İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK...

12
Mohammad Rigi Derakhshan 1

Transcript of İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK...

Page 1: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

Mohammad Rigi Derakhshan

1

İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI

UDEF Akademik Çalışmalar KoordinatörlüğüMohammad Rigi Derakhshan

Doktora Öğrencisi , İstanbul Medeniyet Üniversitesi , Sosyal Bi l imler Enstitüsü Uluslararası İ l işki ler A .B.D

Page 2: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI

UDEF Akademik Çalışmalar KoordinatörlüğüMohammad Rigi Derakhshan

Doktora Öğrencisi , İstanbul Medeniyet Üniversitesi , Sosyal Bi l imler Enstitüsü Uluslararası İ l işki ler A .B.D

Page 3: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI

Mohammad Rigi Derakhshan1

Özet

Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim alması, farklı ülkelerin yönetim, yürütme ve sanayi organlarını ve yükseköğrenimini etkileyen önemli değişkenlerden biridir. Yabancı öğrenci, kendi ülkesine geri döndükten sonra ülkesinin yükseköğrenim, idari, yürütme ve endüstriyel birimlerinde iş hayatına atılmakta ve öğrendiği bilimsel ve kültürel bilgilerini kullanmaktadır. Ev sahibi ülkede ise yabancı bir öğrencinin varlığı da siyasi, kültürel ve ekonomik olmak üzere çeşitli eserlerin kaynağıdır.

1991’den beri, İran İslam Cumhuriyeti, yabancı öğrencileri kabul etmek için merkezi bir politika izliyor. Bu sürecin gözden geçirilmesi ve bu dersin sonuçlarına ve istatistiklere bakılması, ülkedeki yükseköğretimin geleceğini planlamak açısından önemlidir. Ülkenin yüksek eğitiminin geliştirilmesine yönelik gelecek planlamak açısından bu sürecin gözden geçirilmesi ve bu dönemin sonuçlarının ve istatistiklerinin incelenmesi önem arz etmektedir. Bu makalede İran’ın son on yılda yabancı öğrencileri çekmek için nasıl bir politika izlediği ele alınacaktır.

1 Doktora Öğrencisi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler A.B.D., [email protected]

Page 4: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI

4

Konunun önemi

Bugün yabancı öğrencilerin kabul politikalarının pekiştirilmesi, dünyadaki üniversitelerin ve yükseköğrenim kurumlarının önceliklerinden biridir. 2003 yılında Uluslararası Üniversiteler Birliği’nin (İAU) üniversite ve üye kurumlarla yaptığı bir sorguda, öğrenci ve öğretim üyelerinin değişiminin yükseköğretimin uluslararası anlaşmasında başlıca öncelik olarak gösterilmiştir.2 Son on yıl içinde farklı ülkelerde yabancı öğrencilerin sayında artımın olması bu politikanın önemini göstermektedir.

İran İslam Cumhuriyeti de gelişen bu süreçten yararlanmıştır. 1985 yılında İran’da sadece 135 yabancı öğrenci vardıysa, bugün 3.000’den fazla yabancı öğrenci İran’ın değişik bölgelerinde eğitim almaktadır. Farklı bakış açılarının olmasına rağmen, İran’da yabancı öğrencilerin kabul edilme süreci üzerinde yapılan inceleme, ülkedeki yükseköğretimin geleceğinde yükseköğrenim gelişiminin kilit ekseni olarak görülüyor.

Dünyadaki Yabancı Öğrenci Kabulü Politikasına yeni yaklaşım

Geçmişte Gelişmiş Ülkelerin söz konusu politikayı izleme amacı gelişmemiş ve ya gelişmekte olan ülkelerin akademik düzeyini artırmaya yardımcı olmak olsa da, günümüzde Kuzey ülkelerinin neredeyse büyük çoğunluğunda bu önemli ekonomik hedef olarak görülmektedir. 3

2003’te dünyada bir milyon sekiz yüz bin yabancı öğrenci olduğuna atıfta bulunan Philip G. Altbach, bu politikadan gelen gelir için astronomik rakamlar verdi. O, söz konusu ticaretin ABD ekonomisine 11 milyar dolar ve Avustralya Ekonomisine 2.6 milyar dolar kazandırdığını iddia etmiştir.4

Güney ülkelerinin yabancı öğrenci kabulü politikalarını ticarileştirmek için karşılarında uzun bir yolları olmasına rağmen, kademeli olarak çeşitli burs programları vermekten uzaklaşıp, yerine eğitim kurumlarının masraflarını karşılamak için kişisel bir harcama yapmaya yönelmeleri Güney ülkelerindeki üniversitelerde artan bir eğilimdir.

Malezya Uluslararası Üniversitesi (1983)5, Uluslararası İslamabad İslam Üniversitesi (1980)6 ve İmam Humeyni Uluslararası Üniversitesi (1991) tarafından verilen çok sayıda burs sayısı ve Uluslararası Azerbaycan Üniversitesi’nin (1997)7 özelleştirilmesi sözü edilen eğilimle ilgilidir.

İslam Devriminden Sonra İran›da Politika Oluşturma Tarihi

İslam Devriminin zaferi sonrasında, dış dünyayla, özellikle de İslam dünyasıyla olan kültürel ilişki konusu, İslam Devriminin kavram ve değerlerini ülkenin dış politikasında önemli bir öncelik olarak ortaya koymak için politikacılar tarafından takip edildi ve bu amaçla çeşitli kurum ve kuruluşlar kuruldu. El-Azhar Üniversitesi dahil olmak üzere büyük İslam üniversitelerinin örneğine bakılarak, tüm dünyadan Müslüman gençleri kucaklayan büyük

2 http://www.unesco.org/iau/internationalization/index.html

3 Schneider, Michel Director. Maxwell-Washington International Relations “Others’ Open Doors: How Other Nations Attract Inter-national Students; Implications for US. Educational Exchange” Semester and Summer Practicum. Syracuse University, November 25, 2000. p.2.4 Altbach, Philip G. “Foreign Study: changing Patterns and Competitive challenges” Center for International Higher Education. Inter-national Higher Education, Winter 2003.5 İnternational İslamic University Malaysia, http://www.iium.edu.my/about.html6 İnternational İslamic University İslamabad, http://iiu.edu.pk/about.html7 Azerbaijan İnternational University, http://www.abu.az/1024-768/about.html

Page 5: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

Mohammad Rigi Derakhshan

5

bir İslam üniversitesi kurma fikri gündeme geldi.

İslami Şura Meclisi, 1983 yılında Uluslararası İslam Üniversitesi›nin kurulmasına ilişkin 24 maddeden ve 5 fıkradan oluşan yasayı onayladı. Bu yasanın ve özellikle de Üniversitenin kuruluş amaçlarından bahis eden ilk maddenin incelenmesi, Üniversitenin ideolojik ve tanıtımcı yaklaşımını göstermektedir. Söz konusu maddeye göre bu yüksek eğitim kurumunun kuruluş amacı İslam öğretilerini ve kültürünü tanıtmak ve onun öğretme ve öğrenme yöntemlerini canlandırmaktır. İslami değerler çerçevesinde bilim ve teknolojinin kullanılmasının gerekliliğine ilaveten, İslam ülkelerinin bilimsel ve kültürel eksikliğini, onların sömürgeci ülkelere, inançsız ve gayrimüslim akademisyenlere bağlılığını gidermek için imanlı uzmanların eğitilmesi de üniversitenin hedef ve görevleri arasında yer almaktadır.

Böyle bir üniversitenin kurulması fikri sonunda 1991 yılında Kazvin kentinde Dehhoda Fars Dili Eğitimi Enstitüsünün Uluslararası İmam Humeyni Üniversitesi’ne dönüştürülmesiyle gerçekleşti. Uluslararası İmam Humeyni Üniversitesi yurtdışından öğrenci kabul eden, onların İran›a vardıklarından sonra Farsça dil öğretmeden sorumlu ve farsça öğrendiklerinden sonra onları ülkenin saygın üniversitelerine yerleştiren ana uygulayıcısı olarak çalışmalarına başlamıştır.8 Böylece, yabancı öğrenci kabul etme çalışmaları merkezi bir şekilde, ilgili bakanlığın ve İran İslam Cumhuriyetinin yurtdışındaki temsilcisinin yardımıyla başlamış oldu. 1998’de Uluslararası İmam Humeyni Üniversitesi’nin tüzüğü Kültür Devrimi Yüksek Konseyi tarafından onaylandı ve orada Uluslararası İslam Üniversitesi’nin kurulması kanununda yer alan hemen hemen aynı amaçlar dikkate alınmıştır.

Kabul edilen öğrencilerin istatistiklerine bir bakış

BBC Farsçanın 17 Temmuz 2017 eğitm bakanlığına dayanarak yayınladığı verilere göre 1991’den 2003’e kadar, İran’da okumak için Yabancı Öğrenciler Sekreterliğine 110 değişik ülkeden başvuruda bulunulmuş ve onların arasından 73 ülkeden 25780 kişinin başvurusu kabul edilmiştir.

İran'da eğitim alan yabancı öğrencilerin oranı şöyledir: Orta Doğu'dan yüzde 5,81, Orta Asya'nın yüzde 21,37, Hint Alt Kıtası'nın yüzde 8,72, Doğu ve Güneydoğu Asya yüzde 7,6, Afrika yüzde 6,12, Avrupa yüzde 3,9 ve Amerika Birleşik Devletleri Yüzde 0,93.

Tabii ki, farklı ülkelerden olan öğrencilerin dağılım oranı her coğrafi bölgede aynı değildir, şöyle ki, Orta Doğu ülkelerinden olan öğrencilerin arasında Afganistanlı öğrencilerin oranı yüzde 41.52, Suriye'den olan öğrencilerin oranı yüzde 19.58, Irak yüzde 8.6, Ürdünlü-Filistinli öğrencilerin oranı yüzde 5.72'dir.

Resim 1. Uluslararası öğrencilerin mezuniyeti (www.coca.ir )

Tüm Orta Asya öğrencileri arasında Tacikistan dan olan öğrencilerinin oranı yüzde 47.91, Türkiye yüzde 13.61, Azerbaycan yüzde 12.52’dir. Tüm Hint alt kıtasından olan öğrencilerin arasında Pakistanlı öğrencilerin oranı yüzde 55.5, Hindistan ve Keşmir’den olan öğrencilerin oranı yüzde 38.66’dır. Doğu ve Güneydoğu Asya’dan olan öğrencilerin arasında Çinli öğrencilerin oranı yüzde 70.4, Malezyalı öğrencilerin oranı ise yüzde 1.5’dir. Tüm Avrupalı öğrencilerin arasında Rusya’dan olan öğrencilerinin oranı yüzde 32.67, Arnavutluk öğrencilerin oranı yüzde 17.82 ve Bosnalı öğrencilerin oranı yüzde 26.7’dir. Tüm Afrikalı öğrencilerin arasında Faslı öğrencilerin oranı yüzde 17.7 ve Sudanlı öğrencilerin oranı yüzde 15.82’dir.

8 7 saylı Yönetmelik, İran’ın Üniversitelerine ve Yüksek Öğrenim Kurumlarına Yabancı Öğrencilerin Kabul Edilmesine İlişkin Yönetme-lik, onay tarihi: 17.06.1994, Kültür ve Yüksek Eğitim Bakanlığı; Sağlık, Tedavi ve Tıp Eğitimi Bakanlığı.

Page 6: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI

6

Yedi coğrafi bölgeye göre toplam yabancı öğrencilerin yüzde 20.83’ü Afganistanlı, yüzde 10.24 Tacikistanlı, % 9.81 Suriyeli, % 7.09 Lübnanlı, % 5.35 Çinli, % 5.39 Yemenli, % 4.84 Pakistanlı ve % 2.9 Türkiyeli öğrencilerden oluşmaktadır.

Yabancı öğrencilerin kabul sürecinde dört değişken büyük rol oynamıştır: 1. Ülkelerin siyasi ve ideolojik konumlarının İran›a yakınlığı (Suriye, Sudan ve Lübnan). 2. Coğrafi yakınlık (örneğin, Afganistan, Türkiye ve Azerbaycan) 3. İran’da ikamet eden yabancılar (Afganistan, Irak) 4. Farsça konuşan ülkelerden olma (Afganistan ve Tacikistan). Bununla birlikte, İran’da burs kazanma ve ücretsiz eğitim alma değişkeni başvuruda bulunan tüm yabancılar için geçerli olan genel bir faktördür.

Eğitim programlarının çeşitliliği ve lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerinde yabancı öğrencilerin dikkate değer sayısı, İran’ın yükseköğretim sisteminin uygulama ve felsefesindeki göreceli başarısını göstermektedir.

Page 7: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

Mohammad Rigi Derakhshan

7

Resim 2. Uluslararası İmam Hümeyni Üniversitesi ( http://www.irankulturevi.com )

Deneyimler ve önerilen çözümler

Ev sahibi ülkenin menşe ülkeleriyle olan siyasi ilişkilerinin iyi veya kötü olması, yabancı öğrencileri çekme politikasında en önemli değişkenlerdendir. İki ülke arasında iyi ilişkiler varsa, menşe ülkesi öğrenci göndermek için gerekli olanakları sağlayacak ve kötümser bir atmosfer hakim olduğunda ise, yabancı öğrenci ülkesine döndükten sonra bile daha fazla güvenlik sorunu ile karşı karşıya kalacaktır. Yabancı öğrenci üzerinde ideolojik ve politik etki yaratma amacının gerçekleşmesi için birçok alanda çok sayıda önkoşulun bulunması gerekmektedir. En önemli değişken, tamamen farklı bir politik ve sosyal aile ortamında eğitilmiş bir yabancının yeni çevreyle uyum sağlaya bilmesi için, genel toplumsal ortamın yabancı bir konuk ağırlamaya hazır olması ve bu ortamda kabul edilebilir bir kültürel ve sosyal cazibe düzeyinin bulunmasıdır. Çeşitli ulusların kültürel, ideolojik ve davranışsal farklılıkları, hatta Müslümanlar arasında o kadar geniş ki, düşünce ve davranışsal örnekler aşılamak sorunlara da neden ola bilir. Yabancı öğrenciler için kültürel çalışmalar çok hassastır. Bundan dolayı, yabancı öğrencilerin yerli öğrenciler gibi düşünmesi, o ülkedeki gibi giyinmesi ve ev sahibi ülkenin siyasi tutumunu savunması beklenmemeli ve talep edilmemelidir.

Çok gelir getireceği durumda bile öğrenci kabulünü aşırı kolaylaştıran kuralların oluşturulması da üniversite sistemine yeteneksiz öğrencilerin girmesine ve sonuçta ev sahibi ülkedeki üniversitelerin itibarının zedelenmesine neden olacaktır.

Ekonomi, kültür ve teknolojinin küreselleşmesi bağlamında, yabancı öğrencilerin çekilmesi, üretimin küresel sürecinde aktif katılıma, teknoloji transferinin kolaylaşmasına ve eğitim sürecinin zenginleşmesine neden olmaktadır. Günümüzde, yükseköğretimin bir işletme olarak ortaya çıkışı, yabancı mezunların kendi ülkelerinin kültürel ve sosyal kalkınmasındaki kilit rolü ve öğrenci değişim ve hareketliliğinin beşeri sermayenin geliştirilmesi üzerindeki etkisi gibi faktörler, yabancı öğrencileri çekmenin gizli avantajlarını gündeme getirmiştir. Aynı zamanda, eğitimi zenginleştirmede ve kültürler arasında eşitlik, saygı, kabul ve karşılıklı anlayışın teşvik edilmesinde çok kültürlü eğitimin rolü, yükseköğretimin uluslararası anlaşmasının önemini iki katına çıkarmıştır.

Page 8: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI

8

Yükseköğrenimin uluslararası faydalarından bazıları şunlardır: ulusal kimliğin yükseltilmesi, ulusal kültürün tanıtılması, ekonomik bağların geliştirilmesi, ekonomik rekabet gücünün geliştirilmesi, bilimin finans kaynağı olarak tanıtılması, ulusal güvenliğin genişletilmesi ve karşılıklı olarak uluslararası anlayışın geliştirilmesidir.

Yabancı öğrencilerin eğitim kurumlarına çekilmesi konusu, farklı perspektiflerden olumlu olarak değerlendirilir. Bu, üniversitelerin ve eğitim kurumlarının kurumsal sermayelerini de artırmaktadır: Eğitim harcı yoluyla maddi ve fiziksel sermayenin arttırılması;

Bilginin depolanması yoluyla kültürel sermayenin arttırılması, itibar ve pirestij kazanılması;

Uluslararası pratik ilişkilerin genişletilmesi yoluyla sosyal sermayenin arttırılması

Eğitim ve araştırma kalitesinin artması;9

Yabancı Öğrencileri çekme Modelleri

Araştırmacılar, yabancı öğrencileri çekmenin ve yükseköğretimin uluslararası anlaşmasının olumlu etkilerini, politika, kültür, bilim ve ekonomi olmak üzere dört alanda değerlendirmektedirler:

Kültürel farklılıklara uyum yeteneği (kültürel);

Yabancı bilginleri çekme fırsatı (akademik);

Ülkeler arasında işbirliği anlaşmalarının imzalanması (politik);

Yükseköğrenim için yeni finansal kaynaklar elde edilmesi (ekonomik);

Bölgesel katılım çekimi (ekonomik);

Verimlilik, Gelir ve Vergi Faydaları (Ekonomik);10

Mesela olarak ekonomi alanında Avustralya önemli bir örnektir.Öğrenci tercihleri ve kabulleri daha çok nitelik ve ekonomik yönden değerlendirilir.Kabul edeceği öğrencinin donanımlı ve nitelikli olmasının yanı sıra ekonomisinin iyi bir seviyede olması beklenir.Buna benzer uygulamalar İngiltere, Malezya, Kanada gibi ülkelerde de görülmektedir.Bir diğer örnek Almanya ise bu örneklerin aksine öğrenci değerlendirmeleri daha çok nitelik ve akademik yönden olmaktadır, ekonomi çok fazla dikkate alınmaz.Ama önemli bir kriter Almanca bilmektir.Ülkede bulunan yükseköğretim kurumların eğitim dili Almancadır, dolayısıyla öğrencilerin Almanca bilmeleri gerekmektedir.Son dönemlerde A.B.D ile rekabet etmek için eğitim dili İngilizce olan bölümler bazı kurumlarda yer almaktadır.Örneğin; tıp, eczacılık, diş hekimliği gibi bölümlerde İngilizce eğitim verilmeye başlanmış fakat yine de Almanca şarttır.

9 “İran'da Yabancı Öğrencilerin Alınmasına Yönelik Stratejiler”, Golamreza Zakir Salehi ve Maide Necefabadi, İran Yüksek Öğrenim Kurumu Derneği - üç ayda bir yayımlanan dergisi, Cilt 4, Sayı: 3, Yaz 2012, sayfa 67.10 Aynı kaynak: sayfa 77

Page 9: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

Mohammad Rigi Derakhshan

9

Sonuç

İran, 1960lı yıllar sonrası, uluslararası öğrencilerin öğreniminde “kültürel” eğilimli bir modeli takip etmektedir. Nitekim, başlıca İslam ve Arap ülkelerinden oluşan hedef ülkelere yönelik, İslam Devrimi’nin prensiplerini yaygınlaştırmaya öncelik verilmiştir. Bilim, Araştırma ve Teknoloji Bakanlığı, Öğrenci İşleri Yardımcısı, yabancı öğrencileri kabul etme amacının İslam ülkelerinin yetenekli gençlerini desteklemek; İslam Cumhuriyeti'nin daha iyi bir şekilde tanıtılmasını sağlamak; İran İslam kültürünü tanıtarak yaymak ve geliştirmek olduğunu bildirmiştir.

İran Devrimi sonrası süreçte, İslami coğrafyası toplumları ve de komşu ülkelerde kültürel etkinliğini artırmak eğilimiyle, yabancı öğrenciler yönelik ve özellikle Afganistanlı ve Tacikistanlı öğrencileri nezdinde ortak tarih, dil ve kültür vurgusu yapmakla, söz konusu ülkelerin öğrencilerini kültürel ve sosyo-politik olarak yakın tutmayı başarmıştır. Söz konusu öğrenciler, kendi ülkelerine dönüşlerinde bile İran'la ilişkilerini sıcak tutmuş ve ülkelerinin politik sisteminde bulunsalar bile, İran'a olan sevgilerini korumaktadırlar. Irak ve Suriye gibi ülkelerde de dini açıdan benzer durum yaşanmaktadır. Bu öğrenciler arasında kültürel, sosyal, siyasal ve entelektüel etki, üniversite-öğrenci arasındaki ideolojik fikir alışverişi sürecinde gerçekleşmektedir. Gözlemlenen sonuçlardan biri; uluslararası öğrencilerin mezun olduktan sonra İran’la ilişkilerini kesmemesi ve bu ilişkilerini devam ettirmesidir. İran uluslararası çapta cezbettiği öğrencilere yönelik öğrenim kalitesini yüksek tutmak amacıyla, çeşitli sempozyumlar, konferanslar, grup çalışmaları ve kimi özün eğitim programlarıyla birlikte her öğrencinin bireyseline özgü tefekkür odakları kazandırmaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti YTB (Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı) projesi, kültürel ve sosyal açıdan çalışmaları ise, Türk Tarih Devrimi, Türkçe öğrenimi ve tarihi turistik gezilerinin ötesinde Türk edebiyatı, Osmanlı dili ve edebiyatı, Türk Sanat musikisi, Türk Sanat anlayışı (resim ve görsel), Anadolu Tasavvuf kültürü gibi ögelerine yer verilmemesi açısından eksiklik kaldığı kaçınılmaz bir gerçeklik sayılabilir.

İran da öğretim gören öğrencilerin kaldığı yurtlarda çeşitli ülkelerden gelen öğrenciler birbirlerine çeşitli konularda fikir alışverişinde bulunur ve kendi dil ve kültürü konusunda da gördüğü öğrenim ve aldığı eğitim birikimini, kendi ülkesindeki insanlara aktararak bilgi paylaşımında bulunuyorlar. Bu bağlamda YTB yaptığı akademi ve uluslararası öğrenci kongresi gibi proram ve projelerle belli destek sağlasa da iki ülke kıyasında belirtilen eksiklikler sonucu, uluslararası öğrencilere gereken sosyal, kültürel ve sanatsal desteği sağlamamaktadır.

İran’ın uluslararası öğrencilerine yönelik eğitim-öğretim politikaları somut amaçlara yönelik projelendirilmiştir. Dolayısıyla, uluslararası öğrencilere aşılanan sosyokültürel, sosyopolitik ve sosyoekonomik eğilimler; geleceğe yönelik gerçekleştirmesi planlanan amaçlar odaklıdır. Söz konusu eğitim-öğretim projesi üzerinden uluslararası öğrencilere aktarılan bilgi ve enformasyon, öğrencinin bilgi haznesi olarak öğrenciyle birlikte ülkesine taşınmakla; ülkesini belirlenen ideolojik rotaya yönlendirilmesini sağlar.

İran’a gelen öğrenciler, seçkin öğrenciler içerisinden seçilen öğrenciler değil. Öğrenci olma potansiyeli olan her yabancı genç insan, İran’da yüksek öğrenim alabilir. Bu öğrenciler beklentilerinin ötesinde, kaliteli ve yeterli bir öğretim-öğrenim birikim ve bilimsel donanımla ülkesine geri gönderilir. Bu çerçeveden YTB projesi ve İran öğretim–öğrenim projeleri karşılaştırıldığında, YTB’nin idealist bir yaklaşımla çoğu seçkin öğrencilerden seçilen öğrencileri yetiştirme eğiliminde olduğunu görmek olasıdır.

İran sadece eğitim öğretim sürecin de değil eğitim öğretim dışındaki zamanlarda da uluslararası öğrencilerle bağlarını koparmayıp daha sıcak dostluk bir ortam kurmak amaçlı çeşitli organizasyonlar düzenlemekte ve birebir dostluklar kurmak için her türlü ortamları öğrencinin hizmetine sunmaktadır.

İran bu tür eğitimlerle yetinmeyip çeşitli öğrenci kampları düzenlemekte ve bu kamplar da her tür öğrenciye hitap eden siyasi, felsefi, ekonomi, genel kültür konularında alanında yetişmiş uzmanlar tarafından verilen eğitimler hız kesmeden devam etmektedir.

Page 10: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI

10

Kaynakça

1. http://www.unesco.org/iau/internationalization/index.html

2. Schneider, Michel Director. Maxwell-Washington International Relations “Others’ Open Doors: How Other Nations Attract International Students; Implications for US. Educational Exchange” Semester and Summer Practicum. Syracuse University, November 25, 2000. p.2.

3. Altbach, Philip G. “Foreign Study: changing Patterns and Competitive challenges” Center for International Higher Education. International Higher Education, Winter 2003.

4. İnternational İslamic University Malaysia, http://www.iium.edu.my/about.html

5. İnternational İslamic University İslamabad, http://iiu.edu.pk/about.html

6. Azerbaijan İnternational University, http://www.abu.az/1024-768/about.html

7. 7 saylı Yönetmelik, İran’ın Üniversitelerine ve Yüksek Öğrenim Kurumlarına Yabancı Öğrencilerin Kabul Edilmesine İlişkin Yönetmelik, onay tarihi: 17.06.1994, Kültür ve Yüksek Eğitim Bakanlığı; Sağlık, Tedavi ve Tıp Eğitimi Bakanlığı.

8. “İran'da Yabancı Öğrencilerin Alınmasına Yönelik Stratejiler”, Golamreza Zakir Salehi ve Maide Necefabadi, İran Yüksek Öğrenim Kurumu Derneği - üç ayda bir yayımlanan dergisi, Cilt 4, Sayı: 3, Yaz 2012, sayfa 67.

9. İbid : Aynı kaynak: sayfa 77

Page 11: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI

UDEF Akademik Çalışmalar KoordinatörlüğüMohammad Rigi Derakhshan

Doktora Öğrencisi , İstanbul Medeniyet Üniversitesi , Sosyal Bi l imler Enstitüsü Uluslararası İ l işki ler A .B.D

Page 12: İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI · İRAN’IN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI Mohammad Rigi Derakhshan1 Özet Öğrencilerin diğer ülkelerde eğitim

İRAN’NIN ULUSLARARASI ÖĞRENCİLİK POLİTİKASI