qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi...

18
guriis samoqalaqo centri garemos dacviTi saTemo organizacia „eko“ qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi monitoringis mignebebi da rekomendaciebi

Transcript of qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi...

Page 1: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

guriis samoqalaqo centri

garemos dacviTi saTemo organizacia „eko“

qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi

monitoringis mignebebi da rekomendaciebi

Page 2: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi: monitoringis mignebebi

da rekomendaciebi

avtori _ grigol maxaraZe

winamdebare dokumenti Seqmnilia organizaciebis „guriis samoqalaqo centri­

sa“ da garemos dacviTi saTemo organizacia „ekos“ mier, saqarTvelos strategi­

uli kvlevebisa da ganviTarebis centris (CSRDG) mxardaWeriT, proeqtis „samo­

qalaqo sazogadoebis ganviTarebis iniciativa” farglebSi.

„samoqalaqo sazogadoebis ganviTarebis iniciativa“ xorcieldeba konrad

adenaueris fondis (KAS) mier samoqalaqo sazogadoebis insitutTan (CSI), kon­

sultaciis da treningis centrTan (CTC), saqarTvelos strategiuli kvlevebisa

da ganviTarebis centrTan (CSRDG) da ganaTlebis ganviTarebis da dasaqmebis

centrTan (EDEC) TanamSromlobiT.

proeqts afinansebs evrokavSiri, xolo Tanadamfinansebelia konrad adena­

ueris fondi.

angariSis Sinaarsze sruliad pasuxismgeblebi arian organizaciebi “guriis

samoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia “eko” da SesaZloa,

rom igi ar gamoxatavdes evrokavSiris, sxva donorebisa da konsorciumis part­

niorTa Sexedulebebs.

samoqalaqo sazogadoebis ganviTarebis iniciativa

Page 3: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

kvlevis mizani

mdinareebidan qviSa-xreSis ukontrolo mopoveba dReisTvis guriis erT-erTi umTavresi problemaa. ukanasknel wlebSi gacemuli licenziebis zrdasTan erTad problema ufro metad gamwvavda, radgan mkveTrad gaizarda mopovebis masStabebi.

mxolod sufsasa da natanebze aTze meti moqmedi licenziaa. mdinareebidan qvi-Sa-xreSis amoRebis zrda iwvevs moqalaqeTa protests. yovelwliurad izrdeba mo-qalaqeTa mier wiaRis mopovebis sawinaaRmdegod gamarTul saprotesto aqciaTa raodenoba.

moqalaqeTa protesti ki imiTaa ganpirobebuli, rom mdinareebidan qviSa-xreSis amoRebis arsebuli praqtika, maTi TqmiT, anadgurebs sacxovrebel garemos, saso-flo-sameurneo miwebs, kerZo da sajaro infrastruqturas.

winamdebare kvlevis mizania saqarTveloSi inertuli masalis (qviSa-xreSis) mopo vebaze licenziis gacemis procesis da Sesabamisi saxelmwifo institutebis mier wiaRis mopovebaze zedamxedvelobis praqtikis aRwera, xarvezebis gamovlena da Sesabamisi rekomendaciebis SemuSaveba guriis regionSi moqmedi sasargeblo wiaRi seulis mopovebis licenziebis magaliTze.

kvlevis meTodologia

proeqtis farglebSi ganxorcielda samagido kvleva, romlis farglebSi da-muSavebul iqna wiaRis mopovebis; agreTve mdinareebis dacvis sferoSi saqar-Tvelos moqedi kanonmdebloba kanonqvemdebare aqtebis CaTvliT, s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentodan da garemosdacviTi zedamxedvelobis departamentidan miRebuli oficialuri informacia. aRniSnuli uwyebebidan gamoTxovil iqna sa-jaro informaciebi guriis regionSi moqmedi qviSa-xreSis mopovebis licenziebis Sesaxeb, moqmedi licenziebis gacemis procedurebis, agreTve maTi Semowmebis da kontrolis masalebis Sesaxeb. garda samagido kvlevisa, ganxorcielda samizne so-flebSi arsebuli wiaRis mopovebis adgilebis savele monitoringi, ris safuZvel-zec ganxorcielda miRebuli dokumentaciis Sedareba arsebul realobasTan.

sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis gacemis procesi

wiaRiseuliT licenziis gacemas aregulirebs saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, romeli mixedviTac sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenzia sargeblobis licenziis erT-erTi saxea.1 sargeblobis licenzia gaicema auqcionis wesiT.2 konkretul gamonaklis SemTxvevebSi, saqarTvelos mTavrobis TanxmobiT SesaZlebelia licenziis gamcemma sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenzia gasces pirdapiri wesiT, Tumca es gamonaklisi wesi ar exeba qviSa-xreSis mopovebis licenzias.3

sargeblobis licenziis gacemis warmoebis dawyebis safuZveli SesaZloa iyos4 rogorc licenziis maZieblis gancxadeba, ise licenziis gamcemis gadawyvetileba.

1 saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, muxli 7, punqti 12 saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, muxli 173 saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, muxli 171

4 saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, muxli 18, punqti 2

Page 4: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

licenziis gamcemma sargeblobis licenziis konkretuli obieqtisaTvis, SeiZ leba daadginos sargeblobis raodenobrivi, Tvisobrivi da droSi gansazRvruli norme-bi da wesebi5. sargeblobis licenziis konkretuli obieqtis, raodenobas, mocu-lobasa da sargeblobis wess gansazRvravs licenziis gamcemi6. licenziis moq-medebis vadas gansazRvravs licenziis gamcemi licenziis maZieblis gancxadebis safuZvelze an mis gareSe7.

licenziis gamcemi organoa s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagento. wiaRis erovnuli saagento arsebobs ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministros sistemaSi. masSi gaerTianebulia yofili garemosa da bunebrivi resursebis dacvis saminis-tros zedamxedvelobis departamentisa da garemos erovnuli saagentos funqcie-bi. wiaRis erovnuli saagentos struqturuli arseboba ekonomikis saministros daqvemdebarebaSi mkafiod miuTiTebs, rom saxelmwifo sasargeblo wiaRiseulis mopovebas aRiqvams, rogorc mxolod ekonomikur aqtivobas da ara garemosdacvi-Ti politikis nawils.

2017 wlidan amoqmedda garemosdacviTi Sefasebis kodeqsi. kodeqsis mixedviT sasargeblo wiaRiseulis mopovebaze licenziis gacema saWiroebs garemosdacvi-Ti Sefasebis kodeqsiT gaTvaliswinebul garemosdacviT gadawyvetilebas mxolod wiaRiseulis Ria karieruli wesiT mopovebis dros, rodesac mopovebis adgilis zedapiri 25 heqtarze metia8. guriis mxareSi moqmed wiaRis mopovebis licenziebs Soris mxolod erTis (licenziis N1003472) farTobi aRemateba 25 heqtars, Tumca es licenzia gacemulia 2016 wlis 23 marts, garemosdacviTi Sefasebis kodeqsis miRebamde, da Sesabamisad, ar gauvlia garemoze zemoqmedebis Sefasebis proce-dura.

qviSa-xreSis mopovebis garemoze zemoqmedebis Sefasebas axdens s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagento geosainformacio paketis saSualebiT. mdinareebis Wala-ka-lapotebSi qviSa-xreSis mopoveba geologiuri TvalsazrisiT dasaSvebia Warb akumu-laciur ubnebze, Sesabamisi wesebisa da normebis dacviT aseTi ubnebidan qviSa-xre-Sis amoReba xels uwyobs mdinareebis hidrodinamikuri situaciis gajansaRebas, kalapotis gamtarunarianobis gazrdas da problemebis minimumade Semcirebas. rig SemTxvevaSi Warbi akumulaciuri ubnis arsebobisas aucilebelia inertuli masa-lis amoReba, raTa Tavidan iqnas acilebuli saSiSi geologiuri procesebis, Rvar-cofebis da eroziebis, ganviTareba. miekuTvneba Tu ara konkretuli teritoria Warb akumulaciur ubans, SesaZlebelia Tu ara masze qviSa-xreSis mopoveba da Tu SesaZlebelia, ra masStabiT, es sakiTxebi unda iyos asaxuli geosainformacio pa-ketSi. geosainformacio paketis kidev erT daniSnulebas warmoadgens salicenzio farTobze arsebuli mdgomareobis da riskebis Sefaseba. aRniSnuli dokumentiT xdeba obieqtis geologiuri poziciis daxasiaTeba, wiaRiT sargeblobis obieqtis eqspluataciis procesSi mosalodneli geodinamikuri garTulebis Taobaze in-formaciis asaxva da sxva iseTi sakiTxebis identificireba, romlebic gulisxmobs wiaRieulis mopovebiT gamowveuli riskebis Sefasebas da mimarTulia garemoze potenciuri uaryofiTi zemoqmedebis Tavidan aridebisken. geosainformacio pa-keti mzaddeba wiaRis erovnuli saagentos mier wiaRiseulis mopovebis licenziis

5 saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, muxli 18, punqti 56 saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, muxli 18, punqti 117 saqarTvelos kanoni licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb, muxli 19, punqti 28 saqarTvelos kanoni garemosdacviTi Sefasebis kodeqsi, danarTi I, punqti 26

Page 5: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

gacemamde, vizualuri SefasebiT da geologiur fondur masalebze dayrdnobiT9. aRsaniSnavia, rom geologiuri safondo masalebi, romelbsac iyenebs wiaRis

erovnuli saagento geosainformacio paketebis momzadebisas, sakmaod moZvelebu-lia. kvlevis farglebSi Seswavlili gacemuli licenziebis geosainformacio pa-ketebis umravlesoba momzadebulia 1981 da 1983 wlebSi gamocemuli geologiuri angariSebis mixedviT (licenziebi N1003471, 1005332, 1004226, 1004507, 1004876). 1983 da 1966 wels gamocemul geologiur angariSebs eyrdnoba licenziebis N1000620, 1003369, 1005502, 1004271 geosainformacio paketebi, xolo licenzia N1005153-is geosainformacio paketi momzadebulia 1969 da 1966 wels gamocemuli geologiu-ri angariSebis mixedviT10. am paketebis momzadebisas gamoiyeneba sabWoTa periodis topografiuli rukebi, nacvlad Tanamedrove satelituri rukebisa.

municipalitetebis roli da moqalaqeTa monawileoba

saqarTvelos kanonmdeblobis mixedviT wiaRiseulis licenziis gacemasTan dakav Sirebuli sakiTxebi ar Sedis adgilobrivi TviTmmarTvelobis uflebamo-silebebSi11. miuxedavad amisa, damkvidrebuli praqtikiT, municipalitetis pozi-ciaze mniSvnelovnadaa damokidebuli mis teritoriaze sasargeblo wiaRisebulis mopovebis gacemis sakiTxis gadawyveta. licenziis gacemamde licenziis gamcemis mier igzavneba werili municipalitetSi municipalitetis poziciis dafiqsirebis mizniT12.

ozurgeTis municipalitetis sakrebulosadmi gagzavnil werilSi s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagento aRniSnavs, rom yvela calkeuli salicenzio obieqti Tanmxdeba municipalitetis meriasTan da maT Sesabamisad eqnebaT TavianTi poziciis dafiq-sirebis SesaZlebloba13.

municipalitetis, rogorc dainteresebuli mxaris, CarTva gadawyvetilebis miRebis procesSi xdeba saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis safuZ-velze. rogorc zemoT aRiniSna, municipalitets ar gaaCnia uflebamosilebebi aR-niSnul sferoSi, mas agreTve ar gaaCnia sakiTxis geologiuri kvlevis kompeten-cia, gamocdileba, saWiro aRWurviloba da adamianuri resursi. municipalitetis monawileoba administraciuli warmoebis procesSi emyareba municipalitetis or-ganoebis aRqmas, rogoc adgilobrivi mosaxleobis nebis gamomxatveli legitimuri organoebisa da daSvebas, rom municipaluri organoebis saSualebiT licenziis gacemis procesSi uzrunvelyofilia moqalaqeTa informireba da CarTuloba. Tum-ca praqtika, amisgan sapirispiros amtkicebs. saqarTvelos municipalitetebi erT municipalitetSi mosaxleobis saSualo raodenobis kriteriumis mixedviT evropis masStabiT erT-erTi yvelaze msxvili municipalitetebia14. es niSnavs, rom munic-ipalitetis organoebi mosaxleobisgan sakmaod daSorebulia da maTi informire-bisa da CarTulobisTvis damatebiT meqanizmebs saWiroeben. kvlevis farglebSi mosaxleobasTan Sexvedrebisas dadginda, rom municipalitetebs ar gamouyenebiaT

9 s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos werili N22/3652, 28 maisi 2019 w.10 s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos werili N22/138, 6 aprili, 2020 w.11 adgilobrivi TviTmmarTvelobis kodeqsi, muxli 1612 s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos werili N21/10618, 18 oqtomberi, 2016 w.; s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos werili N22/8861, 19 noemberi, 2019 w.;13 s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos werili N22/3652, 28 maisi, 2019 w.;14 https://www.ccre.org/docs/Local_and_Regional_Government_in_Europe.EN.pdf

Page 6: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

araviTari meqanizmi mosaxleobis informirebis an maTi azris artikulaciisTvis, sajarod ar gamouqveynebiaT informaciebi licenziis gacemis procesis Sesaxeb, ar gaumarTavT sajaro Sexvedrebi da konsultaciebi. Sesabamisad, municipalitetebis mier licenziis gamcem organoSi gagzavnili werilebi ar asaxaven Sesabamisi sof-lis/soflebis mosaxleobis azrs ama Tu im teritoriaze licenziis gacemis mi-zanSewonilobis Sesaxeb, aramed mxolod municipalitetis gadawyvetilebis mimRe-bi pirebis pozicias.

moqalaqeTa CarTulobis ararseboba xSirad iwvevs moqalaqeTa radikalur pro-tests, maT Soris gzis gadaketvebsa da aqciebs. proeqtis farglebSi Catarebuli sainformacio saqmianobis Sedegad moqalaqeebs miewodaT informacia im samarTle-brivi gzebis Sesaxeb, romelTa gamoyenebac SesaZlebelia quCis aqciebis nacvlad. 2020 wlis 4 maiss sofel lixauris mosaxleobis da garemosdacviTi saTemo organi-zacia „ekos“ sarCelis safuZvelze ozurgeTis raionulma sasamarTlom ganCinebiT SeaCera S.p.s. „kavkaz cement jorjias“ licenziis moqmedeba saqmeze saboloo gada-wyvetilebis miRebamde.

sferoSi moqmedi garemosdacviTi kanonmdebloba

saqarTvelo-evrokavSirs Soris asocirebis Sesaxeb SeTanxmebis mesame Tavi eTmoba garemos dacvis sakiTxebs. SeTanxmebis mixedviT mxareebi „ganaviTareben TanamSromlobas garemos dacviT sakiTxebze“ da „garemos gaZlierebuli dacva sargebels moutans saqarTvelos da evrokavSiris moqalaqeebs da biznes seqtors“.

SeTanxmebis 302-e muxlis 1 punqti yuradRebas amxvilebs garemosdacviT mmarT-velobaze da maT Soris zedamxedvelobasa da aRsrulebis nawilze. SeTanxmebis mixedviT, garemos dacvis sakiTxebis integrireba unda moxdes ara mxolod gare-mosdacviT politikaSi, aramed politikis sxva sferoebSic.

saqarTveloSi mdinareebis kalapotebidan inertuli masalis mopovebis mare-gulirebel ZiriTad garemosdacviT normatiul aqts warmoadgens wiaRis Sesaxeb

5 maisi, md. aWisyali, sadac moqalaqeebis da garemosdacviTi saTemo organizacia „ekos“ sarCelis safuZvelze sasamarTlos mier SeCerebul iqna

karieruli warmoeba saqmeze saboloo gadawyvetilebis gamotanamde

Page 7: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

saqarTvelos kanoni. kanoniT akrZalulia mdinareTa kalapotebidan inertuli sam-Seneblo masalebis mopoveba im SemTxvevaSi, rodesac inertuli masalis mopove-ba daarRvevs mdinaris kalapotisa da hidroteqnikuri nagebobebis mdgradobas, agreTve kaSxlebidan im monakveTamde, sadac mdinares ar gaaCnia saTanado raode-nobis myari nataniT mkvebavi damatebiTi Senakadi. akrZalulia agreTve wiaRiT sargebloba am monakveTebis mimdebare Waliszeda terasebze mdinaris kalapotidan 50 metris farglebSi. igive kanoni krZalavs inertuli samSeneblo masalis mopove-bas zRvis sanapiro dacvis zolis sazRvrebSi15.

sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis gacemis wesisa da pirobebis Sesa-xeb debuleba, romelic damtkicebulia saqarTvelos mTavrobis mier16, aseve awe-sebs SezRudvebs mdinareebidan qviSa-xreSis mopovebaze.

debulebis mixedviT dauSvebelia licenziis gacema inertuli masalis mopovebis mizniT, Sav zRvaSi Camdinare mdinareTa (garda mdinare rionis ZiriTadi kalapo-tisa da misi Senakadebisa) Wala-kalapotebidan da Waliszeda pirveli terasebidan, Savi zRvis SesarTavidan 20 kilometris manZilze pirdapiri xaziT17. miTiTebul diapazonSi inertuli masalis mopoveba nebadarTulia mxolod or sagamonakliso SemTxvevaSi: (1) Tu mopoveba warmoebs Warbi akumulaciis ubnebidan Savi zRvis na-pirebis (plaJebis) aRdgenis mizniT an/da (2) Rvarcofuli wyalsadinarebis (xevebi, mdinareebi) mimdebare teritoriis datborvis saSiSroebis arsebobisas. am dros saqarTvelos mTavroba uflebamosilia, saagentos mier momzadebuli Sesabamisi geosainformacio paketis safuZvelze, piri, garkveuli vadiT, gaaTavisuflos li-cenziisagan. debulebaSi gawerilia Sesabamisi procedura.

kidev erTi normatiuli aqti, romelic aregulirebs mdinareebidan inertuli masalebis mopovebas, aris saqarTvelos mcire mdinareebis wyaldacviTi zolebis (zonebis) Sesaxeb teqnikuri reglamenti18. reglamenti iZleva mcire mdinaris ganmartebas. aseTia mdinare, romlis sigrZe saTavidan SesarTavamde ar aRemate-ba 75 kilometrs19. guriis mxaris mdinareebidan mxolod yvelaze didi, sufsa, ar xvdeba mcire mdinareebis kategoriaSi. misi sigrZea 117 km. mxaris yvela sxva mdi-nare reglamentiT gansazRvrul mcire mdinareTa kategorias miekuTvneba:

• natanebi - 60 km.• gubazeuli - 47 km.• baxviswyali - 42 km.• bJuJi - 32,5 km.• aWiswyali - 21 km.reglamenti adgens mcire mdinareTa wyaldacviTi zolebs (zonebs). aRniSnuli

zolebis (zonebis) sigane damokidebulia mdinaris sigrZeze da aiTvleba mdinaris kalapotis kididan orive mxares metrebSi. aRniSnuli wesis mixedviT guriis mxaris mdinareebs gaaCniaT Semdegi siganis wyaldacviTi zolebi20:

• 25 kilometramde sigrZis mdinareebisTvis (aWiswyali) – 10 metri

15 saqarTvelos kanoni wiaRis Sesaxeb, muxli 9, punqti 1716 saqarTvelos mTavrobis dadgenileba N136, 2005 wlis 11 agvisto17 saqarTvelos mTavrobis dadgenileba N477, 2016 wlis 27 oqtomberi18 saqarTvelos mTavrobis dadgenileba N445, 2013 wlis 31 dekemberi19 saqarTvelos mcire mdinareebis wyaldacviTi zolebis (zonebis) Sesaxeb teqnikuri reglamenti, mux li 1, punqti 120 saqarTvelos mcire mdinareebis wyaldacviTi zolebis (zonebis) Sesaxeb teqnikuri reglamenti, muxli 1, punqti 5

Page 8: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

• 50 kilometramde sigrZis mdinareebisTvis (bJuJi, baxviswyali, gubazeuli) - 20 metri

• 75 kilometramde sigrZis mdinareebisTvis (natanebi) – 30 metri• 5 kilometrze meti sigrZis didi mdinareebisTvis (sufsa) – 30-dan 50 metramde.reglamenti adgens wyaldacviT zolebSi moqmed akrZalvebs da maT Sorisaa in-

ertuli masalis da sxva wiaRiseulis mopoveba21. miuxedavad amisa, guriis mdina-reebis wyaldacviT zolebSi wiaRis mopoveba mimdinareobs da licenziebis gacemi-sas aRniSnuli reglamentis gaTvaliswineba ar xdeba.

wiaRis mopovebis arsebuli praqtikis monitoringi aCvenebs, rom sinamdvileSi ar xdeba araTu garemos dacvis sakiTxebis integrireba politikis sxva sferoeb-Si, aramed arsebuli garemosdacviTi kanonmdeblobis gaTvaliswinebac ar xdeba qviSa-xreSis mopovebaze licenziis gacemis dros da aRniSnuli procesi eyrdnoba mxolod licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb kanonmdeblobas.

ureki-SekveTilis wyalmomaragebis magaliTi. 2016-2019 wlebSi „saqarTvelos gaerTianebuli wyalmomaragebis kompaniis“ mier ganxorcielda proeqti „daba ure-kis wyalmomaragebis da wyalarinebis sistemebis reabilitacia“ (URE-01) 67 mili-oni laris RirebulebiT.

wyalmomaragebis dagegmili saTave nagebobidan (WaburRilebidan) 1 kilometris radiusSi, mdinare natanebze mdebareobda salicenzio obieqti qviSa-xreSis mopo-vebis karieri, ris gamoc, „saqarTvelos gaerTianebuli wyalmomaragebis kompaniis“ moTxovniT, ganxorcielda karieris adgilmonacvleoba. saTave nagebobis (Wabur-Rilebis) uSualo siaxloves wiaRis mopovebas SesaZloa gamoewvia miwisqveSa wylebis dabinZureba, WaburRilebSi wylis donis kleba da simRvrive, rac praqtikulad SeuZlebels gaxdida ureki-SekveTilis uwyveti da usafrTxo wyalmomaragebiT uz-runvelyofas. rogorc saqarTvelos regionuli ganviTarebis da infrastruqtur-is saministros oficialur werilSia aRniSnuli „ar gaxda saWiro kvlevis Catareba karieris zegavlenis dasadgenad zemoaRniSnul proeqtTan dakavSirebiT, vinaidan calsaxa gaxldaT, rom aRniSnuli karieris funqcionireba obieqtze uaryofiTi zegavlenis matarebeli iqneboda“.22

proeqtis farglebSi ganxorcielebuli savele monitoringis dros dadginda, rom amJamad qviSa-xreSis mopoveba mimdinareobs salicenzio farTobze, romelic mdebareobs wyalmomaragebis saTave nagebobidan 2 kilometris radiusSi. mxolod 1 kilometris daSorebiT karieris gadatana, Sesabamisi geologiuri kvlevis gan-xorcielebis gareSe, ar iZleva sakmaris safuZvels imisTvis, rom WaburRilebze inertuli masalis mopovebis mavne zegavlena gamoiricxos.

baxmaros magaliTi. 2019 wels s.s.i.p. wiaRis erovnulma saagentom daiwyo adminis-traciuli warmoeba daba baxmaroSi, mdinare baxviswyalze, baxmaros sarekreacio teritoriis sazRvrebSi qviSa-xreSis mopovebis licenziis gasacemad. aRniSnuli licenziis gacema ar ganxorcielebula, radganac adgilobrivi moqalaqeebis wi-naaRmdegobis gamo Coxatauris municipalitetis meriam ar miiCnia mizanSewonilad kurortis teritoriaze inertuli masalis mopoveba23, Tumca mniSvnelovania, rom msgavs SemTxvevebSi sarekreacio teritoriebze licenziis gacema/ar gacemis

21 saqarTvelos mcire mdinareebis wyaldacviTi zolebis (zonebis) Sesaxeb teqnikuri reglamenti, muxli 2, punqti „z“22 saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministros werili N01/5936, 20 dekemberi 2019 w.23 Coxatauris municipalitetis meriis werili N5417, 10 dekemberi, 2019

Page 9: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

sakiTxi eyrdnobodes geologiur kvlevebsa da garemoze zemoqmedebis Sefasebas da ar iyos damokidebuli mxolod adgilobrivi mosaxleobis aqtiurobaze.

2018 wels saxelmwifo auditis samsaxurma ganaxorciela sasargeblo wiaRiseu-lis mopovebis sferos garemosdacviTi marTvis efeqtianobis auditi. auditis angariSi miuTiTebs, rom am sferoSi arsebuli procedurebi ar aris sakmarisi potenciuri ekologiuri riskebis kompleqsuri SefasebisaTvis. ar xdeba Sefase-ba, ra potenciur uaryofiT zemoqmedebas moaxdens mopovebiTi saqmianoba gare-mos sxva komponentebsa da adamianis janmrTelobaze: adgilobriv mosaxleobaze, atmosferul haerze, niadagze, zedapirul da miwisqveSa wylebsa da adgilobriv biomravalferovnebaze. auditis daskvnis mixedviT. salicenzio pirobebi zogadia, gamoyenebuli procedurebi ver uzrunvelyofen maRali ekologiuri riskis obi-eqtebis SerCevas, xolo arsebuli sanqcirebis sistema gamovlenil darRvevebze proporciul reagirebas24.

24 „sasargeblo wiaRiseulis mopovebis sferos garemosdacviTi marTvis efeqtianobis auditis an gariSi“, saxelmwifo auditis samsaxuri, 2018

md. sufsa soflebs silaursa da axalsofels Soris. 2006 da 2019 wlebis satelituri fotogadaRebis Sedarebaze Cans 2017 wels gacemuli licenziis Sedegad mdinaris kalapotze zemoqmedebis kvali

Page 10: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

zedamxedveloba da kontroli

sasargeblo wiaRiseulis mopovebaze saxelmwifos zedamxedvelobisa da kontro-lis funqciebi gayofilia or administraciul organos Soris, esenia s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagento da garemosdacviTi zedamxedvelobis departamenti.

s.s.i.p wiaRis erovnuli saagentos funqciaa licenziiT dadgenili pirobebis Sesrulebis kontroli. garemosdacviTi zedamxedvelobis departamentis funqcia ki aris bunebrivi resursebiT ukanono sargeblobis faqtebis prevencia, gamovlena da aRkveTa. funqciaTa am ganawilebiT garemosdacviTi zedamxedvelobs departa-menti reagirebs mxolod licenziis gareSe wiaRis mopovebaze da licenziis mflo-belis mier dadgenili koordinatebis gareT wiaRis mopovebaze (e.w. kontursgare mopoveba), xolo licenziiT gansazRvruli moulobis gadaWarbebasa da qviSis amoRebis siRrmis (simZlavris) darRvevaze reagireba Sedis s.s.i.p. wiaRis erovnu-li saagentos uflebamosilebebSi. sazedamxedvelo funqciaTa amgvari ganawileba arTulebs qviSa-xreSis mopovebis kanonierebis monitorings da qmnis sivrceebs sakanonmdeblo xarvezebiT borotad sargeblobisTvis, rac daadastura proeqtis farglebSi ganxorcielebulma savele monitoringma (ix. qvemoT).

s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagento sasargeblo wiaRiseulis mopovebaze saxel-mwifo zedamxedvelobas axorcielebs sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licen-ziis an wiaRiT sargeblobis licenziis pirobebis Sesrulebis Semowmebisas saxel-mwifo kontrolis ganxorcielebis wesis mixedviT25. am dadgenilebis Tanaxmad inspeqtireba SesaZloa iyos sami saxis: Semowmeba, Seswavla da daTvaliereba.

Seswavla aris regulirebis obieqtis mier wardgenili dokumentaciis/angariSis damuSaveba/analizi, romelic SesaZlebelia gamoyenebul iqnes rogorc Semowmebis an daTvalierebis Catarebis Sesaxeb gadawyvetilebis, ise Sesabamisi reagirebis zomebis misaRebad26. Seswavlis mizniT SesaZloa moxdes regulirebis obieqtisa-gan saagentos moTxovnis safuZvelze dokumentaciis/informaciis gamoTxova. ga-moTxovili informacia SesaZloa ukavSirdebodes rogorc licenzirebuli teri-toriis damuSavebis processa da sakiTxebs, aseve sagadasaxado an sxva finansur valdebulebebs an/da exebodes nebismier sxva sakiTxs, rac mniSvnelovania sali-cenzio pirobebis Sesrulebis uzrunvelyofisaTvis27.

daTvaliereba aris regulirebis obieqtis saqmianobis Sesaxeb informaciis mosapoveblad vizualuri Seswavla, romelic SesaZlebelia gamoyenebul iqnes Sesa bami si reagirebis zomebis misaRebad28. regulirebis obieqtis daTvaliereba SesaZloa Catardes regulirebis obieqtis winaswari SetyobinebiT an, winaswar dadgenil SemTxvevebSi, mis gareSe29.

Semowmeba aris sasargeblo wiaRiseuliT sargeblobis sferoSi saqarTvelos kanonmdeblobis moTxovnaTa Sesrulebis Taobaze regulirebis obieqtis saqmia-

25 saqarTvelos mTavrobis dadgenileba N84, 2018 wlis 16 Tebervali26 sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis an wiaRiT sargeblobis licenziis pirobebis Ses- rulebis Semowmebisas saxelmwifo kontrolis ganxorcielebis wesi, muxli 2, punqti „v“27 sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis an wiaRiT sargeblobis licenziis pirobebis Ses- rulebis Semowmebisas saxelmwifo kontrolis ganxorcielebis wesi, muxli 828 sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis an wiaRiT sargeblobis licenziis pirobebis Ses- rulebis Semowmebisas saxelmwifo kontrolis ganxorcielebis wesi, muxli 2, punqti „z“29 sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis an wiaRiT sargeblobis licenziis pirobebis Ses- rulebis Semowmebisas saxelmwifo kontrolis ganxorcielebis wesi, muxli 9

Page 11: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

nobis Semowmeba30. regulirebis obieqtis saqmianobis Semowmeba SeiZleba ganxor-cieldes gegmuri wesiT. Semowmebis gegmas amtkicebs wiaRis erovnuli saagentos ufrosi, saqarTvelos ekonomikisa da mdgradi ganviTarebis saministrosTan Se-TanxmebiT. Semowmeba SesaZlebelia ganxorcieldes regulirebis obieqtebis winas-war gafrTxilebiT an gaufrTxileblad31.

wiaRis mopovebaze zedamxedvelobis mizniT saxelmwifos mier SemuSavebulia teq-nikuri reglamenti wiaRiT sargeblobasTan dakavSirebuli salicenzio pirobebis dacvis Sesaxeb angariSgebis wesi32. aRniSnuli reglamenti adgens im angariSis Si-naarss, romelic unda warudginos licenziis mflobelma licenziis gamcems.

inspeqtirebis procesSi gamovlenil darRvevebze reagireba xorcieldeba adminis traciuli, samoqalaqo an sisxlis samarTlis kanonmdeblobis Sesabamisad33.

s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos informaciiT regularulad mimdinareobs sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziebis pirobebis Sesrulebis mdgomare-obis Seswavla da salicenzio pirobebis darRvevis faqtebis gamovlenisas kanon-mdeblobiT gaTvaliswinebuli Sesabamisi RonisZiebebis ganxorcieleba34.

savele monitoringi

2019 wlis ivnisis monacemebiT guriis regionSi (lanCxuTis, ozurgeTisa da Coxa tauris municipalitetebi) qviSa-xreSis mopovebis 58 moqmedi licenzia iyo gacemuli, aqedan yvela, garda orisa, gacemuli iyo bolo 5 weliwadSi; xolo 11 licenzia gacemuli iyo 2019 wels. 2020 wlis martis mdgomareobiT guriis re-gionSi 50 moqmedi licenziaa. ozurgeTis municipalitetSi moqmedia 32 licenzia, lanCxuTSi - 9 xolo Coxatauris municipalitetSi - 9. yvelaze meti licenzia gacemulia Semdeg mdinareebze sufsa (16), bJuJi (13), natanebi (6) da gubazeuli (5).

savele monitoringis farglebSi gadamowmda gacemuli licenziebis mixedviT karierebis moqmedeba samizne soflebSi. ganxorcielebuli savele monitoringebis sia:

• 17 marti; 2020; sof. silauri S.p.s. „boran kostraqSeni“ karieris identificireba• 8 marti 2020; sof. meleqeduri f/p siko mexuzla; karieris identificireba• 9 marti 2020; sof. meleqeduri S.p.s. „lida+“, S.p.s. „kavkaz cement jorjia“,

S.p.s. „New Road” karierebis identificireba• 20 marti 2020; sof. buknari, S.p.s. „kaxuri“ S.p.s. „akeTi“ karierebis identi-

ficireba• 21 marti 2020; sof. lixauri S.p.s. „kavkaz cement jorjia“ karieris identi-

ficireba• 22 marti 2020; sof. axalsofeli S.p.s. „jorjian minerals“ karieris identi-

ficireba• 24 marti 2020; sof. meria S.p.s. „aq-va“ karieris identificireba

30 sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis an wiaRiT sargeblobis licenziis pirobebis Ses- rulebis Semowmebisas saxelmwifo kontrolis ganxorcielebis wesi, muxli 2, punqti „T“31 sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis an wiaRiT sargeblobis licenziis pirobebis Ses- rulebis Semowmebisas saxelmwifo kontrolis ganxorcielebis wesi, muxli 1132 saqarTvelos mTavrobis dadgenileba N271, 2014 wlis 4 aprili33 sasargeblo wiaRiseulis mopovebis licenziis an wiaRiT sargeblobis licenziis pirobebis Ses- rulebis Semowmebisas saxelmwifo kontrolis ganxorcielebis wesi, muxli 23, punqti 134 s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos werili N22/3652, 28 maisi, 2019 w;

Page 12: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

• 7 marti 2020; sof. nagomari S.p.s. „akeTi“, S.p.s. „guria resursjgufi“ kari-erebis identificireba

• 29 marti 2020; sof. axalsofeli S.p.s. „nata 2000“ karieris identificireba• 30 marti 2020; sof. nagomari, S.p.s. „korporacia sinohidros filiali saqar-

TveloSi“ karieris identificireba• 5 aprili 2020; sof. buknari, S.p.s. „Wabela“, S.p.s. „nata 2000“ karierebis iden-

tificireba• 7 aprili 2020; sof. meria S.p.s. „aq-va“ mopovebis adgilebis fotofiqsacia• 8 aprili; 2020; sof. silauri S.p.s. „qiu-em-si“ mopovebis konturis moni-

toringi• 12 aprili 2002; sof. buknari, S.p.s. „kaxuri“ S.p.s. „akeTi“ mopovebis adgi-

lebis fotofiqsacia• 13 aprili silauri; sof. silauri S.p.s. „boran kostraqSeni“ mopovebis adgi-

lebis fotofiqsacia• 14 aprili 2020; sof. meleqeduri f/p siko mexuzla; mopovebis adgilebis

fotofiqsacia• 15 aprili; 2020; sof. nagomari S.p.s. „akeTi“,fotofiqsacia• 17 maisi 2020; sof. silauri; S.p.s. „qiu-em-si“; rekultivaciis monitoringi• 20 maisi 2020; sof. meria S.p.s. „aq-va“; mopovebis konturis monitoringi• 28 maisi 2020; sof. meria S.p.s. „aq-va“; mopovebis konturis monitoringi• 29 maisi 2020; sof. meleqeduri; f/p. siko mexuzla; rekultivaciis moni-

toringi• 30 maisi 2020; sof. meleqeduri; f/p. siko mexuzla; dasawyobebuli inertuli

masalis gatanis monitoringi• 6 ivnisi 2020; sof. nagomari; S.p.s. „guriis resursjgufi“; rekultivaciis

monitoringi• 10 ivnisi 2020; sof. silauri; S.p.s. „qiu-em-si“; dasawyobebuli inertuli ma-

salis gatanis monitoringi• 11 ivnisi 2020; sof. nagomari, S.p.s. „akeTi“ xidis mSenebelobis monitoringi

11 ivnisi, md. sufsa. S.p.s. „akeTis“ mier wamowyebuli kustaruli xidis mSenebloba, raTa kompaniis teqnika Ses-uliyo mis salicenzio farTobSi, gamovlinda savele monitoringis dros, mSenebloba, Sesabamisi nebarTvebis

ararsebobis gamo, SeCerda municipalitetis zedamxedvelobis samsaxuris mier

Page 13: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

gamovlenili ZiriTadi problemebi

licenziis gasxviseba. savele monitoringis dros dafqsirda araerTi SemTxve-va, rodesac qviSa-xreSis mopovebas licenziis mflobeli kompaniis nacvld axor-cielebda sxva kompania. aseTi faqtebi dafiqsirda mdinare sufsaze (sof. silauri) sadac „boran kostraqSenis“ nacvlad sasargeblo wiaRiseulis mopovebas axor-cielebda S.p.s. „qiu-em-si“, igive kompania axorcielebda amave mdinareze sofel axalsofelSi mopovebuli qviSa-xreSis damuSavebas S.p.s. „nata 2000-is“ nacvlad; sofel meriaSi mdinare natanebze S.p.s. „aq-va-s“ nacvlad wiaRiseulis mopovebas axorcielebda S.p.s. „naluTu“, mdinare sufsaze S.p.s. „akeTis“ nacvlad wiaRis mopo vebis dawyebas apirebda S.p.s. „sami Zma“.

kanonmdeblobis Tanaxmad licenziis gasxviseba dasaSvebia. aseT SemTxvevaSi li-cenziis mflobeli valdebulia Sesabamisi sabuTebi warudginos licenziis gamcems. licenziis gamcems 10 kalendaruli dRis vadaSi Seaqvs cvlilebebi salicenzio reestrSi da gascems saTanado salicenzio mowmobas35. Tumca am ukanaskneli piro-bis Sesruleba savaldebulo ar aris da licenziis myidvels SeuZlia saqmianoba awarmoos salicenzio mowmobis gareSe. savele monitoringis dros dadginda, rom yvela zemoCamoTvlili kompania amgvarad, salicenzio mowmobis gareSe, mxolod licenziis Tavdapirvel mimRebTan dadebuli nasyidobis xelSekrulebis safuZ-velze awarmoebda qviSa-xreSis mopovebas.

savele monitoringis farglebSi Cvens mier mopovebul iqna S.p.s. „naluTusa“ da S.p.s. „aq-vas“ Soris dadebuli nasyidobis xelSekruleba da S.p.s. „akeTsa“ da S.p.s. „sam Zmas“ Soris dadebuli nasyidobis xelSekruleba. orive xelSekrulebis sagania qviSa-xreSis nasyidoba, rac gulisxmobs gamyidvelis mier ukve mopovebuli qvi-Sa-xreSis gayidvas da myidvelis mier im qviSa-xreSis Sesyidvas, romelic gamyid-velis mieraa mopovebuli, Tumca praqtikaSi aRniSnuli kompaniebi am xelSekrule-bebs iyenebdnen erTmaneTisTvis licenziis, anu qviSa-xreSis mopovebis uflebis gadasacemad da myidveli iwyebda qviSa-xreSis mopovebas gamyidvelis salicenzio farTobSi.

garemosdacviTi zedamxedvelobis departamenti flobs licenziebis, maT So-ris gasxvisebuli licenziebis Sesaxeb informacias GPS xelsawyoSi CatvirTuli Shapefile formatiT36. Tumca 2020 wlis 28 maiss ganxorcielebuli savele moni-toringis dros, garemosdacviTi zedamxedvelobis departamentis gamoZaxebis Sem-deg, departamentis warmoamdgenlebs ar hqondaT wvdoma dokumentaciaze, Tu ris safuZvelze xorcielebda sasargeblo wiaRiseulis mopovebas S.p.s. „naluTu“, rac dafiqsirebulia departamentis mier Sedgenil aqtSi37.

aseTi wesi amcirebs rogorc saxelmwifo organoebis, agreTve samoqalaqo sazo-gadoebis mier kontrolis SesaZleblobebs da zrdis qviSa-xreSis ukanono mopove-bis risks.

salicenzio farTobebis danawevreba. savele monitoringis Sedegad gamovlinda, rom S.p.s. „nata 2000“ sofel buknarSi, mdinare gubazeulze flobs sam licenzias, romelTagan samive erTmaneTis uSualod mimdebaredaa ganTavsebuli da realu-rad, warmoadgens samad danawevrebul erT farTobs. savele monitoringis Sede-

35 saqarTvelos kanoni licenziebis da nebarTvebis Sesaxeb, muxli 20, punqti 236 garemosdacviTi zedamxevelobis departamentis werili DES 1 20 00031645; 8 ivnisi, 2020

37 garemosdacviTi zedamxevelobis departamentis werili DES 1 20 00031645; 8 ivnisi, 2020

Page 14: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

gad analogiuri mdgomareoba gamovlinda sofel axalsofelSi, mdinare sufsaze, sadac S.p.s „nata 2000“-is kuTvnili ori salicenzio obieqti warmoadgens xelov-nurad orad gayofil erT farTobs. mniSvnelovania, rom salicenzio farTobebis xelovnurad danawevreba ar moxdes garemoze zemoqmedebis Sefasebis an skriningis proceduris Tavidan acilebis mizniT.

qviSa-xreSis mopoveba licenziis vadis amowurvis Semdeg. moqmedi kanonmdeblo-bis mixedviT, licenziis mflobels ufleba aqvs, mopovebuli sasargeblo wiaRi-seuli daasawyobos da licenziis vadis amowurvis Semdeg gaitanos dasawyobebis adgilidan. dasawyobebis adgili, rogorc wesi, aris mopovebis adgilis uaSualo mimdebared. aseTi sawyobebi dafiqsirda savele monitoringis dros sofel si-laurSi, S.p.s. „boran kostraqSeni“, sofeli meleqeduri f/p siko mexuzla, sof. nagomari „guria resurs jgufi“. sof. silaurSi, S.p.s. „boran kostraqSenis“ sali-cenzio farTobze moqmedma S.p.s. „qiu-em-sim“ muSaoba gaagrZela licenziis vadis gasvlis (17 aprili 2020) Semdegac. kompaniis warmomadgenlebis gancxadebiT, isini axorcieleben licenziis vadis moqmedebis dros amoRebuli da dasawyobebuli wi-aRiseulis gatanas teritoriidan, Tumca adgilobrivi mosaxleoba agreTve miu-TiTebs maT mier mdinaridan qviSa-xreSis SesaZlo mopovebaze. problemas qmnis saxelmwifos mier adekvaturi kontrolis ararseboba imaze, realurad kompaniis mier xdeba dasawyobebuli qviSa-xreSis gatana Tu amoReba mdinaridan. teritori-aze ar aris dayenebuli kamerebi, adgilze ar imyofeba saxelmwifos warmomadgene-li da aRniSnuli sakiTxi kompaniis keTilsindisierebis imedadaa darCenili.

moculobis kontroli. rogorc wina TavSia aRniSnuli, gatanili qviSa-xre-Sis moulobis kontroli Sedis s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos kompetenciaSi da garemosadacviTi zedamxedvelobis departamenti ver axorcielebs aRniSnul sakiTxze zedamxedvelobas. moculobis kontrolis mniSvneloba gamoikveTa mopo-vebis Semdegi adgilebis monitoringis dros: sofeli meria S.p.s. „aq-va“, sofeli silauri „S.p.s. boran kostraqSeni“.

S.p.s. „aq-vam“ qviSa-xreSis mopovebis licenzia miiRo 2019 wels, 2,4 ha farTobze, jamuri mopoveba 48000 kuburi metri. licenzia moqmedia 2026 wlamde. s.s.i.p. wiaRis

10 ivnisi, md. sufsa. S.p.s. „qiu-em-sis“ mopovebuli inertuli masala uSualod mdinaris siaxloves aqvs dasawyobebuli. licenziis vadis amowurvis Semdeg kompanias mxolod dasawyobebuli inertuli masalis

gatanis ufleba aqvs, Tumca mudmivi zedamxedvelobis ararsebobis pirobebSi maRalia uSualod mdinaridan inertuli masalis amoRebis riski.

Page 15: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

erovnuli saagentos mier damtkicebuli aTvisebis gegmiT, S.p.s. „aq-vas“ wliurad mxolod SezRuduli raodenobis qviSa-xreSis mopoveba SeuZlia 2020 wels mxo-lod 5714 kuburi metri38. aRsaniSnavia, rom 5714 kuburi metri qviSa-xreSi sakmaod mcire moculobaa. mopovebis adgili, vizualuri daTvalierebiTa da satelituri fotogadaRebis SedarebiT iZleva imis Tqmis safuZvels, rom mopovebis masSta-bi mniSvnelovnad unda aRematebodes dadgenil moculobas. agreTve aRsaniSnavia, rom s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagento gatanili qviSa-xreSis moculobis Sesaxeb eyrdnoba mxolod licenziis mflobelis mier miwodebul informacias. es ki qmnis did risks dasaSvebze didi moulobiT wiaRis mopovebisTvis. savele monitoringis Sedegad gamovlinda, rom „aq-vas“ karieri erT-erTi yvelaze aqtiurad momuSave karieria, sadac yoveldRiurad fiqsirdeba TviTmcleli satvirToebis intensiuri moZraoba. savele monitoringis dros (2020 wlis 20 marti) dafiqsirda saaTSi 6 reisi.

2020 wels S.p.s. „aq-va-sa“ da S.p.s. „naluTus“ Soris gaformebuli nasyidobis xelSekrulebiT gamyidveli myidvels gadascems 30 000 kuburi metr qviSa-xreSs da es maSin, rodesac damtkicebuli aTvisebis gegmis mixedviT S.p.s. „aq-va-s“ 2020 wlisTvis mxolod 18 aTasi kuburi metri qviSis amoRebis ufleba hqonda. saagen-tos qviSa-xreSis licenziiT dadgenili moculobiT gatanis kontrolis efeqtiani meqanizmi saxelmwifos ar gaaCnia.

mopovebis simZlavre. mopovebis simZlavre qviSa-xreSis mopovebis erT-erTi

parametria, rac izomeba im siRrmiT, romlidanac aris dasaSvebi mdinaridan in-

ertuli masalis amoReba. geosainformacio paketebis mixedviT Semowmebul kari-

erebze simZlavrebi ZiriTadad meryeobs 1,5 metridan 3 metramde. garemosdacviTi

zedamxedvelobis departamenti ar amowmebs mopovebis simZlavres. savele moni-

toringis farglebSi departaments gamoZaxebis arcerT SemTxvevaSi mopovebis sim-

Zlavre ar Seumowmebia. mopovebis simZlavres s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagento

unda akontrolebdes. s.s.i.p. wiaRis erovnulma saagentom ar mogvawoda informa-

38 s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos brZaneba N184/s 12 Tebervali, 2018

7 aprili, md. natanebi, S.p.s. „aq-vas“ salicenzio farTobze dasatvirTad mdgari oTxi TviTmcleli. „aq-vas“ aTvisebis gegmiT mxolod mniSvnelovnad SezRuduli

rodenobis qviSa-xreSis mopovebis ufleba aqvs

Page 16: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

cia simZlavris kontrolis meTodologiis Sesaxeb. am organos mier ganxorciele-

buli inspeqtirebebis dabali intensivobis gamo, SesaZloa kompaniebma dadgenilze

ufro Rrmad amoiRon inertuli masala, rac garemos dazianebis mometebuli ris-

kis Semcvelia.

kontursgare mopoveba. s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos mier licenziis gace-

misas xdeba salicenzio obieqtis koordinatebis gansazRvra. licenziis mflobels

SeuZlia aRniSnuli koordinatebis farglebSi qviSa-xreSis mopoveba. 2020 wlis

28 maiss ganxorielebuli savele monitoringis dros dafiqsirda S.p.s. „naluTus“

samoqmedo teritoriaze qviSa-xreSis kontursgare mopovebis faqti, razec gamo-

Zaxebul iqna garemosdacviTi zedamxedvelobis departamenti da Sedga adminis-

traciuli samarTldarRvevis oqmi S.p.s. „naluTus“ qvekontraqtori piris mimarT.

mopo veba xorcieldeboda salicenzio obieqtis sazRvridan ramdenime aTeu-

li metris daSorebiT. aRniSnuli tipis darRvevaze arsebuli jarimis simcire

ver asrulebs sakmaris funqcias kontursgare mopovebis prevenciisTvis. msgavsi

faqtebis aRmoCena inspeqtirebis sixSirezea damokidebuli, inspeqtirebis sixSiris

nakleboba da kontursgare mopovebis risks mniSvnelovnad zrdis.

mopovebis ukontroloba. ganxorcielebulma savele monitoringma aCvena, rom

sasargeblo wiaRiseulis mompovebeli karierebis Semowmeba garemosdacviTi

zedamxedvelobis departamentis mier xorcieldeba Zalian iSviaTad. 2020 wlis

pirveli xuTi Tvis ganmavlobaSi garemosdacviTi zedamxedvelobis departamentma

guriis regionSi mxolod eqvsi administraciuli samarTaldarRveva daafiqsira,

amaTagn erTi proeqtis farglebSi ganxorcielebuli savele monitoringis far-

glebSi gamovlinda, xolo ori exeboda fizikuri pirebis mier sasargeblo wiaR-

iseulis ukanono mopovebas. miuxedavad moTxovnisa, garemosdacviTi zedamxed-

velobis departamentma ar mogvawoda 2020 wlis ianvari-maisis TveebSi guriis

regionSi qviSa-xreSis mompovebel karierebze ganxorcielebuli inspeqtirebebis

raodenobis zusti ricxvi da Semoifargla mxolod zogadi winadadebiT, rom de-

partamenti axorcielebs regularul monitorings39.

39 garemosdacviTi zedamxevelobis departamentis werili DES 1 20 00031645; 8 ivnisi, 2020

20 maisi, savele monitoringis Sedegad gamovlenili konturs gare mopoveba S.p.s. „naluTus“ mier.

Page 17: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

salicenzio farTobis aRdgena. sasargeblo wiaRiseulis mopovebis procesSi

SeuZlebelia garemoze uaryofiTi zemoqmedebis sruliad Tavidan arideba an mini-

mizeba. Sesabamisad, Cndeba mopovebiTi samuSaoebis warmoebis Sedegad dazianebuli

garemos aRdgenis saWiroeba. „garemos dacvis Sesaxeb“ kanoniT gaTvaliswinebulia

restituciis principi40. restituciis principi niSnavs saqmianobis Sedegad degra-

direbuli garemos aRdgenas pirvandel mdgomareobasTan maqsimalurad miaxlo-

ebuli saxiT. salicenzio farTobze samuSaoebis dasrulebis Semdeg unda ganx-

orcieldes dazianebuli garemos aRdgena da farTobis rekultivacia. am sakiTxs

detalurad aregulirebs teqnikuri reglamenti „niadagis nayofieri fenis mox-

snis, Senaxvis, gamoyenebisa da rekultivaciis Sesaxeb“.41 aRniSnuli reglamentiT

rekultivacias eqvemdebareba wiaRiT sargeblobis da wiaRiseulis Ria an miwis-

qveSa meTodiT damuSavebis Sedegad darRveuli miwebi. proeqtis mimdinareobis

ganmavlobaSi samizne soflebSi gavida Semdegi licenziis moqmedebis vada: S.p.s.

„boran kostraqSeni“ (md. sufsa, sof. silauri) 17 aprils; f/p siko mexuzla (md. na-

tanebi, sof. meleqeduri) 29 aprils; S.p.s. „guris resurs jgufi“ (md. sufsa, sof.

nagomari) 6 maiss, i/m salome vaSalomiZe (md. aWiswyali, sof. lixauri) 2 ivniss. aR-

niSnuli karierebidan ukanasknels mopoveba ar uwarmoebia, xolo danarCenma samma,

rogorc savele monitoringma gamoavlina, ar ganaorciela miwis rekultivaciis

samuSaoebi.

40 saqarTvelos kanoni garemos dacvis Sesaxeb, muxli 5, punqti 2, qvepunqti „i“41 saqarTvelos mTavrobis dadgenileba N424, 2013 wlis 31 dekemberi

29 maisi, md. natanebi. licenziis vadis amowurvis Semdeg f/p siko mexuzlas salicenzio farTobi rekultivaciis gareSea datovebuli.

Page 18: qviSa-xreSis mopovebis praqtika guriis regionSi ...asocireba.ge/files/GCC_EKO_Guria_Rivers_Gravel_Extraction_Monitoring_2020.pdfsamoqalaqo centri” da garemos dacviTi saTemo organizacia

r e k o m e n d a c i e b i

• s.s.i.p. wiaRis erovnulma saagentom uzrunvelyos licenziis gacemis procesSi, Sesabamisi kompetenciis mqone specialistebis monawileobiT, salicenzio far-Tobze arsebuli ekologiuri mdgomareobis safuZvliani Sefaseba/aRwera.

• licenziebi, romlebic gaicema sarekreacio teritoriebze an eqneba SesaZlo uSu-alo zemoqmedeba sarekreacio teeritoriebis garemosa da infrastruqturaze, daeqvemdebaros garemoze zemoqmedebis Sefasebis proceduras.

• Camoyalibdes da gaiweros licenziis gacemamde moqalaqeTa informirebis da maT-Tan winaswari sajaro konsultaciebis wesi.

• s.s.i.p. wiaRis erovnulma saagentos mier licenziebis gacemis dros sxva dargob-riv kanonmdeblobasTan erTad gaTvaliswinebul iqnes saqarTvelos mcire mdina-reebis wyaldacviTi zolebis (zonebis) Sesaxeb teqnikuri reglamenti.

• gaZlierdes s.s.i.p. wiaRis erovnuli saagentos mier monitoringi da zedamxed-veloba salicenzio pirobebis Sesrulebaze, gansakuTrebiT ki mopovebis sim-Zlavris, mopovebis moculobis, dasawyobebuli qviSis gatanisa da salicenzio obieqtze miwis rekultivacis mimarTulebiT.

• s.s.i.p. wiaRis erovnulma saagentom uzrunvelyos licenziis gasxvisebis SemTxve-vaSi myidvelis asaxva Sesabamis reestrSi da salicenzio mowmobis gacema.

• s.s.i.p. wiaRis erovnulma saagentom uzrunvelyos saxelmwifo auditis samsaxuris „sasargeblo wiaRiseulis mopovebis sferos garemosdacviTi marTvis efeqtiano-bis auditis angariSiT“ (13 Tebervali 2018) gaTvaliswinebuli rekomendaciebis Sesruleba.