Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... ·...
-
Upload
truongkhuong -
Category
Documents
-
view
218 -
download
1
Transcript of Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... ·...
![Page 1: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/1.jpg)
Rak trzonu macicy
Małgorzata Gajewska
![Page 2: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/2.jpg)
Rozrosty endometrium
![Page 3: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/3.jpg)
Rozrost błony śluzowej trzonu macicy jest to zaburzenie stosunku tkanki gruczołowej do tkanki podścieliska endometrium.
W wyniku niezrównoważonej stymulacji estrogenami dochodzi do przerostu tkanki gruczołowej w stosunku do podścieliska.
![Page 4: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/4.jpg)
Klasyfikacja histopatologiczna rozrostów endometrium według WHO 1994
Typ rozrostu endometrium
% progresji do raka endometrium
Rozrost prosty 1
Rozrost złożony 3
Rozrost prosty z atypią 8
Rozrost złożony z atypią 29
Współwystępowanie atypii komórkowej jest najważniejszym
czynnikiem prognostycznym co do progresji choroby lub
współwystępowania raka endometrium.
Według Kurman i wsp. 1,6% rozrostów bez atypii przechodzi w raka inwazyjnego oraz 23% rozrostów z atypią.
![Page 5: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/5.jpg)
Klasyfikacja histopatologiczna rozrostów endometrium według Muttera 2000r.
• rozrost endometrium
• endometrialna neoplazja śródnabłonkowa (EIN)
• rak endometrium
![Page 6: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/6.jpg)
Mimo bardzo wysokiego wskaźnika spontanicznej regresji rozrostów ( 80% rozrostów bez atypii i 50 % rozrostów z atypią), wszystkie rozrosty
powinny być leczone, ponieważ ryzyko progresji do raka jest indywidualne.
![Page 7: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/7.jpg)
Diagnostyka rozrostów
• biopsja endometrialna (Pipelle)
• rozszerzenie i wyłyżeczkowanie kanału szyjki i jamy macicy
• histeroskopia z biopsją celowaną
![Page 8: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/8.jpg)
Leczenie rozrostów endometrium
Przed menopauzą
Rozrost bez atypii
• Provera 10 mg przez 14 dni
• tabletka antykoncepcyjna
• wkładka wewnątrzmaciczna z lewonorgestrelem
LECZYMY TRZY MIESIĄCE
Kontrolna histeroskopia z biopsją
Gdy brak efektu – terapia ciągła lub zwiększamy dawkę.
Utrzymywanie się rozrostu przez rok – histerektomia.
![Page 9: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/9.jpg)
Przed menopauzą
Rozrost z atypią
Terapia ciągła
• Provera 600 mg/d
• Megesin 160-320 mg/d
• wkładka wewnątrzmaciczna z lewonorgestrelem
Po trzech miesiącach kontrolna histeroskopia z biopsją.
U kobiet po okresie reprodukcji proponujemy usunięcie macicy.
![Page 10: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/10.jpg)
Po menopauzie
Rozrost bez atypii
Provera 10 mg codziennie przez 3 miesiące.
Po trzech miesiącach histeroskopia z biopsją.
Przy braku efektu leczenie operacyjne.
![Page 11: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/11.jpg)
Po menopauzie
Rozrost z atypią
Wycięcie macicy z przydatkami.
![Page 12: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/12.jpg)
Rak błony śluzowej trzonu macicy
![Page 13: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/13.jpg)
W 2013 roku zachorowało
w Polsce 5251 kobiet.
![Page 14: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/14.jpg)
Epidemiologia – zachorowalność w Polsce 2013 r.
![Page 15: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/15.jpg)
Zachorowalność na nowotwory trzonu macicy w Polsce
![Page 16: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/16.jpg)
Wskaźniki 1- 5-letnich przeżyć na nowotwory trzonu macicy w Polsce
![Page 17: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/17.jpg)
Porównanie zachorowalności na nowotwory trzonu macicy w Polsce i w krajach Unii Europejskiej
![Page 18: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/18.jpg)
Czynniki ryzyka raka endometrium
![Page 19: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/19.jpg)
Hipoteza niezrównoważonych estrogenów
W jajniku po menopauzie są tylko dwie populacje komórek: kortykozrębowe i wnękowe. Obie grupy produkują
androgeny.
Podstawowym źródłem androgenów po menopauzie są
nadnercza (80%).
![Page 20: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/20.jpg)
Co dalej Tkanka tłuszczowa, mięśnie, wątroba, nerki,
mózg, nadnercza
androstendion estron
aromataza
Dominującym estrogenem w menopauzie jest estron (E1)
![Page 21: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/21.jpg)
Czynnik ryzyko względne
Długotrwała niezrównoważona terapia estrogenami
4-8
Nadwaga 10-23 kg 3
Nadwaga >23 kg 10
Atypowe rozrosty endometrium 8-29
Długi okres miesiączkowania, bezdzietność 2-3
Stosowanie tamoksyfenu 2-3
Zespół Lynch II 20
![Page 22: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/22.jpg)
Zespół Lynch II
Dziedziczne występowanie niepolipowatego raka jelita grubego,
raka endometrium, jajnika,
raka górnego odcinka przewodu pokarmowego oraz raka urotelialnego
moczowodu.
U kobiet najczęściej występuje rak endometrium. Ryzyko życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%.
![Page 23: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/23.jpg)
Co jeszcze
• wczesna menarche,
• nierództwo
• późna menopauza (menopauza po 52rż – 2x↑ ryzyko ca )
• nadciśnienie, cukrzyca (hiperinsulinemia→ androgeny→estrogeny)
• zespół PCOS
• obecność guzów jajnika hormonalnie czynnych
• choroby wątroby (rośnie aktywność aromatyzacji)
• niedoczynność tarczycy
![Page 24: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/24.jpg)
• miesiączka po 17 rż
• menopauza w 45rż
• każdy poród zmniejsza ryzyko o 9%
• wkładka wewnątrzmaciczna (Mirena, klasyczna IUD)
• ciągła HTZ
• antykoncepcja doustna
• palenie papierosów
• alkohol
![Page 25: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/25.jpg)
Objawy kliniczne raka endometrium
Przed menopauzą
• nieregularne krwawienia międzymiesiączkowe
• plamienia przed i/lub po miesiączce
• obfite, przedłużające się miesiączki
Po menopauzie
Plamienia, krwawienia, początkowo niezbyt obfite.
Inne objawy:
Upławy o nieprzyjemnym zapachu, ból w podbrzuszu.
![Page 26: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/26.jpg)
U 90% kobiet jako pierwszy objaw występują nieprawidłowe krwawienia
Ze względu na wczesne objawy w postaci nieprawidłowych krwawień z dróg rodnych, rak
endometrium w 75-80% przypadków jest rozpoznawany w I stopniu zaawansowania.
![Page 27: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/27.jpg)
Diagnostyka raka endometrium
• wywiad
• badanie we wzierniku
• badanie ginekologiczne
• badanie per rectum
• usg narządu rodnego
Podejrzenie raka endometrium→→→
wyłyżeczkowanie kanału szyjki i jamy macicy
![Page 28: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/28.jpg)
Diagnostyka raka endometrium
Na zabieg wyłyżeczkowania jamy macicy kierujemy kobiety:
• z plamieniem/krwawieniem po menopauzie
• przed menopauzą, z obfitymi, przedłużającymi się krwawieniami miesiączkowymi lub z krwawieniami międzymiesiączkowymi
• kobiety po menopauzie, z obecnymi w cytologii komórkami endometrium, szczególnie z atypią
• z nieprawidłowym obrazem endometrium w badaniu ultrasonograficznym
![Page 29: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/29.jpg)
Nieprawidłowy obraz endometrium w badaniu usg
Wartość graniczna grubości endometrium po menopauzie
• bez HTZ 5 – 8 mm
• z HTZ 8 – 10 mm
Wartość graniczna grubości endometrium przed menopauzą
• 16 mm
--------------------------------------
podejrzenie polipa endometrium
![Page 30: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/30.jpg)
Cechy raka endometrium w badaniu usg
• zatarte zarysy jamy macicy
• niejednorodna echogenność
• nieprawidłowe echo środkowe
• obfite unaczynienie oraz nieprawidłowe przepływy w technice color Doppler - RI<0,4, PI<0,8
![Page 31: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/31.jpg)
Raka endometrium rozpoznajemy na podstawie badania mikroskopowego
wyskrobin z jamy macicy i kanału szyjki.
![Page 32: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/32.jpg)
Diagnostyka raka endometrium
• usg jamy brzusznej
• rtg klatki piersiowej
• MR miednicy mniejszej
![Page 33: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/33.jpg)
Histopatologia raka endometrium
Wyróżniamy dwa typy histologiczne raka endometrium.
![Page 34: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/34.jpg)
Typ I.
Rak endometrioidalny endometrium - 80% raków.
• estrogenozależny
• poprzedzony hiperplazją
• powolny przebieg
• w/w czynniki ryzyka, związane z nadmiarem estrogenów
• dobre rokowanie
• kobiety w okresie okołomenopauzalnym, wczesna menopauza
![Page 35: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/35.jpg)
1. Gruczolakorak endometrioidalny endometrium
• postać kosmkowo – gruczołowa, najczęstszy
• postać wydzielnicza
• postać rzęskowa
2. postać ze zróżnicowaniem płaskonabłonkowym
- adenoacantoma
3. Gruczolakorak śluzowy
Obraz histopatologiczny jest podobny do obrazu błony śluzowej trzonu macicy
![Page 36: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/36.jpg)
Typ II – raki nieendometrioidalne, 20 % raków
• rak surowiczo – brodawkowaty
• rak jasnokomórkowy • rak płaskonabłonkowy
• rak gruczołowo-płakonabłonkowy
• rak drobnokomórkowy
• rak anaplastyczny
• rak przejściowokomórkowy
- niezależne od estrogenów
- poprzedzone często atroficznym endometrium
- głęboki naciek
- częste zajęcie przestrzeni naczyniowych
- niekorzystne rokowanie
- starsze kobiety
biologia raka jajnika
Obraz histologiczny jest podobny do obrazów odpowiednich raków jajnika
![Page 37: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/37.jpg)
Czynniki prognostyczne w raku endometrium
• typ histologiczny
• stopień zróżnicowania histologicznego
• stopień klinicznego zaawansowania
• naciek przestrzeni naczyniowych
• przerzuty do węzłów chłonnych
• stan receptorowy
• ploidia DNA
![Page 38: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/38.jpg)
Stopnie klinicznego zaawansowania według FIGO 2009
Stopień I
Nowotwór ograniczony do trzonu macicy
Stopień IA
Brak nacieku lub głębokość nacieku obejmuje <50% mięśniówki
Stopień IB
Naciek obejmuje ≥50% mięśniówki
![Page 39: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/39.jpg)
Stopień II Nowotwór nacieka podścielisko szyjki macicy, ale nie wychodzi poza macicę
![Page 40: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/40.jpg)
Stopień III Lokalne i/lub reginalne naciekanie
IIIA Rak nacieka surowicówkę macicy i/lub przydatki
IIIB Przerzuty do pochwy i/lub przymacicz
IIIC Przerzuty do węzłów miednicy i/lub węzłów przyaortalnych
IIIC1 Zajęte węzły miednicy
IIIC2 Zajęte węzły okołoaortalne z zajętymi lub nie węzłami miednicy
![Page 41: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/41.jpg)
Stopień IV Naciek pęcherza moczowego i/lub śluzówki odbytnicy i/lub odległe przerzuty stopień IVA Naciek pęcherza moczowego i/lub śluzówki odbytnicy stopień IVB Przerzuty odległe, obejmujące przerzuty do narządów jamy brzusznej i węzłów chłonnych pachwinowych
![Page 42: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/42.jpg)
Leczenie raka endometrioidalnego endometrium
Stopień I, II, III
wycięcie macicy z przydatkami
limfadenektomia wg zaleceń
Przeciwwskazaniem do leczenia operacyjnego są:
• rozległe nacieki w pochwie
• nacieki w przymaciczach
• nieresekcyjne pakiety węzłów chłonnych
![Page 43: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/43.jpg)
We wszystkich przypadkach,
w których konieczne jest wykonanie limfadenektomii w ramach oceny stopnia zaawansowania choroby,
powinna ona obejmować zarówno węzły chłonne miednicze
jak i okołoaortalne do poziomu
naczyń nerkowych.
![Page 44: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/44.jpg)
Po leczeniu operacyjnym od 6 tygodni do 3 miesięcy stosujemy uzupełniającą brachyterapię lub teleterapię.
![Page 45: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/45.jpg)
Leczenie raka endometrioidalnego endometrium
Stopień IV
• chirurgia: zajęcie pęcherza moczowego, odbytnicy – egzenteracja przednia, tylna
• radioterapia paliatywna (ból, zagrażające życiu krwawienia)
• hormonoterapia, chemioterapia w zależności od typu i zróżnicowania histologicznego
![Page 46: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/46.jpg)
Leczenie raka surowiczego i jasnokomórkowego endometrium
Stopień I, II, III
wycięcie macicy z przydatkami
limfadenektomia
sieć w raku surowiczym
• Przeciwwskazaniem do leczenia operacyjnego są:
• rozległe nacieki w pochwie
• nacieki w przymaciczach
• nieresekcyjne pakiety węzłów chłonnych
![Page 47: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/47.jpg)
Leczenie raka surowiczego i jasnokomórkowego endometrium
Jako leczenie uzupełniające stosujemy chemioterapię według schematu taxol z
karboplatyną podawane przez sześć kursów w cyklach co 3 tygodnie
![Page 48: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/49.jpg)
Klasyfikacja histopatologiczna
• mięsak gładkokomórkowy
• mięsak podścieliskowy
1. wysokozróżnicowany
2. niezróznicowany
Mieszane guzy nabłonkowo - mezenchymalne
• mięsakorak
• gruczolakomięsak
![Page 50: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/50.jpg)
EPIDEMIOLOGIA
Najczęściej rozpoznawane w 5. i 6. dekadzie życia
Rokowanie w mięsakach jest złe ze względu na dużą złośliwość tych nowotworów. Charakteryzują się szybkim wzrostem i skłonnością do bardzo szybkiego tworzenia przerzutów
drogą naczyń krwionośnych i chłonnych.
Przeżycia 5 – letnie:
• mięsak gładkokomórkowy 12 – 40%
• mięsak podścieliskowy o niskiej złośliwości 65 – 100%
• mięsak podścieliskowy niezróżnicowany 10%
• mięsakorak 5 – 35%
![Page 51: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/51.jpg)
ETIOPATOGENEZA
• Napromienianie w przeszłości na teren miednicy mniejszej
• Otyłość
• Nierództwo
• Długotrwała stymulacja estrogenowa
• Przyjmowanie Tamoxifenu
Ryzyko transformacji mięśniaka do mięsaka gładkokomórkowego
wynosi około 2,6%
![Page 52: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/52.jpg)
DIAGNOSTYKA
Objawy kliniczne:
• Szybko powiększająca się macica
• Krwawienie z jamy macicy (mięsakorak)
• Polipowate tkanki w kanale szyjki macicy
![Page 53: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/53.jpg)
Stopień I nowotwór ściśle ograniczony do macicy
IA ≤5cm leiomyosarcoma IA ograniczony do endometrium
IB >5cm ESS IB nacieka < ½ mięśnia macicy adenosarcoma
IC nacieka > ½ mięśnia macicy
Stopień II nowotwór nacieka miednicę
IIA Zajęciem przydatków IIB Nowotwór nacieka poza macicę przylegające tkanki miednicy mniejszej
Stopień III nowotwór nacieka tkanki jamy brzusznej (nie tylko wystając do jamy brzusznej)
IIIA w jednej lokalizacji
IIIB w więcej niż w jednej lokalizacji
IIIC Przerzuty do węzłów chłonnych miednicy i/lub okołoaortalnych
Stopień IV nowotwór nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę i/lub przerzuty odległe
IVA Nowotwór nacieka pęcherz moczowy i/lub odbytnicę
IVB Przerzuty odległe
![Page 54: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/54.jpg)
Mięsak gładkokomórkowy - leiomyosarcoma
• z mięśni gładkich
• 40% mięsaków
• szybko przerzuty do płuc, rzadko do węzłów
• w usg obraz mięśniaka z martwicą, szybki wzrost, nieprawidłowe unaczynienie, brak zwapnień
Ryzyko transformacji nowotworowej mięśniaka do mięsaka wzrasta z
wiekiem. W 7 dekadzie wynosi 1.7%.
![Page 55: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/55.jpg)
LECZENIE
Limfadenektomia w stadium III i IV – przy całkowitej cytoredukcji.
Chemioterapia od II stopnia.
Znaczna chemio i radiooporność .
![Page 56: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/56.jpg)
Mięsak podścieliskowy o niskiej złośliwości – low grade endometrial stromal sarcoma (ESS)
Z podścieliska błony śluzowej
Hormonozależny (↑ estrogenów, HTZ, endometrioza)
Wznowy, nawet po 20 latach
Najlepsze rokowanie, 5-letnie przeżycia 65-100%
Wysokie ryzyko nawrotu – endogenne lub egzogenne źródło estrogenów.
![Page 57: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/57.jpg)
LECZENIE
Limfadenektomia w stadium III i IV –
przy całkowitej cytoredukcji.
Leczenie uzupełniające: hormonoterapia I – IV stopień – gestageny, analogi gonadoliberyny,
inhibitory aromatazy
![Page 58: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/58.jpg)
Mięsak podścieliskowy niezróżnicowany
Z podścieliska
Bardzo agresywny, 5- letnie przeżycia 10%
Leczenie: wycięcie macicy z przydatkami + cytoredukcja
Uzupełniająca chemioterapia
W badaniu usg mięsaki podścieliskowe dają obraz polipowatej, dużej zmiany w jamie macicy, o obfitym, chaotycznym unaczynieniu.
![Page 59: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/59.jpg)
W zaawansowanych stadiach mięsaków staramy się wykonać
optymalną cytoredukcję. Do rozważenia usunięcie węzłów
chłonnych.
Należy pamiętać, że nowotwory te często operujemy bez wcześniejszego rozpoznania
histopatologicznego.
Usuwanie węzłów chłonnych w leczeniu mięsaków jest wciąż sprawą dyskusyjną.
![Page 60: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/60.jpg)
Mięsakorak - carcinosarcoma
• rak metaplastyczny, element nienabłonkowy może być homo- lub heterologiczny
• 40% mięsaków
• rośnie egzofitycznie, do jamy macicy, zajmując szyjkę i wystając przez ujście zewnętrzne
• bardzo agresywny, szybko wznowy i przerzuty do węzłów
• po radioterapii miednicy mniejszej
• leczenie: wycięcie macicy z przydatkami + w/chł miednicowe, okołoaortalne + sieć
• uzupełniająca chemioterapia.
![Page 61: Rak trzonu macicy - uczkin.pluczkin.pl/storage/files/Seminaria 2017 5 rok/Rak trzonu macicy 5... · życiowe wystąpienia tego nowotworu wynosi 40-60%. Co jeszcze ... biologia raka](https://reader031.fdocuments.net/reader031/viewer/2022021810/5c77b4f409d3f23a068c0ca0/html5/thumbnails/61.jpg)