

-581

.92,

275.

131

.031

.0_

85.4

_85

.4_

790.

4_

43.9

734.

312

.21,

368.

220

07-1

,299

.52,

390.

050

.650

.6_

61.2

_61

.2_

801.

5_

30.2

754.

816

.61,

476.

720

08-2

,219

.12,

523.

810

4.7

102.

91.

813

3.9

_13

3.9

_59

1.5

_30

.854

2.4

18.3

1,69

3.8

Det

yrim

et/

liab

ilitie

s (1

7+20

+

23+

24)

inve

stim

e di

rekt

e në

Shq

ipër

i/ D

irect

inve

stm

ent i

n th

e re

porti

ng

econ

omy

inve

stim

e po

rtofo

li/ P

ortfo

lio in

vest

men

tD

eriv

ativ

a fin

anci

arë/

Fi

nanc

ial d

eriv

ativ

esin

vest

ime

të tj

era/

oth

er in

vest

men

ts

(18+

19)

Kapi

tali

i vet

dhe

fitim

i i

riinv

estu

ar/

equi

ty c

apita

l an

d re

inve

sted

ear

ning

s

Kapi

tale

të tj

era/

o

ther

cap

ital

(21+

22)

letra

me

vler

ë të

ka

pita

lit/e

quity

se

curit

ies

letra

me

vler

ë të

bor

xhit/

Deb

t se

curit

ies

(2

5+26

+27

+28

)Kr

edi t

regt

are/

tr

ade

cred

itsh

ua/

loan

sm

oned

ha d

he d

epoz

ita/

cur

renc

y an

d de

posi

tsm

jete

të tj

era/

o

ther

ass

ets

1617

1819

2021

2223

2425

2627

2820

052,

444.

084

6.2

806.

140

.060

.220

.439

.8_

1,53

7.6

64.1

1,39

1.8

67.8

13.9

2006

2,85

7.0

1,05

4.3

982.

471

.964

.622

.142

.5_

1,73

8.0

71.7

1,46

0.0

92.9

113.

420

073,

689.

51,

688.

51,

621.

666

.911

0.1

60.8

49.3

_1,

890.

986

.81,

604.

316

6.6

33.2

2008

4,74

2.9

1,98

6.0

1,85

7.6

128.

413

1.7

72.6

59.2

_2,

625.

210

0.1

2,33

2.1

161.

831

.2

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

7.7

BoRX

hi i

jAS

hTë

m

EXTE

RNAl

dEB

T 7.

7N

ë m

ilion

ë eu

ro

in m

illio

ns E

uR

Borx

hi i

jash

tëm

br

uto/

gro

ss

exte

rnal

deb

t (2

+5+

8+11

+14

)

Q

ever

ia e

pë

rgjit

hshm

e/

gen

eral

gov

ernm

ent

(3+

4)

au

torit

eti m

onet

ar/

mon

etar

y au

thor

ities

(6+

7)

Ba

nkat

/ Ba

nks

(9+

10)

Se

ktor

ë të

tjer

ë/

oth

er s

ecto

rs

(12+

13)

in

vest

ime

dire

kte:

hua

nd

ërm

jet k

ompa

nive

/ D

irect

inve

stm

ent:

inte

rcom

pany

lend

ing

afat

shku

rtër/

Sh

ort-t

erm

afat

gjat

ë/

long

-term

afat

shku

rtër/

Sh

ort-t

erm

afat

gjat

ë/

long

-term

afat

shku

rtër/

Sh

ort-t

erm

afat

gjat

ë/

long

-term

afat

shku

rtër/

Sh

ort-t

erm

afat

gjat

ë/

long

-term

12

34

56

78

910

1112

1314

2007

2,09

0.9

987.

6_

987.

670

.8_

70.8

417.

141

0.1

7.0

466.

197

.636

8.6

149.

420

083,

078.

91,

323.

9_

1,32

3.9

66.8

_66

.871

4.3

707.

56.

858

0.7

108.

847

1.9

393.

320

093,

314.

41,

645.

2_

1,64

5.2

109.

0_

109.

047

9.4

372.

110

7.3

655.

499

.955

5.5

425.

4

2009

/iv

3,31

4.4

1,64

5.2

_1,

645.

210

9.0

_10

9.0

479.

437

2.1

107.

365

5.4

99.9

555.

542

5.4

2010

/i3,

378.

81,

724.

2_

1,72

4.2

108.

7_

108.

745

2.3

315.

813

6.4

657.

293

.056

4.3

436.

4ii

3,51

3.5

1,81

2.2

_1,

812.

211

4.7

_11

4.7

432.

829

7.5

135.

369

8.3

102.

959

5.4

455.

5iii

3,50

1.4

1,78

5.1

_1,

785.

110

4.9

_10

4.9

440.

929

9.7

141.

271

1.3

107.

960

3.4

459.

1

Burim

i: Ba

nka

e Sh

qipë

risë.

So

urce

: Ban

k of

Alb

ania

Raporti vjetor 2010

Documents

Transcript of Raporti vjetor 2010