Raja Vidya Raja Guhyam - worldteachertrust.org

^‘√|üìwü‘Y(leT<ä“¤>∑eBZ‘· 9e n<Ûë´j·TeTT ` sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT)

e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY

<Ûäìwü˜

Á|ü<∏äeT eTTÁ<äD : 2019 ` ñ‘·Ôs¡ $wüße‘·TŒD´ ~qeTT(|üs¡eT>∑Ts¡Te⁄\ ÄÁX¯eTeTT, ø=&ÉHê&ÉT, ˙\–s¡T\T)

Á|ü‘·T\T : 1,000

Á|ü‘·T\≈£î :<Ûäìwü |ü_¢πøwüHé‡,15`7`1, @+õ Ÿ‡ mHéπø¢yé,ø£èwüíq>∑sY, $XÊK|ü≥ï+ ` 530 002.bò Hé : 0891`2701531, 2509154.Website : www.dhanistha.org.

[email protected].

ISBN : 978-81-89467-94-4

eTTÁ<äD :dü‘· + Ä|òtôdŸ Ç+Á|æ+Ÿ‡eT<ÛäTsêq>∑sY, $XÊK|ü≥ï+.bò Hé : 0891`2796538, 984 999 6538.

© <Ûäìwü ` 2019

yÓ\ : s¡÷ˆˆ 80`00

3

<Ûäìwü˜

ªª<Ûäìwü˜μμ nq>± <Ûäq|üP]‘· ~e´yêj·TTe⁄. <ÛäqeTq>∑ ~e´dü+|ü<ä. n~ πøe\eTT &ÉãT“ø±<äT. &ÉãT“‘√ dü+|ü<äqT ø=\Te ÒeTT,ø=q˝ÒeTT. dü+|ü<ä Jeq yÓ’uÛÑeeTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q~.eTq ÁX¯ó‘·T\˝À n–ï, yêj·TTe⁄, Ç+Á<äT&ÉT, ãèVü≤düŒ‹ sTT‘ê´~ ~e´Á|ü»„\qT <ÛäqeTì]. Äs¡ $C≤„qy˚T ì»yÓTÆq <ÛäqeTT. nÏº <ÛäqeTTqT≈£Ls¡TŒ#˚dæ yê´|æÔ #˚j·TT≥≈£î ªª<Ûäìwü˜μμ 1992˝À »ìà+∫q~.

ªª<Ûäìwü˜μμ e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY>±] yê≈£îÿqT dæ.&ç.,Ä&çjÓ÷, M&çjÓ÷ ø±´ôd≥¢ s¡÷|üeTT˝ÀqT, |ü⁄düÔø£eTT\ s¡÷|üeTT˝ÀqT uÛÑÁ<ä|üs¡∫ dü‘ê‡<Ûä≈£î\ ø£+~+#·TqÏº j·TC≤„s¡úø£s¡àqT#˚|üÏºq~.

ªª<Ûäìwüμμ ø£ #·ø£ÿì Á>∑+<∏ë\j·TeTTqT, <Ûë´q eT+~s¡eTTqTdü<√Zwæ˜¬ø’ e\dæq yê‘êes¡DeTTqT ` ªª»>∑<äTZs¡T eT+~s¡eTTμμ>∑@s¡Œs¡∫, ÄdüøÏÔ ø£\yê]øÏ <Ûë´qeTT, kÕ«<Ûë´j·TeTT H˚s¡TŒ#·Tqï~.

dü«#·Ã¤+<ä ùdyê dü+düú

5

dü+ø£\qø£s¡Ô : e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY

e÷‘·è<XeTT yÓTT<ä\T>± ñ‘·Ôs¡ nyÓT]ø±, ≤ÏHé nyÓT]ø± eT]j·TT◊s√bÕ K+&ÉeTT\˝À>∑\ Ä<Ûë´‹àø£ õC≤„düTe⁄\≈£î Á|ü#√<äqeTTø£*–+#·T#·÷, uÛÑøÏÔ, C≤„qeTT, yÓ’sê>∑ eTT, jÓ÷>±uÛ≤´düeTT sTT‘ê´~$wüj·TeTT\˝À 33 dü+e‘·‡s¡eTT\T>± uÀ<Ûäq\T >±$+#·T#·÷, |üs¡eT>∑Ts¡Te⁄\ e÷sêZqTj·÷j·TT\≈£î yÓ\T>∑T<ë] #·÷|æ+#·T #·Tqï dü‘ê‡<ÛäHêdü+|ü‹Ô>∑\ qej·TT>∑ jÓ÷>∑ e÷s¡Z<ä]Ù e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY>±s¡T.yê] uÀ<Ûäq\T …ø£ÿ≈£î$T+∫ j·TTqïq÷, |ü\Ts¡ø£eTT …’q $wüj·T, $C≤„quÀ<Ûäq\T>± ‘Ó*j·Te#·TÃqT. n$ uÀ<Ûäq\T>±H ø±≈£î+&Ü ì‘· J$‘·eTTqnqTdüs¡D°j·TyÓTÆ, Ä#·s¡D jÓ÷>∑ yÓTÆ, Ä#·]+#·Tyê]øÏ dü‘· <äs¡ÙqeTTqdü‘·«s¡ |òü*‘·eTT\ q+~+#·T #·Tqïeì ‘Ó\T|ü⁄≥ n‹X¯jÓ÷øÏÔ ø±H˚s¡<äT.

kÕ+|òæTø£, Ä]úø£, Ä<Ûë´‹àø£, kÕ+düÿ è‹ø£, ø£fi≤s¡+>∑eTT\˝À yê]ìs¡+‘·s¡ ùde\qT >∑T]Ô+∫, >ös¡$+∫, Ä+Á<Ûä $X¯«ø£fi≤ |ü]wü‘Y 1997edü+e‘·‡s¡eTT˝À ªª&Üø£ºsY Ä|òt …≥sY‡μμ |ü≤º q+~+∫q~. 2013edü+e‘·‡s¡eTT˝À >ös¡e Ä#ês¡T´\T>± ìj·T$T+|üã&ç].

Ä]úø£, kÕ+|òæTø£, ùdyês¡+>∑eTT\˝À e÷qyê[ eTqT>∑&É À düTKeTT,XÊ+‹ |ü]eT[+|üCÒj·TT dü÷Á‘·eTT>± Ä<Ûë´‹àø£‘· n\sê]q|ü& <ëìøÏ

6

kÕ|òü\´‘·, kÕs¡úø£‘· ñ+&ÉTqì, ªªe÷qe ùdejT e÷<Ûäe ùdeμμ nqT e÷≥≈£îdü]jÓÆTq ns¡úeTT sTT<˚qì e÷düºs¡T>±s¡T ‘·eT Á|ües¡Ôq <ë«sê ‘Ó*j·T|üs¡#·T#·THêïs¡T. e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY>±s¡T u≤<Ûä´‘·>∑\ >∑èVü≤düTú\T,ù|s¡Tqï Ä]úø£ dü\Vü‰<ës¡T, $C≤„qeTTqT $ø£dæ+|üCÒj·TT >∑Ts¡Te⁄, XÊØs¡ø£` e÷qdæø£ s¡T>∑à‘·\qT ‘=\–+|üCÒj·TT yÓ’<äT´\T, ncÕº+>∑ jÓ÷>∑eTTqqTcÕqeTT #j·TT#·T, y˝≤~eT+~‘√ nqTwæ+|ü #j·TT#·Tqï jÓ÷–.X‘ê~Ûø£ Á>∑+<∏äeTT\ dü+ø£\q ø£s¡Ô, ì>∑]«, ìs¡à\ Vü≤è<äj·TT\T.

C≤„qeTT @ ø£ÿ]øÏ #Ó+~q~ ø±<äìj·TT, C≤„qT\T ôd’‘·eTT n+<äs¡Tq÷C≤„qeTTqπø #Ó+~q yês¡ìj·T÷, C≤„qy˚T dü]j·T>∑T yêVæ≤ø£\ HÓqTïø=ì‘·qqT ‘êqT Á|üø£Ï+#·Tø=qT#·T+&ÉT qìj·T÷, n+<äT# ì»eTT>± me«s¡÷Á>∑+<∏äø£s¡Ô\T ø±C≤\ s¡ìj·T÷, dü+ø£\q ø£s¡Ô Ò qìj·TT e÷düºs¡T>±] <äè&ÛÉ$XÊ«düeTT. $X‚wü |ü]C≤„qeTT>∑\ Á|ü‹uÛ≤e+‘·T …’q|üŒÏøÏ kÂo\´eTT‘√kÕe÷qT´\ $TÁ‘·‘·«eTT q_Û\wæ+#·T düeTe]Ô.

e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY>±] Ä<Ûä«s¡´eTTq mìïjÓ÷ <Ûë]àø£ dü+düú\T<X $<XeTT\˝À |üs¡Væ≤‘·ùde >±$+#·T#·Tqï$. ªª|üs¡Væ≤‘·eTT |üs¡eT<Ûäs¡àμμeTqT Äs√´øÏÔ yê] J$‘·eTTqT q&ç|æ+#·T#·Tqï~. uÛÑ>∑e<ë∆ qeTT,kÕ«<Ûë´j·TeTT, |üs¡Væ≤‘·eTT\≈£î Á‹<Ûëã<äT∆\T>± m+<äs√ ÄdæÔ≈£î\≈£î yês¡TÁ|ü|ü+#·eTTq Á|ü#√<äqeTT >±$+#·T#·THêïs¡T. |üs¡eT>∑Ts¡T |üs¡+|üs¡yê] ø±<äs¡ÙeTT.

` <Ûäìwü

7

uÛÑ>∑eBZ‘ê Vü≤è<äj·TeTT

uÛÑ>∑eBZ‘· jÓ÷>∑$<ä ÁãVü≤à$<ä ñ|üìwü‘·TÔ\ kÕs¡eTT.sTT+<äT ‘Ó\T|üã&çq uÛÑøÏ Ô C≤„q yÓ’sê>∑´eTT\T düeTÁ>∑eTT,|ü]|üPs¡íeTT. ‘êeTs¡‘·+|üs¡>∑, n\$e÷*q n&É$>∑ ô|]–q uÛÑ>∑e<éyêvàj·TeTT düs¡fi¯eTT>∑, dü÷Ï>∑ ns¡úeT>∑TØ‹˝À e÷qeC≤‹qT<˚›•+∫ ø£èwüí <Ó’«bÕj·Tq eTVü≤]¸ lø£èwüßíì eT÷\eTT>±Á|ükÕ~+#ÓqT. ≈£åîDíeTT>∑ uÛÑ>∑eBZ‘· |ü]ƒ+#·T yê]øÏ Ä#·s¡D≤‘·àø£eTT>± uÛÑ>∑eBZ‘· >√#·]+#·TqT. nÏº Ä#·s¡D e÷s¡ZeTTq düs¡«eTTÁø£eTeTT>∑ $~‘· eT>∑TqT. düs¡«»„‘·«eTT ≈£L&É \_Û+#·TqT. dü‘·<äs¡ÙqeTTq≈£î uÛÑ>∑eBZ‘· ø£s¡B|æø£>∑ XÊX¯«‘·eTT>∑ ì\∫j·TTqï~.uÛÑ>∑eBZ‘· HêÁX¯sTT+∫ Ä#·s¡D≤‘·àø£eTT>± J$+#·T e÷qe⁄q≈£îeT] @ Á>∑+<∏äeTT |ü]ƒ+|ü qedüs¡eTT Ò<äT. Ç~ dü‘· eTT.

düeTdüÔ yêvàj·TkÕs¡eTT uÛÑ>∑eBZ‘·ø±>∑, ‘êkÕs¡ eT+‘·j·TTá ‘=$Tà<äe n<Ûë´j·TeT>∑T ªªsê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTTμμq+<äT neTs¡Ãã&çq~. á n<Ûë´j·TeTT uÛÑ>∑eBZ‘ê Vü≤è<äj·TeTT.sTT+<äT Jy˚X¯«s¡ dü+ã+<ÛäeTT ì]›wüºeTT>∑ ‘Ó\T|üã&çq~. <Ó’eeTTjÓTTø£ÿ jÓ÷>∑ eTùV≤X¯«s¡‘·«eTT ‘Ó\T|üã&çq~. Ä‘·à ` |üs¡e÷‘·àdü+ã+<ÛäeTT, n$HêuÛ≤e dü+ã+<ÛäeTT $X¯<äeTT>∑ ‘Ó\T|üã&çq~.ÁX¯<ë∆uÛÑ≈£îÔ\T, Á‹ø£s¡DX¯ó~∆, nqdü÷j·T‘·«eTT, áX¯«s¡ X¯s¡D≤>∑‹

8

sTT‘ê´~ ñbÕj·TeTT\T $e]+|üã&çq$. sê» s¡Vü≤dü eT>∑T ásê»$<ä bı+<äT≥≈£î e\dæq Áø£eT•ø£åD eTT+<äT n<Ûë´j·TeTT\+<äT ≈£L&É $X‚wüeTT>∑ $e]+|üã&çq~.

Áø£eTeTT, düeTÁ>∑eTT n>∑T eTTøÏÔøÏ uÛÑ>∑eBZ‘·qT $T+∫qÁ>∑+<∏äeTT Ò<äT. |ü]D≤eTÁø£eTeTTq e÷qe⁄&ÉT uÛÑ>∑eBZ‘·qTdüŒ è•+#· e\dæq<. uÛÑ>∑e‘Y düŒs¡ÙqT n+~+#·T á |ü$Á‘· Á>∑+<∏äeTTdüeTdüÔ ˝Àø£eTT\+<äTqT |üP»˙j·TyÓTÆ, e÷s¡Z<äs¡Ùø£yÓTÆ e⁄qï~.uÛÑ>∑BZ‘·qT #·<äTeìyê&ÉT #·<äTeìyê&! ªnμø±s¡eTT qT+&ç ªø£åμø±s¡eTTes¡≈£î >∑\ yêvàj·T eT+‘·j·TT sTT+~$T&ç j·TTqï~.

á s¡#·q≈£î Áù|s¡D ì∫Ãq k˛<äs¡T\T, ∫s¡+J$ _.dü‘· Hêsêj·TD sêEq≈£î Hê ø£è‘·»„‘·\T. n‘·&ç∫Ãq Áù|s¡D <Ó’eXÊdüqeTT>± uÛ≤$+∫, õC≤„düTe⁄\≈£î Bìì düeTs¡ŒD >±$+#·T#·THêïqT. eTTÁ~+∫q <Ûäìwü˜ ø±s¡´es¡ZeTTq≈£î Hê X¯óuÛ≤ø±+ø£å\T!

l$fi¯+_ ` s¡<∏ä dü|üÔ$T$XÊK|ü≥ï+.

¬ø.bÕs¡«r≈£îe÷sY

9

sê»$<ä ` sê»>∑TVü≤´eTT

e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY>±s¡T uÛÑ>∑eBZ‘· 9e n<Ûë´j·TyÓTÆqªªsê»$<ä ` sê»>∑TVü≤´μμ jÓ÷>±ìøÏ $es¡D k˛<ëVü≤s¡D+>±,m+‘√ düT\Te⁄>± ns¡úeTj˚T´Ø‹˝À n+~+#ês¡T. sê»$<ä `sê»>∑TVü≤´+ nH˚ n<Ûë´j·T+˝À Bìì nuÛÑ dæ+#·&ÜìøÏ ø±e\dæqÁ|ü<Ûëq ns¡Ω‘·\T uÛÑ>∑yêqT&ÉT ¬s+&ç+Ïì ‘Ó …ŒqT. 1. nqdü÷j·T‘·«eTT,2. ÁX¯<ä∆. e÷düºs¡T>±s¡T MÏì #ê˝≤ #·ø£ÿ>± $e]+#ês¡T. n˙ïñqï|üŒÏø° ndü÷j·T>±ì e<ä\ø£b˛‘˚ n‘·ìøÏ ñqï $<ä \˙ï ‘·\Òì yÓTT+&Ó+ ≤+Ï~ nì ‘Ó ≤Œs¡T. mìï $<ä \THêï ìÅwüŒjÓ÷»qyT.

n˝≤ ÁX¯<ä∆ $wüj·T+˝À ≈£L&Ü m+‘√ $es¡D sTT#êÃs¡T. ÁX¯<ä∆ñqï|ü& ø£s¡Ôe´+ >√#·]düTÔ+~. ÁX<ä∆ ñqï#√fÒ <Ûäs¡àeTT düTŒ¤]düTÔ+~.ÁX<ä∆ e\q ‘·qT #j·Te\dæq |üì >√#·]+∫, #j·T≈£L&Éì |üqT\˝À∫≈£îÿ|ü&Éì ˇø£ e÷s¡Z+ >√#·]düTÔ+~. kÕ«$T $y˚ø±q+<äT\yês¡TuÛ≤s¡‘·C≤‹ì ñ<›•+∫ sTT∫Ãq ñ|üHê´dü+˝À ªªuÛ≤s¡rj·TT\≈£îÒì$ á ¬s+&˚μμ nì #ÓbÕŒs¡T. eTq C≤rj·TT\≈£î #ê˝≤ $wüj·T

|ü]C≤„q+ ‘Ó*dæq|üŒÏø° Ç+#·T$T+#·T>± n+<äs¡÷ ndü÷j·÷Á>∑düTÔ Ò.eTq≈£î ÁX<ä∆ ≈£L&Ü n+‘·+‘· e÷Á‘·yT. @ |üìì düÁø£eT+>± ¬s+&ÉTs√E\T #˚j·T&É+ ñ+&É<äT. n+<äTπø eTq ô|<ä›\T ~«rj·T $|òüTï+ñ+&Ésê<äì #ÓbÕŒs¡T. ø£˙dü+ ¬s+&Ée s√C…’Hê e÷q≈£î+&Ü

10

Ä#·]kÕÔs¡ì. ÁX<ä∆, nqdü÷j·T‘·«+ nH$ m+‘· eTTKýÓ÷ e÷düºs¡T>±s¡T #ê˝≤ #·ø£ÿ>± #Ó|æŒ, kÕ<Ûä≈£î\≈£î ˇø£ #Óø˘ *dtºqT ‘Ó*j·TC…bÕŒs¡T.

sê»$<ä sê»>∑TVü≤éTT jÓTTø£ÿ $es¡D yêÏ ˝À‘·T\qTdüŒè•+∫ yêì˝À>∑\ n<äT“¤‘·yÓTÆq $wüj·TeTT\qT ì‘· q÷‘·q+>±eTTqTô|qï&É÷ mø£ÿ&Ü ø£ì$ì ms¡T>∑ì Ø‹˝À e÷düºs¡T>±s¡T$e]+#ês¡T. Ms¡T eè‹ÔØ‘ê´ #Ûê¬sº&é nøö+f…+Ÿ ø±e&É+ e\¢|ü<ë\ m+|æø£, yêÏ ≈£Ls¡TŒ ‘·÷ø£+ y˚dæq≥T¢ ˇø£Ï m≈£îÿe>±ì,ˇø£Ï ‘·≈£îÿe>±ì Ò≈£î+&Ü dü]düe÷q+>± ñ+&≥≥T¢ ÁyêdüTÔ+≤s¡T.ªªXÊX¯«‘·T&Éqì ‘Ó*ù| $<ä ÁX‚wü$<ä ø±ãÏº n~ sê»$<ä μμ nììs¡«∫+#ês¡T. s¡CÀ>∑TD <√wüeTT#˚ Je⁄\T nH˚ø±H˚ø£ $<ä´\TH]ÃqqT dü‘· eTTqT ‘Ó*j·Tø£b˛e⁄≥ e\q XÊX«‘·T\T>± ñ+&É Òs¡T.yês¡T XÊX«‘·T\T ø±q|ü&ÉT yê] $<ä \T>∑÷&Ü yê]‘√H n+‘·]+∫b˛e⁄qT nì #·ø£ÿ>± $e]+#ês¡T. Ç~ sê» s¡Vü≤dü eTì #ÓbÕŒs¡T.m+<äTø£+fÒ ‘Ó*dæqqT eTs¡T>∑Tq |ü&~, eT]Ãb˛jT~ sê»s¡Vü≤dü +.‘Ó\T|ü≈£î+&Ü <ë∫ô|fÒº~ s¡Vü≤dü +. ‘Ó*|æqqT s¡Vü≤dü yÓTÆb˛e⁄≥e\q Ç~ sê» s¡Vü≤düéTì nHêïs¡T.

uÛÑ>∑eBZ‘· yÓTT‘·Ô+ kÕsê+X¯eTTqT á n<Ûë´j·TeTTq+<äTÄ$wüÿ]+#ês¡T. sTT+#·T$T+#·T>± sê»$<ä sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑+‘√uÛÑ>∑eBZ‘· jÓTTø£ÿ uÀ<Ûäq n+‘ê nsTTb˛‘·T+~. Ç~ 9e n<Ûë´j·T+.Çø£ô|’q ñqï n<Ûë´j·÷\˝À sTT+<äT˝À ‘Ó*|æq sê»$<ä qT @$<Ûä+>± nuÛ≤´dü+ #˚j·÷˝À, n~ @ $<Ûä+>± nqTuÛÑ÷‹˝ÀøÏ

11

‘Ó#·TÃø√yê˝À ‘Ó*ù| $esê Ò ñ+≤sTT. uÛÑ>∑eBZ‘· e÷s¡ZeTTqTe÷düºs¡T>±s¡T #ê˝≤ #·ø£ÿ>± $e]+#ês¡T. 21e XÀ¢ø±ìøÏ sTT∫Ãq$es¡D˝À ªªuÛÑ>∑eBZ‘· e÷s¡ZeTT ÁX‚j·TdüT‡qT ñ<›•+∫ ø£s¡ÔeéTTqTÄ#·]+#·T≥j˚T j·TTqï~>±ì |ü⁄DéTTqT, uÛÀ>∑eTTqT Ä•+#·T≥uÀ~Û+|üã&É Ò<äT. ø£s¡ÔeéTT q+< Je⁄ìøÏ n~Ûø±s¡eTT ñqï~>±ì|òü\eTTq+<äT Ò<äì <Ó’eeTT düŒwüºeTT>± ‘Ó …ŒqT. ø±eT´ø£s¡àÁb˛‘·‡Væ≤+|üã&É˝Ò<äT. ø£s¡Ôe´ø£s¡à ìπs›•+|üã&ç+~. ø£s¡Ôe´ø£s¡àH˚dü«<Ûäs¡àeTì, ø±s¡ + ø£s¡àj·Tì uÛÑ>∑yêqT&ÉT ù|s=ÿHêï&ÉT. ø£s¡Ôyê´#·s¡DeTTq+<˚ ÁX‚j·TdüT‡ ñqï~. |òü\eTT\qT ÄÁX¯sTT+|üø£ø£s¡ÔeéTT\H˚ ìs¡«]Ô+#·eTì uÛÑ>∑yêqT&ÉT ì]›wüºeTT>± ‘Ó*|æHê&ÉT.yê&˚ »qq eTs¡D #·Áø£eTT qT+&ç $eTT≈£îÔ&Ó’ <Ûäs¡à|ü<ÛäeTTq+<äTXÊX¯«‘·T&Ó’ J$+#·TqTμμ nì #·ø£ÿ>± ‘ê kÕsê+X¯+ $e]+#ês¡T.

MÏ‘√ bÕ≥T e÷düºs¡T>±s¡T nH˚ø£ kÕ<ÛäHê s¡Vü≤kÕ´\qT án<Ûë´j·TeTTq+<äT ‘Ó*bÕs¡T. Á|üø£è‹ $˝≤dü+, yêì $es¡D\T‘Ó*bÕs¡T. uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\T nq>± Á‹ø£s¡DX¯ó~∆j˚T nì ìsê∆]+#ês¡T.˝Öø£ eTT, ‘Ó*$‘˚≥\Tqï yê]ø£Hêï Á‹ø£s¡DX¯ó~∆ >∑\yêπs <Ó’yêìøÏÁ|”‹bÕÁ‘·T\T nì ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. n$<Ûä |üPs¡«ø£yÓTÆHê Á‹ø£s¡DX¯ó~∆‘√ Äsê~ÛùdÔ ªqH˚ïμ #˚s¡‘ês¡ì #Ó|üPÔ ø±[<ëdüT, yê©àø±<äT\>∑T]+∫ ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. áX¯«sês¡ŒDeTT, düHê´düeTT yÓTT<ä\>∑T$wüj·TeTT\qT kÕ<Ûä≈£î\≈£î ø±e\dæq $<Ûä+>± $e]+#ês¡T. uÛ≤eqj·T+<äT, u≤Vü≤éTTq+<äT, ˝À|ü\ ãj·T≤ nqTì‘· + áX¯«s¡Tì<ä]Ù+#·T≥j˚T sê»$<ä´>± $e]+#ês¡T. ªª@ J$¬ø’Hê ‘·qqT

12

>∑÷]Ãq uÛ≤eq yÓT+&ÉT>± ñqï|ü&ÉT <Ó’eeTTqT #˚s¡T≥≈£î ‘êH˚n&É¶+øÏμμ nì, kÕ<Ûä≈£îìøÏ À|ü+ mø£ÿ&ÉT+<√ ‘Ó*j·T|üsêÃs¡T. eTqdüT<Ó’eeTTqT uÛ≤$+#·T≥ ì»eT>∑T eTqqeTT. ãj·T≥ ø£q|ü&ÉT#·Tqï~<Ó’ey˚T nì uÛ≤$+#·T≥ ≈£L&Ü eTqqy˚T nì #Ó|æŒ, sTT≥T¢ À|ü\ãj·T≤ <Ó’eeTTH˚ uÛ≤$+#·T≥ nuÛÑ´dæ+∫q|ü⁄&ÉT eTqdüTq≈£îÁ|üXÊ+‘·‘· ∫≈£îÿqì, n˝≤+Ï eTqdüT‘√ |ü]düsê˝À¢ Je⁄\s¡÷|üeTT˝À qTqï áX¯«s¡Tì ùd$+#·T≥e\q eTqdüTq |ü≥Tº∫≈£îÿqì, m˝≤+Ï Äsê<Ûäq #˚dæqq÷ áX¯«s¡Tì ñ<˚›•+∫#j·TT#·T+&ÉT≥ e\q uÛ≤eeTT áX«s¡eTj·T eT>∑Tqì #ê˝≤ #·ø£ÿ>±$e]+#ês¡T.

e÷düºs¡T>±s¡T ø£ $q÷‘·ïyÓTÆq Ø‹˝À Á|ür n<Ûë´j·TeTTq≈£îyê´U≤´Hêìï n+~+#ês¡T. Á|ür n<Ûë´j·T+ <ëìø£<˚ |üPs¡íeTT nH˚$<Ûä+>± $e]+#ês¡T. $T–*q 9 n<Ûë´j·TeTT\qT ≈£L&Ü n<˚$<ÛäyÓTÆq yê´U≤´Hê\‘√ $e]kÕÔs¡ì, uÛÑ≈£îÔ\qT ‘·]+|üCÒkÕÔs¡ìVü≤è<äj·T|üPs¡«ø£+>± $qï$+#·T≈£î+≥THêïqT.

e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY>±] bÕ<ä|ü<äàeTT\≈£î qeTdüÿ]dü÷Ô.....

‘~ 22`2`2019eTT+u≤sTT

_. dü‘· Hêsêj·TDsêEC≤sTT+Ÿ ø£$TwüqsY

ÇHéø£yéT≤ø˘‡

13

sê»>∑TVü≤éTT

leT<ä“¤>∑eBZ‘· Á|ü|ü+#· yêvàj·TeT+<˚ •s√<Ûës¡ýÓTÆqdü+<˚X¯eTT.

|üs¡ÁãVü≤ày˚T uÛÑ>∑yêqT&ÉT>± ~–e∫Ã ‘·q qT+&ç ~–e∫ÃqJe⁄\≈£î (qs¡T\≈£î) ‘·qqT #˚s¡Tø=qT e÷s¡ZeTTqT dü÷Ï>±, k˛<ëVü≤s¡DeTT>±, dü+|üPs¡íeTT>± n+<ä#˚dæq eT¨qï‘· dü+<˚X¯eTTns¡T®qT&ÉT, yê´düuÛÑ>∑yêqT&ÉT ø±s¡DeTT>± Á|ü|ü+#·eTTq≈£î n+<äCÒj·Tã&çq~.

leT<ä“¤>∑eBZ‘·≈£î Á|ü|ü+#·eTTq >∑Ts¡TkÕúq eT\+ø£]+∫qnH˚≈£î\T yêÚ≤´qeTT\T, $es¡DeTT\T n+<äCÒdæ]. ªªl^‘√|üìwü‘Yμμ ù|]≥ e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY>±s¡T n+~+#·T#·Tqï$es¡D n‘· +‘· ne>±Vü≤Hê‘·àø£eTT>± e⁄+&ÉT≥ $X‚wüeTT.uÛÑ>∑eBZ‘· n<Ûë´j·TeTT\˝À e⁄qï nqTÁø£eTDeTT jÓTTø£ÿ ÁbÕXdüÔ éTT,$es¡DeTT kÕ<Ûä≈£îq≈£î kÕ<ÛäHê|üs¡eTT>±, düs¡fi¯eTT>± n+~+#·ã&çq~. ne>±Vü≤q≈£î øÏ¢wüºyÓTÆq $wüj·TeTT\T n‹ düT\uÛÑeTT>±n+~+#·ã&çq$. uÛÑ>∑eBZ‘·qT Ä#·]+#·T≥≈£î ˇø£ #·ø£ÿì u≤≥>∑eTéTT #˚s¡Tes¡≈£î @s¡Œs¡T#·T≥ á Á|üD≤[ø£ |üs¡yÓ÷<›X¯ eTT>±>√#·]+#·TqT. ì‘· ~q#·s¡ ˝À e]Ô+#·T nìï düìïy˚X¯eTT\˝À

14

nqT ì‘· eTT ªª‘·‘·Ô«eTTμμqT >∑Ts¡TÔ#˚j·TT $<ÛäeTT>± á Á>∑+<∏äeTTq$e]+|üã&çq~.

mìï |üsê´j·TeTT\T uÛÑ>∑e<ädæÔ‘·«eTTqT (düsê«+‘·sê´$Tì)‘Ó*j·TCÒdæqqT nqTì‘· eTT eTs¡∫b˛e⁄≥ e\qH á $wüj·TeTTsê»s¡Vü≤dü yÓTÆq<äì e÷düºs¡T>±] uÛ≤wü eTT $X‚wüyÓTÆ ì\∫q~.

uÛÑ>∑eBZ‘·˝Àì ˇø=ÿø£ÿ n<Ûë´j·TeTTq n+<äCÒj·Tã&çq$C≤„q $es¡D≤ $<ÛëqeTTqT ne>±Vü≤q #düTø=qT≥≈£î nedüs¡yÓTÆq‘êfi¯|ü⁄ #Óe⁄\T n+<äCÒj·Tã&çq$.

ªªsê»$<ë´ ` sê»>∑TVü≤´eTTμμ n‹ $•wüºyÓTÆq $wüj·TeTTeT]j·TT ^‘êVü≤è<äj·TeTT. e÷düºs¡T>±s¡T Á|ü‘·´ø£åeTT>± uÛÑ>∑e‘·‘·Ô«eTTqT nqTuÛÑ$+∫, kÕ<Ûäq#dæ $es¡DeTT>± n+~+∫s¡qT≥ìdü‡+<Vü≤eTT. ø£ÿe÷≥˝À #Ó|üŒe …qqï Je⁄&ÉT |üs¡ÁãVü≤àeTTqT#s¡T≥≈£î dü÷ÏjÓÆTq e÷s¡ZeTT sTT+<äT e÷düºsY bÕs¡«r≈£îe÷sY>±s¡Tdü$es¡eTT>± n+~+#·T≥ eTq ãè+<äeTTjÓTTø£ÿ n<äèwüºeTT.

l $fi¯+_ ` e÷|òüT bÂs¡í$T‘~ 19`2`2019$XÊK|ü≥ï+.

k˛<äs¡T&ÉTqe˙‘·+

<Ûäìwü

15

$wüj·Tdü÷∫ø£

1 nqdü÷j·T‘·«eTT ....... 17

2 sê» s¡Vü≤dü eTT ....... 20

3 #·Áø£ eP´Vü≤eTT ....... 24

4 ∫<ëø±X¯eTT ....... 27

5 jÓ÷>∑eTVæ≤eT ....... 30

6 sê»$<ä ....... 32

7 áX¯«s¡ Á|üDÏ<ÛëqeTT ....... 35

8 Á|üø£è‹ e÷j·T ....... 38

9 kÕø°åuÛÑ÷‘·T&ÉT ....... 41

10 áX¯«s¡ düìï<ÛëqeTT ....... 45

11 <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTT ....... 47

12 ø£s¡Ôe´ø£s¡à ....... 50

13 áX¯«s¡ ‘·‘·Ô«eTT ....... 54

14 eTVü‰‘·Tà\T ....... 58

15 ‘·‘·Ô« yÓTTø£ÿfÒ ! ....... 62

16 düeTdüÔeTTqT H˚H˚! ....... 66

16

17 Á|üDe dü«s¡÷|ü⁄&ÉT ....... 69

18 |üs¡‘·‘·Ô«eTT ....... 74

19 <ä«+<ä« dæú‘·T\T ....... 79

20 ø√]ø£\T ....... 83

21 »qq eTs¡D #·Áø£eTT ....... 87

22 n_Ûj·TT≈£îÔ&ÉT ....... 91

23 Á‹ø£s¡DX¯ó~∆ ....... 96

24 ‘·‘·Ô«<äs¡ÙqeTT ....... 100

25 |üs¡eT|ü<äeTT ....... 104

26 uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\T ....... 108

27 áX¯«sês¡ŒDeTT ....... 113

28 düHê´dü jÓ÷>∑eTT ....... 117

29 nr‘·dæú‹ ....... 121

30 X¯Á<ë∆uÛÑ≈£îÔ\T ....... 125

31 nqq´uÛÑøÏÔ ....... 129

32 ‘·‘·Ô«<äs¡ÙqT\T ....... 133

33 ≈£L&ç j·TT+&ÉT≥ ....... 137

34 Jy˚X¯«s¡ dü+ã+<ÛäeTT ....... 142

17

1

nqdü÷j·T‘·«eTT

Ç<ä+ ‘·T ‘˚ >∑TVü≤´‘·eT+ Á|üeøå±´ eT´qdü÷j·Ty˚ ˆC≤„q+ $C≤„qdüVæ≤‘·+ j·T<é C≤„‘ê« yÓ÷ø£å ùd-X¯óuÛ≤‘Y ˆˆ 1

‘ê‘·Œs¡ eTT : n‘· +‘· >∑TVü≤´eTT, C≤„q$C≤„q düVæ≤‘·eTTn>∑T $wüj·TeTTqT ndü÷j·T Òìyê&É e>∑T≥# ˙≈£î |ü]|üPs¡íeTT>∑qT, düŒwüºeTT>∑qT ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT. Bìì ‘Ó*j·TT≥e\q nX¯óuÛÑeTT qT+&ç yÓ÷ø£åeTT bı+<Ó<äe⁄.

$es¡DeTT : |üs¡e÷‘·à Je⁄\ |ü⁄D´eXÊ‘·TÔ, |üPs¡íeTT>∑s¡÷|ü⁄ ø£≥Tºø=qT≥e\q lø£èwüßí&ÉT>∑ >√#·]+∫Hê&ÉT. |ü]|üPs¡íC≤„qeTT ‘êH˚ dü«j·TeTT>∑ uÀ~Û+∫Hê&ÉT. @&É(7)e n<Ûë´j·TeTTq düèwæº+|üã&çq »>∑‘·TÔ q+<äT <Ó’eeTTqT #·÷#·T $<ÛëqeT+‘·j·TT ‘Ó*|æHê&ÉT. mì$T<ä(8)e n<Ûë´j·TeTTq nÏº»>∑‘·TÔq ø±<Ûës¡yÓTÆq, nø£ås¡eTT |üs¡eTT ÁãVü≤àeTT nsTTq‘·‘·Ô«eTTqT m≥T¢ bı+<äe …H√ düŒwüºeTT>∑ ‘Ó*|æHê&ÉT. ãVæ≤s¡+>∑n+‘·s¡+>∑eTT\+<äT <Ó’eeTT‘√ m≥T¢ jÓ÷>∑eTT #Ó+<äe#·TÃH√‘Ó*|æj·TTHêï&ÉT. nq>± $C≤„qeTT, C≤„qeTT Òø£ ãVæ≤s¡+>∑eTT

18 ^‘√|üìwü‘Y

n+‘·s¡+>∑eT+<ä* <Ó’eeTTqT ‘Ó*j·TT $<ÛëqeTTqT ‘Ó*|æHê&ÉT.˝À|ü\, yÓ\T|ü\ e•+∫j·TTqï <Ó’eeTTqT düeTq«sTT+∫,<ëìì eT÷\eTTqT, @ø£‘·«eTTqT ‘Ó*j·Tãs¡#·T≥ ÁbÕs¡+_Û+∫Hê&ÉT. á ¬s+&ç+Ï düeTq«j·TeTT n‘· +‘· >∑TVü≤´eTT. ø£qTø£H>∑TVü≤´‘·eTeTT nqT |ü<äeTT yê&Éã&çq~. nÏº $wüj·TeTTqT‘Ó*j·Te … qqï#√ ÁXÀ‘· ÁX¯<ä∆, uÛÑøÏÔ, Bø£å, @ø±Á>∑‘·, nÁ|üeT‘·Ô‘·,ÄÅs¡›‘· Ç‘ê´~ dü<äTZDeTT\‘√bÕ≥T, ndü÷j·T Òìyê&Ó’ j·TT+&Ée …qT.

ndü÷j·T ñqï Vü≤è<äj·TeTTq+<äT C≤„q $C≤„qeTT\Tì\Tee⁄. C≤„q $C≤„qeTT Ò Òq|ü⁄&ÉT yêì düeTq«j·T yÓT≥T¢ì\Te>∑\<äT? ndü÷j·T Ò≈£î+&ÉT≥qT nqdü÷j·T‘·«eT+<äTs¡T.dü<äTZDeTT\˝À nqdü÷j·T‘·«eTT |üs¡«‘· •Ks¡ nÁ>∑eTT e+Ï~.|üs¡«‘·eT+‘· dü<äTZDeTT \TqïqT nqdü÷j·T‘·«eTT ˝Òì#√•Ks¡eTT Òì |üs¡«‘·eTTe Ò yÓTT+&ç>∑, ndü+|üPs¡íeTT>∑ qT+&ÉTqT.•s¡düT‡ Òì e÷qe⁄ìe Ò nqdü÷j·T‘·«eTT Òì dü<äTZDeTT\≈£î$\Te Ò<äT. nqdü÷j·T‘·«eTT Òì#√ n‘· +‘· s¡Vü≤dü eT>∑Tdü‘· eTTqT <ä]Ù+|ü Òs¡T. nqdü÷j·T‘·«eTT >∑\yê& dü‘· eTTqÁ|üy˚•+|ü >∑\&ÉT. nÏºyê&˚ ˝À|ü\ yÓ\T|ü\>∑\ dü‘· eTTqT<ä]Ù+|ü >∑\&ÉT. n≥T¢ n+‘·≥ dü‘· eTTqT <ä]Ù+#·Tyê&˚nX¯óuÛÑeTT qT+&ç ‘·]+∫qyê&É>∑TqT. n~j˚T yÓ÷ø£ådæú‹. X¯óuÛ≤X¯óuÛÑeTT\T <ä«+<ä«eTT\T. X¯óuÛÑeTT\ j·T+<äTqT nX¯óuÛÑeTT\

sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑eTT 19

j·T+<äTqT, $<ä´ j·T+<äTqT n$<ä´ j·T+<äTqT, C≤„qeTTq+<äTqT nC≤„qeTT q+<äTqT, yÓ\T>∑Tq+<äTqT Nø£Ïj·T+<äTqT, |üP]íeT j·T+<äTqT ne÷yêdü j·T+<äTqT`Ç≥¢ìï+Ïj·T+<äTqT >∑\ dü‘· eTTqT nìïyfi\ <ä]Ù+#·Tyêììô|’ ‘Ó*|æq nXóuÛÑeTT\T düŒè•+|üe⁄. n‘·& á »>∑‘·TÔq ‘·]+∫qyê&Ó’ j·TT+&ÉTqT.

á yÓTT<äÏ XÀ¢ø£eTTq dü‘· eTT n‘· +‘· ì>∑÷&ÛÉeTì,n~ C≤„q$C≤„q düeTq«j·TyÓTÆ j·TTqï<äì, <ëìì ‘Ó*j·TT≥≈£înqdü÷j·T‘·«eTT ÄeX´ø£eTì, <ëìì ‘Ó*j·TT≥#‘· e÷Á‘·yTyÓ÷ø£ådæú‹ dæ~∆+#·Tqì ‘Ó\T|üã&çq~.

20 ^‘√|üìwü‘Y

2

sê» s¡Vü≤dü eTT

sê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´+ |ü$Á‘· $T<ä eTT‘·ÔeTyéT ˆÁ|ü‘· øå±e>∑eT+ <Ûäs¡à´+ düTdüTK+ ø£s¡TÔ eTe´j·TyéT ˆˆ 2

‘ê‘·Œs¡ eTT : XÊX¯«‘·eTT, ne´j·TeTT, nø£ås¡eTT,düeTdüÔeTTq ø£r‘·eTT n>∑T dü‘· eTT Òø£ ÁãVü≤àeTTqT ‘Ó*j·TCÒj·TT $<ä $<ä \˝À ñ‘·ÔyÓ÷‘·ÔeTyÓTÆq~. ø£qTø£ n~ sê»$<ä . á sê»$<ä s¡Vü≤dü eTT\˝À≈£L&É ñ‘·ÔyÓ÷‘·ÔeT s¡Vü≤dü eTT.Ç~ n‘· +‘· |ü$Á‘·eTT. Á|ü‘· ø£åeTT>∑ Bìì ‘Ó*j·Te#·TÃqT.Ç~ ‘Ó*dæqyê&ÉT düVü≤»eTT>∑H <Ûäs¡àeTTq e]Ô+#·TqT. <ä«+<ë«r‘·eT>∑T düTKeTT qqTuÛÑ$+#·TqT. ø£qTø£ Bì qqTwæ+#·T≥ø£s¡Ôe´yÓTÆ j·TTqï~.

$es¡DeTT : ˝Àø£eTTq nHø±Hø£eT>∑T $<ä \Tqï$.nÏº $<ä …ìï H]ÃqqT nÏºyês¡T dü‘· e+‘·Tì‘√ dü]b˛\s¡T.dü‘· yÓT]–q yêì e<ä› düeTdüÔ düèwæº $TÁ‘·‘·«eTT eVæ≤+∫j·TT+&ÉTqT. nÏºyêì HÓe«s¡TqT »sTT+|ü Òs¡T. e•wü $XÊ«$TÁ‘·T\ ñbÕU≤´qy˚T BìøÏ ñ<ëVü≤s¡DeTT. s¡»dt ‘·yÓ÷


>∑TDeTT\ <√wüeTT#‘· Je⁄ \Hø±Hø£ $<ä \T Hs¡TÔs¡T. ø±ìyês¡T dü‘· eTT ‘Ó*j·Tø£b˛e⁄≥ #‘· XÊX«‘·T\T>∑ qT+&É Òs¡T.yêπs XÊX«‘·T\T ø±q|ü⁄&ÉT, yê] $<ä \T ≈£L&É yê]‘√H b˛e⁄qT.ø£qTø£ ‘êqT XÊX«‘·T&Éqì ‘Ó*j·TCÒj·TT $<ä n‘· +‘· ÁX‚wüyÓTÆq$<ä . ø£qTø£ <ëìì sê»$<ä nì]. n~ n‘· +‘· |ü$Á‘·eTT,ñ‘·ÔeT $<ä \ø£qï ñ‘·ÔeTeTT.

ô|’ ‘Ó*|æq sê»$<ä sê»>∑TVü≤´eTì uÛÑ>∑yêqT&ÉT |ü*øÏHê&ÉT. nq>± s¡Vü≤dü eTT \ìïÏ ø£qï >∑÷&ÛÉeT>∑T s¡Vü≤dü eTìns¡úeTT. s¡Vü≤dü eTq>± eTs¡T>∑T>∑ qT+&ÉTq~. sêE\ s¡Vü≤düeTT\T ≈£L&É ‘Ó*j·Tq>∑TqT. ø±ì á s¡Vü≤dü eTT $∫Á‘·eT>∑Ts¡Vü≤dü eTT. Bìì eTs¡T>∑Tq qT+#· qedüs¡eTT Ò<äT. Bììu≤Vü‰≥eTT>∑ ‘Ó*|æqqT, eTs¡Tø£åDyT s¡Vü≤dü yÓTÆb˛e⁄qT. ‘Ó\T|ü≈£î+&ÉTq~ s¡Vü≤dü eTT. ‘Ó*|æqqT eTs¡T>∑Tq |ü&ÉTq~, eT]Ãb˛e⁄q~ ì»eT>∑T sê» s¡Vü≤dü eTT. mìïe÷s¡T¢ ‘Ó*|æqqT eTs¡\s¡Vü≤dü yÓTÆ b˛e⁄#·T+&ÉTqT. n<Ó≥¢ìq ªª˙e⁄ #·÷#·T J$j·T+<äT,Á|üø£è‹ j·T+<äT áX«s¡T&ÉTHêï&ÉT. n+<ä] Vü≤è<äj·TeTT \+<äTáX«s¡T&ÉTHêï&ÉT. ø£qTø£ áX«s¡Tì <ä]Ù+#·Tμμ nì mìïe÷s¡T¢‘Ó*|æqqT kÕ<Ûä≈£î\T Je⁄\qT Á|üø£è‹H #·÷‘·Ts¡T>±ì, n+<ä*áX«s¡Tì #·÷&És¡T. #·÷#·T≥ eTs¡‘·Ts¡T. ªªnqïeTT ÁãVü≤àμμeTì‘Ó*|æqqT nqïeTTH #·÷‘·Ts¡T. ÁãVü≤àeTTqT #·÷&És¡T. ªªn+‘·j·TTÁãVü≤àyTμμ nì ‘Ó*|æqqT ÁãVü≤àeTT ‘·|üŒ Ç‘·s¡eTT #·÷‘·Ts¡T.

22 ^‘√|üìwü‘Y

ªªH˚qT ø±ì <˚$Tj·TT Ò<äTμμ nì mìïe÷s¡T¢ ‘Ó*|æqqTnq´eTTqT #·÷‘·Ts¡T>±ì nqq´‘·«eTTqT <ä]Ù+|üs¡T. $∫Á‘·yTeTq>∑ mìïe÷s¡T¢ »„|æÔ #dæqqT eTs¡Tø£åDyT s¡Vü≤dü yÓTÆ b˛e⁄qT.‘Ó\T|ü≈£î+&ÉT≥ e\q s¡Vü≤dü eTTq≈£î ‘êe⁄qï~. ‘Ó*|æqqTs¡Vü≤dü yÓTÆ b˛e⁄≥ n‘ê´XÃs¡ eTT ø£<ë! ø£qTø£ uÛÑ>∑yêqT&ÉT Bììì»eT>∑T sê»s¡Vü≤dü eTì].

$∫Á‘· yTeTq>∑ dü‘· eTTqT Á|ü‘· ø£åeTT>∑ ‘Ó*j·Te#·TÃqT.#·÷#·Tq~, $qTq~, s¡T∫ #·÷∫q~, yêdüq #·÷∫q~ Je⁄&ÉT‘êqT nqTø=qTqT. ø±ì ‘·qj·T+<ä* áX¯«s¡T &Ü<Ûës¡eTT>∑#·÷#·T≥, $qT≥, s¡T∫#·÷#·T≥ Ç‘ê´~$ nqTuÛÑ$+#·T#·THêï&ÉT. ‘·qj·T+<ä* dü‘· e÷<Ûës¡eTT>∑H Á|ü‘· øå±qTuÛÑeeTTø£\T>∑T#·T+&ÉTqT. Je⁄ì˝À •e⁄&ÉTqï|ü& Je⁄ì ø£ìï nqTuÛÑeeTT\T. •e⁄& Òì#√ XeyT $T>∑T\TqT. XeeTTq ¬øÏºnqTuÛÑ÷‹j·TT Ò<äT. nfÒ¢ #·÷&Éã&ÉT düeTdüÔ Je⁄\j·T+<äT,Á|üø£è‹ j·T+<äT dü‘· eTT+&ÉTqT. dü‘· yT •eeTT, düT+<äs¡eTT.Je⁄\T Á|üø£è‹ j·T+<ä* s¡÷|üeTT, s¡+>∑T, >∑TDeTT dü‘· eTTe\qH˚ Á|üø±•+#·T #·THêïs¡T. ø£qTø£ dü÷Ï>∑ dü‘· eTTqT #·÷&Ée#·TÃqT. ‘·qj·T+<äT, ‘·q |ü]düs¡eTT\ j·T+<äT dü÷Ï>∑dü‘· eTTqT #·÷&Ée#·TÃqT. ô|’ $<ÛëqeTT>∑ dü‘· eTTqT dü÷Ï>∑˝À|ü\ ãj·T≥ #·÷&Ée#·TÃqT >∑qTø£ Ç~ Á|ü‘· ø£å ne>∑‘·eTìuÛÑ>∑yêqT&ÉT ôd\$∫ÃHê&ÉT.


Ç≥T¢ ‘·qj·T+<äT, düeTdüÔeTTq+<äT dü‘· eTTqT <ä]Ù+#·Tyê&ÉT düVü≤»eTT>∑H <Ûäs¡àeTT q+<äT+&ÉTqT. n<Ûäs¡àeTT <ä]#s¡<äT.Á|ü‘˚´øÏ+∫ Á|üj·T‹ï+∫ <Ûäs¡àeTT \uÛÑ´dæ+#·e\dæq nedüs¡eTT+&É<äT.

eT]j·TT ÇÏºyê&ÉT nìï ø±\eTT\ j·T+<äT, <XeTT\j·T+<äT düTKeTT>∑H j·TT+&ÉTqT. á ìs¡+‘·s¡ düTK dæú‹qT+&çn‘·&Éedæú‹ #Ó+<ä&ÉT. á nqTcÕ˜qeTT ≈£L&É düTKeTT>∑H˚j·TT+&ÉTqT.

ø£qTø£ Bì qqTwæ+#·T≥ ñ‘·ÔeTeTT. Ç≥T¢ ì‘· eTT ‘·q˝À|ü\, ‘·q yÓ\T|ü\ dü‘· eTTH˚ <ä]Ù+#·T Á|üj·T‘·ïeTTqe⁄+&ÉT kÕ<Ûä≈£îq≈£î Ç‘·s¡ kÕ<Ûäq\T nHêeX´ø£eTT. πøe\eTTdü+Á|ü<ëj·Tã<äT∆ …’ nHø±Hø£ kÕ<Ûäq\T Ä‘·àkÕøå±‘êÿs¡eTT ø=s¡≈£îe÷qe⁄\T j·TT>∑eTT\ ‘·s¡ã&ç #j·TT#·T qTHêïπs>±ì n$j·Tìïj·TT sê»$<ä e … dü÷Ï>∑ qT+&Ée⁄. Ä kÕ<Ûäq\ j·T+<äTdüTfióe⁄+&É<äT. düTKeTT≈£L&É ñ+&É<äT. Bì qTbÕdæ+#·T≥≈£îe\dæq~ ì»eT>∑T <ÛÓ’s¡ eTT.

24 ^‘√|üìwü‘Y

3

#·ø£Á eP´Vü≤eTTnÁX¯<ä∆<ÛëHê' |ü⁄s¡TcÕ <Ûäs¡à kÕ´dü |üs¡+‘·|ü ˆnÁbÕ|ü e÷+ ìes¡Ô+‘˚ eTè‘·T´dü+kÕs¡es¡Ôàì ˆˆ 3

‘ê‘·Œs¡ eTT : <Ûäs¡àeTTq+<äT ÁX¯<ä∆ Òì |ü⁄s¡Twüß\T qqTïbı+<ä Òs¡T. nÏºyês¡T eTè‘·T´y˚ |üs¡ ekÕqeT>∑T dü+kÕs¡eTTq+<äT e]Ô+#·T#·T qT+<äTs¡T.

$es¡DeTT : #˚dæq |üqT Ò #˚j·TT#·T, ∫e]øÏeTs¡DÏ+#·T#·T, eTs¡\ |ü⁄≥Tº#·T, eTs¡\ ny |üqT\T #j·TT#·T,eTs¡\ eTs¡DÏ+#·T#·T es¡TÔ ≤ø±s¡eTT>∑ rs¡Tã&ç Òø£ »qà …‘·TÔ#·Tqï≥Te+Ï e÷qe⁄\T nH˚ø£ dü+U≤´≈£î \THêïs¡T. n+<äTπøe÷qe #·]Á‘· j·T+<äT |üPs¡«eTT »]–q |òüT≥ºeTT Ò eTs¡\eTs¡\ »s¡T>∑T#·T qT+&ÉTqT. ã\e+‘·T\T ã\V”≤qT\qT ø=\¢>=≥Tº≥, <äTsêÁø£eTDeTT\T #j·TT≥, j·TT<ä∆eTT\T #j·TT≥,ˇø£]H=ø£s¡T #·+|ü⁄ø=qT≥, <√#·Tø=qT≥ H˚ÏøÏì ø=qkÕ>∑T#·TH˚j·TTqï~. ÇÏº #·Áø£eP´Vü≤eTTqã&ç »qàeTT\ ‘·s¡ã&ç ny˚|üqT\T #˚j·TT#·T ‹s¡T>±&ÉT Bqdæú‹˝À e÷qeC≤‹ j·TTqï~.


|ü⁄s√>∑‹ Ò<äT. s¡+>∑T\ sê≥ïyÓTøÏÿq yêìøÏ m+‘· düeTj·TeTT<ëìô|’ ‹]–qqT ‘·\ ‹s¡T>∑T≥jT >±ì |ü⁄s√>∑eTq eTT+&É<äT.‹ìqy˚ ‹qT#·T, e÷≤&çqy˚ e÷≤&ÉT#·T, $ìqy˚ $qT#·T,#·÷∫qy˚ #·÷#·T#·T, |ü⁄Ïºq #√≥H˚ |ü⁄≥Tº#·T j·TT+&ÉT≥≈£îø±s¡DeTT ‘·q <Ûäs¡àeTT ‘·q≈£î ‘Ó*j·Tø£b˛e⁄≥j˚T.

‘·q <Ûäs¡àeTT ‘·q≈£î ‘Ó*j·Te …qT. <ëìì dü«<Ûäs¡àeT+<äTs¡T. ‘·q <Ûäs¡àeTT ‘·q≈£î ‘Ó*j·Tì#√ q•+#·T≥ ‘·|üŒ<äT.|üs¡<Ûäs¡à e÷#·]+∫q#√ |ü‘·qeTT n<Û√>∑‹øÏ <ë]rj·TTqT. ‘·q<Ûäs¡àeTT ‘·q≈£î ‘Ó*j·Tìyêπs eTqTE\ j·T+<äT yÓT+&ÉT.<Ûäs¡àeTT ‘Ó*j·TT≥≈£î Á|ü<ÛëqeTT>∑ ÁX¯<ä∆ nedüs¡eTT. ÁX¯<ä∆ ÒìyêìøÏ ø£ düeT>∑T $y˚ø£eTT ≈£L&É j·TT+&É<äT. ÁX¯<ä∆ ø£\T>∑T≥≈£îø£s¡Ôe´eTT Á|ü<ÛëqeT>∑T kÕ<ÛäqeTT. ‘êì|ü⁄&ÉT @$T #j·Te …qT?nqT Á|üX¯ï eTqdüTq m|ü⁄&ÉTqT <Ûä]+∫ j·TT+&Ée …qT. n≥T¢ø±ø£ ‘·qπø$T ø±e\j·TTqT nì eTqdüTq Á|ü<ÛëqeTT>∑ <Ûä]+∫q#√ ø±eTT≈£î&É>∑TqT. ‘·qπø$T ø±e\j·TTqT nqTq~ |ü‘·qeTTq≈£î <ë]. ‘êH˚$T #˚j·Te …qT nqTq~ |ü⁄s√>∑eTqeTTq≈£î<ë]. ‘·qø±yÓT(d”‘·) ø±e\j·TTqT nì ‘Ó*dæqyê&ÉT sêeDT&ÉT.‘·q ø£s¡Ôe´eTT ‘Ó*dæqyê&ÉT sêeTT&ÉT.

ø£s¡Ôe´ eTTqï#√≥ ÁX¯<ä∆ j·TT+&ÉTqT. ÁX¯<ä∆ j·TTqï#√≥<Ûäs¡àeTT düTŒ¤]+#·TqT. sêeTTìøÏ <Ûäs¡àeTT düŒèõ+∫q≥T¢

26 ^‘√|üìwü‘Y

düeTø±*ø£eTT>∑ eT¬se«]øÏì <Ûäs¡àeTT düŒèõ+#· Ò<äT. ø£s¡Ôe´eTTqÁX¯<ä∆ #˚dæq#√ \ø£å eTT >∑‹ ‘·|üqT. \ø£å eTT >∑‹ ‘·|æŒq#√dü+kÕs¡ #·Áø£eTTq ã+~Û+|üã&ÉTqT. Ä #·Áø£eTTq »qq eTs¡DeTT\T nX‚wüeTT>∑ qT+&ÉTqT. nÏºyês¡T ªªqqTïμμ nq>±dü‘· eTTqT bı+<ä Òs¡T nqT≥˝À ÄX¯Ãs¡ y˚TeTTqï~!


4

∫<ëø±X¯eTT

eTj·÷‘·‘· $T<ä+ düs¡«+ »>∑<äe´ø£ÔeT÷]ÔHê ˆeT‘êú ‡ì düs¡«uÛÑ÷‘êì q #êVü≤+ ‘˚wü«edæú‘·' ˆˆ 4

‘ê‘·Œs¡ eTT : á düeTdüÔ Á|ü|ü+#·eTT ne´ø£Ô s¡÷|ü⁄&É>∑THê# yê´|æ+|üã&çq~. düeTdüÔ uÛÑ÷‘·eTT\T Hê j·T+< j·TTqï$.yêì j·T+<äT HqT nedæú‹ #Ó+<äqT. HqT HqT>∑H j·TT+<äTqT.

$es¡DeTT : ˇø£ n<äT“¤‘·eTT, >∑+;Ûs¡eTT n>∑T dü‘· eTTuÛÑ>∑yêqT &ç#·≥ Ä$wüÿ]+#·T#·THêï&ÉT. ‘êHê<Ûës¡eTT>∑H düeTdüÔÁ|ü|ü+#·eTT, Je⁄\T @s¡Œ&çj·TTHêïs¡T. n$ j·Tìïj·TT ‘·qj·T+< j·TTqï$. nsTTq|üŒÏøÏì ‘êqfÒ¢ ∫<ëø±XyÓTÆ j·TTHêï&ø±ì, yêìj·T+<äTHêïqqT uÛ≤eeTT ‘·q≈£î Ò<äT.

yÓ+&ç‘Ós¡ô|’ nH˚ø£eT>∑T s¡÷|üeTT\T @s¡Œ&ÉT#·T+&ÉTqT.ø=+&É\T, >∑T≥º\T, ôd\jTfiófl, yêj·TTe⁄, n–ï, »\eTT, eTÏºø£qã&ÉT#·T+&ÉTqT. nfÒ¢ Kì»eTT\T, eèø£åeTT\T, »+‘·Te⁄\T,e÷qe⁄\T, Á>∑Vü≤>√fi≤<äT\T, ‘ês¡ø£\T ‘Ós¡ô|’ ø£ì|æ+#·TqT. n$

28 ^‘√|üìwü‘Y

j·Tìïj·TT ‘Ós¡ Ä<Ûës¡eTT>∑H˚ n≥T¢ >√#·]+#·T#·Tqï$. yÓ+&ç‘Ós¡ Òì#√ >√#·]+|üe⁄. yê≥ìïÏøÏì yÓ+&ç‘Ós¡j˚T Ä<Ûës¡eTT.ø±ì yÓ+&ç‘Ós¡≈£î n$ @$j·TT Á|üuÛ≤eeTT #·÷|ü Òe⁄. yÓ+&ç‘Ós¡ô|’ø=+&É yÓ+&ç‘Ós¡≈£î ãs¡Te⁄>∑ qT+&É<äT. ˙s¡T ‘·&ç>∑ qT+&É<äT.n–ï ‘Ós¡qT eT+&ç+|ü<äT. nfÒ¢ ‘Ós¡ô|’ >√#·]+#·T#·Tqï @ J$j·TT‘Ós¡ô|’ Á|üuÛ≤eeTT #·÷|ü Òe⁄. ø±ì ‘Ós¡ô|’ yÓ\T>∑T#·Tqï düeTdüÔ»>∑‘·TÔ, uÛÑ÷‘·eTT\T ‘Ós¡ Ä<Ûës¡eTT>∑H˚ ndæú‘·«eTT ø£*–j·TTqï$. ‘Ós¡ Òì#√ n$ @$Tj·TTqT Òe⁄. ‘Ós¡≈£î ì»eTTq≈£îyêì nedüú\‘√ |üì Ò<äT. ‘êqT ‘êqT>∑H˚ j·TT+&ÉTqT. ‘Ós¡yÓ*–j·TTqï|ü⁄&ÉT ∫<ëø±XyÓTÆ j·TT+&ÉTqT. n|ü⁄& u§eTà\ ø£<∏ä(düèwæº ø£<∏ä). ‘Ós¡ yÓ\T>∑≈£îqï#√ |üsêø±X¯yÓTÆ j·TT+&ÉTqT. n|ü⁄&˚ø£<∏äj·TT Ò<äT. ‘êH j·TT+&ÉTqT. Hê ø£edæú‹ Ò<äT nì uÛÑ>∑yêqT&ÉT|ü\T≈£î≥˝À ‘êHÓ|ü&ÉTqT, mÏºe÷s¡TŒ #Ó+<äìyê&Éì ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêï&ÉT. e÷s¡TŒqT #Ó+<äTq$ Je⁄\T, düèwæº e÷Á‘·y˚T.

eT]jÓTTø£ ñ<ëVü≤s¡DeTT : ã+>±s¡eTT‘√ ñ+>∑s¡eTT#˚sTT+∫q|ü⁄&ÉT, ñ+>∑s¡eTT>∑ >√#·]+#·Tq~ ã+>±s¡y˚T.ã+>±s¡eTT ˝Òì<˚ ñ+>∑s¡eTT ˝Ò<äT. ñ+>∑s¡eT+<äT ≈£L&Éã+>±s¡eTT ã+>±s¡eTT>∑H˚ j·TT+&ÉTqT >±ì ñ+>∑s¡uÛ≤eeTTã+>±s¡eTTq ≈£î+&É<äT.

eT]jÓTTø£ ñ<ëVü≤s¡DeTT : düeTTÁ<äeTTq n\\T >√#·


]+#·TqT. n\\ j·T+<äTqï~ düeTTÁ<äy˚T. düeTTÁ<äeTT n\j·T+<äT ≈£L&É düeTTÁ<äeTT>∑H˚ j·TT+&ÉTqT. nedæú‹ n\πø>±ìdüeTTÁ<äeTTq≈£î >±<äT.

eT]jÓTTø£ ñ<ëVü≤s¡DeTT : eTq j·T+<ä* áX¯«s¡T&ÉTm|ü&ÉTqT áX¯«s¡T&ÉT>∑H˚ j·TTHêï&ÉT. n‘·&Ü<Ûës¡eTT>∑ eTqeTHø£eT>∑T es¡ÔqeTT\T dü\T|ü⁄#·THêïeTT. eTqj·T+BX«s¡T&ÉT

Òì#√ eTqeTT ÒeTT. n‘·&Ü<Ûës¡eTT>∑H˚ eTqj·T+<äT düeTdüÔyê´bÕs¡eTT »s¡T>∑T#·Tqï~. C≤Á>∑<äedüú, ìÁ<ëedüú, dü«|üï nedüúeTq≈£îqï$>±ì, eTqj·T+<ä* áX¯«s¡Tq≈£î Òe⁄. áX¯«s¡T&ÉTdüs¡«Á‘· áX«s¡T&ÉT>∑H j·TT+&ÉTqT. Je⁄\ nedüú\T áX«s¡Tìô|’Á|üuÛ≤eeTT #·÷|üe⁄. eTqeTT ‘·TØj·T nedüú bı+<ä>∑*–q#√áX¯«s¡Tì nqedæú‘·«eTT ‘Ó*j·TTqT.

30 ^‘√|üìwü‘Y

5

jÓ÷>∑eTVæ≤eT

q #· eT‘êú ‡ì uÛÑ÷‘êì |üX¯ y˚T jÓ÷>∑ yÓTÆX¯«s¡yéT ˆuÛÑ÷‘·uÛÑèqï #· uÛÑ÷‘·k ú eTe÷‘êà uÛÑ÷‘·uÛ≤eq' ˆˆ 5

‘ê‘·Œs¡ eTT : Hê jÓ÷>∑ ◊X¯«s¡ eTTqT #·÷&ÉTeTT.Ä jÓ÷>∑ eTVæ≤eTq+<˚ düeTdüÔ ÁbÕDÏø√≥T¢qT uÛÑ]+|ü ã&çj·TTqï$. ñ‘·Œqï yÓTTqs¡TÃ≥, ÁbÕDÏø√≥¢ j·T+<äT+&ÉT≥Ç‘ê´~eìïj·TT Ä eTVæ≤eTqT+&çj˚T »s¡T>∑T#·Tqï$. n$j·Tìïj·TT Hêj·T+< j·TTqï|üŒÏøÏì yêìj·T+<äT HqTHêïqqTuÛ≤eq Hê≈£î Ò<äT.

$es¡DeTT : eTT+<äT ‘Ó*|æq XÀ¢ø£eTTq≈£î eT]ø=+‘·$es¡Dy˚T sTT#·≥ j·TTqï~.

eTT+<äT ‘Ó*|æq ñ<ëVü≤s¡D\˝À yÓ+&ç‘Ós¡≈£î dæìe÷Ò<äT. dæìe÷≈£î e÷Á‘·eTT yÓ+&ç‘Ós¡ j·TTqï~. ã+>±s¡eTTq≈£î

ñ+>∑s¡eTT Ò<äT. ø±ì ñ+>∑s¡eTTq≈£î ã+>±s¡ eTTqï~.düeTTÁ<äeTTq≈£î n\ ˝Ò<äT. ø±ì n\≈£î düeTTÁ<ä eTTqï~.áX¯«s¡Tq≈£î Je⁄&ÉT ˝Ò&ÉT. ø±ì Je⁄q ø°X¯«s¡T&ÉTHêï&ÉT. á


yêø£´eTT\qT <Ûë´ì+#·T≥j˚T e÷s¡ZeTT ø±ì $e]+#·T≥e÷s¡ZeTT ø±H˚s¡<äT.

nsTTq|üŒÏøÏì eT]jÓTTø£ ñ<ëVü≤s¡DeTT : >√<ëe]q~˝À ˇø£ #Ó+ãT eTT+∫q#√ #Ó+ãT˝À >√<ëe] j·TTqï≥T¢e⁄+&ÉTqT. #Ó+ãT˝À >√<ëe], #Ó+ãT ñ|ü]‘·\eTTô|’ Á|üeVæ≤+#·T>√<ëe]øÏ ‘˚&Ü Ò<äT. #Ó+ãT˝À >√<ëe] e+≥>∑~˝À ô|≥Tºø=qï#√ eT&ç fi¯fl>∑TqT. _+<Ó À b˛düTø=ì Á‘ê–q|ü⁄&ÉT eT+∫˙s¡>∑TqT. ì»eTTq≈£î n~ >√<ëe] »\y˚T. <ëìøÏ #Ó+ãT˝Àñ+&ÉT≥, _+<Ó˝À ñ+&ÉT≥ ‘˚&Ü ˝Ò<äT. ÁbÕDÏø√≥¢ìïj·TTbÕÁ‘·\e+Ï$. n+<äT+&Ó&ç ÁbÕD yÓTTø£ÿÏj˚T. Ç≥T¢ ˇπø‘·‘·Ô«eTT jÓTTø£ÿ jÓ÷>∑ eTVæ≤eT#‘· nHø£eTT>∑ n~ >√#·]+#·T#·TqTqï~. ì»eTTq ≈£îqï~ πø ˇø£ eTVü‰#Ó’‘·q´eTT. n~ ‘·qjÓ÷>∑eTVæ≤eT# nHø£eTT>∑ >√#·]+#·T #·Tqï~. nHø£eT>∑T≥≈£înedæú‘·T Òs¡Œ&ÉT#·Tqï$. s¡÷bÕ+‘·s¡eTT\T #Ó+<äT#·Tqï$. mìï$<ÛäeTT\T>∑ >√#·]+∫qqT yê≥ìïÏøÏì eT÷\yÓTTø£ÿfÒ. Ä$]¬s’, ˙s¡T eT+#·T>∑&É¶ nsTTq|ü⁄&ÉT n+<ä* eT÷\yÓTTø£ÿfÒ.

eT÷\eTT <ä]Ù+#·TyêìøÏ <ëìô|’ @s¡Œ&ç, e÷s¡TŒ #Ó+<äT#·TqïdüeTdüÔeTT eTVæ≤e÷ì«‘·eTT>∑ >√#·]+#·TqT. áX¯«s¡Tì jÓ÷>∑eTVæ≤eTqT <ä]Ù+#·T#·T Äq+~+#·TeTT. eT÷\eTTqT <ä]Ù+#·T≥j˚T sê»$<ä . n~ >∑TVü≤´‘·eTeTT. m|üŒÏø£|ü&ÉT eTs¡|ü⁄düVü≤»eTT>∑ e#·TÃqT. eTs¡∫q|ü⁄&Ó\¢ >∑Ts¡TÔ ‘Ó#·TÃø=qT≥j˚Te÷s¡ZeTT.

32 ^‘√|üìwü‘Y

6

sê»$<ä´

j·T<∏ë--ø±X¯dæú‘√ ì‘· + yêj·TT dü‡s¡«Á‘·>√ eTVü‰Hé ˆ‘·<∏ë düsê«DÏ uÛÑ÷‘êì eT‘êú ‡˙ ‘·T´|ü<Ûës¡j·T ˆˆ 6

‘ê‘·Œs¡ eTT : @ Á|üø±s¡eTT>∑ n+‘·≥qT #·]+#·Tyêj·TTe⁄ Äø±X¯eTTq+<äT dæú‹>=ì j·TTqï<√, nfÒ¢ düeTdüÔÁbÕDT\TqT Hêj·T+<äT dæú‹>=ì j·TTqï$ nì ‘Ó\TdüTø=qTeTT.

$es¡DeTT : Äø±XeTT qT+&ç yêj·TTys¡Œ&ç n+‘·≥qTdü+#·]+#·T #·Tqï~. n+<äT+&ç |ü⁄Ïºq n–ï b˛wæ+#·T≥,<äVæ≤+#·T≥ ìs¡«]Ô+#·T#·Tqï~. n–ïqT+&ç |ü⁄Ïºq s¡T uÛÑ÷$Tô|’ÁbÕDÏø√≥¢qT b˛wæ+#·T#·T qTqï~. »\eTT\qT+&ç |ü⁄Ïºq uÛÑ÷$Tzwü<ÛäT\qT, Ç‘·s¡ ~qTdüT\qT, ≈£Ls¡\T |ü+&ÉT¢ |òü\eTT\Te+Ï yêìì ñ‘·Œ‹Ô #˚dæ Je b˛wüDeTTq≈£î $ìjÓ÷>∑|ü&ÉT#·Tqï~. Ç≥T¢ Äø±XeTTqT+&ç es¡Tdü Áø£eTeTTq |ü⁄Ïºq Hê\T>∑TuÛÑ÷‘·eTT\T düèwæºj·T+<äT ìeT>∑ïyÓTÆ j·TTqï$. Äø±XeTT yêÏøÏnr‘·eTT>∑ qTqï~. Äø±X¯eTT dæús¡eTT, ì‘·´eTT>∑ qTqï~.n+<äT+&ç |ü⁄Ïºq yêìøÏ ndæús¡‘·«eTT, ø£ås¡‘·«eTT ñqï$.


Äø±X¯yÓT|ü&ÉTqT Äø±X¯eTT>∑H˚ j·TTqï~. <ëìø£edæú‹ Ò<äT.πø $<ÛäeTT>∑ yÓ\T>∑T#·T qT+&ÉTqT. ø±ì $T–*q Hê\T>∑T

uÛÑ÷‘·eTT\≈£î nq+‘·eT>∑T yê´bÕs¡eTT \Tqï$.

nfÒ¢ HqT Ä<Ûës¡eTT>∑ @s¡Œ&çq düeTdüÔ ÁbÕDÏø√≥¢≈£î ø£<ä*ø£j·TTqï~. ø£ås¡‘·«eTTqï~. nedæú‘·T\T ñqï$. Äø±X¯eTTq≈£îyêj·TTe⁄ Ä~>± >∑\ Hê\T>∑T uÛÑ÷‘·eTT\ ø±s¡ Áø£eTeTT‘√mÏº dü+ã+<ÛäeTT Ò<äT. ø±ì Äø±X¯eTT Òì<˚ yêìø£dæú‘·«eTT

Ò<äT, yê´bÕs¡eTTqT Ò<äT. nfÒ¢ H˚Hê<Ûës¡eTT>∑ H˚s¡Œ&çq ÁbÕDÏø√≥¢ ôV≤#·TÃ‘·>∑TZ\‘√, ˇ&ÉT<=&ÉT≈£î\‘√ Hê¬øÏº dü+ã+<ÛäeTT

Ò<äT.

˙ j·T+<äT HqT áX«s¡T&ÉHÓ’ j·TT+&ÉT≥ e\q #wüº\T,˙ ÁbÕDdüŒ+<äq\T q&ÉT#·T #·Tqï$. H˚qT Òì#√ e⁄ Òe⁄. #wüº\‘√ Hê≈£î |üì Ò<äT. Äø±XeTT qT+&ç yêj·TT ys¡Œ&çq≥T¢,HêqT+&ç ys¡Œ&çHêe⁄. yêj·TTe⁄ qT+&ç Ç‘·s¡ uÛÑ÷‘·eTT Òs¡Œ&çq≥T¢, ˙ qT+&ç ˙ ãT~∆, ∫‘·ÔeTT, Ç+Á~j·TeTT\T, X¯Øs¡eTT@s¡Œ&çq$. yê≥ìïÏøÏì e⁄ eT÷\eTT. HqT ≈£î eT÷\eTT.˙ j·T+<ä* qqTï ms¡T>∑T≥≈£î Á|üj·T‹ï+|ü⁄eTT. qqTï #˚]q˙≈£î ˙ >∑TD<√wüeTT \+≥e⁄. Äø±X¯eTT #˚]q yêj·TTe⁄q≈£îªªø£<ä*ø£μμ nqT >∑TD<√wüeTT ñ+&É<äT. qqTï #], Hê‘√ ≈£L&çqìqTï >∑TD<√wüeTT \+≥e⁄. düs¡«eTT dæús¡yÓTÆ |üs¡eT>∑T XÊ+‹\_Û+#·TqT.

34 ^‘√|üìwü‘Y

˙ j·T+<äTqï H˚qT, ˙j·T+<äT e÷Á‘·y˚T ÒqT. n+<ä]j·T+<äTqT j·TTHêïqT. n+‘·≥ ì+&ç j·TTHêïqT. ì»eTTq≈£îHêj·T+<äT ˙e⁄+&ÉT≥ e\q, ˙j·T+<äT H˚qT \uÛÑ´eT>∑T#·THêïqT. qqTï ˙e⁄ #˚], ≈£L&ç j·TTqï|ü&ÉT ˙e⁄ qs¡T&É>∑T#·THêïe⁄. nq>± q•+|üì yêì e>∑T#·THêïe⁄. n≥T¢ ≈£L&çj·TT+&Éq|ü⁄&ÉT e÷qe⁄&É e>∑T#·THêïe⁄. nq>± eTqdüT‡ Á|ü<ÛëqeTT>∑ J$+#·Tyê&Ée⁄ n>∑T#·THêïe⁄. nq>± #·+#·\‘·«eTTbı+<äT#·THêïe⁄. yêj·TTe⁄, n–ï, »\eTT, |ü<ës¡úeTTm\¢|ü&ÉTqT e÷s¡TŒq≈£î >∑T]j·T>∑T #·T+&ÉTqT. nfÒ¢ ˙e⁄, ˙ãT~∆, ∫‘·ÔeTT, Ç+Á~j·TeTT\T, XØs¡eTT m|ü&ÉTqT e÷s¡TŒq≈£îeXyÓTÆ j·TT+&ÉTqT. e÷s¡TŒ eTs¡DeTT. eTs¡DeTTq≈£î »qqeTT,»qqeTTq≈£î eTs¡DeTT u§eTà ` u§s¡TdüT\e …, yÓ\T>∑T `˙&É\e … ‘ês¡Te÷s¡>∑T #·T+&ÉTqT. nÏº dæú‹ qT+&ç ãj·T\Œ&ÉT≥≈£î ˙j·T+<äT n+<äTu≤≥T˝À qTqï qqTï ‘Ó\TdüTø=ì Hê‘√dü+jÓ÷>∑eTT #Ó+<äTeTT. j·T+<äTqï qqTï e⁄ Á>∑Væ≤+#·T≥jTsê»>∑TVü≤´eTT HÓs¡T>∑T≥. j·T+<äTqï ªHêμ‘√ jÓ÷>∑eTT #Ó+<äT≥j˚T sê»$<ä .


7

áX¯«s¡ |üÁDÏ<ÛëqeTT

düs¡«uÛÑ÷‘êì øö+‘˚j·T Á|üø£è‹+ j·÷+‹ e÷$Tø±yéT ˆø£\Œø£åj˚T |ü⁄q kÕÔì ø£ ≤Œ<Í $düèC≤ eT´Vü≤yéT ˆˆ 7

‘ê‘·Œs¡ eTT : Á|üfij·T ø±\eTTq ÁbÕDÏø√≥¢ìïj·TT HêÁ|üø£è‹ì #s¡TqT. Hê Á|üø£è‹ qqTï#] Vü≤è<äj·TeTTq qT+&ÉTqT.eTs¡\ Hê Á|üø£è‹ Hê Vü≤è<äj·TeTTqT+&ç yÓ\Te&ç ÁbÕDÏø√≥¢qTyÓ\Te]+#·TqT.

$es¡DeTT : Ç#·Ã≥ <Ó’eeTT dü«‘·' dæ<ä∆eT>∑T ‘·q dæú‹ìÄ$wüÿ]+#·T #·THêï&ÉT. düeTdüÔ düèwæºøÏì ø£s¡Ôè‘·«eTT Á|üø£è‹<˚nì, ‘êqT ø£s¡Ô ø±<äì ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. ‘êqT ø£s¡Ôè‘·«eTTq≈£îÄe\ XÊX¯«‘·T&ÉT>∑ mÏº dæú‹ e÷s¡TŒ\T Òø£ nø£ås¡eTT>∑ qT+&ÉTÁãVü≤àeTì, ‘·q qT+&ç @s¡Œ&çq Á|üø£è‹jT Ç#êÃ¤ C≤„q ÁøÏj·T\T>∑s¡÷bÕ+‘·s¡eTT #Ó+~, düeTdüÔeTTqT düèwæº+∫, ô|+∫, b˛wæ+∫eTs¡\ yÓqTø£≈£î ‹s√>∑eTqeTT #Ó+~ ‘·qqT #s¡T#·Tqï<äì, ‘êqTπøe\eTT Á|üø£è‹ø±<Ûës¡eTT>∑ qTqï yê&˚ø±ì, ‘êH˚$Tj·TT#˚j·TT≥ Ò<äì ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.


Je⁄&ÉT ‘êH˚ ø£s¡Ôj·Tì uÛ≤$+#·T#·T+&ÉTqT. ì»eTTq≈£î‘·qj·T+<ä* Á|üø£è‹j˚T ‘·qqT q&ç|æ+#·T ø£s¡Ô. ‘·q kÕ«BÛqeTTq+<äT Òì ‘·q Á|üø£è‹ì ‘êHÓ≥T¢ <ë≥>∑\&ÉT? ‘·q Á|üø£è‹ã\e‘·Ôs¡eTT>∑ ‘·q# |üqT\T #sTT+#·T #·T+&ÉTqT. nq>∑÷&Éìe÷≥\qT≥, $q>∑÷&Éì$ $qT≥, #˚j·T>∑÷&Éì$ #˚j·TT≥,‹q>∑÷&Éì$ ‹qT≥` Çf…¢H√ï $<ÛäeTT\T>∑ Je⁄&ÉT neX¯ó&Ó’j·TT+&ÉTqT. m+‘· ‘Ó*dæqqT Á|üø£è‹# @<√ $<ÛäeT>∑T Væ≤+dü≈£î>∑T]j·T>∑T #·T+&ÉTqT. nÏº Á|üø£è‹ì C≤„qT\T ≈£L&É <ë≥ Òs¡T.ø£qTø£ Á|üø£è‹øÏ eT÷\eTT, Ä<Ûës¡eTT n>∑T ‘·‘·Ô«eTTqTÄÁX¯sTT+#·T≥ e÷s¡ZeTì ‘Ó*j·Te …qT.


edüTÔe⁄\T, eTqTwüß\T, dü+|ü<ä\T ‘·eT#·T≥Tº #˚s¡T≥, e<ä*b˛e⁄≥ J$‘·eTT\+<äT >√#·]+#·T#·TH j·TT+&ÉTqT. n+‘·j·TTÁ|üø£è‹ Ä<Ûës¡eTT>∑H˚, kÕ«$T‘·«eTTqH˚ »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. ø±ìyÓ÷Vü≤eTT #Ó+~qyê&ÉT ‘·qe\qH˚ Ç≥T¢ »]–q~, n≥T¢»]–q~ nì uÛ≤$+∫ e÷j·÷yÓ÷Vü≤eTTq |ü&ÉTqT.

düs¡düT‡q ˙s¡T ì+&çq|ü⁄&ÉT, n≥T¢ ˙s¡T ì+|ü⁄ ø=qï~düs¡düT‡ ø±<äT. ˙πs #˚]q~. #˚]q ˙s¡T Ç+øÏb˛e#·TÃqT,m+&çb˛e#·TÃqT Òø£ e⁄+&Ée#·TÃqT. ø±s¡DeTT düs¡düT‡ ø±<äT.˙s¡T #˚]q|ü⁄&ÉT ø£|üŒ\T #˚s¡TqT. ˙s¡T ˝Òq|ü⁄&ÉT ø£|üŒ\Te\düb˛e⁄qT. á yÓTT‘·ÔeTT yê´bÕs¡eTT q+<äT düs¡düT‡ ø£s¡Ôè‘·«yT$Tj·TT Ò<äT. nfÒ¢ e÷qe J$‘·eTT ≈£L&É. ø£s¡Ôè‘·« eTTqï≥T¢e÷qe⁄q≈£î >√#·]+#·TH˚ ø±ì ì»eTTq≈£î Ò<äT. u≤>∑T>∑$#ê]+∫q#√ ‘·q qT+&ç, |ü]düs¡eTT\qT+&ç »s¡T>∑T#·Tqï Jeyê´bÕs¡eT+‘·j·TT Á|üø£è‹ $˝≤düy˚T>±ì, ì»eTTq≈£î Je⁄\TneX¯ó\T. ‘êy˚T #˚j·TT#·THêïeTqT yÓTs¡ yÓTs¡j˚T >±ì @Je⁄ì# m|ü&ÉT @$T #sTT+#·e …H√, yêì# n≥T¢ #sTT+#·Tq~ Á|üø£è‹. y<ä Á<äwüº, y<äeTTq≈£î dü«s¡ yTs¡Œs¡∫qyê&ÉT, eTVü‰C≤„ìj·T>∑T sêeDTì <ë«sê nq÷Vü≤´eT>∑T ø±s¡ eTT\T»]–q$. |üs¡eTÁ|”‹ m\¢|ü&ÉT sêeTTì m&É\>∑\ ¬ø’πøsTT#˚sêeTTì eqyêdüeTTq ø£+|æq~. ~ø±Œ\≈£î \+<ä]øÏ n~ÛHêj·T≈£î&É>∑T Ç+Á<äTìøÏ nVü≤\´ô|’ yÓ÷Vü≤eTT ø£*–+∫q~.

40 ^‘√|üìwü‘Y

‘·q Vü≤ ø£r‘·eTT>∑ ‘·eTj·T+<ä* Á|üø£è‹ ‘·eTqT nH˚ø£$<ÛäeTT\T>∑ Áb˛‘·‡Væ≤+∫ |üì#˚sTT+#·TqT. ì»eTTq≈£î Je⁄\kÕ«$T‘·« yT$Tj·TT Ò<äT. me]ì n+<ä\ yÓTøÏÿ+#·TH√, me]ìn<Û√˝Àø£eTT\≈£î ‘=≈£îÿH√ me«s¡Tq÷ #Ó|üŒ Òs¡T. ‘Ó*$‘·≈£îÿeyê&ÉT ‘Ó*$>∑\yêìô|’ n~Ûø±]j·T>∑TqT. ∫Á‘· n‹$∫Á‘·eTT>∑Je⁄\ ø£<∏ä q&ÉT|ü⁄#·T+&ÉTqT. ø£$ #˚‹˝Àì ø£<∏ë bÕÁ‘·\e …Á|üø£è‹ #˚‹˝À Je⁄\ø£<∏ä\T q&ÉT#·T #·T+&ÉTqT. Ç~ Ç≥T¢»s¡T>∑Tqì me«s¡TqT #Ó|üŒ Òs¡T. á yÓTT‘·ÔeTT düèwæº yê´bÕs¡eTTqT<ä]Ù+∫q ãTTwüß\T Á|üø£è‹øÏ ¬s+&Éø£ås¡eTT\ ù|s¡T ô|Ïº]. n~jTªªe÷j·Tμμ. Ä e÷j·T≈£î ‘êeTT Àã&ÉT≥ ≈£L&É yês¡T <ä]Ù+#·T≥#˚ yês¡T ì»eTT>∑ ãTTwüß …’].

nÏº e÷j·÷ s¡÷|üeT>∑T Á|üø£è‹ ‘·qqT+&˚ yÓ\Te&ç, ‘·q˝Àìπø C§s¡ã&ç, Vü≤è<äj·TeTTq ìyêdüeTT+&ÉTqì |üs¡e÷‘·à‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. ø£qTø£ |üs¡e÷‘·à‘√ ≈£L&ç Á|üø£è‹ e÷j·TqT<ä]Ù+#·T#·T j·TT+&ÉT≥ jÓ÷>∑ eTT. n|ü⁄&É|ü⁄&ÉT ‘êeTT ≈£L&Ée÷j·T˝À |ü&Ée#·TÃqì ‘Ó*dæj·TT+&ÉT≥ eTTK´eTT. e÷j·Tì|ü&Éì Je⁄&ÉT Ò&ÉT. düqø£düq+<äHê<äT\T, <e]j·T>∑T Hês¡<äT&ÉTe÷j·TqTã&çq dü+<äs¡“¤eTT\T+&É>∑ e÷j·TqT <ëÏ‹eTìmes¡T #Ó|üŒ>∑\s¡T?


9

kÕø°åuÛÑ÷‘·T&ÉT

q #· e÷+ ‘êì ø£sêàDÏ ìã<Ûäï+‹ <Ûäq+»j·T ˆñ<ëd”qe <ëd”q eTdüø£Ô+ ‘˚wüß ø£s¡àdüT ˆˆ 9

‘ê‘·Œs¡ eTT : Á|üø£è‹ ø±s¡DeTT>∑ Je⁄˝≤#·]+#·T ø£s¡à\j·T+<äT H˚qT ‘·>∑T\Tø=qqT. ‘·≥düTúìe … j·TT+<äTqT. Je⁄\ø£s¡à\T qqTï ã+~Û+|üe⁄, ã+~Û+|ü Òe⁄.

$es¡DeTT : áX«s¡T&ÉT Á|üø£è‹ø£r‘·T&ÉT. ‘·qqT+&ç @s¡Œ&çqÁ|üø£è‹qT+&ç eT÷&ÉT >∑TDeTT Òs¡Œ&ÉT#·Tqï$. n$jT dü‘·«s¡»düÔeTdüT‡\T. Ä >∑TDeTT\qT+&ç Je⁄ Òs¡Œ&ÉT#·THêïs¡T. Je⁄\ø£s¡à\ìïj·TT yê] j·T+<ä* >∑TD düeTT<ëj·TeTT# ìs¡«]Ô+|üã&ç,düTK<äT'KeTT\ ì#·TÃqT. düTKeTTe\q, <äT'KeTTe\q ≈£L&ÉJe⁄\T ã+~Û+|üã&ÉT#·THêïs¡T. nÏº ø£s¡àeTT\≈£î, ã+<ÛäeTT\≈£înr‘·T&Ó’q áX«s¡T&ÉT ‘·≥düTú&Ó’ düs¡«eTTqT #·÷#·T#·T qT+&ÉTqT.n+< ø£s¡à j·T+<äTqT n‘·ì ø±düøÏÔ Ò<äT. nÏº áX«s¡T&ÉT kÕø°åuÛÑ÷‘·T&ÉT. eTqj·T+<äT ≈£L&É áX«s¡T&ÉTHêï&ÉT. n‘·&Ü<Ûës¡eTT>∑

42 ^‘√|üìwü‘Y

Á|üø£è‹ j·TTqï~. eTq >∑TD düyTàfiqeTTqTãÏº, Á|üø£è‹ eTqÁ|üø£è‹e … ‘·j·÷s¡>∑TqT. eTq Á|üø£è‹ qqTdü]+∫ eTq ø£s¡à\T+&ÉTqT. eTq ø£s¡àqT ãÏº eTq≈£î ã+<Ûä yÓ÷ø£åeTT \T+&ÉTqT.ø£s¡à\T ìs¡«]Ô+#·T rs¡T ‘Ó*j·Tq|ü⁄&ÉT ã+<ÛäqeTT+&ÉTqT.‘Ó*dæq|ü⁄&ÉT ã+<ÛäeTT+&É<äT. ã+<ÛäeTT\T <ä«+<ä«eTT\T>∑qT+&ÉTqT. düTK ã+<ÛäeTT, <äT'K ã+<ÛäeTT. eTqj·T+<ä*áX«s¡T&ÉT eTq\qT, eTq Á|üø£è‹ì, eTq ø£s¡à\ ìs¡«Vü≤DeT+<ä* C≤„HêC≤„qeTT\qT ‘·≥düTú&Ó’ #·÷#·T#·T+&ÉTqT. n+<˚ø£s¡àeTT‘√qT n‘·&ÉT ‘·>∑T\Tø=q&ÉT. ‘·>∑T\Tø=qT ÄdüøÏÔ ≈£L&É˝Ò<äT. Á|ü‹ Je⁄&ÉT eT÷\eTT>∑ áX¯«s¡T&ÉTHêï&ÉT. n‘·&ÉT‘·≥düTú&ÉT. Jeø£s¡à\j·T+<äT nHêdü≈£îÔ&ÉT. n‘·&çì @ ø£s¡à\Tã+~Û+|üe⁄.

ˇø£ ñ<ëVü≤s¡DeTT : dü÷s√´<äj·TeTT y˚fi¯˝À Je⁄\TÁø£eTX¯' y˚T˝≤ÿ+∫, nH˚ø±H˚ø£eT>∑T ø±s¡ eTT\T ~qeT+‘·j·TTìs¡«]Ô+#·T#·T qT+<äTs¡T. |üXó|üøå±´<äT\T, e÷qe⁄\T yT˝≤ÿ+∫yÓ’$<Ûä eT>∑T ø±s¡ eTT\˝À ìeT>∑ï eT>∑T<äTs¡T. eT<Ûë´Vü≤ïeTTy˚fi¯≈£î |üqT\T y˚&Ó≈£îÿqT. y˚>∑eTT ô|s¡T>∑TqT. dü÷sê´düÔeTj·TdüeTj·TeTTq≈£î |üqT\ y˚>∑eTT ‘·>∑TZqT. sêÁ‹ yÓTT<äÏ C≤eTT>∑&É∫q ‘·s¡Tyê‘· Je⁄\T ìÁ<ä ÀìøÏ C≤s¡T<äTs¡T. Ç$j·Tìïj·TTdü÷s¡T´&ÉT Ä<Ûës¡eTT>∑ »s¡T>∑T#·Tqï$. »s¡T>∑T#·Tqï |üqT\≈£î


ø£s¡Ô\T Je⁄ Ò>±ì dü÷s¡T´&ÉT ø±<äT. dü÷s¡T´&ÉT kÕø°åuÛÑ÷‘·T&ÉT>∑H,‘·≥düTú&ÉT>∑H˚ Je⁄\ ø±s¡ eTT\qT #·÷#·T#·T qT+&ÉTqT. @ø±s¡ eTTq+<äT n‘·ì Á|üy˚Tj·TeTT Ò<äT. n‘·ì Á|üuÛ≤eeTTe\q yT˝§ÿìq Je⁄\T ‘·eT<Ó’q #·Á≥eTT\˝À ‘·eT J$‘·eTT\qT _–+#·Tø=qT #·T+<äTs¡T. dü‘êÿs¡ eTT\≈£î>±ì, <äTcÕÿs¡eTT\≈£î>±ì Áù|s¡D dü÷s¡T´&ÉT ø±<äT. Je⁄\ >∑TD düeTT<ëj·TeTT Áù|s¡D≈£î ø±s¡DeTT.

ˇø£ìøÏ dü÷s√´<äj·TeTTq ‹qT≥j·T+<äT >±ì, Á‘ê>∑T≥j·T+<äT >±ì ÄdüøÏÔ ø£\T>∑e#·TÃqT. eT]jÓTTø£ìøÏ X¯Øs¡yê´j·÷eTeTTq ÄdüøÏÔ ø£\T>∑e#·TÃqT. Ç+ø=ø£ìøÏ ‘·÷s¡TŒyÓ\T>∑Tq≈£î qeTdüÿ]+|üe … qì|æ+#·TqT. Ç+ø=ø£]øÏ eTs¡\ìÁ~+|üe … qì|æ+#·TqT. Çf…¢e]πøeTì|æ+∫qqT n~ yê]Á|üø£è‹øÏ dü+ã+~Û+∫q<>±ì dü÷s¡T´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q~ ø±<äT>∑<ë! nfÒ¢ áX¯«s¡T&ÉT ≈£L&É.

eT]jÓTTø£ ñ<ëVü≤s¡DeTT : sêÁ‹ düeTj·TeT+<äT $<äT´‘YB|ü|ü⁄ ø±+‹‘√ ø=+<äs¡T ≈£L&ç eTT#·Ã≥˝≤&ÉTø=q e#·TÃqT.

Ò<ë Á>∑+<∏ä|üsƒ¡qeTT #˚j·Te#·TÃqT. Ò<ë N≥¢ù|ø£ Ä&ÉTø=qe#·TÃqT. Ò<ë b˛≤¢&ÉTø=qe#·TÃqT. Ò<ë f…*$»qT #·÷&Ée#·TÃqT. $<äT´‘Y B|üy˚T ˝Òì#√ ø=ìï ø±s¡´eTT \T+&Éø£b˛e#·TÃqT. B|üeTTqï|ü⁄&ÉT »s¡T>∑T yÓ’$<Ûä eT>∑T ø±s¡ Áø£eTeTT\‘√ B|üeTTq≈£î dü+ã+<ÛäeTT Ò<äT. nfÒ¢ áX¯«s¡T&ÉT.

44 ^‘√|üìwü‘Y

áX¯«s¡T&ÉT Á‹eT÷s¡TÔ\≈£î ≈£L&É nr‘·eT>∑T ‘·‘·Ô«eTT.Á‹eT÷s¡TÔ\≈£î ø£s¡à eTTqï~. C≤„qeTT‘√ ìs¡«]Ô+|üã&Éq|ü⁄&ÉTyêìì ≈£L&É ø£s¡à\T ã+~Û+#·TqT. yês¡T eT÷&ÉT >∑TDeTT\≈£în~Û|ü‘·T Ò nsTTqqT, ø±\eTTqT <XeTTqT m]–, ø£s¡Ôe´ yÓT]–j·TC≤„s¡úeTT>∑ ø£s¡à\T ìs¡«]Ô+#·T≥#˚ yÓ÷ø£ådæú‹˝À qT+<äTs¡T.nfÒ¢ ÁãVü≤às¡T¸\T, eTVü≤s¡T¸\T, Hês¡<ë~ jÓ÷>∑T\TqT ≈£L&É.áX«s¡T&ÉT ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\+<äs¡TqT C≤„qeTT HêÁXsTT+|üe\dæq<.

Òì#√ ã+<ÛäeTT ‘·|üŒ<äT. áX¯«s¡T&˚ C≤„qeTT, C≤„ì. ªªC≤„ìj·Tq>± HHμμ nì áX«s¡T& ø£èwüíuÛÑ>∑yêqT&ç>∑ |ü*øÏHê&ÉT. ø£qTø£Je⁄\≈£î ‘·eTj·T+<ä* áX«s¡Tì ÄÁXsTT+#·T≥jT ñbÕj·TeTT.


10

áX¯«s¡ düìï<ÛëqeTT

eTj·÷-<Ûä πøåD Á|üø£è‹' dü÷j·T‘˚ dü#·sê#·s¡yéT ˆùV≤‘·THêH˚q øö+‘˚j·T »>∑ ~«|ü]es¡Ô‘˚ ˆˆ 10

‘ê‘·Œs¡ eTT : Hê n<Ûä ø£å‘·j·T+<äT á düeTdüÔ #·sê#·s¡düèwæºì Á|üø£è‹ n\T¢#·T qTqï~. Á|üø£è‹ ø±s¡DeTT>∑H˚ »>∑‘·TÔ|ü]e]Ô+#·T #·Tqï~.

$es¡DeTT : »>∑‘·Ôq>± »s¡T>∑T#·T, kÕ>∑T#·T qT+&ÉTq~.n~ j·T+‘·j·TT áX«sêBÛqyÓTÆ j·TTqï~. áX«s¡T&ÉT n<Ûä ≈£åî&ÉT>∑»>∑‘·TÔ |ü]es¡ÔqeTT #Ó+<äT#·T qT+&ÉTqT. »>∑‘·TÔq≈£î Á|ü‘˚ ø£ndæú‘·«eTT Ò<äT. n~ áX«s¡Tì ÄÁXsTT+∫ j·TT+&ÉTqT. Á|üø£è‹‘·q≈£î ‘êqT>∑ »&ÉeTT. nq>∑ @$Tj·TT #j·T Ò<äT. ø±ì áX«s¡kÕìï<Ûä eTTq düs¡«eTT ìs¡«]Ô+#·TqT. dü÷s¡ ø±+‹ Òì< Je⁄\yê´bÕs¡ y˚T$Tj·TT Ò<äT. Je⁄\≈£î dü÷s¡ ø±+‹e … Á|üø£è‹øÏ|üs¡e÷‘·à Ä<Ûës¡eTT. dü÷<ä+≥TsêsTT düìï<ÛëqeT+<äT ÇqT|üs¡»qT ø£~*q≥T¢ áX¯«s¡ kÕìï<Ûä´eTTqH˚ Á|üø£è‹ ì‘·´ |ü]es¡ÔqeTTq qTqï »>∑‘·TÔqT düèwæº+∫, q&ç|æ+#·T#·Tqï~. Á|üø£è‹jT

46 ^‘√|üìwü‘Y

n<Ûä ø£å kÕúqeTTq+<äTqï≥T¢+&ÉTqT. ø±ì ne´ø£ÔeTT>∑ Á|üø£è‹ìq&ç|æ+#·T#·Tqï BX«s¡T&. áX«s¡Tì ã\eTTqH Á|üø£è‹ es¡ÔqeTT,qs¡ÔqeTT ≈£L&É. nfÒ¢ Je⁄\ es¡ÔqeTT, qs¡ÔqeTT ≈£L&É.»>∑<ä«s¡ÔqeTTq≈£î, Je⁄\ es¡ÔqeTTq≈£î ø±s¡DeTT Á|üø£è‹. ø±ìÁ|üø£è‹øÏ Ä<Ûës¡eTT áX«s¡T&ÉT. Bìì u≤>∑T>∑ Äø£[+|ü⁄ #düTø=qe …qT.

eTq Á|üø£è‹ eTq\qT e]Ô+|üCÒj·TT #·T+&ÉTqT. me]Á|üø£è‹ Á|üø±s¡eTT yês¡T e]Ô+‘·Ts¡T. ø±ì yê]øÏì, yê] Á|üø£è‹øÏì≈£L&É áX¯«s¡T&˚ Ä<Ûës¡eTT. eTqj·T+<äT kÕìï<Ûä eTT ì∫ÃqáX¯«s¡Tì e\qH˚ eTq Á|üC≤„ ÁbÕDeTT\T, eTqeTT e]Ô+#·T#·THêïeTT. eTq Á|ües¡Ôq\≈£î áX«s¡T&ÉT u≤<ÛäT´&ÉT ø±<äT. eTqyTu≤<ÛäT´\eTT. eTqj·T+<ä* Á|üø£è‹ì eTqeTT <Ûäs¡àdüeTà‘·eTT>∑,C≤„q düeTà‘·eTT>∑ düs¡T›u≤≥T¢ #˚düTø=qï#√ eTq≈£î J$‘·eTTqÁ|üXÊ+‘·‘·, Äq+<äeTT ø£\T>∑T≥j˚T>±ø£, eTqj·T+<ä* áX¯«s¡düìï<ÛëqeTTqT #·$ #·÷&Ée#·TÃqT. n|ü⁄&ÉT eTqeTT, eTqÁ|ües¡ÔqeTT áX¯«sêqTdü+<ÛëqeTTq j·TT+&ÉT≥≈£î M\>∑TqT.nÏº nqTdü+<Ûëqy˚T yÓ÷ø£å dæú‹.


11

<Ó’yêqT>∑ÁVü≤eTT

neC≤q+‹ e÷+ eT÷&ÛÜ e÷qTw”+ ‘·qTe÷Á•‘·yéT ˆ|üs¡+ uÛ≤e eTC≤q+‘√ eTeT uÛÑ÷‘·eTùV≤X¯«s¡yéT ˆˆ 11

‘ê‘·Œs¡ eTT : düeTdüÔ uÛÑ÷‘·eTT\≈£î áX¯«s¡T&É>∑T qqTïeT÷&ÛÉT\T ‘Ó*j·T Ò≈£îHêïs¡T. X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫j·TTqïqT ≈£L&ÉqqTï ‘Ó*j·T Òø£ n\ø£å eTT #˚j·TT#·THêïs¡T.

$es¡DeTT : |üs¡e÷‘·à eTVü≤‘·‘·Ô«eTTq≈£î ≈£L&É |üs¡T&ÉT,áX¯«s¡T&ÉT. ‘·q qT+&çj˚T dü+ø£\ŒeTT, ø±\eTT, Á|üø£è‹ñ<ä“¤$+∫ #√≥T>∑ @s¡Œ&çq~. nÏº #√≥TH˚ eTVü≤‘·Ô+<äTs¡T.nÏº eTVü≤‘·TÔ≈£î ≈£L&É áX¯«s¡T&ÉT n>∑T≥#˚ n‘·ìì eTùV≤X¯«s¡T&Éì].

eTVü≤‘·TÔ qT+&çjT eTVü≤<äVü≤+ø±s¡eTT |ü⁄Ïºq~. n+<äT+&çjT eT÷&ÉT $<ÛäeTT\>∑T nVü≤+ø±s¡eTT\T, |ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\T,|ü+#· ÁbÕDeTT\T, |ü+#· C≤„H+Á~j·TeTT\T, |ü+#· ‘·HêàÁ‘·\T

48 ^‘√|üìwü‘Y

|ü⁄Ïºq$. n$ Ä<Ûës¡eTT>∑ uÛÑ÷‘·eTT\T |ü⁄Ïºq$. nq>± düèwæºeT+&É\eTT\T, yêìj·T+<äT Je⁄\T @s¡Œ&çHês¡T. nìïÏ j·T+<äT‘êH˚ ã\eTT>∑ qTHêï&ÉT. ‘êqT Òì #√≥T Ò<äT. ‘êqT Òìø±\eTT Ò<äT. ‘êqT Òì s¡÷|üeTT Ò<äT. nDTe⁄qT+&çÁãVü‰à+&ÉeTT es¡≈£î nìïÏ j·T+<äT ‘êqTHêï&ÉT. ì»eTTq≈£înìïj·TT ‘·q˝À |ü⁄Ïº, ‘·q˝À ô|]–, ‘·q˝À e]Ô+#·T#·T, ‘·q˝Àìπø \j·TeT>∑T #·T+&ÉTqT. Ç~ |üs¡e÷‘·àjÓTTø£ÿ uÛÑ÷‘·eTùV≤X¯«s¡ dæú‹.

Ç≥¢+‘·≥qT nìïyfi\ j·T+<äTqT yê´|æ+∫, XÊX«‘·eTT>∑edæ+∫j·TTqï yêìì m+<Ó’qqT #·÷&Ée#·TÃqT. m|ü&Ó’qqT#·÷&Ée#·TÃqT. mø£ÿ&Ó’qqT #·÷&Ée#·TÃqT. #·÷&É˝Òø£b˛e⁄≥Á>∑T&ç¶‘·qyT! eT÷&ÛÉ‘·«yT! n+<äTø£ì, eT÷&ÛÉT&É>∑T≥ #‘·H ‘·qqT#·÷&É Òs¡ì, ‘êqT uÛÑ÷‘·eTùV≤X«s¡T&Ó’qqT ≈£L&É #·÷&É Ò≈£îHêïs¡ì‘Ó*|æHê&ÉT.

n+‘˚>±ø£, ‘êH˚ dü«j·TeTT>∑ X¯Øs¡eTT <Ûä]+∫ Je⁄\˝À‹s¡T>∑T#·TqïqT #·÷&É Òø£b˛e⁄≥ m+‘· <äTs¡<äèwüºeTT! Ç~ Je⁄\<äTdæú‹. ø£qTï …<äT≥ qTqï~ yÓ’≈£î+sƒ¡y˚T nì ‘Ó*dæqqTeTs¡#·T≥ ìs¡¢ø£å y˚T ø£<ë! mø£ÿ&√ <˚e⁄&ÉTHêï&Éì yÓ<äT≈£î˝≤&ÉTyês¡+<äs¡T eT÷s¡Tâ Ò ø£<ë! ‘·eTj·T+<äT, ‘·eT |ü]düs¡eTT\j·T+<äT áX«s¡T& ì+&çj·TTqïqT #·÷&É Òs¡T. dü«j·TeTT>∑ ‘êqT

50 ^‘√|üìwü‘Y

12

ø£s¡Ôe´ø£s¡à

yÓ÷|òü÷XÊ yÓ÷|òüTø£sêàD√ yÓ÷|òüTC≤„Hê $#˚‘·dü' ˆsêø£åd” e÷düTØ+ #Ó’e Á|üø£è‹+ yÓ÷Væ≤˙+ Á•‘ê' ˆˆ 12

‘ê‘·Œs¡ eTT : yÓ÷Vü≤eTT#‘·qT, ÄX#‘·qT $ø£è‹ #Ó+~q#˚‘·düT‡ >∑\yê¬s’, nC≤„qeT>∑T ø£s¡à\T Jeø√≥T¢ ìs¡«]Ô+#·T#·THêïs¡T.

$es¡DeTT : e÷qe⁄ì |üÏº ã+~Û+#·T eT÷&ÉT s¡ø£eTT\$ø±s¡eTT\qT uÛÑ>∑yêqT&û XÀ¢ø£eTTq ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. n+<äTyÓTT<äÏ~ yÓ÷Væ≤ì. ¬s+&Ée~ ø±$Tì. eT÷&Ée~ ÄdüT].Mìe\q yÓ÷Vü≤eTT #Ó+<äT≥, ÄX|ü&ÉT≥, n$yø£eTT‘√ Á|üe]Ô+#·T≥ »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT.

yÓ÷Vü≤eTTe\q ø£s¡Ôe´eTT\T eTs¡∫, ø√]ø£ HêÁXsTT+#·T≥»s¡T>∑TqT. ‘·qø√]ø£ Ò ‘·q ø£s¡Ôe´eTT\T>∑ bıs¡|ü&ç, ø√]ø£\qTrs¡TÃø=qT e÷s¡ZeTTq |ü‘·qeTT ÁbÕs¡+uÛÑeT>∑TqT. ø√]ø£≈£î ÄX¯nqTq~ ø£e\ |æ\¢e … ñ+&ÉTqT. ÄX¯ e\q yÓ÷Vü≤eTT ã\


|ü&ÉTqT. C≤„qeTT q•+#·TqT. @ $<ÛäeTT>∑HÓ’q ‘·q ø√]ø£ HÓs¡y˚s¡T≥j˚T Á|ü<ÛëqeTì uÛ≤$+∫, C≤„q$V”≤qeT>∑T ø±s¡ eTT\TÄ#·]+#·TqT. Áø£eTeTT>∑ <Ûäsêà<Ûäs¡àeTT\qT ‘· õ+∫ ndüTs¡ãT~∆‘√ ø√]ø£\T rs¡TÃø=qT e÷s¡ZeTT |ü≥TºqT. Ä e÷s¡ZeTTqsêø£ådü Á|üeè‹Ôì bı+<äTqT. nÏº düeTj·TeTTq mes¡T mìï ‹yêø£éTT\T |ü*øÏqqT ìs¡¢ø£åéTT #˚j·TTqT. yÓ÷Vü≤eTT#˚‘·ndüTs¡‘·«eTT, ndüTs¡‘·«eTT#‘· sêø£ådü‘·«eTT #Ó+~ |òüTÀs¡ ø£s¡à\Hê#·]+#·T#·T |üPs¡íeTT>∑ |ü‘·qeTT #Ó+<äT≥ »s¡T>∑TqT.

Ç≥T¢ ø£s¡ÔeéTT e<ä*q yêìì ø√]ø£ ÄÁXsTT+∫, yÓ÷Vü≤eTTø£*–+∫ |ü‘·q|ü⁄ <ë]q n<Û√>∑‹øÏ #˚s¡TÃqT. mÏºyê&Ó’qqT á≈£îs¡TπøåÁ‘·eT+<äT ø£s¡ÔeéTT HêÁX¯sTT+∫j˚T #·]+#·e …qT.ø£s¡ÔeéTT M&çqyês¡T kÕ«Ø #˚j·TT#·Tqï >∑Ti¿|ü⁄ |ü>∑ZeTT\qTe~*qyê&çe … e÷s¡ZeTT #Ó&ç n>∑eTéT>∑T dæú‹ì #˚s¡TqT.e÷qe⁄q≈£î $#·ø£åD Á|ü<ÛëqeTT>∑ áj·Tã&çq~. <ëìì $ìjÓ÷–+#·T#·T ø£s¡ÔeéTTH˚ ÄÁX¯sTT+#·e …qT. ø√]ø£\ HêÁX¯sTT+#·sê<äT. á Á|ü<ÛëqeT>∑T dü÷Á‘·eTT ÁbÕ<∏ä$Tø£ n<Ûë´j·TeTT\˝ÀH‘Ó\T|üã&çq~. Ä dü÷Á‘·eTTqT ‘· õ+∫q#√ ø£\T>∑T |ü‘·qeTT≈£L&É ‘Ó\T|üã&çq~. n<˚ $wüj·TeTTqT ª^‘·μ eT<ÛäéTTqeT]jÓTTø£ e÷s¡T >∑Ts¡TÔ#˚j·TT≥ »]–q~.

á XÀ¢ø£eTT uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<ä* q&ç$T XÀ¢ø£yÓTÆ j·TTqï~.

52 ^‘√|üìwü‘Y

@&ÉTe+<ä\ (700) XÀ¢ø£eTT\‘√ $sêõ\T¢#·Tqï uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äTÇ~ (350) eT÷&ÉTe+<ä\ j·÷ã~j·Te XÀ¢ø£+. $∫Á‘·yTeTq>∑C≤„qeTTq≈£î |üsêø±wü>∑ $sêõ\T¢#·Tqï uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT, áXÀ¢ø£eTTq nC≤„q dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤eeTT\T ‘Ó\T|üã&çq$. ì»eTTq≈£î nC≤„qyTyÓ÷ ‘Ó*dæq#√ n|ü⁄&ÉT C≤„qeTT ≈£L&É ‘Ó\Tj·TTqT.ªªÇ~ #˚j·Tsêì |üìμμ nì ‘Ó*dæq|ü⁄&ÉT <ëìì #˚j·T≈£î+&ÉT≥e\q ≈£L&É eTìwæ #j·Te\dæq |üìj·T+< j·TT+&ÉTqT. nC≤„qdü«s¡÷|üeTT ‘Ó*dæq#√ Çø£ $T>∑T\Tq~ C≤„qyT >∑<ë! uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<˚ ªªñ|ü<˚ø£å+‹‘˚ C≤„q+μμ, ªªñ|ü<˚ø£å+‹‘˚ nC≤„q+μμ nqT~«$<ÛäeTT\>∑T ne>±Vü≤q ‘Ó\T|üã&çq~. C≤„qeTT ‘Ó*dæq#√nC≤„q y˚TyÓ÷ ‘Ó\Tj·TTqT. nfÒ¢ nC≤„qy˚TyÓ÷ ‘Ó*dæq#√ C≤„qy˚TyÓ÷ ‘Ó\Tj·TTqT. _j·T´|ü⁄ –+»\j·T+<äT u…&É¶\T ø£*dæj·TT+&ÉTqT. n+<äT _j·T´ y˚Ts¡Tø=qï u…&É¶\T $T–*b˛e⁄qT.Ò<ë, u…&É¶ Òs¡Tø=qï#√ _j·TéTT $T>∑T\TqT. nfÒ¢ düèwæºj·T+<äT

C≤„Hê C≤„qeTT\T _j·TéTT u…&É¶\T>∑ ø£*dæ j·TT+&ÉTqT. n+<~‘Ó*dæqqT ¬s+&Ée~ ≈£L&É düŒwüºeTT>∑ ‘Ó\Tj·TTqT.

uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ‘êuÀ<Ûäq q&ÉTeT yÓ÷Vü≤eTT, ÄX¯, yêì‘√≈£L&çq ø£s¡à\T nC≤„qeTTe\q ìs¡«]Ô+|üã&ÉTqì, <ëì e\qyÓ÷Væ≤ì, ÄdüT], sêø£ådæ nqT eT÷&ÉT $ø£è‘·T\T e÷qe⁄ HêÁX¯sTT+#·Tqì ‘Ó*ô|qT. ÄXÊyÓ÷Vü≤eTT\T <ä] sê˙j·T≈£î+&É>∑j·TT+&Ée … qqï#√ ø£s¡ÔeýT Xs¡DéTT. á ø£s¡ÔeéTTH ªªø±s¡ +


ø£s¡àμμ nì uÛÑ>∑eBZ‘· e∫+∫q~. #˚j·Te\dæq |üìì ø±s¡ +ø£s¡à n+<äTs¡T. @ uÛ≤wüDyÓTÆqqT, #wüº nsTTqqT #j·Te\dæq<#j·Te …qT. Ç‘·s¡eTT\T #dæq#√ Á|üø£è‹ ã+~Û+#·T≥ ‘·|üŒ<äT.ø£qTø£ yÓ÷Vü≤|ü&ÉT≥, ÄX¯|ü&ÉT≥ m#·Ã≥T+&ÉTH√ n#·Ã≥nC≤„qeTT e\q ã+<ÛäeTT+&ÉTqT. yêìe\q yÓ÷Væ≤ì, ÄdüT],sêø£ådæ nqT eT÷&ÉT $ø£è‘·T\T Je⁄ì |ü≥TºqT. nÏº yêìøÏìwüÿè‹ Ò<äT. á ˇø£ÿ dü÷Á‘·eTT ∫qï‘·qeTTqH˚ ‘Ó*dæq#√nÏº Je⁄&ÉT $ø£è‹ì ã&Éø£, Á|üø£è‹ j·T+<äT+&ç, ø£s¡Ôe´ø£s¡àe÷s¡ZeTTq dü+düÿè‹ì bı+<äTqT. ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ ªªÄXÊyÓ÷Vü≤eTT\ <ä] sê˙ø√sTT, nqT´\πø ˙ düTKeTT n+øÏ‘·yÓ÷sTTμμ nqT ^‘·+ es¡eTT>∑ n+<äCÒj·Tã&çq~. á XÀ¢ø£eTTkÕsê+X¯ eT~j˚T.

54 ^‘√|üìwü‘Y

13

áX¯«s¡ ‘·‘·Ô«eTT

eTVü‰‘êàqdüTÔ e÷+ bÕs¡ú <Ó’M+ Á|üø£è‹ e÷Á•‘ê' ˆuÛÑ»+ ‘· qq´eTqk˛ C≤„‘ê« uÛÑ÷‘ê~ eTe´j·TyéT ˆˆ 13

‘ê‘·Œs¡ eTT : <Ó’M Á|üø£è‹ HêÁXsTT+∫ eTVü‰‘·Tà\T düeTdüÔÁbÕDÏø√ÏøÏ Ä~ø±s¡DTì>∑qT, HêX s¡Væ≤‘·Tì>∑qT qHÓï]– Ç‘·s¡∫+‘·q Òø£ qH˚ï ùd$+#·T #·THêïs¡T.

$es¡DeTT : eTT+<äT XÀ¢ø£eTTq ÄX¯, yÓ÷Vü≤eTT\ ø±s¡DeTT>∑ $#˚‘·düT‡˝…’ Je⁄\T nC≤„q eX¯eTTq ÄdüTØ Á|üø£è‹j·T+<äT m≥T¢ e´ø£Ôø£s¡à\qT ìs¡«]Ô+#·T#·T+<äTs√ uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT‘Ó*|æ j·TTHêï&ÉT. ÄXÊyÓ÷Vü≤eTT\qT <ä]sê˙j·T≈£î+&É ø√]ø£\yÓ+≥|ü&ç, |ü‘·qeTT ø±≈£î+&É ø£s¡Ôe´ ø£s¡à\qT ìs¡«]Ô+#·Te÷qe⁄\T Áø£eTeTT>∑ dü‘·«>∑TDeTTq dæús¡|ü&ÉT<äTs¡T. ÄXÊyÓ÷Vü≤eTT\≈£î >∑T]jÓÆTqyês¡T s¡»düÔeTdüT‡\˝À ∫≈£îÿø=ì,nC≤„qeXeTTq ndüTs¡T\>∑T #·THêïs¡T. ø£s¡Ôe´ ø£s¡àqT ìs¡«]Ô+#·Tyês¡T dü‘·«eTTq+< dæús¡|ü&ÉT≥ e\q düèwæº <Ûäs¡àeTTqT Á>∑Væ≤+∫,nVæ≤+dü dü‘· eTT`ÁãVü≤à#·s¡ eTT`<Ûäsêà#·s¡DeTT e+Ï dü‘·«


>∑TDeTT\ <ë«sê dü<äTZD√ù|‘·T …’ eTVü‰‘·Tà\>∑T#·THêïs¡T. nÏºeTVü‰‘·Tà\≈£î n+‘·≥qT ì+&çj·TTqï áX«s¡ <äs¡ÙqeTT Áø£eTeTT>∑kÕ<Ûä |ü&ÉTqT. yês¡T düeTdüÔ ÁbÕDÏø√ÏøÏì Ä<Ûës¡eTT>∑ qTqïáX¯«s¡Tì m]–, n+‘·≥ áX¯«s¡TH˚ <ä]Ù+#·T#·T nqéTT ÒìeTqdüT >∑\yê¬s’, ne´j·TT&É>∑T ‘·qH˚ (áX¯«s¡TH˚) <ä]Ù+#·T#·TqTHêïs¡T.

dü<äTZD√bÕdüqeTT e\q e÷qe Á|ü»„≈£î >∑\ eT*qeTT\ìïj·TT ‘=\–+|üã&ç, düeTdüÔeTTq≈£î eT÷\ ø±s¡DeT>∑TáX«s¡Tì <ä]Ù+|ü M\>∑TqT. ì‘· eTT ø±s¡ + ø£s¡àj·T+<äT nq>±‘·q ø£s¡ÔeéTTq+<äT ìeT>∑ïyÓTÆ j·TTqï yêìøÏ nVæ≤+dü, dü‘· eTTÄ~>±>∑\ dü<äTZDeTT\j·T+<äT ÄdüøÏÔ ø£\T>∑TqT. Áø£eTeTT>∑yêì ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT s¡T∫ ô|s¡T>∑TqT. eT*qeTT\T ø£s¡T>∑TqT.˝À|ü\ ãj·T≥ X¯ó∫, XÖ#·eTT ô|s¡T>∑>∑, |ü+#· uÛÑ÷‘·eTT\≈£î,>∑TDeTT\≈£î Ä<Ûës¡yÓTÆq #‘·düT‡ <äs¡Ùq eT>∑T#·T+&ÉTqT. n+<ä]#˚wüº\≈£î yÓqTø£ πø ˇø£ ìX¯Ã\ #Ó’‘·qéTT j·TTqï<äì, n~ì‘· eTT, XÊX¯«‘·eTT n>∑T yÓ\T>∑ì, n~ ø£<ä\ì #Ó’‘·qéTì,n~ Ä<Ûës¡eTT>∑ ø£~ …&ç #Ó’‘·q´ s¡÷|üeTT\T nHø±Hø£ $<ÛäeTT\T>∑ ø£<äT\T#·Tqïeì ‘Ó\Tj·TTqT. Je⁄\ #˚wüº\ j·T+<äTì‘· eTT ø£<äT\T#·Tqï #Ó’‘·qéTT ø£ì|æ+#·TqT. nÏº ø£~ …&ç#Ó’‘·qéTT\≈£î Ä<Ûës¡eTT>∑ n+<ä] j·T+<äTqT ìX¯Ã\#Ó’‘·qéTT ñqï<äì >√#·]+#·TqT. Ä #Ó’‘·qéTT ne´j·TeTì

56 ^‘√|üìwü‘Y

‘Ó\Tj·TTqT. nq>± <ëìøÏ ‘·s¡T>∑T≥, ô|s¡T>∑T≥ nqT dæú‘·T\TÒø£ m|ü&ÉTqT ñ+&ÉT≥>∑ >√#·]+#·TqT. n~ Ä<Ûës¡eTT>∑H˚

Je⁄\≈£î C≤Á>∑‘Y`dü«|üï`düTwüß|æÔ nedüú\T ø£\T>∑T#·Tqïeì‘Ó*j·TTqT. n~ yÓ+&ç‘Ós¡e …, Äø±X¯eTTe … n+‘·≥ yê´|æÔ#Ó+~j·TT+&É>∑, n~ Ä<Ûës¡eTT>∑ nH˚ø£eTT\>∑T Je⁄\ #˚wüº\T»s¡T>∑T#·Tqï≥T¢ >√#·]+#·TqT. yÓ+&ç‘Ós¡ ìXÃ\eTT>∑ qTqï|ü⁄&ÉT<ëìô|’ »s¡T>∑T#·Tqï u§eTà\ø£<∏ä nH˚ø£eT>∑T #˚wüº\‘·√, yÓ’$<ÛäeTT‘√ ≈£L&çq #wüº\‘√ »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. nÏº u§eTà #wüº\≈£îÄ<Ûës¡eTT yÓ+&ç‘Ós¡j˚T. nfÒ¢ düeTdüÔ Je⁄\j·T+<äT ì‘· eTTqs¡Ôq #˚j·TT#·Tqï≥Te+Ï #Ó’‘·qéTTq≈£î Ä<Ûës¡yÓTÆ j·TTqïìXÃ\ #Ó’‘·qéTT <ä]Ù+|ü M\>∑TqT. ì»eTTqø£~jT Ò≈£îqï#√Je⁄\ ø£<∏äjT Ò<äT. Je⁄\ ø£<∏ä Òq|ü⁄&ÉT ≈£L&É n~ j·TT+&ÉTqT.n~ eT÷\ #Ó’‘·qéTT. <ëìj·T+< düèwæº ø£<∏äj·T+‘·j·TT uÛÑ÷‘·,es¡Ôe÷q, uÛÑ$wü ‘·TÔ>∑ kÕ>∑T#·T+&ÉTqT.

düeTdüÔ Je⁄\, Á>∑Vü≤>√fi¯eTT\, eT+&É\eTT\ ø£<ä*ø£\≈£îÄ<Ûës¡yÓTÆ, ø£<ä\ø£ ì‘· eTT>∑qT, XÊX¯«‘·eTT>∑qT j·TTqï eT÷\#Ó’‘·qéTTqT <ä]Ù+∫q|ü⁄&ÉT, ñqï~ ˇø£fÒ j·Tìj·TT, n~nHø±Hø£eTT\T>∑ q]Ô+#·T#·Tqï <äìj·TT, n~ XÊX«‘·eTìj·TT‘Ó*j·Te#·TÃqT. n≥T¢ ‘Ó*dæq yÓqTø£ <ëìH˚ düeTdüÔ Je⁄\eT÷\eTT>∑ <ä]Ù+#·T≥ »s¡T>∑TqT. nÏº <äs¡ÙqeTT \uÛÑ yÓTÆq|ü⁄&ÉT, Çø£ Ç‘·s¡eTT\ <äs¡ÙqeTT eTs¡T>∑Tq |ü&ÉTqT. ÇÏº


eT÷\ #Ó’‘·q´eTT <ä]Ù+#·T≥≈£î dü‘·«>∑TDeTT Ä<Ûës¡eTT. nÏºdü‘·«>∑TDeTT \_Û+#·T≥≈£î ø£s¡Ôe´ø£s¡à, düT>∑TDeTT\ ñbÕdüqÄ<Ûës¡eTT. ÇÏº e÷s¡ZeTTq Á|üy˚•+∫ ø£èwæ #˚j·TT≥e\qø±$Tì, yÓ÷Væ≤ì, ÄdüT] n>∑T nC≤„qeTT q•+#·TqT. ø£qTø£á XÀ¢ø£eTTq dü‘· <äs¡ÙqeTTq≈£î dü‘·«>∑TDeTT HêÁX¯sTT+#·T≥‘·|üŒìdü] nì ‘Ó\T|üã&çq~. nÏº ÄÁX¯j·TeTT e\q Je⁄ìø√XeTT\ j·T+<ä* eT*qeTT\T ‘=\>∑TqT. eT*qyT nC≤„qeTT.n~ ‘=\–q|ü⁄&ÉT C≤„q e÷$wüÿ]+|üã&ÉTqT. nÏº C≤„qeTTHêeTs¡÷bÕr‘·eT>∑T yÓ\T>∑TqT <ä]Ù+|üCÒj·TTqT. Ç≥T¢ <ä]Ù+∫qeTVü‰‘·Tà\≈£î düs¡«eTT áX¯«s¡eTj·TeTT>∑H˚ >√#·]+#·TqT.áX¯«s¡Tì uÛÑ÷‘· eTùV≤X¯«s¡‘·«eTT ≈£L&É ‘Ó*j·Tã&ÉTqT.áX¯«s¡T&ÉT düs¡«yê´|æ, düs¡«eTTq≈£î eT÷\eTT nì ‘Ó*j·Tã&ÉTqT. nÏº áX¯«s¡ ‘·‘·Ô«eTT q+<äT düs¡« Je⁄\TqT ‘˚\T#·Tj·TTHêïs¡ì <äs¡ÙqeT>∑TqT. ÇÏº <äs¡ÙqeTT ì‘· eTT nqTuÛÑ$+#·T #·Tqïyêπs eTVü‰‘·Tà\T. yê]ø°X¯«s¡T&ÉT ø±ì <˚$Tj·TT

Ò<äT. nÏº áX¯«s¡T&ÉT XÊX¯«‘·T&Éì ≈£L&É ‘Ó\Tj·TTqT. Ç≥T¢<äs¡ÙqeTT #˚j·TT#·Tqï eTVü‰‘·Tà\T ˝Àø£eTTq |üPE´\T.ÄXÊyÓ÷Vü≤eTT\≈£î Àã&çqyês¡T Àø£eTTq ã<äT∆\T. eTVü‰‘·Tà\T‘·q <Ó’M Á|üø£è‹ HêÁX¯sTT+∫ j·TT+&ÉT≥#˚ ‘·qqT m|ü&ÉTqT‘Ó*dæjT j·TT+<äTs¡T. n≥T¢ ‘Ó*dæ qqTï ùd$+#·T#·T qT+<äTs¡T.yê]øÏ‘·s¡eTT Ò<äT.

58 ^‘√|üìwü‘Y

14

eTVü‰‘·Tà\T

dü‘·‘·+ ø°s¡Ôj·T+‘√ e÷+ j·T‘·+‘·X¯Ã <äè&ÛÉÁe‘ê' ˆqeTdü +‘·X¯Ã e÷+ uÛÑø±Ô ì‘· j·TTø±Ô ñbÕdü‘˚ ˆˆ 14

‘ê‘·Œs¡ eTT : <Ó’M Á|üø£è‹ HêÁXsTT+∫q yê]ì >∑÷]ÃeTT+<äT XÀ¢ø£eTTq ‘Ó\T|üã&çq~. yê] \ø£åDeTT\T eT]ø=ìïá XÀ¢ø£eTTq <Ó’eeTT ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêï&ÉT. eTT+<äT XÀ¢ø£eTTqeTVü‰‘·Tà\T <Ó’eeTTqT uÛÑ÷‘·eTT \ìïÏøÏì eT÷\eTì, n~ne´j·TeT>∑T ‘·‘·Ô«eTì ‘Ó*dæ nq´eTT Òì eTqdüT‘√ yêììì‘· eTT ùd$+#·T #·T+<äTs¡ì ‘Ó*ô|qT. á XÀ¢ø£eTTq yês¡Tì‘· eTT <Ó’e <äs¡Ùq j·T‘·ïeTTqH˚ j·TT+<äTs¡ì(j·T‘·+‘·'),Ä Á|üj·T‘·ïyT <äè&ÛÉeT>∑T Áe‘·eTT>∑ @s¡Œs¡#·Tø=ì j·TT+<äTs¡ì,(<äè&ÛÉÁe‘·'), dü‘·‘·eTT nìï≥, n+‘·≥ Ä <Ó’M ‘·‘·Ô«eTTH˚<ä]Ù+#·T#·T, ø°]Ô+#·T#·T qT+<äTs¡ì (dü‘·‘·+ ø°s¡Ôj·T+‘·'),düeTdüÔeTT q+<äT <ä]Ù+|üã&ÉT#·Tqï <Ó’eeTTq≈£î eTqdüT‡qqeTdüÿ]+#·T#·T qT+<äTs¡ì (qeTdü +‘·'), ì‘· eTT Ä$<ÛäeTT>∑ <Ó’eeTT‘√H˚ ≈£L&çj·TT+<äTs¡ì (ì‘· j·TTø£Ô'), uÛÑøÏÔ‘√áX¯«s¡Tq≈£î n‹ #˚s¡Te>∑ edæ+‘·Ts¡ì (uÛÑø±Ô ñbÕdü‘˚) ‘Ó\T|üã&ÉT#·Tqï~.


eTVü‰‘·Tà\ \ø£åDeTT\T 13, 14 XÀ¢ø£eTT\˝À á ÁøÏ+~$<ÛäeTT>∑ ‘Ó\T|üã&çq$.

1. uÛÑ>∑e+‘·Tì áX¯«s¡‘·«eTT ‘Ó*dæj·TT+&ÉT≥.

2. nìïÏøÏ eT÷\eTT n‘·&˚j·Tì ‘Ó*dæj·TT+&ÉT≥.

3. nq´y˚T~j·TT Ò<äì ìX¯Ãj·TeTT>∑ ‘Ó*dæj·TT+&ÉT≥.

4. ì‘· eT‘·ì <ä]Ù+#·T Á|üj·T‘·ïeTTq qT+&ÉT≥.

5. <Ó’e<äs¡Ùq Á|üj·T‘·ïyT <äè&ÛÉeT>∑T Áe‘·eTT>∑ qT+&ÉT≥.

6. nìï≥, n+‘·≥ ì+&çj·TTqï <Ó’eeTTq≈£î HêeTs¡÷bÕ~ uÛÒ<äeTT\T Òø£ eTqdüT‡q qeTdüÿ]+#·Tø=qT≥.

7. n‘·ì ©˝≤yÓ’uÛÑeeTT\T <ä]Ù+#·T#·T ì‘· eTTø=ìj·÷&ÉT#·T+&ÉT≥.

8. ì‘· eTT <Ó’M‘·‘·Ô«eTT‘√ Á|üC≤„|üs¡eTT>∑ ≈£L&çj·TT+&ÉT≥.

9. uÛÑøÏÔ ÁX<ä∆\‘√ Ä ‘·‘·Ô«eTTq≈£î n‘· +‘· düMT|üeTTqedæ+∫j·TT+&ÉT≥.

ô|’ \ø£åDeTT\T À|æ+∫q yêìì eTVü‰‘·Tà\T>∑ >∑T]Ô+#·qedüs¡eTT Ò<äT. ô|’ \ø£åDeTT \ìïj·TT <Ó’M Á|üø£è‹ dü+ã+~Û‘·

60 ^‘√|üìwü‘Y

eTT\T. nÏº \ø£åDeTT\T >∑\yês¡T düs¡« ø±\eTT\+<äT, düs¡«<˚X¯eTT\+<äT, düs¡« s¡÷|üeTT\+<äT, düs¡« HêeTeTT\+<äT<Ó’eeTTH˚ <ä]Ù+‘·Ts¡T. n+<ä]j·T+<ä* <Ó’eeTTH˚ ø°]Ô+‘·Ts¡T.Je⁄\qT bı>∑&ÉT≥ nqT ˝Öø£ eTT yê] e<ä› j·TT+&É<äT. yê]Á|üj·T‘·ïeTT ì‘· j·T‘·ïeTT>∑ qT+&ÉTqT. nÏº ì‘· j·T‘·ïeTTq<Ó’eeTT‘√ ≈£L&çj·TT+&ÉT yê]ì j·T‘·T\+<äTs¡T. yê] Á|üj·T‘·ïeTTn‘· +‘· <äè&ÛÉyÓTÆ j·TT+&ÉTqT. yê] <äèwæº m\¢|ü&ÉTqT Á|üø£è‹j·T+~$T&ç j·TTqï <Ó’eeTTqT <ä]Ù+#·T≥ j·T+< j·TT+&ÉTqT.nÏº kÕ˝Àø£ Á|üj·T‘·ïeTTq <Ó’eeTTq≈£î kÕMT|ü eTTqqT+<äTs¡T. <Ó’e kÕj·TT»éT+<äT edæ+∫ ì‘·´ø£è‘·éTT\T»s¡T|ü⁄#·T qT+<äTs¡T. yê]øÏ ‘·*¢, ‘·+Á&ç, <Ó’eeTT, $TÁ‘·T\T,ã+<ÛäTe⁄\T, dü+|òüTeTT, ≈£î≥T+ãeTT, ‘êeTT ìs¡«]Ô+#·Tø±s¡ eTT\T n+‘·j·TT <Ó’ey˚T. Áø£eTeTT>∑ nqéTT Òø£düeTdüÔeTT <Ó’eeTT>∑H˚ <äs¡Ùq eT>∑T#·T+&ÉTqT. nÏº nqq´ dæú‹j·T+<äT |üs¡e÷q+<äuÛÑ]‘·T …’ j·TT+<äTs¡T.

≈£î\eT‘· uÛÒ<äeTT\T, Åd”Ô |ü⁄s¡Twü uÛÒ<äeTT\T, C≤‹ uÛÒ<äeTT\T,<˚oj·T‘· e+Ï eØZø£s¡DeTT Òø£ n≥T¢ >√#·]+#·T#·TqïyÓ’$<Ûä eTT q+<äT @ø£‘·«eTTqT <ä]Ù+‘·Ts¡T.

ì»eTTq≈£î <Ó’eeTT ø±ì <˚~j·TT Ò<äT. Ä <Ó’M‘·‘·Ô«eTTnH˚ø±H˚ø£eT>∑T n*¢ø£\T Á|üø£è‹ ìs¡«]Ô+#·TqT. nìïj·TT


eT÷\eTT q+<äT <Ó’eyT. nìïs¡+>∑T\≈£î eT÷\eTT X‚«‘·es¡íyT.nìï X¯ã›eTT\≈£î eT÷\eTT Hê<äy˚T. nìï s¡÷|üeTT\≈£îeT÷\eTT n+&ÉyT. nìï n+¬ø\≈£î eT÷\eTT |üPs¡íyT (düTqï).<e‘·\≈£î, e÷qe⁄\≈£î, »+‘·Te⁄\≈£î, eèø£åeTT\≈£î, Kì»eTT\≈£î, |ü≈£åî\≈£î, Á>∑Vü≤>√fieTT\≈£î, dü÷s¡ eT+&É\eTT\≈£î, ‘ês¡ø±eT+&É\eTT\≈£î, düeTdüÔ düèwæºøÏ eT÷\eTT ˇø£Ïj˚T. #·÷#·TyêìøÏ, $qTyêìøÏ eT÷\eTT ≈£L&É n~j˚T. nÏº ‘·‘·Ô«eTTqT<ä]Ù+#·T≥ nqTø£åDeTT uÛÑ>∑eBZ‘· j·T+<äT uÀ~Û+#· ã&ÉT#·Tqï~.

HêeT s¡÷|ü uÛÒ<äeTT\‘√ ø=≤¢&ÉTø=qT eT÷s¡Tâ\≈£î, eT‘·uÛÒ<äeTT\‘√ Væ≤+dæ+#·Tø=qT eT‘√Hêà<äT\≈£î, C≤‹ uÛÒ<äeTT\‘√ ø£]H=ø£s¡T <ä$T+#·p#·T C≤‹ nVü≤+ø±s¡T\≈£î, <Ó’eeTTqT>∑÷]Ãq ñ<ä eTø±s¡T\≈£î, ñ<«>∑T\≈£î, ñÁ>∑yê<äT\≈£î <Ó’eeTT‘Ó\Tj·TT≥ ø£\HÓ’qqT kÕ<Ûä |ü&É<äT. ÇÏº ø£ À¢\eTTq+<äT ≈£L&É<Ó’e©\qT #·÷#·Tyê&ÉT ì»eT>∑T eTVü‰‘·Tà&ÉT. <˚ìì ìsêø£]+|üø£ nìïj·TT n‘·ì yÓ’uÛÑeyT nì uÛ≤$+#·T#·T, nìïÏ j·T+<äTn‘·ìì <ä]Ù+#·T eTVü‰‘·Tà Ò e÷qeC≤‹øÏ |ü]cÕÿs¡eTT.

<Ó’eyT eTVü‰‘·Tà\T >∑÷]Ã ìs¡«∫+∫Hê&ÉT. eTVü‰‘·Tà\qT>∑T]Ô+#·T≥≈£î á ¬s+&ÉT XÀ¢ø£eTT Ò (13, 14) ÁbÕe÷DÏø£eTT\T.

62 ^‘√|üìwü‘Y

15

‘·‘·Ô« yÓTTø£ÿfÒ !

C≤„qj·TCÒ„q #ê|ü H˚ j·T»+‘√ e÷eTTbÕdü‘˚ ˆ@ø£‘˚«q |üè<∏äπøÔ«q ãVüQ<Ûë $X¯«‘√ eTTKyéT ˆˆ 15

‘ê‘·Œs¡ eTT : nqq´ uÛ≤eq‘√ ø=+<äs¡T, C≤„q j·T»„eTT<ë«sê ø=+<äs¡T, ãVüQ $<ÛäeTT\T>∑ ø=+<äs¡T $X¯«s¡÷|ü⁄&Éq>∑TqqTï ñbÕdæ+#·T#·THêïs¡T.

$es¡DeTT : düHê‘·q <Ûäs¡àeTTqT n<ä›eTT |üÏº #·÷|æ+#·TXÀ¢ø£$T~. <Ó’eeTT $X¯«‘√eTTKT&ÉT. nq>± $X¯«s¡÷|ü⁄&ÉT.$X¯«eTT>∑ >√#·]+#·Tyê&ÉT. $X¯«eT+‘·j·TT <Ó’eeTT‘√H˚ ì+&çj·TTqï~. n‘·ìøÏ Ç‘·$T<ä∆eT>∑T s¡÷|üeTT Ò<äT. nìï s¡÷|üeTT\Tn‘·ì qT+&ç @s¡Œ&çqy˚. ì»eTTq≈£î <Ó’e eT‘·&ÉT ø±<äT, ÄyÓTø±<äT. ¬s+&ÉTqT. <Ó’eyÓTTø£ ‘·‘·Ô«eTT. Ä eT÷\‘·‘·Ô« e÷<Ûës¡eTT>∑H˚ düs¡«eTTqT |ü⁄≥Tº#·T, ô|s¡T>∑T#·T |üPs¡íeTT>∑ eè~∆ #Ó+~,eTs¡\ ø£è•+∫ n+<äT˝Àìπø \j·TeT>∑T#·T+&ÉTqT. nÏº ‘·‘·Ô«eTT

64 ^‘√|üìwü‘Y

Äsê<ÛäqeTT \H˚ø£eTT …’ j·TT+&Ée#·TÃqT. ø±ì Äsê<ÛäeT>∑T <Ó’eyÓTTø£ÿfÒ nì ‘Ó*dæq#√, uÛÑ≈£îÔ\q&ÉTeT düŒs¡ú\T,|òüTs¡D\T, b˛sê≥eTT\T, j·TT<ä∆eTT\T, Vü≤‘· \T, eTs¡DeTT\Tj·TT+&Ée⁄. sêeTT&Ó’q, ø£èwüßí&Ó’q, •e⁄&Ó’q, $wüßíyÓ’q, \ø°Îdüs¡dü«‘·T …’q, <äTs¡Z nsTTq, Ä+»H˚j·TT&ÉT, düTÁãVü≤àDT´&ÉT,>∑D|ü‹ eT] j˚T Ç‘·s¡ <˚e‘· …’q, >∑Ts¡Te⁄ …’q ô|’ $<ÛäyÓTÆqne>±Vü≤q‘√ Äsê<Ûäq #˚dæq#√ <Ó’eÁbÕ|æÔ dü‘· yÓTÆ ì\#·TqT.ÇÏº ne>±Vü≤q j·TTqï|ü⁄&ÉT bÕs¡oj·TT …’q, C…’qT …’q, dæ≈£îÿ …’q,øÏs¡kÕÔ j·TT …’q, eTTdü ≤àqT …’q uÛÒ<äeTT #·÷|üe\dæq n>∑‘·eTT+&É<äT. düeTdüÔ Jeø√Ï <Ó’eeTT qT+&ç @s¡Œ&çqy˚. <Ó’eeTTq≈£î #Ó+~qy˚.

<˚e‘ê s¡÷|üeTT\T, e÷qe s¡÷|üeTT Ò ø±ø£ nH˚ø£eT>∑TÇ‘·s¡ s¡÷|üeTT\T ≈£L&É <Ó’eeTT>∑ Äsê~Û+|üã&ÉT≥ ˝Ò<ë?|üs¡«‘·eTT, q~, eèø£åeTT, n–ï, düs¡ŒeTT, |üøÏå e+Ï s¡÷|üeTT\T≈£L&É Äsê~Û+|üã&ÉT#·Tqï$ >∑<ë! nHê~>∑ e÷qe⁄&ÉT ãVüQeTTKeTT\ <Ó’eeTT Hêsê~Û+#·T#·T qTHêï&ÉT. $X¯«yê´|üÔyÓTÆq<Ó’ey˚T nìï s¡÷|üeTT\T>∑ qTHêï&ÉT nì ‘Ó*dæ, @ s¡÷|üeTTHêsê~Û+∫qqT düeTT∫‘·yT. ªªá s¡÷|üyT dü‘· eTT, á HêeTyTdü‘· eTTμμ nqT≥ nC≤„qeTT. n~ eT÷&ÛÉ‘·«eTT. nÏº eT÷&ÛÉT\T<Ó’eeTT HÓs¡T>∑T≥ ndü+uÛÑeeTT. yê] C≤„qeTT yÓ÷Vü≤eTT #˚‘·


ø£|üŒã&ç, $ø£è‘·eTT>∑ q]Ô+#·T#·T+&ÉTqT. yê]øÏ düHê‘·q <Ûäs¡àeTT‘Ó\Tj·TT≥ ø±\Áø£eTeTTq »s¡T>∑TqT.

ªª@ø£‘˚«q |üè<∏äπøÔ«q ãVüQ<Ûë e÷yéT ñbÕdü‘˚μμ nì áXÀ¢ø£eTTq <Ó’eeTT ø√≤qTø√≥¢ $<ÛäeTT\T>∑ ‘·qqT ñbÕdæ+#·Tyês¡THêïs¡T, yês¡+<äs¡T qH˚ï #˚s¡T#·THêïs¡ì ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.$<ÛëqeTT …HÓ’ïqqT \ø£å yÓTTø£fÒ. \ø£å eTT $X¯«‘√eTTKT&É∑>∑T<Ó’eeTTqT #˚s¡T≥.

ÇÏº nK+&ÉeT>∑T C≤„qeTT ìs¡+‘·s¡eTT õC≤„düTe⁄\≈£îuÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\‘√ uÀ~Û+#·T≥ C≤„q j·T»„eT>∑TqT. nÏº C≤„qj·T»„eTTqT ìs¡«]Ô+#·T#·T <Ó’eeTTqT #˚s¡Tyês¡THêïs¡T. n<˚$<ÛäeTT>∑ n|ü]$T‘·eT>∑T <Ó’eeTTqT nH˚ø±H˚ø£ $<ÛäeTT\T>∑Äsê~Û+#·T#·T, ùd$+#·T#·T, uÛÑõ+#·T#·T, ø°]Ô+#·T#·T <Ó’eeTTqT#˚s¡Tyês¡THêïs¡T nì á XÀ¢ø£eTTq ‘Ó\T|üã&çq~. Ç#·Ã≥ñbÕdüq eTq>∑ JeÁ|ü»„qT <Ó’eÁ|ü»„ <ä]#˚s¡TÃ≥ ñ|ü ÄdüqeTq>∑, <ä>∑Zs¡ ≈£Ls¡TÃ+&ÉT≥. ñ|üyêdüeTq>∑ <ä>∑Zs¡>∑ edæ+#·T≥.Äsê<ÛäHê $<ÛëqyT<Ó’qqT JeÁ|ü»„ |üs¡yTX«s¡Tì <ä]#] j·TT+&Ée …qT. n|ü⁄&ç‘·s¡ $wüj·TeTT\T nÏº Á|ü»„qT eT*qeTT #˚j·T

Òe⁄. ñbÕdüqeTT\T, ñ|üyêdüeTT\T ns¡úe+‘·eTT>∑ qT+&Ée˝…qT ø±ì, e´s¡úeTT>∑ ÁX¯eT|ü&ÉT≥, <˚Vü≤eTTqT X¯ówæÿ+|üCÒj·TT≥>∑ qT+&Ésê<äT.

66 ^‘√|üìwü‘Y

16

düeTdüÔeTTqT H˚H˚ !

nVü≤+ Áø£‘·T s¡Vü≤+ j·T»„' dü«<ÛëVü≤ eTVü≤ eTÚwü<ÛäyéT êT+Á‘√-Vü≤ eTVü≤y˚T yê»´ eTVü≤eT–ï s¡Vü≤+ VüQ‘·yéT ˆˆ 16

‘ê‘·Œs¡ eTT : Áø£‘·Te⁄qT H˚H˚. j·T»„eTTqT H˚H˚. zwü<ÛäT\TqT H˚H˚. eT+Á‘·eTT ≈£L&É H˚H˚. ëT Á<äeéTTqT H˚H˚.ëTeTTqT H˚H˚. n+<äT VüQ‘·eT>∑T Á<äeéTT H˚H˚.

$es¡DeTT : düeTdüÔeTTqT áX¯«s¡T&É>∑T H˚H˚ nì ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î eT]ø=ìï ñ<ëVü≤s¡D\T <Ó’eeTT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. yÓ’~ø£<Ûäs¡àeT+<äT nH˚ø£ Áø£‘·Te⁄\T ‘Ó\T|üã&ç j·TTqï$. $~Û $<ÛëqeTT>∑ Ä Áø£‘·Te⁄\T ìs¡«]Ô+#·Tyês¡T Áø£‘·T ìs¡«Vü≤DeTTqìeT>∑ïyÓTÆ Áø£‘·Te⁄qT áX¯«s¡Tì>∑ #·÷&És¡T. @<√ ˇø£ ‘·+‘·Tìs¡«]ÔdüTÔqï≥T¢ Vü≤&Ü$&ç>∑ qT+<äTs¡T. nfÒ¢ j·T»„eTT #j·TTyês¡T≈£L&É j·T»„$~Û j·T+<äT ìeT>∑ïyÓTÆ, n+BX¯«s¡Tì <ä]Ù+|üs¡T.kÕ«Vü‰ø±s¡eTT\T _>∑Zs¡>∑ #˚j·TT#·T, u≤>∑T>∑ |ü*øÏHêeTì >∑s¡«|ü&ÉT<äTπs>±ì Ä kÕ«Vü‰ø±s¡ s¡÷|üeTTq ne‘·]+∫, Vü≤$düT‡qT>=qT áX¯«s¡Tì <ä]Ù+|üs¡T. eT+Á‘·eTT\T nqT<ë‘·Ô, ñ<ë‘·Ô


dü«s¡eTT\‘√ #·ø£ÿ>∑ |ü\T≈£î#·THêïeTH nVü≤+uÛ≤eeTT‘√ #‘·T\T,‘·\\T, yÓT&É\T Á‹|ü<äTπs>±ì eT+Á‘·s¡÷|üeTTq qTqïáX«s¡Tì >∑eTì+|üs¡T. eT Á<äeéTT\ s¡÷|üeTTq, Äe⁄HsTTs¡÷|üeTTq j·TTqï áX¯«s¡Tì <ä]Ù+|üø£, yêìì ëT Á<äeéTT\T >∑qT, H˚sTT>∑qT >∑T]Ô+‘·Ts¡T. n+‘˚ø±<äT, s¡∆«eTTKeTT>∑ n–ï C≤«\\T nHø£ ø±+‘·T\‘√ Á|ü»«]\T¢#·Tqï|ü⁄&ÉTn+BX«s¡Tì <ä]Ù+|üs¡T. VüQ‘·eT>∑T#·Tqï Á<äeéTT <äèX´˝Àø£eTTqT+&ç n<äèX¯ ˝Àø£eTT ˝ÀìøÏ ñ<ä∆]+|üã&ÉT≥ #·÷&És¡T. nÏºñ<ë∆s¡D s¡÷|üeTTq >∑÷&É áX¯«s¡T&˚ j·TTHêï&ÉT.

Áø£‘·Te⁄\T, j·T»„eTT\T Ä#·]+#·Tyês¡T áX¯«s¡Tì >∑÷]Ã#j·TT Bøå±j·TT‘· ø±s¡ eTTq düeTdüÔeTTqT áX«s¡Tì>∑H #·÷&Ée …qT. ì»eTTq≈£î Áø£‘·Te⁄ ìs¡«]Ô+#·Tyês¡T, Áø£‘·Te⁄qT #·÷#·Tyês¡T, Áø£‘·T Á<äeéTT\T, Áø£‘·T |ü]ø£s¡eTT\T, Áø£‘·T $<ÛëqeTTn+‘·j·TT áX«s¡T&. Áø£‘·T dü+ø£\ŒeTT áX«s¡T&. Áø£‘·T ìs¡«Vü≤DeTT áX¯«s¡T&˚. Áø£‘·T |òü\eTT áX¯«s¡T&˚. áX¯«s¡T&ÉT ø±ì<$Tj·TT Ò<äT. n+<äTe\q áX«s¡T&É>∑T ø£èwüí|üs¡e÷‘·à nìïj·TTªH˚H˚μ nqT#·THêï&ÉT. n+‘·j·TT ªH˚H˚μ nqT#·THêï&ÉT. Áø£‘·Te⁄q+<äT>±ì, j·T»„eTT q+<äT>±ì ‘êqT ø±ì edüTÔy~j·TT Ò<äT.$X¯«eT+‘·j·TT ‘êH˚ nsTTq|ü⁄&ÉT n+<ä* uÛ≤>∑eTT\T ≈£L&ÉH˚H˚ nì ‘Ó\T|ü⁄≥˝À ˇø£ s¡Vü≤dü eTTqï~. yÓTT‘·ÔeTT qT+&ç$es¡eTT\˝ÀìøÏ Á|ü»„ ~–q|ü⁄&ÉT, $es¡eTT\˝À yÓTT‘·ÔeTTn<äèX¯ eT>∑TqT. yÓTT‘·ÔeTTq+<˚ $es¡eTTqï~ >∑qTø£ $es¡eTT

68 ^‘√|üìwü‘Y

q+<äT >∑÷&É yÓTT‘·ÔeTTqT #·÷&Ée …qT. $es¡eTTqT #·÷#·Tq|ü⁄&ÉT yÓTT‘·ÔeTTqT eTs¡#·T≥ düVü≤»eTT. eTs¡Te≈£î+&ÉT≥C≤„qeTT. n\\T #·÷#·Tq|ü⁄&ÉT düeTTÁ<äy˚T n\>∑ j·TTqï<äì>∑Ts¡TÔ+&ÉT≥ C≤„qeTT. n\\ $Hê´düeTT˝À düeTTÁ<äeTTqTeTs¡#·T≥ nC≤„qeTT. |ü⁄s¡Twüß&ÉT <Ûä]+#·T \T+^, Åd”Ô <Ûä]+#·TNs¡ À j·TTqï~ |ü‹ÔjT j·Tì >∑Ts¡TÔe#·TÃHê? e#·TÃ≥ À<äèwæº.ÇÏº À<äèwæº Ò≈£î+&É mìï j·T»„eTT\T #˚dæqqT, j·÷>∑eTT\T#˚dæqqT, áX¯«s¡kÕìï<Ûä eTT \_Û+|ü<äT. düèwæºj·T+<ä* nìïedüTÔe⁄\j·T+<äT <Ó’ey˚T ì+&çj·TTqï|ü⁄&ÉT <Ó’eeTTqT #·÷&Éø£,Ç‘·s¡eTT #·÷#·T≥ nC≤„qeTT. <Ó’eeTTH˚ #·÷#·T≥ sê»$<ä .

m+‘· ‘Ó*dæq yêì¬ø’qqT Á|üø£è‹# Äe]+|üã&çq áX«s¡Tì<äs¡ÙqeTT #˚j·TT≥≈£î Bø£å ø±e …qT. áX¯«s¡T HêÁX¯sTT+∫j˚TÁ|üø£è‹ nH˚ø£ $<ÛäeTT\T>∑ Ä$s¡“¤$+#·T #·Tqï~. nÏº nH˚ø£eT+<äT @ø£‘·«eTTqT <ä]Ù+#·T≥ nqTø£åD Á|üj·T‘·ïeTTqH˚kÕ<Ûä eTT. m+<äs√ eTTqT\T, ãTTwüß\T Áø£‘·Te⁄\ j·T+<äT,j·T»„eTT\ j·T+<äT ìeT>∑ïyÓTÆ, n#·≥H˚ ‹s¡T>±&ÉT#·Tqï ø£èwüí|üs¡e÷‘·àqT #·÷&É Òø£b˛sTT]. ø±s¡DeTT, Áø£‘·T Á<äe´eTT\qT,eT+Á‘·eTT\qT, kÕ«Vü‰ø±s¡eTT\qT, zwü<ÛäT\qT, n–ï C≤«\\qT, VüQ‘·ø±s¡ eTTqT áX¯«s¡Tì>∑ <ä]Ù+|üø£b˛e⁄≥j˚T!


17

|üÁDe dü«s¡÷|ü⁄&ÉT

|æ‘ê-Vü≤eTdü »>∑‘√ e÷‘ê <Ûë‘ê |æ‘êeTVü≤' ˆy˚<ä + |ü$Á‘· yÓ÷+ø±s¡ ãTTø±‡eT j·TEπse #· ˆˆ 17

‘ê‘·Œs¡ eTT : á »>∑‘·TÔq≈£î ‘·+Á&çì HH. ‘·*¢, ‘·+Á&ç,‘ê‘· ≈£L&É HH. z+ø±s¡eTT HH. nìïÏ j·T+<äT ‘Ó*dæø=q<ä–q~HH. |ü$Á‘· |ü<ës¡úeTT>∑ qTqï~ HH. ãTTπ>«<äeTT, j·TEπs«<äeTT,kÕeTy<äeTT HH.

$es¡DeTT : nìïj·TT H˚H˚. n+‘·j·TT H˚H˚ nì ‘Ó*|æq<Ó’eeTT eTT+<äT ‘Ó*|æq ñ<ëVü≤s¡D\≈£î ‘√&ÉT>∑ eT]ø=ìïñ<ëVü≤s¡D\T ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. á »>∑‘·TÔ |ü⁄Ïº+∫q düèwæºø£s¡Ôj·T+<äT HH j·TTHêïqT. nfÒ¢ ìqTï |ü⁄Ïº+∫q ‘·+Á&ç j·T+<äTH˚H˚ j·TTHêïqT. ìqTï <Ûä]+∫, uÛÑ]+∫q ‘·*¢ j·T+<äT ≈£L&ÉH˚H˚ j·TTHêïqT. ˙ ‘·*¢ì ‘·+Á&çì |ü⁄Ïº+∫q |æ‘êeTVüQ&ÉT,e÷‘êeTVüQ\ j·T+<äT ≈£L&É HH j·TTHêïqT. n+<äT ã+<ÛäT‘·«eTTq Ms¡T eTTKT´\T ø£qTø£ M]ì ñ<ëVü≤s¡DeTT>∑ ‘Ó*|æ

70 ^‘√|üìwü‘Y

Hê&ÉT. nfÒ¢ Ç‘·s¡ ã+<ÛäTe⁄\T, $TÁ‘·T\T, »qT\T, »+‘·Te⁄\TnìïÏj·T+<äT ‘êH˚ j·TTHêï&Éì ‘Ó*j·Te …qT. X¯Á‘·Te⁄ s¡÷|üeTTq ≈£L&É eT÷\eTTq ‘êH j·TTHêï&ÉT. uÛ≤s¡ , dü+‘·‹ Çf…¢ìïdü+ã+<ÛäeTT \Tqïy√ nìïj·TT ‘êH˚. kÕ<Ûä≈£îì j·T+<äT Ç~dæús¡|ü&Ée …qT. Ç≥T¢ dæús¡|ü&Éø£ mìï ‘Ó*dæqqT ø£fÒ. nC≤„qeTT$T>∑T\TqT.

@$T #·÷∫qqT, @$T $qïqT, @$T düŒè•+∫qqT, @$Ts¡T∫ #·÷∫qqT, @$T yêdüq #·÷∫qqT, @$T uÛ≤$+∫qqT,@ Á>∑+<∏äeT+<ä* $C≤„qyÓTÆqqT, @ XÊgyÓTÆqqT, nìïÏ j·T+<äT‘Ó*j·Te\dæq~ áX¯«s¡T&˚. Ç+‘·ø£qï @$T #Ó|üŒe …qT.nsTTqqT ‘Ó*j·TC…|ü#·THêï&ÉT.

|ü$Á‘·eT>∑T edüTÔe⁄\qT Ä<ä]+#·T≥ #‘·Ts¡T>±ì, n+<ä*áX¯«s¡Tì #·÷&És¡T. ≈£î+≈£îeT, |üdüT|ü⁄, >∑+<ÛäeTT, nø£å‘·\T,kÕ+Áu≤DÏ, B|üeTT, |ü+#·bÕÁ‘·, Vü≤]yDeTT, ñ<ä∆]D` Ç≥¢Hø£|ü$Á‘· edüTÔe⁄\qT yê&ÉT#·T qT+<äTeTT. m+<äT≈£î |ü$Á‘·eTìn&ç–q#√, X¯óuÛÑeTT ø£*–+#·Tqì düe÷<ÛëqeTT #Óô|Œ<äeTT.XóuÛÑyÓT+<äT\≈£î ø£*–+#·TqT? nì Á|ü•ï+∫q#√, ô|<ä›\T #Ó|æŒ]n+<äTeTT. ì»eTTq≈£î n+BX¯«s¡ kÕìï<Ûä eTT Á|üdüTŒ¤≥eTT>∑qT+&ÉTqT. áX¯«s¡Tì <ä]Ù+|üø£ Ç‘·s¡eTT\ìïj·TT <ä]Ù+#·T≥<Ísê“¤>∑ eTT. @ edüTÔe⁄q+<äT áX¯«s¡Tì <ä]Ù+‘·Ts√ Ä edüTÔe⁄


|ü$Á‘·eTì ‘Ó\Tj·TT≥ C≤„qeTT. |ü$Á‘·eT>∑T edüTÔe⁄\ j·T+<äT≈£L&É áX¯«s¡ <äs¡ÙqeTT ø±q|ü⁄&ÉT yêì |ü$Á‘·‘· n+‘·+‘·e÷Á‘·y˚T. düeTdüÔ düèwæº áX¯«s¡ ì]à‘·eT>∑T≥#˚, düeTdüÔeTT|ü$Á‘·y˚T nì ‘Ó\Tj·TT≥ sê»$<ä .

ªz+ø±s¡eTT HHμ nì eT]jÓTTø£ ñ<ëVü≤s¡D $T∫ÃHê&ÉT.áX¯«s¡T&ÉT düèwæºøÏ eT÷\eTT. düèwæºj·T+BX¯«s¡T&ÉT Á|üDedü«s¡÷|ü⁄&ÉT>∑ qT+&ÉTqT. nq>∑ ªz+μ nqT Hê<äeTT>∑ düeTdüÔeTTq+<äTqT ì+&ç j·TT+&ÉTqT. Ä Hê<ä e÷<Ûës¡eTT>∑H düs¡«eTTqTìsêàDeT>∑TqT. Hê<äeTqT eT÷\ düÔ+uÛÑeTT Ä<Ûës¡eTT>∑ düèwæºe\j·TeT+‘·j·TT @s¡Œ&ÉTqT. @s¡Œ&çq edüTÔe⁄\+<äT ≈£L&ÉHê<äyT Ä<Ûës¡eTT>∑ qT+&ÉTqT. eTqj·T+<ä* áX«s¡Tì eTqeTT#˚s¡T Á|üj·T‘·ïeTTq eTq≈£î Á|üDeHê<äeTT nqTuÛÑeeTTq≈£îe#·TÃqT. eTqj·T+<ä* ÁbÕD Á|üeè‘·TÔ\≈£î eT÷\yÓTÆ ÁbÕDeTTqï~. ÁbÕDeTTq≈£î eT÷\yÓTÆ Á|üDe eTTqï~. nqTì‘· eTT»s¡T>∑T#·Tqï Á|üDeHê<äeTTqT n+‘·s¡+>∑eTTq nqTuÛÑ$+#·e#·TÃqT. ãTTwüß\T, eTTqT\T ì‘· eTT Ä Hê<äeTTqT nqTuÛÑ$+#·T#·T, <ëìøÏ eT÷\yÓTÆq ‘·‘·Ô«eTTqT ≈£L&ÉT<äTs¡T.

z+ø±s¡Hê<äeTT $qã&ÉT≥jT z+ø±s¡ ñ#êÃs¡DeTTq≈£îdæ~∆. z+ø±s¡eTT @ø±ø£ås¡eTT>∑ |üs¡ÁãVü≤àeTT. <ä«j·÷ø£å]>∑ Á|üø£è‹|ü⁄s¡Twüß\T. Á‘·j·÷ø£å]>∑ Á‹eT÷]Ô ‘·‘·Ô«eTT. z+ø±s¡eTTq+<˚

72 ^‘√|üìwü‘Y

uÛÑ÷‘· uÛÑ$wü ‘Y es¡Ôe÷qeTT\Tqï$. z+ø±s¡eTT q+<˚ eT÷&ÉTy˚<äeTT\Tqï$. z+ø±s¡y˚T ø£s¡Ô ø£s¡à ÁøÏj·T. HêeTeTT s¡÷|üeTT

Òì uÛÑ>∑e‘·‘·Ô«eTTq≈£î z+ø±s¡eTT Á|ü<∏äeTHê<äeTT. n+<ä*Hê<äeTT Á|ü<∏äeT s¡÷|üeTT. uÛÑ>∑e+‘·Tì Á|üÁ|ü<∏äeT HêeTs¡÷|üeTT\T z+ø±s¡eTT>∑ ãTTwüß\T <ä]Ù+∫].

eT]jÓTTø£ ñ<ëVü≤s¡DeTT>∑ ªªeT÷&ÉT y˚<äeTT\T H˚H˚μμnì <Ó’eeTT |ü*øÏHê&ÉT. ãTTø, kÕeT, j·TEπs«<äeTT\T eT÷&ÉTÁ|ü<ÛëqeT>∑T y˚<äeTT\T. ñ#êÃs¡D, ÁbÕD düŒ+<äqeTT, ø£s¡àìs¡«Vü≤DeTT düèwæº j·T+<äTø£\ eT÷\ Á‹ø√DeTT. eTqj·T+<äTdü+ø£\Œ eTT#·Ã]+|üã&É>∑, <ëìì ÁbÕD ã\eTT‘√, ãT~∆ã\eTT‘√ ìs¡«]Ô+#·T #·T+<äTeTT. Ç+<äT dü+ø£\ŒeTTãTTπ>«<äeTT. ‘êfi \j·÷‘·àø£eTT>∑ kÕ>∑T ÁbÕDdüŒ+<äqeTT kÕeTy<äeTT. ãT~∆ ã\eTT‘√ dü+ø£\ŒeTTqT ÁbÕDXøÏÔ düVü‰j·TeTTqìs¡«]Ô+#·T≥ j·TEπs«<äeTT. á eT÷&ÉTqT ì‘·´eTT eTqj·T+<äT »s¡T>∑T#·T qT+&ÉTqT. dü+ø£\ŒeTT\T eTqj·T+<äTne‘·]+#·T#·T qT+&ÉTqT. yêìì ÁbÕDã\eTT, ãT~∆ã\eTT‘√ìs¡«]Ô+#·T#·T qT+<äTeTT. dü+ø£\ŒeTT Ç#êÃ¤X¯øÏÔ dü«s¡÷|üeTT.ÁbÕDeTT C≤„qX¯øÏÔ dü«s¡÷|üeTT. ãT~∆ ÁøÏj·÷X¯øÏÔ dü«s¡÷|üeTT.z+ø±s¡eTT s¡÷|üeTTq á eT÷&ç+ÏøÏì ã\eTT ≈£L]Ã áX«s¡T&ÉTdüèwæº ìs¡«Vü≤DeTT #˚j·TT#·THêï&ÉT. Ç#êÃ¤ C≤„q ÁøÏj·÷X¯≈£îÔ\


düeTq«j·TeTTq düèwæº @s¡Œ&ÉT#·T j·TTqï~. eTqj·T+<äT ≈£L&ÉÇ#êÃ¤ C≤„q ÁøÏj·T\ düeTq«j·TyT Jeq dæ~∆ì#·TÃqT. á eT÷&ÉTy<äeTT\T Á>∑+<∏äeTT \qTø=qT≥ ø£qï eT÷&ÉT düJe Á|üyêVü≤eTT\T>∑ >∑T]Ô+#·T≥ ÁX‚wüeTT. á eT÷&ç+ÏøÏì eT÷\eTTz+ø±s¡eTT.

Ç≥T¢ áX¯«s¡T&ÉT á XÀ¢ø£eTTq ‘·q ndæú‘·«eTTqT >∑÷]ÃeT]ø=ìï ñ<ëVü≤s¡D\T ù|s=ÿì j·TTHêï&ÉT. ªªÁø£‘·Te⁄ H˚H˚,j·T»„eTT H˚H˚, kÕ«Vü‰ø±s¡eTT H˚H˚, ¨eT Á<äe´eTTqT H˚H˚,eT+Á‘·eTT H˚H˚, n–ïì H˚H˚, n–ï j·T+<äT düeT]Œ+|üã&ÉTzwü<ÛäT\T H˚H˚, H˚sTT H˚H˚, düeTdüÔeTTqT VüQ‘·eTT >±$+#·Tyê&ÉqT H˚H˚ j·Tìj·TT, ‘·+Á&çì H˚H˚, ‘·*¢ì H˚H˚, ‘ê‘·qT H˚H˚,düeTdüÔeTTq+<äT ‘Ó*j·Tã&ÉTyê&ÉqT H˚H˚, |ü$Á‘· edüTÔe⁄\T>∑>√#·]+#·Tq~ H˚H˚, z+ø±s¡eTT H˚H˚, y˚<äeTTqT H˚H˚ nìñ<ëVü≤s¡D |üPs¡«ø£eTT>∑ ‘Ó*|æHê&ÉT. nfÒ¢ ‘·s¡Tyê‹ XÀ¢ø£eTT\˝À≈£L&É eT]ø=ìï ñ<ëVü≤s¡D\T ‘Ó\T|üã÷ìHê&ÉT.

74 ^‘√|üìwü‘Y

18

|üs¡‘·‘·Ô«eTT

>∑‹ s¡“¤sêÔ Á|üuÛÑT kÕ‡ø°å ìyêdü X¯Ùs¡D+ düTVü≤è‘Y ˆÁ|üuÛÑe' Á|ü\j·T' kÕúq+ ì<Ûëq+ ;» eTe´j·TyéT ˆˆ 18

‘ê‘·Œs¡ eTT : H˚H˚ düeTdüÔ Je⁄\≈£î >∑‹ (\ø£å eTT).düeTdüÔeTTqT uÛÑ]+#·Tyê&ÉqT H˚H˚. düeTdüÔeTTq≈£î Á|üuÛÑTe⁄qTH˚H˚. kÕøÏåj·TT H˚H˚. n+<ä]øÏ ìyêdü kÕúqeTT H˚H˚. ˙≈£î Væ≤‘·yÓTTqs¡TÃyê&ÉqT H˚H˚. H˚H˚ düèwæº dæú‹ \j·TeTT\≈£î eT÷\eTT.XÊX¯«‘·eT>∑T ;»eTTqT ≈£L&É H˚H˚.

$es¡DeTT : ì»eTTq≈£î düeTdüÔeTTq≈£î eT÷\yÓTÆq‘·‘·Ô«eTT |üs¡‘·‘·Ô«eTT ø£qTø£ ô|’ ‘Ó*|æq eìïj·TT düVü≤»eTT>∑Ä ‘·‘·Ô« \ø£åDeTT Ò.

>∑‹ : düeTdüÔ ÁbÕDÏø√Ï |üs¡‘·‘·Ô«eTT qT+&çj˚T Áø£eTeTT>∑yÓ\Te&çq$ ø±e⁄q, eTs¡\ |üs¡‘·‘·Ô«yT #s¡e …qT. |ü⁄Ïºq#√Ïπø#˚s¡e …qT. ø£qTø£ >∑‹ n+<ä]øÏì ˇø£ÿfÒ. Á‹eT÷s¡TÔ\ ¬ø’qqT>∑‹ |üs¡e÷Á‘·j˚T.

76 ^‘√|üìwü‘Y

bÕ\q≈£î ≈£L&É kÕ«$TjÓÆT j·TT+&ÉTqT. ø£qTø£ kÕ<Ûës¡D Á|üuÛÑTe⁄\j·T+<äT ñqï≥Te+Ï áX¯«s¡TH˚ Á|üuÛÑTe⁄>∑ uÛ≤$+|üe˝…qT.Á|üuÛÑTe⁄\ j·T+<äTqï Á|üuÛÑTe⁄qT #·÷#·T≥ H˚s¡«e …qT. nfÒ¢eTq\qT uÛÑ]+#·T yê]j·T+<äT ñqï áX¯«s¡Tì >∑T]Ô+∫eTìï+#· e …qT.

kÕøÏå : n+<ä]j·T+<äTqï áX¯«s¡T&˚, n+<ä] #˚wüº\≈£î kÕøÏå.Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T ‘·qj·T+<ä* áX¯«s¡T&ÉT ‘·eTqT nqT ì‘· eTT>∑eTì+#·T #·THêï&Éì ‘Ó*dæ j·TT+&Ée …qT. nÏº ms¡Tø£ e\qeTqeTT n‹Áø£$T+∫ e]Ô+#·T≥qT n]ø£≥TºqT. ˝ÀqT+&çj˚TáX¯«s¡T&ÉT ‘êqT nVü≤]ïX¯\T >∑eTì+#·T #·THêï&Éì ‘Ó*dæqyê&ÉT dü‘· eTTH |ü\T≈£îqT. <Ûäs¡àeTTH Ä#·]+#·TqT. ø£s¡Ôe´eTTH˚ìs¡«]Ô+#·TqT. nÏº yêìì ø±$Tì, yÓ÷Væ≤ì, ÄdüT] \ø£åDeTT\TdüŒè•+|ü Òe⁄.

ìyêdüeTT : eTq eT+<äs¡eTT edæ+#·T #·Tqï~ <Ó’eeTTq+<. ìÁ~+#·T#·Tqï~ ≈£L&É <Ó’eeTT q+<. yT˝≤ÿ+#·T #·Tqï~≈£L&É <Ó’eeTTq+<˚. <Ó’e eTT+&ÉT≥j˚T eTq eTT+&ÉT≥>∑j·TTqï~. eTqeTT e]Ô+#·Tq <ä+‘·j·TT <Ó’eeTT q+<. eTqeTTJ$+#·Tq~ ≈£L&É <Ó’eeTTq+<˚. eTq ìyêdüeTT XÊX¯«‘·eTT>∑<Ó’eeTTq+< j·TTqï~. $X«eT+‘·j·TT <Ó’eyT ì+&ç j·TTqï|ü⁄&ÉT,n+<äT>±ø£ Je⁄\T eT¬s+<äT j·TT+<äTs¡T. <Ó’ey˚T eTqeTT>∑


j·TT+&É>∑, eTq eTTHêïeTqT ÁuÛ≤+‹‘√ J$+‘·TeTT. eTqeTTHêïeTì uÛ≤$+#·T≥ $T<Ûä . <Ó’ey˚T eTqeTT>∑ j·TTHêïeTì‘Ó\Tj·TT≥ C≤„qeTT.

X¯s¡D+ : n+<ä]øÏì, nìïÏøÏì áX¯«s¡T&˚ X¯s¡DT´&ÉT.nìïj·TT áX«s¡TqT+&çjT ñ<ä“¤$+∫q$ >∑qTø£ Ç‘·s¡ $wüj·TeTT\ HêÁXsTT+|üø£, nìïÏøÏì eT÷\yÓTÆq <ëìH Xs¡DT C§#·Ãe …qT. Ç‘·s¡eTT\qT X¯s¡DeTT ø√s¡T≥ ø£qï <Ó’eeTTH˚ m<äTÏyêìj·T+<äT <ä]Ù+#·T#·T X¯s¡DeTT ø√s¡e …qT. n|ü⁄&ÉT m<äTÏyêì j·T+<ä* áX¯«s¡T&ÉT Á|ü‹düŒ+~+∫, X¯s¡DeTT ì#·TÃqT.

düTVü≤è‘Y : |üs¡e÷‘·à ˙ Vü≤è<äj·TeTTq≈£î Vü≤è<äj·TeTTe+Ïyê&ÉT. ˙ ÁbÕDeTTq≈£î ÁbÕDeTT e+Ïyê&ÉT. ˙ ‘Ó*$øÏ‘Ó*$. n‘·&˚ ˙j·T+<äT $TÁ‘·Tìe … edæ+#·T#·THêï&ÉT. n‘·ìe\qH˚ j·T+<äT ÁbÕDeTT düŒ+~+#·T#·Tqï~. n‘·ì e\qH˚˙j·T+<äT ‘Ó*$ Á|üø±•+#·T#·Tqï~. j·T+<ä* Á|üC≤„ ÁbÕDeTT\≈£î n‘·& kÕ«$T. n+‘·ø£qï düìïVæ≤‘·eT>∑T $TÁ‘·T&ÉT eTs=ø£&ÉT

Ò&ÉT. n‘·&˚ ÁbÕD$TÁ‘·T&ÉT. n‘·&˚ Ä‘·àã+<ÛäTe⁄. ã+<ÛäTe⁄\j·T+<äT, $TÁ‘·T\j·T+<äT ≈£L&É n‘·&çH <ä]Ù+#·T #·T+&Ée …qT.n‘·ì‘√ ô|qy˚düTø=qT≥j˚T ã+<ÛäT‘·«eTT. n‘·ì‘√ yÓTÆÁ‹#˚j·TT≥j˚T ì»eT>∑T $TÁ‘·‘·«eTT.

Á|üuÛÑe', Á|ü\j·T', kÕúq+, ì<Ûëq+ : |üs¡‘·‘·Ô«y˚T ì<Ûëq+.

78 ^‘√|üìwü‘Y

ìyêdüeTT ≈£L&É. n+<äT+&çj˚T düèwæº ñ<ä“¤$+∫, eè~∆ #Ó+~ø±˝≤qTkÕs¡eTT n+<äT˝Àìπø \j·TeT>∑T #·T+&ÉTqT. düèwæº dæú‹\j·TeTT\≈£î eT÷\yÓTÆ |üs¡‘·‘·Ô« eTTqï~. eTqeTT ì‘· eTTeTqj·T+<ä* áX¯«s¡TqT+&˚ y˚T˝≤ÿ+∫ ø±s¡ Áø£eTeTT˝§q]Ã,eTs¡\ ìÁ<ä <ë«sê #s¡T kÕúqeTT >∑T]Ô+∫q#√, kÕúqeTT ì<ÛëqeTTnsTTq |üs¡e÷‘·àqT ‘Ó*j·Te#·TÃqT. ìÁ<äj·T+<äT eTqeTTqï~áX¯«s¡Tìj·T+<˚. eTq\qT y˚T˝§ÿ\TŒq~ áX¯«s¡T&˚. eTqeTTø±s¡ eTT ˝§qs¡TÃ #·T+&É>∑ Á|üC≤„ ÁbÕDeTT\qT ìs¡+‘·s¡eTTn+~+#·T #·Tqï~ áX¯«s¡T&˚. eTs¡\ eTq\qT ìÁ<ä ÀìøÏ>=ìb˛e⁄q~ áX¯«s¡T&˚. áX¯«s¡T&ÉT eT÷\eTT>∑H˚ n+‘·j·TTÁ|üuÛÑ$+#·T #·Tqï~, \j·TeTT #Ó+<äT#·Tqï~. n~ eT÷\kÕúqeTT, ì<ÛëqeTT.

;»eTe´j·TyéT : á |üs¡‘·‘·Ô«eTT HêX¯s¡Væ≤‘·yÓTÆq ;»eTT.nq>∑ n+<äT+&ç nq+‘·eTT>∑ düèwæº dæú‹ \j·TeTT\T »s¡T>∑T#·THj·TT+&ÉTqT. düèwæº e´ø£ÔeT>∑T#·T, eè~∆ #Ó+<äT#·T, \j·TeT>∑T#·TkÕ>∑T#·TH˚ j·TT+&ÉTqT. Çf…¢ìïe÷s¡T¢ düèwæº »]–q<√ me«s¡TqT#Ó|üŒ Òs¡T. m+‘·eT+~ düèwæº ø£s¡Ô\T e∫Ãb˛sTTs√, yê] HêeTeTT

Ò$TjÓ÷ me«s¡TqT #Ó|üŒ Òs¡T. Ç≥¢e´j·TeTT>∑, nq+‘·eTT>∑düèwüßº\T e∫Ãb˛e⁄≥≈£î Ä<Ûës¡yÓTÆj·TTqï |üs¡‘·‘·Ô«eTT>∑ qHÓïs¡T>∑TeTì uÛÑ>∑yêqT&ÉT ns¡T®qTq≈£î uÀ~Û+∫Hê&ÉT.


19

<ä«+<ä« dæú‘·T\T

‘·bÕeT´Vü≤ eTVü≤+ es¡+ ì>∑èVü‰í eTT´‘·‡èC≤$T #· ˆneTè‘·+ #Ó’e eTè‘·T´X¯Ã dü<ëdü#êÃVü≤ eTs¡T®q ˆˆ 19

‘ê‘·Œs¡ eTT : ‘·|æ+|üCÒj·TTyê&ÉqT H˚H˚. es¡eTT ≈£î]|æ+#·Tyê&ÉqT HH. es¡eTT ì\T|ü⁄<ä\ ≈£L&É HH. eTs¡DeTTqTH˚H˚. neTè‘·‘·Ô«eTT H˚H˚. dü<ä«düTÔe⁄ H˚H˚. ndü<ä«düTÔe⁄ H˚H˚.

$es¡DeTT : á XÀ¢ø£eTTq <Ó’eeTT <ä«+<ä«eTT\T H˚H˚nì ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. dü÷s¡´øÏs¡DeTT\ <ë«sê »\eTT\T‘·|æ+|üCÒdæ, eTs¡\ es¡eTT <ë«sê »\eTT\ q+~+#·T #·THêï&ÉT.düèwæº \j·TeTT #Ó+<äT≥, eTs¡\ düèwæº+|üã&ÉT≥ ≈£L&É ÇfÒ¢»s¡T>∑T#·Tqï~. XÊ«dü |”\TÃ≥ ` XÊ«dü e<ä\T≥, Ç#·TÃ≥ `|ü⁄#·TÃø=qT≥, bı+<äT≥ ø√˝ÀŒe⁄≥, |ü⁄≥Tº≥ eTs¡DÏ+#·T≥,ô|s¡T>∑T≥ ‘·s¡T>∑T≥, ø£qã&ÉT≥ ø£qã&É≈£î+&ÉT≥, ø£<ä\T≥` ø£<ä\≈£î+&ÉT≥, m>∑Ts¡T≥ ` |ü&ÉT≥, yÓ\T>∑T ` ˙&É, sêÁ‹ `|ü>∑\T` Ç≥T¢ <Ó’ey˚T ¬s+&ÉT>∑ @s¡Œ&ç Áø°&ç+#·T#·THêï&ÉT. πø

80 ^‘√|üìwü‘Y

‘·‘·Ô«eTT Á|üø£è‹ |ü⁄s¡Twüß\T>∑ @s¡Œ&ç, |üs¡düŒs¡ $s¡T<ä∆eT>∑T\ø£åDeTT\qT düèwæº ÀìøÏ $&ÉT<ä\ #˚j·TT#·T, düèwæº ìs¡«]Ô+#·T#·T qT+<äTs¡T. Á|üø£è‹ |ü⁄s¡Twüß\T>∑qT, Á|ü»„ |ü<ës¡úeTT\T>∑qT, ¬s+&ÉT øÏs¡DeTT\T>∑, ¬s+&ÉT XÊ«dü\T>∑ ˇø£ <ëìH=ø£Ïb˛°>∑ H˚s¡Œs¡∫, düèwæº ìs¡«Vü≤DeTTqT #˚j·TT#·THêï&ÉT.

düèwæºÁø°&É≈£î ˇø£Ï ¬s+&ÉT ø±e …qT. ˇø£<ëì ø=ø£Ï Á|ü‹eTTKyÓTÆ ì\Tee …qT. ˇø£ ‘·+Á&ç qT+&ç |ü⁄Ïºq Ç<ä›s¡T≈£îe÷s¡T\T ˇø£]ø=ø£s¡T Á|ü‘· s¡Tú …’ Ä&ÉTø=qT#·T+&É>∑, ‘·+Á&ç#·÷#·T#·T qT+&ÉTqT. Ä&ÉTø=qT≥≈£î Á|ü‘·´]ú ÄeX¯´ø£eTT.ì»eTTq≈£î Ä≥j·T+< ≈£îe÷s¡T*<ä›s¡T Á|ü‘· s¡Tú\e … e]Ô+‘·Ts¡T.Ä≥ nq+‘·s¡eTT Çs¡Te⁄s¡TqT ‘·+Á&ç øÏs¡TÁ|üø£ÿ\#˚] Äq+~+‘·Ts¡T. n≥T¢ düèwæºj·T+<äT |üs¡düŒs¡ $s¡T<ä∆eT>∑T \ø£åDeTT\T‘·qqT+& yÓ\Te&ÉT#·Tqïeì, ‘·q Àìπø \j·TeT>∑Tqì, yêìøÏeT÷\eTT ‘êH˚qì uÛÑ>∑yêqT&ÉT ‘·q düeTq«j·TeTTqT Ä$wüÿ]+#·T #·THêï&ÉT. e∫Ãq Á|ür~ b˛e#·T+&ÉTqì, ø£q|ü&çq~n<äèX´eT>∑Tqì, n<äèX´yÓTÆq~ eTs¡\ ø£q|ü&ÉTqì Ç≥T¢ <äèXÊ´<äèX¯ eTT\T>∑ düèwæº j·TTqï<äì ‘Ó*j·TCÒdæHê&ÉT. Ç|ü&ÉTø£qã&ÉT#·Tqï~ ˇø£|ü&ÉT Ò<äT. ø=+‘·ø±\eTT ‘·s¡Tyê‘·ñ+&É<äT. X¯Øs¡eTTq+<äT |ü⁄≥ºø£eTT+<äT ≈£L&É eTqeTTHêïeTT.XØs¡eT+<äTqï|ü⁄&ÉT ø£qã&ÉT#·THêïeTT. XØs¡eTT b˛sTTq yÓqTø£

82 ^‘√|üìwü‘Y

<˚e‘·\T ‘êHÓ’q|ü⁄&ÉT ndüTs¡T\T ≈£L&É ‘êH˚ j·Tì, ‘·qdüeTÁ>∑‘·«eTTqT ÁX<ä∆‘√ ‘Ó\Tj·TTeTì, $uÛÑõ+∫ #·÷&Ée\<äì,$uÛÑ»qeTT $es¡eTT ne>±Vü≤q ø=s¡πøj·Tì ‘Ó*j·TC…|ü#·THêï&ÉT.

|ü<äTH=ø£+&Ée (11) n<Ûë´j·TyÓTÆq $X«s¡÷|ü dü+<äs¡ÙqeTTq‘·q düeTÁ>∑ <äs¡ÙqeTT ≈£L&É ns¡T®qø£+~+∫Hê&ÉT. Ç~ ‘Ó*dæqãTTwüß\T ø±˝≤qTkÕs¡eTT e]Ô+#·T#·Tqï eT+∫ #Ó&ÉT\ Ä+‘·s¡eTTqT <Ó’eeTT>∑ m]–, ‘·eTe+‘·T ø£s¡Ôe´eTTqT ìs¡«]Ô+#·T#·T+<äTs¡T. yês¡T düèwæºj·T+<äT @ $wüj·TeTTqT <˚«wæ+|üs¡T,e]®+|üs¡T, ‹s¡düÿ]+|üs¡T. nìïÏj·T+<äT n+‘·sê´$T <Ó’eeTTqT<ä]Ù+#·T#·T ‘·eT ø£s¡Ôe´eTTqT ‘êeTT ìs¡«]Ô+#·T#·T qT+<äTs¡T.


20

ø√]ø£\T

Å‘Ó’$<ë´ e÷+ k˛eTbÕ' |üP‘·bÕbÕj·TC…„Ì ]cÕº« dü«s¡Z‹+ ÁbÕs¡új·T+‘˚ ˆ‘˚ |ü⁄D´e÷kÕ<ä düTπs+Á<ä Àø£eTX¯ï+‹ ~yê´ì›$ <˚euÛÀ>±Hé ˆˆ 20

‘ê‘·Œs¡ eTT : dü«s¡ZÁbÕ|æÔì y˚&ÉTø=qT#·T, eT÷&ÉT y˚<äeTT\<Ûä j·TqeTT #˚j·TTyês¡T, k˛eTbÕqeTT ø=s¡¬ø’ k˛eTj·T»„eTT#˚dæqyês¡T, |ü⁄D´ø£s¡à\T #˚dæqyês¡T, ô|’ $<ÛäeTT>∑ qqTï|üPõ+∫qyês¡T düTπs+Á<ä ˝Àø£eTTqT #˚], ~e´eT>∑T uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛÑ$+#·T #·THêïs¡T.

$es¡DeTT : mes¡T <˚ìì >∑÷]Ã ÁbÕs¡úq #˚dæq yê]ø£~\_Û+#·T≥ düèwæºj·T+<äT düVü≤»eTT. dü+ø£\Œã\eTT, X¯ó~∆, Bø£åø£*– <ìì ø√] <Ó’eeTTqT ÁbÕ]ú+∫qqT, n<ë›ìì <e⁄&ç#·TÃ≥»s¡T>∑T#·T j·TT+&ÉTqT. Äsê<Ûä≈£î\T yê] dü«uÛ≤eeTTqT ãÏºnH˚ø±H˚ø£eT>∑T ø√]ø£\‘√ <Ó’eeTTqT ÁbÕ]ú+#·T#·T qT+<äTs¡T.ndüTs¡T §ø£ s¡ø£eTT>∑ ø√s¡T#·T+<äTs¡T. <e‘·\T eTs=ø£ s¡ø£eTT>∑

84 ^‘√|üìwü‘Y

ø√s¡T#·T+<äTs¡T. uÛÀ>∑uÛ≤>∑éTT\T, ø°]Ôì, Äs√>∑éTTqT,Äj·TTwüß¸qT, ã\eTTqT, Ms¡ eTTqT, $<ä qT, e+XÊ_Ûeè~∆ì,s¡ø£åDeTTqT` Çf…¢ìïjÓ÷ $wüj·TeTT\qT nìï dü+Á|ü<ëj·TeTT\yês¡TqT @<√ ø£ $<ÛäeTT>∑ ø√s¡T#·TH j·TT+<äTs¡T. >∑»‘·Ts¡>±~ã\eTTqT, |üXó>∑DeTTqT ø√s¡Tyês¡T≈£L&É >∑\s¡T. es¡eTT ø√s¡Tyês¡T, |òü\|ü⁄wüŒ dü+|ü<äqT ø√s¡Tyês¡T, n+<äeTTqT ø√s¡Tyês¡TÇ≥T¢ ø√≤qTø√≥¢ ø√]ø£\T Je⁄\T <Ó’eeTTqT ø√s¡T#·TqT+<äTs¡T.

m|ü&ÉT, @ düeTj·TeTTq, me]øÏ @~ rs¡ì ˝À≥ì|æ+#·TH√, <ëìì ø√s¡T≥ düèwæº düVü≤»eTT. ø√]qyê] ø√]ø£j·T+<ä* ã\eTT, Ä ø√]ø£qT rs¡TÃø=qT Á|üj·T‘·ïeTT q+<ä*ã\eTTqT ãÏº, ø±˝≤qTkÕs¡eTT ø√¬sÿ\T rs¡T#·T qT+&ÉTqT.dü+ø£\Œã\eTT, Á|üj·T‘·ïã\eTT ˝Òì yê]øÏ ø√]ø£\T rs¡Tneø±X¯eTT ‘·≈£îÿe. |ü⁄s¡Twü Á|üj·T‘·ïeTTqï #√≥H˚ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTT ≈£L&É ø±˝≤qTkÕs¡eTT rs¡T#·TqT+&ÉTqT. rs¡T≥, rs¡ø£b˛e⁄≥ ø±\eTTqT ãÏº j·TT+&ÉTqT. Ç+<äT Je⁄\ ø√]ø£ Ç#êÃ¤X¯øÏÔ dü+ã+~Û‘·eTT. Ç#·Ã¤ j·T+<ä* ã\y˚T Ç+<ÛäqeTT>∑Á|üj·T‘·ïeTT kÕ>∑TqT. Á|üj·T‘·ïã\eTT ÁøÏj·÷X¯øÏÔ dü«s¡÷|üeTT.πøe\eTT Ç#·Ã¤ j·TTqï #ê\<äT. n~ ÁøÏj·÷ s¡÷|üeTTqT <Ûä]+|üe …qT. nfÒ¢ Á|üj·T‘·ïeTT C≤„q|üPs¡«ø£eTT>∑ qT+&Ée …qT. Ç#·Ã¤qT|ü]|üPs¡íeTT >±$+#·Tø=qT≥≈£î ‘·–q C≤„qeTT, n≥Tô|’ Á|üj·T‘·ïeTTq düeTs¡ú‘· eTTKéTT. Ç≥T¢ Ç#êÃ¤ C≤„q ÁøÏj·÷ X≈£îÔ\e\q


ø√]ø£\T |òü*+|üe#·TÃqT. |òü*+#·Tqì ìXÃj·TeTT>∑ #Ó|üŒ ÒeTT.|òü*+#·T≥, |òü*+|ü≈£î+&ÉT≥ ø±\eTT #˚‹˝À j·TTqï~. düèwæºj·T+<äT <Ó’ey˚T ø±\s¡÷|üeTTq e]Ô+#·T #·T+&ÉTqT. ø±˝≤qTkÕs¡eTT>∑ Á‹X¯≈£îÔ\ ã\e÷<Ûës¡eTT>∑ ø√]ø£\T |òü*+#·T#·T+&ÉTqT. ø£qTø£ ø√]ø£\T rs¡T≥ nqTq~ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTì‘Ó*j·Te …qT.

<Ûäs¡àe÷s¡ZeTTq ô|’ $<ÛäeTT>∑ ns¡∆ø±eTeTT\qT bı+<äe#·TÃqT. nfÒ¢ k˛eTbÕqeTT #˚j·Te#·TÃqT. nfÒ¢ j·T»„eTT\<ë«sê, |ü⁄D´ ø±s¡ eTT\<ë«sê düTK dü+‘√wüeTT\qT bı+<äe#·TÃqT. düTπs+Á<ä Àø£eTTqT >∑÷&É bı+~ ~e´eT>∑T uÛÀ>∑eTT\qT ≈£L&É bı+<äe#·TÃqT. Ç≥T¢ <Ó’eÁbÕs¡úq <ë«sê Ç#êÃ¤ C≤„qÁøÏj·T\<ë«sê <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTT bı+~, düèwæºj·T+<äT nH˚ø£$<ÛäeTT\>∑T uÛÀ>∑eTT\T bı+<äe#·TÃqT.

á XÀ¢ø£eTT <ë«sê <Ó’eeTT me]πø~ \_Û+∫qqT ‘·qnqTÁ>∑Vü≤eTTqH˚ \_Û+#·T #·Tqï<äì ‘Ó*j·TCÒj·TT #·THêï&ÉT.‘êH˚ ø£s¡Ôqì Je⁄&ÉT uÛ≤$+∫qqT, ì»eTTq≈£î n‘·ìj·T+<äTø±˝≤qTkÕs¡eTT dü+ø£\Œ y˚Ts¡Œ&ÉT≥, ‘·<äqT>∑TD C≤„qeTT\_Û+#·T≥, ÁøÏj·÷ã\eTT dü+ÁbÕ|æÔ+#·T≥, Ç‘ê´~eìïj·TTn‘·ì j·T+<ä* áX¯«s¡Tì ã\eTT #˚‘·H˚ »s¡T>∑T#·Tqï$.

Ç≥T¢ düèwæºj·T+<äT ‘êH ø±eT<ÛqTeì, ‘êH ø£\Œeèø£åeTì,

86 ^‘√|üìwü‘Y

‘·qqT ÁbÕ]ú+#·T≥e\q ø±\eTT, Á‹X¯≈£îÔ\T nqT≈£L\yÓTÆø√]ø£\T dæ~∆+#·Tqì ‘Ó*j·TCÒj·TT #·THêï&ÉT.

á XÀ¢ø£eTTq düø±eT ø£s¡àe÷s¡ZeTTq≈£î ≈£L&É ‘êH n~Û|ü‹qì ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. ÇÏº düø±eTuÛÑ≈£îÔ\T |üPs¡í $ø±düeTT ø£*–qyês¡T ø±<äT. Ms¡T |ü⁄qsêeè‹Ô e÷s¡ZeTTq »qq eTs¡D dü+kÕÿs¡#·Áø£eTTq+<äT ‹s¡T>±&ÉT#·T qT+<äTs¡T. yê] ø√]ø£\#˚ yê]ìyêπs ã+~Û+#·Tø=qT #·T+<äTs¡T. ø√]ø£ @<Ó’q n~ ã+<ÛäeTTq≈£îe÷s¡Zy˚T j·T>∑TqT. ÇqT|ü dü+¬øfi¯fl‘√ ã+~Û+∫qqT, ã+>±s¡Tdü+¬øfi¯fl‘√ ã+~Û+|üã&çqqT, ã+<ÛäeTT ã+<Ûäy˚T j·T>∑TqT.uÛÀ>∑eTT\+ <ëdüøÏÔ Je⁄ì uÛÀ>∑|üs¡Tì>∑ ã+~Û+#·TqT. uÛÀ>∑eTT\Ts√>∑eTT\≈£î ≈£L&É ùV≤‘·Te⁄ \>∑T#·T+&ÉTqT. uÛÀ>∑ s√>∑eTT\q&ÉTeT J$‘·eTT kÕ>∑T#·T+&ÉTqT. mìï »qà …‹ÔqqT ø±eTeTT\qT |üP]+#·T≥ kÕ<Ûä eTT ø±ì |üì. ∫\T¢≈£î+&É À m+‘· s¡Tb˛dæqqT n~ ì+&ÉT≈£î+&É ø±C≤\<äT. nsTTq|üŒÏøÏì áC≤„qeTT ø£\T>∑Tes¡≈£î Je⁄\T ø√s¡T#·TH˚ j·TT+<äTs¡T. ø£qTø£»qq eTs¡DDeTT \qTuÛÑ$+#·T#·TH˚ j·TT+<äTs¡T. ø±eT´ø£s¡àJe⁄q≈£î |ü]cÕÿs¡eTT ø±<äT. ìcÕÿeTø£s¡àj˚T |ü]cÕÿs¡eTT.


21

»qq eTs¡D #·ø£ÁeTT

‘˚ ‘·+ uÛÑTø±Ô« dü«s¡Z Àø£+ $XÊ\+ø°åDÒ |ü⁄DÒ eTs¡Ô ˝Àø£+ $X¯+‹ ˆ@e+ Á‘·sT÷<Ûäs¡à eTqTÁ|ü|üHêï>∑‘ê>∑‘·+ ø±eTø±e÷ \uÛÑ+‘˚ ˆˆ 21

‘ê‘·Œs¡ eTT : ~e´˝Àø£eTT\+<äT $düÔè‘·eTT>∑ ~eúÛÀ>±qTuÛÑeeTT nqTuÛÑ$+|ü>∑H˚, #˚dæq |ü⁄DéTT ø°åDÏ+#·T≥e\q eTs¡\ Je⁄\T eTs¡Ô ˝Àø£eTT\+<äT Á|üy˚•+#·T#·THêïs¡T.ns¡úø±eTeTT\qT <Ûäs¡àeTT HêÁXj·T+∫ bı+<äT#·Tqïyês¡T Ç≥T¢dü«s¡Z Àø£eTTq≈£î, eTs¡Ô ˝Àø£eTTq≈£î q&ÉTeT sêø£b˛ø£\qTbı+<äT#·T qTHêïs¡T.

$es¡DeTT : uÛÀ>∑eTT\ qqTuÛÑ$+#·T#·T+&É>∑ #˚dæq|ü⁄DéTT ø°åDÏ+#·T#·T qT+&ÉTqT. $X‚wüeT>∑T |ü⁄Dé÷]®+∫qyês¡T düTK uÛÀ>∑eTT\qT bı+<äT#·T qT+&É>∑ |ü⁄DéTTø°åDÏ+#·T#·T qT+&ÉTqT. |ü⁄DéTT ø°åDÏ+#·>∑HÓ düTKeTT, uÛÀ>∑eTTn+‘·]+#·TqT. n|ü⁄&ÉT eTs¡\ düTKeTTq¬ø’, uÛÀ>∑eTTq¬ø’

88 ^‘√|üìwü‘Y

Á|üj·T‹ï+#·T≥ j·TT+&ÉTqT. <ÛäqeTT ≈£L&Éu…Ïºqyê&ÉT Ä<ÛäqeTTqT yÓ∫Ã+#·T≥ e\q uÛÀ>∑eTT\T \_Û+#·T#·T qT+&ÉTqT.<Ûäq eTq>± πøe\eTT s¡÷bÕsTTH√≥T¢ ø±<äT. düTKÁbÕ|æÔ ì#·TÃÁ|üj·T‘·ïeTT \ìïj·TT <ÛäHês¡®qeTT e+Ïy˚. Ä]®+#·Tq~ Ks¡TÃø±>±H˚ eTs¡\ Ä]®+|üe …qT. Ä<ëj·TeTT, Ks¡TÃ>∑ #·Áø£eTT‹s¡T>∑T#·T qT+&ÉTqT. ˇø£ e÷düeT+‘·j·TT Ä]®+∫q~, ˇø£s√E˝À Ks¡TÃø±>∑\<äT. ˇø£ dü+e‘·‡s¡eT+‘·j·TT Ä]®+∫q~≈£L&É ø£ s√E Ks¡TÃqπø dü]b˛>∑\<äT. uÛÀ>∑eTT \Ïº$. uÛÀ>±düøÏÔ>∑\yêìøÏ m+‘· Äs¡®qyÓTÆqqT #ê\<äT. uÛÀ>∑e÷s¡ZeTTq |ü⁄DéTT‘·«]‘·>∑‹ì ø°åDÏ+#·TqT. dü«<˚X¯eTTq |ü~ dü+e‘·‡s¡eTT\Tdü+bÕ~+∫q~ $<˚X¯eTT\˝À ˇø£ dü+e‘·‡s¡eTT˝À Ks¡TÃø±>∑\<äT.

nfÒ¢ eTs¡DeTT>∑\ uÛÑ÷˝Àø£eTTq dü+bÕ~+∫q |ü⁄DéTT|æ‘·è˝Àø£eTTq+<äT, <˚e˝Àø£eTTq+<äT ‘·«]‘·>∑‹ì Vü≤]+|üã&ÉTqT. uÛÑ÷˝Àø£eTTq 30 ~qeTT\ |ü⁄DéTT |æ‘·è˝Àø£eTTqˇø£s√E uÛÀ>∑eTT‘√ düe÷qeTT. nfÒ¢ uÛÑ÷˝Àø£eTTq ø£ dü+e‘·‡s¡eT+‘·j·TT #˚dæq |ü⁄DéTT <˚e˝Àø£eTTq ø£ s√E uÛÀ>∑eTT‘√düe÷qeTT. e+<ä dü+e‘·‡s¡eTT\T nqTdü÷´‘·eTT>∑ |ü⁄DýÓTTq]Ãq e÷qe⁄&ÉT e+<äs√E\T e÷Á‘·yT Ç+Á<ä Àø£ uÛÀ>∑eTT\qTuÛÑ$+∫ eTs¡\ uÛÑ÷$Tì #˚s¡TqT. n<Û√˝Àø£eTT q+<ä*|ü⁄DéTT s¡∆«˝Àø£eTT\ uÛÀ>∑eTT ÇÏº ìwüŒ‹Ô À qT+&ÉTqT.


ø£qTø£ m+‘· |ü⁄Dé÷]®+∫qqT, <ëì |òü\eTT s¡∆« ˝Àø£eTT\+<äT oÁ|òüTeTT>∑ Vü≤]+|üã&ç, eTs¡\ Je⁄\T eTs¡DeTT‘√≈£L&çq≥Te+Ï uÛÑ÷˝Àø£eTTq #˚s¡T<äTs¡T. Ç~ m+‘· n$y˚ø£eT>∑T ø±s¡ Áø£eTeTT. e+<ädü+e‘·‡s¡eTT\ ÁXeT≈£î eT÷&ÉT HÓ\\|ü~s√E\ nqTuÛÑ÷‹! Ç~ ‘Ó*j·Tø£ dü«s¡ZdüTKeTT\T ø√s¡Tyês¡Tnq+‘·ø±\eTT ÁX¯eT|ü&ÉT#·T qT+<äTs¡T. Ç~ ì»eTTq≈£î˝≤uÛÑkÕÏ yê´bÕs¡eTT ø±<äT. ø±eT´ø£s¡à e÷s¡Z$TfÒ¢ j·TT+&ÉTqT.uÛÀ>∑eTTq e÷s¡Z$TfÒ¢ j·TT+&ÉTqT.

ì»eTTq≈£î düTKeTTq+<äT ø±\eTT ‘·«]‘·>∑‹ì kÕ>∑T#·Tqï≥T¢+&ÉTqT. <äT'KeTTq+<äT ì<ëqeTT>∑ kÕ>∑T#·Tqï≥T¢e⁄+&ÉTqT. düTKeTT>∑ ≈£Ls¡TÃ+&ç |ü]Vü‰düeTT‘√ uÛ≤wüDeTT kÕ>∑T#·Tqï|ü⁄&ÉT ø±\eTT ø£åDeTT˝À nsTTb˛sTTq≥T¢+&ÉTqT. $wüj·÷düøÏÔ‘√ uÛ≤wüDeTTq |ü&çqyê]øÏ ø±\eTT ‘Ó*j·T<äT. ø±ì y<äq‘√u≤<Ûä|ü&ÉT#·Tqïyê]øÏ Á|ü‹ ì$TwüeTT ø£ C≤eTTe … qT+&ÉTqT.düs¡dü dü+uÛ≤wüDeTT\+<äT C≤eTT ø£ ø£åDeTT>∑ >∑&É∫b˛e⁄qT.|ü⁄Dé´j·TeTTq≈£î ø±\eTT oÁ|òüTyÓTÆ j·TTqï~. |ü⁄Dé÷]®+#·T≥≈£î ø±\eTT n‹HÓeTà~>∑ >√#·]+#·TqT. Äs¡T >∑+≥\T es¡Tdü>∑|üì#˚j·TT≥≈£îqT, Äs¡T >∑+≥\T ìÁ~+#·T≥≈£îqT >∑\e´‘ê´düy˚T |ü⁄Dé÷]®+#·T≥≈£îqT, yÓ∫Ã+#·T≥≈£îqT >∑\e´‘ê´düeTT. ø£qTø£ ~eúÛÀ>∑eTT\T ø√s¡T≥ n$yø£eTì ‘Ó*dæqjÓ÷>∑T\T, ãTTwüß\T <Ó’ejÓ÷>∑eTT HêÁX¯sTT+∫]. nÏºyês¡T

90 ^‘√|üìwü‘Y

Je⁄\˝À ø=+<äπs. Ç‘·s¡T\T uÛÀ>±dü≈£îÔ …’ ø±e÷_Û ≤wüß …’ sêø£&É,b˛ø£&É>∑\ »qq eTs¡D #·Áø£eTTq rs¡Tã&ç Òø£, nq+‘· ø±\eTT‹s¡T>±&ÉT #·T+<äTs¡ì uÛÑ>∑yêqT&ÉT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.

|ü⁄Dé÷•+∫ |üì#˚j·TT≥ n$y˚ø£eTT. uÛÑ>∑eBZ‘·e÷s¡ZeTTq ÁX‚j·TdüT‡ qT<›•+∫, ø£s¡ÔeéTT Hê#·]+#·T≥j˚Tj·TTqï~>±ì, |ü⁄DéTTqT uÛÀ>∑eTTqT Ä•+#·T≥ uÀ~Û+|üã&ÉÒ<äT. ø£s¡ÔeéTTq+< Je⁄q ø£~Ûø±s¡eTTqï~ >±ì, |òü\eTTq+<äTÒ<äì <Ó’eeTT düŒwüºeTT>∑ ‘Ó*|æHê&ÉT. uÛÑ>∑eBZ‘· j·T+<äT

ø±eT´ø£s¡à Áb˛‘·‡Væ≤+|üã&É Ò<äT. ø£s¡Ôe´ø£πsà ìπs›•+|üã&çq~.ø£s¡Ôe´ ø£s¡àeTTH˚ dü«<Ûäs¡àeTì, ø±s¡ + ø£s¡àj·Tì uÛÑ>∑yêqT&ÉTù|s=ÿìHê&ÉT. ø£s¡Ôyê´#·s¡DeTT q+<˚ ÁX‚j·TdüT‡qï~. |òü\eTT\HêÁX¯sTT+#·ø£, ø£s¡ÔeéTTH˚ ìs¡«]Ô+#·eTì (nHêÁ•‘· ø£s¡à|òü\+ø±s¡ + ø£s¡à ø£s√‹j·T') uÛÑ>∑yêqT&ÉT ì]›wüºeTT>∑ ‘Ó*|æHê&ÉT.nÏºyê&ÉT »qq eTs¡D #·Áø£eTT qT+&ç $eTTøÏÔ #Ó+~ XÊX¯«‘·<Ûäs¡à|ü<∏äeT+<äT XÊX¯«‘·T&Ó’ J$+#·TqT.

ø√¬sÿ\T rs¡TÃø=qT e÷s¡ZeTTq »qà\ ‘·s¡ã&ç ÁX$T+#·T≥ø£qï, <Ó’eeTTqT #˚s¡TÃ jÓ÷>∑e÷s¡ZeTTqT ÄÁX¯sTT+#·T≥ñ‘·ÔeTeTì ‘Ó*j·Te …qT. ø√]ø£\¬ø’ <Ó’eeTTqT ÁbÕ]ú+#·T≥>∑ø±ø£, <Ó’eeTT ø=s¡πø <Ó’eeTTqT ÁbÕ]ú+#·T≥ ãTTwæ e÷s¡ZeTT.


22

n_Ûj·TT≈£îÔ&ÉT

nqHê´ •Ã+‘·j·T+‘√ e÷+ j˚T »Hê' |üs¡T´bÕdü‘˚ ˆ‘˚cÕ+ ì‘ê´_Ûj·TTø±ÔHê+ jÓ÷>∑πøåeT+ eVü‰ eT´Vü≤yéT ˆˆ22

‘ê‘·Œs¡ eTT : nqq´∫+‘·qeTT, |ü]ñbÕdüqeTT, ì‘·n_Ûj·TTø£Ô‘· @ »qT …’‘˚ ìs¡«]Ô+‘·Ts√ nÏºyê] jÓ÷>∑ πøåeTeTT\qT H˚qT eVæ≤+#·T#·THêïqT.

$es¡DeTT : uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT eT÷&ÉTe+<ä\ ns¡Te<äe(360) XÀ¢ø£$T~. ˇø£ eè‘·ÔeTTq≈£î 360 &çÁ^ \T+&ÉTqT. ˇø£dü+e‘·‡s¡eTTq≈£î 360 ~qeTT \T+&ÉTqT. 360e XÀ¢ø£eTTuÛÑ>∑eBZ‘· j·T+<ä* ø=*øÏ|üPdü. 18 n<Ûë´j·TeTT\T >∑\ uÛÑ>∑eBZ‘·j·T+<äT 9e n<Ûë´j·TeT>∑T ªsê»$<ä ` sê»>∑TVü≤´eTTμVü≤è<äj·TeTT e+Ï~. n+B 22e XÀ¢ø£eTT uÛÑ>∑e+‘·Tìyê>±›qeTT. á XÀ¢ø£eTT qqTdü]+∫q Je⁄&ÉT Àø£eTTq BÛs¡T&Ó’j·TT+&ÉTqT. nÏº yêìøÏ á düèwæºj·T+<äT mÏº ø√]ø£ j·TT+&É<äT.mÏº uÛÑj·TeTT ñ+&É<äT. m≥Te+Ï Äsê≥eTT ñ+&É<äT.

92 ^‘√|üìwü‘Y

dü‘·‘·eTT Ä‘·àj·T+<äT düs¡«uÛÑ÷‘· eTùV≤X¯«s¡T&É>∑T |üs¡y˚TX¯«s¡Tì‘√ s¡$T+#·T#·T, J$+#·T#·T qT+&ÉTqT. nÏº Je⁄q≈£î,|üs¡y˚TX¯«s¡Tq≈£î nuÛÒ<ä dæú‹ @s¡Œ&ÉTqT.

á XÀ¢ø£eTTq eT÷&ÉT |ü<äeTT\T $•wüºeTT>∑ yê&Éã&çq$.1. nqq´∫+‘·q, 2. |üs¡T´bÕdüq, 3. ì‘· n_Ûj·TTø£Ô‘·. á eT÷&ÉT|ü<äeTT\T <ë<ë|ü⁄>∑ πø kÕ<ÛäqqT dü÷∫+#·TqT.

nqq´∫+‘·q nq>± m|ü&ÉTq÷ <Ó’eeTTH˚ ∫+‹+#·T≥Òø£ uÛ≤$+#·T≥. ø£qã&ÉT#·Tqï <ä+‘·j·TT <Ó’eyT. $qã&ÉT#·Tqï

<ä+‘·j·TT <Ó’ey˚T. Ç+Á~j·TeTT\ <ë«sê Á>∑Væ≤+#·Tq<ä+‘·j·TTì»eTTq≈£î <Ó’eyT. düeTdüÔ düèwæºj·T+‘·j·TT ‘êH ì+&çj·TTHêïqì eTT+<äT XÀ¢ø£eTT\˝À <Ó’eeTT ‘Ó*j·T|ü]∫ j·TTHêï&ÉT.ø£qTø£ n+‘·j·TT <Ó’e dü«s¡÷|üy˚T nHÓ&ç uÛ≤eq eTqj·T+<äTdæús¡|ü&çq#√ n+‘·Ïì <Ó’eeTT>∑ #·÷#·T≥ M\T|ü&ÉTqT. Ç~ì‘· Jeq kÕ<Ûäq. Bìe\q ì‘· Jeq jÓ÷>∑eTT \_Û+#·TqT.uÛ≤s¡ qT uÛÑs¡Ô #·÷∫q|ü⁄&ÉT uÛ≤s¡ áX¯«s¡ dü«s¡÷|üy˚T. j·T<∏ës¡ úeT~jT. ø±ì uÛ≤s¡ >∑Ts¡TÔe#·TÃHê? áX«s¡T&ÉT >∑Ts¡TÔ e#·TÃHê?Çø£ÿ& kÕ<Ûä≈£îì kÕ<Ûäq ‘*b˛e⁄qT. nfÒ¢ @$T #·÷∫qqT, <ìì#·÷∫qqT, me]ì #·÷∫qqT Ä ø£q|ü&ÉT #·Tqï~ áX¯«s¡T&˚nqT uÛ≤eq ø£\T>∑e …qT. Ç‘·s¡eTT\T>∑ >√#·]+∫q<ä+‘·j·TTáX«s¡T& nqT uÛ≤eq dæ~∆+#·e …qT. ñqï BX«s¡T& nsTTqqT,Je⁄\T <ëìì áX¯«s¡Tì>∑ #·÷&Éø£ eTs=ø£ <äèwæº‘√ #·÷#·T<äTs¡T.


‘·*¢, ‘·+Á&ç, >∑Ts¡Te⁄, ‘ê‘·, ‘ê‘·eTà, nqï<äeTTà\T, nø£ÿ#Ó …¢fi¯ófl, ã+<ÛäTe⁄\T, $TÁ‘·T\T, ‘Ó*dæqyês¡T, ‘Ó*j·Tìyês¡T`n+<ä] j·T+<äT ñqïBX¯«s¡T&˚. dü#˚‘·qeTT\ j·T+<äT,n#˚‘·qeTT\+<äT ≈£L&É ñqï~ áX¯«s¡T&˚. ÇÏº uÛ≤eq dæús¡|ü&Ée …qT. áX¯«s¡T&ÉT ø±ì <˚~j·TT düèwæºj·T+ <˚$Tj·TT Ò<äììX¯Ãj·TeTT>∑ ‘Ó*j·Te …qT. ‘·qj·T+<äT, ‘·q |ü]düs¡eTT\j·T+<äT áX¯«s¡T&˚ nH˚ø£ s¡÷|üeTT\‘√qT, HêeTeTT\‘√qTñHêï&Éì ‘Ó*j·Te …qT. ~q#·s¡ n+‘·j·TT áX«s¡ <äs¡ÙqeTTqkÕ–b˛e …qT. |üì áX¯«s¡T&ÉT, |üìeTT≥Tº áX¯«s¡T&ÉT. ‘·q‘√düVü≤ø£]+#·Tyê&ÉT áX¯«s¡T&ÉT. düVü≤ø£]+#·ì yêì s¡÷|üeTTq>∑÷&É áX¯«s¡T&˚ j·TTHêï&ÉT. Ç≥T¢ ~qeT+‘·j·TT áX¯«s¡<äs¡ÙqeTTqπø Á|üj·T‹ï+#·e …qT. ø£q|ü&çq |ü⁄s¡T>∑T, bÕeTT, |üøÏå,eèø£åeTT, »+‘·Te⁄, eTìwæ` ÇfÒ¢$T ø£ì|æ+∫qqT áX«s¡T&Ç≥T¢Hêï&Éì ‘Ó*j·Te …qT. nq´∫+‘·q Áø£eTeTT>∑ n<äèX¯ yÓTÆ,nqq´eT>∑T áX¯«s¡Tì <ä]Ù+#·T≥ dæ~∆+|üe …qT.

ô|’ $<ÛäeTT>∑ düeTdüÔeTTqT áX¯«s¡Tì>∑H˚ ∫+‹+#·T yêìøÏáX¯«s¡ ñbÕdüqeTT »s¡T>∑TqT. nq>± edüTÔe⁄\‘√qT, Je⁄\‘√qT dü+ã+<ÛäeTTø±ø£ nìïÏ j·T+<äTqï áX¯«s¡Tì‘√ dü+ã+<ÛäeTT ô|s¡T>∑TqT. Ç°¢X¯«s¡ dü+ã+<ÛäeTT ô|s¡T>∑>∑, kÕ<Ûä≈£îìÁ|ü»„ n+‘·≥ ì+&çj·TTqï áX¯«s¡TìøÏ <ä>∑Zs¡>∑ #˚] edæ+#·T≥j·TT+&ÉTqT. <ä>∑Zs¡>∑ edæ+∫ j·TT+&ÉT≥ ñ|ü ÄdüqeTT nìn+<äTs¡T.

94 ^‘√|üìwü‘Y

@<√ ˇø£ s¡÷|üeTTq≈£î, HêeTeTTq≈£î |ü]$T‘·yÓTÆqkÕ<Ûä≈£î&ÉT Ç‘·s¡eTTq+‘·qT <Ó’eeTT>∑ <ä]Ù+#·&ÉT. n‘·ìøÏ <Ó’eeTq>± ‘êqT |ü]$T‘·eTT #˚düTø=qï HêeTeTT, s¡÷|üy˚T. Ç‘·s¡eT+‘·j·TT <Ó’eV”≤qyÓTÆ j·TT+&ÉTqT. nÏº eT÷s¡Tâ Ò düèwæºj·T+<äTndü+U≤´ø£eTT …’ j·TTHêïs¡T. HêeT s¡÷|üeTT\ ø£r‘·yÓTÆqáX¯«s¡Tì, HêeT s¡÷|üeTT‘√ |ü]$T‘·eTT #˚düTø=qT≥ e\qkÕ<Ûä≈£îì ãT~∆ ≈£L&É |ü]$T‘·eT>∑TqT. nÏº yê]j·T+<äT uÛÒ<äuÛ≤eyÓT≈£îÿe. dü‘· <äs¡ÙqeTT eTè>∑ eTT. sêeTT&˚ <Ó’eeTqTø=qT≥, •e⁄&˚ <Ó’eeTqT≥, >∑D|ü‹j˚T <Ó’eeTqT≥, dü÷s¡T´&˚<Ó’eeTqT≥, \*‘·j˚T <Ó’eeTqT≥, $wüßíy˚ <Ó’eeTqT≥n$yø£eTT. nÏº s¡÷|üeTT\+<äT, HêeTeTT \+<äT <Ó’eeTTHêï&ÉTø±ì, yêÏπø |ü]$T‘·yÓTÆ <Ó’eeTT Ò&ÉT. #·÷&É>∑*–q yê]øÏdüeTdüÔeTT <Ó’eeTT. ÇÏº n|ü]$T‘·eTT, $XÊ\eT>∑T ∫+‘·qÄeX¯´ø£eTì uÛÑ>∑yêqT&ÉT uÀ~Û+#·T#·THêï&ÉT. nÏº nqq´∫+‘·q >∑\yêìøÏ nìï≥, n+‘·≥ nqTì‘· eTT <Ó’eeTT>√#·]+#·T#·TH j·TT+&ÉTqT. nÏºyê&ÉT |ü] ñbÕdü≈£î&ÉT. nq>±ñbÕdüqeT+<äT |üPs¡íkÕúsTTøÏ #˚]qyê&ÉT. nÏº yêìøÏ ˝À|ü\ãj·T≥ ≈£L&É <Ó’ey˚T >√#·]+#·T#·T qT+&ÉTqT. Ç‘·s¡eTT\T>√#·]+|üe⁄.

ô|’ $<ÛäeTT>∑ kÕ<Ûäq #˚j·TTyê&ÉT ì‘· eTT áX¯«s¡Tì‘√≈£L&ç j·TT+&ÉTqT. n_Ûj·TT≈£îÔ&Ó’ j·TT+&ÉTqT. $uÛÑ≈£îÔ&ÉT ø±ø£


j·TT+&ÉTqT. n≥T¢ n_Ûj·TT≈£îÔ&Ó’q yê&ÉT <Ó’eeTTe …H˚ |üPs¡Tí&É>∑TqT. <Ó’eeTT |üPs¡Tí&ÉT. n‘·ì‘√ ì‘· eTT n_Ûj·TT≈£îÔ&Ó’qyê&ÉT ≈£L&É |üPs¡Tí&˚ n>∑TqT. n≥T¢ |üPs¡íeTT‘√ ≈£L&ç |üPs¡Tí&ÉTø±>±, n‘·ìqT+&ç ~e´dü+ø£\ŒeTT, ~e´C≤„qeTT, ÁøÏj·T e´ø£ÔeT>∑T #·T+&ÉTqT. ø£qTø£ á XÀ¢ø£eTT kÕ<Ûäq≈£î |üsêø±wü.

|üP»\T #˚j·TTyês¡T ø=+‘· ‘·&Ée⁄ <Ó’eeTT‘√ ≈£L&çj·TT+&ÉT≥ »s¡T>∑e#·TÃqT. nfÒ¢ eTeTT #j·TTyês¡T, k ÔÁ‘·eTT#˚j·TTyês¡T, <Ûë´qeTT #˚j·TTyês¡T, düàs¡D #˚j·TTyês¡T, ø°s¡Ôq#j·TTyês¡T Äj·÷ düeTj·TeTT\+<äT <Ó’eeTT‘√ ≈£L&ç j·TT+&Ée#·TÃqT. Ç‘·s¡ düeTj·TeTT\˝À nÏº ≈£L&çø£ j·TT+&É<äT.m|ü&ÉTq÷ ≈£L&çj·TT+&ÉT yêìøÏ, n|ü⁄&É|ü⁄&ÉT ≈£L&çj·TT+&ÉTyêìøÏ e´‘ê´düeTT @qT>∑Tq≈£î <√eT≈£î >∑\ e´‘ê´düeTTe …j·TT+&ÉTqT. á XÀ¢ø£eTTq kÕ<Ûäq nqTø£åDyÓTÆ j·TTqï~.nqTì‘· yÓTÆ j·TTqï~. ìs¡+‘·s¡yÓTÆ j·TTqï~. ÇÏº ìs¡+‘·s¡n_Ûj·TTøÏÔ e\q Je⁄&ÉT <Ó’eeTT q+~$T&ç b˛e⁄qT. <Ó’eeTTJe⁄ì j·T+<äT |ü]|üPs¡íeTT>∑ ì+&çb˛e⁄qT. nÏº jÓ÷>∑eTT|üPs¡íeT>∑T πøåeTeTT ì#·TÃqT. e•cÕ~ ÁãVü≤às¡T\T ÇÏº jÓ÷>∑eTTq+<˚ XÊX¯«‘·eTT>∑ ì\∫ j·TTHêïs¡T.


HêeTeTT\‘√ qTqï Je⁄\ q~Ûwæ+∫j·TTqï qqTï ‹s¡düÿ]+‘·Ts¡T. nH˚ø±H˚ø£ s¡÷|üeTT\‘√ $X¯«s¡÷|ü⁄&ÉHÓ’ j·TTqï qqTïyês¡T ‘Ó*j·T Òs¡T. πøe\yÓTTø£ s¡÷|üeTTqπø, ˇø£ HêeTeTTqπø|ü]$T‘·yÓTÆ Ç‘·s¡eT+‘·qT ìsêø£]+‘·Ts¡T. nÏº ìsêø£s¡DeTTe\q yês¡T qqTï bı+<ä Ò≈£îHêïs¡T. n≥T¢ bı+<ä Òø£, ‘·eT≈£îq∫Ãq HêeTy˚T <Ó’eeTì, ‘·eT≈£î q∫Ãq s¡÷|üy˚T <Ó’eeTììsê∆]+#·T#·T, dæ<ë∆+‘·eTT Òs¡Œs¡∫, sê<ë∆+‘·eTT #˚j·TT#·T+<äTs¡T. ÇÏºyêπs <˚e⁄ì ù|]≥ j·TT<ä∆eTT\T, e÷s¡Dø±+&Édüèwæº+‘·Ts¡T. e÷ <Ó’eeTT >=|üŒ~, e÷ <Ó’ey˚T n+<ä]øÏX¯s¡D´eTT, y˚TeTT q$Tàq HêeT s¡÷|üy˚T düs¡«eTTq≈£î s¡ø£å,Ç‘ê´~ ñHêà<ä |üPs¡«ø£eT>∑T uÛ≤wüDeTT\T #˚j·TT#·Tø£ À¢\eTT\T, ø£\Vü≤eTT\T ô|+#·Tø=qT#·T qT+<äTs¡T.

ñqï~ ˇπø <Ó’eeTT. nìï s¡÷|üeTT\T n‘·ì qT+&˚@s¡Œ&çq$. nìï HêeTeTT\T ≈£L&É n‘·ì qT<›•+∫qy. n‘·&ÉTdüs¡«yê´|æ. düs¡«E„&ÉT. düs¡«X¯øÏÔeT+‘·T&ÉT. n‘·&ÉT düs¡«Je⁄\q~Ûwæ+∫ yê] Vü≤è<äj·TeTT\˝À qTHêï&ÉT. nìï≥, n+‘·≥,nìï ø±\eTT\ j·T+<äT ‘Ó*j·Tã&ÉT áX¯«s¡Tì ˇø£ Á|ü<˚X¯eTTq≈£î, ø£ ø±\eTTq≈£î, ø£ s¡÷|üeTTq≈£î |ü]$T‘·eTT #j·TT≥eTH√$ø±düeTT Òìyês¡T e÷Á‘·yT #j·TT<äTs¡T. M] eT÷\eTT>∑H˚ eT‘·ø£ À¢\eTT\T, j·TT<ä∆eTT\T |ü⁄≥TºqT.

nÏºyês¡T >∑÷&É ÁX¯<ä∆ uÛÑøÏÔ ø£*– Á‹ø£s¡DX¯ó~∆‘√ uÛÑõ+∫

98 ^‘√|üìwü‘Y

q|ü⁄&ÉT, ÁbÕ]ú+∫q|ü⁄&ÉT ‘êqT Á|üdüqTï&Ó’ yê] e÷s¡Z<äs¡Ùø£‘·«eTTeVæ≤+‘·Tqì |üs¡e÷‘·à dü÷∫+#·T#·THêï&ÉT. uÛÑøÏÔ‘√bÕ≥T C≤„qeTT≈£L&É $ø£dæ+|üe …qT. C≤„qeTT Òì uÛÑøÏÔ eT÷&ÛÉ‘·«eTT ø£*–+#·TqT.ø£qTø£ uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\‘√ Äsê<ÛäqeTT dü\T|ü⁄yê]øÏ <Ó’eeTT õC≤„düø£*–+#·TqT. C≤„qeTTq+<ëdüøÏÔ ø£*–+#·TqT. C≤„q düeTTbÕs¡®qeTT »s¡T>∑T#·T+&É>∑ uÛÑ>∑e+‘·Tì dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤eeTT\T,\ø£åDeTT\T Áø£eTeTT>∑ uÛÑ≈£îÔìøÏ ne>∑‘·eT>∑TqT. C≤„qeTT#˚nC≤„qeTT <äVæ≤+|üã&É>∑, |ü]$T‘·eT>∑T ‘·q ne>±Vü≤q Áø£eTeTT>∑n|ü]$T‘·eTT n>∑T#·T+&ÉTqT. ìsêø£s¡D ‘·>∑TZ#·T qT+&ÉTqT.nìïÏ j·T+<äTqT <Ó’eeTTqT #·÷#·T Á|üj·T‘·ï e÷s¡+uÛÑ eT>∑TqT.Ç≥T¢ dü+uÛÑ$+#·T≥≈£î uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\T Á|ü<ÛëqeTT. j·÷+Á‹ø£eTT>∑<Ó’yêsê<Ûäq #˚j·TTyê]øÏ mÏº $ø±düeTT @s¡Œ&É<äT. eT÷&ÛÉqeTàø£eTT\T, n+<Ûä $XÊ«düeTT\T, <Ó’eeTTqT >∑÷]ÃquÛÑj·TeTT Ç‘ê´~$ yê]ì ã+~Û+∫ dü+Á|ü<ëj·TeTT\≈£îã<äT∆\qT #˚j·TTqT. ø£qTø£ Äsê<Ûäq $wüj·TeTTq uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\TÁ|ü<ÛëqeTT. Á‹ø£s¡DX¯ó~∆>∑ Äsê<Ûäq #˚j·TT≥j˚T uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆j·TT‘·yÓTÆq Äsê<Ûäq. nÏº yê]j·T+<äT <Ó’ey˚T Á|üdüqTï&Ó’ C≤„qyÓ’sê>∑ jÓ÷>∑e÷s¡ZeTT\qT Áø£eTeTT>∑ |ü]#·j·TeTT #˚j·TTqT.yê] uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\≈£î eTT#·Ã≥|ü&ç, yê‘·‡\´eTT‘√ <Ó’ey˚T <ë]#·÷|ü⁄≥ nqTÁ>∑Vü≤eTT.

Á‹ø£s¡DX¯ó~∆>∑\ eT÷s¡Tâ\ qH˚≈£î\qT <Ó’eeTT eTVü‰


C≤„qT\T >∑qT, eTVü≤s¡T\T>∑qT r]Ã~~›Hê&ÉT. yê©àøÏ, ø±[<ëdüTnÏº yês¡T. yê¬s+‘· eT÷s¡Tâ …’q|üŒÏøÏì, yê] Á‹ø£s¡DX¯ó~∆j˚Tyê]øÏ es¡yÓTÆ düs¡«»„‘·≈£î <ë] #·÷ô|qT. á XÀ¢ø£eTT, á s¡Vü≤düeTTqT Ä$wüÿ]+#·T#·Tqï~. Ç#·Ã≥ uÛÑøÏÔ ÁX¯<ä∆\q>± Á‹ø£s¡DX¯ó~∆j˚T. ˝Öø£´eTT, ‘Ó*$‘˚≥\T>∑\ yê]ø£qï Á‹ø£s¡DX¯ó~∆>∑\yêπs <Ó’eeTTq≈£î Á|”‹bÕÁ‘·T\T.

100 ^‘√|üìwü‘Y

24

‘·‘·Ô«<äs¡ÙqeTT

nVü≤+ Væ≤ düs¡«j·TC≤„Hê+ uÛÀø±Ô #· Á|üuÛÑTπse #· ˆq ‘·T e÷eT_ÛC≤q+‹ ‘·‘Ô«Hê‘· X¯Ã´e+‹ ‘˚ ˆˆ 24

‘ê‘·Œs¡ eTT : $$<Ûä <˚e‘ê s¡÷|üeTT\qT Äsê<ÛäqeTT#˚j·TTyês¡T ‘·‘·Ô« <äs¡ÙqeTT #˚j·TC≤\≈£îHêïs¡T. düs¡«j·T»„eTT\≈£îqT Á|üuÛÑTe⁄qT, uÛÀø£ÔqT H˚H˚ nì ‘Ó*j·T Ò≈£îHêïs¡T. ø£qTø£yês¡T C≤]b˛e⁄#·THêïs¡T.

$es¡DeTT : <Ó’yêsê<Ûäq ô|’ XÀ¢ø£eTT˝À ‘Ó*|æq $<ÛäeTT>∑ˇø£ HêeTeTTq≈£î, ø£ s¡÷|üeTTq≈£î |ü]$T‘·yÓTÆq|ü⁄&ÉT ‘·‘êÔ«qTuÛÑ÷‹ j·TT+&É<äT. <Ó’e‘·‘·Ô«eTT düs¡«yê´|üø£eTT, düs¡«»„eTT, düs¡«X¯øÏÔeT+‘·eTT. düs¡«ø±\eTT\ j·T+<äT, düs¡«<˚X¯eTT\ j·T+<äT,düs¡« düìïy˚X¯eTT\j·T+<äT ‘·‘·Ô«‘·' <Ó’e eT+<äTu≤≥T˝ÀH˚j·TTHêï&ÉT. eTqeTT #·÷∫q<ä+‘·j·TT <Ó’eeTT‘√H˚ ì+&çj·TTqï~. eTqeTT $qTq<ä+‘·j·TT ≈£L&É <Ó’eeTT‘√H˚ ì+&çj·TTqï~. Ç‘·s¡T\T eTq\qT #·÷#·Tq|ü⁄&ÉT yê]˝À qT+&ç<Ó’ey˚T eTq\qT #·÷#·T#·THêï&ÉT. nfÒ¢ Ç‘·s¡T\T uÛ≤wæ+#·T


q|ü⁄&ÉT yê] qT+&ç X¯ã›eT÷\eT>∑T Hê<äeTT>∑ ‘êH˚ $ì|æ+#·T#·THêï&ÉT. eTqeTT |ü]düs¡eTT\qT #·÷#·Tq|ü⁄&ÉT n+<äTj·T<∏ës¡úeTT>∑ <Ó’ey˚T j·TTqï~. |ü]düs¡eTT\qT+&ç eTq\qT>∑eTì+#·Tq~ ≈£L&É <Ó’eyT. nfÒ¢ À|ü* qT+&ç ≈£L&É #·÷#·T#·TqT+&ÉTqT eT]j·TT eTq\qT $qT#·TqT j·TT+&ÉTqT. eTq≈£î≈£L&É ˝À|ü\Tqï <Ó’eeTTqT $qT≥, #·÷#·T≥ kÕ<Ûä |ü&ÉTqT.

ì»eTTq≈£î eTqeTTqï~ <Ó’eeTTq+<˚. <Ó’eeTT q+<˚#·]+#·T#·THêïeTT. eTq eTT+&ÉT≥ j·Tq>± <Ó’e eTT+&ÉT≥jT.@ ~≈£îÿq≈£î b˛sTTqqT nìï ~≈£îÿ\j·T+<äT <Ó’eyT j·TT+&ÉTqT.Ç≥T¢ <Ó’eeTTq+<äT+&ç, <Ó’e e÷<Ûës¡eTT>∑ Je⁄&ÉT ‘·qTï‘êqT|ü]‘·è|æÔì >±$+#·Tø=qT ø±s¡ eTTq Ç$T&ç ø£èwæ dü\T|ü⁄qT.me«s¡TqT <Ó’e ÁbÕø±s¡eTT <ëÏ b˛ Òs¡T. n+<äT+&çj˚T <ëìì#·÷&É Òø£b˛e⁄≥ $∫Á‘·eT>∑T nC≤„qeTT. ˙Ïj·T+<äTqï #˚|ü˙Ïì yÓ<ä≈£îø=qT#·Tqï≥T¢>∑, <Ó’eeT+<äTqï Je⁄&ÉT <Ó’eeTTqTyÓ<äøÏø=qT #·T+&ÉTqT. nìï≥, n+‘·≥, À|ü\, ãj·T≥ düeTdüÔeTTì+&çj·TTqïyêì j·T+<äT+&ç <Ó’eeTTqT >∑T]Ô+|ü Ò≈£î+&ÉT≥≈£îø±s¡DeTT <Ó’e‘·‘·Ô«eTT HÓs¡T>∑ Òø£ b˛e⁄≥j˚T.

ªª‘·‘Ô«qe÷yéT n_ÛC≤q+‹μμ ‘·‘·Ô«|üs¡eTT>∑ qqTï ‘Ó*j·TÒ≈£îHêïs¡T nì <Ó’eeTT |ü\T≈£î#·THêï&ÉT. ø£qTø£ <äs¡Ùq düŒs¡Ùq

uÛ≤wüD≤~ nqTuÛÑ÷‘·T\qT #Ó+<ä Ò≈£îHêïs¡T. <Ó’eeTTqT #·÷&Éø£Ç‘·s¡eTT\qT #·÷#·T≥ e\q Àø£eTT˝ÀìøÏ C≤]b˛e⁄≥ dü+uÛÑ$+#·T #·T+&ÉTqT. <Ó’eeTT qT+&ç n_Ûe´ø£ÔeT>∑T#·Tqï Á|üø£è‹

102 ^‘√|üìwü‘Y

bıs¡\˝À <Ó’eeTTH˚ #·÷#·T≥ j·T<∏ës¡úeT>∑T <äs¡ÙqeTT. mìïs¡ø£eTT\ ywüeTT\T ydæqqT nÏº ywüeTT\qT <Ûä]+∫q q≥Tì>∑T]Ô+∫q≥T¢ düeTdüÔ düèwæºj·T+<äT qÏ+#·T#·T q]Ô+#·T#·TqTqï<Ó’eeTTqT #·÷#·T≥ ì‘·´eTT kÕ<Ûäq>∑ kÕ>∑e˝…qT. ˝Òì#√ø£ì|æ+∫qqT #·÷&É Òs¡T. $ì|æ+∫qqT $q Òs¡T. Ç~ ì»eT>∑T|ü‘·q dæú‹.

ô|’ $<ÛäeTT>∑ <Ó’eeTTqT <ä]Ù+#· ˝Ò≈£î+&ÉT≥≈£î, $qÒ≈£î+&ÉT≥≈£î, düŒè•+#· Ò≈£î+&ÉT≥≈£î eTTK´ø±s¡D yÓTTø£ÿÏjT.

n~j˚T ‘·‘·Ô«C≤„q Ò$T.

dü+Á|ü<ëj·Tã<äT∆˝…’ @<√ ˇø£ uÛÑ>∑eÁ<ä÷|üeTTq≈£î, ˇø£uÛÑ>∑eHêïeTeTTq≈£î ø£≥Tºã&ç j·TT+&ÉTyês¡T ‘·~“¤qïeT>∑Tø√≤qTø√≥¢ düèwæºs¡÷|üeTT\qT <ä]Ù+∫q|ü⁄&ÉT, n$ <Ó’es¡÷|üeTT Ò nì >∑T]Ô+#· Òs¡T. ø£qTø£ Á>∑T&ç¶yês¡T, #Ó$Ïyês¡T<Ó’eeTTq+<˚ J$+#·T#·T <Ó’eeTTqT ‘Ó*j·T˝Òø£ nC≤„qT˝…’|ü&çj·TTHêïs¡T. Ç~ e÷qeC≤‹ <äTdæú‹. ‘êeTT qeTTàø=qïHêeTy˚T <Ó’e HêeTeTì, ‘êeTT qeTTàø=qï s¡÷|üy˚T <Ó’e s¡÷|üeTì dü+≈£î∫‘·eT>∑T uÛ≤eeTT\˝À ã+~Û+|üã&ç uÛÒ<äeTT\Tdüèwæº+#·Tø=qT#·T, ø£\Væ≤+#·Tø=qT#·T, s¡ø£ÔbÕ‘·eTT\T düèwæº+#·T#·T<˚e⁄ì ù|s¡Tq n<Û√>∑‹ #Ó+<äT#·THêïs¡T. #·´eqeTT #Ó+<äT#·THêïs¡ì <Ó’eeTT |ü*øÏHê&ÉT. nìï ÁbÕs¡úq\T πø <Ó’eeTTqT#s¡TqqT uÛ≤eq Á|ü<ÛëqeTT. j·T»„eTT\T, Áø£‘·Te⁄\T, ø°s¡Ôq\T,


uÛÑ»qeTT\T, »|üeTT\T, <Ûë´qeTT\T nìïÏ >∑eT´eTT H˚H˚.nìïÏøÏì Á|üuÛÑTe⁄ H˚H˚. qqTï ‘·‘·Ô«|üs¡eTT>∑ ‘Ó*j·Tø£b˛e⁄≥e\q e÷qe⁄\T ∫≈£îÿ\T bı+<äT#·THêïs¡T.

Äø±X¯eTT qT+&ç uÛÑ÷$Tô|’ es¡eTT |ü&çq|ü⁄&ÉT nìïK+&ÉeTT\j·T+<äT es¡|ü⁄˙s¡T q<äT …’ bÕs¡T#·T+&ÉTqT. nìïÏj·T+<äTqï~ es¡|ü⁄ πs. ø±ì >∑+>∑ j·Tì, >√<ëe] j·Tì, ø£èwüíj·Tì, ø±y] j·Tì, HÓ’\Tq~ j·Tì, nyTC≤qT q~j·Tì, $Tdædæ|æ, $Tk˛‡]j·THé, ¬s’qT, s√qT nì ø=ìï y˚ ≤~ q<äT\T>∑uÛÑ÷$Tô|’ |ü&çq ˙s¡T |æ\Teã&ÉT#·Tqï~. ˇø£ÿÏj˚T |ü~s¡ø£eTT\T>∑ ne‘·]+∫q|ü⁄&ÉT nìïÏj·T+<äTqT Ä ˇø£Ïì#·÷#·T≥ ‘·‘·Ô«C≤„qeTT. |ü~ s¡ø£eTT\T>∑ #·÷#·T≥, ø£Ï n+^ø£]+∫ Ç‘·s¡eTT\qT ìsêø£]+#·T≥ e÷s¡ZeTT ø±<äT. _Ûqï‘·«eT+<äT @ø£‘·«eTT <ä]Ù+#·TfÒ C≤„qeTT. nÏº C≤„qeTT \uÛÑeT>∑T≥≈£î <Ó’eeTTjÓTTø£ÿ dü«uÛ≤e dü«s¡÷|üeTT\ HÓs¡T>∑e …qT.nf…¢s¡T>∑ø£, uÛÑ»q #j·TTyês¡T s¡πø uÛÑ÷$Tô|’ #·|ü&ÉT #j·TT#·TqT+<äTs¡T. sêeTT&Óes√ ‘Ó*j·Tø£ sêeTuÛÑ»q #˚j·TT≥e\qsêeTT&ÉT \_Û+|ü&ÉT. ÁãVü≤àyT sêeTT&ÉT>∑qT, ÁãVü≤àyT ø£èwüßí&ÉT>∑qT, Á‹eT÷s¡TÔ\T>∑qT, düeTdüÔ <e‘ê Á|ü»„\T>∑qT, düeTdüÔ düèwæº>∑qT, düeTdüÔ Je⁄\ eT÷\eTT>∑qT j·TTHêï&Éì ‘Ó*j·Tq+‘·ø±\eTT <Ó’eeTTqT >∑÷]Ãq n\¢s¡T Ò j·TT+&ÉTqT >±ì ne>±Vü≤qj·TT+&É<äT. Ç~ á XÀ¢ø£eTT jÓTTø£ÿ |üs¡e÷s¡úeTT.


¬ø’˝≤düeTT nqT ˝Àø£eTT\≈£î ≈£L&É |üs¡yÓTÆ j·TTqï~. nÏº|üs¡eTTqT ÁãVü≤à|üs¡eTì, |üs¡eT |ü<äeTì ‘Ó\T|ü⁄<äTs¡T. ÁãVü≤à$wüßí eTùV≤X¯«s¡ ˝Àø£eTT\T ≈£L&É n+<äT+&ç @s¡Œ&ÉTqy˚. nÏº˝Àø£eTTqT ì‘· eTqTuÛÑ$+#·Tyês¡T ÁãVü≤às¡T¸\T. Á‹eT÷s¡TÔ\TdüVæ≤‘·eTT nÏº ÁãVü≤às¡T\qT >ös¡$+‘·Ts¡T, |üPõ+‘·Ts¡T ≈£L&É.á |üs¡eT|ü<äeTT ˝Àø£eTT\ ø£r‘·eTT. düeTdüÔ Je⁄\ ñìøÏøÏeT÷\eTT. n+<˚ n˙ï Ç$T&çj·TT+&ç ø±\Áø£eTeTTqãj·T …«&É*, eè~∆ #Ó+~, ‹s√>∑$T+∫ eTs¡\ n+<äT˝Àìπø\j·T eT>∑T#·T+&ÉTqT. á |üs¡eTTqT #˚]qyês¡T »qq eTs¡D#·Áø£eTTq≈£î nr‘·yÓTÆ XÊX¯«‘·eTT>∑ j·TT+<äTs¡T. yê]øÏ πøe\eTeTs¡‘·«yT>±ø£ ÁãVü≤à‘·«eTT ≈£L&É n+~q |òü\yÓTÆ j·TT+&ÉTqT.nÏºyês¡T ÁãVü≤àyÓTÆ j·TT+<äTs¡T. n>∑düÔ e•wüß˜ \Ïºyês¡T.

ô|’ ‘Ó*|æq |üs¡eT|ü<äeTTqT bı+<äT≥ ø±sê~Û+#·e\dæq~‘·‘·Ô«eTTH. <Ó’eeTTqT nìï ø±\eTT\+<äT, nìï <XeTT\+<äT,nìï s¡÷|üeTT\+<äT, nìï HêeTeTT\j·T+<äT, nìï düìïy˚X¯eTT\ j·T+<äT <ä]Ù+#·T#·T qT+&ÉT≥j˚T e÷s¡ZeTT. m<äTs¡T>∑qTqï~ <Ó’eyT. <ä÷s¡eTT>∑ qTqï~ <Ó’eyT. À|ü\ ñqï~ <Ó’eyT.yÓ\T|ü\ qTqï~ <Ó’eyT. n+‘·j·TT <Ó’eyT. ‘êqT ≈£L&É <Ó’eeTTjÓTTø£ÿ e´ø£Ôs¡÷|üy˚T. ÇÏº uÛ≤eq‘√ dü‘·‘·eTT J$+#·Tyê]øÏø£åDø£åDeTT, nqTø£åDeTT <Ó’eeTTqT <ä]Ù+#·T≥jT j·TT+&ÉTqT.

106 ^‘√|üìwü‘Y

Ç~j˚T nqq´uÛ≤eq, nqq´∫+‘·q, ì‘·´ n_Ûj·TTø£Ô‘·eT]j·TT |ü]ñbÕdüq ≈£L&É nsTT j·TTqï~. ÇÏºyês¡T ì»eT>∑Tsê»jÓ÷>∑T\T. yês¡T <Ó’eeTTq+<˚ #·]+#·T#·T, <Ó’eeTTqT<ä]Ù+#·T#·T, $qT#·T, ùd$+#·T#·T j·TT+<äTs¡T. <˚Vü≤‘ê´>±q+‘·s¡eTT nÏº n|ü]$T‘·eT>∑T ‘·‘·Ô«eTTqT dæú‹>=+<äTs¡T.

Ç≥T¢ düs¡«yê´|üø£eTT n>∑T ‘·‘·Ô«eTT Hêsê~Û+|üø£ @<√ˇø£ s¡÷|üeTTqT, ø£ HêeTeTTqT ÄÁX¯sTT+∫ Äsê~Û+#·Tyês¡T‘·<äqT>∑TDyÓTÆq ˝Àø£eTT\T #˚s¡T<äTs¡T. Ç~ düVü≤»y˚T >∑<ë!ø±eTT≈£î\T ø±eT˝Àø£eTT #˚s¡T<äTs¡T. n<Ûäs¡àeTT HêÁX¯sTT+#·Tyês¡T qs¡ø£eTTqT #˚s¡T<äTs¡T. uÛÀ>∑uÛ≤>∑ eTT\¬ø’ <Ó’eeTTHêsê~Û+#·Tyês¡T uÛÀ>∑ Àø£eTT\T #s¡T<äTs¡T. <Ûäs¡àeTT Hê#·]+#·Tyês¡T <Ûäs¡àeTT‘√ ≈£L&çq πøåÁ‘·eTT\qT #˚s¡T<äTs¡T. dü«sêZ~kÂK´eTT\qT Äsê~Û+#·Tyês¡T Ç+Á<ä Àø£eTT #s¡T<äTs¡T. uÛÑ÷‘·Áù|‘· |æXÊ#·eTT\ Hêsê~Û+#·Tyês¡T nÏº Àø£eTT Ò #˚s¡T<äTs¡T.Hê>∑ <˚e‘·\ Hêsê~Û+#·Tyês¡T bÕ‘êfi¯eTT #˚s¡T<äTs¡T. ‘·yÓ÷>∑TDeTT Á|ü<ÛëqeTT>∑ Äsê<ÛäqeTT #˚j·TTyês¡T Nø£Ï Àø£eTT\˝À |ü&ÉT<äTs¡T. nfÒ¢ s¡CÀ>∑TDeTT HêÁXsTT+∫ Äsê<ÛäqeTT\T#˚j·TTyês¡T n$ÁXÊ+‘· ˝Àø£eTT\T #˚s¡T<äTs¡T.

Äsê<Ûäq≈£î @ >∑TD<√wü y˚Ts¡Œ&çq nÏº <√wüeTT >∑\˝Àø£eTT\˝À |ü&ÉT<äTs¡T. ø£qTø£H yÓ÷düeTT #j·TTyê] #·T≥TºqT


yÓ÷dü–+#·T yês¡T+<äTs¡T. nVü≤+ø±s¡T\ #·T≥TºqT nVü≤+ø±s¡T Ò#˚s¡T<äTs¡T. ndü‘· uÛ≤wüDT \+<äs¡TqT ˇø£ #√≥H˚ >∑T$T≈£L&ÉT<äTs¡T. n~Ûø±s¡ <ëVü≤eTT >∑\yês¡T n~Ûø±s¡T\ #·T≥TºqT‹s¡T>∑T#·T+<äTs¡T. <ÛäHêX>∑\yês¡T <Ûäqe+‘·T\ #·T≥TºqT ‹s¡T>∑T#·T+<äTs¡T. dü<ë#ês¡eTT >∑\yês¡T dü‘·TŒs¡Twü düe÷ÁX¯j·TeTTqqT+<äTs¡T. ñÁ>∑s¡÷|üeTT\ Hêsê~Û+#·Tyês¡T ñÁ>∑T˝…’ e´<Ûä#Ó+<äT<äTs¡T. Á|üdüqï s¡÷|üeTT\qT Äsê~Û+#·Tyês¡T Á|üdüqï˝Àø£eTT\qT #˚s¡T<äTs¡T.

Äsê<Ûä≈£î\ ÁuÛÑeT\qT ãÏº, dü+kÕÿs¡eTTqT ãÏº, Äsê~Û+|üã&ÉT edüTÔe⁄ |ü]$T‹ì ãÏº, |ü]$T‘·eTT dü+≈£î∫‘·eTT n>∑T˝Àø£eTT\j·T+<äT Je⁄\T ‹s¡T>±&ÉT#·T qT+<äTs¡T. ªªj·T<ë“¤e+‘·<ä“¤e‹μμ nqT yêø£ eTT düèwæº j·T+<ä* XÊX¯«‘· dü‘· eTT.ªª@>∑÷Ï |üøÏå Ä >∑÷Ïπø #s¡TqTμμ nqT Xè‹ yêø£ eTT ‘Ó*j·Tìyê¬ses¡T?

n|ü]$T‘·eTT, XÊX¯«‘·eTT, ˝Àø±r‘·eTT n>∑T qqTïdüà]+∫ Hê |üs¡eT |ü<äeTTqT #˚s¡TeTì uÛÑ>∑yêqT&ÉT dü÷∫+#·T#·THêï&ÉT.


ˇø£ |ü⁄wüŒeTT ì∫Ãq|ü⁄&ÉT Òø£ ø£ ‘·T\d”<äfiyÓ÷, e÷πs&ÉT <äfiyÓ÷Ç∫Ãq|ü⁄&ÉT Ä Je⁄ì j·T+<ä* áX«s¡Tì <ä]Ù+#·T#·T JyX«s¡T\≈£î Á|”‹ø£\T>∑Tq≥T¢>∑ n+~+#·e …qT. n≥¢+~+∫ q|ü⁄&ÉTJe⁄&˚ø±ø£ n+<ä* áX¯«s¡T&ÉT ≈£L&É Á|üdüqTï&É>∑TqT. uÛÑøÏÔ‘√düeT]Œ+#·T≥ nq>± m<äTÏJe⁄\ j·T+<ä* áX¯«s¡Tì ≈£L&É<äs¡ÙqeTT #j·TT#·T, $qj·TeTT‘√, ÁX<ä∆‘√ ¬s+&ÉT Vü≤düÔeTT\‘√n+~+#·e …qT. nÏº ÁX¯<ä∆, $qj·TeTT, uÛÑøÏÔ ˝À|æ+∫q|ü⁄&ÉTm+‘· $\TyÓ’q edüTÔe⁄ \+~+∫q|üŒÏøÏ áX¯«s¡T&ÉT Á|”‹#Ó+<ä&ÉT. ì»eTTq≈£î áX¯«s¡Tq≈£î e\dæq <˚$Tj·TT Ò<äT.m+‘· <ÛäqeTT‘√ HÓ’qqT áX¯«s¡Tì yÓT|æŒ+#· ÒeTT. áX¯«s¡T&ÉTø√]q~ uÛÑøÏÔ <Ûäqy˚T>±ì <ÛäqeTT ø±<äT. áX¯«s¡Tì ã\eTT‘√≈£L&É yÓT|æŒ+|ü ÒeTT. uÛÑøÏÔ ã\y˚T ì»eT>∑T ã\eTT. <ëìe\qáX¯«s¡T&ÉT Á|üdüqTï&É>∑TqT. nfÒ¢ mÏº $<ä \‘√qT ≈£L&É<Ó’eeTTqT yÓT|æŒ+#·˝ÒeTT. uÛÑøÏÔ $<ä´ jÓTTø£ÿfÒ <Ó’eeTTqTyÓT|æŒ+|ü>∑\<äT.

düπs«X¯«s¡T+&É>∑T XÖ] øÏ+ø£s¡Tùdj·TT<ÛäqeTTqï<˚ uÛÑøÏÔ<ÛäqeTT ø±ø£ !

düs√«|ü>∑‘·T&É>∑T #·ÁøÏ ã+~Û+#Ó&ÉTã\eTTqï<˚ uÛÑøÏÔã\eTT >±ø£ !

110 ^‘√|üìwü‘Y

düs¡«uÛÀø£ÔqT »\C≤‘ê≈£åî <äìsTT+#·T|òü\eTTqï<˚ uÛÑøÏÔ|òü\eTT >±ø£ !

düs¡«E„&Ó’q πøX¯e⁄ì yÓT|æŒ+#Ó&ÉT$<ä j·TTqï<Ó uÛÑøÏÔ$<ä >±ø£ !

düs¡«es¡<äT&Ó’q XÊ]vZ düìï~Û#˚s¡TÃ

|ü<∏äeTT >∑\<Ó uÛÑøÏÔ|ü<∏äeTT >±ø£ !

ø±q ì‘·&ÉT uÛÑøÏÔ>∑\ yês¡\¬ø >±ì|üs¡T\ ø£>∑ZeT>∑THÓ |ü&É‘·T˝≤s¡ !!

uÛÑøÏÔ‘√ @$T∫ÃqqT <Ó’e eT+^ø£]+#·TqT. <Ó’eeTTq≈£îdüeT]Œ+#·T≥ j·Tq>± Je⁄\j·T+<ä* áX¯«s¡Tì <ä]Ù+#·T#·T,Je⁄\≈£î düeT]Œ+#·T≥j˚T. n≥T¢ #˚dæq#√ n~ uÛÑøÏÔ ìy˚<äqeT>∑TqT. Ä&É+ãs¡eTT\≈£î>±ì, &É+uÛÑeTTq≈£î>±ì, nVü≤+ø±s¡eTTq≈£î >±ì, nÁX<ä∆≈£î>±ì <Ó’eeTT §+>∑&ÉT. ø£èwüí‘·T˝≤uÛ≤s¡eTT,≈£î#˚˝ÀbÕU≤´qeTT, n+ãØwüßì ø£<∏ä` ÇÏº ñbÕU≤´qeTT\ìïj·TT uÛÑøÏÔÁbÕ<Ûëq´‘·qT Ä$wüÿ]+#·T#·Tqï$.

me]øÏ @ |üì #˚dæô|≥Tº#·TqïqT yê]j·T+<ä* áX¯«s¡Tì<ä]Ù+#·T≥ e\q uÛÑøÏÔÁù|eT\T »ì+#·TqT. nÏº ãT~∆‘√ ∫qï|üìjÓÆTqqT, ô|<ä› |üìjÓÆTqqT #˚j·Te …qT. ∫qïyê]¬ø’qqT,


ô|<ä›yê]¬ø’qqT n<˚ $<ÛäeT>∑T ÁX¯<ë∆uÛÑ≈£îÔ\‘√ #˚j·Te˝…qT.ÁX¯<ä∆e\q C≤„qeTT, uÛÑøÏÔe\q nqTÁ>∑Vü≤eTT \_Û+#·TqT.

ÁãVü‰à+&ÉeTT \ìïj·TT ‘·q ≈£îøÏå (bı≥º) j·T+< ÇeTT&ÉTÃø=ìq <Ó’eeTTq≈£î me&$T áj·T>∑\&ÉT? <Ó’eeTTq ø±eX´ø£‘·@eTTqï~? n‘·&ÉT Je⁄\ Áù|eT≈£î, uÛÑøÏÔøÏ Äq+~+#·TqT.˝Àø£eTT \+<äT ≈£L&É ‘·*<ä+Á&ÉT\T |æ\¢\ qT+&ç Ä•+#·Tq~Áù|e÷_Ûe÷qeTT˝Ò >∑<ë! nfÒ¢ |üs¡e÷‘·à >∑÷&ÉqT. <Ó’eeTTø√s¡Tq~ ÁX¯<ë∆uÛÑ≈£îÔ Ò. n‘·ìøÏ ÁX¯<ë∆uÛÑ≈£îÔ\T m≥T¢ düeT]Œ+|ü>∑\eTT? n‘·&ÉT Je⁄\ Vü≤è<äj·TeTT q+<äTHêï&ÉT >∑qTø£Je⁄\≈£î #˚j·TT ùde s¡÷|üeTTq ‘êq+<äTø=qT#·T qTHêï&ÉT.ø£qTø£ uÛÑ≈£îÔ\T, C≤„qT\T, jÓ÷>∑T\T, $sê>∑T\T ≈£L&É Je⁄\s¡÷|üeTTq qTqï <Ó’eeTTqT ùd$+∫ nqTÁ>∑Vü≤eTTqT bı+<äe …qT. ÇÏº Á|üj·T‘·ïeTT ìs¡+‘·s¡eTT kÕ>∑T#·T qT+&Ée …qT.

á XÀ¢ø£eTTq kÕ<Ûä≈£î\T ªªÁ|üj·T‘ê‘·àq'μμ nì <Ó’eeTTÁ|üj·T‘·ïeTT #˚j·TTyêì >∑÷]Ã |ü*¬øqT. Ä |ü<äeTT Á|üj·T‘·ïo\Tì >∑÷]Ã ñ<›•+|üã&çq~. Ä |ü<äeTTq≈£î ìs¡à\ n+‘·'ø£s¡DT&Éì ≈£L&É ns¡úeTTqï~. πøe\eTT ì‘· eTT Je⁄\ ùde#˚j·TT≥ e÷Á‘·eTT #ê\<äT. nÏº Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·TTyêìn+‘·'ø£s¡DeTT ìs¡à\eT>∑T#·T+&Ée …qT. n+‘·'ø£s¡DeTT \q>±˝ÀeTqdüT‡, ãT~∆, nVü≤+ø±s¡eTT. Je⁄\ ùde ì‘· eTT #˚j·TT

112 ^‘√|üìwü‘Y

#·Tqï|ü&ÉT ô|’ eT÷&ÉTqT ìs¡à\eTT ø±e˝…qT. πøe\eTTãVæ≤'ø£s¡DeTT\‘√ #˚j·TT ùde ìs¡T|üjÓ÷>∑eTT. Jeùdyêø±s¡´eTT ìs¡«]Ô+|üã&ÉT#·Tqïø=~› ãTTEes¡ÔqeTT, <Ûäsêà#·s¡DeTT, ãT~∆ Á|üø±X¯eTT, ìs¡Vü≤+ø±s¡eTT Ä$wüÿ]+|üã&ÉT#·T+&Ée˝…qT. n+‘·'ø£s¡D X¯ó~∆˝Òì yêìøÏ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTTm+&Ée÷$ j·T+<ä* »\eTTe … j·TT+&ÉTqT. ìs¡à\ n+‘·'ø£s¡DT&Ó’, uÛÑøÏÔÁX¯<ä∆\‘√ m<äTÏ J$j·T+<äT áX¯«s¡<äs¡ÙqeTT#˚j·TT#·T @$T∫ÃqqT áX¯«s¡T&ÉT dü+‘√wæ+|ü >∑\&ÉT. Ç~dü‘·´eTT.


27

áX¯«sês¡ŒDeTT

j·T‘·ÿs√wæ j·T<äXÊïdæ j·TE® wæ <ä<ëdæ j·T‘Y ˆj·T‘·Ô|üdü dæ øö+‘˚j·T ‘·‘·Tÿs¡Twü« eT<äs¡ŒDyéT ˆˆ 27

‘ê‘·Œs¡ eTT : @ |üì #˚dæqqT, @$T uÛÑTõ+∫qqT, mÏº¨eTeTT\T >±$+∫qqT, mÏº <ëqeTT ˝§q]ÃqqT, mÏº‘·|üdüT‡\T #˚dæqqT Hê ø£s¡ŒDeTT #˚j·TTeTT.

$es¡DeTT : Ç~ uÛÑ>∑e+‘·Tì jÓTTø£ÿ ì]›wüºeT>∑T dü÷#·q.áX¯«sês¡ŒD ãT~∆‘√ J$+#·eTì á dü÷#·q kÕsê+X¯eTT.düeTdüÔeTTqT áX¯«s¡T&˚ q&ç|æ+#·T #·THêï&ÉT. n‘·&˚ ø£s¡Ô, n‘·&˚uÛÀø£Ô ≈£L&ÜqT. n‘·ì Áù|s¡D e\qH Á>∑Vü≤eT+&É\eTT\T, dü÷s¡eT+&É\eTT\T ≈£L&É e]Ô+#·T#·Tqï$. áX«s¡ dü+ø£\ŒeTT Òì<NeT ≈£L&É ø£<ä\<äT. ø±s¡ eTT\+<äT dæ~∆, ndæ~∆ ≈£L&É áX«sêBÛqyÓTÆ j·TTqï$.

ø=ìï |üqT\T »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. ø=ìï |üqT\T m+‘·Á|üj·T‹ï+∫qqT »s¡T>∑e⁄. nfÒ¢ ø=ìïe÷s¡T¢ |òü\eTT \_Û+#·TqT.

114 ^‘√|üìwü‘Y

ø=ìïe÷s¡T¢ \_Û+|ü<äT. ø=ÿø£ÿ s√E ø=ÿø£ÿ s¡ø£eTT>∑ qT+&ÉTqT.ˇø£s√E |üP», <Ûë´qeTT u≤>± »]–q<äì|æ+#·TqT. eTs¡THê&É≥¢ì|æ+#·<äT. J$‘·eT+<ä* nìï $wüj·TeTT\+<äT yÓ’$<Ûä eTT‘ês¡dæ\T¢ #·T+&ÉTqT. ˇø£Hê&ÉT Áù|$T+∫qyês¡T eTs=ø£Hê&ÉT‘·≥düTú …’ j·TT+&Ée#·TÃqT. ô|+∫q |æ\¢ Ò m<äTs¡T ‹s¡>∑e#·TÃqT.ô|+|ü⁄&ÉT ≈£îø£ÿj˚T ø£s¡ee#·TÃqT. @~, m|ü&ÉT, mø£ÿ&É, m≥T¢»s¡T>∑TH√ me«s¡Tq÷ Væ≤+#· Òs¡T. z&É\T ã+&É¢>∑T≥, ã+&ÉT¢z&É\>∑T≥, <Ûäqe+‘·T&ÉT <ä]Á<äT&É>∑T≥, $<ë´V”≤qT\T $<ë´e+‘·T\qT XÊdæ+#·T≥, eT÷s¡Tâ\T Á|üuÛÑTe⁄\>∑T≥, Äs√>∑e+‘·T\T nø£kÕà‘·TÔ>∑ rs¡ì nHês√>∑ eTTq≈£î >∑T]j·T>∑T≥Ç‘ê´~$ »s¡T>∑T#·T qT+&ÉTqT.

ˇø£Hê&ÉT b˛wüø£eT>∑T ÄVü‰s¡eTT eT]jÓTTø£Hê&ÉT $wüeTTø±e#·TÃqT. Ç~ Ç≥T¢ »s¡T>∑e …qT nì me«s¡TqT XÊdæ+#· Òs¡T.»s¡T>∑T#·Tqï~ #·÷#·T#·T ªªz¨ Ç≥T¢ »s¡T>∑T#·Tqï~ >∑<ë!μμnì >∑eTì+#·T≥jT >±ì #j·TTq<$Tj·TT ñ+&É<äT. düs¡«eTTáX¯«sêBÛqeTì ‘Ó*dæ ‘·q ãT~∆øÏ ‘√∫q~, áX¯«sê]Œ‘·eTT>∑~qeT+‘·j·TT >∑&ÉT|ü⁄≥j˚T ns¡ŒD e÷s¡ZeTT Òø£ X¯s¡D≤>∑‹e÷s¡ZeTT.

ñ<äj·TeTT Ò∫q~ yÓTT<ä\T sêÁ‹ |üs¡T+&ÉT es¡≈£î Je⁄&ÉH˚ø£ ø±s¡ eTT\T ‘·\ô|Ïº ìs¡«]Ô+#·T#·T qT+&ÉTqT. n+<äT


ø=ìï |òü*+#·TqT, ø=ìï |òü*+#·e⁄. ø£qTø£ Je⁄q≈£î ‘êqT ø£s¡Ôø±<äì‘Ó*j·Te …qT. áX¯«s¡T&˚ ø£s¡Ôj·Tì, »s¡T>∑Tq~, »s¡>∑ì~ ≈£L&Én‘·&ç dü+ø£\Œy˚T j·Tì ‘·q ø±s¡ eTT\qT, ‘·qqT ≈£L&ÉáX¯«s¡TìøÏ düeT]Œ+#·Tø=qT≥ ì»eT>∑T |ü]cÕÿs¡eTT. ÇÏºuÛ≤eq j·T+<äT J$+#·TyêìøÏ ø£s¡à|òü\ eT+≥<äT. |òü\yÓTÏº<Ó’qqT n~≈£L&É áX¯«sê]Œ‘·eTT>∑H˚ uÛ≤$+|üe …qT.

ªªHêVü≤+ø£s¡Ô, lVü≤]ø£s¡Ôμμ nqT dü÷øÏÔ J$‘·eTTq dü‘· yÓTÆì\Tee …qT. ì»eTTq≈£î Je⁄ì ñìøÏ <e⁄ì ñìøÏjT. Je⁄ìms¡Tø£ <˚e⁄ì ms¡Tø£j˚T. n‘·ìj·T+<ä* ÁbÕDeTT\T, |ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\T, ø£πsà+Á~j·TeTT\T, C≤„H˚+Á~j·TeTT\T, dü|üÔ<Ûë‘·Te⁄\‘√ ≈£L&çq X¯Øs¡eTT nìïj·TT <Ó’e$T∫Ãqy˚. ‘êqT≈£L&É <Ó’eeTT jÓTTø£ÿ n+XjT. ‘êH düèwæº ìsêàDeTT >±$+∫,nH˚ø±H˚ø£ <˚Vü≤ ìsêàDeTT\T >±$+∫, yêìj·T+<äT ‘êH˚Je⁄ì>∑ Á|üy•+∫ Áø°&É #·÷|ü⁄#·THêï&ÉT. ‘·qe …H Je⁄\qT ≈£L&ÉÄq+~+|ü⁄&Éì dü+πø‹+#·T #·THêï&ÉT. ø£qTø£ á düeTdüÔeTTn‘·&ç<˚. eTqeTT ≈£L&É n‘·ì |ü]yês¡y˚T. n+‘˚ø±<äT, n‘·ìqT+&ç @s¡Œ&çq e÷j·T≈£L&É n‘·ì<˚. ø£qTø£ n+‘·j·TT n‘·ìøÏdüeTs¡ŒD #˚dæ J$+#·T≥ ì»eT>∑T ms¡Tø£. nÏº ms¡Tø£Ò≈£î+&ÉT≥ e\q Je⁄&ÉT ∫≈£îÿ|ü&ÉTqT. ø£qTø£H <Ó’eeTT, ‘·q≈£î

düeTs¡ŒD #düTø=ì J$+#·eTì ns¡T®qTq≈£î uÀ~Û+#·T#·THêï&ÉT.

116 ^‘√|üìwü‘Y

<Ó’e düeT]Œ‘·eTT>∑ J$+#·Tyêπs <Ó’e $uÛÑ÷‹ì bı+<ä>∑\s¡T. uÛÑ>∑e<ä“¤≈£îÔ\ ø£<∏ä \ìïj·TT á dü‘· eTTH dü÷∫+#·TqT.Bìj·T+<äT |ü≥Tº ∫≈£îÿ≥≈£î n+‘·'ø£s¡D X¯ó~∆ Á|ü<ÛëqyÓTÆj·TTqï~. Òì#√ nVü≤+ø±s¡eTT bı≥eT]+∫, ∫≈£îÿ\bÕ\T#˚j·TTqT. düeTs¡ŒD e÷s¡ZeTT ìs¡Vü≤+ø±s¡ e÷s¡ZeTT. ì‘·´dü‘·«>∑TD e÷s¡ZeTT. nÏºyê]øÏ <Ó’eyT ‘êqT>∑ qTHêï&Éì ì‘· eTTdüTŒ¤s¡D j·T+<äT+&ÉTqT. yê] ø£<∏ä Ò uÛÑøÏÔ, C≤„q, jÓ÷>∑, yÓ’sê>∑ eTT\≈£î |üsêø±wü.


28

düHê´dü jÓ÷>∑eTT

X¯óuÛ≤X¯óuÛÑ|òü …’ πse+ yÓ÷ø£å ùd ø£s¡àã+<ÛäHÓ’' ˆdüHêï´düjÓ÷>∑j·TTø±Ô‘êà $eTTø√Ô e÷ eTTô|’wü dæ ˆˆ 28

‘ê‘·Œs¡ eTT : ô|’ $<ÛäeTT>∑ düs¡«eTTqT Hê≈£î düeTs¡ŒD#düTø=ìq yêìøÏ bÕ|ü|ü⁄D´ |òü\eTT\ ã+<ÛäeTT $&ÉTeã&ÉTqT.Hê‘√ düeT´C≤„q jÓ÷>∑eTTq düeTdüÔeTT qT+&ç $eTTøÏÔ #Ó+~qqTï bı+~qyê&É>∑TqT.

$es¡DeTT : á XÀ¢ø£eTTq Á|ü<ÛëqeTT>∑ ¬s+&ÉT $wüj·TeTT\T uÛÑ>∑yêqT&ÉT ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêï&ÉT.

1. düHê´dü jÓ÷>∑eTT. 2. ø£s¡àã+<ÛäeTT qT+&ç $eTTøÏÔ.düHê´dü jÓ÷>∑eTq>± ø£s¡à|òü\eTT\qT düq´dæ+#·T≥, ø£s¡àeTT\qT düq´dæ+#·T≥ ø±<äT. ø£s¡Ôe´ø£s¡à\qT ìs¡«]Ô+#·T#·T n+<äT+&ç@s¡Œ&ÉT |òü\eTT\qT düq´dæ+|üe …qT. |òü\eTT\ j·T+<ëdüøÏÔ‘√ø£s¡àeTT ìs¡«]Ô+#·Tyês¡T ã<äT∆\>∑T#·TH˚ j·TT+<äTs¡T. ø£s¡Ôe´ø£s¡à\qT ìs¡«]Ô+|ü≈£îqï#√ ≈£L&É ã+<ÛäeTT Òs¡Œ&ÉTqT. ìs¡«]Ô+#·Tq|ü⁄&ÉT |òü\eTT\+<ëdüøÏÔ j·TTqï#√ ã+<ÛäeTT \T+&ÉTqT.

118 ^‘√|üìwü‘Y

|òü ≤düøÏÔ Òø£ ì‘· HÓ’$T‹Ôø£ ø£s¡à\qT ìs¡«]Ô+#·T #·T+&ÉT≥#˚Je⁄&ÉT dæú‘·Á|üE„ &É>∑TqT. Ç~j˚T ìcÕÿeT ø£s¡àjÓ÷>∑eTT Òø£ø£s¡à|òü\ düHê´dü jÓ÷>∑eTT.

|òü\eTT\ j·T+<ëdüøÏÔ Òø£ #˚j·Te\dæq |üìj·T+<˚ ÁX¯<ë∆uÛÑ≈£îÔ\T >∑\yês¡T Áø£eTeTT>∑ |òü\ düHê´düy˚T>±ø£ dü+ø£\ŒdüHê´düeTT >∑÷&É ìs¡«]Ô+‘·Ts¡T. dü«+‘· dü+ø£\ŒeTT\T >∑\yêìøÏ,yêìì dæ~∆+|ü#düTø=qe …qqT Äø±+ø£å j·TT+&ÉTqT. <ëì e\qø£s¡àã+<Ûä y˚Ts¡Œ&ÉT #·T+&ÉTqT. dü«+‘· dü+ø£\ŒeTT\T s¡CÀ>∑TD<√wüeTT#˚ ø£\T>∑T#·T qT+&ÉTqT. n≥T¢ dü+ø£\ŒeTT\T ã©j·TeTT>∑ ≤>∑T#·T+&É>∑, ø£s¡ÔeéTT eTs¡|ü⁄q≈£î e#·TÃqT. ø£s¡ÔeéTTìs¡«]Ô+|ü Òø£b˛e⁄≥ e\q, nqedüs¡|ü⁄ ø±s¡ eTT\˝À ‘·\<ä÷s¡TÃø=qT≥ e\q ã+<ÛäeTT\T ô|s¡T>∑T#·T qT+&ÉTqT. ø£qTø£ì»eT>∑T düHê´düeTT ¬s+&ÉT $<ÛäeTT\T>∑ qTqï~. yÓTT<ä≥dü+ø£\ŒeTT\qT düq´dæ+|üe …qT. |æ<ä|ü ø£s¡à|òü\eTT\qT ≈£L&Édüq´dæ+|üe …qT. ø£s¡Ôe´ø£s¡à ìs¡«]Ô+#·T#·TH˚ j·TT+&Ée …qT.nÏºyê&˚ ì»eT>∑T düHê´dæ. nÏºyê&˚ ì»eT>∑T jÓ÷–. ÇÏºC≤„qeTT e\q $•wüºeT>∑T yÓ÷ø£ådæú‹ dü<√´|òü\eTT>∑ qT+&ÉTqT.

ø£s¡Ôe´ ø£s¡àj·T+<äT j·T»„eTT, <ëqeTT, ‘·|üdüT‡≈£L&É uÛÑ>∑yêqT&ÉT ∫e] n<Ûë´j·TeTTq ù|s=ÿìHê&ÉT. nq>± |üs¡Væ≤‘ês¡úeTT J$+#·T≥, n+~e∫Ãq dü+|ü<äqT <ëqeTT #j·TT≥,‘·q À|ü\ yÓ\T|ü\ ì+&çj·TTqï áX«s¡Tì‘√ nqTdü+<ÛëqeTT#Ó+<äT≥ ≈£L&É ø£s¡ÔeéTT Ò nì ‘Ó*j·Te …qT. nÏº ø£s¡ÔeéTT


\+<äT ≈£L&É |òü ≤düøÏÔ j·TT+&Ésê<äT. nÏºyê&ÉT $eTT≈£îÔ&É>∑TqT.$eTTøÏÔ nq>± $•wüºeT>∑T eTTøÏÔ. nÏºyê&˚ ‘·qqT #˚s¡>∑\&Éì<Ó’eeTT düŒwüºeTT #dæHê&ÉT. BÛeT+‘·T …e¬s’qqT ÇÏºe÷s¡ZeTTq|üj·Tì+|üe …qT. Ç‘·s¡ e÷s¡ZeTT\˝À ã+<Ûä$yÓ÷#·q eTT+&É<äT.Ç~ dü‘· eTT.

eT]jÓTTø£ $wüj·TeTT. X¯óuÛÑø£s¡à\T X¯óuÛÑ |òü\eTT\ ì#·TÃ#·T+&ÉTqT. nX¯óuÛÑ ø£s¡à\T nX¯óuÛÑ |òü\eTT\ ì#·TÃ#·T+&ÉTqT.|ü⁄D´ø±s¡ eTT\T #˚j·TTyês¡T |ü⁄D´|òü\eTT\#˚ ã+~Û+|üã&ÉT<äTs¡T. bÕ|üø±s¡ eTT\T #˚j·TTyês¡T bÕ|ü|òü\eTT\#˚ã+~Û+|üã&ÉT #·T+<äTs¡T. |òü ≤düøÏÔ Ò≈£î+&É ø£s¡à ≤#·]+#·T≥jTì»eT>∑T e÷s¡ZeTT. <äTwüÿs¡à …≥T¢ ã+~Û+#·TH√, dü‘·ÿs¡à\T≈£L&É nfÒ¢ ã+~Û+#·TqT. ø±s¡DeTT |òü ≤düøÏÔj˚T. ‘·+Á&ç Ä»„>±|üs¡X¯ósêeTT&ÉT ‘·*¢ •s¡düT‡qT K+&ç+#ÓqT. ‘·*¢ •s¡düT‡K+&ç+#·T≥ <äTwüÿs¡à. ‘·+Á&ç Ä»„qT |ü]bÕ*+#·T≥ ø£s¡ÔeéTT.|üs¡X¯ósêeTT&ÉT ø£s¡ÔeéTTH˚ qyÓTàqT. ‘·*¢>∑<ë j·Tì ñù|øÏå+#·Ò<äT. ‘·+Á&çj·T>∑T »eT<ä–ï eTVü≤]‘√ yê~+|ü Ò<äT. ø£s¡ÔeéTTq

e÷Á‘·y˚T ì\ã&ÓqT. nfÒ¢ <äX¯s¡<∏ä sêeTT&ÉT ≈£L&É ø£s¡ÔeéTTH˚bÕ*+#ÓqT. |òü\eTT ˝≤dæ+|ü Ò<äT. ‘·eT<ä>∑T dü+ø£\ŒeTT\T≈£L&É #˚j·Tìyês¡T eTVü‰‘·Tà\T. Äs¡+uÛÑ |ü]‘ê´>∑eTT yê]düVü≤» dü«uÛ≤eeTT. ÇÏº ø£s¡à dü«s¡÷|üeTT düŒwüºeTT>∑ ‘Ó*dæqe÷qe⁄q≈£î á πøåÁ‘·eTT ≈£îs¡TπøåÁ‘·eTT >±qT, <Ûäs¡à πøåÁ‘·eTT>±qT>√#·]+#·TqT.

120 ^‘√|üìwü‘Y

ø£s¡ÔeéTT\T eTqe<ä›≈£î ø±\eTT s¡÷|üeTTq, <˚X¯eTTs¡÷|üeTTq q&É∫ e#·TÃqT. eTq y˚T$Tj·TT Á|ü‘˚ øÏ+∫dü+ø£*Œ+|ü nedüs¡eTT Ò<äT. <ä]CÒ]q ø£s¡ÔeéTTqT bÕ*+#·T≥j˚T. |òü\eTT\ j·T+<ëdüøÏÔ nedüs¡eTT Ò<äT. nÏº yêìøÏyÓ÷ø£å dæú‹ ‘·<∏ä eTT. |ü⁄DéTTø√düeTT |ü⁄D´ø£s¡à ≤#·]+#·Tyês¡TyÓ÷ø£åeTTqT bı+<ä˝Òs¡ì uÛÑ>∑yêqT &ç#·Ã≥ ôV≤#·Ã]ø£ #˚j·TT#·THêï&ÉT.

ø£s¡à dü«s¡÷|ü dü«uÛ≤eeTT\T, n$ ã+~Û+#·T $<ÛëqeTTe÷qe⁄\≈£î ‘Ó*j·Te˝…qT. ø£s¡ÔeýÓT+‘· Á|ü<ÛëqyÓ÷ ≈£L&É‘Ó*j·Te …qT. dü+ø£*Œ+#·T≥, |òü\eTT˝≤dæ+#·T≥ $dü]®+#·e …qT. nìïj·TT áX¯«s¡Tq ø£]Œ+∫, áX¯«sêBÛqeTT>∑ J$‘·eTTqT ìs¡«]Ô+#·Tø=qe …qT. <äT'KeTT, ø£wüºqwüºeTT\T m≥T¢ã+~Û+#·TH√, düTKeTT\T uÛÀ>∑uÛ≤>∑ eTT\T ≈£L&É nfÒ¢ã+~Û+#·TqT. ÇqT|ü |ü+»s¡eTT˝À qTqïqT, ã+>±s¡T|ü+»s¡eTT˝À qTqïqT ã+<Ûä yÓTTø£ÏjT. ø±e⁄q ãT~∆eT+‘·T&ÉTuÛÑ>∑yêqT&ÉT |ü*øÏq düHê´dü jÓ÷>∑ eTe\+_+∫, uÛÑ>∑e+‘·Tì‘√dü<ë ≈£L&çj·TT+&ÉT≥ H˚s¡«e …qT.


29

nr‘·dæú‹

düyÓ÷-Vü≤+ düs¡«uÛÑ÷‘˚wüß qy˚T <˚«c˛´-dæÔ q Á|æj·T' ˆj˚T uÛÑ»+‹ ‘·T e÷+ uÛÑø±ÔeTsTT ‘˚ ‘˚wüß #ê|ü Vü≤yéT ˆˆ 29

‘ê‘·Œs¡ eTT : düeTdüÔ uÛÑ÷‘·eTT\j·T+<äT HqT düeTeTT>∑qTHêïqT. Hê≈£î <˚«wæ+|ü‘·>∑T yês¡T>±ì, Áù|$T+|ü‘·>∑T yês¡T>±ì Á|ü‘´ø£eTT>∑ HÓe«s¡TqT Òs¡T. yê]j·T+<äTqï qqTï ùd$+#·Tyê]ì H˚qTq÷ ùd$+‘·TqT.

$es¡DeTT : düeTdüÔ ÁbÕDÏø√Ïj·T+<äT ñìøÏ>∑ qTqï~HH. HHê<Ûës¡eTT>∑H nìïuÛÑ÷‘·eTT\T ñ+&ÉT≥ »s¡T>∑T#·Tqï~.#Ó’‘·q´|üs¡eTT>∑ Je⁄\j·T+<äT ôV≤#·TÃ‘·>∑TZ \T+&ÉTqT>±ì,n+<ä] $wüj·TeTTq ñìøÏ ˇø£Ïj˚T. <˚e‘·\T ñHêïs¡T.ndüTs¡T\T ñHêïs¡T. Ä~‘·T´ \THêïs¡T. s¡TÁ<äT \THêïs¡T.Á|üC≤|ü‘·T \THêïs¡T. edüTe⁄\THêïs¡T. sêsTT s¡|üŒ yÓTT<ä\Tø=ì

122 ^‘√|üìwü‘Y

nìï es¡ZeTT\+<äT Je⁄ \THêïs¡T. á ñ+&ÉT≥ n+<ä]øÏìdüeTeTT>∑H˚ j·TT+&ÉTqT. Ç~ uÛÑ>∑e+‘·Tì ndæú‘·«eTT. nìïÏj·T+<äT ‘êqT düeTeTT>∑H˚ j·TTHêï&ÉT. ø±ì yê]j·T+<ä*#Ó’‘·qéTT ñ‘·ÔeTeTT n<ÛäeTeTT>∑qT, <Ûäs¡àeTT n<Ûäs¡àeTT>∑qT,yê] yê] |ü]D‹ ãÏº @s¡Œ&ÉT#·T+&ÉTqT. dü÷ú\eTT>∑ Je˝Àø£eT>∑T uÛÑ÷˝Àø£eTT qT+&ç dü‘· ˝Àø£eTT es¡≈£î @&ÉT Àø£eTT\T>±‘Ó\T|üe#·TÃqT. eTs¡\ Á|ü‹ ˝Àø£eTTq+<äT ≈£L&É @&ÉT ñ|ü˝Àø£eTT\qT <ä]Ù+|üe#·TÃqT. nìï Àø£eTT \+<äT |üs¡e÷‘·àπø $<ÛäeTT>∑ qT+&ÉTqT. <äTwüßº\ j·T+<äT <«wüeTT>±ì, •wüßº\

j·T+<äT Á|”‹>±ì j·TT+&É<äT. ªñìøÏμ>∑ |üs¡e÷‘·à düs¡«eTTq≈£înr‘·T&ÉT. nÏº ñìøÏj˚T ˝Òì#√ s¡∆«˝Àø£eTT\T ˝Òe⁄,n<Û√˝Àø£eTT\T Òe⁄. <Ûäs¡à|üs¡T\T Òs¡T, n<Ûäs¡à|üs¡T\T Òs¡T.Á|üfi¯j·TeTTq ‘êH=ø£ÿ&˚ ñìøÏ>∑ j·TT+&ÉTqT. n+‘·j·TT ‘·qj·T+<äT Ç$T&ç j·TTqï~. düèwæºj·T+<äT ≈£L&É |üs¡e÷‘·à ø£&ç>∑Hj·TT+&ÉTqT. n‘·&Ü<Ûës¡eTT>∑ düèwæº @s¡Œ&ÉT#·T j·TT+&ÉTqT.ñ+&ÉT≥ Ò≈£î+&ÉT≥ nqTq$ #Ó’‘·qé÷~>± >∑\ Àø£eTT\≈£î,Je⁄\≈£î>±ì |üs¡e÷‘·à≈£î ø±<äT. dæú‹ uÛÒ<äeTT \ìïj·TT#Ó’‘·qéTTqπø. Ç≥T¢ dü<ë ‘·≥düTú&ÉT>∑ qT+&ÉT <Ó’eeTT‘√nqTdü+<ÛëqeTT #Ó+<äT≥ düe÷~Û dæú‹ì dü÷∫+#·TqT. düe÷~Ûdæú‹ qqTuÛÑ$+∫qyêπs |üs¡e÷‘·à HÓ]–qyês¡T.


Á|ü‹yês¡TqT ‘êeTTHêïeTì uÛ≤$+‘·Ts¡T. ‘êeTT+&ÉT≥qq>±H˚yÓ÷ |ü]o*+|üe …qT. ‘êeTT+&ÉT≥ m≥T¢ dü+uÛÑ$+∫q<√ $#ê]+#·e …qT. ‘êeTT+&ÉT≥ j·Tq>± <Ó’ey˚T ‘êqT>∑qT+&ÉT≥. ‘êeTTqïfÒ¢ |üXó|üøå±´<äT\T, eèø£åeTT\T, Kì»eTT\T≈£L&É j·TTqï$. ñ+&ÉT≥ $wüj·TeTT˝À n+<äs¡TqT düe÷qyT.NeT, <√eT qT+&ç #·‘·Ts¡TàK ÁãVü≤àes¡≈£î ñ+&ÉT≥ düe÷qeTT.uÛÒ<ä eT+‘·j·TT #Ó’‘·q´|üs¡eTT>∑ qT+&ÉTqT. #·‘·Ts¡TàK ÁãVü≤à#Ó’‘·q´eTT n‹ $kÕÔs¡eTT. NeT, <√eT\ $kÕÔs¡eTT n‘· +‘·|ü]$T‘·eTT. ªªdüyÓ÷Vü≤+μμ nq>± düeT nVü≤+ HqT düeTT&ÉqTnì <Ó’eeTT |ü\T≈£î#·THêï&ÉT. ‘êq+<ä]j·T+<äT sê>∑<«wüeTT\T

Òø£ düeTeTT>∑ qTHêï&Éì Á|üø£Ï+#·T#·THêï&ÉT. á ñ+&ÉT≥˝ÀmÏº uÛÒ<äeTT Ò<äT. uÛÑ>∑e+‘·Tì á ñìøÏ Äø£[+ô|’q ÁãVü≤àE„&ÉT≈£L&É n+<ä] $wüj·TeTTq düeTeTT>∑H˚ j·TT+&ÉTqT.

ñìøÏj˚T Á|ü<ÛëqeTT>±qT+&ÉT ‘·‘·Ô«eTTqT kÕúDTeì,•eeTì |ü\T≈£î<äTs¡T. n~jT dü‘· eTT. Ädü‘· e÷<Ûës¡eTT>∑H#Ó’‘·q´ eTT<ä“¤$+∫ düèwæºÁøÏj·TqT >±$+#·TqT. nÏº •e⁄q≈£îdüTsêdüTs¡ uÛÒ<äeTT Ò<äT. düTs¡ |üø£åbÕ‘·eTT Ò<äT. nÏº dü‘·eTTqT •eeTTqT düT+<äs¡eTTqT ÄÁX¯sTT+∫ J$+#·Tyês¡T|üs¡e÷‘·Tàì e\H˚ ˝Àø±r‘·T …’ e]ú\T¢<äTs¡T. <Ó’eeTTqT $X¯«#Ó’‘·q´ |üs¡eTT>∑ #·÷#·T≥, ne>±Vü≤q #düTø=qT≥ Xø£ yT>±ì‘·<är‘·yÓTÆ dü‘· dæú‹ì ‘Ó\Tj·TT≥ ns¡T<äT. n≥T¢ ‘Ó*dæq|ü⁄&ÉT

124 ^‘√|üìwü‘Y

<Ó’eeTTq≈£î Çwüßº\T nsTTwüßº\T ñ+&És¡ì ‘Ó\Tj·TTqT.dü‘· dæú‹˝À lø£èwüßíìøÏ bÕ+&Ée øös¡e⁄\T Çs¡Te⁄s¡TqT düeTT Ò.#Ó’‘·q´dæú‹˝À <Ûäs¡àdü«s¡÷|ü⁄˝…’q bÕ+&Ée⁄\ìq ÇwüºeTT.dü∫Ã<ëq+<ä dü«s¡÷|ü⁄&Ó’q lø£èwüßí&ÉT #·‘·Ts¡÷«´Vü≤eTT\ j·T+<äT#·‘·T]«<ÛäeTT\T>∑ e]Ô+#·T#·T+&ÉTqT. m|ü&Ó≥T¢ e]Ô+#·TH√me«s¡Tq÷ ‘Ó*j·T Òs¡T. yêdüT<e dü+ø£s¡D Á|ü<äT´eTï nìs¡T<ä∆eP´Vü≤eTT\˝À n‘·&ÉT #·]+#·T#·T nr‘·eTT>∑qT, düèwæºj·T+<äT<Ûäs¡àdü«s¡÷|ü⁄&ÉT>∑qT, C≤„q uÀ<Ûä≈£î&ÉT>∑qT, ìsê«Vü≤≈£î&ÉT>∑qT`Hê\T>∑T $<ÛäeTT\T>∑qT #·]+#·TqT. n‘·&ÉT ªdüyÓ÷Vü≤+μ nì|ü*øÏq|ü⁄&ÉT n‘·ì nr‘· dæú‹ì Ä$wüÿ]+#·T #·THêï&ÉT.ø±\eTTqT ãÏº, <˚X¯eTTqT ãÏº $$<Ûä eP´Vü≤eTT\˝Àe]Ô+#·T#·T, m|üŒÏø£|ü&ÉT düèwæºj·T+<äT <Ûäs¡àeTTqT e]Ô+|üCÒj·TTqT. düèwæº ø£r‘·eTT>∑qT, düèwæºj·T+<äT ≈£L&É @ø£ø±\eTTqe]Ô+#·T ‘·‘·Ô«<äs¡Ùqy˚T ø£èwüí <äs¡ÙqeTT. me¬s+‘·e÷Á‘·eTT‘·\∫q yê] ø£+‘·e÷Á‘·eTT>∑H >√#·]+#·Tyê&ÉT ø£èwüßí&ÉT. n‘·&ªdüyÓ÷Vü≤+μ nì |ü\Tø£>∑\&ÉT. >√e⁄\ø±#·T >√|üu≤\≈£î\qT,>√˝Àø£ eT+<äT+&ÉT dæ<ä∆|ü⁄s¡Twüß\qT πø $<ÛäeTT>∑ Ä<ä]+∫qyê&ÉT lø£èwüßí&ÉT. |üsêÁø£eTe+‘·T\qT, bÕeTs¡T\qT ≈£L&ÉdüeTeTT>∑ Ä<ä]+∫qyê&ÉT ø£èwüßí&ÉT. n+‘·j·TT ‘êH˚ n>∑T≥e\q, ‘·qj·T+<äT ‘êHÓ|ü&ÉT j·TT+&ÉT≥e\q nÏº |üs¡yÓ÷‘·ÿèwüº dæú‹‘√ 126 dü+ˆˆ\T J$+∫qyê&ÉT lø£èwüßí&ÉT.


30

X¯Á<ë∆uÛÑ≈£îÔ\T

n|æ #˚ ‘·T‡<äTsê#ês√ uÛÑ»‘˚ e÷ eTqqúÛ≤ø˘ ˆkÕ<ÛäTπse dü eT+‘·e´ dü‡eT´>∑«édæ‘√ Væ≤ dü' ˆˆ 30

‘ê‘·Œs¡ eTT : m+‘· <äTsê#ês¡T &Ó’q|üŒÏøÏì nqqúÛÑøÏÔ‘√ qqTï ùd$+#·TH˚ì n‘·&ÉT dæús¡yÓTÆq eTqdüTqT u§+~Áø£eTeTT>∑ dü‘·TŒs¡Twüß&ÉT>∑ ‘·\+|üã&ÉT#·THêï&ÉT.

$es¡DeTT : 9e n<Ûë´j·TeT>∑T á sê»$<ä |üs¡eT|ü$Á‘·yÓTqÆ~. ‘·qj·T+<äT, ‘·q |ü]düs¡eTT\j·T+<äT ì+&çj·TTqï~, <Ó’ey˚T nì ‘Ó\Tj·TT≥ sê»$<ä . <Ó’ey˚T nH˚ø±H˚ø£eT>∑T s¡÷bÕ+‘·s¡eTT\T #Ó+~ $$<Ûä s¡÷|üeTT\˝À, $$<Ûä>∑TDeTT\˝À Á|üø±•+#·T #·THêï&Éì ‘Ó\Tj·TT≥ e\q uÛÒ<äãT~∆

Òø£ |ü]düs¡eTT\qT ‘·>∑TØ‹>∑ ùd$+#·T≥ j·TT+&ÉTqT. ‘·*¢>∑>√#·]+#·Tq~ <Ó’ey˚T. ‘·+Á&ç>∑ >√#·]+#·Tq~ <Ó’ey˚T. >∑Ts¡Te⁄>∑>√#·]+#·Tq~ >∑÷&É <Ó’ey˚T. k˛<äs¡ k˛<äØeTDT\T>∑qT,ã+<ÛäTe⁄\T>∑qT, $TÁ‘·T&ÉT>∑qT, X¯Á‘·Te⁄\T>± ≈£L&É >√#·]+#·T

126 ^‘√|üìwü‘Y

q~ <Ó’ey˚T. nfÒ¢ |üX¯óe⁄\T>∑qT, |ü≈£åî\T>∑qT, eèø£åeTT\T>∑qT,|üs¡«‘·eTT\T>∑qT, q<äT\T>∑qT nìïj·TT <Ó’ey˚T. <Ó’eeTT ø±ì<˚~j·TT Ò<äT. nqý˚T~j·TT Ò<äT. nqqéTT>∑ <Ó’ey˚Tj·TTHêï&ÉT. ÇÏº dü‘· eTT me] eTqdüTq ì‘· eTT @s¡Œ&ÉTH√nÏºyê&ÉT dæús¡eT‹ j·T>∑TqT. nÏº dæús¡eT‹øÏ nìï≥, n+‘·≥<Ó’ey˚T >√#·]+#·T#·T qT+&ÉTqT. ø£qTø£ Ä s¡÷|üeTTq qTqï<Ó’eeTTqT <ä]Ù+∫ ùd$+#·T≥ j·TT+&ÉTqT. Ç≥T¢ ùd$+#·T≥nuÛ≤´düyÓTÆq|ü⁄&ÉT eTìwæ kÕ<ÛäTe>∑TqT. n‘·ì Á|ües¡ÔqeTTq+<ä*kÕ<ÛäT‘·«eTT <ä]Ù+∫q yês¡+<äs¡Tq÷ n‘·ìì dü‘·TŒs¡Twüßì>∑H˚‘·\+‘·Ts¡T.

ô|’ ‘Ó*|æq sê»$<ä j·T+<äT πø ˇø£ dü÷Á‘·eTT ‘Ó\T|üã&çq~. nìï≥ n+‘·≥, À|ü\ ãj·T≥ <Ó’eeTTqT <ä]Ù+#·T≥.Ç~ n+<ä]øÏì Á|üj·T‘·ïeTTq n+<äTu≤≥>∑T $wüj·TeTT.|üP»\T #˚j·TT≥, n_Ûùwø£eTT\T #˚j·TT≥, ëTeTT\T#˚j·TT≥, j·÷>∑eTT\T #˚j·TT≥` Ç‘ê´~$ ÄeX¯ ø£‘· Ò<äT.eT+Á‘·eTT\T ù|qT≥ (eTs¡\ eTs¡\ düà]+#·T≥), ‘·+Á‘·XÊgeTTH˚s¡TÃø=qT≥, j·T+Á‘·eTT\qT <Ûä]+#·T≥ nedüs¡y˚T Ò<äT. y˚<äbÕsêj·TDeTT\T, eT+&É\ Bø£å\T, rs¡új·÷Á‘·\T, |ü⁄D πøåÁ‘·<äs¡ÙqeTT\T nedüs¡eTT Ò<äT. Á|ü<äøÏåDeTT\T, |üs¡«‘ês√Vü≤DeTT\T Ç‘ê´~ ÁX¯eT <Ó’eeTT ‘Ó\T|ü Ò<äT. #·÷#·T≥≈£î ø£qTï


\Tqï$. $qT≥≈£î #Óe⁄ \Tqï$. ø£q|ü&ÉT#·Tqï~, $q|ü&ÉT#·Tqï~<Ó’ey˚T nì >∑Ts¡TÔ+&çq #ê\TqT. Bì e\q ì‘· düàs¡DeTT,nqq´∫+‘·q düVü≤»eTT>∑ qT+&ÉTqT. nÏº yêìøÏ dü÷Ï>∑ <Ó’edü+ã+<Ûä y˚Ts¡Œ&ÉTqT. ‘·‘êÿs¡DeTT>∑ kÕ˝Àø£ , kÕMT|ü ,kÕj·TT»´, kÕs¡÷|ü eTT\T dæ~∆+#·TqT.

$|üØ‘·eT>∑T Ä#ês¡ø±+&É\T, dü+Á|ü<ëj·TeTT\T, ø£≥Tºu≤≥T¢ nHÓ&ç ‘êeTs¡‘·+|üs¡ Ò$Tj·TT ñ+&Ée⁄. <Ó’yêqTdü+<ÛëqeTT düT\uÛÑeTT>∑ ‘Ó]|æ>∑ j·TT+&ÉTqT. <Ó’yêqT dü+<ÛëqeTT m|ü&ÉTq÷ ñ+&ÉTqT. n≥T¢+&ÉT≥j˚T sê»jÓ÷>∑eTT.n+<äT\≈£î eT÷\eTT sê»$<ä´. Ç≥T¢ dü÷Ï>∑ <Ó’eeTT‘√e÷qe⁄&ÉT nqTdü+<ÛëqeTT #Ó+<äT $<ÛëqeTT ñ+&É>±, &=+ø£‹s¡T>∑T&ÉT e÷s¡ZeTT\˝À ÁX¯eT |ü&ÉT≥ eè<∏ë.

jÓ÷π>X¯«s¡T&É>∑T lø£èwüßí&ÉT ‘·‘·Ô« $#ês¡eTTqπø ÁbÕ<Ûëq´$T#ÓÃqT >±ì, Ä#ês¡ø±+&É≈£î n+‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· áj·T Ò<äT.eTs¡\ á ≈£î+uÛÑ j·TT>∑eTTq ÁãVü≤àyT ~–e∫Ã, e÷düºsY dæ.$.$.s¡÷|üeTTq ÇÏº düT\uÛÑeTT, düs¡fi¯eTT, dü÷ÏjÓÆTq e÷s¡ZeTTì#ÓÃqT. ìj·TeTeTT\T ìã+<Ûäq\ ø£qï ñqï~ <Ó’eeTT>∑#·÷#·T≥ sê»$<ä . <Ó’eeTTqT düs¡«ø±\eTT\ j·T+<äT, düs¡«<˚X¯eTT\j·T+<äT, düs¡«s¡÷|üeTT\j·T+<äT, düs¡« HêeTeTT\j·T+<äT, düs¡«düìïy˚X¯eTT\ j·T+<äT <Ó’eeTTqT #·÷#·T≥,

128 ^‘√|üìwü‘Y

$qT≥, nqTuÛÑ÷‹ #Ó+<äT≥ »s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. y˚wüuÛ≤wü\≈£î>±ì, ø£≥Tºu§≥Tº\≈£î>±ì ÁbÕ<Ûëq´ eT+‘·+‘· e÷Á‘·y˚T.

ô|’ ‘Ó*|æq sê»$<ë´dü÷Á‘·eTT n+<äs¡TqT bı+<äe#·TÃqT.<ëìì ìs¡«]Ô+#·Tø=ìq|ü⁄&ÉT Je⁄ì dü«uÛ≤eeTT Áø£eTeTT>∑dü+düÿ]+|üã&ç kÕ<ÛäTdü«uÛ≤e eT>∑TqT. m+‘·Ï <äTsê#ês¡T&Ó’qqTá dü÷Á‘·eTT ÁX¯<ë∆ uÛÑ≈£îÔ\‘√ bÕÏ+∫q#√, kÕ<ÛäTyÓ’, dü»®qT&Ó’|ü]düs¡eTT\qT ùd$+#·T#·T, ÁX‚j·TdüT‡ ø£*–+#·T#·T <Ó’ekÕìï<ÛäeTTqT bı+<äe#·TÃqT. á e÷s¡ZeTTq m+<äs√ <äTsê#ês¡T\T•cÕº#ês¡T …’ e]ú*¢]. <Ó’ekÕìï<Ûä eTTqT ≈£L&É bı+~].


31

nqq´ uÛÑøÏÔ

øÏåÁ|ü+ uÛÑe‹ <Ûäsêà‘êà X¯X¯« #êÃ¤+‹+ ì>∑#·Ã¤‹ ˆøö+‘˚j·T Á|ü‹C≤˙Væ≤ q y˚T uÛÑø£Ô' Á|üDX¯ ‹ ˆˆ 31

‘ê‘·Œs¡ eTT : <äTsê#ês¡T&ÉT kÕ<ÛäTe>∑T≥, <Ûäsêà‘·Tà&É>∑T≥, XÊX«‘·eT>∑T XÊ+‹ì bı+<äT≥` nqq´ uÛÑøÏÔ# oÁ|òüTeTT>∑»s¡T>∑TqT. >∑Ts¡TÔ+#·Tø=qTeTT. Hê uÛÑ≈£îÔ&ÉT mqï&ÉTq÷ #Ó&É&ÉT.

$es¡DeTT : á XÀ¢ø£eTTq nqq´uÛÑøÏÔ jÓTTø£ÿ ÁbÕ<Ûëq´‘·qT$X‚wæ+∫ uÛÑ>∑yêqT&ÉT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. nq´ y˚T~j·TT Ò<äì,n+‘·j·TT <Ó’ey˚T nì uÛ≤$+#·T bÕeTs¡T&Ó’qqT düVü≤»eTT>∑<Ûäs¡à e÷s¡ZeTTq q&É#·TqT. XÊ+‹ì bı+<äTqT. n+‘·j·TT <Ó’eyTnqï uÛ≤eeTT dæús¡|ü&çqyê&ÉT düVü≤»eTT>∑ nVæ≤+düqT bÕÏ+#·TqT.dü‘· eTT qqTdü]+#·TqT. |üs¡<ÛäqeTT\qT, |üs¡Åd”Ô\qT n|üVü≤]+#·&ÉT. ø£èwæ Òì \_∆ n+^ø£]+#·&ÉT. X¯ó∫ XÖ#·eTT ø£*–dü+‘√wüeTT>∑ qT+&ÉTqT. dü+‘√wüeTTø=s¡¬ø’ ‘ê|üÁ‘·j·T |ü&Éø£düVü≤»eT>∑T dü+‘√wü eTT+&ÉTqT. nÏº yê&ç+¬ø≥T¢ #Ó&çb˛>∑\&ÉT?

130 ^‘√|üìwü‘Y

n+<äTe\q Hê uÛÑ≈£îÔ&ÉT #Ó&çb˛&Éì, Ç~ eTTe÷àÏøÏ dü‘· eTìuÛÑ>∑e+‘·T&ÉT n‘· +‘· düŒwüºeTT>∑ Á|üø£Ï+#·T#·THêï&ÉT.

nqq´ uÛÑ≈£îÔ\≈£î düVæ≤‘·eTT ø£wüºqwüºeTT\T ø£s¡àeXÊ‘·TÔdü+uÛÑ$+#·e#·TÃqT. nsTTqqT n‘·&ÉT dü‘· <Ûäs¡àeTT\qT M&É&ÉT.|üs¡<ÛäqeTT\qT, |üs¡Åd”Ô\qT Ä•+#·&ÉT. Xó∫ XÖ#·eTT m|ü&ÉTq÷ø£*–j·TT+&ÉTqT. nqqúÛÑøÏÔì $T+∫q≥Te+Ï kÕ<ÛäqeT]jÓTTø£Ï Ò<äT. nÏº uÛÑ≈£îÔìøÏ C≤„q yÓ’sê>∑ eTT\T düVü≤»eTT>∑dæ~∆+#·TqT. nÏº yê] qT+&ç uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT eTVü≤‘êÿs¡ eTT\Tìs¡«]Ô+#·T#·T qT+&ÉTqT.

nqqúÛÑøÏÔ Áø£eTeTT>∑ Áù|eT>∑ e÷s¡TqT. ø£;sY<ëdüT,dü÷s¡<ëdüT e+Ï eTVü‰uÛÑ≈£îÔ\T nqqúÛÑøÏÔ ø±s¡DeTT>∑H nHø±Hø£eTT \>∑T n<äT“¤‘·eT>∑T ø±s¡ eTT\qT ìs¡«]Ô+∫ #·÷|æHês¡T.|ü⁄≥Tº Á>∑T&ç¶j·T>∑T dü÷s¡<ëdüT ø£qTï\Tqï yêìe …H Á|ü|ü+#·eTTq‹s¡T>±&çHê&ÉT. nqqúÛÑøÏÔ ø±s¡DeTT>∑ m|ü&ÉTq÷ uÛÑ>∑e+‘·Tì‘√≈£L&çj·TT+&ÉT≥ dü+uÛÑ$+#·TqT. ‘êqT uÛÑ>∑e+‘·Tì j·T+<äT|üPs¡íeTT>∑ #˚] j·TT+&ÉT≥#˚‘· uÛÑ>∑e+‘·T &É‘·ì j·T+<äT |üPs¡íeTT>∑ edæ+∫, Ç#êÃ¤ C≤„q ÁøÏj·T\qT q&ÉT|ü⁄#·T qT+&ÉTqT.uÛÑ>∑e‘·‡+ø£\Œy˚T ‘·q dü+ø£\ŒeTT>∑qT, uÛÑ>∑e<é C≤„qy˚T ‘·qC≤„qeTT>∑qT, uÛÑ>∑e‘Y X¯øÏÔj˚T ‘·q ÁøÏj·÷X¯øÏÔ>∑qT e´ø£ÔeT>∑T#·T+&ÉTqT. ‘êqT <Ó’eeTT q+<äT+&É>∑, ‘·q qT+&ç <Ó’eeTT


#·÷|ü⁄#·Tqï ©\\≈£î |üs¡eX¯ó&Ó’, ‘·qàj·TeTT #Ó+<äT#·T $X¯«eTTqT eTs¡∫ $X¯«E„ì j·T+<äT e]Ô+#·TqT.

m+<äs√ nqqúÛÑøÏÔ e÷s¡ZeTTq <Ó’eeTTqT #˚]]. |üs¡eT|ü<äeTTq XÊX¯«‘· kÕúqeTT >=ì]. yê]øÏ yÓ÷ø£åeTTqT >∑÷]Ãq∫+‘·j˚T j·TT+&É<äT. yês¡Tqï dæú‹j˚T yÓ÷ø£åeTT. yê]øÏ Á|ü‘˚øÏ+∫ düTKXÊ+‘·T\qT >∑÷]Ãq Á|üj·T‘·ïeTT \T+&Ée⁄. yê¬s#·Ã≥j·TTqï n#·ÃfÒ XÊ+‹ j·TT+&ÉTqT. yê] s¡÷|üeTTqH˚ dü‘· eTT,düTKeTT ñ+&ÉTqT. nìï $wüj·TeTT \+<ëdüøÏÔ >∑\yês¡T, yêìø=s¡¬ø’ Á|üj·T‹ï+#·Tyês¡T düTKXÊ+‘·T\≈£î <ä÷s¡yÓTÆb˛e⁄#·TqT+<äTs¡T. ‘·eTj·T+<äT, ‘·eT |ü]düs¡eTT\j·T+<äT dæú‹>=ìj·TTqï <Ó’eeTT‘√ ≈£L&çq yêìøÏ Ä ø£åDeTTqH˚ düTKXÊ+‘·T\Tø£\T>∑TqT. XÊX¯«‘· XÊ+‹øÏ ÇÏº ñbÕj·TeTT\T \_Û+#·TqT.XÊX¯«‘· düTKeTT ≈£L&É bı+<äT≥ øÏ~j˚T ñbÕj·TeTT. Ç‘·s¡e÷s¡ZeTT\ XÊX¯«‘· düTKXÊ+‘·T \T+&Ée⁄. ªªdü XÊ+‹ XÊX¯«‹ qÇ‘·πscÕ+μμ nqT á dü‘· eTTH ñ|üìwü‘·TÔ\T >∑÷&É <ÛäèMø£]+#·T#·Tqï$.

ÇÏº nqqúÛÑøÏÔ ø£*–q≥Te+Ï uÛÑ≈£îÔ&ÉT mqïÏøÏì #Ó&É&ÉT.<äTs¡Z‹ì bı+<ä&ÉT nì |òüT+≤|ü<∏äeTT>∑ uÛÑ>∑yêqT&ÉT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT. ∫Á‘·πø‘√bÕU≤´qeTT BìøÏ #·ø£ÿì ñ<ëVü≤s¡DeTT.nqqúÛÑ≈£îÔ&Ó’, $<ë´<Ûäs¡T&Ó’q≥Te+Ï ∫Á‘·πø‘·Te⁄ ø±\eXeTTq

132 ^‘√|üìwü‘Y

»>∑Hêà‘· XÊ|üeTTqT bı+~qqT n‘·&ÉT HêX¯eTT #Ó+<ä Ò<äT.n+‘˚ø±ø£ Ç+Á<äTq≈£î Hêsêj·TD√bÕdüqeTTq≈£î e÷s¡Z<äs¡Ù≈£î&ÉjÓT´qT. nfÒ¢ nqq´ uÛÑ≈£îÔ&ÉT>∑ e÷]q >∑C≤düTs¡T&ÉT XÊX¯«‘·•e kÕj·TT»éTTq dæús¡|ü&ÓqT. n< $<ÛäeTT>∑ ã*#·Áø£e]Ô XÊX«‘·düTKXÊ+‘·T\qT bı+<äT#·T, <Ûäsêà‘·Tà&Ó’ <Ûäèe‘ês¡e˝… uÛÑø£Ô‘êsê>∑DeTTq $sêõ\T¢#·T qTHêï&ÉT.

nqqúÛÑ≈£îÔ\T ø±\eX¯eTTq XÊ|üÁ>∑düTÔ …’q|üŒÏøÏì yê]j·T+<äT <Ûäs¡àeTT ˝À|æ+#·<äT. düTKXÊ+‘·T\T ˝À|æ+#·e⁄.yê¬s|üŒÏøÏì HêX¯eTT #Ó+<äs¡T. yêπs˝Àø£eTT q+<äTqïqT düTKXÊ+‘·T\qT, <Ó’e eTVæ≤eTqT Á|üdü]+|üCÒj·TT#·T dü«j·T+Á|üø±X≈£î …’ j·TT+<äTs¡T. eTÏº À qTqïq÷ e÷DÏø£ eTT ø±+‹ìø√˝ÀŒ<äT >∑<ë! e÷DÏø£ eTT>∑H˚ j·TT+&ÉTqT. kÕ«$T nqqúÛÑ≈£îÔ\T dü‘· ˝Àø£eTT qT+&ç bÕ‘êfi¯eTT es¡≈£î m#·Ã≥HÓ’qqTπø dæú‹˝À Á|üø±•+#·T#·T qT+<äTs¡T.


32

‘·‘·Ô«<äs¡ÙqT\T

e÷+ Væ≤ bÕs¡ú e´bÕÁ•‘· j˚T-|æ düT´' bÕ|üjÓ÷qj·T' ˆÅdæÔjÓ÷ yÓ’XÊ´düÔ<∏ë X¯SÁ<ëùdÔ-|æ j·÷+‹ |üsê+ >∑‹yéT ˆˆ32

‘ê‘·Œs¡ eTT : nqq´uÛÑøÏÔ e÷s¡ZeTTq qHêïÁXsTT+#·Tyês¡TìX¯Ãj·TeTT>∑ qH˚ï bı+<äT#·THêïs¡T. nÏºyês¡T Åd”Ô …’qqT, yÓ’X¯ó´

…’qqT, X¯SÁ<äT …’qqT n+‘·s¡ y˚T$Tj·TT ñ+&É<äT.

$es¡DeTT : dü+|òüTeTT q+<äT nHø±Hø£ <äTsê#ês¡eTT\Te]Ô+#·T#·T qT+&ÉTqT. <äTs¡e>±Vü≤q bÕ‘·Tø=ìb˛sTT ñ+&ÉTqT.»qàeTTqT ãÏº dü+|òüTeTTq ÁX‚DT\T @s¡Œ&ÉT#·T qT+&ÉTqT.ñ‘·ÔeT ≈£î\eTT, ìeTï ≈£î\eTT nqT uÛÒ<äeTT\T ‘·s¡eTT\‘·s¡ã&ç C≤‹ì |”&ç+#·T#·T qT+&ÉTqT. düuÛÑ dü+|òüTeTT\+<äTÇÏº ndüuÛÑ es¡ÔqeTT\T ‘ê+&ÉeeTT #j·TT#·T qT+&ÉTqT. >∑TDeTTqT ãÏº esêíÁXeT <Ûäs¡àeTT\T+&É>∑, »qàeTTqT ãÏº esêíÁXeT<Ûäs¡àeTT\T ìs¡ísTT+#·T≥ ø£s¡&ÉT>∑Ïºq nC≤„qeTT.

Áu≤Vü≤àD ø£åÁ‹j·T |ü⁄s¡Twüß Ò yÓ÷ø£åeTTq ø£s¡TΩ\ìj·TT,

134 ^‘√|üìwü‘Y

Åd”Ô\T, yÓ’X¯ó´\T, X¯SÁ<äT\T, Ç‘·s¡ C≤‹yês¡T nqs¡TΩ\ìj·TT˝Àø£eTTq n~Ûø±s¡ es¡ZeTT\T dæús¡|üs¡∫ bÕeTs¡T\qT ø=\¢>=≥Tºø=qT#·T, J$+#·T#·T qT+<äTs¡T. uÛÑ>∑eBZ‘· ÇÏº dü+|òüT<äTsê#ês¡eTTqT m+&É>∑≥TºqT eT]j·TT K+&ç+#·TqT. Je⁄\+<äs¡TqT <˚e⁄ì n+X¯ Ò. yê] πøs¡Œ&çq <˚Vü≤eTT\T ãÏº yê]ns¡Ω‘·, nqs¡Ω‘· ìs¡íj·TeTT #˚j·TT≥ <äTsê#ês¡y˚T>±ø£,<äTs¡Vü≤+ø±s¡eTT ≈£L&É.

m+<äs√ Åd”Ô\T, yÓ’X¯ó´\T, X¯SÁ<äT\T, ìeTïC≤‘·T\yês¡T,Ä≥$≈£î\T ≈£L&É |üs¡eT|ü<äeTTqT bı+~q ñ<ä+‘·eTT \Tqï$.e÷+dü|ü⁄ <äTø±DeTTqT ìs¡«]Ô+#Ó&ç <Ûäs¡àyê´<ÛäT&ÉT ÁãVü≤à]jÓÆTì\∫Hê&ÉT. n&É$C≤‹øÏ #Ó+~q s¡‘êïø£s¡T&ÉqT ã+~b˛≥T<=+>∑ yê©àøÏ eTVü≤]¸jÓÆT ì\∫Hê&ÉT. m+<äs√ Åd”Ô\T ÁãVü≤à‘·«eTTqT bı+~q ø£<∏ä \Tqï$. Ç°e* ø±\eTTqH˚ ÁãVü≤às¡÷|æDÏ>∑ õ …¢fi¢eT÷&ç Á>±eTeTTq+<äT neTà m+<ä]H√ ‘·]+|üCÒdæq~. dü÷s¡<ëdüT, ø±[<ëdüT, ø£qø£<ëdüTe+Ï uÛÑ≈£îÔ\T dü÷Ï>∑<Ó’eeTTqT #˚]q ø£<∏ä \Tqï$.

Je⁄&ÉT düVü≤»eTT>∑ dü«j·T+ Á|üø±X¯≈£î&ÉT. n‘·&ÉT <Ó’eeTTqT+&ç @s¡Œ&çqyê&˚. n‘·ì #·T≥TºqT eT÷&ÉT >∑TDeTT\#˚‘·,◊<äT uÛÑ÷‘·eTT\#˚‘·, mì$T~ Äes¡D\T @s¡Œ&ç j·TTqï$.Äes¡D …≥T¢qïqT n+<äTqï~ Je⁄&˚. n‘·&ÉT ˝À|ü\ CÀ´‹sY


*+>∑eTTe … yÓ\T>∑T#·TH˚ j·TT+&ÉTqT. <˚yê\j·TeTT Äes¡D…≥T¢+&çqqT Àq>∑\ CÀ´‹]¢+>∑eTT Äsê<Ûä j·TeTT. nfÒ¢ ô|’

Äes¡D …≥T¢qïqT ˝À|ü\ Je⁄&ÉT <Ó’eeTTjÓTTø£ÿ ~e´ Á|ü‹_+ãy˚T. Je⁄\T>∑ n+<äs¡TqT <˚e⁄ì dü+‘êqy˚T. Äes¡D\TÄ&É+ãs¡eTT>∑ qT+&Ée#·TÃqT Ò<ë n‹ kÕe÷qéTT>∑ qT+&Ée#·TÃqT. •~∏\yÓTÆb˛sTT >∑÷&É j·TT+&Ée#·TÃqT. ø±ì ˝À|ü*Je⁄&ÉT m|üŒÏøÏì ‘˚CÀe+‘·T&˚. u≤Vü‰és¡DeTT\T ˝À|ü*Je⁄ìøÏ n+‘·sêj·TeTT ø£\T>∑ Hs¡Ãe⁄. n–ï dü«s¡÷|ü⁄&É>∑T Je⁄ì#·T≥TºqT >∑\ Äes¡D\T n–ï Á|ü»«\qeTT ø±≈£îqï|ü& Äes¡D\T>∑ j·TT+&ÉTqT. n–ï CÀ´‘·qeTT »]–q|ü⁄&ÉT Äes¡D\Tnes√<ÛäeTT\T ø±Hs¡e⁄. nqqúÛÑøÏÔ kÕ<ÛäqeTTq n–ïCÀ´‘·qeTTdüT\uÛÑeTT>∑ »s¡T>∑TqT. nÏº yêìøÏ <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTT oÁ|òüTeTT>∑\_Û+#·TqT. n–ï dü«s¡÷|ü⁄&É>∑T Je⁄&ÉT Åd”Ôj·TT ø±<äT, |ü⁄s¡Twüß&ÉTø±<äT. yÓ’X¯ó´&ÉT ø±<äT. X¯SÁ<äT&ÉT ø±<äT. n$j·Tìïj·TT Äes¡DeTT\T. ÇÏº Äes¡DeTT\ ø£r‘·yÓTÆ Je⁄&ÉTHêï&ÉT. nÏº Je⁄&ÉT$»è+_Û+∫q#√ Äes¡DeTT\T $eX¯eTT …’ Je⁄ì nqTdü]+|üe\dæq<˚. n–ïøÏ nes√<ÛäeTT ø£*–+#·Tq <˚~j·TT Ò<äT. án–ï |ü+#·uÛÑ÷‘·eTT\˝À n–ï ø±<äT. n~ düVü≤»eT>∑T ‘˚»düT‡.

|ü+&ç‘·T \qT≈£îqïyês¡T, C≤„qT \qTø=qTyês¡T Äes¡DeTT˝Ò #·÷‘·Ts¡T>±ì, ì»eT>∑T |ü+&ç‘·T\T, C≤„qT\T n≥T¢

136 ^‘√|üìwü‘Y

#·÷&És¡T. ì»eT>∑T C≤„qT\T ‘·‘·Ô«<äs¡ÙqT …’ j·TT+<äTs¡T >±ì,u≤Vü‰és¡D\T #·÷&És¡T. nwüºe+ø£s¡\T Äes¡DeTT\≈£îqïqT˝À|ü* Je⁄&ÉT düeTT&˚. ncÕºeÁø£ eTVü≤]¸ ø£<∏ä n~j˚T. n‘·ìu≤Vü≤é+ø£s¡\qT #·÷∫ Vü‰dü eTT #˚dæq ãTTwüß\T, sê»ãTTwüß\T n‘·ì#˚ uÛÑ+>∑|ü&ç]. düèwæº j·T+<äTqï ÁãVü≤àeTTqT#·÷#·T≥ ø£Ï, ÁãVü≤àeTT #·T≥TºqT #]q Äes¡D\T #·÷#·T≥eT]jÓTTø£Ï. ÁãVü≤àeTTqT #·÷#·Tyê&ÉT ÁãVü≤àyÓTÆ j·TT+&ÉTqT.nqqúÛÑøÏÔ e÷s¡ZeTTq ÁãVü≤àÁbÕ|æÔ dü‘· yÓTÆ, ì‘· yÓTÆ j·TT+&ÉTqT.nÏº e÷s¡ZeTTq≈£î C≤‹ ≈£î\ eT‘· uÛÒ<äeTT\T ˝Òe⁄. nÏºdü‘· $T#·Ã≥ Á|ü‹bÕ~+|üã&ÉT #·Tqï~.


33

≈£L&ç j·TT+&ÉT≥

øÏ+ |ü⁄qÅsê“Vü≤àD≤' |ü⁄D≤´ uÛÑø±Ô sê»s¡j·T düÔ<∏ë ˆnì‘· eTdüTK+ ˝Àø£ $TeT+ ÁbÕ|ü uÛÑ»dü« e÷yéT ˆˆ 33

‘ê‘·Œs¡ eTT : nìï C≤‘·T\yês¡TqT nqq´uÛÑøÏÔ e÷s¡ZeTTqqqTï bı+<ä>∑*–q|ü⁄&ÉT |ü⁄D≤´‘·Tà\>∑T Áu≤Vü≤àDT\T, uÛÑ≈£îÔ\>∑Tsê»s¡T\T ≈£L&É qqTï bı+<ä>∑\s¡ì ys¡T>∑ #Ó|üŒqedüs¡eTT Ò<äT>∑<ë!

á Àø£ eTì‘· eTT. Ç+<äT düTKeTT Ò<äT. ø±e⁄q qqTïùd$+#·T#·T Äq+<äeTT bı+<äTeTT.

$es¡DeTT : eTT+<äT XÀ¢ø£eTTq Áu≤Vü≤àD ø£åÁ‹j·TT\qT>∑÷]Ã uÛÑ>∑yêqT&ÉT |ü\Tø£ Ò<äT. nqq´ uÛÑøÏÔ e÷s¡ZeTTq n+<äs¡TqT‘·qTï #˚s¡e#·Ãì |ü*øÏHê&ÉT. ø£qTø£ Áu≤Vü≤àDT\T, ø£åÁ‹j·TT\Tn<˚ e÷s¡ZeTTq ‘·qqT bı+<äe#·Ãì y˚s¡T>± #Ó|üŒqedüs¡eTT

Ò<äì ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.

Áu≤Vü≤àD ø£åÁ‹j·TT\≈£î $XÊ«‘·à≈£î&É>∑T <Ó’eeTTqT #s¡T≥≈£î

138 ^‘√|üìwü‘Y

e\dæq neø±X¯eTT ñqïqT yê] nVü≤+ø±s¡y˚T yê]ì |üs¡eT>∑‹øÏ #˚s¡ j·T<äT. H˚qT Áu≤Vü≤àDT&Éqì, H˚qT ø£åÁ‹j·TT&Éqìá C≤‘·T\ yê]øÏ nVü≤+ø±s¡eTT yÓT+&ÉT>∑ qT+&ÉTqT. y˚T<ÛädüT‡ñqïqT nVü≤+ø±s¡eTT+&ÉT≥ #˚‘· Ms¡T nìï≥ n+‘·≥ j·TTqï<Ó’eeTTqT <äs¡ÙqeTT #˚j·TT≥≈£î ÁX¯$T+#·e\dæ j·TTqï~. @Je⁄ì¬ø’qqT ‘·qqT>∑÷]Ãq uÛ≤eeTT yÓT+&ÉT>∑ qTqï|ü⁄&ÉT<Ó’eeTTqT #˚s¡T≥≈£î ‘êH˚ n&É¶+øÏ>∑ qT+&ÉTqT. y˚T<ÛädüT‡ ø±s¡DeTT>∑ C≤„q düeTTbÕs¡®q #˚dæ nVü≤+ø±s¡T \>∑T≥ M]øÏ >∑\nbÕj·TeTT. ø£qTø£ á Çs¡Te⁄]øÏì |üs¡eTTqT #˚s¡T≥ m+‘·düT\uÛÑyÓ÷, n+‘· ø£wüºeTT ≈£L&É. Ç~jÓTTø£ $∫Á‘· dæú‹. Ms¡TÁ|ü<ÛëqeTT>∑ »sTT+|üe\dæq~ yê] nVü≤+ø±s¡eTTH˚. yê]øÏnVü≤+ø±s¡eTT ‘=\>∑T≥≈£î yês¡T ìs¡«]Ô+#·e\dæq~ Je⁄\ ùde.Je⁄\ ùde #˚j·TT#·TqïqT yê]j·T+<ä* <Ó’eeTTqT <ä]Ù+|ü

Òø£b˛e⁄≥ e\q ùde #˚j·TT#·THêïeTqT nVü≤+ø±s¡eTT‘Ó*j·Tø£j˚T ô|s¡T>∑T#·T+&ÉTqT. C≤„qã\eTT#˚‘·, n~Ûø±s¡ã\eTT#˚‘· Ms¡T |ü]düs¡eTT\ j·T+<äTqï <Ó’eeTTqT$X¯«dæ+‘·Ts¡T. <Ó’eeTT ù|s¡H˚ <äXÊã›eTT\ ‘·s¡ã&ç ø±s¡ eTT\T#j·TT#·TqïqT Ms¡T ìs¡Vü≤+ø±s¡T\>∑T≥ n+‘· düT\uÛÑeTT ø±<äT.‘√Ï Je⁄\qT ìs¡dæ+#·T≥, ì+~+#·T≥, e÷≥\‘√ u≤<Ûäô|≥Tº≥, ‘·eTyê] ø£wüºqwüºeTT\qT >∑T]Ô+|ü≈£î+&ÉT≥ M]j·T+<ä* ã\V”≤q‘·. düe÷q <Ûäs¡àeTT M]øÏ |üØø£å e+Ï~. düeT


es¡ÔqeTT <äTs¡¢uÛÑeTT. ndüVü≤qeTT, ÄÁ>∑Vü≤eTT |æ\eì ù|s¡+≥eTT>∑ bı≥eT]+#·T #·T+&ÉTqT. ø£qTø£ M]s¡Te⁄]ì >∑÷]Ã <Ó’eeTTÁ|ü‘˚ ø£eTT>± |ü*øÏHê&˚yÓ÷!

>√|æø£\≈£î, >√|üu≤\≈£î\≈£î <äs¡ÙqyÓTÆq Ø‹˝À Áu≤Vü≤àDø£åÁ‹j·TT\≈£î ø£èwüí <äs¡ÙqeTT ø± Ò<äT. Ç~ Á|ü‘· ø£åeTT>∑ lø£èwüßíìJ$‘·eTTq #·÷&Ée#·TÃqT. C≤„qT\>∑T Áu≤Vü≤àD ø£åÁ‹j·TT\ ø£qïbÕeTs¡T\>∑T Ç‘·s¡ uÛÑ≈£îÔ Ò <Ó’eeTTq≈£î #s¡TyÓ’Hês¡T. dü+|òüTeTTqn~Ûø±s¡eTT>∑\ yê]øÏ nVü≤+ø±s¡eTqT Áø° &É |üì#j·TTqT. yês¡Tm|üŒÏ ø£|ü&ÉT nVü≤+ø±s¡eTTqT ‘=\–+#·Tø=qT#·T qT+&Ée …qT. Ç‘·s¡T\ø° düeTdü ‘·≈£îÿe. ø±ì Ms¡T ≈£L&É düsê«‘·à≈£î&É>∑T <Ó’eeTTqT+&ç @s¡Œ&çq yêπs ø£qTø£, Ms¡TqT <Ó’eeTTqT‘·|üŒø£ #˚s¡>∑\s¡T.

á XÀ¢ø£eTTq eT]jÓTTø£ dü‘· eTTqT <Ó’eeTT Á|üø£Ï+∫Hê&ÉT. ªªá ˝Àø£eTT nì‘·´eTT, ndüTKeTT. ø±e⁄q qqTïùd$+#·T#·T Hê‘√ j·TT+&ÉTeTTμμ nì ‘Ó*|æHê&ÉT. ˝Àø£eTTq+<ä* ˝À≈£î\T dü+ã+<ÛäeTT\T ã+<ÛäeTT\T ô|+#·Tø=qT#·T+<äTs¡T. Hê Ç˝≤¢\ì, Hê ≈£îe÷s¡T&Éì, Hê ã+<ÛäTe⁄\ì, Hê$TÁ‘·T\ì uÛ≤$+#·T#·T ùde #j·TT#·TqT+<äTs¡T. ø±ì ãTTDeTTr]q yÓ+≥H˚ dü+ã+<ÛäeTT \<äèX¯ eT>∑TqT. ˇø£Hê&Ü|ü⁄Ô\T>∑qTqïyês¡T eTs=ø£Hê&ÉT <ä÷s¡eT>∑T#·T qT+<äTs¡T. <ä÷s¡yÓTÆq

140 ^‘√|üìwü‘Y

yê]ì >∑÷]Ãq Äsê≥ eTT+&ÉTH >±ì, yês¡+‘·>∑ Á|ü‹düŒ+~+#·s¡T.‘êìwüº|ü&çq yês¡+<äs¡TqT yê]øÏwüºyÓTÆq yê]‘√ yÓT\>∑T#·T ìsêX,ìdüŒèVü≤ ø£*–+‘·Ts¡T. á dü+ã+<ÛäeTT\T XÊX¯«‘·eTT ø±<äì‘Ó*dæj·TT Je⁄&Üsê≥|ü&ÉT#·T düTKeTTqT ø√˝ÀŒe⁄qT. dü+ã+<Ûäu≤+<ÛäeéTT\T ˙Ï MT<ä Áyê‘·\e˝… @s¡Œ&ÉT#·T, n<äèX¯éT>∑T#·T+&ÉTqT. yêÏì >∑÷]Ãq uÛ≤eq ndüTKeTTH˚ Ç#·TÃqT.n+‘˚ø±<äT n$ nì‘· eTT\T ≈£L&É. ˇø£|üŒÏ ‘·+Á&ç ‘ê‘·\TÇ|ü&ÉT Òs¡T. nfÒ¢ ø=+‘·ø±\eTTq≈£î eTq MT˝Àø£eTT qT+&çìÁwüÿ$T+∫ eTs¡\ Á|üy•+#·Tq|ü⁄&ÉT Ä‘·à dü+ã+<ÛäeTT Ò$Tj·TT>∑Ts¡TÔsêe⁄. n+‘·j·TT q÷‘·qeTT>∑ qT+&ÉTqT. ø£qTø£ dü+ã+<Ûäu≤+<ÛäeéTT\T ndüTKy˚T >±ø£ nì‘· eTT >∑÷&É. nsTTqqTe÷j·÷ã<äT∆&É>∑T Je⁄&ÉT Mì‘√ ô|qT>∑T˝≤&ÉT#·T qT+&ÉTqT.

n≥T¢ø±ø£ n+<ä] j·T+<äT>∑\ |üs¡e÷‘·àqT >∑T]Ô+∫,<ä]Ù+∫, ùd$+#·T#·T qTqï#√ n‘·&ÉT ì‘· eTTHêï&ÉT >∑qTø£n‘·ì‘√ dü+ã+<ÛäeTT ì‘· yÓTÆ j·TT+&ÉTqT. düTKyÓTÆ j·TT+&ÉTqT≈£L&É. |ü]düs¡eTT\ j·T+<ä* Je⁄\ j·T+<äTqï≥Te+ÏáX«s¡Tì‘√ nqTã+<Ûä yTs¡Œ&çq#√ Je⁄\T e÷]qqT áX«s¡T&ÉTe÷s¡&ÉT. áX«s¡T&ÉT ì‘· ã+<ÛäTyÓ’ XÊX«‘·eT>∑T $TÁ‘·T&Ó’ ‘√&ÉT>∑m\¢|ü&ÉTqT j·TT+&ÉTqT. eTqeTT+&ÉT≥ j·Tq>∑ áX¯«s¡T&ÉT+&ÉT≥jT >∑qTø£ áX«s¡Tì‘√ ≈£L&çj·TT+&ÉT≥ e\q XÊX«‘·düTK y˚Ts¡Œ&ÉTqT. n‘·ì Áù|eT ≈£L&É ì‘· eTT, XÊX¯«‘·eTT.


nVü≤]ïX¯\T eTqqT n+Ïô|≥Tºø=ì j·TTqï áX¯«s¡Tì ∫+‘·e÷ì, Ç‘·s¡ ∫+‘· j·T+<äT+&ÉTyês¡T düTK|ü&É Òs¡T. ø£qTø£ ‘·q‘√≈£L&ç j·TT+&ÉTeTì <Ó’eeTT n$T‘· yê‘·‡\´eTT‘√ |ü*øÏHê&ÉT.Ç‘·s¡eTT\‘√ ≈£L&çq#√ düTKeT+‘·+‘· e÷Á‘·y˚T nìôV≤#·Ã]+∫Hê&ÉT.

142 ^‘√|üìwü‘Y

34

Jy˚X¯«s¡ dü+ã+<ÛäeTT

eTqàHê uÛÑe eT<ä“¤ø√Ô eT<ë´J e÷+ qeTdüTÿs¡T ˆe÷ y˚TyÓ’wü dæ j·TT¬øÔÌ«e e÷‘êàq+ eT‘·Œsêj·TD' ˆˆ 34

‘ê‘·Œs¡ eTT : eTqdüTq qH˚ï uÛ≤$+|ü⁄eTT. n+<ä]j·T+<äT qHï <ä]Ù+∫ ùd$+|ü⁄eTT. qqTï <ä]Ù+#·T#·TH m<äTÏyêìøÏ qeTdüÿ]+|ü⁄eTT. nìï nedüú\ j·T+<äT qH˚ï ≈£L&çj·TT+&ÉTeTT. n|ü⁄&ÉT ˙e⁄ H˚qT>∑, H˚qT ˙e⁄>∑ @ø£yÓTÆj·TT+<äTeTT.

$es¡DeTT : uÛ≤eeTTq+<äT, u≤Vü≤´eTTq+<äT áX¯«s¡Tì<ä]Ù+#·T#·T qT+&ÉT≥ sê»$<ä . ˝ÖøÏø£eT>∑T dü+ã+<ÛäeTT\T>∑T]Ô+#·T≥ ø£qï n˝ÖøÏø£eTT XÊX¯«‘·eTT n>∑T dü+ã+<ÛäeTT>∑T]Ô+#·T≥ XÊX¯«‘·‘·«eTT ì#·TÃqT. eTqdüT‡q nH˚ø±H˚ø£eT>∑T,yÓ’$<Ûä eT>∑T uÛ≤eeTT\T #Ó\πs>∑T#·T qT+&ÉTqT. uÛ≤$+#·T≥eTqdüT Á|ü<Ûëq \ø£åDeTT. Ç‘·s¡ uÛ≤eq\T, ∫+‘·q\T <Ó’euÛ≤eeTT‘√ n]ø£≥ºe#·TÃqT. eTqdüT <Ó’eeTTqT uÛ≤$+#·T≥


ì»eT>∑T eTqqeTT. ãj·T≥ ø£q|ü&ÉT#·Tqï~ <Ó’ey˚T nìuÛ≤$+#·T≥ ≈£L&É eTqqy˚T. Ç≥T¢ ˝À|ü\ ãj·T≥ <Ó’eeTTH˚uÛ≤$+#·T≥ nuÛÑ dæ+∫q|ü⁄&ÉT eTqdüT‡q≈£î Á|üXÊ+‘·‘· ∫≈£îÿqT.nÏº eTqdüT‘√ |ü]düs¡eTT \+<ä* Je⁄\ s¡÷|üeTTq qTqïáX¯«s¡Tì ùd$+#·T≥ e\q eTqdüTq |ü≥Tº∫≈£îÿqT. mÏºÄsê<Ûäq\T #˚j·TT#·TqïqT áX¯«s¡T qT<›•+∫j˚T #˚j·TT#·T+&ÉT≥ e\q uÛ≤eeTTq áX¯«s¡T&˚ ì\#·TqT.

me]¬ø’qqT ‘·qT qeTdüÿ]+#·T #·Tqï|ü⁄&ÉT yêì j·T+<ä*áX¯«s¡Tìπø qeTdüÿ]+|üe …qT. nfÒ¢ me¬s’qqT ‘·q≈£î qeTdüÿ]+#·T #·Tqï|ü⁄&ÉT ‘·q˝Àì áX«s¡Tìπø qeTdüÿ]+#·T #·THêï&Éì|üP»´uÛ≤eeTT ø£*– j·TT+&Ée˝…qT. ‘·q≈£î qeTdüÿ]+#·T#·THêïs¡ì yÓ÷Vü≤|ü&Ésê<äT, >∑s¡«|ü&Ésê<äT. Ç≥T¢ düeTdüÔeT>∑TÁ|ües¡ÔqeTT\ j·T+<äT áX¯«s¡TH˚ <ä]Ù+#·T≥ ùd$+#·T≥ ~q#·s¡ >∑ kÕ–q|ü⁄&ÉT Áø£eTeTT>∑ düeTdüÔeT+<ä* áX¯«s¡Tì‘√ ‘·qø£qTã+<ÛäeTT ô|s¡T>∑TqT. áX¯«s¡TìøÏ ≈£L&É ‘êqT #˚s¡Te>∑TqT.Ç§¢ø£]j·T+<=ø£]øÏ n$HêuÛ≤e dü+ã+<ÛäeTT ô|s¡T>∑T#·T+&É>∑áX¯«s¡T&ÉT nqTÁ>∑Væ≤+∫ Je⁄ì j·T+<äT ne‘·]+#·TqT.Je⁄&ûX¯«s¡T&Ó’ yÓ\T>∑TqT. >∑Ts¡Te⁄ •wüß´&Ó’, •wüß´ì >∑Ts¡Te⁄qT#˚j·TT≥, ‘·+Á&ç ≈£îe÷s¡T&Ó’, ≈£îe÷s¡Tì ‘·+Á&ç>∑ #˚j·TT≥e …Jy˚X¯«s¡ dü+ã+<ÛäeTTq áX¯«s¡T&˚ Je⁄ì qT+&ç Á|üø£Ï+#·Tø=qT#·T, Je⁄ì áX¯«s¡Tq+‘· yêì>∑ eT\#·TqT.

144 ^‘√|üìwü‘Y

ªªHê≈£î qeTdüÿ]+∫q yêìì Hê n+‘· yêì>∑ #j·TT<äTqTμμ` Á|üD‘· ì»»HêHé kÕ«‘·à ‘·T˝≤´Hé ø£s√‹ nqTq~ sê»>∑TVü≤´eT>∑T sê»$<ä . Ç~j˚T sê»jÓ÷>∑eTT.

leT<ä“¤>∑eBZ‘· j·T+<ä* 9e n<Ûë´j·TeTTªsê»$<ë´ sê»>∑TVü≤´ jÓ÷>∑μ $es¡DeTT

dü+|üPs¡íeTT.

Raja Vidya Raja Guhyam - worldteachertrust.org

Documents

Transcript of Raja Vidya Raja Guhyam - worldteachertrust.org