q Fr 1349666910

download q Fr 1349666910

of 85

Transcript of q Fr 1349666910

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    1/85

    TP ON BU CHNH VIN THNG VIT NAMTRNG TRUNG HC BCVT V CNTT MIN NI

    ........................................

    BI GING

    NGUN IN THNG TIN(Dng cho h Trung cpTVT)

    Bin son:Bi Tun Ngc

    THI NGUYN 2010

    LI NI U

    V N P T

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    2/85

    Ngun in trong vin thng givai tr quan trng i vi shot ng ca ccthit b trong i trm. Vic nghin cu tm hiu v ngun in sgip cho cng tc vnhnh khai thc cng nh khc phc s c em li hiu qu, gp phn m bo s lmvic n nh ca mng li.

    p ng c nhu cu thc t sn xut cng nh nhu cu v hc tp ca hcsinh v ging dy ca gio vin trong nh trng, ti bin son cun bi ging

    NGUN IN THNG TIN da theo cng chng trnhca: TP ON BUCHNH VIN THNG VIT NAM ban hnh.

    y l cun bi gingchuyn v ngun in dng cho cc thit b vin thng, tch

    hp c l thuyt v thc hnh. Ni dung gmbn bi:

    Bi 1: Tng quan v h thng ngun trong trm vin thng

    Bi 2: Ngun in mt chiu

    Bi 3: Ngun inxoay chiu

    Bi 4: Cc t ngun

    Sau mi bi l mt s cu hi, bi tp gip h thng ho kin thc hc.

    Hy vng rng, cun sch ny phn no gip cho vic ging dy, hc tp cng nhtham khoc thun li hn.

    Mc d su tmv tng hpnhiu ti liu c lin quan trong qu trnh bin

    son, song khng trnh khi nhng thiu s. V vymong nhn c nhng kin ng

    gp xy dng ca bn b v ng nghip ti liu ny c hon thin hn.Xin chn thnh cm n !

    Tc gi bin son

    Bi Tun Ngc

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    3/85

    MC LC

    Li ni uTrang

    Bi 1: TNG QUAN V H THNG CP NGUN CHO TRMVIN THNG 9

    1.Yu cu ca h thng cp ngun cho trm vin thng 91.1. tin cy 91.2. n nh 91.3. Hiu sut cao 101.4. Gn nh 102.1. Phng thc cp ngun c in li quc gia 102.2. Phng thc cp ngun khng c in li quc gia 11

    Cu hi n tp 13Bi 2: NGUN IN MT CHIU 141. c quy axit 141.1. Khi nim 141.2. Cu to 141.3. Nguyn l lm vic 151.4. Cc i lng c trng ca cquy 161.5. Cc chng ngi ca cquy axit 161.6. Bo dng cquy axit 171.7. u ni cquy 192. Pin mt tri 232.1. Cu to 232.2. Nguyn l hot ng 242.3. S tng ng 252.4. c trng Vn Ampe 252.5. u ni pin mt tri 252.6. Bo dng pin mt tri 283. H thng nn in v chnh lu 283.1. Mch chnh lu na chu k 28

    3.2. Mch chnh lu c chu k 303.3. Mch chnh lu cu 32

    3.4. Mch chnh lu bi p 343.5. Mch chnh lu ba pha 36Cu hi n tp 42Bi 3: NGUN IN XOAY CHIU 431. ng c t trong 431.1. Vai tr 431.2. Cc tham s 43

    1.3. Cc h thng chnh 441.4. Nguyn tc hot ng 54

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    4/85

    1.5. Nhn bit cc h thng ca ng c t trong 571.6. Bo dng ng c t trong 612. My pht in ng b ba pha 642.1. Khi nim 642.2. Cu to 64

    2.3. Nguyn l hot ng 652.4. Bo dng my pht in ng b ba pha 662.5. Vn hnh t my n pht in 67Cu hi n tp 70Bi 4: CC T NGUN 711. S khi ca h thng cp ngun 711.1. S khi 711.2. Nguyn l lm vic 731.3. Cc thnh phn thit b ch yu 742. Mt s thit b cp ngun s dng trong trm vin thng 812.1. T ngun Lorain 300 812.2. T ngun VPRS 400 843. Vn hnh t ngun 864. Bo dng t ngun 87

    4.1. Bo dng thng xuyn 87

    4.2. Bo dng nh k 87

    Cu hi n tp 88Ti liu tham kho 89

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    5/85

    9

    Bi 1:TNG QUAN V H THNG CP NGUNCHO TRM VIN THNG

    Mc tiu ca bi:

    Hc xong bi ny hc sinh s c kh nng trnh by ng cc yu cu i vi hthng cp ngun cho trm vin thng, cc phng thc cp ngun cho trm vin thng.

    2.Yu cu ca h thng cp ngun cho trm vin thng

    H thng cung cp in cho thit b vin thng c v tr quan trng nht v c thc xem nh l tri tim ca thit b.

    Trong nhng nm gn y, lnh vc vin thng pht trin nhanh chng, ng dngnhiu cng ngh tin tin, hu ht cc thit b vin thng, mng li vin thng u lcc thit bcng ngh cao. Do yu cu i vi h thng cung cp ngun li cng phic quan tm hn, v hot ng ca h thng ngun khng m bo c th s lm cho

    thng tin b dn on, in p ra ca ngun khng n nh hoc qu ln s lm gim chtlng thng tin v thm ch gy hng cc thit b.

    V vy, h thng cung cp in vin thng v c bn phi m bo tin cy, nnh, hiu sut cao, ngoi ra phi m bo tnh gn nh.

    1.1. tin cy

    m bo thng tin thng sut, ngoi vic nng cao tin cy ca thit b vinthng, cn cn phi nng cao tnh lin tc ca h thng ngun. Thng thng, h thngngun phi cung cp in cho nhiu thit b, v vy khi h thng ngun gp s c s nh

    hng rt ln n tnh lin tc ca thng tin.Cc quc gia c ngnh vin thng pht trin u coi tin cy trong cung cp in

    l yu cu quan trng i vi h thng ngun. Nhng nm gn y, do k thut vi in tv k thut my tnh c ng dng nhiu trong thit b vin thng, khi ngun b ginon, cth lm mt thng tin. ng thi, do dung lng thit b vin thng ang tngrt nhanh, khi ngun b gin on s gy nh hng rt ln. V d: Mt trm in thoic dung lng khong hai n ba vn thu bao tr ln, khi ngun b mt s gy tn thtkinh t to ln v nh hng nghim trng n an ninh quc gia.

    m bo tin cy cao cn phi cung cp in theo phng php kt hp,nhng thit b vin thng do ngun xoay chiu cung cp in u phi s dng ngunxoay chiu lin tc. Trong h thng cung cp in mt chiu, cn s dng phng thccung cp in mc song song b chnh lu v c quy. Ngoi ra, cn cn phi nng cao tin cy ca cc b ngun. Cc b chnh lu tin tin hin nay u mc song song nhiu

    b chnh lu nu c b chnh luno gp s c s khng nh hng n vic cung cpin. Hin nay, thi gian khng xy ra s c bnh qun ca cc b ngun tin tin l haimi nm.

    1.2. n nh

    Cc thit b vin thng u yu cu in p n nh, khng c vt qu phm vibin ng cho php. in p ngun qu cao s gy tn hi cho cc linh kin in t trongthit b vin thng. Ngc li, nu in p ngun qu thp, thit b vin thng s khng

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    6/85

    10

    =

    TBK

    =

    BA

    TBCM1

    2

    AC1BBD1

    DC

    AQ

    BBD2

    AC2TBVT

    TBP

    ng vng AC

    Hnh 1.1: S h thng cp ngun c in li

    F

    th hot ng bnh thng. Ngoi ra, nhiu trong in p ngun mt chiu cng phi nhhn gi tr cho php, nu khng s nh hng nghim trng n cht lng thng tin.

    Khi ngun in cung cp cho thit b vin thng c s t bin ca in p s gynh hng ln n thit b vin thng, v vy cc thit b vin thng ni chung u phido ngun n p cung cp.

    1.3. Hiu sut caoCng vi vic tng dung lng ca thit b vin thng, ti ca h thng ngun cng

    khng ngng tng ln. tit kim in nng, cn phi nng cao hiu sut ca ngun.

    Bin php tit kim ch yu l s dng b ngun c hiu sut cao, trc y, ccthit b vin thng thng s dng b chnh iu khin pha c hiu sut tng i thp(

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    7/85

    11

    =

    TBK

    =

    DC1

    BBD1

    DC2

    AQ

    BBD2

    AC2TBVT

    TBP

    ng vng AC

    PMT

    =

    AC1

    AC3

    TBXLCS

    i t chn

    FG

    FBBD3

    Hnh 1.2: S h thng cp ngun khng c in li

    BA: my bin p

    F: t my pht in

    AQ: t c quy

    TBCM: thit b chuyn mch

    TBK: thit b iu khinBB1: b bin i in p xoay chiu/mt chiu

    BB2: b bin i in p mt chiu / xoay chiu

    TBVT: thit b vin thng

    TBP: thit b ph

    H thng ny c nhn nng lng in t hai ngun. Ngun cung cp chnh lngun in li, ngun d phng l t my pht in v t c quy. s dng kt hphai ngun cung cp ny, ngi ta dng thit b chuyn mch (c th iu khin bng tay

    hoc t ng). Khi chuyn mch v tr 1, h thng nhn nng lng t in li cungcp. Trong qu trnh vn hnh, nu v mt l do no in li gp s c ngng cungcp in th chuyn mch s chuyn sang v tr 2, lc ny my pht s tip tc cp nguncho h thng.

    Trong qu trnh h thng s dng mt trong hai ngun cung cp ni trn th c quyc np m. Khi c hai ngun ny ng thi ngng cung cp th c quy s cung cpin cho h thng.

    2.4. Phng thc cp ngun khng c in li quc giai vi cc trm vin thng t nhng ni khng c ng dy in li i qua

    nh: rng, ni, hi o, ... thng t chc h thng cp ngun nh sau:

    F: t my pht in

    FG: my pht in sc giPMT: pin mt tri

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    8/85

    12

    AQ: t c quy

    TBK: thit b iu khin

    TBXLCS: thit b x l cng sut

    BB1, BB3: b bin i in p xoay chiu/mt chiu

    BB2: b bin i in p mt chiu/xoay chiuTBVT: thit b vin thng

    TBP: thit b ph

    H thng ny s dng my pht in bng sc gi,pin mt tri, c quy v t mypht in. Mc ch ca h thng ny l li dng cc u im ca tng ngun ring rnhm em li hiu qu kinh t cao v li dng trit iu kin a l ti ni t trm, bxung v h tr cho nhau (Hnh 1.2).

    - Pin mttri gm cc modul u ni tip v song song t cng sut yu cu v

    phi hp vi cc ngun nng lng khc trong h thng. Khi c nng, pin mt tri bom vic cung cp nng lng, nu d tha nng lng s np cho c quy.

    - My pht in bng scgi khng trc tip cp ngun cho thit b trong trm mch lm nhim v np in cho c quy.

    - T my pht in s cung cp cho trm vin thng v np cho c quy khi ccngun ni trn ngng cung cp.

    S hot ng ca h thng nh sau:

    Bnh thng, pin mt tri v my pht in bng sc gi cng vi c quy phi hpcp ngun cho trm cn t my pht in lm nhim v d phng. Do cng sut ca pinmt tri v my pht in bng sc gi c cng sut nh v n nh khng cao nn

    phi thng qua thitb x l cng sut trc khi cp cho h thng, nng lng d sc np cho c quy. Trong thi gian nng lng nng, gi khng cung cp th c quys cp ngun, nu tnh trng ny ko di, c quy phng ti mc ti thiu cho php th tmy pht in s pht in cp ngun cho h thng, ng thi np in cho c quy.

    Trn y l hai phng thc cp ngun t hp hin nay ang v s c dng phbin. Tuy nhin, tu tnh hnh c th ca tng khu vc t trm vin thng m ngi tac th kt hp sao chova m bo yu cu k thut, va m bo tnh kinh t.

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    9/85

    13

    CU HI N TP

    1. H thng cp ngun cho trm vin thng cn phi c yu cu c bn nh th no?Ti sao?

    2. Trnh by phng thc cp ngun c in li?

    3. Trnh by phng thc cp ngunkhng c in li?

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    10/85

    14

    Bi 2: NGUN IN MT CHIU

    Mc tiu ca bi:

    Hc xong bi ny, hc sinh s c kh nng:

    - Trnh by ng cu to v nguyn l hot ng ca cquy axit, pin mt tri, cc hthng chnh lu.

    - Bo dng v u ni c t cquy.

    - Bo dng, u ni pin mt tri.

    1. c quy axit

    1.1. Khi nim

    c quy c kh nng 2 chiu (bin in nng thnh ha nng ri bin ha nng thnhin nng) v c th thc hin nhiu chu k bin i nh vy gi l chu k np in,

    phng in ca c quy nn s dng c lu di.

    Lc u, c quy c u vo ngun in mt chiu bin i in nng thnhha nng (qu trnh tch in), sau c quy tr thnh ngun in c kh nng cung cpin nng cho ti (qu trnh phng in).

    c quy l ngun in ha hc c tnh cht thun nghch, va l ngun in (khiphng in) va l thit b dng in (khi np in).

    1.2. Cu to

    V c bn c quy gm: v, bn cc v dung dch in phn (Hnh 2.1).- V c quy lm nhim v cha cc cc bn,

    dung dch in phn, cc tm cch v li bo v. Vc quy thng lm bng nha cng polivinin hay

    polietylen. V thng c dng hnh hp ch nhthoc hnh vung v c chia lm nhiu ngn tytheo yu cu mc in p s dng, thng l 3 ngnhoc 6 ngn, di y ngn c cc g nh cctm cc ng thi to nn cc rnh cha cc bt

    ch t bn cc ri xung trong qu trnh lm victrnh gy ngn mch cc bn cc. Pha trn cc ngnc np y, mi np c l rt dung dch v c ntxoy.

    - Bn cc: bn cc ca c quy axit l nhng tmkhung xng ch hnh mt li, l hp kim ch 94% v antimon 6% tng cngca khung mt li. Khung xng ch lm bn cc dng dy hn khung xng ch lm

    bn cc m. Bn cc dng c bao ph bt xit ch PbO2(c mu nu) cn bn ccm c bao ph bt ch Pb (c mu xm).

    tng dung lng c quy, ngi ta dng nhiu bn cc cng loi u chung thnhmt nhm to thnh nhm bn cc dng v nhm bn cc m, mi nhm ny u ara mt cc chung v c nh du cc (+) v cc (-) ca c quy. Cc bn cc c ci

    Hnh 2.1: Cu to c quy Axit

    V

    Bn c cDung dchin phn

    ddH2SO 4

    Cc -(Pb)

    Cc +(PbO)

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    11/85

    15

    xen k nhau, gia chng c tm cch in xp v tt c c t chc chn trong v ccha dung dch in phn.

    - Dung dch in phn c nhim v cng vi cc bn cc to nn cc phn ng hahc thc hin chuyn ha nng lng t in nng thnh ha nng (khi c quy npin) v t ha nng thnh in nng (khi c quy phng in). Dung dch in phn l

    axit sulfuaric H2SO4pha vi nc ct c t trng 1,18g/cm3

    n 1,26g/cm3

    .1.3. Nguyn l lm vic

    - Qu trnh phng in:

    Khi ni 2 cc ca c quy np no vi ph ti th cquy s cho dng in qua ph ti gi l c quy phng in(Hnh 2.2). mch ngoi, dng in s i t cc dngqua ti sang cc m cn trong dung dch, SO4

    -- trong dungdch s dch chuyn v pha cc m tc dng vi Pb tothnh PbSO4 gii phng ra in t, cn H

    + trong dung

    dch s dch chuyn v pha cc dngtc dng vi PbO2nhn thm in t to thnh PbSO4.

    Ta c phng trnh phn ng ha hc nh sau:

    + cc m:

    Pb + SO4-- PbSO4 + 2e

    + cc dng:

    PbO2 + 2H+ + H2SO4+ 2e PbSO4 + 2H2O

    + Phn ng ha hc ca qu trnh phng in din ra nh sau:Pb+ 2H2SO4 + PbO2 PbSO4 + 2H2O + PbSO4

    (-) (dung dch) (+) (-) (dung dch) (+)

    T phng trnh, ta thy khi phng in c 2 cc dng v m u chuyn hothnh ch sulfat PbSO4cn dung dch chuyn ho dn thnh nc. iu ny s lm chosc in ng ca c quy b gim dn.

    - Qu trnh np in:

    Khi c quy ht in, phc hi sc in ng v

    dung lng ca c quy th phi np in cho c quy bngcch ni cc cc ca c quy vi cc cc cng tn cangun in mt chiu (Hnh 2.3).

    Khi s xut hin dng in np (in) i t cc (+)my np n cc (+) c quy v cc (-) ca c quy n cc(-) my np. Lc ny ion dng H+i theo chiu dng inv cc (-) ca c quy, cn ion SO4

    -- i ngc chiu dng vcc (+) c quy.

    + Ti cc dng, SO4-- s oxy ha PbSO4 theo phn

    ng:PbSO4 + 2H2O + SO4-- PbO2 + 2H2SO4 + 2e

    ip

    -+

    H2SO4

    Hnh 2.2: c quy phng in

    in +

    + -

    -

    Hnh 2.3: c quy np in

    =

    H2SO4

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    12/85

    16

    + Ti cc m, ion dng H+ tc dng vi PbSO4theo phn ng:

    2H+ + PbSO4 + 2e H2 SO4 + Pb

    + Phn ng ha hc ca qu trnh np in din ra nh sau:

    PbSO4 + 2H2O + PbSO4 PbO2 + 2H2SO4 + Pb

    (+) (dung dch) (-) (+) (dung dch) (-)T phng trnh trn ta thy rng:

    Trc khi np in c hai cc u l ch sunfat (PbSO4), khi np in th cc dngtr thnh ch ixit (PbO2), cc m tr thnh ch nguyn cht (Pb) nng dung dchtng v trong c quy hnh thnh sc in ng. Cui qu trnh np, sc in ng ca cquy c th ln n 2,6V n 2,7V, ng thi c bt kh thot ra (hin tng c quy si)lc ny ta cn kt thc qu trnh np, nu tip tc np th dng in ch c tc dng phntch nc thnh H2 v O2bay hi, hao tn nng lng v gim tui th c quy.

    1.4. Cc i lng c trng ca cquy

    1.4.1. Dung lng

    Dung lng ca bnh c quy (Q) thng c tnh bng ampe gi (AH). AH l tchs gia dng in phng vi thi gian phng in. Dung lng ny thay i tu theonhiu iu kin nh dng in phng, nhit cht in phn, t trng ca dung dch, vin th cui cng sau khi phng.

    1.4.2. Sc in ng

    Sc in ng ca ngun inmt chiu l in p o c gic 2 u cc ca cquy khi h mch. n v ca sc in ng l Vol.

    V d: Ta c b ngun u ghp 4 bnh c quy loi 12V, m ta o c in p gia2 u cc ca b ngun l 48 Vol th sc in ng ca b ngun l E=48Vol.

    1.4.3. Dng phng nh mc

    Dng phng nh mc l dng in phng ca c quy qua ti c gi tr bng mtphn mi dung lng ca c quy.

    Ipm =1Q

    10

    1.4.4. Cng sut

    L i lng c xc nh bng tch ca sc in ng ca c quy vi dng inqua .

    P= EI

    Trong : P l cng sut ca c quy

    E l sc in ng ca c quy

    I l dng mt chiu chy qua c quy

    1.5. Cc chng ngi ca cquy axit

    - c quy axit thng c khi lng nng do cc bn cc c lm bng ch. Ngoira, nu c quy phng ti di mc in p cui qu su hoc khng s dng trong mt

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    13/85

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    14/85

    18

    + Khi u hn hp th phi m bo cc nhnh c cng dung lng,cng in p

    + Khng c thng xuyn np in qu mc cho c quy v dung dch si btnhiu s lm ri rng cht hu hiu, lm gim dung lng v tui th ca c quy.

    1.6.2. Np in

    Qu trnh np in cho c quy c nh hng rt nhiu n tui th ca c quy. Tytheo mc ch yu cu m ngi ta chia ra lm nhiu ch np in khc nhau.

    * Np in ln u:

    Ch tin hnh i vi c quy axit vi mc ch phn cc cho c quy v np dunglng u tin cho c quy, tui th v cht lng ca c quy ph thuc rt nhiu vo chtlng np ln u, qu trnh np ln u c thc hin nh sau:

    - c quy mi mua v cn bc b tm bng dnh bo v, sau dng phu thy tinhv ca nhc in dch vo c quy, in dch phi m bo t trng trong khong 1,20n 1,25 g/cm3ty theo loi c quy c nh hay di ng. Mc in dch phi cao hn cc

    tm ccbn l 1,5 n 2 cm. Sau yn tnh trong khong 3 n 4 gi cht indch ngm su vo trong cc cc bn, lc ny t trng in dch c th gim xung, lhin tng bnh thng khng cn iu chnh. Sau , ta thc hin np in nh sau:

    - Bc 1: u c quy vi my np chc chn, ng cc tnh ri cp ngun ph hpcho my np.

    - Bc 2: iu chnh dng in np theo ch dn ca nh ch to hoc c th iuchnh bng 7% dung lng nh mc ca c quy (In = 7%Q).

    Thi gian np phi ko di khong 16 n 18 gi lin tc. Trong qu trnh np, nuthy dung dch b cn th b sung nc ct, nu nhit dung dch tng ti 40 0C th ta c

    th gim dng np i mt na, ng thi lm mt cho c quy cho ti khi no nhit dung dch gim xung, ta li tng dng in np ln.

    * Np in thng (np nh k):

    Np in thng phc hi dung lng cho c quy, thng c p dng trongmt s trng hp nh: c quy sau khi phng ht dung lng quy nh (thng l75% dung lng nh mc), c quy phng khng lin tc khong mt tun, hoc c quykhng s dng trong vng mt thng. Khi , quy trnh np thc hin nh sau:

    - Bc 1: Kim tra v iu chnh mc dung dch in phn, nu cn b sung thphi dng nc ct.

    - Bc 2: u c quy vi my np chc chn, ng cc tnh ri cp ngun ph hpcho my np.

    - Bc 3: iu chnh dng in np theo ch dn ca nh ch to hoc c th iuchnh bng 10% dung lng nh mc ca c quy (In = 10%Q). Qu trnh ny cng phithc hin lin tc.

    Khi no thy dung dch in phn trong cc ngn si u th c khong 20 n 30pht th tin hnh o kim tra t trng ca dung dch v in p ca c quy mt ln. Nuqua 2 n 3 ln o m thy t trng ca dung dch in phn n nh, in p trn mi

    ngn t 2,6V n 2,7V th chng t c quy no v dng qu trnh np.*Np qu mc:

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    15/85

    19

    y l hnh thc ko di thi gian np, trong qu trnh np khng c dng npqu ln, in p khng c qu cao. Hnh thc ny thng c p dng trong mt strng hp sau: c quy phng di mc in p cui, c quy phng ht dung lngv c thi gian qu lu cha np li, c quy thng xuyn phng vi dng ln qumc.

    Quy trnh ny c chia thnh hai giai on v c hai cch thc hin.- Cch 1:

    + Giai on u: Thc hin nh ch np in thng.

    + Giai on sau: Khi kt thc np thng, vn tip tc np cho c quy nhng lcny phi gim dng np i mt na v duy tr trong khong 2 n 4 gi.

    - Cch 2:

    + Giai on u: Np in nh ch np thng.

    + Giai on sau: Khi kt thc np thng th dng np 1 gi, sau li np 1 gi

    vi dng np In =Q/10 cho n khi dung dch si u li dng np 1 gi. Sau li tiptc np nh trn, c tip tc nh th 3 n 4 ln cho n lc h c np l dung dch lisi th c. Kim tra t trng dung dch, in p v mc mc dch li ln na trc khingng np ri sau tho c quy ra.

    1.7. u ni cquy

    thc hin ni dung ny, cn chun b cc thit b, vt t sau:

    c quy Axit loi 12V/135Ah 8 bnh

    ng h vn nng 2 ci

    Km vn nng v c l 10/12 2 b

    Dy u ni 2x4 5m

    Gi lau 3 ci

    to ra b ngun c in p v dung lng (dng in phng) theo yu cu cnphi u ni cc bnh c quy vi nhau. C ba phng php u ni: ni tip, song songv hn hp. Vic u ni c tin hnh theo cc bc sau:

    - Bc 1: Chun b

    T yu cu thc t v thng s ca bnh c quy, a ra c phng php u niv tnh slng bnh c quy cn s dng.

    Chun b s lng c quy cn u ni, cu ni, dy u ngun, ng h vol kmt chiu DC, c l v km vn nng.

    - Bc 2: Thc hin u ni

    u ni tip:

    Mc ch to ra b ngun c in p ln hn in p trn cc c quy thnh phn.

    Phng php thc hin:+ Xp t c quy ln gi theo mc chu ni.

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    16/85

    20

    + Dng cu ni cc (-) ca c quy ny vi cc (+) ca c quy kia hoc ngc li.C nh vy n c quy cui cng, hai cc cn li trn c quy u tin v c quy cuicng l hai cc ca b ngun (Hnh 2.4).

    iu kin u ni tip l cc c quy phi cng dung lng: Q1 = Q2 = Q3 = ... = Qn

    Cng thc tnh ton khi ni tip:

    in p tng ca b ngun: U = U1 + U2 + U3 + ... + Un =n

    ii=1

    U = nUi

    Dung lng ca b ngun: Q = Q1 = Q2 = Q3 = ... = Qn = Qi

    Dng in phng nh mc ca b ngun: Ip= Q/10

    Ni tr trong ca b ngun: R0 = r01 + r02 + r03 + r0n=n

    0ii=1

    r

    Trong : n l s bnh c quy mc ni tip.

    u song song:Mc ch to nn b ngun c dung lng phng ln hn c quy thnh phn.

    Phng php thc hin:

    + Xp t c quy ln gi theo mc chu ni.

    + Dng cu ni: Ni chung cc m (-) ca tt c c quy vi vi nhau, cc dng(+) ca cc c quy vi nhau (Hnh 2.6). Cc m chung v dng chung chnh l hai ccca b ngun.

    iu kin u song l cc c quy phi c cng in p v cng dung lng:

    U1 = U2 = U3 = ... = Um

    +

    Hnh 2.4: u ni tip c quy

    + + + ---- -+

    U1 U2 U3 Un

    U= Ui

    Hnh 2.5: S nguyn l u ni tip

    Hnh 2.6: u song song c quy

    -

    + + + ---

    +

    + -

    UmU3U2U1 U =Ui

    Hnh 2.7: S nguyn l u song song

    +

    -

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    17/85

    21

    U

    Hnh 2.9: S nguyn l u hn hp

    U1 U2 U3 Un1

    2

    3

    m

    Q1 = Q2 = Q3 = ... = Qm

    Cng thc tnh ton:

    in p b ngun: U = U1 = U2 = U3 = ... = Um = Uj

    Dung lng ca b ngun: Q = Q1 + Q2 + Q3 + ... + Qm =n

    j

    j=1

    U = mQj

    Dng in phng ca b ngun: Ip= Q/10

    Ni tr trong ca b ngun: R0 = r01/m = r02/m = r03/m = ... = r0n/m = r0j/m

    Trong m s nhnh song song ca b ngun.

    u hn hp:

    Mc ch l to ra b ngun c in p v dung lng ln hn in p v dunglng ca c quy thnh phn.

    Phng php thc hin:- u ni tip c quy thnh tng nhnh c in p theo yu cu.

    - u song song cc nhnh li thnh c dung lng theo yu cu (Hnh2.8).

    S c quy mc ni tip trn mt nhnh l n v s nhnh u song song l m.

    iu kin l cc c quy phi c cng in p v cng dung lng:

    U1 = U2 = U3 = ... = Un

    Q1 = Q2 = Q3 = ... = Qn

    Cng thc tnh ton:in p b ngun:

    U= Un1 = Un2 = Un3 = ... = Unm = U1 + U2+ U3 + ... + Un =n

    ii=1

    U = nUi = Uni

    Dung lng ca b ngun:

    Q = Qn1 + Qn2 + Qn3 + ... + Qnm = Q1 + Q2 + Q3 + ... + Qm =n

    j

    j=1

    Q = mQj = mQnj

    Dng in phng nh mc ca b ngun:I= Q/10

    Ni tr ca b ngun: 00

    nrR

    m

    Trong :

    Unil in p trn nhnh th i.

    Qnjl dung lng trn nhnh th j.

    r0l in tr trong ca c quy.

    - Bc 3: Ni tiu ni cc cc ca c quy vi cc cc

    cng tn ca ti ph hp. m bo tip xc ti

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    18/85

    22

    cc v tr u ni phi chc chn.

    -Bc 4: Nhn xt

    Sau mi phng php u ni, tin hnh kim tra:

    + o in p ca tng c quy.

    + o in p ca tng nhnh.

    + o in p ca b ngun.

    + o dng phng ca tng nhnh.

    + o dng phng ca b ngun.+ Kt lun.

    Hnh 2.8: u hn hp c quy

    + - + - + - +-

    + - + - + - +-

    + - + - + - +-

    + - + - + - +-+

    -

    U

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    19/85

    23

    Bn dn n

    Bn dn p

    in cc mt trn

    in cc mt di

    Lp tip gip

    Hnh 2.10: Cu to pin mt tri

    2. Pin mt tri

    2.1. Cu to

    V c bn, c th ni pin mt tri c cu to bi 3 thnh phn sau (Hnh 2.10):mt ghp bn dn p-n, in cc v lp chng phn x.

    - Mt ghp bn dn p-n: S dng tinh th Silic (Si), y l thnh phn chnh ca pin,thng c din tch b mt rng v c lp n cc mng nh sng c th chuyn qua ti mt tip gip.

    - in cc: dn in ra ph ti th trn mi mt ghp p -n phi c cc in cc.Vt liu lm in cc phi va c dn in tt, va c bm dnh tt vo cht bndn, bi th, in cc thng c ch to gm ba lp: Titan (Ti), Paladi (Pe) v bc

    (Ag).+ Lp Titan: L lp trong cng, tip xc trc tip vi cht bn dn v Titan bm

    dnh rt tt vi Si.

    + Lp bc: L lp v tr ngoi cng c tnh dn in tt v d hn ni.

    + Lp Paladi: L lp gia ca in cc c tc dng ngn cch gia lp Titan vbc, v nu hai lp ny tip xc trc tip th chng s phn ng ho hc vi nhau gyhng in cc.

    to s lin kt tt gia cc lp ca in cc th sau khi ch to, ngi ta phi

    trong nhit t 5000

    C n 6000

    C. Ngoi ra, i vi in cc mt trn ca pin cn phim bo hi ho gia vn che sng v in tr ca in cc. Thng thng in cc c to di dng mt li c che khng qu 10% din tch mt pin.

    - Lp chng phn x: Trong qu trnh lm vic, nu s phn x nh sng cng nhius lm cho hiu sut ca pin cng gim. V vy, chng phn x cho pin th phi phmt hoc hai lp SiO2 hay TiO2 ngoi pin.

    Do sc in ng ca pin mt tri nh (khong 0,5V) nn khi ch to phi u ninhiu pin vi nhau thnh dng tm (cn gi l modul pin mt tri). V pin phi lm vicngoi tri nn bo v v tng tui th ca pin th mt trn ca cc tm pin phi c

    ph mt lp cht do trong sut, thng l: Polyvinyl butirat (PVB) hoc Etylen Vinylaxetat (EVA) v trn cng l tm thu tinh.

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    20/85

    24

    2.2. Nguyn l hot ng

    phn tch nguyn l lm vic ca pin mt tri, phi xt trn s nguyn l(Hnh 2.11). Nh bit, khi cho hai cht bn dn p v n tip xc vi nhau th in t t

    bn dn n s khuch tn sang bn dn p, cn l trng ca bn dn p s khuch tn mtcch tng i sang bn dn n. Kt qu l min tip gip ca bn dn n tch in dng

    cn min tip gip ca bn dn p tch in m. Trong min tip gip hnh thnh mt intrng (gi l in trng tip xc - Etx) v do c mt in p tip gip (cn gi lin p tip xc - Utx). Lc u, in trng tip gip tng nhanh, nhng khi ln sngn cn s khuch tn ca cc in t v l trng qua min tip gip (trng thi cn

    bng ng).

    Do cc ht dn khuch tn sang cc pha i din nn min tip gip, nng ccht dn l rt nh hay c th ni in tr ca min tip gip iu kin bnh thng l rtln. in trng Etx v in p Utx ch tn ti trong min tip gip, v th trong iu kin

    bnh thng, nu ni cc u bn dn n v p vi nhau bng mt dy dn th trong dy vnkhng c dng in chy qua.

    By gi, nu chiu nh sng vo b mt lp tip gip th cc in t v l trngquang s nhn c nng lng v tr thnh cc ht dn t do. Cc ht dn ny c E txgia tc v cc pha i din (l trng v pha bn dn p cn in t v pha bn dn n).Kt qu l to ra mt sc in ng gi l sc in ng quang in. Nu ni cc u bn

    dn n v p vi mt ph ti th s c dng in chy qua. Sc in ng ny ph thucvo bn cht cc cht bn dn, vo nhit min tip gip, vo bc sng v cng nh sng. Hin tng xut hin sc in ng quang in khi chiu nh sng vo tipgip p-n c gi l hiu ng ni quang in.

    Nh vy, mt tip gip p-n khi c chiu nh sng c th tr thnh mt ngunin cho ra mt cng sut hu ch. Hiu ng ni quang in trn cc tip gip p-n chuyn ho quang nng thnh in nng c gi l pin quang in. Nu s dng pinquang in chuyn ho bc x mt tri thnh in nng th pin c gil pin mttri.

    Etx

    n p

    ++

    +++++

    --

    -----

    n p

    +++

    ++++

    ---

    ----

    nh sng

    A

    V

    - +

    R

    a)

    b)Hnh 2.11: S nguyn l pin mt tri

    a) Khi cha c nh sng chiub) Khi c nh sng chiu

  • 7/31/2019 q Fr 1349666910

    21/85

    25