Qyteti antik iRomës

Roma eshte nje nga qytetet me antike te Evropes. Historia e saj nis me legjenden e famshme te

themelimit te qytetit nga Romolo, pasardhes i fisit mbreteror te Albalonges, i cili rridhte nga Silvio, djali i romakes Lavinia (vajzes se mbretit latin) dhe i Eneas,

heroit trojan qe u vendos ne Lacio pas renies se Trojes, Roma eshte nje nga qytetet, ku ne çdo element te saj,

ndihet madheshtia e asaj perandorie te madhe e te forte qe zoteroi per shekuj Evropen e me gjere.

Qyteti, mendohet te jete themeluar ne shek. VIII p. K. Roma u ndertua mbi shtate kodrat kryesore te saj. Fazat e zhvillimit te qytetit lidhen me disa epoka te rendesishme: epoka e mbreterve etruske, epoka republikane dhe ajo perandorake.

Ne keto faza u ndertuan dhe elementet me te rendesishme te qytetit qe vijne deri ne ditet tona si shenja te nje qyteterimi te lashte.

Disa prej tyre jane:

Forumiromak, qe shtrihej midis Palatinit dhe Kampidolios, perbente qendren tregtare, religjioze e politike te qytetit te Romes.

Ne fillim lugina e Forumit ishte moçalore dhe u perdor si nekropol. Vetem ne vitin 600 p. K. mbreti etrusk Tarkuino Prisko e drenoi dhe e shtroi me pllaka prej shtufi.

Piazza (sheshi) qe u krijua kishte forme drejtkendore. Si nje pike kryesore e qytetit, aty lindi merkatoja, si dhe kalonin rruge te rendesishme, njera prej te cilave ishte Rruga e Shenjte (nga Kampidolio deri te Harku i Titos). Ne Forum bejne pjese monumente, si: Komicio, qendra me antike e aktiviteteve politike.

Kjo zone, e shtruar me pllaka te erreta, Lapis Niger, mendohet se ka qene varri i Romolos. Ketu eshte gjetur dokumenti latin me antik i shkruar. Forumi eshte zemra e Romes perandorake. Ai aktualisht konservon nje pjese te qendres se qytetit antik me monumente kushtuar perandoreve dhe madheshtise se Romes. Ne to ndodhet edhe kuria, qendra e senatit, ku diskutoheshin dhe miratoheshin ligjet; bazilikat per administrimin e ligjeve, taksave dhe tregtise. Te periudhes republikane jane kufizimet me mure, ndersa te asaj perandorake zbukurimet me mermer.

Harku i Kostandinit i kushtohet Kostandinit pas fitores ndaj Mazencios ne Uren e Milvios. Ndertimi eshte madheshtor dhe me elemente dekorative, qe vinin nga monumenti i Trajanit, Adrianit dhe Mark Aurelit, si dhe me elemente te Harkut te Augustit, Titos dhe Setimo Severit

Domus Aurea ose vila mbreterore e Neronit, qe shtrihej nga Palatino mbi Velia perfshinte dhe kopshtet e Mecenatit. Ndertimi iu besua arkitekteve Severo dhe Celere me 64 pas K. Pallati u gropos me pas per t'i bere vend termeve (banjat termale) te Trajanit. Lokalet e gjera nentokesore u admiruan nga artistet e Rilindjes qe ne keto "shpella" lane gjurmet e tyre. E bukur eshte salla me tavanin e arte, veper e artistit Fabulus, veper e vleresuar per bukurine e skenave mitologjike.

Koloseu: "Nese ke pare Koloseun ke pare Romen" eshte nje shprehje per te treguar rendesine e tij. Madheshtia dhe bukuria e Koloseut, nje nga te paktat ndertime te ruajtura qe nga Roma antike i ka mrekulluar vizitoret e pafund nder shekuj. Ky monument, se bashku me qendren historike, ka hyre ne listen e Trashegimise UNESCO ne vitin 1980. Emri i tij rrjedh nga statuja kolosale e perandorit Neron, qe u vendos perpara amfiteatrit

Ketu zhvilloheshin duele gladiatoresh, kryheshin denime me vdekje etj. Mendohet se Koloseu permbante rreth 50 mije spektatore dhe ishte i mbuluar nga nje cope per mbrojtjen e publikut nga dielli. Projektimi i nderteses u be ne kohen e Vespazianit dhe perfundoi ne kohen e perandorit Tito. Fasada eshte e larte rreth 50 m, arena ka permasa 86 x 54 m.

Fluksi i turisteve dhe i pelegrineve ne Rome eshte i madh edhe fale bukurise se Koloseut, arenes, sektorit ludik (teatral) sportiv etj.

Parku i Cirkuitit te Madh: Struktura primitive; e Cirkuitit, i dedikohej garave me kuaj. Shtrihet ne fund te hapesires midis Palatinit dhe Aventinit. Ka nje gjatesi rreth gjysme kilometri, duke perfshire dhe stallat per nisjen e kuadrigave. Midis rrenojave shfaqet kulla mesjetare e Frangipanes. Mendohet qe u themelua nga Tarkuino Prisco, ne vendin ku ndodhi rrembimi i sabinave dhe u perfundua nga Trajani.

Punoi: Frenkli Borovaklasa 11 (2010-

2011)