Rachunkowość finansowa wykład I i II semestr - abem.pl · Środki gospodarcze i źródła ich...

Rachunkowość finansowa wykład I i II semestr

� Materiały do wykładów opracowane

przez dr Edwarda Jończaka ,

kierownika Katedry Rachunkowości

Wyższej Szkoły Bankowej we

Wrocławiu przy współudziale Elżbiety

Maluszczak i Alicji Bednarskiej

wykładowców WSB.

�Ewidencja gospodarcza

� Statystyka � Rachunkowość� Ewidencja

operatywna

� Księgowość

� Sprawozdawczośćfinansowa

� Kalkulacja

Miejsce rachunkowości w systemie nauk ekonomicznych

RachunkowośćDefinicja

Rachunkowość jest to całościowy i zwarty

system ciągłego oraz systematycznego

gromadzenia i przetwarzania danych oraz

prezentacji informacji ekonomiczno-

finansowych.

Rachunkowość

Definicje zbliżone do MSR

⌦ wyrażona liczbowo miara sytuacji finansowej i działalności przedsiębiorstwa

⌦ sformalizowane „liczenie”

⌦ język używany do przekazywania informacji handlowych i ekonomicznych zainteresowanym działalnością przedsiębiorstwa

Powody prowadzenia rachunkowości:

�wymogi prawne�konieczność podejmowania wewnętrznych decyzji�kontrola i sprawozdawczość zewnętrzna

�kontrola stanu i ocena wyników przez właścicieli

Cechy rachunkowości

� Wyrażenie wszystkich procesów i operacji gospodarczych w mierniku pieniężnym

� Dokonywanie zapisów wyłącznie na podstawie dokumentów źródłowych

� Stosowanie do zapisów specyficznych urządzeńksięgowych - kont

� Realizacja zasady podwójnego zapisu

� Zachowanie ciągłości ewidencji księgowej

� Kontrola zapisów za pomocą inwentaryzacji

Podstawa prawna Ustawa o rachunkowości� Z dnia 29.09.1994 roku� Tekst jednolity (Dz. U. 2002 Nr 76 poz. 694)

� Rozdział 1 Przepisy ogólne

Rozdział 2 Prowadzenie ksiąg rachunkowych

Rozdział 3 Inwentaryzacja

Rozdział 4 Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego

Rozdział 4a Łączenie się spółek

Rozdział 5 Sprawozdania finansowe jednostki

Rozdział 6 Sprawozdania finansowe jednostek powiązanych

Rozdział 7 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych

Rozdział 8 Ochrona danych

Rozdział 9 Odpowiedzialność karna

Rozdział 10 Przepisy szczególne i przejściowe

Rozdział 11 Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe • Załącznik nr 2 • Załącznik nr 1

Inne akty prawne wpływające na prowadzenie księgowości w firmie

� Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych

� Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych

� Ustawa o podatku od towarów i usług

� Ustawa – Ordynacja podatkowa

� Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

� Kodeks karno skarbowy

� Kodeks spółek handlowych

� Prawo dewizowe

� Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Środki gospodarcze i źródła ich finansowania

� Dwa „wcielenia” majątku firmy:

�Środki gospodarcze , czyli w jakiej

postaci występuje majątek

�Kapitały , czyli źródła pochodzenia majątku

� Ujęcie bilansowe:

�Aktywa

�Pasywa

Tożsamośćmajątku i źródeł pochodzenia

MAJĄTEK Skąd pochodzi?

Ze źródeł:�własnych

�obcych

KAPITAŁY W czym się przejawiają?W majątku:

�trwałym

�obrotowym

BILANS - pojęcia� Podstawowe sprawozdanie finansowe

przedsiębiorstwa, prezentujące jego sytuacjęmajątkową i kapitałową na dany dzień ( dzieńbilansowy), sporządzone w ujęciu wartościowym, w

formie syntetycznego , dwustronnego zestawienia

aktywów i pasywów.

� Elementy:

� Aktywa i pasywa

� Suma bilansowa

� Aktywa = Pasywa (zasada równowagi bilansowej)

� Z czego wynika równość A=P : z tożsamości

majątku i źródeł jego pochodzenia

Struktura bilansu

AKTYWA PASYWA

AKTYWAAKTYWAAKTYWAAKTYWA

TRWATRWATRWATRWAŁŁŁŁEEEE

AKTYWA AKTYWA AKTYWA AKTYWA

OBROTOWEOBROTOWEOBROTOWEOBROTOWE

KAPITAKAPITAKAPITAKAPITAŁŁŁŁYYYY

WWWWŁŁŁŁASNEASNEASNEASNE

(ZOBOWIĄZANIA I REZERWY NA ZOBOWIĄZANIA)

KAPITAKAPITAKAPITAKAPITAŁŁŁŁY Y Y Y

OBCEOBCEOBCEOBCE

IIII WartoWartoWartoWartośśśści ci ci ci

niematerialne i niematerialne i niematerialne i niematerialne i

prawneprawneprawneprawne

IIIIIIII Rzeczowe Rzeczowe Rzeczowe Rzeczowe

aktywa trwaaktywa trwaaktywa trwaaktywa trwałłłłeeee

IIIIIIIIIIII NaleNaleNaleNależżżżnonononośśśści ci ci ci

ddddłłłługoterminoweugoterminoweugoterminoweugoterminowe

IVIVIVIV Inwestycje Inwestycje Inwestycje Inwestycje

ddddłłłługoterminoweugoterminoweugoterminoweugoterminowe�Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

I I I I ZapasyZapasyZapasyZapasy

IIIIIIII NaleNaleNaleNależżżżnonononośśśści ci ci ci

krkrkrkróóóótkoterminowetkoterminowetkoterminowetkoterminowe

IIIIIIIIIIII Inwestycje Inwestycje Inwestycje Inwestycje

krkrkrkróóóótkoterminowetkoterminowetkoterminowetkoterminowe�Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

IIII KapitaKapitaKapitaKapitałłłł

podstawowypodstawowypodstawowypodstawowy

IIIIIIII KapitaKapitaKapitaKapitałłłły y y y

zapasowe i zapasowe i zapasowe i zapasowe i

rezerwowerezerwowerezerwowerezerwowe

IIIIIIIIIIII Wynik Wynik Wynik Wynik

finansowyfinansowyfinansowyfinansowy

�Rezerwy na zobowiązaniaIIII ZobowiZobowiZobowiZobowiąąąązania zania zania zania

ddddłłłługoterminoweugoterminoweugoterminoweugoterminowe

IIIIIIII ZobowiZobowiZobowiZobowiąąąązania zania zania zania

krkrkrkróóóótkoterminowetkoterminowetkoterminowetkoterminowe

�Rozliczenia międzyokresowe

Co powinien zawierać prawidłowy bilans?� Nazwę i adres jednostki sporządzającej bilans

� Określenie dnia bilansowego

� Podział na aktywa i pasywa

� Specyfikację nazw i wartości poszczególnych składników bilansowych

� Sumę bilansową i jej równość w aktywach i pasywach

� Datę sporządzenia bilansu

� Podpisy osób upoważnionych i odpowiedzialnych za rzetelność i prawidłowość bilansu

Aktywa trwałe –I Wartości niematerialne i prawne

- nabyte prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania w tym :

1) Prawa do wynalazków , patentów , znaków towarowych, wzorów użytkowych i zdobniczych

2) Autorskie prawa majątkowe ,prawa pokrewne, licencje , koncesje

3) Wartość firmy4) Koszty prac rozwojowych 5) Know-how

II Rzeczowe aktywa trwałe

� Nieruchomości

- grunty (w tym prawo wieczystego użytkowania gruntów)

- budynki i budowle , lokale będące odrębną własnością

- własnościowe prawo do lokalu w spółdzielni mieszkaniowej

� Maszyny i urządzenia techniczne

� Środki transportu

� Inne środki trwałe

w tym: ��środki trwałe w budowieprzyszłe środki trwałe w okresie ich budowy ,rozbudowy,modernizacji , montażu

w tym: ��środki trwałe - kompletne, zdatne do użytku w momencie przyjęcia do używania przedmioty o okresie

użyteczności ekonomicznej powyżej 1 roku, przeznaczone na własne potrzeby jednostki

Aktywa trwałe –III Należności długoterminowe

� Kwoty należne jednostce , które stająsię wymagalne po upływie 12 miesięcy od dnia bilansowego, np.

� Należności wynikające z postępowania

układowego z wierzycielami

Inwestycje� Aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści

ekonomicznych wynikających z przyrostu

wartości tych zasobów lub uzyskania z nich

przychodów w postaci odsetek , dywidend

itp.

Aktywa trwałe –IV Inwestycje długoterminowe� Inwestycje, przeznaczone do zbycia, płatne lub

wymagalne w terminie co najmniej 12 miesięcy od dnia bilansowego, w tym :

� Nieruchomości

� Wartości niematerialne i prawne

� Długoterminowe aktywa finansowe:

� udziały w obcych jednostkach lub akcje,

� inne papiery wartościowe ( obligacje, bony skarbowe itp. )

� udzielone pożyczki długoterminowe

Aktywa obrotowe - I Zapasy

� ZAPASY NABYWANE� Materiały (podstawowe ,pomocnicze , opakowania,

paliwo , części zamienne do maszyn i urządzeń)

� Towary – produkty nabyte w celu dalszej odsprzedaży , bez dokonywania czynności przetwórczych , za wyjątkiem konfekcjonowania

� ZAPASY WYTWARZANE� Produkty gotowe

� Półprodukty i produkty w toku – produkcja niezakończona

Aktywa obrotowe –II Należności krótkoterminowe

� Kwoty pieniężne należne jednostce gospodarczej od osób trzecich w tym:

� od odbiorców - należności z tytułu dostaw i usług bez względu na termin płatności

� publiczno-prawne z tytułu podatków, ceł i ubezpieczeń społecznych ( od budżetu)

� od pracowników np. z tytułu pobranych zaliczek

Aktywa obrotowe –III Inwestycje krótkoterminowe

� Krótkoterminowe aktywa finansowe -instrumenty finansowe wyemitowane przez inne jednostki w tym:

� Akcje, udziały, obligacje, udzielone pożyczki i inne papiery wartościowe przeznaczone do zbycia , płatne lub wymagalne w terminie do 12 miesięcy

� Aktywa pieniężne - środki pieniężne w kasach firmy i na rachunkach

bankowych - inne środki pieniężne - czeki, weksle obce( płatne do 3

miesięcy , pow.3 miesięcy kwalifikowane są jako krótkoterminowe aktywa finansowe)

PASYWA Kapitały własne� I Kapitał (fundusz) podstawowy� II Kapitały zapasowe i rezerwowe

(samofinansowania)- Kapitał (fundusz) zapasowy- Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny- Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

� III Wynik finansowy - Zysk (strata) z lat ubiegłych- Zysk (strata) netto z roku bieżącego

PASYWA Kapitały obce

� I Zobowiązania długoterminowe� kredyty

� pożyczki

� II Zobowiązania krótkoterminowe� kredyty i pożyczki

� z tytułu dostaw i usług

� z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń

� z tytułu wynagrodzeń

Rodzaje kapitałów

Kapitałzapaso

-wy,

rezer-

wowy

Kapitałzapaso-

wy,

rezer-

wowy

Fundusz zasobo-

wy

Fundusz

przedsię-

biorstwa

II Kapitaływypracowane

Kapitałwłaścicieli

Kapitałudzia-

łowy

Kapitałakcyjny

Fundusz udzia-

łowy

Fundusz założy-

cielski

I Kapitał

podstawowy(powierzony)

Spółki osobowe,

osoba fiz.

Spółka

z o.o.

Spółka akcyjna

Spółdz.Przeds.

państw.

Rodzaj kapitału

Operacje gospodarcze jako przedmiot rachunkowości

Działalność gospodarcza jednostki = stany + procesy

Zbiór zdarzeń gospodarczych

Operacje gospodarcze

Pojęcie operacji gospodarczejElementarne , udokumentowane zdarzenie gospodarcze powodujące zmiany w stanie składników majątkowych , kapitałowych oraz wyniku finansowym jednostki.

Istota operacji gospodarczej:

opiera się pojęciowo o zdarzenia , zjawiska

nie da się rozłożyć na składniki bardziej elementarne

podlega ewidencji ponieważ wywiera wpływ na stan aktywów i pasywów, oraz wynik jednostki

wyrażana jest w mierniku ilościowym lub wartościowym,

musi być udokumentowana

dotyczy działalności gospodarczej

Klasyfikacja operacji gospodarczych

� 1) operacje wewnętrzne i zewnętrzne

� 2) operacje jednorazowe i procesowe

� 3) operacje bezwynikowe ( bilansowe ) i

wynikowe

Rodzaje operacji bezwynikowychOperacje bilansowe (bezwynikowe)- powodują wyłącznie zmiany w aktywach i pasywach

jednostki i ze względu na wpływ jaki wywierają na składniki bilansu dzielą się na : 1) operacje aktywne zmieniające strukturę aktywów np.� ZAKUP ZA GOTÓWKĘ TOWARÓW2) operacje pasywne powodujące przemieszczenie składników w obrębie pasywów np.� ZACIĄGNIĘCIE KREDYTU NA SPŁATĘ ZOBOWIĄZANIA WOBEC DOSTAWCY3) operacje aktywno-pasywne zwiększające sumę bilansową np.� ZAKUP MATERIAŁÓW Z PRZEDŁUŻONYM TERMINEM PŁATNOŚCI 4) operacje aktywno-pasywne zmniejszające sumę bilansową np.� SPŁATA RATY KREDYTU Z RACHUNKU BANKOWEGO

Wpływ bezwynikowych operacji gospodarczych na bilans

4 typy bezwynikowych operacji gospodarczychI typ A (+), A (-) suma bilans. bez zmiany

II typ P (+), P(-) suma bilans. bez zmiany

III typ A (+), P(+) suma bilans. rośnie

IV typ A (-), P(-) suma bilans. maleje

Konto

� Urządzenie księgowe, służące do

odzwierciedlenia stanu i zmian stanu

określonych składników aktywów,

pasywów lub wyników

Budowa konta

Nazwa kontaWinien

Debet(Dt)

Ma

Credit(Ct)

Zapisy wartości

stanów lub zmian

Zapisy wartości

stanów lub zmian

ΣObrót Wn ΣObrót Ma

Saldo konta - różnica między obrotami, saldo nosi nazwę strony większej

Saldo Wn jeżeli Obrót Wn > Obrót Ma

Saldo Ma jeżeli Obrót Ma > Obrót Wn

Saldo 0 jeżeli obroty są równe

Saldo początkowe = stan na początek okresu (z BO)Saldo końcowe = stan na koniec okresu (do BZ)

Pozostała terminologia konta

☺ Założenie konta - wpisanie jego nazwy lub symbolu zgodnie z planem kont

☺ Otwarcie konta - wpisanie stanu początkowego z bilansu otwarcia (BO) lub zaksięgowanie pierwszej operacji księgowej

☺ Obciążenie konta, zapisanie w ciężar konta, księgowanie na stronie Winien - zapis stanu lub zmiany na stronie Winien konta

☺ Uznanie konta, zapisanie na dobro konta, księgowanie na stronie Ma - zapis stanu lub zmiany na

stronie Ma konta

Klasyfikacja kont

Wg stopnia szczegółowości:

� syntetyczne i analityczne,

Wg ekonomicznej treści dokonywanych zapisów:

� bilansowe: aktywne, pasywne, aktywno-pasywne

� niebilansowe: wynikowe, korygujące, rozliczeniowe

Konta bilansowe– nazwą i treścią odpowiadają poszczególnym

składnikom bilansu

1) Konta aktywne służą do prezentacji aktywów2) Konta pasywne prezentują stany i zmiany

stanów kapitałów jednostki3) Konta aktywno – pasywne , rozrachunkowe,

służą do ewidencji należności i zobowiązań

Funkcjonowanie kont bilansowych :aktywnych i pasywnych

KONTO AKTYWNE Np.

KASA

KONTO PASYWNE Np.

KREDYT BANKOWY

Sp. (z BO) Sp. (z BO)

+--

+Obrót Wn Obrót Ma Obrót MaObrót Wn

Saldo MaSaldo Wn

≥≥≥≥ ≤≤≤≤

Σ Σ Σ Σ= =

Funkcjonowanie kont aktywno-pasywnychnp. Rozrachunki z Rozrachunki z Rozrachunki z Rozrachunki z …………

+ N

+ Z- Z

- N

N - należności

Z - zobowiązania

Sp.N Sp.Z

Sk.Z Sk.N

Zadanie – operacje i konta bilansowe� Sp. z o. o. ”Dyzio” rozpoczęła działalność gospodarczą

polegającą na produkcji odzieży 01.10.200X r. Właścicielami spółki są trzej udziałowcy, z których każdy objął 1/3 udziałów. Kapitał udziałowy spółki dzieli się na 90 udziałów po 1000 zł za udział. Wspólnicy wnieśli udziały w formie aportów rzeczowych i w gotówce:

- pierwszy wspólnik wniósł do firmy samochód dostawczy o wartości 30.000 zł

- drugi maszyny do szycia o wartości 20.000 zł oraz wpłaciłgotówką do kasy 10.000 zł

- trzeci wniósł komputer o wartości 6.000 zł wraz z oprogramowaniem wycenionym na 4.000 zł oraz obligacje 2-letnie Skarbu Państwa o wartości 12.000 zł a resztę udziałów wpłacił na rachunek bankowy spółki.

� Sporządź bilans spółki na moment rozpoczęcia działalności.

Wpływ operacji na bilans zad. c.d.

Jaki wpływ na składniki bilansu miały zdarzenia z miesiąca października:

1. Zapłacono gotówką za zakup tkanin , które przyjęto do magazynu 6.000 .

2. Otrzymano rachunek od dostawcy za zakupione maszyny produkcyjne 25.000 .

3. Podpisano z pracownikiem umowę o pracę , wynagrodzenie miesięczne brutto 1500 zł.

4. Otrzymano od dostawcy maszyn wezwanie do zapłaty 25.000.5. Zaciągnięto w banku kredyt długoterminowy , którym spłacono

zobowiązanie wobec dostawcy maszyn 20.000 .6. Złożono zamówienie na tkaninę importowaną 14.000 .7. Otrzymano rachunek za opracowanie znaku towarowego –

4.000 .8. Zapłacono z rachunku bankowego pozostałą część zobowiązania

wobec dostawcy maszyn.

Wyniki zadania- bilans otwarcia

Lp. AKTYWA Suma PASYWA Suma

A Aktywa trwałe 72 000 Kapitały własne 90 000

1 Wart.niemat.i prawne 4 000 Kapitał udziałowy 90 000

2 Środki trwałe 56 000

3 Inwestycje długoterm. 12 000

B Aktywa obrotowe 18 000 Kapitały obce(zobowiąz.)

1 Inwestycje krótkoterminowe 18 000 Zobowiązania długoterm.

2 Zobowiązania krótkoterm.

suma bilansowa 90 000 suma bilansowa 90 000

Analiza wpływu operacji bilansowych na bilans

RAZEM

8

7

6

5

4

3

2

aktywnabez zmianbez zmianMateriały + 6.000Kasa –6.000

1

Typoperacji

bilansowej

Sumabilans.

Zmiany w składnikach bilansu(+ , -)AKTYWA PASYWA

Numeroperacji

Zadanie c.d. Księgowanie operacji bilansowych

� Otwórz konta przyjmując stany początkowe z

bilansu otwarcia

� Zaksięguj operacje gospodarcze na kontach

� Zamknij konta ustalając ich obroty i salda

� Sporządź bilans próbny

Zasada podwójnego zapisu

� Każda operacja gospodarcza musi byćujęta:

� na co najmniej dwóch kontach (podwójny zapis),

� po przeciwnych stronach kont (dwustronny zapis),

� w tej samej kwocie (jednakowy zapis).

Korespondencja kont

powiązanie strony Wn i MA kont zapisem księgowym w ściśle określony , jedynie możliwy sposób , zgodnie z treściąekonomiczną operacji gospodarczej :

- korespondencja prosta

- korespondencja złożona

Zapis operacji gospodarczej na koncie powinien zawierać:

datę operacji gospodarczej

numer i symbol dowodu księgowego, dokumentującego daną operację,

treść zapisu (operacji),

dane liczbowe dotyczące wielkości stanu lub zmiany (wartość lub ewentualnie ilość)

Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych – bilans próbny cd. zad.

114 000114 000150 000150 000Razem

4 00029 00025 000Zobow.wobec dost.9

20 00020 000Kredyt długoter.8

90 00090 000Kapitał udziałowy7

6 0006 000Materiały6

3 0005 0008 000Rachunek bankowy5

4 0006 00010 000Kasa4

12 00012 000Inwest.długoter.3

81 00081 000Środki trwałe2

8 0008 000Wart.niem.i prawne1

MAWNMAWN

Salda ObrotyNazwa kontaLp.

Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych

BO

Obroty

za okres

BO + obroty

za okres BZLp. Nazwa

konta

A P Wn Ma Wn Ma Wn Ma

1 Środki trwałe

... Materiały

Kapitał zapasowy

.......................

Ogółem ΣΣΣΣ = = ΣΣΣΣ ΣΣΣΣ = = ΣΣΣΣ ΣΣΣΣ = = ΣΣΣΣ ΣΣΣΣ = = ΣΣΣΣ

Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych - kont księgi głównej

umożliwia stwierdzenie tzw. poprawności formalnej zapisów tj. zgodności księgowań z zasadą podwójnego zapisu .

Błędy możliwe do wykrycia:

1) zapisanie kwoty operacji dwa razy po tej samej stronie

2) zapisanie kwoty operacji w innej wysokości na dwóch kontach

3) zapisanie operacji tylko na jednym koncie

4) błędne ustalenie obrotów lub salda konta

Merytoryczna poprawność zapisów

� Czyli zapisanie operacji zgodnie z jej treściąekonomiczną , jest sprawdzana za pomocąinwentaryzacji :

- drogą spisu z natury ( materiałów , towarów , produkcji niezakończonej , wyrobów gotowych, środków trwałych , środków pieniężnych w kasie )

- poprzez potwierdzenie sald z kontrahentami

- przez porównanie i weryfikację zapisów księgowych z dowodami źródłowymi

Operacje wynikowe

Operacje wynikowe wywołują zmiany tylko jednego składnika bilansu i prowadzą do powstawania elementów wyniku finansowego tj.

- przychodów- kosztów- strat nadzwyczajnych- zysków nadzwyczajnych

WF = P- K + Zn - Sn

Elementy wyniku finansowego-pojęcia

Koszty i stratysą to prawdopodobne zmniejszenia przyszłych korzyści

jednostki w okresie sprawozdawczym, o wiarygodnie

określonej wartości w postaci wydatków lub innego

zmniejszenia wartości aktywów , albo zwiększenia

wartości zobowiązań i rezerw , które ostatecznie

doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego w inny

sposób niż pobranie środków przez udziałowców lub

właścicieli .

A P bz. lub P A bz. Kapitał wł.

Elementy wyniku finansowego c.d.

� Przychody i zyski prawdopodobne, przyszłe

korzyści jednostki w okresie sprawozdawczym

w postaci wpływów lub innego zwiększenia

wartości aktywów , albo zmniejszenia wartości

zobowiązań i rezerw , o wiarygodnie określonej

wartości , które ostatecznie doprowadzą do

wzrostu kapitału własnego w inny sposób niżwniesienie środków przez udziałowców lub

właścicieli .

� A P bz. lub P A bz. Kapitał wł.

Straty i zyski nadzwyczajne

� Straty i zyski powstające w wyniku zdarzeńtrudnych do przewidzenia , poza zwykłądziałalnością operacyjną jednostki , nie związane

z ogólnym ryzykiem prowadzenia działalności

gospodarczej :

- skutki zdarzeń losowych

- skutki postępowania układowego i naprawczego

- skutki przekształceń własnościowych

Zadanie do operacji wynikowych1. Zapłacono z rachunku bankowego odsetki od kredytu 2000.

2. Wystawiono rachunek odbiorcy za najem lokalu 3.000

3. W wyniku pożaru uległy zniszczeniu materiały w magazynie

6.000.

4. Sporządzono listę płac pracowników 1.500.

5. Otrzymano odszkodowanie za zniszczone materiały na rachunek bankowy 6.000.

6. Otrzymano rachunek za rozmowy telefoniczne 500.

7. Umorzono zobowiązanie wobec dostawcy 4.000.

8. Otrzymano gotówką odsetki od kontrahenta od nieterminowej płatności 100 .

Analiza wpływu operacji wynikowych na bilans.

RAZEM

8

7

6

5

4

3

2

koszt-2000bz.Rach.bank. -20001

PowstajeWpływ na WynikFinans.

Zmiany w składnikach bilansu(+ , -)AKTYWA PASYWA

nr

Typy operacji wynikowych (wpływ na przychody, koszty, zyski i straty)

4 typy operacji wynikowych

�� P A bz. - przychód lub zysk

�� A P bz. - koszt lub strata

�� A P bz. - przychód lub zysk

�� P A bz. - koszt lub strata

Konta niebilansowe Są to konta, które służą do zapisu

procesów i zjawisk, wpływających na stan składników bilansowych; konta te albo nie mają sald końcowych albo ich salda wpływają na salda kont bilansowych

� Konta wynikowe

� Konta korygujące

� Konta rozliczeniowe

Konta wynikowe

Służą do odzwierciedlenia treści operacji

wynikowych , powstają z pionowego podziału

konta Wynik finansowy .

Koszty Wynik finansowy Przychody

WN WN MA MA

Straty nadzw. Zyski nadzw.

WN MA

operacje bieżące

Ustalenie wyniku na koniec okresu

Koszty Wynik finansowy Przychody

WN WN MA MA

dzień bilansowy dzień bilansowy

Straty nadzw. Zyski nadzw.

WN MA

dzień bilansowy dzień bilansowy

Funkcjonowanie kont wynikowych

KOSZTY PRZYCHODY

+K -K -P +P

Bieżące (w ciągu okresu) księgowania operacji wynikowych

Przeksięgowania rezultatów operacji wynikowych na koniec okresu

WYNIK FINANSOWY

∆∆∆∆K ∆∆∆∆P

Zadanie cd.� Zaksięguj na kontach podane w poprzednim zadaniu

operacje gospodarcze przyjmując stany początkowe na kontach z poniższego bilansu, ustal wynik finansowy firmy .

Lp. AKTYWA Suma PASYWA Suma

A Aktywa trwałe 101 000 Kapitały własne 90 000

1 Wart.niemat.i prawne 8 000 Kapitał udziałowy 90 000

2 Środki trwałe 81 000

3 Inwestycje długoterm. 12 000

B Aktywa obrotowe 13 000 Kapitały obce 24 000

1 Materiały 6 000 Kredyt bankowy długot. 20 000

2 Inwestycje krótkoterminowe 7 000 Zobowiązania wobec dost. 4 000

kasa 4000

rachunek bankowy 3000

suma bilansowa 114 000 suma bilansowa 114 000

Zasady funkcjonowania kont wynikowych

� Na kontach wynikowych nie występuje bilans

otwarcia

� Konta kosztów i strat funkcjonują „podobnie”

jak konta aktywne

� Konta przychodów i zysków funkcjonują„podobnie” jak konta pasywne

� Konta wynikowe nie maja salda końcowego

ponieważ ich stany przeksięgowuje się na

konto Wynik Finansowy .

Przykłady operacji wynikowych Bieżące operacje wynikowe

�Wydano do zużycia materiały 5.000

� Otrzymano rachunek za transport towarów 1.000

� Sprzedano za gotówkę towary 10.000 , które kupiono wcześniej za 8.000, wydano tow. odbiorcy

�Wydano odbiorcy zbędne materiały o wartości w cenie zakupu 1500 , wystawiając mu rachunek z przedłużonym terminem płatności na 1200 .

Operacje wynikowe zamykające okres obrotowy�PK przeksięgowanie przychodów

�PK przeksięgowanie kosztów działalności

�PK ustalenia wyniku i zamknięcia konta „Wynik finansowy”

Podzielność pionowa i pozioma kont

Dzielenie i łączenie kont umożliwia dostosowanie

szczegółowości informacji do potrzeb danej

jednostki gospodarczej :

- podział pionowy- konta powstałe z podziału

przejmują tylko niektóre funkcje konta dzielonego

np. konta „Przychody”, „Koszty”

- podział poziomy polega na tworzeniu kont

szczegółowych o węższym zakresie ewidencji,

przejmujących wszystkie funkcje konta dzielonego

np. Materiały – Materiał A, Materiał B, Materiał C

Skutki podziału Pionowego

� - konto dzielone przestaje istnieć , konta powstałe funkcjonują jako oddzielne konta np. konta Przychodów i Kosztów zamiast konta Wynik Finansowy

� - konto powstałe z podziału funkcjonuje obok konta podstawowego jako konto korygujące np. konto Umorzenie środków trwałych w stosunku do konta Środki trwałe

Poziomego

� Konta szczegółowe eliminują konto macierzyste np. konto Rozliczenie zakupu

� Konta szczegółowe tworzą ewidencję analityczną

Konta analityczne

Konta ksiąg pomocniczych – urządzenia księgowe służące do szczegółowej ewidencji danych ujętych na kontach syntetycznych – kontach księgi głównej .

Konta analityczne są więc zbiorem

elementów składowych konta syntetycznego.

Zasada zapisu powtarzanego

� Zasada ewidencji na kontach analitycznych –Zapisy na tych kontach dokonywane są(powtarzane) po tej samej stronie (Wn albo Ma) co na koncie syntetycznym, w taki jednak sposób, by suma zapisów na kontach analitycznych po ich jednej stronie była równa sumie zapisów na koncie syntetycznym po tej samej stronie.

Funkcjonowanie kont analitycznych i konta aktywno-pasywnego - zadanie

� Konto „Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami”wykazywało na początek okresu stan należności 25.000 (w tym od odbiorcy A - 5.000, od odbiorcy B -20.000 ) oraz stan zobowiązań 20.000 ( w tym wobec dostawcy X – 12.000 , wobec Y – 8.000 ).

� Zaksięguj poniższe operacje gospodarcze i zamknij konto „Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami”:

1) WB- wpływ należności od odbiorcy B. – 17.000

2) Odbiorca A. wpłacił gotówką do kasy – 3.000

3) Otrzymano dostawę materiałów od Z. zapłata w terminie późniejszym - 7.000

4) Zapłacono gotówką zobowiązanie wobec Y. – 2.000

5) WB- zapłata zobowiązania wobec dostawcy X. – 12.000

Konto syntetyczne - Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami

Rozrachunki z O i DRozrachunki z O i DRozrachunki z O i DRozrachunki z O i D

25 000 20 000

12 000 17 000

7 000

3 0002 0005

4

Sp.

39 000 47 000

8 000

47 00047 000

Sk≠≠≠≠8000

Sp.

1

2

3


+ N

+ Z- Z

- N

N - należności

Z - zobowiązania

Sp. Sp.

Sk. Sk.

Konta analityczne do „Rozrachunków z odbiorcami i dostawcami”

Odbiorca A

Dostawca YDostawca X

Odbiorca B

Sp.5 000 3 000 (2 Sp.20 000 17 000 (2

5)12 000 12 000 Sp. 4)2 000 8 000 Sp.

Sk=2000

Sk=0

Sk=3000

Sk=6 000

Dostawca Z

7 000 (3

Sk=7 000

Konto syntetyczne- Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami


25 000 20 000

12 000 17 000

7 000

3 0002 0005

4

Sp.

39 000 47 000

13131313 000000000000

52 00052 000

Sk Zob.

Sp.

1

2

3

Sk Nal.5 0005 0005 0005 000

Zestawienie obrotów i sald kont analitycznych

Obroty za okres Salda końcowe

Lp.

Nazwa konta Wn Ma Wn Ma

1

Odbiorca A

5 000

3 000

2 000

2

Odbiorca B

20 000

17 000

3 000

3

Dostawca X

12 000

12 000

-

-

4

Dostawca Y

2 000

8 000

6 000

5

Dostawca Z

-

7 000

7 000

6

Ogółem

ΣΣΣΣ 39 000

ΣΣΣΣ 47 000

ΣΣΣΣ 5 000

ΣΣΣΣ13 000

Funkcje zestawienia obrotów i sald kont analitycznych

�Kontrolna – sprawdzenie formalnej poprawności

zapisów tj. zgodności z zasadą zapisu powtarzanego:

- czy saldo początkowe ( końcowe) konta

syntetycznego jest równe sumie sald początkowych

(końcowych) kont analitycznych

- czy obroty debetowe (kredytowe) konta syntetycznego

są równe sumie obrotów debetowych (kredytowych)

kont analitycznych

�Informacyjna – w przypadku kont aktywno-pasywnych

możliwość ustalenia sald końcowych

Ujawnianie błędów:

� Zestawienie obrotów i sald kont

syntetycznych i analitycznych –

błędy formalne – niezgodność z zasadązapisu podwójnego lub powtarzanego

� Inwentaryzacja – błędy merytoryczne

Poprawianie błędów księgowych

1) Bieżące poprawianie błędów - korekta

zapisów

2) Storno

Storno (czarne: dodatnie, czerwone: ujemne)

- sposób poprawiania błędów w księgowości,

usuwający wpływ mylnego zapisu na obroty

i/lub salda konta , oparty na zasadzie podwójnego

zapisu .

Rodzaje storna�Storno czarne całkowite – wyksięgowanie błędnego

zapisu po przeciwnych stronach kont i dokonanie

zapisu poprawnego

�Storno czarne częściowe – dokonanie zapisu

przeciwstawnego tylko na jednym koncie , na

którym wystąpił błąd

�Storno czerwone całkowite – powtórzenie błędnego

zapisu ze znakiem minus i wprowadzenie zapisu

poprawnego

�Storno czerwone częściowe – skorygowanie

nieprawidłowej kwoty o wartość zawyżenia

Korekta błędnych zapisów - przykład� Popraw przy pomocy poszczególnych rodzajów

storna błędne Zapisy tej samej w każdym przypadku operacji gospodarczej:

„ Zakupiono za gotówkę (KW) materiały (Pz) - 1.000”.

1)czarne całkowite : Rachunek bankowy Ma 1000

Towary Wn 1000

2)czarne częściowe: Kasa Ma 1000, Towary Wn 1000

3)czerwone całkowite : zapis jak w pkt.1

4)czerwone częściowe : Kasa Ma 10.000

Materiały Wn 10.000

Podmioty gospodarcze a VAT

� Podmioty zwolnione z VAT1) podmiotowo ze względu na wysokość rocznych

obrotów nie przekraczających równowartości 10.000 EUR wg kursu z pierwszego dnia roboczego października roku poprzedniego

2) przedmiotowo ze względu na rodzaj prowadzonej działalności ( np. usługi medyczne , edukacyjne)

� Podatnicy VAT osoby prawne i fizyczne wykonujące działalność gospodarczą

(szeroko pojętą - np. wynajmowanie lokali )

Podatek od towarów i usług- VAT (Value Added Tax )- podatek od wartości dodanej )

� Podstawa prawna -Ustawa o podatku od

towarów i usług z dnia 11 marca 2004

� Większość przepisów Ustawy obowiązuje

od 1 maja 2004 - wejścia Polski do Unii

Europejskiej

� Podatek od wartości dodanej obowiązuje w Unii

Europejskiej według podobnych reguł prawnych -

ustawodawstwo unijne ma charakter nadrzędny .

Podstawa opodatkowania

� - podstawą opodatkowania jest obrót -kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku ,otrzymane dotacje i rabaty .

� Np. wartość usługi prawnej 100 zł - firma-płatnik VAT dolicza VAT według obowiązującej stawki 22 %, klient płaci kwotę wartości usługi powiększoną o VAT 122 zł

Stawki podatku od towarów i usług (VAT)� Podstawowa : 22 % (w Unii podstawowa max -15%)

� preferencyjne :

� 7% - np. usługi remontowe w budownictwie

mieszkaniowym ,wiele produktów żywnościowych

� 3% -np. nieprzetworzone produkty żywnościowe,

usługi związane z rolnictwem

� 0 % -np. towary wywożone poza granice Polski

� zwolnienie z VAT - np. usługi pocztowe , finansowe

� W Unii preferencyjne stawki-maksymalnie 5 %

Sposób działania podatku VAT

Podatnik VAT

� Faktury VAT

-netto 100

-VAT 22

- brutto 122

� Faktury VAT

- netto 300

- VAT 66

- brutto 366

Jednostka gospodarcza� zakup � sprzedaż

Rozrach.z tyt.VAT� VAT naliczony � VAT należny6622

44� VAT do zapłaty

Funkcjonowanie VAT w firmach

�Firmy dokonują zakupów

�Dokumenty zakupu – oryginały rachunków i faktur VAT otrzymane od dostawcy

�Konstrukcja faktury VAT zakupu :

- wartość netto faktury 10 000 zł

- VAT naliczony np. 22% 2 200 zł

- wartość brutto faktury 12 200 zł(zobowiązanie wobec dostawcy)

� faktury zestawiane są w rejestrze zakupu

Funkcjonowanie VAT w firmach

�Firmy sprzedają towary, wyroby, usługi

�Dokumenty sprzedaży- oryginał faktury VAT

otrzymuje odbiorca , kopia pozostaje u sprzedawcy

�Konstrukcja faktury VAT sprzedaży

- wartość netto faktury 15 000 zł

- VAT należny np. 22% 3 300 zł

- wartość brutto faktury 18 300 zł

(należność od odbiorcy)

� faktury zestawiane są w rejestrze sprzedaży

Rozliczenie VAT z budżetem

� Deklaracja VAT sporządzana za okresy miesięczne

– ustalenie różnicy między podatkiem VAT

należnym i naliczonym

Np. wartość obrotu 15 000 , VAT należny 3 300

wartość zakupu 10 000 , VAT naliczony 2 200

Zobowiązanie z tytułu VAT =

VAT należny - VAT naliczony = 1 100 (do zapłaty do

25 dnia następnego miesiąca )

uwaga : wartość dodana w tej firmie =

15 000 -10 000 = 5 000 ( 22% z 5000 = 1100)

Rozrachunki z tytułu VAT


VATnaliczonypowstający

przy ZAKUPACH

Fakturyzakupu

VATnależny

powstającyprzy

SPRZEDAŻY

Faktury sprzedaży

Saldo (Wn lub Ma)do rozliczenia z US

Ewidencja rozrachunków z tyt. VAT

Rozrachunki z z tyt. VATRozrachunki z dostawcami

Rachunki bankoweKoszty

Rozrachunki z odbiorcami

45a

2

3

1

Schemat 1

5b

Objaśnienia do schematu 1

1) Należny podatek VAT za sprzedane produkty, towary i

usługi

2) Podatek naliczony ujęty w fakturach dostawców

3) Należny podatek VAT od darowizn

4) Należny podatek VAT od kosztów reprezentacji i

reklamy i innych czynności zrównanych ze sprzedażą

5) Kwota podatku VAT przekazana na rachunek urzędu

skarbowego (a) lub zwrócona przez urząd skarbowy (b)

Ewidencja faktur VAT� Zaksięguj na kontach podane operacje gospodarcze i

ustal saldo konta „Rozrachunki z tytułu VAT” na koniec okresu :

1. Otrzymano fakturę VAT za zakupione materiały (Pz) : netto 1500 , VAT 330 , brutto 1830 .

2. Wystawiono fakturę VAT za najem lokalu biurowego : netto 4000 , VAT 880, brutto 4880 .

3. Otrzymano fakturę VAT za rozmowy telefoniczne : netto 800 , VAT 176 , brutto 976 .

4. Otrzymano rachunek za transport materiałów 300 , rachunek opłacono gotówką .

5. Wystawiono dla odbiorcy A. fakturę VAT za sprzedane za gotówkę towary : 100 szt x 10 zł/szt :netto 1000 , doliczono VAT 22% .

6. Wydano odbiorcy A. sprzedane towary z magazynu -100 szt. w cenie zakupu 7 zł/szt .

Ewidencja VAT przykład c.d.

Rozrachunki z tyt. VATRozrachunki z dostawcami

Materiały Przychody ze sprz.


21830

330 8804880

15004000

Koszty

13)976

3)800

3)976

Sp.X

4)300

Kasa

4)300

5)1220

5)1000

5)220

6)700

Towary

6)700Sp.X

11001306

Sk.206

Działalność gospodarcza

Działalnośćgospodarcza

Działalność operacyjna Działalność finansowa

Podstawowa działalność

operacyjna

Pozostała działalność

operacyjna

produkcyjnaprodukcyjna usługowausługowa handlowahandlowa

Struktura przychodów

ze sprzedaży

usług

ze sprzedaży

usługze sprzedaży

towarów i mat.

ze sprzedaży

towarów i mat.

Przychody z działalności

gospodarczej

Przychody operacyjne Przychody finansowe

Przychody z podstawowej

działalności operacyjnej

Pozostałe przychody

operacyjne

ze sprzedaży

wyrobów

ze sprzedaży

wyrobów

Struktura kosztów

Koszty działalności

gospodarczej

Koszty operacyjne Koszty finansowe

Koszty podstawowej

działalności operacyjnej

Pozostałe koszty

operacyjne

usługowejusługowej handlowejhandlowejprodukcyjnejprodukcyjnej

Przychody, koszty -pojęcia uproszczone

� KOSZTY - wyrażone w jednostkach pieniężnych

celowe zużycie rzeczowych składników majątku,

wynagrodzenie za pracę, zakupy usług i inne

nakłady czysto pieniężne występujące w pewnym

okresie w związku z realizacją normalnejdziałalności jednostki gospodarczej.

� PRZYCHODY- należna lub uzyskana kwota ze

sprzedaży lub innych tytułów

Ogólna klasyfikacja przychodów i kosztów c.d.� Podstawowe przychody i koszty operacyjne –

dotyczą zwykłej działalności jednostki , której

prowadzenie było celem powstania jednostki

� Pozostałe przychody i koszty operacyjne – nie

wiążą się bezpośrednio ze zwykłą działalnościąjednostki, choć jej dotyczą ; występują np. przy

sprzedaży i likwidacji środków trwałych ,odpisaniu

należności i zobowiązań , darowiznach itp.

� Koszty i przychody finansowe – skutki operacji

finansowych: zapłacone odsetki od kredytów i

innych zobowiązań, otrzymane odsetki od

pożyczek i należności, sprzedaż akcji i innych

aktywów finansowych, różnice kursowe

Kryteria klasyfikacji kosztów� Wg struktury wewnętrznej - koszty proste i złożone :- proste – elementarne, jednorodne (jednego rodzaju) składniki kosztów , - złożone – składające się z kilku rodzajów kosztów prostych

� Wg stopnia powiązania z produktami (wyrobami i usługami) -koszty bezpośrednie i pośrednie

- koszty bezpośrednie - na podstawie dokumentów źródłowych mogą byćjednoznacznie odniesione na produkty,

- koszty pośrednie - na podstawie dokumentów źródłowych nie mogą byćodniesione na produkty (lub nie opłaca się) , ale zawsze można określićmiejsca ich powstawania, na koniec okresu są rozliczane na produkty w sposób umowny.

� Wg stopnia zależności od wielkości produkcji- stałe i zmienne:

- koszty stałe (w pewnym przedziale zdolności produkcyjnych)

- zmienne (degresywnie ,progresywnie lub proporcjonalnie zmienne)

� Ze względu na ich związek z przychodami ze sprzedaży:- Koszty związane z produktami- Koszty okresu

Ewidencja kosztów

Ewidencja kosztów powinna być tak prowadzona, aby można było

w razie potrzeby uzyskać różnorodne informacje o kosztach

umożliwiające kontrolę kosztów, ich analizę oraz podejmowanie

decyzji w procesie zarządzania jednostką . Najważniejsza dla jednostki

jest działalność podstawowa , której koszty są przedmiotem dalszej

klasyfikacji z uwzlędnieniem :

• rodzaju kosztów

• rodzajów działalności

• faz działalności

• miejsc powstawania kosztów,

• produktów działalności (nośników),

Wyodrębnia się 3 podstawowe układy ewidencyjne .

Ewidencja kosztów działalności podstawowej

1) Ewidencja kosztów wg rodzaju zasobów -

rodzajowy układ kosztów tzw. zespół 4 kont –

(jakie koszty powstały w okresie ?)

2) Ewidencja kosztów wg typu podstawowej

działalności operacyjnej oraz miejsc powstawania

kosztów- podmiotowy układ kosztów tzw.

zespół 5 kont ( gdzie powstały koszty ?)

3) Klasyfikacja kosztów wg ich sposobu odnoszenia

na wyroby gotowe (bezpośrednie i pośrednie) –

układ kalkulacyjny (przedmiotowy) kosztów

(na co zostały poniesione koszty?)

Ewidencja kosztów – układ rodzajowy kosztówKonta kosztów prostych:

� Amortyzacja – koszt zużycia środków trwałych i wartości

niematerialnych i prawnych)

� Zużycie materiałów i energii

� Usługi obce- koszty usług świadczonych przez inne jednostki

� Podatki i opłaty np. podatek od nieruchomości , akcyzowy ,

opłaty urzędowe –notarialne, sądowe, skarbowe

� Wynagrodzenia bez względu na charakter umowy

� Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia na rzecz

pracowników -składki ZUS pracodawcy, odzież ochronna ,itp

� Pozostałe koszty rodzajowe , w tym m.in. : podróże służbowe,

ubezpieczenia , koszty reprezentacji i reklamy

Ewidencja kosztów – układ funkcjonalnyKonta kosztów według funkcji i rodzajów działalności -

� Koszty zakupu (nie zawsze wyodrębniane)

�Koszty działalności właściwej :

-w jednostkach wytwórczych – koszty produkcji

-w jednostkach usługowych - koszty usług

-w jednostkach handlowych – koszty handlowe

�Koszty ogólnego zarządu

�Koszty sprzedaży (nie zawsze wyodrębniane)

Warianty ewidencji kosztów

� 1) ewidencja kosztów wyłącznie w układzie

rodzajowym:

- w małych jednostkach gospodarczych , o

nierozbudowanej strukturze organizacyjnej – w

których nie ma potrzeby kontroli kosztów wg ich

miejsc powstawania i nośników – firmy handlowe,

usługowe i produkujące jednorodny asortyment

- informacja wyłącznie o kwocie i strukturze kosztów

Różne konta Koszty Z.4

Ewidencja szczegółowaAmortyzacja

Zużycie mater.i energii

Usługi obce

Wynagrodzenia

Różne konta

Ubezp.społ.i inne św.

Pozostałe koszty rodz.

Warianty ewidencji kosztów c.d.

� 2) ewidencja kosztów wyłącznie w układzie

funkcjonalnym :

- jednostki prowadzące działalność o zróżnicowanym

charakterze , rozbudowane organizacyjnie ,

działające na większą skalę , wytwarzające

zróżnicowane produkty dla których ważna jest

informacja o kosztach każdego z rodzajów

działalności , kosztach ponoszonych w określonych

miejscach jej prowadzenia i kosztach

jednostkowych poszczególnych produktów

Ewidencja szczegółowa

Koszty produkcji

Koszty usług

Koszty handlowe

Różne konta

Koszty zarządu

Warianty ewidencji kosztów c.d.

� 3) ewidencja kosztów równolegle w układach rodzajowym i funkcjonalnym - pełna ewidencja kosztów :

�możliwość poznania ogólnego poziomu kosztów i ich struktury

� przypisanie kosztów poszczególnym rodzajom i fazom działalności jednostki

� przeprowadzenie kalkulacji kosztu jednostkowego

� stosowana w dużych jednostkach , prowadzących różnorodną , często skomplikowaną działalność

� koszty księgowane są wstępnie wg rodzajów i rozliczane wtórnie wg typów działalności

Plan kontNr zespołu Nazwa zespołu kont Przykładowe konta

0 Aktywa trwałe Środki trwałe, Wartości niematerialne i prawne, Odpisy umorzeniowe ST/WNiP

1 Środki pieniężne, rachunki bankowe i inne KAF

Kasa. Rachunki bankowe, Kredyty bankowe, Krótkoterminowe aktywa finansowe

2 Rozrachunki i roszczenia Rozrachunki z odbiorcami, dostawcami, z tytułu VAT, z ZUS, z tyt. wynagrodzeń

3 Materiały i towary Rozliczenie zakupu, Materiały, Towary, Odchylenia od cen ewidencyjnych M/T

4 Koszty według rodzajów i ich rozliczenie

Amortyzacja, Zużycie materiałów i energii, Usługi obce, Wynagrodzenia, Ub. społ. IIS

5 Koszty wg typów działalności i ich rozliczenie

Działalność podstawowa, Działalność pomocnicza, Koszty zarządu, Koszty sprzedaży

6 Produkty i rozliczenia międzyokresowe

Produkty gotowe, Odchylenia od cen ewidencyjnych prod. got. RMK

7 Przychody i koszty związane z ich osiągnięciem

Sprzedaż produktów, Koszt sprzedanych produktów, Sprzedaż towarów, WST w CN

8 Kapitały własne, fundusze specjalne, rezerwy i wynik f.

Kapitał podstawowy, Pozostałe kapitały, Wynik finansowy, Rezerwy

8

AKTYWA TRWAŁE

WARTOŚCINIEMATERIALNE

I PRAWNE

DŁUGOTERMINOWEROZLICZENIA

MIĘDZYOKRESOWE

NALEŻNOŚCIDŁUGOTERMINOWE

RZECZOWEAKTYWATRWAŁE

INWESTYCJEDŁUGOTERMINOWE

Aktywa trwałe - struktura

Aktywa trwałe – zakres tematyczny wykładu

�Pojęcie i klasyfikacja aktywów trwałych

�Środki trwałe :

- wycena środków trwałych

- umorzenie , metody amortyzacji

- zasady ewidencji środków trwałych

�Wartości niematerialne i prawne oraz zasady ich ewidencji

�Długoterminowe aktywa finansowe i zasady ich ewidencji

Rzeczowe aktywa trwałe

w tym: ��środki trwałe w budowie��zaliczki na środki trwałe w budowie

w tym: ��środki trwałe - kompletne, zdatne do użytku w momencie przyjęcia do eksploatacji przedmioty o okresie używania dłuższym niżrok, przeznaczone na własne potrzeby jednostki

Klasyfikacja środków trwałych (KŚT)

� Grupa 0 - Grunty (w tym prawo wieczystego użytkowania gruntów)

� Grupa 1 – Budynki i lokale będące odrębnąwłasnością

� Grupa 2 - Budowle

� Grupa 3 - Kotły i maszyny energetyczne

� Grupa 4 - Maszyny , urządzenia , aparaty ogólnego zastosowania

� Grupa 5 - Maszyny i urządzenia specjalne, branżowe

� Grupa 6 - Urządzenia techniczne

� Grupa 7 - Środki transportu

� Grupa 8 - Narzędzia, przyrządy , wyposażenie

� Grupa 9 - Inwentarz żywy

Wycena środków trwałychŚrodki trwałe wycenia się w księgach rachunkowych wg wartości brutto (początkowej), którą stanowi :

� cena nabycia tj. cena zakupu + koszty dodatkowe poniesione przed przyjęciem środka trwałego do używania - w przypadku zakupu

� koszt wytworzenia

� wartość deklarowana w przypadku wniesienia środka trwałego w formie aportu (nie wyższa niżwartość rynkowa )

� wartość rynkowa w przypadku nieodpłatnego otrzymania środka trwałego

Zmiany wartości początkowej

� 1) zwiększenie wskutek :

� modernizacji

� aktualizacji wyceny

� 2) zmniejszenie poprzez odpisy umorzeniowe

odzwierciedlające utratę wartości na skutek

używania lub upływu czasu

Wartość bieżąca (netto) środków trwałych =

wartość brutto (początkowa) - umorzenie

Wn= Wp - U

Umorzenie i amortyzacjaUmorzenie i amortyzacjaUmorzenie środków trwałych - zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych na skutek ich użytkowaniaAmortyzacja środków trwałych - wyrażone wartościowozużycie środków trwałych stanowiące koszt działalności

Środki trwałe Umorzenie śr. trw. Amortyzacja

Wp.zmniejszenie wartości

Konto korygujące

Ogólne zasady dokonywania odpisów � rozkłada się wartość początkową środka trwałego

na ustalony okres jego użyteczności ekonomicznej

� na dzień przyjęcia do używania ustala metodę i stawkę amortyzacji

� rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, wg przepisów podatkowych od miesiąca następnego po miesiącu przyjęcia środka trwałego do używania

� zakończenie amortyzacji następuje nie później niż z chwilą zrównania odpisów z wartością początkowąlub przeznaczenia środka trwałego do likwidacji lub sprzedaży

�odpisów można dokonywać w ratach miesięcznych, kwartalnych lub rocznych

Metody amortyzacjiBilansowe metody amortyzacji środków trwałych:

� metoda równomierna (liniowa)

� metody nierównomierne (degresywna, progresywna, naturalna)

� odpis jednorazowy

Podatkowe metody amortyzacji środków trwałych:

� metoda równomierna (liniowa) z możliwościąpodwyższania lub obniżania stawek podstawowych

� metoda degresywna stanowiąca połączenie metody degresywnej z liniową

� odpis jednorazowy

Ustalanie stawek amortyzacji

W metodzie liniowej :� stawka w ustalonym okresie

� stawka procentowa (T- lata)

� stawka kwotowa w okresie

W metodzie degresywnej

Wb- wartość brutto, Wn – wartość netto , a –stawka amort.

T- okres użyteczności ekonomicznej

T

Wa b

=

Ta

%100% =

%aWa b ⋅=

'%aWa n ⋅=

Amortyzacjaliniowa

AmortyzacjadegresywnaLata

a% zł a% złWartość brutto 20% 10 000 40% 10 000Amortyzacja 2 000 4 0001

Wartość netto 8 000 6 000Wartość brutto 10 000 Wn 6 000

Amortyzacja 2 000 2 4002

Wartość netto 6 000 3 600

Wartość brutto 10 000 Wn 3 600

Amortyzacja 2 000 1 4403

Wartość netto 4 000 2 160

........ itd

Schemat działania metody liniowej i degresywnej

Warianty metody liniowej � Liniowa wg stawek podstawowych określonych w

załączniku do u.p.d.o.f i u.p.d.o.pr.

� Liniowa wg stawek podwyższonych dla środków :

- używanych w warunkach złych lub pogorszonych

- używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych

- wymagających szczególnej sprawności technicznej

- poddanych szybkiemu postępowi technicznemu

� Liniowa wg stawek indywidualnych dla używanych lub ulepszonych środków trwałych

-używane pow.6 miesięcy , budynki , budowle pow.5 lat

-ulepszone –nakłady pow.20%(30 %)wartości początkowej

� Liniowa wg stawek obniżonych dla środków trwałych używanych w warunkach lepszych niż przeciętne

Przykłady obliczania amortyzacji liniowej

�Liniowa wg stawek podstawowych

Podatnik zakupił w styczniu 2004 r samochód

osobowy o wartości początkowej 60.000 zł ,

podstawowa stawka amortyzacji 20%. Oblicz:

1)miesięczną , kwartalną i roczną stawkę amortyzacji

2) do kiedy będzie amortyzowany ten środek trwały

3) wartość netto samochodu w dniu dzisiejszym

4) przedstaw na kontach Zapisy dotyczące tego

środka trwałego w bieżącym roku


� Liniowa wg stawek podwyższonych

Podatnik zakupił we IX 2003 zestaw komputerowy o

wartości początkowej 27.000 zł. Podstawowa

stawka amortyzacji 30%. Oblicz miesięcznąstawkę i okres amortyzacji przy stawce

podstawowej oraz podwyższonej ze względu na

postęp techniczny o współczynnik 2 . O ile uległ

skróceniu okres amortyzacji ? Przedstaw na

kontach Zapisy dotyczące tego środka trwałego w

ostatnim roku jego używania .


� Liniowa wg stawek indywidualnych

Podatnik zakupił w III 2004 samochód osobowy

Opel używany wcześniej przez okres 8 miesięcy

cena nabycia 48.000 . Podstawowa stawka

amortyzacji 20% , indywidualny okres amortyzacji

dla używanych środków transportu - 30 miesięcy .

Oblicz miesięczną stawkę amortyzacji , porównaj

okresy amortyzacji przy zastosowaniu stawki

podstawowej i indywidualnej.

Odpis jednorazowy� Przepisy podatkowe dla środków trwałych o

jednostkowej wartości nie przekraczającej 3.500 zł dopuszczają następujące rozwiązania :

1) nie ujmowanie składnika w ewidencji środków trwałych , wydatki na nabycie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów w miesiącu oddania do używania

2) zaliczenie do środków trwałych i jednorazowe umorzenie w miesiącu przyjęcia do używania lub następnym

3) Zaliczenie do środków trwałych i amortyzowanie wg zasad

Amortyzacja degresywna – w ujęciu podatkowym� Może być stosowana dla środków trwałych

zaliczanych do grupy 3-6 i 8 oraz dla środków

transportu z wyjątkiem samochodów osobowych.

Podstawowa stawka amortyzacji podwyższana jest

o współczynnik 2 . W pierwszym podatkowym roku

używania tak podwyższoną stawkę stosuje do

wartości początkowej , w kolejnych latach do

wartości początkowej pomniejszonej o

dotychczasowe umorzenie . Poczynając od roku ,

w którym w ten sposób liczona amortyzacja byłaby

niższa od liczonej metodą liniową , przechodzi sięna metodę liniową i stosuje ją do pełnego

umorzenia środka trwałego .

Przykład do obliczania amortyzacji metodądegresywną

� Podatnik zakupił w I 2003 r samochód dostawczy

o wartości początkowej 90.000 , podstawowa

stawka amortyzacji 20%. Oblicz aktualną ,

miesięczną stawkę amortyzacji , ustal kiedy

nastąpi pełne umorzenie samochodu , porównaj z

metodą liniową . Przedstaw na kontach Zapisy

dotyczące środka trwałego w czwartym

podatkowym roku jego używania.

Metoda degresywna c.d.� 1)metoda liniowa : Sa 20%

Sa=90.000x 20%=18.000 rocznie , Sa miesięczna = 1.500

Okres amortyzacji 60 miesięcy tj. do I 2008 r

� 2) metoda degresywna : Sa 20%x2=40%2003 r : 90.000 x 40% =36.000 , Sa miesięczna 3.000

Ilość miesięcy amortyzacji w pierwszym roku używania 11

odpis umorzeniowy za rok 2003 : 11x3000=33.000

wartość netto : 90.000-33.000=57.000

2004 r : 57.000 x 40% = 22.800 , Sa miesięczna 1900

wartość netto : 57.000 – 22.800 = 34.200

2005 r : 34.200x 40% = 13.680 < 18.000

przechodzimy na metodę liniową od 2005

Pozostało do odpisania metodą liniową 34.200

34.200 : 1.500 =22,8 miesięcy tj.23 miesiące- koniec XI 2006

Ewidencja zwiększeń środków trwałych

Środki trwałeKapitał podstawowy

1

Środki trwałe w budowie

Rozrachunki z dostawcami

2

3

4Pozostałe przych. operac.

Rozrach. z tyt. VAT

Objaśnienia do schematu

1. Przyjęcie środka trwałego stanowiącego wniesienie udziału do spółki w formie aportu

2. OT przyjęcie zakupionego środka trwałego trwałego do użytkowania

3. OT przyjęcie środka trwałego z inwestycji (z budowy, ulepszenia)

4. OT otrzymanie środka trwałego w formie darowizny

Ewidencja zmniejszeń środków trwałychŚrodki trwałe Umorzenie środków trwałych

1a

Długoterminowe aktywafinansowe

Pozostałe koszty oper.

3

4

Rozrach. z odbiorcami

1b

1c

Pozostałe przych. oper.

Straty nadzwyczajne

2a

2c

2b

Rozrachunki z tyt. VAT

Objaśnienia do schematu 1. Wyksięgowanie środka trwałego z ewidencji :

� zlikwidowanego wskutek fizycznego zużycia

� sprzedanego

� oddanego nieodpłatnie (darowizna)

� przekazanego jako aport do spółki

a) wartość początkowa

b) dotychczasowe umorzenie

c) nie umorzona wartość

2. Wyksięgowanie środka trwałego z ewidencji wskutek zdarzenia losowego .

3. Wartość nominalna udziałów objętych za aport rzeczowy.

4. Faktura VAT za sprzedany środek trwały .

Inwestycje długoterminowe są to aktywa :

� nabyte w celu osiągnięcia korzyści

ekonomicznych wynikających z przyrostu

wartości tych zasobów lub uzyskania z nich

przychodów w postaci odsetek , dywidend itp.

� których termin zapłaty przypada co najmniej po

upływie 12 miesięcy od dnia bilansowego

� nie podlegające amortyzacji , można dokonywaćnatomiast odpisów aktualizujących wartośćinwestycji (zmniejszenie wartości do ceny

rynkowej lub przywrócenie wartości

maksymalnie do wartości początkowej )

Inwestycje długoterminowe� Nieruchomości

� Wartości niematerialne i prawne

� Długoterminowe aktywa finansowe:

� udziały lub akcje,

� inne papiery wartościowe

� udzielone pożyczki długoterminowe

DŁUGOTERMINOWEAKTYWA

FINANSOWE

LOKATY UDZIAŁOWE

UDZIAŁY W SPÓŁKACHNIE EMISYJNYCH

PAPIERY WARTOŚCIOWE

LOKATYWIERZYTELNIOŚCIOWE

AKCJEUDZIELONE POŻYCZKIDŁUGOTERMINOWE

OBLIGACJE

Długoterminowe aktywa finansowe

Ewidencja długoterminowych aktywów finansowych

Kapitał podstawowyDługoterminowe aktywa finansowe

1

2Rachunki bankowe

3a

Przychody finansowePrzychody finansowePrzychody finansowePrzychody finansowe Koszty finansoweKoszty finansoweKoszty finansoweKoszty finansowe

3b

4

Objaśnienia do schematu1) Otrzymanie akcji , obligacji, udziałów w obcej

jednostce w formie aportu

2) Zakup akcji , obligacji , udziałów w innej jednostce , udzielenie pożyczki długoterminowej z rachunku bankowego ( ew. z kasy)

3a) Sprzedaż akcji , obligacji , udziałów ( cena sprzedaży )

3b) Wyksięgowanie sprzedanych akcji , obligacji udziałów w cenie zakupu

4) Otrzymanie odsetek od udzielonej pożyczki , odsetek od obligacji , dywidendy od posiadanych udziałów lub akcji

Przykład – sprzedaż akcji

Zakupiono 1000 szt. Akcji BRE Banku jako lokatękapitału po 100 zł / szt. (zapłacono z rachunku

bankowego ). Po upływie roku sprzedano 600 szt.

posiadanych akcji w cenie 120 zł /szt. ( środki

wpłynęły na rachunek bankowy). Wyksięgowano

sprzedane akcje ( PK ) . Oblicz , czy inwestycja w

akcje była dla firmy opłacalna , jeżeli pozostałe

akcje zostaną sprzedane po aktualnej cenie 60 zł

/szt. Jaka musiałaby być rynkowa cena pozostałych

akcji , żeby firma osiągnęła 20 % zysku na

wszystkich akcjach .

WARTOŚCINIEMATERIALNE I

PRAWNE

AUTORSKIE PRAWAMAJĄTKOWE,

PRAWA POKREWNE,LICENCJE, KONCESJE

WARTOŚĆ FIRMYKOSZTY

ZAKOŃCZONYCHPRAC ROZWOJOWYCH

PRAWA DO WYNALAZKÓW,PATENTÓWZNAKÓW TOWAROWYCH,WZORÓW UŻYTKOWYCH I

ZDOBNICZYCH

KNOW-HOW

Wartości niematerialne i prawne

Wartości niematerialne i prawne - nabyte prawa majątkowe nadające się do

gospodarczego wykorzystania�zasady wyceny wartości początkowej i ewidencja jak

dla środków trwałych�możliwość amortyzacji wyłącznie metodą liniową�nie podlegają ulepszeniu w odróżnieniu od środków

trwałych�okresy amortyzacji wg prawa podatkowego: - licencje na programy komputerowe i prawa autorskie

2 lata- koszty zakończonych prac rozwojowych 3 lata- pozostałe wartości niematerialne i prawne 5 lat- prawo do spółdzielczego lokalu własnościowego 2,5 %

Ewidencja wartości niematerialnych i prawnych

WNIP Umorzenie WNIP

2a

Amortyzacja

Pozostałe koszty oper.

4

2b

2c

Umorzenie WNIP

Straty nadzwyczajne

3a

3c

3bRóżne konta

1

1) Zakup , nieodpłatne otrzymanie , otrzymanie w formie aportu wartości niematerialnych i prawnych

2) Wyksięgowanie zlikwidowanych , sprzedanych , podarowanych , przekazanych w formie aportu WNIP

3) Wyksięgowanie WNIP utraconych wskutek zdarzenia losowego

4) Rata bieżącego zużycia WNIP


Zadanie – aktywa trwałeOtwórz następujące konta syntetyczne i zaksięguj operacje

gospodarcze w lutym 2006

Środki trwałe - BO-180 000 , Umorzenie środków trwałych- BO- 57 000 w tym :

- samochód ciężarowy 48 000 ,umorzenie samochodu –

16 000 ( amortyzacja degresywna stawka podst. 20 %)

- budynek biurowy (kupiony jako używany) 120 000 , umorzenie budynku - 32.000 (indyw. okres amortyz.10 lat)

- zestaw komputerowy 12 000 , umorzenie zestawu - 9000 (amortyzacja liniowa wg stawki podwyższonej 30% x 2 ze

względu na postęp techniczny )

Długoterminowe aktywa finansowe – 200 szt akcji po 500

zł/szt

Zadanie c.d.I Oblicz i zaksięguj ratę amortyzacji środków trwałych za

miesiąc styczeń 2006

II Zaksięguj operacje z miesiąca lutego 2006 :1 .Otrzymano fakturę VAT i przyjęto do używania samochód

osobowy (OT) wartość netto faktury 100 000 VAT 22 % -22 000

2.Przekazano do spółki z o .o. WEGA w zamian za udziały o wartości 100.000 budynek biurowy .

3. Wystawiono fakturę VAT za sprzedany samochód ciężarowy w cenie sprzedaży netto

40 000 zł VAT 22 % 8 800 4. LT –wyksięgowano z ewidencji sprzedany samochód .

5. Zlikwidowano wskutek kradzieży zestaw komputerowy , policja umorzyła postępowanie .

6a. WB- wpływ środków za sprzedane 100 szt akcji w cenie 450 zł/szt

6b. PK rozchodu sprzedanych akcji .

Zadanie c.d.Polecenia :

1. Oblicz kiedy były przyjęte do używania posiadane

przez firmę środki trwałe .

2. Ustal wynik na sprzedaży środka trwałego

(operacja 3 i 4 )

3. Ustal wartość amortyzacji za luty .

4. Ustal wartość bilansową środków trwałych na

31.01.2006

5. Przy jakiej cenie jednostkowej pozostałych akcji

firma nie poniesie straty na obrocie akcjami ?

Rozrachunki i roszczenia - zespół 2 kont

Rozrachunki- kwoty bezspornych należności i zobowiązań pisemniepotwierdzone co do gotowości spłaty lub oparte na prawomocnych wyrokach sądowych

Roszczenia –kwoty nieakceptowanych w całości lub w częścinależności od kontrahentów, pracowników itp.Roszczenia sporne – roszczenia skierowane na drogępostępowania sądowego

Rodzaje rozrachunków (i odpowiednie konta syntetyczne)

1) Rozrachunki z tytułu dostaw i usług:� Rozrachunki z odbiorcami

� Rozrachunki z dostawcami

2) Rozrachunki publiczno-prawne� Rozrachunki z tytułu VAT

� Rozrachunki z tytułu podatku dochodowego� Rozrachunki z ZUS� Rozrachunki z Urzędem Celnym� Rozrachunki z budżetami terenowymi � Inne rozrachunki publiczno – prawne

3) Rozrachunki z pracownikami� Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń� Inne rozrachunki z pracownikami

4) Pozostałe rozrachunki (np. z udziałowcami )

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń

� Systemy wynagrodzeń

System akordowy – pracownicy wynagradzani są za ilośćwykonanej pracy (np. 40 zł/szt , 5 zł/m2 itp.)

System czasowy – pracownicy wynagradzani są za czas pracy:

- wg stawki za godzinę np. 10 zł/godz.

- wg stawki kwotowej w skali miesiąca np. 1000 zł miesięcznie

� Dokumentacja płacowa : listy płac

karty wynagrodzeń pracowników

umowy zlecenia i umowy o dzieło

dodatkowo : ewidencja czasu pracy , karty zasiłkowe itp.

Składniki Wynagrodzenia brutto

� wynagrodzenie zasadnicze ( płaca podstawowa)

� premia – kwotowa lub procentowa

� dodatek funkcyjny

� dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia

� dodatek stażowy

� ew. inne dodatki

Wynagrodzenie brutto

( - )1) składki ubezpieczeń społecznych pracownika

( - )2) składki ubezpieczenia zdrowotnego

( - )3) zaliczka na podatek dochodowy

4) ( - ) inne potrącenia (np. alimenty , raty pożyczki )

5) ( + ) dodatki nie opodatkowane i nie podlegające ZUS (np. zasiłki rodzinne, pielęgnacyjne , zwrot za delegacje)

Wynagrodzenie netto ( do wypłaty)

Wynagrodzenie brutto = wynagrodzenie do wypłaty ?

Rozrachunki z tytułu wynagrodzeńWynagrodzenia są podstawą naliczenia:

podatku dochodowego od osób fizycznych,

składek na ubezpieczenia zdrowotne,

składek ubezpieczeń społecznych w części opłacanej przez pracownika,

składek ubezpieczeń społecznych , na Fundusz Pracy, na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych -obciążających pracodawcę,

odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (aktualnie: odpis podstawowy = przeciętny stan zatrudnienia x 37,5% przeciętnego miesięcznego Wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w II-im jego półroczu)

Rodzaje składek ZUS

wynagrodzenie

brutto

0,10 %0,10%SKŁADKI NA

FGŚP4

20,74 %18,71 %RAZEM SKŁADKI

wynagrodzenie

brutto

2,45 %2,45 %SKŁADKI NA

F. PRACY3

Wynagrodzenie brutto- składki US

pracownika

8,75 %

(7,75%+1%)

8,75 %UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE

2

*(0,97-3,96%)1,93 % *zmienne*wypadkoweD

2,45 %2,45 %choroboweC

6,5 %6,5 %13,00 %rentoweB

9,76 %9,76 %19,52 %emerytalneA

wynagrodzenie

brutto

18,19 %*18,71 %UBEZPIECZENIA SPOŁECZNE

1

PODSTAWAOBCIĄŻA

PRACO-

DAWCĘ

OBCIĄŻA

PRACOWNIKA

STAWKA

%

RODZAJ

SKŁADKI

LP`

Przykład ustalania wynagrodzeń pracownikaWynagrodzenie zasadnicze 1200 zł , premia uznaniowa 300 zł

wynagrodzenie brutto 1500 zł

� 1) Składka na ubezpieczenia społeczne opłacane przez

pracownika 1500 zł x 18,71% = 280,65

� 2) Składka na ubezpieczenie zdrowotne :

(1500-280,65) x 8,75%=1219,35 x 8,75%=106,69 w tym 1219,35 x 7,75 % =94,50 odliczane od podatku

1219,35 x 1,00%=12,19 potrącane z dochodu pracownika

� 3) Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych :

podstawa opodatkowania 1500 -280,65-102,25*= 1117

(*zryczałtowane koszty uzyskania przychodu)

(zaokrąglenie podstawy opodatkowania do pełnych zł)

podatek : 1117x19%- 44,17**- 94,50 =74,00 (pełne zł)

(**ulga podatkowa)

Wynagrodzenie do wypłaty :

1.500,00 ( wynagrodzenie brutto )

- 280,65 (ubezpieczenie społeczne pracownika )

- 106,69 (ubezpieczenie zdrowotne )

- 74,00 (podatek dochodowy )

=1.038,66

Składki opłacane przez pracodawcę :

20,74 % x 1500 =311,10

(przy założeniu składki wypadkowej 1,93%)

Ustalenie kosztów pracodawcy

Utrzymanie pracownika w firmie kosztuje pracodawcę :

� 1500,00 wynagrodzenie brutto

� 311,10 składki opłacane przez pracodawcę

� 1811,10 razem

Podatek dochodowy od osób fizycznych

*Zryczałtowane koszty uzyskania przychodów

� 102,25 miesięcznie – pracownicy zatrudnieni w jednym

zakładzie pracy na jedną umowę o pracę(1227 rocznie)

� 127,28 miesięcznie (25%więcej) – pracownicy j. w. dojeżdżający do pracy z innej miejscowości(1533,84)

� w przypadku osób zatrudnionych na więcej niż jednąumowę o pracę lub zatrudnionych w więcej niż jednym

zakładzie pracy podane stawki ulegają podwyższeniu w skali roku maksymalnie do kwoty liczonej od 1,5 etatu tj.

- 12 x 102,25 x 1,5 = 1840,50

- 12 x 127,82 x 1,5 = 2300,76

Podatek dochodowy od osób fizycznych� Stawki podatku wg skali podatkowej

Dochód do 37.024 zł : podatek 19% - kwota zmniejszająca podatek 530,08** zł (12 x 44,17** )

Dochód od 37.024 do 74.048 zł : podatek 6.504,48 + 30%nadwyżki ponad 37.024 zł

Dochód ponad 74.048 zł :podatek 17.611,68 + 40%nadwyżki ponad 74.048 zł

**Ulga w podatku dochodowym może być odliczana

tylko raz z jednego rodzaju dochodów ( przez zakład pracy przy naliczaniu Wynagrodzenia na podstawie oświadczenia PIT-2 albo przez ZUS przy naliczaniu emerytury lub renty albo przez podatnika z własnej działalności gospodarczej )

Ewidencja rozrachunków z tytułu wynagrodzeńRozrachunki z tytułu wynagrodzeń

Kasa , Rachunek bankowy

Ubezpieczenia społeczne i inneświadczenia na rzecz pracowników

Wynagrodzenia5

6

1

Rozrachunki z ZUS

3

Rozrachunki z tyt podatkudochodowego od os.fiz

Sp x

82

47

Treść operacji :1. Pk wynagrodzeń brutto (1500)

2. Pk potrącenia składek US pracownikowi (280,65)

3. Pk potrącenia składek ubezpieczenia zdrowotnego

(106,69)

4. Pk potrącenia zaliczki na podatek dochodowy ( 74)

5. Wypłata wynagrodzeń (1038,66)

6. Pk składek opłacanych przez pracodawcę (311,10)

7. Zapłata przelewem zobowiązań wobec urzędu

skarbowego (74)

8. Zapłata przelewem zobowiązań wobec ZUS

(280,65+106,69+311,10=698,44)

Umowy zlecenia i umowy o dzieło

� Nie podlegające składkom ZUS : umowa zlecenie zawarta z

uczniem, studentem do 26 lat oraz umowa o dzieło (nie z własnym pracownikiem )

� Podlegające tylko ubezpieczeniom zdrowotnym - osoby zatrudnione w innym zakładzie pracy zarabiające tam powyżej

minimalnego Wynagrodzenia lub podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu

� Podlegające składkom ZUS ( ew. z dobrowolnym

ubezpieczeniem chorobowym , ubezpieczenie wypadkowe uzależnione od miejsca wykonywania umowy)- umowy

zawarte z własnymi pracownikami i osobami nie posiadającymi innego tytułu ubezpieczeń

Umowa - zlecenie i umowa o dzieło bez składek ZUS

1. Wynagrodzenie brutto - 1500

2. Koszty uzyskania przychodów

20 % - 300

3. Podstawa opodatkowania -1200

4. Zaliczka na podatek dochodowy

19 % - 228

5. Do wypłaty 1500 -228 =1272

6. Koszt pracodawcy 1500

Umowa zlecenie ze składką ubezpieczeń zdrowotnych 1. Wynagrodzenie brutto- 1500

2. Koszty uzyskania przychodów 20 % - 300

3. Składka ubezpieczeń zdrowotnych 8,75 % x 1500=131,25

w tym odliczane od podatku 7,75% =116,25

nie odliczane 1 % 15,00


podstawa 1500-300=1200

1200 x 19% -116,25( UZ odliczane od podatku ) =112 (pełne zł)

5. Kwota do wypłaty 1500


- 112 (zaliczka na podatek dochodowy )

= 1256,75

Koszt pracodawcy 1500

Umowa zlecenie ze pełnymi składkami ZUS1. Wynagrodzenie brutto 1500

2. Koszty uzyskania przychodów 20% - 300

3. Składka ubezp.społecznych 1500x 18,71% = 280,65

4. Składka ubezpieczeń zdrowotnych

(1500-280,65)x8,75% =106,69 w tym odliczane od podatku

7,75% =94,50, nie odliczane- 1 % -12,19


podstawa 1500-300(k.u.p)-280,65(ub.społ) =919(pełne zł)

919 x19%- 94,50=80(pełne zł)

6. Kwota do wypłaty 1500,00

- 280,65 ( ubezpieczenie społeczne )


- 80,00 (zaliczka na podatek dochodowy )

= 1032,66

Inne rozrachunki z pracownikami�Rozrachunki z pracownikami - oprócz rozliczeń z

tytułu wynagrodzeń - mogą występować także z tytułu:

wypłaconych pracownikom zaliczek do rozliczenia oraz dokonywania przez nich wydatków na cele administracyjno-gospodarcze,

świadczeń odpłatnych na rzecz pracowników, np. z tytułu sprzedaży materiałów, towarów, czynszów za mieszkania służbowe, zwrotów opłat za rozmowy telefoniczne, udzielonych pożyczek z zakładowego funduszu świadczeńsocjalnych,

krajowych i zagranicznych podróży służbowych oraz kosztów związanych z używaniem własnych pojazdów do celów służbowych,

roszczeń z tytułu niedoborów i szkód uznanych przez pracowników

Krajowe podróże służbowePracownikowi odbywającemu podróż służbową na

obszarze kraju przysługują:� zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji określonymi

przez pracodawcę w wysokości ceny biletu za przejazd (w przypadku jazdy własnym samochodem w wysokości iloczynu ilości kilometrów i aktualnie obowiązującej stawki i za kilometr- 0,7846)

� diety na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia(22zł)

� zwrot kosztów noclegu udokumentowanych rachunkiem lub ryczałt za nocleg w wysokości 150% diety (33 zł)

� ryczałt na przejazdy środkami komunikacji miejscowej w wysokości 20% diety za każdą rozpoczętą dobę ( kwota 4,40 zł , w przypadku jazdy własnym samochodem ryczałt nie przysługuje)

� zwrot innych udokumentowanych wydatków zaakceptowanych przez pracodawcę

Zasady obliczania diet

1) Jeżeli podróż służbowa nie przekracza doby :

�do 8 godzin dieta nie przysługuje

�od 8 do 12 godzin przysługuje połowa diety

�powyżej 12 godzin pełna dieta

2) Jeżeli podróż służbowa trwa powyżej jednej doby:

�za każdą rozpoczęta dobę do 8 godzin przysługuje

połowa diety

�powyżej 8 godzin pełna dieta

Podróże służbowe - przykładPracownik firmy motoryzacyjnej wyjechał w podróż

służbową z Wrocławia do Warszawy własnym samochodem Audi TT. Wyjazd 02.03.godz.8.40 powrót 06.03. godz.18.50.

Pracownik przedstawił :

� fakturę za hotel w dniach 02.03-05.03 - 450 zł

� bilet wstępu na targi Moto-Europe - 50 zł

� bilet wstępu do Casino Polonia – 80 zł

Oblicz koszty podróży służbowej i przedstaw na kontach jej rozliczenie , jeżeli przed wyjazdem pracownik pobrał zaliczkę w kwocie 1000 zł .

Aktualna stawka diety 22 zł , stawka za km 0,7846 ,

Odległość do Warszawy 350 km.

Obliczenie kosztów podróży służbowej� Koszty przejazdu 700 km x 0,7846 = 549,22 zł

� Diety 5 x 22 zł = 110,00 zł

� Nocleg wg faktury = 450,00 zł

� Nocleg ryczałt 1 x 33 zł = 33,00 zł

� Inne koszty = 50,00 zł

Razem = 1192,22 zł

1000 1000 1192,22 1192, 22

KasaInne rozrachunki z pracownikami Podróże służbowe

21

3

Podróże służbowe c.d.� Objaśnienie operacji:

1) Wypłata zaliczki z kasy na podróż służbową2) Rozliczenie kosztów podróży przez pracownika

3) Końcowe rozliczenie z pracownikiem

Oblicz jaka byłaby różnica w kosztach podróży jeżeli pracownik pojechałby do Warszawy pociągiem – cena biletu relacji Wrocław -Warszawa-Wrocław 180 zł .

koszty przejazdu 180 zł

ryczałt na dojazdy środkami komunikacji miejscowej

5 x 4,40 = 22 zł

pozostałe wydatki jak w poprzednim rozliczeniu 643 zł

Razem 845 zł

ZAPASY

MATERIALYPRODUKCJA

NIEZAKOŃCZONA

ZALICZKI NA POCZET DOSTAW ZAPASÓW

WYROBY GOTOWETOWARY

NABYWANE WYTWARZANE

Aktywa obrotowe - zapasy

Zapasy

� ZAPASY NABYWANE (zespół 3 kont)� Materiały - nabywane w celu zużycia

� Towary - nabywane w celu dalszej odsprzedaży

� ZAPASY WYTWARZANE (zespół 6 kont )

� Produkty gotowe - wytworzone przez jednostkę w celu sprzedaży

� Produkcja niezakończona -półprodukty i produkcja w toku – niegotowe wyroby własnej produkcji , niezakończone roboty i usługi

Materiały i towary – zespół 3 kont

�Funkcjonowanie konta rozliczenie zakupu

�Dokumentacja , wycena materiałów i

ewidencja materiałów

�Towary - pojęcia podstawowe i zasady

ewidencji

Transakcja zakupu

Składa się z dwóch części :

1) Otrzymanie dokumentu od dostawcy

potwierdzającego kwotę transakcji - faktury ,

rachunku , umowy kupna-sprzedaży

2) Przyjęcie zakupionego składnika ( materiałów ,

towarów , środków trwałych )na stan (np. dowody

Pz , OT )

Może występować rozbieżność w czasie między

momentem przyjęcia składnika a momentem

otrzymania dowodu potwierdzającego zakup .

Konto „Rozliczenie zakupu”

Rozliczenie zakupu

Proces XFaktury za zakupione

towary,materiały itp.

Obrót Wn Obrót Ma=

Proces YDowody

przyjęcia (PZ) zakupionych

towarów,materiałów itp.

Ewidencja zakupu

Rozrachunki z dostawcami Rozliczenie zakupu

1


2

Materiały, Towary, Środki trw.

1. Faktura VAT zakupu2. Pz - przyjęcie materiałów (towarów) do magazynu ,

środka trwałego do używania

Funkcjonowanie konta rozliczenie zakupu na przykładzie materiałów

Rozrachunki z dostawcami Materiały

1

3

2

Materiały w drodze

4

Materiały w drodzeDostawy niefakturowane

Rozliczenie zakupu


1. Faktura od dostawcy Y za materiały .

2. Przyjęcie materiałów od dostawcy X do magazynu (Pz) .

3. Wyksięgowanie na koniec okresu materiałów w drodze (aktywa - zapasy ).

4. Wyksięgowanie na koniec okresu dostaw nie fakturowanych (pasywa – zobowiązania ).

Klasyfikacja materiałów

� Materiały podstawowe

� Materiały pomocnicze

� Paliwo

� Części zapasowe maszyn i urządzeń

� Opakowania

� Odpady

Ewidencja materiałów

Trójszczeblowa ewidencja materiałów: ewidencja ilościowa ewidencja ilościowo - wartościowa ewidencja wartościowa

Podstawowe dokumenty obrotu materiałowego

⇒Przyjęcie materiałów do magazynu:• „Przyjęcie materiałów Pz” - z zewnątrz od dostawcy

• „Zwrot materiałów Zw” - zwrot z produkcji

• „Przyjęcie odpadów Po” - zwrot odpadów z produkcji

• „Przesunięcie materiałów Mm” - przesunięcie

międzymagazynowe

⇒Rozchód materiałów z magazynu:• „Rozchód wewnętrzny materiałów Rw” - wydanie do

produkcji

• „Wydanie materiałów Wz” - wydanie odbiorcom przy

sprzedaży , zwrot do dostawcy

• „Przesunięcie materiałów Mm” - przesunięcie

międzymagazynowe

Ewidencja rozchodu materiałowego

MateriałyKoszty według rodzajów

- Zużycie materiałów

1�Sp.X

1.Wydanie materiałów do zużycia (Rw)

2.Wydanie sprzedanych materiałów (Wz)

Wartość sprzedanych materiałów w cenie zakupu

2

Wycena materiałów

Wszystkie przyjęcia do magazynu i rozchody materiałów z magazynu powinny byćwyceniane według rzeczywistych cen nabycia, tj. według cen fakturowych (cena zakupu), powiększonych o koszty związane z zakupem - koszty zakupu

Koszty zakupu:• koszty transportu• koszty załadunku i wyładunku• koszty ubezpieczenia w transporcie• cło i akcyza- w imporcie materiałów

Ewidencja materiałówW zależności od struktury ceny nabycia ewidencja

przychodów i rozchodów materiałów odbywa się w

następujących wariantach:

� a) wycena wg faktycznych cen nabycia:

• tylko na koncie „Materiały”

� b) wycena wg faktycznych cen zakupu:

• na koncie głównym „Materiały” i na koncie kosztów

wg rodzaju „Usługi obce” (oraz na koncie wg miejsc

powstawania kosztów- „Koszty zakupu” )

� c) wycena wg stałych cen ewidencyjnych:

• na koncie głównym „Materiały” i na koncie

korygującym „Odchylenia od cen ewidencyjnych

materiałów”

Struktura ceny nabycia materiału a warianty ewidencji

faktyczna cena nabycia = faktyczna cena zakupu+koszty zakupu

Przykład ( dla uproszczenia pomijamy VAT) :

1 . Otrzymano rachunek za materiały , które przyjęto do

magazynu ( Pz):

- wartość materiałów 800

- koszty transportu 200

2. Wydano połowę materiałów do zużycia

Przedstaw na kontach podane operacje i omów różnice

jeżeli przyjęto dostawę materiałów do magazynu wg

a) ceny nabycia

b) ceny zakupu

Warianty ewidencji:

1)

2)

Materiały

1000


1000

Materiały

800


1000

Usługi obce

200

Zużycie materiałów

500

Zużycie materiałów

400

500

21

1 2

400

Warianty wyceny rozchodu materiałów

♦Wg ceny najwcześniejszej (FIFO # first

in - first out)

♦Wg ceny najpóźniejszej (LIFO # last in -

first out)

♦Wg ceny przeciętnej - ustalanej przy

każdym rozchodzie jako iloraz wartości

stanu przed rozchodem i stanu ilościowego

(także) przed rozchodem

Wycena rozchodu - przykład

� Stan początkowy materiałów w magazynie B.O. 10.000 szt x 1,90 = 19.000

01.03. Pz nr 17 5.000 szt x 1,80 = 9.000

03.03. Pz nr 18 4.000 szt x 2,50 = 10.000

Stan przed rozchodem 19.000 szt 38.000

04.03. Rw nr 7 17.000 szt ?

Wyceń rozchód i stan zapasów metodami FIFO , LIFO i ceny przeciętnej , porównaj poziom kosztów w poszczególnych metodach .

10000 x 1,90 =19.000

5000 x 1,80 = 9.000

2000 x 2,50 = 5.000

Razem 17000 szt 33.000

Zapas 2000 szt x 2,50 = 5.000

Wycena metodą FIFO

Materiały Zużycie materiałów

B.O. 19.000

PZ17) 9.000

S.K. 5.000

PZ18) 10.000

RW7)33.00033.000 (RW7

33.00038.000

4000 x 2,50 =10.000

5000 x 1,80 = 9.000

8000 x 1,90 =15.200

Razem 17000 szt 34.200

Zapas 2000 szt x 1,90 = 3.800

Wycena metodą LIFO


B.O. 19.000

PZ17) 9.000

S.K. 3.800

PZ18) 10.000

RW7)34.20034.200 (RW7

34.20038.000

Ustalenie przeciętnej ceny zapasu przed rozchodem :

Wartość zapasu/ ilość

38.000 /19000 szt = 2/szt

Rw 17.000 szt x 2/szt = 34.000

Zapas 2000 szt x 2,00 = 4.000

Wycena metodą ceny przeciętnej


B.O. 19.000

PZ17) 9.000

S.K. 4.000

PZ18) 10.000

RW7)34.00034.000 (RW7

34.00038.000

Towary - pojęcia podstawowe i zasady ewidencji

Towary - przedmioty nabywane w celu dalszej odsprzedażyJednostki organizacyjne obrotu towarowego:

• składnice i biura zbytu,

• jednostki skupu,

• jednostki handlu hurtowego,

• jednostki handlu detalicznego.

Ceny sprzedaży odpowiadające szczeblom obrotu

reprezentowanego przez dostawcę:• cena zbytu

• cena hurtowa

• cena detaliczna

Fazy obrotu towarowego

PRODUCENTPRODUCENT

HURTOWNIKHURTOWNIK

DETALISTADETALISTA

KONSUMENT

FINALNY

KONSUMENT

FINALNY

CENA PRODUCENTACENA PRODUCENTA

CENA HURTOWACENA HURTOWA

CENA DETALICZNACENA DETALICZNA

+MARŻA HURTOWA

+MARŻA DETALICZNA

Marża handlowa� Marża = cena sprzedaży – cena zakupu

� Wyrażana jest w procentach i liczona :

1) jako narzut do ceny zakupu tzw. „rachunek koszt plus” (doliczana do ceny zakupu)

Cena sprzedaży netto = cena zakupu + marża % z ceny zakupu

2) od cen sprzedaży tzw. ”rachunkiem w stu”

Cena sprzedaży netto= cena zakupu +marża % z ceny sprzedaży

cena zakupu x 100

Cena sprzedaży netto=

100 - marża%

Obliczanie ceny sprzedaży - przykład

Przykład : cena zakupu 200 , marża 20%

Ad.1) cena zakupu 200

marża 20%x200 40

cena sprzedaży netto = 240

Ad.2) 200x100

100-20

cena sprzedaży netto

marża 20%x250 = 50

250

Zadanie – wycena rozchodu i sprzedaż towarówZapas towarów na początek okresu w cenach zakupu:

8.000 szt x5 =40.000

10.000 szt x6 =60.000

18.000 100.000

1. Wz wydano z magazynu 14.000 szt towarów wycenionych wg ceny zakupu – 80.000 .

2. Wystawiono fakturę VAT za sprzedane towary przy założeniu 25% marży liczonej rachunkiem „koszt plus”, stawka VAT 22% .

Zaksięguj podane operacje na kontach , podaj jaka metoda wyceny rozchodu stosowana jest w firmie oraz oblicz czy zrealizowana marża wystarczy na pokrycie kosztów handlowych w wysokości 13.000 .

Rozwiązanie zadania1) Metoda wyceny rozchodu :

FIFO 8.000x5 + 6.000x6 = 76.000

LIFO 10.000x6 + 4.000x5 = 80.000

Cena przeciętna : 100.000/18.000 x 14.000=77.700

2) Cena sprzedaży netto =cena zakupu + 25%marży80.000+25%x80.000=80.000+20.000=100.000

Faktura VAT: netto – 100.000

VAT22% - 22.000

brutto - 122.000

3) Marża 20.000 , koszty handlowe 13.000 , firma realizuje zysk z działalności handlowej 7.000 .

Ewidencja na kontachTowary Wartość sprzedanych towarów

B.O. 100.000 Wz) 80.00080.000 (Wz


FV ) 122.000Rozrachunki z tytułu VAT

22.000 (FV

Przychody ze sprzedaży towarów

100.000 (FV

Koszty handlowe

13.000

Marża „rachunek w stu” - zadanieStan zapasu towarów na początek okresu -1000 szt w

cenie 50/szt . Otrzymano kolejne dostawy 4000 szt w cenie 55/szt oraz 5000 szt w cenie 52/szt. Do wyceny rozchodu firma stosuje metodę FIFO, marża 30% liczona jest od ceny sprzedaży netto ( rachunkiem w stu). W okresie sprawozdawczym firma sprzedała 60% zapasów wystawiając kontrahentom faktury VAT ze stawką 22% .

Wyceń rozchód towarów , oblicz przychody i VAT należny , oblicz wynik z działalności handlowej jeżeli poniesiono koszty w łącznej kwocie 68.000.

Przedstaw operacje obrotu towarowego na kontach.

Rozwiązanie zadaniaTowary w magazynie 1000x50= 50.000

4000x55=220.000

5000x52=260.000

10000 530.000

60%x10.000=6.000

FIFO 1000x50+4000x55+1000x52=322.000

Cena sprzedaży netto=322.000x100/100-30=

460.000

VAT 101.200

brutto 561.200

Marża zrealizowana 460.000-322.000=138.000

Wynik finansowy 138.000-68.000=70.000

Ewidencja na kontachTowary Wartość sprzedanych towarów

530.000 Wz) 322.000322.000 (Wz


FV ) 561.200


101.200 (FV

Przychody ze sprzedaży towarów

460.000 (FV

Koszty handlowe

68.000

Wynik finansowy

Wynik finansowyWynik finansowyWynik finansowyWynik finansowy ---- wyrawyrawyrawyrażżżżony w miernikuony w miernikuony w miernikuony w mierniku pipipipieeeeninininięęęężżżżnymnymnymnym

rezultat dziarezultat dziarezultat dziarezultat działłłłalnoalnoalnoalnośśśści jednostki gospodarczejci jednostki gospodarczejci jednostki gospodarczejci jednostki gospodarczej osiosiosiosiąąąągnignignignięęęętytytyty

w pewnym okresie. w pewnym okresie. w pewnym okresie. w pewnym okresie.

WF = P WF = P WF = P WF = P –––– K + Zn K + Zn K + Zn K + Zn –––– SnSnSnSn

P P P P –––– przychodyprzychodyprzychodyprzychody

K K K K ---- kosztykosztykosztykoszty

Zn Zn Zn Zn –––– zyski nadzwyczajnezyski nadzwyczajnezyski nadzwyczajnezyski nadzwyczajne

Sn Sn Sn Sn –––– straty nadzwyczajnestraty nadzwyczajnestraty nadzwyczajnestraty nadzwyczajne

Przychody i koszty ich uzyskaniaPrzychody

Przychód - uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albozmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostukapitałów własnych w inny sposób niż wniesienie środków przezudziałowców lub właścicieli.

lub inaczej

Przychód - należne lub uzyskane kwoty pieniężne z tytułu

sprzedaży różnych składników majątkowych i świadczenia usług

oraz z innych tytułów związanych z normalną działalnościągospodarczą podmiotu.

Koszt - uprawdopodobnione zmniejszenie przyszłych korzyści jednostki w okresie sprawozdawczym, o wiarygodnie określonej wartości w postaci zmniejszenia aktywów , albo zwiększenia zobowiązań , które ostatecznie doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego w inny sposób niż pobranie środków przez udziałowców lub właścicieli .

KOSZT - wyrażone w jednostkach pieniężnych celowe zużycierzeczowych składników majątku, wynagrodzenie za pracę, zakupy usług i inne nakłady czysto pieniężne występujące w

pewnym okresie w związku z realizacją normalnejdziałalności jednostki gospodarczej.

Przychody i koszty ich uzyskaniaKoszty

Wynik finansowy i jego rozliczenieWynik finansowy może być ustalony według zasady memoriałowej:

Wynik = Przychody - Koszty

Rachunek zysków i strat

Wynik finansowy może być ustalony według zasady kasowej:

Wynik = Wpływy - Wydatki

Rachunek przepływów pieniężnych (Cash Flow)

Rachunek wyników ( rachunek zysków i strat )

� drugi obok bilansu podstawowy element sprawozdania finansowego jednostki

� dostarcza informacji o rentowności jednostki

� elementy rachunku wyników , czyli przychody i koszty ujmowane są zgodnie z zasadami memoriałową , współmierności i ostrożności

� informacje o przychodach i kosztach ujawniane sązgodnie z IV Dyrektywą UE według obszarów działalności :

- działalność operacyjna : podstawowa i pozostała

- działalność finansowa

- operacje nadzwyczajne

Elementy wyniku finansowego

Na wynik finansowy składają się następujące elementy:

� wynik z działalności operacyjnej , w tym:

� wynik ze sprzedaży,

� wynik z pozostałej działalności operacyjnej,

� wynik z działalności finansowej,

� wynik ze zdarzeń nadzwyczajnych,

� obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego.

Kolejność ustalania wyniku finansowego

Zdarzenia nadzwyczajne

Działalność finansowa

Podstawowa działalność

operacyjna

Pozostała działalność

operacyjna

Schemat ustalania wyniku finansowegowynik = przychody - koszty

Koszty działalności operacyjnej

Wynik na sprzedaży

Przychody ze sprzedaży

Wynik z działalności operacyjnej

Pozostałe przychody operacyjnePozostałe koszty operacyjne

Przychody finansowe Koszty finansowe

Wynik z działalności gospodarczej

Straty nadzwyczajne

Wynik brutto

Zyski nadzwyczajne

Wynik netto

Obciążenia zysku

Jednostronna forma rachunku zysków i strat

Obligatoryjna postać rachunku zysków i strat nie

ma układu segmentowego według obszarów

działalności , wynik brutto nie stanowi sumy

wyników ustalonych na poszczególnych

poziomach . Przyjęto zasadę ustalania wyniku w

tzw. rachunku ciągnionym , w którym kolejny

wynik jest sumą wyniku poprzedzającego z

uwzględnieniem następujących po nim

przychodów i kosztów wg poniższego schematu:

Schemat rachunku zysków i stratPrzychody z podstawowej działalności operacyjnej

- Koszty podstawowej działalności operacyjnej

Wynik ze sprzedaży+ Przychody z pozostałej działalności operacyjnej

- Koszty pozostałej działalności operacyjnej

Wynik z działalności operacyjnej

+ Przychody finansowe

- Koszty finansowe

Wynik z działalności gospodarczej

+ Zyski nadzwyczajne

- Straty nadzwyczajne

Wynik brutto

- Obciążenie wyniku finansowego (podatek dochodowy)

Wynik netto

I

II

III

IV

V

I etap rachunku zysków i strat

Przychody z działalności podstawowej• ze sprzedaży produktów ( wyrobów i usług)

• ze sprzedaży towarów i materiałów,

Koszty działalności podstawowej• ujmowane wg rodzajów ( zespól 4 kont)

• prezentowane wg miejsc powstawania (zespół 5)

I


Dokumentacja przychodów ze sprzedaży:• dokumentacja prawna (umowy, zamówienia, oferty,

potwierdzenia zamówień,• dokumentacja bezpośrednio związana z transakcjami

sprzedaży (dowody wydania produktów, towarów,

wykonania świadczeń, faktury VAT, faktury korygujące,

rachunki, dokumenty odpraw celnych, odczyty kas

rejestrujących, raporty sklepowe, dowody zapłaty –

przelewy, czeki, raporty kasowe itp.)


Moment sprzedaży:• data wykonania świadczenia, tj. wydania lub wysyłki

sprzedawanych składników majątkowych, będących

przedmiotem umowy kupna-sprzedaży,

• przy sprzedaży na eksport - data przewiezienia przez

granicę, potwierdzona w dokumencie SAD,

• przy sprzedaży usług - data odbioru usługi

Ewidencja kosztów

Koszty według rodzaju

Koszty według mpk

Koszty nośnikówprodukcji

Koszty wytworzenia sprzedanych produktów

I II III IV

I - Ewidencja kosztów według rodzajówII - Koszty według miejsc ich powstawaniaIII - Koszty według poszczególnych produktówIV - Koszty wytworzenia i sprzedaży gotowych produktówV - Pozostałe koszty operacyjneVI - Koszty finansowe

Koszty finansowe

Pozostałe kosztyoperacyjne

V

VI

Zespół 4 Zespół 5 Zespół 7

Zespół 6

Koszty działalności podstawowej

Mogą być prezentowane w 3 wariantach:

1) w układzie rodzajowym ( zespół 4 ) – znany jest

tylko rodzaj poniesionego kosztu np. amortyzacja,

zużycie materiałów , Wynagrodzenia itp.

2) w układzie funkcjonalnym( zespół 5 ) – można

przyporządkować koszty miejscom ich

powstawania i produktom np. koszt poniesiony na

budowę A, budowę B , koszt poniesiony na

wydziale galwanizacji na wyroby X, Y, Z

3) w obu układach równocześnie

Warianty rachunku zysków i strat� Wariant porównawczy oparty na kontach zespołu 4

� Wariant kalkulacyjny oparty na kontach zespołu 5

Wybór wariantu rachunku zysków i strat uzależniony

jest od przyjętego przez jednostkę sposobu

ewidencji kosztów :

�ewidencja w zespole 4 – tylko wariant porównawczy

�ewidencja w zespole 5 – tylko wariant kalkulacyjny

�ewidencja w obu zespołach równocześnie –

możliwość wyboru

Wynik ze sprzedaży- w wariancie porównawczym

A . PRZYCHODYPrzychody ze sprzedaży towarów i materiałów

Przychody ze sprzedaży produktów(+, -) zmiana stanu produktów

B . KOSZTYWartość sprzedanych towarów i materialów

Koszty zespół 4 ( koszty poniesione w okresie)� Amortyzacja� Zużycie materiałów i energii� Usługi obce� Podatki i opłaty� Wynagrodzenia� Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia� Pozostałe koszty rodzajowe

Wynik ze sprzedażyI

Wynik ze sprzedaży- w wariancie kalkulacyjnym

A. PRZYCHODYPrzychody ze sprzedaży towarów i materiałówPrzychody ze sprzedaży produktów

B. KOSZTYWartość sprzedanych towarów i materiałów

Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

Koszty sprzedaży

Koszty ogólnego zarządu

Wynik ze sprzedażyI

Wynik finansowy i jego rozliczeniePozostała działalność operacyjna

+ POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE – wynikające z:1) sprzedaży środków trwałych oraz wnip2) odpisania zobowiązań przedawnionych, umorzonych 3) otrzymanych odszkodowań , kar 4) otrzymanych nieodpłatnie aktywów oraz dotacji

- POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE - wynikające z:1) wartości netto sprzedanych środków trwałych oraz wnip 2) odpisania należności przedawnionych, umorzonych 3) zapłaconych odszkodowań, kar 4) przekazanych nieodpłatnie aktywów

II

II Wynik z działalności operacyjnej

Wynik finansowy i jego rozliczenieDziałalność finansowa

PRZYCHODY FINANSOWE (+) - wynikające z:dywidend i udziałów w zyskach w innych jednostkach otrzymanych odsetek ze zbycia inwestycji dodatnich aktualizacji wartości inwestycjidodatnich różnic kursowych

KOSZTY FINANSOWE (- ) - wynikające z:odsetek od zobowiązań i pożyczek, także za zwłokęprowizji od zobowiązań i pożyczek ceny zakupu zbytych inwestycjiujemnych aktualizacji wartości inwestycjiujemnych różnic kursowych

III

Wynik z działalności gospodarczejIII

Wynik finansowy i jego rozliczenieZdarzenia nadzwyczajne (losowe)

ZYSKI NADZWYCZAJNE (+) - wynikające z:� odszkodowań otrzymanych za straty będące skutkiem zdarzeń losowych � równowartości odzyskanych składników majątkowych (lub ich części) utraconych w wyniku zdarzeń losowych

STRATY NADZWYCZAJNE (-) - wynikające z:� wartości netto składników majątkowych utraconych z powodu zdarzeń losowych oraz kosztów ponoszonych w związku z usuwaniem skutków tych zdarzeń

IV

Podatek dochodowy 19% (-)Wynik finansowy neto

Wynik finansowy i jego rozliczenieObowiązkowe obciążenia wyniku

finansowego

OBCIĄŻENIA WYNIKU - wynikające z:� podatku dochodowgo� dywidendy kapitałowej (w jednoosobowych spółkach Skarbu Państwa)

Ustalenie wyniku ze sprzedaży w działalności handlowej

W jednostce handlowej przychody ze sprzedaży

towarów wyniosły w okresie sprawozdawczym

80.000 , wartość sprzedanych towarów w cenie

zakupu 50.000 . Koszty działalności handlowej

(zarządu i sprzedaży) 12.000 w tym :

wynagrodzenia-5.000,świadczenia na rzecz

pracowników -1.000, usługi obce 4.000,pozostałe

koszty rodzajowe – 2.000.

Ustal wynik ze sprzedaży w wariancie porównawczym

i kalkulacyjnym.


A. PRZYCHODY 80.000Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów 80.000

B. KOSZTY 62.000

Koszty zespół 4 12.000Usługi obce 4 .000Wynagrodzenia 5.000US i inne świadcz. 1.000Pozostałe koszty rodz. 2.000

Wartość sprzedanych towarów i materiałów 50.000

Wynik ze sprzedaży 18.000I


A. PRZYCHODY 80.000Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów 80.000

B. KOSZTY 50.000

Wartość sprzedanych towarów i materiałów 50.000 Koszty handlowe (sprzedaży i ogólnego zarządu) ) 12.000

Wynik ze sprzedaży 18.000I

Ustalenie wyniku ze sprzedaży w działalności wytwórczej

� nie wszystkie wytworzone w danym okresie produkty

zostają zakończone i sprzedane ( pozostaje zapas

produktów – a więc i kosztów ich wytworzenia na

następny okres)

� nie wszystkie sprzedane w danym okresie produkty

zostały wytworzone w całości w danym okresie

(występował zapas na początek okresu – przechodząkoszty poniesione w poprzednim okresie)

� przychodom danego okresu należy przyporządkowaćkoszty związane z tymi przychodami ( zasada

współmierności )

Produkty pracy

PRODUKTY PRACY - efekty działalności produkcyjnej jednostki gospodarczej

PRODUKTY PRACY

Produkcja nie zakończonaProdukty gotowe

Wyroby gotowe

Roboty zakończone

Usługi wykonane

Półprodukty

(półfabrykaty)

Produkty

w toku

Produkty pracy

Wyroby gotowe - takie produkty, które:

• nie będą poddawane u producenta dodatkowej obróbce,

• stanowią skompletowana całość, zgodną z technicznymi

warunkami umowy lub odbioru,

• zostały przyjęte przez kontrolę techniczną u producenta

lub bezpośrednio przez odbiorcę.Roboty (zakończone) - takie produkty (czynności), których

efektem są rzeczy materialne (Np. roboty budowlano-

montażowe, remontowe).

Usługi - takie produkty (czynności), których efekty nie mająpostaci rzeczowej.

Produkty pracy

Półprodukty (półfabrykaty) - takie produkty:

• na których wykonano pewne operacje wytwórcze, ale które:

• mogą być przedmiotem obrotu, zarówno wewnętrznego

(mogą być składowane w magazynie, przekazane do

montażu, do dalszej obróbki) jak i zewnętrznego (mogąbyć sprzedawane np. jako części zamienne)

Produkty w toku - takie produkty, w zakresie których:

• został rozpoczęty proces technologiczny, ale:

• nie mogą być przedmiotem obrotu, zarówno wewnętrznego

(pozostają zwykle na stanowiskach roboczych, w instalacjach)

jak i zewnętrznego (nie są sprzedawane)

Koszty produktów i okresu

Koszt wytworzenia produktu - obejmuje jego koszty

bezpośrednie (materiały, płace i inne) oraz przypadającą na

okres wytwarzania produktu uzasadnioną część kosztów

pośrednich produkcji.

Koszty okresu - nie zaliczane do kosztu wytworzenia

produktu : � koszty ogólnego zarządu,� koszty sprzedaży,� koszty magazynowania wyrobów gotowych i półproduktów,� koszty niewykorzystanych zdolności produkcyjnych oraz strat

produkcji,� pozostałe koszty operacyjne,� koszty finansowe .

Ewidencja kosztów produktów

Koszty według rodzaju Koszty produkcji Koszty produktów

gotowychKoszty wytworzenia

sprzedanych produktów

IAB II AIII A1

IVA1C

Zespół 4 Zespół 5 Zespół 7Zespół 6

II B

III A2

Koszty okresu-zarządu i sprzedaży

Koszty produkcjiniezakończonej

C


� I AB - Koszty według rodzajów poniesione w okresie

� II - Koszty według miejsc ich powstawania

� II A - Koszty produkcji

� II B – Koszty okresu

� III - Koszty według poszczególnych produktów

� III A1 – Produkty zakończone

� III A2 – Produkcja nie zakończona

� C – Zapas produktów z poprzedniego okresu (koszty poniesione w poprzednim okresie )

� IV A1C- Koszt wytworzenia sprzedanych produktów gotowych

Produkty pracyWycena produktów pracy:

• według rzeczywistego kosztu wytworzenia• według stałych cen ewidencyjnych ustalanych (zwykle) na podstawie planowanego kosztu wytworzenia lub (czasami) na podstawie ceny sprzedaży

Wycena według rzeczywistego kosztu wytworzenia-przy produkcji jednostkowej i niepowtarzalnej, ustala się koszt po

zakończeniu produkcji

Wycena według stałych cen ewidencyjnych- przy produkcji masowej, powtarzalnej,

- tworzy możliwość bieżącego księgowania na bieżąco wytwarzanych

i przyjmowanych do magazynu produktów,

- umożliwia kontrolę rzeczywistych kosztów produkcji za pomocąich odchyleń od kosztów planowanych

Ewidencja produktów gotowych po koszcie rzeczywistym

KOSZTY PRODUKCJI Produkty gotowe Koszt sprzedanych produktów

1

KOSZTY OKRESU

Produkcja niezakończona

2

1.Rozliczenie kosztów produkcji na produkty gotowe i produkcję

niezakończoną .

2. Wydanie z magazynu sprzedanych produktów.

Ewidencja produktów –zadanie 1

W spółce „Alek” produkującej piwo w puszkach poniesiono w bieżącym okresie koszty działalności podstawowej :

31.50016.000102.500150.000Razem

3.0008.0001.00012.000Pozostałe koszty rodz.

22.0003.00040.00065.000Wynagrodzenia

6.0002.0008.00016.000Usługi obce

3.00050.00053.000Zużycie mater.

5003.5004.000Amortyzacja

ZarządSprzedażProdukcjaOgółemKoszty wg rodzaju z 4.

Dane dotyczące produkcji i sprzedaży :

1) Wyprodukowano i przyjęto do magazynu 50.000 szt piwa w puszkach

2) Wartość produkcji w toku na koniec okresu 2.500

( stan zapasów produktów na początek okresu – 0)

3) Sprzedano za gotówkę 40.000 szt piwa w puszkach po 3 zł/szt , zapas na koniec okresu - ?,

4) Wydano z magazynu sprzedane produkty .

Przedstaw na kontach podane operacje i ustal wynik ze sprzedaży w wariancie kalkulacyjnym i porównawczym .

Firma budowlana prowadziła w okresie sprawozdawczym dwie budowy – pierwszą rozpoczęła w poprzednim roku – koszt rozpoczętej budowy nr 1 na początek okresu wynosił 250.000 , drugą rozpoczęła i zakończyła w bieżącym okresie .Obie zostały sprzedane za łączna kwotę 1.400.000 . W bieżącym roku poniesiono na obie budowy koszty materiałów , wynagrodzeń , usług obcych i innych kosztów prostych w łącznej kwocie 700.000 w tym na budowę nr 1-100.000 na budowę nr 2- 400.000 , koszty ogólnego zarządu -200.000 . Ustal wynik ze sprzedaży w obu wariantach .

Ustalenie wyniku finansowego w działalności wytwórczej – przykład 2.


A. PRZYCHODY 1.150.000Przychody ze sprzedaży produktów 1.400.000

(-) zmiana stanu produktów -250.000

B. KOSZTY 700.000

Koszty zespół 4 700.000Usługi obceWynagrodzeniaUS i inne świadcz. Pozostałe koszty rodz.

Wynik ze sprzedaży 450.000


A. PRZYCHODY 1.400.000Przychody ze sprzedaży produktów 1.400.000

B. KOSZTY 950.000

Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 750.000

(350.000 budowa nr 1+ 400.000 budowa nr 2 )

Koszty zarządu 200.000


Ustalenie wyniku ze sprzedaży w działalności wytwórczej – przykład 3 .

Firma Produkcyjna „Bubel” prowadzi ewidencję kosztów

działalności podstawowej w zespole 4 i 5. Stan zapasów produktów przedstawia tab. nr 1 a wysokość poniesionych

kosztów tab. nr 2 .W analizowanym okresie firma osiągnęła

przychody ze sprzedaży produktów w kwocie 150.000 , Sporządź rachunek zysków i strat w wariancie

kalkulacyjnym i porównawczym .

Tabela nr 1

Produkty gotowe

Produkcja w toku

Stan zapasów

10.000

8.000

Początek

okresu

11.000

5.000

Koniec

okresu

+1.000

-3.000

Zmiana stanu

zapasów

Tabela 2

20.00018.00082.000120.000Razem

11.0008.0001.00020.000Pozostałe

koszty rodz.

5.0002.00028.00035.000Wynagrodzenia

3.0005.0002.00010.000Usługi obce

1.0003.00046.00050.000Zużycie mater.

5.0005.000Amortyzacja

ZarządSprzedażProdukcjaOgółemKoszty wg rodzaju z 4.

Ustalenie kosztu wytworzenia sprzedanych produktów

85.000Koszt wytworzenia produktów gotowych

-11.000Zapas wyrobów gotowych na koniec okresu

84.000Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

+10.000Zapas wyrobów gotowych na początek okresu

-5.000Produkcja w toku na koniec okresu

+82.000Koszty produkcji poniesione w bieżącym okresie

+8.000Koszty produkcji w toku z poprzedniego okresu

KwotaPozycja kosztów

Ustalenie zmiany stanu produktów

Produkcja w toku na początek okresu 8.000

Zapas wyrobów gotowych na początek okresu 10.000

razem 18.000

Produkcja w toku na koniec okresu 5.000

Zapas wyrobów na koniec okresu 11.000

razem 16.000

Zmiana stanu produktów - 2.000

RZiS – wersja kalkulacyjnaA. Przychody ze sprzedaży produktów ,

towarów i materiałów: 150.000

1) Przychody ze sprzedaży produktów 150.000

B. Koszt sprzedanych produktów , towarów i materiałów 122.000

2a)Koszt wytworzenia sprzedanych produktów 84.000

2b) Koszty sprzedaży 18.000

2c) Koszty zarządu 20.000

I. Zysk ze sprzedaży 28.000

A. Przychody ze sprzedaży produktów , towarów i materiałów: 148.000

1a)Przychody ze sprzedaży produktów 150.000

1b) Zmiana stanu produktów -2.000

B. Koszty działalności operacyjnej 120.000

amortyzacja 5.000

zużycie materiałów 50.000

usługi obce 10.000

wynagrodzenia 35.000

pozostałe koszty rodzajowe 20.000

I. Zysk ze sprzedaży 28.000

RZiS – wersja porównawcza

Ustalenie wyniku finansowego netto - przykładSp. z o.o. ”Sukces” wykazała na koniec okresu

sprawozdawczego:

1) Przychody ze sprzedaży towarów 180.000

2) Koszty działalności podstawowej 20.000

- wg układu rodzajowego:

a) amortyzacja 1.000

b) zużycie materiałów 3.000

c) Wynagrodzenia 9.000

d) usługi obce 7.000

- wg układu funkcjonalnego

a) koszty sprzedaży 8.000

b) koszty zarządu 12.000

3) wartość sprzedanych towarów 100.000

4) pozostałe przych. operacyjne 6.000

5) pozostałe koszty operacyjne 4.000

6) przychody finansowe 11.000

7) koszty finansowe 7.000

8) zyski nadzwyczajne 1.000

9) straty nadzwyczajne 2.000

10) zapłacona zaliczka na podatek dochodowy 10.000

Ustal wynik finansowy w wariancie kalkulacyjnym i

oblicz czy wystąpi kwota do zapłaty z tytułu podatku

dochodowego od osób prawnych (stawka 19%)

Ustalenie wyniku finansowego netto – przykład c.d.

Ustalenie wyniku finansowego bruttoPrzychody ze sprzedaży towarów 180.000

Wartość sprzedanych towarów -100.000

Koszty sprzedaży - 8.000

Koszty zarządu - 12.000


Pozostałe przychody operacyjne + 6.000

Pozostałe koszty operacyjne - 4.000

Wynik z działalności operacyjnej 62.000

Przychody finansowe +11.000

Koszty finansowe - 7.000

Wynik z działalności gospodarczej 66.000

Zyski nadzwyczajne + 1.000

Straty nadzwyczajne - 2.000

Wynik finansowy brutto 65.000

Wynik finansowy brutto a podstawa opodatkowania

� ustalony dla potrzeb bilansowych może znacznie odbiegać od podstawy opodatkowania – wyniku brutto ustalonego dla potrzeb podatkowych

� różnice mogą występować zarówno po stronie przychodów jak i kosztów

- np. przychody z nieodpłatnych świadczeń , naliczone ale nie zapłacone odsetki , przekroczenie limitów kosztów

� różnice mogą prowadzić do zwiększenia i do zmniejszenia wyniku stanowiącego podstawęobliczenia podatku

Wynik finansowy netto

� podatek od dochodu w przypadku osób prawnych

ustala się wg stawki 19%

19% x 65.000 = 12.350

kwota do zapłaty 12.350 – 10.000 = 2.350

Wynik finansowy netto : 65.000 – 12.350=52.650

Wynik finansowy netto podlega podziałowi po

zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego

i może być przeznaczony np. na wypłatę dywidendy

dla właścicieli , na zwiększenie kapitałów

zapasowych lub rezerwowych

�Ewidencja gospodarcza

� Statystyka � Rachunkowość� Ewidencja

operatywna

� Księgowość

� Sprawozdawczośćfinansowa

� Kalkulacja

Miejsce rachunkowości w systemie nauk ekonomicznych

Formy księgowości

Formy księgowości

Czynniki wpływające

Księgowość pełna Księgowość uproszczona

Forma własności Forma opodatkowania

Formy własności a formy księgowości

Formy księgowości


Formy własności

- Przedsiębiorstwa państwowe- Spółdzielnie- Spółki prawa handlowego:a) kapitałowe ( z o.o. i SA )b) osobowe (komandytowe,

partnerskie, jawne )- Osoby fizyczne i s.c. osób fiz.

Osoby fizyczne , s.c. i sp.j. osób fizycznych ,spółki partnerskie jeżeli ich przy-chody netto* za poprzedni rok obrotowy były niższeniż równowartość w PLN800.000 EUR

Formy opodatkowania a formy księgowości

Formy księgowości


Formy opodatkowania

ZASADY OGÓLNE –podatek płacony od dochodu

FORMY ZRYCZAŁTOWANE

Księgi handlowe

Podatkowaksięga przychodówI rozchodów

Karta podatkowa

Ryczałt ewidencjono-wany

Podstawowe akty prawne wpływające na prowadzenie księgowości w firmie

� Ustawa o rachunkowości

� Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych

� Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych

� Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym

� Ustawa o podatku od towarów i usług

� Ustawa – Ordynacja podatkowa

� Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

� Kodeks karno skarbowy

� Kodeks spółek handlowych

� Prawo dewizowe

� Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Charakter aktów prawnych�Uniwersalny – dotyczą wszystkich podmiotów

prowadzących działalność gospodarczą bez względu na formę opodatkowania i formę własności np. Ustawa Ordynacja podatkowa , Kodeks karno-skarbowy , Ustawa o podatku od towarów i usług

�Szczególny – dotyczą ściśle określonej grupy podmiotów np. Ustawa o rachunkowości dotyczy podmiotów zobligowanych do prowadzenia ksiąg handlowych (osób prawnych i fizycznych), Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych –wszystkich osób fizycznych opłacających podatek na zasadach ogólnych prowadzących księgi handlowe oraz podatkową księgę przychodów i rozchodów itp.

Uproszczone formy ewidencji1) Karta podatkowa

2) Ryczałt ewidencjonowany

3) Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Ad 1 i 2

- Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz Rozporządzenia Ministra Finansów z dn.17.XII.2002w sprawie prowadzenia ewidencji przychodów i wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych , w sprawie prowadzenia ewidencji zatrudnienia , w sprawie prowadzenia kart przychodów

Uproszczone formy ewidencji c.d.Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Ad 3

- Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r o podatku dochodowym

od osób fizycznych

- Rozporządzenie Ministra Finansów z dn.26.VIII.2003

w sprawie prowadzenia podatkowej księgi

przychodów i rozchodów wraz z załącznikiem

zawierającym wzór księgi oraz objaśnienia do

podatkowej księgi przychodów i rozchodów

Karta podatkowa� Przeznaczona jest dla podatników prowadzących

działalność gospodarczą usługową lub usługowo-wytwórczą , której zakres i przedmiot określa załącznik do Ustawy ( działalność w niewielkim zakresie , głównie tzw. usługi dla ludności) przy spełnieniu określonych warunków:

� limit zatrudnienia

� nie korzystanie z usług innych przedsiębiorców za wyjątkiem usług specjalistycznych

� nie prowadzenie innej pozarolniczej działalności gospodarczej

�małżonek podatnika nie może prowadzićdziałalności w tym samym zakresie

� brak lub limit świadczeń dla innych przedsiębiorców

Karta podatkowa - wniosek� Wniosek o opodatkowanie w formie karty

podatkowej według ustalonego wzoru podatnik

składa najpóźniej do 20 stycznia roku podatkowego,

a jeżeli rozpoczyna działalność w trakcie roku –

przed rozpoczęciem działalności , jeżeli prowadził

działalność i do 20 stycznia nie zgłosi likwidacji

działalności lub nie dokona wyboru innej formy

opodatkowania uważa się , że prowadzi działalnośćw dotychczasowej formie.

� Naczelnik urzędu skarbowego uwzględniając

wniosek wydaje decyzję ustalającą wysokośćpodatku odrębnie na każdy rok podatkowy .

Karta podatkowa - podatek� Kwota podatku określana w decyzji Naczelnika

urzędu skarbowego uzależniona jest od :

� rodzaju działalności

� ilości zatrudnionych pracowników

�wielkości miejscowości , w której prowadzona jest

działalność ( mierzonej liczbą mieszkańców)

� indywidualnej sytuacji wnioskodawcy – stawki

określone w tabeli mogą być obniżone np. o 20%

dla podatników , którzy ukończyli 60 rok życia lub

legitymują się co najmniej lekkim stopniem

niepełnosprawności albo zatrudniają osoby

niepełnosprawne – o 10% za każdą osobę itd.

Karta podatkowa – zapłata podatku� Podatek dochodowy w formie karty podatkowej:

� pomniejsza się o zapłacone składki ubezpieczenia

zdrowotnego ( 7,75% podstawy)

� opłaca bez wezwania w terminie do 7 następnego

miesiąca za miesiąc poprzedni i do 28 grudnia za

miesiąc grudzień

� do 31 stycznia należy złożyć w urzędzie skarbowym

roczną deklarację o wysokości składki

ubezpieczenia zdrowotnego odliczonej od karty

podatkowej – PIT-16A

Karta podatkowa – ewidencje

� Podatnicy opodatkowani w formie karty

podatkowej:

� nie mają obowiązku prowadzenia żadnej ewidencji

dla celów podatkowych

�w przypadku zatrudniania pracowników i

dokonywania wypłat ze stosunku pracy obowiązani

są do prowadzenia:

- ewidencji zatrudnienia

- kart przychodów pracowników

Karta podatkowa – zmiana

� Podatnicy opodatkowani w formie karty podatkowej

są obowiązani zawiadomić pisemnie Naczelnika

urzędu skarbowego o wszelkich zmianach jakie

zaszły w stosunku do określonego w złożonym

wniosku mających wpływ na wysokość stawki karty

podatkowej lub na utratę prawa do opodatkowania

w tej formie ( liczby zatrudnionych , miejsca

prowadzenia działalności , liczby i rodzaju

urządzeń przy usługach rozrywkowych , liczby

godzin przeznaczonych na udzielanie lekcji itp. )

najpóźniej w terminie 7 dni od zaistnienia zmian .

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

� Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów

ewidencjonowanych mogą podlegać :

� osoby fizyczne , spółki cywilne osób fizycznych ,

spółki jawne osób fizycznych jeżeli ich przychody (dla

spółki łączne) w poprzednim roku podatkowym nie

przekroczyły równowartości 250.000 EUR ( wg

średniego kursu NBP z dnia 1października roku

poprzedzającego rok podatkowy )

� osoby rozpoczynające działalność gospodarczą w

danym roku bez względu na wysokość przychodów

� osoby osiągające przychody z najmu , dzierżawy i

innych umów o podobnym charakterze

Wyłączenia z ryczałtu� Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów

ewidencjonowanych nie mogą podlegać :

� osoby fizyczne opłacające podatek w formie karty

� osoby osiągające przychody z prowadzenia aptek, lombardów , kantorów i świadczenia usług wymienionych w załączniku do ustawy (np.usługi reklamowe, księgowe, ochroniarskie itd.)

� osoby podejmujące działalność gospodarczą w danym roku po zmianach działalności wynikających z zamiany między współmałżonkami , prowadzącymi wcześniej (przed zmianą) działalność opodatkowanąna zasadach ogólnych

� osoby wykonujące świadczenia na rzecz byłego pracodawcy ( tzw. samozatrudnienie)

Wybór ryczałtu

� Oświadczenie o wyborze opodatkowania w formie

ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za dany

rok podatkowy należy złożyć do 20 stycznia , osoby

rozpoczynające działalność składają oświadczenie

najpóźniej przed osiągnięciem pierwszego przychodu

– w przypadku braku takiego oświadczenia uznaje się,

że są one opodatkowane na zasadach ogólnych ,

małżonkowie osiągający przychody z najmu mogązłożyć oświadczenie o opodatkowaniu całości

przychodów przez jednego z nich .

Stawki ryczałtu

� Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi :

1) 20% przychody z wolnych zawodów

2) 17% wymienione usługi niematerialne

3) 8,5% z najmu do równowartości 4.000 EUR-powyżej

20% , oraz z działalności usługowej

4) 5,5% z działalności wytwórczej , robót budowlanych ,

usług transportowych taborem o ładowności pow.2t

5) 3,0% z działalności usługowej w zakresie handlu

oraz z odpłatnego zbycia składników zaliczanych do

środków trwałych

Kwota podatku� Podstawę obliczenia podatku stanowi przychód:

1) od przychodu można odliczyć stratę z lat poprzednich, zapłacone składki ubezpieczeńspołecznych oraz inne wydatki określone w ustawie o podatku dochodowym(art.26 ust.1i art.26b)

2) jeżeli podatnik osiąga przychody opodatkowane różnymi stawkami to odliczenia dokonuje sięproporcjonalnie

Obliczony podatek pomniejsza się w pierwszej kolejności o zapłacone składki ubezpieczenia zdrowotnego oraz o dokonane wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego (max 1% podatku należnego) art.27d u.p.d.o.f.

Zapłata podatku

� Obliczony podatek płatny jest bez wezwania do 20

dnia następnego miesiąca a za miesiąc grudzień w

terminie złożenia zeznania rocznego .

� Zeznanie roczne PIT-28 o wysokości przychodu ,

dokonanych odliczeniach i należnym podatku składa

się w terminie do 31.01.następnego roku .

Obowiązki ewidencyjne

� posiadanie i przechowywanie dowodów zakupu

towarów

� prowadzenie wykazu środków trwałych oraz wartości

niematerialnych i prawnych

� prowadzenie ewidencji wyposażenia – składników

nie zaliczonych do środków trwałych , których

wartość początkowa przekracza 1500 zł

� prowadzenie kart przychodów pracowników

� prowadzenie odrębnej na każdy rok podatkowy

ewidencji przychodów

Podatkową księgę przychodów i rozchodów� prowadzą osoby fizyczne , spółki cywilne osób

fizycznych , spółki jawne osób fizycznych :

� jeżeli ich przychody netto (dla spółki łączne) ze

sprzedaży towarów , produktów i operacji finansowych

w poprzednim roku podatkowym były niższe od

równowartości 800.000 EUR ( wg średniego kursu

NBP na dzień 30 września roku poprzedzającego rok

podatkowy )

� jeżeli nie złożyły właściwemu naczelnikowi urzędu

skarbowego oświadczenia o wyborze zryczałtowanej

formy opodatkowania (dotyczy również osób

osiągających przychody z najmu , dzierżawy i innych

umów o podobnym charakterze )

Kwota podatku� Podstawę obliczenia podatku stanowi dochód ,

stanowiący nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania , jeżeli koszty przekraczają sumęprzychodów różnica jest stratą

� Podatek od dochodu może być opłacany :

� wg skali podatkowej – stawki 19%,30%,40%

� wg stawki 19 %- podatek liniowy (art.30c u.p.d.o.f.) po złożeniu oświadczenia w wymaganym terminie o wyborze tego sposobu opodatkowania – wybór podatku liniowego wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia ze współmałżonkiem , jako osoby samotnie wychowującej dziecko oraz wykonywanie w roku poprzedzającym rok podatkowy i bieżącym świadczeń na rzecz byłego i obecnego pracodawcy wykonywanych również w ramach stosunku pracy

Odliczenia od dochodu 1) Przy wyborze podatku liniowego od dochodu można

odliczyć wyłącznie zapłacone składki ubezpieczeńspołecznych

2) Opłacanie podatku wg skali podatkowej daje możliwośćodliczenia od dochodu oprócz zapłaconych składek ubezpieczeń społecznych :

� straty z lat poprzednich (w ciągu 5 kolejnych lat podatkowych, nie więcej niż 50% straty rocznie ) -odliczana na bieżąco w trakcie roku

� innych wydatków określonych w ustawie o podatku dochodowym(art.26 ust.1 i art.26b i c) np. darowizny (max 6% dochodu), wydatki rehabilitacyjne, wydatki na sieć Internet (760 zł rocznie), spłata odsetek od kredytów zaciągniętych na cele mieszkalne , wydatki na nabycie nowych technologii – w zeznaniu rocznym

Zapłata podatku

� Obliczony podatek pomniejsza się w pierwszej

kolejności o zapłacone składki ubezpieczenia

zdrowotnego

� Wyliczoną i wykazaną w deklaracji miesięcznej

PIT-5 lub PIT-5L kwotę podatku należy wpłacić w

terminie do 20 dnia następnego miesiąca a za

miesiąc grudzień zaliczkowo w wysokości podatku

za miesiąc listopad do 20 grudnia wraz z zaliczkąlistopadową

� Ostateczne rozliczenie podatku następuje w

zeznaniu rocznym PIT-36 lub PIT-36 L w terminie

do 30 kwietnia następnego roku

Ewidencje dodatkowe� Podatnicy obowiązani do prowadzenia podatkowej

księgi przychodów i rozchodów prowadzą :

� ewidencję środków trwałych oraz wartości

niematerialnych i prawnych

� ewidencję wyposażenia

� karty przychodów zatrudnionych pracowników

� kantory – ewidencję kupna i sprzedaży wartości

dewizowych

� lombardy – ewidencję pożyczek i zastawionych

rzeczy

� ewidencję sprzedaży jeżeli prowadzenie księgi

zostało zlecone biuru rachunkowemu ( w przypadku

posiadania kas fiskalnych nie dotyczy)

Podatkowa księga przychodów i rozchodów1) Musi znajdować się na stałe w miejscu wykonywania

działalności , a w przypadku zawarcia umowy z

biurem rachunkowym w miejscu wskazanym przez

podatnika (w ciągu 7 dni od zawarcia umowy z

biurem należy zawiadomić o tym naczelnika urzędu

skarbowego)

2) Powinna być prowadzona:

- rzetelnie – Zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty ,

dopuszczalne są błędy wymienione w

rozporządzeniu

- niewadliwie , czyli w sposób określony w

rozporządzeniu i objaśnieniach do księgi

Podatkowa księga przychodów i rozchodów3) Zapisy w księdze dokonywane są w języku polskim i

w walucie polskiej , korekta zapisu poprzez

przekreślenie i wpisanie nowej treści lub

wprowadzenie zapisu korygującego

4) Podstawą zapisów są prawidłowo sporządzone

dowody księgowe stwierdzające fakt dokonania

operacji gospodarczej , w tym tzw. dowody

wewnętrzne dla udokumentowania niektórych

wydatków np. związanych z parkowaniem , podróży

służbowych , opłat skarbowych i sądowych

5) Zakup materiałów podstawowych i towarów

handlowych musi być wpisany do księgi

niezwłocznie , a ich otrzymanie potwierdzone datą i

podpisem osoby , która je przyjęła

Podatkowa księga przychodów i rozchodów6) Zapisu pozostałych wydatków i przychodów

dokonuje się raz dziennie po zakończeniu dnia nie

poźniej niż przed rozpoczęciem działalności w dniu

następnym

7) W razie prowadzenia księgi przez biuro rachunkowe

Zapisy dokonywane są w porządku chronologicznym

na podstawie dowodów przekazanych przez

podatnika po zakończeniu miesiąca

8) W razie prowadzenia księgi przy zastosowaniu

technik informatycznych wymagane jest posiadanie

instrukcji do programu , możliwości bezzwłocznego

wglądu w treść zapisów i wydrukowania księgi .

Podatkowa księga przychodów i rozchodówPoszczególne kolumny księgi przeznaczone są na :

1. Kolumna 1 – nr kolejny pozycji

2. Kolumna 2 – data dokonania transakcji

3. Kolumna 3 – nr faktury lub innego dowodu

4. Kolumna 4 i 5 – dane kontrahenta

5. Kolumna 6 – określenie rodzaju przychodu lub

wydatku

6. Kolumna 7 – przychody ze sprzedaży

7. Kolumna 8 – pozostałe przychody np. ze sprzedaży

środka trwałego , odsetek itp.

8. Kolumna 9 – suma kol.7 i 8

9. Kolumna 10 – zakup towarów i materiałów

podstawowych.

Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Poszczególne kolumny księgi przeznaczone są na :

10. Kolumna 11– koszty uboczne zakupu

11. Kolumna 12- koszty reprezentacji i reklamy

limitowane ( 0,25% przychodu)

12. Kolumna 13 – Wynagrodzenia

13. Kolumna 14 – inne koszty ( czynsz , opłaty ,

delegacje , amortyzacja itd.)

14. Kolumna 15- suma kolumn od 12-14

15. Kolumna 16 – wolna przeznaczona na Zapisy innych

zdarzeń gospodarczych

Po zakończeniu miesiąca dane z poszczególnych

kolumn należy podsumować .

Podatkowa księga przychodów i rozchodów

Dane do ustalenie dochodu na koniec roku :

Przychód (9) 280.000

Koszty:

Remanent na początek okresu 15.000

Zakup towarów i materiałów (10) 150.000

Koszty uboczne zakupu (11) 25.000

Remanent na koniec okresu - 30.000

Pozostałe wydatki (14) 50.000

Razem koszty 210.000

Dochód 70.000

PrzykładPHU „ Krach ” prowadzi działalność handlowąopodatkowaną w formie ryczałtu ewidencjonowanego wg stawki 3%.Przychody w miesiącu sprawozdawczym-60.000, wartośćsprzedanych towarów-25.000, składki ubezpieczeń społecznych właściciela-500 , składka ubezpieczenia zdrowotnego- 100 . Czy zryczałtowany podatek wynosi:

� 935 zł

� 450 zł

� 1700 zł

� 1685 zł

Porównaj ile wyniósłby podatek , gdyby firma opodatkowana była na zasadach ogólnych.

PrzykładPHU „ Budmal ” prowadzi działalność budowlanąopodatkowaną na zasadach ogólnych podatkiem liniowym 19%. Przychody ze sprzedaży robót budowlanych 530.000, przychody z odsetek bankowych 10.000 , koszty materiałów 320.000 , koszty zakupu –19.000, koszty reprezentacji 2.000, Wynagrodzenia 35.000 , pozostałe wydatki 12.650 zł. Inwentaryzacja materiałów na początek okresu 12.000 , nie wystąpił zapas na koniec okresu . Oblicz kwotę podatku liniowego do zapłaty jeżeli właściciel zapłacił składki ubezpieczeń społecznych w kwocie 5.400 i ubezpieczeń zdrowotnych 1600 .

Porównaj ile wyniósłby podatek , gdyby firma opodatkowana była w formie ryczałtu ewidencjonowanego wg stawki 5,5% , odsetki 3%.

Sprawdzenie Zakreśl prawidłowe twierdzenia :

� Karta podatkowa i podatkowa księga przychodów i rozchodów to zryczałtowane formy opodatkowania

� Wysokość stawki karty podatkowej ustala urząd skarbowy na

wniosek podatnika uwzględniając liczbę zatrudnionych pracowników , rodzaj działalności i liczbę mieszkańców w

miejscowości prowadzenia działalności odrębnie na każdy rok podatkowy .

� Podatnicy opłacający podatek dochodowy w formie ryczałtu ewidencjonowanego nie mogą dokonywać żadnych odliczeńod podstawy opodatkowania .

� Opodatkowanie na zasadach ogólnych oznacza ustalanie

podatku od przychodów.

Sprawdzenie Opodatkowanie na zasadach ogólnych oznacza:

� Konieczność płacenia podatku dochodowego .

� Obowiązek prowadzenia podatkowej księgi

przychodów i rozchodów .

� Opłacanie podatku dochodowego od uzyskanego

dochodu .

� Konieczność prowadzenia ewidencji w postaci

ksiąg handlowych lub podatkowej księgi

przychodów i rozchodów .

Przepisy Ustawy o rachunkowości dotyczą ( zakreśl prawidłowe odpowiedzi ):

� tylko spółek prawa handlowego

� wszystkich podmiotów prowadzących działalnośćgospodarczą

� osób fizycznych i spółek osób fizycznych jeśli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i

operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wynosiły co najmniej równowartość 800.000 EURO

� wyłącznie zarejestrowanych podatników VAT

� podatników rozliczających się w formie karty podatkowej

Sprawdzenie

Księgi rachunkowe wg ustawy o rachunkowościPrzepisy ustawy o rachunkowości stosuje się do podmiotów:

� spółek handlowych kapitałowych i spółek handlowych osobowych , których przychody wyniosły co najmniej równowartość 800.000 EUR

� osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych z zastrzeżeniem z pkt.1

� jednostek działających na podstawie prawa bankowego , przepisów o obrocie papierami wartościowymi , przepisów o działalności ubezpieczeniowej, funduszach inwestycyjnych, funduszach emerytalnych bez względu na wysokość przychodów

� gmin, powiatów, województw i ich związków

�zagranicznych osób prawnych i zagranicznych osób fizycznych

Podstawa prawna Ustawa o rachunkowości� Z dnia 29.09.1994 roku� Tekst jednolity (Dz. U. 2002 Nr 76 poz. 694)

� Rozdział 1 Przepisy ogólne

Rozdział 2 Prowadzenie ksiąg rachunkowych

Rozdział 3 Inwentaryzacja

Rozdział 4 Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie wyniku finansowego

Rozdział 4a Łączenie się spółek

Rozdział 5 Sprawozdania finansowe jednostki

Rozdział 6 Sprawozdania finansowe jednostek powiązanych

Rozdział 7 Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych

Rozdział 8 Ochrona danych

Rozdział 9 Odpowiedzialność karna

Rozdział 10 Przepisy szczególne i przejściowe

Rozdział 11 Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe • Załącznik nr 2 • Załącznik nr 1

Zadania rachunkowościKażda jednostka gospodarcza :

�spółka kapitałowa

�przedsiębiorstwo państwowe

�spółdzielnia

�przedsiębiorstwo prywatne

�jednostka budżetowa

jest obowiązana prowadzić rachunkowośćzgodnie z przepisami prawa. Powinna ona dawaćprawdziwy i rzetelny obraz (true and fair view) stanu i sytuacji finansowej jednostki.

Bieżąca rejestracja operacji gospodarczych w sposób prawidłowy, kompletny i systematyczny

Nadrzędne zasady rachunkowości� Zasada rzetelnego obrazu (wiarygodności)

� Zasada kontynuacji działania

� Zasada memoriału

� Zasada współmierności kosztów i przychodów

� Zasada ostrożnej wyceny

� Zasada ciągłości formalnej i materialnej

� Zasada istotności

� Zasada indywidualnej wyceny

� Zasada chronologii i kompletności zapisów

� Zasada dokumentacji zapisów księgowych

Organizacja księgowości

Elementy organizacji księgowości:

� Organizacja dokumentacji księgowej

� Księgi rachunkowe: dziennik, księga główna, księga

pomocnicza, „obrotówki”

� Plan kont

� System informatyczny księgowości

� Inwentaryzacja

� Kontrola wewnętrzna

Księgi rachunkowe� Księgi rachunkowe obejmują :

� Dziennik� Księga główna� Księgi pomocnicze� Zestawienia obrotów i sald� Inwentarz (wykaz składników aktywów i pasywów)� Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie,

bezbłędnie , sprawdzalnie i bieżąco

� Księgi przechowywane są w siedzibie firmy , w przypadku prowadzenia przez biuro rachunkowe mogąbyć przechowywane w siedzibie biura pod warunkiem zawiadomienia urzędu skarbowego .

Rachunkowość finansowa wykład I i II semestr - abem.pl · Środki gospodarcze i źródła ich...

Documents

Transcript of Rachunkowość finansowa wykład I i II semestr - abem.pl · Środki gospodarcze i źródła ich...