RAPORT Z EWALUACJI EX ANTE PROJEKTU ofertowe/Raport z... · Czy zagadnienia przekrojowe...

RAPORT Z EWALUACJI EX ANTE

PROJEKTU

„ŁÓDŹ KONTRA CHOROBY WĄRTOBY”

finansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego

2009-2014 oraz budżetu państwa w ramach Programu PL13

Ograniczanie społecznych nierówności w zdrowiu

SPIS TREŚCI:

I. STRESZCZENIE .................................................................................................. 3

II. WPROWADZENIE DO BADANIA .................................................................... 8

III. METODOLOGIA BADANIA EX ANTE I OCENA

WYKORZYSTANYCH METOD BADAWCZYCH ................................................ 9

IV. WYNIKI BADANIA WRAZ Z WNIOSKAMI I REKOMENDACJAMI . 15

a. Badanie osób w wieku 18-64 lata zamieszkujących powiat m. Łódź .............. 15

b. Badanie rodziców dzieci w wieku 6-12 lat ......................................................... 22

c. Badanie młodzieży w wieku 13-17 lat ................................................................ 31

d. Badanie kadry zarządzającej projektem........................................................... 36

V. WNIOSKI Z BADANIA ..................................................................................... 43

VI. ZAŁĄCZNIKI .................................................................................................. 43

Załącznik nr 1 – Kwestionariusz ankiety na temat postaw związanych ze

zdrowym stylem życia dzieci w wieku 6-12 lat (badanie rodziców) ....................... 44


zdrowym stylem życia mieszkańców powiatu m. Łódź ........................................... 46


zdrowym stylem życia młodzieży zamieszkującej na terenie powiatu m. Łódź .... 48

Załącznik nr 4 – Kwestionariusz wywiadu dla kadry zarządzającej projektem .. 50

3

I. Streszczenie

Celem głównym badania ewaluacyjnego ex ante projektu „Łódź kontra choroby wątroby” była

ocena trafności i słuszności przyjętych w projekcie założeń, doboru tematów; ocena w jakim stopniu

realizacja działań w ramach projektu przyczyni się do osiągnięcia celu głównego projektu, jakim jest

zapobieganie lub zmniejszanie zachorowalności na choroby związane ze stylem życia; wskazanie

elementów projektu, które należy usprawnić oraz ocena sposobu zarządzania projektem.

Badaniem zostały objęte następujące grupy osób:

mieszkańcy powiatu m. Łódź w wieku 18-64 potencjalnie zagrożone nadużywaniem

alkoholu;

mieszkańcy powiatu m. Łódź w wieku 18-64 z nadwagą i otyłością;

mieszkańcy powiatu m. Łódź w wieku 13-17 lat (młodzież);

dzieci w wieku 6-12 lat zamieszkujące na terenie powiatu m. Łódź (respondenci: rodzice);

kadra zarządzająca projektu (personel projektu).

Ewaluacja ex ante miała na celu odpowiedzi na następujące pytania badawcze:

Czy sposób zarządzania projektem zapewnia jego właściwą realizację?

Czy sposób realizacji projektu zapewnia uzyskanie zakładanych rezultatów?

Czy zagadnienia przekrojowe (horyzontalne) w projekcie tj. równość płci, dobre

rządzenie, zrównoważony rozwój – aspekt środowiskowy, aspekt ekonomiczny i aspekt

społeczny zostały właściwie uwzględnione w realizowanych działaniach?

Czy (a jeśli tak, to jakie) są ewentualne bariery/problemy ograniczające lub

uniemożliwiające prawidłową realizację projektu?

Badanie rozpoczęła faza strukturalizacji. Na tym etapie wybrane i określone zostały kryteria

i elementy poddane ewaluacji, a także nastąpił wybór metod i opracowanie narzędzi badawczych. Na

etapie strukturalizacji nastąpiła faza zbierania danych zastanych (wtórnych) – analiza dostępnych

dokumentów (m.in. karta projektu, dokumentacja konkursowa programu PL13, aktualny program

nauczania w szkole podstawowej, przegląd zagadnień z zakresu nadwagi, otyłości, nadużywania

alkoholu, chorób wątroby oraz zdrowego stylu życia dzieci, młodzieży i dorosłych), które są

4

kluczowe dla pogłębienia znajomości obszarów badawczych. Etap ten zakończył się stworzeniem

raportu metodologicznego.

W fazie obserwacji zbierane były niezbędne dane pierwotne, które były podstawą do

odpowiedzi na postawione we wcześniejszym etapie pytania badawcze. Faza gromadzenia danych

objęła realizację kompleksowego pakietu badań, służących zgromadzeniu informacji niezbędnych do

analizy celów ewaluacji i udzielenia pełnych odpowiedzi na wszystkie pytania badawcze. Faza objęła

również pogłębioną analizę wytworzonych już dokumentów (danych zastanych). Obserwacja

ewaluacji ex ante objęła:

zebranie danych pierwotnych respondentów w wieku 18-64 zamieszkujących powiat m.

Łódź, potencjalnie zagrożonych nadużywaniem alkoholu, w tym: z nadwagą i otyłością;

zebranie danych pierwotnych respondentów w wieku 13-17 lat (młodzież) zamieszkujących

powiat m. Łódź;

zebranie danych pierwotnych dotyczących dzieci w wieku 6-12 lat zamieszkujących powiat

m. Łódź (respondenci: rodzice);

zebranie danych pierwotnych respondentów będących personelem projektu (członkowie

zespołu projektowego).

Po fazie obserwacji (gromadzenia danych) zarówno informacje ilościowe, jak i jakościowe

(pierwotne oraz wtórne) zostały poddane redukcji oraz analizie przy zastosowaniu metod

odpowiadających charakterowi uzyskanych danych. W wyniku przeprowadzonych analiz zostały

przygotowane wnioski i rekomendacje.

W związku z tym, iż wśród respondentów w wieku 18-64 lata, aż 38,4% nie uprawia sportu lub

uprawia go okazjonalnie, warto zachęcać dorosłych mieszkańców powiatu m. Łódź do aktywnego

spędzania wolnego czasu. Działania projektu „Łódź kontra choroby wątroby” w tym zakresie są

zatem dobrze dobrane do potrzeb, jakie istnieją w lokalnej społeczności.

Słodycze codziennie lub kilka razy w tygodniu spożywa niemal 31% respondentów w badanej

grupie wiekowej, co jest bardzo wysokim wynikiem. Produkty typu fast-food codziennie spożywa

nieco ponad 8% badanych. Niepokojący jest również fakt dotyczący kawy - codzienną „małą czarną”

spożywa prawie 80% dorosłych mieszkańców powiatu m. Łódź. W ogóle nie spożywa kawy nieco

ponad 12% respondentów. Bardziej natomiast niepokoją dane dotyczące spożywania alkoholu – co

5

piąty mieszkaniec powiatu m. Łódź spożywa alkohol kilka razy w tygodniu, a co piąty mieszkaniec

powiatu codziennie pali papierosy.

Powyższe dane wskazują na ogromną potrzebę działań skierowanych na edukację mieszkańców

powiatu z zakresu zdrowego stylu życia. Ze względu na trudności, z którymi borykają się osoby

chcące zrzucić zbędne kilogramy, zaleca się konsultacje lekarskie, a także opiekę psychologiczną

uczestników projektu. W związku z tym, iż zaledwie 10 respondentów (na 269) wskazało złą opiekę

lekarską jako czynnik wpływający na nadwagę lub otyłość, zaleca się szczególną uwagę przy

realizowaniu działań pomocowych przez lekarzy – lepszym rozwiązaniem będzie wybór dietetyków

lub trenerów sportowych / trenerów stylu życia / edukatorów zdrowego stylu życia.

Niski poziom spożycia produktów pełnoziarnistych oraz wysoki poziom wykorzystywania

tłuszczy utwardzanych w diecie świadczy o nie przywiązywaniu wagi Łodzian do jakości

spożywanych posiłków. Niewątpliwie nacisk projektu powinien być położony na edukację

uwzględniającą odpowiedni dobór zarówno ilościowy, jak i jakościowy spożywanych posiłków.

Wśród badanej grupy respondentów – osób w wieku 18-64 zamieszkujących powiat m. Łódź,

u ponad 30% osób stwierdzono nadwagę. Osób, które stwierdziły, że mają nadwagę (i rzeczywiście

ją miały) było 11,9%, natomiast 18,6% respondentów żyje z nieuświadomioną nadwagę. Dane

dotyczące otyłości kształtują się podobnie: otyłych jest niemal 15% respondentów, z czego 10,4%

jest świadomych, a 4,5 nie zdaje sobie sprawy z występowania otyłości. W związku z tym działania

projektu powinny mieć również charakter uświadamiający mieszkańców o konieczności

monitorowania swojej wagi odpowiednimi wskaźnikami oraz reagowania w przypadku

przekroczenia wyznaczonych norm.

W przypadku badania rodziców dzieci w wieku 6-12 lat niepokoi fakt, iż prawie połowa

rodziców słabo ocenia asortyment sklepiku szkolnego, niemal tyle samo nie ma zdania na ten temat.

W tym zakresie rekomenduje się analizę dostępnych produktów, które uczeń może zakupić w szkole,

ze szczególnym uwzględnieniem produktów niezdrowych (typu chipsy, słone paluszki, słodycze)

oraz zapewnienie świeżych warzyw i owoców w szkole (w miejsce słodyczy). Zwłaszcza, że ponad

78% rodziców deklaruje, że ich dzieci spożywają słodycze codziennie lub kilka razy w tygodniu. To

zdecydowanie za często - słodycze są niskowartościowym źródłem cukrów prostych. To samo

dotyczy napojów gazowanych, które spożywane są przez prawie 25% dzieci kilka razy w tygodniu.

6

Tyle samo dzieci regularnie spożywa dania typu fast-food. Wciąż pracy wymaga poprawa

częstotliwości spożywania produktów pełnoziarnistych przez dzieci – jedynie nieco ponad 58%

maluchów spożywa je codziennie lub kilka razy w tygodniu, a co trzecie dziecko jada

pełnowartościowe węglowodany jedynie raz na tydzień lub rzadziej. Martwi również fakt

regularnego spożywania tłuszczy trans – co trzecie dziecko spożywa je codziennie lub kilka razy

w tygodniu. Dzieci piją również często, obok niegazowanej wody mineralnej, słodzoną herbatę, która

jest źródłem bezwartościowego cukru prostego. Równie często co po soki, sięgają po wody

mineralne smakowe. Zaledwie niespełna 58% dzieci regularnie jada drugie śniadanie – jest to

niedobra wiadomość, ponieważ regularne spożywanie 4-5 posiłków dziennie jest podstawą zdrowego

odżywiania dziecka. Potrzebuje ono regularnego dostarczania potrzebnych składników, aby zdrowo

się rozwijało i wzrastało. Również tyle samo dzieci, które spędzają wolny czas w ruchu – spędza go

przed komputerem lub tabletem.

Powyższa sytuacja wskazuje, iż projekt „Łódź kontra choroby wątroby”, który ma za zadanie

m.in. realizowanie warsztatów dotyczących zdrowego odżywiania w szkołach oraz przestawienia

teatralne – ma rację bytu. Potrzeba działań, które uświadomią zarówno dzieciom, nauczycielom

i dyrektorom placówek szkolnych, jak i rodzicom o konieczności szerzenia zdrowych nawyków

żywieniowych wśród dzieci. Rekomenduje się uwzględnienie rodziców przy planowanych

działaniach w projekcie tak, aby zdrowe i dobre nawyki, których dziecko nauczy się podczas zajęć

w projekcie, miały szansę przetrwać w domu rodzinnym. Także rodzice powinni nauczyć się

rozpoznawać wystąpienie nadwagi lub otyłości u swoich dzieci.

Podstawowym wnioskiem, jaki nasuwa się po analizie danych młodzieży zamieszkującej teren

powiatu m. Łódź jest konieczność uświadomienia młodym ludziom jak ważne jest regularne

spożywanie posiłków. Jeden posiłek dziennie przez dłuższy okres czasu prowadzić może do zaburzeń

odżywiania. Młodzież spożywa również sporo słodyczy, słonych przekąsek oraz napojów

gazowanych. Przyjmuje również warzywa, owoce oraz produkty pełnoziarniste, lecz całkowity

posiłek dzienny w postaci warzyw jedzonych raz na dzień nie zastąpi prawidłowo zbilansowanej

diety. Stąd konieczne są spotkania młodzieży z dietetykiem celem wskazania zasad prawidłowego

odżywiania, z naciskiem na regularne przyjmowanie posiłków. W przypadku młodzieży szkolnej

zauważony został trend w postaci regularnego uprawiania sportu w celu zachowania dobrego

7

wyglądu. O ile jest to zdrowe podejście, czyli ćwiczenia przy odpowiednio skomponowanej diecie –

wszystko jest w porządku, jednak z badania po części wynika, iż młodzież jada mało i nieregularnie,

stąd pojawiające się informacje o treningach wymagają konsultacji nie tylko z dietetykiem, ale

również z psychologiem.

Działania planowane w ramach projektu zostały zatem dobrane w odpowiedni sposób do potrzeb,

jakie występują w społeczności lokalnej – wśród młodzieży w wieku 13-17 lat, zamieszkującej terem

powiatu m. Łódź. W przypadku tej grupy nie dostrzeżono innych, niezbędnych działań, które

powinny zostać podjęte w ramach projektu.

Analizując sposób zarządzania projektem „Łódź kontra choroby wątroby” należy stwierdzić, iż

zarówno dobór kadry projektu, jak i podejmowane przez nią działania zapewniają prawidłową

realizację projektu. Kadra zarządzająca jest świadoma celów projektu, jego mocnych stron,

a członkowie zespołu projektowego coraz sprawniej ze sobą współpracują. Zaleca się jednak

przeprowadzenie dla kadry zarządzającej szkolenia z zakresu realizacji projektów zewnętrznych -

usprawni to zarówno komunikację między członkami zespołu, wzmocni wiedzę i umiejętności,

pozwalające na skuteczne wdrażanie projektów zewnętrznych, a także pomoże w bardziej efektywnej

współpracy wewnątrz zespołu oraz uświadomi konieczność realizowania zaplanowanych działań,

które czasem wydają się zbędne.

Zaleca się stały monitoring sytuacji projektu, ze szczególnym uwzględnieniem monitorowania

przepływu uczestników (beneficjentów) projektu oraz terminowości realizowanych form wsparcia,

gdyż w przypadku tego typu projektów, opóźnienia mają skłonność kumulowania się w czasie.

W związku z już istniejącym opóźnieniem w realizacji projektu, ważne jest aby w tym momencie

dołożono wszelkich starań w celu terminowego realizowania kolejnych etapów projektu,

odpowiednio wcześniej planując konieczne do zrealizowania działania (w szczególności – wybór

wykonawców zadań merytorycznych). Zaleca się podjęcie próby negocjacji z operatorem programu

kwestii nadmiernej dokumentacji (która, jak zostało ustalone – nie zawsze jest wymogiem programu,

a tylko zapisem projektu. Zważywszy na występujące opóźnienia oraz na realizację dość dużego

projektu w krótkim czasie – byłoby to sensownym rozwiązaniem.

W celu uzyskania zakładanych rezultatów projektu, kluczowa będzie dogłębna analiza ryzyka

niepewności, związanego z zainteresowaniem grup docelowych organizowanymi działaniami, a co

8

się z tym wiąże – stosownie wczesna komunikacja i promocja podejmowanych działań. Zaleca się

ścisłą współpracę z Komitetem Sterującym, który powinien okazać potrzebną pomoc w celu

promocji wydarzeń projektowych.

Rekomenduje się również uzupełnienie wiedzy członków zespołu z zakresu zrównoważonego

rozwoju. Znajomość oddziaływania projektu na otoczenie oraz komunikowanie tego wpływu jest

ważne w kontekście prawidłowej realizacji projektu, zwłaszcza, że w projekcie działania mają

niewątpliwie pozytywny wpływ na społeczeństwo (mają na celu zmniejszenie zachorowalności

i umieralności na choroby wątroby, co przyczyni się do znaczącego zmniejszenia społecznych

i ekonomicznych kosztów leczenia).

II. Wprowadzenie do badania

Przedmiotem prac było przeprowadzenie kompleksowego badania ewaluacyjnego

ex ante projektu pn. „Łódź kontra choroby wątroby”, finansowanego ze środków Norweskiego

Mechanizmu Finansowego 2009-2014 oraz budżetu państwa w ramach Programu PL13 Ograniczanie

społecznych nierówności w zdrowiu. W zakres badania wchodziło:

opracowanie narzędzi badawczych;

przeprowadzenie ewaluacji ex ante projektu;

opracowanie rekomendacyjnych wniosków z badania dla zespołu projektowego.

Cele badania ewaluacyjnego ex ante były następujące:

1) ocena trafności i słuszności przyjętych w projekcie założeń, w tym ocena słuszności

wdrożenia koncepcji projektu, doboru tematów i skuteczności działań;

2) ocena, w jakim stopniu realizacja działań przyczyni się do osiągnięcia celu głównego

projektu;

3) wskazanie, jakie udzielone wsparcie/działania merytoryczne w projekcie przyczynią się

do osiągnięcia celu głównego projektu;

4) wskazanie, jakie elementy projektu należy usprawnić i jak to zrobić;

5) ocena sposobu zarządzania projektem.

Pytania badawcze, na które ewaluacja powinna dać odpowiedź, zostały ustalone w sposób

następujący:

9

Czy sposób zarządzania projektem zapewnia jego właściwą realizację?

Czy sposób realizacji projektu zapewnia uzyskanie zakładanych rezultatów?

Czy zagadnienia przekrojowe (horyzontalne) w projekcie tj. równość płci, dobre

rządzenie, zrównoważony rozwój – aspekt środowiskowy, aspekt ekonomiczny i aspekt

społeczny zostały właściwie uwzględnione w realizowanych działaniach?

Czy (a jeśli tak, to jakie) są ewentualne bariery/problemy ograniczające lub

uniemożliwiające prawidłową realizację projektu?

III. Metodologia badania ex ante i ocena wykorzystanych metod badawczych

W celu skupienia się na kwestiach najistotniejszych z punktu widzenia ewaluacji projektu,

sformułowane zostały pytania kluczowe (tzw. pytania badawcze). Analizie zostały poddane zebrane

dane pierwotne oraz wtórne. Prace nad realizacją podzielone zostały na cztery zasadnicze etapy

tj. strukturalizacja, obserwacja, analiza oraz ocena.

Na etapie strukturalizacji nastąpiła faza zbierania danych zastanych (wtórnych) – analiza dostępnych

dokumentów (m.in. karta projektu, dokumentacja konkursowa programu PL13, aktualny program

nauczania w szkole podstawowej, przegląd zagadnień z zakresu nadwagi, otyłości, nadużywania

alkoholu, chorób wątroby oraz zdrowego stylu życia dzieci, młodzieży i dorosłych), które są

kluczowe dla pogłębienia znajomości obszarów badawczych. Etap ten zakończył się stworzeniem

raportu metodologicznego (wraz z zaprojektowaniem narzędzi badawczych), który został

zaakceptowany przez Zamawiającego.

Obserwacja (zbieranie danych pierwotnych)

W fazie obserwacji zbierane zostały niezbędne dane pierwotne, które były podstawą do

odpowiedzi na postawione we wcześniejszym etapie pytania badawcze. Faza gromadzenia danych

obejmowała realizację kompleksowego pakietu badań, służących zgromadzeniu informacji

niezbędnych do analizy celów ewaluacji i udzielenia pełnych odpowiedzi na wszystkie pytania

badawcze. Faza objęła również pogłębioną analizę wytworzonych już dokumentów (danych

zastanych). Obserwacja ewaluacji ex ante objęła:

10

zebranie danych pierwotnych respondentów w wieku 18-64 zamieszkujących powiat

m. Łódź, potencjalnie zagrożonych nadużywaniem alkoholu*;

zebranie danych pierwotnych respondentów w wieku 18-64 zamieszkujących powiat

m. Łódź, z nadwagą i otyłością;

zebranie danych pierwotnych respondentów w wieku 13-17 lat (młodzież) zamieszkujących

powiat m. Łódź;

zebranie danych pierwotnych dotyczących dzieci w wieku 6-12 lat zamieszkujących powiat

m. Łódź (respondenci: rodzice);

zebranie danych pierwotnych respondentów będących personelem projektu (członkowie

zespołu projektowego).

*Na etapie planowania badania ustalono, iż potencjalnie każdy mieszkaniec powiatu m. Łódź jest zagrożony

ryzykiem nadużywania alkoholu.

Podczas prac ewaluacyjnych prowadzona była również ocena w sposób uczestniczący

(m.in. obserwacja uczestnicząca podczas konferencji inaugurującej realizację projektu, która miała

miejsce w dniu 28 maja 2015 r.), jak również zastosowana została wielość narzędzi badawczych.

Analiza i ocena

Po fazie obserwacji (gromadzenia danych) zarówno informacje ilościowe, jak i jakościowe

(pierwotne oraz wtórne) zostały poddane analizie przy zastosowaniu metod odpowiadających

charakterowi uzyskanych danych. W wyniku przeprowadzonych analiz zostały przygotowane

wnioski i rekomendacje.

Opis metod i technik badawczych (metodyka badania)

Przeprowadzane badanie uwzględniało kryteria trafności (adekwatności), użyteczności,

skuteczności, trwałości oraz efektywności projektu. Zastosowane zostały rożne, uzupełniające się

wzajemnie metody zbierania danych wtórnych oraz pierwotnych (jakościowych i ilościowych):

analiza dokumentów,

metoda ankiety bezpośredniej,

metoda ankiety internetowej,

wywiady osobiste,

wywiady telefoniczne,

obserwacja uczestnicząca.

Badanie zostało przeprowadzone poprzez zastosowanie następujących narzędzi badawczych:

11

kwestionariusze ankiet,

kwestionariusze wywiadu,

scenariusze wywiadu,

arkusze obserwacji.

W Tabeli 1 zamieszczone zostały metody i narzędzia badawcze zastosowane dla różnych grup

respondentów w niniejszej ewaluacji ex ante.

Tabela 1. Rodzaje zastosowanych metod i narzędzi badawczych w badaniu pierwotnym ewaluacji ex

ante wraz z liczebnością próby badawczej

Grupa respondentów Metody badań Narzędzia badawcze Liczebność

populacji1

Minimalna

próba

respondentów

osoby w wieku 18-64

lata zamieszkujące

powiat m. Łódź,

potencjalnie zagrożone

nadużywaniem alkoholu

1. metoda ankiety

bezpośredniej

2. metoda ankiety

internetowej

3. wywiad

telefoniczny*

1. kwestionariusz ankiety

bezpośredniej


internetowej

3. kwestionariusz

wywiadu*

706 004 246

osoby w wieku 18-64

lata zamieszkujące

powiat m. Łódź z

nadwagą lub otyłością

1. metoda ankiety

bezpośredniej

2. metoda ankiety

internetowej

3. wywiad

telefoniczny*


bezpośredniej


internetowej

3. kwestionariusz

wywiadu*

367 122 139

osoby w wieku 13-17 lat

(młodzież)

zamieszkujące powiat

m. Łódź

metoda ankiety

bezpośredniej

kwestionariusz ankiety

bezpośredniej 47 082 56

dzieci w wieku 6-12 lat

zamieszkujące powiat

m. Łódź (respondenci:

rodzice)

metoda ankiety

internetowej

kwestionariusz ankiety

internetowej 69 222 83

respondenci będący

personelem projektu

(członkowie zespołu

projektowego)

1. indywidualny

wywiad pogłębiony

(IDI)

2. wywiad

telefoniczny

kwestionariusz wywiadu 7 badanie całej

populacji

*W celu zachęcenia respondentów do zaangażowania się w udzielenie wywiadu telefonicznego, kwestionariusz

ankiety opatrzony został informacją o tym, iż wśród osób, które pozostawią numer telefonu, rozlosowane

zostaną upominki. Realizacja wywiadów telefonicznych ma na celu pogłębienie zdobytej wiedzy na temat

badanych zjawisk oraz zapewnienie wartości dodanej w postaci możliwości pogłębienia pytań dotyczących

zależności zaobserwowanych na etapie wstępnej analizy danych. W przypadku braku otrzymania

jakichkolwiek numerów telefonów, brak będzie wartości dodanej projektowanego badania, natomiast

zakładane cele badania zostaną zrealizowane.

1 Dane GUS za rok 2014.

12

Szczegółowe informacje dotyczące liczebności próby minimalnej

Określenie odpowiedniej liczebności próby minimalnej jest podstawą prowadzenia każdego badania.

Na etapie procesu doboru próby należało odpowiedzieć na pytanie:

Jak liczna ma być próba, aby na podstawie wyników jej pomiaru możliwe było wyciągnięcie

wniosków o badanej populacji?

W przedmiotowym badaniu, w przypadku grupy respondentów osoby w wieku 18-64 lata

zamieszkujące powiat m. Łódź, potencjalnie zagrożone nadużywaniem alkoholu, populacją badania

byli mieszkańcy powiatu m. Łódź. W związku z tym, iż popularna metoda zbierania danych

w postaci ankiety bezpośredniej, w której kwestionariusze ankiety rozsyłane są pod losowo wybrane

adresy zamieszkania respondentów charakteryzuje się bardzo niską zwrotnością (na poziomie 5-7%),

na etapie projektowania badania zostało ustalone, iż najlepszym rozwiązaniem w tym przypadku

będzie zastosowanie nielosowego doboru próby, metody mieszanej: ankiety bezpośredniej oraz

ankiety internetowej (dobór nielosowy, metoda dobory kwotowego).

W przypadku zbierania danych metodą ankiety bezpośredniej, w omawianej grupie

docelowej, respondenci zostali poproszeni o uzupełnienie kwestionariusza ankiety oraz o zwrot

kwestionariusza badaczowi (badanie zostało przeprowadzone dwukrotnie na terenie p. miasta Łodzi:

m.in. ul. Piotrkowska, Galeria Manufaktura, poczekalnie przychodni lekarskich – osoby starsze).

Równocześnie badanie prowadzone było metodą ankiety internetowej, która została rozesłana do

mieszkańców powiatu m. Łódź drogą mailową, a także przesyłana i udostępniana na portalu

Facebook (grupy i organizacje działające na terenie powiatu m. Łódź). W kwestionariuszu ankiety

internetowej na wstępie zaznaczone zostało, iż badanie dotyczy tylko mieszkańców powiatu m. Łódź,

aby uniknąć sytuacji, w której respondent pochodził z innego rejonu zamieszkania.

Próbę losową oblicza się m.in. przy założeniu, że jest ona reprezentatywna ze znanym

prawdopodobieństwem. Jeżeli reprezentatywność tę potrafimy wystarczająco zapewnić w doborze

nielosowym (dzieje się tak w przypadku zastosowania doboru kwotowego), to do przybliżonego

określenia wielkości próby nielosowej oraz błędu estymacji można wykorzystać wzory stosowane do

obliczania próby losowej.

13

Liczebność próby minimalnej dla niniejszego badanie ex ante została ustalona na podstawie

następującego wzoru:

𝑛 =𝑍

2𝑝(1 − 𝑝)

𝑒2

gdzie:

n – liczebność próby

Z2 - wielokrotność standardowego błędu średniej odczytana z tablic dla 1- (1,96)

e – ustalony wcześniej dopuszczalny błąd szacunku (0,05)

p – oszacowany wcześniej wskaźnik proporcji wyróżnionej cechy w badanej populacji (liczba grup

wiekowych – 5; p-0,2)

Podstawiając do wzoru:

𝑛 =(1,96)2∗0,2∗0,8

(0,5)2= 245,8624 246 respondentów

W związku z tym, iż nadwagą lub otyłością charakteryzuje się w Polsce średnio 52% ludności,

szacowana populacja w tej grupie wynosi 367 122 osób. Minimalna próba respondentów w badaniu

grupy osoby w wieku 18-64 lata zamieszkujące powiat m. Łódź z nadwagą lub otyłością została

obliczona następująco:

𝑛 =(1,96)2 ∗ 0,1 ∗ 0,9

(0,05)2= 138,2976139 𝑟𝑒𝑠𝑝𝑜𝑛𝑑𝑒𝑛𝑡ó𝑤




p – oszacowany wcześniej wskaźnik proporcji wyróżnionej cechy w badanej populacji (liczba grup

wiekowych – 5; badana cecha = 100%, p=0,1)

Liczebność populacji dzieci i młodzieży (w wieku 6-17 lat) w powiecie m. Łódź wynosi 116 304,

w tym dzieci w wieku 6-12 lat stanowią 59,52% tej grupy, a młodzież w wieku 13-17 lat stanowi jej

40,48%. Liczebność próby minimalnej dla grupy respondentów określonej: osoby w wieku 13-17 lat

(młodzież) zamieszkujące powiat m. Łódź została ustalona następująco:

14

𝑛 =(1,96)2 ∗ 0,1 ∗ 0,9

(0,05)2∗ 40,48 = 55,98286848 56 𝑟𝑒𝑠𝑝𝑜𝑛𝑑𝑒𝑛𝑡ó𝑤




p – oszacowany wcześniej wskaźnik proporcji wyróżnionej cechy w badanej populacji (badana cecha

= 100%, p=0,1)

W przypadku zbierania danych metodą ankiety bezpośredniej, młodzież (13-17 lat) zostanie

wyłoniona w drodze losowego doboru szkół do badania. Zostały wyłonione 3 szkoły, w których

przeprowadzone zostało badanie.

Liczebność próby minimalnej dla grupy respondentów określonej: dzieci w wieku 6-12 lat

zamieszkujące powiat m. Łódź została ustalona następująco:

𝑛 =(1,96)2 ∗ 0,1 ∗ 0,9

(0,05)2∗ 59,52 = 82,31473152 83 𝑟𝑒𝑠𝑝𝑜𝑛𝑑𝑒𝑛𝑡ó𝑤




p – oszacowany wcześniej wskaźnik proporcji wyróżnionej cechy w badanej populacji (badana cecha

= 100%, p=0,1)

W przypadku zbierania danych dla wyżej określonej grupy, badanie prowadzone będzie metodą

ankiety internetowej, która została rozesłana do szkół podstawowych z prośbą o przekazanie jej

rodzicom dzieci w wieku 6-12 lat. Szkoły poprzez Wydział Edukacji Urzędu Miasta Łodzi zostały

poinformowane o tym, iż realizowane będzie badanie rodziców.

W przypadku tak skonstruowanych prób badawczych (wyznaczenie próby korzystając z wzorów na

próbę losową, metoda doboru kwotowego) nie ma przeszkód, aby wnioski z badania można było

przełożyć na badaną populację.

15

Zaznaczyć należy, iż wyznaczone próby minimalne stanowią minimalną liczbę zebranych

kwestionariuszy. Zespół ewaluacyjny dążył do tego, by liczba zebranych kwestionariuszy była

zdecydowanie wyższa niż ich wyznaczone minimum, tak, aby poprzez badanie jak najlepiej oddać

zjawiska występujące w wyznaczonych populacjach. Respondenci w przypadku, gdzie było to

możliwe, wybierani zostali z zachowaniem proporcji zgodnych z badaną populacją (z zachowaniem

struktury wieku i płci).

IV. Wyniki badania wraz z wnioskami i rekomendacjami

a. Badanie osób w wieku 18-64 lata zamieszkujących powiat m. Łódź

Badanie osób w wieku 18-64 lata, zamieszkujących powiat m. Łódź, potencjalnie

zagrożonych nadużywaniem alkoholu oraz osób z nadwagą i otyłością było realizowane w terminie

16-25.06.2015 r. dwiema metodami: metodą ankiety bezpośredniej oraz metodą ankiety internetowej.

W ankiecie bezpośredniej zebrano 103 kwestionariusze, kwestionariusz internetowy natomiast

wypełniło 139 osób, co daje razem: 269 kwestionariuszy. Poniżej znajdą się podstawowe informacje

uzyskane z badania.

Wśród respondentów w wieku 18-64 lata, aż 38,4% nie uprawia sportu lub uprawia go

okazjonalnie. Nieco ponad 30% badanych uprawia sport 1-2 razy w tygodniu, a 28,6% dorosłych

uprawia sport 3-5 razy w tygodniu. Szczegółowe dane znajdują się na Wykresie 1.

Wykres 1. Częstotliwość uprawiania aktywności fizycznej wśród osób w wieku 18-64

Źródło: badanie własne.

16

Na pytanie: Jak ocenia Pan/Pani dostęp do różnorodnych form aktywności fizycznej,

dostępnych na terenie powiatu m. Łódź? odpowiedzi: dobrze lub bardzo dobrze udzieliło 58,7%

respondentów. Jedna trzecia respondentów nie ma zdania.

Analizując częstotliwość spożywania słodyczy, niemal 31% respondentów w wieku 18-64

lata spożywa je codziennie lub kilka razy w tygodniu. Kilka razy w miesiącu słodycze je co trzeci

respondent. Szczegółowe dane znajdują się na Wykresie 2.

Wykres 2. Częstotliwość spożywania słodyczy przez respondentów w wieku 18-64


Dorośli respondenci nie wykazują tendencji jeśli chodzi o spożywanie napojów gazowanych.

Jedyna częstotliwość, która się wyróżnia to: brak spożywania napojów gazowanych – niemal 22%

badanych. Codziennie napoje gazowane spożywa 14% respondentów, a raz lub kilka razy w tygodniu

– 20,4%. Podobnie wygląda kwestia spożywania słonych przekąsek. Szczegółowe dane dotyczące

spożywania napojów gazowanych znajdują się na Wykresie 3.

17

Wykres 3. Częstotliwość spożywania napojów gazowanych przez respondentów w wieku 18-64


Produkty typu fast-food codziennie spożywa nieco ponad 8% badanych. Regularnie raz

w tygodniu korzysta z nich co piąty mieszkaniec powiatu m. Łódź w wieku 18-64 lata. Szczegółowa

analiza dotycząca spożywania fast-foodów przedstawiona jest na Wykresie 4.

Wykres 4. Częstotliwość spożywania produktów typu fast-food wśród respondentów w wieku 18-64

lata


18

Codzienną kawę spożywa prawie 80% dorosłych mieszkańców powiatu m. Łódź. W ogóle nie

spożywa kawy nieco ponad 12% respondentów. Bardziej natomiast niepokoją dane dotyczące

spożywania alkoholu – co piąty mieszkaniec powiatu m. Łódź spożywa alkohol kilka razy

w tygodniu. Raz w tygodniu czyni to 8,6% respondentów. Tyle samo twierdzi, iż w ogóle alkoholu

nie spożywa. Co piąty mieszkaniec powiatu codziennie pali papierosy. Szczegółowe dane dotyczące

spożywania alkoholu wśród mieszkańców powiatu m. Łódź znaleźć można na Wykresie 5.

Wykres 5. Częstotliwość spożywania alkoholu wśród respondentów w wieku 18-64 lata


Wśród kobiet, niemal 43% spożywa mniej niż 10g alkoholu na dzień, a 9,3% między 10

a 20 g. Dwie kobiety zaznaczyły spożywanie alkoholu w ilości większej niż 80g dziennie. Co trzeci

mężczyzna spożywa od 20 do 40 g alkoholu, a co piąty spożywa więcej niż 80g czystego alkoholu

dziennie.

Ponad 60% badanych osób codziennie spożywa owoce i warzywa. Niemal 30% codziennie

kosztuje produktów pełnoziarnistych, a prawie 45% robi to zaledwie kilka razy w miesiącu. Tłuszcze

trans natomiast codziennie lub kilka razy w tygodniu przyjmuje 28,6% respondentów. Szczegółowe

dane dotyczące częstotliwości spożywania tłuszczy trans znajdują się na Wykresie 6.

19

Wykres 6. Częstotliwość spożywania tłuszczy trans wśród respondentów w wieku 18-64 lata


Zaskakujący jest fakt, iż tylko nieco ponad 19% respondentów zawsze zwraca uwagę na skład

produktu, który kupuje. Prawie 1/3 respondentów często zwraca uwagę na skład produktu, a aż ponad

28% badanych nie patrzy lub raczej nie zwraca uwagi na skład produktu, który kupuje. Dane

prezentuje Wykres 7.

Wykres 7. Jak ważny jest dla respondentów skład produktu spożywczego


20

Na pytanie: Co Pana/Pani zdaniem najbardziej przyczynia się do zjawiska nadwagi lub

otyłości? respondenci najczęściej wskazywali: niską aktywność fizyczną (214 wskazań), siedzący

tryb życia (163 wskazania) oraz jedzenie słodyczy (160 wskazań), podjadanie między posiłkami (156

wskazań) i spożywanie posiłków w późnych godzinach wieczornych (147 wskazań). Dość wysoko

znalazła się odpowiedź „niska jakość spożywanych produktów” (105 wskazań), stąd można wysnuć

wniosek, iż mieszkańcy powiatu m. Łódź zdają sobie sprawę z tego, iż jakość produktów wpływa na

zjawisko nadwagi i otyłości. Zaledwie 10 respondentów wskazało złą opiekę lekarską jako czynnik

wpływający na nadwagę/otyłość. Oznacza to, iż Łodzianie uważają, iż jakość opieki lekarskiej

praktycznie nie ma wpływu na te zjawiska.


u ponad 30% osób stwierdzono nadwagę. Dziwić może fakt, iż osób, które stwierdziły, że mają

nadwagę (i rzeczywiście ją miały) było 11,9%, natomiast 18,6% respondentów nie zdaje sobie

sprawy z tego, iż ma nadwagę. Dane dotyczące otyłości kształtują się następująco: otyłych jest

niemal 15% respondentów, z czego 10,4% jest świadomych, a 4,5 nie zdaje sobie sprawy

z występowania otyłości.

Dane dotyczące wzrostu i wagi osób mają charakter deklaratywny, zatem w przypadku

stwierdzenia nadwagi lub otyłości, dopuszcza się większą granicę błędu.

WNIOSKI I REKOMENDACJE

W związku z tym, iż wśród respondentów w wieku 18-64 lata, aż 38,4% nie uprawia sportu

lub uprawia go okazjonalnie, warto zachęcać dorosłych mieszkańców powiatu m. Łódź do

aktywnego spędzania wolnego czasu. Działania projektu „Łódź kontra choroby wątroby” w tym

zakresie są zatem dobrze dobrane do potrzeb, jakie istnieją w lokalnej społeczności.

Słodycze codziennie lub kilka razy w tygodniu spożywa niemal 31% respondentów w badanej

grupie wiekowej, co jest bardzo wysokim wynikiem. Największą grupą dorosłych w kwestii

spożywania napojów gazowanych, stanowi grupa, która nie spożywa tych trunków – niemal 22%

badanych. Codziennie napoje gazowane spożywa 14% respondentów, a raz lub kilka razy w tygodniu

– 20,4%. Podobnie wygląda kwestia spożywania słonych przekąsek. Produkty typu fast-food

codziennie spożywa nieco ponad 8% badanych. Regularnie raz w tygodniu korzysta z nich co piąty

21

mieszkaniec powiatu m. Łódź w wieku 18-64 lata. Niepokojący jest fakt dotyczący kawy - codzienną

„małą czarną” spożywa prawie 80% dorosłych mieszkańców powiatu m. Łódź. W ogóle nie spożywa

kawy nieco ponad 12% respondentów. Bardziej natomiast niepokoją dane dotyczące spożywania

alkoholu – co piąty mieszkaniec powiatu m. Łódź spożywa alkohol kilka razy w tygodniu. Raz

w tygodniu czyni to 8,6% respondentów. Co piąty mieszkaniec powiatu codziennie pali papierosy.

Powyższe dane wskazują na ogromną potrzebę działań skierowanych na edukację mieszkańców

powiatu z zakresu zdrowego stylu życia. Ze względu na trudności, z którymi borykają się osoby

chcące zrzucić zbędne kilogramy, zaleca się również (co zostało także ujęte w planach projektu)

konsultacje lekarskie, a także konsultacje psychologiczne. W związku z tym, iż zaledwie 10

respondentów wskazało złą opiekę lekarską jako czynnik wpływający na nadwagę lub otyłość, zaleca

się szczególną uwagę przy realizowaniu działań pomocowych przez lekarzy – lepszym rozwiązaniem

będzie wybór dietetyków lub trenerów sportowych / trenerów stylu życia / edukatorów zdrowego

stylu życia.

Zaledwie 30% badanych w grupie wiekowej 18-64 lata codziennie spożywa produkty

pełnoziarniste, a prawie 45% robi to zaledwie kilka razy w miesiącu. Tłuszcze trans codziennie lub

kilka razy w tygodniu przyjmuje 28,6% respondentów. Zaskakujący jest fakt, iż tylko nieco ponad

19% respondentów zawsze zwraca uwagę na skład produktu spożywczego, który kupuje, a ponad

28% badanych nie patrzy lub raczej nie zwraca uwagi na skład produktu. Świadczy to o nie

przywiązywaniu wagi Łodzian do jakości spożywanych posiłków. Niewątpliwie nacisk projektu

powinien być położony na edukację uwzględniającą odpowiedni dobór zarówno ilościowy, jak

i jakościowy spożywanych produktów.


u ponad 30% osób stwierdzono nadwagę. Osób, które stwierdziły, że mają nadwagę (i rzeczywiście

ją miały) było 11,9%, natomiast 18,6% respondentów nie zdaje sobie sprawy z tego, iż ma nadwagę.

Dane dotyczące otyłości kształtują się podobnie: otyłych jest niemal 15% respondentów, z czego

10,4% jest świadomych, a 4,5 nie zdaje sobie sprawy z występowania otyłości. W związku z tym

działania projektu powinny mieć również charakter uświadamiający mieszkańców o konieczności

monitorowania swojej wagi odpowiednimi wskaźnikami oraz reagowania w przypadku

przekroczenia wyznaczonych norm.

22

Analizując działania zaplanowane w ramach projektu, należy uznać je za odpowiednie

i dostosowane do potrzeb społeczności lokalnej – zarówno elementy związane z edukacją osób

dorosłych, jak i z badaniami i konsultacjami dla osób z nadwagą i otyłych, po warsztaty dietetyczne

oraz spotkania edukacyjne dla dorosłych – działania wydają się być zaplanowane w sposób

kompleksowy dla osób z nadwagą i otyłością, jednak wydają się być niewystarczające dla osób

zagrożonych nadużywaniem alkoholu. Można by wzbogacić działania np. o spotkania

z psychologiem lub dietetykiem, uświadamiające jaki wpływ ma nadużywanie alkoholu na organizm

człowieka.

b. Badanie rodziców dzieci w wieku 6-12 lat

Badanie rodziców dzieci w wieku 6-12 lat, zamieszkujących powiat m. Łódź było

realizowane w terminie 16-25.06.2015 r. metodą ankiety internetowej, w której zebrano 87

odpowiedzi. Niski odzew rodziców wynikał głównie z terminu, w którym badanie zostało

przeprowadzone, a mianowicie termin bliski końca roku szkolnego i początku wakacji. Niemniej

jednak spełniony został minimalny próg próby badawczej, który wynosił 83 odpowiedzi. Poniżej

znajdą się podstawowe informacje uzyskane z badania, które ukazują potrzebę realizowania

niniejszego projektu, jak i projektów o podobnym zakresie w szkołach. Na pytanie: Czy znane są

Panu/Pani zasady zdrowego odżywiania? aż 93,1% respondentów udzieliło odpowiedzi

twierdzącej, a tylko 6,9% nie było pewnych. Dane prezentuje Wykres 8.

Wykres 8. Znajomość zasad zdrowego odżywiania wśród rodziców dzieci w wieku 6-12 lat


23

Badanym aspektem, dotyczącym zdrowego stylu życia dzieci w wieku 6-12 lat, był asortyment

sklepiku szkolnego. Na pytanie: Jak ocenia Pan/Pani asortyment sklepiku szkolnego w szkole, do

której uczęszcza Pana/Pani dziecko? ponad 43% respondentów ocenia go słabo lub bardzo słabo.

To niepokojąca informacja, zwłaszcza, że badanie dotyczy rodziców dzieci ze szkoły podstawowej,

kiedy to projektowane są nawyki żywieniowe człowieka. Niewiele ponad 15% respondentów ocenia

asortyment sklepiku szkolnego jako bardzo dobry lub dobry. Prawie 42% badanych nie ma zdania na

ten temat, co również powinno martwić, gdyż najprawdopodobniej nie znają asortymentu sklepiku

szkolnego. Szczegółowe dane przedstawia Wykres 9.

Wykres 9. Ocena asortymentu sklepiku szkolnego w szkole, w której uczęszcza dziecko respondenta


Kolejne pytanie dotyczyło częstotliwości spożywania wybranych produktów spożywczych.

I tak na pytanie: Jak często Pana/Pani dziecko spożywa niżej wymienione produkty? [słodycze],

aż 78,1% rodziców odpowiedziało, że ich dzieci spożywają słodycze codziennie lub kilka razy

w tygodniu. Zaledwie nieco ponad 12% dzieci spożywa słodycze kilka razy w miesiącu lub rzadziej.

Według opinii dietetyków, najlepiej aby dzieci, o ile muszą spożywać słodycze, nie robiły tego

częściej niż raz na tydzień. Regularne spożywanie słodyczy nie tylko wpływa na przyjmowanie przez

organizm nadmiaru kalorii, które najczęściej pozbawione są wartości odżywczych, ale również

powoduje próchnicę. Szczegółowe dane dotyczące częstotliwości spożywania słodyczy przez dzieci

respondentów przedstawia Wykres 10.

24

Wykres 10. Częstotliwość spożywania przez dziecko słodyczy


Natomiast napoje gazowane spożywane są przez dzieci najczęściej kilka razy w miesiącu (niemal

30% wskazań). Prawie ¼ dzieci spożywa napoje gazowane kilka razy w tygodniu. Szczegółowe

dane dotyczące częstotliwości spożywania napojów gazowanych przez dzieci przedstawia Wykres

11.

Wykres 11. Częstotliwość spożywania przez dziecko napojów gazowanych


25

Produkty typu fast-food spożywane są najczęściej przez dzieci kilka razy w miesiącu (niemal 30%

wskazań). Prawie ¼ dzieci jada dania na szybko raz w tygodniu. Szczegółowe dane dotyczące

częstotliwości spożywania fast-foodów zaprezentowane zostały na Wykresie 12.

Wykres 12. Częstotliwość spożywania przez dziecko produktów typu fast-food


Cieszy fakt, iż ponad 58% dzieci codziennie spożywa warzywa, a 31% dzieci spożywa je kilka razy

w tygodniu. Zdarza się jednak u ok. 6% dzieci spożywać warzywa raz w miesiącu lub rzadziej.

Niemal 61% rodziców objętych badaniem twierdzi, że ich dzieci jadają codziennie owoce, a ponad

1/3 dzieci jada owoce kilka razy w tygodniu. Natomiast ryby i owoce morza spożywane są

najczęściej raz w tygodniu (39,1% wskazań) lub kilka razy w miesiącu (16,1% wskazań).

Szczegółowe dane dotyczące częstotliwości spożywania ryb i owoców morza przez dzieci

respondentów przedstawia Wykres 13.

26

Wykres 13. Częstotliwość spożywania przez dziecko ryb i owoców morza


Produkty pełnoziarniste zawierają mnóstwo witamin i mikroelementów, dostarczają zdrowej energii

(mają w składzie dużo węglowodorów złożonych) oraz cennego błonnika, który ułatwia trawienie.

Dlatego według dietetyków, powinny gościć w menu każdego dziecka przynajmniej 3 razy dziennie.

Wykres 14. Częstotliwość spożywania przez dziecko produktów pełnoziarnistych


Produkty pełnoziarniste są spożywane przez dzieci respondentów codziennie lub kilka razy

w tygodniu tylko w przypadku 58,6% respondentów. Niemal 15% respondentów podaje dzieciom

27

produkty pełnoziarniste raz na tydzień i taki sam odsetek dzieci jada produkty pełnoziarniste kilka

razy w miesiącu. Szczegółowe dane dotyczące częstotliwości spożywania produktów

pełnoziarnistych przez dzieci respondentów przestawia Wykres 14.

Tłuszcze trans (nienasycone kwasy tłuszczowe typu trans), to izomery powstałe w wyniku

utwardzenia olejów roślinnych. Same oleje roślinne są zdrowe dla człowieka, ale proces utwardzania

powoduje, że zmieniają się ich właściwości. Wówczas mogą być groźniejsze dla zdrowia niż i tak

bardzo niezdrowe nasycone kwasy tłuszczowe. Na pytanie: Jak często Pana/Pani dziecko spożywa

niżej wymienione produkty? [tłuszcze trans] aż 1/3 badanych stwierdziła, iż tłuszcze trans obecne

są w diecie dziecka codziennie lub kilka razy w tygodniu. Szczegółowe dane na temat wyniku

badania w tym aspekcie zawiera Wykres 15.

Wykres 15. Częstotliwość spożywania przez dziecko tłuszczy trans


Najczęściej podawanym napojem do picia dziecku jest woda mineralna niegazowana

(68 wskazań), a zaraz po niej herbata słodzona (37 wskazań) i sok owocowy wraz z wodą smakową

(po 27 wskazań). Respondenci mieli możliwość zaznaczenia więcej niż 1 odpowiedzi, zatem nie

sumują się one do 100%. Dane dotyczące najczęstszych wyborów dziecka jeśli chodzi o napoje

przedstawia Wykres 16.

28

Wykres 16. Najczęściej wybierane napoje pite przez dziecko w ciągu dnia


Regularne posiłki to bardzo ważny element zdrowego odżywiania. Posiłkiem, który jest

spożywany regularnie przez dzieci jest obiad (100% respondentów). Pierwsze śniadanie jada 97,7%

dzieci, natomiast drugie śniadanie już tylko niespełna 57,5%. Podwieczorek regularnie jada nieco

ponad 17% dzieci.

Cieszy fakt, iż 100% respondentów odpowiedziało twierdząco na pytanie dotyczące

uczęszczania dziecka na standardowe lekcje wychowania fizycznego. Ponad 60% dzieci nie

uczęszcza na dodatkowe zajęcia sportowe w szkole, a nieco ponad 48% dzieci uczęszcza na

dodatkowe zajęcia sportowe poza szkołą (najczęściej jest to piłka nożna lub basen).

Na pytanie dotyczące najczęstszych form spędzania wolnego czasu przez dziecko, ponad 57%

rodziców twierdzi, iż dziecko uczestniczy w zajęciach ruchowych, prawie tyle samo twierdzi jednak,

że dziecko korzysta z komputera lub tabletu. Rodzice mieli możliwość zaznaczenia więcej niż

1 odpowiedzi, stąd dane nie sumują się do 100%. Szczegółowe dane dotyczące preferowanych przez

dzieci form spędzania wolnego czasu przedstawia Wykres 17.

29

Wykres 17. Najczęstsze formy spędzania wolnego czasu przez dziecko


Wśród badanej grupy rodziców, u ponad 11% chłopców oraz u ponad 25% dziewczynek

stwierdzono nadwagę. Otyłość natomiast posiada niespełna 14% chłopców i 12,5% dziewczynek.

Dane dotyczące wzrostu i wagi dziecka mają charakter deklaratywny (deklaracja rodziców), zatem

w przypadku stwierdzenia nadwagi lub otyłości, dopuszcza się większą granicę błędu.

Należy również zaznaczyć, iż rodzic miał możliwość stwierdzenia w kwestionariuszu czy

dziecko ma nadwagę lub jest otyłe. Na uwagę zasługuje fakt, iż w przypadku 16% respondentów,

gdy dziecko miało nadwagę, rodzic twierdził, że dziecko nadwagi nie ma lub rodzic nie był pewien

czy dziecko ma nadwagę. W dwóch przypadkach rodzic poprawnie stwierdził nadwagę u swojego

dziecka. W przypadku wystąpienia otyłości u dziecka, żaden rodzic na pytanie: Czy Pana/Pani

dziecko jest otyłe? nie odpowiedział twierdząco.

Analizę wagi ciała i wzrostu opracowano na podstawie wartości centylowych wskaźników

BMI dla poszczególnych lat życia (osobno dla chłopców oraz dziewcząt).


W przypadku badania rodziców dzieci w wieku 6-12 lat niepokoi fakt, iż ponad 43% rodziców

słabo ocenia asortyment sklepiku szkolnego. Prawie 42% badanych nie ma zdania na ten temat, co

również powinno martwić, gdyż najprawdopodobniej nie wiedzą co znajduje się w szkolnym sklepie.

30

W tym zakresie rekomenduje się analizę dostępnych produktów, które uczeń może zakupić w szkole,

ze szczególnym uwzględnieniem produktów niezdrowych (typu chipsy, słone paluszki, słodycze)

oraz zapewnienie świeżych warzyw i owoców w szkole (w miejsce słodyczy). Zwłaszcza, że ponad

78% rodziców deklaruje, że ich dzieci spożywają słodycze codziennie lub kilka razy w tygodniu. To

zdecydowanie za często - słodycze są niskowartościowym źródłem cukrów prostych. To samo

dotyczy napojów gazowanych, które spożywane są przez prawie 25% dzieci kilka razy w tygodniu.

Tyle samo dzieci regularnie spożywa dania typu fast-food. Wciąż pracy wymaga poprawa

częstotliwości spożywania produktów pełnoziarnistych przez dzieci – jedynie nieco ponad 58%

maluchów spożywa je codziennie lub kilka razy w tygodniu, a co trzecie dziecko jada

pełnowartościowe węglowodany jedynie raz na tydzień lub rzadziej. Martwi również fakt

regularnego spożywania tłuszczy trans – co trzecie dziecko spożywa je codziennie lub kilka razy

w tygodniu. Dzieci piją również często, obok niegazowanej wody mineralnej, słodzoną herbatę, która

jest źródłem bezwartościowego cukru prostego. Równie często co po soki, sięgają po wody

mineralne smakowe. Zaledwie niespełna 58% dzieci regularnie jada drugie śniadanie – jest to

niedobra wiadomość, ponieważ regularne spożywanie 4-5 posiłków dziennie jest podstawą zdrowego

odżywiania dziecka. Potrzebuje ono regularnego dostarczania potrzebnych składników, aby zdrowo

się rozwijało i wzrastało. Również tyle samo dzieci, które spędzają wolny czas w ruchu – spędza go

przed komputerem lub tabletem.

Powyższa sytuacja wskazuje, iż projekt „Łódź kontra choroby wątroby”, który ma za zadanie

m.in. realizowanie warsztatów dotyczących zdrowego odżywiania w szkołach oraz przestawienia

teatralne – ma rację bytu. Potrzeba działań, które uświadomią zarówno dzieciom, nauczycielom

i dyrektorom placówek szkolnych, jak i rodzicom o konieczności szerzenia zdrowych nawyków

żywieniowych wśród dzieci. Rekomenduje się uwzględnienie rodziców przy planowanych

działaniach w projekcie (chociażby pośrednio) tak, aby zdrowe i dobre nawyki, których dziecko

nauczy się podczas zajęć np. warsztatowych w projekcie, miały szansę przetrwać w domu

rodzinnym. Także rodzice powinni nauczyć się rozpoznawać wystąpienie nadwagi lub otyłości

u swoich dzieci.

31

c. Badanie młodzieży w wieku 13-17 lat

Badanie młodzieży w wieku 13-17 lat, zamieszkującej powiat m. Łódź realizowane było

w terminie 16-23.06.2015 r. metodą ankiety bezpośredniej. Zebrano 57 kwestionariuszy, co oznacza,

iż spełniony został minimalny próg próby badawczej, wynoszący 56 respondentów. Mała liczba

otrzymanych odpowiedzi jest wynikiem realizowania badania w terminie końca roku szkolnego,

kiedy to zarówno w gimnazjach, jak i w szkołach ponadgimnazjalnych, młodzież praktycznie nie

uczęszcza na zajęcia. Badaniem zostały objęte 4 losowo wybrane szkoły (Publiczne Gimnazjum nr 6,

Liceum Ogólnokształcące nr 6, Zespół Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich, Publiczne Gimnazjum

nr 30), w których przeprowadzone zostało badanie kwestionariuszowe (I – 16.06.2015 r., II –

22.06.2015 r.). Poniżej znajdują się najważniejsze aspekty badania.

Wśród młodzieży w wieku 13-17 lat na pytanie: Jak często uprawiasz sport? najwięcej

respondentów odpowiedziało: 3-5 razy w tygodniu (45,6%). Ponad 24% uczniów uprawia sport

6 razy w tygodniu lub więcej. Szczegółowe dane dotyczące uprawiania sportu przedstawia Wykres

18.

Wykres 18. Częstotliwość uprawiania sportu przez młodzież w wieku 13-17 lat


32

Najczęściej wymienianym powodem uprawiania sportu jest chęć pozostawania w dobrej

formie (niemal 72% badanych) oraz rywalizacja sportowa na równi z przymusem ćwiczenia na

lekcjach wychowania fizycznego w szkole. Mamy zatem do czynienia z dwiema sytuacjami: część

młodzieży bardzo chętnie wykonuje ćwiczenia fizyczne, inni natomiast ćwiczą, gdyż taki jest

przymus wynikający z obowiązku szkolnego.

Młodzież szkolna dobrze ocenia dostęp do różnorodnych form aktywnego spędzania czasu,

dostępnych na terenie powiatu m. Łódź (niemal 58% badanych). Słabo i bardzo słabo natomiast

dostęp ten ocenia nieco ponad 35% uczniów. Szczegóły znajdują się na Wykresie 19.

Wykres 19. Dostęp do różnorodnych form aktywnego spędzania czasu, dostępnych na terenie

powiatu m. Łódź


Ponad połowa młodzieży spożywa słodycze codziennie lub kilka razy w tygodniu. Jest to

bardzo wysoki odsetek osób. Raz w miesiącu lub rzadziej słodycze przyjmuje 21% badanych.

Omawiane dane przedstawia Wykres 20.

33

Wykres 20. Częstotliwość spożywania słodyczy przez młodzież w wielu 13-17 lat


Podobnie wygląda kwestia słonych przekąsek i napojów gazowanych. Jeżeli chodzi o napoje

gazowane, to codziennie lub kilka razy w tygodniu spożywa je ponad 65% badanych. Żaden

z respondentów nie zaznaczył możliwości: rzadziej niż raz w miesiącu oraz w ogóle.

Wykres 21. Częstotliwość spożywania napojów gazowanych przez młodzież w wielu 13-17 lat


34

Młodzież bardzo rzadko pije kawę – raz w tygodniu lub kilka razy w miesiącu kawę pije co

piąty uczeń. Nikt z respondentów nie zadeklarował spożywania alkoholu, a jedynie (i aż) 7%

zadeklarowało palenie papierosów. Codziennie lub kilka razy w tygodniu młodzież spożywa owoce

i warzywa, a także produkty pełnoziarniste. Tłuszcze trans spożywa codziennie co trzeci młodzieniec

z terenu powiatu m. Łódź.

Młodzi ludzie wolny czas spędzają głównie na zajęciach ruchowych lub na spacerze (63,2%),

a ponad 40% odwiedza znajomych lub rodzinę. Z komputera, tabletu lub telewizora korzysta w ciągu

dnia średnio 52,7% badanych. Dane nie sumują się do 100% z tego powodu, iż respondent miał

możliwość wyboru 2 odpowiedzi. Dane dotyczące spędzania wolnego czasu przedstawia Wykres 22.

Wykres 22. Sposoby spędzania wolnego czasu przez młodzież w wieku 13-17 lat


Niepokojące dane dotyczą braku regularności w przyjmowaniu posiłków przez młodzież.

Pierwsze śniadanie spożywa niespełna 72% badanych, za to drugiego śniadania nie zaznaczył żaden

respondent. Nieco ponad 56% młodzieży zjada regularnie obiad, a niespełna połowa badanych –

kolację. Dodatkowo – 49% badanych zjada tylko 1 posiłek dziennie (śniadanie lub obiad). Dane

prezentujące regularnie spożywane posiłki młodzieży w wieku 13-17 lat przedstawia Wykres 23.

35

Wykres 23. Regularnie spożywane posiłki przez młodzież w wieku 13-17 lat


Nadwagę ma 26,3% badanej młodzieży, a otyłość – 10,5%. Osoby, które mają nadwagę

sądziły, że jej nie mają. Podobnie wygląda kwestia otyłości – żaden respondent nie wskazał, że

występuje u niego otyłość.


Podstawowym wnioskiem, jaki nasuwa się po analizie danych młodzieży zamieszkującej

teren powiatu m. Łódź jest konieczność uświadomienia młodym ludziom jak ważne jest regularne

spożywanie posiłków. Jeden posiłek dziennie przez dłuższy okres czasu prowadzić może do zaburzeń

odżywiania. Młodzież spożywa również sporo słodyczy, słonych przekąsek oraz napojów

gazowanych. Przyjmuje również warzywa, owoce oraz produkty pełnoziarniste, lecz całkowity

posiłek dzienny w postaci warzyw jedzonych raz na dzień nie zastąpi prawidłowo zbilansowanej

diety. Stąd konieczne są spotkania młodzieży z dietetykiem celem wskazania zasad prawidłowego

odżywiania, z naciskiem na regularne przyjmowanie posiłków. W przypadku młodzieży szkolnej

zauważony został trend w postaci regularnego uprawiania sportu w celu zachowania dobrego

36

wyglądu. O ile jest to zdrowe podejście, czyli ćwiczenia przy odpowiednio skomponowanej diecie –

wszystko jest w porządku, jednak z badania po części wynika, iż młodzież jada mało i nieregularnie,

stąd pojawiające się informacje o treningach wymagają konsultacji nie tylko z dietetykiem, ale

również z psychologiem.

Działania planowane w ramach projektu zostały zatem dobrane w odpowiedni sposób do

potrzeb, jakie występują w społeczności lokalnej – wśród młodzieży w wieku 13-17 lat,

zamieszkującej terem powiatu m. Łódź. W przypadku tej grupy nie dostrzeżono innych, niezbędnych

działań, które powinny zostać podjęte w ramach projektu.

d. Badanie kadry zarządzającej projektem

Kadra zarządzająca projektu została objęta badaniem w okresie między 15.06.2015 r. –

25.06.2015 r. (6 wywiadów indywidualnych, 1 wywiad telefoniczny). Wywiady miały charakter

swobodny, jednakże prowadzone były na podstawie opracowanego kwestionariusza wywiadu

(Załącznik nr 4), który wskazywał kierunek prowadzonych rozmów. Zakres tematyczny wywiadów

obejmował kilka obszarów, dotyczących m.in. przygotowania do pełnienia funkcji w projekcie,

sposobu zarządzania projektem, jak i odniesienia do celów i ryzyk projektu.

Choć większość kadry projektu wskazała, iż nie miała do czynienia z projektami tego typu

(finansowanych z funduszy zewnętrznych, np. norweskich), członkowie projektu to osoby

doświadczone w obszarze, którym się zajmują – niejednokrotnie posiadające kilku- lub

kilkunastoletnie doświadczenie w pełnieniu podobnych funkcji: zarówno w Urzędzie Miasta Łodzi,

jak i w innych projektach.

Cała kadra zarządzająca projektem zna cele projektu oraz uważa, iż są one ujęte w sposób

klarowny. Niemniej jednak 6 spośród 7 członków zespołu (85,7%) ma lekkie lub duże zastrzeżenia

co do zakresu medycznego, jaki obejmuje projekt. Wątpliwości dotyczą głównie pominięcia chorób

zakaźnych: WZW typu A, typu B, typu C oraz marskości wątroby (3 wskazania – niespełna 42,9%).

Również niemal 42,9% badanych twierdzi, iż cele projektu mogłyby być inne (bardziej szczegółowe

lub zawierające szerszy zakres działań medycznych), lecz nie pozwalałyby one na otrzymanie

dofinansowania (a co za tym idzie – nie pozwalałyby na zrealizowanie projektu), w związku z tym

37

należało skupić się tylko na części problemów związanych z chorobami wątroby – na przewlekłych

chorobach wątroby związanych ze stylem życia. Dodatkowo pojawiła się opinia, iż większym

problemem powiatu m. Łódź są nowotwory, niż choroby wątroby związane z nadwagą i otyłością.

Niemniej jednak cała kadra zarządzająca jest zdania, iż projekt przyczyni się do polepszenia sytuacji

osób zamieszkujących na terenie powiatu m. Łódź, m.in. poprzez:

polepszenie świadomości zdrowotnej Łodzian związanej ze stylem życia i profilaktyką

(w aspekcie teoretycznym oraz praktycznym);

działania skierowane do różnych grup wiekowych: dzieci, młodzieży oraz osób od 18 do 64

roku życia;

odpowiedź na potrzebę w społeczności lokalnej, jaką niewątpliwie jest edukacja z zakresu

zdrowego stylu życia i jego wpływu na jakość i zdrowie mieszkańców powiatu m. Łódź.

Pozytywnym akcentem jest fakt, iż kadra projektu dba o to, by na bieżąco monitorować cele

i założenia projektu, a także reagować w przypadku zaistnienia konieczności zmian. Projekt, pomimo

swego początkowego stadium, zainicjował wprowadzenie zmian do Ministerstwa Zdrowia.

Analizując sposób zarządzania projektem, podkreślić należy fakt, iż cała kadra projektu (100%)

posiada szczegółowo opisany zakres swoich obowiązków. W przypadku dwóch stanowisk:

Specjalisty ds. edukacji prozdrowotnej (2 członków kadry na tym stanowisku) oraz Specjalisty ds.

administracyjno-prawnych (2 członków kadry na tym stanowisku), zakres obowiązków został

wyklarowany na wczesnym etapie realizacji projektu i każda osoba zajmująca ww. stanowiska

dokładnie wie, co do niej należy. Dodatkowo uzyskano 2 wskazania (28,6%), iż zakres obowiązków

w projekcie jest dość szeroki – przewidziane zostały wszystkie aspekty realizacji zadań na danym

stanowisku, a także członkowie zespołu wspierają się w swych działaniach. Obowiązki są

wykonywane przez wszystkich członków zespołu, a w razie konieczności – ich zakres

dostosowywany jest do potrzeb projektu.

Spotkania kadry zarządzającej odbywają się co najmniej 1 raz w tygodniu (100% wskazań),

a jeśli istnieje taka konieczność – częściej. Na bieżąco występuje kontakt mailowy i telefoniczny.

Z racji specyfiki pracy zespołu (wszyscy członkowie to pracownicy Urzędu Miasta Łodzi), a także

biorąc pod uwagę początkowy etap wdrażania projektu, kontakty pomiędzy członkami zespołu

odbywają się zwykle codziennie. Zdarza się również, że obowiązki w ramach projektu dyskutowane

38

są w godzinach wieczornych (2 wskazania – 28,6%). Podczas spotkań omawiane są najważniejsze

kwestie dotyczące projektu: co się wydarzyło w poprzednim tygodniu, omawiane są problemy, jakie

zaistniały w minionym tygodniu, a także plany na najbliższy tydzień z uwzględnieniem obowiązków

każdego z członków zespołu. Po spotkaniu przesyłany jest raport (protokół) ze spotkania do każdego

z członków projektu. Każdy z członków zespołu podczas spotkań jest wysłuchany, ustalane są

wspólne rozwiązania,

Raportowanie w projekcie odbywa się zwykle na cotygodniowych spotkaniach, dodatkowo

występują formatki (comiesięczne), na podstawie których menedżer projektu ocenia postęp

w realizacji prac. Współpracę członków zespołu ze sobą ocenia się jako dobrą (100% wskazań)

głównie z tego względu, iż na co dzień członkowie zespołu współpracują ze sobą w ramach

obowiązków służbowych, choć ponad 71,4% osób (5 wskazań) zaznaczyło, iż występowały trudności

w początkowej fazie współpracy. Powodem zaistniałej sytuacji był fakt, iż nie każdy z członków

zespołu miał wcześniej do czynienia z tego typu projektami oraz, co się z tym wiąże –

z projektowym stylem zarządzania. Dużo czasu zajęło zrozumienie, że pewne elementy w projekcie

(takie jak: prawidłowe szacowanie ryzyka, prawidłowe szacowanie okresu realizacji poszczególnych

etapów działań), są konieczne. Pomimo występowania trudności na początku realizacji projektu,

z upływam czasu wraz z lepszym poznaniem się członków zespołu – tych problemów jest coraz

mniej.

Monitoring i ewaluacja projektu realizowane są na bieżąco, głównie na podstawie

cotygodniowych spotkań zespołu oraz raportów (protokołów) po spotkaniach, obejmujących

podsumowanie poszczególnych zadań oraz plany na najbliższy tydzień; ale również na podstawie:

formatek raportujących, maili oraz sprawozdań i zestawień finansowych. Menedżer projektu jest

pozytywnie oceniany przez zespół: dobrze nadzoruje prace projektu, jasno komunikuje jego stan,

a w przypadku opóźnień – przesyła maile przypominające.

Komitet Sterujący, w skład którego wchodzą: przedstawiciele różnych Wydziałów Urzędu Miasta

Łodzi (Wydziału Edukacji, Wydziału Kultury, Wydziału zdrowia i Spraw Społecznych),

przedstawiciel Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji, a także Wiceprezydent Miasta Łodzi, jest

żywo zainteresowany działaniami projektu. Do działań Komitetu Sterującego należy min.

analizowanie i wytyczanie kierunków działań w ramach projektu oraz koordynowanie prac w ramach

39

projektu pomiędzy komórkami organizacyjnymi Urzędu Miasta Łodzi. W opinii kadry zarządzającej

projektu, Komitet jest żywo zainteresowany działaniami projektu (3 wskazania – 42,6%). Jest to

zauważone, pomimo faktu, iż powołany został dopiero na początku czerwca 2015 r., zatem

współpraca Komitetu z kadrą zarządzającą nie trwa długo. W opinii kadry projektu Komitet

Sterujący jest potrzebny (4 wskazania – 57,1%) w celu dobrej współpracy i przekazywania

informacji pomiędzy Wydziałami, które będą potrzebne w celu realizacji założeń projektu.

Ryzyka w projekcie zostały dobrze zdefiniowane, niemniej jednak część z nich jest obecna

w projekcie w dużo większym zakresie. Takim ryzykiem jest RYZYKO PRAWNE, dotyczące

długotrwałej procedury wyłonienia wykonawców oraz przedłużających się procedur przetargowych

(5 wskazań – 71,4%). Nie spodziewano się w tym miejscu braku zainteresowania wykonawców

zamówieniami – a taki problem pojawił się już na początkowym etapie realizacji projektu. Ponad

połowa członków zespołu (4 wskazania – 57,1%) jest zdania, iż nie spodziewała się tak wielu

dokumentów, które muszą być tworzone na potrzeby ukazania realizacji projektu. Ponadto wszystko,

co w projekcie jest wytworzone, musi zostać dokładnie opisane, co niejednokrotnie wydłuża okres

realizacji zadania. Jednocześnie dokumentacja potrzebna do prawidłowej realizacji projektu (m.in.

podręcznik wdrażania, wytyczne i inne ważne dokumenty) nie były dostępne długo po rozpoczęciu

realizacji projektu. Również podpisanie umowy o dofinansowanie nastąpiło bardzo późno (marzec

2015). Między innymi w związku z kwestią zamówień publicznych oraz braku odpowiednich

dokumentów i umów, nastąpiły opóźnienia w realizacji projektu. RYZYKO ZARZĄDCZE

(ORGANIZACYJNE) w projekcie dotyczy głównie struktury zespołu projektowego - jednoczesne

podleganie Dyrektorowi Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych, jak i współpraca z nim w ramach

zespołu – rodziło niezrozumienie wśród części zespołu. Na tym etapie nie jest możliwa analiza

wystąpienia ryzyka zewnętrznego, związanego z niepewnością zainteresowania projektem grup

docelowych, gdyż działania merytoryczne jeszcze się nie rozpoczęły. Niemniej jednak już wystąpiły

sygnały, iż nie wszystkie szkoły są zainteresowane uczestnictwem w projekcie, co może świadczyć

o konieczności wzmożonej pracy przy pozyskiwaniu beneficjentów do projektu.

Wzmożonej uwagi wymagają zagadnienia horyzontalne w projekcie, które częściowo są

uświadomione i realizowane (aspekt środowiskowy), a częściowo trudno jest określić, gdyż

większość członków zespołu (6 osób – 85,7%) nie była w stanie zdefiniować działań związanych ze

40

zrównoważonym rozwojem (aspekt ekonomiczny i społeczny, dobre rządzenie). Zasada ta opiera się

na założeniu, że rozwój - rozumiany bardzo szeroko - nie może odbywać się kosztem przyszłych

pokoleń. Obowiązkiem osób projektujących zmianę (w tym wypadku: członków zespołu

projektowego) jest dbałość nie tylko o interesy współcześnie korzystających z dóbr cywilizacyjnych,

ale także tych, którzy w bliższej i dalszej przyszłości uczestniczyć będą w życiu społecznym. Każdy

realizator projektu powinien tak konstruować swoje działania, aby miały one co najmniej neutralny

wpływ na trzy główne aspekty zrównoważonego rozwoju: wzrost gospodarczy, środowisko naturalne

i zdrowie człowieka. Na poziomie projektów tzw. „miękkich” (edukacyjnych) zrównoważony rozwój

promowany jest przede wszystkim poprzez przekazywanie konkretnej wiedzy i uczenie dzieci,

młodzieży i dorosłych społecznej odpowiedzialności za swoje działania. W przedmiotowym

projekcie działania mają pozytywny wpływ na społeczeństwo – mają na celu zmniejszenie

zachorowalności i umieralności na choroby wątroby, co przyczyni się do znaczącego zmniejszenia

społecznych i ekonomicznych kosztów leczenia. Znajomość tych zasad oraz wdrażanie ich podczas

realizacji projektu przez kadrę zarządzającą, jest warunkiem prawidłowej realizacji projektu.

Aspekt środowiskowy, jak zostało wspomniane, jest zarówno uświadomiony, jak i w praktyce

realizowany przez kadrę. Członkowie projektu zgodnie twierdzą, iż w Wydziale Zdrowia i Spraw

Społecznych Urzędu Miasta Łodzi obowiązuje polityka minimalizowania zużycia zasobów poprzez

min. oszczędzanie zużycia papieru (przekazywanie dokumentów mailem lub z użyciem nośników

danych, druk dwustronny, zapisy w umowach z wykonawcami o konieczności druku dwustronnego,

wykorzystywanie papieru raz zadrukowanego itp.), drukowania w czerni i bieli jeśli to możliwe oraz

starania o to, aby zamawiane materiały były w pełni rozdysponowane – zamawianie odpowiedniej

ilości plakatów, ulotek itp., stąd oszczędność zasobów nie wynika jedynie z wymogów projektu, lecz

z podejścia Wydziału do kwestii dbania o środowisko. Zespół postanowił również zamówić gadżety

ekologiczne do projektu, tj. przyjazne dla środowiska (stworzone z materiałów biodegradowalnych).

Analizując aspekt równości płci, przyznać należy, iż członkowie zespołu projektowego zgodnie

stwierdzili (100% wskazań), iż na żadnym z etapów planowania i realizacji projektu nie wystąpiła

żadna forma dyskryminacji kobiet, ani żadnych grup społecznych (ze względu na rasę, pochodzenie

etniczne, religię, światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną). Podkreślano

(4 wskazania – 57,1%), iż podczas realizacji projektu, na każdym z jego etapów liczą się

41

umiejętności i kompetencje. Także podczas wyboru beneficjentów do projektu określone są kryteria

wejścia i o żadnej dyskryminacji nie może być mowy. Podkreślono również, że materiały

informacyjne projektu (ulotki) były opracowane w taki sposób, aby ich treść nie dyskryminowała

żadnej z grup. Można zatem stwierdzić, iż z takim podejściem kadry zarządzającej, projekt ma

pozytywny wpływ na politykę równych szans i równość płci.


Analizując sposób zarządzania projektem „Łódź kontra choroby wątroby” należy stwierdzić, iż

zarówno dobór kadry projektu, jak i podejmowane przez nią działania zapewniają prawidłową

realizację projektu. Kadra zarządzająca jest świadoma celów projektu, jego mocnych stron, jak

i zdaje sobie sprawę z jego słabości. Ważne jest również, iż członkowie projektu coraz sprawniej ze

sobą współpracują, co oznacza, iż zespół osiągnął kolejny etap formowania i powinien osiągać lepsze

wyniki, mniejszym kosztem. Bazując na zebranych danych zaleca się jednak przeprowadzenie dla

kadry zarządzającej szkolenia z zakresu realizacji projektów zewnętrznych (w związku z tym, iż

spora część kadry nie miała wcześniej do czynienia z tego typu sposobem zarządzania). Usprawni to

zarówno komunikację między członkami zespołu, wzmocni wiedzę i umiejętności, pozwalające na

skuteczne wdrażanie projektów zewnętrznych, a także pomoże w bardziej efektywnej współpracy

wewnątrz zespołu oraz uświadomi konieczność realizowania zaplanowanych działań, które czasem

wydają się zbędne.

Analizując bariery/problemy, które ograniczają lub uniemożliwiają prawidłową realizację

projektu, należy wymienić następujące:

długotrwałe i skomplikowane procedury przetargowe, mające na celu wyłonienie

wykonawców zadań w projekcie;

brak zainteresowania lub niskie zainteresowanie wykonawców dostaw / zakupu usług

w ramach projektu;

stale zmieniające się zasady i wytyczne, do których należy bezwzględnie dostosowywać

działania w projekcie;

42

nadmierna dokumentacja tworzona na potrzeby projektu oraz dokumentowania

zorganizowanych działań (mnóstwo pracy już na wczesnym etapie realizowania projektu,

kiedy zajęcia merytoryczne jeszcze nie ruszyły);

brak zainteresowania części szkół ofertą projektową;

skomplikowana struktura zarządzania projektu pod kątem podlegania i raportowania

(konieczność jednoczesnego podlegania i raportowania);

Należy podkreślić, iż część ryzyk może dopiero pojawić się w trakcie realizacji zadań, także

zaleca się stały monitoring sytuacji projektu, ze szczególnym uwzględnieniem monitorowania

przepływu uczestników (beneficjentów) projektu oraz terminowości realizowanych form wsparcia,

gdyż w przypadku tego typu projektów, opóźnienia mają skłonność kumulowania się w czasie.

W związku z już istniejącym opóźnieniem w realizacji projektu, ważne jest aby w tym momencie

dołożyć wszelkich starań w celu terminowego realizowania kolejnych etapów projektu, odpowiednio

wcześniej planując konieczne do zrealizowania działania (w szczególności – wybór wykonawców

zadań merytorycznych). Być może istnieje możliwość negocjacji z operatorem programu kwestii

nadmiernej dokumentacji (która, jak zostało ustalone – nie zawsze jest wymogiem programu, a tylko

zapisem projektu), skrupulatnie motywując tę prośbę chęcią skupienia się na kwestiach

najważniejszych w projekcie. Zważywszy na występujące opóźnienia oraz na realizację dość dużego

projektu w krótkim czasie – byłoby to sensownym rozwiązaniem.

W celu uzyskania zakładanych rezultatów projektu, kluczowa będzie dogłębna analiza ryzyka

niepewności, związanego z zainteresowaniem grup docelowych organizowanymi działaniami, a co

się z tym wiąże – stosownie wczesna komunikacja i promocja podejmowanych działań,

uwzględniająca środki przekazu odpowiednie dla danych grup docelowych. Zaleca się ścisłą

współpracę z Komitetem Sterującym, który powinien okazać potrzebną pomoc w celu promocji

wydarzeń projektowych.

Rekomenduje się również uzupełnienie wiedzy członków zespołu z zakresu zrównoważonego

rozwoju oraz pozytywnego oddziaływania, jakie niewątpliwie projekt ze sobą niesie. Znajomość

oddziaływania projektu na otoczenie oraz komunikowanie tego wpływu jest ważne w kontekście

prawidłowej realizacji projektu, zwłaszcza, że w projekcie działania mają niewątpliwie pozytywny

wpływ na społeczeństwo, gdyż mają na celu zmniejszenie zachorowalności i umieralności na

43

choroby wątroby, co przyczyni się do znaczącego zmniejszenia społecznych i ekonomicznych

kosztów leczenia.

W związku z faktem, iż kadra zarządzająca dość dobrze radzi sobie z realizacją projektu, jakiego

się podjęła, na tym etapie realizacji badania ewaluacyjnego nie zdefiniowano więcej barier oraz

w związku z nimi – zaleceń.

V. Wnioski z badania

Realizacja całego procesu badawczego ewaluacji ex ante umożliwiła odpowiedź na wszystkie

pytania zawarte w raporcie metodologicznym (które dotyczyły tego procesu). Badanie umożliwiło

również analizę słuszności przyjętych w projekcie założeń, w tym analizę słuszności wdrożenia

koncepcji projektu oraz doboru tematów; ocenę w jakim stopniu realizacja podjętych działań

przyczyni się do osiągnięcia celu głównego projektu; analizę elementów wymagających

usprawnienia oraz ocenę sposobu zarządzania projektem.

W wyniku realizacji procesu badawczego, opartego na wielu metodach badawczych, udało się

wypracować wnioski i oparte na nich rekomendacje, które będą miały zastosowanie podczas dalszej

realizacji projektu. Wnioski i rekomendacje z ewaluacji ex ante projektu zostały szczegółowo

opisane dla każdego z badania w części IV.

VI. Załączniki

W przypadku możliwości pozostawienia telefonu komórkowego w celu udzielenia wywiadu

pogłębionego, pozyskano 5 numerów telefonów, natomiast przy próbie kontaktu telefon nie

odpowiadał, bądź osoba w danym momencie nie mogła poświęcić czasu na przeprowadzenie

badania.

44

Załącznik nr 1 – Kwestionariusz ankiety na temat postaw związanych ze zdrowym stylem życia dzieci w wieku 6-12 lat (badanie rodziców)

K W E S T I O N A R I U S Z A N K I E T Y

na temat postaw związanych ze zdrowym stylem życia dzieci w wieku 6-12 lat (badanie rodziców)

w ramach projektu „Łódź kontra choroby wątroby” finansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014 oraz budżetu państwa w ramach Programu PL13 Ograniczanie społecznych nierówności

w zdrowiu

Instrukcja: Proszę o ustosunkowanie się do każdej kwestii. Wybraną odpowiedź proszę zaznaczyć krzyżykiem X w odpowiedniej kratce. W przypadku pomyłki, złą odpowiedź proszę wyraźnie oznaczyć kółkiem O, a następnie postawić krzyżyk przy wybranej ponownie odpowiedzi. Badanie zajmie około 7 minut i jest całkowicie anonimowe.

1.Czy znane są Panu/Pani zasady zdrowego odżywiania?

tak nie trudno powiedzieć

2.Jak ocenia Pan/Pani asortyment sklepiku szkolnego w szkole, do której uczęszcza Pana/Pani

dziecko w kontekście zasad zdrowego odżywiania?

bardzo dobrze dobrze trudno powiedzieć słabo bardzo słabo

3.Jak często Pan/Pani dziecko spożywa niżej wymienione produkty?

Codziennie Kilka razy w

tygodniu

Raz w

tygodniu

Kilka razy w

miesiącu

Raz w

miesiącu

Rzadziej niż raz

w miesiącu

W ogóle nie

spożywa

Słodycze napoje gazowane słone przekąski,

chipsy

produkty typu

fast-food

Warzywa Owoce ryby i owoce

morza

produkty

pełnoziarniste

tłuszcze trans* *obecne m.in. w margarynach oraz produktach smażonych na olejach roślinnych

4.Jak często używa Pan/Pani soli do przygotowywanych potraw, które spożywa dziecko?

bardzo często często trudno powiedzieć rzadko nie używam

5.Jakie napoje najczęściej pije Pana/Pani dziecko w ciągu dnia? woda mineralna niegazowana napój gazowany herbata niesłodzona

woda mineralna gazowana nektar owocowy herbata słodzona

woda smakowa sok owocowy inne (jakie?) …………

napój niegazowany kompot …………………………..

45

6.Które posiłki Pana/Pani dziecko jada regularnie?

I śniadanie deser inne (jakie?) ………………………..

II śniadanie podwieczorek

obiad kolację

7.Na jakie zajęcia ruchowe (sportowe) uczęszcza Pana/Pani dziecko? standardowe lekcje WF-u

dodatkowe zajęcia sportowe w szkole (jakie?) ……………………………………………

dodatkowe zajęcia sportowe poza szkołą (jakie?) …………………………………………

dziecko nie uczęszcza na zajęcia sportowe (z jakiego powodu?)

…………………………………………………………………………………………………

8.Jak Pana/Pani dziecko najczęściej spędza wolny czas? Proszę zaznaczyć maksymalnie 2 odpowiedzi.

uczestniczy w zajęciach ruchowych korzysta z komputera lub tabletu

spaceruje ogląda telewizję

gra lub bawi się w domu w inny sposób (w jaki?) ………………………………………

9.Jakie są według Pana/Pani najpoważniejsze skutki nadwagi lub otyłości osób dorosłych? Proszę zaznaczyć maksymalnie 2 odpowiedzi. złe postrzeganie w oczach innych poważne problemy zdrowotne (m.in.

gorsza sprawność fizyczna choroby wątroby)

mała atrakcyjność fizyczna nadwaga lub otyłość nie wywołuje poważnych skutków

10.Czy Pana/Pani zdaniem Pana/Pani dziecko ma nadwagę?


11.Czy Pana/Pani zdaniem występuje u Pana/Pani dziecka otyłość?


12.Jakie są Pana/Pani zdaniem konsekwencje długotrwałej nadwagi lub otyłości?

……………………………………… ………………………………………

……………………………………… ………………………………………

Komentarz:

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Metryczka:

Płeć dziecka: Dziewczynka Wiek dziecka: 6 lat 7 lat 8 lat 9 lat

Chłopiec 10 lat 11 lat 12 lat inny (jaki?) ….

Waga dziecka: ………… kg Wzrost dziecka: ……………... cm

W przypadku chęci otrzymania wyników badania, prosimy o pozostawienia adresu e-mail:

……..……..……..……..……………..

W przypadku wyrażenia zgody na udzielenie pogłębionego wywiadu telefonicznego, prosimy o pozostawienie

numeru telefonu ……..……..……..……..…….

Dziękujemy za wypełnienie kwestionariusza.

46

Załącznik nr 2 – Kwestionariusz ankiety na temat postaw związanych ze zdrowym stylem życia mieszkańców powiatu m. Łódź


na temat postaw związanych ze zdrowym stylem życia mieszkańców powiatu m. Łódź


w zdrowiu

Instrukcja: Proszę o ustosunkowanie się do każdej kwestii. Wybraną odpowiedź proszę zaznaczyć krzyżykiem X w odpowiedniej kratce. W przypadku pomyłki, złą odpowiedź proszę wyraźnie oznaczyć kółkiem O, a następnie postawić krzyżyk przy wybranej ponownie odpowiedzi. Badanie zajmie około 7 minut i jest całkowicie anonimowe.

1.Jak często uprawia Pan/Pani aktywność fizyczną? okazjonalnie (raz w miesiącu lub rzadziej) 6 razy w tygodniu i więcej

1-2 razy w tygodniu nie uprawiam aktywności fizycznej

3-5 razy w tygodniu (Proszę przejść do pytania nr 3.)

2.Ile czasu trwa Pana/Pani pojedynczy trening? do 20 minut między 30 a 60 minut

między 20 a 30 minut ponad 60 minut

3.Jak ocenia Pan/Pani dostęp do różnorodnych form aktywności fizycznej, dostępnych na

terenie powiatu m. Łódź?


4.Jak często Pan/Pani spożywa niżej wymienione produkty?

Codziennie Kilka razy w

tygodniu

Raz w

tygodniu

Kilka razy w

miesiącu

Raz w

miesiącu

Rzadziej niż raz

w miesiącu

W ogóle nie

spożywam

słodycze napoje gazowane słone przekąski,

chipsy

produkty typu

fast-food

Kawa alkohol wyroby

tytoniowe

warzywa Owoce ryby i owoce

morza

Mięso produkty

pełnoziarniste

suplementy diety tłuszcze trans*

*obecne m.in. w margarynach oraz produktach smażonych na olejach roślinnych

47

5.Jak często używa Pan/Pani soli do przygotowywanych potraw?

bardzo często często trudno powiedzieć rzadko nie używam

6.Wybierając produkt spożywczy, jak ważny jest dla Pana/Pani jego skład?

nie patrzę na skład produktu często sugeruję się składem produktu

raczej nie zwracam uwagi na skład produktu zawsze patrzę na skład produktu

czasami sprawdzam skład produktu

7.Co Pana/Pani zdaniem najbardziej przyczynia się do zjawiska nadwagi lub otyłości? Proszę zaznaczyć maksymalnie 5 odpowiedzi.

brak silnej woli czynniki genetyczne

spożywanie posiłków w późnych siedzący tryb życia

godzinach wieczornych jedzenie słodyczy

niska aktywność fizyczna palenie papierosów

niska jakość spożywanych produktów brak wiedzy dotyczącej zdrowego odżywiania

zła opieka lekarska podjadanie między posiłkami

inny powód (jaki?) …………………………………………………………………………………

8.Jakie są Pana/Pani zdaniem konsekwencje długotrwałej nadwagi lub otyłości?

……………………………………… ………………………………………

……………………………………… ………………………………………

9.Czy Pana/Pani zdaniem ma Pan/Pani nadwagę?


10.Czy Pana/Pani zdaniem występuje u Pana/Pani otyłość?


10.Ile gramów alkoholu (mniej więcej) spożywa Pan/Pani średnio w ciągu dnia?

mniej niż 10 g od 40 do 60 g

od 10 do 20 g od 60 do 80 g

od 20 do 40 g powyżej 80 g

11.Jakie są Pana/Pani zdaniem konsekwencje nadużywania alkoholu?

……………………………………… ………………………………………

……………………………………… ………………………………………

Komentarz:

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

Metryczka: Płeć: Kobieta Wiek: 18-24 lat 25-35 lat 36-45 lat

Mężczyzna 46-55 lat 56-64 lat

Waga: ………… kg Wzrost: ……………... cm

W przypadku chęci otrzymania wyników badania, prosimy o pozostawienia adresu e-mail: ……..……..……..……..…

Jeśli zechciał/ła by Pan/Pani udzielić pogłębionego wywiadu telefonicznego, prosimy o pozostawienie numeru telefonu

……..……..……..… Wśród osób, które pozostawią numer telefonu rozlosowane zostaną upominki.


Zawartość alkoholu w gramach:

1 piwo 6% 500ml = 30 g alkoholu

1 kieliszek wódki ok. 50 ml = 15 g alkoholu

1 kieliszek wina 180 ml = 20 g alkoholu

48

Załącznik nr 3 – Kwestionariusz ankiety na temat postaw związanych ze zdrowym stylem życia młodzieży zamieszkującej na terenie powiatu m. Łódź


na temat postaw związanych ze zdrowym stylem życia młodzieży zamieszkującej na terenie powiatu m. Łódź


w zdrowiu

Instrukcja: Proszę ustosunkuj się do każdej kwestii. Wybraną odpowiedź zaznacz krzyżykiem X w odpowiedniej kratce. W przypadku pomyłki, złą odpowiedź wyraźnie oznacz kółkiem O, a następnie postaw krzyżyk przy wybranej ponownie odpowiedzi. Badanie zajmie około 7 minut i jest całkowicie anonimowe.

1. Jak często uprawiasz sport? okazjonalnie (raz w miesiącu lub rzadziej) 6 razy w tygodniu i więcej

1-2 razy w tygodniu nie uprawiam sportu

3-5 razy w tygodniu (Przejdź do pytania nr 3.)

2.Co jest powodem uprawiania przez Ciebie sportu?

Możesz zaznaczyć więcej niż 1 odpowiedź. chęć pozostania w dobrej formie rywalizacja sportowa

przymus ćwiczenia na WF-ie w szkole inne powody (jakie?) ……………………………….

moda ……………………………….

3.Jak oceniasz dostęp do różnorodnych form aktywnego spędzania czasu, dostępnych na

terenie powiatu m. Łódź?


4.Jak często spożywasz niżej wymienione produkty?

Codziennie Kilka razy

w tygodniu

Raz w

tygodniu

Kilka razy w

miesiącu

Raz w

miesiącu

Rzadziej niż raz

w miesiącu

W ogóle nie

spożywam

słodycze napoje gazowane słone przekąski,

chipsy

produkty typu fast-

food

Kawa Alkohol wyroby tytoniowe warzywa Owoce ryby i owoce morza Mięso produkty

pełnoziarniste

suplementy diety tłuszcze trans*

*obecne m.in. w margarynach oraz produktach smażonych na olejach roślinnych

49

5. Jak najczęściej spędzasz wolny czas? Zaznacz maksymalnie 2 odpowiedzi.

uczestniczę w zajęciach ruchowych korzystam z komputera lub tabletu

spaceruję oglądam telewizję

odwiedzam znajomych lub rodzinę w inny sposób (w jaki?) ……………………………………

6. Które posiłki jadasz regularnie?

I śniadanie deser inne (jakie?) ………………………..

II śniadanie podwieczorek

obiad kolację

7. Co Twoim zdaniem najbardziej przyczynia się do zjawiska nadwagi lub otyłości? Zaznacz maksymalnie 5 odpowiedzi.

brak silnej woli czynniki genetyczne

spożywanie posiłków w późnych siedzący tryb życia

godzinach wieczornych jedzenie słodyczy

niska aktywność fizyczna palenie papierosów

niska jakość spożywanych produktów brak wiedzy dotyczącej zdrowego odżywiania

zła opieka lekarska podjadanie między posiłkami

8. Jakie są Twoim zdaniem konsekwencje długotrwałej nadwagi lub otyłości?

……………………………………… ………………………………………

……………………………………… ………………………………………

9. Czy Twoim zdaniem masz nadwagę?


Czy Twoim zdaniem występuje u Ciebie otyłość?


10. Jakie są Twoim zdaniem konsekwencje nadużywania alkoholu?

……………………………………… ………………………………………

……………………………………… ………………………………………

Proszę, zostaw nam swoje uwagi dotyczące badania:

…………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………...

…………………………………………………………………………………………………………...

Metryczka: Płeć: Kobieta Wiek: 13 lat 14 lat 15 lat

Mężczyzna 16 lat 17 lat 18 lat inny (jaki?)……

Waga: ………… kg Wzrost: ……………... cm


50

Załącznik nr 4 – Kwestionariusz wywiadu dla kadry zarządzającej projektem

K W E S T I O N A R I U S Z W Y W I A D U

dla kadry zarządzającej dotyczący realizacji projektu „Łódź kontra choroby wątroby” Łódź, 15-25.06.2015 r.

w ramach projektu „Łódź kontra choroby wątroby” finansowanego ze środków Norweskiego Mechanizmu

Finansowego 2009-2014 oraz budżetu państwa w ramach Programu PL13 Ograniczanie społecznych nierówności w zdrowiu

Szanowny Panie/Szanowna Pani,

nazywam się Eunika Jedynak i jestem kierownikiem zespołu ewaluacyjnego (moderatorem) w Firmie ALFA

PROJEKT Sp. z o.o., która na zlecenie Urzędu Miasta Łodzi przeprowadza ewaluację ex ante oraz ex post

projektu „Łódź kontra choroby wątroby”.

Zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytania związane z planowaniem i realizacją

projektu. Nasza rozmowa ma olbrzymie znaczenie, ponieważ dostarcza informacji, które pozwolą ocenić jak

planowany jest oraz przeprowadzany projekt, co w efekcie przyczyni się do poprawy jakości realizacji

kolejnych jego etapów. Badanie potrwa około 20-25 minut.

Na koniec pragnę poprosić o zgodę na głosowe rejestrowanie naszej rozmowy w celu sprawniejszej realizacji

wywiadu. Ma to również na celu bardziej rzetelne wykonanie badania, ze szczególną dbałością o każdy

poruszany aspekt rozmowy. Po wykonaniu transkrypcji, nagranie zostanie usunięte. Chciałabym Pana/Panią

zapewnić, że niniejszy wywiad ma charakter anonimowy, a uzyskane informacje posłużą wyłącznie dla celów

badawczo-ewaluacyjnych. Proszę zatem o wyczerpujące i szczere odpowiedzi. W imieniu swoim

i organizatorów badania z góry dziękuję za poświęcony czas.

PYTANIA:

Na początku chciałabym Pana/Panią poprosić o to, aby opowiedział/opowiedziała Pan/Pani kilka

słów o sobie, jak się Pan/Pani nazywa, czym się Pan/Pani zajmuje w realizowanym Projekcie?

Czy brał/brała Pan/Pani udział w innych projektach o podobnej tematyce?

Proszę o wypowiedź w zakresie celów projektu – czy Pan/Pani zna cele projektu, czy są one dla

Pana/Pani klarowne, czy w Pana/Pani opinii cele projektu odpowiadają na zdiagnozowane potrzeby

w społeczności lokalnej?

1. Jak często zaplanowane są spotkania kadry zarządzającej projektem? Czy prowadzone są

w sposób przejrzysty i sprawny? Czy osoby uczestniczące w spotkaniach mają szansę

wypowiedzieć własne zdanie? Czy cała kadra projektu jest obecna na spotkaniach? Czy

wszelkie zasoby potrzebne do organizacji spotkania są zapewnione? Czy na spotkaniach

51

dyskutuje się o potencjalnych źródłach zagrożeń i możliwościach ich uniknięcia bądź

naprawy?

2. Jak Pan/Pani ocenia wewnętrzną współpracę w zespole projektu? Jakie obszary wymagają

zmiany?

3. Jak ocenia Pan/Pani bariery ograniczające lub uniemożliwiające sprawną realizację projektu?

Jakie problemy/trudności w realizacji projektu dotychczas napotkała kadra projektu? Jak

zespół sobie z tym poradził? Jakie dodatkowe czynniki ryzyka pojawiły się od momentu

rozpoczęcia realizacji projektu do dnia dzisiejszego?

4. Czy Pan/Pani posiada jasno sprecyzowany zakres obowiązków? Czy zakres Pana/Pani

obowiązków jest na bieżąco dostosowywany do potrzeb projektu?

(pytanie do spec. ds. administracyjno-prawnych oraz specjalisty ds. edukacji prozdrowotnej):

Czy w przypadku powielania się zakresu zadań, posiada Pan/Pani jasno określone ramy

obowiązków, które różnią się od obowiązków osoby na podobnym stanowisku w projekcie?

Na jakich zasadach nastąpił podział obowiązków?

5. Czy na bieżąco prowadzony jest monitoring i ewaluacja projektu? Czy w przypadku

zaistnienia problemów/trudności/opóźnień, podejmowane są środki zaradcze?

(pytanie do członków zespołu z wyjątkiem menadżera projektu):

Czy Pan/Pani jest na bieżąco informowany/a o wynikach monitoringu?

(pytania do menedżera projektu):

6. Jak wygląda sprawozdawczość w projekcie? Czy członkowie zespołu projektowego na

bieżąco raportują o postępach swych prac? W jaki sposób? Czy Pani na bieżąco raportuje

o postępach projektu do Wydziału Zdrowia UM Łódź? W jaki sposób? Jak wyglądają

działania Komitetu Sterującego? Czy są przydatne? Czy Komitet Sterujący jest pomocny

w wytyczaniu kierunków działań w ramach projektu? Czy Komitet Sterujący jest pomocny

w proponowaniu rozwiązań napotkanych trudności w projekcie?

7. Jak ocenia Pan/Pani aspekt środowiskowy w projekcie? Czy w ramach projektu realizowana

jest polityka dbania o środowisko naturalne oraz minimalizowanie zużycia zasobów? W jaki

sposób?

8. Jak ocenia Pan/Pani aspekt ekonomiczny w projekcie?

9. Jak ocenia Pan/Pani aspekt społeczny w projekcie?

10. Jak ocenia Pan/Pani aspekt równości płci w projekcie? Jakie działania są podejmowane

w projekcie w ramach zapewnienia równości płci?

11. Jak ocenia Pan/Pani aspekt dobrego rządzenia w projekcie?

12. Czy chciałby/łaby Pan/Pani dodać inne wnioski/spostrzeżenia, które byłyby pomocne w celu

oceny sposobu realizacji projektu/zarządzania projektem?

Dziękuję za rozmowę oraz za poświęcony czas.

52

Zespół ewaluacyjny:

1. Eunika Jedynak – Kierownik zespołu ewaluacyjnego,

przeprowadzenie badań ……………………………

2. Joanna Turkiewicz – Opracowanie narzędzi badawczych ……………………………

3. Maksymilian Tałuć – Analiza danych wtórnych ……………………………

4. Damian Jedynak – Przeprowadzenie badań, analiza danych,

opracowanie wyników ……………………………

Wykonawca:

ALFA PROJEKT Sp. z o.o.

J. Słowackiego 109/23

87-100 Toruń

www.a-projekt.eu

http://www.a-projekt.eu/

RAPORT Z EWALUACJI EX ANTE PROJEKTU ofertowe/Raport z... · Czy zagadnienia przekrojowe...

Documents

Transcript of RAPORT Z EWALUACJI EX ANTE PROJEKTU ofertowe/Raport z... · Czy zagadnienia przekrojowe...