Punime të Kuvendit Legjislatura e 9-të Viti 2018, nr. 6

Punime të KuvenditLegjislatura e 9-të

Viti 2018, nr. 6

Përgatiti për botimDrejtoria e Shërbimit të Botimeve Parlamentare

PUNIME TË KUVENDIT

Seancat plenare

Viti 2018

6

Botim i KuvenditTiranë, 2020

Viti 2018

4

Legjislatura e 9-të

5

Legjislatura e 9-të Viti 2018

REPUBLIKA E SHQIPËRISË

Punime të KuvenditSeancat plenare

LEGJISLATURA E 9-tëSesioni i tretë

Drejton seancën Kryetari i Kuvendit,z. Gramoz Ruçi

E enjte, 01.11.2018Seanca e paradites, ora 10:00

Rendi i ditës:1. Miratimi i procesverbalit të seancës plenare

të datës 25.10.2018 (neni 44 i Rregullores)2. Njoftimi i projektligjeve të depozituara në

Kuvend (neni 44, pika 3, i Rregullores)3. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes

ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës sëShqipërisë dhe qeverisë së Malit të Zi për hapjene pikës së përbashkët të kalimit kufitar Zogaj(Republika e Shqipërisë) – Skje (Mali i Zi) përqarkullimin ndërkombëtar rrugor dhe tëpasagjerëve në Liqenin e Shkodrës” (nenet 73-77të Rregullores, votim me shumicë absolute)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Sigurinë

Kombëtare.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për

Çështjet Ligjore, Administratën Publike dhe tëDrejtat e Njeriut.

Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përPolitikën e Jashtme.

Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për

Veprimtaritë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)4. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes

ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Agjencisësë Bashkimit Europian për bashkëpunimin ezbatimit të ligjit, për vendosjen e oficerit ndërlidhëstë Europol-it” (nenet 73-77 të Rregullores, votimme shumicë absolute)





Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

Viti 2018

6


tërësi)5. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së

financimit ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë, Republikës së Malit tëZi dhe Komisionit Europian për programin eveprimit të bashkëpunimit ndërkufitar IPA II, Mali iZi - Shqipëri, alokimet e vitit 2016” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë absolute)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Ekonominë

dhe Financat.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për

Integrimin Europian.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për



Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përSigurinë Kombëtare.


tërësi)6. Projektvendimi “Për zgjedhjen e dy anëtarëve

të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve” (neni 111 iRregullores, votim i fshehtë me shumicë tëthjeshtë)

Raporti i Komisionit përgjegjës për ÇështjetLigjore, Administratën Publike dhe të Drejtat eNjeriut

(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit7. Njoftimi/miratimi i kalendarit 3-javor të

punimeve të Kuvendit për periudhën 5 – 23 nëntor2018 (neni 27, pikat 3, 4, i Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)

8. Të bartura për votim:- Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dheprokurorëve në Republikën e Shqipërisë” (neni 81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë prej 3/5-ve të të gjithë anëtarëvetë Kuvendit)

- Projektligji “Për një ndryshim dhe shtesë nëligjin nr. 8378, datë 22.07.1998 “Kodi Rrugor iRepublikës së Shqipërisë”, i ndryshuar” (neni 81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë prej 3/5-ve të të gjithë anëtarëvetë Kuvendit)

9. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës

(neni 45 i Rregullores)Koha e diskutimeve deri në 60 minuta

Gramoz Ruçi – Të futet media brenda.Seancën e ditës së sotme e deklaroj të hapur.(Pasi lexon rendin e ditës.)A ka vërejtje për procesverbalin? Nuk ka.Miratohet.Në Kuvend janë depozituar nga Këshilli i

Ministrave projektbuxheti për vitin 2019 dhe 7projektligjet e paketës fiskale.

Ju njoftoj se dje është mbledhur Konferenca eKryetarëve, ku u bë prezantimi i projektbuxhetit ngaministri i Financave, si dhe u diskutua përprojektkalendarin e shqyrtimit të buxhetit dhe tëprojektligjeve që shoqërojnë atë në komisione dhenë seancë plenare. Meqenëse opozita nuk moripjesë në mbledhjen e Konferencës,projektkalendari do të votohet së bashku meçështjet e tjera të rendit të ditës.

Gjithashtu, në Kuvend janë depozituar edhe 5projektligje të tjera nga Këshilli i Ministrave, si dhe2 nisma deputetësh. Ndërsa nga Presidenti iRepublikës është depozituar dekreti përshkarkimin e ministrit të Punëve të Brendshme. Sigjithmonë, materialet do t’i gjeni të publikuara nëfaqen e Kuvendit në internet.

Njëkohësisht, ju njoftoj se në tavolinat tuajashërbimet e Kuvendit kanë shpërndarë modelin edeklarimit të gjendjes së konfliktit të interesit ngadeputetët. Ky është një detyrim i përcaktuar nëKodin e Sjelljes së Deputetëve, si dhe nëudhëzuesin e detajuar për sjelljen në Kuvend. Këtëmodel deklarate do ta gjeni edhe në faqen zyrtaretë Kuvendit në Internet. Në bazë të nenit 13, pika3, të Kodit të Sjelljes: “Kur deputeti është në konfliktinteresi për çështjet në shqyrtim, plotësondeklaratën me shkrim dhe ia dorëzon Shërbimit tëKuvendit për Trajtimin e Deputetëve”.

Fillojmë me projektligjin “Për ratifikimin emarrëveshjes ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë dhe qeverisë së Malit tëZi për hapjen e pikës së përbashkët të kalimitkufitar Zogaj (Republika e Shqipërisë) – Skje (Malii Zi) për qarkullimin ndërkombëtar rrugor dhe tëpasagjerëve në liqenin e Shkodrës”.

Fjalën e ka kërkuar zëvendëskryeministrja,zonja Mesi.

Senida Mesi – I nderuar zoti Kryetar i Kuvendit,Të nderuar kolegë deputetë,Qeveria jonë ka marrë angazhimin për masa

7


konkrete për të përmirësuar mirëqenien e çdoqytetari kudo dhe çdo ditë. Sfidat e këtij mandatijanë dy: së pari, integrimi në Bashkimin Europiandhe të gjitha reformat e ndërmarra në lidhje mekëtë proces; së dyti, punësimi, që ështëkryeprioriteti i qeverisë. Nëse i shikojmë të dyjaprioritetet të lidhura me njëri-tjetrin dhe se çfarëështë dakordësuar edhe si rezultat i Procesit tëBerlinit, do të shohim se kemi një rritje tëbashkëpunimit midis vendeve të BallkanitPerëndimor, sidomos në fushën e sigurisë, rritjetë stabilitetit në rajon dhe të konektivitetit, dukesynuar rritjen e lëvizjes së mallrave, të shërbimevedhe, çfarë është më e rëndësishme, rritje tëkomunikimit midis njerëzve.

Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjesndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës sëShqipërisë dhe qeverisë së Malit të Zi për hapjene pikës së përbashkët të kalimit kufitar Zogaj(Republika e Shqipërisë) – Skje (Mali i Zi) përqarkullimin ndërkombëtar rrugor dhe tëpasagjerëve në liqenin e Shkodrës” është në linjëme përpjekjet intensive për të rritur pikërishtshkëmbimet midis dy vendeve fqinje dhe për tatransformuar pikën e Zogajt në një nga lagjet emrekullueshme të qytetit të Shkodrës, si dhe liqenine Shkodrës, një liqen që na bashkon, në njëatraksion turistik dhe në një qendër të zhvillimitekonomik rajonal.

Për këtë pikë kufitare është dakordësuar nëmbledhjen e dy qeverive, e cila u mbajt në Shkodërnë korrik të këtij viti, duke u dhënë të dyja vendevetona një mundësi të artë për të përmirësuarkomunikimin e mëtejshëm, bashkëpuniminfitimprurës midis dy vendeve, sigurisht për të rriturdhe për të krijuar kushte optimale për zhvillimin ekëtij bashkëpunimi për lehtësimin e qarkullimit nëkufirin e përbashkët shtetëror.

Pika e përbashkët e kalimit kufitar do tëndërtohet në territorin e Shqipërisë, në fshatinZogaj, dhe do të ketë një rikonstruksion të rrugës,që fillon në Malin e Zi, Shirokë dhe Shkodër. Pikae përbashkët e kalimit kufitar do të jetë e hapur 24orë. Cili është qëllimi?! Lehtësimi i qarkullimit nëpikën e përbashkët duke lehtësuar komunikimin,lëvizjen e lirë të shtetasve dhe mjeteve në zonatafër Bashkisë Shkodër dhe Malësisë së Madhedhe zonave të malësisë së Krajës, komunës sëTivarit, Barit dhe Virpazarit në Malin e Zi. Kjo pikëe re mundëson jo vetëm shkurtimin e distancavepër banorët e Shkodrës dhe Malësisë së Madhe,

por edhe më gjerë. Ajo siguron një kontroll më tëmirë të bregut të liqenit të Shkodrës dhe njëshfrytëzim të vlerave turistike të liqenit dhe tëtraditave të banorëve të Malësisë së Tivarit. Kjopikë e përbashkët do të ndikojë edhe në lehtësimine fluksit në sezonin turistik në pikën e përbashkëttë kalimit kufitar në Muriqan.

Ky projekt vjen dhe propozohet në linjë edheme konceptin e 100 fshatrave. Fshati Zogaj ështëpjesë e këtij koncepti, pasi është i njohur jo vetëmpër atraksionin turistik, jo vetëm për vlerat kurativetë bimëve medicinale, por sigurisht edhe për artine peshkimit. Si rezultat i kësaj, ne mendojmë senjë investim i tillë dhe një pikë doganore e tillë dot’i japin edhe fshatit Zogaj një vlerë të shtuar.

Në fakt, nuk është hera e parë në historinë eShkodrës, sidomos të Virpazarit, ku këto dy shtetekanë komunikuar në vijë rrugore dhe ujore menjëri-tjetrin. Historiku fillon që në shekullin e IV ParaErës së Re me fisin zejtar të lundërtarëve labeatëdhe monopolin. Si qendra më e rëndësishme jovetëm në Shqipëri, por edhe në Ballkan, Shkodrado ta ruante deri në shekullin e XIX, ku pazari ivjetër i Shkodrës deri në vitin 1930 numëronte mbi3500 dyqane dhe afër urës së Bunës ishte pikadoganore, duke e bërë liqenin e Shkodrës, nganjëra anë, dhe Shkodrën, nga ana tjetër,hipermarketin më të madh të asaj kohe.

Sot po i kthejmë mundësinë Shkodrës të ketënjë sukses të tillë në histori, për t’u bërë përsërifaktor i zhvillimit të biznesit, tregtisë apo zejtarisë,duke filluar pikërisht me mundësinë që të jep njëpikë e tillë doganore. Projektet, të cilat janë tëndërlidhura ngushtë me njëra-tjetrën, do tëlehtësojnë këtë zhvillim ekonomik, duke filluar meVelipojën, si qytet turistik bregdetar: rruga eVelipojës, Harku i Bërdicës - fshati Baks, që ështënë përfundim, projekti i rrugës së Velipojës që dotë lidhet me Shëngjinin, i cili po studiohet dhe dotë kapë vlerën rreth 10 milionë euro; ndërlidhjakufitare Velipojë-Kulaj-Ulqin, që me rrugën e re dotë bëhet për 20 minuta; përmirësimi i lumit Buna, icili do të bëhet me fondet e bashkëpunimitndërkufitar IPA, me vlerë rreth 5 milionë euro,sistemimi i bregut perëndimor të liqenit, një punëkjo e filluar nga Fondi Shqiptar i Zhvillimit me fondete Bashkimit Europian dhe BERZH-it, që kap vlerëne investimit rreth 8 milionë euro dhe kjo që podiskutojmë sot, lidhja ndërkufitare Zogaj-Mali i Zi,që nëpërmjet fondeve ndërkufitare IPA do të kapënjë vlerë investimi prej 6 milionë eurosh. Janë

Viti 2018

8


pikërisht këto investime, sidomos atë të fokusuaranë zonën e liqenit, të cilat synojnë shndërrimin ezonës së Shirokës dhe bregut perëndimor të liqenitShkodër me një atraksion dhe destinacion tëmirëfilltë turistik, që ofrojnë hapësira urbane dhenatyrore të dedikuara për të gjithë të apasionuarite natyrës, historisë dhe sportit.

Koncepti i përgjithshëm i zhvillimit të zonës sëShirokës ndërthur hapësirat urbane dhe atonatyrore me identitetin dhe traditat e atij vendi. Igjithë koncepti ka synim të ruajë identitetin e zonës,zhvillimin urban dhe natyror, duke bërë që krahasrehabilitimit të sheshit, i cili do të restaurohet nëkonceptin tradicional, sikurse është rasti imozaikëve të sheshit, që do të jenë të ngjashëmme qilimat e përpunimit të asaj zone, tërestaurohen edhe fasadat e ndërtesave të zonësnëpërmjet materialeve dhe ngjyrave pak a shumëtë njëjta.

Tashmë ne kemi gati të nënshkruar edhemarrëveshjen për marrëdhëniet e ndërsjella midisdy shteteve, përsëri Mali i Zi dhe Shqipëri, në lidhjeme burimet natyrore dhe ujore të përbashkëta. Kjomarrëveshje na lejon punime të përbashkëta edhenë rehabilitimin apo thellimin e lumit Buna nëbashkëpunim reciprok edhe me liqenin eShkodrës.

Më lejoni t’ju bëj me dije se në vijim të kësaj,edhe buxheti i ri, të cilin ne do ta kalojmë së shpejtinë Kuvend, ka një numër të madh politikash, tëcilat do të nxisin bizneset e reja, zejtarinë, tregtinëdhe ndërmarrjet sociale, që së bashku me politikattona, investimet në infrastrukturë dhe ndërlidhjetdo të kenë sinergjinë e duhur për t’i dhënë biznesitdhe klimës së biznesit frymën e duhur.

Politikat ekonomike, politikat fiskale dhe çdopolitikë tjetër që po ndërmarrim janë politika të cilatkrijojnë një klimë të duhur ekonomike për hapjene bizneseve të reja. Vetëm kështu ne mund tësigurojmë një rritje ekonomike të qëndrueshme dhegjithëpërfshirëse. Vetëm kështu ne mund tësigurojmë një rritje të mirëqenies së popullatës.

Ne po punojmë me përgjegjshmëri dhe mevëmendje maksimale te njerëzit, ndaj edhe politikajonë është politika e debatit konstruktiv, e punësdhe e vendimeve të mira, që mund të marrim përzhvillimin e vendit tonë. Po punojmë çdo ditë që tëjemi më pranë Bashkimit Europian dhe këto nismakonkrete janë në favor të qëllimit të përbashkët,jashtë retorikave boshe, jashtë filmave serialë apovideopërgjimeve. Ne jemi pro rritjes ekonomike,

pro politikave sociale, luftës pa kompromis ndajkrimit të organizuar e korrupsionit dhe pro rritjesdhe mirëqenies së popullatës. Ne përmirësojmëçdo ditë dhe me hapa konkretë jetën e çdoshqiptari. Kjo është politika jonë, por politika eopozitës cila është?!

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Mesi!Fjalën e ka kërkuar ministri për Europën dhe

Punët e Jashtme, zoti Bushati.Ditmir Bushati – Zoti Kryetar,Zonja dhe zotërinj deputetë,Këshilli i Ministrave sjell në Kuvend për miratim

një marrëveshje të rëndësishme për pikën e kalimitkufitar Zogaj-Skje, e cila u miratua më 3 korrikndërmjet dy qeverive tona, asaj të Shqipërisë dheMalit të Zi.

Kjo është e para qeveri, e cila vendosi praktikëne mbledhjeve të përbashkëta me të gjithë fqinjët,duke filluar me Kosovën në vitin 2014, për tëvazhduar me Maqedoninë dhe Malin e Zi, kudiskutohen të gjitha axhendat e ndërlidhjesekonomike, infrastrukturore dhe mbi të gjithanjerëzore të rajonit tonë.

Kur flasim për hapjen e kësaj pike kufitare ështëe rëndësishme të kemi parasysh jo vetëmlehtësimin e qarkullimit të njerëzve, por mbi të gjithandërlidhjen e trevave shqipfolëse, sepse, siç u thakëtu edhe nga zëvendëskryeministrja, flasim përnjë ndërlidhje midis Shirokës, Zogajt dhe Malësisësë Krajës apo pjesës së Tivarit, ku përgjithësishtjetojnë shqiptarë dhe është një zonë, e cila ka endemundësi për t’u shfrytëzuar pozitivisht për turizëm,por, mbi të gjitha, edhe në kuadër të bashkëpunimitqë agjenci të ndryshme turistike kanë ndërmjet dyanëve të kufirit për të shfrytëzuar paketa dhe ofertaturistike të përbashkëta për turistët që dëshirojnëtë vizitojnë këtë pjesë të Europës. Në këtëkontekst, e gjithë pjesa e liqenit të Shkodrës do tëmbulohet dhe do të krijohet një akses shumë imadh jo vetëm për banorët e zonave përkatëse,por edhe për ata turistë që dëshirojnë të vizitojnëShqipërinë dhe Malin e Zi.

Elementi i dytë dhe më i rëndësishëm, përtejasaj që ne kemi rënë dakord me Malin e Zi, ka tëbëjë me zhvillimin e zonës. Ne kemi rëndë dakord,në kuadër të programit tripalësh Shqipëri-Mal i Zi-Itali, që mbështetet nga fondet e BashkimitEuropian, për një projekt rreth 7 milionë euro, i cilido të ketë dy objektiva specifikë: e para, vendosjene një linje transporti multimodal ndërmjet portit të

9


Barit, portit të Shëngjinit dhe portit të Barit në Maline Zi, sepse bëhet fjalë për hapësirën e Adriatikut,dhe ndërlidhjen me liqenin e Shkodrës dhe melumin e Bunës; së dyti, vendosjen e një linjetransporti liqenor nëpërmjet molit të Virpazarit nëMalin e Zi me molin e Zogajt, Shirokës për të krijuarnjë mundësi që liqeni të jetë më i rivitalizuar sesaështë sot.

Ky projekt do të fokusohet fillimisht vetëm tektransporti i udhëtarëve për t’u krijuar mundësiqytetarëve për të lëvizur më shpejt dhe në mënyrëmë komode. Nga ana tjetër, do t’u krijohen mundësivizitorëve të huaj për të pasur turizëm ditor qoftënë Mali të Zi apo në Shkodër te pjesa e liqenit dhe,në perspektivë, në fazën e dytë dhe të tretë, kyprojekt do të shkojë edhe në pjesë që kanë lidhjeme Shëngjinin, Velipojën dhe lumin e Bunës.

Gjëja e fundit që dua të them në këtë drejtimka të bëjë me angazhimin tonë të plotë për njëdimension më të fortë ndërrajonal, ndërkufitar jovetëm me Malin e Zi dhe me këtë pikë të kalimitkufitar, por siç do të diskutojmë edhe temarrëveshja IPA-s me Malin e Zi, të cilën ne do tëmiratojmë, shpresoj, sot në Kuvend, ka disaprojekte të rëndësishme, të cilat janë në funksiontë ndërlidhjes së qytetarëve, të zhvillimit tëinfrastrukturës ndërmjet vendeve tona, të cilatflasin qartë për një qasje progresive të qeverisësonë dhe për politika, të cilat kanë në qendër tëvëmendjes qytetarët.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ministër!Kalojmë në diskutimet në emër të grupeve

parlamentare.Në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, fjalën

e ka zoti Luan Harusha.(Zoti Harusha tërhiqet nga diskutimi.)Atëherë, kalojmë te projektligji tjetër “Për

ratifikimin e marrëveshjes ndërmjet Republikës sëShqipërisë dhe Agjencisë së Bashkimit Europianpër bashkëpunimin e zbatimit të ligjit mbi vendosjene oficerit ndërlidhës të Europol-it”.

Janë regjistruar për diskutim deputetët: PjerinNdreu dhe Alket Hyseni.

Zoti Hyseni, keni fjalën.Alket Hyseni – Faleminderit, zoti Kryetar!Të nderuar kolegë,Sot po sjellim për miratimin një projektligj, i cili

ka në thelb ratifikimin e marrëveshjes sëRepublikës së Shqipërisë me Agjencinë eBashkimit Europian për Bashkëpunim e Zbatim të

ligjit. Ky është një institucion mjaft i rëndësishëm,me të cil in Republika e Shqipërisë ka njëbashkëpunim të hershëm jo thjesht në kohë, poredhe në cilësi e vlerë.

Marrëveshja është iniciuar nga Europoli-i dheburon nga një marrëveshje e mëparshme, enënshkruar që në vitin 2013 midis Republikës sëShqipërisë dhe këtij institucioni, dhe e ratifikuarnë vitin 2014.

Në thelb të kësaj marrëveshjeje ështëbashkëpunimi në luftën kundër krimit të organizuar,terrorizmit dhe çdo forme tjetër të krimitndërkombëtar.

Format e bashkëpunimit konsistojnë në disadrejtime. Shkurtimisht unë do të ndalem nëshkëmbimin e informacionit, të specialistëve tëfushave të ndryshme të policimit, të raporteve dhetë analizave strategjike midis Republikës sëShqipërisë dhe Europol-it në dhënien einformacionit për procedime hetimore penale,kryesisht në fazat paraprake, në trajnime,konsulenca etj. Nga ana teknike, marrëveshjakonsiston në vendosjen e oficerit ndërlidhës tëEuropol-it në Republikën e Shqipërisë, i cili do tëketë jo më pak status sesa kanë përfaqësuesitdiplomatikë të shteteve me të cilat Republika eShqipërisë ka marrëveshje, në mënyrë që t’i ofrojëkëtij oficeri operativitet në kushte të lira dhebashkëpunim maksimal me policinë shqiptare.

Në fakt, kjo marrëveshje nuk ka rëndësi thjeshtteknike, por ka rëndësi të madhe politike, sepsembështet Ministrinë e Brendshme dhe Policinë eShtetit në luftën kundër krimit të organizuar, i cili ika shtrirë tentakulat tashmë në shumë vende,kundër krimit ndërnacional, i cili ka treguar se nukpyet për racë, ngjyrë, por vetëm për përfitimetkriminale të grupeve që ndërveprojnë. Për t’iupërgjigjur këtyre sfidave kërkohet bashkëpunimndërinstitucional, i cili me mbështetjen politike qëne i japim nëpërmjet marrëveshjeve të caktuara,por jo vetëm, Policisë së Shtetit, e bëjmë policinëmë efikase.

Ne jemi krenarë të paraqesim përpara publikutrezultatet konkrete që ka pasur Policia e Shtetitkohët e fundit, sidomos në kuadër të këtyrebashkëpunimeve. Publiku është dëshmitar, kur jomë larg se pak më parë, falë bashkëpunimit meagjencitë partnere të vendeve të ndryshme dheme Europol-in, janë goditur grupe kriminale tëmirorganizuara në përbërje të të cilave ka pasurshtetas shqiptarë, shtetas të vendeve të BE-së apo

Viti 2018

10


shtetas me kombësi të tjera.Format e organizimit kanë qenë mjaft të

sofistikuara, me teknologji dhe me financime tëavancuara, gjë që tregon se në të njëjtat përmasa,ndoshta edhe më mirë, duhet të jetë e mbështeturedhe Policia e Shtetit.

Ndërkohë që Policia e Shtetit dhe Ministria eBrendshme e Republikës së Shqipërisë është nëballë të luftës kundër krimit, ka faktorë të caktuarpolitikë, e them me keqardhje, që mungojnë sotnë këtë sallë, të cilët nuk dinë dhe nuk gjejnëkurajën për ta mbështetur Policinë e Shtetit membështetjen që meriton në luftën kundër krimit.

Policia e Shtetit nuk është një vegël e pushtetittë radhës, por është mekanizmi i shtetit për tëruajtur rendin dhe sigurinë publike, sigurinë efëmijëve, atë të qeveritarëve dhe të opozitarëvetë atij momenti, të socialistëve në pushtet apo nëopozitë, të demokratëve në pushtet apo në opozitëdhe jo vetëm të tyre, por të të gjithë shtetasve tëRepublikës së Shqipërisë. Për këtë arsye ajomeriton që ne ta mbështesim fuqimisht pa asnjëekuivok, ta mbështesim politikisht nëpërmjet votës,kur është e nevojshme për marrëveshje të tilla,por edhe nëpërmjet deklaratave politike sa herëqë ajo përballet me krimin.

Me keqardhje konstatojmë se ditët e fundit kapasur një aksion të ulët politik të opozitës kundërforcave elitare të Republikës së Shqipërisë në kryetë misionit dhe të detyrës së tyre. Të etiketoshdhe të vësh në dyshim aktivitetin e policisë,sidomos të forcave elitare, nuk është thjesht njëmospërkrahje politike, por është shumë më tepër,është një akt djallëzor i opozitës së sotme për tëshkaktuar edhe dëmtim të marrëdhënieve tëRepublikës së Shqipërisë me vendet fqinje, edhedëmtim të raporteve ndëretnike në Shqipëri meminoritetin grek, me të cilin ne kemi marrëdhënietë shkëlqyera, edhe për të dëmtuar punën ePolicisë së Shtetit, edhe për të dëmtuarmarrëdhëniet e Republikës së Shqipërisë meGreqinë.

Unë i bëj thirrje opozitës të dalë nga bataku kuështë katandisur dhe të mos ofendojë ndërgjegjendhe inteligjencën e popullit shqiptar dhe, për mëtepër, të mos bëjë lojëra të ulëta në kurriz tëinteresave tona kombëtare!

Forcat elitare të RENEA-s bënë detyrën e tyrekur ndërhynë kundër një agresori ndaj Policisë sëShtetit, kundër dikujt, pavarësisht se ishteminoritar. Ato do të ndërhynin njësoj edhe nëse

agresori do të ishte me kombësi shqiptare, shtetasi huaj, apo shtetas i vendeve të BE-së, i cili do tëngrinte armën kundër Policisë së Shtetit dhe do tëvinte në rrezik jetën e banorëve të fshatit apo tëqytetit, ku mund të ndodhte ngjarja. Në këto kushte,për më shumë kur janë procedura strikte tëveprimeve të policisë, të cilat gjithsesi, në çdo rast,hetohen dhe investigohen, deklaratat dashakeqetë opozitës ndikojnë negativisht në të gjithaaspektet.

Ne nuk jemi krenarë kur ka humbje jetësh.Gjej rastin të ngushëlloj familjen e të vrarit në

Bularat, por nga ana tjetër, i bëj thirrje policisë tëmbajë të njëjtin standard si përherë kundër kujtdo,që tenton të vërë dorë mbi interesat e qytetarëvetë zakonshëm të këtij vendi, mbi qetësinë dhepunën e përditshme të tyre dhe, për më shumë, tëjetë e kujdesshme dhe të reagojë menjëherëkundër kujtdo, i cili, për qëllime të ulëta apo shtysanacionaliste, kërkon të dëmtojë marrëdhëniet tonatë shkëlqyera me minoritetin grek apo meminoritetet e tjera të njohura në Republikën eShqipërisë.

Prandaj, të nderuar kolegë, unë do të doja qëopozita të ishte sot këtu, të gjente kurajën dhe tëkërkonte ndjesë edhe kundër këtyre deklarataveqë u bënë ndaj policisë dhe të tregonte me anëtë votës, pra miratimit të kësaj marrëveshjeje,sepse në thelb edhe opozitarët mbeten qytetarëtë këtij vendi dhe kërkojnë që rendi dhe siguria tëjenë në nivele optimale.

Natyrisht, ne mund të mos jemi dakord meopozitën në shumë aspekte, por statistikat janëkokëforta dhe tregojnë se rendi dhe siguria publikejanë shumë më mirë sot se para 5 vjetëve, kur nemorëm pushtetin dhe, natyrisht, janë shumë herëmë mirë se para 10 vjetëve, kur opozita e sotmeqeveriste.

Disa thonë: “Lëri statistikat, se ne ndjekimperceptimin!”

Cili është perceptimi? Është perceptimi ithashethemnajave të kafeneve të opozitës apo tëportaleve dhe të medieve të nxitura nga opozita,të cilat nga mëngjesi deri në darkë synojnë tëinjektojnë frymën e mungesës së rendit dhe tësigurisë në Shqipëri, apo raportet e organizmavemë prestigjioze ndërkombëtare e pse jo, edheraportet e Policisë së Shtetit, të prokurorisë dhe tëgjykatave, të cilat tregojnë katërcipërisht se nivelii kriminalitetit në të gjitha aspektet është shumëmë i ulët?

11


Patjetër, niveli nuk është ai që ne dëshirojmëdhe jemi akoma shumë larg asaj ku synojmë tëarrijmë, por ne nuk mund të jemi të verbër apo tëmbyllim sytë për të vlerësuar arritjet e mëdha qëjanë bërë këto vite nga qeveria e Kryeministrit EdiRama dhe nga Policia e Shtetit.

Prandaj, të nderuar kolegë, ju ftoj ta miratoninjëzëri këtë marrëveshje edhe në mungesë tëopozitës!

Ne do të vazhdojmë të bëjmë detyrën tonë,detyrë që e kemi marrë nga vota e popullit.

Ne do të vazhdojmë ta mbështesim qeverinëshqiptare, Policinë e Shtetit dhe të gjithainstitucionet në luftën kundër krimit, veçanërishtkundër krimit të organizuar dhe atij transnacional.Ne jemi këtu pikërisht për këtë mision.

Ata që e kanë ngatërruar misionin dhe e kanëlidhur mandatin që u ka dhënë populli me interesate ngushta, le të mos vijnë, le të rrinë në oborret epartive të tyre, duke përhapur panik se do të vijnënë pushtet me çdo formë, por ta harrojnë se mundtë vijnë në pushtet me metoda dhune. Në pushtetvihet vetëm me votën e popullit dhe populli di t’ietiketojë dhe t’i dënojë ata që nuk mbrojnë interesate tij dhe di t’i vlerësojë ata që punojnë. Në punë esipër ata mund të bëjnë edhe gabime, ama, atadinë të përmirësohen dhe të tregojnë me fakte seçdo ditë bëhet më mirë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Hyseni!Fjalën e ka zoti Ndreu.Pjerin Ndreu – I nderuar zoti Kryetar i Kuvendit,Të nderuar kolegë deputetë,Europol-i është një institucion mjaft i

rëndësishëm i Bashkimit Europian dhemarrëveshja për të vendosur oficerin e kontaktitnë Shqipëri është një hap para në bashkëpuniminndërmjet Policisë së Shtetit të Shqipërisë dheEuropol-it.

Personalisht kam pasur rastin të jem disa herënë Europol gjatë kohës kur kam qenë me detyrënë Policinë e Shtetit, ku kam vënë re gjithmonëdashamirësi dhe seriozitet për të ezauruar disaaspekte të kriminalitetit shqiptar, si dhe për tëbashkëpunuar me autoritetet shqiptare në luftënkundër krimit.

Duke qenë se Europol-i është një partner seriozose një institucion serioz dhe na shtrin dorën ebashkëpunimit, kjo tregon se vlerësimi ndajPolicisë së Shtetit është shumë i lartë.Fatkeqësisht, bashkëpunimi ndërkombëtar

ndërmjet institucioneve ndërkombëtare, ku bënpjesë Europol-i, dhe Policisë së Shtetit ështëshumëfish më i mirë sesa bashkëpunimi ndërmjetfaktorëve politikë në luftën kundër kriminalitetit dheinstitucioneve ligjzbatuese në këtë luftë, dhe kjoduhet pranuar.

Policia e Shtetit shqiptar ka një rekord, që vlentë përmendet: në 99%, për të mos thënë 100%, tëoperacioneve ndërkombëtare në luftën kundërkrimit të organizuar me partnerët ndërkombëtarëka qenë e suksesshme, çka na bën krenarë, sepsejanë rezultate të certifikuara që e kanë bërëPolicinë e Shtetit çdo ditë e më shumë një partneretë besueshme. Pikërisht, vendosja e oficerit tëkontaktit këtu do t’i japë një shtysë shumë më tëmirë luftës kundër krimit, se, në fund të fundit, duhetevidentuar ajo që është thelbësore: krimi iorganizuar ka natyrë ndërkombëtare.

Përtej interpretimeve skandaloze dhekeqdashëse të niveleve joprofesionale, me qëllimpër të helmuar opinionin publik, krimi i organizuarnuk është fenomen shqiptar, as ka lindur nëShqipëri dhe as vdes në Shqipëri. Natyrisht,Shqipëria ka problemet e saj me krimin eorganizuar shqiptar. Grupet e krimit të organizuarshqiptar nuk janë grupe elitë në botë. Faktorë tëndryshëm politikë në Shqipëri, të cilët nuk dinë seku fillon dhe mbaron lufta antikrim, mundohen t’inxjerrin shqiptarët si të parët. Kjo nuk është evërtetë.

Karakteri i dhunshëm i shqiptarëve, pasemigrimit në vitet ’90 dhe tendenca që ata shfaqënpër t’u pasuruar atje, i evidentuan si grupe tërrezikshme, por jo për nga skema e organizimitdhe potenca financiare. Ndërkohë ne, me retorikëntonë të pashembullt, në agresion të hapur kundërvendit tonë, kemi prodhuar dhe vazhdojmë tëprodhojmë një histori të paqenë, duke e vendosurkrimin e organizuar shqiptar në majën e grupevetë krimeve të organizuara në botë.

Politika jonë bën shërbimin më të keq, më tëpavërtetë, bën shpifjen më monstruoze kundërvendit të saj, duke e mbuluar me bojë të zezë, kurne, në fakt, nuk jemi në këto pozita që thuhen.

Kriminalitet do të ketë. Nëse dikush në Shqipëri,i çfarëdolloj niveli shoqëror të jetë, beson se njëditë Shqipëria do të ketë zero kriminalitet, kjo ështëe pamundur dhe nuk mund të ndodhë jo këtu, poras në një vend të zhvilluar të botës.

Është e çuditshme se si politika e djathtë kanjë reagim për çdo krim; për çdo krim që ndodh,

Viti 2018

12


ka një fajtor. E kush është fajtori?! Qeveria. Kjoështë sjellje e padenjë, madje e turpshme metrajtimet e luftës antikrim.

Nga faktorët e opozitës nuk jepet as edhe njëkontribut në përmirësimin e klimës së kriminalitetit,nga opozitarët tanë, çka e bën opozitën një ndërgrupet më të çuditshme politike në botë. Nuk ndodhaskund në botë që për një krim, sado i rëndë, tëjetë shkak për t’iu sulur kundërshtarëve politikë,duke thënë njëmijë e një gjëra të paqena. Pra, krimiekziston dhe do të ekzistojë.

Krimi matet me statistika, jo me fjalë. Por kanjë tendencë për ta futur në disa hulli tëpashpjegueshme, saqë edhe shpjegimet publikejanë anemike. Mirë, mor ti, që flet për kriminalitet,më thuaj sa është rritur dhe sa është ulurkriminaliteti? Statistikat zyrtare janë ato që natregojnë se si rritet kriminaliteti; janë matjet ekriminalitetit. Këto statistika zyrtare, e kam thënëedhe më parë, do ta them dhe do ta stërthem,madje do të duhet t’i rrimë kësaj, i nxjerrin policia,prokuroria dhe gjykata. Këto janë tre institucionetshtetërore që hartojnë statistika. Mund t’i bëjnëstatistikat edhe mediet, edhe organizatat endryshme joqeveritare, por duhet të tregojnëmetodologjinë si e kanë matur kriminalitetin.

Në statistikat e kriminalitetit ne kurrsesi nuk jemime ngjitje, jemi me ulje.

Si mund të thuash se e ke futur një vend nëkaos, kur ti e ke ulur 60% krimin e vrasjes, dhe përçdo vrasje duhet të reagosh dhe të fajësoshqeverinë pse ndodhi një vrasje?! Vrasje do të ketëpërsëri.

Le të dalë një person nga opozita që është aqi zoti sa ta ul nivelin e vrasjeve në zero dhe unëjam dakord që ta bëjmë ministër të Brendshëm tëpërjetshëm ose Kryeministër të përjetshëm. Nathoni një. Nuk ka shans të ndodhë. As në vendetmë të zhvilluara të botës nuk ndodh. Nuk ka asnjëvend që nuk ka banda apo trafik droge. Diskutimiështë sa janë strukturat e shtetit të angazhuaranë luftën kundër këtyre fenomeneve. Si shpjegohetqë sa herë ne arrijmë rezultate të rëndësishme nëluftën kundër krimit zgjohet edhe kori ipapërgjegjshëm i opozitës për të goditur këtorezultate? Nuk i intereson qetësia publike? Nuk iintereson lufta kundër krimit? Nuk i intereson qëne të jemi një vend shumë më i qetë? Si kamundësi që të gjithë partnerët ndërkombëtarë navlerësojnë, kurse shqiptarët, ata që i kemi vëllezërtë një gjaku, pavarësisht se mbrojmë siglat e

partive të ndryshme, jo vetëm që nuk na vlerësojnë,por gjejnë një mijë e një arsye për të thënë disagjëra që vetëm ata i dinë dhe i shpikin. Disa juristëdhe njohës të kriminalitetit kanë degraduar nëargumente alla Berisha. Nuk dinë çfarë kanë lexuardhe çfarë thonë. Dalin dhe thonë gjëra tëçuditshme. Gjithsesi, ky është problemi i tyre.

Sa më shumë të nënshkruajmë marrëveshjetë tilla, aq më shumë ne i afrohemi BashkimitEuropian, sa më shumë policia shqiptare të jetëpartner i besueshëm, aq më shumë ne e kemi tësigurt rrugën tonë dhe lufta kundër krimit kashpresë dhe është në shinat e duhura.

A ka probleme? Po, ka akoma probleme tëpazgjidhura, por unë mendoj se nga gabimet duhettë nxjerrim edhe mësime, sepse në luftë kundërkrimit bëhen edhe gabime. Unë kërkoj publikishtqë t’i krijohet njëfarë frymëmarrje më e dukshmenivelit profesional dhe teknik të Policisë së Shtetit.Oficerët e policisë duhet të marrin në dorë situatëndhe të tregojnë rrugët se si do të realizohenobjektivat. Qeveria duhet të krijojë të gjitha kushtete nevojshme që Policia e Shtetit jo vetëm të drejtojëluftën kundër krimit, por të ketë edhe mbështetjene duhur me të gjitha mjetet logjistike, speciale,zbuluese dhe të gjitha trajnimet që i duhen.

Nga ana tjetër, duhet patjetër reforma nëdrejtësi, e cila fillon me vetingun e shumëkërkuar,por që lidhet edhe me vetingun në Policinë eShtetit, sepse policia është institucion në zinxhirine organeve ligjzbatuese dhe atë të drejtësisëpenale. Pa konfigurimin e të gjitha këtyreinstitucioneve lufta kundër krimit do të jetëfragmentare dhe e paqartë ose nuk do të realizojëato kërkesa që ka opinioni publik. Unë mendoj sejemi në rrugën e duhur, por duhet ecur më shpejt,sepse mundësitë janë.

Dua të përmend pak një agresion tëpashembullt që Berisha me gjithë suitën e tij kandërmarrë ndaj meje personalisht dhe familjessime. Nuk do të jap komente për të treguar se kushështë ai dhe kush jam unë, sepse shqiptarët e dinëkush është ai, por dua t’i them publikisht Saliutdhe suitës së tij, ia rikonfirmoj edhe një herë, sederi në pesë breza, as nga nëna dhe as nga babai,nuk kam asnjë njeri të evidentuar, ndaluar aposhoqëruar për trafik. Nëse më gjen një të afërmderi në pesë breza, i bëj sfidë ta thotë publikishtdhe unë do të largohem nga politika. Jam krenarqë jam pjesë e një prej familjeve më të mira tëkëtij vendi dhe ndiej neveri për të gjithë baltosjen

13


që më bën jo vetëm mua, por gjithkujt që e kakundërshtar në politikë. Atij njeriu i ka humbur vula.Ai është një matuf, të cilin ne nuk duhet ta marrimnë konsideratë. Premtoj para jush se nuk do tëmerrem më me të, sepse është humbje kohe. Lehjaështë pa lekë, është e lirë, dhe ne do t’i lemë tëlehin, kurse vetë do të vazhdojmë të mbështesimmarrëveshje të tilla për luftën kundër krimit, që kanëtë bëjnë me bashkëpunimin serioz me institucioneserioze siç është EUROPOL. Unë kam besim sekolegët e mi, ashtu siç kanë vepruar gjithmonë,do të votojnë të gjithë pro kësaj marrëveshjeje.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ndreu!Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste fjalën e ka zoti Qefaliaj.Xhemal Qefaliaj – Faleminderit, zoti Kryetar!Për të disatën herë, ashtu si edhe kolegët e mi,

edhe unë shpreh keqardhje që përfaqësuesit eopozitës nuk janë prezentë, aq më tepër kur kemitë bëjmë me marrëveshje të tilla, të cilat ndikojnëdrejtpërdrejt në rritjen e sigurisë kombëtare.

Mund të kemi, dhe natyrisht që ka ndasi për sai përket programit për ekonominë, bujqësinë,arsimin, por kur diskutohen çështje që kanë tëbëjnë drejtpërdrejt me sigurinë kombëtare, ështëedhe në interesin e opozitës që t’i mbështesë dhetë japë opinionin e saj që siguria dhe rendi të jenënë standardet bashkëkohore.

Në këtë kontekst, në emër të GrupitParlamentar të Partisë Socialiste paraqesim sotnjë tjetër projektligj që ka të bëjë me ratifikimin enjë marrëveshjeje midis Republikës së Shqipërisëdhe agjencisë së Bashkimit Europian, përvendosjen e një oficeri ndërlidhës të EUROPOL-it.

Qëllimi dhe objektivat e projektligjit kanë tëbëjnë drejtpërdrejt me forcimin e marrëveshjes sënënshkruar nga Republika e Shqipërisë dhe zyrëssë EUROPOL-it për bashkëpunimin strategjik dheoperacional, i nënshkruar në vitin 2013 në Hagë.

Kjo marrëveshje synon vendosjen e oficeritndërlidhës, në bashkëpunim të ngushtë meBashkimin Europian dhe EUROPOL-in në veçanti,i cili do të asistojë në vendin tonë dhe do të ketënjë akses të shpejtë, të lehtë teknikisht, për tëkomunikuar dhe për të raportuar me vendet e tjerapartnere lidhur me problematika dhe individë tëndryshëm, të cilët kanë rekorde kriminale.

Vendosja e këtij oficerit ndërlidhës tëEUROPOL-it në vendin tonë, konkretisht në Zyrën

Kombëtare të EUROPOL-it pranë Drejtorisë sëPërgjithshme të Policisë së Shtetit, synon të sjellënjë mbështetje reale, një bashkëveprim dhe njëbashkëpunim për të parandaluar luftën kundërkrimit të organizuar, kundër terrorizmit dhe formavetë tjera të shfaqjes së krimit në arenënndërkombëtare, si dhe për të lehtësuarbashkëpunimin e informacionit ndërmjetRepublikës së Shqipërisë, EUROPOL-it dheshteteve të tjera të Bashkimit Europian.

Njëkohësisht, në marrëveshje ështëparashikuar që oficeri i ndërlidhjes duhet tërespektojë doemos rregullat e shtetit shqiptar nëmasën që është e zbatueshme, në lidhje mepraninë e tij në selinë qendrore të EUROPOL-it.

Gjithashtu, në ligj është përcaktuar që të gjithashpenzimet që ka kjo marrëveshje dhe ratifikimi isaj, të mbulohen nga buxheti i Ministrisë sëBrendshme dhe nga Drejtoria e Policisë së Shtetit.

Nisur nga sa më sipër, duke vlerësuarrëndësinë e këtij projektligji, i cili ka të bëjëdrejtpërdrejt me rritjen e luftës ndaj krimit tëorganizuar, terrorizmit dhe formave të tjera të krimitndërkombëtar, ftoj kolegët e mi ta miratojmë këtëmarrëveshje.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Qefalia!Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes së financimit ndërmjet Këshillit tëMinistrave të Republikës së Shqipërisë,Republikës së Malit të Zi dhe Komisionit Europian,për programin e veprimit të bashkëpunimitndërkufitar IPA II, Mali i Zi - Shqipëri, alokimet evitit 2016”.

Fjalën e ka ministri për Europën dhe Punët eJashtme, zoti Bushati.

Ditmir Bushati – I nderuar zoti Kryetar,Kolegë deputetë,Para dy javësh ne miratuam në Kuvend një

marrëveshje të ngjashme sa i përket programevendërkufitare me Kosovën dhe këtu kemi të bëjmëpak a shumë me të njëjtën marrëveshje sa i përketfilozofisë, por palët në rastin në fjalë janë Shqipëriadhe Mali i Zi. Bashkëpunimi rajonal, i cili mbështetetedhe nga programet ndërkufitare të BashkimitEuropian, merr një rëndësi të veçantë.

Së pari, sepse përmes këtyre programevekrijohet një mundësi për bashkëpunimin ekonomik,përtej mundësive që u lejojnë buxhetet respektivevendeve kufitare.

Së dyti, në rastin e bashkëpunimit me Malin e

Viti 2018

14


Zi, ka edhe një aspekt disi të veçantë, për shkaktë faktit që të dyja vendet tona janë anëtare tëNATO-s dhe aspirojnë të jenë anëtare të BashkimitEuropian, duke qenë edhe vende kandidate.

Së treti, ky lloj bashkëpunimi është edhekonfirmimi konstant i politikës sonë të jashtme përnjë dinamizim të marrëdhënieve me fqinjët.

Në kontekstin kombëtar ky program merr njërëndësi të posaçme, për shkak se synon tëkorrigjojë defiçencat në kuptimin e zhvillimitekonomik të fjalës, që përgjithësisht ne i kemi nërajonin e Veriut dhe në rajonin e Verilindjes dhekësisoj përmes aplikimit të këtyre projektevesynohet që të kemi një ndërlidhje më të mirë meszonave ndërkufitare, siç ishte edhe rasti i Kosovës.Bëhet fjalë për alokimet e vitit 2016, që janë pjesëe ciklit 7-vjeçar buxhetor të Bashkimit Europian,me të njëjtën filozofi, me të njëjtën logjikë edhe nërastin në fjalë. Nga momenti i alokimeve tedisbursimet dhe zbatimi i projekteve ka një afat 3-vjeçar që përcaktohet në përputhje me Rregullorene Bashkimit Europian. Pra, bëhet fjalë për alokimeme një vlerë rreth 1,7 milionë euro, duke përfshirëedhe bashkëfinancimet që japin qeveritë e dyvendeve tona, Shqipërisë dhe Malit të Zi. Jam dukefolur për 2 milionë euro, kjo është arsyeja pse kygrant vjen për t’u miratuar në Kuvendin eShqipërisë.

Ndërkohë, në total, bëhet fjalë për rreth 11 900000 euro, pra rreth 12 milionë euro. Ky është njëfond i hapur për aplikantë dhe funksionon mbibazën e projekteve, ku aktorë shtetërorë apo joshtetërorë duhet të sjellin projekte, të cilatmiratohen për zonat që preken nga ky program,siç janë: qarku i Shkodrës, qarku i Lezhës dheBashkia e Tropojës, ndërsa për Malin e Zi janë njëpjesë e rëndësishme e komunave dhe një pjesë ekëtyre komunave, siç e thashë edhe në fjalën përpikën e kalimit doganor në Zogaj, janë tëpopulluara nga shqiptarë.

Gjithashtu, e rëndësishme është se në këtëprojekt të bashkëpunimit me Malin e Zi ne keminjë qasje të integruar, e cila për herë të parë ështëtrupëzuar në mbledhjen e përbashkët të dyqeverive, që u zhvillua në qytetin e Shkodrës më3 korrik të këtij viti, ku energjitë që burojnë kryesishtnga projektet kombëtare kombinohen me projektete karakterit rajonal, apo projektet e karakteritndërkufitar.

Pikërisht, alokimet e 2016-s, do të funksionojnëmbi bazën e disa projekteve, të cilat gjerësisht

konsiderohen si projekte të suksesshme, siç ështërikonstruksioni i pikës së kalimit kufitar të Hanit tëHotit, që është një program i financuar ngabashkëpunimi ndërkufitar plus fondet IPAkombëtare, i cili përveçse do t’ia ndryshojë faqenpikës së kalimit doganor, do të shoqërohet mezgjerimin e rrugës dhe me ndërtimin e terminalittë ri doganor.

Me vendosjen e shenjave ose bovave tëdemarkacionit në Liqenin e Shkodrës shpresojmëqë ky projekt dhe zbatimi i tij t’i shërbejë edhepaqtimit mes fqinjëve, edhe si pikë referimi përraste të ngjashme, aq më tepër tani që flitet gjithnjëe më tepër për proceset e vështira tëdemarkacionit.

Pika e kalimit kufitar, që është ndërtuar nëGrabon dhe komplet infrastruktura që lidh Malin eZi me Shqipërinë, që kalon përgjatë lumit Cem,janë pjesë e bjeshkëve tona në Malësi të Madhe,por që pak përmenden edhe në retorikën tonë.

Të gjitha këto projekte ne synojmë t’i fuqizojmëpërmes fokusit të qartë që kanë projektet ebashkëpunimit ndërkufitar, kryesisht në çështjet eturizmit, të ndërlidhjes infrastrukturore dhe tëkomunikimit.

Prandaj unë kërkoj vëmendjen dhe mbështetjentuaj të nderuar deputetë, sepse është në interesinstrategjik të Shqipërisë të jetë sa më aktive nëkëto procese, pasi vendi ynë ka një specifikë tëtillë që në zonat ndërkufitare rrethohet po meshqiptarë.

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Bushati! Për këtë projektligj janë regjistruar për të

diskutuar deputetët: Gjylameti, Hoxha, Dhima,Shalsi, në emër të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste, dhe Kushi.

Fjalën e ka zonja Gjylameti.Blerina Gjylameti – I nderuar Kryetar,Të nderuar kolegë,Si deputetë kemi mbajtur qëndrime për çështje

të ndryshme politike, si dhe kemi miratuar shumënisma me impakt të drejtpërdrejtë te qytetarët. Etillë është edhe nisma e sotme, e cila ka të bëjëme përmirësimin e jetës së qytetarëve të Malit tëZi dhe Shqipërisë.

Përmes miratimit të kësaj marrëveshjejendërmjet Shqipërisë, Malit të Zi dhe KomisionitEuropian, për të cilën jemi mbledhur dhe do tamiratojmë, do të përfitojnë rreth 740 mijë banorë.

Me këtë marrëveshje u hapim rrugë zhvillimidisa projekteve të rëndësishme, që synojnë të jenë

15


katalizatorë të zhvillimit socialekonomik të zonavendërkufitare, si edhe rritjes së bashkëpunimit nëmes dy vendeve nëpërmjet ndërhyrjeve tëpërbashkëta.

Financimi do të sigurohet nëpërmjetinstrumentit të paraanëtarësimit IPA 2 dhe ështënë total 1,7 milionë euro për të dyja vendet, ndërsapjesa tjetër e financimit prej 300 mijë eurosh, dotë sigurohet nga bashkëfinancimi i të dyja vendeve.

Shkodra, Lezha dhe Tropoja janë tri zonat qëdo të përfitojnë direkt nga kjo marrëveshje, ndërsanë Malin e Zi do të përfitojnë 12 zona.

Gjithashtu, miratimi i kësaj marrëveshjeje i haprrugë zhvillimit të qëndrueshëm të rajonit dukenxitur turizmin, mbrojtjen dhe promovimin etrashëgimisë kulturore dhe natyrore. Një rëndësitë veçantë në këtë projekt ka edhe mbrojtja emjedisit, nxitja e përshtatjes dhe lehtësimit ndajndryshimeve klimaterike, si dhe marrja e të gjithamasave të nevojshme për parandalimin dhemenaxhimin e rrugës.

Po nga ky financim dy vendet do të përfitojnërritje të vendeve të punës, pasi përmes projekteveqë priten të realizohen do të nxitet punësimi, sidhe do t’i jepet një nxitje e mëtejshme rritjes sëlëvizjes gjeografike të punonjësve dhe përfshirjessociale dhe kulturore përtej kufirit.

Programi do të krijojë mundësi përfituese nëshkëmbimin e përvojave dhe njohurive për të dyjavendet tona. Përfitues do të jenë jo vetëminstitucionet jobuxhetore, por edhe organizatajofitimprurëse.

Të nderuar kolegë deputetë, fqinjësia e mirëme Malin e Zi është shembull i shkëlqyer imarrëdhënieve të mira, ndaj e shikoj tepër tëdomosdoshme nevojën për të thelluarbashkëpunimin dhe për ta konkretizuar atë nëaspekte të shumta.

Është koha për ta parë hapësirën e përbashkëtku ne jetojmë si mundësi prosperiteti për qytetarëte dy anëve të kufirit dhe bashkëpunimit ndërkufitar.Kushdo që kalon në zonat ndërkufitare e kuptonse marrëdhëniet njerëzore janë të shkëlqyera, ndajështë domosdoshmëri që edhe institucionetshtetërore të të dyja vendeve të jenë nxitëse tëforta të shkëmbimit të ideve dhe eksperiencave.Bashkimi i forcave mes nesh për hapjen e pikavetë reja kalimtare kufitare, si edhe për zbatimin eplaneve të zhvillimit ndërkufitar do të vazhdojëme vënien në pah dhe shfrytëzimin e vlerave tëmëdha ekonomike dhe turistike që bart e gjithë

kjo zonë që bashkëndajmë. Shqipëria dhe Mali i Zi kanë potenciale të

jashtëzakonshme, të cilat, nëse do të kenë edhenjë harmonizim të politikave të të dyja vendeve,do të jenë një katalizator i rëndësishëm për tëçuar më tej zhvillimin dhe përmirësimin e jetës sëqytetarëve këtej dhe matanë kufirit. Ndaj do tatheksoja si të një rëndësie të veçantë promovimine përbashkët të këtyre pasurive në të dyja vendet,si dhe krijimin e politikave të harmonizuara nëmbrojtje të mjedisit dhe në zhvillimin racional tëkapaciteteve turistike duke shfrytëzuar bukuritëtona natyrore me qëllim rritjen e kapacitetevepritëse për më shumë turistë.

Është shumë e domosdoshme të shohim drejtperspektivës europiane, sepse të dyja vendetaspirojnë të jenë anëtare të barabarta të familjessë madhe europiane. Mali i Zi ka bërë një progrestë jashtëzakonshëm në rrugëtimin e tij drejt BE-së, ashtu siç Shqipëria po ndërmerr reforma tëshpejta dhe tepër të rëndësishme për të ndryshuarjo vetëm infrastrukturën, por mbi të gjithamendësinë dhe ekonominë e qytetarëve tanë.

Dy vendet tona tani ecin si partnerë tëbesueshëm duke mbështetur pa rezerva njëri-tjetrin në proceset integruese. Mali i Zi ka se çfarëtë mësojë nga Shqipëria në rrugëtimin e saj nëNATO, sikundër vendi ynë nga Mali i Zi në procesine tij të integrimit në BE, duke forcuar në këtëmënyrë stabilitetin e rajonit dhe konsolidimin eperspektivës euroatlantike të popujve të tij.

Afërsia midis dy vendeve dhe miqësia midis dypopujve tanë duhet të kthehet në akseleratorë tërritjes së lëvizshmërisë së produkteve dhe rritjessë pranisë së investimeve. Një nga projektetstrategjike ndërmjet dy vendeve tona është edhendërtimi i autostradës adriatiko-joniane, sikundërdo të ishte me shumë vlerë edhe realizimi igazsjellësit adriatiko-jonian, në mënyrë që Mali iZi dhe Kroacia të përfitojnë drejtpërdrejt ngagazsjellësi Trans-Adriatik nga pikëpamjaenergjetike si dhe të fuqizohen në mënyrë tëndjeshme edhe kapacitetet rajonale.

Afërsia gjeografike dhe struktura e ngjashmeekonomike mund të kontribuojnë shumë përlidhshmërinë më të fuqishme të të dyja ekonomivetona dhe realizimin e aktiviteteve në mënyrë tëpapenguar kuadër të aktiviteteve të akorduara.Bizneset dhe njerëzit janë ata që i kanë ndërtuarurat e komunikimit midis tyre, ndaj institucionetshqiptare dhe ato malazeze duhet të kontribuojnë

Viti 2018

16


për t’i mbështetur në këtë fryme të re bashkëpuniminë rajonin tonë.

Kujtojmë se edhe midis dhomave respektive tëtregtisë dhe të biznesit ka edhe një memorandumbashkëpunimi, ndërkohë që është për t’upërshëndetur edhe marrëveshja ndermetAgjencisë tonë për Zhvillimin e Investimeve dheAgjencisë së Malit të Zi për Promovimin eInvestimeve.

Kolegë, në këtë frymë bashkëpunimi, edhemarrëveshja e sotme është një gur më shumë nëbashkëpunimin afatgjatë ndërmjet dy vendeve tonadhe popujve tanë.

Programi do t’u krijojë mundësi përfituesve tëtë dyja vendeve të shkëmbejnë përvojën dhenjohuritë. Ai do të mbështetet edhe në përmirësimine politikave publike ndërmjet autoritetevekontraktore, rajonale e lokale në zonat përkatëse.

Programi që parashikohet të financohet me këtëmarrëveshje është pjesë e programit tëbashkëpunimit të vendit tonë me Malin e Zi përperiudhën 2014-2020, i cili parashikon një financimnga BE-ja prej 11, 9 milionë euro. Ky financimdetajohet në marrëveshjet specifike, sikundërështë edhe marrëveshja që është ratifikuar mëparë për alokimet e viteve 2014-2015, si edhemarrëveshjet e tjera që do të ratifikohen në vijim.

Inkurajimi i mëtejshëm i marrëdhënies midisshqiptarëve dhe malazezëve është një faktorstabiliteti, ndaj duhet të punojmë bashkërisht përta çuar para këtë proces.

Liqeni i Shkodrës dhe pellgu i ujerave te lumitBuna nuk duhen parë si faktor ndarës, por si njëpasuri e përbashkët që na bashkon, po ashtu edhesi faktor ndërgjegjësimi për potencialet tona tëmëdha nëse jemi bashkë.

Ndaj, unë shpreh bindjen e plotë se vendet tonaduhet ta vijojnë këtë angazhim të nisur edhe nëkuadër të Procesit të Berlinit dhe nismave të tjera,që synojnë përmasimin e bashkëpunimit ndërmjettë gjitha vendeve të rajonit.

Të nderuar kolegë, për sa rendita më sipër, juftoj ta votojmë projektligjin.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Fjala për zonjën Gjebrea.Elona Gjebrea - I nderuar zoti Kryetar i

Kuvendit,Të nderuar deputetë dhe qytetarë,Sot miratojmë marrëveshjen e financimit

ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës sëShqipërisë, qeverisë së Malit të Zi dhe Komisionit

Europian për programin e veprimit tëbashkëpunimit ndërkufitar IPA II, Mali i Zi - Shqipëri.

Kjo marrëveshje ka një rëndësi të veçantë, pasikontribuon në zhvillimin afatgjatë ndërmjet zonavetë përcaktuara, si pjesë e projektit, dhe forconbashkëpunimin ndërmjet shteteve.

Në Shqipëri përfshihen tri rajone përfituese:Shkoda, Lezha dhe rrethi i Tropojës, kurse nëMalin e Zi përfitojnë 11 bashki dhe rajone.

Zona e programit, ku do të zbatohen projektet,mbulon një territor prej 11,970 kilometrash katrorëme një popullsi që arrin rreth 900 mijë banorë.

Programi do të fokusohet në disa prioritetetematike, si: mbrojtja e mjedisit, përshtatja dhelehtësimi i ndryshimeve klimatike; parandalimi dhemenaxhimi i riskut, turizmi dhe trashëgimiakulturore dhe natyrore, lëvizja gjeografike epunonjësve, punësimi, si dhe përfshirja sociale ekulturore përtej kufirit.

Alokimet e vitit 2016 në këtë programfinancohen nga një grant i BE-së, nëpërmjetfondeve IPA II, me një vlerë prej 1 milion e 700mije eurosh për të dyja vendet.

Përfituese të këtij programi nuk do të jenë vetëminstitucionet shtetërore buxhetore, por edheorganizata e shoqata të tjera jofitimprurëse, të cilatnuk ndikojnë në të ardhurat dhe shpenzimetbuxhetore.

Vlen të theksohet se kontributi që do të japëBE-ja për zbatimin e përbashkët të programitShqipëri-Mali i Zi arrin vlerën 11 milionë e 900 mijëeuro. Alokimet e mëtejshme do të jenë subjekt inënshkrimit të marrëveshjeve të tjera financiarenëpërmjet vendit tonë, Malit të Zi dhe KomisionitEuropian.

Shqipëria dhe Mali i Zi do të bashkëpunojnëngushtë me delegacionin e Bashkimit Europian nëTiranë për koordinimin, menaxhimin dhembikëqyrjen e zbatimit të programit.

Bashkimi Europian, që është edhe donatori mëi madh për Shqipërinë, ka rikonfirmuarpërkushtimin për të mbështetur Shqipërinë nëzbatimin e reformave duke u përqendruar teqeverisja, drejtësia dhe shteti ligjor, ndërlidhja,konkurrenca, si dhe te zhvillimi socialekonomik.

Programi ka reflektuar rëndësinë që BE-ja ukushton çështjeve horizontale dhe ndersektoriale,çështje këto të reflektuara nëpërmjet zgjedhjes sëprioriteteve të tilla, si: krijimi i partneritetevendërkufitare, autorësia vendore dhe mundësitë ebarabarta, garantimi i mosdiskriminimit të

17


minoriteteve, mbrojtja e mjedisit, të drejtat gjinoree të tjerë.

Projektet IPA do të vijnë në ndihmë tëbashkëjetesës në mbarë rajonin dhe në ndihmëtë bizneseve në vendet ndërkufitare. Këto projektesollën zhvillime në disa bashki të vendit nëpërmjetprogrameve të mëparshme. Gjithashtu, këtoprojekte, përtej kësaj shume të madhe parash,shkojnë për përmirësimin e jetës së qytetarëve.

Eksperienca e deritanishme në menaxhimin efondeve IPA në Shqipëri, sikurse edhe disa gjetjetë vlerësimeve të kryera apo raporteve tëprodhuara nga projektet e asistencës teknike,tregojnë se planifikimi, programimi dhe zbatimi iasistencës IPA përballen me shumë sfida dheprobleme, ndaj duhet të merren në konsideratëmësimet e nxjerra.

Gjatë periudhës 2014-2020, në kuadër tëprogrameve IPA, janë dhënë 242 milionë euro përprojektet në rajon dhe për projektet ndërkufitare.Për Shqipërinë kjo nënkupton një total prej 33,2milionë eurosh për projektet me Malin e Zi,Kosovën dhe Maqedoninë dhe 145 milionë europër projektet me Italinë dhe Greqinë.

Pavarësisht progresit të strukturave shqiptarenë programimin dhe zbatimin e fondeve IPA, duhettë bëhen më shumë përpjekje në fazat eprogramimit dhe të përgatitjes buxhetore, tëzbatimit, monitorimit dhe vlerësimit. Gjithsesi,përfitimet e efikasitetit të synuar ende duhen tëmaterializohen.

Raportet nga projektet e ndryshme IPA kanëtreguar se përfshirja e modalitetit të menaxhimitindirekt me vendin përfitues ka të dyja anët emedaljes, sepse ofron një përmirësim të pronësisësë programit ndërmjet përfituesve, por nëshumicën e rasteve efikasiteti ka mangësi nëkrahasim me menaxhimin direkt të fondeve. Nëkëtë kuadër është e nevojshme që tëpërmirësohen kapacitetet e strukturave tëdedikuara për këtë proces. Kuadri ligjor përthemelimin dhe funksionimin e këtyre strukturaveekziston, por kërkohet më shumë zbatim dhe njëkoordinim më i mirë mes institucioneve.

Ministria për Europën dhe Punët e Jashtmeështë e angazhuar dhe po punon me dinamizëmnë këtë proces. Duhet të sigurohet lidhja mesasistencës së BE-së, strategjive sektoriale dheplaneve të veprimit. Qëllimi është që të orientohetasistenca në lidhje me planet strategjike shqiptare,të cilat nga ana tjetër duhet të adresojnë kërkesat

e procesit të integrimit në BE.Ne duhet të komunikojmë. Qeveria shqiptare

dhe institucionet përfituese duhet të shkëmbejnëmë shumë informacione për integrimin në BE,përfshirë programin IPA, me shoqëritë civile dheme bashkitë, duke dhënë informacion shpjeguesnë të gjitha fushat dhe duke diskutuar edhe kostotdhe përfitimet e procesit, pra duhet një koordinimmë i mirë. Europën e bëjnë njerëzit që jetojnë atydhe u përket atyre.

Të nderuar kolegë dhe qytetarë, ky është njëvit vendimtar për progresin e Shqipërisë drejtanëtarësimit në Bashkimin Europian. Vijimi iimplementimit të reformës në drejtësi do të bëjë tëmundur që edhe Shqipëria t’u bashkohet vendevefqinje, që tashmë i kanë hapur negociatat përanëtarësimin në BE.

Ministria për Europën dhe Punët e Jashtme kaluajtur një rol kyç dhe të rëndësishëm në këtëproces. Pritshmëria jonë bazohet tek të gjitha re-format e bëra, te përpjekjet maksimale gjatë kësajperiudhe, si dhe tek ato çfarë qytetarët tanë presin,ata që janë nxitës dhe mbështetës të reformave tëndërmarra nga ne.

Të nderuar kolegë, ju ftoj që ta miratojmëmarrëveshjen e sotme.

Faleminderit!

(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjebrea!Fjalën e ka deputetja Antoneta Dhima.Antoneta Dhima – E nderuar zonja drejtuese

e seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Të dashur qytetarë,Një lajm i mirë për Shqipërinë dhe shqiptarët

vjen nga Banka Botërore, e cila e vlerësonShqipërinë si një vend të sigurt për investime. Paspublikimit të raportit “Doing Busines”, BankaBotërore thekson se në vendin tonë vijonpërmirësimi i klimës së të bërit biznes duke erenditur Shqipërinë me dy pozicione më lart nërenditjen globale. Në të njëjtin raport, mepërmirësime të ndjeshme, janë vlerësuar ndër tëtjera pagesat e taksave, marrja e energjisëelektrike dhe regjistrimi i pronave.

Sipas raportit “Doing business” të vitit 2019 re-format e ndërmarra gjatë këtij viti kanë dhënë njëimpakt të drejtpërdrejtë duke përmirësuarndjeshëm klimën e të bërit biznes. Në fakt, kemiende shumë punë për të bërë në të gjithë sektorët

Viti 2018

18


e ekonomisë, por përmirësimi i klimës së të bëritbiznes vazhdon pa u ndalur dhe po të njëjtin ritëmdo të vijojë të ketë edhe gjatë periudhës nëvazhdim.

Paketa fiskale e vitit 2019 do të garantojëlehtësim të mëtejshëm të barrës fiskale dhepërmirësim të procedurave. Nga zbatimi i paketësfiskale për vitin 2019 do të synohet të ulet norma etatimit mbi dividentin nga 15% në 8%, nga ku dotë përfitojnë rreth 20 mijë biznese ose mbi 50 mijëinvestitorë të kapitalit. Nga ulja e normës së tatimitmbi fitimin me dy të tretat do të përfitojnë 11 mijëbiznese. Po kështu mbi 50 shoqëri tëbashkëpunimit bujqësor do të përfitojnë ngaincentimi i fermerëve të inkorporuar. Nga ulja etaksave të ndryshuara, si ajo e ambalazheve, dotë përfitojnë ulje në kosto dhjetëra operatorë tëkësaj fushe. Nga përjashtimet e parashikuara nëtatimin mbi vlerën e shtuar do të lehtësohetveprimtaria e qindra operatorëve ekonomikë nëindustrinë fasone, në atë farmaceutike dhe tëmakinerive bujqësore.

Marrëveshja që po diskutojmë ka për qëllim tëkontribuojë në zhvillimin socialekonomik të zonavendërkufitare dhe të rrisë bashkëpunimin midis dyvendeve nëpërmjet ndërhyrjeve të përbashkëta.Programi, gjithashtu, mbështet shkëmbimin eeksperiencës dhe të njohurive nëpërmjetpërfituesve, dhe ndikon ndjeshëm edhe nëpërmirësimin e politikave publike mes autoritetevekombëtare rajonale dhe lokale në zonat eprogramit.

Marrëveshja është nënshkruar për palënshqiptare nga ministri për Europën dhe Punët eJashtme në datën 29 dhjetor të vitit 2017. Alokimete vitit 2016 për këtë program financohen nga njëgrant i BE-së nëpërmjet instrumentit IPA II, me njëvlerë prej 1 milion e 700 mijë eurosh për të dyjavendet. Por, duke marrë parasysh edhebashkëfinancimin kombëtar të të dyja shteteve me300 mijë euro, buxheti i përgjithshëm i programitpër vitin 2016 arrin vlerën 2 milionë eruro. Në totalkontributi i Bashkimit Europian për zbatimin epërbashkët të programit Mali i Zi – Shqipëri, përperiudhën 2014 – 2020, arrin vlerën prej 11 milionëe 900 mijë eurosh. Përfitues të këtij programi nëMalin e Zi do të jenë rreth 12 zona, ndërsa nëShqipëri do të jenë Shkodra, Lezha dhe rrethi iTropojës.

Programi në fjalë mbulon një territor prej 11 mijëe 970 metrash katrorë, me një popullsi rreth 749

mijë e 257 banorë. Projekti do të përzgjidhet sipasnjë procesi transparent aplikimi.

Programi do të fokusohet në tri prioritetetkryesore.

E para, nxitja e turizmit dhe e trashëgimisëkulturore e natyrore.

E dyta, mbrojtja e mjedisit, nxitja e përshtatjesdhe e lehtësimit ndaj ndryshimeve klimatike,parandalimi dhe menaxhimi i rrezikut.

E treta, nxitja e punësimit përmes lëvizjesgjeografike të punonjësve dhe përfshirjen socialee kulturore përtej kufirit.

Shqipëria është vend i bekuar për bukuritënatyrore dhe zona ku ky projekt do të zbatohet karesurse dhe mundësi të mjaftueshme për zhvillimine turizmit dhe trashëgimia përcillet me krenari.

Edhe këtë vit vendi ynë mbeti një destinacion ilakmueshëm për turizmin bregdetar, i cili u ndërthurshumë mirë me aventurën dhe eksplorimin.

Viti 2018 mund të quhet viti i turizmit shqiptar,për faktin se numri i turistëve që kanë vizituarvendin tonë është rritur ndjeshëm krahasuar metë njëjtën periudhë të një viti më parë. Kjo edhepër faktin se institucionet përgjegjëse i kanë parëproblemet në sy dhe mbi të gjitha kanë bërë tëmundur zgjidhjen dhe adresimin e tyre.

Risi për zhvillimin e turizmit për këtë vit ishteedhe projekti “Smile Albania”, i cili angazhoi rreth1000 të rinj dhe të reja për të promovuar Shqipërinëturistike dhe për t’i ofruar çdo turisti që hyn nëShqipëri arsyet për të qëndruar, për të qenë tëlumtur dhe për t’i dhënë mundësinë që ata tërikthehen përsëri.

Projekti i qeverisë shqiptare synon të koordinojëndërhyrjen zhvillimore në hapësirën rurale,nëpërmjet një qasjeje ndërsektoriale: bujqësi,turizëm, kulturë dhe ekonomi.

Ky projekt do t’i kthejë fshatrat e përzgjedhuranë destinacione të mirëfillta turistike, duke i dhënëkështu një hov zhvillimit ekonomik dhe social, qëderi më sot, për shumicën dërrmuese, dukej epamundur.

Qeveria shqiptare e ka parë agroturizmin si njëmekanizëm të tërheqjes drejt fshatit, falë bukurivenatyrore, trashëgimisë kulturore dhe historisë sëzonave, për daljen nga varfëria dhe kthimin eemigrantëve, të cilët i investojnë kursimet në zonate tyre.

Një shoqëri nuk mund të ekzistojë pa identitet.Dhe cila më mirë se trashëgimia kulturore mundta përcjellë identitetin e vërtetë të një kombi?

19


Shqipëria ka fatin e mirë që është e pasur mevlera kulturore të çmuara, që me shumë fanatizëmjanë ruajtur brez pas brezi.

Një tjetër aks prioritar në këtë program do t’idedikohet asistencës teknike prej 1 milionë e 190mijë eurosh për të gjithë periudhën e zbatimit,2014-2020, për të dyja vendet, që përbën rreth10% të buxhetit të përgjithshëm të programit. Kjoasistencë do të përdoret kryesisht për zbatiminefektiv, transparent dhe në kohë të programit tëbashkëpunimit ndërkufitar nga strukturatkombëtare dhe ato teknike.

Programi është në përputhje të plotë mestrategjinë e BE-së për rajonin e Adriatikut dheJonit dhe në të dyja vendet mund të zbatohenprojekte strategjike të përbashkëta, në kuadërtë strategjisë makrorajonale në të cilën bëjnëpjesë.

Si deputete e qarkut të Fierit, falënderojKryeministrin Rama për lajmin e mirë që u dhaqytetarëve të Fierit dhe të Vlorës, për mbylljen eprocedurave dhe fillimin e punimeve për të dyjaveprat infrastrukturore: bajpasin e Fierit dhebajpasin e Vlorës! Përfundoi kështu makthi për tëgjithë shoferët, që lëvizin drejt Jugut përmesqyteteve të Fierit dhe Vlorës.

Përfundimi i këtyre akseve rrugore deri nëqershor të vitit 2019, si dhe hapja e trasesë, do tësjellë rritje të numrit të pushuesve dhe turistëveqë dëshirojnë të vizitojnë dhe të pushojnë nëBregdetin e Jonit dhe të Adriatikut.

Gjithashtu, dua të falënderoj ministrin eEkonomisë dhe Financave, si dhe Ministrinë eInfrastrukturës dhe Energjisë, për akordimin efondit për kryerjen e pagesës së dëmshpërblimitpër 71 familje, banesat e të cilave janë dëmtuar100% nga lëkundjet e tokës në njësinë adminis-trative Zharrëz! Njëkohësisht, i inkurajoj dyministrat të vijojnë procedurat e vlerësimit përlikuidimin e dëmeve të shtëpive të tjera, të cilatjanë dëmtuar pjesërisht, si dhe kërkoj angazhiminmaksimal për zbatimin e ligjit nr. 8/2017, datë2.2.2017, “Për statusin e punonjësve të industrisësë naftës dhe të gazit”.

Në kushtet kur projektligji që po diskutojmë sotështë në përputhje me Kushtetutën, memarrëveshjet ndërkombëtare, si dhe ka në fokusinteresin e qytetarëve, të nderuara kolege dhekolegë deputetë, ju ftoj ta miratojmë atë!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Dhima!

Këtu përfundojnë edhe diskutimet e kolegëvetë regjistruar.

Kalojmë me shprehjen në emër të grupeveparlamentare.

Në emër të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste do të flasë deputetja Evis Kushi.

Evis Kushi – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë,Projektligji që do të votojmë sot ka si qëllim

ratifikimin e marrëveshjes së financimit ndërmjetKëshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë,Republikës së Malit të Zi dhe Komsionit Europian,për programin e bashkëpunimit ndërkufitar IPA II,midis Malit të Zi dhe Shqipërisë.

Financimi do të sigurohet nëpërmjet një granti1,17 milionë euro të Bashkimit Europian, për tëdyja vendet. Përveç këtij granti, do të shtohet edheshuma 300 mijë euro, e cila do të sigurohet ngabashkëfinancimi i të dyja vendeve. Pra, buxheti ipërgjithshëm për alokimet e vitit 2016, për këtëprogram do të arrijë vlerën 2 milionë euro për tëdyja vendet.

Pritshmëritë janë që vendi ynë të përfitojë njëgrant prej 850 mijë eurosh, përfitues të të cilit dotë jenë jo vetëm institucionet buxhetore, por edheorganizatat dhe shoqatat jofitimprurëse.

Rreth 85% e financimit është granti i BashkimitEuropian dhe rreth 15% është bashkëfinancimkombëtar.

Shuma prej 2 milionë eurosh do të përdoret përfinancimin e projekteve në përputhje me fushatprioritare të programit, që do të përzgjidhen pasnjë procesi transparent aplikimi.

Financimi në total detajohet në marrëveshjetspecifike, siç është marrëveshja që po ratifikojmësot me këtë projektligj, marrëveshja e ratifikuar mëparë për alokimet e vitit 2015 dhe 2014, si dhemarrëveshjet e tjera që do të ratifikohen në vitet eardhshme.

Përfitues të këtij programi në vendin tonë janëzonat e Shkodrës, Lezhës dhe Tropojës, ndërsanë Malin e Zi janë rreth 12 zona.

Programi ka si qëllim të kontribuojë në zhvilliminsocial dhe ekonomik të zonave ndërkufitare, si dhetë rrisë bashkëpunimin mes dy vendeve, nëpërmjetndërhyrjeve të përbashkëta. Programi do t’u krijojëmundësi përfituesve të të dyja vendeve tëshkëmbejnë përvojat dhe njohuritë midis tyre.

Programi do të mbështetet edhe nëpërmirësimin e politikave publike, midisautoriteteve kontraktore, rajonale dhe lokale në

Viti 2018

20


zonat përkatëse.Programi mbulon një territor prej afro 12 mijë

kilometrash katrorë, me një popullsi mbi 749 mijëbanorësh dhe synon zhvillim të qëndrueshëm,duke u dhënë prioritet tri fushave të rëndësishme.

Së pari, synon nxitjen e turizmit dhe tëtrashëgimisë kulturore natyrore.

Së dyti, mbrojtjen e mjedisit, nxitjen epërshtatjes dhe lehtësimin ndaj ndryshimeveklimatike, si dhe parandalimin dhe menaxhimin errezikut.

Së treti, nxitjen e punësimit, lëvizjen gjeografiketë punonjësve dhe përfshirjen sociale e kulturorëpërtej kufirit.

Duke qenë se shuma e financimit do tëdetajohet sipas projekteve, nga njëra anë, inkurajojinstitucionet dhe organizatat jofitimprurëse tëaplikojnë me projekte serioze, në përputhje meprioritetet e programit dhe, nga ana tjetër, është enevojshme që strukturat ekzekutive të rrisinmbështetjen ndaj hartuesve dhe propozuesve tëprojekteve, për të mundësuar përthithjen eprojekteve më cilësore, zbatimi i të cilave do tëçojë në realizimin me sukses të programit.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Kushi!Këtu përfundon edhe diskutimi në parim për

projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes sëfinancimit ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë, Republikës së Malit tëZi dhe Komsionit Europian, për programin eveprimit të bashkëpunimit ndërkufitar IPA II, Mali iZi-Shqipëri, alokimet e vitit 2016”.

Të nderuar kolegë, nuk ka më diskutime.Bëjmë pak pushim dhe më pas kalojmë në

votim.Ju lutem, të thirren të gjithë kolegët për të hyrë

në sallë!

(Rifillon seanca)(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi - Të futet media brenda.Vazhdojmë me seancën.Fillojmë me votimet.Hapet votimi për prezencën.Të hiqet karta e deputetit RahjaMbyllet votimi.74 deputetë janë prezentë.Kalojmë në votimin e projektligjit “Për ratifikimin

e marrëveshjes ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë dhe qeverisë së Malit të

Zi për hapjen e pikës së përbashkët të kalimitkufitar Zogaj, Republika e Shqipërisë – Skje, Malii Zi, për qarkullimin ndërkombëtar rrugor dhe tëpasagjerëve në liqenin e Shkodrës”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen me

kartonë, sipas variantit të paraqitur nga propozuesi.Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Neni 2. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në tërësi.Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes ndërmjet Republikës së Shqipërisëdhe Agjencisë së Bashkimit Europian përbashkëpunimin e zbatimit të ligjit për vendosjen eoficerit ndërlidhës të EUROPOL-it”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të paraqitur nga propozuesi.Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.


Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në tërësi.Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes së financimit ndërmjet Këshillit tëMinistrave të Republikës së Shqipërisë,Republikës së Malit të Zi dhe Komisionit Europian,për programin e veprimit të bashkëpunimitndërkufitar IPA II, Mali i Zi - Shqipëri, alokimet evitit 2016”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.

21


74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të paraqitur nga propozuesi.Neni 1. Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.


Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Kalojmë te projektvendimi “Për zgjedhjen e dy

anëtarëve të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve”.Mbështetur në nenin 14, pika 1, germa “a”, të KoditZgjedhor, Kuvendit i lind detyrimi ligjor për të bërëplotësimin e dy vendeve vakante në KomisioninQendror të Zgjedhjeve nga partia që ka marrënumrin më të madh të vendeve nga partitë eshumicës parlamentare.

Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste nga 4kandidatura të propozuara, konkretisht: RezartaBitri, Arens Çela, Elira Kokona, Bledar Skënderi,ka përzgjedhur me anë të kryetarit 2 kandidatura:zonjën Rezarta Bitri dhe zotin Bledar Skënderi.

Ju njoftoj se grupet e tjera parlamentare, edhepas përfundimit të të gjitha afateve të arsyeshme,nuk i kanë ushtruar të drejtat e parashikuara nënenin 14 të Kodit Zgjedhor. Komisioni i Ligjeve,me cilësinë e komisionit përgjegjës ka marrë nëshqyrtim përmbushjen e kritereve ligjore dhemeritën e dy kandidatëve të përzgjedhur dhe kadalë në konkluzionin se të dyja kandidaturat iplotësojnë kriteret e parashikuara në KodinZgjedhor.

Para se të kalojmë në votim, zoti kryetar i grupittë maxhorancës, keni ndonjë gjë?

Taulant Balla - Zoti Kryetar,Kolege dhe kolegë deputetë,Kërkova fjalën për të sqaruar sadopak kryetarin

e opozitës, Lulzim Bashën, i cili në një komunikimme medien u shpreh se nga dy kandidaturat qëvotojmë, njëra i përket Partisë Demokratike.

Lulzim, të takojnë 2 kandidatura, jo 1. Pra, nga4 vakanca të krijuara në Komisionin Qendror tëZgjedhjeve 2 në mënyrë të barabartë i takojnëmaxhorancës dhe 2 i takojnë opozitës, jo 1.Përfitojmë nga rasti që t’i rikërkojmë edhe sotPartisë Demokratike, opozitës, të sjellë dy

kandidaturat, jo një.Lulzim, nuk ta kanë shpjeguar mirë të tutë, nga

4, ke gjysmat.Për sa i përket partisë që ka numrin më të

madh të mandateve në shumicë, jemi vetëm ne,Partia Socialiste e Shqipërisë, që do të thotë se tëdyja vendet që i takonin shumicës parlamentaretë legjislaturës së vitit 2009 – 2013, tashmë itakojnë shumicës parlamentare të legjislaturës2017 – 2021.

Dy ish-anëtarët e KQZ-së, Vera Shtjefni, dheanëtari tjetër, janë dy anëtarë, të cilët kanë qenëpropozime të Partisë Demokratike. Automatikisht,dy propozimet e reja i takojnë partisë që sot kashumicën parlamentare: Partisë Socialiste.

Thënë këto, edhe pas dëgjesës së zhvilluar nëkomision, Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste indoqi germë për germë parashikimet e KoditZgjedhor lidhur me prezantimin e katërkandidaturave. Nga këto kandidatura upërzgjodhën dy, dhe sot Kuvendi i Shqipërisë bënvotimin për dy kandidaturat, që gjej rastin t’iinkurajoj që të bëjnë një punë në respekt të plotëtë ligjit, të mbarëvajtjes së procesit zgjedhor tëzgjedhjeve vendore të qershorit 2019, zgjedhje përtë cilat tashmë Komisioni Qendror i Zgjedhjeveduhet të fillojë përgatitjen, për të pasur zgjedhjetërësisht në zbatim të rekomandimeve të OSBE/ODIHR-it, por mbi të gjitha në zbatim të ligjit.

Për këtë qëllim, do t’u kërkoja të gjithëdeputetëve që të mbështesin dy kandidaturat:Rezarta Bitri, një juriste e shkëlqyer në profesion,apartiake, sepse është ligji që na e imponon, qënë këto pozicione kaq të rëndësishme të mosbëjmë propozime politike. Ligji thotë se nuk duhettë ketë asnjë lloj përkatësie politike. Po kështuedhe kandidati tjetër, Bledar Skënderi, i cili ushtroinë mënyrë efikase dhe krejtësisht mirë mandatinplotësues nga viti 2016 deri më tani.

Faleminderit të gjithëve!Gramoz Ruçi – Vazhdojmë me procedurën e

votimit. Do të bëhen dy votime, secili më vete.Votimi është me elektronikë, i fshehtë. Konkurrojnëdy kandidatë për dy vende. Kërkohet shumicë ethjeshtë votash.

Fillojmë me kandidatët një e nga një.Hapet votimi për zonjën Rezarta Bitri.Mbyllet votimi.74 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet!Zonja Bitri bëhet anëtare e Komisionit Qendror

Viti 2018

22


të Zgjedhjeve.Hapet votimi për zotin Bledar Skënderi.Mbyllet votimi.74 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet edhe zoti Bledar Skënderi.A janë kandidatët prezentë? Janë. Atëherë, në

mbështetje të nenit 13, pika 4, të Kodit Zgjedhor,përpara fillimit të detyrës, anëtari i zgjedhur për nëKomisionin Qendror të Zgjedhjeve kryen betiminpara Kuvendit, në një ceremoni publike.

Ftoj të dy kandidatët që të futen në sallë.Zonja Bitri,Zoti Skënderi,Urime! Jeni të ftuar të bëni betimin, sipas

Kushtetutës. Unë do të lexoj tekstin e betimit dhenë fund ju do të betoheni para Kuvendit tëShqipërisë:

“Betohem në nderin tim, se do të angazhohemme të gjitha forcat e mia për realizimin e zgjedhjevetë drejta, të lira dhe demokratike në Republikën eShqipërisë, se do të siguroj dhe do të mbrojintegritetin dhe fshehtësinë e votës, do të ruajpaanësinë në kryerjen e detyrës si anëtar iKomisionit Qendror të Zgjedhjeve, do të tregojprofesionalizëm në kryerjen e saj.”

Zonja Bitri.Rezarta Bitri – Betohem!Gramoz Ruçi - Zoti Skënderi.Bledar Skënderi – Betohem!Gramoz Ruçi - Urime dhe suksese!Mund të largoheni.Vazhdojmë me miratimin e kalendarit trejavor

të punimeve të Kuvendit, për periudhën 5 nëntorderi më 23 nëntor 2018.

Ju njoftoj se ditën e martë u mblodh Konferencae Kryetarëve, që diskutoi në lidhje medraftkalendarin trejavor për periudhën në vijim.Opozita nuk mori pjesë në Konferencë, ndaj nëmbështetje të nenit 27, pika 4, të Rregullores, ehedhim në votim.

Kush është dakord me kalendarin? Votimi mekarton. Pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet!Kalendarin trejavor të punimeve të Kuvendit do

ta gjeni të publikuar në faqen zyrtare të Kuvendit,si zakonisht.

Vazhdojmë me miratimin e projekt-kalendarit tëveçantë të shqyrtimit të projektbuxhetit të shtetitpër vitin 2019 dhe projektligjeve financiare që eshoqërojnë atë. Sikurse e thashë në fillim tëseancës, ditën e martë u zhvillua mbledhja e

Konferencës së Kryetarëve, ku u prezantuaprojektbuxheti. Opozita nuk mori pjesë. Për pasojë,në mbështetje të nenit 79, pika 2, të Rregulloressë Kuvendit, Kryetari i Kuvendit ia paraqetprojektkalendarin për votim seancës plenare.Projektkalendari është bërë nga kryesia ekomisionit përgjegjës, që në rastin konkret ështëKomisioni i Ekonomisë dhe Financave. E keni tëgjithë përpara, mbi tavolinat tuaja. Procedura evotimit është e hapur. Kërkohet shumicë e thjeshtëvotash.

Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.74 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet kalendari i shqyrtimit të

projektbuxhetit për vitin 2019 dhe projektligjetfinanciare që e shoqërojnë atë.

Janë dy projektligje të bartura, siç thashë edhenë fillim të seancës, projektligji për statusin egjyqtarëve dhe të prokurorëve dhe projektligji përndryshimet në Kodin Rrugor.

Duke pasur parasysh se nuk është kuorumi,pasi kërkohet shumicë e cilësuar, projektligjet nukkalojnë për votim.

Urdhëroni, zoti Ndreu!Pjerin Ndreu – Si propozues i ndryshimeve në

Kodin Rrugor, jam i detyruar të kërkoj prezencëne opozitës që të ushtrojë përgjegjësitë e veta përtë ndërhyrë në këtë kod e të zgjidhë një problem,i cili është një ngërç i jashtëzakonshëm dhe pokrijon pengesa të jashtëzakonshme nëpërditshmëri.

Retorika nacionaliste dhe dashuria e madhe qëshprehin deputetët e opozitës për vëllezërit tanëkosovarë duhet të tregohet këtu, duke miratuarndryshimet, sepse janë pikërisht kosovarët tëdëmtuarit e parë për shkak të fluksit tejet të madhtë ardhjes së tyre dhe frekuentimit në fundjavë oseedhe gjatë javës në zona të ndryshme turistike tëShqipërisë. Ka një problem të pazgjidhshëm dhepër reciprocitet duhet thënë se, ndërsa në Kosovëne e marrim patentën me gjobë, në Shqipëri atanuk e marrin. Nëse e duan Kosovën kaq shumë,të vijnë këtu dhe ta votojnë; nëse i duan emigrantëttanë, që janë kategoria numër dy e goditur me këtëbllokim, duhet të vijnë dhe ta votojnë. Kjo është erëndësishme edhe për turistët e huaj. Të tria këtokategori, nëse kryejnë një shkelje, nuk kanëabsolutisht asnjë mundësi të marrin patentat dhetë ikin nga janë nisur, kundrejt një gjobe, por uduhet minimalisht një kalvar prej tre muajsh për të

23


marrë patentën.Është e pafalshme për opozitën që të mos vijë

për të votuar zhbllokimin e një ngërçi të tillë.Prandaj i bëj thirrje të vijë e ta zgjidhim këtë

problem, të cilin unë e quaj “madhor” dhe duhetndërhyrë njëherë e mirë e sa më shpejt të jetë emundur.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Këtu mbyllet seanca e ditës së

sotme.Seanca tjetër do të njoftohet me mjete

elektronike.

(Seanca u mbyll në orën 12:30.)

Viti 2018

24



E enjte, 06.11-2018Seanca e paradites, ora 10:00

Rendi i ditës:Dekreti nr. 10922, datë 27.10.2018 “Për

shkarkimin e ministrit të Brendshëm” (neni 98 iKushtetutës dhe nenet 55 e 58 të Rregullores sëKuvendit – votim i hapur me shumicë absolute)

Gramoz Ruçi – Uluni, kolegë deputetë!Të futet media brenda.Seancën plenare e deklaroj të hapur.Atëherë siç jemi njoftuar, sot në rendin e ditës

kemi dekretin nr. 10922, datë 27.10.2018 “Përshkarkimin e ministrit të Brendshëm”.

Para se të vazhdojmë me procedurën e dekretittë Presidentit, fjalën e ka kërkuar Kryeministri, zotiRama.

Edi Rama - Ky Kuvend ka zgjedhur shtatëpresidentë të Republikës. Shumë nga ne në këtësallë kemi votuar për Ilir Metën si President. Atëditë, ne nuk e kishim shumicën absolute që kemisot, por sidoqoftë unë kisha bindjen e plotë se IlirMeta ishte kandidatura më e përshtatshme nërrethanat kur Kuvendi i Shqipërisë duhet të zgjidhtePresidentin e shtatë të Republikës.

Për hir të së vërtetës, që kur hyri në Presidencë,pas asaj dalldisjes fatkeqe rrugëve të Shqipërisëme flamurin e LSI-së, ai e ka justifikuar thuajseplotësisht votën tonë, ka respektuar Kushtetutën,ka peshuar fjalën dhe ka baraspeshuar qëndrimin.Por që prej të shtunës mbrëma ne kemi një prob-lem me Presidentin e Republikës, ose më saktënjë problem i krijuar nga Presidenti i Republikësnë punën tonë, si shumicë qeverisëse, na kambledhur sot këtu.

Puna jonë është të hartojmë dhe të miratojmëligje deri kur të kemi besimin e popullit sovran, sidhe të qeverisim deri kur të kemi besimin e tëpaktën 71 ligjvënësve, të cilët e mishërojnë dhe eushtrojnë vullnetin e sovranit ndërmjet dy raundevezgjedhore.

Ne kemi detyrën kushtetuese ta bëjmë këtëpunë, pavarësisht nëse e kemi apo jo besimin ekujtdo qoftë tjetër, përfshirë dhe Presidentin eRepublikës. Kushdo ka të drejtën e tij të mos nabesojë, të na kritikojë, të hidhet edhe përpjetëkundër nesh, po të dojë, por ama askush tjetër,përveç popullit sovran, nuk e ka dhe nuk e merrdot të drejtën të na pengojë në ushtrimin e mandatit

tonë kushtetues. Kjo vlen edhe për Presidentin eRepublikës.

Kushtetuta i ka të përcaktuara një për një, ezeza mbi të bardhë, të 12 kompetencat ePresidentit të Republikës. Ndër to nuk figurongjëkundi kompetenca e refuzimit të Kryeministritpër sa kohë gëzon besimin e shumicës nëparlament dhe, po njësoj, të ministrave që gëzojnëbesimin e Kryeministrit. Është pak, por e sigurt,që, nëse do të ekzistonte një kompetencë e tillë,qoftë edhe e fshehur nëpër rreshtat e atyre 12kompetencave të shkruara qartësisht, nuk kadiskutim që paraardhësi i Ilir Metës nuk do ta kishtelënë pa e zbuluar, dhe edhe pse haptazi partiak,botërisht i njohur si artiljer i zellshëm i PartisëDemokratike, pasi e bombardoi me gjithë furinë egrykës së gojës ministrin e propozuar prej meje,Presidenti i gjashtë i Republikës e firmosi dekretinpër atë ministër, me duart e lidhura nga Kushtetutae Shqipërisë. Sepse Kushtetuta, ua ka thënë copë,në një nen të veçantë, të tërë presidentëve që janëbetuar për të, se nuk mund të ushtrojnë asnjëkompetencë tjetër, përveç atyre që u njihenshprehimisht prej saj dhe u jepen me ligje të tjera,të nxjerra në pajtim me të. Pikërisht pse Kushtetutanuk i njeh Presidentit të Republikës asshprehimisht, as me nënkuptim, e lëre pastaj t’iketë dhënë me ndonjë ligj të nxjerrë në pajtim metë, kompetencën për të refuzuar propozimet eKryeministrit për anëtarët e kabinetit qeveritar,Presidenti Ilir Meta ka formuluar një letër refuzimi,pa asnjë referencë kushtetuese apo ligjore.

Ja letra, që mua më ka mbërritur të shtunënmbrëma:

“Lënda: Kthim përgjigjeje për propozimin eemërimit të zotit Sandër Lleshaj, si ministër iBrendshëm.

Zoti Kryeministër, në përgjigje të shkresës suajnr. 494 datë 27.10.2018, lënda: “Propozim përemërim ministri”, nëpërmjet të cilës zoti SandërLleshaj i propozohet Presidentit të Republikës përt’u emëruar ministër i Brendshëm, dëshiroj t’ju bëjme dije se: Presidenti i Republikës, në cilësinëedhe të Kryetarit të Këshillit të Sigurisë Kombëtare,në mbështetje të Kushtetutës, nuk krijoi bindjen eplotë për t’i dhënë besimin kandidaturës së zotitSandër Lleshaj si ministër i Brendshëm.”

25


Në mbështetje të Kushtetutës, por se ku ështëmbështetja, këtu nuk thuhet.

“Në këto kushte, Presidenti i Republikës nukmund t’i përgjigjet pozitivisht propozimit tuaj përemërimin e zotit Sandër Lleshaj në detyrën eministrit të Brendshëm të Republikës sëShqipërisë.

Me respekt, Ilir Meta.”Kjo është letra. Pra, Presidenti i Republikës nuk

ka krijuar bindjen e plotë për t’i dhënë besimin e tijkandidaturës së Sandër Lleshit për ministër tëBrendshëm (në certifikatë kanë të njëjtën gjë, kye ka Lleshaj, ai e ka Metaj), prandaj nuk mund t’ipërgjigjet pozitivisht propozimit tim.

Keqkuptimi i madh i Presidentit të Republikësështë në faktin se unë nuk i kam propozuar atij njëkandidat për ministër. Jo, unë Presidentit tëRepublikës i kam çuar dekretin për një ministër, jopër një kandidat, ministër, të cil in, sipasKushtetutës sonë, Presidenti nuk e kakompetencën ta refuzojë, por ka detyrën tamiratojë.

Presidenti i Republikës sonë parlamentare,përveç 12 kompetencave që Kushtetuta ia njehshprehimisht dhe ligjet e nxjerra në pajtim me të,ia përkufizojnë qartësisht, ka edhe detyra, siç kanëtë gjithë subjektet e Kushtetutës. Ndër këto detyraështë edhe detyra për të dekretuar qeverinë, sidhe çdo anëtar të saj, sipas kërkesës sëKryeministrit, madje brenda 7 ditëve me njëdispozitë taksative. Nuk lë asnjë vend përinterpretim.

Ndërkohë unë, sinqerisht, nuk e kuptoj psePresidenti i Republikës e ndien të nevojshme tëpërsërisë, madje me deklaratë zyrtare, se nuk dotë lejojë asnjë përpjekje për të sfiduar autoritetin etij, sepse unë nuk e kam parë gjëkundi një përpjekjetë tillë.

Ndërsa personalisht jo vetëm që nuk di të kembërë ndonjëherë ndonjë përpjekje për të sfiduarautoritetin e Presidentit të Republikës, por as nëmendje nuk do ta çoja dot një akt kaq tëpadobishëm për njerëzit, për qeverinë dhe për muavetë.

Natyrisht që të gjitha këto unë ia kam thënëPresidentit të Republikës. Si zakonisht kemi pasuredhe pardje një shkëmbim të hapur pozitiv dhe nëkëndvështrimin tim konstruktiv, pavarësishtmosdakordësisë që kishim dhe vazhdojmë të kemilidhur me temën e ditës.

Edhe pse, siç e thashë më lart, siç e ka thënë

edhe paraardhësi i Ilir Metës, kur, me pahirin mëtë madh që historia e institucionit të Presidentit tëRepublikës së Shqipërisë ka njohur, ai firmosidekretin për ish-ministrin e Brendshëm, për t’udekretuar ministër, mjafton të plotësosh kriteret qëduhen për t’u bërë deputet, unë nuk pata dhe nukkam as sot asnjë objeksion pse për gjeneralSandër Lleshin u kërkuan letra pastërtie si përasnjë ministër në historinë e Republikës, në adresatë pavizituara ndonjëherë më parë nga postieri iPresidencës. Madje e falënderoj edhe publikishtPresidentin për hulumtimin tejet skrupuloz të sëkaluarës së largët e të afërt të ministrit tëBrendshëm, që ai la pa dekretuar, pavarësishtpastërtisë aq të stërvërtetuar të figurës së tij, sanjë mendje e keqe mund të thotë: “Ore, mos ështëpikërisht kjo pastërti kaq skëndërbegase, që eshqetëson Ilir Metën?!”

Kjo nuk është mendja ime. Mua mendja mathotë se kjo nuk mund të jetë e vërtetë, nuk ka sesi. Ky, tani për tani, duket si një keqkuptim ipafajshëm me Kushtetutën, në kërkim të njëbindjeje të plotë lidhur me ministrin e ri tëBrendshëm, në një moment kur gjendja edëshpëruar e opozitës dhe humbja e plotë eqetësisë së saj e shqetëson me shumë të drejtëPresidentin e Republikës.

Koha e plotë që mori Presidenti, dukeshfrytëzuar edhe minutat e fundit të shtatë ditëveme radhë, dhe fakti që në këtë vend, ku edhexhamia futet në thes me kollajllëkun më të madh,apo prifti bëhet me barrë me lehtësinë më tëpashoqe, për gjeneral Sandër Lleshin as Kino-SHQUP-i nuk prodhoi jo ndonjë video apo audio,por qoftë edhe ndonjë fjalë të rëndë goje, për 7ditë me radhë, nuk janë pak, si fillim i mbarë përnjë ministër të Brendshëm.

Prandaj unë nuk e kam humbur besimin sePresidenti i Republikës nuk e ka thënë ende fjalëne fundit për këtë temë, edhe pse afati ka skaduar,ashtu siç nuk e kisha humbur besimin se një tjetërfigurë e pastër, e kyçur prej një viti në sirtarin epropozimeve për Presidentin, Helidon Bendo, dotë dekretohej drejtor i Shërbimit Informativ,pavarësisht burimeve të sigurta të “çimkave.net”të kohës sonë plot llafe pazaresh të vjetra, të cilati hedhin përditë kazanit mediatik thashetheme ehakërrima të supozuara presidenciale në 360gradë.

Sot, Heldion Bendo u dekretua drejtor i SHISH-it dhe jo pse populli thotë më mirë vonë se kurrë,

Viti 2018

26


por sepse, realisht, çdo reflektim pozitiv është përt’u përshëndetur, aq më tepër kur reflektoninstitucioni i Presidentit të Republikës. Unë epërshëndes dekretin presidencial dhe i urojpërzemërsisht drejtorit të ri të Shërbimit të vijojëme sukses punën e nisur dhe ta çojë tani meshpejtësi përpara reformimin e thellë të atijinstitucioni kyç për sigurinë tonë kombëtare.

Ky lajm i parë i mëngjesit të sotëm ma përforcoishijen e mirë të takimit që pata me Presidentin,nga ku dola me ndjesinë pozitive të nevojësreciproke për mirëkuptim dhe për një zgjidhjekonstruktive, edhe pse është e qartë që nuk ishimaspak me një mendje dhe ende nuk jemi lidhurme arsyen e mosarsyes së dekretimit të ministrittë Brendshëm.

Të njëjtën ndjesi pozitive pata edhe kur e lexovadeklaratën e djeshme të Presidentit, pavarësishtmbylljes së dhimbshme të saj me atë shprehjen ebindjes “se koha e drejtimit të shtetit shqiptar meSekretar të Parë ka përfunduar njëherë epërgjithmonë.”

Në një tjetër kohë dhe vend nuk do ta kishambytur dot brenda vetes replikën që më erdhi nëmajë të gjuhës për një mbyllje kaq të pazakontë tënjë deklarate presidenciale. Nuk do të kisha lënëpa i komentuar edhe referencat e sforcuara qëPresidenti i bën vetes ditët e fundit si Komandant iPërgjithshëm apo si Kryetar i Këshillit të SigurisëKombëtare, si te letra e refuzimit, ashtu edhe tedeklarata lidhur me takimin tonë shumë pozitiv.

Por kjo kohë dhe ky vend imponojnëpërqendrim te rrugëdalja nga situata epaprecedente që është krijuar prej refuzimit tëpaprecedent të Presidentit të Republikës për tëfirmosur dekretimin e një ministri.

Ky është një moment delikat, sepse është vënënë pikëpyetje një ekuilibër i rëndësishëminstitucional i vendit. Uroj me gjithë zemër që egjitha kjo të mos bëhet me një qëllim, që shkonpërtej dekretit për gjeneral Sandër Lleshin.

Këtë ia thashë edhe Presidentit, shumësinqerisht, por koha mos e sjelltë që të më duhetta ndaj me shqiptarët përse po e bëj këtë urim sot.

Unë e di shumë mirë, e dinë të gjithë, Shqipëriaka parë shumë më keq se kaq. Shqipëria ka parëkryeministra që talleshin publikisht me presidentëtapo i thoshin publikisht Presidentit “horr bulevardi”.

Shqipëria ka parë presidentë që nuk mblidhnindot Këshillin e Sigurisë Kombëtare, se nuk ushkonte kush në takim, apo që betoheshin me

mustaqe para popullit sovran dhe pastaj shërbenintë rruar nën sqetullën e sovranit pa popull.

Ohu, sa ka parë dhe ka kaluar Shqipëria,krahasuar me këtë furtunën në gotën e besimit dhetë mosbesimit për një ministër të Brendshëm, qësi asnjë paraardhës i tij disponon edhe certifikatënmë të lartë të sigurisë së NATO-s, të quajtur TOPCosmic! Por ne s’kemi qenë asnjëherë si ata që idetyruam të largoheshin nga pushteti para 5vjetësh dhe as si ata që na detyruan t’i largojmënga koalicioni para një viti. Ne nuk jemi dot si ataqë krisjet t’i kthejmë në thyerje, paçka se kemiedhe ne tonat, nuk diskutohet dhe as që vihet nëdyshim se ne nuk jemi pa të sharë.

Krisja në këtë rast nuk është personale dhe aspolitike, është kushtetuese dhe ne jemi këtu,mishërimi i vullnetit të popullit sovran mes dyraundeve zgjedhore, që të bëjmë çmos, në radhëtë parë, për ta ngjitur. Uroj të gjejmë edhe nga anae Presidentit të Republikës dëshirën dhe duriminpër të mos e çuar krisjen në thyerje, që, sigurisht,nuk do të jetë fundi i botës, por patjetër është nëtë mirën e vendit dhe të gjithëve bashkë që tashmangim. Është e shmangshme.

Është e qartë që, nëse Gjykata Kushtetuesenuk do të ishte në rindërtim për shkak tëreformës së thellë, aq shumë të padëshiruar ngashumë të tjerë dhe jo nga Presidenti, në drejtësi,nuk do të ishim përpara kësaj vështirësie që saështë artificiale, është edhe serioze. Fakti qëmungon Gjykata Kushtetuese, fakti që punohetditën dhe natën për ta bllokuar reformën nëdrejtësi, nuk është mungesë e pakapërcyeshmepër ne.

Ne duhet vetëm të kemi dëshirën përmirëkuptim dhe e kemi.

Durimin për t’i dhënë zgjidhje, në radhë të parë,me mirëkuptim e kemi.

Vendosmërinë për të arritur qëllimin, që ështëbaza e ekzistencës, mbrojtja e Kushtetutës, e kemi.

Me këto të tria, mungesa e përkohshme eGjykatës Kushtetuese është e kapërcyeshme.Nëse edhe Presidentit të Republikës nuk do t’imungojë qoftë njëra nga këto të tria, dëshira përmirëkuptim, kjo krisje zhduket në pak kohë.

Sidoqoftë, ne do t’ia bëjmë hyzmetin këtijprocesi dhe do të vazhdojmë të komunikojmë mePresidentin në ditët në vijim.

Këtu kam një ndjesë dhe realisht shumë ndjesëpër Presidentin, në radhë të parë, nëse ajo që dotë shtoj këtu, në kllapa, është një sajesë mediatike,

27


por, meqë më informuan dhe përsëri e konfirmovasot, duke qenë se vetë nuk i disponoj në ekranin eshtëpisë kanalet e klubeve mediatike të Shqipërisë,që përmes një gazetari në një klub mbrëmë, shefii kabinetit të Presidentit paska hedhur me smsdorashkën presidenciale për t’iu drejtuar grupittonë parlamentar, apo krejt Kuvendit nuk e di, medyer të mbyllura, për të rrëfyer arsyen e vërtetë tëmosdekretimit, që mos o Zot, mos qoftë ajo që unëende s’e besoj që ma kanë dëgjuar veshët nëtakimin me të, madje jam gati të pranoj që kamprobleme me veshët, para se të pranoj që ma kathënë Presidenti i Republikës atë arsye. Në vendinku unë jetoj me kujtimet dhe ëndrrat e mia, mirëse të vijë zoti President dhe të na rrëfejë me dyertë mbyllura apo të hapura, vetëm me ne apobashkë me gjysmën e familjes sonë politike këtunë parlament, gjithçka që e ka mbajtur përbrenda,me shumë gjasë pa arritur dot të ma thotë në sy!Por mos qoftë ajo që më kanë thënë mua, largqoftë! Çdo gjë mund ta përballoj, por një Presi-dent qesharak për atdheun tim nuk mund tëpërballoj dot.

Të dashura kolege, të dashur kolegë,Më vjen mirë që ne këtu kemi një dakordësi të

plotë në këtë moment, kur dëshira për mirëkuptimshumëkujt i ngjan si dobësi, durimi për të gjeturnjë zgjidhje shumëkujt i ngjan si pamundësi,vendosmëria në arritjen e qëllimit shumëkujt mundt’i ngjajë si vetëngushëllim, për sa kohë qëPresidenti i papranueshëm qëndron përballë neshsi fakt i kryer, por më besoni që nuk është kështu.Koha më ka mësuar që unë të mos e them fjalën efundit të parën dhe vendi më ka mësuar që tarespektoj radhën e lëvizjes.

Sot do të votojmë shkarkimin e Fatmir Xhafajt,të cilin e falënderoj edhe një herë për kontributinqë dha. Më pas do të vendosim në qeveri ministrine Brendshëm, të refuzuar nga Presidenti përdekretim, natyrisht në drejtimin e Ministrisë sëBrendshme si zëvendësministër dhe do t’i japimca ditë kohë, jo vetëm Presidentit të Republikësqë ta bluajë këtë çështje dhe të punojë për të krijuarbindje të plotë, por edhe vetes për të hedhur hapintjetër.

Dua ta mbyll fjalën time para jush duke ju

falënderuar ju dhe të gjithë ata të njohur dhe tëpanjohur që brenda vendit dhe jashtë tij, përmesmesazheve të panumërta dhe të një lumi tëpafundmë komentesh në rrjetet sociale e kanëshprehur me një forcë të madhe mbështetjen përgjeneralin, që nga sot do të drejtojë punët ebrendshme të Shqipërisë. Kam shumë besim sejo vetëm nuk do të zhgënjejë askënd në punën etij, por do t’u japë një shtysë të fortë dhe tëdomosdoshme përpara punëve të brendshme.Shtatë ditët e pamjaftueshme që Presidenti moripër të krijuar bindjen e tij, mua më tepruan për tëkonsoliduar më tej bindjen time se gjeneral SandërLleshi, në krye të punëve të brendshme, ështënjeriu i duhur, i cili vjen në kohën e duhur dhegjendet në vendin e duhur si përfaqësues ishumicës së duhur, sot dhe nesër, i Republikëssë Shqipërisë.

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Kryeministër!Përpara se të kalojmë në votim, më lejoni t’ju

rikujtoj, së pari nenin 98 të Kushtetutës, sipas tëcilit ministri emërohet dhe shkarkohet ngaPresidenti i Republikës, me propozim tëKryeministrit, brenda 7 ditëve dhe së dyti, dekreti,sipas Kushtetutës, shqyrtohet brenda 10 ditëshnga Kuvendi.

Propozohet nga Kryeministri dhe shkarkohetnga Presidenti i Republikës zoti Fatmir Xhafaj,ministër i Brendshëm.

Procedura e votimit është elektronike. Votimiështë i hapur dhe lejohet vetëm një votim meshumicë absolute votash.

Hapet votimi për prezencën.Mbyllet votimi.Janë 75 deputetë prezentë.Hapet votimi për dekretin e Presidentit, për

shkarkimin e zotit Fatmir Xhafaj, si ministër iBrendshëm.

Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.(Miratohet dekreti.)Këtu mbyllet seanca e ditës së sotme.Seanca tjetër do të njoftohet.

(Seanca u mbyll në orën 10:40)

Viti 2018

28






Kuvend (neni 44, pika 3, i Rregullores)3. Projektligji “Për një ndryshim në ligjin nr.

9426, datë 06.10.2005 “Për mbarështimin eblegtorisë”, i ndryshuar” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Veprimtaritë

Prodhuese, Tregtinë dhe MjedisinDiskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)4. Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa

në ligjin nr.8331, datë 21.04.1998 “Për ekzekutimine vendimeve penale”, i ndryshuar” (nenet 73-77të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Çështjet

Ligjore, Administratën Publike dhe të Drejtat eNjeriut.



tërësi)5. Projektligji “Për disa shtesa në ligjin nr. 9584,

datë 17.07.2006 “Për pagat, shpërblimet dhestrukturat e institucioneve të pavarura kushtetuesedhe të institucioneve të tjera të pavarura, të krijuarame ligj”, i ndryshuar” (nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë të thjeshtë)


dhe Financat.Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)6. Projektligji “Për ratifikimin e Memorandumit

të Mirëkuptimit që ndryshon Memorandumin eMirëkuptimit ndërmjet Republikës së Shqipërisëdhe Bashkimit Europian, për pjesëmarrjen e

Republikës së Shqipërisë në programin edrejtësisë së Bashkimit Europian”’ (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë absolute)



Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përIntegrimin Europian.





bashkëpunimit ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë dhe KomisionitNdërkombëtar për Personat e Zhdukur (ICMP)(nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicëabsolute)







ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës sëShqipërisë dhe qeverisë së Republikës Federaletë Gjermanisë, për bashkëpunimin financiar 2017,për projektin “Promovimi i ndërmarrjeve të vogladhe të mesme përmes fondit të garancisë sëkredive rurale” (nenet 73-77 të Rregullores, votimme shumicë absolute)



29


Veprimtaritë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për




tërësi)9. Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes me

vendin pritës ndërmjet Republikës së Shqipërisëdhe Zyrës Rajonale për Bashkëpunim Rinor”(nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicëabsolute)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Politikën e

Jashtme.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për



tërësi)10. Të bartura për votim:- Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime



11. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës(neni 45 i Rregullores)

Koha e diskutimeve deri në 60 minuta

Gramoz Ruçi – Seancën e sotme e deklaroj tëhapur.

(Pasi lexon rendin e ditës.)Njoftoj se vazhdon shqyrtimi në komisione për

projektligjet e tjera të parashikuara për sot dhesipas kalendarit trijavor.

A ka ndonjë vërejtje për dy procesverbalet eseancave të kaluara? Nuk ka.

Miratohen.

Njoftimet në Kuvend: janë depozituar katërprojektligje nga Këshilli i Ministrave; nga Presidentii Republikës është depozituar dekreti përpropozimin e zonjës Vitore Tusha si kryetare eKontrollit të Lartë të Shtetit; nga Instituti iStatistikave është depozituar struktura dheorganika e këtij institucioni për miratim dhe ngaAutoriteti i Mediave Audiovizive është paraqiturkërkesa për shkarkimin e anëtarit të këtijinstitucioni. Materialet do t’i gjeni të publikuara nëfaqen zyrtare të Kuvendit.

Fillojmë me projektligjin “Për një ndryshim nëligjin nr. 9426, datë 6.10.2005 “Për mbarështimine blegtorisë”, të ndryshuar”. Për këtë projektligjjanë regjistruar për të marrë fjalën deputetët: IlirBeqaj e Bujar Çela dhe në emër të grupit të PartisëSocialiste zoti Besnik Baraj.

Fjalën e ka zoti Beqaj.Ilir Beqaj – I nderuar Kryetar i Kuvendit,Të nderuara kolege dhe kolegë deputetë,Ky projektligj nga njëra anë është në vazhdën

e ndërhyrjeve të ndryshme ligjore të filluara që ngamuaji shkurt kur qeveria paraqiti përparashqiptarëve një program ambicioz për të lehtësuardhe thjeshtëzuar procedurat sesi bëhet biznes nëShqipëri dhe sesi sipërmarrja kryen aktivitetekonomik, ose atë që ne e kemi quajtur proces iderregulimit. Ky program ka ardhur në Kuvend nëmuajin shkurt dhe vazhdimisht ne kemi pasurpropozime nga qeveria që i kemi mbështetur mevotë, të cilat lehtësojnë kryerjen e aktivitetitsipërmarrës në Shqipëri, madje në aspekte tëndryshme të jetës ekonomike mundësojnë që tëketë shumë më pak pengesa burokratike. Nga anatjetër, një pjesë e mirë e procedurave kryhen sotnë rrugë digjitale. Në 5-6 muajt e fundit çdosipërmarrje, biznes i madh apo i vogël, eksportuesapo importues mallrash, që ka një regjim më tëveçantë kontrolli, i cili lidhet me sigurinë e shëndetitdhe sigurinë ushqimore, ka konstatuar lehtësira,ditë më të shkurtra në kryerjen e veprimeve, qënga njëra anë janë më pak shpenzime përsipërmarrjen, por nga ana tjetër bëjnë vendosjenmë të shpejtë të produkteve të ndryshme në tregapo ofrimin e çmimeve të ndryshme.

Bashkë me lehtësimin për sipërmarrjet, këtamuaj ka një proces shumë pozitiv në lehtësimin evetëshërbimeve që përfitojnë qytetarët nga procesii deregulimit dhe shtrirjes gjithmonë e më tepër tëshërbimeve digjitale. Vetëm në muajin tetor, ështëbërë tashmë publike, se sa shumë shërbime janë

Viti 2018

30


ofruar në mënyrë digjitale për qytetarët, qoftë përregjistrim biznesi, qoftë marrje certifikatash lindjejeapo gjendjeje familjare, qoftë aplikim për lejendërtimi, qoftë marrje karte shëndeti. Një aspektshumë i veçantë pozitiv ka qenë edhe shtrirja eshërbimeve digjitale te ndihma që u jepetshqiptarëve, që jetojnë jashtë vendit, nëpërmjet e-konsullatës.

Nga ana tjetër, ky projektligj e ndihmon edhemë shumë zhvillimin e mëtejshëm të blegtorisëshqiptare. Në këto vite i gjithë sektori i bujqësisë,pra edhe bujqësia, edhe blegtoria, edhe peshkimi,ka zhvillim të vrullshëm, gjë që vërehet në rritjenshumë të madhe të eksporteve shqiptare.

Këto nuk kanë ardhur rastësisht, por ngapolitika të qëndrueshme, të filluara para pesëvjetësh për të nxitur prodhimin, duke dhënëmbështetje të drejtpërdrejtë financiare, dukelehtësuar kostot e prodhimit, duke mbështeturfuqimisht ujitjen, vaditjen dhe kullimin. Këtu dua tëtërheq vëmendjen me një shembull shumë tëthjeshtë: në gusht-shtator-tetor Shqipëria ështëndeshur me një situatë thatësire jashtëzakonishtatipike, krahasuar me vitet e tjera, por impakti nëbujqësi nuk ka qenë shumë i fortë, skemat evaditjes të mbështetura gjatë këtyre pesë vjetëvekanë dhënë rezultat, sepse për shumë më pak njësiuji kemi të njëjtin rendiment. Në qoftë se në 2013-ën ishin 120 mijë hektarë nën ujë, tashmë kemiarritur në 225 mijë, ndërkohë që për 25 mijëhektarë të tjerë janë në zbatim skema të rejambështetëse, me një financim të miratuar në korriknë Kuvend.

Për katër vjet rresht ne kemi rritje të ndjeshmetë eksporteve, me 15 % - 20 %, ndërkohë qëimportet janë rritur në vlera minimale, gjë e cila kabërë që brenda bujqësisë, raporti import-eksport,nga rreth 6, 5 që e gjetëm në 2013-ën, sot ka zbriturnë nivelet 3, 5 – 3, 7.

Unë besoj se, përveç mbështetjes sëdrejtpërdrejtë të bujqësisë, deri më tani, mbështetjepozitive ka pasur edhe në krijimin e hapësiravepër zhvillim më të larmishëm ekonomik në fshat; ikemi dhënë mbështetje edhe agroturizmit, mendryshimet e rëndësishme ligjore që sapo bëmë eqë do të fillojnë të ndiehen më 1 janar 2019.Meqenëse ky rifillim i sotëm përkon me fillimin edebatit për të gjithë paketën fiskale dhe buxhetine vitit 2019, tashmë është formësuar bindja se qënga janari i ardhshëm ne do të fillojmë me njëshmangie të barrës fiskale të imputeve bujqësore,

në mënyrë që për to të ketë kosto më të ulëta.Duke i shmangur për të gjithë, do të bëjmë tëmundur që kjo masë të ndjehet nga çdo lloj fermeri,sado i vogël apo i madh, i formalizuar me NIPTapo ende i paformalizuar.

Besoj se kjo është një nismë që duhetpërshëndetur dhe duhet miratuar me votë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit!Fjalën e ka kërkuar ministri i Financave, zoti

Ahmetaj.Arben Ahmetaj – Po marr shkas nga ajo që

tha zoti Beqaj për sa i përket deregulimit dhepërmirësimit të të bërit biznes, që të bëj përqytetarët dhe deputetët në sallë një rezyme tëdiskutimeve të buxhetit, por duke iu referuar pjesëssë munguar të debatit përballë, pra pjesës sëopozitës.

Përpara se të kap çështjen, së cilës opozita iureferua dje, dua të them se diskutimet e buxhetitkanë hyrë në një frymë debatesh reale dhe tëshëndetshme brenda maxhorancës, për tëvazhduar më tej, më shpejt, më intensivishtkonsolidimin fiskal, pra uljen e borxhit publik.

Ndërkohë, dua të ndaj me ju atë që ne, simaxhorancë, kemi vendosur për sa i përketbuxhetit të vitit 2019, që është ulja e deficitit nënivele rekord, pra 1, 9 % e prodhimit të brendshëmbruto. Megjithatë, nuk është kjo arsyeja specifikese përse e mora fjalën sot. Nuk është as për tërikonfirmuar bashkërendimin me Fondin MonetarNdërkombëtar për sa i përket rritjes ekonomike, ecila do të vazhdojë të jetë mbi 4 %. Desha të kapjanjë çështje, të cilën opozita e ka qejf ta demonizojë.Është çështja e projekteve të partneritetit publikprivat. Dua të sqaroj para qytetarëve që projektete partneritetit publik privat janë të gjithatransparente, por unë nuk do ta kap nga kjo anë,sepse skrutinimi i procedurës do të bëhet sot, dotë bëhet nesër, do të bëhet sërish e sërish ndërvite në sytë e publikut dhe në sytë e institucioneve,që duhet të merren me procedurat që ndjekinautoritetet kontraktore. Në qoftë se e patë djeopozitën, ajo iu referua një shifre për koncesionet,për partneritetin publik-privat, dhe tha se është mbi2 miliardë euro, e cila rëndon mbi qytetarët.

Tani po i marr një për një: Rruga e Arbrit, që kanisur me koncesion, kushton rreth 243 milionëeuro. Çfarë është kjo rrugë?! Pse kjo rrugë ështëe domosdoshme?! Pse duhet të bëhej tani, dhe jopas 20 vjetëve?! Sa ka kushtuar? Kjo rrugë duhet

31


të bëhej tani, megjithëse buxheti me fondet e tij tëdrejtpërdrejta nuk kishte mundësi ta bënte. Ndajhymë në partneritet publik-privat, një procedurëtotalisht transparente. Çfarë bën të mundur, sepsenuk po merrem përsëri me procedurën? Bën tëmundur që dibranët dhe e gjithë zona që preketnga rruga të mos presin 20 vjet për rrugën. Ajo qëtha dje opozita, po, është e vërtetë, janë investimetpublike në favor të qytetarëve. Po e pyes opozitën:çfarë ke me dibranët, që nuk do që t’u bëhet rruga?!Si e ke punën me dibranët, që nuk do që ata tëkenë një rrugë dinjitoze për të ardhur në Tiranëapo për t’u lidhur edhe me Shkupin nesër, nëaspektin tregtar, apo të lidhen sot me Durrësin, nëaspektin tregtar? Çfarë keni me qytetarët eDibrës?! Çfarë ju kanë bërë qytetarët e Dibrës?Nuk ju dhanë katër vota në parlament?! Nuk juadhanë se nuk i meritonit dhe ju nuk e gjykoni dotsovranin.

Çfarë keni me popullin e Shkodrës?! Thumanë-Kashar është vazhdimi i Rrugës së Kombit. Çfarëkeni me kuksianët? Çfarë keni me shkodranët qënuk doni që t’u bëhet rruga?! Çfarë arsyesh kenipërtej kësaj? Doni ta lini vendin në mjerim?! Psenuk doni që Shkodra të ketë një autostradë mëdinjitoze, të lidhet me Tiranën dhe me Durrësin,apo me kë të dojë? Çfarë doni që populli i Balldrenitdhe i gjithë Veriut të mos ketë rrugë dinjitoze? Cilaështë arsyeja? Kë urreni: Shkodrën, që nuk ju dha7 vota?! Nuk i meritonit! Lezhën, që nuk ju dha 5vota?! Nuk i meritonit! Ia dhanë Partisë Socialiste.Kjo është arsyeja pse i urreni dhe i ngrinikoncesionet? Koncesionet janë investime publikenë favor të qytetarëve.

Ju të opozitës çfarë keni me të sëmurët medializë?! Çfarë keni që doni t’i bëni të vuajnë?!Çfarë keni me ta që doni t’i bëni të vuajnë, përtejvuajtjes që kanë? Çfarë keni?! Cila është arsyejapse nuk doni që ata të marrin shërbim; nuk doni tëmarrin shërbim ashtu siç duhet të marrin; nuk doniqë të marrin shërbim aty ku e marrin?! Dikur kaqenë me 80 mijë lekë dhe sot është falas, por junuk doni. Pse nuk doni?! Çfarë interesi keni qëata të vuajnë, përtej vuajtjes që kanë?! Pse nukdoni që të sterilizohen pajisjet në spitale, ashtu siçi ka hije një spitali normal?! Pse doni që tëinfektohen ata të pafat që shkojnë aty për shkaktë sëmundjes?! Cila është arsyeja? Këto janëkoncesionet. Pse nuk doni që qytetarët të shkojnëtë kontrollohen, të bëjnë check up falas?! Cila ështëarsyeja? Çfarë keni me shëndetin e qytetarëve? I

keni vënë çmim jetës?!Pse nuk doni të pastrohen plehrat e Tiranës?

Cila është arsyeja? Keni probleme të procedurësdhe të kostos? Aty e keni?! Aty do të jenë letrat,aty është procedura, do të shikohen sot, do tëshikohen nesër dhe do të shikohen ndër vite.

Çfarë keni me popullin e Vlorës? Nuk doni qëtë bashkohet me Himarën?! Çfarë keni me populline Gjirokastrës, që nuk doni të bëhet bajpasi? Çfarëproblemi keni? Ah, ju doni koncesionet e huavefiskale, doni koncesionet e skanimit! Ato doni ju?!E dini sa u kushton shqiptarëve koncesioni iskanimit?! Jemi i vetmi vend në Europë që e bën.

Rrugë me koncesion, me PPP-i, bën gjithë botadhe e gjithë Europa. Shërbime spitalore bën egjithë Europa dhe e gjithë bota. Skanim bëri vetëmShqipëria në të gjithë Bashkimin Europian dhe nëEuropë. Vendi pararojë me skanim. E dini sa ikushton biznesit?! Biznesit i kushton 22 milionëeuro, në fakt, i kushtonte 40, por ia ulëm ne. Pobuxhetit e dini sa i kushton? 19 milionë dollarë.Këta flasin për koncesione. E dini që pullat fiskaleka raste që janë më shtrenjtë se akciza?! Pra, këtokoncesione duan këta. Ne bëjmë koncesione përRrugën e Arbrit, për Rrugën e Kombit, rrugën eShkodrës, rrugën e Vlorës, dializën, check up-in,inceneratorët kundër plehrave. Apo doni që njerëzittë mbyten, të vijnë si zombi dhe pastaj t’ju votojnëju nga Azia?! Janë shërbime publike. Dua që tadëgjojnë qytetarët, sepse dalin dhe recitojnë aty:koncesione, PPP-i. Rruga e Arbrit është partneritetpublik-privat. Me paratë e buxhetit do të bëhej pas20 vjetëve, por jo do të bëhet tani, sepse i duhetDibrës dhe i duhet Shqipërisë. Po, do ta paguajëbuxheti për 13 vjet, patjetër. Do të bëhet edheBalldreni, patjetër do të bëhet edhe Thumanë-Kashar, patjetër do të bëhet dhe Tiranë-Durrës,është arteria kryesore e vendit dhe do të paguhetndër vite, për 15 vjet. Tiranë-Durrës do të bëhetme TOLL, asnjë lek nga buxheti i shtetit.

Pse i demonizojnë? E dini pse?! Po ju bëj njëllogari të shkurtër. Çdo shërbim, çdo rrugë, çdoaset, çdo investim që bën kjo maxhorancë i vretkëta, se largohen nga pushteti, ngelen aty te 20%-shi që kanë ngrirë, ndërsa ne nuk i masim menumër votash, i masim me përgjegjshmëri ndajtetarëve. Të dalin dhe të më thonë: çfarë kanë mepopullin e Dibrës, me popullin e Shkodrës, mepopullin e Durrësit, çfarë kanë më të sëmurët medializë, çfarë kanë me ata që shkojnë në spitale,pastaj aty i kanë procedurat, le t’i kontrollojnë ndër

Viti 2018

32


ditë, ndër javë dhe ndër vite.Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ahmetaj!Fjala për zotin Çela.Bujar Çela – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Të nderuar blegtorë dhe përfaqësues të

Ministrisë së Bujqësisë, që keni sjellë këtëndryshim të vogël në ligjin për mbarështimin eblegtorisë.

Në fakt, ky është një ndryshim i vogël, të ciline ka diktuar koha në lidhje jo me inseminimin arti-ficial, por me ndërzimin natyral për shtimin dhe përruajtjen e metodave bio. Ky është i vetmi prodhim,që unë mendoj se i ndihmon blegtorët dhe fermerëtpër të pasur shpenzime sa më të pakta përmirëmbajtjen e familjes.

Nëse flasim për turizmin, nuk duhet harruar qëprodhimet blegtorale janë ato që tërheqin mëshumë turistët në Shqipëri, të cilat janë me tëvërtetë bio, sepse kafshët rriten e kullotin endenë kodra, male e pellgje, jo në komplekse moderne,sepse komplekset moderne ata i kanë më të mirase tonat.

Unë dua t’i tërheq vëmendjen Ministrisë sëBujqësisë për disa probleme që kanë këta blegtorë.Ata kanë një problem të mbartur, siç ështëmatrikulimi. Ne vërtet flasim për prodhimet bio, pora e dini sa dobët jemi në këtë pikë, pra nëmatrikulimin e viçave të sapolindur? A e dini sekur matrikulohen këta për herë të parë dhe tëfundit?! Ditën e therjes. Ky është një defekt shumëi madh. Ne duhet të subvencionojmë lindjen e çdoviçi dhe krerëve të tjerë ashtu siç subvencionojmëedhe prodhimet e tjera, jo thjesht komplekset emëdha, ku përfitojnë fermerët e mëdhenj, por duhettë përfitojnë blegtorët e vegjël, të cilët i kemi meshumicë.

Çdo ditë para se të shkojnë në thertore, atahasen edhe me një problem tjetër, siç janë raportetveterinare. Fermeri, megjithëse e ka rritur bagëtinë,e ka të vështirë të sigurojë raportin veterinar. Psendodh kjo? Sepse Shërbimi Veterinar i Drejtorisësë Bujqësisë, shërbimi veterinar i bashkive dhe injësive administrative është shumë larg. Në këtozona ende punojnë teknikë të mesëm, punonjëstë thjeshtë, të cilët duan të ushqehen, pornjëkohësisht duan t’u shërbejnë edhe komshinjve,që bashkëjetojnë me ta.

Një problem tjetër është edhe mosha e therjessë këtyre kafshëve. Ne realisht nuk hamë mish

viçi bio, sepse viçi theret 3 muajsh, që është njëkrim i vlerave ushqyese, sepse nuk është në kulmine tij. Ditën që viçi lë qumështin, theret dhe ai nukështë mish me vlera të plota ushqimore.

Këto janë probleme, të cilat duhet të jenë nëvëmendje të Ministrisë së Bujqësisë, të drejtorisëe posaçme të veterinarisë dhe blegtorisë.Bashkëpunimi me Institutin Bujqësor, sidomos meFakultetin e Veterinarisë, duhet të jetë në njëshkallë edhe më të lartë.

Këto janë probleme të qytetarëve dhe tënjerëzve tanë, të cilët punojnë për vete, por edhepër të mëkëmbur ekonominë tonë në tërësi.

Ne kemi ende probleme me titujt e pronësisë,të cilave po u mbaron afati, 31 dhjetor, jemi shumëmbrapa. Puna e bërë nga pushteti vendor sëbashku me Ministrinë e Bujqësisë nuk është nënivelin e duhur dhe lë për të dëshiruar.

Ne vazhdojmë të flasim për tokën, vaditjen dhekullimin, për të cilat ka shumë investime, porrealisht ato nuk shfrytëzohen mirë nga formacionetqë ne kemi ndërtuar, duke prishur ato të sëshkuarës.

Pavarësisht këtyre që përmenda, të cilat janënë emër të atyre që punojnë, unë kam besim tëplotë se programi ynë është i duhuri dhe do tëshkojë sa më afër njerëzve të punës.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Çela! Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka zoti Baraj. Besnik Baraj – Duke ju falënderuar, pas fjalës

së zotit Beqaj dhe zotit Çela unë nuk kam se çfarëtë shtoj për këtë projektligj. Bëhet fjalë për njëprojektligj në kuadër të reformës derregullatore përtë krijuar një klimë sa më të përshtatshme dhenxitëse për biznesin, për t’i hequr dhimbjet e kokësnë kuadër të shumë masave të tjerave që janëndërmarrë. Kështu që nuk më mbetet të them gjëtjetër, vetëm ju ftoj për ta votuar.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Baraj!Këtu mbyllet diskutimi për projektligjin “Për

mbarështimin e blegtorisë”, i ndryshuar”.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa ndryshime

dhe shtesa në ligjin nr. 8331, datë 21.04.1998 “Përekzekutimin e vendimeve penale”, i ndryshuar”.

Në emër të grupit të Partisë Socialiste fjalën eka zoti Manja.

Ulsi Manja- Të nderuar kolegë deputetë,Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa në

33


ligjin nr. 8331, datë 21.04.1998 “Për ekzekutimine vendimeve penale”, i ndryshuar”, të cilin do tavotojmë sot, është pjesë e paketës së dytë tëligjeve të reformës në drejtësi, si pjesë përbërësee reformimit të sistemit të drejtësisë penale nëvend. Cili është qëllimi i këtij projektligji? Kyprojektligj ka për qëllim të përmirësojë procesin eekzekutimit vullnetar, si dhe të rrisë rolinmbikëqyrës të shërbimit të provës në ekzekutimine vendimeve penale.

Analiza e sistemit të drejtësisë ka evidentuarnjë sërë problematikash për sa i takon ekzekutimittë vendimeve penale, që lidhen kryesisht memënyrën e njoftimit të të dënuarve, të cilët gjatëekzekutimit vullnetar, gjatë fazës së hetimeve apogjykimit kanë qenë në gjendje të lirë apo me masësigurimi “Arrest shtëpie”; me mbikëqyrje ngashërbimi i provës të personave me masë sigurimi“Arrest shtëpie”; me ekzekutimin e vendimeve nërastet kur i dënuari ndryshon adresën evendbanimit të tij; me periudhën e fillimit të vuajtjessë dënimeve alternative, si dhe me ekzekutimin evendimeve me masa mjekësore dhe edukuese tëdhëna me vendim gjyqësor. Për adresimin eproblematikave dhe gjetjeve të evidentuara ngaAnaliza e Sistemit të Drejtësisë dhe përpërmirësimin e kuadrit rregullator, i cili rregullonmënyrën e ekzekutimit të vendimeve penale, nëStrategjinë e Reformës në Drejtësi dhe në Planine saj të Veprimit u parashikua miratimi i disashtesave dhe ndryshimeve në këtë ligj.

Me këtë projektligj, ndër të tjera, synohetpërmirësimi i kuadrit ligjor ekzistues në lidhje meekzekutimin e masave edukuese e mjekësore, sidhe krijimi i institucioneve të posaçme përekzekutimin e këtyre masave; garantimi iekzekutimit të drejtë të vendimeve gjyqësore, nërespektim të parimit të lirisë dhe të sigurisë sëpersonit; ridimensionimi i rolit të gjykatësit dheprokurorit në ekzekutimin e dënimeve penale, dukesynuar rritjen e efektshmërisë së sistemit tëekzekutimit; krijimi i mekanizmave ligjorë dheinstitucionalë të pajisur me burimet e nevojshmemateriale dhe njerëzore për trajnimin e kualifikimine vazhdueshëm profesional të stafit tëadministratës së institucioneve penitenciare dheShërbimit të Provës.

Projektligji, që do të votojmë sot në seancëplenare, i është nënshtruar një procesi të gjerëkonsultimi, me qëllim garantimin e transparencësdhe gjithëpërfshirjes në procesin e vendimmarrjes.

Në këtë kuadër, projektligji u është përcjellë përmendim jo vetëm institucioneve që kanë në fushëne përgjegjësisë së tyre zbatimin e detyrimeve tëlidhura me ekzekutimin e vendimeve penale, poredhe organizatave ndërkombëtare epërfaqësuesve të shoqërisë civile.

Të gjitha komentet dhe sugjerimet e mbledhuragjatë procesit të konsultimit janë marrë në shqyrtimnga grupi i punës, i përbërë nga ekspertë tëmisionit EURALIUS, të Ministrisë së Drejtësisë, tëProkurorisë së Përgjithshme, Drejtorisë sëPërgjithshme të Burgjeve, Shërbimit të Provës dheOSBE-së, me qëllim reflektimin e tyre dheparaqitjen e një projektligji sa më të konsoliduarqë adreson dhe zgjidh të gjitha problematika, tëcilat janë hasur nga Analiza e Sistemit të Drejtësisënë lidhje me ekzekutimin e vendimeve penale.

Cilat janë risitë e këtij projektligji? Risitë evariantit integral të miratuara në Komisioninpërgjegjës për Çështjet Ligjore janë të lidhura meharmonizimin e këtij projektligji me Kodin Penal,Kodin e Procedurës Penale dhe Kodin e DrejtësisëPenale për të Mitur, që janë miratuar në kuadër tëreformës në sistemin e drejtësisë; me përcaktimine qartë dhe të saktë të elementeve që duhet tëpërmbajë akti procedural, mbi bazën e të cilit fillonekzekutimi i vendimit penal, si dhe saktësimin epërgjegjësisë së prokurorëve të seancës sipasshkallëve të gjykimit, me qëllim shmangien eproblematikave të evidentuara në praktikë; meparashikimin e garancive ligjore të lidhura menjoftimin e të miturit të dënuar, si dhe meekzekutimin e masave edukuese në harmoni meKodin e Drejtësisë Penale për të Mitur; merregullimin e detajuar të mbikëqyrjes së ekzekutimittë vendimit të dënimit me qëndrim në shtëpi, sidhe përcaktimi i procedurës në rastet e ndryshimittë vendbanimit nga i dënuari me qëndrim në shtëpi;me reflektimin e ndryshimeve të miratuara së fundinë Kodin Penal, në dispozitën që parashikon rastete vendimeve që ekzekutohen menjëherë, siç ështërasti i pezullimit të dënimit me burgim dhe vënianën mbikëqyrjen e Shërbimit të Provës, si dhe meqartësimin e rregullave lidhur me mënyrën ezbatimit të urdhërimit të gjykatës për lirimin emenjëhershëm.

Në këtë kontekst, projektligji parashikon nëmënyrë të qartë përgjegjësitë e prokurorit dhe tëinstitucionit të ekzekutimit të vendimit penal,adresimin dhe zgjidhjen e paqartësive ligjore tëkonstatuara në praktikë gjatë ekzekutimit të

Viti 2018

34


vendimeve, të cilat parashikojnë dënime alterna-tive në lidhje me momentin e fillimit të vuajtjes sëdënimeve alternative, së fundi përmirësimin eprocedurave të ekzekutimit të vendimeve tëgjykatës për rastet e nxjerrjes jashtë territorit tëpersonave të huaj dhe pa shtetësi, duke reflektuarparashikimet e bëra në legjislacionin në fuqi përtë huajt në Republikën e Shqipërisë.

Për të gjitha këto arsye, të nderuar kolegëdeputetë, ju ftoj ta votojmë pa vonesë këtëprojektligj, i cili është një nga projektligjet e fundittë paketës së dytë të reformës në drejtësi, që ireferohet sistemit të drejtësisë penale.

Edhe një herë faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Manja!Mbyllet këtu diskutimi për projektligjin për

ekzekutimin e vendimeve penale.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa shtesa në

ligjin nr. 9584, datë 17.07.2006 “Për pagat,shpërblimet dhe strukturat e institucioneve tëpavarura kushtetuese dhe të institucioneve të tjeratë pavarura, të krijuara me ligj”, të ndryshuar””.

Në emër të Grupit Parlamentar të PS-së, fjalëne ka zoti Bushati.

Ervin Bushati – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Është shumë e rëndësishme, sidomos tani që

diskutojmë buxhetin, të flasim për institucionet epavarura dhe për mënyrën sesi funksionojnë ato.Në të gjitha diskutimet që kemi pasur për buxhetin,për ne ka qenë kryesore, në radhë të parë, të flasimpër institucione, të cilat gjithmonë e më shumëlargohen nga orbita e politikës institucionale që tëfunksionojnë të pavarura në shërbim të qytetarëvenë shërbim të ekonomisë dhe shoqërisë për tëkryer misionin, për të cilin ato janë krijuar, si dhepër të shërbyer sa më mirë. Prandaj më vjen keqqë gjatë këtyre ditëve, kur po flitet për ligjin më tërëndësishëm të shtetit, që është projektbuxheti ivitit 2019, opozita nuk ka qenë e pranishme. Nukishte e pranishme as për ligjin e lojërave të fatit, icili ishte i rëndësishëm dhe kishte të bënte nëmënyrë direkte me shoqërinë shqiptare, me këtëplagë që ka shoqëria shqiptare. Opozita kavendosur të qëndrojë jashtë kësaj salle dhe jashtëtë gjitha mbledhjeve që kemi zhvilluar nëkomisione. Në mënyrë të vazhdueshme kemidiskutuar për çështje të rëndësishme, kemi folurpër buxhetin, kemi folur për rritjen ekonomike, kemifolur për mënyrën sesi mund të funksionojë mëmirë biznesi, si mund të rritet punësimi, por opozita

ka vendosur herë pas here dhe në mënyrë tëvazhdueshme të mos përgjigjet dhe të mos iadresojë problematikat që ka shoqëria shqiptare.Është e papërgjegjshme mënyra sesi opozita dele bën deklarata, mban qëndrime politike dhe jepopinione për ligje, të cilat as nuk i ka lexuar. Mëvjen keq, sepse, edhe kur u diskutua ligji për bastet,ashtu siç po diskutohet edhe këto ditë nëpërkomisione në mënyrë intensive edhe për buxhetine vitit 2019, opozita vazhdon të mungojë dhe nukka lexuar çështjet bazike, të cilat diskutohen sotpër buxhetin.

Para një viti kemi qenë në këtë sallë dhe mëkujtohet kur opozita i ra kambanës së alarmit, ashtusiç i ka rënë edhe 100 herë të tjera, duke thënë seShqipëria do të merrte fund, se kjo qeveri kishterënë, se ky ishte buxheti i pastrimit të parave, sedo të pastroheshin paratë e drogës, se ky shtet dotë falimentonte brenda gjashtë muajve, se do tëkriminalizohej e gjithë ekonomia. Që të gjithakambana alarmi të rëna më kot.

Sa herë ka pasur diskutime të rëndësishme,opozita i ka shmangur ato. Ajo ka shmangurdetyrimin për të pasur një proces diskutimi përpërmirësimin e legjislacionit, duke i vënë atij njëstampë apo një vulë politike të përgatitur, të gatuarqë më parë në zyrat e saj kryesore.

Është e drejta e çdo opozite, ashtu si në çdovend të botës, është prerogativë që të mos jetëdakord as me qeverinë, as me buxhetin. Janë dyveprimet më politike që ka çdo maxhorancë:zgjedhja e qeverisë dhe miratimi i buxhetit, porkjo nuk do të thotë që opozita të mos vijë të thotëargumentet e saj, të japë një alternativë dhe, psejo, të dëgjohet për çështjet që kanë të bëjnë mepërmirësimin e jetës së qytetarëve.

Ne kemi qenë gjithmonë të hapur dheshpeshherë, kur opozita ka qenë në komisione,kemi marrë parasysh pyetjet, kemi dhënë përgjigje,kemi marrë parasysh vërejtjet e tyre e pse jo, kemimarrë edhe ndonjë pjesë të propozimeve të tyre,kur ato kanë qenë të vlefshme dhe kemi votuarbashkë me ta.

Ndaj është për të ardhur keq që në këto ditë,kur po diskutohet për buxhetin, për ekonominëshqiptare, për mirëqenien e të gjitha familjeveshqiptare, për institucionet e pavarura, përmënyrën se si do të ndahen investimet, opozitanuk vjen dhe nuk merr pjesë në këtë proces.

Shpresoj që opozita shqiptare të fillojë të vijë epse jo, ka akoma kohë që në votimin në parim të

35


projektbuxhetit 2019, që do të bëhet javën që vjen,të reflektojë, jo sepse na duhet dhe na shërbenvetëm neve në këtë sallë.

Unë jam i bindur që, si qeverisë, edhe këtijkrahu të maxhorancës i bën më mirë një opozitëkonstruktive, e cila ka detyrime ndaj qytetarëvetë këtij vendi, që e kanë votuar. Opozita, sidomosGrupi Parlamentar i PD-së, paguhet me lekët etaksapaguesve për të qenë në parlament, për tëkontribuar, për të diskutuar dhe për të sjellëalternativën e vet.

Në qoftë se opozita do ta kryente këtë detyrë,sepse në radhë të parë u detyrohet qytetarëve,ajo do të përpiqej të përmirësonte me aq samundej, me argumentet që ka, edhe ligjet që nesjellim në parlament. Atëherë, do ta kryente dyfishmisionin që ka ndaj këtij vendi.

Diskutimet për buxhetin në Komisionin eEkonomisë dhe në të gjitha komisionet e tjeravazhdojnë. Unë shpresoj që kjo ftesë e sinqertënga kjo foltore e nderuar të shkojë në veshët e atijqë merr vendimet apo të dyshes që merr vendimet.Unë nuk jam i sigurt se kush i merr vendimet,kryetari aktual apo zoti Berisha. Le të ulen bashkëdhe të vendosin apo le ta instruktojë zoti Berishazotin Basha, që opozita i duhet Shqipërisë dhe netë gjithë bashkë, si qytetarë të këtij vendi, të bëjmëdetyrën në parlament.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Faleminderit, zoti Bushati!Këtu mbyllet edhe diskutimi i projektligjit “Për

disa shtesa në ligjin nr. 9584, datë 17.7.2006, “Përpagat, shpërblimet dhe strukturat e institucionevetë pavarura kushtetuese dhe të institucioneve tëtjera të pavarura, të krijuara me ligj””.

Çfarë kishit zoti Fino?(Ndërhyrje pa mikrofon)Pyetje për kë?Bashkim Fino – Kisha pyetje për projektligjin,

që sapo kaloi.Gramoz Ruçi – Jo, këtu kanë mbaruar pyetjet.Bashkim Fino – Atëherë, kam për të diskutuar.A mund të them diçka?Gramoz Ruçi – Jo. Ai foli në emër të grupit,

kështu që duhej të regjistroje emrin për të marrëfjalën. Janë mbyllur diskutimet dhe nuk ke çfarë tëflasësh.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Të thashë që foli në emër të grupit. Jo!(Ndërhyrje pa mikrofon)Të lutem!

(Ndërhyrje pa mikrofon)Ai është një problem tjetër.Jo, është detyra ime që të zbatoj Rregulloren.(Ndërhyrje pa mikrofon)Je në kundërshtim me Rregulloren. Nuk bëhen

pyetje për projektligjin kur përfundon diskutimi nëemër të grupeve.

Kalojmë në shqyrtimin e projektligjit “Përratifikimin e memorandumit të mirëkuptimit qëndryshon memorandumin e mirëkuptimit, ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe Bashkimit Europian,për pjesëmarrjen e Republikës së Shqipërisë nëprogramin e drejtësisë të Bashkimit Europian”.

Nuk ka diskutantë të regjistruar.Fjalën e ka zoti Anduel Xhindi në emër të grupit! Anduel Xhindi – Faleminderit, zoti Kryetar i

Kuvendit!Të nderuar kolegë deputetë,Projektligji “Për ratifikimin e memorandumit të

mirëkuptimit, që ndryshon memorandumin emirëkuptimit, ndërmjet Republikës së Shqipërisëdhe Bashkimit Europian, për pjesëmarrjen eRepublikës së Shqipërisë në programin edrejtësisë të Bashkimit Europian”, ka për qëllimofrimin e asistencës për zbatimin e legjislacionittë BE-së për identifikimin dhe përjashtimin esubstancave psikoaktive të reja, riintegrimin dherehabilitimin e përdoruesve të drogës dukepërfshirë edhe ata që e kanë vuajtur dënimin nëinstitucionet e ekzekutimit të dënimeve penale, sidhe zhvillimin e metodologjive të përbashkëta tëautoriteteve publike në nivel lokal apo rajonal dhetë shoqërisë civile, me qëllim uljen e numrit tëveprave penale të lidhura me drogën.

Implementimi i tij do të mundësojë rritjen eefikasitetit të institucioneve ligjzbatuese në luftënkundër lëndëve narkotike.

Lufta kundër drogës është një betejë e ashpërdhe nuk njeh kufij, ndaj përpjekjet për të fituar këtëbetejë mund të bëhen efikase vetëm nëpërmjetbashkëpunimit me partnerët tanë të BE-së. Kjo luftëështë një luftë që më së pari fitohet në mendje,para se të fitohet në rrugë, para se të fitohet atje,ku kultivohet droga.

Qeveria shqiptare e njeh dhe e pranon natyrënserioze të këtij problemi, si në nivelin kombëtar,ashtu dhe në atë ndërkombëtar, si dhe pranonfaktin se në luftën kundër drogave mund të jemi tësuksesshëm vetëm nëse koordinojmë përpjekjettona, ato të qeverisë me përpjekjet e partnerëvendërkombëtarë.

Viti 2018

36


Ratifikimi i kësaj marrëveshjeje të rëndësishme,që ndryshon memorandumin e mirëkuptimitndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe BashkimitEuropian, për pjesëmarrjen e Republikës sëShqipërisë në programin e drejtësisë së BashkimitEuropian, është një hap pozitiv, që ndiqet edhe nëkuadrin e procesit të stabilizim-asociimit dhe tëplotësimit të detyrimeve, që na lindin, në bazë tëkapitullit 24 të MSA-së.

Projektakti është në përputhje me Kushtetutëne Republikës së Shqipërisë, si dhe me ligjin “Përmarrëveshjet ndërkombëtare në Republikën eShqipërisë”.

Shqipëria ka qenë e përfaqësuar nga Ministriae Drejtësisë dhe e ka nënshkruar memorandumine mirëkuptimit më 23 shtator 2016. Më pas kymemorandum është ratifikuar me ligjin nr. 11/2017.Ai përfshinte 3 komponentët, që i përkasin fushëssë përgjegjësisë shtetërore të Ministrisë sëDrejtësisë, ndërkohë që nuk përfshinte pjesën ekatërt të komponentit, që lidhet me politikën e luftëskundër drogave.

Pjesa e komponentit të luftës kundër drogave,të këtij memorandumi, lidhet kryesisht measistencën financiare dhe i përket Ministrisë sëBrendshme. Pra, në thelb, ndryshimi i këtijmemorandumi është thjesht ofrimi i një asistencefinanciare, që ofrohet me një shumë të përcaktuar.Kjo asistencë është e ndarë në vite dhe do t’idedikohet Ministrisë së Brendshme përkomponentin që i përket kësaj ministrie.

Kontributi financiar, që duhet të paguhet ngaShqipëria në buxhetin e përgjithshëm të BashkimitEuropian, për të marrë pjesë në bashkëpunimingjyqësor, trajnimin gjyqësor dhe aksesin në linjate programit të drejtësisë, do të jetë si më poshtëvijon:

- Për vitin 2017 parashikohen 41674 euro (dukepërfshirë 6000 euro për objektivin (d) që i përketMinistrisë së Brendshme).




Efektet financiare për pjesën e katërt tëkomponentit (d) “Politika e luftës kundër drogave”,

që do të mbulohen nga Ministria e Brendshme,janë 6000 euro për secilin vit buxhetor dhe do tëpërballohen nga buxheti i programit “Policia eShtetit”.

Nisur nga qëllimi i kësaj marrëveshjeje, ftojkolegët ta miratojmë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Xhindi!Vazhdojmë me ratifikimin e marrëveshjes së

bashkëpunimit ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë dhe KomisionitNdërkombëtar për Personat e Zhdukur.

Në emër të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste, fjalën e ka zoti Luan Duzha.

Luan Duzha – I nderuar zoti Kryetar i Kuvendit,Të nderuar kolegë deputetë,Të nderuara familje të prekura drejtpërsëdrejti

nga mungesa e rëndë e një personi të dashur, çkae bën të shkuarën tuaj të rëndë një historidhimbjesh e padrejtësish,

Dua që fjalën time ta nis me një urim të sinqertë:uroj fort që marrëveshja e sotme ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe KomisionitNdërkombëtar të Gjetjes së Personave të Zhdukurtë jetë sadopak në formën e një përgjigjeje përshpresat dhe lutjet e dhjetëra apo qindra familjeveshqiptare, që shpresonin se një ditë do ta mësoninplotësisht fatin e keq të të afërmve të tyre, nëkëmbim vetëm të një vendi ku ata të prehen nëpaqe!

E shkuara na njohu me një realitet të errët:familje pa një vend për të qarë familjarin; eshtrapa një vend tretjeje, konform normave zakonoretë traditës së shqiptarit; jetë njerëzish të ndërpreranë mënyrë të mbrapshtë dhe për arsye edhe mëtë mbrapshta. Kjo e shkuar rëndonte mbindërgjegjen kolektive. Kjo ndërgjegje kolektive elënduar rëndonte çdo ditë mbi “supet” einstitucioneve tona përgjegjëse. Çdo ditë, pasisistemi totalitar ra, ishte një ditë e shtuarpërgjegjësie për mosgjendjen pranë dhembjes sëdhjetëra e qindra familjarëve shqiptarë, në Veri eJug të vendit, që nuk i gjetën kurrë eshtrat efamiljarëve të tyre.

Marrëveshja ndërmjet Republikës sëShqipërisë dhe ICMP-së për gjetjen e personavetë zhdukur përgjatë periudhës së sistemit të shkuartotalitar (29.11.1944 – 02.07.1991) është njëreflektim i thellë e serioz, një hap përpara dhekonkret drejt një reagimi kaq të shumëpritur, dheinstitucional, që një shtet serioz bën ndaj

37


qytetarëve, ndaj dhimbjes dhe lëndimit të tyre, sadoi shkuar në kohë qoftë ky burim dhimbjeje.

Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë dhe KomisionitNdërkombëtar për Personat e Zhdukur e ngreShqipërinë në një nivel proaktiv veprimi memetodat më bashkëkohore, efiçiente dhe efikase,që shtete të tjera me përvoja të ngjashme kanëndjekur me sukses.

Gjetja e personave të zhdukur, në përvojën eKomisionit Ndërkombëtar prej dy dekadash nukkonsiderohet si një sipërmarrje kombëtare,përkundrazi, për personat e humbur, si në rastet ekonflikteve të armatosura; në rastet e fatkeqësivenatyrore apo në rastet e pasojave të shkeljes sëtë drejtave të njeriut, siç është rasti i Shqipërisë,veprimi më efikas është ai në nivel partneritetindërkombëtar, duke e trajtuar globalisht sfidën egjetjes së personave të zhdukur.

Aplikimi i arritjeve të fundit shkencore dheteknologjike, me fokus gjetjen dhe identifikimin etrupave, bëhet më i lehtë nëse reagimi bëhet falëkoordinimit në nivel ndërkombëtar.

Përvoja e Komisionit Ndërkombëtar të Gjetjessë Personave të Zhdukur ka treguar në dekadëne fundit se zhvillimet dhe zbulimet në gjenetikë,përdorimi i metodave moderne të mjekësisë ligjoredhe krijimi i një databaze të dedikuar përtej kufijvekombëtarë prodhon mundësi të reja rezultatesh,të pamenduara më parë. Ky kapitull rezultativshënon hapat e parë të suksesit në një përvojë tëafërt me tonën, Ballkanin, vendet e ish-Jugosllavisë, të cilat, për shkak të konflikteve tëarmatosura, humbën pa adresë familjarët e tyre.Dhjetëra e qindra familje kosovare pritën eshtrat efamiljarëve të zhdukur, po kështu kroatë,boshnjakë e të tjerë.

70% e 40 mijë të humburve të përllogaritur nëkëtë konflikt, falë metodave që listova më sipërdhe ndërhyrjes së Komisionit, u identifikuan. Kjoqasje bëri të mundur edhe identifikimin e shumëprej viktimave të sulmeve të “11 Shtatorit”. Suksesii ti j vlerësohet edhe në përllogaritjen dheidentifikimin e viktimave të cunamit të vitit 2004 nëAzinë Juglindore. Në Argjentinë, Kili dhe Afrikën eJugut ka pasur zhvillime mjaft pozitive falëmetodikës se si Komisioni Ndërkombëtar qaset nëraste të tilla.

Ndaj, të nderuar kolegë, ardhja në Tiranë eICMP-së, që do të krijojë një zyrë shërbimi përgjetjen e personave të zhdukur, duke përdorur

metodat tekniko-shkencore të zbulimit, tëidentifikimit dhe të shkëmbimit të informacionit meorganet kompetente, në kuadër të koordinimit dhetë bashkëpunimit, me qëllim realizimin e aktivitetitadministrativ, e fut Shqipërinë në radhën e 40vendeve nga pesë kontinentet, ku Komisioni op-eron me rezultate të larta. Komisioni operon mesukses në mjedise të ndryshme me njëri-tjetrin ngapikëpamja shoqërore, politike ose kulturore.Rezultatet e tij kanë qenë përherë bindëse nëdrejtim të lokalizimit dhe identifikimit të tëhumburve.

Si në Amerikën e Veriut, në Amerikën e Jugut,në Europë, kryesisht në Ballkan, po ashtu edhenë Afrikën e Veriut dhe në Lindjen e Mesme e tëLargët, Komisioni është përpjekur maksimalisht tënxisë edhe përfshirjen e shoqërisë civile përngritjen e kapaciteteve teknike dhe institucionaletë vendeve ku operon.

Për këto arsye, me bindjen e plotë se kjomarrëveshje do të sjellë rezultatet e shumëpriturapër të lehtësuar sadopak barrën emocionale dhepsikologjike të një numri të konsiderueshëmfamiljesh shqiptare, ftoj kolegët e mi deputetë tambështesin pa mëdyshje këtë marrëveshje, dukee konsideruar me rëndësi të dorës së parë, çkado të meritonte edhe praninë në sallë të opozitësparlamentare.

Siç e theksova edhe në fillim të fjalës sime,dëshiroj shumë që rezultatet të mos vonojnë dhedhimbja e zgjatur e familjarëve, në pamundësi tënjë shërimi të plotë, të ketë një lehtësim tëndjeshëm të saj.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Duzha!Vazhdojmë me diskutimet për projektligjin “Për

ratifikimin e marrëveshjes, ndërmjet Këshillit tëMinistrave të Republikës së Shqipërisë dheqeverisë së Republikës Federale të Gjermanisë,për bashkëpunimin financiar 2017, për projektin“Promovimi i ndërmarrjeve të vogla dhe të mesmepërmes fondit të garancisë së kredive rurale”.

Janë regjistruar për të diskutuar zonja Dhima,zoti Suli dhe në emër të grupit zoti Ervin Bushati.

Fjalën e ka zonja Dhima.Antoneta Dhima – I nderuar zoti Kryetar i

Kuvendit,Të nderuar kolegë deputetë dhe deputete,Të dashur qytetarë,Komisioni për Ekonominë dhe Financat, në

cilësinë e komisionit përgjegjës, shqyrtoi dhe

Viti 2018

38


miratoi projektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes,ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës sëShqipërisë dhe Qeverisë së Republikës Federaletë Gjermanisë, për bashkëpunim financiar 2017,për projektin “Promovimi i ndërmarrjeve të vogladhe të mesme përmes fondit të garancisë sëkredive rurale”, i propozuar nga Këshilli i Ministravenë përputhje me nenet 81, pika 1, 100 dhe 121 tëKushtetutës së Republikës së Shqipërisë.

Kjo marrëveshje është miratuar në parim mevendim nr. 487, datë 31. 7. 2018 të Këshillit tëMinistrave dhe ka si qëllim dhënien e shumësfinanciare prej 5 milionë euro për përmbushjen eobjektivit të inkurajimit të ndërmarrjeve të vogla dhetë mesme mbi një bazë të qëndrueshme, dukegarantuar kreditë tregtare të institucionevemikrofinanciare, të cilat do t’u ofrojnë kredikredimarrësve në segmentin bujqësor e rural tëekonomisë, që ndikojnë drejtpërdrejt në rritjen ekonkurrueshmërisë së tyre dhe krijimin e vendevetë reja të punës në bujqësi.

Gjatë gjithë kohës marrëdhëniet midisGjermanisë dhe Shqipërisë janë zhvilluar dhe pozhvillohen drejt një partneriteti të qëndrueshëm dheshumë miqësor. Tashmë Shqipëria është pjesë efamiljes së madhe europiane dhe Gjermania ështënjë nga vendet që e mbështet atë në rrugën e sajdrejt integrimit në Bashkimin Europian.

Prej shumë vitesh Gjermania është donatori mëi madh i Shqipërisë, në kuadër të bashkëpunimitpër zhvill im, dhe një nga partnerët më tërëndësishëm tregtarë. Që prej vitit 1988 Gjermaniae ka mbështetur dhe po vazhdon ta mbështesëShqipërinë me më shumë se 1 miliard euro,përfshirë këtu kontributin e Bashkimit Europian dhetë Kombeve të Bashkuara.

Duhet theksuar se është investuar në të gjithëfushat, si në zhvillimin ekonomik, energjetik,infrastrukturë ujore, arsim dhe formim profesionaldhe në zhvillimin e zonave rurale dhe urbane. Pokështu, edhe nga pikëpamje kulturore Gjermaniaështë angazhuar si kurrë më parë, duke akorduarfinancime për mbështetjen e programeve tëndryshme zhvillimore në vend. Falenderime dhemirënjohje pa fund për mbështetjen evazhdueshme që Gjermania i ka dhënë Shqipërisëndër vite në avancimin e proceseve tërëndësishme politike, në aspektin ekonomik,mbështetjen financiare për projekte të ndryshmeapo edhe për mbështetjen teknike.

Marrëdhëniet midis dy vendeve tona janë

shumë të mira dhe qeveritë do ta shfrytëzojnëbashkarisht potencialin ekzistues në funksion tëzgjerimit të mëtejshëm të marrëdhënievegjermano-shqiptare edhe gjatë viteve në vazhdim.Nënshkrimi i marrëveshjes që ne po diskutojmësot, konfirmon edhe një herë marrëdhëniet eshkëlqyera që Shqipëria ka me RepublikënFederale të Gjermanisë.

Marrëveshja ka interes si në aspektinekonomik, ashtu edhe në atë social, duke marrënë konsideratë nevojën për mbështetje financiaredhe shtysat e mëtejshme në fushën e promovimittë ndërmarrjeve të vogla e të mesme. Institucionetpërgjegjëse për zbatimin e kësaj marrëveshjejejanë Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural dheFondi Rural i Garancisë së Kredive .

Prej disa ditësh kam ndjekur me vëmendjeprotestën e banorëve, pronat e të cilëve do tëpreken nga projekti i zgjerimit të Unazës së Madhenë segmentin nga Fabrika e Miellit deri te Dogana,si dhe kam dëgjuar po me vëmendje të gjithakomentet e bëra për heqjen e monumentit tëshqiponjës nga Rrethrrotullimi i Doganës. Bashkiae Tiranës do të ofrojë bonus qiraje për 3 vjet për tëgjitha ato familje që preken nga ky projekt, si dhedo t’i trajtojë me programe të ndryshme sociale.Për të gjithë qytetarët që do të preken nga kyprojekt do të ketë trajtim edhe më të mirë se ai qëu trajtuan qytetarët që u shpronësuan ngasegmenti i Fabrikës së Miellit deri te TEG-u. Kyprojekt do të lehtësojë trafikun në një ngasegmentet më problematike të Tiranës.

Fatmirësisht, shumica e qytetarëve që duanshtet dhe zbatimin e ligjit, nuk sulmojnë dhe prishinpronën publike, por janë pro zbatimit të këtij projektishumë të rëndësishëm. Nëse do të pyesimqytetarët që jetojnë ne afërsi të Bulevardit të Ri,dhe jo vetëm, të gjithë do thonë që është bërë njëmrekulli për qytetin dhe aty po zhvillohet Tirana.Zbatimi i këtij projekti ka detyruar institucionetpërkatëse të bëjnë heqjen e monumentit tëshqiponjës nga Rrethrrotullimi.

Të gjithë jemi në dijeni dhe po presim që aty tëndërtohet një mbikalim që do të zgjidhëpërfundimisht problemin e trafikut në një nga pikathyrëse të Tiranës, që prej kohësh ka qenë ipazgjidhur, pasi nga njëra anë është fluksi iautomjeteve që vijnë nga Jugu dhe Veriu i venditdhe nga ana tjetër dalja e shumë automjeteve ngaTirana për në qendra të tjera urbane të vendit.

Monumenti i shqiponjës qëndroi aty si simbolikë

39


për një periudhë të caktuar, por kjo nuk do të thotëse nuk duhet hequr në momentin kur bëhet fjalëpër një projekt madhor, sikurse është zgjerimi iunazës së madhe, ndërtimi i mbikalimeve dhenënkalimeve, të cilat janë tejet të domosdoshmepër të pasur më shumë lirshmëri në trafik.

Ata që duan të bëjnë politikë edhe me heqjen emonumentit shqiponjës janë në kushtet e njëdëshpërimi të thellë dhe vetëvrasjes politike, sepseështë e pamundur të bësh politikë me projektemadhore, për të cilat kjo qeverisje ka përgatiturgjithçka deri në detaje. Vetëm nëse nuk duamzhvillim mund të mbetemi në atë që është ndërtuarderi tani. Tirana dhe e gjithë Shqipëria ka nevojëpër rrugë, që zhvillojnë ekonominë dhe zgjerimi iUnazës së Madhe është një projekt i tillë.

Disa deputetë të opozitës kanë dalë nëmbështetje të protestës së banorëve, të cilëtpreken nga zbatimi i këtij projekti. Opozita duhettë vijë në parlament, të diskutojë për të gjithaproblemet dhe problematikat që e shqetësojnë atëdhe qytetarët, të diskutojë për buxhetin e vitit 2019në komisionet parlamentare dhe këtu në seancëplenare dhe jo nëpër banaqe e në konferencashtypi.

Vendimi i opozitës për të qenë jashtëparlamentit është një ndër vendimet politike më tëpakuptimta. Vetëm duke qenë këtu në sallën eparlamentit opozita do të kishte bërë të mundurqoftë edhe nëpërmjet votës, por edhe nëpërmjetdiskutimeve, ngritjen e të gjitha pretendimeve tësaj. Deputetët e opozitës, pavarësisht numrit tëvogël të vendeve në parlament, janë votuar ngaqytetarët për të qenë të pranishëm në këtë sallëdhe për të mbrojtur pikërisht nga kjo sallë interesate votuesve të tyre. Arsyet pse janë jashtëparlamentit, as vetë opozita nuk i ka bërë kurrë tëqarta, por sipas mendimit të tyre qeveria duhet tëlargohet. Në asnjë vend të botës, qoftë edhe nëato me demokraci shumë herë më të brishtë sejona, nuk mund të vihet në pushtet nëpërmjetdhunës, përmes protestave, përmes bojkotit apopërmes rrugëve të tjera. E vetmja rrugë që të sjellnë pushtet është vota e qytetarëve shqiptarëve dheopozita duhet të përballet me këtë proces për tëmarrë pushtetin.

Unë kam mendimin se opozita më shumë kadalë e humbur me votuesit e saj përmes bojkotitsesa e fituar, sikurse ata mendojnë. Sinqerisht,ndiej keqardhje për këtë qëndrim dheshqetësohem se qëndrimi i opozitës e ka humbur

busullën, duke mos ndihmuar në përshpejtimin ereformave aq të domosdoshme për integrimin evendit. Shpresoj se opozita do të kthjellohet dhedo të gjejë forca për të zënë vendin e saj, dukedhënë ndihmesën e shumëmirëpritur në integrimineuropian.

Jam e sigurt se në fund të këtij debati do tëfitojnë qytetarët, do të fitojnë njerëzit e mirë, njerëzite drejtë, ata që gjithë jetën e tyre nuk kanë zaptuar,ata që paguajnë rregullisht taksat, ata që duanrendin, ata që respektojnë uniformën, ata që dinëtë thonë “Faleminderit” për një punë të mirë dhepër një investim të rëndësishëm për zhvillimin eqytetit.

Në kushtet kur projektligji që ne po diskutojmësot është në interesin e qytetarëve, është nëinteresin e qeverisë dhe në përputhje meprogramin e saj, të nderuara kolege dhe kolegëdeputetë, ju ftoj ta miratojmë atë.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Dhima!Fjalën e ka zoti Balla.Taulant Balla – Do të doja t’ ju thosha

shkurtimisht dy fjalë për marrëveshjen e radhësme Republikën Federale të Gjermanisë, vend, icili në këta 27 vjet mban vendin e parë për sasinëe mbështetjes financiare që i ka dhënë Shqipërisë.Janë mbi 1 miliard euro kredi dhe mbështetjefinanciare në kuadër të granteve që shteti gjermani ka dhënë Shqipërisë për projekte nga më tëndryshmet, por ndër to do të doja të vlerësoja mbi380 milionë euro të dhëna në sektorin e furnizimitme ujë të pijshëm për qytetarët. Besoj se nuk kanjë ujësjellës në Shqipëri që nuk ka përfituar aponuk do të përfitojë, sepse në këtë Kuvend kemikaluar para pak javësh marrëveshje për disaujësjellës, nga asistenca e vyer e KfW-së dhe eqeverisë gjermane.

Po ashtu i gjithë rrjeti i transmetimit të energjisëqë lidh Shqipërinë me vendet fqinje, qoftë ai meKosovën, qoftë ai me Malin e Zi, po kështu meMaqedoninë e Greqinë, janë pjesë e investimevendër vite të shtetit gjerman për interkonjeksioninenergjetik të Shqipërisë me vendet fqinje. Fondiqë do të kalojmë sot, i cili bën fjalë për njëmarrëveshje bashkëpunimi për promovimin endërmarrjeve të vogla dhe të mesme përmes fondittë garancisë të kredive rurale, synon të japë njëkontribut të rëndësishëm, pikë së pari, nëpromovimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme

Viti 2018

40


nëpërmjet fondit të garancisë, duke garantuar tëgjitha kreditë ndërkombëtare të institucionevemikirofinanciare, të cilat do t’u ofrojnë kredikredimarrësve në segmentin e bujqësisë dhe tëzhvillimit rural.

Pra, ja edhe një fond tjetër në mbështetje tëgjithë atyre vëllezërve dhe motrave shqiptare qëjetojnë në zonat rurale të Shqipërisë. Të gjithë edimë që paketa e buxhetit të këtij viti është tërësishte fokusuar në një mbështetje si rrallëherë përsektorin e bujqësisë, po të kemi parasysh edhefaktin që për herë të parë një qeveri shqiptare dotë zerojë edhe taksën, tatimin mbi vlerën e shtuartë inputeve bujqësore. Është një sipërmarrje evështirë në aspektin financiar, por është një detyrimqë Partia Socialiste dhe qeveria e drejtuar nga EdiRama ia kishte çdo familjeje që jeton në fshat nëShqipëri.

Duke u rikthyer te marrëveshja me Gjermaninë,besoj se nuk ka asnjë arsye që deputetët e PartisëDemokratike dhe të Lëvizjes Socialiste për Integrimtë mungonin në një marrëveshje si kjo, si edhe nëçdo seancë plenare ku ne miratojmë marrëveshjetë kësaj rëndësie, sikurse janë marrëveshjet esotme me Bashkimin Europian, të cilat i shërbejnëShqipërisë dhe qytetarëve shqiptarë.

Për të mos lënë jashtë vëmendjes betejën eradhës me mullinjtë e erës të asaj çfarë ka mbeturnga opozita në Shqipëri, është e turpshme që pashistorive pa fund, pas dështimit te parku i Tiranësdhe te këndi i lojërave në parkun e Tiranës, pasdështimeve te sheshi “Skënderbej”, pas historisëtë pakuptimtë për Teatrin Kombëtar, tani kemi edhenjë betejë tjetër idiotekse, sikurse është ajo për tëpenguar vijimin e ndërtimit të Unazës së Tiranës.

Kjo është e pakuptimtë, sepse kryetari nëdetyrë i opozitës, Lulzim Basha, ka qenë pjesë epërcaktimit të gjurmës se ku kalon Unaza, me firmëdhe me vulë, qoftë si ministër i Transporteve derinë vitin 2007, qoftë edhe si kryetar i Bashkisë sëTiranës në vitet 2011-2015. Gjurma se ku kalonUnaza është miratuar nga Bashkia e Tiranës nëvitin 2012. Pra, banorët, që sot ankohen te LulzimBasha për këtë çështje, duhet të informohen ngavetë Lulzim Basha për gjurmën e përcaktuar.

Unaza do të vijojë. Është jetësore për Tiranënqë ky standard i ri zhvillimor, që po vendos qeverianë bashkëpunim me bashkinë, të shkojë deri nëfund. Por është e turpshme, që sa herë kemiprojekte të rëndësishme zhvillimi, jo vetëm nëTiranë, por edhe në pjesë të tjera të Shqipërisë,

Partia Demokratike me Lëvizjen Socialiste përIntegrim nga pas synojnë t’i pengojnë ato, të cilati japin më shumë interkonektivitet kryeqytetit dhepjesëve të tjera të territorit dhe sigurisht ushërbejnë të gjithë qytetarëve.

Megjithatë, edhe pse sot ata nuk kanë ndonjëtakim nëpër hotele, sepse e kanë pushim, siç ekanë marrë pushim prej disa javësh, detyra jonëështë t’ i miratojmë këto marrëveshje tërëndësishme. Gjithashtu, për të gjithë ata që nuke dinë, javën e ardhshme në Kuvendin eShqipërisë do të diskutohet në parim buxheti ishtetit dhe paketa fiskale për vitin 2019.

Apeli im si kryetar i grupit parlamentar tëshumicës në Kuvend është që të enjten eardhshme opozita e ka detyrim të paraqitet nëseancë plenare. Nuk ndodh në asnjë vend të botëssë qytetëruar dhe demokratike që opozita të mosmarrë pjesë në diskutimin e buxhetit të shtetit. Nukka vendim më të rëndësishëm politik për njëdeputet se të marrë pjesë në diskutimin përbuxhetin dhe paketën fiskale. Në pamundësi përtë paraqitur një buxhet alternativ ose një paketëfiskale alternative, sikurse duhet ta bënte çdoopozitë në çdo vend europian, opozita është edetyruar të përfaqësojë atë përqindje të votuesveshqiptarë që i ka dhënë besimin. Deputetët eopozitës të vijnë dhe të sjellin këtu kërkesat e tyrepër investime në zonat përkatëse, për rritje tëpagave apo për ulje të taksave, sepse kjo ështëdetyra e një deputeti.

Buxheti i vitit 2019 jo vetëm që është buxhetimë i madh sa u përket investimeve, por për herëtë parë ne sjellim një paketë fiskale, e cila përsektorë të rëndësishëm të zhvill imit tëqëndrueshëm të Shqipërisë ul taksat dhe tatimet.Ky është një zhvillim pozitiv. Gjithashtu, sikurse ethashë, jo vetëm imputet bujqësore, por edhesektorin e turizmit do ta konsolidojmë përmes njëmbështetjeje në uljen e taksave dhe të tatimeve.

Vasilika Hysi – Faleminderit! A ka ndonjë koleg tjetër që dëshiron të flasë? Nëse jo, në përfundim të diskutimeve, kalojmë

në shprehjen në emër të grupeve parlamentare. Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka deputeti Ervin Bushati. Ervin Bushati - E nderuar zonja drejtuese e

seancës, Të nderuar kolegë, Të nderuar qytetarë, Republika Federale e Gjermanisë ka ndihmuar

41


dhe ka qenë një nga partneret kryesore nërrugëtimin e Shqipërisë drejt Europës, drejtpërmirësimit të standardeve të jetesës për të gjithëqytetarët shqiptarë. Sot ajo është kontributorinumër 1 në Shqipëri nëpërmjet investimeve direkteqë ka bërë në ekonominë shqiptare. Janë 1 miliardeuro, të cilat janë investuar nga RepublikaFederale e Shqipërisë dhe KfW-ja për tëpërmirësuar jetën e qytetarëve shqiptarë,ekonominë dhe infrastrukturën.

Vlera e këtyre investimeve nuk është vetëmmonetare, sepse ajo që sjell Republika Federalee Gjermanisë është një teknologji sot për sot më ebesuara në botë, janë procese pune, janë biznese,mënyrë të menduari dhe të prodhuari ngaekonomia më e besuar në botë. Emri i prodhimevedhe i teknologjisë gjermane janë në vend të parësot në botë dhe ne e ndiejmë veten të privilegjuarqë bashkë me fondet nga Republika Federale eGjermanisë, marrim edhe teknologjinë më të mirënë botë.

Bashkë me këtë marrëveshje që miratojmë sotme vlerën 5 milionë euro, fondet që ata kanë dhënëvetëm për zhvillimin ekonomik në mbështetje tëbizneseve shkojnë në 176, 6 milionë euro. Ngakëto kanë përfituar 2600 ndërmarrje, iniciativa, dhebiznese. Të gjitha këto iniciativa të RepublikësFederale, të gjitha këto investime kanë shkuar përtë përmirësuar klimën e biznesit, për të lehtësuarprocedurat, për të mësuar bizneset si të jenë mëefikase në treg, për të lehtësuar marrëdhënien dhepër të përmirësuar klimën e ndërsjellë ndërmjetqeverisjes dhe biznesit. 10 mijë studentë veterinarëjanë trajnuar me fondet e dhëna nga RepublikaFederale e Gjermanisë në të gjitha vitet që pasndryshimit të sistemit. Pra, sot, ekonomia rurale,bujqësia, bizneset agrare si sektorë kaq tërëndësishëm për Shqipërinë, janë i përmirësuardhe ecën më mirë, sepse kanë një ndihmesë tëfortë nga Republika Federale e Gjermanisë.

Sot ne po miratojmë një marrëveshje, e cilaështë në sinkron dhe brenda filozofinë sonë për tëpërmirësuar jetesën në fshat.

Shqipëria 20% të GDP-së e merr nga prodhimetbujqësore, nga ekonomia në fshat, por nuk ështëky problemi kryesor, sepse gati gjysma e popullatësjeton në zonat rurale dhe pjesa më kryesore e tyremerret me bujqësi.

Ne të gjithë e dimë se bujqësia shqiptare duhejtë ishte avancuar më shumë, duhej të ishtemekanizuar më shumë, duhej të ishte më shumë

bashkëpunuese dhe konsoliduese, por këtoprocese kanë nisur nga zeroja në vitin 1990.Ndihmesa që na ka dhënë qeveria gjermane ështëmë se e vlerësuar dhe është në sinkron me njësërë ndryshimesh, që ne kemi ndërmarrë për tëndihmuar ekonominë rurale.

Në radhë të parë, jemi përpjekur që ekonomiae shkallës të fillojë të funksionojë. Pra, që procesii bashkimit të forcave të kapitalit të dalë në mënyrëmë efikase në treg, për të ulur çmimet, për të rriturproduktivitetin, për të ulur kostot, për të rriturcilësinë dhe standardizimin e produktevebujqësore, është ndihmuar, duke paraqitur nëpaketën fiskale ulje minimale tatimfitimi deri në 5%,për të gjitha kompanitë që fillojnë të bashkëpunojnënë sistemin agrar. Gjithashtu, kemi ulur në 6%TVSH-në për çdo biznes agrar, që kombinohet meturizmin në mënyrë që të ketë një shtysë tjetër.

Në Shqipëri po zhvillohet sektori i turizmit, i cilipo fillon të kthehet në një sektor prioritar jo vetëmpër të ardhurat që sjell në vetvete nga njerëzit qëvijnë dhe vizitojnë Shqipërinë, por edhe si njësektor promovues, si një gjenerator që shtonpunësimin, kapitalin, produktet dhe shërbimet,kryesisht produktet e zonave rurale, të cilat duhettë shkojnë në funksion të turizmit. Për të lehtësuarkëtë tranzicion dhe për ta bërë atë edhe mëproduktiv, njëraq nga masat që ne morëm dhemiratuam në këtë parlament, dhe që shkon në këtëfilozofi, ishte ulja e TVSH-së.

Ne ftojmë të gjitha bizneset agrare, të gjithakompanitë, të gjithë bujqit, të cilët e sigurojnëjetesën tyre me këto produkte, të fillojnë t’i aplikojnënë biznesplanet dhe iniciativat e tyre këta stimujqë ne po u japim nëpërmjet uljes së tatimfitimit dheuljes së TVSH-së. Ka ardhur momenti që këtoinstrumente fiskale, që qeveria me të drejtë i kazbatuar dhe i ka sjellë më pranë bujkut, tëmendohen si të tilla, si dhe të promovohen edhemë shumë nga Ministria e Bujqësisë.

Në të ardhmen sektori i zhvillimit rural dhesektori i prodhimit bujqësor duhet të jenë mëshumë inovativë, duhet të jenë më shumë nësinkron me kohën, duhet të jenë më shumë tëpërafruar edhe me legjislacionin e BE-së, sepseqë të mund të përthithen fonde nga biznesetshqiptare ka kushte dhe kritere, të vendosura ngaBE-ja, të cilat duhen zbatuar.

Janë shumë fonde që do të vihen në dispozicionvitin që vjen, por edhe në vitet në vijim për bujqitshqiptarë, për bizneset agrare, për bizneset e

Viti 2018

42


agroturizmit, të cilat, patjetër, duhet tëharmonizohen jo vetëm me legjislacionin, por edheme mënyrën e të menduarit dhe të funksionuaritnjëlloj si në Europë.

Gjithashtu, dua të përfitoj nga rasti të falënderojRepublikën Federale të Gjermanisë, e cila kandihmuar 2 mijë e 600 ndërmarrje dhe biznese;ka trajnuar mbi 10 mijë studentë në veterinari; kandihmuar mbi 7400 biznese agrare dhe bujqësorenë Shqipëri; ka ndihmuar në piketimin dhe hapjene 42 rrugëve malore për turizmin, në ndihmë tëekonomisë rurale; ka shtuar 85 kilometra rrugërurale dhe të gjitha këto i ka bërë me paratë etaksapaguesve gjermanë. Pra, qytetarët gjermanë,duke paguar taksat, kontribuojnë në zhvilliminekonomik të Shqipërisë nëpërmjet granteve. Tëgjithë ata që nuk e kuptojnë fjalën “grant”, në shqipdo të thotë para të falura nga Republika Federalee Gjermanisë.

Prandaj, mirënjohja jonë si parlament, simaxhorancë, si qeveri, si klasë politike duhet t’ishkojë qeverisë gjermane. Kjo mirënjohje duhettë ishte edhe në leksikun dhe argumentin eopozitës, sepse është jo vetëm një partnerstrategjik, i cili po na ndihmon në politika dhe nëintegrim, por është edhe partneri numër një nëzhvillimin ekonomik të Shqipërisë, me 1 miliardeuro të investuara në gjithë këta vjet.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Bushati!Fjalën ka kërkuar, zoti Peleshi.Neni 47 i Rregullores, që bën fjalë për të drejtën

e fjalës për anëtarët e Këshillit të Ministrave, nëparagrafin e dytë, thotë: “Kur anëtarët e Këshillittë Ministrave kërkojnë të flasin pas mbylljes sëdiskutimeve, rihapet diskutimi i çështjes që ështënë shqyrtim”.

Fjala për zotin Peleshi. Nëse ndonjë ngakolegët dëshiron të flasë më pas, është i mirëpritur.

Niko Peleshi – Shumë faleminderit, zonjadrejtuese e seancës!

Në fakt, nuk do të zgjatem, sepse dhe koleguparafolës e shtjelloi shumë mirë kontekstin dherëndësinë e këtij fondi, e këtij projekti të ri, nëmbështetje të ndërmarrjeve të vogla dhe të mesmebujqësore nëpërmjet bankës gjermane KfW.

Unë dua t’i bashkohem mirënjohjes përqeverinë gjermane për projektet e bankësgjermane KfW, por edhe të agjencisë GIZ nëmbështetje të Shqipërisë, veçanërisht të bujqësisëshqiptare në vite. Dua t’ju kujtoj se GIZ është sot

koordinatori i ndihmës së huaj, pra i të gjithëkoordinatorëve dhe partnerëve tanë, në fushën ebujqësisë dhe zhvillimit rural në përgjithësi.

Ky projekt vjen si vazhdim i një projekti të kaluarnë vlerën 3,5 milionë euro, nëpërmjet të cilit, meshumë sukses, u mbështetën mbi 1 mijë kredi tëvogla me rreth 1500 fermerë shqiptarë të punësuar.

Bazuar në suksesin e projektit të mëparshëm,ne do të miratojmë sot, me mbështetjen e këtijparlamenti, projektin e ri me vlerën 5 milionë euro.Ky projekt garanton kredi tregtare të institucionevepjesëmarrëse, ku ka disa portofola, për të cilët nukdo të zgjatem, sepse janë të gjitha në relacion.Kjo mbështetje fillon nga 30% deri në 100% tëgarantimit të kredisë, ku bëhet fjalë për kredi ngainstitucionet e mikrofinancës, konkretisht NOA dheFEDinvest.

Ky projekt është i rëndësishëm, mbi të gjitha,viti 2019 do të shënojë mbështetjen më të madhehistorike për bujqësinë, përmes programit tëmbështetjes IPARD nga Bashkimi Europian dheqeveria shqiptare, që së bashku me dy kontributet,kap vlerën 94 milionë euro, duke shtuar këtu edheskemën kombëtare të mbështetjes financiare, ecila edhe këtë vit do të jetë në vlerën 20 milionëeuro, pra po ta krahasojmë me vitin 2017, ështëpothuajse dy herë më e lartë. Edhe këtë vitvazhdon i njëjti trend rritjeje.

Në total kemi më shumë se 100 milionë eurofinancime, siç e tha edhe zoti Bushati, me parafalas, pra me grante. Natyrisht, mbështetja megrante nuk shkon në 100% të masës së investimit,por duhet që fermerët apo investitorët në bujqësidhe agropërpunim të kenë kapitalet e tyre, 30, 40deri në 50%, që jo gjithmonë janë të mundura. Pra,çdo investitori apo fermeri do t’i duhet t’i garantojëkëto kapitale nga kursimet ose nga kreditimi iinstitucioneve financiare. Vlerën totale të investimit,natyrisht, fermeri duhet ta ketë paraprakisht, sepsegranti, qoftë nga IPARD-i, qoftë nga skemakombëtare e mbështetjes financiare, jepet në fund,pas realizimit të investimit.

Duhet t’ju them se financimi përmes kreditimitështë i domosdoshëm edhe për përfituesit eskemave tona kombëtare, që, siç e thamë, janëgrante.

Mundësitë janë të shumta edhe për këtë pjesë.Kjo është një mundësi e shtuar, sidomos përfermerët e vegjël.

Fondi për garantimin e kredive rurale përmesKfW-së, i shtohet fondit tonë të garancisë, të

43


BERZH-it dhe qeverisë shqiptare, përmes të cilitjanë mbështetur rreth 3000 kredi. Jemi nënegociata për ta bërë më fleksibël dhe më atraktivkëtë fond, këtë mbështetje, këtë garantim tëkredive, me institucionet që marrin pjesë, që janëkryesisht bankat tregtare, por edhe disainstitucione të mikrofinancës.

Siç e tha edhe zoti Balla, po punojmë me shumëintensitet me Ministrinë e Financave, natyrisht,edhe me vullnetin e Kryeministrit, që të shkojmëdrejt zerimit të TVSH-së së imputeve bujqësore,duke filluar nga 1 janari i vitit 2019. Kjo i shtohetmbështetjes financiare historike që bujqësiashqiptare do të ketë nga viti 2019 e në vazhdim.Duhet ta them që kjo është masa e parë që shkondrejtpërdrejt si një mbështetje financiare për çdofermer në Republikën e Shqipërisë.

Në qoftë se përmes subvencioneve mbështeten3000 apo 4000 fermerë në vit, në qoftë se përmesrimbursimit të TVSH-së, përmes autofaturimit ngagrumbulluesit, këtë vit përfitojnë rreth 11 mijë apo12 mijë fermerë, me këtë masë mbështetjeje, prame përjashtimin nga TVSH-ja të të gjitha imputevebujqësore, përfitojnë mbi 300 mijë fermerë në tëgjithë Shqipërinë, nga 1 fermer i vogël që ka njëbahçe të vogël, deri te fermerët e mëdhenj. Tëgjithë fermerët përdorin impute bujqësore: fara,fidanë, plehra, pesticide. Me shumë gjasa, përmesnjë pune shumë intensive, duke filluar nga 1 janarii vitit 2019 do ta çojmë mundësisht drejt zerosTVSH-në e këtyre imputeve bujqësore, çka do tëthotë se automatikisht do të ulim me pothuajse 20%koston e prodhimeve bujqësore.

Ju kujtoj se imputet bujqësore zënë rreth 50%të kostos së një produkti bujqësor, nga 40-55%.Kjo nuk është një masë e vogël, sepse ul nëmënyrë drastike koston e prodhimit bujqësorshqiptar, që do të thotë se e bën atë më konkurruesdhe rrit konkurrueshmërinë e prodhimeve tonabujqësore.

Kjo është rruga në të cilën po ecim. Nga njëraanë duam të rrisim konkurrueshmërinë, të forcojmëdhe të shtojmë bujqësinë komerciale në vend,bujqësinë që eksporton gjithnjë e më tepër (2 vitete fundit, me dy shifra), pra rriten eksportet ebujqësisë shqiptare, dhe, nga ana tjetër, nukharrojmë se në strukturën e ekonomisë bujqësoreshqiptare, më shumë se 80% janë fermerë tëvegjël, fermerë që fatkeqësisht nuk arrijnë akomastandardin e kërkesës së eksportit, ama plotësojnënjë kërkesë shumë të madhe vendase. Pjesa më

e madhe e kërkesës vendase plotësohet ngafermerët e vegjël, që janë shumë të rëndësishëm,për të cilët jemi duke bërë gjestin e parë tëdrejtpërdrejtë, mbështetjen e parë të drejtpërdrejtëfinanciare, përmes uljes së TVSH-së.

Do të bëhemi vendi më konkurrues në rajon,në qoftë se do t’ia dalim ta çojmë mundësisht nëzero TVSH-në e imputeve bujqësore, nismë kjo eKryeministrit Rama, të cilën mezi po e presin, separi, fermerët dhe të gjithë ata që punojnë nësektorin tonë.

Shumë faleminderit!Mirënjohës edhe për Ministrinë e Financave,

që po tregohet shumë bujare!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Peleshi!Këtu mbyllet diskutimi për projektligjin “Për

ratifikimin e marrëveshjes, ndërmjet Këshillit tëMinistrave të Republikës së Shqipërisë dheqeverisë së Republikës Federale të Gjermanisë,për bashkëpunimin financiar 2017, për projektin“Promovimi i ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme,përmes fondit të garancisë së kredive rurale””.

Kalojmë te çështja tjetër e rendit të ditës, teprojektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes mevendin pritës, ndërmjet Republikës së Shqipërisëdhe Zyrës Rajonale për Bashkëpunim Rinor”.

Për këtë projektligj janë regjistruar: zonja MimiKodheli, në emër të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste, zoti Andrea Marto, si dhe ka kërkuarfjalën ministri Bushati.

Zoti Ministër, do të prezantoni nismat, apo dotë diskutoni?

Dakord.Zonja Kodheli keni fjalën.Mimi Kodheli – Faleminderit!Në korrik të dy vjetëve më parë në Paris, midis

përfaqësuesve të Ballkanit Perëndimor unënshkrua një marrëveshje, që do t’i hapte rrugëkrijimit të Zyrës Rajonale të Bashkëpunimit Rinor.Kjo do të jetë zyra e dytë e përfaqësimit në nivelrajonal që do të ketë vendi ynë.

Në marrëveshje thuhet se kjo zyrë do tëmbështesë aktivitete që inkurajojnë pajtimin,mirëkuptimin reciprok, shkëmbimin e përvojave,vlerat demokratike, pjesëmarrjen, qytetarinë aktivedhe të mësuarin ndërkulturor ndërmjet të rinjve,por edhe forcimin e stabilitetit, zhvillimin eqëndrueshëm dhe progresin në rajonin e BallkanitPerëndimor.

E parë përciptas duket sikur kjo zyrë do të jetënjë midis shumë organizmave që, në përpjekjen

Viti 2018

44


për të ndryshuar të ardhmen, dështojnësuksesshëm. Unë besoj fort që jo.

Do të mundohem të ndaj me ju, kolegë, disaprej arsyeve pse e mendoj hapjen e kësaj zyrenjë funksion ndryshe. Gjithsecili prej nesh i kavetëm një borxh gjeneratës tjetër, kjo është eardhmja. “Paqtimi dhe mirëkuptimi reciprok”,thuhet në arsyet e krijimit të qendrës. BallkaniPerëndimor ka bërë hapa vigane në këtë drejtim.Shumë vende të këtij rajoni kanë qenë në konflikttë hapur dy dekada më parë. Sot flasim për njërrugë të përbashkët europiane, por që këto dygjëra të funksionojnë mirë me fqinjët, duhet sëpari të bëjmë të funksionojmë mes vedit, e aq mëshumë të dimë si t’ua transmetojmë këtë të rinjve.Sa të zotë kemi qenë ta bëjmë këtë deri sot? Nuke di. Por pyetjen nuk e kam retorike.

Shkëmbimi i përvojaveShpresoj që kjo qendër të gumëzhijë nga

projektet që lidhen pikërisht me këtë gjë. Në këtëpikë të rinjtë nuk kanë nevojë për politikëbërësit esotëm, pra politikanët së shumti mendojnë sepërvoja jonë politike dhe aq më shumë ajopersonale është më unikalja dhe më e mira. Mundtë kesh përvojë, por kur nuk ke nxjerrë mësime,ajo që vlen për të treguar është vetëm njëtelenovelë.

Vlerat demokratike Është abuzuar shumë me to dhe në emër të

tyre. Inflacioni i lartë e zhvlerëson çfarëdolloj vlere,ashtu si në fakt edhe ka ndodhur me vendet erajonit tonë, ku është folur shumë për këto vleradhe pak është mbërritur. Qendrës i del për detyrëtë punojë me të rinjtë që këto vlera të mund t’ipërvetësojnë çdo ditë, me qëllim që brezat mëpas të mos rrëshkasin në demagogji boshe dhepatetizëm. Të dyja këto të fundit e kanë lënëpolitikën e vendeve tona akoma të rreshtuar ngafundi. Shpresoj që e ardhmja prosperoze të mosjetë ajo që troket e fundit te ne.

Pjesëmarrje dhe qytetari aktiveTeknologjia, më shumë sesa politika jonë, ka

ndihmuar që ky fenomen të rritet në mënyrëeksponenciale. Por a është të sharët pas një emrifals në rrjetet sociale baras me pjesëmarrjen dheqytetarinë aktive? Unë mendoj se jo. A është tëgjuajturit me baltë më shumë se propozimetkonstruktive pjesëmarrje qytetarie aktive? Unëmendoj se jo.

A mund t’u transmetojmë ne të rinjve një qasjetjetër lidhur me qytetarinë aktive? Sigurisht,

mendoj se jo, pasi ne, të rriturit, po ju lëmë të rinjvenjë vend ku mbizotëron nihilizmi, arroganca,indiferenca dhe qasja e gabuar ndaj çështjeve dheparimeve themelore, që kanë të bëjnë drejtpërdrejtapo tërthorazi me të ardhmen e tyre. Prandaj naduhet të reflektojmë sot.

Zhvillim i qëndrueshëm, stabilitet dhe progresKëto janë tri fjalë të rëndësishme për rajonin,

madje shumë të rëndësishme. Nëse ka stabilitetdhe qëndrueshmëri në atë që bashkërisht do tëbëjmë si rajon, pa dyshim që do të ketë edheprogres. Por sado që të rinjtë punojnë për këtëdetyrë imperative, kjo i mbetet vetëm politikës, iumbetet qeverive të vendeve respektive dhe nivelittë bashkëpunimit mes tyre. I mirëprituri Proces iBerlinit apo të tjerë të ngjashëm me të, janëprocese dhe struktura që ndihmojnë, por nukmund ta zëvendësojnë kurrë mundin, vizionin,transparencën dhe punën që duhet të burojë ngabrenda politikëbërjes në vendet tona në këtë rrugëtë përbashkët integrimi vlerash perëndimore. Ndajobjektivi për thellimin e bashkëpunimit rajonal, sinjë nga priorietet kyçe të politikës sonë të jashtme,mendoj se është një prej objektivave mëkuptimplotë.

Meqë me jepet rasti, dua të komplimentojMinistrinë për Europën dhe Punët e Jashtme qëmundësoi sjelljen e kësaj zyre në Tiranë.

Ftoj kolegët ta miratojnë këtë projekt, qëshpresoj se do të jetë një mekanizëm më shumëjo vetëm në rritjen e bashkëpunimit rajonal, pornjë ndihmesë për të kuptuar rëndësinë e të qenitbashkë për një të ardhme më të mirë, pikërishtatë borxhin që në llogaritë tona e kemi ende tëpashlyer.

Ju faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, zonja Kodheli!Fjalën e ka zoti Bushati.Ditmir Bushati - Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Të nderuar kolegë deputetë,Ne sot po shqyrtojmë marrëveshjen për

vendin pritës ndërmjet Shqipërisë dhe ZyrësRajonale për Bashkëpunim Rinor. Kjo është njënga dy iniciativat, me seli në Tiranë, së bashkume fondin për Ballkanin Perëndimor. Kjo është njëiniciativë e rëndësishme, pjesë e Procesit tëBerlinit, e iniciuar për një bashkëpunim më tëngushtë mes vendeve të Ballkanit Perëndimor,me fokus të posaçëm çështjet e ripajtimit.

Dy milionë euro është fondi vjetor që japin të

45


gjitha vendet e Ballkanit Perëndimor, por kryesishtGjermani dhe Franca, duke qenë se kjo nismëpasqyron, deri diku, nismën franko- gjermane tëpas Luftës së Dytë Botërore, ku kontinenti kishtenevojë për paqtim dhe për besim të ndërsjellë.Franca dhe Gjermania këtë praktikë e sjellin edhenë rastin e vendeve të Ballkanit Perëndimor. Kjonismë drejtohet nga një koleg serb, ndërkohë qënumri 2 apo nëndrejtori i nismës është një kolegnga Kosova, me seli në Shqipëri. Pra, edhe vetësimbolika e selisë në Tiranë, deri diku me njëbashkëdrejtim të një kolegu nga Serbia dhe ngaKosova, është mesazh i qartë për procesin epajtimit, në të cilin duhet të përfshihet rajoni ynë,me fokus të posaçëm tek të rinjtë.

Element tjetër i rëndësishëm për këtë nismëjanë projektet, të cilat po zbatohen aktualisht. Janërreth 38 projekte, të cilat rrokin një numër të caktuarorganizatash rinore, sikundër vetë kjo nismë kaarritur të ketë një bashkëpunim më të strukturuarme OKB-në, duke i dhënë një fokus, gjithashtu, tëqartë rolit të të rinjve në të ashtuquajturat konfliktetë ndryshme.

Ne synojmë të lehtësojmë më tej praninë enismave të tilla rajonale në Shqipëri, në Tiranë, sipjesë të ushtrimit më aktiv të politikës sonë tëjashtme. Meqenëse kjo seancë mbahet një ditëpas mbledhjes së djeshme, takimit të dhjetë tëKëshillit të Stabilizim – Asociimit, Shqipëri-BE, mëvjen mirë që edhe në këtë mbledhje u konfirmuapozicioni i qartë, kontributi aktiv dhe dinamik iShqipërisë në rajon, linjëzimi njëqind për qind ipolitikës sonë të jashtme me atë të BashkimitEuropian, kontributi për paqe, stabilitet demokratikdhe prosperitet i Shqipërisë i që në asnjë momentnuk është vënë në pikëpyetje.

Gjithashtu, Këshilli i Stabilizim – Asociimit,Shqipëri – BE, konfirmoi stadin e reformave nëfushën e sundimit të së drejtës, kryesisht reformësnë drejtësi, luftës kundër krimit të organizuar dhekorrupsionit, duke qenë se vetë vendet anëtare tëBashkimit Europian, në qershorin e këtij vitipërcaktuan një kalendar të qartë në lidhje mefillimin e bisedimeve për anëtarësim. Po ashtu,dhanë dritën jeshile për fillimin e punës përgatitore,apo siç quhet ndryshe, në gjuhën teknike, procesiscreening, proces i cili ka filluar, proces molekularndërmjet Komisionit Europian, nga njëra anë, dheadministratës publike shqiptare.

Gjej rastin për t’i bërë edhe një herë tjetër thirrjeopozitës parlamentare që të ushtrojë përgjegjësitë

e saj në këtë proces të rëndësishëm, që nuk ka tëbëjë me fatet e partive politike, të cilat vijnë e ikin,por ka të bëjë me Shqipërinë dhe shqiptarët.Kryesisht e kam fjalën për kalendarin e përbashkëtpër miratimin dhe zbatimin e reformës zgjedhore,si dhe kalendarin e përbashkët për miratimin dhezbatimin e elementëve që kanë të bëjnë mereformën në drejtësi.

Është i pakuptueshëm për çdo qytetar tëzakonshëm të këtij vendi, siç është po ashtu ipakuptueshëm për çdo partner europian, që embështet Shqipërinë në procesin e anëtarësimitnë BE, refuzimi i opozitës parlamentare për t’idhënë mundësinë Shkollës së Magjistraturës qëta furnizojë më shumë sistemin e ardhshëm tëdrejtësisë me burime më serioze në këtë drejtim,me burime të cilat nuk preken apo nuk mund tëpreken nga virusi që ka prekur sistemin tonë tëdrejtësisë.

Gjithashtu, është i pakuptueshëm për çdoqytetar të zakonshëm të këtij vendi, por edhe përçdo partner europian që na mbështet në këtëproces, refuzimi, balta e opozitës ndaj procesit tëvetingut, i cili në fund të ditës është një procespastrimi radikal i pallatit të drejtësisë, që rikthen tenjerëzit besimin në institucionet e shtetit të sëdrejtës.

Prandaj, edhe këto nisma, që sado të vogla,domethënëse për rolin dhe peshën tonë gjithnjë enë rritje në rajon, në ushtrimin e përgjegjësive, qëkanë lidhje me politikën e jashtme, duhet të shihengjithnjë të lidhura me përparimin që bën vendi ynëdrejt anëtarësimit në Bashkimin Europian.

Në përfundim, dua të falënderoj të gjithë kolegëtdeputetë të komisionit parlamentar, që kanëshqyrtuar këtë marrëveshje, për mbështetjen epakursyer që kanë dhënë gjatë këtij procesi!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Bushati!Këtu mbyllet lista e diskutantëve.Kalojmë në diskutimet në emër të grupeve

parlamentare. Në emër të Grupit Parlamentar tëPartisë Socialiste, fjalën e ka deputeti AndreaMarto.

Andrea Marto – Projektligji “Për ratifikimin emarrëveshjes me vendin pritës ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe Zyrës Rajonale përBashkëpunim Rinor” synon të realizojëmarrëveshjen e datës 4 korrik 2016 ndërmjetvendeve të Ballkanit Perëndimor për ngritjen eZyrës Rajonale për Bashkëpunimin Rinor.

Viti 2018

46


Nëpërmjet kësaj marrëveshjeje bëhet i mundurkrijimi i kësaj zyre, me seli në Tiranë, duke treguarkështu qartazi vullnetin politik dhe vizionin e ri qëka Shqipëria për rajonin e më gjerë.

Marrëveshja vjen e ndarë në dy pjesë:preambula dhe 24 nene, në të cilat parashikohensi më poshtë: privilegjet dhe imunitetet që do tëgëzojë Zyra Rajonale për Bashkëpunim Rinor;përjashtimin nga taksat në të njëjtat kushte siçështë parashikuar për misionet diplomatike tëakredituara në Republikën e Shqipërisë. Në lidhjeme personalitetin e saj juridik, Zyra Rajonale përBashkëpunim Rinor është themeluar si njëorganizatë ndërkombëtare, e për këtë do të gëzojëpersonalitetin juridik, që parashikon ligji në rastete organizatave ndërkombëtare. Siguria e godinësdhe pajisjet janë në pronësi të Zyrës Rajonale tëBashkëpunimit Rinor, si dhe forma e hyrjes në fuqitë marrëveshjes. Institucioni i ngarkuar përzbatimin e saj është Ministria për Europën dhePunët e Jashtme.

Ratifikimi i kësaj marrëveshjeje synon tëmbështesë shkëmbimet rajonale ndërmjet të rinjve,ndarjen e ideve mes tyre, bazuar në vlerat etolerancës dhe të respektit për të drejtat e njeriut,angazhimin për gjithëpërfshirje, që është një bazëe gjerë për bashkëpunimin në të ardhmen, dukepërfshirë vlerat e diversitetit me fokus parimet eqeverisjes demokratike, zhvillimin e arsimit,inovacionin etj.

Angazhimi i Republikës së Shqipërisë në njënismë të tillë bëhet edhe në kuadër të MSA-së.Mendoj se hyrja në fuqi e kësaj marrëveshjejerealizon objektivat e politikës së jashtme tëRepublikës së Shqipërisë, veçanërisht objektivinpër thellimin e bashkëpunimit rajonal, si njëpërparësi për politikën tonë të jashtme.

Vlerësoj se ratifikimi i kësaj marrëveshjejethekson përpjekjet serioze dhe të vazhdueshmetë Republikës së Shqipërisë për të nxiturbashkëpunimin rajonal për marrëdhënie të mirafqinjësore.

Ju faleminderit, të nderuar kolegë! Ju ftoj tavotoni këtë marrëveshje të rëndësishme!

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Marto!Këtu mbyllet diskutimi i projektligjit “Për

ratifikimin e marrëveshjes me vendin pritësndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe ZyrësRajonale për Bashkëpunim Rinor”.

Ju lutem, kolegë, për dy minuta do të fillojmëvotimin.

(Rifillon seanca)Vasilika Hysi – Kolegë, zini vendet.Hapet votimin për prezencën.Mbyllet votimi.Të pranishëm janë 76 deputetë.Kalojmë në votimin e projektligjit “Për një

ndryshim në ligjin nr. 9426, datë 6.10.2005 “Përmbarështimin e blegtorisë”, të ndryshuar”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.73 vota pro. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk

ka.Miratohet.Vazhdojmë me votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të propozuar, meqë komisionipërgjegjës nuk ka bërë vërejtje.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.74 vota pro. Abstenim? Nuk ka. Kundër? Nuk

ka.Miratohet.Kalojmë në votimin e projektligjit “Për disa

ndryshime dhe shtesa në ligjin nr. 8331, datë21.04.1998 “Për ekzekutimin e vendimeve penale”,i ndryshuar”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk

ka.Miratohet.Vazhdojmë me votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit integral të paraqitur nga komisionipërgjegjës, në të cilin janë reflektuar edhepropozimet e Komisionit të Sigurisë Kombëtare,si komision për dhënie mendimi.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 6. Pro? Kundër? Abstenim?

47


Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 8. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 9. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 10. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 11. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 12. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 13. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 14. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 15. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 16. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 17. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 18. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 19. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 20. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 21. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 22. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 23. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 24. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë për projektligjin në

tërësi.Mbyllet votimi.74 vota pro. Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk

ka.Miratohet projektligji.Kalojmë në projektligjin “Për disa shtesa në ligjin

nr. 9584, datë 17.07.2006 “Për pagat, shpërblimetdhe strukturat e institucioneve të pavarurakushtetuese dhe të institucioneve të tjera tëpavarura, të krijuara me ligj”, të ndryshuar”.

Në mbështetje të nenit 78 të Kushtetutës dhenenit 55 të Rregullores, ky projektligj kërkon një

shumicë të thjeshtë votash për miratim.Hapet votimi në parim me elektronikë.Mbyllet votimi.73 vota pro. 1 votë kundër. Abstenim? Nuk ka.Miratohet në parim projektligji.Vazhdojmë me votimin nen për nen me kartonë,

duke pasur parasysh vërejtjet e propozuara ngakomisioni përgjegjës.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk kam kërkesë për shpjegim vote.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2, me vërejtjet e komisionit përgjegjës nga

ana e teknikës legjislative.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.73 vota pro. 1 votë kundër. Abstenim? Nuk ka.Miratohet projektligji.Po, zoti Fino.Bashkim Fino – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Unë dua të shpjegoj votën time kundër, jo pse

jam kundër tabelës së pagave, por nuk mund tabarazoj dot pagën e drejtorit të Përgjithshëm tëINSTAT-it me pagën e një ministri. Ne zakonishtveprojmë kështu dhe bëjmë gabim, por duhet tashikojmë në tërësi sistemin e pagave nëRepublikën e Shqipërisë. Realisht ju keni miratuarqë paga e drejtorit të Përgjithshëm të INSTAT-it dotë bëjë pjesë në tabelën D 06. Çfarë është 06-ta,që ta dinë edhe deputetët?

Paga e Presidentit është 2 milionë e 570 mijëlekë të vjetër herë 0,6 i bie afërsisht 1 milion e 540mijë lekë, që do të jetë rroga e drejtorit tëPërgjithshëm të INSTAT-it, aq sa është edhe rrogae një ministri.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Kalojmë në votimin e projektligjit

“Për ratifikimin e memorandumit të mirëkuptimit,që ndryshon memorandumin e mirëkuptimitndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe BashkimitEuropian, për pjesëmarrjen e Republikës sëShqipërisë në programin e drejtësisë së BashkimitEuropian”.

Viti 2018

48


Në mbështetje të neneve 121 dhe 122 tëKushtetutës, ky projektligj kërkon shumicë abso-lute për miratim.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të paraqitur nga propozuesi.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në tërësi projektligjiKalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes së bashkëpunimit ndërmjet Këshillittë Ministrave të Republikës së Shqipërisë dheKomisionit Ndërkombëtar për Personat e Zhdukur(ICMP)”.

Në mbështetje të neneve 121 dhe 122 tëKushtetutës, ky projektligj kërkon për miratimshumicë absolute.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të paraqitur nga propozuesi.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi me elektronikë.Hapet votimi.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 3

deputetë nuk kanë votuar.Miratohet në tërësi projektligji.Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes ndërmjet Këshillit të Ministrave tëRepublikës së Shqipërisë dhe qeverisë sëRepublikës Federale të Gjermanisë përbashkëpunimin financiar 2017, për projektin“Promovimi i ndërmarrjeve të vogla dhe të mesmepërmes fondit të garancisë së kredive rurale”.

Në mbështetje të neneve 121 dhe 122 tëKushtetutës, ky projektligj kërkon për miratim

shumicë absolute.Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 2

deputetë nuk votuan.Miratohet në parim projektligji.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të paraqitur nga propozuesi.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. “Hyrja në fuqi”. Komisioni propozon

hyrjen në fuqi menjëherë të ligjit.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon.)Atëherë, në mbështetje të nenit 84/4 të

Kushtetutës thuhet: “Në rastet e masave tëjashtëzakonshme, si dhe në rast nevoje e urgjence,kur Kuvendi vendos me shumicën e të gjithëanëtarëve dhe Presidenti i Republikës jep pëlqimin,ligji hyn menjëherë në fuqi vetëm pasi të jetënjoftuar publikisht. Ligji duhet të botohet në numrinmë të parë të Fletores Zyrtare”.

Lidhur me këtë ju njoftoj se Presidenti iRepublikës, me shkresën nr. 3197/2, datë14.11.2018, ka dhënë pëlqimin. Kuvendi vendosme shumicë absolute votash.

Hapet votimi me elektronikë për hyrjenmenjëherë në fuqi të ligjit.

Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 2

deputetë nuk kanë votuar.Ligji hyn në fuqi menjëherë.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 2

deputetë nuk kanë votuar.Miratohet në tërësi projektligji.Kalojmë në votimin e projektligjit “Për ratifikimin

e marrëveshjes me vendin pritës ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe Zyrës Rajonale përBashkëpunim Rinor”.

Në mbështetje të neneve 121 dhe 122 tëKushtetutës, ky projektligj kërkon shumicë abso-lute për miratim.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 2

deputetë nuk kanë votuar.Miratohet.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të paraqitur nga propozuesi.

49


Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 2

deputetë nuk kanë votuar.Ligji hynMiratohet në tërësi projektligji.Nga seanca e kaluar është mbartur për votim

projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjinnr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dheprokurorëve në Republikën e Shqipërisë.”

Sikurse jeni në dijeni, mungesa e opozitës nuk

e mundëson votimin e këtij projektligji.Gjithashtu është mbartur për votim nga seanca

e kaluar edhe projektligji “Për një ndryshim dheshtesë në ligjin nr. 8378, datë 22.07.1998 “KodiRrugor i Republikës së Shqipërisë”, i ndryshuar”.

Në mbështetje të nenit 81/2 të Kushtetutës, kyprojektligj kërkon një shumicë të cilësuar prej 3/5-ve të të gjithë anëtarëve të Kuvendit. Duke qenëse opozita nuk është e pranishme, edhe kyprojektligj nuk mund të votohet.

Këtu mbyllet seanca e ditës së sotme.Seanca tjetër do të njoftohet nëpërmjet

medieve.Faleminderit për vëmendjen!


Viti 2018

50






Kuvend (neni 44, pika 3, i Rregullores)3. Projektligji “Për një ndryshim në ligjin nr.

9981, datë 08.09.2008 “Për miratimin e nivelevetë tarifës doganore”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe82 të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)


dhe Financat.Diskutime në parim(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit në parim4. Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa

në ligjin nr. 9975, datë 28.07.2008 “Për taksatkombëtare”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe 82 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)



në ligjin nr. 8438, datë 28.12.1998 “Për tatimin mbitë ardhurat”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe 82 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)



në ligjin nr. 9632, datë 30.10.2006 “Për sistemin etaksave vendore”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe82 të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)


dhe Financat.Diskutime në parim(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit në parim7. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr.92/2014 “Për tatimin mbi vlerën e shtuar

në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar” (nenet73-74 dhe 82 të Rregullores, votim me shumicë tëthjeshtë)



në ligjin nr. 9920, datë 19.05.2008 “Për procedurattatimore në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar”(nenet 73-74 dhe 82 të Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)



në ligjin nr. 61/2012 “Për akcizat në Republikën eShqipërisë”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe 82 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)


dhe Financat.Diskutime në parim(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit në parim10. Projektligji “Për buxhetin e vitit 2019” (nenet

73-74 dhe 82 të Rregullores, votim me shumicë tëthjeshtë)



në ligjin nr. 10018, datë 13.11.2008 “PërAvokaturën e Shtetit” (nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë të thjeshtë)



51




së bashkëfinancimit ndërmjet Këshillit të Ministravetë Republikës së Shqipërisë, të përfaqësuar ngaMinistria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale tëShqipërisë dhe Fondit të Kombeve të Bashkuarapër Popullsinë” (nenet 73-77 të Rregullores, votimme shumicë absolute)



Punën, Çështjet Sociale dhe Shëndetësinë.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për





ndryshuese nr. 1 të marrëveshjes së huas të datës31.12.2012 ndërmjet Republikës së Shqipërisëdhe Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim(EBRD), për financimin e projektit të përmirësimittë sigurisë së digës në hidrocentralin e Komanit,ratifikuar me ligjin nr.103/2013” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë absolute)



Punën, Veprimtarinë Prodhuese, Tregtinë dheMjedisin.

Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përÇështjet Ligjore, Administratën Publike dhe tëDrejtat e Njeriut.



tërësi)14. Dekret i Presidentit të Republikës nr. 10.957,

datë 16.11.2018 “Për emërim të ministrit tëBrendshëm” (neni 98 i Kushtetutës, neni 58 i

Rregullores, votim i hapur me shumicë absolute)Koha e votimit15. Miratimi i programit të punës së Kuvendit

për periudhën 26 nëntor – 28 dhjetor 2018 (neni26, pikat 5 dhe 6, i Rregullores, votim me shumicëtë thjeshtë)

16. Miratimi i kalendarit 3-javor të punimeve tëKuvendit për periudhën 3 – 21 dhjetor 2018 (neni27, pikat 3 dhe 4, i Rregullores, votim me shumicëtë thjeshtë).

17. Të bartura për votim:- Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime


- Projektligji “Për një ndryshim dhe shtesë nëligjin nr. 8378, datë 22.07.1998 “Kodi Rrugor iRepublikës së Shqipërisë”, i ndryshuar”” (neni 81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë prej 3/5-ve të të gjithë anëtarëvetë Kuvendit)



Gramoz Ruçi – Ju lutem, uluni, kolegëdeputetë!

Të futen mediet brenda.Seancën e sotme plenare e deklaroj të hapur.(Pasi lexon rendin e ditës.)Ju njoftoj se vijon puna në komisionet

parlamentare për projektligjet e parashikuara përt’u shqyrtuar në seancën plenare të sotme.

Kalojmë te miratimi i procesverbalit të seancësplenare të datës 15.11.2018. Ka ndonjë vërejtjepër procesverbalin? Nuk ka.

Miratohet.Ju njoftoj se në Kuvend janë depozituar 4

projektligje nga Këshilli i Ministrave dhe 1 ngadeputetët.

Gjithashtu, në Kuvend është depozituarpropozimi për anëtarë të Bordit të Entit Rregullatortë Energjisë; nga Presidenti i Republikës ështëdepozituar dekreti për emërimin e zotit SandërLleshaj si ministër të Brendshëm; nga Avokati iPopullit janë depozituar emrat për komisionerë tëAvokatit të Popullit, si dhe nga Autoriteti iKonkurrencës është depozituar propozimi përndryshime në strukturën dhe organikën e këtij

Viti 2018

52


institucioni.Materialet do t’i gjeni të publikuara në faqen

zyrtare të Kuvendit në internet. Atëherë, fillojmë me shqyrtimin në parim të

paketës fiskale dhe të buxhetit të vitit 2019. Fjalën e ka Kryeministri, zoti Rama.Edi Rama – Sot Kuvendi diskuton projektligjin

e buxhetit të vitit të ardhshëm, ndërsa opozitamungon jo vetëm fizikisht, por mungon edhefigurativisht. Nuk ka bërë asnjë mbledhje publikepër buxhetin në asnjë hotel, të paktën sa për tëlarë gojën! Nuk ka dërguar asnjë amendament nëKuvend të paktën sa për të larë duart! Nuk ka asnjëlloj shenje jete tjetër lidhur me debatin më tërëndësishëm parlamentar të vitit.

Nëse nuk i llogarisim ato kapjet e veshitmbrapsht të zonjës Tabaku një herë në muaj, ecila edhe vetë e di që nuk di çfarë flet kur recitontekstet kadrioteske të partisë për ekonominë,kontributi i opozitës politike në debatin ekonomiktë vendit gjatë këtij viti ka qenë i gjithi meritë eKadri Vasilit, i cili jo vetëm nuk di se çfarë flet, porkujton se di edhe atë që nuk e di, domethënë tëgjitha.

Nuk kemi çfarë të bëjmë! Ne jemi të dënuar taudhëheqim vendin pa opozitë, as kur buxhetidiskutohet në Kuvend. Ndërkohë, opozitaaktualisht po udhëheq protestën më të turpshmeqë këtij vendi i kanë zënë sytë ndonjëherë, nëmbrojtje të ndërtimeve të paligjshme kundërinteresit publik.

Ministri i Financave dhe Ekonomisë do të bëjënjë paraqitje shteruese të buxhetit të 2019-ës,ndërsa unë do të ndalem vetëm në disa nga pikatmë domethënëse të projektit, të cilat, nëkëndvështrimin tim, flasin qartë për këdo qëparapëlqen faktet dhe jo gënjeshtrat.

Ndërkohë, me lejen tuaj, do të shtjelloj përgjatëkësaj fjale edhe “pse”-në e protestës sëlartpërmendur, e cila nuk ka bërë vaki kurrë, qëkur nisi epoka e prishjeve masive për interes publiknë parkun “Rinia” në Tiranë.

Buxheti i ri: 400 dollarë për beben e parë, 800për beben e dytë, 1200 për të tretin dhe më tej,1600 për binjakët dhe 2400 dollarë për trinjakët.Totali është miliona e miliona dollarë, që për herëtë parë vihen në dispozicion të familjes, nënës dhefëmijës, si një mbështetje e konsiderueshme kesh,që në ditën e parë të lindjes. Kjo është një politikëe re sociale, shumë vite pas bonusit të bebes, qëu vendos vetëm 5 mijë lekë të rinj nga Bashkia e

Tiranës që kur s’mbahet mend dhe mbeti deri sivjetsi detyrim kombëtar, por rëndom i paplotësuar.

Kujtoj se në 2014-ën ne shlyem 5 milionëdollarë borxhe për bebet e lindura gjatë periudhëssë qeverisjes së mëparshme, e cila, si shumëdetyrime të tjera, nuk e kishte paguar as këtëdetyrim.

Kjo është një politikë e re, që merr jetë falëmundësive të reja, të cilat janë krijuar përmesreformave të thella dhe të dhimbshme dhe rritjessë të ardhurave, rritjes së kontributeve, pasi sotka shumë më tepër shqiptarë që paguajnë atë qëu takon.

A ka njeri normal dhe me një minimum moraliqytetar që të thotë se këto dhjetëra milionë dollarënuk duhet t’i marrin rreth 30 mijë familje për bebetqë do të sjellin në jetë në 2019-ën, por duhet t’imarrin zaptuesit e trojeve publike dhe private nëUnazën e Re? Po pse t’i marrin nga lekët ebebeve? – mund të pyesin të gjithë ata që nukjanë këtu.

Kadri Vasili, meqenëse nuk është këtu, që tangrinte vetë këtë pyetje, do të thoshte, merrini ngalekët e Unazës së Re dhe jepuani zaptuesve,sepse çmimin e kilometrit e keni korruptiv. Kjoqasje, e cila është përhapur nga kadrinjtë eekspozuar të opozitës politike dhe nga ata tëpaekspozuarit e opozitës medietike, është njëkadriotizëm me Yllin në ballë dhe me Andin ndërshalë. Patjetër do të flas konkretisht edhe për këtë.

Sidoqoftë, në thelb buxheti i shtetit (kjo ështëajo që çdo qytetar duhet të dëgjojë sot fort dheqartë) është një, por pyetja mbetet gjithnjë. Nëbuxhetin e ri 30 milionë dollarë janë për rritjen epagave të mësuesve, mjekëve, infermierëve,ushtarakëve, diplomatëve dhe punonjësve tësistemit penitenciar.

Abuzuesit e Unazës së Re kërkojnë mbi 30milionë dollarë për të liruar një pronë që nuk ështëe tyre dhe, sipas tyre, por dhe sipas atyre që duant’i përdorin për “mish për top”, ne, përpara se tërrisim pagat për mësuesit, mjekët, infermierët,ushtarakët, diplomatët dhe punonjësit e sistemitpenitenciar, duhet të paguajmë zaptuesitprofesionistë, ata që janë shfaqur si një kategori ere e panjohur falë kësaj proteste, dhe rezultojnëta kenë kthyer në biznes ndërtimin pa leje.

Cilit duhet t’ia marrim rrogën që t’ia japimGjovalinit nga Laçi, i cili është në protestë dhekërkon dëmshpërblim 100%, edhe pse ka 2 godinatë tjera pa leje në njësinë numër 7, të

53


vetëdeklaruara, që i janë legalizuar të dyja; ka njëgodinë tjetër pa leje në Kashar, që i është legalizuaredhe ajo, por ka një objekt tjetër në Laç, nga e kanisur biznesin e zaptimit, që është në proceslegalizimi?

Për cilën arsye në botë 4650 mjekëve dhe 13mijë e 765 infermierëve, laborantëve, farmacistëve,të cilëve do t’ua rrisim pagën 7%, duhet t’u marrimtaksë për të dëmshpërblyer 100% Ramazanin, icili është në protestë? Ramazani, i cili ka deklaruardy ndërtime pa leje në njësinë numër 5, një nënjësinë numër 6 dhe një në njësinë numër 7,proteston se nuk pranon që objekti i pestë pa leje,ky mbi shtratin e Unazës së Re, t’i prishet përinteres të qytetit, ndërkohë që është bërë zotëruesi 4 pronave të tjera.

Zoti Ramazan, me përdhunë, jo vetëm që kazënë shtratin e Unazës, por këndon sloganin:“Shtëpia mbrohet me jetë!”. Ah, more Ramazan!

13 milionë dollarë do të shkojnë për të rritur7% pagën për 35 mijë e 873 persona të stafitmësimor të arsimit parauniversitar, por, sipasprotestuesve të Unazës së Re, këto para, përparase t’u shkojnë mësuesve, duhet të derdhen për tëdëmshpërblyer një Agron nga Elbasani, i cili e filloindërtimin pa leje me një eksperiment, shtesëanësore në Elbasan, ku i doli për mbarë dhe u bëpronar, pastaj zbriti në Tiranë, ku ka ndërtuar 2godina pa leje te njësia numër 7, ka gjetur shesh eka vazhduar të bëjë përshesh në Unazën e Redhe sot është bashkuar dorë për dore meRamazanin dhe të dy bashkë janë gati të japinjetën. Të japin jetën, për çfarë? Sepse nuk iumjaftojnë 3, 4 dhe 5, por duan edhe më shumë.Kanë lënë aty djersën e ballit për këtë biznesndërtimtarie pa leje!

Ndërsa Pali ka 2 objekte. 1 të legalizuar nëPaskuqan dhe 1 tjetër e ka në Kombinat. Pali e kakapur gjerë Tiranën, nga Paskuqani në Kombinatdhe tani ka bllokuar rrugën te Unaza e Re, mbaseka ardhur edhe këtu, por nuk e pashë, se do tapërshëndesja. Zoti Pal do që përpara se të rrisimpagën për 6800 ushtarakë, ta dëmshpërblejmë100% atë për mundimin e madh që ka bërë, dukepushtuar shtratin e Unazës së Re, që të ndërtojëgodinën e katërt pa leje të biznesit të vet dhe medëmshpërblimin 100%, që do të marrë këtu,kushedi se ku, por, normalisht, nga Sauku i bie tërishfaqet zoti Pal, me një tjetër fryt të mundit,djersës dhe paturpësisë së tij.

Rritja e pagave me mesatarisht 7% për sistemin

penitenciar, nga e cila përfitojnë 3559 policë, nukgjen dakordësinë e Edmondit. Edmondi nuk e haprrugën e hyrjes në Tiranë për asnjë qytetar tëTiranës, për autoktonët apo të ardhurit që jetojnësi qytetarë të ndershëm të këtij vendi, të cilët janëme dhjetëra e mijëra, që e kanë legalizuar me tëdrejtë shtëpinë e tyre, sepse do 100%dëmshpërblim. Edmondi ka filluar ndërtimtarinë paleje në Pezë dhe i ka dalë me sukses, sepse ështëbërë pronar dhe shtëpinë e ka në Pezë, më pasështë hedhur në Kombinat ku ka ndërtuar edhe 2godina të tjera. Pasi i ka ecur edhe në Kombinat,ka thënë: po shtrihem edhe në shtratin e Unazëssë Re dhe po i jap dum kësaj pune, që të ketë përmua, nipat, mbesat, stërnipat dhe stërmbesat,sigurisht nën hijen e Shqiponjës, për të cilën nuktë fal Edmondi.

Më në fund pas shumë vitesh arrijmë që të kemimundësinë të rrisim pagat me 20% për diplomatëtshqiptarë, të cilët janë më të keqpaguarit në rajon,se në Europë nuk diskutohet. Por është një Arben,që thotë: “Jo, ç’na duhen ambasadorët përparamundit, djersës dhe gjakut të derdhur në shtratine Unazës së Re. Unë vetë, Arbeni, pasi kamndërtuar 3 objekte te njësia 7, ku 1 e kamlegalizuar, ndërsa 2 të tjerat po i pres, janë nëproces, por nuk po m’i bëjnë shpejt, se ata janë tëkorruptuar, tani e dua 100% dëmshpërblimin edhepër ndërtimin e katërt, se këtë e kam më për zemër,se ky është si fëmija i vogël, është si i pleqërisë, ekam bërë për lezetin tim dhe të gruas sime. Tanime jepni lekët! Çfarë na duhen diplomatët?” Eh,mor Ben!

“Do të marr armët dhe do ta mbroj me jetëntime, pronën e zaptuar dhe biznesin që e kamshpikur vetë”- thotë Beni bashkë me Palin, Mondindhe me të gjithë këtë kategori, që nuk e njihnimdhe nuk e dinim që në Shqipëri kishte një biznesoligarkësh, siç kanë dëshirë t’i quajnë këta që janëbashkuar me këta atje.

Me këtë rast, solidaritet për Salianjin, larg qoftët’i ndodhë gjë, se nuk i imagjinoj dot protestat qëbërtasin: “Ervin, Ervin, ti je gjallë”! Imagjinoni:“Ervin, Ervin, ti je gjallë”! Beni thotë: “Do të marrarmët, por kam edhe Kujtimin me vete”.

Kujtimi nga Bulqiza thotë: “Libra falas edhe përklasën e pestë?! Po pse mor jahu?! Jo libra falaspër klasën e pestë. Lekët i dua për vete dhe përBenin, sepse 4 objekte i kam bërë në Bulqizë, 3 ikam të legalizuara, 1 tjetër në Kashar pretlegalizimin, ndërsa këtë të Unazës së Re nuk e

Viti 2018

54


lëshoj.” Këtu te Unaza e Re, shoku Kujtim, a zotiKujtim, a Kujtim, mos e pyet, se nuk e di si taquajmë, këtë e do. E do këtë dhe për këtë nuk kaas libra falas, as rentë minerare zero dhe asgjë nëbotë. Kujtimi është i bindur që, nëse nuk i japimlekët, nuk u hap rrugë 1 milion “budallenjve” qëhyjnë e dalin në Tiranë çdo ditë. Ai nuk u hap rrugën“budallenjve” që kanë paguar taksa, “budallenjve”që e kanë paguar ujin, “budallenjve” që i kanëpaguar dritat, “budallenjve” që s’kanë zaptuar kurrëasnjë metër katrorë të dikujt tjetër. Këta “budallenj”,përpara se të hyjnë në Tiranë ,duhet t’i japin lekëtKujtimit nga Bulqiza.

Ç’na duhen qendrat shëndetësore?! 100qendra shëndetësore kemi në plan të ndërtojmëme buxhetin e ri. Maternitete të reja, që nga ai iBeratit që është një zotim, i cili më në fund do tëbëhet realitet, si dhe spitale të reja. Por përparakësaj ne duhet të matemi me Bashkimin, i cili ështërekordmeni dhe oligarku i këtij sektori. ShikoniBashkimin! Bashkimi e ka nisur aktivitetin e biznesittë pushtimit në Kombinat, ku ka bërë 4 ndërtime.Pastaj ka dashur që për të shtunë e të dielë tëketë edhe 2 ndërtime në Dajt. I është ngjitur Dajtitdhe i ka bërë 2 ndërtime, por, si duket, duke shkuare ardhur në Dajt për të ngrënë kec, ka ndjerë lodhjedhe ka thënë po bëj edhe një këtu në Ali Dem qëta kem midis Dajtit dhe Kombinatit. Pasi i ka bërëtë gjitha këto, i është vënë shtratit të Unazës sëRe. Te Unaza e Re, te shtrati, të gjithë. Te shtrati iUnazës së Re shoku Bashkim do lekët për godinëne tetë pa leje, të tetën. Nuk do t’ia dijë fare dhe i do100% në dorë. Përndryshe, jo hyrjen e Tiranës qënuk e hap Bashkimi, por, për atë Zot, dorën tepushka e ka gati dhe kush t’i dalë përpara ta bëjëmirë në mend, se godinën e tetë Bashkimi nuk efal. Apo s’ka në krah edhe Salianjin. Pas asaj letrës,Salianji e ka jetë të dytë këtë, e keni parasysh!Kështu që s’ka!

Që ditën e parë, nuk e harroj, këtu në parlamentkur kam mbajtur fjalimin tim të parë për programine qeverisë në 2013-ën, kundërfjalimi i parë ishte:ku e ke TVSH-në zero për inputet bujqësore?Sepse ishte një zotim i bërë në fushatën e 2013-ës, dhe një zotim i ribërë në fushatën e 2017-ës.Por zotimet nuk janë si ndërtimet e Kujtimit dhe tëBashkimit, që ndan mendjen Bashkimi e thotë po ihip Dajtit e po kap atë tokën aty dhe s’po pyes aka Kujtim aty, sepse është edhe një Kujtim tjetërnë Dajt, që nuk e ka pasur mendjen kur ka ndërtuarky Bashkimi, “e thashë, e bëra”. Zotimet nuk janë

“e thashë, e bëra”, por zotimet janë: e thashë dhedo të bëj çmos ta realizoj, por çdo gjë kërkon kohëne vet.

Sot ne jemi këtu dhe parlamenti për lumturinëe Erion Braçes dhe të të gjithë atyre që vijnë ngazonat rurale do ta bëjë TVSH-në zero për produktetbujqësore. Për herë të parë pas 28 vjetësh qeveriapërcakton një skemë financimi që shtrihet për tëgjithë fermerët, për çdo qenie të lidhur me tokënnë shpirt dhe në mendje, që kontribuon ngaTropoja deri në Konispol në këtë sektor, çdo fermerdhe çdo familje mbështetet financiarisht për herëtë parë. Mbështetjet e tjera të përvitshme kanëprekur 3 mijë dhe 4 mijë fermerë. Këtu janë qindrae mijëra.

Por prit, ndaluni qindra e mijëra fermerë, sepërpara se sa të vendosim për ju, duhet një herëtë dëmshpërblejmë këta të tjerët. Po t’i numërojmëtë gjithë ata sot, janë më shumë sesa zërat ebuxhetit. Janë edhe 11 të tjerë, më të vegjël seBashkimi, kuptohet, me nga 2 dhe 3 ndërtesa.Duhet të merremi me këta një herë, që të lirojmërrugën, se na kanë zënë rrugën dhe nuk na lënëtë kalojmë.

Ka Tironë, por ka dhe shtrat të Unazës së Re!Ka kryeqytet, por ka edhe Bashkim, Kujtim, Pal,

Agron, Edmond, patjetër ka edhe Ramazan!Të gjithë këta i bashkon tufa e kadrinjve të PD-

LSI-së, bashkë me kadrinjtë e paekspozuar ngaYlli Kadriu, te Andi Kadriu, deri tek Qim Kadriu, tëgjithë bashkë.

100 fshatra, themi ne, por kemi 100 zaptuesatje në Unazën e Re. Ata nuk duan shtëpitë, sepsenuk është punë shtëpish fare, s’duan shtëpi për tëfutur kokën, ata duan të kenë fshatin e tyre teUnaza e Re, me ligjet e tyre, me rregullat e tyredhe sipas mendjes së tyre. Për qendër fshati kanëzgjedhur rrethrrotullimin e Shqiponjës. Dalin teqendra ata. Çfarë u duhet atyre se janë te hyrja eqytetit? Ata dalin te qendra me flamurin amerikan,se ata kanë zbuluar Amerikën te shtrati i Unazëssë Re dhe tani do të mbrojnë Amerikën e tyre nga“indianët” si puna jonë, që duam të hyjmë e të dalimnë vendin tonë, në kryeqytet. Do ta mbrojnë ataAmerikën nga “indianët”! Ne jemi “indianët”. 1milion “indianë” të ardhur nga Tropoja, të ardhurnga Kukësi, të ardhur nga Saranda, të ardhur ngaTepelena, të ardhur nga e gjithë Shqipëria dhe përautoktonë si puna e Xhemalit, ne të gjithë jemi“indianë”. Të shkoj unë në Surrel sa të dua, katunarTirone jam, por jam indian. Janë këta “amerikanët”

55


e Unazës së Re, që do ta transformojnë Shqipërinënga një vend “indianësh” në Amerikë. Më i fortifiton. Kush zapton jo vetëm që triumfon, por të mosi afrohesh, sepse do 100% dëmshpërblim. Kushdo t’i dëmshpërblejë? “Indianët” pra, do të punojnë“indianët”. Do të punojnë të gjithë ata që punojnë.Do të punojnë mësuesit, infermierët, mjekët,ushtarakët, diplomatët, punonjësit e administratës,bizneset, kamerierët, kuzhinierët dhe do tëpaguajnë taksa që “amerikanët” e Unazës së Retë mbajnë lart flamurin e vet, duke zbatuar“Kushtetutën e Amerikës” të mbajnë armë për çdoshtëpi, gati për t’ua kthyer “indianëve” me zjarr, nërast se këta guxojnë të thonë: Hapni rrugën.Ramazon, hap rrugën dhe mos shko mbas Lulit.Ose merrjani Lulit. 13 milionë i ka dhënë gjykata,kjo qeveri nuk ia jep. Po jua dha juve, ne bëjmëvendimin dhe merrjani Lulit. Luli do dëmshpërblim100%.

- Ulje e barrës tatimore për grupe të caktuaraindividësh si të punësuarit me nivel të mesëmpagash;

- Ulje e barrës së kombinuar fiskale mbi fitimindhe dividentin e kompanive;

- Dhënie incentivash dhe stimujsh tatimorë përindustri dhe sektorë si bujqësia, fasonët,farmaceutika;

- Stimulimi i politikave të transportit në funksiontë mbrojtjes së ambientit me TVSH të reduktuarpër autobusët për transportin publik, rregullime tëbarrës fiskale.

Të gjitha këto janë për t’u aprovuar, mirëpo,para se t’i aprovojmë, çfarë thotë “Amerika” eUnazës së Re? “Jo, – thotë, – në asnjë mënyrë.Ç‘janë këto incentiva? Duam lekët tona!”

Ju kujtohet ajo “Duam lekët tona!”? Atëherë ataqë thoshin “Duam lekët tona!” nuk kishin faj, se ukishte thënë Saliu i keni tuajat. Sot, për këtëmeritojnë sqarim të tjerët, sepse aty nuk janë vetëmzaptuesit, janë edhe të tjerë, ata meritojnë sqarim,siç meritojnë sqarim të gjithë qytetarët, njerëzit ezakonshëm, që shohin televizor e kujtojnë sekëtyre po u ikin shtëpitë, e thonë “po i lënë pa shtëpinë dimër”. Ata pa shtëpi në dimër? Bashkimi kashtëpi e godina që të verojë e të dimërojë gjithëkombinati, po të dojë. Mban gjithë pleqtë ekombinatit në azil ai, po të dojë, me ato shtëpitëqë ka në Dajt.

Vijmë tek taksat. Dy fjalë për taksat. Ne naakuzojnë se kemi rritur taksat. Zero për bizneset evogla, të cilat kanë deri në 50 mijë dollarë xhiro.

79000 biznese përfituese do të kenë zero taksë.5% për bizneset deri në 140 mijë dollarë xhiro

dhe këtu e kam për 11600 njerëz, familje, tëvetëpunësuar, që kanë punësuar të tjerë. A juathashë, që do ta bëjmë? A ju thanë që nuk bëhet?Ne që ju thamë do ta bëjmë, po e bëjmë sot këtu.Ata që ju thanë nuk bëhet, janë tek Unaza e Re,duke bllokuar rrugën.

Tani, pjesa tjetër për ata që tek Unaza e Rekanë të drejtat e tyre.

E para, të drejtat e tyre, aty i kanë pronarët evjetër. Në Unazën e Re, të gjithë këta qëpërmenda, plus të tjerët që nuk i përmenda, kanëzaptuar prona të pronarëve të vjetër. Ku janëshoqatat e pronarëve? Ata që dalin dhe flasin përçdo gjë, duan edhe amfiteatrin e Butrintit t’uakthejmë? Pse nuk flasin sot? Sepse në fund tëditës, ata si pronarë të vjetër do të marrindëmshpërblimin, nuk do ta marrin këta që kanëzaptuar. Asnjë kokërr leku nuk kanë për të marrëkëta. Ata do ta marrin dëmshpërblimin. Pse nukflasin ata, pse nuk e mbrojnë të drejtën e tyre?Pse nuk shkojnë tek partia e tyre? Parti zeza! Psenuk shkojnë te Kadriu? Tek i madhi ose tek i vogli.Te Kadri Saliu ose te Lulzim Kadriu, ta zgjedhinvetë. Të shkojnë e të flasin pronarët e të thonë“janë tokat tona”, dhe dëmshpërblimi aty bëhet përtokat e tyre, nuk bëhet për ngrehinat e Bashkimit,Kujtimit, Agronit, Mondit, Ramazanit. Jo, nuk dalin.

Së dyti, aty ka godina të legalizuara. Tani,dëgjoni pak, se kjo është shumë interesante, tamarrin vesh shqiptarët, ta marrin vesh edheqytetarët e Tiranës se sa shumë u ka kushtuarrrumpalla e Kadri Saliut e sa u kushton sot e mundt’u kushtojë nesër rrumpalla e Lulzim Kadriut.

40 godina në Unazën e Re, të cilat sot gëzojnëtitull pronësie dhe ne do t’i dëmshpërblejmë sipronarë të rregullt, nuk kemi çfarë i bëjmë, e dinikur janë legalizuar? Në muajt korrik – shtator 2013,mbasi 1 milion shqiptarë i thanë Kadri Saliutlargohu, por ishte Shaban Kadriu deri në shtator.40 godina.

Këto 40 godina, pa leje, do të shpronësohen,sipas të gjitha rregullave. Me çfarë? Me taksat emësuesve, me taksat e infermierëve, me taksat emjekëve, me taksat e ushtarakëve, me taksat e tëgjithë atyre, që kontribuojnë për këtë vend e qënuk kanë prekur kurrë një milimetër katror të këtijatdheu. Ndërkohë, ka dalë teoria e dëmshpërblimitpa kriter dhe pa karar. Po nga ka dalë? Si ka dalë?Si të gjitha ato që artisti Lul Kadriu i nxjerr nga

Viti 2018

56


sqetulla, gjithë llojet e goglave, sepse ligji ilegalizimeve është votuar në këtë parlament nëvitin 2006 dhe e ka bërë Kadri Saliu. Tani del thotëbashkë me Lul Kadriun dhe me Kadri Vasilin që“të tëra të legalizohen”. Mirëpo çfarë thotë ligji?

Ligji ndalon rreptësisht legalizimin e çdondërtimi, aty ku ka interes publik, ndërkohë, menjë nen të shtuar nga Saliu dhe këtu Kadri Saliuështë përgjegjës për këtë nen, ligji ndalonlegalizimin në truall me pronarë. Shtrati atje ështëi gjithi i pronarëve. Si t’ia bëjmë? Të zbatojmë ligjinqë kemi? S’ka rëndësi kush e ka bërë, ligjet janëligje. Apo të shkojmë mbas berihait?

Një gjë di të them unë, nëse hapet kjo dhe nësepër një moment mendojmë çmendurinë që tëdëmshpërblejmë çdo zaptues të territoreve meinteres publik, nuk dalin më buxhetet e 25 vjetëvetë ardhshëm për të bërë një gjë, një më shumë sesa është bërë në të shkuarën. Nuk dalin dot. Nukrrisim dot më asnjë pagë, duhet të rrisim taksat.Nuk bëjmë dot më asnjë kopsht, asnjë shkollë,asnjë çerdhe.

Ka edhe një gjë tjetër. E keni parë? Nxjerrin njëvideo timen ku kam thënë: “Shtëpitë nuk prishen”.Po, sigurisht, bazuar në ligjin në fuqi.

Cili është ndryshimi mes nesh dhe Kadri Saliutapo Lulzim Kadriut? Në 8 vjet ata kanë bërë vetëm21000 legalizime, 21 mijë nga të cilat 40 janë tekUnaza e Re dhe 80% e të cilave janë biznese.Janë biznese, jo shtëpi. Ne kemi legalizuar 150mijë shtëpi në Republikën e Shqipërisë. Janë 150mijë familje, që sot kanë titullin e pronësisë. E kemibëre ne dhe do të vazhdojmë ta bëjmë deri në fund,por kurrë aty ku cenohet interesi publik, kurrë mbirrugë, kurrë mbi monumente kulture, kurrë mbituba uji, kurrë aty ku kalojnë linjat e elektrikut.Kurrë, kurrë, kurrë!

Ky është dallimi, shumë i thjeshtë. Ndërkohëqë Unaza është rrugë e kategorisë “A”. Ne kemimarrë përsipër të bëjmë rrugë europiane. E dini juqë në Shqipëri nuk ka asnjë rrugë të kategorisë“A” sot që flasim, rrugë europiane, të konektivitetiteuropian, që marrin certifikata nga BashkimiEuropian? Nuk ka asnjë. Ndërkohë që rrugët tona,edhe Unaza, janë të kategorisë “A” dhe projekti,gjurma është që në kohën e Kryeministrit të partisësë Saliut, të Partisë së Punës, të Adil Çarçanit. Qënë atë kohë, partia e tij e parë, ka bërë gjurmën eUnazës, partia e tij e dytë ka bërë ligjin e legalizimitdhe ne sot ecim në të njëjtën gjurmë të Unazës,sepse është metropol, nuk është Tirana e dhive

dhe e kioskave që ndërtoi Saliu dhe tha kjo ështëZvicra e Ballkanit. Ju kujtohet Zvicra e Ballkanit?

Më tutje është ndjekur i njëjti proces, siç ështëndjekur nga Bashkia e Tiranës, kur e drejtonte LulKadriu dhe projekti është konform të gjithastandardeve të miratuara në vitin 2015. Tani, njëgjë dua të theksoj, Unaza e madhe, në pjesëntjetër, nga Shkolla Teknologjike deri tekrrethrrotullimi i TEG-ut u bë me standard “A”,ndërsa Lul Kadriu, nga TEG-u në Shkozë e bëridy herë dy, jashtë standardeve. Njësoj si dy fytyrate tij. Tjetër kur flet me mua, tjetër kur flet mepopullin. Të tjera më thotë mua, të tjera u thotënjerëzve dhe në fund është ajo “kështu e kapolitika, e kupton apo jo”. Jo, në fakt, nuk e kuptojedhe pse ti e kupton ashtu, aty do të rrish.

Në situatën e sotme është shumë e thjeshtë.Ne kemi një rrugë urbane me standard “A”, 2,2kilometra, me korsi kalimi, me korsi emergjence,me trafik ndarëse, me brez të gjelbër, me dybankina, me korsi biçikletash, e kështu me radhë.Trotuare nuk diskutohet, se këta shpikën atëtrotuarin, e keni parasysh trotuarin e këtyre, gjysmëmetri, burri para, gruaja mbrapa, pastaj të gjithëkalamajtë me radhë dhe del familja për piknik.Trotuaret e këtyre! Ne nuk bëjmë nga ato trotuarese po ndërtojmë Tiranën e të ardhmes, nuk pondërtojmë Bathoren e të djeshmes.

Tani, çohen këta, i keni dëgjuar, ç’është kjo?2,2 kilometra kushtojnë shumë, ndërkohë qëkilometrat atje kushtojnë më pak. Po çfarë ështëkjo, terital që e blinin këta kur kalonin te MAPO-ja? Terital është ky? Që metri është kaq dhe memetrazh të gjate “dua kaq metra terital”? Teritalështë ky? Rrugët janë përmbajtje inxhinierike dhedo ta sjell një shembull konkret për të kuptuarndryshimin e madh mes teritalit për metër dherrugëve për kilometër. Janë dy gjëra të ndryshme,por këta janë akoma te MAPO-ja. A shkojmë njëherë te MAPO-ja, se ka ardhur terital i ri ngaKombinati i Tekstileve “Mao Ce Dun”? Nga ai teritaligri, e keni parasysh, që e pëlqente Saliu shumë.Tani e përdor edhe Luli, por e ka dok. Këta kujtojnëse është metrazh i gjatë.

Për të mos u zgjatur, vazhdojmë me procedurëne prokurimit, është bërë korruptive, vëllezërit Hysa,janë bërë ata vëllezërit Hysa… i dëgjoj nga ky KadriVasili, se çfarë ka me vëllezërit Hysa ky, në fakt.Dikush më tha se i ka pasur në grupin e vetvëllezërit Hysa. Janë bërë si vëllezërit e Elbasanitqë këndojnë, vëllezërit Zena.

57


Tenderi është i qartë, i hapur, publik. Njëkompani është paraqitur dhe ka fituar. Pastaj, sekanë dashur edhe vëllezërit Hysa të futen këtu eatje pa dokumente, pa gjë, kjo nuk e ndryshon farepërmbajtjen, se ishin futur apo se nuk ishin futur,kjo nuk ka lidhje fare. Po kujt t’ia shpjegosh? Këtyreqë janë akoma tek teritali dhe flasin për integrimeuropian me terital në gojë? Kjo edhe për tenderin.

Ndërkohë, në raport me banorët, janë 3 qasjetë ndryshme. Me këta të kategorisë së zaptuesveprofesionistë, as nuk bëhet fjalë, jo dëmshpërblim100%, por as nuk bëhet fjalë, asnjë lloj tolerance.Zero, dhe ata bëjnë mirë të largohen vetë që aty,të mos dalin më të zënë rrugën.

Bashkim, Ramazan, Agron, Edmond, largohuni!Shkoni e gëzoni ato të tjerat që keni ndërtuar, mosrrini aty!

Ndërkohë, për këta 40 që janë legalizuar nëmuajt korrik- shtator të vitit 2013, gjatë verës,sigurisht që do bëjmë shpronësimin, por do tëçojmë në prokurori dosjen. Kush ua ka bërë atolegalizime? Kush ua ka bërë? Pastaj le të dalëKadri Saliu dhe të thotë si ishte puna, se ashtuishte një muhabet, se kështu e ka politika, bashkëme artistin.

Së dyti, për ata që janë vetëm me një shtëpi,por që janë të paligjshëm, ne nuk mund të bëjmëdëmshpërblime, por do t’u japim bonusin e qirasëpër tre vjet. Çfarë duan më shumë tani? Se mosvjen, Ramazan, e kërkon bonus qiraje! Ramazan,se mos vjen e kërkon bonus qiraje!

Ndërsa ata që janë realisht aty për shtëpi, përstrehim, do të marrin bonus qiraje. Bonusin e qirasëkush do ta paguajë? Do ta paguajnë infermierët,do ta paguajnë mjekët, do ta paguajnë ushtarakët,do ta paguajnë diplomatët, do ta paguajnëpunonjësit e policisë. Do ta paguajnë të gjithë ataqë kontribuojnë në Republikën e Shqipërisë. 3 vjet,por nuk mund të paguajnë dot më shumë, sepsendërkohë janë gjeneralë të NATO-s dhe nuk kanështëpi. Janë komisarë e drejtues policie dhe nukkanë shtëpi.

Janë mjekë, janë infermiere e kështu me radhë,që meritojnë shumë më tepër sesa kanë. Pseduhet të paguajnë ata, sepse ju keni zënë rrugënatje? Ndërkohë, mos bëni krahasime. Kush kandërtuar një shtëpi për të futur kokën, ka qenë dheështë i mirëseardhur, por ama aty ku nuk cenoninteresin publik, aty ku nuk zë rrugën e zhvillimit,aty ku nuk u zë rrugën fëmijëve të vet dhe fëmijëvetanë, sepse janë gjithë fëmijët e këtij vendi, të kësaj

republike, që meritojnë një të ardhme shumë mëtë mirë se kjo që përgatiti Kadri Saliu, bashkë meju: Bashkim, Ramazan, Edmond, Agron. Të gjithëbashkë jeni. Njësoj jeni. Largohuni që aty!

Në mbyllje, një shpjegim në lidhje me rrugët eShqipërisë, këto rrugët e “Shqipëria po ndryshon”,siç ishte ajo kënga: Levan – Tepelenë, kategoriaC; Levan – Vlorë, kategoria B; Tiranë – Elbasan,kategoria A2, pa të gjithë parametrat; Thumanë –Milot, kategoria A1, pa të gjithë parametrat për t’uquajtur A; Rruga e Kombit, Milot – Skuraj kategoriaC; Skuraj – Rubik, kategoria C; Rubik – Rrëshen,kategoria C; Rrëshen – Kalimash është kategoriaA, por pa rrethimin plotësues; Kalimash – Morinë,kategoria C.

Dhe tani krahasimi midis kilometrit të rrugës dhemetrit të teritalit.

Po marr vetëm një shembull, që ta dëgjojnë tëgjithë: Thumanë – Kashar është një rrugë megjatësi 21 kilometra shtresë rrugore dhe ka njëkosto, e cila, përfshirë dhe mirëmbajtjen, shkonnë total në 28 miliardë, por ama shikoni çfarë kabrenda. Nuk janë 21 kilometra me vajtje-ardhje,tegel teritali. Ka 77 mbikalime dhe nënkalime. Kasistem drenimi me 70 tonë tombino betoni dhe mbi300 tonë tombino metalike. Ka 12 ura me gjatësi 4kilometra. Ka 3 nyje lidhëse. Ka 34 rrugësekondare. Ka 100.000 metra pilota me thellësi30 metra linearë dhe 6 mijë metra linearë barrierëakustike.

Tani, çfarë do të thotë kjo? Do të thotë se,praktikisht, është zemra lidhëse e gjithë trafikut qëhyn e del në Tiranë. Vetëm vepra e artit që do tëndërtohet në hyrje të Tiranës pranë Kasharit ështëmonument. Pse? Sepse ne duam të bëjmë rrugëeuropiane. Rrugë europiane do të thotë: makinaka rrugën e vet, njeriu ka rrugën e vet, ndërsa dhia,lopa, delja, klienti nuk kanë punë. Ndërkohë qëkomunitetet kanë rrugën e vet. Sot çfarë ndodhnë rrugët që bënë këta? Sot, ti nisesh dhe ke gjatëgjithë kohës interferenca, je si në një korridor, sinë një rrugë komerciale, me restorante, pishina,trampolina, magazina dhe aty nuk e merr vesh ipari të dytin, dhe urdhëro aksidentet! Ndërkohë,rrugët që do të ndërtojmë ne janë rrugë ku do tëgarantohet shpejtësia, do të garantohet siguria, dotë garantohet gjithë ndërlidhja, pa bllokime, pangecje.

Këta i kanë bërë rrugët njësoj si të bësh njëpalë pantallona teritali ku të marrësh vithet e mia,kërcinjtë e Erion Braçes dhe gjunjët, zgjidhini vetë

Viti 2018

58


se të kujt, dhe pastaj t’i thuash njërit nga ne: vishi!A i vesh dot? Kështu janë rrugët e tyre. Ndërkohë,ne kemi komplet qasje tjetër. Kjo është Shqipëriaqë duam ne, e për Shqipërinë që duam ne jemivotuar nga ata që e duan Shqipërinë njësoj si ne.Për ata të Unazës së Re duhet të jetë shumë eqartë. Kush ka titull pronësie, do të marrëdëmshpërblimin sipas ligjit, pikë, dhe do të largohetqë aty. Kush nuk ka titull pronësie, por ka vetëmnjë strehim, do të marrë 3 vjet bonus qiraje.

Pastaj, kush ka ngrehina të kategorisë sëBashkimit, Kujtimit, Agronit, Edmondit, Ramazanit,të largohet sa më shpejt që aty, të mos na dalëpërpara.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Kryeministër!Fjala për ministrin e Financave, zotin Ahmetaj,

si nismëtar i paketës fiskale dhe i projektbuxhetit,pa kohë, sipas nenit 74, paragrafi 1.

Arben Ahmetaj – I nderuar Kryetar i seancës,I nderuar Kryeministër,Të nderuar kolegë deputetë,Brenda një muaji, ne kemi zhvilluar diskutime

të detajuara në lidhje me buxhetin e vitit 2019, parënë të gjitha elementet dhe këndvështrimet e tij,qoftë në komisionet parlamentare, qoftë mepërfaqësues të pushtetit vendor, qoftë me grupete interesit.

Personalisht do të kisha dashur që në frymëne këtyre diskutimeve të kishte pasur një zë, dheopozita e munguar, nëse do të kishte qenë një forcëe përgjegjshme, e gatshme ndaj axhendës politike,të mos mbivendoste interesat e saj tëdrejtpërdrejta, por të vendoste interesat eqytetarëve.

Nuk çuditem që kjo s’ndodhi. Për fat të keq,opozita nuk na çudit më. Nga ana tjetër, dëshirojtë falënderoj kolegët deputetë, që debatin emunguar politik të opozitës e kanë kthyer në njëdebat të shëndetshëm ekonomik, një kontribut ishtuar në favor të detajimit të buxhetit të vitit 2019.

Vëmendja te qytetarët është frymë me të cilënështë konceptuar dhe materializuar në shifra dhenë politika buxheti i vitit 2019. Ne e kemi thënëshpesh dhe e kemi ndarë në çdo takim meqytetarët, në çdo cep të vendit, se në çdo hap tëkësaj qeverie reflektohet vetëdija e plotë, se pasçdo letre që firmoset çdo ditë në tryezat tona tëpunës, ka njerëz, qytetare e qytetarë, te rinj e tëreja, njerëz të munduar e të pamundur, të cilëtpreken, në ndihmë ose në kurriz të tyre, dhe kjo

është vetëdije në bërjen e politikave.Nëse do të përkufizoja dy tiparet e buxhetit

2019, së pari, ka një ngjyrë intensive të konsolidimitfiskal, të përshpejtimit të rritjes ekonomike, por mbitë gjitha të investimeve publike dhe në uljen emëtejshme të borxhit publik.

Së dyti, tashmë ka një profil të konsoliduar tejetsocial, të reflektuar në politikat e reja, në rritjen epagave, apo edhe në politikën e vazhdueshme tërelaksimit fiskal.

Shkurtimisht, dua të ndaj me ju një panoramëtë përgjithshme të ecurisë ekonomike për vitin2018. Është jo vetëm në traditë, që duhet ta bëjmë,por edhe në funksionalitet të politikave, me të cilatpo avancojmë me buxhetin e 2019-ës.

Rritja ekonomike ka vazhduar të përshpejtohetedhe gjatë këtij viti. Kam dëgjuar shumë diskutimeanalistësh ose joanalistësh, që s’kanë lidhje fareme çështjen, të cilët thonë: ku është rritja?

Rritja është te 234 mijë të rinj të punësuar. Nëkatër vjet janë punësuar mbi 35 % e totalit tëvendeve të punës në Republikën e Shqipërisë, përtë gjithë periudhën. Rritja po shkon drejt 4, 5 %,dhe këtë vit do të jetë rreth 4, 3 %. Në gjysmën eparë të vitit 2018 rritja është gjeneruar kryesishtnga kërkesa e brendshme.

Dikush tha: ku është konsumi?Konsumi është në të gjitha elementet e

shpenzimeve të qytetarëve. Po t’u referohemishifrave konkrete, që shumëkush në bolorinëpopuliste pretendon t’i lërë mënjanë, sot BankaBotërore thotë: varfëria në Shqipëri ka rënë.

Banka Botërore ka thënë se 2012-a ka qenëviti në të cilin varfëria ka arritur kulmin e vet. Kurdiskutojmë për varfërinë, beteja nuk ka fund, amakur krahasojmë momentet kohore dhe sasiore, çdoelement ka rëndësinë e vet. Viti 2012, të dashurkolegë, të nderuar qytetarë, ka qenë viti më i varfër,për shkak të papërgjegjshmërisë së një qeverie tëatëhershme, të një opozite të sotme të munguar.Sot, megjithëse jemi larg asaj që qytetarët presin,që ne kemi ambicie, krahasimisht e kemi lënëmbrapa atë gropë të zezë, që trashëguam, engjashme me skemat piramidale. Stili i ’96 – ’97-ës u përsërit dy herë, për të kulmuar sërish në2012-ën, me një metodologji tjetër qorre.

Ka trembëdhjetë tremujorë që konsumi rritet.Krimi – droga, krimi – droga. Ka dy vjet që ështëbotërisht e njohur se kanabisi është çrrënjosur,është zhdukur. Nga vjen konsumi? Ja pra, që uprovuat prapë gabim, ju të munguar të opozitës.

59


Ashtu siç thotë Banka Botërore, ashtu siç thotëFMN-ja, konsumi vjen nga përmirësimi i tregut tëpunës: 234 mijë të punësuar. Eksportet e mallravejanë rritur me 16 %, kundrejt një viti më parë.

Po pse i sjell këto shifra? E mbani mendbolorinë populiste e të mbrapshtë se po vijnë eurotnga hashashi? Po eksporti çfarë sjell? Me dy shifra.Nuk ka qenë kurrë i rritur me dy shifra. Po pserritet me dy shifra? Me frymën e shenjtë rriteteksporti me dy shifra? Jo. Rritet për shkak tëzgjerimit të aktivitetit ekonomik, rritet për shkak tëkonkurrueshmërisë së vendit, të ekonomisë sëvendit. Imagjinoni ju, qytetarë, që na ndiqni, dheju, të nderuar deputetë, edhe opozita, që jam ibindur së na ndjek, sepse dëgjova një deklaratëtë njërit prej deputetëve të opozitës, që ky buxhetrrit taksat për 97 % të shqiptarëve. Do t’ua shpjegojedhe këtë punën e taksave, më vonë.

Rikthehemi tek eksporti, i cili, siç theksova, vjenpër shkak të aktivitetit ekonomik. Në një momentkur leku u forcua, ata thoshin: u forcua leku!Domethënë, sipas tyre, është vetëm gjë e keqeqë u forcua leku. Pra, që u forcua leku në xhepatdhe në kursimet e shqiptarëve, qenka gjë e keqe,megjithatë ka një konsekuencë që mund të ishtenegative, të dëmtonte eksportet. Megjithëse lekuu vlerësua 10%, përsëri eksportet u rritën 16%,që shkon te shëndetshmëria ekonomike. Bolorisëpërtej këtyre sallave, se ku është zhvillimi, ku ështëkonsumi, dua t’i them se rrini në banaqe, ankohunipër konsumin, ankohuni për ekonominë. Patjetërqë ka shumë për të bërë në territorin ekonomik,por jemi larg krizës greke të lënë me qëllim.

Po rrisim pagat dhe pensionet, që do t’ipërmend me detaje. A e imagjinoni që në vitin 2013,riskonim t’i ulnim pagat dhe pensionet, por nuk ebëmë? Sot, ata që rrezikuan Shqipërinë në njëgreminë piramidale të dytë, vijnë dhe thonë: “Poju premtuat 40% për arsimtarët”?! Po, po për 2vjet pagat e arsimtarëve janë rritur gati 20% dheKryeministri, maxhoranca dhe qeveria ka premtuar40% deri në fund të mandatit. Po e kemi në planinafatmesëm, që pagat e mjekëve dhe pagat earsimit të vazhdojnë të rriten në vazhdimësi për tëkapur 40%-shin, atë që kemi thënë për arsimtarët.

Ashtu siç e theksova, zgjerimi i aktivitetitekonomik është reflektuar në tregun e punës me234 mijë vende pune. Jemi larg asaj që presim,por jemi vendi me numrin më të ulët në rajon përpapunësinë e të rinjve. E kemi ende të lartë numrine papunësisë, 22,3%, patjetër, por në krahasim

me rajonin jemi vendi me papunësinë më të ulët.Kur unë përmend shifrën (këtë do ta them 100herë, sepse e besoj 1 milion herë këtë që them)prej 234 mijë të rinjsh të punësuar në mandatin eparë të kësaj qeverie, nuk është mburrje, porshpresë për ata 76 mijë të regjistruar të papunë.Me të njëjtën vëmendje që kemi punuar nëmandatin e parë, për të rritur punësimin, do tëvazhdojmë edhe në mandatin e dytë, por edhe nëmandatin e tretë, në mënyrë që brenda këtijmandati ta çojmë me një shifër papunësinë, madjebrenda këtij mandati dhe në mandatin tjetër tëshikojmë me rritje drastike pagën mesatare nësektorin privat dhe në sektorin publik. Kjo ështësfida jonë tani. Sfida jonë tani, përtej rritjes sëpunësimit, është të fillojmë me rritjen e pagës.

Për sa i përket buxhetit të vitit 2019, ashtu siç etheksova, rritja ekonomike do të vazhdojë të jetë4,3%. Tashmë prej 5 vjetësh, nga vitet 2014-2018,ekonomia shqiptare ka regjistruar përshpejtim tërritjes. Sigurisht, ky nivel nuk është projeksionvetëm i Ministrisë së Financave, por i BankësBotërore, Komisionit Europian. Dy ditë më parëFondi Monetar Ndërkombëtar ka rishikuarparashikimin e rritjes për Shqipërinë dhe e shehnë rritje, jo në ulje.

Dua të them dy fjalë për konsolidimin fiskal. Sotqë Shqipëria është më mirë, sot që ekonomiashqiptare është më mirë se në vitin 2013, i takonkësaj qeverie, i takon kësaj maxhorance tëmendojë akoma më shumë për konsolidimin fiskal,sepse borxhi publik, megjithëse, siç e theksojnëtë gjitha institucionet ndërkombëtare, FMN-ja apoBanka e Shqipërisë, patjetër me shifra, ka rënie,por është ende i lartë. Konsolidimi fiskal ështëdetyrë patriotike e kësaj maxhorance për ta çuarborxhin brenda këtij mandati në 60% dhe nëmandatin tjetër në 50%.

Deficiti buxhetor është rekord i ulët, 1,9% iplanifikuar për vitin 2019, pra është rekord historiki ulët dhe për të katërtin vit qeveria nuk krijon borxhtë ri. Teknikisht unë i referohem si balancë primare,por dua ta shpjegoj për qytetarët sërish, sepseështë një nga elementet më pozitive dhe më tëpërgjegjshme të një qeverie. Nëse një qytetar dota lexojë qeverinë dhe Kryeministrin se sapërgjegjshmëri ka në harxhimin e parave publike,është ky term: “balanca primare për qytetarët” dhedo ta shpjegoj fare thjesht. Nëse nëpërmjetoperacioneve korrente një qeveri krijon borxh tëri, atëherë një qytetar e shikon se ai Kryeministër,

Viti 2018

60


ajo qeveri është e papërgjegjshme ose është nëhallin më të madh ekonomik. Nëse njëKryeministër, një qeveri dhe një maxhorancë këtëbilanc primar e ka pozitiv, domethënë nuk krijonborxh të ri (ky Kryeministër dhe kjo qeveri kanë 4vjet që e kanë balancin primar pozitiv), atëherëdo të thotë se përgjegjshmëria ndaj qytetarëveështë në nivelin maksimal, nuk krijon borxh të ridhe trajton borxhin e trashëguar.

Dua të them dy fjalë për risqet. Ashtu siç etheksoi Fondi Monetar Ndërkombëtar, risqet evendit janë ulur për shkak të trajtimit që u kemibërë çështjeve delikate ndër vite. Këtu dua të vijedhe te fakti që shumica e të munguarve e përdorinsi risk të debatit të madh për koncesionet, për PPP-të dhe kanë tentuar ta trajtojnë si demon. Nuk popërmend fare çfarë besoj unë, si ministërFinancash, çfarë beson qeveria apo çfarë besonKryeministri i vendit për PPP-të, por po u referohemfjalëve të Fondit Monetar Ndërkombëtar, që ështëgardiani dhe arbitri më i mirë përtej nesh. FonditMonetar Ndërkombëtar tha: “Përdorimi i partnerëvepublikë-private ofron mundësi si për sa i përketpërmirësimit të menaxhimit të projekteve, ashtuedhe për sa i takon ndarjes së risqeve midissektorit publik dhe atij privat. Është një instrumentlegjitim në duart e një qeverie”. Përgjegjshmëriajonë është si i menaxhojmë ne kontratat.

E dini çfarë ndodh me partneritetin publik-privat?! Po sjell disa shembuj. Këta thonë nukduhet të bëjmë partneritet publik-privat. Pra, këta ithonë popullit të Dibrës që ju, populli i Dibrës, sena do qejfi ne, do të keni rrugë pas 20 vjetësh. Jo,Kryeministri premtoi (është premtim i mbajtur)rruga ka filluar, do të bëhet për 3 vjet dhe nuk dotë bëhet për 25 vjet. Pra, këta i thonë popullit tëDibrës se nuk na duheni fare, rrini atje ku jeni, votatna i keni dhënë. Në fakt, 3 u kanë dhënë dhe do tashikoni sa do t’u japin. Këta i trajtojnë ata vetëm sizombi dhe vetëm si numër votash, nuk i trajtojnësi qytetarë, që kanë nevojë të integrohen në jetënekonomike dhe në jetën e vendit. Ne i themindryshe popullit të Dibrës, patjetër do ta bëjmërrugën dhe kemi gjetur një instrument legjitimfinanciar, siç ka quajtur Fondi MonetarNdërkombëtar PPP-të.

Këta u thonë atyre që vuajnë dhe kanë nevojëpër dializë: “Bridhni Shqipërisë, zgjohuni që në 4të mëngjesit, harxhoni paratë e dynjasë, vuani 3herë në javë, vuani shpirtërisht dhe fizikisht. Nenuk do t’jua bëjmë dializën aty ku jetoni”. Ndërsa

ne mendojmë ndryshe. Këta vënë çmim mbi jetëte njerëzve, ne mendojmë se shëndetësia falasështë në rrugë të mbarë dhe jeta e njeriut nuk kaçmim.

Ne themi se me check up-in shpëtojnë jetënjerëzish, këta fillojnë dhe bëjnë bolori politike. Nethemi se duke ndjekur standardin e një skanimi,një formule, që ekziston në të gjithë Europën, përtë parë kontributin dhe përfitimin nga një kontrollparandalues, kursehen mbi 130 milionë dollarë,mbi 500 jetë njerëzish dhe shumë e shumësëmundje kronike të tjera apo të pazbuluara, këtathonë: “Jo, nuk na intereson jeta e qytetarëve, naintereson boloria jonë politike”. Më tej të gjithakoncesionet janë investime publike, që u ngelenshtetit, bashkive, ministrive, ndërkohë qytetarët emarrin shërbimin falas.

Del ndonjë pseudo i zgjuar dhe thotë: “Por dot’i kenë në kurriz qytetarët”. Buxheti i shtetit kalogjikën e taksave dhe të tatimpaguesit dhe ai imban, falas i ka qytetari, ai që shërbehet.Përgjegjshmëria sociale kalon nëpërmjet buxhetittë shtetit dhe pagesës së taksave. Kjo është njëformulë e vjetër sa bota, lum ai që e kupton! Ai qënuk e kupton, e bën qëllimisht dhe fillon e fletbudallallëqe.

Programi i të ardhurave rritet në 486,5 miliardë.Unë nuk do ta detajoj programin të ardhurave,vetëm do të them se krahasuar me vitin 2013 nembledhin 1,2 miliardë dollarë më shumë. Kjo qeverimbledh 1,2 miliardë dollarë më shumë me taksatë ulura për 97% të shqiptarëve. Këtë ta fiksojmë.

Shpenzimet buxhetore për herë të parë kapin519 miliardë lekë, pra mbi 5 miliardë dollarë. Kybuxhet financon të gjitha reformat: financonreformën në drejtësi, financon ngritjen einstitucioneve të reja, si: SPAK-un dhe ByronëKombëtare të Hetimit, financon pagat e të gjithëmagjistratëve. Një gjyqtar do të marrë të paktën180% të rrogës së Presidentit, dyfishin e rrogëssë Kryeministrit, trefishin e rrogës e ministrit, praatij i shkon rroga mbi 4 milionë lekë të vjetër, sepsene besojmë se trajtimi financiar dhe ngritja einstitucioneve të reja është në themel të reformësnë drejtësi dhe të integritetit të magjistratit. Çdoreformë ka kosto në buxhet për t’i dhënë venditpërfitime në të ardhmen nëpërmjet reformimit.

Do të vazhdojë reforma e ujit, reforma eenergjisë, reforma e financave publike dhe reformae përmirësimit të administrimit fiskal mefiskalizimin. Këta thonë se do të paguajnë përsëri

61


për kasat. Jo, dhe gjej rastin nga parlamenti t’juthem që nuk ka asnjë kosto të re për bizneset përkasat. Zero! Do të paguajë buxheti i shtetit, nukdo të paguajnë ndërmarrjet, nuk do të paguajnëoperatorët ekonomikë për kasat. Kasat janë atoqë janë, sistemi po përmirësohet për të bërë tëmundur që çdo transaksion midis biznesit dhebiznesit, midis biznesit dhe konsumatorit të jetëonline, në kohë reale, në mënyrë që ta dimë seçfarë ndodh në terrenin ekonomik, që të rrisim tëardhurat për të bërë më shumë rrugë, më shumëspitale dhe më shumë shkolla, pra të gjitha ato qëpërmendi Kryeministri në fjalën e tij.

Po ndaloj pak tek infrastruktura. Kryeministritha: “Nuk ka asnjë rrugë të standardit A”. Nuk ka.U desh të krijohej dikur një mit: “rrugët, rrugët...”,por Saliu nuk bëri rrugë, por bëri tenderë. Kjo ështënjë diferencë e madhe, pra të bësh tenderin dhetë bësh rrugën. I la rrugët, rrugëve; i la rrugët silëkurë gjarpri. A e mbani mend, se do të duket sishaka, por është e vërtetë, që ishin realizuar vetëm8% e punimeve të rrugës Plepa-Rrogozhinë dheu përfundua nga kjo maxhorancë?! Të gjitha rrugëtishin hapur me 1 mijë, 2 mijë, 3 mijë dhe 1 milionlekë. Turp! Prandaj u krijuan detyrime tëprapambetura. Rrugët janë përsëri vulë e kësajqeverie. Po ju them se buxheti i infrastrukturësështë një buxhet i maturuar me kujdes, për të mosbërë më budallallëqet e atyre: hap rrugë me 10mijë euro për 100 milionë euro. Rrugët mbarojnënë vitet 2021, 2022 të gjitha dhe nuk hapen rrugëtë reja vetëm për politikë, por është një masterplankonektiviteti kombëtar e rajonal i detajuar e imirëmaturuar dhe të gjitha rrugët janë tëfinancuara. Këtu ia vlen që t’i referohemi Rrugëssë Arbrit, rrugëve Thumanë-Vorë-Kashar, Milot-Balldren, Orikum-Dukat, të cilat janë llogariturbrenda vitit 2021 me projektin 1 miliard. Pastaj janëedhe të gjitha bajpaset.

Për rrugën Tiranë-Elbasan do t’ju jap një faktqë ta mbajnë vath në vesh kur flasin për risqet errugëve. A e dini, të nderuar qytetarë, se projekti irrugës Tiranë-Elbasan ka filluar me 304 milionëdollarë? Është bërë projekti në ditë të zezë! Kësajrruge i ka shkuar kostoja, për shkak të rrëmujëssë projektit, 404 milionë dollarë dhe e ka riskunpër shkak të kleimeve të kompanive, dhe këta janëtallur më parë, edhe 40 milionë dollarë të tjerë.Kjo do të thotë se rrugës i është rritur kostoja ngamomenti i tenderimit 46,1%. Flasin këta për risqetë financave publike!

Po rruga Lin-Pogradec, që e mbaroi kyKryeministër, kjo qeveri?! U bë tenderi?! 20% plusshkuan kostot. Janë gati 600 milionë lekë.Gjithsesi, ne e mbaruam sërish.

E njëjta gjë ndodh edhe në arsim. Nuk janëvetëm librat falas, të cilave iu referua Kryeministri,por janë një sërë reformash brenda arsimit. Janë190 mijë nxënës që përfitojnë nga librat falas dhejanë mbi 10 mijë mësues e nxënës që përfitojnënga transporti.

Bujqësia vitin tjetër do të jetë sektori më imirinvestuar me kombinimin e mbështetjesbuxhetore, IPARD-it dhe fondit të garancisë, që ika të gjitha mundësitë të shkojë në 100 milionëdollarë investime të drejtpërdrejta në terreninekonomik bujqësor. Vetëm IPARD-i në tre vjet kamundësi të hedhë në kombinim me buxhetin eshtetit rreth 93 milionë euro në bujqësi. Do tëvazhdojmë ta mbajmë 2,6 miliardë, me një filozofitë re, mbështetjen për fermerin, e cila e kombinuarme relaksimin fiskal, që shpresoj të shkojë nëekonominë bujqësore, kur i referohemi përjashtimittë TVSH-së për inputet bujqësore, do të bëjë qësektori i bujqësisë të kontribuojë më shumë nërritjen ekonomike.

Shëndetësia falasPo që thonë: “Ku e keni shëndetësinë falas?”

Po u them qytetarëve: a ka vend për t’upërmirësuar shëndetësia, si çdo sektor?! Po,patjetër, por janë të gjithë qytetarët e Republikëssë Shqipërisë që përfitojnë nga rimbursimi imedikamenteve. E mbani mend kur Kryeministripremtoi në vitin 2017 trajtim universal merimbursim të të gjithë qytetarëve shqiptarë, madjeedhe të 600 mijë qytetarëve që nuk kanë paguarkontribute e sigurime shoqërore. Pra, edhe 600mijë që nuk janë brenda sistemit të sigurimevepërfitojnë medikamente të rimbursueshme, prafalas, edhe vizitat, edhe check up-in, edhe dializën,edhe steril izimin. Këta thonë: “Ku e kenishëndetësinë falas?” Shëndetësia është njëproces. Ne po shkojmë drejt shëndetësisë falas,por raporti ndërmjet shëndetësisë falas dhepërgjegjshmërisë së buxhetit, sigurisht që ështënjë instrument financiar që transmetohet falas teqytetarët. Pra, tregohet përgjegjshmëri nëpërmjetbuxhetit të shtetit.

Siç e theksoi edhe Kryeministri, ka rritje pagashpër një sërë sektorësh. E mbani mend që thamëse do të ulnim borxhin dhe do të rritnim pagat?!Kjo gjë po ndodh: po ulim borxhin dhe po rritim

Viti 2018

62


pagat. E mbani mend që kemi thënë se do të ulnimborxhin dhe do të rritnim investimet publike?! Poulim borxhin dhe investimet publike zënë 5% tëprodhimit të brendshëm bruto.

Meqë Kryeministri e përmendi shumë gjatëçështjen, një fenomen tipik i tranzicionit, eprotestës tek “Astiri”, unë dua të ndaj me qytetarëte gjithë Shqipërisë një fakt. A e dini, të nderuarqytetarë, që ne po i kompensojmë financiarisht dhefizikisht ish-pronarët?! Vitin tjetër në buxhet janëparashikuar 50 milionë dollarë. Këto toka u janëzënë nga qytetarë nga e gjithë Shqipëria. Pra,qytetarët shqiptarë, tatimpaguesit shqiptarë, do tëduhet t’i kompensojnë dy herë, një herë ish-pronarët dhe një herë pronarët në proces legalizimime 8 shtëpi. Këtë e thashë për të kuptuardimensionin e asaj proteste në dëm të interesitpublik. Kur i referohen rrugës, ajo nuk është njërrugë 1 kilometër që kushton 20 milionë apo 15milionë dollarë, ajo është 80 metra rrugë e gjerë,dhe nuk është rrugë, por është nyje. Duhet tabëjmë dallimin. Besoj se ministri i Infrastrukturësdo të flasë vetë për atë rrugë.

Do të them disa fjalë për politikën fiskale. Kjo efundit ka shkuar në nivelin maksimal të lehtësimit.97% e shqiptarëve paguajnë shumë më pak seç’kanë paguar. Do t’ju them vetëm disa shifra përtë mos i kaluar në detaje të gjitha. 55% e tëpunësuarve nuk paguajnë tatim të ardhurashpersonale, pra 55% e 670 mijë të punësuarve nukpaguajnë taksë mbi të ardhurat personale. 91% esipërmarrjes shqiptare paguan ose 0 tatimfitim, ose5%. Ulja është e ndjeshme dhe sigurisht që kashkuar në konsum.

E fundit, meqë një nga deputetët e opozitës dolisot dhe tha se buxheti ngarkon 97% të shqiptarëveme taksa (ndërkohë që ne po i ulim taksat, boloriapolitike e opozitës së munguar vazhdon), po i bëjnjë pyetje: sa taksa paguante një mësues që ekishte pagën 600 mijë lekë para vitit 2013 dhe sapaguan sot? Paguante 60 mijë lekë të vjetër dikur,paguan 24 mijë lekë të vjetër sot. Kjo është rrogae 13-të nëpërmjet politikës së taksës progresive,meqë bllabllaja politike nuk u referohet statistikave.

Sigurisht që buxheti ka shumë detaje pozitive,ka mbështetje të thellë të reformave, ka ulje tëngarkesës fiskale, ka investime publike dhe mundtë quhet kollaj fare buxheti i paketës sociale më tëmadhe në historikun e financave publike dhe tëzhvillimeve ekonomiko-sociale nëpërmjet buxhetitgjatë gjithë viteve. Ju kujtoj se shumë shpejt, për

çështje ditësh, pensionistët do të marrin bonusinnëpërmjet paketës së solidaritetit i Vitit të Ri prej50 mijë lekësh të vjetër. Në qoftë se bëjmëllogarinë, para se ta mbyll, midis indeksimit që ubëjmë pensioneve dhe bonusit, që është bërëtraditë zyrtare e kësaj maxhorance, rritja epensioneve çdo vit shkon në 5%.

Faleminderit për mbështetjen që i jepni buxhetit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ministër!Këtu përfundon paraqitja e buxhetit dhe e

projektligjeve financiare që e shoqërojnë atë ngaKryeministri dhe nga ministri i Financave.

Hapim debatin. Janë regjistruar për diskutimdeputetët e mëposhtëm: Anastas Angjeli, AntonetaDhima, Blerina Gjylameti, Evis Kushi, BashkimFino, Ilir Beqaj, Elisa Spiropali, Vasilika Hysi, ErvinBushati, Roland Xhelili, Ismet Beqiraj, XhavitBushaj, Pjerin Ndreu, Luan Harusha, Tatjana Piro,Ermonela Felaj, Ulsi Manja, Besnik Baraj, MilvaEkonomi, Eglantina Gjermeni, Ilir Pendavinji, RakipSuli, Bujar Çela, Adelina Rista, Vilma Bello, ElonaGjebrea Hoxha, Nuri Belba, Flamur Golemi, JurgisÇyrbja, Edmond Leka, Vullnet Sinaj, Musa Ulqini,Arben Kamani, Eduard Shalsi, Fadil Nasufi,Xhemal Qefalia dhe në emër të grupit do të flasëTaulant Balla.

Fjalën e ka kërkuar ministri i Infrastrukturës dheEnergjisë, zoti Gjiknuri, 10 minuta.

Të përgatitet Anastas Angjeli.Damian Gjiknuri – Mirëdita, të nderuar

deputetë!Ky është një diskutim në parim për

projektbuxhetin dhe, në vazhdën e asaj që thaministri i Financave, unë dua të theksoj dy-tri pika,më pas dua të ndalem në disa tema të veçanta, tëcilat kanë tërhequr vëmendjen e opinionit publikdhe që, natyrisht, meritojnë shpjegim nga ana eqeverisë.

Për sa i përket buxhetit, mund të themi që keminjë rritje në të gjithë sektorët që mbulojnëinfrastrukturën dhe kjo është një shenjë e mirë.Pra, krahas prioriteteve që ka kjo qeveri,infrastruktura mbetet një nga themelet e zhvillimitekonomik dhe një domosdoshmëri për zinxhirinekonomik të së ardhmes në Shqipëri. Kjo do tëthotë se ne po investojmë aty, ku krijojmë njëzinxhir ekonomik rritjeje dhe, praktikisht,mbështetja për rrjetin infrastrukturor rrugor ështëe dukshme, ku kemi një rritje prej 10%, krahasuarme vitin e kaluar. Kjo masë buxheti bën të mundurfinancimin e të gjitha projekteve të hapura, duke

63


përfshirë edhe kontratat me partneritet publik-privat, brenda një kuadri fiskal të qëndrueshëm,që nuk vë aspak në rrezik atë që pretendojnë tëtjerët, që këto procese dhe këto investime kaq tënevojshme mund të vënë në pikëpyetje borxhin eardhshëm të Shqipërisë.

Së dyti, mbështetje ka për infrastrukturënhekurudhore. Për herë të parë, pas 30 vjetësh, dotë bëhen investime të reja në hekurudhë, kupërfshihet ndërtimi i hekurudhës së re Tiranë –Durrës, me devijim aeroportin e Rinasit. Kjo do tëjetë një vepër tjetër e rëndësishme infrastrukturore,e cila do të realizohet në këtë mandat. Mbështetjeka edhe për sektorin e ujësjellës-kanalizimeve,qoftë nga fondet e brendshme, qoftë nga fondet ehuaja. Natyrshëm, mundësitë nuk janë tëpakufizuara, nevojat janë shumë të mëdha, portendenca e qeverisë është e qartë: do tëinvestohet në ato zona ku ka prioritetet të zhvillimitekonomik, ku ka nevoja më të mëdha, që janë tëlidhura kryesisht me turizmin.

Buxheti mundëson përfundimin në kohë të tëgjitha veprave të mëdha të nisura, qoftë ato tëinfrastrukturës rrugore, rrugët e reja të hapura dheato të partneritetit publik-privat. Të gjitha investimetshkojnë në rrjetet kryesore kombëtare, pa u bërë,si në të kaluarën, investime të karakterit elektoral.

Megjithatë, unë dua ta shfrytëzoj këtë platformëpër të adresuar disa çështje që janë ngritur me tëdrejtë qoftë nga opinioni publik, qoftë ngadashakeqësit e opozitës, që i kanë thjesht përqëllimet e tyre politike, qoftë edhe nga deputetëtë maxhorancës, të cilët, me të drejtë, duan tësqarohen dhe të kërkojnë, në emër të publikut,lidhjen me disa elemente që kanë të bëjnë meinfrastrukturën kombëtare.

Së pari, e preku edhe Ministri i Financave,partneriteti publik-privat është instrument i qeverisëpër ta marrë infrastrukturën në kohë. Kjo do të thotëse ne kemi tani nevojë për rrugë, patjetër që do tëkemi nevojë edhe mbas 20 vjetësh, por pyetjashtrohet: e do tani rrugën apo e do pas 10-15vjetësh? Normalisht, një vend që pret ta rritë vetenekonomikisht, që pret të zhvillojë turizmin, patjetërqë duhet të fokusohet tani tek infrastrukturakombëtare. Pikërisht, ky instrument i partneritetitpublik-privat bëhet brenda një kuadri ligjor tëkonsoliduar dhe është një proces krejt i ligjshëm,përtej akuzave që ngrihen, pasi është një proces ibazuar te ligji për partneritetin publik-privat sot nëShqipëri. Është një proces i kontrollueshëm nga

pikëpamja financiare dhe nuk vë aspak në rreziktë ardhmen financiare të vendit.

E ka shpjeguar edhe ministri i Financave, porpo them diçka edhe unë. E dini kur vihet në rrezikky proces?! Nëse ne, krahas angazhimeve tëmarra për projektet e hapura me prokurim publik,pra me fondet publike të buxhetit, me kreditë ehuaja, apo me partneritet publik-privat që kemifilluar tashmë, do të hapnim edhe 10 apo 15projekte të reja, siç bënte ish-qeveria, pastaj rrugëtmbeteshin rrugëve dhe pa financim. Ne kemivendosur të mos e bëjmë këtë, pavarësisht se kajoshje, pavarësisht se ka presion, pavarësisht seka kërkesë për rrugë në të gjithë Shqipërinë. Jo,këto rrjete kryesore kombëtare do të përfundojnëdhe kjo nuk sjell asnjë rrezik për përballimin efinancimit të të gjitha këtyre projekteve që do tëvijnë në vitet e ardhshme. Mjafton t’ju them njëfakt, edhe në kushtet më konservatore Shqipërianuk do të ketë më pak rritje ekonomike sa çka tani,që do të thotë se edhe buxheti i shtetit do të ketëminimalisht po këto të ardhura dhe brenda një kufiriqë është 5% e të ardhurave që këto projekte tëfinancohen dhe brenda një angazhimi minimal përinfrastrukturën e rrugëve ka gati 20 miliardë lekëçdo vit. Kjo do të thotë se në 13 vjetët e ardhshëmangazhimi me para konkrete do të jetë i barabartënë një rang prej 2,5 miliardë dollarësh. Çfarë pobëjmë ne?! Ne po kontraktojmë gjysmën e këtyre,që do të thotë se ky buxhet është i garantuar dhe,nëse Shqipëria do të mbajë këtë tendencë nga anafiskale dhe ekonomike edhe në variantin mëkonservator, patjetër që të gjitha këto rrugë janëtë financueshme dhe aty nuk ka asnjë rrezik.

Së dyti, me të drejtë është ngritur pyetja sesikontrollohen kostot e këtyre projekteve, sepse kaspekulime me kostot. Kryeministri përdori njëalegori shumë të bukur kur tha se rrugët nuk janëmetrazh që i vë metrin dhe qenkan njësoj, apo mall,që e gjen në bursë sa kushton karburanti apo sakushton 1 ton miell, rruga është vepër arti, kakarakteristikat e saj dhe veprat për të cilat flasimjanë vepra të kategorisë A, autostrada, por ne nukkemi asnjë të tillë sot në Shqipëri, së cilës mund t’ireferohemi.

Së dyti, rruga ka volume dhe çmime referencepër të kuptuar sesi funksionon ky proces. Faza eparë është kur kompania private sjell projektin,është ajo që me iniciativën e saj ka marrë përsipërdizenjimin e veprës. Faza e dytë është zbatimi iveprës, ku nxirren kostot reale dhe në ofertë jepen

Viti 2018

64


vetëm çmimet maksimale bazuar në referenca tëmanualit të çmimeve. Duhet të kuptojmë një gjë,rrugët nuk mund t’i vlerësojmë ashtu siç mund tëvlerësohen fusha të tjera, që i kanë kostot efshehura dhe nuk i njeh njeri, rrugët kanë një parim,kanë parametra teknikë, ku tregohen se ka kaqmilionë metër kub beton, asfalt, kjo ështësipërfaqja, kaq janë struktura metalike dhe këtojanë gardreil-et. Pra, të gjitha janë të matshme, qëdo të thotë se anash tyre ka edhe një çmim, qëështë çmimi i referencës, ku bazohet buxheti ishtetit për të parashikuar investimet publike.Çmimet nuk vihen duke thënë që erdha unë, e kamofertën kështu, sepse është mall i ri, jo, çmimetjanë të paracaktuara, sepse dihet sa është kostojae asfaltit, sa është kostoja e bitumit, sa është ezhavorrit dhe sa është e trupit të rrugës. Të gjithakëto janë të matshme, janë volume, që shikohenme sy, maten në çdo kohë dhe çdokush mund tëshkojë nesër t’i kontrollojë, t’i vërë metrin, kur thotëpopulli, se sa e gjerë është rruga, çfarë strukturebetoni ka, sa shtresa asfalti ka e të tjera si këto.Vërtet mund të kenë ndodhur gjëra të tilla nëShqipëri dhe, nëse ka një element në Shqipëri, qëka çaluar shumë, ka qenë supervizimi. Pikërishtpër të adresuar këtë merak, te rrugët me partneritetpublik privat kemi bërë një gjë, kemi marrë kompaniinxhinierike të huaja ndërkombëtare, që do të jenëarbitrat e vetëm që përcaktojnë sa asfalt ështëhedhur, sa është trupi i rrugës, a është brendaparametrave dhe si është cilësia e punimeve, tëcilat gjithmonë kanë një faturë mbrapa. E kemifilluar supervizimin nga kompani të huaja merrugën e Arbrit, ku është marrë një kompanigjermane “Gauf International”, një nga kompanitëmë të mëdha gjermane në botë, që operon në tëgjithë botën në infrastrukturë dhe shumë shpejtdo të përzgjedhim supervizorin e pavarur apoinxhinierin e pavarur edhe për rrugët e tjera, qëjanë hapur me partneritet publik privat. Gjithmonëkusht për këtë është një kompani e njohurndërkombëtare, e cila ka reputacionin e saj, nukmund ta blejë një kontraktor shqiptar, sepse, nëfund të fundit, çdo gjë ngrihet mbi disa parime.Gjithmonë është dyshimi se kush e ruan rojën, porproblemi është të marrësh një kompani mereputacion, e cila i del për zot këtij projekti dhe nekëtë po bëjmë, në mënyrë që të gjitha këtopretendime, të cilat ngrihen për kostot e rrugëve,të certifikohen në çdo kohë, qoftë nga audite tëpavarura, por mbi të gjitha nga inxhinierë të

pavarur. Rrugët nuk janë bisedë për t’u bërë nëpolitikë se sa kushton kjo apo sa kushton ajo, atojanë punë profesionistësh dhe le t’ua lëmë atyre.Projektet kalojnë në Institutin e Ndërtimit, kalojnënë Këshillin Teknik të ARRSH-së dhe kostot realedalin pasi vjen projektzbatimi dhe asnjëherëbrenda tavanit, ku ata kanë dhënë ofertën. Çdorisk tjetër, ndryshe nga prokurimi publik apomënyra klasike e kontraktimit të rrugëve, i mbetetprivatit.

Çfarë ka ndodhur me kontraktimin me prokurimpublik, që ne e dimë shumë mirë?! Rrugët kanëvajtur me kosto shumë më të larta, sepse kanëdalë disa ekspertë që thonë se me fonde të huajarrugët kanë dalë më lirë...

(Bie gongu)Në qoftë se është e mundur kërkoj, edhe disa

minuta!Gramoz Ruçi – Keni 10 minuta në dispozicion,

ju lutem mbylleni fjalën tuaj!Damian Gjiknuri - Dua të them edhe këtë fakt.

kemi kontratat me institucione të huaja, ku ka disarrugë të hapura, green field, të cilat janë hapur ngae para, siç është rruga e Elbasanit, apo disa rrugëtë tjera, siç është Qafë Plloçë-Qukës, të cilat janëtë gjitha me fidic, ata që janë inxhinierë e kuptojnë,do të thotë se të gjitha risqet i merr shteti dhekontraktori është ai ka që ka gjithmonë të drejtë,prandaj rruga e Elbasanit nga 300 milionë ka vajtur450 milionë dollarë.

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ministër!Fjala për zotin Anastas Angjeli. Të përgatitet

zonja Antoneta Dhima.Anastas Angjeli –I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Ky është buxheti i gjashtë i qeverisë “Rama”,

që po diskutojmë sot në parlament, buxhete të cilatnga viti në vit kanë shënuar arritje në zhvilliminekonomik dhe social të vendit.

Diskutimi i projektbuxhetit të vitit 2019 është njëmoment shumë i rëndësishëm në jetën ekonomiketë vendit, pasi ai është dokumenti kryesor i shtetitedhe nga pikëpamja juridike, edhe nga pikëpamjaekonomike, edhe nga pikëpamja sociale. Në këtëmënyrë ai gërsheton të gjitha interesat e shoqërisësonë të reflektuara në shifra dhe që pa dyshimduhet të zbatohen me rigorozitet vitin e ardhshëm,me qëllim që të arrihen objektivat dhe synimet, tëcilat janë vendosur në këtë dokument. Kumbështetet projektbuxheti i vitit 2019?! Pa dyshimqë ky projektbuxhet mbështetet në disa elemente

65


kryesore: në situatën ekonomike dhe financiaretë vitit që jemi, e cila është një situatë dhe një bazëe shëndetshme për të projektuar një buxhet dheobjektiva, që e çojnë vendin tonë në një hap cilësortë zhvillimit të tij; në një situatë të stabilitetitmakroekonomik, në rritjen e treguesvemakroekonomikë tërësisht nën kontroll; në njëinflacion, i cili është në objektivin e vitit 2018 dhe,gjithashtu, parashikohet brenda objektivave të vitit2019; në një konsolidim fiskal, që vjen në rritje dhenë ruajtjen e deficitit buxhetor, i cili vazhdon nëtrendin e tij të mbajë nën kontroll tërësisht ruajtjene trajektores në ulje të borxhit publik. Kur them seky projektbuxhet mbështetet në arritjet e zhvillimitekonomik të këtij viti, rezultatet e arritura në rritjenekonomike, e cila gjatë këtij viti parashikohet tëkalojë shifrën 4% dhe në vitin e ardhshëm tëkorrektohet mbi 4,3% , kam parasysh edhe një fakttjetër. Ne duhet ta dimë të gjithë se për herë tëparë, dhe kjo është me të vërtetë për herë të parënë 30 vjetët e ekonomisë shqiptare, kemi njëndryshim me një tregues shumë të rëndësishëm.Për herë të parë ritmi i rritjes së punësimit kaloiritmin e rritjes së GDP-së. Deri tani ne kemi pasurnjë problem shumë shqetësues, atë të transmetimittë rritjes ekonomike në hapjen e vendeve të rejatë punës. Në vitin 2018 deri sot kemi një ritëm tërritjes së punësimit me 5,1%, ndërkohë qëekonomia po rritet me 4,1% dhe kjo tregon se rritjaekonomike, më në fund, në Shqipëri filloi tëtransmetohet në hapjen e vendeve të reja të punës,gjë që është shumë pozitive, edhe pse ne kemishumë për të bërë, sidomos në punësimin e tërinjve.

Natyrisht që ky projektbuxhet në të njëjtën kohëmbështetet edhe në një paketë fiskale, që ështësolide, them solide, sepse ne nuk bëjmë ndryshimetë shpejta dhe të shpeshta të paketës fiskale, porbëjmë ndryshime cilësore të kësaj pakete, të cilatjapin efekt pozitiv jo thjesht në financat publike,por ndikojnë në zhvillimin e ekonomisë dhe nëpërmirësimin e jetës sociale të vendit. Këtu dua tëpërmend 2-3 ndryshime të rëndësishme, të cilatjanë ato që kanë të bëjnë me uljen e dividenditnga 15 në 8%, që krijojnë premisa për uljen ekostos së financimit me kapital për biznesinshqiptar; dua të përmend atë që Kryeministri etheksoi, që premtimin e bërë për heqjen e TVSH-së për inputet bujqësore dhe bërjen zero të tyretashmë e bëjmë realitet; dua të përmend kujdesine moderuar dhe rregullimin që bëjmë për tatimin

për të ardhurat personale dhe një sërë masash tëtjera, të cilat janë shumë të rëndësishme në këtëperiudhë të zhvillimit ekonomik dhe financiar tëvendit.

Një çështje tjetër e rëndësishme është qëbuxheti i kushton një vëmendje të veçantëorientimit të shpenzimeve publike në përputhje meprogramin e qeverisë me strategjitë e zhvillimit tëekonomisë sonë dhe veçanërisht me prioritetet ezhvillimit të ekonomisë, duke mbështetur arsimin,shëndetësinë, infrastrukturën, energjinë, bujqësinëdhe turizmin.

Këto janë prioritete që ka caktuar qeveria“Rama” që në mandatin e parë, por në mandatin edytë i ka konsoliduar ato dhe buxheti i vitit 2019me projektet në këto drejtime i jep me të vërtetënjë mbështetje të fuqishme zhvillimit të tyre.

Dy momente të tjera që dua të theksoj janëmomenti i rëndësisë që ka jo thjesht projektimi dhemiratimi i këtij projektbuxheti sot në parlament, pornë të njëjtën kohë marrja e masave sa më tëshpejta për zbatimin e tij që në fillim të muajit tëparë të vitit të ardhshëm. Zbatimi i buxhetit merigorozitet është një detyrë dhe një moment shumëi rëndësishëm.

Në fund, edhe si relator bashkë me kolegentime, zonjën Kushi, dua të them se Komisioni iEkonomisë dhe Financave gjatë gjithë kësajperiudhe ka zhvilluar 1-2 mbledhje në ditë, dukeanalizuar të gjitha elementet e buxhetit të vitit 2019,të ardhurat dhe shpenzimet, deficitin dhe borxhindhe, pas diskutimit në parim, me një axhendëshumë të ngjeshur do të dëgjohen të gjithaministritë e linjës dhe faktorët e interesit, me qëllimqë ne të reflektojmë maksimumin e mundshëm nëkëtë projekt për të qenë me të vërtetë një projektnë dobi të zhvillimit të ekonomisë dhe, natyrisht,të interesave të qytetarëve, sepse, në fund tëfundit, ky buxhet matet edhe me atë se çfarë ai dotë përcjellë në buxhetet familjare të qytetarëveshqiptarë, ku, siç u përmend edhe nga Kryeministri,aty është përfshirë edhe një paketë solidaritetishumë e rëndësishme.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Angjeli!Fjalën e ka deputetja Antoneta Dhima. Të

përgatitet deputetja Blerina Gjylameti.Antoneta Dhima- E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë dhe kolege deputetë,

Viti 2018

66


Të dashur qytetarë,Pas diskutimeve të njëpasnjëshme në

komisionet parlamentare, shpalosim sot në mënyrëtë përgjegjshme para qytetarëve, që na kanëbesuar dhe na kanë votuar, projekbuxhetin, që natregon se si dhe se sa para do të kemi për vitin qëvjen dhe si do t’i përdorim ato në shërbim të tëmirës publike. Jam e bindur se shumë qytetarëpresin më të mirën nga ne, duke gjykuar se përmespunës sonë do të jemi në gjendje të bëjmë më tëmirën për ta.

Gjithsesi, më lejoni të theksoj se mungesa ekolegëve të opozitës në këtë seancë nuk e zbehaspak seriozitetin, zotimin dhe përkushtimin tonëpër të pasur një buxhet me synime të qarta përpërmirësimin e jetës së qytetarëve tanë. Ky vit kafilluar me sfida që kurrsesi nuk duhet të reshtin.Kemi bërë shumë punë dhe kemi akoma shumëpunë që presin të bëhen me buxhetin e vitit 2019,autorë të të cilave janë kabineti qeveritar, drejtuesite pushtetit vendor dhe ne, deputetët e Kuvendit tëShqipërisë. Prandaj, i këshilloj deputetët ekarrigeve bosh të mos hedhin tymnaja ngapodiumet e selive të partive të tyre apo nga studiottelevizive, por të informohen më shumë, që të mosshprehin vetëm pakënaqësi duke e nxirëprojektbuxhetin e vitit 2019.

Shpreh bindjen se disa punë kërkojnë shumëenergji, gjë që nuk mungon tek asnjëri prej nesh.

Dua të theksoj faktin që projektbuxheti i vitit2019 mban në konsideratë vlerësimet dherekomandimet e institucioneve financiarendërkombëtare, si Komisioni Europian, FMN-ja,BB-ja dhe agjencitë ndërkombëtare që mbikëqyrinekonominë e vendit. Politikat dhe treguesit eprojektbuxhetit të vitit 2019, si çdo vit tjetër, janëkonsultuar me FMN-në. Institucionet financiarendërkombëtare kanë vlerësuar se ekonomiashqiptare po zhvillohet pozitivisht dhe me ritme tëqëndrueshme, duke arritur një normë më të lartërritjeje sesa mesatarja e Ballkanit Perëndimor.

Gjithashtu, përfaqësuesit e FMN-së dhe BB-së kanë vlerësuar pozitivisht politikën monetarelehtësuese të ndjekur nga BSH-ja nëpërmjetvazhdimit të stimulimit monetar, me kontribut nënxitjen e aktivitetit ekonomik dhe kthimin einflacionit objektiv.

Edhe guvernatori i Bankës së Shqipërisë nëopinionin e tij për projektbuxhetin e vitit 2019,theksoi se ekonomia shqiptare ndodhet në njëtrajektore pozitive zhvillimi, e cila shprehet

nëpërmjet përshpejtimit të rritjes ekonomike, rritjessë punësimit, rënies së normës së papunësisë, sidhe përmirësimit të balancave financiare tëfamiljeve, të bizneseve dhe të sektorit bankar.

Treguesit kryesorë makroekonomikë janëpërmirësuar. Zhvill imi i ekonomisë ështëmbështetur nga harmonizimi i politikës monetaredhe asaj fiskale.

Projektbuxheti i vitit 2019 ruan tendencën ekonsolidimit fiskal dhe siguron mbështetjen përzhvillimin afatgjatë të vendit, duke ruajtur një niveltë lartë të investimeve publike, qëndrueshmëri tësistemit tatimor, duke ulur kostot e financimit mekapital të bizneseve dhe duke parashikuar vijimine luftës kundër informalitetit në ekonomi.

Duke analizuar treguesit e qëndrueshëm tëfinancave publike të vendit, guvernatori theksoi seprojektbuxheti i vitit 2019 respekton kërkesat eligjit organik të buxhetit në drejtim të disiplinësfinanciare, duke synuar rritjen e eficiencës sëpërdorimit të fondeve publike dhe forcimin eshëndetit afatgjatë të financave publike.

Mendoj se do të ishte më mirë, që opozita nëvend të bërjes së politikës në selitë e partive, t’ibënte diskutimet në komisionet parlamentare dhesot këtu, në sallën e Kuvendit, ku ministri iFinancave dhe Ekonomisë dhe ministrat e tjerëdo të japin argumentet e tyre, duke ballafaquarshifrat e projektbuxhetit të vitit 2019, që janë nëtotal shumë më tepër sesa me një vit më parë.

Treguesit ekonomikë nuk mund të jepen ngamendja e secilit prej nesh, pa u bazuar nëdokumentet zyrtare.

Seanca e sotme plenare ka një rëndësi tëveçantë, pasi ne të gjithë duhet të diskutojmë përprojektbuxhetin e vitit 2019, i cili pasqyron më sëmiri një ndër synimet e qeverisë për konsolidimine mëtejshëm fiskal, reduktimin e deficitit buxhetordhe uljen e borxhit publik.

Programi i të ardhurave për vitin 2019 bazohetnë 4 shtylla: përmirësimi i administrimit fiskal,minimizimi i informalitetit në ekonomi, rritja eqëndrueshme ekonomike e vendit, si dhe nxitja eprodhimit vendas dhe e eksporteve.

Të ardhurat për vitin 2019 janë rritur ndjeshëmnë krahasim me realizimin e pritshëm të vitit 2018.Në programimin e të ardhurave nga tatimet dhenga doganat për vitin 2019, janë marrë nëkonsideratë të gjithë faktorët kryesorë me ndikimnë buxhet, përfshirë efektin e rritjes ekonomike,indeksin e çmimeve, politikat e reja fiskale, si dhe

67


efektet nga lufta kundër informalitetit e shoqëruarkjo me masa ligjore antishmangie me qëllim rritjene nivelit të pajtimit vullnetar të taksapaguesve meligjin. Programimi i të ardhurave për vitin 2019është në linjë me synimet e Ministrisë së Financavedhe Ekonomisë për konsolidimin e mëtejshëmfiskal, reduktimin e deficitit buxhetor dhe të borxhitpublik, si dhe përmirësimin e administrimit fiskaldhe minimalizimin e informalitetit në ekonomi, nëmbështetje të rritjes ekonomike të qëndrueshme,duke nxitur rritjen e prodhimit dhe të eksporteve.

Shpenzimet buxhetore për vitin 2019 do tëvijojnë të mbështesin sektorët prioritareë, si arsimi,shëndetësia, bujqësia dhe infrastruktura, dukesynuar rritjen ekonomike dhe duke gjeneruar rritjetë punësimit. Në vitin 2019 rritja ekonomikevlerësohet të jetë 4,3%.

Në vitin 2020 rritja ekonomike pritet të jetë4,4%, ndërsa në vitin 2021 pritet të jetë 4,5%. Kjorritje ekonomike do të vijojë të mbështesë kryesishtkërkesat e brendshme, nëpërmjet rritjes sëkonsumit privat dhe investimeve.

Rritja ekonomike do të ndikojë në rritjengraduale të pagave, të cilat do të sjellin rritjen e tëardhurave reale të disponueshme të individëve, sidhe nxitjen e konsumatorëve për konsum dhe përkredimarrje më të larta.

Lehtësimi i standardeve të huadhënies ngasistemi bankar pritet të ndikojë në rritjen e tëardhurave individuale. Rritja e investimeve pritettë nxitet nga përmirësimi i shfrytëzimit tëkapaciteteve prodhuese, përshpejtimi i aktivitetitekonomik dhe përmirësimi i besimit të biznesit mbiperspektivën ekonomike afatmesme dhe afatgjatë.

Konsolidimi fiskal është objektivi kryesor iprojektbuxhetit të vitit 2019, i cili pasqyrohet nëreduktimin e deficitit buxhetor dhe të borxhit publik.Deficiti buxhetor për vitin 2019 parashikohet tëjetë 1,9% të PBB-së nga 2% të PBB-së, që pritettë realizohet në vitin 2018.

Borxhi publik parashikohet të ulet. Për vitin2019 synohet të arrijë nivelin 65,5% të PBB-së,nga 69,1% të PBB-së, që parashikohet të jetë përvitin 2018.

Investimet publike parashikohet të jenë nënivelin 5,1% të PBB-së.

Gjithashtu, gjatë vitit 2019 do të vijojë zbatimi ireformave të nisura në sektorët e ndryshëm tëekonomisë, si dhe të reformave ndërsektorale nëadministratën publike dhe në menaxhimin efinancave publike. Disa nga reformat më të

rëndësishme, të cilat do të financohen me buxhetine vitit 2019, janë reformat në arsim, në shëndetësi,në bujqësi dhe në infrastrukturë.

Reforma në arsim. Për periudhën afatmesme2018-2021 këto shpenzime janë parashikuar nënjë nivel konstant prej 3 % të PBB-së. Disa ngareformat më të rëndësishme, që do të financohenme përparësi nga projektbuxheti i vitit 2019, janë:rritja e pagës së mësuesve, ofrimi i teksteveshkollore falas për një pjesë të nxënësve të arsimitparauniversitar, financimi i shpenzimeve tëtransportit për nxënësit me vendbanim largshkollës, ndërtimi dhe rikonstruksioni i një sërëobjektesh shkollore.

Për shëndetësinë këto shpenzimeparashikohet të jenë mesatarisht 2,9%.

Buxheti i pushtetit vendor parashikohet të jetë11% më shumë, krahasuar me realizimin epritshëm të vitit 2018, që do të përdoret për rritjene investimeve dhe për përmirësimin e shërbimevepër qytetarët.

Projektbuxheti i vitit 2019 falë politikës sëndjekur në drejtim të të ardhurave, shpenzimeve,borxhit, deficitit dhe suficitit primar...

(Bie gongu)(Flet pa mikrofon)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Dhima!Fjalën e ka deputetja Blerina Gjylameti!Të përgatitet deputeti Bashkim Fino!Blerina Gjylameti – E nderuar zonja drejtuese

e seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Vijmë në seancën e sotme për të diskutuar një

prej l igjeve më të rëndësishme në një vitparlamentar. Projektbuxheti së bashku mepaketën fiskale, që e shoqëron çdo vit, ështëinstrumenti më i rëndësishëm i politikësekonomike të qeverisë dhe si i tillë, pasqyronprioritetet e zhvillimit të vendit duke hedhur bazatse ku do të zhvillohet ekonomia gjatë gjithë vitit.Projektligji “Për buxhetin e vitit 2019” përcaktontaksat, investimet, infrastrukturën, që do tëndërtohet dhe rritjen ekonomike.

Edhe pse mund të duket në terma makroshpeshherë të pakuptueshme dhe larg interesit tëqytetarëve, në thelb përcakton ekzaktësisht se sido të jetë jeta e qytetarëve në vitin e ardhshëm.Ndaj, teksa jemi mbledhur sot për të diskutuarkëtë projektligj shumë të rëndësishëm, i cili do t’ishtrijë efektet mbi jetën e të gjithë qytetarëveshqiptarë gjatë gjithë vitit, por edhe më tej, më

Viti 2018

68


vjen keq teksa shoh që kolegët e opozitësmungojnë në këtë sallë, ndonëse dëgjojmë shpeshprej tyre se si udhëtojnë si turistë nga një qytet nëqytetin tjetër, duke qarë hallet e qytetarëve, porvetëm nëpërmjet televizionit. Aty ku vërtet kjoopozitë ka instrumentin e duhur për të bërë atëqë premton, aty ku ajo mund ta konkretizojë atë,mungon.

Nuk ka moment më të rëndësishëm politiksesa momenti i diskutimit të projektbuxhetit. Ndaj,edhe roli i opozitës është shumë i rëndësishëmnë këto momente.

Nga ana tjetër, braktisja e mbledhjeve qoftënë komision, qoftë në seancat parlamentare ështënë radhë të parë braktisje e halleve dheproblemeve të njerëzve. Edhe pse roli dhe detyrakryesore e opozitës është të parashtrojë kritikatndaj buxhetit dhe të paraqesë alternativat e sajpër të, edhe një herë gjatë kësaj periudhe, ajotregoi se jo vetëm nuk e përmbush misionin e sajpolitik, por aq më pak atë për të cilën është votuar,pasqyrimin ekzakt të interesave të qytetarëve.Mungesa e opozitës në Kuvend, duke mos dhënëasnjë lloj alternative për projektligjin “Për buxhetine vitit 2019”, na bind edhe një herë se ato që ajothotë para kamerave janë një demagogji e pastërpopuliste dhe ekzaktësisht, një mungesë vizionialternativ.

Pas 6 vjetësh dhe pas humbjes së 3 zgjedhjevetë fundit, kolegët tanë të opozitës duhet ta kenëshumë të qartë se me fjalimet e tyre me retorikaboshe nuk krijojnë besim tek askush. Përkundrazi,shtimi i atyre propozimeve, duke ndërmarrë nismakonkrete dhe duke u futur në rrugën e realizimit tëtyre, do të ishte treguesi i një opozite të vërtetë.

Sigurisht, më vjen mirë që bashkë me kolegëte Komisionit të Ekonomisë dhe të gjithë kolegët etjerë të të gjithë grupit parlamentar të maxhorancës,në mbledhjet e hapura në komisionet parlamentareapo edhe duke diskutuar me grupet e interesit,kemi folur dhe dëgjuar ekzaktësisht se si mund tëndikojë tek të gjitha grupet e interesit jo vetëmbuxheti, por edhe paketa fiskale. Gjithashtu, kemimarrë parasysh edhe propozimet e tyre dhe kemibërë ndryshimet përkatëse në paketën fiskale, nëmënyrë të përgjegjshme, në përmbushje edhe tëobjektivave të programit të PS-së falë reformavetë vështira, por të mirëstudiuara duke arritur, siç etheksoi edhe shefi i FMN-së, një rritje ekonomikenë Shqipëri, që është duke ndjekur prirjen rritësevitet e fundit, ndërkohë që vendi ka përfituar nga

reformat e zbatuara edhe nga zgjerimi ekonomik ipartnerëve të tij tregtarë europianë.

Në periudhën afatmesme parashikohet të vijojëshkalla e rrit jes e mbështetur nga rritja eeksporteve, përfshirë rritjen edhe në disa sektorëtë tjerë të ekonomisë shqiptare, si turizmi apoinvestimet në infrastrukturë, të domosdoshme përpremisën e rritjes ekonomike.

Hapat e ndërmarrë nga qeveria kanë bërë qëbazat e zhvillimit të vendit të mbeten solide, dukegarantuar vijimin e rritjes ekonomike.

Vlen për t’u theksuar edhe ulja e borxhit publik,që ka vijuar ndër vite. Këtu dua të ndalem, pasiPS-ja ka fiksuar në ligjin kryesor të menaxhimit tëfinancave publike, pra në ligjin organik të buxhetit,që çdo qeveri jo vetën nuk mund ta rrisë borxhinpublik, por është e detyruar që në çdo raund tëprogramimit të buxheteve vjetore ta ulë atë.

Vlen për t’u përmendur edhe fakti që ekonomiashqiptare po ecën shumë mirë, ndërkohë ka marrëedhe vlerësime sipas Doing Business, ku kapërmirësuar pozicionin e saj falë një pune të madheqë është bërë dhe një nga reformat kryesore apoka qenë ajo strukturore në ekonomi.

Këto ditë, bashkë me kolegët e grupit tonëparlamentar, patëm një sërë takimesh tërëndësishme me përfaqësues të qeverisëgjermane dhe të Bundestagut, ku morëmmbështetjen e qeverisë gjermane në përmbushjene reformave, si mjet i domosdoshëm në rrugëtimintonë drejt Europës së bashkuar. Për ne ështëshumë e rëndësishme mbështetja e Gjermanisë,si një partner që në 27 vjetët e tranzicionit e kaasistuar ekonominë shqiptare me shumë investimedhe asistencë, si në: ujësjellës, rrjetet etransmetimit të energjisë elektrike dhe projekte tëtjera të rëndësishme. Gjermania ka meritën eveçantë në krijimin e një procesi të rëndësishëmpër të gjithë rajonin, si atë të Berlinit, ku kanë filluartë jepen rezultate konkrete.

Në projektbuxhetin që pritet të miratojmë sotnjë vëmendje të veçantë zë edhe ulja e nivelit tëdeficitit të përgjithshëm në 1,9% të produktit tëbrendshëm bruto. Kjo ka qenë, gjithashtu, pjesë enjë objektivi kryesor të Partisë Socialiste, tëqeverisë së Partisë Socialiste, ku synim kryesorka stabilitetin makrofinanciar. Gjatë kësaj periudhejanë ndërmarrë një sërë masash fiskale, si:progresiviteti dhe vendosja e taksimit të ndershëm,ulja e barrës fiskale për sipërmarrjen dhe qytetarët,përmirësimi dhe thjeshtësimi i procedurave, si dhe

69


lehtësimi i klimës së të bërit biznes. Por edhe nëpropozimet e këtij viti, për sa i takon paketës fiskale,pritet të arrihet ulja e mëtejshme e barrës fiskalepër qytetarët, po ashtu edhe për biznesin,nëpërmjet uljes së normës tatimore të tatimit mbitë ardhurat, tatimit mbi fitimin dhe detyrimeve tëtjera. Gjithashtu, do të lehtësohet edhe më tej klimae të bërit biznes nëpërmjet thjeshtimit tëprocedurave dhe shkurtimit të kohës përçregjistrimin e biznesit.

Sikundër është vepruar përgjatë këtyre dymandateve të qeverisë së Partisë Socialiste, edhepërgjatë vitit 2019 pritet të nxitet zhvillimi imëtejshëm i sektorëve kyç të ekonomisë dheindustrive të caktuara nëpërmjet lehtësimeve dhepërjashtimeve tatimore. Vendosja e rregullavetransparente në taksim, duke parandaluarkeqpërdorimin e ligjit dhe përfitimin e incentivavetë padrejta fiskale, si dhe mbrojtja e interesavefiskale të vendit dhe të bazës së tatimit, dukeparashikuar rregulla të reja, të aplikueshme edhenë nivel ndërkombëtar, janë hapa të cilët duhenpërshëndetur.

Paketa e re fiskale parashikon përfshirjen nëkategorinë e veprimtarive me interes tëpërgjithshëm, të përjashtuara nga TVSH-ja, edhefurnizimin e makinave bujqësore. Dua të ndalempak këtu për të thënë se është një nga sektorëtkyç ku ndër vite ka pasur shumë premtime, porndërkohë është hera e parë që bëhen realitet, dukepërjashtuar nga TVSH-ja apo, më mirë të themi,duke e bërë zero TVSH-në për të gjitha inputetbujqësore, si një premtim që bëhet realitetnëpërmjet kësaj pakete fiskale, por gjithashtu dukesynuar, përsëri gjatë paketës fiskale, nxitjen dhezhvillimin e industrive përpunuese në vend, dukerritur rentën minerare të destinuar për eksport.

Për sa i përket aspektit të financave publike,paketa parashikon masa dhe ndryshime, të cilatsynojnë të mbrojnë bazën e tatimit në Shqipëri dhekufizimin e keqpërdorimit të tarifave të ulëta dhetaksave zero. Ndryshimet e propozuara tani, sëbashku me ndryshimet e miratuara në korrik, qëparashikojnë lehtësi fiskale të qenësishme përzhvillimin e sektorëve kyç të ekonomisë shqiptare,do të garantojnë zhvill im të qëndrueshëmekonomik, duke siguruar punësim dhe më shumëtë ardhura e më shumë mirëqenie për qytetarëtshqiptarë. Për këtë vendos edhe miratimi në parimi projektligjit me votat pro të të gjithë anëtarëve tëpranishëm në mbledhjen e Komisionit të

Ekonomisë.Paketa e re fiskale, që shoqëron

projektbuxhetin e vitit 2019, tregon angazhiminkonkret që ka ndërmarrë qeveria shqiptare nëdrejtim të zbatimit të një programi ambiciozreformash, të cilat kanë si qëllim sigurimin e njërritjeje të qëndrueshme ekonomike, rritjen epunësimit dhe përmirësimin e mirëqenies sëqytetarëve shqiptarëve, që, gjithashtu, do tëndikojnë në zgjerimin e aktiviteteve ekonomike.

Megjithatë, nga ndryshimet e miratuara nëkorrik vlen të përmenden disa prej tyre, si: ulja etatimfitimit nga 15% në 5% për tatimpaguesit meqarkullim nga 8 milionë deri në 14 milionë lekë, qëjanë rreth 10,850 biznese; ulja e tatimfitimit nga15% në 5% për shoqëritë e bashkëpunimitbujqësor, gjithashtu, do të ketë edhe një tjetërimpuls të zhvillimit të sektorëve të veçantë tëturizmit, siç është agroturizmi.

Të nderuar kolegë,Nëpërmjet buxhetit, që ne do të miratojmë,

sigurohet një mbështetje maksimale për sektorëtkyçë të ekonomisë shqiptare, që pritet të ndikojnëpozitivisht në të gjithë ecurinë e ekonomisë sonë.

(Bie gongu)Ajo që do të doja të përmendja në fund ka të

bëjë pikërisht me faktin se janë një sërë nismashqë janë ndërmarrë. Nëse kur erdhëm në pushtetkishim një ekonomi, e cila ishte tërësisht eshkatërruar dhe në prag falimenti, sot mund tëthemi se ekonomia shqiptare ka një rrit jeekonomike të qëndrueshme dhe bën të mundurqë një sërë ndryshimesh apo mbështetja përsektorët kyç të ekonomisë të përkthehen edhe nëmbështetje sociale, në rritje pagash, si dhe...

(Bie gongu)...në mirëqenien e të gjithë qytetarëve shqiptarë.(Deputetja Gjylameti e përfundon fjalën e saj

pa mikrofon.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjylameti!Fjalën e ka deputeti Bashkim Fino. Më pas ka

kërkuar fjalën ministrja Lindita Nikolla.Bashkim Fino – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar ministra,Të nderuar kolegë deputetë,Së pari, ky është një projektbuxhet që ul deficitin

dhe borxhin, çka garanton qëndrueshmërinë etreguesve makroekonomikë të vendit.

Së dyti, përveç uljes së deficitit dhe borxhitpublik, investimet publike rriten në rreth 5% të

Viti 2018

70


GDP-së.Së treti, ky projektbuxhet mbështet një ndër re-

format më të rëndësishme që ne kemi ndërmarrëpër qytetarët e vendit, atë të drejtësisë.

Së katërti, një vend të rëndësishëm në këtëprojektbuxhet zë rritja e pagave për 64865punonjës (arsimtarë, mjekë, infermierë, ushtarakë,policë dhe diplomatë).

Së pesti, projektbuxheti mbështet fuqimishtpushtetin vendor, duke konfirmuar zbatimin e plotëtë ligjit dhe të financave të qeverisjes vendore.

Projektbuxheti i vitit 2019, për të tretin vitradhazi, vazhdon të mbështesë reformënadministrativo-territoriale dhe të decentralizimit.Kështu në këtë projektbuxhet qeverisja vendoredo të ketë rreth 5 miliardë lekë ose 11% më shumëburime financiare.

Pa u zgjatur në anët pozitive të tyre, të nderuardeputetë, më lejoni të parashtroj para jush një prob-lem madhor, për të cilin pak a shumë jemi fajtorëedhe ne deputetët, pasi fenomeni është nisur dhezhvilluar edhe nëpërmjet miratimit të disa ligjevenga ne. Fenomeni është i kahershëm. Ai nuk lindias dje, as sot. E kam fjalën për sistemin e pagavenë vendin tonë, më konkretisht për nenin 12 tëprojektbuxhetit, që do të miratojmë sot, i cili thotë:“Paga e Presidentit të Republikës është 257 mijëlekë dhe rritet gjatë vitit, sipas përcaktimit tëmiratuar me vendim të Këshillit të Ministrave”.

Po ashtu, neni 3 i ligjit shumë të rëndësishëmnr. 9584, datë 17.07.2006 “Për pagat, shpërblimet,strukturat e institucioneve të pavarura kushtetuesedhe institucioneve të tjera të pavarura e të krijuarame ligj” thotë: “Paga më e lartë në institucionin eadministratës publike buxhetore dhe jobuxhetorenë Republikën e Shqipërisë është paga ePresidentit të Republikës”. Kjo do të thotë se, nënjë pasqyrë që ne kemi në projektbuxhet, nga82022 punonjës të administratës publike të shtetit,paga më e lartë duhet të jetë ajo e Presidentit tëRepublikës. A është kështu? Sigurisht që jo, madjenga shembujt që do të jap do ta shihni se sa enevojshme dhe emergjente është ndërhyrja nërirregullimin e sistemit të pagave.

Po e filloj me institucionet kushtetuese.Ne sapo miratuam një reformë madhore të

vendit, atë në drejtësi, ku Kuvendi dhe qeveriakanë miratuar një sistem pagash të një nivelishumë të lartë, dhe kemi bërë jashtëzakonishtshumë mirë. Ja ku është tabela e pagave ku tëgjithë prokurorët dhe gjyqtarët, pas datës 1 janar,

me procesin e vetingut, do të marrin një pagërelativisht shumë herë më të lartë seç e marrinsot.

Për të mos folur gjatë, pagat variojnë nga321138, që është paga e kryetarit të Gjykatës sëLartë, deri në 2 milionë e 700 mijë lekë të vjetërpër një gjyqtar të thjeshtë rrethi, ndërkohë që pagae Presidentit është 2 milionë e 500 mijë.

Po vazhdoj më tej.I gjithë sistemi i drejtësisë, pra në datën 1 janar,

do të ketë paga shumë të larta. Kjo është një gjëdhe një arritje shumë e mirë, që e bëri kjomaxhorancë dhe qeveria. Por GjykataKushtetuese, me vendimin nr. 34, të datës10.04.2017, ka marrë një vendim që sistemi ipagave të zhbllokohet. Kjo do të thotë se pagënduhet ta fitojnë të gjithë gjyqtarët dhe prokurorët,pavarësisht nëse e kanë kaluar vetingun. Për tëarritur te kjo, unë pyes: a është logjike të përfitojnënjë sistem pagash edhe ata persona që ende nuke kanë kryer vetingun?

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Po ju jap një shembull për ta konkretizuar, si

dhe për ta dëgjuar më mirë publiku, po ashtu edheministri i Financave.

Ne kemi miratuar pagat e larta të gjyqtarëvedhe prokurorëve, dhe kemi bërë shumë mirë, porndërkohë në ligje kemi miratuar për të gjithë atagjyqtarë dhe prokurorë, të cilët e kalojnë vetingun.Vetingu do të paktën tre deri në katër vjet që tëpërfundojë, sepse institucionet kanë vetëm një vitqë janë ngritur dhe një gjyqtar ose prokuror mundta fitojë ose jo vetingun në fund të vitit 2019; nëfund të vitit 2020; në fund të vitit 2021 ose të vitit2022. Ne kemi vendosur në ligj që për ata gjyqtarëe prokurorë që e fitojnë këtë veting, paga do t’urikompensohet që nga 1 janari i vitit 2019, pra dotë marrin pagën e re. Ndërkohë, GjykataKushtetuese thotë: “Jo, të gjithë pa përjashtimduhet ta marrin pagën e re”. Ndaj, unë shtrojpyetjen: mirë, mor zotërinj të GjykatësKushtetuese, po në qoftë se në vitin 2022 njëgjyqtar dhe një prokuror nuk e kalon vetingun, siçnuk e kanë kaluar vetë anëtarët e GjykatësKushtetuese, çfarë do të bëhet me pagën e marrënë këta tre vjet? Pse duhet t’u japim një pagë tëlartë gjyqtarëve dhe prokurorëve, që nuk emeritojnë ta marrin këtë pagë? Kush ua kthentaksapaguesve shqiptarë paratë për këtë pagë tëlartë për tre vjet që ata do të marrin? Dhe këtëpërgjigje nuk ma jep Gjykata Kushtetuese. Ky

71


vendim është absurd dhe, mbi të gjitha, ikushtueshëm. Këtë vendim e mori GjykataKushtetuese, e cila para pak ditësh ishte viktima eparë e vetingut. A ka logjikë që një trupëvendimmarrëse, e cila ra vetë nga vetingu, të marrënjë vendim të tillë, që u kushton shtrenjtëtaksapaguesve shqiptarë? Sigurisht që vendimiështë totalisht i padrejtë. Jo vetëm kaq, por kysistem ka frenuar edhe institucionet e tjera, që nëreferencat e tyre janë të lidhur me sistemingjyqësor.

Më lejoni t’ju pyes, zotërinj deputetë: a e dinise paga e kryetarit të Gjykatës së Lartë sot ështëbaras me pagën e Avokatit të Popullit; baras mepagën e kryetarit të Komisionit Qendror tëZgjedhjeve; e kryetarit të Këshillit të Lartë tëDrejtësisë; të Komisionerit të ProkurimevePublike? Çfarë dua të them me këtë? Referuar ligjittë pagave, pagat e tyre kanë qenë në funksion,me përqindje, 70% ose 73%, të pagës sëPresidentit. Sot në vendimet që ne kemi marrë,këtu si parlament, pagat e këtyre institucionevekushtetuese të krijuara me ligj, do të jenë të njëjtame pagën e kryetarit të Gjykatës së Lartë, që dotë thotë se do të marrin një pagë rreth 3 milionëlekë të vjetër në muaj më shumë. Nga ana tjetër,unë dua të them një gjë tjetër. Mirë paga e Avokatittë Popullit, hallall, le ta mbajë 3 milionë, por a edini ju, që miratoni, se pesë komisionerë të Avokatittë Popullit do të marrin 70% të pagës së Avokatessë Popullit? Po ta shumëzosh 3-milionëshin me70%, u shkon rreth 2 milionë, çka është më shumëse paga e ministrave; më shumë se paga eKryeministrit; më shumë se paga e Presidentit tëRepublikës. Çfarë do të thotë kjo?

Natyrisht, ka edhe për Inspektoratin e Lartë tëDrejtësisë. Ju e dini se KLD-në e drejton Presidentii vendit, por ka nja 16 inspektorë atje, të cilët marrinnjë pagë më të lartë se Presidenti i Republikës, qëështë edhe kryetar i KLD-së; po kështu është edhepaga e kryetarit të KLSH-së; po kështu është edhepaga e kryetarit të KQZ-së; po kështu është edhepaga e Komisionerit të Prokurimeve Publike.Madje, po të doni, pas këtij buxheti, po kështu dotë miratoni edhe pagën e Avokatit të Shtetit, të cilitia keni vendosur sa 95% e pagës së Kryeministrit,pra një pagë prej 2 milionë lekësh, më shumë se eministrit të Drejtësisë! A lejohet që një avokat shtetitë marrë rreth 2 milionë lekë të vjetër në muaj,sepse ne ia vendosëm sa 95% të pagës sëKryeministrit?! Kjo më duket totalisht shumë

absurde.Po vazhdoj më tej, zotërinj deputetë, dhe këtu

janë xhevahiret më të mëdha. Po shkoj më tej. Poshoh disa OJF, banka, PIU dhe disa të tjerë, pornuk po merrem me OJF-të, për të cilat, para njëmuaji këtu na bëri një interpelancë zoti Braçe meministrin e Financave dhe në Federatën Shqiptaretë Futbollit, se thoni: “keni konflikt interesi”, madjevetë ministri i Financave na tha që sekretari merr5 milionë e 300 mijë, apo jo. E mbani mend që nae tha para një muaji.

Po marr dhe po diskutoj diçka tjetër. Cila ështëkjo diçka tjetër? Në hierarkinë e pagave dhe tësistemit bankar e jobankar paga e Presidentit tëRepublikës renditet si pagë e nëpunësit të një nivelitë mesëm të këtyre institucioneve. Edhe në njësitëe menaxhimit të projekteve të huaja, tëashtuquajtura PIU, pagat që kanë ministritë janësi paga mujore shumë të larta. Këto njësimenaxhojnë huatë dhe kreditë që ne deputetët eKuvendit të Shqipërisë i miratojmë. Të mosharrojmë, këto kredi do të paguhen nga ne, ngafëmijët tanë dhe nga fëmijët e fëmijëve tanë.

Pra, kreditë miratohen këtu dhe pagat e larta imarrin PIU-të përkatëse, që janë jashtë ministrive.

Gjithashtu, siç e thashë më lart, po e konkretizojme një shembull edhe më tepër interesant: e kamfjalën për Fondin Shqiptar të Zhvillimit.

A e dini, kolegë të nderuar, për shkak tëeksperiencës dhe të punës që kam bërë edhe siministër i Pushtetit Vendor apo edhe sizëvendëskryeministër, se kjo organizatë ështëkrijuar në vitin 1993 për të thithur financimet e huajanë funksion të zhvillimit të qëndrueshëm të vendit?

Për ta kuptuar më mirë fenomenin, po marrvetëm dy shembuj: buxhetin e vitit 2017 dhe atë tëvitit 2018.

(Ministri i Financave flet nga vendi pa mikrofon.)Nuk po e marr, Arben, buxhetin e vitit 2019, se

njësoj është edhe ai.Cili është? Në vitin 2017 portofoli i Fondit

Shqiptar të Zhvillimit është financuar nga buxheti ishtetit në masën 81% të tij dhe vetëm 19% eportofolit mbulohet nga financimi i huaj. Ndërsanë vitin 2018, 91,4% i portofolit të tij është financuarnga buxheti i shtetit dhe vetëm 8,6% prejfinancimeve të huaja. Pra, nga pikëpamja e thithjessë investimeve të huaja është shumë largfunksionit dhe rolit të tij, por, nëse e shikojmë ngasistemi i pagave, Fondi, që duket me një autonomipothuajse absolute, për nga burimi i financimit

Viti 2018

72


është institucion gati i pastër buxhetor. E dini sivepron? Një fee prej 3-7% të çdo projekti FondiShqiptar i Zhvillimit e përdor për shpenzimet dhepagat e veta.

Po ju them një rast shumë interesant. E dini sapaguhet drejtori i Fondit Shqiptar të Zhvillimit?Paguhet pesë milionë e gjashtëqind mijë lekë tëvjetër në muaj. Sa dyfishi i pagës së Presidentit tëRepublikës, dyfishi i pagës së Kryetarit të Kuvendit,dyfishi i pagës së Kryeministrit të vendit dhe sapaga e tre ministrave të marrë së bashku. Çdo tëthotë kjo? Jo vetëm kaq, por, nëse marrimadministratën, inxhinierët, nëndrejtorët dhe të tjerëtqë punojnë atje, të gjithë marrin nga dy-tre milionëlekë të vjetër në muaj. Kjo do të thotë se këto pagakanë sfiduar pagën e Presidentit të Republikës,duke e spostuar ndoshta në mesin e hierarkisëdhe u kushtojnë taksapaguesve shqiptarë pesëherë më shumë sa u kushtojnë pagat e 61 bashkivetë vendit.

Si konkluzion, vendi ynë ka shumë nevoja dheprioritete, propozoj që nëpërmjet rregullimit tësistemit të pagave, që nuk kam asnjë dyshim qëdo të kursehen fonde, këto fonde të kursehen dhetë shkojnë së pari për pensionet dhe rritjen e pagësminimale.

Sistemi ynë i pagave jo vetëm është ideformuar, por ai ka thyer rregullat e konkurrencësnë administratën publike dhe ka goditurkonkurrencën në tregun politik, ku ministra,deputetë dhe funksionarë në pozicione politikendihen ndjeshëm të nënvlerësuar. Ja si ështëpiramida e pagave sipas nenit 12: Presidenti i paridhe pushtetet e tjera më pas, pushteti ekzekutiv,legjislativ, gjyqësor e kështu me radhë. Ja si do tëjeta piramida e pagave pas 1 janarit të vitit 2019.Në krye do të jetë pushteti gjyqësor, institucionete pavarura, shumë nga agjencitë që unë përmendadhe më pas do t’u vijë radha Presidentit, Kryetarittë Kuvendit, Kryeministrit, deputetëve e kështu meradhë.

Kam një pyetje për ministrin e Jashtëm. PoDrejtoria e Protokollit të Shtetit si do të veprojë,me tabelën nr.1 apo me tabelën nr. 2? Përmendimin tim do të veprojë me tabelën nr. 1, sipasfondit të pagave. Do të jenë të gjitha ata që marrinpagë të lartë, do të jenë disa shkallë bosh, pastajdo të vijë Presidenti, Kryetari i Kuvendit,Kryeministri, ministrat, natyrisht edhe ti si ministëri Jashtëm.

Të nderuar deputetë, për të rikthyer rolin që

qeveria ka në hierarkinë e pagave dhe për të rriturrolin monitorues të Kuvendit në hierarkinë e pagaveme qëllim bërjen e sistemit kompetiv të tij, unëpropozoj:

1. Me ligjin e buxhetit të shtetit të 2019, që nedo ta miratojmë sot, të ngarkohet qeveria përkrijimin e një grupi pune ndërministror për sistemine pagave brenda 3-mujorit të parë të vitit 2019.

2. Grupi ndërministror të bëjë listimin e pagavedhe të gjithë problematikën që ekziston në të gjithësistemin e pagave buxhetore dhe jobuxhetore.

3. Brenda vitit 2019 të hartohet dhe miratohetnë parlament një ligj organik integral i sistemit tëpagave në Republikën e Shqipërisë.

Faleminderit për vëmendjen!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Fino!Fjalën e ka ministrja Lindita Nikolla. Të

përgatitet deputetja Evis Kushi.Zonja Ministre, keni dhjetë minuta kohë në

dispozicion.Lindita Nikolla – Të nderuar kolegë deputetë,E nderuar drejtuese e seancës,Diskutimi i buxhetit të arsimit është një debat

që prek çdo familje, është një debat që nuk mundtë ketë kurrsesi të lumtur për faktin që ia dolëm tëkemi aq para për të mundësuar mbylljen e të gjithaproblematikave që ka në çdo shkollë dhe klasë tëvendit, në çdo auditor, për çdo nxënës dhe stu-dent, për të pasur një arsim cilësor.

Buxheti i Ministrisë së Arsimit, Rinisë dhe Sportitështë 39 167 000 000 lekë, ose 1 113 000 000 mëshumë sesa një vit më parë. Prindërit shqiptarëduhet të dinë se, nëse këtij buxheti i shtojmëbuxhetin që adresohet për fondin e rritjes sëpagave të mësuesve, që sot është te fondi iMinistrisë së Financave, buxhetin që adresohet përarsimin profesional, buxhetin që adresohet përarsimin parashkollor në pushtetin vendor, në totalbuxheti i arsimit shkon 58 128 000 000 lekë ose 4851 000 000 lekë më shumë sesa një vit më parë.

Më lejoni, të nderuar kolegë, të ndaj me ju disaprej risive të këtij buxheti, krahasuar me atë të njëviti më parë. Është buxheti që mundëson për herëtë dytë rritjen e pagave për të gjithë mësuesit,përfshirë edhe edukatorët e arsimit parashkollor,me vlerë prej 7%. Do të kemi një mundësi të re,ashtu sikurse ndodhi edhe në vitin 2017, me rritjene pagave në nivelin 10% të tyre. Është një rritje edytë me angazhimin që rritja do të vijojë edhe nëvitet e tjera.

Buxheti anonçon tre programe, që kanë

73


shënuar risi në të gjithë sistemin tonë arsimor përtë avancuar në cilësi në sistemin e arsimitparauniversitar, në tre komponentë kryesorë qëlidhen me barazinë, gjithëpërfshirjen dhe cilësinë.Rrisim me 300 numrin e mësuesve ndihmës.Tashmë është fakt që shërbimi për nxënësit meaftësi të veçanta ka qenë një shërbim i munguarnë sistemin tonë arsimor. Nga një shërbim ku nukkishim asnjë mësues ndihmës në sistem, sot kemi700. Buxheti i vitit 2019 mundëson rritjen me 300të numrit të tyre duke e çuar në 1000 numrin emësuesve ndihmës për nxënësit me aftësi tëveçanta.

Do të dhjetëfishojmë numrin e oficerëve tësigurisë në shkolla. Pas pilotimit në 15 gjimnazetë Tiranës, ne do ta shtrijmë atë në 150 gjimnazenë të gjithë vendin, duke mundësuar figurën eoficerit të policisë, që sigurisht nuk është as policdhe as mësues, por një instrument dhe treguesshumë i rëndësishëm i vendosmërisë së qeverisësonë për të mundësuar shkolla të sigurta edhepërmes procesit të edukimit.

Programi “Bëjmë detyrat e shtëpisë” do tëpërfshijë 90 shkolla ose 70 shkolla më shumë sesanjë vit më parë. Ky buxhet adreson 48 milionë lekëose 41 milionë lekë më shumë sesa një vit mëparë. Largojmë kështu barrën e prindërve për tëgjetur alternativa për përgatitjen e detyrave ngafëmijët e tyre.

Jam e bindur që thelbi i barazisë nuk ështëvetëm te mundësia për të qenë në shkollë, që nemundësojmë aksesin që fëmijët të shkojnë nëshkollë, por mbi të gjitha kur arrijmë t’ia dalim që injëjti burim, shkolla apo mësuesi, është po njësoji aksesueshëm edhe për përgatitjen mësimore përtë nesërmen në shkollë.

Ja programet që po sjellin frytet e veta në drejtimtë cilësisë në arsimin parauniversitar dhe sigurishtpër të bërë një ndarje të dallueshme me atë që,në fakt, ishte shërbimi arsimor 4 vjet më parë. Nukkishim mësues ndihmës, kurse në vitin 2019 do tëkemi plot 1000 të tillë, nuk kishim shkolla që ofroninshërbimin e bërjes së detyrave të shtëpisë, por nëvitin 2019 do të kemi 90 të tilla në të 12 qarqet evendit, nuk kishim oficerë sigurie, por do tamundësojmë këtë me buxhetin e vitit 2019 në 150shkolla.

Akuzohemi se kemi mbyllur shkolla, por, në fakt,kemi mbyllur 348 klasa kolektive. Ne do të vijojmëme këtë proces duke qendërzuar shkollat nëmënyrë që të mundësojmë për fëmijët, që sot

studiojnë në klasa kolektive, kushte më të mira mebashkëmoshatarët e tyre të një klase dhe sigurishtnjë cilësi të re, por me një garanci të shtuar, qëvjen nga buxheti i vitit 2019, i cili mundësontransportin e 35 mijë nxënësve dhe 12 mijëmësuesve, me vlerën 800 milionë lekë ose 270milionë lekë më shumë sesa një vit më parë.

Edhe ky buxhet do të jetë buxheti i tekstevefalas duke shtuar një fashë të re, të gjithë nxënësite klasës së pestë. Pra, do të marrin libra falasnxënësit nga klasa e parë deri në klasën e pestëdhe të gjithë ata fëmijë që vijnë nga grupe nënevojë nga klasa e gjashtë deri në klasën edymbëdhjetë. Buxheti i vitit 2019 dedikon 650milionë lekë për afro 220 mijë nxënës që do tëpërfitojnë tekstet falas.

2 782 000 000 lekë do të investohen nëinfrastrukturën shkollore për të pasur edhe 75shkolla me standarde europiane dhe sigurisht edhetë gjithë infrastrukturën e nevojshme për aktivitetekulturore dhe sportive. 8,1 miliardë lekë adresohenpër arsimin e lartë dhe kërkimin shkencor ose 410milionë lekë më shumë në grantin për arsimin elartë dhe shkencën. Do të mbajmë angazhimintonë që granti nga buxheti të jetë ai që mbulonrrogën e 12 muajve për pedagogët në institucionete arsimit të lartë publik, si dhe do të mbështesimstudentët që vijnë nga familje në kushte të vështiraekonomike dhe ekselentët.

Akuzohemi se janë rritur tarifat në universitetetpublike, madje duke përcaktuar edhe shifra derinë 2 000 euro. Janë të gjitha akuza totalisht tëpavërteta. Sipas përcaktimeve ligjore, tarifatmaksimale në ciklin e parë në universitetet publikejanë përcaktuar me vendim të Këshillit të Ministravedhe janë transparente për këdo që interesohet.Nga këto parashikime rezulton se tarifa mesatareështë 26 413 lekë, shifër kjo që zë vetëm 3% tëmesatares së shpenzimeve vjetore të një familjeshqiptare. Ky është buxheti që për herë të parëdedikon 20 milionë lekë për studentët me notëmesatare mbi 9, që kanë zgjedhur programet emësuesisë. Është një incentivë e rëndësishme përreformën tonë në mësuesi, në mënyrë që çdoqindarke të taksapaguesve shqiptarë që investohetnë arsim t’i japim vlerën e merituar duke çuar drejtshkollave mësues që dalin nga fakultetet e njëcilësie të re dhe më të lartë dhe që më paspunësohen përmes meritës së tyre nëpërmjetinstrumentit, që tashmë ka fituar qytetarinë, portali“Mësues për Shqipërinë”.

Viti 2018

74


Besoj se reforma e mësuesisë do të rrisë tëgjitha investimet në arsim. Sado që investimet tëjenë të standardeve të larta, përfytyroni një shkollëtë standardeve të larta nga pikëpamjainfrastrukturore, nëse ne do të vijonim me mësuestë keqformuar nga sistemi part time apouniversitetet që u mbyllën, sigurisht kjo nuk do tëmerrte pas vlerën e shtuar përmes një sistemicilësor arsimor. Ndaj, programi dhe reforma emësuesisë do të jenë kyçe në atë që ne kërkojmëtë arrijmë në sistemin e arsimit parauniversitar.

Po ashtu, është kjo qeveri që ka rritur vit pasviti mbështetjen për ekselentët që zgjedhin tëstudiojnë në 15 universitetet e rankuara si më tëmirat në botë.

Në vitin 2013 financonim 56,3 milionë lekë dhenë vitin 2019 do të financojmë 200 milionë lekë,pra, një rritje afër katër herë më shumë. Arsimi ilartë është cilësi ndaj dhe ne do të financojmëcilësinë. Më parë ofrohej sasi pa cilësi, kurse tanikemi cilësinë prioritet.

Sot nuk mund të regjistrohesh në tre apo katëruniversitete, as të bësh një apo dy punë të tjeradhe as të bësh doktoraturën duke mos bërë asnjëditë kërkim në universitet. Ky nuk është vetëmkonkluzion yni, por është një konkluzion i shprehuredhe nga monitoruesit në nivel ndërkombëtar, tëcilët vlerësojnë reformën në arsimin e lartë dhembylljen e universiteteve si të paprecedentë dheqë ka sjellë ndryshimin e sistemit të arsimit të lartënë Shqipëri.

Kemi ende për të bërë, por buxheti i vitit 2019garanton realizimin e të gjitha objektivave tona.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Nikolla!Fjalën e ka deputetja Evis Kushi. Të përgatitet

deputeti Ilir Beqaj.Evis Kushi – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë,Ligji më i rëndësishëm që miraton çdo vit ky

parlament është ligji i projektbuxhetit. Mua më vjenshumë keq që këtë vit ne e shqyrtuam dhe po emiratojmë pa kontributin e opozitës. Megjithatë, kjo,ne, deputetët e maxhorancës, nuk na ka penguarqë ta bëjmë punën tonë siç duhet, me përkushtimdhe seriozitet maksimal. Kemi trajtuar çdo pikë dhenen, çdo zë të buxhetit, kemi shqyrtuar të gjithakërkesat apo shqetësimet e qytetarëve, tëbizneseve, madje edhe të opozitës, që nuk i kangritur nga foltorja e parlamentit apo komisionet

parlamentare, por nga selia e partisë demokratikedhe media të ndryshme. Shpeshherë kemidebatuar fort me ministrin e Financave apoministrat e tjerë të qeverisë dhe do të vazhdojmëta bëjmë këtë, sepse në fund të ditës qëllimi ynë ipërbashkët është miratimi i një buxheti real, që çonnë përshpejtimin e rritjes ekonomike, në forcimine stabilitetit makroekonomik të vendit dhe që naofron gjithnjë e më shumë me standardet emirëqenies së Bashkimit Europian.

Dua të theksoj që në fillim se ekonomiashqiptare po zhvillohet me ritme pozitive dhe tëqëndrueshme. Këtë e kanë konfirmuar të gjithainstitucionet financiare ndërkombëtare, FondiMonetar Ndërkombëtar, Banka Botërore,Komisioni Europian dhe të gjitha agjencitë e tjeraqë monitorojnë ekonominë shqiptare.

Konkretisht, ekonomia jonë do të rritet në vitine ardhshëm me 4,3% të produktit të brendshëmbruto. Po ashtu, borxhi publik do të bjerë nga 69,1%në 65,5% vitin e ardhshëm dhe parashikohet tëbjerë nën 60% në fund të vitit 2021.

E njëjta gjë edhe me deficitin, i cili do të uletnga 2% në 1,9% vitin e ardhshëm dhe në 1,2% nëfund të mandatit, në vitin 2021.

Të nderuar kolegë,Të flasësh për buxhetin vetëm për pak minuta

është shumë e vështirë, sepse ka shumë sektorë,shumë çështje që duhen trajtuar me hollësi, pasiqytetarët presin me padurim të dëgjojnë dhe tëndiejnë në xhepat e tyre se çfarë efekti do të ketëky buxhet. Prandaj, duke qenë e vështirë për t’iprekur të gjitha, do të ndalem në një pikë që vërtetngjall shumë debate, por ka edhe interes shumëtë lartë publik. Si do të shpenzohen paratë vitin eardhshëm? Ku do të investohet më shumë? Cilëtdo të jenë sektorët prioritarë? Cilët do të jenësektorët strategjikë? A janë reflektuar apo joproblematikat dhe mangësitë e trashëguara ngavitet e kaluara?

Katër sektorët prioritarë që do t’i mbështesëbuxheti i vitit 2019 janë: arsimi, shëndetësia,bujqësia dhe infrastruktura. Në të katër këtasektorë jo vetëm që do të ketë më shumë projektedhe investime publike, por do të punohetmaksimalisht për të rritur cilësinë e shërbimit ndajqytetarit. Po ashtu, buxheti mbështet edhe disapolitika sociale, të cilat janë po aq të rëndësishmepër qytetarët, duke filluar që nga shpërblimi ilindjeve, nga i cili do të përfitojnë 30 mijë familjeme një buxhet total prej 2 miliardë lekësh dhe po

75


ashtu rritja e numrit të përfituesve nga statusi iaftësisë së kufizuar dhe kujdestarisë së tyre. Nga160 000 që janë aktualisht, në fund të vitit 2021këta përfitues do të jenë 167 000. Ajo që dua tëtheksoj është fakti që ky buxhet do të mbështesëvazhdimin e disa reformave shumë tërëndësishme, siç janë reformat në drejtësi, nëadministratën publike, administrative-territorale ekështu me radhë, që janë prioritetet kyçe edhepër integrimin e Shqipërisë në Bashkimin Europian,si dhe në kuadër të vendimit të rëndësishëm përhapjen e negociatave në qershor të vitit tëardhshëm.

Kam dy fjalë edhe për paktën fiskale që eshoqëron buxhetin. Dua ta filloj me atë që mundta konsiderojmë si arritjen tonë më të madhe, ekam fjalën për TVSH-në zero për të gjitha inputetbujqësore. Është premtuar dhe stërpremtuar përvite me radhë nga shumë parti të majta dhe tëdjathta, por asnjëherë nuk është bërë realitet. Mënë fund buxheti i vitit 2019 po e bën realitet këtëpremtim, si dhe sjell përfitime konkrete për të gjithëfermerët, për të gjitha ato familje që jetojnë nëfshat, për të gjitha ato familje që jetojnë mebujqësinë nga Veriu në Jug, nga Perëndimi nëLindje. Paketa në thelb ka si qëllim të mbështesëprodhimin vendas me incentiva konkrete, me stimujkonkretë tatimorë në disa sektorë të rëndësishëm,siç janë bujqësia, fasoni apo edhe farmaceutika.

Gjithashtu, buxheti parashikon edhe politikamjedisore, siç janë reduktimi i TVSH-së përimportin e autobusëve elektrikë në transportinpublik, dhe ne do ta rishohim, që kjo TVSH të uletmë shumë se 10%, të bëhet 6%, si dhe të zgjerohetjo vetëm për autobusët, por edhe për makinatelektrike.

Të nderuar kolegë,Ne kemi thënë gjithmonë se nuk mund të ketë

asnjëherë një buxhet perfekt, sepse gjithmonë kasektorë, ka qytete, ka zona, të cilat kanë nevojëpër shumë më tepër investime sesa mundësonbuxheti i një viti, madje edhe buxheti i një mandatitë tërë. E rëndësishme është që buxheti të jetë njëbuxhet i përgjegjshëm, të jetë i ekuilibruar, të jetërealist dhe të reflektojë nga njëra anë prioritetetdhe sektorët strategjikë dhe nga ana tjetërkontekstin e zhvillimeve ekonomike aktuale, poredhe ata të pritshmit për vitet e ardhshme.

Që të garantohet mbarëvajtja e këtij buxheti dherealizimi i objektivave të tij kërkohet më shumëkujdes dhe më shumë vëmendje edhe në disa

drejtime të tjera. E kam fjalën këtu për forciminakoma edhe më shumë të luftës kundërinformalitetit, të luftës kundër korrupsionit, rritjene performancës së administratës tatimore dhedoganore, sepse të gjitha këto që sapo përmendajanë faktorë të rëndësishëm për të realizuar tëardhurat buxhetore që më pas ndikojnë teshpenzimet e buxhetit.

Gjithashtu, shumë kujdes duhet edhe mekontratat koncesionare apo të partneritetit publik-privat. Mua më vjen mirë që deri më sot poreflektohen në buxhet, në punën e qeverisë apotë Ministrisë së Financave dhe tek të gjithaministritë e tjera rekomandimet e Fondit MonetarNdërkombëtar apo të Bankës së Shqipërisë, si dhetë institucioneve të tjera. Koncesionet reflektojnëmë së miri prioritetet, sektorët tanë prioritarë dhepo ashtu kontabilizohen sipas standardevendërkombëtare, që janë të miratuara me ligj, pra,kjo gjë është shumë pozitive. Megjithatë, kaq nukmjafton, duhet të punojmë akoma më shumë,duhet të kemi akoma më shumë kujdes sa i takonpërmirësimit të kapaciteteve profesionale qëmerren me hartimin dhe monitorimin e këtyrekontratave qoftë nga ana ligjore, qoftë nga anafinanciare.

Ju falënderoj për vëmendjen dhe kam besimtë plotë se të gjithë do ta mbështesin buxhetin dhepaketën fiskale.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Kushi!Fjalën e ka deputeti Ilir Beqaj.Më pas fjalën e ka ministri Ditmir Bushati.Ilir Beqaj – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuara zonja dhe zotërinj deputetë,Të dashura motra dhe vëllezër,Qytetarë të Shqipërisë,Buxheti i 2019-ës përpiqet të adresojë sfidat

më të mëdha me të cilat do të duhet të përballohetShqipëria e dekadës së ardhshme, sfida që mesa duket po kthehen në ekzistenciale për vendin.

Së pari, demografia. Shqipëria po plaket dhepo mpaket. Norma e fertilitetit ka rënë në 1,5,prandaj duke filluar nga viti i ardhshëm çdo fëmijëi lindur në Shqipëri do të shpërblehet me 400, 800apo 1200 mijë lekë. Janë rreth 20 milionë dollarëqë buxheti i 2019-ës ka vënë në dispozicion përkëtë nismë të parë të politikave në mbështetje tëfamiljeve të reja.

Së dyti, mjedisi. Në shumë pjesë të venditfenomenet natyrore janë jashtë kontrollit, ndërsaadministrimi i mbetjeve të ngurta dhe i ujërave të

Viti 2018

76


përdorur është ende problematik. Buxheti i 2019-ës financon funksionimin e disa impianteveindustriale të administrimit të mbetjeve të ngurta,në Tiranë, në Fier, në Elbasan, praktikisht për rrethgjysmën e mbetjeve të ngurta në të gjithë vendin.Viti 2019 është viti i parë, kur ambulancat jostatikedo të kenë detyrimin të jenë të riciklueshme, kuautomjetet mbi 10-vjeçare nuk do të lejohen tëhyjnë në Shqipëri; ku do të zbatohet një politikëfiskale frenuese e përdorimit të produkteve dhematerialeve plastike, pavarësisht qëllimit tëpërdorimit të tyre, si dhe autobusët elektrikë do tëpërjashtohen nga tatimi mbi vlerën e shtuar.

Së treti, formimi profesional. Në vitin 2019,fondet e dedikuara për formimin profesional janërreth 33 milionë dollarë. Ky është i viti i parë që ikalojnë 33 milionë dollarët, pra këto fonde rriten 2herë sesa rritet i gjithë buxheti.

Së katërti, inovacioni. Buxheti vijon tëmbështesë dixhitalizimin, thjeshtëzimin dhelehtësimin. Është bërë shumë brenda vetëqeverisë, por tani qeveria duhet të fillojë tëanalizojë të dhënat e panumërta që administron,ndërkohë qeveria duhet të shohë edhe se çfarëbëhet me jetën ekonomike dhe sociale të vendit.Këtu duhet më shumë se kudo inovacioni, duhettë mos neglizhojmë faktin që pesha etelekomunikacionit në GDP vitet e fundit është nërënie.

Së pesti, punësimi. Në fakt, punësimi ështësfidë jo vetëm e dekadës së ardhshme, por edhee vitit 2019. Prej rreth 20 vjetësh për herë të parëkemi një normë papunësie nën 13%, por për tëvajtur te norma 1-shifrore duhet ende shumë punëdhe përpjekje. Buxhetit i vitit 2019 mbështetfuqishëm investimet që sjellin punësim tëdrejtpërdrejtë, por edhe politika fiskale, programdhe mbështetje për sektorët që sjellin më shumëpunësim. 2019-ta është vitit i infrastrukturës sëtransportit rrugor, detar dhe hekurudhor. Transportirrugor me gjeografi në të gjithë vendin nga veriunë jug, nga lindja në perëndim: Milot-Balldren-Rruga e Arbrit; Burrel-Klos, Urat Kukës-Morinë,Librazhd-Seblevë, Thumanë-Qafë Kashar, Unazae Tiranës, Tiranë-Elbasan, bypass-i i Fierit, bypass-i i Vlorës, rruga e Lumit të Vlorës, bypass-iTepelenë, Orikum-Llogara, Kardhiq-Delvinë,Qukës-Qafë Plloçë, Pogradec-Tushemisht.

Transporti hekurudhor, linja hekurudhore Fier-Vlorë dhe linja hekurudhore Tiranë-Durrës.Transporti detar, terminali i ri dhe kalata e re në

portin e Vlorës, thellimi i portit të Durrësit. Transportiajror, funksionimi i aeroportit të Kukësit dhe fillimi indërtimit të aeroportit të Vlorës. Ju rendita 22kantiere pune, por ka edhe të tjerë. Të gjithë këtokantiere kanë nevojë për fuqi punëtore tëkualifikuar dhe të pakualifikuar.

Shëndeti i sektorit elektroenergjetik ështëpërmirësuar ndjeshëm edhe falë situatës pozitivehidrometeorologjike në gjysmën e parë të vitit. Në2018-ën Shqipëria do të prodhojë për herë të parëmbi 8 teravat energji elektrike, e cila ështëkrejtësisht energji e pastër. Në 2019-ën pritet tëfillojnë funksionimin e plotë HEC-et mbi Devoll, dotë punohet në Kalivaç, do të fillojë ndërtimi i mbi100 megave fuqi të instaluara në impianteve eprodhimit të energjisë së rinovueshme diellore.Pra, jo vetëm më shumë punësim, por edhe mëshumë prodhim vendas energjie. Në këtë mënyrëndihmohet diversifikimi i ofertës vendase eprodhuar gjatë vitit, si dhe gjeografia e gjenerimittë energjisë elektrike. Megjithatë, çfarëdo që nebëjmë në prodhim përmirësimi i shpërndarjesmbetet sfidë. Humbjet teknike janë me 17% dhejanë ende shumë para që humbasin, ku 1% ehumbjeve është rreth 5,5 milionë euro. Në kushtete shtrëngesave financiare të Operatorit tëShpërndarjes qeveria duhet të tregohet agresivenë shtrirjen e partneritetit publik-privat përreduktimin e humbjeve teknike.

Para dy orësh, kryetari i opozitës foli edhe përenergjinë. Atij dhe publikut dua t’u kujtoj se sot kanëdalë të dhënat e 3-mujorit të tretë të energjisëelektrike dhe për herë të parë humbjet janë nën20%, krahasuar me shtatorin e 2013-ës ishin 44%.Kjo është ajo çfarë gjetëm, kjo është ajo ku nejemi dhe sigurisht kemi ende punë për të arrituraty ku duhet të shkojmë.

Turizmi ka rritje dhe përmirësim të ndjeshëm.6 milionë turistë në 2018-ën, 1 milion turistë mëshumë se 2017-ën. Kontratat me operatorëteuropianë kanë kaluar mbi 100 ditë, pa dyshimkëtyre 1 milion më shumë turistëve u kanë shërbyermë shumë njerëz, pra më shumë njerëz kanëpunuar. Qeveria synon të arrijë në shifrën e 10milionë turistëve dhe që të arrihet kjo duhet që në2019-ën të shtojmë edhe 1 milion turistë më shumëkrahasuar me 6 milionët e 2018-ës, prandaj ka njëplan masash me 365 ndërhyrje dhe buxheti i 2019-ës mbështet zbatimin e këtyre masave.

Bujqësia. Me gjithë ndryshimet demografike,ekonomike dhe sociale të 30 vjetëve të fundit,

77


bujqësia mbetet jo vetëm një degë e rëndësishmee ekonomisë, por edhe me potenciale tëshfrytëzuara në mënyrë modeste. Viti 2019 do tëofrojë lehtësi fiskale për fermerët shqiptarë,përjashtim nga TVSH-ja për inputet bujqësore,tatim-fitimi do të jetë në masën 5% për shoqëritë ebashkëpunimit bujqësor, TVSH-ja do të jetë 6%për agroturizmin. Në 2019-ën fermerët shqiptarëdo të kenë mundësi të shfrytëzojnë fondeteuropiane, pasi programi IPARD II starton pas njëjave më 30 nëntor.

Qeveria duhet të fillojë të analizojë efektivitetine investimeve të kryera dhe të politikave tëndërmarra në 5 vjet. Janë investuar në funksiontë vaditjes dhe të kullimit mbi 160 milionë dollarë,por vetëm për kanalet e mesme dhe të larta. Nësenuk kemi arritur ende te kanalet e ulëta, ndoshtaduhet të ndryshojmë qasjen, sepse kanalet e ulëtaua patëm lënë fermerëve, por nëse këta të funditnuk janë në gjendje të ndërhyjnë, ndoshta duhettë frenojmë shtrirjen e sipërfaqeve të reja dhe tëshkojmë drejt nivelit të kanaleve të ulëta.

Sektori minerar. Në 2018-ën pritet që Shqipëriatë prodhojë 1,2 ton mineral kromi, duke kaluarnivelin që ishte para vitit ’90-të. Nëse në 2013-ënsektori ishte në tunel, në 2018-ën gjatë diskutimevenë Komisionin e Veprimtarisë Prodhuese debati upërqendrua më shumë në balancën midiseksportimit të mineralit apo shtimit të prodhimitvendas. Nëse në 2013-ën sektori ishte i pashpresë.U deshën vetëm 5 vjet që të vinim në debatet sekush ishte më e mira: të eksportojmë mineral apota prodhojmë në vend. Ne si komision kemipropozuar që rritja e rentës së mineralit qëeksportohet të rritet gradualisht në 3 vjetët eardhshëm dhe jo menjëherë për 2019-ën, siç ështëprojekti i qeverisë.

Politika fiskale. Janë më shumë se 10 lehtësirafiskale të vitit 2019, midis tyre më të rëndësishmetsipas vlerësimit tim janë: tatimi i fitimit bëhet nga15 në 5% për sipërmarrjet me qarkullim vjetor derinë 14 milionë lekë, tatimi i të ardhurave ngadividenti do të ulet nga 15 në 8%, përjashtimi ngaTVSH-ja i inputeve bujqësore. Por, në diskutimetpër ndryshimet e ligjeve fiskale u konstatua segjysma e ndryshimeve kishin të bënin mepamundësinë e administratës fiskale për tëpërmbushur misionin e saj. Kjo gjë u konstatua sipër akcizën e fishekzjarrëve dhe të baterive dhepër prodhimin e ambalazheve plastike, si dhe përfaktin se sa persona fizikë duhet të ketë një individ

i caktuar. Informacioni shoqërues për mbështetjene nismave fiskale ishte i pamjaftueshëm dhebizneset gjatë diskutimeve që u bënë në komisionkërkuan mosndryshim të shpeshtë të regjimevefiskale. Nuk mund të ketë politikë fiskale efektivepa administrim fiskal eficient. Prandaj, vitet eardhshme qeveria duhet të fokusohet nëmodernizimin dhe konsolidimin e administrimitfiskal.

Projekti i fiskalizimit është një premisë e mirë,por jo e mjaftueshme.

Zonja dhe zotërinj deputetë,Viti që po mbyllet ka qenë shumë pozitiv për

shqiptarët dhe vendin e tyre, me mbi 1 miliard euroinvestime të huaja direkte; mbi 6 milionë vizitorëtë huaj; mbi 1,2 milionë tonë mineral kromi dhembi 8 tetravat energji elektrike.

Pa dyshim, Shqipëria e 2019-s, që mbështetky buxhet, është krejt tjetër nga ajo e 2013-s, porqytetarët shqiptarë kërkojnë më shumë, sepse, nëfakt, meritojnë më shumë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Beqaj!Fjalën e ka ministri Ditmir Bushati.Të përgatitet deputetja Elisa Spiropali.Ditmir Bushati - Të nderuar deputetë,Sot jemi duke diskutuar buxhetin e 2019-s, që

përveçse është buxheti i konsolidimit fiskal dhesocial, fare mirë mund të konsiderohet edhe sibuxheti i konsolidimit të disa prej përpjekjeve, qëkemi vite që i bëjmë në fushën e politikës sëjashtme.

Siç e tha edhe Kryeministri, për herë të parë,që nga 2007-ta, kemi rritje të ndjeshme të pagavedhe të trajtimit për të gjithë diplomatët shqiptarëdhe për ata punonjës, që janë pjesë e stafeveteknike në misionet tona, në konsullata dheambasada kudo në botë.

Gjithashtu, buxheti reflekton qartësishtprioritetet e politikës sonë të jashtme, duke qenëse 2019-a do të jetë një vit përcaktues për procesine fillimit të bisedimeve për anëtarësim, bazuar nëvendimmarrjen e qershorit të këtij viti dhe nëkalendarët që vendet anëtare përcaktuan përShqipërinë, me qëllim fillimin e bisedimeve përanëtarësim dhe krijimin e të gjitha strukturave tëdomosdoshme, pranë Ministrisë për Europën dhePunët e Jashtme, si institucioni bashkërendues ikëtij procesi, por edhe në të gjitha institucionet elinjës, për t’i paraprirë kësisoj edhe mbajtjes sëkonferencës së parë ndërqeveritare, që, siç

Viti 2018

78


përcakton vendimi i Bashkimit Europian,shpresojmë se do të mbahet brenda 2019-s.

Ky buxhet konfirmon përpjekjet e vazhdueshmetë Shqipërisë në përmbushje të detyrimevendërkombëtare dhe, posaçërisht, për sa i përketpranisë sonë në NATO dhe përkatësisë së qartëtë Shqipërisë në familjen euroatlantike.

Në përputhje me angazhimet e samitit të Uellsit,Varshavës, së fundi edhe samitit të Brukselit, mekëtë buxhet që miratojmë sot, do të kemi rritje nëfushën e mbrojtjes, sepse buxheti do të shkojë 1,25% në raport me produktin e brendshëm bruto. Kjoështë dëshmi e vokacionit tonë të qartë, por edhee përpjekjeve të vazhdueshme për reformimin eForcave të Armatosura në Republikën eShqipërisë.

Linjëzimi 100% i politikës sonë të jashtme meatë të Bashkimit Europian, është një çështjezgjedhjeje strategjike, që qytetarët shqiptarë ekanë bërë që në momentin kur u ndanë nga regjimikomunist dhe pasohet me angazhimet dhekontributin tonë të plotë në fushën e sigurisë, përarkitekturën e sigurisë europiane në suazën eNATO-s, dinamizmin konstruktiv që ne luajmë nërajon, por edhe me praninë dhe ambicien tonë përtë marrë drejtimin e organizatave, në të cilat derimë sot kemi qenë konsumatorë, me shpresën dhedëshirën për t’u kthyer në kontributorë. E kam fjalënpër ambicien tonë për të qenë drejtues të OSBE-së në 2020-n.

Ky buxhet e reflekton këtë aspiratë, sepse nërast se kjo vendimmarrje do të realizohet, në 2019-n, pra në vetëm pak muaj, Shqipëria do të bëhetpjesë e trojkës së OSBE-së, çka nënkuptonangazhime mbi supe dhe një rol më të gjerë,fillimisht në 2019-n në Ballkan dhe në Mesdhe,për të shkuar drejt 2020-s, me angazhime dhekontribute të reja në të gjithë hapësirën ku shtrihetOSBE-ja.

Gjithashtu, ky buxhet reflekton prioritetet epolitikës sonë të jashtme dhe mënyrën dinamikese si ne përpiqemi për të vepruar në rajon, përshkak të faktit se shqiptarët jetojnë në disa shtete,me të cilat ne bashkëpunojmë ngushtësisht, poredhe për shkak të asaj që u tha këtu, qoftë ngaKryeministri apo ministri i Financave dheEkonomisë, për agjendën e ndërlidhshmërisë sërajonit.

Vitin që shkoi ne bëmë dy mbledhje tëpërbashkëta të qeverisë, krahas asaj që bëjmëtradicionalisht me Kosovën, me Maqedoninë dhe

Malin e Zi, pikërisht për të detajuar projektet ebashkëpunimit ndërkufitar, që kanë një impakt tëdrejtpërdrejtë dhe të prekshëm te qytetarët ezakonshëm të këtij vendi, por edhe te qytetarët eMaqedonisë dhe Malit të Zi, të cilat më pas ukonkretizuan me projekte të përbashkëta, mehapje të pikave të reja të kalimit kufitar dhe melehtësira, që i ndiejnë qytetarët dhe bizneset.

Po kështu, do të vazhdojmë edhe në 2019-nme këtë praktikë, për të thelluar pozicionimin tonë,për të rezonuar më shumë konstruktivitet nga aiqë Shqipëria përgjithësisht luan në rajon, si dhepër ta përkthyer këtë në më shumë projekte tëpërbashkëta me fqinjët tanë, sikundër avancimi itë drejtave të shqiptarëve në rajon, që përbënshtyllën kurrizore të orientimit dhe veprimit tëpolitikës sonë, do të vijojë të konfirmohet edhe në2019-n, së bashku me këtë buxhet.

E fundit, por jo më pak e rëndësishmja, kybuxhet konfirmon trendin apo projeksioninreformues të të gjithë asaj që ka ndodhur meshërbimet konsullore dhe mënyrën se si ne iqasemi sot për sot revolucionit të katërt,zhvillimeve, apo cunamit teknologjik, siç ka filluartë quhet ndryshe ajo që po ngjet me botën digjitale.

Konsullata digjitale, e cila filloi të vihej nëfunksionim para 2 vjetëve, ka prodhuar rezultatetë paimagjinueshme, sepse sot bashkëqytetarëttanë, që jetojnë jashtë atdheut, që janë 1/3-ta, nukkanë më nevojë t’u drejtohen konsullatave apoambasadave për një numër të caktuar shërbimesh,me përjashtim të atyre rasteve kur nevojitet dhëniae të dhënave gjeometrike.

Edhe në 2019-n, ky proces do të vijojë tëmbështetet nga buxheti, për të lehtësuar sa mëshumë dhënien e shërbimeve transparente, me mëpak kosto dhe mundësisht me abuzim zero përshtetasit tanë, që jetojnë jashtë atdheut, sikundërprojektet, të cilat kanë lidhje të drejtpërdrejtë meta, do të vijojnë të intensifikohen dhe të pasqyrohensi prioritete në buxhet.

Në mbyllje të fjalës sime, dua të falënderojkolegët e Komsionit për Politikën e Jashtme, si dheata të Komsionit të Integrimit Europian, përmbështetjen që i kanë dhënë buxhetit qëshqyrtohet sot!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Bushati!Para se t’ia jap fjalën koleges Spiropali, të

nderuar kolegë, do të doja t’ju lexoja një nen tëKodit të Sjelljes, konkretisht nenin 11, pika 3, ku

79


thuhet: “Deputeti që bën diskutim, deklaratë nëseancën plenare ose në mbledhjet e komisionitdhe me fjalimin e tij i adresohet një kolegu ose njëanëtari të Këshillit të Ministrave, në respekt të fjalëssë mbajtur, qëndron në seancë për të dëgjuar tëpaktën deri në 2 ndërhyrje të tjera nga kolegët”.

Jam e detyruar ta them këtë, sepse shpeshkolegët flasin e largohen dhe nuk e dëgjojnëkolegun, të cilit i kanë adresuar një çështje tëcaktuar.

Faleminderit për vëmendjen!Fjalën e ka deputetja Elisa Spiropali.Të përgatitet ministrja Olta Xhaçka.Elisa Spiropali – “Testi i progresit nuk është a

ua shtojmë begatinë atyre që kanë shumë, por akujdesimi mjaftueshëm për atë që kanë shumëpak”, deklaronte Ruzvelti në fjalimin e ti jpresidencial të 1937-s.

Çdo buxhet dhe secila paketë fiskale duhet takalojë këtë provë të rëndësishme, për t’u gjykuarjo vetëm si garant i stabilitetit makroekonomik, poredhe si faktor në zhvillimin e qëndrueshëm dhedrejtësinë sociale.

Drejtësia shoqërore nuk është thjesht dhevetëm barazi në shanse.

Një ekonomist i famshëm amerikan ekrahasonte vrapin njerëzor në shoqëri si një nisjevërtet të barabartë në start, por me peshë tëndryshme, lidhur në këmbët e vrapuesve, ku disaindividë, familje apo grupime, vrapojnë me barrëne jashtëzakonshme të varfërisë, injorancës sëimponuar nga pamundësia apo diskriminimi dhe,sigurisht, mbesin pas dhe e trashëgojnë ndër brezavarfërinë e tyre.

Individualisht dhe në grupin shoqëror ku bëjmëpjesë, u nënshtrohemi kushteve dhe rrethanavetë ndryshme objektive, të cilat na përcaktojnë jetën.Ato, natyrisht, janë të paracaktuara nga një zhvillimi ndryshëm historik. Si pasojë, ne duhet tëangazhohemi në përmirësimin e produkteve tëndryshme, të rrethanave të ndryshme.

Shkurt, ne duhet t’i analizojmë buxhetet dhepaketat fiskale, duke synuar t’u përgjigjemi disapyetjeve themelore.

A ndihmojnë këto masa në punësimin e tëpapunëve, në sigurimin e arsimit dhe shëndetësisëtë të gjithë pjesëtarëve të shoqërisë?

A u japin të njëjtën mundësi atyre që banojnënë fshat, duke u lehtësuar barrën e rëndë tëpërpjekjeve?

A ua kthejmë sadopak pensionistëve kontributin

për shoqërinë?A u sigurojmë të punësuarve një pagë dinjitoze

dhe mbrojtjen nga shfrytëzimi në punë?Vetëm duke pasur në mendje këto qëllime, do

të mund të bëjmë një shoqëri, që vit pas viti zbutdallimin dhe pabarazinë, nxjerr nga mjerimi tëvarfrin, afron periferinë me qendrën, krijon kushtepër barazinë e gruas me burrin, si dhe garantonqasje në të mirat sociale të të gjithë pjesëtarëve tëshoqërisë.

Projektbuxheti 2019 u diskutua gjatë nëkomisionet tona parlamentare.

Komisioni për Punën, Çështjet Sociale dheShëndetësinë dëgjoi grupet e interesit, ku,sigurisht, kërkesat ishin të shumta dhe mundësitëtë pamjaftueshme.

Nuk ka maxhorancë që nuk do të donte të rristendjeshëm pagën minimale, siç kërkojnë sindikatat,të mundësonte mësuesit e nevojshëm për fëmijëtme nevoja të veçanta, të ndërtonte të gjitha spitaletdhe shkollat e Shqipërisë, të trefishonte ndihmënekonomike për të pamundurit, por buxheti duhetgjykuar nga mundësitë reale dhe nëse i përdor këtomundësi për të përmirësuar jetën e shumicës.

Ky buxhet synon pikërisht këtë: të ketë ndikimtë madh në jetën e qytetarëve të të gjitha grupevedhe kategorive sociale.

Ky buxhet mbështetet në dy shtylla kryesore:tek investimet dhe tek politikat sociale.

Projektbuxheti pritet të jetë më i madhi deri mësot. Sipas shifrave paraprake, rritja e të ardhuravepritet të jetë rreth 20 miliardë lekë, krahasuar mevitin aktual, pra rreth 300 milionë dollarë rritje vetëmnë një vit. Edhe kjo është një shenjë serioziteti nëluftën kundër korrupsionit dhe informalitetit.

Në përputhje me angazhimin tonë për të kthyergjithë vëmendjen te qytetarët, buxheti i ardhshëmdo të sjellë më shumë përfitime direkte përqytetarët e këtij vendi.

Të ardhurat shtesë do të mbështesin një numërtë rëndësishëm të politikave sociale.

Është një lajm shumë i mirë për mjekët,mësuesit, diplomatët dhe ushtarakët, që 2019-aparashikohet të ketë një rritje të mëtejshme tëpagave, e cila do të ketë një kosto tëkonsiderueshme për buxhetin, me rreth 35 milionëdollarë. Kjo u jep dinjitet shtyllave të shtetit tonë,këtyre profesionistëve, që shpesh punojnë nëkushte heroike.

Më vjen ndër mend shoqja më e ngushtë efëmijërisë, e cila ka kryer plot 14 vjet shkollë

Viti 2018

80


mjekësi, këtu, në Itali dhe në Gjermani, njëshkencëtare e vërtetë, që paguhet më pak semodestisht në QSUT. Ajo nuk ankohet kurrë, pore bën punën e mjekut me pasionin e ditës së parë.

Pra, është lajm shumë i mirë që në sektorin eshëndetësisë rritja për mjekët, infermierët,laborantët dhe farmacistët do të jetë 10 %. Ngakjo politikë përfitojnë 4650 mjekë dhe 13765infermierë në të gjithë vendin.

Në sektorin e arsimit rritja e pagave do të jetë 7%. Nga kjo rritje përfitojnë 35 mijë arsimtarë në tëgjithë vendin, që po ashtu punojnë në kushte tëvështira dhe me rroga modeste.

Në sektorin e mbrojtjes për 6800 ushtarakë dotë ketë një rritje prej 19 %, plotësisht e merituar.

Për sa u përket diplomatëve, buxheti i riparashikon një rritje të pagave prej 20%. Amen!Këta përfaqësues të shtetit shqiptar në botë nukmund të vuajnë më pasigurinë familjare në kohënqë duhet të punojnë për interesat e shtetit.

Buxheti i ri do të mbështesë edhe një numërpolitikash të reja, që subvencionojnëdrejtpërsëdrejti shtresat më vulnerabël: paketaushqimore, veshmbathje dhe trajtim shëndetësorpër 69 mijë familje, gjithashtu do të ketë qendra tëreja multifunksionale, zgjerim të programeve tëpunësimit, si dhe qendra rinore.

30 mijë familje pritet të përfitojnë nga bonusi i rii bebeve dhe fondi i vendosur në dispozicion është20 milionë dollarë. Nuk është simbolikë, por ështënjë politikë e vërtetë pro jetës, në një kohë kur jovetëm këtu në Shqipëri, por edhe në rajon dhe nëEuropë numri i lindjeve ka rënë konsiderueshëm.

Për emigrantët parashikohet një fond i posaçëmpër publikimin e teksteve arsimore. Shenjë e qartëe seriozitetit të një shteti është kujdesi që tregonpër kultivimin e kulturës kombëtare edhe nëemigracion, si shenjë e manifestimit të identitetitdhe krenarisë.

Në infrastrukturë parashikohet të investohenrreth 500 milionë dollarë në vitin 2019. Akse rrugoretë rëndësishme jo vetëm do të përfundojnë, pordo të marrin një standard të ri. Infrastrukturarrugore nuk mungon, por asnjëherë nuk është emjaftueshme dhe asnjëherë nuk duhet qëinfrastruktura fizike të vihet në një krahasim meinfrastrukturën njerëzore apo kapitalin njerëzor.Është e rëndësishme që këto të dyja të ecinparalelisht.

Në shëndetësi, i cili është një sektor që ka lidhjetë drejtpërdrejtë edhe me luftën ndaj pabarazisë,

përveç investimeve për rehabilitimin e spitalevedhe të 100 qendrave spitalore, si edhe pajisjen etyre me materiale dhe pajisje shtesë, buxheti i rido të mbështesë rritjen e mëtejshme të mbulimituniversal të popullsisë. Pasurohet lista e barnavetë rimbursueshme, shtohen pajisjet në spitale.

Arsimi. Buxheti i ri do të mbështesë programine qeverisë për tekste falas për 190 mijë nxënësnë ciklin e ulët. Kjo është shumë e rëndësishmedhe urojmë të gjithë që kjo fashë të rritet edhe përata të arsimit 9-vjeçar, duke qenë arsim idetyrueshëm. Gjithashtu, mbulohet transporti falaspër 28 mijë nxënës dhe 10 mijë mësues që jetojnëlarg shkollës.

Buxheti i vitit 2019 mbi të gjitha është një lajm imirë për fermerët shqiptarë. Do të mbështetetprogrami për zgjerimin e mëtejshëm të sipërfaqessë tokës bujqësore të vaditur dhe do të ketë TVSHzero për të gjitha inputet bujqësore për çdo bujkdhe fermer, premtim ky i çdo qeverie për 20 vjet,por që asnjëherë nuk është mbajtur! Ndihma ndajbujkut dhe zhvillimi rural në Shqipëri është detyrëpër të luftuar pabarazinë fshat-qytet dhe për të rriturnivelin e jetesës në vend.

Rritet numri i përfituesve të mbështetur ngaskema kombëtare e subvencioneve, që aktualishtështë vetëm për 3600 fermerë çdo vit.

Shëndetësia, që besoj se është edhe kryefjalae këtij buxheti dhe e risive që sjell, për ne nuk ështënjë privilegj, por është një e drejtë. Një njeri,pavarësisht kushteve të tij ekonomike apodistancës së banesës, duhet të ketë të drejtë përnjë mjekësi cilësore, ndaj investimi në kujdesinparësor është një instrument barazie.

Buxheti i vitit 2019 kthen vëmendjen te kujdesiparësor me investimin në rehabilitimin e 100qendrave shëndetësore, nga të cilat do të përfitojnërreth 580 mijë qytetarë në të gjithë vendin.

Duke e mbyllur me urimin se akademia-utopia,kjo ushtri e....(Mungesë audio).

Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Spiropali!Fjalën e ka deputetja Olta Xhaçka. Të përgatitet

deputeti Ervin Bushati.Olta Xhaçka – Të nderuar kolegë deputetë,Në diskutimet që kemi pasur në komisionet

parlamentare për buxhetin e mbrojtjes për vitin2019 kemi gjetur dakordësinë për rritjen e këtijbuxheti në 1,25% të prodhimit të brendshëm bruto,nga 1,2 % që ishte këtë vit. Ky buxhet është padiskutim një vlerësim i qeverisë për Ministrinë eMbrojtjes, e cila tashmë ka marrë shumë

81


përgjegjësi në sigurinë e brendshme të vendit,krahas detyrave tradicionale të mbrojtjes. Një rritjee tillë është pa dyshim edhe një konfirmim i vijimittë angazhimeve politike të vendit tonë ndaj NATO-s, në përmbushje të vendimeve të Samitit të Uellsit,si edhe të kërkesave konstante të drejtuesve tëAleancës për rritjen graduale të buxhetit tëmbrojtjes së vendeve anëtare deri në nivelin 2%të prodhimit të brendshëm bruto deri në vitin 2020.

Sigurisht që me këtë buxhet do të rrisim niveline trajtimit dhe motivimit të ushtarakëve tanë dhebesoj se kjo është një gjë shumë e rëndësishme,si në aspektin financiar, ashtu edhe në aspektin emodernizimit të trajnimit dhe kualifikimit të tyre,sipas standardeve më të mira të NATO-s.Vëmendja jonë kryesore do të jetë trajtimi i gradavetë ulëta, duke filluar nga ushtarakët, paga e tëcilëve do të pësojë një rritje të konsiderueshmederi në 19%, duke vijuar më tej me gradat e tjera,të cilat nuk do të kenë këtë nivel rritjeje, por do tëpërfitojnë një rritje të shkallëzuar, gjithmonë nëlogjikën e avancimit në karrierë përmes gradave.

Nga rritja e pagave, në vitin 2019 do të përfitojnërreth 6800 ushtarakë, sikurse do të përfitojnëvështirësi në punë profesione dhe kategori tërëndësishme për Forcën tonë të Armatosur, siçjanë: pilotët, mjekët e infermierët, forcat specialedhe ato të sigurisë.

Ky buxhet do të rregullojë pa dyshim edhebalancën midis zërave buxhetorë, më mirë nga sakanë bërë buxhetet e shkuara, me tendencë përrritjen e shpenzimeve kapitale, me qëllim që t’ukushtohet më shumë vëmendje programeve tëmodernizimit si në pajisje, ashtu edhe nëinfrastrukturë, pasi një forcë e armatosur nuk mundtë kryejë detyrat e saj pa u pajisur me mjetet eduhura. Kjo është, gjithashtu, edhe një ngakërkesat e shtruara nga NATO-ja herë pas here.

Projektet e modernizimit, që do të mbështetenme këtë buxhet, do të synojnë mbajtjen dhe krijiminjo vetëm të kapaciteteve operacionale të mbrojtjes,por edhe të atyre kapaciteteve, fusha e përdorimittë të cilave shkon përtej mbrojtjes dhe jep efektetë drejtpërdrejta në siguri, ekonomi dhe në cilësinëe jetës së komunitetit.

Më lejoni të përmend disa prej tyre, duke filluarnga modernizimi i grup-batalionit të këmbësorisësë lehtë, një angazhim ky i ndërmarrë ndajAleancës, i cili tanimë është certifikuar nga NATO-ja, si i ndërveprueshëm dhe i gatshëm për detyrate përbashkëta. Do të vazhdojmë të investojmë për

përmirësimin dhe vënien në funksionim të plotë tësistemit të integruar të vëzhgimit të hapësirësajrore dhe detare, sisteme të cilat janë mjaft tërëndësishme për sigurinë e vendit dhe përkontributin tonë në arkitekturën e sigurisë sëAleancës.

Nuk dua të lë pa përmendur edhe një ngainvestimet që për ne, por jo vetëm, konsiderohetstrategjik, që është modernizimi i bazës sëKuçovës, një investim i atyre përmasave, që i bënnder vendit tonë dhe një mundësi për të cilën besojse duhet të jemi shumë krenarë që vetëm në 9vjet në Aleancë, kemi arritur që ta kemi atë nëvendin tonë. Ky investim, krahas rritjes së sigurisënë vendin tonë, do të sjellë me vete edhe shumëpërfitime të shumëfishta, duke krijuar mundësi tëreja dhe duke i dhënë më shumë frymëmarrjezhvillimit ekonomik, por edhe social jo vetëm tëzonës, por edhe më gjerë.

Përmes vendosjes së bazës së NATO-s nëvendin tonë, Aleanca ka nënvizuar lidershipin eShqipërisë si faktor stabiliteti në rajon sa u takonmbrojtjes dhe sigurisë. Vendi ynë hyn në një fazëtë re marrëdhëniesh me Aleancën, si anëtar serioz,i përgjegjshëm dhe i besueshëm, me kontribute tëqenësishme dhe të vlerësuara nga Aleanca. Ështëpikërisht kjo fazë e re marrëdhëniesh që diktonmë shumë seriozitet jo vetëm për të përmbushurobjektivat tanë në planin kombëtar, por edhedetyrimet që kemi ndaj Aleancës, të cilatpërmblidhen në tre kategoritë e përcaktuara, si:kesh, kontribute dhe kapacitete.

Sa u takon kontributeve, ky buxhet namundëson vijimin e pjesëmarrjes në operacionete drejtuara nga NATO-ja, BE-ja dhe së fundi edhenga OKB-ja, si dhe pjesëmarrjen në iniciativarajonale, të cilat në vitin 2019 vendi ynë do t’ikryesojë.

Siç e përmenda edhe më sipër, me anë të këtijprojektbuxheti, Ministria e Mbrojtjes synon të arrijëdisa objektiva të rëndësishëm jo vetëm në fushëne mbrojtjes, por edhe në aspekte të tjera, të cilatdiktojnë më shumë siguri në jetën e qytetarëve,por edhe në ekonominë e vendit.

Vëmendja kryesore do të jetë te zhvillimi ikapaciteteve të shtuara për përballimin eemergjencave civile, për të cilat Ministria eMbrojtjes dhe Forcat e Armatosura kanëpërgjegjësi institucionale, përgjegjësi e cila shkonpërtej angazhimit kur ato ndodhin, por edhe drejtmenaxhimit të projekteve, të cilat ulin riskun e

Viti 2018

82


fatkeqësive natyrore për të parandaluar sa mëshumë incidencën e tyre. Ky projektbuxhet do tëna mbështesë që të kemi sa më shumë nga këtoprojekte parandaluese dhe të mos merremi thjeshtme adresimin e këtyre fatkeqësive kur ato ndodhin.

Me buxhetin e vitit 2019 Ministria e Mbrojtjesdhe Forcat e Armatosura do të jenë shumë mëpranë komunitetit me ndërhyrje në infrastrukturënë zona të thella, në ndërtimin e urave Bejli, aq tëdomosdoshme në ato komunitete, të cilat jetojnënë zona të thella dhe larg akseve kryesore rrugore,shkollave apo qendrave shëndetësore.

Me këtë buxhet do të kemi mundësi që tëpastrojmë më shumë e më shpejt hotspote tëndryshme për t’ia kthyer përdorimit civil; do tëlargojmë më shumë masivë shkëmborë qëbllokojnë akset rrugore dhe që përbëjnë kërcënimpër sigurinë e qytetarëve; do të kemi mundësinëtë dërgojmë në mbështetje të mjekëve në zona tëthella shumë më tepër nga mjekët dhe infermierëttanë për të ndihmuar dhe për të qenë pranëkomuniteteve në këto zona të thella.

Besoj se me të gjitha këto angazhime publike,por edhe me shumë të tjera, që për efekt të kohësnuk mund t’i përmend, Forcat e Armatosura nukmund të konsiderohen thjesht si konsumatore tëbuxhetit të shtetit, por ato po bëhen gjithnjë e mëtepër kontributore faktike dhe të rëndësishme tësigurisë së brendshme të shërbimit të komunitetit,si dhe rritjes së cilësisë së jetës së qytetarëve tanë.

Në përfundim, dua të ritheksoj se rritja e buxhetittë mbrojtjes në masën 1,25% të prodhimit tëbrendshëm bruto përbën një arritje për Ministrinëe Mbrojtjes dhe Forcat e Armatosura dhe ne do tapërdorim atë në mënyrën më të mirë të mundshmepër të arritur objektivat, por edhe për të përmbushurme shumë korrektesë detyrimet tona kushtetuese,si edhe ato që rrjedhin nga pjesëmarrja në NATO.

Dua të falënderoj përzemërsisht të gjithëdeputetët, që mbështetën dhe mirëkuptuan njërritje të buxhetit të mbrojtjes, një sektor shumë irëndësishëm për fushën e sigurisë, pavarësishtnevojave të të gjithë sektorëve të tjerë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Xhaçka!Fjalën e ka deputeti Ervin Bushati.Ervin Bushati – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Të nderuar kolegë,Të nderuar qytetarë,“Rritja ekonomike e Shqipërisë ka ndjekur

prirjen rritëse të kohëve të fundit, ndërkohë qëvendi ka përfituar nga reformat e zbatuara”.

Kjo është fjalia hapëse e raportit të FMN-së përshëndetin e financave publike dhe ekonomisë nëShqipëri.

FMN-ja dhe Banka Botërore, dy nga partnerëttanë strategjikë, vlerësojnë dhe japin certifikimin,notën më të mirë të të gjitha reformave që kandërmarrë Shqipëria për të ndihmuar ekonominëdhe klimën e biznesit në vend.

Shqipëria shpeshherë ka bërë lajme mebuxhetin, ka bërë lajme, sepse lajmet zakonisht,kur dalin në media, janë të këqija. Mua më vjenmirë që këtë herë buxheti nuk bën lajm; siekonomist më vjen mirë që buxheti këtë vit mundtë quhet i mërzitshëm nga media, sepse ruanparametrat, ka politika të konsolidimit fiskal dhenuk bie pre e pasioneve politike në kuptim të rritjesekonomike.

Historia e buxheteve në Shqipëri deri më sotka qenë që buxheti ishte pre lufte, ishte për t’undarë sipas pasioneve politike, vetëm e vetëm përtë marrë vota. Nuk është parë asnjëherë si shinë,ku mund të konsolidohej ekonomia shqiptarenëpërmjet financave publike, por është parëgjithmonë si plaçkë lufte për t’u ndarë, vetëm përtë kapur qoftë edhe një votë më shumë. Ajo qëshpeshherë në medie quhej “karamele elektorale”,“pasion elektoral”, “shirita elektoralë” apo “rrugëelektorale”, nuk diskutohet më, prandaj ky buxhetnuk bën lajm dhe shumë mirë që nuk bën lajm.

Viti 2019 është vit elektoral dhe Shqipëria dotë zgjedhë njerëzit më të mirë për të drejtuar 61bashkitë e saj. Në këtë buxhet nuk ka asnjë ndikimtë pasioneve elektorale për të ndihmuar një, dyapo disa bashki për të marrë më shumë vota dhekjo është diçka që i vlen ekonomisë shqiptare. Përherë të parë financat publike vihen në funksion tëbiznesit shqiptar dhe të ekonomisë shqiptare dhejo në funksion të maxhorancës, të PartisëSocialiste apo të opozitës, e cila nuk i gjen dotfjalët për këtë buxhet.

Vitin e kaluar dëgjuam njëqind herë kambanëne alarmit të opozitës kur thoshte se buxheti ishtepër të pastruar para, se do të ishte buxheti i funditi maxhorancës, se buxheti do të qarkullonte paratëe drogës dhe do ta fundoste Shqipërinë. Shqipërianuk është fundosur, biznesi ende vazhdon punën,ekonomia nuk është fundosur, por këtë vit ështërritur me 4,4% në raport me GDP-në, pra ështënjë normë rritjeje shumë e mirë.

83


Shpesh në diskutime dëgjoj analistë të opozitësapo magjistarë të analizës, të cilët thonë seShqipërisë i duhet dyfishi i një rritjeje të tillë. Tëgjithë kemi dëshirë të ëndërrojmë, të gjithë kemidëshirë të shikojmë ëndrra me sy hapur dhe tëduam më të mirën, por duhet të jemi realistë, sepseekonomia nuk është lojë prestidigjiatorësh,ekonomia nuk është dëshirë, por është shkencëekzakte. Në Shqipëri reformat kanë mundësuarrritjen ekonomike dhe kanë dhënë rezultate.Shumë parti politike dhe shumë maxhoranca dotë donin që të ndërmerrnin reforma të thella nëvendet e tyre dhe për të përmirësuar klimën ebiznesit, por gjithmonë janë dyzuar ndërmjetreformave që sjellin dividend ekonomik dhe votanë elektorat. Prandaj, shpeshherë maxhorancatnuk e kanë vullnetin për ta çuar deri në fund rrugëne reformave, sepse nuk e dinë dhe nuk janë tësigurta nëse nesër do të marrin përsëri vota. Pra,ka qenë vullneti dhe forca e kësaj maxhorance,një forcë e cila është vlerësuar edhe nga qytetarët,për t’i çuar deri në fund reformat.

Nuk duhet të harrojmë se Partia Socialiste dolinë vitin 2017 me më shumë vota, pas mandatit tëparë, sesa kishte në zgjedhjet e kaluara, pikërishtsepse qytetarët shqiptarë janë votues pragmatistë,ata e kuptojnë dhe dinë të vlerësojnë kur njëmaxhorancë merr vendime për të përmirësuarekonominë, për të përmirësuar jetën e tyre, për tëpërmirësuar biznesin. Ashtu siç e tha edheKryeministri Rama, ky buxhet apo çdo buxhet tjetërnuk mund të jetë peng i pasioneve elektorale dhei njerëzve të papërgjegjshëm, për të trajtuarpasione politike të nxitura nga forca tëpapërgjegjshme, të cilat dalin dhe protestojnë përçdo investim publik.

Mua më vjen keq që opozita e ka humbur rrugëndhe në vend që të udhëheqë (sepse forcat politikejanë për të udhëhequr opinionin publik dhe jo përt’i shkuar nga pas), i shkon nga pas çdo eventi qëka të bëjë me zhvillimet ekonomike apo meinvestimet në infrastrukturë në Shqipëri. Këtë gjëka bërë me këndin e lojërave te Liqeni, duke ushkuar nga pas iniciativave që nuk kanë lidhje asme politikën, as me ekonominë. Të njëjtën gjë bëriedhe me normën e taksimit në rrugën Durrës-Kukës, duke e lënë në mes, sepse opozita të gjithagjërat i lë ne mes. Këtë herë po ndjek një kauzë tëpadrejtë, që do të dëmtonte, në mënyrë tëpariparueshme, buxhetin e shtetit, sepse opozitajo vetëm që nuk ka të bëjë dhe nuk e kupton se

çfarë po ndodh me ekonominë dhe me politikënshqiptare, por nuk ka as vullnetin, nuk ka asdetyrimin, nuk ka as kohën të lexojë të paktëndokumentet bazë.

Dëgjoj shpesh kolegët e opozitës që dalin dhekundërshtojnë çdo iniciativë ekonomike politike qëvjen nga maxhoranca, ndërkohë që nuk vijnë asnë komision, nuk diskutojnë, nuk vijnë as në këtësallë që të paktën të na dëgjojnë apo të thonëmendimin e tyre më pak ekonomik dhe më shumëpolitik. Më e rëndësishme është se sot ata nukkanë as dëshirë, nuk kanë as nerva për të lexuarbuxhetin. Unë e kuptoj, edhe si ekonomist, që tëlexosh buxhetin nuk është pjesa më e bukur eletërsisë apo nuk ka ndonjë eksitim të madh politik,buxheti është i gjatë, është i mërzitshëm, është ibezdisshëm, por për këtë punë paguhenekonomistët dhe politikanët, që të paktën të lexojnëdhe të merren me shifrat kryesore.

Ne kemi marrë vendimin që financat publike tëmos jenë më një gropë e zezë për ekonominëshqiptare, por të jenë një gjenerator, të jenë njëmotor për ta çuar para biznesin shqiptar.Shpeshherë një maxhorancë vihet përpara dyalternativave të vështira që janë: ose të marrëborxh dhe të financojë të nesërmen me paratë qëdo të duhet t’i paguajnë fëmijët tanë, ose tëndërmarrë reforma të thella për të përmirësuarsistemin, për të përmirësuar makinerinë shtetërore.Politikanët shpeshherë bien pre e rrugës më tëlehtë dhe zgjedhin të marrin borxhe, të cilatmendojnë se ndoshta nuk do t’i shlyejnë, por qëgjithmonë shlyhen, ose nuk e kanë problem që këtoborxhe t’ua lënë në kurriz fëmijëve të tyre. Ajo qëkjo maxhorancë ka bërë, me shumëpërgjegjshmëri, por edhe me dhimbje (sepse çdooperacion ka një dhimbje, por në fund e shëronpacientin) është se ka ndërhyrë në drejtimin efinancave publike të shtetit, duke reformuarsistemin e ekonomisë shqiptare. Reforma nëdrejtësi është një nga reformat bazë, që do tëndryshojë jo vetëm drejtësinë në raport meshoqërinë, por do të ndryshojë edhe marrëdhënienekonomike që ka biznesi me shtetin, që kanëbizneset me njëri-tjetri, që ka biznesi me gjykatat.

Përfitoj nga rasti të sjell para qytetarëveshqiptarë, që na ndjekin sot, disa detaje nga vizita3-ditore që patëm në Bundestagun gjermanbashkë me kryetarin e grupit, zotin Taulant Balladhe me kolegen Blerina Gjylameti.

Ishte një vizitë 3-ditore e ngjeshur me takime,

Viti 2018

84


ku kemi takuar më shumë se 20 deputetë tëparlamentit gjerman. Në të gjitha takimet që patëmkemi ndier mbështetjen e thellë, mbështetjen efortë të Bundestagut gjerman, si dhe qeverisëgjermane në takimet në Ministrinë e Brendshmedhe Ministrinë e Drejtësisë për reformat endërmarra nga Shqipëria. Reformat që pondërmerren sot në Shqipëri nuk janë vetëm njëiniciativë e shtetit shqiptar dhe e maxhorancësshqiptare, por janë një investim afatgjatë edhe ipartnerëve tanë, si: Gjermania, Shtetet eBashkuara të Amerikës dhe Bashkimi Europian.

Nga deputetët që takuam rreth 75% e tyre ishintë CDU-së, pra deputetë të partisë konservatoreapo të djathtë, siç quhet, të cilët dhanë, pa asnjëhezitim, mbështetjen e tyre për Shqipërinë nërrugën e saj drejt BE-së. Shqipëri meritonintegrimin në BE, sepse ka treguar vullnet në këtovite, ka treguar vullnet në këtë mandat dhe ështëgati të bëjë reformat e duhura për të përmirësuarklimën ekonomike, për të përmirësuar drejtësinëdhe për ta afruar Shqipërinë me Europën.

Unë ftoj opozitën të gjejë arsyen, të gjejëgravitetin, të mos shkëputet më nga realiteti, tëmos përtojë dhe të vijë ta votojë buxhetin kur tëparaqitet në tërësi.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Bushati!Fjala është për zotin Xhelilaj.Roland Xhelilaj – Faleminderit, zoti Kryetar i

Kuvendit!Të nderuar kolegë,Miratimi në parim i projektligjit “Për buxhetin e

vitit 2019” dhe i paketës fiskale” është në të njëjtënkohë certifikimi i rezultateve të arritura nga qeveria“Rama” dhe nga maxhoranca socialiste në vitin esaj të parë të mandatit të dytë, dhe mbi të gjitha,është përcaktimi i rrugës që do të ndiqet në vitin edytë e në vazhdim të mandatit tonë 2017-2021.

Krahasuar me vitin 2013, rritja reale në fund tëkëtij viti parashikohet në nivelin 4,2% dhe në vitin2019 parashikohet të ruhet kjo rritje në nivelin 4,3%, duke sjellë konsolidim të mëtejshëm të reformavetë ndërmarra, që promovojnë rritjen ekonomike,punësimin, përmirësimin e cilësisë së shërbimevendaj qytetarit, si dhe rritjen e ritmeve në procesine integrimit tonë në BE.

Projektbuxheti i vitit 2019 dhe ai afatmesëmmbështeten në një kuadër makroekonomik tëkujdesshëm dhe realist. Projektimet e tij për vitin

2019 paraqiten në këto nivele: të ardhuratbuxhetore janë 4,7% më shumë se një vit më parë,po kështu edhe shpenzimet në total për vitin 2019parashikohen me një rritje prej 4,5% në krahasimme vitin 2018. Këta objektiva kanë në themelkonsolidimin fiskal me objektiv primar një ulje tëqenësishme të borxhit publik. Deficiti apo borxhipublik për vitin 2019 parashikohet në masën 32milionë e 900 mijë lekë, duke ruajtur, në vlera ab-solute, pothuajse të njëjtën shifër 32 milionë e 366mijë lekë të një viti më parë, duke bërë të mundurkështu që për të pestin vit radhazi të kemi një bilancprimar fiskal pozitiv, në nivelin 0,5% të PBB-së.

Ky parashikim bën që në fund të vitit borxhipublik të ulet nën 65%, pritet të jetë në nivelin64,9% të PBB-së, duke siguruar një rrugëtim tëuljes së tij brenda këtij mandati në nivelin 60%.

Me këto rezultate të pritshme të vitit 2018, tëparashikuara edhe për vitin 2019 dua të nënvizojedhe dy tregues të tjerë të rëndësishëm, ku edhevëmendja e qytetarëve është më e madhe.

I pari ka të bëjë me uljen e normës mesatare tëpapunësisë, e cila parashikohet që këtë vit të bjerënë 12% dhe pritet të gjenerohen mbi 30 mijë vendetë reja pune.

I dyti ka të bëjë me sigurimin e një niveli të lartëtë investimeve publike, që pritet të arrijnë në 5%të PBB-së.

Të nderuar kolegë,Me nisjen e mandatit të parë, duke u përballuar

me një situatë makroekonomike në rënie të lirë, tëdeformuar, detyra e qeverisë “Rama” ishtendërmarrja e reformave për të ndaluar rënien nëkolaps të ekonomisë së vendit, si: reforma nëenergji, që ishte në prag të falimentimit të sistemit,reforma në shëndetësi, reforma në arsim, reformaterritoriale. Konsolidimi i tyre vit pas viti tregoidrejtësinë e vendimeve të marra nga qeveria dhekryeministri Rama. Këto reforma prenë në mesëndrrat keqdashëse të ish-drejtuesve dhe tëdrejtuesit e sotëm të opozitës së re dhe të vjetër.Këtu dua të veçoj njerëzit që besuan dhe këtëbesim e shprehën me votë masive për PartinëSocialiste në qershorin e vitit 2017.

Rezultatet e këtyre reformave thelluan krizën eopozitës pa busull, që, përballë shifrave në rritjevit pas viti, përpiqet të ngrejë stuhi në gotë, tëçorientojë opinionin publik me përralla që nuk ibeson as vetë. Një fakt i rëndësishëm ështëpikërisht shmangia nga ballafaqimi me projektligjinmë të rëndësishëm në aktivitetin ekonomik të

85


vendit, siç është miratimi i buxhetit. Bojkoti, qëvetëm një opozitë si kjo e bën, jo vetëm nëkomisionet parlamentare, por edhe në seancë,shtrihet edhe në studiot televizive, ku flasin përçdo gjë, por për treguesit e buxhetit nuk dinë ç’tëthonë; flasin për çdo gjë, por për hallet e vërteta tëqytetarëve nuk flasin. Ne u themi atyre se refor-mat e nisura para 5 vjetësh çdo ditë do tëkonsolidohen dhe çdo ditë rezultatet do të çojnënë krijimin e një klime makroekonomike më të mirëpër qytetarët e vendit. Bashkë me këto reformaedhe reformat e reja të nisura mandatin e dytë dotë thellohen, duke përcaktuar rrugën tonë pa kthimdrejt Bashkimit Europian.

Reforma në drejtësi, që ju ju tremb kaq shumë,reforma drejt një zhvillimi të sigurt të bujqësisë dhereforma e ujit, janë prioritetet e buxhetit të këtij viti,por edhe të mandatit tonë 2017-2021.

Të nderuar qytetarë,Një nga problemet që ne hasim më shumë në

aktivitetin tonë të përditshëm, por edhe familjar,është furnizimi me ujë të pijshëm. Në reformënterritoriale administrative doli në pah edhe situatae vështirë e kanalizimit të ujërave të zeza. Për takuptuar se çfarë ka ndodhur në këta 28 vjet mjaftont’ju sjell një shembull të thjeshtë, në fakt, për tëshprehur më shumë një problem. Me reformën ere territoriale Bashkia e Durrësit u bashkëngjit edheme Bashkinë e Sukthit, Bashkinë e Manzës, si dheme komunat Rrashbull, Ishëm dhe Katund i Ri.Futja e këtyre brenda bashkisë së re do të thotëtransferim i aseteve, por në të njëjtën kohë edheproblem që shqetëson zonën dhe banorët e tyre.Çfarë mund të thuash kur këto ish-bashki nga viti2007 deri në vitin 2015 drejtoheshin nga PartiaDemokratike dhe nuk njihnin asnjë situatë tëzonave dhe nuk kishin asnjë inventar për mbulimine zonës me shërbime të ujërave të zeza? Problemikërkon zgjidhje. Kjo është një reformë e vështirëdhe e gjatë në kohë, përcjell normalitetin përqytetarët, jo vetëm në qendrat ekzistuese tëbashkive, ku, për hir të së vërtetës, ka probleme,por në çdo cep të bashkisë së Durrësit apo të 61bashkive në rang vendi.

Objektivat e kësaj reforme të rëndësishme janëqë deri në vitin 2027 raporti mesatar i furnizimitme ujë për të gjithë vendin do të jetë 99%, nga78,7% në vitin 2017.

Raporti mesatar i mbulimit me shërbimet përkanalizim të ujërave të ndotur do të jetë 75% nëvitin 2027, nga 51,6% në vitin 2017.

Puna e nisur me këtë reformë ka filluar të japërezultate që në dy vjetët e parë, ndaj po ju njoh medisa tregues të performancës së arritur ngaDrejtoria e Ujësjellës Kanalizimeve Durrës. Kështu,numri i kontratave në vitin 2017 ishte 124, ndërsanë vitin 2018 në total janë 4635 kontrata, pra kanjë rritje me 3411 ose 279% më shumë. Po kështuka rritje numri i matëseve të rinj, nga 1765 që ishtenjë vit më parë, në vitin 2018 janë vendosur 7228copë, pra ka një rritje me 310%. Pra, për njëperiudhë shumë të shkurtër numri i matësave tërinj së bashku me ata të ndryshuar në total arrijnënë 11 095 copë. Kjo ka sjellë një situatë tjetër kunga 86477 kontrata të ujësjellësit të Durrësit, qëjanë në total, 79 000 janë me matës dhe vetëm8428 janë me kontrata aforfe, duke bërë të mundurpërcaktimin e konsumit familjar me matës uji. Kjosituatë pozitive u shoqërua edhe me treguesfinanciar të përmirësuar. Vetëm për një vit, nëperiudhat krahasuese, ka 164 milionë lekë mëshumë. Ky përmirësim i dukshëm në kuadër tëperformancës është shoqëruar edhe me investimetë rëndësishme, të cilat do të realizojnë njëndryshim të madh në një periudhë të shkurtërkohore.

Të nderuar qytetarë të Durrësit, i bindur që jujeni një pjesë e rëndësishme e zhvillimit tëqëndrueshëm ekonomik të vendit, po sjell nëvëmendjen tuaj investimet që po kryhen dhe do tëkryhen me buxhetin e vitit 2019: rikonstruksioni irrjetit për të gjitha fshatrat e Katundit të Ri me vlerë3.9 milionë euro, ku ka përfunduar hartimi i projektitdhe ka filluar zbatimi i tij; nga ky investim do tëfurnizohen me ujë 16 mijë e 220 banorë;

rikonstruksioni i rrjetit ujësjellës për njësinëadministrative Rreshbull me vlerë 2 milionë euro,nga ku pritet të përmirësohet furnizimi me ujë për12 mijë 526 banorë;

rikonstruksioni i ujësjellësit në lagjen Çole nëIshëm me vlerë 9.7 milionë lekë;

rikonstruksioni i ujësjellësit në njësinë admin-istrative Sukth me vlerë 84.1 milionë lekë, ku deritani janë shtrirë rreth 10 mijë metra linear rrjetsekondar dhe kanë përfunduar rreth 130 pusetashpërndarëse për instalimin e matësve të ujit.

Një numër i madh investimesh vazhdojnëbrenda qytetit edhe me buxhetin e bashkisë. Porlajmi i mirë për daljen nga vështirësia, sidomospër furnizimin me ujë jo vetëm për qytetin eDurrësit, por edhe për Shijakun apo zona tëcaktuara të Vorës, është përfundimi i punimeve të

Viti 2018

86


ujësjellësit të ri të Durrësit, nga Fushë-Miloti mefonde të Bankës Botërore. Vlera e këtij investimiështë 35.6 milionë euro dhe bën të mundurndërtimin e një linje të re të furnizimit me ujë, me630 litra në sekondë. Përfitues do të jenë rreth 250000 banorë, të cilët do të kenë një furnizim deri në18 orë në ditë. Punimet janë në masën 74% dhederi tani janë ndërtuar 7 puse prodhimi dhe janështrirë 42.6 kilometra tubacion i ri. Përfundimi ikësaj vepre do të bëhet brenda vitit 2019 dhe dotë kthejë normalitetin e furnizimit me ujë tëqytetarëve durrsakë dhe do të ndihmojë nëzhvillimin e të gjithë sektorëve ekonomikë në njënga zonat kryesore të vendit.

Qeveria “Rama” vazhdon punën për tëpërmirësuar treguesit ekonomikë dhe socialë tëvendit, ndërsa opozita vazhdon të bëjë tëkundërtën…

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Xhelili!Fjalën e ka ministrja e Drejtësisë, zonja Gjonaj.Etilda Gjonaj – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar deputetë,Qytetarët shqiptarë i dhanë një mandat të fortë

Partisë Socialiste dhe kryeministrit për të bërë shtetme një sistem drejtësie të pavarur dhe të pastër.

Me ngritjen e strukturave dhe funksionimin mesukses të procesit të vetingut, i cili po pastron ngathemelet sistemin e degraduar të drejtësisë sëkapur, guri i themelit sapo është hedhur.

Buxheti i vitit 2019 është prova kryesore qëqeveria shqiptare dhe kryeministri janë të vendosurpër t’ua përmirësuar jetën qytetarëve shqiptarë dhepër ta bërë Shqipërinë një shtet të zhvilluar qëqëndron i barabartë me shtetet i tjera të familjessë përbashkët europiane.

Ne jemi të vendosur të vazhdojmë angazhimintonë politik dhe qeverisës për të bërë të mundurzbatimin e reformës në drejtësi në interes tëqytetarit, në interes të pasjes së një sistemidrejtësie, ku çdo qytetar është i barabartë përparaligjit, pavarësisht pushtetit politik apo ekonomik qëmund të ketë.

Buxheti i vitit 2019 provon, përtej çdo dyshimi,vendosmërinë e qeverisë shqiptare për të zbatuarreformën në drejtësi dhe për t’i bërë institucionete drejtësisë një vend ku qytetarët gjejnë drejtësinëdhe jo padrejtësinë.

Qeveria nuk do të kursejë asnjë qindarkë përtë ndërtuar një sistem të ri drejtësie, për të pastruarpallatin e korruptuar të gjyqtarëve dhe prokurorëve,të cilët kanë kapur sistemin e drejtësisë.

Ministria e Drejtësisë së bashku me partnerëtndërkombëtarë po punon për krijimin e kushtevemë të mira për ngritjen e organeve të reja që do tëgarantojnë një sistem drejtësie të pavarur, eficientdhe të drejtë.

Qeveria është angazhuar publikisht përpërmirësimin e cilësisë së shërbimeve që qytetarëtshqiptarë marrin nga Ministria e Drejtësisë dheinstitucionet e saj të varësisë dhe buxheti i vitit 2019e bën të mundur përmbushjen e këtij angazhimi.

Buxheti i parashikuar për veprimtarinë eMinistrisë së Drejtësisë dhe institucioneve nëvarësi të saj është rritur ndjeshëm për vitin 2019.Ky buxhet në total është 12 miliardë e 401 milionëe 756 mijë lekë dhe, krahasuar me atë të vitit 2018,është rritur 14%.

Ky buxhet do të administrohet me kujdes dhenë interes të qytetarëve, sepse Ministria eDrejtësisë tashmë është e shkëputur nga njëperiudhë e keqplanifikimit dhe keqadministrimit tëparave publike.

Vetingu është një pjesë e rëndësishme ereformës në drejtësi dhe për shkak të ndjeshmërisësë publikut ndaj këtij procesi ai ka marrëvëmendjen më të madhe mediatike dhe publike.

Në konceptin tonë reforma në drejtësi është njëpaketë shumë më e gjerë reformash sesa vlerësimikalimtar i gjyqtarëve dhe prokurorëve, paketë, ecila është mbështetur financiarisht si rrallëherë ngabuxheti i shtetit, ku 1,5 miliardë do t’i kushtohenvetëm skemës së re të pagave për gjyqtarët dheprokurorët, duke përfshirë këtu mbështetjenfinanciare të institucioneve të reja të vetingut, sidhe institucioneve të reja që do të ngrihen që nëfillim të vitit 2019, si këshillat dhe institucionet eSPAK-ut.

Pjesa e reformës në drejtësi, e miratuar ngakjo maxhorancë, është drejtësia sociale, e cila dotë ndikojë në rritjen e aksesit të qytetarëve nësistemin e drejtësisë dhe krijimin e një sistemidrejtësie restaurues dhe integrues për të miturit.Në këtë kontekst ne i kemi kushtuar një vëmendjeshumë të madhe drejtësisë për të miturit dhendihmës juridike falas, si dy shtylla shumë tërëndësishme të një sistemi drejtësie modern.

Për zbatimin e Kodit të Drejtësisë Penale përtë Miturit është e domosdoshme ngritja e dyinstitucioneve: Qendra e Parandalimit të Krimevetë të Miturve dhe të Rinjve dhe Institucioni iEdukimit dhe Rehabilitimit të të Miturve, të cilat janëparashikuar në projektbuxhetin e vitit 2019. Ngritja

87


dhe funksionimi i këtyre dy institucioneve do t’ishërbejë trajtimit të të miturve në përputhje mestandardet më të larta të mbrojtjes së të drejtavetë tyre, duke synuar edukimin, rehabilitimin dheriintegrimin e të miturve në konflikt me ligjin.

Qëllimi i këtyre dy institucioneve është që tëmiturit në konflikt më ligjin të trajtohen pa u izoluar,përmes programeve të përshtatshme për edukimin,rehabilitimin dhe riintegrimin në komunitet eshoqëri, si dhe shmangien e përfshirjes së tyresërish në rrugën e kriminalitetit dhe uljen erecidivizmit. Për këto dy institucione të reja janëparashikuar 140 milionë lekë.

Mbështetur në parashikimet e ligjit nr. 111/2017“Për ndihmën juridike të garantuar nga shteti”,struktura e integruar e Drejtorisë së NdihmësJuridike Falas do të ketë 8 qendra shërbimi në tetërrethe të vendit. Për funksionimin e kësaj drejtoriedhe qendrave të saj, për menaxhimin,administrimin dhe ofrimin e shërbimit ligjor falas,ku qytetarët në pamundësi financiare të mbrohennë gjykatë për çështje civile dhe administrative menjë avokat profesionalisht të zoti, janë parashikuar89 milionë lekë në projektbuxhetin e vitit 2019.

Nëpërmjet planifikimit dhe administrimit tëkujdesshëm të parave publike, Ministria eDrejtësisë, nëpërmjet ALUIZNI-t, për vitin 2018kishte parashikuar që të miratoheshin 25.000 lejelegalizimi, për 25.000 familje shqiptare, ndërkohëqë vetëm për periudhën janar-tetor të vitit 2018 uarrit që të legalizohen 18% më shumë sepritshmëria dhe planifikimi në fillim të vitit 2018.

Ministria e Drejtësisë gjatë vitit 2018, nëpërmjetAgjencisë së Trajtimit të Pronave, ka kompensuar65 subjekte, sipas kërkesave të veçanta dhe vlerafinanciare e shpërndarë është 338 milionë e 742mijë lekë.

Ndryshimet ligjore të VKM nr. 223/2016, të bëranë dhjetor 2017, i dhanë prioritet kompensimit fiziknga fondi i tokës së ATP-së për ekzekutimin evendimeve. ATP-ja në dhjetor 2018 përfundonprocesin e vlerësimeve të të gjitha vendimeve qëkanë njohur të drejtën e pronës për kompensim,duke nxjerrë faturën financiare totale. Mepërmbylljen e proceseve të mësipërme, ATP-ja dotë vijojë me ekzekutimin e kërkesave përkompensim dhe projektbuxheti i vitit 2019 kaparashikuar buxhetin prej 4 miliardë lekësh vetëmpër kompensimin e pronarëve.

Ministria e Drejtësisë është angazhuar të kryejënjë reformë thelbësore në sistemin e burgjeve.

Sistemi penitenciar paraqet një shqetësim serioznë kushtet aktuale, ku edhe pas ndërhyrjeve gjatëvitit 2018 institucionet e paraburgimit dhe tëvuajtjes së dënimit kanë probleme të theksuarambipopullimi dhe mungesë standardesh nërespektimin e të drejtave themelore të tëburgosurve.

Përveç reformës në rekrutimin e drejtuesve tëburgjeve, si dhe të stafit policor dhe civil, ne jemitë vendosur për të përmirësuar kushtet dhetrajtimin e të dënuarve. Për këtë qëllim buxheti iMinistrisë së Drejtësisë ka parashikuar përprogramin e burgjeve 5 miliardë e 853 milionë e174 mijë lekë.

Gjatë vitit 2019 do të kemi një trajtim më dinjitoztë personelit policor të burgjeve, duke i pajisur pas10 vjetësh më uniformë, si dhe për 3559 punonjëspolicie, të cilët do të përfitojnë një rritje të pagësbazë me 7%. Është rritja e parë që u bëhet paskaq shumë vitesh.

Në sajë të rritjes së kërkesës për realizimin einvestimeve deri më tani kemi mundur tëkapitalizojmë 88,57% të fondeve, prej 400milionësh të akorduara për vitin 2018 vetëm përsistemin penitenciar. Në dhjetor të vitit 2018 do tëpërmbyllen punimet për rritjen e kapaciteteve nëburgun 313 në Tiranë, i cili do të ulë mbipopullimindhe do të përmirësojë ndjeshëm kushtet e jetesësdhe sigurisë.

Vetëm muajin e fundit për sistemin penitenciaru vunë në dispozicion 95,5 milionë lekë për forcimine sigurisë dhe ngritjen e sallës operative, e cila dotë mund të garantojë akses për 24 orë të disatrupave në kamerat dhe skanerët e institucionevepenitenciare, duke e konsideruar si projekti i “4syve”.

Gjithashtu, gjatë këtij viti, siç edhe u premtuanë buxhetin e vitit 2018, po arrihet përfundimi iinformatizimit të sistemit të burgjeve për kartelat etë dënuarve. Nëpërmjet transmetimit online kysistem do të ndihmojë administratën e burgjevepër identifikimin në kohë reale të nevojave dheproblematikave të ndryshme me të cilat njëinstitucion i vuajtjes së dënimit përballet sot. Kjondikon dukshëm në mirëmenaxhimin dhe kontrollinme efikasitet në kohë reale të të gjithë sistemitpenitenciar në Shqipëri.

Në shumën prej 492 milionë lekësh janëparashikuar investime në kuadër të rritjes sësigurisë në burgje, si dhe rritjes së kapacitetit dhepërafrimit të standardeve tona me standardet e

Viti 2018

88


Bashkimit Europian.Të nderuar deputetë, projektbuxheti i vitit 2019

është prova më e mirë se qeveria dhe Kryeministrijanë të vendosur për shtet, punë dhe mirëqenie.

Shteti, puna dhe mirëqenia fillojnë nga drejtësiadhe sistemi i drejtësisë.

Vota juaj për këtë buxhet është mesazhi më imirë që mund t’u japim qytetarëve shqiptarë, qëjemi të vendosur në zbatimin e reformës në drejtësidhe forcimin e shtetit ligjor.

Faleminderit!Garmoz Ruçi – Faleminderit, zonja Ministre!Fjalën e ka zonja Hysi.Vasilika Hysi – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuara kolege dhe kolegë deputetë,Është viti i dytë që qeveria sjell një

projektbuxhet, që është buxheti i rritjes ekonomikedhe i mundësimit të shumë politikave të rejalehtësuese dhe mbështetëse, në interes tëqytetarëve, të premtuara në programin qeverisës,por edhe një mbështetje e madhe për reformënnë drejtësi.

Në fakt, është shumë e vështirë të menaxhoshreforma kaq të mëdha, të cilat duhen jetësuar nëvitin 2019 e në vijim. Megjithatë, rriten pagat përpunonjësit në disa sektorë të rëndësishëm, si: nëshëndetësi, në arsimin parauniversitar, në sektorine mbrojtjes, në sistemin e burgjeve, në sektorin epërfaqësive diplomatike e të tjerë.

Të mos harrojmë edhe barrën fiskale, e cilalehtësohet për mbi 15 mijë punëmarrës, falë uljessë normës së tatimit mbi pagat e nivelit të mesëm,për 20 mijë biznese, falë uljes së normës së tatimitmbi dividendit, si dhe për 11 mijë biznese nga uljae normës së tatimit mbi fitimin me gati 2/3-at. Përtë mos folur pastaj për çekun e bebeve.

Çdo deputet dhe deputete në këtë sallë,përfshirë edhe mua, do të dëshironte të kishte mëshumë mbështetje dhe rritje pagash edhe përkategori të tjera sociale, si dhe më shumë zgjerimdhe forcim të shërbimeve sociale dhe të kujdesitpër këto kategori, por të mos harrojmë se pjesënmë të madhe të buxhetit për vitin 2019 e merrmbështetja e jetësimit të reformës në drejtësi.

Nëse do të kishim një sistem drejtësie, që dotë funksiononte konform standardeve, do të kishimmë shumë para në buxhetin e shtetit, do të kishimmë pak detyrime për të paguar ndaj padrejtësivetë vendimeve të dhëna nga institucionet apogjykatat tona, për të cilat na ka dënuar Gjykata eStrasburgut, ku një pjesë e konsiderueshme e

buxhetit shkon për të paguar aferat korruptive,abuzimet dhe vendimet e padrejta të dhëna ngasistemi gjyqësor.

Po të ishte zbatuar vite më parë reforma nëdrejtësi, po të kishim një sistem drejtësie eficient,të gjitha paratë që janë parashikuar, 1,5 miliardëlekë, për pagat e magjistratëve dhe ngritjen eorganeve të reja të sistemit të drejtësisë, do tëshkonin për shërbime, për nevojat e qytetarëve,për rritjen e pensioneve dhe për shumë shërbimee investime të tjera jetike për shtresat shoqërorenë Shqipëri.

Reforma në drejtësi merr mbështetjen më tëmadhe buxhetore jo vetëm për shkak të hyrjes nëfuqi të pagave të reja për gjyqtarët dhe prokurorët,pavarësisht se ata nuk janë vetuar, por edhe përshkak të ngritjes së institucioneve të reja tëqeverisjes së sistemit të drejtësisë.

Fondi rezervë i sistemit të drejtësisë, pabuxhetin e pushtetit gjyqësor, që do tëadministrohet nga Zyra e Administrimit të BuxhetitGjyqësor, deri në krijimin e institucioneve të reja,është 1,5 miliardë lekë. Kjo është kostoja që do tëpaguajmë vetëm në një vit, për të ndërtuar njësistem drejtësie të pavarur, efektiv, profesional dhetë paanshëm, pa folur për kostot e viteve që do tëvijnë, sepse sistemi i drejtësisë do të mundësojë(uroj ta mundësojë sa më shpejt) barazinë eshtetasve para ligjit dhe vënien në vend të tëdrejtave të shkelura ndaj çdo individi.

Kolegë deputetë dhe deputete,Zvarritjet dhe pengesat e fillimit dhe zbatimit të

reformës në drejtësi kanë koston e tyre, që nuk epaguajnë ata që sot mungojnë në këtë sallë,kolegët e opozitës, por të gjithë qytetarët dhe, mësë shumti, shtetasit që kanë nevojë të marrinshërbime nga sistemi i drejtësisë, që presin qëdrejtësia të jepet në kohë, të mos jetë e vonuardhe as e mohuar.

Korrupsioni dhe luftimi i tij kanë kosto të lartë jovetëm ekonomike, politike dhe sociale, por edhenë buxhetin financiar të shtetit dhe në buxhetin eçdo familjeje shqiptare, si dhe mundëson më pakshërbime për grupe shoqërore të caktuara.

Ndaj, një pjesë e buxhetit është planifikuar tëmbështesë krijimin e organeve të reja të luftimit tëkorrupsionit dhe krimit të organizuar. Ndërkohëduhet bërë më shumë punë dhe përpjekje përparandalimin e korrupsionit, nëpërmjet rritjes sëcilësisë së administratës publike, transparencësdhe llogaridhënies, me qëllim që të kemi një

89


përdorim sa më eficient të fondeve publike tëbuxhetit që ne miratojmë, si dhe sa më shumëpërfitime për shtresat në nevojë.

Të diskutosh dhe të shprehësh qëndrimin përprojektbuxhetin është përgjegjësia kryesore qëkanë deputetët gjatë një viti.

Sot, në diskutimin në parim të projektbuxhetit,opozita duhet të ishte e pranishme, e ka detyrimligjor dhe është përgjegjësi e saj. Pa dyshim,opozita nuk do ta votonte këtë projektbuxhet, portë paktën ka detyrimin që ndaj zgjedhësve të ofrojëalternativat e saj për çështje me interes, qëtrajtohen në projektbuxhet. Kjo është detyrakryesore e opozitës, aq më tepër kur diskutohetprojektbuxheti i shtetit.

Në interes të publikut dhe të mirëqenies sëqytetarëve, opozita duhet të jetë në Kuvend për tëkontribuar edhe për nxitjen e zbatimit të reformësnë drejtësi.

Buxheti i konsiderueshëm për reformën nëdrejtësi, për pagat e magjistratëve, për ndihmënjuridike të garantuar nga shteti, për institucionet ereja të drejtësisë, do të jepte më shumë rezultat,si dhe do të përmbushte me shpejt objektivat ereformës në drejtësi, nëse opozita do të ishtebashkëpunuese dhe jo bllokuese në këtë proces.

Sot, shumë qytetarë ndihen mirë membështetjen që parashikon projektbuxheti nëshumë sektorë, që kanë ndikim të drejtpërdrejtënë jetën e tyre të përditshme. Ka edhe shumëqytetarë të tjerë, në mënyrë të veçantë,pensionistët, që prisnin më shumë dhe tëtrajtoheshin më mirë falë këtij buxheti, sikurse kaedhe shumë kategori të tjera sociale, të cilat janëdëgjuar në Kuvendin e Shqipërisë në seancadëgjimore në të gjitha komisionet, ku kanëshprehur kërkesat e tyre për çështje të veçanta.

Njerëzit dhe shumë grupe sociale kanë nevojëpër më shumë mbështetje, për shërbime dhekujdes shoqëror e shëndetësor. Për këtë të gjithëjemi të vetëdijshëm.

Prandaj, sot kam një kërkesë për gjithëkabinetin qeveritar, për të gjithë ministrat, nëmënyrë të veçantë për ministrat që drejtojnësektorë jetikë, që kanë impakt të drejtpërdrejtë nëjetën ekonomike dhe sociale të shumë kategorivenë nevojë, por edhe të qytetarëve në përgjithësi,për të rritur efektivitetin dhe profesionalizmin eadministratës publike, për të rritur cilësinë eshërbimeve publike, për të përdorur me mëefektivitet dhe efikasitet këtë buxhet, që miratohet

sot, për të ofruar shërbime në kohë dhe me cilësi,me përgjegjshmëri dhe llogaridhënie, duke ukërkuar edhe qytetarëve të përdorin të gjithamekanizmat ligjorë dhe institucionalë, për tëdenoncuar në kohë abuzimet që hasin me fondetpublike dhe cilësinë e shërbimeve publike, sikurseedhe ne si deputetë duhet të ushtrojmë më mirëkontrollin parlamentar për përdorimin me efektivitettë këtij buxheti, që është buxheti i rritjes ekonomike,që do të thotë edhe me më shumë ndikim në jetëne përditshme të qytetarëve.

Në këtë mënyrë, fondet për sistemin edrejtësisë dhe shërbimet mbështetëse do të jenëedhe më efektive dhe ne do të shikojmë impaktine kësaj reforme, e cila do të mundësojë shtet,mirëqenie dhe investime më të mëdha për jetën eqytetarëve.

Ftoj të gjithë kolegët e opozitës të reflektojnë,që, të paktën në miratimin nen për nen dhe nëtërësi të projektbuxhetit dhe paketës fiskale, të jenëtë pranishëm dhe të ushtrojnë detyrën e tyre ligjoredhe kushtetuese.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Hysi!Po, zoti Balla.Taulant Balla – Zoti Kryetar, e kërkova fjalën

për të bërë një ndërhyrje në punimet normale tëKuvendit të Shqipërisë, ku po shqyrtohet buxheti,thjesht për detyrimin moral të deputetëve të GrupitParlamentar të Partisë Socialiste, për të shprehurgjithë solidaritetin dhe urimet për shërim sa më tëshpejtë të disa punonjësve të Policisë së Shtetit,të cilët, në ushtrimin korrekt të detyrës së tyre janëplagosur nga dhuna e pashoqe e disa personavenë emër të paligjshmërisë. Ndaj tyre forca e ligjitduhet të jetë ndëshkuese, për të mos lënë më asnjëhapësirë ripërsëritjeje të këtij fenomeni tëturpshëm, ku një vajzë e re 24-vjeçare, punonjësee Policisë së Shtetit, ka humbur katër gishtat enjërës dorë, është plagosur dhe po merr trajtiminadekuat në Spitalin e Traumës.

Kjo pjesë e sallës jo vetëm që është bosh, porka përdorur deputetë mercenarë për të frymëzuardhunën kundër punonjësve të Policisë së Shtetit.Ky është turpi i radhës i Partisë Demokratike dheLëvizjes Socialiste për Integrim, që në vend të ishinkëtu për të diskutuar buxhetin e shtetit, në vend tëmbështesnin një buxhet, që rrit pagat dhepensionet, heq taksat për inputet bujqësore,ndërton një sërë rrugësh, bën kanalizime të ujëravetë zeza, ujësjellës, në pjesën më të mirë të territorit

Viti 2018

90


të vendit, bëhen bashkë me një grup zaptuesish,emrat e të cilëve janë bërë publikë nga Kryeministripara pak orësh në këtë foltore. Në emër të zaptimitdhe të paligjshmërisë ata guxojnë të ngrenë dorënkundër ligjit, sikurse nuk e respektuan ligjin ditënkur “i zunë frymën” rrugës së Unazës së Madhe.

Më lejoni që, në emër të grupit parlamentar, t’uuroj shërim të shpejtë punonjësve të dëmtuar tëPolicisë së Shtetit!

Shërim të shpejtë çdo qytetari të zakonshëmtë gjendur, pse jo, rastësisht dhe të shpërdoruarpolitikisht nga një opozitë, e cila është bërë sikukuvajkë, që, kudo ku ka zhurmë, shkon të bëhetpjesë e zhurmës, pa ditur pse është aty!

Personalisht, do t’i them Lulzim Bashës: ti,Lulzim, je i pari që nuk të takon të protestosh përdëmshpërblim, sepse atyre qytetarëve të thjeshtëduhet t’u tregosh që ti ke interesat e tua kur bëhetfjalë për dëmshpërblim, sepse ti dhe vjehrri yt jenipersonat që doni t’i bëni presion qeverisë për t’udëmshpërblyer për ndërtimet pa leje, për shkak tëvendimit të një gjykate. Sigurisht, nuk mund të jeshti, ai që del në krahun e atyre që duhendëmshpërblyer.

Sot, për ne është e rëndësishme t’u gjendemipranë punonjësve të Policisë së Shtetit, të cilëtmeritojnë gjithë respektin për punën e nderuar qëbëjnë çdo ditë, për të garantuar sigurinë publike.

Kur bëhet fjalë për një protestë, ajo duhet tëjetë brenda kuadrit të përcaktuar, sikurse është edrejta për të protestuar, deri në momentin kurrespektohet ligji.

Thirrja ime sot është për prokurorinë e Tiranës,që të fillojë menjëherë hetimet.

Jeta dhe shëndeti i çdo punonjësi policie janëpreokupimi ynë madhor.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Balla!Fjala është për ministren e Shëndetësisë dhe

Çështjeve Sociale, zonjën Ogerta Manastirliu.Ogerta Manastirliu - I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar deputetë,Të dashur qytetarë,Buxheti i shëndetësisë dhe mbrojtjes sociale

prek çdo qytetar dhe çdo familje. Pa dyshim, ështëbuxheti që kemi hartuar në konsultim me të gjithagrupet e interesit, sepse bëhet fjalë për mbrojtjene çdo qytetari, për shëndetësinë që meriton çdoqytetar. Nga ky buxhet preket çdo qytetar, sepseprejt tij varet cilësia e shërbimeve që do të marrënë sistemin shëndetësor, se sa të aksesueshme

do të jenë këto shërbime, sa të përballueshme dotë jenë shërbimet shëndetësore dhe sagjithëpërfshirëse do të jenë shërbimet sociale.

Buxheti i vitit 2019 prej 75 miliardë e 600milionë lekësh, që është dedikuar për të dysektorët, shëndetësinë dhe mbrojtjen sociale, upërgjigjet shumë më mirë nevojave të qytetarëvepër më shumë shëndet dhe mirëqenie, me synimmbulimin universal.

Për shëndetësinë nuk duhet të harrojmë se ngajemi nisur 5 vjet më parë. Ky buxhet për vitin 2019,i planifikuar për t’u miratuar sot, është 43,3% më ilartë se ai i 5 vjetëve më parë, është rritur me 6%në krahasim me vitin 2018. Është një buxhet qëgaranton jo vetëm financimin e shërbimitshëndetësor, por mbështet edhe transformimin nëvazhdim të sistemit, duke vendosur pacientin nëqendër, duke riorganizuar shërbimet në territor,duke fuqizuar spitalet rajonale për të ofruar sa mëshumë shërbime afër vendbanimit dhe pa dyshimduke motivuar në vijim burimet tona njerëzore,asetin tonë më të çmuar: mjekët dhe infermierët.Ky buxhet ka një fokus të veçantë në të gjithëata komponentë kryesorë të sistemit tonëshëndetësor, të cilët prej 5 vjetësh kanë njëzhvillim të qëndrueshëm.

Kemi një fokus të veçantë te parandalimi, dukeu ndalur në programe shumë të rëndësishme tëfinancuara tashmë prej vitesh, financimin eprogramit të kontrollit mjekësor bazë përgrumpmoshat 35-70 vjeç. Për herë të parë do tëfusim edhe programet e parandalimit, siç është aipër parandalimin e kancerit të qafës së mitrës tegratë, si edhe do të zgjerojmë programin edepistimit të hershëm për kancerin e gjirit.

Pa dyshim tashmë kemi treguar se kemindryshuar dhe po vijojmë të transformojmëshërbimin shëndetësor. Kemi premtuar se do tësigurojmë shërbime për qytetarët afërvendbanimit, duke rritur aksesin e shërbimitshëndetësor, duke shkurtuar kohën e pritjes, poredhe kostot e kujdesit, të cilat duke mos pasurprogramet e parandalimit, pa dyshim rrisin kostote financimit në kujdesin spitalor.

Sot jemi shumë më ndryshe kur flasim përUrgjencën Kombëtare Mjekësore, pasi mebuxhetin e këtij viti atij i shtohen 32 autoambulancatë reja, dhe pa dyshim me financimin e buxhetit tëvitit 2019 do të investojmë akoma më shumë përpërmirësimin e kohës së thirrjes së urgjencavedhe me organizimin territorial të urgjencave në të

91


12 qarqet e vendit.Po ashtu, do të vijojmë financimin e urgjencës

kardiake 24 në 7, jo vetëm duke u fokusuartashmë në investimet e kryera në rrjetin ehemodinamikës në qendrën spitalore universitare“Nënë Tereza”, në spitalin “Shefqet Ndroqi” aponë spitalin e Shkodrës, por duke investuar edhenë një shërbim të qëndrueshëm të hemodinamikësnë spitalin rajonal të Fierit.

Kujdesi parësor është në qendër të strategjisësonë për transformimin e sektorit të shëndetësisë.Me buxhetin e vitit 2019 do të financojmërehabilitimin e 100 qendrave shëndetësore të rejadhe ambulancave, nga të cilat do të përfitojnë 580mijë qytetarë në të gjitha qarqet e vendit, pas 80qendrave shëndetësore, ku përfundon rehabilitimii plotë këtë vit. Programi ynë i rehabilitimit të 300qendrave shëndetësore nuk është vetëm një pro-gram infrastrukture fizike. Ai është një programqë përmbush nevojat e qytetarëve në portën e parëtë aksesit në shërbimin shëndetësor, me investimenë infrastrukturë për të verifikuar dhe për tëpërmirësuar kontrollin nëpërmjet programit tëkontrollit mjekësor bazë për çdo qytetar, në çdoqendër shëndetësore, me paketën e barnave tërimbursueshme për çdo të sëmurë kronik, qoftëky i siguruar apo jo, me një financim 100% tëmbuluar nga shteti, falas. 12 paketa mjekësorefalas do të jenë, gjithashtu, të disponueshme dhetë financuara nga buxheti i vitit 2019 për të gjithandërhyrjet e paketave falas në sistemin publik dhejopublik, për sa u përket transplantit të veshkave,dializës, ndërhyrjeve në zemër, implantit kokleardhe paketave të tjera që kemi shtuar, që ështëajo e radioterapisë dhe e kataraktit, që janë hapakonkretë drejt mbulimit universal.

Sot financohen nga buxheti i shtetit më shumëse 85% e nevojave të vendit, nga 40% qëfinancoheshin 5 vjet më parë, për diagnostikimine sëmundjeve kryesore që lidhen me sëmundjetkardiovaskulare dhe ato të veshkave.

Qytetarët kanë nevojë t’i kenë shërbimetshëndetësore aty ku jetojnë, por, mbi të gjitha, kanënevojë që këto shërbime të jenë cilësore. Ndaj mebuxhetin e vitit 2019 ne jemi një hap përpara drejtinfrastrukturës moderne dhe shërbimeve qëmeritojnë qytetarët.

Për vitin 2019 do të investojmë 3 miliardë e 150milionë lekë në infrastrukturën fizike të spitaleve,20% më shumë, krahasuar me vitin 2018. Padyshim që ky investim do të jetë jo vetëm në

qendrën spitalore universitare “Nënë Tereza”, qëështë qendra më e madhe publike në Shqipëri përshërbimet terciare, por edhe në të gjitha spitaletrajonale të vendit dhe, mbi të gjitha, në rrjetin ematerniteteve. Po projektohen 5 maternitete dhedo të fillojë investimi duke filluar nga viti 2019, nëmaternitetet e Lezhës, të Beratit, të Pogradecit,Matit dhe Kukësit. Politika jonë për kujdesin ndajnënës dhe fëmijës nuk ndalet vetëm nëmaternitete, por edhe në konsultoret në rrjetinparësor. Gjithashtu, edhe bonusi për bebet ështënjë hap tjetër drejt mbështetjes së familjeve, drejtmbështetjes së nënës dhe fëmijës, që do të ketëimpakt të drejtpërdrejtë te 30 mijë familje, të cilatdo të gëzohen me fëmijën e tyre të parë, të dytë,të tretë dhe do të përfitojnë nga kjo politikë e resociale.

Të nderuar kolegë, pa dyshim se nuk janë tërëndësishme vetëm investimet në infrastrukturë,por edhe investimet në burimet njerëzore. Rritja epagave është tashmë e qenësishme dhe nukbëhet vetëm për efekte elektorale, por është eqëndrueshme dhe do të vazhdojë vit pas viti. Ndajmjekët dhe infermierët për vitin 2019 do tëmbështeten me një rritje pagash 7%.

Gjithashtu, e rëndësishme është që tëfokusohemi në programet sociale. Kategoritë nënevojë është e domosdoshme të mbështeten ngaprogramet e mbrojtjes sociale.

Ndihma ekonomike nuk është sot vetëm njëalternativë për mbështetje financiare për njëperiudhë të caktuar, por është një program që nxitdhe stimulon riintegrimin. Prandaj ndihmaekonomike mbështet familjet në vështirësiekonomike për një periudhë kohe, mbështet 50mijë fëmijë për bonusin e shkollës, 10 mijë fëmijëpër bonusin e vaksinave. Nga ana tjetër, ajo ështënjë skemë, e cila po konsolidon edhe një alternativëte re për mbështetjen për punësim, për riintegrimdhe aftësim profesional.

Mbrojtja sociale pa dyshim nuk mund të jetë eplotë pa riintegrimin. Ajo çfarë ne po testojmë dhedo të vijojmë edhe më shumë ta konsolidojmë siprogram, është dalja nga skema e ndihmësekonomike. Në vitin 2018 me shtrirjen e ndihmësekonomike kemi testuar dhe kemi parë se ka endepotenciale të pashfrytëzuara në atë skemë;anëtarë të familjes të ndihmës ekonomike që janënë këtë skemë, por që nuk janë stimuluar nëprogramet e nxitjes së punësimit. 2800 anëtarë tëfamiljeve janë sot në programet e punësimit të

Viti 2018

92


qëndrueshëm.Pa dyshim jemi të vetëdijshëm se qytetarët

shqiptarë meritojnë shumë më tepër. Ky buxhetreflekton vullnetin tonë, përgjegjësinë përballënjerëzve, e drejton vëmendjen te nevojat eqytetarëve dhe patjetër që na çon një jap përparapër kujdesin social dhe shëndetësinë që duam.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Faleminderit, zonja Ministre!Fjalën e ka deputeti Ismet Beqiraj.Ismet Beqiraj – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Do ta kem parasysh sugjerimin e kryetarit të

grupit, por unë e kam reduktuar fjalën.Diskutimi në parim në këtë seancë i

projektbuxhetit të vitit 2019 dhe projeksionitafatmesëm 2019-2021 është moment irëndësishëm në jetën ekonomike të vendit. Kydiskutim i ka paraprirë debatit të shëndoshë dheprofesional në institucione, në komisioneparlamentare dhe grupet e interesit për objektivat,synimet, politikat, instrumentet dhe projeksionet,të cilat përcaktojnë në tërësinë e tyre njëprojektbuxhet.

Me projektbuxhetin e vitit 2019 dhe projeksioninafatmesëm 2019-2021 starton një fazë e re ekontratës elektorale qeverisëse që kjo maxhorancëbëri me qytetarët më 25 qershor të vitit 2017, ajoe “përshpejtimit të rritjes ekonomike dhe rritjes sëcilësisë së shërbimit për qytetarët”, si dhe embështetjes së procesit të integrimit në BashkiminEuropian të vendit tonë.

Buxheti i vitit 2019 guxon të prekë tavanin mëtë lartë historik në këto tri dekada të planifikimitbuxhetor, ku shpenzimet buxhetore kapin shifrën519, 377 milionë lekë, ose mbi 4,66 miliardëdollarë.

Projeksioni i projektbuxhetit afatmesëm 2019-2021 akumulon zhvillim ekonomiko-shoqëror dheinvestime kapitale, ku perspektiva europiane nukmbetet më një imazh në horizont, por një realitet iprekshëm për shqiptarët qytetarë europianë.

Shqipëria është kthyer në një destinacion përtë jetuar dhe investuar, në një vend me rregull dhestabilitet ekonomik, financiar, në një vend ku tëgjitha “plagët” mbi trupin e saj “falë dhe për meritë”të këtij tranzicioni të gjatë dhe çmendurisënjerëzore, përse jo dhe politike, sikurse po ndodhedhe aktualisht, po kurohen dhe rigjenerohen meshpejtësi.

Shqiptarët nuk presin më të kapin “trenin e

fundit”, por tashmë edhe pak na ka mbetur tëmbërrijmë në “stacionin e fundit” europian.

Slogani elektoral dhe programor për“Shqipërinë që duam, shtet-punë-mirëqenie”,përditë dhe më shumë nuk është më një vizion,por një realitet i prekshëm në të gjithë sektorët ezhvillimit social, ekonomik në vend, të sintetizuaraedhe në objektivat madhorë të projektbuxhetit tëvitit 2019 dhe atij afatmesëm 2019-2021, tëfokusuara në rritjen ekonomike prej 4,3%, ose 4herë më shumë krahasuar me vitin 2013, në uljennë mënyrë të ndjeshme të nivelit të borxhit publik,3,6% më pak se viti 2018, duke zbritur në nivelin65,5% e PBB-së në fund të vitit 2019, në investimetpublike, në nivelin më të lartë të këtyre viteve tëfundit me 87,5 miliardë lekë ose 5% e PBB-së,duke zvogëluar nivelin e papunësisë deri në 12%dhe duke gjeneruar mbi 30 mijë vende të rejapune; në rritjen e të ardhurave buxhetore me 6,2%ndaj vitit 2018 ose 27,8% të PBB-së, por në vitin2013 ky nivel ishte 24,2%.

Gjithashtu, objektiv konstant programor, edhepër projektbuxhetin e vitit 2019 dhe projeksioninafatmesëm, mbetet zhvill imi ekonomikgjithëpërfshirës dhe i prekshëm për çdo qytetar,duke u dhënë zgjidhje problemeve të lidhura mepapunësinë, të ardhurave të ulëta, varfërisë,infrastrukturës urbane dhe rurale, ujit të pijshëmdhe për vaditje, shëndetësisë, arsimit, kulturës,shkencës, rinisë, sportit, legalizimeve dhe titujvetë pronësisë mbi tokën të ndara me ligjin nr.7501,bujqësisë, turizmit, mjedisit e të tjerë.

Gjithashtu, ky buxhet do të jetë buxheti imbështetjes së reformave të rëndësishme tashmëtë ndërmarra nga kjo maxhorancë qeverisëse.Kryereforma është ajo në drejtësi.

Duke bërë vlerësimin maksimal përprojektbuxhetin e vitit 2019 dhe projektbuxhetinafatmesëm 2019-2021në terma makroekonomikë,në vijim të fjalës sime, do të kërkoj të gjejnëpasqyrim dhe mundësi për t’u reflektuar nëprogramin qeverisës për vitin buxhetor 2019 dheatë afatmesëm 2019-2021 edhe shqetësimet,problematikat që kanë dalë në shumë zona tëShqipërisë, që kanë të bëjnë me disa ngaprioritetet. Unë do të fokusohem në njërin prejprioriteteve, që është ai i sektorit të bujqësisë, përvetë rëndësinë që ka në jetën ekonomike të venditpër periudhën afatmesme 2019-2021, ku do tëveçoja infrastrukturën rurale. Besoj nuk janëharruar “unazat rurale” si parakusht për zhvillimin

93


bujqësor, ku duhen më shumë investime publikeme financim të brendshëm jo vetëm për ofrimin eprodhimit bujqësor, blektoral dhe frutikulturës mekosto më të ulët pranë tregjeve urbane dheqendrave të grumbullimit, përpunimit, ambalazhimitdhe marketingut të tyre, por më shumë investimenë sistemin e ujitjes dhe kullimit, jo vetëm në zonate ulëta dhe fushore, por edhe në ato kodrinore,malore, e diktuar kjo edhe nga kushtet klimaterike,të cilat janë bërë të paparashikueshëme. Fermerëtsot në tregun bujqësor ndeshen me dy faktorënegativë, natyrën me kapriçot e saj dhegrumbulluesit e prodhimeve abusive. Me çmimetqë ofrojnë, këta të fundit duhet të vihen nën frerinfiskal dhe taksimin e ndershëm, më shumëinvestime për mbrojtjen e fondit të tokës ngaerozioni malor dhe përmbytjet e lumenjve, duhetsiguria për digat dhe futja në eficiencë e baseneveujore, rezervuarëve vaditës, që Shqipëria ka nëinventar rreth 600 të tillë, vetëm në Mallakastërjanë 18, dhe asnjë në eficiencë, si dhe rishikimi iformës së organizimit dhe varësisë së këtij sektori,pasi delegimi pranë bashkive po rezulton praktikëe pasuksesshme.

Si do të përthithen më shumë nga fermerëtfondet grant nga programi i fondeve IPARD, qëështë një problem shqetësues aktual? Do tësugjeroja një sërë masash, që duhet të merren nëkonsideratë, si përshpejtimi i fillimit të certifikimittë tokave bujqësore të dhëna sipas ligjit 7501,krijimi i kadastrës bujqësore, hapja e tregut të tokësdhe e Bankës Agrare, heqja e pengesave përaplikimin e përfitimit të fermerëve nga programiIPARD për fondin e tokave informale pranë ish-komunave, që janë dhënë me qira për 99 vjet, sidhe forma të tjera marrjeje në përdorim.

Në lidhje me tokat informale të vetëmarra, qëfermerët i kanë zhvilluar, por nuk taksohen, por ass’u jepet mundësia të përfitojnë nga programet egranteve, do të ishte më i drejtë legalizimi i tyre,në analogji me ndërtimet pa leje.

Si kudo nëpër Shqipëri, edhe në Mallakastërproblemet janë të shumta, ndaj nuk mund tëparashikohen për zgjidhje në një programbuxhetor, sado i madh të jetë ai, por nga shqyrtimii projektbuxhetit të viti 2019 dhe projeksioni 2019– 2021, vërej se duhet të kishte një shpërndarjemë të drejtë territoriale në financimin e investimevekapitale, ku konstatohet se për bashkinëMallakastër nuk është parashikuar asnjë objekt iri infrastrukturor me financim të brendshëm

buxhetor. Për zonat që përfaqësoj, duhet të ishinmarrë në konsideratë problematikat dhe prioritetetqë janë prezantuar gjatë llogaridhënies së qeverisëpara qytetarëve.

Gjithashtu, për bashkinë Mallakastër nuk kaplanifikim për investime në tre objekte tërëndësishme infrastrukturore, si ndërtimi iujësjellësit të ri të fshatit Visok, dhe për fshatratRromës dhe Mollaj, investime të planifikuara dhetë miratuara me ligjet e mëparshme buxhetore2016 – 2017. Kërkoj ripërfshirjen e objekteveinfrastrukturore të mësipërme, në tabelën“Parashikimi i investimeve publike me financim tëbrendshëm për vitet 2019 – 2021”.

Gjithashtu, sugjeroj dhe kërkoj të merret nëkonsideratë mundësia e përfshirjes në buxhetin evitit 2019 dhe projektbuxhetin 2019 – 2021, si vijon:

rikualifikimi urban i qendrës së qytetit të Ballshit;rruga e re Levan – Tepelenë; Qendra ArkeologjikeBylis; projektstudimi dhe rikonstruksioni i rrugësnacionale Patos – Ballsh – Fratar, autostradë, ecila është bërë e pakalueshme; krijimi i unazaverurale në kurorën e Mallakastrës; ndërtimi inënstacionit të ri elektrik në qytetin e Ballshit, përtë siguruar furnizimin me energji elektrike e ujë tëpijshëm të popullatës, shërbimet, biznesin dhesektorin e industrisë së naftës në atë zonë; projektedhe investime për mbrojtjen e tokave ngagërryerjet, si dhe parandalimin e përmbytjeve tëlumit Vjosë në fushat Kutë, Hekal, Rroms, Mollaj.

Kërkesë prioritare e fermerëve të kësaj krahineështë futja nën ujë e fushave të vetme Kutë –Çorrush 500 hektarë, Hekal - Mollaj – Rromës 550hektarë, dhe Kurorës së Mallakastrës, me gravitet,me rezervuarët Lumara 1, Lumara 2, me rreth 7milionë metër kub ujë dhe kapacitet vaditës 2370hektarë.

Për mbështetjen e arsimit dhe formimitprofesional për industrinë nxjerrëse e përpunuesenë zonën më naftëmbajtëse të vendit, nëMallakastër, e rëndësishme do të ishte të kishtenjë shkollë politeknike me këtë profil. Ligji përstatusin e naftëtarëve ka ngelur në klasë.

Zoti Kryeministër dhe zotërinj Ahmetaj dheGjiknuri, do t’ju sugjeroja të hapni një sezon provimipër mundësinë e kalimit të tij, për të qenë besëfjalëme naftëtarët, si dhe dëmshpërblimin e fermerëvetë mbetur ende për shpronësimet e autostradësLevan – Tepelenë, nga viti 2018.

Mallakastra është hotspoti më i rrezikshëmmjedisor i impaktuar nga industria e naftës, e

Viti 2018

94


përpunimit dhe e nxjerrjes, ndaj kërkoj që nëprojektbuxhetin afatgjatë e afatmesëm 2019 –2021, të planifikohen fonde për rehabilitimin eshtratit të lumit të vdekur Gjanica, jo të mbetenvetëm te zona industriale e Fierit dhe e rehabilitimittë baseneve ujore e të tokës së kontaminuar.

Mbetem me besim që, së paku një pjesë eshqetësimeve që ju prezantova, do të reflektohennë projektbuxhetin që po diskutojmë sot në parim,e që shumë shpejt do ta miratojmë.

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Beqiraj!Fjala për zëvendëskryeministren, zonjën Mesi.

Përgatitet deputeti Bushaj.Senida Mesi – Përshëndetje të gjithëve!I nderuar kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Faktikisht, kjo seancë ka rëndësi të veçantë,

pasi po diskutojmë financimin e strategjive dheprioriteteve si qeveri, dhe jemi këtu për tëpërmbushur detyrimin tonë si politikëbërës dhepërfaqësues të qytetarëve. Jemi këtu për tëshpjeguar e për të dhënë llogari në lidhje me tëardhurat që do të mbledhim gjatë vitit 2019, si dhemënyrën se si do t’i harxhojmë ato.

Personalisht, nuk mendoj se ka një seancë mëtë rëndësishme, më të vlefshme për ne deputetët,që të jemi këtu për të diskutuar në parim, e nëvazhdim nen për nen, pikërisht paketën fiskale dhebuxhetin e vitit 2019. E përsëri, sot opozita kazgjedhur të refuzojë përfaqësimin dhe kontributine saj në të mirë të qytetarëve. Ka refuzuar të jetësot këtu, që të paraqiste opsionet e sa,kundërshtitë, propozimet për buxhetin e vitit 2019,për paketën fiskale të vitit që vjen, se si mund tabëjmë atë më mirë, se si ky buxhet mund të jetëmë në favor të qytetarëve, kuptohet, sipas opinionittë saj.

Ne sot, si qeveri, duam të ndajmë me të gjithëju kontributin që parashikojmë të japim në rritjenekonomike të vendit dhe në rritjen e mirëqeniessë qytetarëve dhe bizneseve. Politika jonë ështëpolitika e ligjshmërisë, është politika e bisedimeve,është politika e dialogut, duke dënuar çdo aktdhune, të cilën e përjetuam, e dëgjuam sot ngakryetari i grupit, por dhe nga çdo media, se çfarëpo ndodh jashtë kësaj seance, ndërkohë qëparalelisht, ne këtu po mundohemi të japim njëversion dhe modelin më të mirë, me ekspertizëntonë më të mirë, se si mund të ndikojmë pozitivishtnë ekonominë e vendit tonë për ditët, muajt dhe

vitet në vazhdim.Paketa e re fiskale është një udhërrëfyese e

buxhetit për vitin 2019. Sigurisht, u përmendënedhe nga kolegët tri shifra që ia vlejnë tëpërmenden: 4, 3 % rritja ekonomike, 30 mijë vendetë reja pune; 12 % niveli i papunësisë për vitin2018, shifra të cilat Shqipëria, në dekadën e funditnuk i ka realizuar. Këto janë shifra të cilat jo vetëmpremtojnë stabilitet, por premtojnë edhe rritje tëmirëqenies ekonomike.

Nëse hyjmë në detajet e paketës fiskale, melejoni të përmend vetëm dy elemente shumë tërëndësishme: reduktimin e normës së dividentitnga 15 % në 8 %, që sipas parashikimit që kemibërë, besojmë se do t’i japë të ardhura buxhetitme 4, 5 miliardë lekë, këto në formën e incentivëspër zbatimin e kësaj norme të reduktuar dhe përfitimet e pashpërndara apo të akumuluara gjatëviteve të kaluara dhe uljen e ngarkesës fiskale përtë punësuarit, pagesa prej 23 % e normës sëtatimit, pra nga 130 mijë lekë që është sot, në 150mijë lekë në muaj. Ky ndryshim, ndonëseparashikohet të sjellë një efekt negativ në buxhetine shtetit prej 0, 3 miliardë lekësh, është në kuadërtë nismave të qeverisë për të ulur barrën fiskalepër qytetarët e saj. Rritja e akcizës së cigareveështë një element tjetër pozitiv, i cili do të sjellëpozitivitet dhe rritjen e të ardhurave në buxhetin eshtetit, por nga ana tjetër do të krijojë edhe njëincentivë për të ulur pirjen e duhanit në popullatë,në kuadrin e përmirësimit të shëndetit dhe rritjessë mirëqenies.

Në fakt, qeveria ka propozuar edhe masa tëtjera konkrete për reduktimin e TVSH-së. Vlen tëpërmendet reduktimi i TVSH-së me 10% dhefurnizimi me autobusë elektrikë, të cilët synohet tëzëvendësojnë autobusët me naftë. Kjo incentivëvjen në kuadër të agjendës 2030 dhe objektivavetë zhvillimit të qëndrueshme, të aprovuara ngaOKB-ja, dhe ka pasoja direkte në uljen e ndotjessë ambientit duke ndikuar direkt ose indirekt nëcilësinë e jetës së çdo qytetari.

Propozimi për furnizimin me makina bujqësoretë përjashtuara nga TVSH-ja jo vetëm në import,por edhe brenda vendit, besoj se do të krijojë njëincentivë më të madhe në lidhje me rritjen einvestimeve dhe të punësimeve në sektorin ebujqësisë

Furnizimi i shërbimit të përpunimit të mallravejoshqiptare, të destinuara për t’u rieksportuar, tëkryera nga nënkontraktorët apo për llogari të

95


shoqërive me statusin e përpunimit aktiv sëpërpunimit aktiv, propozohet të përjashtohet ngaTVSH-ja. Ulja e kësaj kostoje do të ndikojë nërritjen e volumit të shërbimeve të përpunimit brendavendit tonë, duke rritur kështu nivelin e punësimitdhe konsumit në vend.

Faktikisht, këto ndryshime fiskale dhe të tjera,janë në linjë me incentivat fiskale që kemindërmarrë deri tani, dhe janë faktorë themelorepër nxitjen e investimeve ne sektorë prioritarë tëqeverisjes: bujqësi, turizëm, shërbime tëteknologjisë së informacionit, duke incentivuaredhe më shumë pjesën e inovacionit, jo vetëm nëteknologji, por edhe fusha të tjera, si dheadministratën publike.

Më lejoni të ndalem pak më hollësisht tek ajoqë siguron buxheti i vitit 2019 sa i takon ecurisë sëreformës në administratën publike. Kjo reformë përvitin 2019 ajo do të vazhdohet të mbështeten ngabuxheti i shtetit. Kështu, rritja e pagave është njëelement, i cili tashmë u diskutua në kuadër tësektorëve të shëndetësisë, arsimit, mbrojtjes,sistemit penitenciar apo punonjësve të përfaqësivediplomatike. Në total përfitojnë mbi 64 mijë e 500punonjës të administratës publike në tërësi, menjë kosto prej 3 miliardë lekësh në vit për buxhetine shtetit.

Buxheti i vitit 2019 synon fuqizimin estrukturave të administratës publike, me qëllimpërmirësimin e ofrimit të shërbimit ndaj publikut,nëpërmjet:

- rishikimit funksional dhe organizimit tëbrendshëm në institucionet e administratësshtetërore, nën mbështetjen e Bashkimit Europiandhe përmes implementimit të metodologjisë sëSIGMA-s për ristrukturimin e sistemeve ministroretë institucioneve te varësisë;

- forcimit të kapaciteteve të Departamentit tëAdministratës Publike dhe njësive të burimevenjerëzore në institucionet e administratësshtetërore, për të vijuar me reformën në shërbimincivil;

- përmirësimit të mëtejshëm të procesit tërekrutimit nëpërmjet krijimit të mekanizmave tëfeedback-ut edhe nga publiku, nëpërmjetvlerësimeve ad-hoc, teknologjisë se informacionit,sistemeve të IT-së, për të rritur transparencën nërekrutim, me qëllim depolitizimin e AdministratësPublike dhe mbizotërimin e meritokracisë.

Ne sistemin e rekrutimit te nëpunësve civilë dotë vazhdojmë të përforcojmë mekanizmat, me

qellim realizimin e këtyre objektivave, duke besuarfort në një administratë publike që meriton respekt,që ka profesionalizmin e duhur, që është epaanshme dhe e pavarur.

Sigurisht, një metodë e tillë dhe procese të tillarekrutimi do të monitorohen e kontrollohen, meqëllim që këto objektiva të realizohen.

Në vijim, do të vazhdojmë zbatimin e programit“Për administratën që duam”, e cila ka në thelbine saj ri inxhinierimin e plotë të punëve, tëkomunikimit të brendshëm, energjizimin eadministratës publike, motivimin, trajnimin e saj,për ta bërë të gatshme në lidhje me ofrimin eshërbimeve në kohë e me cilësi, konform ligjeve eprocedurave në vendin tonë, si dhe për ta bërë tëgatshme në proceset integruese të vendit tonë nëBashkimin Europian.

Buxheti mbështet edhe reformën në shërbimetpublike, duke garantuar zgjerimin dhe hapjen ezyrave te reja te ADISA-s, zyrave me një ndalesë,të rritjes dhe të përmirësimit të shërbimeveelektronike 24 orë në ditë gjatë shtatë ditëve tëjavës, standardizimin e ofrimit të shërbimeve ad-ministrative publike, si dhe trajnimin eadministratës, gjithmonë edhe me mbështetjen edonatorëve.

Nën projektin IPA, të suportuar edhe mebuxhetin e shtetit, ne do të vazhdojmë meprogramin “Profesionistë të rinj për Shqipërinë”,që është një projekt, përmes të cilit BashkimiEuropian ndihmon, suporton të rinjtë në përputhjeme prioritetet e qeverisë shqiptare dhe kërkesatpër anëtarësimin në Bashkimin Evropian, të cilëtpërmes këtij programi të administratës publike dotë kenë në funksion:

- përmirësimin e kapaciteteve profesionale,ekspertizës së nëpunësve civilë në sektorët kyçtë administratës publike, për t’u ofruar kështunëpunësve të Administratës Publike, mundësinëpër të ndërmarrë trajnime praktike, internship-enë shkollat dhe në institucionet më të mira tëBashkimit Europian;

- zhvillimin e mekanizmave të qëndrueshëm,që synojnë mbështetjen e zhvillimit të karrierës sënëpunësve të rinj civilë, atyre që duan ta bëjnëAdministratën Publike si pjesë të zanatit të tyre, sipjesë të profesionit të tyre, si pjesë të karrierës sëtyre.

Sigurisht, gjithë sa thamë më sipër është nëfunksion të prioriteteve të qeverisë, jetësimit të tyredhe të proceseve te integrimit te Shqipërisë në BE.

Viti 2018

96


Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Mesi!Fjala për zotin Bushaj! Përgatitet deputeti Pjerin

Ndreu.Xhavit Bushaj – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Sot jemi duke diskutuar në parim

projektbuxhetin e vitit 2019, një akt shumë irëndësishëm për aktivitetin ekonomiko-financiar tëvendit tonë.

Së pari, dua të them se më vjen keq për kolegëtdeputetë të opozitës që nuk marrin pjesë nëdiskutime, nuk kanë marrë pjesë as në komisionetparlamentare dhe nuk kanë dhënë opsionin,verdiktin e tyre për treguesit e të ardhurave apopër shpenzimet e këtij projektbuxheti, por gjejnërrugën dhe mbështesin një segment të caktuarnjerëzish, i nxisin ata për të vepruar kundër shtetit,kundër ligjit dhe kundër Kushtetutës së Shqipërisë.

Edhe një herë ftoj kolegët deputetë të opozitëstë marrin pjesë, të diskutojnë për projekte dhe aktetë tilla kaq të rëndësishme, të mos merren me gjërasporadike dhe me ato që u interesojnë atyre për t’ipërdorur njerësit si mish për top.

Gjatë këtyre viteve nga qeveria “Rama” janëndërmarrë një sërë masash fiskale, të orientuaranga parimi bazë, mbi të cilin erdhëm në qeveri:progresiviteti dhe taksimi i ndershëm.

Në këto vite politikat tona fiskale kanë pasurqëllim uljen e barrës fiskale për sipërmarrjen dheqytetarët. Është përmirësuar procedura e klimëssë të bërit biznes. Në këtë kuadër, po balancojmëshpenzimet e domosdoshme për investimetpublike, për financimet përkatëse të paketës sësolidaritetit, si një instrument, që tashmë ekarakterizon këtë qeveri, duke e reflektuardrejtpërdrejt vëmendjen te qytetarët.

Financimi i reformave që mundësojnë kthesënekonomike po konsolidohet, duke mbajtur, nga anatjetër, ritmet e rritjes së të ardhurave, uljen evazhdueshme të borxhit publik dhe uljen engarkesës fiskale, pra shëndoshjen e financavepublike. Pas stabilizimit të situatës financiare dhetë shlyerjes së stokut të borxheve të prapambeturanga viti 2016 e në vijim, politikat dhe ndryshimetfiskale të krijuara nga qeveria kanë synuarreduktimin gradual të barrës fiskale nëpërmjet uljessë taksave.

Paketa e thjeshtimit të procedurave tatimoredhe doganore ishte një ndryshim i madh në klimëne të bërit biznes në vend dhe shembull konkret

është bashkëpunimi i qeverisë me sipërmarrjen.Në maj të vitit 2018, ne nisëm një proces të

gjerë konsultimesh me të gjithë aktorët, ku njëpjesë e mirë e masave të paketës së qershorithyjnë në fuqi më 1 janar 2019, bashkë me paketëne re që po prezantojmë sot. Ndryshimet eprezantuara në paketën fiskale të vitit 2019 synojnëuljen e mëtejshme të ngarkesës fiskale, motivimine sektorëve dhe përmirësimin e klimës së biznesit.

Paketa fiskale për vitin 2019 është realizuarduke pasur parasysh rritjen e cilësisë sëshërbimeve për qytetarët, si dhe avancimin eritmeve të rritjes ekonomike të vendit. Buxheti i vitit2019 është mbështetës i disa prej reformave tëmëdha dhe të gjithanshme, si i reformës nëdrejtësi, i reformës në administrimin publik, ireformës administrativo-territoriale, i reformës sëujit dhe i reformës së menaxhimit të financavepublike. Politika fiskale do të ketë si bazë uljen einformalitetit, nxitjen e investimeve publike dhetaksimin e ndershëm. Gjithashtu, nga politikafiskale do të bëhet e mundur ulja e barrës fiskalepër qytetarët dhe bizneset nëpërmjet uljes sënormës tatimore të tatimit mbi të ardhurat, të tatimitmbi fitimin, të tatimit mbi vlerën e shtuar dhe tëdetyrimeve të tjera fiskale; lehtësimi i klimës së tëbërit biznes nëpërmjet thjeshtimit të proceduravetë reduktimit të kohës për regjistrimin dheçregjistrimin e bizneseve; motivimi i sektorëve dheindustrive të caktuara nëpërmjet lehtësimit tëpërjashtimit tatimor; vendosja e rregullavetransparente në taksim, duke përmendurkeqpërdorimin e ligjit dhe përfitimin e situatave tëpadrejta fiskale, mbrojtjen e interesave fiskale tëvendit dhe bazës së tatimit, duke parashikuarrregulla të reja të aplikimit edhe në nivelndërkombëtar.

Rritja e ekonomike në vitin 2019 parashikohetnë nivelin 4,3%. Kjo rritje do të gjenerohet kryesishtnga konsumi dhe investimet e brendshme. Nëaspektin e kuadrit fiskal ai mbetet i pandryshuar sinë vitin 2019 edhe për periudhën në vazhdim.

Përfitimet e biznesit gjatë vitit 2019Nga ulja me 3 herë e normës së tatimit mbi

fitimin nga 15% në 5% për sipërmarrjet me tëardhura 8 milionë deri 14 milionë lekë, do tëpërfitojnë 11 mijë biznese, ose mbi 50% ebizneseve që taksoheshin me normën 15%. Paskësaj mase vetëm 9% ose 10 mijë e numrit total tëtatimpaguesve do të tatohen me normën 15%,ndërkohë që 65% ose 71 mijë subjekte e paguajnë

97


tatimin zero, dhe 26% ose 28 mijë subjekte epaguajnë tatimin 5%. Sot 91% e bizneseve e kanëtaksën 0 deri në 5%.

Do të motivohen dhe do të nxiten e fermerët, tëcilët janë formalizuar në shoqëritë e bashkëpunimitbujqësor, duke e ulur me 3 herë normën e tatimitmbi fitimin, nga 15% në 5%. Përfitojnë mbi 50shoqëri të bashkëpunimit bujqësor të regjistruaradhe një masë e tillë do të nxisë kooperimin dhekrijimin e enteve të reja.

Do të motivohen fermerët në shoqëritë ebashkëpunimit bujqësor, duke hequr pragun eqarkullimit prej 5 milionë lekësh për përfitimin erimbursimit 20% të vlerës së produkteve bujqësoredhe blegtorale që trajtohen. Ata do të përfitojnërimbursim 20% të vlerës së mallit, pavarësishtqarkullimit që kanë. Kjo do t’u vijë në ndihmë tëgjithë fermerëve të formalizuar; ekonomive të tyretë vogla dhe duhet ta shikojnë si mjet përfitimi, dukei bërë më konkretë dhe atraktivë tregun vendasdhe atë rajonal.

Një vëmendje veçantë është treguar edhe nëhartimin e politikave në lidhje me bizneset që janëlicencuar dhe që operojnë në fushën e agroturizmit,duke reduktuar normën e tatimit mbi fitimin nga15% në 5%; duke reduktuar normën e tatimit mbivlerën e shtuar nga 20% në 6% për shërbimet qëofrojnë në fermat e tyre: akomodim, ushqim e tëtjera; duke përjashtuar subjektet e agrobiznesit ngataksa e ndikimit në infrastrukturës për ndërtimetme destinacionin agroturizmin, duke u dhënë nëkëtë mënyrë të njëjtin stimulim, sikurse ato tëturizmit elitar.

Do të përjashtohen nga TVSH-ja investimet meenergjinë diellore, me qëllim reduktimin e kostovetë nxjerra prej tyre. Përfitimet e qytetarit janë: 65mijë të punësuar në sektorin publik do të përfitojnënë rritjen e pagave. Këtu përmendim rritjen e pagës10% për 4 mijë e 650 mjekë; rritjen e pagës nënivel 7% për 13 mijë e 765 infermierë, laburantëdhe farmacistë, rritjen e pagës për 35 mijë e 783mësues të arsimit parauniversitar në nivelin 7%;për ushtarakët parashikohet rritja e pagës nëmasën 5% dhe për Policinë e Burgjeve do të ketënjë rritje prej 7%.

Në vitin 2019 do të financohen reforma tëmëdha jetësore, që janë në vazhdimësi: reformanë drejtësi. Në tërësi të gjitha institucionet e reja,që do të krijohen në vitin 2019, do të kenë nëdispozicion shumën prej 2,2 miliardë lekësh ngabuxheti i shtetit. Gjithashtu, do të mbështetet edhe

qeveria vendore. Pra, në buxhetin e vitit 2019 ështëparashikuar rritje e të ardhurave nga burimet e tijnë masën 22,6 miliardë lekë.

Gjithashtu, do të financohen me buxhetin eshtetit reforma e ujit, reforma në arsim dhe nëshëndetësi.

Në fushën e bujqësisë, ashtu si edhe në vitin2018, se edhe në këtë projektbuxhet prioritet iështë dhënë fshatit dhe zhvillimit rural nëpërgjithësi, duke përjashtuar nga TVSH-ja importine makinerive bujqësore dhe inputet bujqësore.

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Bushaj!Fjalën e ka Pjerin Ndreu.Të përgatitet Tatjana Piro.Pjerin Ndreu – I nderuar zoti Kryetar, Të nderuar kolegë deputetë,Së pari, dua ta nis me një keqardhje edhe si

deputet, anëtar i Komisionit të Sigurisë, por edhesi ish-drejtues i Policisë së Shtetit, për dëmtimin edisa punonjësve të policisë në krye të detyrës. Kjoështë një sjellje e shëmtuar e kujtdo që e ka bërë.Punonjësit e policisë janë njerëzit tanë, janë motratdhe vëllezërit tanë dhe nuk meritojnë të trajtohennë mënyrë çnjerëzore, siç ka ndodhur sot. Njëpunonjëse e policisë ka këputur 3 gishta, një tjetërka humbur dëgjimin dhe një tjetër është lënduar.Ky nuk është standardi që ne duhet të vendosimnë këtë vend. Për çfarë dhe nga kush?! Për njëhistori që ka lidhje me një çorbë urbanizimi, që, nëfakt, e kanë gatuar ata që gjoja janë të shqetësuar,që quhen Partia Demokratike e Shqipërisë. Kyështë një urbanizim skandal, një kolaps total, qëpo pengon zhvillimin e vendit.

Unë u bëj thirrje protestuesve, që vërtet e kanëkëtë problematikë dhe që marrin pjesë në protestë:të distancohen urgjent nga politikanët epapërgjegjshëm, nga ata që e kanë gatuar këtëçorbë dhe që janë shkaktarët e këtyre pasojave,që duan të përfitojnë në kurriz të tyre, duan tëpërfitojnë nga hallet dhe nga problemet e tyre, tëdistancohen nga të gjithë elementët e tjerë, që nukkanë absolutisht asnjë lidhje dhe asnjë shtëpi aty,por vijnë për të bërë sehirxhiun ose janë thirruraty nga elementët politikë për të destabilizuarvendin.

Është e dhimbshme kur disa deputetë bëjnëprotagonistin duke mbrojtur disa tipa që e godasinpolicin hapur dhe janë deputetët që i dalin nëmbrojtje personit që godet policin. Kjo është epafalshme! Prokuroria të bëjë punën e saj, policiatë arrestojë të gjithë personat që janë filmuar dhe

Viti 2018

98


janë parë aty, duke goditur forcat e rendit me mjetetë forta.

Kam dy fjalë për buxhetin.Si anëtar i Komisionit të Sigurisë më vjen mirë

për të gjithë mbështetjen që qeveria u ka dhënë triinstitucioneve kryesore të sigurisë. Po përmenddy pikat kryesore: buxheti i Ministrisë së Mbrojtjesshkon në 1,25% të prodhimit të brendshëm bruto,duke realizuar një rritje cilësore në raport edhe mekërkesat e NATO-s, si dhe rritja e rrogave nga 7%-17%, ku 17%-shi fillon nga roli më i ulët, prapërfituesit më të mëdhenj janë ushtarët, dhe shkonderi në 7% te nivelet më të larta. Domethënë, kanjë vëmendje të përqendruar në një institucion, që,në fakt, ishte lënë në harresë, dhe kishte ardhurkoha që të bëheshin këto ndërhyrje.

Ne si Komision Sigurie vazhdojmë, edhe memirëkuptimin e qeverisë, ta mbështesim SHISH-in. Është i pesti vit që unë jam deputet nëKomisionin e Sigurisë ku ne kemi qenë dakord dhekemi vazhduar ta mbështesim. SHISH-i do të jetëgjithmonë me teorinë e shtimit të buxhetit për arsyetë mirëfunksionimit të këtij institucioni. Ministria eBrendshme prej vitesh merr vëmendjen kryesoretë buxhetit të shtetit dhe ne po e vazhdojmë atëritëm, gjë që na jep garanci se këto institucione jovetëm që marrin vëmendje për sa i përket anësfinanciare, por kjo vëmendje kthehet në efektivitet,në produktivitet në terren, sepse janë institucionemjaft delikate, të cilat kanë shumë për të dhënëdhe për të përmirësuar në sytë e opinionit publik.

Për ta mbyllur, do të flas për zonën timeelektorale, për Lezhën. Viti 2019 vjen me një fluksshumë të madh zhvillimesh në Lezhë. Ne ju kemiparalajmëruar edhe më parë, dhe po jua themiedhe një herë. Në infrastrukturë me rrugët Milot-Balldren, Shëngjin-Velipojë dhe me rrugën eTorovicës, që është në tenderim, ne i japim njëhov cilësor asaj zone, të paparë ndonjëherë.

U zgjidh përfundimisht gangrena e maternitetittë Lezhës. Historia e tij kishte vite që përflitej, porështë zgjidhur përfundimisht me këtë buxhet. Unëfalënderoj qeverinë dhe ministren e Shëndetësisë,për këtë kujdes që tregojnë ndaj Lezhës!

Ka një fluks investimesh në bujqësi, në kanaletkulluese dhe me projektet e agroturizimit, të cilatne po i shikojmë me shumë kujdes, sepse duhetqë ajo zonë të përfitojë.

Gangrena jonë është sistemi energjetik, porkemi rënë dakord për një seri investimesh nëbuxhetin që vjen, i cili do ta përmirësojë në mënyrë

të ndjeshme sistemin energjetik në Lezhë.Do të ndërhyjmë edhe te projektet për turizmin.

Edhe me rikonstruksionin e vendvarrimit tëSkënderbeut po bëhet një hap shumë i madh, pordo të na duhet të ndërhyjmë edhe në disa projektetë tjera, të cilat do t’i bëjmë publike dhe do tëtregojmë se jemi në drejtimin e duhur për të bërëatë që duhet për atë zonë që, në fakt, është lënënë harresë nga një pushtet që administrohet ngaPD-ja, nga këta ithtarët e mëdhenj të zhvillimit, tëcilët flenë gjumë prej vitesh dhe nuk bëjnë gjë. Nedo ta tregojmë hapur se çfarë jemi në gjendje tëbëjmë edhe me buxhetin e dhënë nga qeveria, poredhe me projektet që do të lindin në proces derinë përmirësimin e plotë të situatës.

Unë do ta mbyll këtu, duke ju falënderuar dheduke shprehur besimin tim se ky buxhet do të ketëindikatorë shumë më të fuqishëm zhvillimi se tëgjitha buxhetet e kaluara!

(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Ndreu!Fjalën e ka deputetja Tatjana Piro.Të përgatitet deputetja Ermonela Felaj.Tatjana Piro – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Projektbuxheti i vitit 2019 vijon ta mbështesë

rritjen ekonomike të vendit nëpërmjet konsolidimitfiskal, duke e ulur më tej barrën e borxhit përbiznesin dhe qytetarët. Rritja ekonomike për vitin2019 parashikohet të jetë në nivelin 4,3% dhe pritettë rritet më tej në vitet 2020 dhe 2021. Ky fakt mëbën të besoj se buxheti i ri, duke rritur punësimin,do të ndikojë fort në rritjen e mirëqenies sëshqiptarëve. Këtë bindje unë e mbështes tepolitikat e reja, të cilat i shoh si instrumente tërëndësishme për të arritur objektivat eprojektbuxhetit të vitit 2019. Disa nga këto janë:rritja e pagave të punonjësve në sektorët eshëndetësisë, të arsimit parauniversitar, tëmbrojtjes së vendit dhe të shërbimit të jashtëmdiplomatik. Kjo rritje pritet të jetë në masën 7%.Në total përfitues nga kjo politikë e re pagash pritettë jenë rreth 64 mijë e 865 punonjës, që do të thotëmë shumë mirëqenie për këto shtresa të shoqërisë.

Lehtësimi i barrës fiskale do të bëhet nëpërmjetuljes së normës së tatimit mbi pagat e nivelit tëmesëm, uljes së normës së tatimit mbi dividentin,uljes së normës së tatimit mbi fitimin, uljes sëtaksave të ndryshme, si ajo e ambalazheve, apoedhe nëpërmjet uljes së TVSH-së për autobusëtelektrikë. Gjithashtu, nga përmirësimi i politikave

99


fiskale parashikohet nxitja e fermerëve për t’umarrë më shumë me aktivitete prodhuese me anëtë lehtësimit të skemës së trajtimit të tatimit mbivlerën e shtuar. Përfituesit e këtyre ndërhyrjeveparashikohet të jenë 15 mijë punëmarrës, 31 mijëbiznese, mbi 50 mijë investitorë të kapitalit dhe 50shoqëri të bashkëpunimit bujqësor. Nga këtoskema të lehtësimit pritet të përfitojnë edhe qindraoperatorë të industrisë fasone.

Do të vazhdojë mbështetja financiare përthellimin e reformave të nisura në sektorët kyç tëekonomisë, nga të cilët unë do të veçoja reformënterritoriale dhe reformën e decentralizimit financiar.Besoj se të dyja këto reforma do të ndikojnë për tëpasur më shumë investime dhe për të përmirësuarcilësinë e shërbimeve publike. Rritja ezbatueshmërisë së ligjit për financat evetëqeverisjes vendore, e reformave për taksëne ndërtesave, që konsiston në ngritjen estrukturave të posaçme dhe krijimin e kadastrësfiskale, do t’u krijojë më shumë të ardhura përinvestime njësive të pushtetit lokal për tëpërmirësuar jetën dhe klimën e bizneseve nëterritoret ku këto njësi qeverisin.

Po kaloj në qarkun e Fierit. Në këtë qark nëprojektbuxhet, përveç investimeve nëinfrastrukturë, ujësjellës dhe objekte arsimore, tëcilat kanë nisur punimet që në vitin 2018 dhe do tëvijojnë në vitin 2019, nga ana e qeverisë janëplanifikuar edhe disa investime e ndërhyrje shumëtë rëndësishme, si rehabilitimi i lumit Gjanicë dherikonceptimi i qendrës së qytetit të Fierit.

Vlerësoj si shumë të rëndësishme për Bashkinëe Lushnjës investimet që ka parashikuar qeveriapër sa u përket infrastrukturës, ujësjellësit,kanalizimeve, shkollave dhe qendraveshëndetësore. Pavarësisht mbështetjes meinvestime që bën buxheti për vitin 2018 përBashkinë e Lushnjës dhe nismat e rëndësishmetë Ministrisë së Bujqësisë për mbështetjen efermerëve, do të kërkoja mirëkuptimin tuaj përmbështetjen e mëtejshme të bujqësisë në këtëbashki në disa aspekte, siç është ngritja eqendrave të grumbullimit të frutave dhe perimeve;standardizimi, paketimi dhe ruajtja e produktevenë ambientet e regjimit të kontrolluar tëtemperaturës; ngritja e qendrave të informacionitbujqësor, të cilat duhet të jenë sa më afër fermerit;garantimi i barazisë së tregut të inputeve bujqësoredhe mbështetja e këtij sektori me uljen e TVSH-së për një pjesë të inputeve; përmirësimi i sistemit

të kullimit dhe ujitjes, duke u përqendruar nëruajtjen dhe mirëmbajtjen e digave e rezervuarve.Mendoj se duhet ndërhyrë sa më parë nërezervuarin e Kasharit, pasi, sipas banorëve, nërast avarie, dëmi që do të shkaktojë do të jetë imadh.

Të rëndësishme janë edhe përmirësimi ilaboratorëve të analizave të produkteve bujqësore,të cilët do të shërbenin për një siguri të madhe përkonsumatorët; nxitja e investimeve dhe mbështetjapër pikat e grumbullimit, fermat model apo përindustrinë e agropërpunimit, si dhe mbështetja mefinancime më të plota, me burime njerëzore dheme infrastrukturë teknike e Qendrës sëTransferimeve të Teknologjive Bujqësore nëLushnjë.

Së fundi, kam një propozim që mund të ketëndikim pozitiv, sidomos në Bashkinë e Lushnjës.Para viteve ’90 në Lushnjë ka funksionuar filiali iUniversitetit Bujqësor të Tiranës, i cili nxirrtespecialistë të agronomisë. Kështu, nisur nga faktiqë Lushnja është zona më intensive e zhvillimit tëveprimtarisë bujqësore, besoj se kjo ndërhyrje dotë ishte një nxitje edhe për specialistët e rinj që t’idedikohen zhvillimit të sektorit të bujqësisë nëzonë.

Të nderuar kolegë, duke qenë e bindur seprojektbuxheti i vitit 2019 parashikon njëmbështetje më të madhe në investime, por edheduke qenë e përgjegjshme dhe e ndërgjegjshmeqë fondet e një buxheti nuk janë kurrë tëmjaftueshme për të zgjidhur të gjitha problematikat,mendoj se përdorimi i fondeve në këtëprojektbuxhet është bërë në mënyrë eficiente,prandaj ju ftoj ta votojmë atë. Faleminderit!

Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Piro!Fjalën e ka deputetja Ermonela Felaj.Të përgatitet deputeti Ulsi Manja.Ermonela Felaj – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Buxheti përfaqëson një nga ligjet më të

rëndësishme që diskuton Kuvendi i Shqipërisë,rrjedhimisht edhe interesi, jo domosdoshmërish ideputetëve të Kuvendit të Shqipërisë, por iqytetarëve për të kuptuar se çfarë projektohetnëpërmjet tij është i lartë. Dua të ripërsëris se kjovlen për qytetarët e zakonshëm, të cilët sot mëshumë se kurrë apo edhe më shumë se një vit mëparë kërkojnë të dinë se çfarë të mire tjetër për taose çfarë të mire tjetër publike ofron ky buxhet.Nisur nga kjo konsideratë, është e qartë se

Viti 2018

100


këndvështrimi më i mirë dhe më i dobishëmndoshta do të ishte ai i ta parit të buxhetit me syrine një prindi, të një nxënësi, të një mësuesi, të njëinfermieri, të një mjeku, të një polici, të njëushtaraku, të një pensionisti, pra të çdo qytetari icili, përtej pritshmërive personale, ka edhepritshmëritë e zonës apo të komunitetit ku jeton.Buxheti në vetvete, një buxhet i mirë, përtej shifravedhe fjalorit teknik që është i pashmangshëm, duhettë ketë një fjalë për secilin nga këta njerëz. Vetëmatëherë mund të themi se kemi ndërtuar një buxhetpër njerëzit dhe vetëm atëherë mund tëkonkludojmë për një ndarje të zgjuar të tëardhurave në mbledhjen e të cilave nekontribuojmë të gjithë. Vetëm një buxhet i tillë dotë mund të përkthehet në vëmendje. E vërteta qëshihet dhe që do të preket së shpejti është pikërishtajo që i thotë çdo punonjësi të administratësshtetërore, çdo ushtaraku, çdo mësuesi, çdo mjekudhe infermieri, çdo edukatore kopshti apo çdopunonjësi të Policisë së Burgjeve dhe çdopërfaqësuesi që ne kemi në ambasada dhe nëkonsullata se paga e tyre do të rritet, duke filluarnga viti 2019. Sigurisht që kjo është e mirëpriturpa asnjë dyshim. Është një shpresë që ekonomiajonë është më mirë, se ekonomia e vogël eshumëkujt ka rast të rritet dhe të shërbejë mëshumë në nivelin personal.

Në fakt, është një shprehje disi cinike përekonominë, sipas së cilës ekonomia di çdo gjë përty, ndërsa ti nuk di gjë për të. Nuk është qartësishtrasti i këtij buxheti, sepse e gjithë kategoria enjerëzve që përmenda pak më lart kanë rastin tëdinë dy gjëra: ekonomia jonë është rritur, dhe kjoka ndodhur çdo vit, qëkur ne jemi në qeveri, dhefalë kësaj ekziston mundësia për të rritur pagatapo për të investuar në çdo sektor. Ekonomia jonë,kjo që ne duam të ndërtojmë me buxhetin e vititqë vjen, e ka shumë të qartë peshën që kanëarsimi dhe shëndetësia.

Për arsimin, atë defektozin, do të thoshim seështë rrënja e të gjitha të këqijave, pra është kostopër ekonominë, ndërkohë që arsimi i mirë ështëpërfitim për ekonominë. Shëndetësia u shërbennjerëzve për një shëndet sa më të mirë, por edheajo shëndetësi që parandalon, sjell po ashtupërfitime për ekonominë. Pra, secili, arsimi,shëndetësia kanë përfitime në ekonomi dhe përqytetarët. Ky buxhet mundëson jo vetëm rritjen epagave për stafin e mësuesve, edukatorëve,mjekëve, infermierëve, por vijimin e ndërtimit të

shkollave të tjera në territor. Është parashikuarndërtimi i 40 shkollave të reja vetëm për vitin 2019,dhënia falas e librave, pas fëmijëve të klasave tëciklit fillor, edhe për ata të klasave të pesta. Janë100 qendra të reja shëndetësore që pritet tëndërtohen në vitin 2019 dhe më vjen mirë ta themse 3 prej tyre janë projektuar në Kuçovë,përkatësisht në Magjatë, në Kozarë dhe në lagjen“1 Maji”. Pritet të kemi disa spitale të reja gjatë vitit2019, spitali kirurgjikal, ai i sëmundjeve tëbrendshme, spitali pediatrik dhe dy maternitete,në Berat dhe në Lezhë.

Për ekonominë që përgatiste Saliu dikur mezejtarët e tij nuk dinte gjë qytetari, sepse nuk shihteasgjë, as në xhepin e tij dhe as në shërbime ndajtij, as atje ku jetonte dhe punonte deri në vitin 2013.

Buxheti i vitit 2019 vijon të financojë check-up-in, dializën dhe sterilizimin. Vizitat falas te mjeku ifamiljes, qofsh i siguruar apo i pasiguruar,rimburismi i ilaçeve, paketat shëndetësore përkoronarografinë, për bajpasin e zemrës dhe përfëmijët diabetikë, të cilëve ne u japim falas fishat ediabetit. E gjitha kjo do të vijojë të financohet ngashteti.

Një ushtar, nga ai më i thjeshti deri tek ata tëgradës “Major” dhe një polic, nga ata të burgjeve,që një pjesë të mirë të jetës e kalojnë mbyllur njësojsi një i dënuar, kanë rastin të dinë se ekonomia qëofron buxheti i vitit 2019 nuk është më ajo ku nuke gjenin veten më parë, përkundrazi, vëmendjaështë kthyer edhe tek ata. Janë 6800 ushtarakë,që do të përfitojnë nga 7% deri në 17% të rritje tëpagës bazë dhe janë mbi 3500 punonjës ngasistemi i burgjeve, të cilët përfitojnë 7% rritje mbipagën bazë, pa llogaritur shtesën për shkak tëgradës. E gjitha kjo do të bëjë që këta njerëz tëjenë më komfort në detyrë dhe pa diskutim shumëmë të angazhuar, që do të thotë se është,absolutisht, shumë pozitive për sigurinë.

Si e vlerëson ekonomia bujqësinë?Bujqësia është një resurs, ndoshta më i

rëndësishmi për nga pesha. Kur vjen fjala tebujqësia, nuk mjafton vetëm që ekonomia të dijëse çfarë sjell bujqësia tek ekonomia, por duhet qëedhe fermerët nga ana e tyre, meqenëse janëkontributorët më të mëdhenj, po flasim përekonominë që projektohet në buxhetin e vitit 2019,të kenë në mënyrë të vazhdueshme informacionse çfarë ofron ekonomia për ta. Buxheti i vitit 2019siguron vijimin e reformës së kanaleve, financimine skemave mbështetëse për bujqësinë dhe për

101


blegtorinë, jetësimin e projekteve për 100 fshatratdhe TVSH zero për të gjitha inputet bujqësore:plehrat, farat dhe fidanët. Kushdo që na dëgjonnga fermerët, e kupton fare mirë se pikërisht njënga kërkesat më të shpeshta të tyre ka marrëvëmendje dhe ky është një rekord pozitiv.

Buxheti ka shumë aspekte dhe një fjalëdisaminutëshe është e vështirë që ta fotografontetë gjithë këtë, por e rëndësishme është që ka mëshumë se një emër të mirë dhe emrin e mirë kybuxhet e ka edhe për dy fusha, që për shkak tëformimit tim dua t’i veçoj pak. Drejtësia dhe siguriafinancohen si asnjëherë tjetër. Tani që vetingu povepron, rriten pagat e gjyqtarëve dhe prokurorëve,që është një masë mirëfilli antikorrupsion, ashtusikundër financohen më mirë disa pika të nxehtaqë lidhen me sigurinë; rritet kontributi ynë ndajNATO-s, duke na bërë aleatë të denjë atje;sigurohen shumë nga pajisjet dhe mjetet që duhettë kenë në dispozicion punonjësit e sigurisë, kuunë dua të veçoj punonjësit e Policisë Kufitare dheMigracionit.

Gjykoj që ekonomia, drejtësia dhe siguria janëtri dimensione të pandashme në jetën dheaktivitetin e secilit dhe, minimalisht, kjo imponondetyrim për këdo të zgjedhur nga ne për të folurpër këto. Ne po e bëjmë sot këtë duke folur përbuxhetin e vitit 2019 dhe kjo është diferenca midisnesh dhe opozitës. Ne, qartësisht, vijojmë tëshohim përmes syve të të tretëve dhe përmes syvetë mijëra shqiptarëve të zakonshëm dhe, për sakohë do ta bëjmë këtë, unë besoj se jemi aty kuduhet.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Felaj!Fjalën e ka deputeti Ulsi Manja. Të përgatitet

deputeti Besnik Baraj.Ulsi Manja – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Projektligji “Për buxhetin e shtetit të vitit 2019”,

i propozuar nga Këshilli i Ministrave, është aktijuridik më i rëndësishëm në jetën e një parlamenti,që projekton ekonominë e madhe të shtetit, poredhe ekonominë e vogël të ekonomive shqiptaresi projeksion afatshkurtër dhe afatmesëm.

Opozita thotë se ky është buxheti që i varfëronshqiptarët dhe se është i njëjti në 5 vjetët e qeverisësocialiste. Deri këtu opozita bën detyrën e saj,sepse, në fund të fundit, programi politik dheekonomik i çdo opozite në botë është dhe duhet

të jetë i ndryshëm me atë të qeverisë, por, në fakt,opozita jonë nuk ka paraqitur një buxhet alternativtë saj dhe merret me buxhetin e qeverisë. Opozitanuk është në gjendje të na thotë se me kë e debatoibuxhetin e vitit 2019, pasi ajo ka kohë që i bojkotonkomisionet e Kuvendit. Kush janë ekspertët eopozitës që e panë me laps dhe me letër këtëbuxhet?! Deri tani më rezulton se për buxhetin evitit 2019 kanë folur vetëm zonja Tabaku, zonjaDuma dhe zoti Brahimllari nga koalicioni PD-LSI,por nuk kemi parë e dëgjuar zotin Basha, siudhëheqësin vizionar të opozitës së bashkuar. Ngazoti Basha kemi parë dhe dëgjuar vetëm për dosjennr.339, bombat me përgjimet që prodhohen nëselinë e PD-së, thua se shqiptarët ushqehen medosjet dhe përgjimet e opozitës, që tashmë u kadalë boja. Edhe këtu, nga mëngjesi në darkë, zotiBasha është në shkelje flagrante të ligjit penal,sepse nxjerrja në publik e materialeve të një dosjejepenale përbën elementet e veprës penale tënxjerrjes së sekretit hetimor dhe cenon rëndëkompetencat dhe detyrat e një organi kushtetues,që është prokuroria e vendit.

E përmenda këtë fakt për t’u thënë shqiptarëvetë mos presin nga opozita që të flasë për buxhetindhe as për ekonominë, sepse opozita nuk e ka njëvizion të tillë për ekonominë e vendit, ndaj duhettë mjaftohen me konstatimet e zonjës Tabaku dheesetë e zonjës Duma.

Për ne si maxhorancë, që kemi përgjegjësinëe qeverisjes, por njëherazi edhe të të bërit opozitëvetvetes, buxheti i vitit 2019 është buxheti më imirë yni në këta 5 vjet qeverisjeje, por, sigurisht,jo ai që ne do të donim të ishte nëse nuk do tëkishim trashëguar një Shqipëri pa çati e tavan dhepa shtet e financa të rrënuara.

Me këtë buxhet ne synojmë rritje ekonomikenë nivelin 4,3%, sigurim të një niveli të lartë tëinvestimeve publike prej 5% të prodhimit tëbrendshëm bruto, si dhe një deficit buxhetor nënivelin 1,9% të prodhimit të brendshëm bruto, qëështë niveli më i ulët i trashëguar në ligjin vjetor tëbuxhetit në dy dekadat e fundit.

Si kryetar i Komisionit të Ligjeve, në fushën epërgjegjësisë të të cilit është administrata publike,pushteti vendor dhe pushteti gjyqësor, ky buxhetmeriton të quhet me plot gojën si buxheti i jetësimittë plotë të reformës në drejtësi, si kryereforma etë gjitha reformave që ka ndërmarrë Shqipëria pasvitit 1990, gjë që tregon seriozitetin dhevendosmërinë e qeverisë së zotit Rama për ta çuar

Viti 2018

102


deri në fund zbatimin e kësaj reforme kyçe përsundimin e ligjit dhe integrimin e Shqipërisë nëBashkimin Europian.

Për të garantuar suksesin e reformës nëdrejtësi, në projektbuxhetin e vitit 2019 ështëprogramuar një fond rezervë prej 1,5 miliardëlekësh. Fondi rezervë i sistemit të drejtësisë do tëpërdoret deri në 1 miliard për financimin e pagavetë reja të magjistratëve dhe deri në 500 milionëlekë për krijimin dhe funksionimin e institucionevetë reja të sistemit të drejtësisë dhe ngritjen ekapaciteteve të tyre në bazë të standardevemoderne euriopiane dhe në përputhje mendryshimet e fundit ligjore për institucione të tilla,si: Këshilli i Lartë Gjyqësor, Këshilli i Lartë iProkurorisë, SPAK-u, Byroja Kombëtare e Hetimitdhe Inspektori i Lartë i Drejtësisë.

Projektligji për buxhetin e vitit 2019 reflektonparashikimet e bëra nga ligji nr.96/2016 “Përstatusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve”. Sa i përketsistemit të pagave të magjistratëve, nga data 1janar e vitit 2019 gjyqtarët dhe prokurorët e sistemitdo të marrin pagat e reja pa dallim.

Projektbuxheti i vitit 2019 siguron gjithashtuvijimin e mbështetjes për tri organet e rivlerësimitkalimtar të gjyqtarëve dhe prokurorëve, dukegarantuar burimet e nevojshme financiare dhenjerëzore për të përmbushur qëllimin e ushtrimittë funksioneve në mënyrë të plotë, të pavarur dhenë përputhje me kërkesat e ligjit “Për rivlerësiminkalimtar të gjyqtarëve dhe prokurorëve nëRepublikën e Shqipërisë”. Vetëm pak kohë mëparë Kuvendi miratoi një shtesë personeli prej 24punonjësish në nivel këshilltarë ekonomikë dhejuristë, por edhe personel ndihmës për tri organete vetingut, si dhe miratoi ndryshim të klasës sëpagës për disa kategori nëpunësish, duke marrënë konsideratë të gjitha kërkesat e këtyreorganeve.

Ky buxhet merr në konsideratë objektivatkryesorë të reformës në drejtësi edhe në periudhënafatgjatë; forcimin e statusit të gjyqtarëve dheprokurorëve të të gjitha niveleve, përfshirëndihmësmagjistratët dhe këshilltarët ligjorë, nëpërputhje me standardet europiane, që sigurojnëemërim dhe zhvillim të karrierës, të cilat janë tëbazuara në mëritë; krijimin e institucioneve të rejatë drejtësisë: Këshillin e Lartë Gjyqësor, Këshilline Lartë të Drejtësisë, SPAK-un, Byronë Kombëtaretë Hetimit, Inspektoratin e Lartë të Drejtësisë, sidhe ngritjen e kapaciteteve të këtyre institucioneve

në bazë të standardeve moderne dhe europianenë zbatim të ndryshimeve të fundit ligjore.

Ky buxhet sjell risi edhe për sa i përket reformësnë administratën publike, por edhe për sa i përketpushtetit vendor. Unë nuk do të ndalem në këta dytregues të buxhetit, sepse këta kanë qenë pjesë eobjektit të diskutimeve të kolegëve të mi, të cilëtkanë folur në këtë seancë.

Të nderuar kolegë, janë të gjitha këto arsye përt’u bërë bashkë sot dhe për ta votuar buxhetin evitit 2019, sepse ky është buxheti i konsolidimit tëmëtejshëm fiskal, i rritjes ekonomike, por edhe ivazhdimësisë së reformave kryesore të ndërmarranga qeveria “Rama”, ku më e rëndësishmja mbetetreforma në drejtësi.

Edhe një herë, faleminderit!Vasilika Hysi –Faleminderit, zoti Manja!Fjalën e ka deputeti Besnik Baraj. Të përgatitet

deputetja Milva Ekonomi.Besnik Baraj – Faleminderit!Në diskutimin tim unë nuk do të flas për rritjen

e pagave në disa sektorë, as për librat falas, aspër ndërtimin e mbi 100 qendrave shëndetësore,as për bërjen zero të TVSH-së për inputetbujqësore, as për 234 mijë të punësuar brendakëtyre 5 vjetëve që jemi në pushtet, por do të sjellnjë vlerësim të bërë dhe shqetësimet që kanë dalënë Komisionin e Veprimtarisë Prodhuese.Vlerësimi i bërë ishte nga një biznes shumë serioz,që asnjëherë nuk ka pasur marrëdhënie tenderimime shtetin, pra nuk kishte konflikt interesi, i cili ushpreh se ky është buxheti më i mirë i ardhur nëkëta 30 vjet nga Ministria e Financave. Fare mirëmund ta verifikoni këtë duke parë të zbardhuradëgjesat që kemi bërë në komision.

Nga ana tjetër, dua të shpreh disa opinione qëdolën në bashkëbisedime me grupet e interesit nëkomision. Është ulur taksa e ambalazhit nga 100lekë në 35 lekë. Sigurisht, kjo mund të ketë njëimpakt te konsumatori, që rregullohet nga vetëtregu, por nga pikëpamja e parimit “Ndotësipaguan”, unë mendoj se nuk është gjykuar drejtdhe, nëse do të ishte e mundur që kjo diferencëprej 65 lekësh për kilogramë të shkonte për krijimine fondit të mjedisit, për të cilën është folur kaqshumë dhe, praktikisht ka aq shumë nevojë kysektor për rehabilitimin e problematikave tëndryshme në mjedis, do të luante një rol pozitiv.

Së dyti, është vendosur një taksë prej 25 lekëshpër kilogram për granulat e importuara, në një kohëqë i gjithë rajoni nuk ka taksë për këtë lëndë të

103


parë dhe, sipas konsideratave të bizneseve, metë cilët ne kemi bërë dëgjesa, rezulton se kjo gjëmund ta penalizojë dhe mund ta bëjë më pakkonkurrues tregun në raport me prodhuesit evendeve fqinj. Ndaj, unë mendoj se do të ishte mirëtë mos kalonim menjëherë në një rritje kaq tëmadhe, por ajo të ishte progresive pas një testi,që mund të bëhej 5 lekë për kilogramë dhe jo 25lekë. E theksoj edhe një herë se të gjitha vendet erajonit e kanë zero këtë taksë dhe, kjo vjen pikërishtpër të stimuluar prodhimin vendas.

Në komision u diskutua edhe për rritje takse tëzhavorrit bituminoz. Nga dëgjesa ne konstatuamse gjatë vitit që është aplikuar një rritje takse, kysektor është paralizuar për një vit dhe humbjet,sipas analizave të bëra, janë shumë më të mëdhase ajo që fitohej në buxhetin e shtetit. Nga kjopikëpamje, unë them se duhet bërë me durimanaliza se çfarë humbasim dhe çfarë fitojmë nenë këtë rast. Këtu kemi parasysh të gjithë atapunëtorë, të cilët mund të kenë problematikësociale që, pa dyshim, sipas ligjeve, shteti mundtë jetë i detyruar të...

Në lidhje me rritjen akcizës së kromit, për shkakse rezervat e kromit janë të limituara, unë dua tëthem se është pak e ekzagjeruar të thuash që përnjë 10-vjeçar në Shqipëri rezervat e kromit do tështeren. Sigurisht, duhet stimuluar prodhimivendas dhe për këtë duhet të kemi politika të qartambështetëse. Këtu unë mendoj të ketë një rritjegraduale dhe progresive të akcizës në vite për tëmundësuar riformatimin e bizneseve dhe tëdhënies kohë eksportuesve për të parashikuarzhvillimet e veta.

Nga ana tjetër, për sa i takon buxhetit tëcaktuar për sektorin e mjedisit, për monitorimin eekosistemeve të ndryshme, unë shpreh rezerva,sepse ai është i pamjaftueshëm për të bërë njëvlerësim adekuat dhe shkencor të këtyreekosistemeve. Mendoj se duhet t’i caktohet njëfond më i madh këtij sektori, që merret memonitorimin e mjedisit.

Kolegët thanë shumë gjëra pozitive për të cilatunë jam dakord me ta dhe nuk do t’i përsëris.

Kështu, ju ftoj ta votoni këtë projektbuxhet!Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Baraj!Fjalën e ka deputetja Milva Ekonomi!Të përgatitet deputetja Eglantina Gjermeni!Milva Ekonomi – E nderuar drejtuese e

seancës,

Të nderuar kolegë deputetë,Të dashur qytetarë,Padyshim, projektbuxheti që po diskutojmë sot

është një produkt i hartuar me profesionalizëm tëlartë, i diskutuar me shumë seriozitet në komisionetparlamentare, vetëm me prezencën e deputetëvesocialistë dhe të grupeve të interesit, me syniminpër të pasur skenarin më të drejtë zhvillimor për tëgjithë shqiptarët e zakonshëm, të cilët punojnëpër të siguruar ditë më të mira për vete dhe përfamiljet e tyre, por edhe për të parë se si trendi iindikatorëve të zhvillimit të qëndrueshëm, prekShqipërinë.

Ky projektbuxhet, që ka një rritje ekonomike tëparashikuar prej 4,3%, kërkon të sjellë më shumëse 30 mijë vende të reja pune dhe ta ulë normëne papunësisë me 12%. Ai rrit të ardhuratbuxhetore, si rezultat i një politike fiskale të bazuarnë taksimin e ndershëm dhe në rritjen einvestimeve private në sektorët strategjikë dheprioritare. Të ardhurat buxhetore do të rriten me27 miliardë lekë. Po ashtu, edhe shpenzimetbuxhetore do të rriten me rreth 27 miliardë lekë.Ky projektbuxhet tregon se ka një përgjegjshmërishumë të lartë fiskale, duke vazhduar me uljen eborxhit publik.

Buxheti për vitin e ardhshëm do të ketë paketënmë të madhe të investimeve publike të realizuarandonjëherë, me 87,1 miliardë lekë. Ai ka për tëruajtur të njëjtën tendencë me 5% të PBB-së.

Ka edhe një buxhet të rëndësishëm, të cilinduhet ta marrim në konsideratë në këtë buxhet tëmadh, që është ai i kompensimit në vlerëfinanciare të ish-pronarëve në Shqipëri. Fondiështë 5 miliardë lekë ose 0,3% e PBB-së.

Megjithatë, ky projektbuxhet ka parasysh disagjëra. E para, vazhdon të marrë në konsideratëzbatimin deri në një të reformave të dhëna nëqeverinë “Rama 1” dhe do t’u sjellë më shumëshërbim dhe cilësi qytetarëve.

Nga ana tjetër, do të adresojë edhe një listëme probleme me të cilat ballafaqohet shoqëriashqiptare sot. Ndaj, nuk është e pamenduar qëbebet shqiptare, që do të vijnë në jetë nga 1 janari2019, do të marrin një bonus më të lartë. Nga kjodo të përfitojnë 30 mijë familje. Fondi total do tëjetë 2 miliardë lekë.

Do të rriten pagat për më shumë se 65 mijëpunonjës, që do të kenë një rritje mesatare page7%.

Për të tretin vit radhazi do të ndihmohet reforma

Viti 2018

104


territoriale-administrative, e cila do të bëjë qëorganet e vetëqeverisjes vendore të kenë njëbuxhet të rritur prej 5 miliardësh ose 11% mëshumë se një vit më parë.

Nëpërmjet kësaj reforme synohet, gjithashtu,të përmirësohen pagat e edukatorëve të arsimitparashkollor me 9,1%. Mënyra se si do të ndahenkëto fonde nëpër bashki nuk do të jetë më ajo ezakonshmja, në bazë të numrit të nxënësve, pordo të ketë një kriter që lidhet direkt me mënyrënse si edukohen fëmijët e kësaj grupmoshe. Ngakjo do të kemi një numër të shtuar mësuesish(438), do të përfitojnë 32 bashki dhe normamesatare e ngarkesës për një mësues do të uletderi në 15 nxënës, nga 26-18 nxënës, që ështësot.

Projektbuxheti ka vëmendje të veçantë për disalehtësira fiskale, që lidhen me përfitimin e shumëoperatorëve ekonomikë dhe të popullatës. Përshembull tatimfitimi do të ulet nga 15% në 5% përndërmarrjet, që kanë një qarkullim prej 14 milionëlekësh në vit, duke sjellë përfitim për 11 mijëbiznese. Do të ulen të ardhurat nga dividendi nga15 % në 8%. Nga kjo do të përfitojnë 20 mijëbiznese ose 50 mijë investitorë të kapitalit. Do tëulet tatimfitimi në 5% për fermerët e inkorporuarnë SHKB-të, ku do të përfitojnë 50 shoqëri të tilla.

Do të përjashtohet TVSH-ja për inputetbujqësore për të gjithë fermerët shqiptarë. Do tëulet norma e tatimit mbi pagat e nivelit të mesëmdhe nga kjo do të përfitojnë rreth 15 mijëpunëmarrës në Shqipëri. Do të ulen shumë taksa,siç dëgjuam këtu, por ajo që është më erëndësishme edhe për komisionin ku unë bëj pjesë,është ulja e TVSH-së në prodhimin e reklamaveaudiovizive me 6%. Komisioni ynë po diskuton sëbashku me Komisionin e Ekonomisë për uljen eTVSH-së së librit në 6%.

Projektbuxheti sjell risi të rëndësishme nëfushën e arsimit, që ne i dëgjuam sot, sepsebuxheti është më i lartë sesa një vit më parë. Airritet me 2,9%. Ndërkohë, e ardhura e PBB-së qëdo të dedikohet për arsimin, është 3,3%. Natyrisht,objektivi ynë është të shkojë 5%, por mundësitëaktuale na lejojnë këtë nivel të zhvillimit të arsimit.

Ne kërkojmë të sjellim shkolla të sigurta, prandajpilotuam disa projekte. Sot 150 shkolla do të kenëoficerët e tyre të sigurisë, të cilët do të vendosennë ato shkolla që kanë popullim më të lartë, dukei kushtuar buxhetit të shtetit 136 milionë lekë. Dotë sigurohet transporti i nxënësve që jetojnë në

zonat e largëta. Gjithashtu, ky transport do të bëjëqë nxënësit të mos mësojnë më në klasa kolektive,por të orientohen drejt një arsimi më cilësor dhegjithëpërfshirës. Nga kjo do të përfitojnë 35 mijënxënës dhe 12 mijë mësues, me një kosto totale680 milionë lekë në vit. Të mos harrojmë për asnjëçast se ky objektiv, që është marrë përsipër nëbuxhet, respekton objektivat e zhvillimit tëqëndrueshëm, pikërisht objektivin 4, që kërkonnjë arsim gjithëpërfshirës dhe cilësor.

Do të shtohen mësuesit ndihmës. Do të jenë940 mësues ndihmës në sistemin tonë arsimor,për t’u ardhur në ndihmë nxënësve me nevoja tëveçanta.

Librat falas do të shkojnë deri në klasën e pestëpër këtë vit, por parashikohet që brenda këtijmandati pajisja me libra falas të mundësohet përtë gjithë arsimin 9-vjeçar.

Do të shtohen shpenzimet për blerjen einternetit (50-60 milionë lekë në vit), sepse për neshkolla, që është e fokusuar drejt ekonomisë sëdijes, është një prioritet i rëndësishëm.

Do të shtohen investimet për rininë dhe përsportin. Do të vazhdojë ndërtimi i objekteve sport-ive, i palestrave dhe i mjediseve sportive me njëvlerë prej 250 milionë lekësh në këtë vit.

Ky buxhet është fokusuar edhe tek arsimi i lartë,i cili është në rritje me 3,7% ose 290 milionë lekëmë shumë sesa një vit më parë, duke mundësuarjo vetëm shtimin e investimeve kapitale në arsimine lartë, por edhe zhvillimin e kërkimit shkencor, icili administrohet dhe orientohet nga IAL-të.

Do të vazhdojmë mbështetjen për bibliotekënelektronike, por edhe për gjuhën angleze falas, pakosto, për studentët, që sapo kanë filluar studimetnë universitetet tona publike.

Në fushën e artit dhe të kulturës ky buxhetparashikon të rritet me 8%, me synim përmirësimine elementeve të trashëgimisë kulturore, të cilatjanë shumë të rëndësishme për të na bërë nekrenarë. Gjithashtu, kërkohet të shtohen në listëne mirëmbajtjes së objekteve të trashëgimisëkulturore, edhe objekte të reja.

Trashëgimia jonë kulturore është ajo qëmundësoi këtë vit që 6 milionë turistë ta shohinme admirim dhe do të ketë po këtë rol, duke synuarqë vitin e ardhshëm, në vitin 2019 këta turistë tështohen me 1 milion. Të mos harrojmë se dukeplanifikuar këto fonde për artin dhe për kulturën,buxheti është në linjë me objektivin 11 tëobjektivave të zhvillimit të qëndrueshëm, për t’i

105


bërë qytetet tona më të aksesueshme ngakomunitetet dhe nga grupet e ndryshme në nevojë.

Ne kemi edhe një fokus tjetër në këtë buxhet,arsimin profesional. Është vënë re këtë vit se arsimiprofesional pati një vëmendje të shtuar. Në vitin2019 buxheti për këtë arsim do të shtohet përsërime 322 milionë lekë ose 10,7% më shumë sesaviti paraardhës. Do të ketë 8 shkolla të arsimitprofesional, të cilat do të rikonstruktohen, dukekryer investime, por do të investohet edhe nëkurrikula, edhe në trajnimin e mësuesve, njëdomosdoshmëri e madhe kjo për të pasurspecialistë të mirë dhe të vërtetë.

Gjithashtu, është shumë e rëndësishme tëthemi se arsimi profesional i ka vënë vetes njëtarget: çdo vit 20% e nxënësve që mbarojnëarsimin e mesëm në Shqipëri t’i drejtohen arsimitprofesional dhe nga ky arsim të dalin më shumëspecialistë të profesioneve për të cilat kemi mëshumë nevojë, që lidhen me agroturizmin, mebujqësinë dhe me sektorë të tjerë që kanë nëqendër të vëmendjes industritë inovative.

Pa dyshim, kjo rritje buxhetore nuk erdhi vetiu.Kjo rritje buxhetore u dedikohet të gjitha reformave,që janë marrë që në vitin 2013, prandaj Shqipëriaqë kërkojmë të zhvillojmë në vitin 2019 nuk ngjanmë fare me Shqipërinë që ne gjetëm në vitin 2013.Ky është një buxhet që kërkon, pa dyshimmbështetjen tonë dhe nga diskutimet që kemi bërënë komisione, kemi parë gjerësisht që kështuduhet të ndodhë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Ekonomi!Fjalën e ka deputetja Eglantina Gjermeni!Më pas e ka kërkuar fjalën ministri Niko Peleshi.Eglantina Gjermeni – Të nderuar kolegë,Në fakt, fjala ime ka një këndvështrim tjetër nga

ajo që kanë pasur kolegët. Unë e kam parë këtëprojektbuxhet nga këndvështrimi i grave, si dhesa përfitojnë gratë nga projektbuxheti i vitit 2019.

Shqipëria ka bërë përparime të rëndësishmenë krijimin e kornizave institucionale dhe ligjorepër arritjen e barazisë gjinore dhe fuqizimin egrave në Shqipëri, në përputhje me standardetndërkombëtare dhe kombëtare.

Me miratimin e axhendës 2030 qeveriashqiptare, në bashkëpunim me Kombet eBashkuara, filloi një zbatim gjithëpërfshirës memoton: “Mos lër askënd pas”.

Një vit më parë Kuvendi i Shqipërisë përmesnjë rezolute të dedikuar përqafoi parimet e

axhendës 2030 dhe objektivat e zhvillimit tëqëndrueshëm, mes tyre edhe objektivin 5, “Arritjae barazisë gjinore dhe fuqizimi i të gjitha gravedhe vajzave”.

Gjithashtu, një vit më parë, përmes një tjetërrezolute, ne të gjithë bashkë, të 140 deputetët,morëm angazhimin për dënimin e dhunës ndajgrave dhe vajzave dhe rritjen e efikasitetit tëmekanizmave ligjore për parandalimin dhe trajtimine saj.

Sot, pas një viti, jam këtu për të prezantuar nëbuxhetin e vitit 2019, për të vënë në dukje se si kyprojektbuxhet i adreson problemet e pabarazisëgjinore dhe angazhimet tona për t’i luftuar ato.

Sipas statistikave zyrtare popullsia e Shqipërisëpërbëhet nga 50,1% burra dhe 49,9% gra. Vërtetgratë jetojnë mesatarisht 3 vjet më shumë sesaburrat, por cilësia e jetës së tyre nuk është e njëjtëapo më e mirë se ajo e burrave. Gratë kanë nivelemë të ulëta punësimi, nivel më të lartë varfërie,nivel më të ulët strehimi, probleme pronësie,pjesëmarrje në biznes, në arsimim apo në arsiminprofesional, akses në shërbime. Ato vuajnëhendekun gjinor të pagave dhe një sërëpabarazish të tjera, përfshirë edhe dhunën nëfamilje.

Numri i grave, të cilat jetojnë vetëm është 2,2herë më i madh se ai i burrave. Numri i grave qëjetojnë të vetme me fëmijët e tyre, është rreth 12herë më i madh sesa numri i burrave në të njëjtatkushte. Për shkak të këtyre pabarazive ndërhyrjae qeverisë nëpërmjet përfshirjes së buxhetimit tëpërgjithshëm gjinor, pra që u përgjigjet nevojavetë burrave dhe të grave në menaxhimin efinancave publike të vendit tonë, është më edomosdoshme se kurrë më parë.

Buxheti që po diskutojmë sot është njëpasqyrim i përpjekjeve të vazhdueshme dheangazhimeve disavjeçare të qeverisë për tëadresuar problemet e pabarazive gjinore. Në vitin2012 me ndihmën e UE Women në Shqipëri u bëe mundur nisja e procesit të integrimit gjinor nëbuxhet.

Në vitin 2016 u bë e mundur që Kuvendi tëpërfshinte barazinë gjinore si një nga parimetthemelore të funksionimit të sistemit buxhetorshqiptar. Këto ndërhyrje kaq të rëndësishme filluannë 3 ministri dhe tani e kemi në 11 ministri. Sot, nëbuxhetin e vitit 2019, shikojmë problematika tëpabarazive gjinore në 32 programe buxhetore, qëprekin sektorë nga më të rëndësishmit. Vlera e

Viti 2018

106


fondeve të dedikuara për adresimin e këtyrepabarazive sot arrin në 6,3% apo 32,7 miliardë lekëtë totalit të shpenzimeve buxhetore të planifikuarapër vitin 2019, ose 1,9% të prodhimit të brendshëmbruto, shifra më e lartë e arritur ndonjëherë nëvend, por edhe në rajon.

Buxheti i vitit 2019, në mënyrë konkrete, uadedikon 1% të buxhetit të disponueshëm përbanesa sociale, familjeve njëprindërore, graveviktima të dhunës dhe vajzave nëna. Në këtëbuxhet 12% e familjeve që përfitojnë nga ndihmaekonomike kanë kryefamiljare gra. Bonusi i bebeveështë një arritje tjetër e buxhetit, nga ku përfitojnëjo vetëm gratë, por edhe fëmijët dhe të gjithafamiljet shqiptare. Gjithashtu 90% e bizneseve tëartizanatit, 50% e bizneseve start up dhe 40% ebizneseve inovative, që subvencionohen ngabuxheti i shtetit, u përkasin grave dhe vajzave.

Po ashtu, ky buxhet synon të rrisë numrin egrave fermere, që përfitojnë nga skemat esubvencionit në bujqësi, si dhe parashikonaktivitete të veçanta për informimin e tyre përpërfitimet nga këto skema. Si rrjedhim, 3000 vajzado të ndjekin arsimin profesional për të përfituarmë tej nga programet e punësimit, të mbështeturanga shteti.

Ky buxhet parashikon se numri i grave qëdepistohen për kancerin e gjirit do të rritet me 45%,duke mundësuar kështu shtimin e rasteve tësuksesshme të kurimit të plotë të kësajsëmundjeje. Por buxheti i vitit 2019 synon të rrisëedhe numrin e grupmoshës së burrave, 35 vjeçderi në 70 vjeç, që përfitojnë nga shërbimi falas icheck up-it, ndërkohë që 60% e përfituesve të këtijshërbimi janë gra dhe vajza.

Buxheti i vitit 2019 synon, gjithashtu, tëpërmirësojë kushtet e përgjithshme në qendratshëndetësore, përfshirë edhe konsultoret e gravedhe të fëmijës, për të ofruar një shërbimshëndetësor publik falas sa më gjithëpërfshirësdhe cilësor.

Numri i atyre që ndjekin arsimin bazë publiksynohet të rritet në 47%, nga masa që është sot,duke ofruar libra falas për të gjithë nxënësit derinë klasën e pestë, si dhe duke siguruar transportinpër fëmijët që banojnë mbi 2 kilometra nga shkollae afërt.

Ky buxhet favorizon studimet kërkimore-shkencore nga gratë dhe vajzat për t’u mundësuaratyre karriera të suksesshme në shkencë; 45% epërfituesve të fondeve në mbështetje të artistëve

të rinj do të shkojnë për artistet gra dhe vajza.Lufta ndaj dhunës në familje do të vazhdojë të

mbështetet nga ana buxhetore, duke mundësuarshtimin e rasteve të urdhrave të mbrojtjes për rastete dhunës deri në 60% kundrejt totalit tëdenoncimeve, si dhe ekzekutimit 100% të urdhravetë mbrojtjes lëshuar nga gjykatat.

Ky buxhet, gjithashtu, rreket të përmirësojëkushtet e jetesës për gratë dhe vajzat në institutete ekzekutimit të veprave penale, një tjetër objektivky që do të arrihet nëpërmjet zbatimit tësuksesshëm të buxhetimit gjinor.

Por, kuptohet, pas çdo shifre gjinore në këtëbuxhet qëndron përpjekja kolosale e një sërëaktorësh, që, duke filluar nga specialisti më ithjeshtë në ministri për të vijuar me nëpunësingjinor; ekipet e buxheteve në administratë;organizatat e shoqërisë civile, që ngrenë zërin gjatëkonsultimeve publike; kolegët deputetë, qëkërkojnë llogari për indikatorët gjinorë për buxhetete diskutuara në komisione, gjej rastin t’i falënderojtë gjithë pa përjashtim!

Të nderuar kolegë,Jemi të ndërgjegjshëm se fondet për të

adresuar të gjitha problemet e shkaktuara ngapabarazitë gjinore në të gjithë sektorët jo gjithmonëjanë të mjaftueshme.

Strategjia Kombëtare e Barazisë Gjinore ështënjë strategji ndërsektoriale, që i prek të gjithësektorët në mënyra të ndryshme. Fatkeqësisht,angazhimet e marra nga të gjitha ministritë e linjës,por edhe nga pushteti vendor për zbatimin e sajrrallëherë janë vendosur në listat e prioriteteve tëtyre.

Vetë strategjia ndërsektoriale për zhvillim dheintegrim e ka segreguar, e ka ndarë barazinëgjinore vetëm në shtyllën e saj të tretë, duke e parësi çështje të veçuar nga arsimi, shëndetësia apofusha të tjera, ndërkohë që ajo është një çështjendërsektoriale.

Për t’iu rikthyer edhe një herë Axhendës 2030dhe objektivave për zhvillim të qëndrueshëm,barazia gjinore është e shprehur qartë në njërinprej objektivave të zhvillimit (në numrin 5 tëOrganizatës së Kombeve të Bashkuara) dhe kanjë tregues 5C, i cili kërkon që shtetet të marrinmasa konkrete për të ndjekur dhe alokuar fondepër arritjen e barazisë gjinore.

Shumë prej jush ndoshta nuk e dinë, porShqipëria është vendi i parë në rajon dhe më gjerë,që ka ndërmarrë masa konkrete drejt realizimit të

107


këtij treguesi, sepse pikërisht kur buxhetet janë tëpamjaftueshme, atëherë ne fillojmë të mendojmëmë shumë për pabarazitë.

Buxhetimi i përgjithshëm gjinor mundëson çdonismë që gratë dhe vajzat të marrin pjesë njësoj sidjemtë dhe burrat në jetën sociale, ekonomike dhepolitike të një vendi, duke rritur kështu shanset përnjë zhvillim afatgjatë dhe të qëndrueshëm.

Besoj se arsyet janë të mjaftueshme që të gjithëbashkë ta votojmë këtë buxhet.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjermeni!Fjalën e ka ministri Niko Peleshi. Të përgatitet

deputeti Ilir Pendavinji.Niko Peleshi – Faleminderit, e nderuar zonja

drejtuese e seancës!Si do të fillojë viti 2019 për bujqësinë shqiptare?

Investimet në fermë, me vlerë nga 10 mijë euroderi në 500 mijë euro, do të mbështeten me 70%grant; investimet për përpunimin, tregtimin eprodukteve dhe blegtorale, me vlerë nga 25 mijëeuro deri në 2 milionë euro, do të mbështeten me50% grant; investimet në diversifikimin eekonomisë në fshat (agroturizmi, bimët medicinale,produkte tipike), me vlerë nga 10 mijë euro derinë 400 mijë euro vlerë investimi, do të mbështetenme 65% të totalit të investimit në grant.

Viti 2019 do të fillojë me paketën fiskale mëagresive, në kuptimin pozitiv të fjalës, që bujqësiashqiptare ka pasur në historinë e saj: 0% TVSHpër inputet bujqësore. Ky është një angazhimelektoral, por edhe pjesë e programit të qeverisëshqiptare për këtë mandat, të cilin po e realizojmënë vitin e dytë të këtij mandati, duke tejkaluar edheparashikimet tona. Kishim parashikuar që do tëbënim një ulje graduale, duke shkuar drejt zerosafër fundit të mandatit të dytë, por e realizuam qëkëtë vit.

Çfarë do të thotë ta bësh zero TVSH-në einputeve bujqësore? Inputet bujqësore, në totaline kostos së produkteve bujqësore, variojnë nga45% deri në 55%. Pra, pesha specifike e inputevebujqësore (fara, fidanë, pesticide, plehra kimike)është pothuajse gjysma e kostos së produktitbujqësor. Ta lehtësosh me 20% inputin bujqësor,duke hequr TVSH-në, do të thotë ta ulësh mepothuajse kaq, pothuajse 10% deri në 20%, kostone inputeve bujqësore; pra ta bësh produktinbujqësor shqiptar gjithnjë e më shumë konkurruesnë treg.

Është e vërtetë se vendet përreth, madje ky ka

qenë një nga argumentet mbrojtës për heqjen eTVSH-së, e kanë TVSH-në të diferencuar dheinputet bujqësore bëjnë pjesë në ato lloj mallrash,pra në vendet përreth, që gëzojnë një lehtësim tëvlerës së TVSH-së. Por shumë pak vende, në mosasnjëri nga vendet përreth, nuk e ka TVSH-në zeropër të gjitha inputet bujqësore, siç po e bënShqipëria. Kjo do të thotë se produktet bujqësoreshqiptare, nga viti 2019 dhe në vazhdim, do tëhyjnë në tregun e konkurrencës, natyrisht mevendet fqinje dhe më tej, me një avantazh shumëtë fortë, që është, siç e thashë, ulja e kostos sëprodhimit për shkak të heqjes së TVSH-së sëinputeve bujqësore.

Do të ketë 0% TVSH për makineritë bujqësore.Për të gjitha makineritë bujqësore që importohennga viti 2019 e në vazhdim, jo vetëm ato që blenfermeri, pra importon fermeri drejtpërsëdrejti, poredhe makineritë bujqësore që importohen ngapërfaqësitë apo kompanitë tregtare të tregtimit tëmakinerive bujqësore, TVSH-ja do të jetë zero. Kjodo të sjellë edhe një herë në vendin tonëpërfaqësitë e kompanive të makinerive bujqësore,të cilat, duhet ta pranojmë, vitet e fundit nukndenjën të gjitha këtu. Ndërsa tani, me këtëkorrigjim dhe me këtë përjashtim nga TVSH-ja, jemitë bindur se do të vijnë jo vetëm me makineribujqësore, por edhe me shërbime kaq tënevojshme për makineritë bujqësore.

Agroturizmi, një temë që do ta dëgjojmë gjithnjëe më tepër, sepse ne besojmë fort, dhe nuk ështëvetëm çështje besimi, por edhe çështjeindikatorësh të realitetit të statistikave, se do tëbëhet një sektor i ri biznesi; do të bëhet një trendpër biznesin shqiptar. Në çdo fshat që shkojmë kaose një projekt të filluar, ose një projekt të menduar,pra nga investitorë potencialë, në fushën eagroturizmit apo të prodhimeve tipike.

Cilat janë incentivat fiskale për atë që do tëinvestojë në agroturizëm? 5% është tatimi mbifitimin, nga 15% që paguan një biznes tjetër; 6%është TVSH-ja për agroturizmin, nga 20% që ështëniveli normal i TVSH-së; ndërsa taksa e ndikimitnë infrastrukturë është 0%. Një ndërtim izakonshëm paguan nga 4% deri në 8% nëmomentin e marrjes së lejes së ndërtimit, që equajmë taksë ndërtimi, por është taksa e ndikimitnë infrastrukturë, që për agroturizmin kjo ështëzero.

Kooperimi i fermerëve, në formën e shoqërivetë bashkëpunimit bujqësor, përjashtohet nga

Viti 2018

108


TVSH-ja, pra do të ketë 0% TVSH për të gjithashoqëritë e bashkëpunimit bujqësor; njëlloj si tëishte një fermer i vogël, me xhiro deri në 5 milionëlekë të rinj, sepse kjo kategori fermerësh prej disavitesh, duke filluar nga mandati i parë, është epërjashtuar nga TVSH-ja, por me një kufi, pravetëm për shitjet deri në 5 milionë lekë në vit, taniSHBB-të përjashtohen pa limit. Domethënë, nëqoftë se fermerët do të organizohen në formën enjë shoqërie të bashkëpunimit bujqësor, e cila jodomosdoshmërisht nënkupton bashkimin e tokës,por çdo lloj forme tjetër kooperimi (ne inkurajojmë,për shembull, kooperimin në shitjen dhe blerjen einputeve bujqësore, në mënyrë që të rrisim forcënnegociuese në treg të fermerëve); këto llojbashkëpunimesh avantazhohen duke paguar palimit shitjesh, pra pavarësisht nga sasia e shitjeve,0% TVSH.

Këto masa shumë të forta do të mbahen menddhe do ta shënojnë vitin 2019 si vitin që pakkush ebesoi (se kam edhe Musain përballë, i cili shpeshmë thotë: “Flas me fermerët për angazhimin eqeverisë për heqjen e TVSH-së, por, me thënë tëvërtetën, nuk kam takuar asnjë fermer që ta besojëse do të ndodhë”), pasi me të vërtetë është njëmasë shumë e fortë, sepse mjafton ta matim mekoston në buxhet. Këtë vit kemi arkëtuar nëbuxhetin e shtetit më shumë se 12 milionë euroTVSH nga inputet bujqësore. Pra, ky është njëkontribut i drejtpërdrejtë që shteti bën për fermerëtdhe këto 12 milionë euro nuk do të shkojnë më nëbuxhetin e shtetit, por do t’u shpërndahenfermerëve në formën e përjashtimit nga TVSH-ja.Pra, në qoftë se flasim për 20 milionë euro skemëtë mbështetjes financiare, nëpërmjet AZHBR-së,tani kjo skemë bëhet 20 milionë euro, plus 12milionë euro të tjerë të TVSH-së, që nuk do tëmblidhet më, por do të bëhet zero. Pra, shkon në32 milionë euro në qoftë se e thjeshtojmë.

Në fakt, nuk janë vetëm 12 milionë euro, nëKomisionin Parlamentar për VeprimtaritëProdhuese, Tregtinë dhe Mjedisin e kam treguaredhe me grafikë, duhet ta pranojmë që importet einputeve bujqësore janë shumë më të mëdha sesa,për shembull, 25 milionë euro, që ne na rezultojnënga pesticidet dhe plehrat kimike; janë shumë mëtë mëdha edhe sipas statistikave dhe normës sëpërdorimit të fermerëve. Por duke qenë se ne ekemi pasur nivelin e TVSH-së më të lartë,krahasuar me të gjitha vendet e rajonit, për inputetbujqësore, duhet ta pranojmë që ka qenë e

pamundur ta formalizojmë të gjithë tregun dhe tëgarantojmë se nuk ka kontrabandë, të paktën ngazonat kufitare me Greqinë apo Maqedoninë, kupesticidet kanë qenë më të lira për shkak se TVSH-ja ka qenë më e ulët. Sot do të jenë më të lira tene, sepse, krahasuar me të dyja këto vende,TVSH-ja për inputet bujqësore është më e ulët.Ne e kemi zero (nuk ka ku të shkojë më pak),kurse në Greqi apo Maqedoni është 5, 6 apo 7%.

Të gjitha këto masa shkojnë në mbështetje tërrugës nëpër të cilën po ecën bujqësia shqiptare,të politikës dhe vizionit tonë, që ka dy korsi:

Njëra është korsia e shpejtë, ajo që mbështetatë pjesë të fermerëve që sot kanë arritur tëkapërcejnë kufirin e vendit me eksporte, të atyrefermerëve që ne i quajmë bujqësia komerciale.Korsia tjetër është ajo e fermerëve që prodhojnëpër tregun vendas, të cilët janë shumë tërëndësishëm.

Për të mbështetur këto dy kategori ne kemimarrë masat, ato që përmenda deri tani dhe atoqë nuk do të mund t’i përmend dot për shkak tëkohës, që ne i quajmë “diversifikimi i ekonomisë”,si: modeli i 100 fshatrave, mbështetja e fermerit tëvogël me përjashtimin nga TVSH-ja të inputevebujqësore, e të tjera. Është e para masë në histori...

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Peleshi!Fjalën e ka deputeti Ilir Pendavinji. Të përgatitet

deputeti Rakip Suli.Ilir Pendavinji – Të nderuar kolegë,Diskutimi i buxhetit të vitit pasardhës është pa

dyshim, si në çdo parlament të botës, diskutimimë i rëndësishëm i vitit për një ligjvënës, kursevotimi i tij në parim dhe më pas nen për nen ështëkryesori në veprimtarinë vjetore të çdo deputeti.Nga ky diskutim dhe nga kjo votë ne do tëvendosim se si do t’i shpenzojmë taksat eshqiptarëve për t’i kthyer më pas ato në investimedhe shërbime gjatë vitit pasardhës.

Është pak të them se më vjen keq që karriget eanës së djathtë të parlamentit janë gjithmonë bosh.Më vjen keq që opozita nuk gjen kurajën të vijëdhe të përballë mendimet me ne për sistemin fiskalapo për shpërndarjen e shpenzimeve. Unë jam ngaata deputetë që mendoj se mes demokratëve dheopozitës në tërësi ka nga ata burra dhe gra qëkanë mendime të mençura, që ia vlen t’i dëgjosh,të mbash shënime, ka nga ata që kur flasin të bëjnëtë mendosh, dhe pse jo, të reflektosh, qoftë edhepër buxhetin e vitit pasardhës.

109


Ky është buxheti i dytë radhazi që ne do tëdiskutojmë mes vetes dhe opozita nuk do tëushtrojë mandatin e saj për të përfaqësuar të gjithëata njerëz që e kanë votuar, por edhe ata që nukmendojnë si ne. Të kritikosh nuk mjafton për njëopozitë, alternativa paralele është detyra e saj. Siçe shikojmë të gjithë, opozita nuk është sot në sallëne parlamentit, por ka zgjedhur një tjetër sallë. Sakeq, sepse nëse do të kishin ardhur në parlamentdo të kishin kursyer disa para, sepse hoteli ishtrenjtë ku janë strehuar sot me siguri iu ka dhënënjë faturë të kripur.

Opozitën nuk e zgjedhim dot, atë na e kanëzgjedhur qytetarët, ndaj neve na ngelet të marrimpërgjegjësitë tona dhe të qeverisim me potencialetmaksimale për të përmirësuar jetën e qytetarëveshqiptarë, që na kanë votuar ose jo.

Më lejoni që, si mjek në profesion, të ndalemnë risitë e këtij buxheti në sektorin e shëndetësisë,por edhe si përfaqësues i një qarku, i cili në fokuska bujqësinë, të them disa fjalë, pa dyshim shumëherë më pak nga sa tha ministri Peleshi përbujqësinë dhe t’u bëj të njohur qytetarëve përfitimete tyre në këtë fushë.

Buxheti i shëndetësisë dhe i mbrojtjes socialepër vitin 2019 parashikohet të jetë 75 miliardë lekëdhe përbën 14,6% të gjithë buxhetit të shtetit.Qeveria ka treguar edhe këtë vit se shëndetësiapërbën prioritet për të, duke rritur buxhetin për këtësektor me 6% krahasuar me një vit më parë. Vetëmshëndetësia, duke lënë mënjanë mbrojtjen sociale,do të financohet me 51 miliardë lekë.

Dua ta nis me vëmendjen që qeveria i kakushtuar asetit më të çmuar që ne kemi në sistemintonë shëndetësor, mjekëve dhe infermierëve. Paata, të trajnuar mirë dhe pa trajtuar ata ne nuk dotë kemi shërbim të mirë në spitalet tona, pajisjet esofistikuara, të cilat së fundi kanë ardhur në spitalettona, nuk mund të vihen dot në punë dhe ne nukmund të shpëtojmë dot jetë njerëzish dhe as tëpërmirësojmë shëndetin e pacientëve.

Vetëm gjatë vitit 2018 në sistemin shëndetësorjanë punësuar rreth 153 mjekë dhe 820 infermierënëpërmjet portalit “Infermierë për Shqipërinë”. Ngamjekët që janë punësuar në sektorin publik, 79 prejtyre janë punësuar në spitale dhe 74 të tjerë nëshërbimin parësor. Gjithashtu, falë programit tëbonusit, gjatë këtij viti janë punësuar 16 mjekë, tëcilët shkojnë atje ku ka nevojë për mjekëspecialistë.

Edhe në këtë buxhet qeveria bën përpjekje për

një trajtim më dinjitoz të tyre, duke u rritur pagatderi në 7%. Vitin e ardhshëm 4650 mjekë dhe13765 infermierë do të marrin pagë më të lartë,duke qenë të ndërgjegjshëm se ata meritojnë edhemë shumë dhe duke u angazhuar se në vijim dotë bëjmë edhe më shumë për ta. Kjo rritje nuk ështëe vogël, por në harmoni me të gjithë parametratekonomikë të vendit tonë. Buxheti i vitit 2019parashikon të financojë mbulimin universal tëkontrollit bazë mjekësor për grupmoshën 35-70vjeç, si dhe të financojë fuqizimin e shërbimit tëurgjencës mjekësore 24 orë në të gjithë territorine Shqipërisë.

Po ashtu, gjatë vitit 2019 do të bëhetrikonstruksioni tërësor i rreth 100 qendraveshëndetësore dhe pajisja me mjetet e nevojshmetë ambulancave në të gjithë vendin, me vlerë rreth300 milionë lekë. Do të vijojë modernizimi ikirurgjisë së përgjithshme në QSUT me vlerë totaleinvestimi 7,52 milionë euro, si dhe do të ndërtohetnjë spital i ri për sëmundjet e brendshme me vlerë14,28 milionë euro. 8 milionë euro të tjera do tëinvestohen te Pediatria.

Ky vit do të ketë edhe një qasje të re, siç utheksua edhe nga Kryeministri, për trajtimin efoshnjave të porsalindura, duke krijuar bonusin përtë porsalindurit. Duke filluar nga muaji janar, çdofëmijë që lind do të përfitojë bonus të shumëfishuarleku për mirërritjen. Bonusi do të jetë 40 mijë lekëpër fëmijën e parë, 80 mijë lekë për fëmijën e dytëdhe 120 mijë lekë për fëmijën e tretë, të katërt eme radhë.

Kjo politikë e re sociale tregon prioritetin eqeverisë për përmirësimin e shëndetit, kujdesinndaj nënës dhe fëmijës, duke ndikuar drejtpërdrejtnë mirërritjen dhe zhvillimin e fëmijëve, nxitjen erealitetit dhe mbështetjen e familjes. Në total fondii vendosur në dispozicion për këtë program ështërreth 20 milionë dollarë. Kjo paketë e re sociale dotë ketë një kosto të rëndësishme në buxhetin eshtetit duke llogaritur që vitin e kaluar u regjistruanpak më shumë se 30 mijë lindje. Për sa i përketqarkut të Korçës, i rëndësishëm është investimiqë do të bëhet në kuadrin e pesë poliklinikave, kuvetëm për pajisjet laboratorike të poliklinikës sëKorçës do të investohen 1 milion euro.

Sikundër e theksova edhe më sipër, dua të themdy fjalë edhe për bujqësinë.

Ashtu siç shëndetësia do të shënojë një rritjetë ndjeshme buxhetore, sidomos në skemat qëdërgojnë drejtpërdrejt para në xhepat e qytetarëve,

Viti 2018

110


mbështetja për bujqësinë dhe zhvillimin rural përvitin 2019 do të jetë 2,6 miliardë lekë për skematkombëtare dhe 94 milionë euro do të përfitohennga qytetarët nëpërmjet programit IPARD.

Skemat kombëtare të mbështetjes së bujqësisëdhe zhvillimit rural me vlerë 2,6 milionë lekësynojnë të rrisin konkurrueshmërinë e produktevebujqësore, të përmirësojnë zinxhirin e sigurisëushqimore të produkteve blegtorale dhe tëdiversifikojnë ekonominë në fshat. Skematkombëtare të mbështetjes në bujqësi do të bëjnëtë mundur aplikimin me zero dokumente, kurseqeveria do të vijë pranë fermerëve me 20 agropikanë të gjithë Shqipërinë.

Paralelisht do të vijojë programi për 100fshatrat, që nxit prodhimin bujqësor dhe blegtoral,përmirëson infrastrukturën në fshat, nxitagroturizmin dhe mbështet produktet tipike. 94milionë euro të programit IPARD, të fondeve tëBashkimit Europian, do të fokusohen në investimenë ferma dhe në përpunimin dhe tregtimin eprodukteve bujqësore dhe blegtorale. Çdokush qëka një projektinvestim apo një ide në sektorin emishit, qumështit apo vreshtave, do të financohetderi në 70% të investimit, nga 10 mijë euro deri në500 mijë euro. Kushdo që ka një ide biznesi përpërpunimin dhe tregtimin e produkteve bujqësoredhe blegtorale do të marrë nga shteti deri në 50%të shumës së financimit, nga 25 mijë euro deri në2 milionë euro. Paralelisht, do të financohet siguriaushqimore apo ajo e shtyllave të tjera, siç ështëkullimi apo kanalet vaditëse. Gjatë vitit 2019, 2,2miliardë lekë do të shkojnë për ujitje, kullim dhembrojtje nga përmbytjet. Nga këto skema do tëpërfitojnë 16 mijë fermerë në bashki të ndryshmetë vendit, si Lushnjë, Divjakë, Maliq, Fier, Ura,Vajgurore dhe Has.

Një risi, që e përmendi edhe ministri, ështëheqja e TVSH-së për inputet bujqësore, nga e cilapërfitojnë qindra-mijëra fermerë në të gjithëShqipërinë. Është një premtim i bërë nga qeveriagjatë fushatave elektorale të viteve 2013 dhe tëvitit 2017, tashmë i bërë realitet.

Buxheti i vitit 2019 ka dhjetëra elemente të tjerapër t’u duartrokitur, në sektorë të tjerë, të cilat mesiguri do t’i përmendin edhe kolegët e mi.

Ndaj, duke e përfunduar, ju kërkoj tambështesim pa hezitim këtë buxhet të balancuarqë kemi përpara.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Pendavinji!Fjalën e ka deputeti Rakip Suli.

Të përgatitet deputeti Bujar Çela.Rakip Suli – Faleminderit, zonja drejtuese e

seancës!Të nderuar kolegë deputetë,Kjo është seanca plenare më e rëndësishme

pasi sot diskutohet në parim projektbuxheti i vitit2019. Qeveria shqiptare ka vendosur të qeverisëpër njerëzit e zakonshëm të këtij vendi, kurseopozita ka zgjedhur rrugën e braktisjes sëparlamentit dhe qytetarëve që e votuan. Shembullimë i shëmtuar u dha sot para parlamentit. Këtëopozitë nuk e shqetëson buxheti, sepse kur flasimpër buxhetin, flasim për ekonominë familjare.

Opozita e vitit 2013 e la vendin me borxh tëfshehur 720 milionë dollarë dhe rritje ekonomikeas 1%. Sot jemi në përfundim të vitit 2018, dhe,sipas premtimit të bërë një vit më parë, rritjaekonomike është rreth 4% ose katër herë mëshumë se ajo që gjetëm në vitin 2013. Ky ështëprojektbuxheti i gjashtë që ne diskutojmë. Çdobuxhet ka ardhur me rritje. Nga buxheti i vitit 2013deri në buxhetin e vitit 2019 kemi një rritje me rreth1, 2 miliardë euro. Ne e dimë që gjithmonë buxhetiështë i pamjaftueshëm, por janë shifra konkretepër një punë korrekte dhe serioze të qeverisë“Rama”.

Për 25 vjet shqiptarët janë sorollatur nëpër zyrate shtetit, kurse sot, falë reformave të ndërmarranga qeveria “Rama”, disa shërbime merren onlinedhe shumë të tjera merren në një sportel të vetëm.Këto nuk do të realizoheshin kurrë nëse nuk do tëkishim një buxhet gjithmonë në rritje në këta 5 vjet.

Buxheti i vitit 2019 premton rritje ekonomike dheulje të borxhit publik. Buxheti i vitit 2019 ështëbuxheti i rritjes reale të pensioneve dhe pagave,si në arsim, shëndetësi, ushtri e të tjera.

Pa hyrë te investimet, sepse i kanë përmendurkolegët, meqë jam te pjesa e shëndetësisë, në vitin2019 është planifikuar të ndërtohen rreth 200qendra shëndetësore. Në datën 1 janar do të rritetme nëntë herë bonusi për lindjet. Nga pesë mijëlekë të reja që është sot, do të shkojë në 40 mijëlekë të reja. Kjo tregon që vëmendja e qeverisë“Rama” është te njerëzit e zakonshëm të këtijvendi.

Rreth 80% e administratës publike do të ketërritje pagash për vitin 2019. Rreth 10 milionë dollarëdo të shkojnë për rritjen e pagave për të gjithëpunonjësit e arsimit parauniversitar. Pra, një rritjeme rreth 7%. Gjithashtu, për nxënësit nga klasa eparë deri në klasën e pestë në vitin 2019 do të

111


jepen librat falas. Në vitin 2019 do të kemi nëdispozicion rreth 940 mësues ndihmës për fëmijëtme nevoja të veçanta.

Buxheti i vitit 2019 përbën paketën fiskale, ecila garanton rritje të qëndrueshme ekonomike,mbledhje efektive të të ardhurave dhe përmirësimtë shërbimeve publike. Çdo ndryshim në paketënfiskale është bërë në konsultim edhe me grupet einteresit. Paketa fiskale nuk rëndon me taksa dhetarifa qytetarët, përkundrazi, ndryshimet nëpaketën fiskale garantojnë lehtësim të ngarkesësfiskale për dividentin, nga 15% në 8%. Kjo bën tëmundur alokimin më të shpejtë të kapitalit nëekonomi, si dhe vlerësohet që do të ketë impaktpozitiv në të ardhurat e buxhetit të vitit 2019 merreth 2 miliardë lekë.

Në ligjin e procedurave tatimore janë propozuarndryshime që synojnë lehtësimin e proceduravepër të gjithë tatimpaguesit, mbylljen e hapësiravepër evazion dhe informalitet, përmirësim rregullashpër regjistrim dhe çregjistrim të biznesit, ku, siç edini, deri para pak kohësh, po të regjistroje njëbiznes, duheshin vite, ndërsa sot kjo do tërealizohet brenda muajit, pas miratimit të këtij ligji.Të gjithë këta hapa janë ndërmarrë në funksion tëobjektivave të qeverisë “Rama”.

Sa i takon infrastrukturës, buxheti i vitit 2019ka planifikuar për investimet në rrugë rreth 300milionë euro, pa llogaritur këtu projektin mëambicioz prej rreth 1 miliard eurosh i prezantuartashmë me Rrugën e Arbrit. Injektimi i 1 miliardeurove në ekonomi po jep impaktet e veta nëpërmirësimin e situatës ekonomike të vendit,përmirësimin e situatës ekonomike të biznesit, sidhe përmirësimin e ekonomisë familjare.Meqenëse jam te kjo pjesë, nëse ne do t’i vëmëbrinjazi Rrugën e Arbrit me atë të rrugës sëElbasanit deri në vitin 2021, kur kjo rrugë do tëjetë e përfunduar, dihet impakti ekonomik qoftë teshteti, qoftë te familjarët, sepse do të ketë investimnë turizëm, shfrytëzim të pasurive mbitokësore dhenëntokësore e shumë të tjera. Deri në vitin 2021nga arka e shtetit do të dalin rreth 50 milionë euro,prandaj kjo rrugë do të jetë eficiente.

Sa i takon Rrugës së Elbasanit, e cila ka shkuarrreth 400 milionë euro, ende sot ajo është epapërfunduar. Pse e preka këtë çështje? Këtëçështje e preka, meqenëse opozita po merretshumë me të, jo për të bërë avokatin, por sepsekjo është diçka konkrete dhe e prekshme. Buxhetiështë pasqyra e qeverisë së suksesshme “Rama”,

e cila ka demonstruar para shqiptarëve vizion dhepërgjegjshmëri në drejtimin e vendit. Këtë etregojnë, siç jua thashë edhe më lart, vetë shifrat,rritja e buxhetit me 1, 2 miliardë euro në krahasimme buxhetin e 2013-ës. Qeveria “Rama” ka siprioritet shtetbërjen, punësimin dhe një ekonomitë qëndrueshme.

Të nderuar kolegë deputetë,Si deputet i Kamzës nuk doja të merresha sot

me protestën që ndodhi para parlamentit, sepsenë radhë të parë ishte një veprim shumë i turpshëmndaj policisë, sepse Policia e Shtetit është nëmbrojtje të qytetarëve. Pse po e prek këtë çështje?Këtë çështje po e prek, pasi sot në protestë kanëqenë rreth 70% e punonjësve të administratës sëBashkisë Kamzë, të cilët e marrin rrogën nga taksatqë paguajnë shqiptarët. Ata vijnë në protestëbrenda orarit të punës, madje duke goditur edhepolicët. Nëse ne sot flasim për buxhet, sepse, kurflitet për buxhetin, flitet për ekonominë e çdofamiljeje shqiptare, atje koncepti i buxhetit nukështë. Ka edhe shumë gjëra të tjera, por përmomentin nuk dua t’u bëj analizën, sepse nukështë momenti.

Ju ftoj ta votojmë projektbuxhetin e vitit 2019,sepse ai do të sjellë më shumë para për xhepat eshqiptarëve.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Suli!Fjalën e ka deputeti Bujar Çela.Më pas fjalën e ka kërkuar ministrja Sonila Qato.Bujar Çela – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë, që jeni të pranishëm në

sallë,Unë kujtova se kolegia jonë, Tina, e cila u

shpreh se të gjithë folën për gratë, do të fliste edhepër ne, burrat, kurse ajo nuk iu largua sloganit,prapë për gratë foli.

Detyrohem të përshëndes pak më shumë zotinSuli, i cili u shpreh për qeverisjen “Rama”, por kjoështë qeverisja “Rama dhe gratë”, ne burrat t’ishtrohemi punës.

Faleminderit!Të nderuar kolegë, qytetarë, fermerë, nxënës,

mësues, mjekë, infermierë, ushtarakë, të gjithë juqë i keni sytë nga buxheti i vitit 2019, sepse ështëligji më i rëndësishëm që miraton Kuvendi për njëvit të tërë. Ky ligj ka ardhur në seancën plenarepas një diskutimi shumë të gjatë nëpër komisione,pa prezencën e opozitës, por ne si qeverisje eshumicës u garantojmë qytetarëve, të cilët shpesh

Viti 2018

112


kjo opozitë i ka përdorur si mish për top, ashtusikurse edhe sot i përfaqësojmë, se ky buxhet dot’u shërbejë edhe atyre.

Nuk mund të themi shifra pa fund, sepseshpjegimin më të qartë të buxhetit na e bënëKryeministri, ministri i Financave dhe të gjithëekspertët e shifrave, por një gjë dua t’ju kujtoj:vetëm rritja e pagave për këto kategori që jupërmenda është 30 milionë dollarë. Rritja e buxhetitme 4,3%, pasi ky është buxhetit i pestë apo igjashtë radhazi që ka një rritje që nga vitit 2014,tregon për seriozitetin me të cilin kjo maxhorancëpunon çdo ditë. Të gjithë shqiptarët kudo kundodhen kanë përfituar dhe do të përfitojnë nganjë buxhet i tillë, i cili nuk ka lënë asnjë shtresë pambuluar. Nëse mund të flasim se çfarë është bërënë arsim dhe çfarë do të bëhet, janë të gjitha atoqë u përmendën nga parafolësit. Çfarë është bërëpër bujqësinë? Dua t’ju përmend vetëm një fakt,nga TVSH-ja e inputeve bujqësore që shkon nëzero, ka një përfitim total që shkon për të gjithëfermerët. Kjo do të thotë se shumica e shqiptarëve,mbi 50% e tyre, kanë tokë bujqësore dhe janë tëlidhur në një formë apo në një tjetër me të. Kostojae prodhimit, që shkon 40 deri në 50%, varet ngakëto inpute.

Shpesh kur jemi nëpër takime elektorale napyesin për naftën dhe për produktet e tjera, porinputet bujqësore janë konsumi më i madh. Erëndësishme tashmë është cilësia e tyre nëmënyrë që të japin efektin e duhur. Vetëm nga uljae kësaj TVSH-je, e këtij tatimfitimi nga 0 deri 5%fitojnë 95% e atyre që ushtrojnë aktivitet nëterritorin e Shqipërisë. Shifrat janë nga më tëndryshmet dhe duhen përmendur. Për shembull,bujqësia dhe blegtoria kanë një vëmendje tëveçantë në këtë ligj, i cili është ndër ligjet më tërëndësishme për vitin 2019. Duhet të kemi njëdebat edhe më të gjerë, më të argumentuar dhemë të plotë për marrëdhëniet me pronën, e cilaështë e rëndësishme për t’u ritheksuar.Bashkëpunimi i qeverisë qendrore me pushtetinvendor për pronën dhe për investimet në rrugëduhet të jetë edhe më i lartë. Këtu u përmendëndisa shifra dhe se investimet më të theksuara duhettë jenë në rrugët nacionale, por unë mendoj se neduhet t’u afrohemi edhe më shumë rrugëve rurale,jo vetëm unazave bujqësore, të cilat vlejnë me tëvërtetë shumë. Qytetarët kanë fatura për të pagur,të cilave edhe atje ku ne nuk kemi rrugë, ubashkëngjitet ndriçimi, gjelbërimi dhe pastrimi.

Minimumi që ne mund të bëjmë për ta janë rrugët,që t’i bëjmë sa më të barabartë dhe më pas tëvijmë te historia e ndriçimit dhe e gjelbërimit.

Unë mendoj se me këtë buxhet ne jemi më afërqytetarëve, si dhe jam i sigurt që vëmendja emaxhorancës është dhe do të jetë gjithnjë e mëshumë tek ta. Shpreh votën time pro këtij buxheti,sepse ky do të jetë buxheti i qytetarëve.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Çela!Fjalën e ka ministrja Qato.Të përgatitet deputetja Adelina Rista.Sonila Qato – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar deputetë,Fjala ime sot, edhe për shkak të prezantimit

shterues të bërë deri më tani nga kolegët dhe ngafjalët që do të vijnë më vonë, do të përqendrohetvetëm në strategjinë e qeverisë për mbrojtjen einteresave të të gjithë sipërmarrësve, të cilëtpunojnë, operojnë, zhvillohen dhe punësojnë nëvendin tonë, qofshin ata vendas apo investitorë tëhuaj. Fakt është që gjatë vitit të fundit është krijuarnjë komunikim i drejtpërdrejtë i qeverisë me çdosipërmarrës, ashtu sikurse janë krijuar platformakomunikimi të atilla, që kanë ndërmjetësuarzgjidhjen e rreth 1 mijë ankesave të biznesitpërballë barrierave administrative, ku për çdoankesë i është dhënë rekomandim administratëspërgjegjëse për përmirësim në procesin e tyrevendimmarrës.

E përmend këtë fakt, pasi për ne si qeveri ështëshumë i rëndësishëm garantimi i një bashkëpunimiinstitucional dhe qëndrueshmëria për partneritetgjatë zhvillimit të politikave ekonomike në vend, sidhe mundësimit të dialogut ndërmjet nesh, përmestransparencës për çdo akt publik që prek aktivitetine sipërmarrjes në vendin tonë.

Paketa fiskale e vitit 2019 është ndër ato paketa,që ka reflektuar shqetësimet e sipërmarrjes dheështë konsultuar gjerësisht me të. Sot, në fakt,shqetësimi i sipërmarrjes është gjetja e krahut tëpunës së kualifikuar, ndaj sfida që parashikohetedhe nga ky buxhet është pikërisht zbatimi istrategjisë për ofrimin e krahut të kualifikuar tëpunës, reformë kjo që çon drejt nxitjes së arsimitprofesional, kualifikimeve teknike dhespecializimeve të zgjuara, duke bërë të mundurkësisoj nxitjen e konkurrueshmërisë sësipërmarrjes shqiptare jo vetëm brenda vendit, poredhe në të gjithë rajonin.

Sipërmarrja i ka mirëpritur risitë e buxhetit të

113


vitit 2019, i cili këtë vit sjell përfitim të drejtpërdrejtëpër qytetarin, por më të ndjeshme për të janëbuxhetimi i mbështetjes së reformave me impakttë drejtpërdrejtë mbi sipërmarrjen e parashikuarnë këtë buxhet, fakt i reflektuar në garantimin erritjes ekonomike 4,5%, uljes së borxhit publik nënivelin 59,9% dhe nivelin e ruajtur të investimevepublike 5% të PPB-së. Megjithatë, si përfaqësuesee sipërmarrjes në qeveri, dua ta vendos theksin tepolitikat fiskale, pasi kjo është paketa qëmbështetet në taksimin e ndershëm. Ky buxhet,në kuadrin e impaktit të drejtpërdrejtë te bizneset,siguron uljen me 3 herë të normës së tatimit mbifitimin, nga 15% në 5%, për sipërmarrjet me tëardhura nga 8 në 14 milionë lekë, duke ndikuardrejtpërsëdrejti në 11 mijë biznese në të gjithëShqipërinë, çka do të thotë se në vitin 2019, edhesipas premtimit të dhënë nga Kryeministri EdiRama, 91% e sipërmarrjes shqiptare do ta ketëtatimfitimin ose 0, ose 5%.

Ndërkohë, propozimet e drejtpërdrejta tëardhura nga vetë sipërmarrja në qeveri janë sotpjesë e paketës fiskale të vitit 2019, dukedëshmuar frytin e bashkëpunimit real, i cilikonkretizohet në nismat për uljen e normës sëzbatimit mbi dividentin nga 15% në 8%, kërkesëkjo e të gjitha shoqatave dhe grupeve të interesit,implementimi i të cilit do të rrisë të ardhurat dhedo të zhbllokojë likuiditetet e ngurtësuara nëbilancet tatimore të kompanive.

Përjashtimi nga TVSH-ja i furnizimit tënënkontraktorëve për kontraktorët në industrinëfason ka qenë një kërkesë sistematike e këtij grupinë çdo takim të zhvilluar, ndaj kjo lehtësi fiskalepa dyshim do të ndikojë edhe në përmirësimin erankimit të vendit tonë në raportin Doing Businesstë vitit të ardhshëm, pasi përjashtimi nga TVSH-jai nënkontraktorëve do të përshpejtojë procedurëne rimbursimit të TVSH-së për eksportuesit.Ndryshimi i skemës së taksës për ambalazhinplastik ka qenë një tjetër kërkesë e shoqatës sëprodhuesve dhe ricikluesve vendas. Në paketëpropozohet një nivel i ri i taksës që do të aplikohetnë produktet e plastikës, nga 100 lekë për kilo-gram në 25 lekë për kilogram. Dëshiroj të theksojse në prezantimin e parë të paketës ky nivel ishtemenduar nga ana e qeverisë në 35 lekë për kilo-gram, por pas konsultimeve të mëtejshme megrupet e interesit dhe me industrinë e prodhimitnë vend u dakordësua për një nivel akoma edhemë lehtësues prej vetëm 25 lekësh, duke e

barazuar këtë me nivelin e kësaj takse në rajon.Në vëmendjen tonë vijon të mbetet nxitja e

prodhimit dhe e përpunimit në vend, ndaj edhepërkrahja më e madhe i dedikohet pikërisht kësajindustrie, e cila siguron veçanërisht numrin më tëlartë të të punësuarve në vend, ku nismat emëposhtme pa dyshim ndikojnë në mënyrë tëdrejtpërdrejtë në nxitjen e prodhimit vendaspërmes politikave, si përjashtimi nga TVSH-ja iimportit të makinerive bujqësore, i lëndëve të parapër fabrikat e prodhimit farmaceutik, për inputetnot values, rritja e rentës minerare për eksportin ekromit nga 6 në 9% me objektivin e vetëm nxitjene përpunimit të kromit dhe të mineralit në vend.

Këto nisma janë pa dyshim një qasje e re drejtforcimit të prodhimit vendas, ato nxisinkonkurrueshmërinë jo vetëm brenda vendit, poredhe në tregun rajonal, ku ne kemi ambicien tëaksesojmë si pjesë e marrëveshjes për gjashtëvendet e Ballkanit Perëndimor. Ky dialog dhebashkëpunim ndërmjet qeverisë dhe sipërmarrjes,tashmë i konsoliduar, është shndërruar në një levëlëvizëse për hartimin e politikave nxitëse përekonominë e vendit dhe të strategjive kombëtare,duke konkretizuar misionin tonë tëbashkëqeverisjes me qytetarët e vendit dhesipërmarrjen.

Faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, zonja Qato!Fjalën e ka deputetja Adelina Rista. Të

përgatitet deputetja Vilma Bello.Adelina Rista – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Zakonisht, seancat për buxhetin janë seanca

ku vëmendja dhe përkushtimi janë maksimale.Bëhet fjalë për financat e vendit dhe planifikimin etyre në funksion të rritjes socialekonomike tëqytetarëve, me synim kryesor uljen e borxhit publik.

Është vërtet për të ardhur keq, që edhe sot, nëseancën ndoshta më të rëndësishme tëparlamentit, krahu i djathtë përsëri është bosh.

Është për të ardhur keq që sot, një vajzë e re,police, në krye të detyrës, humbet 4 gishtat e dorësnë një protestë të dhunshme. Uroj që aty pranë,në atë protestë, të mos kenë qenë deputetët eopozitës. I uroj shërim të shpejtë asaj vajze që sothumbi pjesë të trupit të saj në krye të detyrës!

Flasim për buxhetin. Në diskutimet për të nëkomisione bëmë dëgjesa me ministritë përkatëse,por edhe me grupe interesi duke u njohur me çdokërkesë të tyre dhe me gjithçka që kërkon

Viti 2018

114


mbështetje buxhetore. Çdo diskutim që është bërënë komisione, që bëhet edhe sot, ka qëllim, qëinvestimet për burimet njerëzore dhe për nxitjen epunësimit të shkojnë paralel me rritjen e punësimit;që rritja ekonomike të shkojë paralel me rritjen realetë mirëqenies në jetën e qytetarit; që investimetnë shëndetësi të shkojnë paralel me rritjen ekujdesit shëndetësor dhe garantimin e një shërbimishëndetësor cilësor; që investimet në arsim tëshkojnë paralel me garantimin e arsimimit cilësore gjithëpërfshirës në të gjitha nivelet e shkollimit;që investimet në sektorët produktivë e me vlerët’u japin zhvillim jo vetëm sektorëve strategjikë, poredhe ekonomisë së vogël, si garanci për rritjenekonomike të një vendi, siç është vendi ynë,Shqipëria.

Ky buxhet mundëson më shumë përfitimedirekte për pjesën dërrmuese të popullsisë. Unëmendoj se ky buxhet është prova më e mirë sefinancat e vendit tonë tashmë janë në hullinë eduhur dhe nga viti në vit kjo qeverisje, po e kthenekonominë shqiptare në një ekonomi gjithnjë e mëpak informale me trend rritës duke e kthyer në njëekonomi produktive.

Buxheti i vitit 2019 është buxhet mbështetëspër financimin e reformave në sektorët kryesorëtë ekonomisë së vendit, pothuajse në të gjithafushat, arsim e shëndetësi, bujqësi e zhvillim ru-ral, ekonomi e infrastrukturë, zhvillim urban,turizëm e kulturë, mbështetje sociale etj. E pra, kybuxhet i jep mbështetje të fuqishme tashmëkonsolidimit të reformës administrative territoriale,reformës së ujit, reformës në menaxhimin efinancave publike, reformës së administratëspublike dhe reformës në drejtësi. Mbështet politikatfiskale që synojnë uljen e informalitetit, nxitjen einvestimeve, taksimin e ndershëm me syniminkryesor të uljes së borxhit publik.

Ky buxhet parashikon më së miri rritjen epagave në arsim e shëndetësi, mbrojtje ediplomaci, ku përfitojnë plot 4650 mjekë, plot 13765infermierë, laborantë e farmacistë, plot 35873mësues në arsimin parauniversitar, plot 6800ushtarakë, plot 3599 policë e plot diplomatë.

Risi e këtij buxheti është edhe shpërblimi ilindjeve, ku përfitojnë rreth 30 mijë familje me njëfond total prej 2 miliardë lekësh.

Investimet në sistemin shëndetësor, në qendratshëndetësore e spitale, në shërbiminsocialshtetëror, në sistemin arsimor ku librat do tëjepen falas, në trajnimet për mësuesit ndihmës,

në mbështetjen financiare për arsimin profesional,në mbështetjen financiare për ngritjen e qendraverinore etj., janë përsëri të parashikuara në këtëbuxhet.

TVSH-ja zero për imputet bujqësore. Çdofamilje bujqësore tashmë mbështetet financiarishtpër herë të parë. E pra, fermerët me këtë buxhetia arritën edhe kësaj dite kudo, në çdo skaj tëRepublikës.

Ulje e barrës tatimore për të punësuarit. Taksazero për bizneset e vogla dhe taksa 5% përbizneset e vogla deri në 140 milionë lekë xhiro,janë përsëri të parashikuara në këtë buxhet.

E pra, me plot gojën, ky buxhet është pikërishtbuxheti që ka qëllim financimin e projekteve nëfusha e sektorë të ndryshëm për përmirësiminekonomik, fuqizimin ekonomik, përmirësimin ejetesës së qytetarëve dhe ngushtimin ediferencave socialekonomike të qytetarëve tëRepublikës së Shqipërisë.

Sot, nga kjo foltore, vërtet është bërë një debatshterues për buxhetin, por dua të ndalem te qytetiim, Fieri, si deputete e një zone që të fal besim.Dua të falënderoj pikërisht qytetarët e mi përbesimin që i kanë dhënë kësaj qeverie dhembështetjen e fuqishme që i japin asaj ditë pasdite!

Qytetarët e mi e ndiejnë, e prekin, e shohinpërditë ndryshimin, një ndryshim rrënjësor i qytetitdhe i jetës së tyre. Kjo është arritur në sajë të punëssë madhe dhe financimit të projekteve përrealizimin me sukses të tyre, duke përmirësuarndjeshëm infrastrukturën rrugore, shkollore dheshëndetësore, gjithashtu, edhe në njësitë admin-istrative nëpër fshatra, duke ofruar shërbimarsimor dhe shëndetësor në kushte dinjitoze.

Te shërbimi spitalor mund të përmend pavijonine ri të trajtimit të sëmundjes së kancerit, që u hapvetëm një muaj më parë në spitalin e Fierit, si edhepërfundimin së shpejti të pavijonit të ri tëhemodinamikës po në këtë spital.

Nuk mund të lë pa përmendur realizimin eprojekteve për kualifikimin e infrastrukturës urbanenë qytet, që i kanë dhënë pamjen e një qyteti që tëofron vërtet jetë; për financimin e parkut të qytetit;për rikualifikimin e qendrës së qytetit, ku përfshihetedhe sistemimi i lumit Gjanica, që ishte bërëgangrenë për qytetin në kaq vite. Gjithashtu,projektin e infrastrukturës rrugore në të gjithanjësitë administrative të Bashkisë së madhe Fier,duke filluar nga Semani e Cakrani, Frakulla e

115


Libofsha, Levani e Mbrostari, Portëza eNdërmënasi dhe, së fundi, rrugën e Kallmit, qëishte vërtet gangrenë. Gjithashtu, është bërëshumë punë për ujitjen dhe kullimin e tokave,pastrimin e kanaleve të para dhe të dyta në ndihmëtë bujqësisë. Janë bërë rikonstruksionet eshkollave dhe qendrave shëndetësore, pothuajsenë të gjithë hartën e Bashkisë së Fierit; ështëpërmirësuar shërbimi i furnizimit me ujë të pijshëmdhe energji elektrike, atje ku rrjeti ishte tejet iamortizuar, apo edhe atje ku mungonte fare; pokryhen investime për minimizimin e pasojave tëpërmbytjes së daljes nga shtrati të lumit Vjosë,edhe atje po punohet ditë edhe natë; janëshpërndarë falas librat për nxënësit nga klasa eparë deri në të katrën. Dua të falënderoj Bashkinëe Fierit, që me një vendim të Këshillit Bashkiak, udha libra falas këtë vit edhe nxënësve të klasëssë pestë.

E pra, i përmenda të gjitha këto, pasi i keni parëme sy se sa shumë kemi bërë në këto vite, porpërpara kemi ende shumë për të bërë. Për këtëdua të falënderoj qeverinë duke i dhënë asajmbështetje të plotë!

Ju ftoj të gjithëve ta votojmë njëzëri në këtëseancë buxhetin e vitit 2019!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Rista!Fjalën e ka deputetja Vilma Bello. Të përgatitet

deputetja Elona Gjebrea Hoxha.Vilma Bello – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Të dashur qytetarë,Ne, deputetët e maxhorancës, vazhdojmë

diskutimin më të rëndësishëm për projektbuxhetine vitit 2019 dhe paketën fiskale nga kjo foltore,ndërkohë, opozita vazhdon bojkotin. Nevazhdojmë nën përgjegjësinë tonë të rëndësishmepër t’u shërbyer qytetarëve me diskutime dhevendime për ta, opozita vazhdon të sillet kuturu, eangazhuar nëpër salla të tjera jashtë kësaj salle,që është i vetmi vend në të cilin duhet të ishin sotpër të ushtruar përgjegjësinë e tyre, apo më keqakoma, turpshëm, janë në krahë të dhunës.Distancohuni, opozitarë, prej dhunës dhe ejani tëushtroni përgjegjësinë për të cilën jeni votuar, osetë paktën dilni e u thoni qytetarëve që ne dimë tëbëjmë vetëm një gjë, kemi të vetmen alternativë,atë që kemi pasur prej kohësh!

Si deputete e qytetit të Vlorës, që ka prekurdukshëm zhvillimin dhe që do të vazhdojë ta prekë,

që do të ketë zhvillime të mëtejshme, të cilat nuk ikishte parë asnjëherë, do të ishte shumë e përligjurtë flisja këtu pikërisht për këto ndryshime dhe përato që janë parashikuar në këtë buxhet, por dukeqenë një prej anëtareve të Komisionit të Edukimitdhe e lidhur me botën akademike, do të fokusohemnë buxhetin e Ministrisë së Arsimit për vitin 2019, icili parashikon reformim, me theks te cilësia, përsistemin arsimor në të gjithë zërat e tij, dukshëmedhe më i lartë se ai i vitit të kaluar dhe ipakrahasueshëm me buxhetin e para 5 vjetëve,pasi buxheti i arsimit është rritur në masën 66%.

Pas dekadash të tëra mospërfilljesh të treguarandaj arsimit, njërit prej sektorëve më tërëndësishëm dhe me impakt gjithëpërfshirës nëprojektbuxhetin e vitit 2019, arsimit i jepet prioriteti veçantë. Të sigurt në faktin e pamohueshëm searsimi është sektori prej nga nis të programohetardhmëria duke strukturuar pritshmëritë e zhvillimittë mëtejshëm të mbarë shoqërisë, nëprojektbuxhetin e vitit të ardhshëm, skema efinancimit për institucionet arsimore e në veçantipër arsimin e lartë zgjerohet edhe më tej dukekonkluduar dhe vijuar atë që ka nisur qysh nëmandatin e parë.

Arsimi është sektori ku e ka zanafillën progresiapo regresi i çdo potenciali intelektual dhe në këtësfidë të madhe që ka shoqëria jonë e sotme nëfushën e edukimit, gjetja e formave novatore tëorganizimit të shërbimit të edukimit ështëdomosdoshmëri. Në projektbuxhet rrit ja efinancimit për arsimin bëhet përmes indikatorëvestimulues të rritjes së potencialeve akademikeduke ofruar mekanizma që t’i afrojmë studentëtpranë universiteteve dhe jo duke aspiruar ikjendrejt vendeve të tjera.

Ky projektbuxhet dhe politika e qeverisë sonë,të ardhmen e të rinjve këtu, në këtë vend, e kanëprioritet duke i krijuar akses të veçantë kujtdo, qëpërtej mundësive ekonomike, është i prirur drejtarsimit.

Prioritet do t’i jepet kërkimit shkencor, simekanizmi thelbësor për zhvillimin e mëtejshëmtë institucioneve akademike. Është parashikuarsigurimi i cilësisë në arsimin e lartë në nivelinstitucional të programeve të studimit, sipaskritereve dhe standardeve ndërkombëtare, nëpërputhje edhe me kërkesat e tregut lokal dhekombëtar të punës. Parashikohet 100% sigurimi iakreditimit institucional dhe akreditimi i programevetë studimit deri në vitin 2021, i çdo institucioni të

Viti 2018

116


arsimit të lartë, duke i dhënë prioritet rritjes sënumrit të programeve që akreditohen, nga 237 nëvitin 2018, në 513 në vitin 2021. Do të stimulohetrritja e kapaciteteve akademiko-kërkimore dhe estafit të institucioneve të arsimit të lartë nëpërmbushje të standardeve akademike.

Vëmendje e veçantë do t’u kushtohet edhedoktorantëve, mungesa e të cilëve në institucionete arsimit të lartë na ka penalizuar ndër vite.Parashikohet që doktorantët të jenë pjesë e stafeveakademike në masën 95% në vitin 2021. 30% efinancimit për kërkimin shkencor në institucionet earsimit të lartë të vijnë nga ente private. Do tërealizohet më në fund rritja e mobilitetit të stafitdhe studentëve me 20% nga viti paraardhës.

Për herë të parë, krahas bursave studentorepër studentët ekselentë në masën 100%, studentëtqë vijnë nga shtresat në nevojë do të përfitojnëbursa me tarifë shkollimi zero dhe kredi studimideri në vitin 2021.

Prioritet në këtë projektbuxhet i jepet edhekrijimit të kushteve të përshtatshme të akomodimittë studentëve me pamundësitë e duhuraekonomike në 8 qendrat e trajtimit të studentëvenë Tiranë dhe në rrethe, në një numër prej 8-10mijë studentë.

Për 100 deri në 200 studentë të rinj ekselentë,që ndjekin studimet në një nga 15 universitetet mëtë mira, referuar renditjes së Time Free Educa-tion, do të ofrohen bursa studimi.

Parashikohet nxitja e punës kërkimore nëinstitucionet publike dhe arsimit të lartë nëpërmjetfinancimit të drejtpërdrejtë të 3500-4000 kërkuesvegjatë periudhës 2019-2021, ku 30% e kërkuesvetë jenë vajza, në përputhje me parimet e barazisëgjinore.

Përmes projektbuxhetit të vitit 2019,institucionet e arsimit të lartë do të shkojnë drejtidentitetit të duhur, ai që i duhet arsimit dhezhvillimit të këtij vendi. Vota ime pro do tëbashkohet me votën pro të grupit të deputetëvetanë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Bello!Fjalën e ka deputetja Elona Gjebrea Hoxha.Elona Gjebrea - E nderuar nënkryetare e

Kuvendit,Të nderuar kolegë deputetë dhe qytetarë,Në radhë të parë dëshiroj të shpreh solidarizim

me punonjësen e policisë, e cila është goditurbarbarisht. Ajo ishte duke bërë detyrën dhe kishte

vetëm një armë, uniformën e Policisë së Shtetit.Pa dyshim, jam në mbështetje të protestave

demokratike, po jam kundër çdo lloj forme tëdhunës përfshirë edhe atë ndaj uniformës sënderuar të Policisë së Shtetit që mbron rendin dhesigurinë për qytetarët tanë, përfshirë edhe tonënkëtu.

Projektbuxheti i vitit 2019 ka në themelobjektivat e kuadrit makroekonomik e fiskalafatmesëm për ruajtjen dhe konsolidimin emëtejshëm të stabilitetit makroekonomik të vendit,krij imin e klimës për rrit je të lartë e tëqëndrueshmërisë ekonomike, si dhe konvertiminsa më shpejt drejt nivelit të mirëqenies së BE-së.

Shpenzimet e përgjithshme të buxhetit për vitin2019 parashikohen në nivelin 519, 4 miliardë lekë.Në krahasim me realizimin e pritshëm të vitit tëmëparshëm ato do të rriten me mbi 5,9% nëkrahasim me aktin normativ të buxhetit të vitit 2018,shpenzimet e përgjithshme të buxhetit parashikontë rritën me 22,3 miliardë lekë ose 4 pikë përqindje.

Në vitin 2019 rritja ekonomike vlerësohet të jetërreth 4,5%.

Investimet publike në vitin 2019 parashikohennë nivelin 88,8 miliardë lekë ose 5,1% e PBB-së.Këtu përfshihet edhe mbështetja për sektorin eenergjisë me 3 miliardë lekë. Në krahasim me aktinnormativ të vitit 2018 ato parashikohen të rritenme 2,1 miliardë lekë ose 2 pikë përqindje.

Planifikimi i investimeve mbështetet nëprioritetet e programit të qeverisë dhe ato tëintegrimit europian, financimin e projekteve nëvazhdim, si dhe mbështetjen me kosto lokale tëTVSH-së të projekteve me financim të huaj.

Reformat e parashikuara nga qeveria “Rama”parashikojnë për vitin 2019 rritjen me 7% të pagavenë sektorët e arsimit, shëndetësisë, mbrojtjes dhesistemit penitenciar, si dhe rritjen me 20% tëpagave të punonjësve të përfaqësive diplomatike.

Për të rritur performancën në arsiminparashkollor, fondi i pagave për edukatoret nëarsimin parashkollor do të rritët me 9,1% nëkrahasim me vitin 2018 dhe ndarja e fondeve midisbashkive do të bazohet në një formulë qëmbështetet kryesisht te numri i nxënësve përfitues.

Planifikimi i plotë i kostos së sistemit tëdrejtësisë synon realizimin e akomodimit të pagavetë reja të institucioneve aktuale të sistemit tëdrejtësisë, akomodimin e institucioneve të reja tëkrijuara për mbështetjen e kësaj reforme, si dhenjë sërë mbështetjesh, si ato me prioritetet për sa

117


i përket skemës së fermerëve, mirëmbajtjen e rrjetitrrugor kombëtar, mirëmbajtjen e shërbimeve tëteknologjisë së informacionit. Do të ketë reduktimtë shpenzimeve për subvencionet në sektorin eujësjellës-kanalizimeve, për shkak të përmirësimittë performancës së tij dhe mbështetje mesubvencione për hekurudhat dhe nxitjen epunësimit.

Vlen të theksohet që buxheti për Ministrinë eMbrojtjes ka një rritje me 6%, ku më shumëinvestime dhe mbështetje do të ketë për Forcat eArmatosura, financime për sistemet vetëmbrojtësetë helikopterëve, vijimin e pjesëmarrjes nëoperacionet e NATO-s, kapacite për përballimin eemergjencave civile e të tjera.

Po ashtu, buxheti i Ministrisë së Brendshme dotë vazhdojë mbështetjen për luftën kundër krimittë organizuar, pastrimit të parave, korrupsionit etë tjera.

Të nderuar deputetë,Projektbuxheti i vitit 2019 vazhdon në fazën e

reformave të ndërmarra gjatë 5 vjetëve të fundit,duke u fokusuar në rritjen ekonomike dhe sjelljenmë afër të shërbimeve publike për qytetarët, siinstrumente të rëndësishme në realizimin eprioriteteve në përputhje me interesat e vendit.

Së fundi, dëshiroj të ngre një shqetësim për sai përket buxhetimit gjinor.

Buxhetimi gjinor është përmendur shpesh dhejo pak është investuar edhe nga donatorë tëndryshëm. Ka ardhur koha që Ministria eFinancave të investohet më shumë për të përfshirënë komponentët e detajuar të buxhetit të shtetitedhe buxhetimin gjinor për të kuptuar më mirë seçfarë ndodh me strategjinë për integrimin eperspektivës gjinore dhe se si kjo strategji është epërfshirë në planifikimin ekonomik dhe nëbuxhetimin qeveritar, që ndihmon në rritjen etransparencës, në efektivitetin e shpenzimevepublike dhe ndihmon për monitorimin e zbatimit tëtyre.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjebrea!Fjalën e ka deputeti Nuri Belba.Nuri Belba – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Buxheti i vitit 2019 mbështet konsolidimin e

mëtejshëm të reformave të ndërmarra nga qeveria,të cilat promovojnë rritjen ekonomike, punësimin,përmirësimin e cilësisë së shërbimeve ndaj

qytetarit dhe procesin e integrimit në BE.Projektbuxheti i vitit 2019 dhe ai afatmesëm

bazohen në një kuadër makroekonomik tëkujdesshëm dhe realist. Politika fiskale do të vijojëtë orientohet drejt konsolidimit fiskal për të vijuartrajektoren rënëse të raportit të borxhit publik ndajPBB-së. Ky objektiv i politikës fiskale është tejet irëndësishëm për të siguruar ambientmakroekonomik për një rritje të qëndrueshmeekonomike mbi nivelin prej 4% dhe rritjen epunësimit. Rritja ekonomike dhe punësimi do tëmbështeten nga objektivi tjetër i planifikuar ne këtëbuxhet, ai i sigurimit të një niveli të lartë tëinvestimeve publike prej 5% të PBB-së.Borxhi publik në fund të vitit 2019 pritet të bjerë nënivelin 64,9% të PBB-së.Ky buxhet vazhdon të mbështesë rritjen ekonomikeqë parashikohet për vitin 2019, të arrijë në nivelin4,3%, si dhe norma e papunësisë të zbresë në12%, duke gjeneruar 30000 vende të reja pune.

Buxheti i vitit 2019 financon politika të reja përrritjen e pagave në sektorin e shëndetësisë dhe tëmbrojtjes, duke përfituar 64865 punonjës me njëkosto 3 miliardë lekë.

Konkretisht përfitojnë 4650 mjekë dhe 13765infermierë, në total 18415 punonjës.Në arsim përfitojnë 35783 punonjës me një fondvjetor prej 1,4 miliardë lekë.Nga lehtësimi i barrës fiskale përfitojnë:

- mbi 15 mijë punëmarrës nga ulja e normës sëtatimit mbi pagat e nivelit të mesëm;

- 20 mijë biznese nga ulja e normës së tatimitmbi devidentin;

- mbi 50 shoqëri të bashkëpunimit bujqësor ngaulja e tatimfitimit dhe TVSH-së;Shpërblim do të ketë për çdo lindje me synimpërmirësimin e treguesit demografik të moshësmesatare të popullsisë, nga e cila parashikohet tëpërfitojnë 30000 familje.

Buxheti i vitit 2019 garanton vazhdimin embështetjes financiare për thellimin e reformavetë nisura ne sektorët kyç të ekonomisë.Reforma në Drejtësi do të marrë një mbështetje tëkonsiderueshme buxhetore, së bashku mereformën në administratën publike dhe reformëne menaxhimit të financave publike, që do të jenëinstrumente të rëndësishme të realizimit tëprioriteteve të programit të qeverise në përputhjeme interesat e qytetarëve për përmirësimin e nivelittë jetesës së tyre.

Për të tretin vit radhazi vazhdon mbështetja për

Viti 2018

118


reformën administrativo-territoriale dhe reformat edecentralizimit.

Në buxhetin e vitit 2019 burimet e financimit tëvetëqeverisjes vendore do të rriten me 5 miliardëlekë ose 11% më shumë se viti 2018, të cilat do tëshkojnë për më shumë investime dhe përmirësimine shërbimeve publike.

Ndër masat më të rëndësishme përmendimmiratimin dhe zbatimin rigoroz të ligjit për financatvendore dhe reformën për taksën e ndërtesaveme ngritjen e strukturave të posaçme dhe krijimine kadastrës fiskale. Këto janë dëshmi e vullnetitdhe seriozitetit të qeverise për zbatimin e reformësa d m i n i s t r a t i v o - t e r r i t o r i a l e .Në vijim të kësaj reforme, vend të rëndësishëm zëreforma e financimit të arsimit parashkollor.

Për vitin 2019 fondet për pagat e edukatorevedo të rriten në masën 9,1%, në krahasim me vitin2018. Në ndryshim nga sistemi i mëparshëm, kurfondet ndaheshin sipas numrit të edukatoreve, përvitin 2019 financimi i këtij funksioni do të bazohetkryesisht në numrin e fëmijëve 3-6 vjeç, si një kriterme objektiv për përcaktimin e nevojave përshpenzime. Si rrjedhojë e kësaj reforme, do tëpunësohen 438 edukatorë më shumë se në vitin2018. Kjo reformë do të ketë ndikim në uljen emadhësisë së grupeve në kopshte nga 26 në 18fëmijë për edukatore.

Në fushën e bujqësisë dhe të zhvillimit rural,buxheti 2019 mbështet realizimin e prioriteteve tëprogramit afatmesëm të qeverisë dhe synonmbështetjen dhe modernizimin e bujqësisënëpërmjet fondeve IPARD, konsolidimin epronësisë mbi tokën bujqësore, administrimin eqëndrueshëm, ruajtjen e saj nga dëmtimi,gërryerja, shpërdorimi dhe faktorët e tjerë.Gjithashtu, në këtë buxhet mbështetet financiminë infrastrukturën e ujitjes dhe kullimit, ku synohetqë sipërfaqja e tokës bujqësore, që i ofrohetshërbimi i ujitjes nga 63,8% të shkojë në 68,1% tëtotalit potencial prej 360 mijë hektarësh tokë nëvitin 2021, si dhe ndërhyrja në mirëmbajtjen e rrjetitkullues, rehabilitimin e argjinaturave të mbrojtjesnga përmbytja dhe erozioni.

Në fushën e zhvillimit rural synohet rritja eproduktivitetit dhe konkurrueshmërisë sëprodukteve bujqësore dhe elektorale, përmirësimii standardeve dhe garantimi i sigurisë ushqimore,si dhe zhvillimi i zonave rurale për një zhvillimbujqësor dhe rural të qëndrueshëm përmes nxitjessë shumëllojshmërisë së veprimtarive ekonomike

në zonat rurale, duke synuar rritjen e numrit tëfermerëve që përfitojnë nga skemat mbështetëse.Në paketën fiskale për vitin 2019 është hequrTVSH-ja për inputet bujqësore, duke filluar nga 1janari i vitit 2019, për t’u ardhur në ndihmë të gjithafamiljeve që merren me përdorimin e tokësbujqësore. Kjo ndihmon edhe në luftën kundërfutjes në vend të inputeve të pacertifikuara(kontrabandë).

Falë perfomancës së mirë dhe mbështetjesbuxhetore gjatë vitit 2018 shëndetësia mundësoiarritjen e disa objektivave të rëndësishëm dhekonkretisht viti 2018 ishte viti i përmirësimit të thellënë shërbimin e urgjencave mjekësore, në përgjigjetë nevojave të popullatës.

Gjithashtu, gjatë këtij viti vijoi konsolidimi ifunksionimit të kontrollit mjekësor bazë pa pagesëpër qytetarët rezidentë të grupmoshës 35-70 vjeç.Viti 2018 shënoi rritjen e gamës së barnave tërimbursueshme, falas, ku për herë të parë në listëu përfshinë 36 barna të reja, me përfitues 10000qytetarë, si dhe u mundësua rimbursimi i pajisjevemjekësore, fishave të diabetit për fëmijët 0-18 vjeç,duke kursyer 120000 lekë në vit për çdo familjeqë ka një fëmijë me diabet.

Viti 2018 garantoi fuqizimin me pajisjediagnostikuese të teknologjisë së fundit për 11spitale rajonale, si dhe shtrirjen e shërbimit tësterilizimit dhe instrumenteve të reja kirurgjikalenë çdo spital. Shërbimi i hemodializës është shtrirëtashmë në 5 spitale rajonale, duke mbuluar 400pacientë që marrin shërbim cilësor afërvendbanimit.

Buxheti i shëndetësisë dhe i mbrojtjes socialepër vitin 2019 ka pësuar rritje në masën 6% osenë vlerë absolute 4,6 miliardë lekë.

Në buxhetin e vitit 2019 fondet për investimejanë planifikuar 20,1% më shumë se viti 2018, kupeshën më të madhe të kësaj rritjeje e zënëinvestimet për shendetësinë, përkatësisht nëkujdesin parësor, si dhe atë spitalor në nivel terciardhe në spitalet rajonale. Në buxhet parashikohetfinancimi i mbulimit universal për kontrollin bazëmjekësor për grupmoshën 35-70 vjeç, vizita temjeku i familjes, rimbursimi i barnave, vizitat dheekzaminimet te mjeku specialist sipas hallkave tësistemit të referimit për të gjithë popullsinërezidente në vend.

Buxheti 2019 financon modernizimin dhepërsosjen e shërbimit të urgjencës 24/7 në territor.

Buxheti parashikon të mbulojë shpenzimet e

119


sistemit parësor dhe atij spitalor, duke konsistuarnë rikonstruksionin tërësor dhe pajisjen e rreth 100qendrave shëndetësore dhe ambulancave në tëgjithë vendin. Në buxhetin e këtij viti do tëfinancohet vazhdimi i projektit për moderniziminradikal të QSUT-së në shërbimet e kirurgjisë sëpërgjithshme me një vlerë investimi 8,5 milionëeuro dhe ndërtimin e një spitali të ri modern tësëmundjeve të brendshme në vlerën 14,2 milionëeuro, si dhe fillimi i rikonstruksionit në Spitalin ePediatrisë në shumën 8 milionë euro. Në këtëbuxhet është llogaritur të financohet edhekompletimi me pajisje mjekësore për spitaletrajonale në shumën 375 milionë lekë, si dhe do tëvijojë puna për përfundimin e investimeve të nisuragjatë vitit 2018.

Viti 2018 shënoi për herë të parë shtrirjen ezbatimit të skemës së re të ndihmës ekonomikenë rang vendi, duke shmangur abuzivitetin nëskemën e ndihmës ekonomike në masën 23% tëskemës, krahasuar me vitin 2013. Pagesa endihmës ekonomike jepet vetëm e plotë, jo më epjesshme dhe nuk ka asnjë kriter përjashtues përtë aplikuar në skemë. Veç pagesës së ndihmësekonomike, familjet në nevojë përfitojnë edhesubvencionin e energjisë elektrike, libra falas,subvencion për ndjekjen e shkollës për fëmijët.

Ne buxhetin e vitit 2019 mbështetet skema endihmës ekonomike duke financuar 4.7 miliardëlekë, duke vijuar punën për zbutjen dhe lehtësimine varfërisë dhe mundësuar mbulimin më të mirëtë familjeve dhe individëve të varfër dhe ekstremisttë varfër. Me reformën e re u është dhënë hapësirëmë e madhe buxhetore bashkive, deri në 6% tëfondit të mbrojtjes sociale, i cili mund të përdoretpër të mbrojtur çdo qytetar që nuk përfiton ngaskema, por qe realisht është i varfër dhe ka nevojëpër mbështetje nga shteti. Modernizimi i skemëssë ndihmës ekonomike do të vijojë meadministrimin e regjistrit elektronik të pikëzimit,duke arritur që 100% e përfituesve të jenë tëpërzgjedhur nga sistemi.

Të nderuar kolegë deputetë,Duke përfunduar fjalën time u bëj thirrje ta

votojnë buxhetin e vitit 2019, si i vetmi buxhet qëdo të çojë përpara të gjitha synimet dhe objektivate qeverisë sonë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Belba!Fjalën e ka deputeti Flamur Golemi.Të përgatitet Almira Xhembulla.

Flamur Golemi – E nderuar drejtuese eseancës,

Të nderuar ministra,Të nderuar kolegë deputetë,Para së të flas për buxhetin, dua të shpreh

solidaritetin tim për punonjësit e policisë, të dënojdhunën e ushtruar sot para parlamentit, si dhe ftojprokurorinë që të kryejë detyrën e saj. Ndërkohë,ftoj kolegët e opozitës të heqin dorë nga përdorimipolitik i kësaj proteste.

Fjalimet për buxhetin në fund të vitit janëgjithmonë me shumë shifra. Mbase kjo është diçkae pashmangshme, sepse i tillë është buxheti, i cilinë tërësinë e tij ka shifrat. Përtej renditjes së këtyreshifrave, ne kemi detyrimin ta thjeshtësojmëparaqitjen e tij para qytetarëve, të tregojmë se kybuxhet është në funksion të njerëzve dhe se upërgjigjet nevojave, problemeve të tyre. Para setë jetë një dokument me shumë shifra, ky buxhetështë një tërësi shpresash, është një instrumentzhvillimi, i cili do të sigurojë më shumë mirëqeniepër familjet shqiptare.

Buxheti i vitit 2019 është një mjet për të realizuarzotimet tona si maxhorancë përballë shqiptarëve.Edhe pse askush nga ne nuk pret që opozita tëvotojë buxhetin, aq më tepër që kemi një opozitëtë larguar në drejtim të paditur, është erëndësishme që ne, si maxhorancë, kemi bërëndarjen e duhur të prioriteteve dhe, nëpërmjet këtijbuxheti, kemi krijuar stimuj domethënës përekonominë kombëtare dhe lokale në çdo qark tëvendit.

Si mjek me profesion dhe si anëtar i Komisionittë Shëndetësisë vlerësoj se buxheti i vitit 2019është ambicioz, sidomos në sektorin eshëndetësisë. Natyrisht, ky buxhet nuk i zgjidh sime magji të gjitha problemet që ka shëndetësia,por nëpërmjet tij parashikohen investime serioze,të cilat mbulojnë të gjitha nivelet e ofrimit të kujdesitshëndetësor, duke filluar nga sistemi primar,sistemi sekondar dhe sistemi terciar. Ky balancimdhe kjo vëmendje për një zhvillim harmonik ështënjë risi në planifikimin dhe buxhetimin, i cili, nëfakt, tregon vëmendjen e qeverisë për këtë sektor,që ne e konsiderojmë prioritar.

Kantieri i shëndetësisë do të zgjerohet me 100qendra shëndetësore dhe pika ambulancash, tëcilat do të rehabilitohen në vitin 2019. Gjithashtu,janë parashikuar investime të tjera në spitaletrajonale të vendit, si dhe investime në QSUT-në“Nënë Tereza”. Në listën e gjatë të këtyre

Viti 2018

120


investimeve dua të përmend punën që po bëhetpër spitalin e ri të sëmundjeve të brendshme. Kyspital do të ketë më shumë se 200 shtretër, dukeshmangur një gangrenë të njohur në sisteminshëndetësor. Godina e njohur si 6-katëshi e kakryer funksionin e saj dhe është ezauruar komplet,prandaj ishte i nevojshëm një spital i ri

Buxheti i Ministrisë së Shëndetësisë dheMbrojtjes Sociale për vitin 2019 ka pësuar një rritjenë masën 6% ose në vlerë absolute një rritje me4,6 miliardë lekë.

Me buxhetin e vitit 2019 janë rritur investimetpër Ministrinë e Shëndetësisë dhe MbrojtjesSociale me 20,1% kundrejt buxhetit të vitit 2018,ku peshën më të madhe të kësaj rritjeje e zënëinvestimet për kujdesin parësor, në atë spitalor nënivel terciar, si dhe në spitalet rajonale të vendit.

Si deputet i qarkut të Gjirokastrës vlerësoj serikonstruksioni dhe pajisja me aparatura të reja nëpoliklinikën e spiralit rajonal “Omer Nishani” ështënjë investim i shumëpritur dhe i rëndësishëm. Duatë kujtoj se kjo poliklinikë pret të gjithë Jugun, jothjesht qytetin e Gjirokastrës, prandaj ndërhyja nëtë ishte emergjencë. Investimi me vlerë 700 mijëeuro do të financohet në kuadër të projektit të 5poliklinikave.

Buxheti i vitit 2019 do të financojë për fuqizimine shërbimit spitalor nëpërmjet shumë investimevenë infrastrukturën spitalore.

Ky buxhet parashikon të financojë mbuliminuniversal për kontrollin bazë mjekësor përgrupmoshën 35 – 70 vjeç, i cili u jep mundësi 1,5milionë banorëve të përfitojnë nga ky shërbim, sidhe financon rimbursimin e barnave për kategoritëe siguruara dhe të pasiguruara me alternativa tëreja.

Buxheti i vitit 2019 do të financojë sistemin e ritë kujdesit parësor; sistemin e ri të vizitavemjekësore dhe shërbimit parësor; sistemin einformacionit, të administrimit spitalor; zgjerimin epërdorimit të recetës elektronike dhe planifikiminelektronik të konsultave dhe ekzaminimeve në tëgjithë vendin.

Duke mbetur në Gjirokastër, dua të sjell nëvëmendje kantierin e rrugës Kardhiq –Delvinë. Mesiguri para 2 muajsh kishte njerëz skeptikë për këtëprojekt, të cilët nuk besonin se ky investim do tëniste, por sot në terren situata është ndryshe dhepo punohet me ritme të shpejta në lotin 5 dhe 6.

Rruga Kardhiq –Delvinë mbetet një investimstrategjik për Gjirokastrën, Delvinën, Sarandën dhe

gjithë Jugun e vendit. Kjo rrugë shkurton distancënTiranë–Sarandë dhe i jep një dimension tjetërzhvillimit të turizmit, ekonomisë dhe tregtisë në Jugtë vendit. Gjithashtu, me buxhetin e vitit 2019 dotë financohet një investim tjetër në qark, bajpasi iTepelenës, që është një vepër e madheinfrastrukturore, e cila do të lehtësojë lëvizjen emakinave në Jug të vendit.

Gjirokastra po shndërrohet dita-ditës në njëqendër të rëndësishme të turizmit në Jug të venditdhe kjo falë investimeve gjatë 4 vjetëve të fundit.Në Gjirokastër, gjatë mandatit tonë të parë, ështëinvestuar aq sa nuk është investuar për vite meradhë të marra së bashku. Rezultati është iprekshëm. Shifrat e vizitorëve nga viti në vit kanëpësuar rritje të madhe dhe kjo është impresionuesepër të gjithë. Është e pamundur që brenda njëfjalimi të shkurtër dhe kohës që kam në dispoziciontë përmend të gjitha investimet që do të kryhenedhe në sektorë të tjerë.

Besoj se nga diskutimet dhe debatetkonstruktive këtu në Kuvend të inkurajohet çdondryshim që po përmirëson më tej buxheti i vitit2019.

Falënderoj deputetët për kontributin e dhënëgjatë diskutimeve në komisionet parlamentare!Shpreh keqardhje që kolegët e opozitës kanë ikurnë drejtim të paditur, duke mos dashur të bëjnërolin që u kanë ngarkuar me votë qytetarët, aq mëtepër kur bëhet fjalë për buxhetin e shtetit.

Në përfundim, ky buxhet do të garantojëqëndrueshmëri të rritjes ekonomike dhe, çfarëështë më e rëndësishme, kjo rritje ekonomike dotë përkthehet në shumë vende pune dhe mirëqeniepër qytetarët.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Golemi!Fjalën e ka deputetja Almira Xhembulla.Të përgatitet deputeti Vullnet Sinaj.Almira Xhembulla – E nderuar drejtuese e

seancës,Të dashur qytetarë,Viti i Skënderbeut erdhi me këmbë të mbarë

për Dibrën e Skënderbeut. Dibra, si asnjëherë mëparë, u vizitua shpesh nga Kryeministri Rama, kuu organizuan dëgjesa në të gjitha njësitë vendorenga ministrat, si dhe u morën angazhime konkrete,shumë prej të cilave janë parashikua në buxhetine vitit 2019.

Të dashur qytetarë,Një vit më parë, me zërin që më tradhtonte pak,

121


sepse sigurisht kjo foltore ka peshë të rëndë, porpatjetër edhe me ndjeshmërinë maksimale që kaçështja e Rrugës së Arbrit, fola për rëndësinë ekësaj rruge, si dhe për përpjekjet e shumta të bëranë vite për ndërtimin saj. Ashtu si çdo dibran, eprita me shumë gëzim lidhjen e kontratës mekompaninë “Gjoka”. Ishte një lajm i madh, por përne dibranët, të cilët i kishim inauguruar dy –tri herëfillimet e punimeve të kësaj rruge, dukej ende epabesueshme, edhe pse projekti ishte i qartë,konkret dhe me afat. Sot jam e kënaqur, dhe këtëkënaqësi dua ta ndaj me ju, që punimet në Rrugëne Arbrit vazhdojnë intensivisht. Punimet janëpërqendruar në ndërtimin e gjatësisë së rrugës,në hapjen e tuneleve, si dhe në ndërtimin e uravetë mëdha dhe të mesme. Aktualisht po punohetpër ndërtimin në të gjithë gjatësinë e kësaj rruge,me përjashtim të 4 kilometrave në fshatin Shkallë.Nga 6 tunele, që ka projekti për ndërtimin e rrugës,deri më sot janë hapur 2 tunele, është në përfundimtuneli i tretë dhe po punohet për hapjen e tunelit tëMurrizit. Gjatësia e këtyre tuneleve të hapura deritani është 1,55 kilometra nga rreth 8 kilometra qëka i gjithë projekti. Aktualisht ka përfunduar hapjae tunelit numër 5, me gjatësi 500 metra dhe tunelitnumër 6, me gjatësi 360 metra. Gjithashtu, besojse brenda javës do të përfundojë tuneli numër 4,me gjatësi 370 metra. Ndërkohë, deri më sot nëdy tubat e tunelit të Murrizit janë hapur 360 metra.

Një volum i madh pune është kryer edhe përndërtimin e 4 urave kryesore. Kështu, kapërfunduar struktura e urës 3 mbi lumin e Zallit tëBulqizës, me gjatësi 150 metra, si dhe është nëpërfundim ndërtimi i strukturës së urës mbi Drinine Zi, me gjatësi 270 metra.

Një punë shumë voluminoze dhe e vështirë pobëhet për ndërtimin e Urës së Vashës, me gjatësi280 metra dhe me lartësi 152 metra mbi nivelin elumit Mat. Në këtë urë po kryhen punimet përndërtimin e themeleve për të bërë të mundur qëbrenda këtij viti, të fillojë edhe montimi i strukturëssë çeliktë të urës. Së shpejti do të fillojë puna përndërtimin e urës së Fshatit-Fshat, që është engjashme me Urën e Vashës. Volumi i punës sëkryer për ndërtimit e të gjithë rrugës është nëmasën 25%.

Edhe një herë dua të falënderoj Kryeministrindhe qeverinë! U uroj suksese kompanisë “Gjoka”dhe qindra punëtorëve dhe inxhinierëve, të cilëtpo punojnë intensivisht në terren dhe ju them: mekrahë të lehta!

Fillimi i punimeve për rehabilitimin e rreth 19kilometrave të segmentit të rrugës Burrel- Klosishte një domosdoshmëri në qarkun e Dibrës. Kyaks rrugor për shumë kohë ka qenë një tmerr përshoferët dhe udhëtarët, sepse ishte një burimaksidentesh për të gjithë. Shpresoj që koha e keqetë mos i pengojë punimet e nisura dhe puna tëvazhdojë ashtu siç është parashikuar.

Përfundimi i rrugës së Ulzës, ndërtimi dhepërfundimi i rrugës dhe Unazës së Madhe nëqarkun e Dibrës, restaurimi i Muzeut të Kastriotëvenë Sinë, si dhe përfundimi i disa rrugëve ruralejanë disa nga investimet e tjera që janë bërë nëqarkun e Dibrës këtë vit.

Në Dibër po punohet intensivisht për tëpërmirësuar shërbimet turistike, duke rritur numrine produkteve. Jam shumë e kënaqur për sa ipërket bujqësisë dhe zhvillimit rural, sepse vetëmkëtë vit janë lidhur 5 kontrata me AZHBR-në, meagropërpunues dhe sipërmarrës, si dhe popunohet intensivisht për të mbështetur fermerët përetiketimin dhe certifikimin e produkteve, që do tëbëjnë të mundur rritjen e aksesit në treg dhe rritjene vlerës së produktit. Ndërkohë, u kërkojstrukturave dhe ofruesve të shërbimeve tëasistojnë dhe të mbështesin fermerët potencialë,që të aplikojnë në skemat e IPARD-it.

Heqja e TVSH-së për inputet në bujqësi, ashtusiç ishte premtuar, do të jetë një ndihmë ejashtëzakonshme për fermerët, sigurisht për të ulurkostot e produktit.

Duke u ndalur në sektorin e shëndetësisë, duatë falënderoj ministren dhe Ministrinë eShëndetësisë për angazhimin në qarkun e Dibrës!U restauruan dhe u pajisën me mjete spitalore disaqendra shëndetësore; u pajis me mamografi spitalirajonal, si dhe në bashkëpunim me një kompaniprivate “Doni Fruits” u bë edhe restaurimi iurgjencës në spitalin rajonal të Dibrës. Gjithashtu,janë lidhur disa kontrata me mjekë specialistë dhepritet që me mbarimin e specializantëve të rinj tëplotësohen edhe disa boshllëqe të tjera shumë tënevojshme.

Marrja në patronazh e maternitetit të Burrelit ezgjidhi më së miri situatën kritike, si dhe nëbuxhetin e vitit 2019 është parashikuar restaurimitotal i maternitetit të këtij qyteti. Gjithashtu, janëparashikuar edhe rikonstruksione në qendra tëtjera shëndetësore, por ka ende nevojë që të rritetnumri i këtyre qendrave të rikonstrukturara, dhebesoj se deri në fund të mandatit tonë do të

Viti 2018

122


rikonstruktohen ato që janë më prioritaret.Ne kemi ende nevojë për mjekë të përgjithshëm

dhe kemi shumë nevojë për mjekë specialistë, porme politikat nxitëse dhe me skemat mbështetësekam besim se shërbimet kryesore në qark do tëarrijnë të mbulohen. Ndërkohë, nëse u referoheminvestimeve të tjera të parashikuara për vitin 2019në qarkun e Dibrës, dua të përmend se nëprojektbuxhet është parashikuar rikonstruksioni irrjetit kryesor të shpërndarjes për qytetin e ri tëBulqizës dhe fshatin Vajkal; është planifikuar,gjithashtu, edhe rikonstruksioni i një shkolle nëqytetin e ri të Bulqizës; është parashikuar ndërtimii një shkolle të re në Bashkinë e Dibrës dhe shumëinvestime të tjera, që shkojnë në sinkron me tëgjitha politikat që po ndërmerren në shkallë vendi,të cilat nuk po i përmend, meqenëse u përmendënmë parë nga kolegët.

Në transfertën e vitit 2019 njësive të qeverisjesvendore u është akorduar fondi për shërbiminpyjor. Duke qenë se jam e ndjeshme ndaj këtijsektori, u lutem njësive të qeverisjen vendore qët’i menaxhojnë seriozisht këto fonde dhe tëmendojnë seriozisht për menaxhimin eqëndrueshëm të burimeve natyrore dhe të pyjeve.

Ministria e Turizmit dhe e Mjedisit ështëangazhuar që gjatë këtij viti të ndërmarrë edhe njënismë për një ndryshim në ligjin e pyjeve, si dhepo konsultohet me ekspertët më të mirëndërkombëtarë për politikat në pyje, gjë e cila dotë sigurojë menaxhimin e qëndrueshëm të pyjevedhe burimeve natyrore.

Rrugët rurale janë një tjetër prioritet shumë imadh në qarkun tonë, ndaj besoj dhe kërkoj seme fondin që u është transferuar njësive tëvetëqeverisjes vendore të bëhet e mundur qëfshatrat turistike, si: Radishti, Radomira, Bushkashidhe Guri i Bardhë të mbështeten për asfaltimin errugëve, me qëllim që të sigurohet zhvillimi i turizmitdhe përmirësimi i ekonomisë në këto zona.

Jam e kënaqur që shumica e prioriteteve qëkemi në qark po adresohen dhe po gjejnë zbatimnë politikat e qeverisë. Gjithashtu, u uroj punë tëmbarë ministrave dhe Kryeministrit në zbatimin ekëtij projektligji dhe të jemi të gjithë të angazhuarpër të bërë Dibrën që duam dhe Shqipërinë qëduam, të arrijmë t’u afrohemi standardeve tëBashkimit Europian dhe të realizojmë ëndrrën eqershorit të vitit 2019.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Xhembulla!

Fjalën e ka deputeti Jurgis Çyrbia.Jurgis Çyrbia – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë deputetë dhe shumë të

dashur qytetarë,Sot jemi në një nga seancat më të rëndësishme

për ne si ligjvënës dhe për të gjithë qytetarëtshqiptarë.

Sot, kur e gjithë vëmendja duhej të ishte epërqendruar në sallën e Kuvendit, për fat të keq,opozita ka zgjedhur të bëjë protagonisten nëmënyrën më të shëmtuar të mundshme, e cila kakohë që e bën, duke mos përfaqësuar më asnjënga zgjedhësit e saj. Në këtë seancë, ku do tëmiratohet buxheti i shtetit të ardhshëm, që ështënë interes të çdo qytetari shqiptar, do të ishte mirëqë opozita të ishte prezente, por kjo është çështjee saj.

Projektbuxheti i vitit 2019 mbështet konsolidimine mëtejshëm të reformave të ndërmarra, të cilatpromovojnë rritjen ekonomike, punësimin,përmirësimin e cilësisë së shërbimit ndajqytetarëve dhe procesin e integrimit në BashkiminEuropian.

Politikat fiskale do të vijojnë të orientohen drejtkonsolidimit fiskal për trajektoren rënëse të raportittë buxhetit të borxhit publik ndaj prodhimit tëbrendshëm bruto. Synohet një rrit je eqëndrueshme ekonomike mbi 4%, si dhe rritje epunësimit.

Të mos harrojmë që Shqipëria ka nivelin më tëulët të papunësisë në të gjithë rajonin e Ballkanit,por kaq nuk mjafton, sepse në vitin 2019 synojmëkrijimin e 30 mijë vendeve të reja pune, duke ulurkështu normën mesatare të papunësisë me 12%.

Vëmendje të veçantë në buxhet ka sektori ibujqësisë, ku synohet:

Mbështetje për modernizimin e këtij sektorinëpërmjet fondeve IPARD; garantim i sigurisëushqimore, shëndetit e mirëqenies së kafshëvedhe shëndetit të bimëve përmes adoptimit tëstandardeve përkatëse të Bashkimit Europian;konsolidim i pronësisë për tokën bujqësore,administrimi i qëndrueshëm dhe ruajtja e saj ngadëmtimi, gërryerja, si dhe shpërdorimi nga faktorëtë tjerë; nxitje e tregut të tokës dhe konsolidim ifermës bujqësore, duke rritur sipërfaqen dhekooperimin; mbështetje për agroindustrinë;mbështetje për tregjet dhe marketingun eprodukteve bujqësore dhe blegtorale; administrimi qëndrueshëm i sistemit të ujitjes nëpërmjetkujdesit, sigurimit dhe shmangies së përmbytjeve;

123


mbështetje financiare dhe asistencë teknike përfermerët; nxitje e zhvillimit të qëndrueshëm nësektorin e peshkimit dhe agrokulturës; shfrytëzimi përgjegjshëm i burimeve peshkore dhekapacitetet e florës së peshkimit, si dhe ngritje enjë sistemi kontrolli e inspektimi për peshkimin nëdet, si dhe në të gjithë zinxhirin e tregut.

Si deputet i qarkut të Durrësit, i cili është njëprej qarqeve që e ka shumë të zhvilluar turizmindhe përfiton më shumë të ardhura, nuk mund të lëpa përmendur nismën e qeverisë për uljen e taksësnë 5% për hotelet me 5 yje. Kjo nismë do të ndikojënë përmirësimin dhe rritjen e turizmit elitar.

Ka ardhur koha që jo vetëm Durrësi, por e gjithëShqipëria t’u ofrojë të gjithë turistëve të huaj dhevendas një shërbim sa më të mirë dhe cilësor.

Për periudhën 2019 -2021 për sektorin eturizmit dhe mjedisit janë parashikuar: diversifikimii produktit turistik për të arritur një turizëmgjithëvjetor; arritja e përmirësimit të mëtejshëm tëcilësisë së ajrit në vitin 2021, sipas përcaktimevenë strategjinë kombëtare të ajrimit; përmirësimi iperformancës së menaxhimit të integrimit tëmbetjeve; reduktimi i ndotjeve nga shkarkimetindustriale për lejet e tipit “a” dhe “b” dhe rreziqetnga aksidentet industriale, sipas kërkesave tëlegjislacionit në fuqi; forcimi i mbrojtjes së natyrësdhe i biodiversitetit dhe forcimi i menaxhimit tëruajtjes së burimeve ujore; përmirësimi imenaxhimit efektiv dhe sigurimi i vazhdueshëm imbrojtjes së administrimit të zonave të mbrojtura.

Si çdo vit tjetër të mandatit të qeverisjes sonë,nuk mund të mos flasim për buxhetin solidar, përrritjen e pagave në sektorin e shëndetësisë, arsimitparauniversitar, mbrojtjes së sistemi penitenciar menjë rritje prej 7%. Gjithashtu, parashikohet një rritjeedhe për pagesën e punonjësve të përfaqësivediplomatike. Në total numri i përfituesve është 64mijë e 865 punonjës, me një kosto prej 3 miliardëlekësh në vit.

Në sektorin e jashtëm përfitojnë rreth 365punonjës, me një fond vjetor prej 120 milionëlekësh.

Ka pafund gjëra për të cilat mund të flitet nëkëtë seancë për buxhetin e vitit 2019, sepse ështënjë buxhet që përmirëson tërësisht jetesën eqytetarëve, duke investuar në rrugë, shkolla,spitale, në rrjetin e ujësjellës – kanalizimeve e tëtjerë Por është parashikuar edhe rritje në sektorëtmë strategjike dhe ata të cilët punojnë për të pasurne një jetesë më të mirë, si: arsimtarët, mjekët,

policët, ushtarakët e të tjerë.Pa dyshimin më të vogël, po e mbyll fjalën time

duke thënë se ky është buxheti që mbështet re-format më të rëndësishme që kjo qeveri kandërmarrë, duke i dhënë vëmendjen e duhur secilitprej tyre dhe duke bërë të mundur që Shqipëria tëpërmbushë kriteret për krijimin e rrugës së sajeuropiane.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Çyrbia!Fjalën e ka deputeti Vullnet Sinaj.Vullnet Sinaj – Të nderuar deputetë,E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar qytetarë të Shqipërisë,Të nderuar ju, biznesmenë të vegjël dhe të

mëdhenj, shqiptarë dhe të huaj, që zhvilloniaktivitetin në Republikën e Shqipërisë, keni njëfalënderim të madh për kontributin që keni dhënëpër këtë buxhet. Kishte shumë diskutime përpjesën e investimeve dhe shpenzimeve të buxhetit,por nuk duhet të harrojmë të gjithë ata biznesmenëqë punojnë nga mëngjesi deri në darkë për tëmbajtur familjet e tyre, për të punësuar punonjësdhe për të kontribuar në këtë buxhet, sepse 90%e këtij buxheti është me djersën dhe mundin e tyre.

Dua t’u them atyre që buxheti i vitit 2019garanton vazhdimin e mbështetjes financiare përthellimin e reformave të nisura në sektorët kyçë tëekonomisë, si: reforma në drejtësi, reforma nëadministratën publike dhe reforma në menaxhimine financave publike. Këto reforma do të marrin njëmbështetje të rëndësishme në këtë buxhet. Atodo të jenë instrumente të rëndësishme përrealizimin e prioriteteve të programit të qeverisënë përputhje me interesat e qytetarëve përpërmirësimin e nivelit të jetesës të tyre dhe përprocesin e integrimit të Shqipërisë në BashkiminEuropian.

Ajo që bie në sy në këtë buxhet është rritja eekonomisë mbi 4% dhe rritja e të ardhurave nëbuxhet, por nuk kemi rritje të taksave. Këtë evërteton më së miri edhe rritja e pragut të taksimittë bizneseve të vogla me një shifër prej 14 milionëlekësh të rinj xhiro në vit, të cilat do të tatohen me5% të tatimit mbi fitimin. Kjo ishte një marrëveshjedhe një bashkëpunim shumë i mirë i qeverisë mebiznesin. Pra, ishte qeveria “Rama” ajo që u ul mebiznesin privat dhe është ajo që e kupton se tëardhurat e këtij biznesi janë për të mirën eekonomisë së këtij vendi dhe për rritjen emirëqenies së popullit shqiptar. Njëkohësisht, në

Viti 2018

124


këtë paketë fiskale ulja e taksimit të dividentit nga15 % në 8% flet shumë qartë për politikën e rregulltfiskale dhe shumë të drejtë të qeverisë “Rama”.Taksa 0 për inputet bujqësore. Çfarë do të thotë?Taksa 0 dhe ulje mbi 20% e çmimit për farat, lëndëte para, pesticidet dhe plehrat kimike është njëpërfitim i drejtpërdrejtë jo vetëm në xhepat efermerëve, por edhe të çdo shqiptari që e ka lidhurjetën e tij me bujqësinë dhe blegtorinë. Asnjë qeveritjetër nuk ka marrë përsipër të bëjë një gjë të tillëdhe janë miliarda të investuara nga buxheti iqeverisë “Rama” në të mirë të të gjithë shqiptarëveqë merren me bujqësi.

Lind pyetja e drejtë: nga vijnë këto të ardhuradhe kjo rritje e këtij buxheti? Këto të ardhura dherritja e këtij buxheti vijnë, sepse ka një rritje tëqëndrueshme dhe reale të ekonomisë shqiptare.Pra, ka rritje të eksporteve me 24%, që ndikojnëdrejtpërdrejt në rritjen e produktit të brendshëmbruto, por ka edhe rritje të importit, taksimi i të cilaverrit të ardhurat në buxhetin e shtetit.

Industria pati një rritje 20,5 %, që do të thotë2,6% rritje në buxhetin e shtetit, dhe turizmi u rritme 8,7%.

Reforma e madhe e qeverisë “Rama” ose idetëe Kryeministrit për rilindjen urbane ka dhënërezultat në rritjen e turizmit, i cili për mua është njëeksport pa kostot e transportit, pra është njëaktivitet që rrit të ardhurat në të gjitha biznesetshqiptare.

Janë hapur 30 mijë vende të reja pune, ndërsaniveli i papunësisë ka zbritur në 12% dhe të gjithakëto tregojnë se të ardhurat janë rritur në buxhetine shtetit nga kontributet shoqërore dheshëndetësore, pra nga lufta që ka bërë qeveria“Rama” kundër informalitetit.

Krahasuar me vitin 2017, në vitin 2018 tëardhurat priten që të jenë 458 miliardë, pra rreth27,8 miliardë më shumë se në vitin 2017. Po si dotë investohen? 88,8 miliardë lekë janë përinvestimet publike, pra rreth 5,1 % e produktit tëbrendshëm bruto; pagat do të rriten me 7% përarsimtarët, për ushtarakët e Ministrisë së Mbrojtjesdhe për sistemin e burgjeve. Pra, rreth 64865punonjës të shtetit do të përfitojnë nga rritja epagave. Bie në sy rritja e pagave të ushtarakëve,rreth 6800 ushtarakë, ku rritjen më të madhe do takenë ushtarakët e thjeshtë me 19 %, gjithashtu dotë përfitojnë rreth 3560 policë të burgjeve, 356punonjës të përfaqësive diplomatike, 35 mijë stafmësimor dhe 13765 infermierë.

2 miliardë lekë do të përdoren për çekun ebebes. Është një nga idetë më largpamëse që kahedhur Kryeministri dhe qeveria, pasi e dimë sesa i ulët është niveli i lindjeve. Ne kemi edhe njëplagë, që nuk po e vuan vetëm shoqëria në vendintonë, largimin e qytetarëve nga vendi, por po evuan i gjithë Ballkani, prandaj ky është një veprimqë do të ndikojë shumë mirë jo vetëm në ekonomi,por edhe për ne si komb, duke rinuar dhe shtuarpopullsinë shqiptare.

Për ish-të përndjekurit politikë në këtë buxhetka 1 miliard lekë; 5 miliardë lekë do të përdorenpër kompensimin e ish-pronarëve. Totali ishpenzimeve arrin në 519 miliardë.

Bujqësia në pjesën e saj mbështetet nëkonsolidimin e pronës për tokën, në mbrojtjen etokës nga gërryerja, nëpërmjet programit të IPARD-it, i cili është një program i Komitetit Europian,shumë i rëndësishëm për t’u shfrytëzuar ngafermerët shqiptarë. Ne kemi disa vështirësi nëbujqësi, siç janë certifikatat e pronësisë për tokën,prandaj do të thosha që bashkëpunimi i Ministrisësë Bujqësisë me agjencitë, që janë mes fermerëvedhe IPARD-it, duhet të jetë i frytshëm dhe i afërt,madje edhe me bankat që do të financojnëfermerët, sepse ata shpeshherë kanë problemenë financim.

Ka shumë për të folur për infrastrukturën dheenergjinë, për aeroportin e Vlorës dhe të Kukësit,për rrugën e Lumit të Vlorës dhe për rrugët e tjeratë kombit, për investimet në ujësjellës, energji e tëtjera.

Për sa i përket shëndetësisë, do të ngrihen rreth100 qendra shëndetësore për çdo vit. Nuk kandodhur ndonjëherë dhe jemi dëshmitarë të atyreqendrave shëndetësore në zonat rurale të lëna nëmëshirë të fatit. Në këtë buxhet do të kemi 2,1miliardë për rikonstruktime në spitale.

Për sa i përket arsimit: libra falas për arsiminparashkollor; transport për fëmijët që e kanëshkollën 2 km larg nga shtëpia; përfitojnë 10 mijëmësues që e kanë shkollën 10 kilometër larg ngashtëpia.

Kemi rritje në buxhetin e Ministrisë së Mbrojtjesdhe në buxhetin e SHISH-it.

Pra, të gjitha këto investime dhe taksa tëparritura vijnë nga një rritje e qëndrueshme eekonomisë.

Krahas rezultateve të këtij buxheti, dua tëfalënderoj edhe drejtuesit e komisioneveparlamentare për frymën e mirë që kanë pasur në

125


komisione gjatë diskutimit zë për zë të këtij buxheti.Dua të tërheq vëmendjen e qeverisë, Ministrisë

së Financave dhe asaj të Energjetikës lidhur merentën minerare. Jemi të gjithë dëshmitarë që zonatku kemi minierat dhe burimet e naftës janë zonatë pazhvilluara. Flas për bashkinë e Selenicës, ecila ka probleme, edhe pse kemi minierën e bitumit,minierën e zhavorreve bituminoze.

Në Gorisht kemi burimin më të madh të naftës,por njëkohësisht edhe varfërinë më të madhe.Kemi rrugë të shkatërruara, ujësjellës që nukfunksionojnë, si dhe një energji elektrike qëndërpritet sapo bie shi.

A e meritojnë këto zona, që kanë burime kaq tëmëdha natyrore, naftë dhe qymyr, të jenë në njësituatë të tillë ekonomike? Unë mendoj që jo.

Jam interesuar dhe kam lexuar ligjet me radhëse çfarë ndodh me rentën minerare, që kthehetmbrapsht në këto njësi vendore. Kam parë se teligji i sotëm, në qoftë se renta minerare është 6-9% e produktit të shitur apo të eksportuar, vetëm5% e këtij 6 apo 9-përqindëshi kthehet mbrapsht.Kjo është shumë pak.

Do të propozoja që në këtë projektbuxhet tërishikohet renta minerare, që kthehet mbrapsht nënjësitë vendore.

Kam një tjetër problem në zonën time. NëSmokthinë, në muajin maj ka rënë një tërmet, qëka shkaktuar rreth 100 milionë lekë të rinj dëme.

Në shtëpitë e banorëve të fshatrave Vërmik,Bashaj, Matogjin dhe Kocul ka pasur rrëshqitjedheu.

Doja të thosha se buxheti që është parashikuarnë këtë projektbuxhet për Drejtorinë eEmergjencave është i vogël. Kemi detyrimet emëparshme, por kemi edhe probleme të reja.

Nuk dua të ndalem te Bashkia e Selenicës, qëakoma nuk ka arritur të mbledhë këshillin bashkiakpër të marrë një vendim se çfarë do të bëjë me të.

Problemi tjetër që doja të konsumoja është uljae akcizës për zhavorret bituminoze, ku ka minieranë Selenicë.

Do t’i propozoja parlamentit ta çonte akcizënpër zhavorret bituminoze nga 1 lekë në 0,3 lekë.

Për sa i përket taksës së plastikës, nuk jamdakord për rritjen e taksës mbi granulatin, lëndëne parë, sepse nëse themi që të ardhurat e këtijbuxheti dhe forcimi i ekonomisë shqiptare vijnënëpërmjet eksporteve dhe prodhimit vendas, nërast se do të rrisim taksën për granulatet (biegongu)...

(Deputeti Vullnet Sinaj flet pa mikrofon)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Sinaj!Fjalën e ka deputeti Musa Ulqini.Të përgatitet deputeti Arben Kamami.Musa Ulqini – Faleminderit, zonja drejtuese e

seancës!Të gjithë kolegët në diskutimet e tyre theksuan

se projektbuxheti është diskutimi më i rëndësishëmpolitik në harkun e një viti në parlament. Kjo ështëarsyeja që në diskutimin e projektbuxhetit palëtpolitike bëjnë diferencën ndërmjet tyre. Është rastikur ballafaqimi pozitë-opozitë është thelbësor dheopinioni publik, zgjedhësit, ka rastin të ballafaqojëmaxhorancën qeverisëse për ato çfarë bën dheopozitën me alternativën që propozon.

Ndaj, shpreh habinë, moskuptimin, natyrishtedhe keqardhjen time të thellë, që opozita iushmang këtij debati kaq thelbësor, duke munguarnë komisione, duke munguar edhe sot në këtësallë. Asnjë lloj arsyeje politike nuk e justifikonmungesën e opozitës sot, sepse Shqipëria, siçthuhet edhe te neni 1 i Kushtetutës, është republikëparlamentare dhe në një republikë parlamentarebuxheti i republikës diskutohet në parlament dheaskund tjetër.

Opozita e ka për detyrë të jetë këtu, në respekttë Kushtetutës dhe zgjedhësve të saj, dhe tëshpalosë mendimin e saj për projektbuxhetin, tëballafaqohet me maxhorancën qeverisëse, qoftëedhe me një projekt alternativ, jo me qëllimin qëqeveria të bëjë atë çka thotë opozita, por që tëdëshmojë seriozitetin e saj si alternativëqeverisëse, të bindë zgjedhësit që ajo e meritonose jo të votohet nesër si qeveri e së ardhmes.

Si anëtar i Komsionit të Edukimit dhe Mjetevetë Informimit Publik dhe si relator për RTSH-në duatë jap disa konsiderata për transformimet e thellaqë po ndodhin në transmetuesin publik, që lidhenedhe me pjesën e financimit të tij nga buxheti ishtetit, sipas nenit 116 të ligjit “Për medietelektronike”.

Falë këtij investimi, për herë të parë kemi njëndryshim cilësor në futjen e teknologjive të reja nëprodhim dhe në transmetim, investim ky që do tëvazhdojë edhe në vitin 2019, që e ka bërë RTSH-në avangardë në dixhitalizim, duke bërë që cilësiae figurës dhe e sinjalit të jetë më e mira në tregune medieve vizive në Shqipëri.

Ky investim i ka mundësuar RTSH-së mbuliminme sinjal të shumicës dërrmuese të territorit dheshumicës dërrmuese të popullsisë, diçka e

Viti 2018

126


pakrahasueshme me të gjitha mediet e tjera pri-vate, që kanë licencë kombëtare.

Falë kësaj teknologjie dhe punës plot pasiontë ekipit menaxhuese të RTSH-së, sot RTSH-janga 1 kanal që kishte pak kohë më parë, ka njëplatformë me 13 kanale, 3 nga të cilat janë tëpërgjithshme. RTSH 1 është kanal i përgjithshëmpër të gjithë vendin. RTSH 2 është një kanal që idedikohet diasporës, edhe ky i përgjithshëm.RTSH 3 është një kanal që u dedikohet pakicave.Ndërkohë, ka 10 kanale të tjera dedikuar kulturës,fëmijëve, sportit dhe informimit të publikut.

Falë kësaj teknologjie të re, vetëm aplikacioni“RTSH sot” numëron 250 mijë përdorues,ndërkohë që në satelit, nga 1 kanal sottransmetohen 6 programe dhe shumë shpejt gjithëpaketa e RTSH-së.

Falë këtyre investimeve dhe kësaj teknologjietë re, së shpejti do të bëhet e mundur që RTSH-jatë ketë dhe një kanal të ri, që quhet RTSH Agro,dedikuar fshatit dhe fermerëve. Ky është një lajmshumë i mirë për të gjithë fermerët, sepse përmeskëtij kanali, fermerët do të kenë mundësi të njihenme teknologjitë e reja në fushën e prodhimit, nëblegtori, vreshtari, pemëtari, produkte bujqësore,me risitë dhe me informacionin e nevojshëm. Dotë promovohen fermat e suksesshme dheproduktet bio. Është një kanal i nevojshëm jo vetëmpër fermerët, por për të gjithë shqiptarët.

Theksoj se arritja më e madhe e RTSH-së ështëpavarësia editoriale, e njohur dhe e deklaruar ngandërkombëtarët, si dhe nga të gjithë ata që ndjekinzhvillimet në mediet elektronike në Shqipëri, gjëqë u dëshmua edhe dje në një takim në forumin ekatërt vjetor të medieve elektronike, i organizuarnga OSBE-ja dhe delegacioni i BashkimitEuropian. Pa diskutim, këtu ka meritë KëshilliDrejtues i RTSH-së, drejtori i Përgjithshëm, zotiThoma Gëllçi, por është e drejtë, e vërtetë dhe endershme, të theksohet se një meritë të veçantëka kjo qeveri dhe Edi Rama, me emër të përveçëm,që për herë të parë në këta 26 vjet nuk ka ndërhyrëasnjëherë në RTSH dhe është qeveria e parë qërespekton statusin ligjor të saj, duke mos bërëasnjë përpjekje për ta kthyer këtë operator publiknë një zëdhënës të qeverisë.

Megjithatë, RTSH-ja, e cila është në prag tëkëtyre ndryshimeve kaq cilësore jo vetëm nëteknologji, por në programim dhe në shumëdrejtime të tjera, ka ende nevojë për investimedhe për mbështetjen tonë. Unë besoj se RTSH-

ja ka nevojë më shumë për ndihmën tonë, tëkomisionit ku unë bëj pjesë dhe të Komisionit tëEkonomisë, të cilët patën fatin ta shikonin nga afërgjendjen e RTSH-së.

Së fundi, dua të them se si përkthehet ky buxhetnë Bashkinë e Belshit, ku unë jam deputet.

Së bashku me drejtuesit e bashkisë atje ne pozhvillojmë turin e llogaridhënies në të 35 fshatrat.Në fund të çdo takimi ne flasim edhe për paketëne re fiskale dhe projektbuxhetin. Ajo çfarë përfshinpaketa fiskale dhe buxheti i ri për bujqësinë nëBelsh është pritur me habi, sepse njerëzit e kanëtë vështirë ta besojnë se do të ndodhin ato që janëprojektuar për të ndodhur.

Po ndalem në disa çështje.Belshi ka më shumë se 300 mijë rrënjë ullinj,

pra një banor ka dhjetë rrënjë ullinj. Kjo është njëpasuri e viteve të fundit. Falë politikave të rejaqë po ndjek qeveria dhe Ministria e Bujqësisë,ne kemi krijuar shoqërinë e bashkëpunimitbujqësor ku fermerët bashkohen në prodhim.Duke shfrytëzuar mundësitë e reja që krijon buxhetii ri dhe politikat e reja të qeverisë, së shpejti nedo të kemi një qendër të grumbullimit të produktittë ullirit. Është financim i AZHBR-së dhe projekt ibashkisë dhe biznesit vendas. Kjo bën të mundurqë për këto 300 mijë rrënjë ullinj fermerët e Belshittë kenë mundësi të marrin në fund 20%subvencionim. Kjo është një gjë e pabesueshme,por do të ndodhë, sepse kjo qeveri ka vendosurtë subvencionojë punën dhe prodhimin.

E dyta, që nuk besohet, është bërja e TVSH-së zero për inputet bujqësore. Çmimi i farërave, ipesticideve dhe i plehrave kimike e rrit shumëkoston e prodhimit në fshat. Po ndalem vetëm tenjë produkt.

Dapi është një pleh kimik që përdoret në fshatsi plehërim bazë përpara mbjelljeve. E dini çfarëdo të thotë TVSH zero? Do të thotë që një fermertë kursejë 12 mijë lekë për një kuintal, ose (të flasme gjuhën e fermerit) 6 mijë lekë më pak për njëthes. Por sa plehra kimike është e nevojshme tëpërdoren në bujqësi? Sa pesticide? Sa farëra? Tëgjitha këto do të ndodhin në fshat. Kjo është për tëgjithë fermerët në të gjithë Shqipërinë, për ata qëvotojnë dhe që nuk votojnë, për ata që embështesin PS-në dhe ata që nuk e mbështesinPS-në. Është hera e parë që ndodh një gjë e tillënë Shqipëri.

Pjesë e investimeve në buxhet është edhembështetja për 100 fshatra. Belshi ka një fshat të

127


përfshirë në këtë projekt, Seferanin, për të cilinështë parashikuar një investim. Krahasndryshimeve që janë bërë dhe që po bëhen, qëkanë ndryshuar të gjithë infrastrukturën, me bujtinadhe rrugë, edhe shkolla 9-vjeçare, që është njëkatrahurë, shumë shpejt do të ketë një fytyrë krejttjetër falë investimit që është parashikuar.

Për sa i përket financimit të reformës adminis-trative, Belshi është provë e suksesit të kësajreforme. Qeveria bën shumë mirë që vazhdon tafinancojë këtë reformë. Ajo që po ndodh në 61bashki provon se sa të drejtë ka pasur kjo qeveriqë ka ndërmarrë reformën më proshtet për krijimine 61bashkive të reja.

Në Belsh shumë shpejt do të hapen zyrat eADISA-s. Kjo do të thotë se me financimin eqeverisë, dhe në bashkëpunim me bashkinë,qytetarëve do t’u ofrohen jo më në Elbasan, pornë Belsh shtatë shërbime të reja.

Qershia mbi tortë është faza e tretë e projektitpër Belshin. Punimet do të fillojnë në janar. Ështënjë projekt i Bashkisë së Belshit i financuar ngaFondi Shqiptar i Zhvillimit, që do të bëjë edhemonitorimin. Në këtë mënyrë Belshi do të ofrojënjë nga modelet më të suksesshme të rilindjesurbane në Shqipëri. Belshi do të kthehet ...

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Ulqini!Fjalën e ka deputeti Arben Kamami. Të

përgatitet deputeti Eduard Shalsi.Arben Kamami – E nderuar zonja drejtues e

seancës,Të nderuar kolegë,Në seancën e sotme po diskutojmë një

projektbuxhet të fokusuar në konsolidiminekonomik dhe në vazhdimin e reformave tërëndësishme, tashmë të nisura. Ndër reformatkryesore, pjesë e rëndësishme që financon kyprojektbuxhet është ajo e drejtësisë. Vazhdimi ireformës në drejtësi është një kulm thelbësorpër të ndërtuar Shqipërinë e së ardhmes, kuqytetari nuk do të jetë më i detyruar të blejëdrejtësi. Duke mbështetur organet e vetingut dheorganet e reja të drejtësisë, nuk do të lejojmë mëaskënd të na pengojë në rrugën tonë për formimine shtetit të së drejtës dhe integrimin e Shqipërisënë familjen europiane.

Si mjek më intereson vazhdimi i reformës nësektorin e shëndetësisë, si dhe rritja e shërbimitdhe përkujdesit shëndetësor. Në vitin 2013trashëguam një sistem shëndetësor në pikë tëhallit. Viti 2018 për shëndetësinë, bashkë me

konsolidimin e arritjeve të rëndësishme tëfinancuara gjatë këtyre viteve, përfshirëpromocionin, parandalimin, diagnostikimin dhekurimin e sëmundshmërisë, mundësoi realizimine disa objektivave të rëndësishme ku mund tëpërmend: përmirësimin e thellë në shërbimin eurgjencave mjekësore, në përgjigje më të shpejtëtë nevojave të popullatës për këtë shërbim, vëniennë funksion të recetës elektronike së bashkume përdorimin e nënshkrimit elektronik, që kapërmirësuar cilësinë e shërbimit për qytetarët, sidhe ka ndikuar në shmangien e fenomeneveabuzive për rimbursimin e barnave, fillimin eprogramit kombëtar për rehabilitimin e qendraveshëndetësore deri në vitin 2021, 80 prej të cilavedo të përfundojnë brenda këtij viti.

Gjatë vitit 2018 iu dha zgjidhje përfundimtaretrajtimit me herceptinë të grave dhe vajzave tëprekura nga tumori i gjirit, me përfshirjen eherceptinës LBR 2018, si dhe me kontratën eposaçme duke mundësuar trajtimin nëmasën100% të të gjithë qytetarëve që kanë nevojëpër këtë terapi. Për herë të parë në vitin 2018 umundësua rimbursimi i pajisjeve mjekësore,fishave të diabetit për fëmijët 0-18 vjeç, duke ikursyer 120,000 lekë në vit çdo familjeje që ka njëfëmijë me diabet.

Viti 2018 garantoi fuqizimin me pajisjediagnostikuese të teknologjisë së fundit 11 spitalettona rajonale, me 5 mamografë të rinj, si dhe pajisjemoderne në shërbimin e obstetrikë-gjinekologjisë,neonatologjisë, patologjisë, okulistikës, radiologjisëdhe kujdesit intensiv.

Shërbimi i hemodializës është shtrirë në 5spitale rajonale, duke u mundësuar pacientëve njëshërbim cilësor dhe afër vendbanimit.

Në ndihmë të kurimit të pacientëve mesëmundje tumorale një akselerator linear i dytë uinstalua në shërbimin universitar të onkologjisë nëQSUT, duke përmirësuar ndjeshëm mjekimin meradioterapi, investim i përbashkët i qeverisëshqiptare me Agjencinë Atomike të Vienës.

Buxheti i shëndetësisë dhe mbrojtjes socialepër vitin 2019 parashikohet të jetë 75 miliardë e594 milionë e 377 mijë lekë ose 4,31% i PBB-së.

Me buxhetin e vitit 2019 janë rritur në 20,1%kundrejt buxhetit të vitit 2018 investimet përMinistrinë e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale,ku pjesën më të madhe të kësaj rritjeje e zënëinvestimet për shëndetësinë, përkatësisht nëkujdesin parësor, si dhe atë spitalor në nivel

Viti 2018

128


sekondar dhe terciar.3,13 miliardë lekë janë parashikuar për

investime, ku vëmendje të veçantë do t’u kushtohetqendrave shëndetësore dhe ambulancave, ku dotë ristrukturohen dhe mobilohen me pajisje, sipasstandardeve, 100 qendra me një vlere tëparashikuar prej 340 milionë lekësh, për tëgarantuar forcimin e rrjetit të qendrave për kujdesinparësor, me qëllim ofrimin e shërbimit shëndetësorpër qytetarët afër vendbanimit.

Projektet e investimeve në shëndetësi do tëzgjerohen me vepra të reja të infrastrukturësspitalore, duke shfrytëzuar financimet publike dhepartneritetin publik-privat. Falë ndërhyrjeve nëspitalet rajonale dhe terciare, sot kemi ambientetë denja për një shërbim mjekësor. Buxheti i vitit2019 do të financojë edhe fuqizimin e sistemitspitalor në vend.

Do të financohet vazhdimi i punimeve përndërtimin e spitalit të ri të sëmundjeve tëbrendshme në QSUT, ndërtim i cili do të vijojë edhenë vitin 2020. Do të vijojë financimi i punimevepër ndërtimin e spitalit të ri të kirurgjisë në QSUTdhe urgjencës polivalente.

Risi për shërbimin shëndetësor është krijimi përherë të parë i një spitali ditor me 60 shtretër, që dotë lehtësojë shërbimin në kohë dhe me cilësi përpacientët, si dhe do të reduktojë shfrytëzimin eshtratit edhe për trajtime për të cilat pacientët nuke kanë të nevojshme të qëndrojnë në spital.

Në vitin 2019 do të fillojnë rikonstruksioni iQendrës Kombëtare të Mirërritjes, Zhvillimit dheRehabilitimit të Fëmijëve, një institucion unik përdiagnostikimin, si dhe trajtimin ambulator dheshërbim me shtretër për fëmijët me çrregullime tëneurozhvillimit. Vlera totale e projektit është 80milionë lekë.

Qendrës Kombëtare të Transfuzionit të Gjakut,me vlerë 100 milionë lekë, për vitin 2019 i janëparashikuar 71 milionë lekë investim.

Do të vazhdojë financimi i ndërtimit të deposqendrore të barnave në QSUT, me një vlerë totaleprej 270 milionë lekësh, një investim i nisur në vitin2018 me vlerë financimi prej 54 milionë lekësh dhepër vitin 2019 janë parashikuar 114 milionë lekë.Punimet për të do të përfundojnë brenda vjeshtëssë vitit 2019.

Sigurisht që vëmendja e Ministrisë sëShëndetësisë dhe Mirëqenies Sociale nuk ështëvetëm për Tiranën, prandaj në vitin 2019 janëparashikuar një sërë ndërhyrjesh në spitalet

rajonale të qarqeve të ndryshme, si: Kukës, Beratdhe Lezhë.

Në qarkun e Elbasanit do të vazhdojërikonstruksioni i spitalit kirurgjikal dhe i urgjencëspolivalente në spitalin rajonal të Elbasanit, me vlerëtotale 174 milionë lekë, ndërsa për vitin 2018 ufinancuan 40 milion lekë. Përgjatë vitit 2019 do tëfinancohen 134 milionë lekë. Gjithashtu, janëparashikuar edhe 50 milionë lekë për pajisjemjekësore dhe hoteleri. Qytetarët e të gjithë qarkutdo të mund t’i përdorin këto ambiente e shërbimenga viti 2019, sepse punimet do të përfundojnëbrenda vitit.

Përkrah investimeve dhe shërbimeve sa mëcilësore ndaj qytetarit, buxheti i vitit 2019parashikon rritje page për 18,416 mjekë dheinfermierë, përkatësisht për 44,650 mjekë dhe13,765 infermierë. Me këtë rritje page vlerësohetfigura e mjekut dhe e infermierit, duke u krijuarkushte më të mira pune dhe një vlerësim të punëssë tyre në përkujdesjen ndaj pacientit.

Në mbyllje të fjalës sime, dua t’i shprehfalënderimet Këshillit të Ministrave që me buxhetine vitit 2019 i ka dhënë shëndetësisë vëmendjen emerituar dhe gjithëpërfshirëse!

Ju faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, zoti Kamami!Fjalën e ka deputeti Shalsi.Të përgatitet deputeti Fadil Nasufi.Eduard Shalsi – E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Të dashur shqiptarë,Në fakt, u mbusha me indinjatë pse jo edhe

revoltë tek sa shikoja skenat e shëmtuara, të cilatmë kthenin disa vite pas, gjatë kohës kur punojanë Bashkinë e Tiranës. Jam revoltuar për shkaktë dhunës, prandaj inkurajoj forcat dhe organet erendit që të vendosin sa më shpejt përparapërgjegjësisë të gjithë dhunuesit, ndërkohë që tëdhunuarve uroj shërim të plotë dhe sa më tëshpejtë!

Por jam i indinjuar edhe për një arsye tjetër,sot mësuam disa raste flagrante të individëve qëpaskan disa objekte. Kur kthej kokën pas, në njëfjalim timin disa vite më parë, kisha kërkuar ngaALUIZNI një fakt: ndërtimin e një baze të dhënash,ku së paku individët që aplikonin për leje të ishintë identifikuar. Sa më e mirë baza e të dhënave,aq më të sakta janë vendimmarrjet tona. Nëse dotë dinim disa vite më parë se një individ na paska

129


3-5 objekte, ka nga ata që kanë bërë nga 10 apo20 objekte, atëherë duhej urgjentisht tëndërmerrnin masë, të mos lejonim legalizimet.

Është e paimagjinueshme që në 2018-ën, kame demek protestues, të cilët gjejnë kurajën t’ikundërvihen edhe policisë, ndërkohë që paskanobjekte të shtrira nëpër Shqipëri. Jam i bindur se,siç është çliruar Tirana në çdo arterie, të gjithë imbajmë mend arteriet e sklerotizuara të Tiranësnga ndërtimet pa leje nëpër bulevarde, nëpërunaza, nëpër lagje, kudo beteja vazhdon dhe ështënjë betejë që do ta fitojë progresi, do ta fitojëqytetaria. Ndaj, ne mezi presim të shohim një orëe më parë fillimin e një objekti modern, i cili do t’ijapë kryeqytetit, por jo vetëm, një dimension të ri.Beteja midis dy filozofive ka qenë gjithë kohës eqartë dhe vazhdon të bëhet akoma edhe më eqartë: çfarë duan ata dhe çfarë duam ne; vizioniynë dhe pikëpamjet e këtyre.

I kam ndjekur me shumë vëmendje diskutimetpër buxhetin dhe, t’ju them të drejtën, një ngameritat e kësaj maxhorance është cilësia e debatit,debat midis nesh, ndonjëherë edhe me tone tëlarta, por ama parimor për gjërat në të cilat nebesojmë fort, të tilla kanë qenë edhe debatet përkëtë buxhet. Ndaj është e shëndetshme kjomaxhorancë, sepse ka zëra që inkurajohen për tëthënë opinionin e tyre dhe unë besoj se sot keminjë buxhet më të mirë.

Në fakt, po ta kthejmë kokën pas, në 2013-ën,mbaj mend që Shqipëria ishte duke shkuar drejtgreminës, kuturu, politika “bjeri t’i biem”, asnjëiluzion i qartë, asnjë objektiv, institucione të dobëta,vendimmarrje paçavure, ndërsa pas disa viteshshohim që Shqipëria ka hyrë në binarët e njëzhvillimi normal, modern, ndaj e mbështesim këtëbuxhet. Ky buxhet ul deficitin, ul borxhin. Kujt mundt’ia merrte mendja se objektivi i rritjes së rrogavedo të bëhej brenda një kohe kaq të shkurtër; atopo shkojnë drejt objektivit 40% për arsimtarët dhemjekët. Ndërkohë, në qoftë se kthejmë kokën disavite më pas, e mbaj mend mirë një vend ku 40-50% e shqiptarëve nuk paguanin energjinë dheata që paguanin, paguanin edhe për ata që ishindebitorë. E pra, sot kemi luksin të flasim për rritjepagash, për politika incentivuese.

Debati për çështje të veçanta, sidomos ai përinputet bujqësore, vlen të përmendet, sepse ështënjë betejë e fituar, por jo përfundimisht. Me këtëbuxhet hidhet një hap i jashtëzakonshëm për tëndihmuar fermerët, por ama, ministri i Bujqësisë

nuk është i pranishëm, do të sillja në vëmendjen etij që një masë e tij nuk do të ishte e plotë në qoftëse nuk do të shoqërohej edhe me një sistemgjurmueshmërie, track and trace, në mënyrë që tësigurohemi që përfituesit janë fermerët, fshatarëte thjeshtë. Ky ka qenë dhe mbetet qëllimi ynë.Kemi një buxhet me financa të konsoliduara.Shqipëria, fatmirësisht, monitorohet ngainstitucionet ndërkombëtare, të cilat e kanëmbështetur financiarisht si Banka Botërore dheFondi. Imagjinoni që 4-5 vjet më parë rritjaekonomike ishte pothuajse zero, ndërkohë që mekëtë buxhet synohet të shkojë drejt 4,3-it.

Dikush nga këta kundërshtarët tanë politikëthotë: “Çfarë është 4-ta?!” A mund të bëhet njëfëmijë nga 0-1 vjeç 8 vjeç, pa u bërë në fillim 2, 3,4 apo 5 vjeç?! Ne e kemi futur vendin në një rrugëtë drejtë, në binarë, ndërkohë që sfidat që kemipërpara janë të shumta, si forcimi i institucionevee të tjera.

Në këtë buxhet gjejmë të pasqyruara shumëelemente për të cilat, nga njëra anë, qeveriameriton të përgëzohet dhe të inkurajohet, nga anatjetër, duhet të vendosim edhe disa piketa për tëgarantuar dhe për siguruar që do të vazhdojmënë drejtimin dhe rrugën e duhur. Ka pasur njëpyetje, ndërkohë që debati shpeshherë, sidomosai televiziv, ka qenë banal, vulgar: çfarëinfrastrukture duam për Shqipërinë? Më kujtohet,një vit më parë kur shkova në Pogradec, në zonëntime elektorale, konstatova që rruga nga Lini nëPogradec, e filluar në 2009-ën, ku në çdo buxhetalokoheshin nga 100, 200, 300 mijë euro, përposnjë projekti, si ato që dinte të bënte Saliu me Lulinbashkë, ishte një rrugë moderne, një rrugë për t’upasur zili. Këtë na e thonë fqinjët tanë që vijnë dhevizitojnë nga Maqedonia Shqipërinë.

E pra, ky është vizioni ynë. Por është për tëardhur turp që 20 e ca vjet, pas përmbysjes sësistemit, nuk kemi një aks për të qenë nga Konispolinë Han të Hotit dhe nga Kapshtica në Durrës.Imagjinoni, 30 vjet demokraci, ndërkohë dy aksetkryesore nuk kanë përfunduar sipas standardeve,asnjë rrugë të standardeve të kategorisë “A” nukkemi në Shqipëri.

Në këtë buxhet keni prezantimin dhe vijimin enjë pakete koncesionesh për disa akse rrugore tëkategorisë “A” dhe ne jemi të paduruar që tashohim brenda këtij mandate, 2021-2022,Shqipërinë të lidhur me infrastrukturë moderne.Pyetja dhe debati është: do të presim 10-15 vjet

Viti 2018

130


apo do t’i bëjmë për 2, 3 apo 4 vjet? Ky ështëdebati. Pastaj, nuk ia vlen të merremi mekundërshtarët tanë politikë. Është fatkeqësi përvendin që nuk janë pjesë e një debati cilësor.

Duke përfunduar, besoj se, përpos gjithëvështirësive me të cilat jemi ndeshur, edhe kybuxhet tregon se jemi drejt një Shqipërie më tëmirë, më dinjitoze dhe më të begatë.

Faleminderit!Vasilika Hysa – Faleminderit, zoti Shalsi!Kalojmë te diskutanti tjetër, deputeti Fadil

Nasufi.Fadil Nasufi – E nderuar drejtuese e seancës,Kolegë deputetë,Të dashur qytetarë,Projektbuxheti i vitit 2019, që po miratojmë,

konfirmon suksesin e reformave shumë të thella,por të vështira, të ndërmarra nga qeveria dhemaxhoranca jonë qysh nga viti 2013.

Në këta 5 vjet kemi lënë pas falimentimin dhekolapsin ekonomik, kemi shlyer borxhet, që kishinparalizuar veprimtarinë ekonomiko-financiare tështetit, dhe kemi goditur informalitetin,paligjshmërinë, pabarazinë që mbizotëronte kudo.

Ne sot flasim për rritje ekonomike mbi 4%, përstabilitet makroekonomik, për rritje pagash deri në7% për mësuesit, infermierët, për sistemin eushtrisë, të diplomacisë e të tjera, për hapjen ekantiereve të mëdha të investimeve, për projektemadhore me peshë kombëtare, për heqjen eTVSH-së dhe zerimin e saj për inputet bujqësoredhe për shumë tregues të tjerë, që burojnë ngabuxheti i vitit 2019 dhe që u prezantuan sot këtunga kabineti qeveritar dhe nga kolegët deputetë.

Mbërritja në këtë trend e buxhetit është produkti një qeverisjeje të përgjegjshme, që ka përballuarkosto dhe sakrifica në rrugën e pakthyeshme tëreformave dhe ka ditur të jetë në lartësinë e vullnetittë shqiptarëve dhe të aspiratës europiane përkursin e ndjekur dhe për këtë qeveria jonë duhetfalënderuar.

Si në çdo sektor, edhe buxheti vendor nëbuxhetin e shtetit të vitit 2019, shënon progres dheështë në akord me përmbushjen e objektivave përthellimin e decentralizimit, për rritjen e autonomisëfinanciare dhe për konsolidimin e financavevendore.

Buxheti për qeverisjen vendore për vitin 2019rritet 11% më shumë se viti 2018 ose me plus 5miliardë lekë më shumë.

Transfera e pakushtëzuar është në total 17,5

miliardë lekë ose 6% më e lartë se viti 2018, ndërsapjesa sektoriale, që klasifikohet si transfertëspecifike, që mbulon shpenzimet për funksionet etransferuara bashkive, është 7,4 miliardë dhe nëtotal transferta që i shkon pushtetit vendor është24,9 miliardë lekë.

Buxheti i qeverisjes vendore për vitin 2019 zë2,92% të PBB-së dhe është 50% më i lartë se ivitit 2015, çka tregon se reforma territoriale dheadministrative ka qenë e suksesshme dhe seshumë bashki janë kthyer në realitete të jetës so-cial-ekonomike, duke u kthyer në epiqendrazhvillimi të qëndrueshëm dhe në referenca tëqenësishme të zgjidhjes së shumë nevojave qëkanë komunitetet tona.

Kriteret dhe formula e shpërndarjes sëtransfertës së pakushtëzuar është e gjithëpranuar,transparente dhe e barasvlershme për të gjithabashkitë, të cilat përfitojnë 3759 lekë për banor, sireferencë ndaj popullsisë relative, 2001 lekë përbanor nga kriteri i dendësisë së popullsisë dhe1869 lekë për nxënës, që i referohet numrit faktiktë nxënësve në kopshte dhe në arsimin publikparauniversitar. Formula garanton një sistemekualizimi fiskal dhe ndihmon bashkitë mekapacitet të ulët fiskal.

Për vitin 2019 të ardhurat nga taksat dhe tarifatvendore janë parashikuar 22,6 miliardë lekë ose21% më të larta se viti 2018. Krahasuar me vitin2015, të ardhurat vendore gati dyfishohen. Kjotregon se reforma administrative dhe territorialeka krijuar kushtet për forcimin e pozitavefunksionale të bashkive, për forcimin e pozitavefinanciare të tyre dhe për rritjen e autonomisëvendore.

Për vitin 2019 parashikohet kostoja e reformëspër arsimin parashkollor në vlerën 327 milionë lekë,që rrit me 438 numrin e edukatoreve në kopshte,të cilat shkojnë në ato bashki ku ka nevojaemergjente për edukatore, sipas treguesve “fëmijëpër edukator”.

Ky fond parashikon rritje page 9,1% përedukatoret dhe rregullon madhësinë mesatare tëgrupeve të nxënësve nga 18, që është sot, në 15nxënës dhe nga 25-26, që është në bashkitë emëdha, në 18 nxënës për edukator.

Fuqizimi i qeverisjes vendore nuk mbështetetvetëm tek akordimi i buxheteve financiare, por tembështetja me ligj, me kompetenca dhe meinstrumente e mekanizma që garantojnëparashikueshmëri, stabilitet, disiplinë financiare

131


dhe mirëmenaxhim të financave publike vendore.Nga ana tjetër, gjykoj se pa cenuar autonominë

dhe decentralizimin, duhet të reflektojmë për tëpërpiluar standardet që duhet të kenë bashkitë përpërmbushjen e funksioneve të tyre të deleguaradhe për të shmangur diferencat e mëdha që ka nëraportet numër punonjës për 1000 banorë, përdisbalancimin e buxheteve vendore në raportet qëzënë pagat, shpenzimet dhe investimet publike.

Parimi i eficiencës, i ekonomizimit dhe iefektivitetit nuk na lejon të kemi shembuj të tillë, tëkemi bashki me numër të ulët punonjësish nga 1deri në 1,5 për 1000 banorë dhe, nga ana tjetër,bashkim 14,8 deri në 16 punonjës për 1000banorë, ndërkohë që mesatarja kombëtare është6,3 punonjësish për 1000 banorë. Ndaj kërkohetmenaxhim më i mirë i shpenzimeve administra-tive nga qeverisja vendore, me qëllim ofrimin eshërbimeve publike cilësore dhe me kosto të ulët,si dhe rritje e peshës për investime publike dheulje e shpenzimeve administrative.

Ngritja e kadastrës fiskale dhe implementimi isaj në çdo bashki do të ndikojë në një taksim mëtë drejtë dhe në rritjen e të ardhurave vendore.

Në funksion të fuqizimit të qeverisjes vendoresjell në vëmendje përmbushjen e angazhimit dhetë detyrimit të pushtetit vendor për reformën esistemit të adresave, regjistrimit të saktë tëbanesave dhe pronave, inventarizimit të plotë tëçdo aseti.

Ky proces duhet të përmbyllet për t’u dhënëfund parregullsive dhe anomalive që ekzistojnë përtë pasur një adresar të saktë dhe kod biometrikpër çdo banor dhe taksapagues.

Nga ana tjetër, vjelja e taksës së pronës, si njëe ardhur kombëtare dhe me shumë peshë si burimtë ardhurash vendore, duhet të vihet në eficiencë,ashtu siç e parashikon ligji përkatës, dhe e llogariturnë bazë të vlerës së pronës, sipas kategorive dhekoeficientëve që janë parashikuar në ligj, duhet tëvihet në eficiencë ashtu siç e parashikon ligjipërkatës, përllogaritur në bazë të vlerës së pronës,sipas kategorive dhe koeficienteve të parashikuarnë ligj. Çdo vonesë në implementim rrit borxhindhe largon përfitueshmëritë nga buxhetet eparealizuara.

Të mos harrojmë se borxhi që shlyen qeveriame detyrimet e prapambetura të qeverisjesvendore, është 7, 4 miliardë lekë, nga 11, 8 miliardëqë ishte në vitin 2015.

Të dashur qytetarë,

Buxheti i vitit 2019 do të kënaqte më shumënevojat jetike të njerëzve dhe kërkesat që kanëshqiptarët në të gjithë territorin për rrugë, ujë tëpijshëm, si dhe për investime në të gjithë sektorët,por ja që duhet të paguajmë edhe për shumë viteharaçin e shpronësimeve për rrugët që u zaptuanprej ndërtimeve të paligjshme, shpenzimet përvetëpërmbytjet, duke i shkuar lumit me banesë mupranë shtratit të tij, për kontratat shtesë me milionadollar, që shtohen për rrugët që nisin dhe nukbitisin, por që vetëm gllabërojnë fondemarramendëse, si dhe për kostot që duhet tëpaguajmë për masakrën kundër natyrës, mjedisit,si dhe sfidave me të cilat duhet të përballemi në tëardhmen tonë të përbashkët.

Qeveria e Partisë Demokratike, si gjithmonë,nuk na lë trashëgim pjesë borxhi me termafinanciarë, pra, siç thotë populli, i mbyturi, edhepse i kallur, e ka lënë litarin jashtë. Është kjoarsyeja, që, pavarësisht përmbushjes sëprioriteteve makro të këtij buxheti, mbetemi endelarg realizimit të kërkesave dhe nevojave që kanëqytetet dhe komunitetet që ne përfaqësojmë,ndërsa për nga lista e investimeve për rrugë,ujësjellës e nevoja jetike, ne akoma artikulojmëpremtime që e kanë pikënisjen qysh nga fillimi iviteve ’90.

Jo thjesht për të qenë në rregull me detyriminqë t’i parashtroj në parlament kërkesat ekomunitetit të qarkut të Beratit, unë i mirëkuptojmundësitë që ka buxheti, por nuk mund tëanashkalohen ca projekte, të cilat kanë statusrajonal dhe lokal, por i shërbejnë ekonomisëkombëtare për potencialin e fuqishëm turistik,bujqësor e social-ekonomik që përfaqëson Berati.Në axhendën e qeverisë, në këtë mandat, duhettë zgjidhet patjetër financimi i unazës së qytetit,financimi i rrugës kombëtare Poshnje-Roskovecdhe i rrugës kombëtare Tërpan, pa dyshim edheurbanizimi i fshatrave.

Duket sikur Benjamin Franklin e ka thënë përne shqiptarët formulimin: “Miqtë e mi, jam dakordqë taksat janë të larta, por dhe ne jemi taksuar dyherë më shumë nga dembelizmi ynë, tri herë mëshumë nga krenaria dhe katër herë më shumë ngavarfëria “.

Ne si qeveri na ka rënë për pjesë që tëçmontojmë marrëzinë, të çmontojmë rrumpallëndhe të bëjmë Shqipërinë. Dhe Shqipëria do tëbëhet me Kryeministër Edi Ramën.

Faleminderit!

Viti 2018

132


Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Nasufi!Fjalën e ka deputeti Xhemal Qefalia.Xhemal Qefalia – Faleminderit!Është e vërtetë që unë dhe Kryeministri jemi

nga fshati, nga Surreli, por pikësëpari, përpara setë kalojmë te buxheti, ajo çfarë doja të thosha ështëse solidarizohem dhe inkurajoj forcat e Policisë sëShtetit, të cilat sot treguan jo vetëm durim, pormanifestuan profesionalizëm të vërtetë.

Gjithashtu, si qytetar i Tiranës, dua t’u urojshërim të shpejtë edhe protestuesve që upërplasën me policinë. Fakti që asnjë ngapolitikanët e Partisë Demokratike apo të LSI-sënuk pësoi ndonjë gërvishtje, tregon edhe një herëse ata kërkojnë ta përdorin politikisht edhe këtëprotestë për të përfituar kapital politik.

Jemi shumë ndryshe prej tyre, të nderuarqytetarë. Nëse në protestën e 21 Janarit u vranëprotestues, sot u plagosën punonjës policie. Kjoështë për të ardhur keq. Është për të ardhur keqedhe nga deklaratat që Basha bëri sot pasdite paraprotestuesve, nuk mund të vihet në pushtet dukepërdorur njerëzit, hallet dhe problemet e tyre.

Le të kalojmë tani te buxheti, për të cilin jemimbledhur sot. Unë i përkas një qarku, i cili ka marrëzhvillim të paparë, sidomos gjatë këtyre tre vjetëvetë fundit: Tiranës. Këtë mund ta provoni edhe ju,kolegët e mi, që jeni nga rrethet. E ndiejnë edhedeputetët që nuk janë në sallë ndryshimin e madhqë ka pësuar Tirana, jo vetëm me sheshin“Skënderbej”, jo vetëm me Parkun e Liqenit, jovetëm me Pazarin e Ri, jo vetëm me stadiumin, icili do të jetë bashkëkohor, por ky buxhet do tëndikojë më tej për të bërë të mundur që tëndryshojë jo vetëm Tirana e periferia, por tëndryshojë edhe Shqipëria.

Fakti që në këtë buxhet të vitit 2019 ështëparashikuar të ketë rritje të pagave, pikërisht nësektorët më imediatë, te sektorët që sjellinzhvillimin e brezave, rritje pagash prej 7 % nëarsim, në shëndetësi, si dhe te një kategori emadhe në Ministrinë e Mbrojtjes, deri në gradën emajorit, gjë që ndodh për herë të parë, rritje tëpagës në sistemin penitenciar, të Policisë sëBurgjeve, të gjitha këto tregojnë më së mirivëmendjen që ka kjo qeveri edhe në buxhetin evitit 2019, pa përjashtuar këtu edhe pagën prej 20% të punonjësve të diplomacisë shqiptare.

Dua ta falënderoj zotin Rama, jo si banor tëSurrelit, të më dëgjojë kudo që ndodhet, por siKryeministrin e parë shqiptar, që pas 28 vjetësh,

mundësoi bërjen zero, e theksoj zero, të taksëspër inputet bujqësore.

Ky është një veprim dhe një nismë e mirëpriturnga të gjithë banorët, nga të gjithë fermerët, të cilëtdo të shkojnë drejtpërdrejt në rritjen e interesit tëtyre në lidhje me punimin e tokës, të mbjelljes, tëpesticideve, të plehrave kimike, të makinerivebujqësore, për të marrë zhvillim dhe një hop cilësor,ndryshe prej shumë viteve të tjera, kur bujqësiaqe lënë në harresë.

Dua të evidentoje dhe një fakt, si anëtar iKomisionit të Sigurisë. Ka pasur dhe ështëpërcaktuar, po ta shikojmë dhe ta lexojmë mekujdes projektbuxhetin, i cili do të miratohet paspak, e, për fat të keq, vetëm me votat emaxhorancës, një rritje prej 6% të buxhetittë Ministrisë së Mbrojtjes. Madje duhet theksuarse kjo rritje ka bërë të mundur që 1,25% e prodhimittë brendshëm të kalojë për Ministrinë e Mbrojtjes,duke iu afruar sa më shumë kërkesës që bëri edheTrampi në samitin e Uellsit, që të gjitha vendetanëtare të NATO-s t’i afrohen 2%-shit. Unë e di qëka pasur sektorë të tjerë, të cilët e kanë parë mexhelozi kalimin e fondit te Ministria e Mbrojtjes, porky është një tregues që Shqipëria po aspiron nëmënyrë primare për t’iu bashkangjitur vendevepartnere.

Po ju them vetëm një fakt: po ta shikoni mekujdes se cilët janë vendet që po i afrohen 2%-shit të prodhimit të brendshëm, Shqipëria, me1,25%, tashmë është përkrah Gjermanisë, ështëpërkrah Francës, është përkrah Italisë, ështëpërkrah Spanjës, duke lënë pas Çekinë,Hungarinë, Kanadanë, Belgjikën dhe shumë shtetetë tjera. Kjo është arritje pozitive dhe ne na bënkrenarë, na bën krenarë që Forcat e Armatosuratë Shqipërisë, të cilat aspirojnë përkrah aleatëvetanë, të jenë dinjitoze, të jenë në lartësinë ekolegëve të tyre të vendeve partnere.

Të nderuar qytetarë shqiptarë, kjo bëri tëmundur që NATO-ja të marrë edhe një masë tjetër,një gjë që nuk ka ndodhur asnjëherë në Shqipëri:u vendos që në Kuçovë të krijohet një bazë, e cilado të ndihmojë në infrastrukturë forcat aleate tëNATO-s. Pra, u zgjodh pikërisht kjo, Shqipëria epasigurt, që e konsiderojnë këta që nuk janëprezentë, u zgjodh kjo bazë, që të jetë ndihmësepër forcat aleate të të gjitha vendeve partnere dhekjo e bën Shqipërinë më krenare jo vetëm nëoperacionet e saj, por më krenare, duke pasurbesim tek të gjithë partnerët.

133


Të nderuar kolegë, Të nderuar qytetarë, Për ta mbyllur, më lejoni t’u bëj një apel

kolegëve të opozitës, që rendin sa te Teatri, sa tekUnaza apo ku të gjejnë fatkeqësi të tilla, të jenë tëpranishëm këtu, ashtu siç kemi bërë edhe ne kurishim në opozitë, kemi përgatitur drafte, paketa,shporta të ndryshme për ta përmirësuar buxhetin.

Mendoj se ky buxhet është një ndër buxhetetmë të mira të kësaj maxhorance dhe me këtëbuxhet do të përfitojnë të gjithë qytetarët, përfshirëedhe këta që nuk janë të pranishëm.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Qefalia!Këtu mbyllet lista e diskutantëve të regjistruar

për këtë pikë.Kalojmë në diskutimin në emër të grupeve

parlamentare. Në emër të Grupit Parlamentar tëPartisë Socialiste, fjalën e ka deputeti Taulant Balla.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Kërkoj falje, por këtu kam emrin e zotit Balla.Fjalën e ka Erion Braçe.Erion Braçe – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të nderur kolegë deputetë,Jashtë kësaj salle ka armiqësi, ashtu siç ka

edhe cinizëm, ashtu siç ka edhe tallje, ashtu siçka edhe gënjeshtra. Nga mëngjesi i sotëm deri tani,në mbrëmje, po konsumohen të gjitha këto, madjetani në mbrëmje ligësia është ajo që është në primetime, ligësia e një burri që kurrë nuk pati respektpër zonjat, gratë dhe vajzat; ligësia e djalit të këtijburrit, që kurrë nuk pati respekt për punonjësin eshtetit, për shërbyesin e shtetit. E kam fjalën përngjarjen që është konsumuar sot paradite, këtu,te dera e Kuvendit, dhe e kam fjalën për dy njerëzqë kanë mbi kurriz vrasjen e 4 protestuesve nëbulevardin “Dëshmorët e kombit” për Sali Berishëndhe Luzlim Bashën. Ju do të thoni se çfarë lidhjejeka kjo me diskutimin e buxhetit të shtetit. Më lejoniqë me modesti të them se të dyja ngjarjet: këtë qëpo konsultojmë ne në sallë gjatë ditës dhe atë qëkonsuamuan këta dy politikanë jashtë derës sëkësaj salle, i l idh respekti për qytetarët eRepublikës së Shqipërisë, i lidh përkushtimi përqytetarët e Republikës së Shqipërisë, i lidhpërgjegjshmëria për para publike në shërbim tëqytetarëve të Republikës së Shqipërisë; në fundfare i lidh ajo që na ndan, në mënyrë të qartë, prej28 vjetësh këtu në sallën e Kuvendit dhe jo vetëm,respekti për jetën e gjithkujt, së pari, për qytetarët

e Republikës së Shqipërisë, dhe, së dyti, përshërbëtorët e shtetit në këtë vend.

Dua t’i them Sali Berishës nga këtu se ajo vajza,që shërben si punonjëse e ligjit në këtë vend, qëshërben si punonjëse e Policisë së Shtetit, anëtaree një organizate kushtetuese, siç është Policia eShtetit, nuk quhet ndrikull, është një punonjëse eshtetit në detyrë, që i shërben jo Kryeministrit tëvendit, as Presidentit të Republikës, atij edhe nëcilësinë e Komandantit të Përgjithshëm të Forcavetë Armatosura, nuk i shërben asnjërit që është këtu,në këtë sallë politikisht, por u shërben qytetarëvetë Republikës së Shqipërisë dhe institucionevelegjitime të Republikës së Shqipërisë çdo ditë, ngamëngjesi deri në mbrëmje.

Dua t’i them Lulzim Bashës, personit përgjegjëspër vrasjet e “21 Janarit” se të qëllosh me plumbaapo kapsolla është e thjeshtë, mjafton një urdhërdhe mjafton të lëvizësh këmbëzën apo dorën metë cilën t’i hedh, dhe në këtë rast krimi nukkonsumohet nga ai që qëllohet, por konsumohetnga ai që qëllon. Duke thënë këtë, Lulzim, duhetta kuptosh se kur hedh kapsolla, faji nuk është ivajzës që mbrohet, por faji kriminal është i atij qëhedh kapsollën. Mund të jetë i trajnuar apo ipatrajnuar ai që e hedh, por mund të jetë e trajnuarapo e patrajnuar edhe punonjësja e Policisë sëShtetit, por ky trajtim në këtë formë tregon jo vetëmfaktin, e ditur botërisht nga ne, që ti, Lulzim, nukke asnjë lloj lidhje me ligjin, por ti nuk ke lidhje asme ndjeshmërinë njerëzore kundrejt jetës së tjetrit.Kjo të bëri që më 21 janar të vrasësh 4 prindër nëmes të bulevardit, kjo të bëri që më 21 janar tëlësh pa prindër, pa baba dhjetëra fëmijë, pikërishttë këtyre që ti vrave.

Përtej kësaj ngjarje, ajo që ne ofrojmë sot nësallën e Kuvendit ka të bëjë me transparencën dheme përgjegjshmërinë në dy aspekte.

Së pari, ndaj atyre që kemi premtuar dhe, sëdyti, përgjegjshmërinë në përdorimin e parasëpublike, parasë së qytetarëve të Republikës sëShqipërisë, asaj që grumbullohet në buxhetin eshtetit përmes tatimeve dhe taksave në mënyrë tëligjshme, në mënyrë legale.

Po e nis me ato para që ne do të grumbullojmëgjatë vitit të ardhshëm, me ato para që shqiptarëtdo të paguajnë gjatë vitit të ardhshëm. Është evërtetë se ligjet fiskale që do të miratojmë sot nëparim dhe në datën 3 dhjetor nen për nen, do t’idetyrojnë qytetarët e Republikës së Shqipërisë tëpaguajnë më pak taksa. Natyrisht, për shkak të

Viti 2018

134


shumave të planifikuara në buxhetin e shtetit, padiskutim që evazorët fiskalë do të paguajnë mëshumë se sa paguajnë sot detyrime fiskale,tatimore dhe doganore. Domethënë kemi vendosurta tatojmë më pak punën dhe ta çlirojmë nga taksat,ku në bujqësi nga data 1 janar TVSH-ja për të gjithainputet bujqësore do të jetë zero, duke filluar ngaplehrat kimike, pesticidet, farat, fidanët e deri tek igjithë materiali që përdoret për blegtori.

Që nga viti 1995, kur TVSH-ja hyri nëfunksionim në territorin e Republikës sëShqipërisë, çdo parti politike, PD-ja e vjetër dhe evjetër, sepse ashtu mbeti, socialistë të vjetër dhetë rinj, ka premtuar për fshatin vetëm këtë pikë,TVSH zero për inputet bujqësore. Nuk e kanë bërëasnjëherë, as kur e kanë premtuar, as kur kanëbërë dhe e kanë ripremtuar, as kur kanë marrëpushtetin dhe as kur kanë qenë në opozitë, nukkanë pasur vullnetin që ta bëjnë këtë gjë. Për herëtë parë, që nga viti 1995, pas 23 vjetësh, ne iadalim që të votojmë këtu, në sallën e Kuvendit,TVSH-në zero për të gjitha inputet bujqësore.Është ngjarja më e rëndësishme për fshatin dhepër cilindo që punon sot në bujqësi.

Më lejoni t’ju them se një pjesë e mirë që janëkëtu në sallë merren me bujqësi nga mëngjesi derinë mbrëmje, janë marrë në jetën e tyre, përtejpolitikës, me bujqësi dhe e dinë fare mirë se kyfavor fiskal po shkon për njerëzit që punojnë 14-15 orë në ditë, pa e ditur nëse puna me tokën, tëcilës i përkushtohen me zemër, me shpirt dhe methonj, do t’u japë apo jo të ardhura pas 3, 6 apo 9muajsh. Ky favor fiskal po u shkon njerëzve mëpunëtorë të këtij vendi, bujqve, kudo ku janë, nëVeri dhe në Jug, për t’ju dhënë një mundësi të re,për të ulur kostot e punës së tyre, kostot eprodukteve të tyre nga puna, dhe, natyrisht, përt’ju krijuar një mundësi tjetër për të realizuar tëardhura në familjet e tyre.

Së dyti, TVSH zero për aktivitetin e shoqërivetë bashkëpunimit bujqësor dhe blegtoral. Ka pasurnjë propagandë të tmerrshme kundër bashkimit tëbujqve, të fermerëve kudo ku ata ndodhen, ka qenënjë propagandë që ka demonizuar bashkinë, dukei lënë bujqit të ndarë, secili në parcelën e tij, përkëtë shkak duke i lënë në prapambetje, për këtëshkak duke i lënë në varfëri të skajshme kudo kuata janë vendosur dhe kudo ku ata mundohen tërrojnë me djersën e ballit dhe me punën e tyre.

Ju kemi dhënë një mundësi të re për t’ubashkuar në prodhim, me qëllim që të kenë një

mundësi akoma më të mirë për të realizuarprodukte cilësore dhe, në fund fare, për të realizuartë ardhura nga produktet.

Po këtu tatimi mbi fitimin e kemi lënë 5% përshoqëritë e bashkëpunimit bujqësor dhe blegtoral,5% për secilin prej tyre, me qëllim që ta stimulojmëderi në fund nxitjen e bashkimit të tyre për t’i çuarpërpara, duke i bërë bashkë për të prodhuar dhepër të shitur gjithnjë e më tepër.

Po këtu të gjithëve bujqve, që sot.....Vasilika Hysi – Ju lutem, teknika!Erion Braçe - Të gjithëve bujqve që sot punojnë

individualisht u kemi krijuar mundësinë që ta kenëzero TVSH-në që nga data 1 janar dhe zerotatimfitimin. Nuk do të paguajë më asgjë.

Në krahun tjetër (besoj se këtu kam edhevëmendjen e Lulzimit, i cili më fund ka zbuluar qënë këtë vend domatet që ai ha prodhohen në serra,kastraveci dobibërës dhe çudibërës në Berat, atjeku shkon Lulzimi, prodhohet në serra) për të gjithaelementet e serrave të reja, nga ato mekanike deritë plastmasa, që e ka shqetësuar kaq shumëLulzim Bashën, tatimi mbi vlerën e shtuar ështëzero. Le të shkojë sot në doganën e Tiranës tëmarrë informacion që të kuptojë se tatimi për çdoelement të serrës, duke filluar nga elementetmekanike tek ato elektrike, tek ato të vaditjes, tekato të sistemit të ajrimit dhe te plastmasa ështëzero. Tatimi mbi vlerën e shtuar për mekanikënbujqësore është zero edhe në transaksionet ebrendshme, pra për të gjithë ata që duhet ta kenënjë traktor apo një zetor për t’i ndihmuar në punëne tyre. Gjithashtu, do të vazhdojmë rimbursiminme 10% të çdo produkti bujqësor që del nga fshati.

Më lejoni t’i them Lulzimit, i cili nuk di të bëjëllogari, se ai 300- lekëshi për litër që do t’u falëfshatarëve është shumë më pak se 10 % që neduam t’u japim me një skemë efektive fshatarëvepër produktet e tyre. Kjo është e gjithë paketa efavoreve fiskale në bujqësi. Besoj se ishte detyrimiynë si maxhorancë, si grup parlamentar, ta fillonimme këtë dhe duhet të jemi krenarë sot që më nëfund po mbahet një premtim që për 23 vjet nuk embajti kurrkush në sallën e Kuvendit dhe në këtëvend. Një premtim që ka 23 vjet që nuk ështërealizuar, po bëhet sot realitet.

Tatimin mbi vlerën e shtuar për lëndët e paradhe për punën në prodhimin farmaceutik vendaspërsëri kemi vendosur të jetë zero. Dua t’ju kujtojse me herët e kemi bërë zero për të gjitha ilaçet,të cilat konsumohen në territorin e Republikës së

135


Shqipërisë.Tatimin mbi vlerën e shtuar për punën në

industrinë e lehtë në këtë vend përsëri e kemizero dhe do ta bëjmë zero edhe përnënkontraktorët qoftë për proceset e punës, qoftëedhe për ata që punojnë në industrinë fason, meqëllim që t’u japim mundësi njerëzve që kostoja epunës së tyre të jetë edhe më e lirë.

Ndryshimi i dytë vjen tek tatimi mbi të ardhurat.Duke filluar që nga data 1 janar, për të gjithabizneset e vogla, ato me xhiro deri në 2 milionëlekë, tatimi mbi fitimin do të jetë zero. Ndërkohë,për të gjitha bizneset me xhiro nga 2 milionë lekëderi në 14 milionë lekë të rinj do të jetë vetëm 5%.Në këto fasha është gati 90% e sipërmarrjeve nëkëtë vend, të cilëve ne u marrim një tatim minimal.

Këtu përsëri kërkoj vëmendjen e LulzimBashës. A je në terezi, ore zotëri, si mundet t’upremtosh njerëzve nga sallat e partisë sate se dota bësh tatimin mbi fitimin 9%? Këta e kanë 5%, sido t’ua bësh 9%, Lulzim? Si do t’ua bësh? Do t’ungresh tatimin, apo e ke fjalën për 10%-in, atë përtë cilin na akuzon sot e gjithë ditën?

Edhe sot e pashë që po bënte një mbledhjepër buxhetin në hotelin e një njeriu, për të cilin naakuzon se e mbështesim si oligark. Domethënë,pafytyrësia e këtij njeriu nuk njeh cak, por, nëse kyzotëri angazhohet gjithë ditën të na godasë përsjellje favorizuese në çdo hap, në çdo vendim, nëçdo akt që ne marrim ndaj oligarkisë, a mund tëmë shpjegojë dhe a mund t’u thotë sot shqiptarëvese si ka mundësi që merr angazhim që tatimin mbifitimin vetëm për 10% të sipërmarrjes ta ulë nga15%-9%, ndërkohë që 90% të sipërmarrjes t’iarrisë nga 5% deri në 9%? A mund ta pranojnëshqiptarët që punojnë dhe që merren mesipërmarrje që ky njeri t’ua rritë tatimet në këtëmënyrë? Natyrisht, unë mendoj që jo. Shqiptarëtpara meje, para jush, para të gjithëve kanëvendosur për të kundërtën. Prandaj ky shkon nganjëra humbje në tjetrën dhe nuk arrin dot tëkapitalizojë as kauzat qesharake në favor të partisësë tij.

Ne do të vazhdojmë të mbrojmë të ardhurat eulëta nga puna, të cilat rezultojnë të jenë tëardhurat e vetme të një familjeje, ku ka punëtorënë shtet apo në privat. Natyrisht, të gjitha pagatderi në 300 mijë lekë të vjetër do të vazhdojnë tëjenë me tatim zero. Ndërkohë, do të bëjmë njëlehtësim të pagave nga 130 mijë deri në 150 mijëlekë. Është një lehtësim i kërkuar me ngulm,

veçanërisht nga shtresa e mesme. Natyrisht, nedo t’i shkojmë pas këtij lehtësimi, me qëllim që edhekëta njerëz, pavarësisht se sa janë në numër, tëpërfitojnë nga politika jonë fiskale. Është shumë erëndësishme për ne që punëtorët në këtë vend tëjenë të favorizuar nga tatimet dhe taksat që nevendosim për krahun e punës. Është shumë erëndësishme për ne që secili prej tyre të çojë nështëpi të ardhura, të cilat kësaj radhe tatohen mëpak nga qeveria, nga organet fiskale. Është po kaqdetyrim për ne që të ardhurat minimale nga punatë rriten. Pikërisht për këtë arsye ka ardhur kohaqë paga minimale të rishikohet, me qëllim që tërritet, por në krahun tjetër duhet t’i japim fundpraktikës së një grushti sipërmarrësish, të cilët përtë shfrytëzuar deri në fund punën e punëtorëve ujapin paga me para në dorë. Në momentin kur ijapin para në dorë, marrin mbrapsht diferencënmidis pagës që u paguajnë punëtorëve dhe pagësqë deklarohet tek organet fiskale. Ky është njëturp i pashembullt që i rëndon gjithnjë e më tepërpunëtorët, në krahun tjetër nuk i pasuronsipërmarrësit që merren me këtë gjë. Pikërisht përkëta të fundit qeveria dhe ky parlament kanëatributin ta çojnë deri në fund lehtësimin për tëardhurat nga dividenti nga 15% në 8%. Është njëtatim dhe janë të ardhura, të cilat ne presim tëriinvestohen në ekonominë shqiptare për të krijuarvende të reja pune dhe mundësi për njerëz të tjerëdhe për t’i shkuar deri në fund jetesës së ndershmeme djersën e ballit, me punën e tyre.

Turizmi mbetet përsëri një nga sektorët që jovetëm po rritet, por edhe që do të marrë mbështetjefiskale nga ana e qeverisë. Është një nga sektorëtqë po përfshin gjithnjë e më shumë njerëz sipunëtorë, si menaxherë. Natyrisht, është detyrajonë t’i japim suport edhe më të madh këtij sektori,i cili, më në fund, është kthyer në një nga degëtkryesore të ekonomisë kombëtare të vendit. Deridje ai shihej si një nga sektorët ku mund të bëheshei pasur duke grabitur toka dhe duke i vënë nëfunksion të kësaj industrie. Sot është ndryshe,është një mundësi punësimi për të gjithë, për vajzate djemtë e rinj, të cilët duan të punojnë në këtësektor dhe duan t’u shërbejnë, së pari, shqiptarëve,mbi të gjitha, atyre që vijnë si bujtës për të kaluarpushimet e tyre, dhe të huajve, të cilët shtohençdo ditë në territorin e Shqipërisë. Edhe për ta tatimimbi vlerën e shtuar do të jetë 6%, 5% do të jetëtatimi mbi fitimin, ndërkohë që taksat e ndërtesavejanë ulur në minimum për të gjithë sektorin.

Viti 2018

136


Të njëjtën gjë bëjmë edhe për prodhimin, edhepër eksportet, të cilat do të vazhdojmë t’i mbajmënën regjimin e rimbursimit të tatimit mbi vlerën eshtuar. Kjo paketë fiskale zbut dhe ul në mënyrëtë ndjeshme barrën fiskale për qytetarët eRepublikës së Shqipërisë. Lulzim Basha mund tëthotë sot e gjithë ditën se ne po i rritim taksat. Po esfidoj edhe një herë të më shpjegojë se si do tabëjë tatimfitimin 9%, kur 90% e bizneseve e kanë5%. Çfarë quhet kjo, ulje takse, apo rritje takse?Ku do të shkojnë paratë? Te puna përsëri do tëshkojnë; do të shkojnë për investime dhe nuk janëpak, por janë 88,8 miliardë lekë, 888 milionëdollarë. Këto do të jenë investime të drejtpërdrejtanë sektorët kyç të ekonomisë kombëtare të vendit;do të jenë investime në sektorët kyç, të cilët ofrojnëapo mbulojnë shpenzimet zëvendësuese për çdofamilje, në bujqësi, shëndetësi dhe arsim. Pa asnjëlloj diskutimi do të shkojnë edhe në infrastrukturëpër të çuar deri në fund projektin tonë të rigjenerimittë të gjithë infrastrukturës, por do të shkojë edhenë paketën tonë të solidaritetit social, e cila ka tëbëjë me të pamundurit, me ata që nuk e kanë njëpunë, me atë që e kanë pasur një punë dhe përshkak të moshës sot janë në pension dhe që duanmë tepër para; do të shkojë pa asnjë lloj diskutimitek ata që janë me aftësi ndryshe dhe që vuajnëpasojat e sëmundjeve apo aksidenteve tëndryshme, si invalidë të punës dhe të jetës. Për taka një paketë fiskale favorizuese, por do të ketëmë tepër para nga buxheti i shtetit për t’u krijuarmundësi për një jetë dinjitoze në familjet e tyre.

Paratë publike, që grumbullohen nga tatimetdhe taksat e shqiptarëve, po i përdorim mepërgjegjshmëri për të ulur borxhin në këtë vend.Mund t’ju duket një gjë e thjeshtë dhe epakuptueshme kjo historia e uljes së borxhit mepikë përqindjeje nga viti në vit, por jam i bindur seuljen e borxhit së bashku me menaxhimin më tëmirë të borxhit dhe rritjen e ditëve të maturimit tëtij e kuptojnë më së miri ata që në shtëpitë e tyrekanë një kredi, kanë një hua të marrë nga familjarëapo nga njerëz të tjerë, të cilëve, kur u afron datae pagesës, vihen para ankthit të tmerrshëm tëpagimit të borxhit. Në këto kushte, është edheshteti. Mos t’ju duket shteti si i huaj, shteti ështëjuaji, është i shqiptarëve. Pavarësisht demonizimitqë ka marrë gjatë gjithë kësaj periudhe, shtetimbetet deri në fund i qytetarëve të këtij vendi.Pikërisht për këtë arsye buxheti i shtetit ka marrëkëtë fytyrë, këtë trajtë, për të ndihmuar deri në fund

qytetarin dhe jetesën e tij.Pa asnjë lloj diskutimi sot ka një debat për

koncesionet dhe për partneritetin publik-privat, njëdebat që bëhet në largësi, por kurrë në sallën eKuvendit, kurrë nuk janë ballafaquar modelet. Ajoqë na ndan jo vetëm në këtë sallë, por edhe jashtëështë mënyra se si e kemi ushtruar pushtetin dhese si jemi përballur me koncesionet dhe mepartneritetin publik-privat. Vazhdon kënga etmerrshme për koncesionet në shëndetësi. E kamthënë edhe një herë, kush ka probleme lidhur memënyrën si është lidhur një kontratë nga germa Aderi te Zh-ja, t’u drejtohet organeve të drejtësisë.Asnjëri prej këtyre, që sot e gjithë ditën flet apobelbëzon nëpër ekrane, pa kuptuar asgjë përmënyrën e funksionimit të një koncesioni, për mëtepër në shëndetësi, nuk e ka as monopolin e sëvërtetës, por nuk ka as argumente për t’umbështetur. Po ju them vetëm një gjë...

Vasilika Hysi – Zoti Braçe, ju lutem!Erion Braçe – Po mbaroj! Tani nuk ka as

opozitë...Po i ftoj të bëjnë një akt të thjeshtë: të shkojnë

në spital dhe të pyesin për koncesionin esterilizimit, të pyesin mjekët dhe, pa asnjë llojdiskutimi, të pyesin edhe pacientët. Larg qoftë sikurLulzim Basha të vuajë nga një sëmundje që ka tëbëjë me ujin dhe larg qoftë sikur Lulzim Basha tëshkonte e të kurohej para se të hynte në fuqi kjokontrata e koncesionit të partneritetit publik-privat!E dini ç’fat do të kishte?! Do të mbetej pa... përnjë arsye shumë të madhe: infeksioni operator osepostoperator do t’i çonte drejtpërdrejt në atë pikë,si zgjidhja e vetme që të ofrojnë spitalet në rastetë tilla. Për sa kohë secili prej tyre shkon dhe bëncheck up-in në spitale private me kostomarramendëse, nuk mundet që të marrë kurajëndhe t’i mohojë çdo qytetari të Republikës sëShqipërisë një kontroll një herë në vit pikërisht përtë ditur gjendjen e tij shëndetësore në raport meatë që e pret dhe me të ardhmen e tij. Këtokoncesione kanë shpëtuar jetë dhe, natyrisht,shpëtimi i jetës duhet të jetë prioritare edhe përbuxhetin e shtetit.

Faleminderit!Vasilika Hysi- Faleminderit, zoti Braçe!Këtu mbyllet diskutimi për projektligjin “Për

buxhetin e vitit 2019” dhe për të gjitha projektligjetfinanciare që shoqërojnë këtë paketë.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës, nëprojektligjin “Për disa shtesa dhe ndryshime në

137


ligjin nr. 10018, datë 13.11.2008 “Për Avokaturëne Shtetit”. I regjistruar për të diskutuar për këtëprojektligj është zoti Alket Hyseni. Nëse deputetëtnuk kanë pyetje për propozuesin, kalojmë nëdiskutime.

Fjalën e ka deputeti Alket Hyseni.Alket Hyseni – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Të nderuar kolegë,Të nderuar qytetarë,Me kënaqësi pata fatin të jem nismëtari i

ndryshimeve në ligjin “Për Avokaturën e Shtetit”,20 vjet nga ligji i parë, të cilat vijnë në fokusin e njëreforme të madhe për shtetbërjen në Shqipëri tëqeverisë, të Kryeministrit Edi Rama dhe të PartisëSocialiste, shtet i cili patjetër ka nevojë për shërbimcilësor të Avokaturës.

Ky shërbim, edhe pse me një traditë që nga viti1999, ka pasur ecejaket e veta dhe, pas një analizetë thellë, ndryshimet ligjore u konsideruandomosdoshmëri, të cilat konsistojnë në krijimin enjë institucioni përfundimisht me dinjitet; me dinjitetduke filluar që nga varësia, sepse shkon në varësitë Kryeministrit të Republikës së Shqipërisë, përtë mundësuar kryerjen e detyrave të tij në nivelinmë të lartë të mundshëm; me dinjitet, sepse i jepnjë status të merituar nga pikëpamja formale eprocedurale emërimit dhe rekrutimit të avokatit tëPërgjithshëm dhe organizimit të ri që i bëhetAvokaturës së Shtetit, deri tek trajtimi dinjitozfinanciar, ashtu siç e meriton ky mbrojtës iinteresave të larta pasurore të shtetit, i cili, ipabarabartë deri sot, është përballur me njerëz qëkanë kërkuar të cenojnë interesat e shtetit, tabjerrin dhe ta gërryejnë shtetin shqiptar në këta30 vjet.

Ky projektligj ka sjellë risi, duke parashikuaredhe mënyrën dinjitoze sesi shteti shqiptar do tëpërmbushë detyrimet ndaj vendimeve të GjykatësEuropiane të të Drejtave të Njeriut, tëpaparashikuara deri sot, ku shteti shqiptar kavuajtur edhe pasojat e interesave të larta nëvonesën e ekzekutimit të këtyre vendimeve.

Një organizim perfekt është edhe ngritja ekolegjit të avokaturës në formën këshillimore, përtë bërë të mundur ekspertizën më të lartë të këtijorganizmi.

Nuk dua të ndalem gjatë, sepse relatorja, zonjaKlotilda Bushka, me punën e saj të mrekullueshme,do të ketë mundësinë të bëjë parashtrimet e saj.Unë falënderoj zonjën Klotilda, por edhe të gjithë

anëtarët e Komisionit të Ligjeve, duke filluar ngakryetari, falënderoj EURALIUS-in për mbështetjene pakursyer për këtë ligj, Ministrinë e Drejtësisëdhe ministren në mënyrë të veçantë.

Meqë sot është një ditë e veçantë, ku do tëmiratohet ligji për buxhetin e shtetit, shkurtimishtmë lejoni të them dy fjalë, në mbështetje absolutetë këtij ligji, edhe për sa u takon interesave zonaleqë unë përfaqësoj, të elektoratit të Sarandës, përshumë e shumë investime që ky buxhet do tëmbështesë vitin që vjen.

Jo vetëm për interesa lokale, por edhe përinteresa kombëtare ky buxhet do të mbështetetfuqimisht nga unë dhe kolegët e mi dhe do tëvotohet masivisht, sepse sjell vijimin e reformavetë mëdha, rritje ekonomike të qëndrueshme nënivelin 4,2% deri në 4,5%, rritje pagash dhepensionesh, në kushtet kur ulet borxhi si rrallëndonjëherë, investime madhore në vijim të vepravetë mëdha, por edhe veprave të reja që do tëkrijohen, mbështetje sociale për grupet vulnerabëldhe në mënyrë të veçantë për ato grupe që kanënevojë më shumë se kushdo, për paraplegjikët,për fëmijët e sëmurë, për ata që nuk kanë mundësitjetër përveçse të shikojnë nga shteti social, ai shtetqë ne përfaqësojmë si të majtë që jemi dhe, nëfund, ky buxhet sjell ulje taksash për kategoritë eqytetarëve, por në mënyrë të veçantë për të gjithabizneset.

Prandaj, të nderuar kolegë, le ta votojmë tëgjithë së bashku dhe të vijojmë punën, edhe psekemi mungesën e opozitës, e cila, fatkeqësisht,bëhet bashkë me ata që qëllojnë policinë në kryetë detyrës, por ne, ndryshe nga ata, mbështesimpolicinë dhe solidarizohemi me ata punonjës tëPolicisë së Shtetit, që sot u plagosën duke mbrojturrendin kushtetues dhe duke zbatuar ligjin.

Ju faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Hyseni!Këtu përfundojnë diskutimet.Kalojmë në emër të grupeve parlamentare. Në

emër të Grupit Parlamentar të Partisë Socialistedo të shprehet zonja Klotilda Bushka.

Klotilda Bushka – Faleminderit, zonjadrejtuese e seancës!

Të nderuara kolege dhe kolegë deputetë,Të dashur qytetarë,Unë nuk mund ta nis fjalën time pa shprehur

indinjatën e thellë dhe keqardhje për aktet eshëmtuara që kanë ndodhur sot nga një protestë,që, nga një e drejtë kushtetuese dhe qytetare,

Viti 2018

138


precipitoi në akte dhune, në kundërligjshmëri dhenë dëmtime reale dhe serioze për përfaqësuesit eforcave të rendit...

Vasilika Hysi - Të nderuar kolegë, ju lutem,mbani qetësi dhe dëgjoni, sepse është ligj shumëi rëndësishëm jo vetëm për ne, por për të gjithëqytetarët!

Klotilda Bushka – Në këto kushte, nuk mundtë rri pa shprehur solidaritetin dhe të gjithëmbështetjen time, të kolegëve të mi, por edhe tëqytetarëve të shumtë, që më kanë shkruar gjatëgjithë ditës, kryesisht qytetarët e zonës simeelektorale, njësia 3, për forcat e rendit, që kanëpësuar dëmtime fizike dhe janë në gjendje tërëndë. U urojmë të gjithëve shërim të shpejtë dheu kërkojmë organeve të shtetit të vënë parapërgjegjësisë sa më shpejt faktorët dhe ata qëshkaktuan këto akte. Ndërkohë, u bëjmë thirrjeprotestuesve, qofshin ata civilë apo përfaqësuestë forcave politike, të ulen me këmbë në tokë dhetë protestojnë me kokë e me logjikë, si dhe tëdistancohen nga aktet e dhunës, përndryshe forcae ligjit do të zbatohet njësoj për të gjithë.

Po kthehem te çështja e rendit të ditës. Kemimiratuar në Komisionin për Çështjet Ligjore, tëDrejtat e Njeriut dhe Administratës Publike njënismë shumë të lavdërueshme të bërë ngaekspertët e reformës në drejtësi, e cila u firmosdhe u paraqit nga deputeti Alket Hyseni, që ka tëbëjë me disa ndryshime në ligjin e Avokaturës sëShtetit. Ky është një ligj shumë i rëndësishëm.Ndoshta është e vështirë që qytetarët të nakuptojnë nëse u shpjegojmë teknikalitetet, por qëta thjeshtoj do të zgjedh t’u shpjegoj me pak fjalëse çfarë ndodh sot me çështjet gjyqësore, ku palëështë shteti. Jo gjithmonë kur shteti humb njëçështje gjyqësore, do të thotë se shteti nuk ka tëdrejtë, por, pavarësisht kësaj, kostot dhe dëmet ekëtyre gjyqeve të padrejta, i paguajnë me pa tëdrejtë qytetarët e këtij vendi nëpërmjet taksave sikontributorë në buxhetin e shtetit. Humbje tëproceseve, kur shteti ka të drejtë, ndodhin edhenga padrejtësitë në sistemin tonë gjyqësor,padrejtësi që janë duke u adresuar nga reformanë drejtësi, por jorrallëherë ndodhin edhe ngakorrupsioni apo papërgjegjshmëria e zyrtarëve, tëcilëve nuk u intereson që shteti të fitojë. Për këto,sigurisht, reformat tona kundër korrupsionit janëduke bërë punën e tyre dhe po japin rezultate tëlarta, por nuk mjafton vetëm kjo. Analiza e sistemittë drejtësisë ka nxjerrë në pah se këtyre

fenomeneve negative u vihet fre nëse ne kemiavokatë shteti profesionistët më të mirë dhe njerëzitmë me integritet, të cilët luftojnë për të mbrojtur tëdrejtat pasurore të shtetit shqiptar dhe të të gjithëshqiptarëve. Pikërisht këtë bën projektligji që kemisot për shqyrtim dhe miratim. Në radhë të parë,ky projektligj synon të riorganizojë të gjithë skemëne shërbimit të Avokaturës së Shtetit, si një shërbimi cili institucionalizon procedura shumë të qarta nëzbatimin e praktikës së strategjive të mbrojtjes sështetit shqiptar në mënyrë të unifikuar.

Deri dje Avokatura e Shtetit dhe organet e shtetitkishin vështirësi në komunikimin zyrtar sa i takonqëndrimit të njësuar në proceset gjyqësore, ndërsasot ky ligj e rregullon këtë procedurë. Deri djestatusi i avokatëve të Shtetit dhe trajtimi i tyre nuku përgjigjeshin nevojave dhe përgjegjësive qëAvokatura e Shtetit duhet të ketë, në mënyrë që tëdrejtat pasurore të shtetit shqiptar të jenë në niveline duhur të mbrojtjes, duke pasur në konsideratëedhe pasojat e mëdha dhe dëmet që u vijnëbuxhetit të shtetit dhe interesave të publikut ngakëto procese gjyqësore. Gjithashtu, aktualisht,varësia e këtij institucioni kishte një sërëprocedurash, që burokratizonin veprime tëAvokaturës së Shtetit përkundrejt atyre që sot janëmë të lehta, kur flasim për zyra avokatie private,gjithçka në dëm të proceseve të shpejta gjyqësoredhe mbrojtjes efektive në favor të shtetit. Të gjithakëto probleme janë adresuar në atë që quhetstrategjia e reformës në drejtësi, duke dhënëzgjidhjet dhe objektivat përkatëse sesi Avokaturae Shtetit duhet të funksionojë, në mënyrë që edhembrojtja që u bëhet interesave pasurore të shtetittë jetë e denjë, ashtu siç ndodh në çdo vend tjetërtë botës.

Në këtë kuptim, sipas strategjisë së reformësnë drejtësi, fuqizimi i rolit të Avokaturës së Shtetitpër përfaqësimin e interesave pasurore ështëmenduar të merret nëpërmjet këtyre masave: tëforcohet asistenca e Avokaturës së Shtetit përorganet shtetërore nëpërmjet këshillimit dheprocedurave paraprake të hartimit të akteve. SotAvokatura e Shtetit nuk duhet të thirret vetëm kurndodh një konflikt, por duhet të konsultohetparaprakisht kur aktet kryhen, aq më tepër nëprocedura koncesionare apo prokurimesh publike;duhet të parashikohen garanci ligjore për avokatëte Shtetit lidhur me qëndrueshmërinë, cilësinë dhevazhdueshmërinë në ushtrimin e këtyrefunksioneve, duke përcaktuar edhe statusin e

139


avokatëve të Shtetit në mënyrë përfundimtare, sidhe duke e lidhur këtë status me profesione të tjeraligjore të ngjashme brenda sistemit të drejtësisë.

Objektivi i fundit i strategjisë ka qenëriorganizimi i zyrës së Avokatit të Shtetit, duke evendosur këtë zyrë në varësi të Kryeministrisë dheparashikimin e një skeme të veçantë pagash nëpërputhje me kualifikimin e avokatëve të Shtetit.Thënë këtë, projektligji që kemi sot në shqyrtim, sipjesë e paketës së ligjeve të reformës në drejtësi,është kryer në konsultim të plotë me misioninEURALIUS në Shqipëri, si dhe në konsultim meDepartamentin e Mbikëqyrjes së Ekzekutimit tëVendimeve të Gjykatës Europiane të të Drejtavetë Njeriut në Strasburg, i cili është pranë Këshillittë Ministrive të Këshillit të Europës.

Risitë e këtij projektligji, që u interesojnështetasve shqiptarë, aq më shumë në këtë mo-ment, kanë të bëjnë me tri fakte: e para, ka të bëjëme faktin se për herë të parë në Shqipëri nevendosim me ligj një mekanizëm të qartë përekzekutimin e vendimeve të Gjykatës sëStrasburgut. Sot çdo hap sesi vendimet e Gjykatëssë Strasburgut do të ekzekutohen në Shqipëriështë i përcaktuar me ligj, me detyra të qarta dheme përgjegjësi konkrete për institucionet që duhett’i zbatojnë dhe, nëse nuk veprojnë kështu, mbajnëpërgjegjësi . Ky është një hap shumë irëndësishëm, sepse, pas kaq vitesh që Shqipëriaështë anëtare e Këshillit të Europës, merr përsipërnjë angazhim, i cili i shkon për shtat mbrojtjes mëtë mirë të të drejtave të të gjithë atyre subjekteveshqiptare, që janë gjyqfituesë në çështje nëGjykatën Europiane të të Drejtave të Njeriut.

Parlamenti do të ketë një rol të shtuar në këtëdrejtim. Në bazë të rezolutave të AsamblesëParlamentare të Këshillit të Europës, një herë nëvit Avokati i Përgjithshëm i Shtetit duhet të raportojënë Kuvendin e Republikës së Shqipërisë përvendimet e Strasburgut sesi janë ekzekutuar dhesa janë rivendosur të drejtat e shtetasve në kuptimtë kësaj veprimtarie.

Gjithashtu, ligji parashikon një qartësi të plotësa u takon kritereve të forta të rekrutimit tëavokatëve të Shtetit, të cilët, duke filluar ngamomenti që ky ligj do të hyjë në fuqi, do të kenëdetyrimin të ndjekin një cikël formimi fillestar, poredhe të vazhduar më tej, ku cikli fillestar nuk do tëjetë më pak se dy vjet pranë Shkollës sëMagjistraturës. Ky formim vjen për të rriturgarancitë e avokatëve të Shtetit, të cilët duhet të

jenë juristët më profesionistë dhe me integritetinmë të lartë për t’u shërbyer interesave publikepasurore të shtetit shqiptar.

Në këtë drejtim është shumë e rëndësishme tëthemi se ata që janë avokatë Shteti aktualisht dot’i nënshtrohen një procesi vlerësimi të aftësive tëtyre, në mënyrë që të ketë barazi midis brezit tëatyre që do të shkollohen në Shkollën eMagjistraturës me ata që janë aktualisht, nëmënyrë që cilësia të jetë e njëllojtë në shërbiminqë u ofrohet të drejtave pasurore të shtetit dhe tëkritereve të qarta sa u takon proceduravedisiplinore, organeve të disiplinimit dhe statusit tëAvokatit të Shtetit në kuadër të kërkesave që vijnënga reforma në drejtësi.

Duke qenë se ky ishte një projektligj, i cili nukmund të bëhej pa mbështetjen e misionitEURALIUS, ekspertëve të Këshillit të Europës,Departamentit të Ekzekutimit të Vendimeve pranëKëshillit të Ministrave të Këshillit të Europës, si dhepa konsultimet e OSBE-së, zyrës në Tiranë tëKëshillit të Europës dhe organizatave të shoqërisëcivile, nuk mund të rri pa i falënderuar ata në emrintim dhe në emër të të gjithë anëtarëve të Komisionittë Ligjeve.

Gjithashtu, dua të falënderoj edhe nismëtarinpër seriozitetin e treguar në këtë proces, Ministrinëe Drejtësisë dhe Ministrinë e Financave për tëgjithë mbështetjen që i dhanë këtij projektligji. Nukmë mbetet gjë tjetër veçse t’i uroj sukseseAvokaturës së Shtetit të reformuar në kuadër tëreformës në drejtësi!

Vasilika Hysi- Faleminderit, zonja Bushka! Këtu mbyllen diskutimet në parim për

projektligjin “Për disa shtesa dhe ndryshime nëligjin nr. 10018, të datës 13 nëntor të vitit 2008“Për Avokaturën e Shtetit””.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës, nëprojektligjin “Për ratifikimin e marrëveshjes sëbashkëfinancimit ndërmjet Këshillit të Ministravetë Republikës së Shqipërisë, të përfaqësuar ngaMinistria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale tëShqipërisë, dhe Fondit të Kombeve të Bashkuara,për popullsinë”.

Të nderuar kolegë, a ka pyetje për këtëprojektligj?

Nuk ka.Sipas Rregullores, kalojmë në pjesën e

diskutimeve.Nuk ka deputetë të regjistruar për të diskutuar,

për rrjedhojë do të kalojmë në shprehjen në emër

Viti 2018

140


të grupeve parlamentare.Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka deputetja Klodiana Spahiu.Klodiana Spahiu – Të nderuar kolegë,Të dashur qytetarë,Kjo marrëveshje është nga më të rëndësishmet

për të diskutuar disa nga pikat dhe programetkryesore për shëndetësinë. Në fakt, është fjala përnjë studim shumë të madh për treguesitdemografikë dhe shëndetësorë.

Një studim i tillë ka filluar në vitin 2002. Studimii dytë ka qenë i viteve 2008-2009. Ky i fundit ështëme të dhëna më të përditësuara, ku janë marrë nëstudim rreth 17 mijë familje dhe janë studiuar tëdhëna nëpërmjet një pyetësori të hollësishëm, qënuk ka të bëjë vetëm me të dhëna përshëndetësinë.

Do të doja të falënderoja të gjithë partnerët tanëndërkombëtarë, të cilët na kanë mbështetur nëmënyrë të vazhdueshme, na kanë inkurajuar përtë kuptuar se të gjitha politikat shëndetësore bëhenvetëm atëherë kur kemi studime të mirëfillta dhekur bazohemi në kërkesat që ka çdo familjeshqiptare.

Në fakt, në bazë të studimeve të vitit 2008, janëhartuar dokumente kryesore strategjike dhepolitike, si: “Strategjia kombëtare e shëndetësisë2016-2020”, “Programi kombëtar për parandalimindhe kontrollin e sëmundjeve infektive dhesëmundjeve kronike 2016-2020”, plani i veprimittë promovimit shëndetësor 2016-2021, por janëhartuar dhe reflektuar edhe në “Strategjinëkombëtare për zhvillim dhe integrim 2016-2020”,hartuar nga Këshilli i Ministrave në vitin 2016.

Ku qëndron rëndësia e këtij studimi? Së pari, ky studim, i vetmi në llojin e tij, që

është realizuar në një numër shumë të madhfamiljesh shqiptare, ofron të dhëna të vlefshmedemografike dhe shëndetësore për shumëgrupmosha dhe kategori të rëndësishme tëpopullatës, të dhëna që nuk ofrohen nga të dhënatadministrative dhe as nga studime të tjera. Kystudim përfshin fëmijët e moshës 0-8 vjeç, gratështatzëna, gratë e moshës riprodhuese, individëme moshë madhore të të dy gjinive; siguronvlerësimin e programeve ekzistuese në vendintonë. Po të vëmë re, në buxhetin e vitit 2019 kanjë rritje të fondeve për vaksinimin, për rotavirusin,që është një politikë shumë e rëndësishme përmbrojtjen nga sëmundjet infektive.

Ne kemi diskutuar gjatë këtij muaji nëpër

komisione, dhe sot në seancë në mënyrështeruese për buxhetin e vitit 2019. Disa prejvendimeve të rëndësishme për investimet dheplanifikimet jo vetëm në sektorin e shëndetësisëdhe mbrojtjes sociale, por edhe në sektorë të tjerëjanë bërë si rrjedhojë e gjetjeve të këtij studimi unik,ku informacioni për situatën është i gjithanshëm,duke filluar nga nevojat për ujin e pijshëm, kushtetnë banesa, përdorimi i energjisë elektrike përgatim, duke vazhduar në studim me se sa për qindtë popullsisë përbëjnë grupmoshat e caktuara,përbërja mesatare e çdo familjeje, sa për qind kanëmbaruar universitetin, krahasimi i gjendjesekonomike me nivelin edukimit, sa për qind efëmijëve të moshës 4 vjeç ndjekin programe tëhershme edukimi, sa për qind e femrave dhemeshkujve janë të punësuar, si është kujdesi pre-natal që kanë marrë nënat, të cilat kanë lindurfëmijë në 5 vjetët e fundit, sa për qind e lindjevejanë realizuar në maternitet, si ka qenë asistencadhe kujdesi postnatal, problematikat që janë hasurnë shërbimet shëndetësore në zonat rurale dheurbane, njohuritë që ka popullata për planifikiminfamiljar, sa për qind e femrave sigurojnë metodatmoderne kontraceptive në sektorin publik, cilaështë gjendja e ushqyerjes së fëmijëve krahasuarme të dhënat e studimit të vitit 2008, si jemi ne menxitjen e ushqyerjes me gji, sidomos në vitin e parëtë jetës, fokusimi në shëndetin e fëmijëve dukeqenë i detajuar edhe në sëmundjet e shpeshta tëfëmijëve, siç janë sëmundjet respiratore, anemia,konsumi i kripës së jodizuar, duke vazhduar mesituatën e konsumit të alkoolit dhe duhanit në këtofamilje.

Të nderuar qytetarë, në fakt, e gjithë lista epyetësorit të studimit ka të bëjë me problemet qëju shqetësojnë juve, janë ato kërkesa që ju i kenivënë përballë qeverisë dhe parlamentit shqiptar,ndaj unë sot dua t’u drejtohem shumëpërzemërsisht të gjithë qytetarëve të Shqipërisë,por sidomos qytetarëve të Durrësit: ju kërkoni ngaqeveria dhe parlamenti shqiptar politika më të mirapër punësimin, për ekonominë, për arsimin,investime më të mëdha në shëndetësi, por kjoështë rruga më e mirë për të përballur një të keqetë madhe, siç është opozita, e cila po mundohetqë të na zërë rrugën në çdo moment dhe mendonende se mund të rikthehet në pushtet me dhunë,vrasje dhe gjakosje. Rruga e ndjekur nga ata kamarrë fund njëherë e përgjithmonë, por, të nderuarqytetarë të Durrësit, ne po e provojmë baltën e

141


hedhur prej tyre çdo ditë në qytetin tonë. Me këtëpërbaltje opozita kërkon të marrë me çdo kushtBashkinë e Durrësit, që është dhe një nga bashkitëmë të rëndësishme të Shqipërisë. Goditja që ibëhet kryetarit të bashkisë është një goditje për tëkrijuar kaos dhe pakënaqësi, është vetëm humbjae vëmendjes ndaj problemeve që kanë qytetarët,ndaj do t’ju lutesha që të fokusohemi në çështjettona më të rëndësishme që kemi për jetën, tëfokusohemi te shëndeti, tek ekonomia, te punësimi.

Këto janë gjërat që ju interesojnë juve dhe përtë cilat ju na votoni, të dashur qytetarë.

Të dashur kolegë, unë ju ftoj ta votojmë këtëmarrëveshje kaq të rëndësishme. Nëse çdopolitikë që bëhet në çdo sektor bazohet në studimekaq të rëndësishme, do të kemi arritje në çdo fushë.Organizatat ndërkombëtare e kanë kaluar këtëhistori në vendet e tyre dhe kanë përvoja tëjashtëzakonshme. Vetëm duke hyrë në familjetshqiptare, duke parë nevojat që ata kanë ne do tëarrijmë të kuptojmë çfarë duhet bërë më mirë.

(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.) Gramoz Ruçi - Vazhdojmë me projektligjin

“Për ratifikimin e marrëveshjes ndryshuese nr. 1të marrëveshjes së huas të datës 31.12.2012nëpërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Fondittë Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim,për financimin e projektit të sigurisë së digës nëhidrocentralin e Komanit, të ratifikuar me ligjin nr.103 të vitit 2013”.

Në emër të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste, fjalën e ka zoti Pëllumbi.

Arben Pëllumbi - I nderuar Kryetar, Të nderuar kolegë deputetë, Të nderuar qytetarë, Këshilli i Ministrave ka sjellë për votim sot

projektligjin “Për miratimin e marrëveshjesndryshuese nr.1 të marrëveshjes së huas Të datës31.12.2012, nëpërmjet Republikës së Shqipërisëdhe Bankës Europiane për Rindërtim dhe ZhvillimBERZH, për financimin e projektit të përmirësimittë sigurisë së digave në hidrocentralin e Komanit,ratifikuar me ligjin nr. 103 të vitit 2013”.

Qëllimi i këtij projektligji është miratimi i disandryshimeve në marrëveshjen e huas së dhënënga BERZH-i, e cila ka hyrë në fuqi në vitin 2013.

Ky hidrocentral është pjesë e kaskadës sëDrinit dhe është i dyti më i fuqishëm i saj, si ngafuqia e instaluar, pozicioni, vëllimi i rezervuarit dheluan një rol kyç për prodhimin dhe shfrytëzimin egjithë kësaj kaskade, është hidrocentrali me

kapacitetin e prodhimit më të madh në vendin tonëdhe administrohet nga Koorparata EnergjetikeShqiptare.

Punimet filluan në vitin 1980 dhe në vitin 1985filloi punë turbina e parë, ndërsa plotësisht ai i vunë shfrytëzim në vitin 1988. Ky hidrocentral ështëi tipit me digë, e cila është me mbushje me gurëdhe ekran betonarmeje, është e lartë 133 metërdhe e gjatë 290 metër, duke e radhitur atë në 10digat më të mëdha të Europës. Diga ka një volumtotal prej 5 milionë metrash kub materiale, dukekrijuar një rezervuar me 500 milionë metër kub ujë.Hidrocentrali i Komanit është i parashikuar si vepëre kategorisë së parë sa i përket rrezikshmërisëekonomike sociale dhe mjedisore.

Dua të përfitoj nga ky rast për të falënderuar tëgjithë ata inxhinierë, teknikë, por edhe të gjithë ataqë kontribuuan me punën dhe energjinë e tyre përkëto vepra madhore, pasi kaskada e Drinit, kubën pjesë edhe ky hidrocentral, është unike nëEuropë në lidhje me lartësinë dhe llojin e digave,gjithashtu, për liqenet që krijon, fuqinë e instaluartë HEC-eve dhe menaxhimin operacional të tyre.

I theksova të gjitha këto për të tërhequrvëmendjen e vazhdueshme për ndërhyrje dheinvestime për të siguruar mirëmbajtjen e të gjithëpërbërësve të tij.

Gjatë viteve të shfrytëzimit janë kryer ndërhyrjesi me fondet vetë korporatës, ashtu edhe mefinancime të huaja, sidomos përgjatë viteve 2014-2015. Efektet pozitive të këtyre investimeve janë:diagnostikimi në kohë i anomalive, parandalimi iavarive në pajisje, përmirësimi i cilësisë sëshpenzimeve në mirëmbajtje dhe rritja egatishmërisë së operimit të agregateve të prodhimittë energjisë elektrike.

Një pjesë e këtyre investimeve janë përballuarme fonde të kontraktuara nga BERZH-i edhe nëmarrëveshjen e huas të ratifikuar në vitin 2013me vlerë 12,7 milionë euro për të ndihmuarprojektin për përmirësimin e sigurisë së digavenë hidrocentralin e Komanit dhe konkretisht ështëkryer rehabilitimi i digës. Për këto punime ështëpërdorur fondi prej 5,6 milionë eurosh, gjithashtu,është kryer edhe mbrojtja e digës, fond i cili kaqenë 825 mijë euro. Të gjitha këto punime kanëpërfunduar 100%, duke sjellë një kursim prej 6milionë e 128 mijë e 224 eurosh.

Projektligji që do të miratojmë sot kërkonmiratimin e marrëveshjes ndryshuese nr.1, qëmundëson pikërisht përdorimin e kësaj shume të

Viti 2018

142


kursyer, si dhe zgjerimin e programeve investuese,në mënyrë që të përfshihet edhe rehabilitimi iportave të shkarkimit të këtij hidrocentrali.Konkretisht marrëveshja përmban amendamentete mëposhtme: rishikimin e pjesës “A” të projektitpër përforcimin jo vetëm të zonës së grykës sëdigës, por edhe të zonave në depozitimin e majtë,si dhe reduktimin e shumës së alokuar nga 10milionë euro në 5 milionë e 620 mijë; reduktimin eshumës së alokuar për pjesën “B” nga 2 milionë e573 mijë euro, në 825 mijë e 200 euro; propozimine një programi investimi të ri për rehabilitimin eportave të shkarkimit, i cili parashikohet tëfinancohet në masën e 6 milionë e 128 mijë e 220eurove; zgjatjen e afatit të disponueshmërisë sëfondeve nga data 31.12.2016 në datën31.12.2021, gjithashtu, në këtë rast kërkohet edhezëvendësimi i huamarrësit nga Ministria eFinancave në Ministrinë e Financave dheEkonomisë.

Në përfundim, për sa thashë më lart, i propozojseancës të miratojmë këtë marrëveshje.Gjithashtu, kemi propozuar edhe ndryshimin nënenin 2 për qëllim hyrjen në fuqi të këtij ligjimenjëherë.

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Pëllumbi! Këtu mbyllen të gjitha diskutimet që ishin

parashikuar për ditën e sotme.Zoti Balla, jemi gati?(Deputeti Balla flet nga vendi pa mikrofon.)Bëhemi gati për votim?Hapet votimi për prezencën.Prezentë janë 76 deputetë.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Urdhëroni?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)77? Në rregull.Atëherë, fillojmë me projektligjin e parë të

paketës fiskale “Për një ndryshim në ligjin nr. 9981,datë 08.09.2008 “Për miratimin e niveleve të tarifësdoganore”, i ndryshuar” (votim në parim).

Të gjitha ligjet e paketës fiskale, sipas nenit 78të Kushtetutës dhe nenit 55 të Rregullores,kërkojnë shumicë të thjeshtë votash. Është vetëmnjë votim (votim i hapur, me elektronikë, në parim).

Hapet votimi.Mbyllet votimi.Me 77 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë votë

abstenim, miratohet në parim.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa ndryshime

dhe shtesa në ligjin nr. 9975, datë 28.07.2008 “Për

taksat kombëtare”, i ndryshuar”.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.Me 77 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë votë

abstenim, miratohet në parim.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa ndryshime

dhe shtesa në ligjin nr. 8438, datë 28.12.1998 “Përtatimin mbi të ardhurat”, të ndryshuar””.

Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.Me 77 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë votë

abstenim, miratohet në parim projektligji.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa ndryshime

dhe shtesa në ligjin nr. 9632, datë 30.10.2006 “Përsistemin e taksave vendore”, të ndryshuar””.

Hapet votimi në parim me elektronikë.Mbyllet votimi.Me 77 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë votë

abstenim, miratohet në parim projektligji.Vazhdojmë me projektligjin tjetër “Për disa

shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 92/2014 “Përtatimin mbi vlerën e shtuar në Republikën eShqipërisë”, të ndryshuar””.


abstenim, miratohet në parim edhe ky projektligj.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa shtesa dhe

ndryshime në ligjin nr. 9920, datë 19.05.2008 “Përprocedurat tatimore në Republikën e Shqipërisë”,të ndryshuar””.


abstenim, miratohet në parim.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa shtesa dhe

ndryshime në ligjin nr. 61/2012 “Për akcizat nëRepublikën e Shqipërisë”, të ndryshuar””.


abstenim, miratohet.Vazhdojmë me projektligjin “Për buxhetin e vitit

2019” (votim në parim). Edhe projektligji përbuxhetin ka vetëm një votim, me elektronikë, nëparim, dhe kërkon për miratim shumicë të thjeshtëvotash.


abstenim, miratohet në parim projektbuxheti i vitit

143


2019.(Duartrokitje në sallë)Kalojmë te projektligji “Për disa shtesa dhe

ndryshime në ligjin nr. 10018, datë 13.11.2008 “PërAvokaturën e Shtetit”, i cili gjithashtu kërkonshumicë të thjeshtë votash për miratim.


abstenim, miratohet.Vazhdojmë me shqyrtimin nen për nen, me

kartonë, sipas variantit integral të paraqitur ngakomisioni përgjegjës.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 6. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 8. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 9. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 10. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 11. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 12. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 13. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 14. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 15. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 16. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 17. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 18. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 19. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.

Neni 20. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 21. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 22. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 23. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 24. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 25. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 26. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 27. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 28. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 29. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 30. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votim në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.Me 77 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë votë

abstenim, miratohet edhe në tërësi projektligji.Kalojmë te projektligji tjetër “Për ratifikimin e

marrëveshjes së bashkëfinancimit ndërmjetKëshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë,përfaqësuar nga Ministria e Shëndetësisë dheMbrojtjes Sociale të Shqipërisë, dhe Fondit tëKombeve të Bashkuara për Popullsinë”.


abstenim, miratohet.Fillojmë votimin nen për nen, me kartonë.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.Me 77 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë votë

abstenim, miratohet.Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes ndryshuese nr. 1 të marrëveshjessë huas, datë 31.12.2012, ndërmjet Republikës sëShqipërisë dhe Bankës Europiane për Rindërtim

Viti 2018

144


dhe Zhvill im, për financimin e projektit tëpërmirësimit të sigurisë së digës së hidrocentralittë Komanit, ratifikuar me ligjin nr. 103/2013”.


abstenim, miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2 “Hyrja në fuqi”. Komisioni propozon

hyrjen në fuqi menjëherë të ligjit.Në mbështetje të pikës 4 të nenit 84 të

Kushtetutës: “Në rastet e masave tëjashtëzakonshme, si dhe në rast nevoje e urgjence,kur Kuvendi vendos me shumicën e të gjithëanëtarëve, Presidenti i Republikës jep pëlqimin,ligji hyn në fuqi menjëherë. Vetëm pasi të jetënjoftuar publikisht, ligji duhet të botohet në numrinmë të parë të Fletores Zyrtare”, lidhur me këtë, junjoftoj se Presidenti i Republikës, me anë tëshkresës nr. 3435/1, datë 21.11.2018 ka dhënëpëlqimin. Kuvendi vendos me shumicë absolutevotash.

Hapet votimi për hyrjen menjëherë në fuqi tëligjit.

Me elektronikë, ju lutem!Mbyllet votimi.Me 77 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë votë

abstenim, miratohet hyrja menjëherë në fuqi e këtijligji.

Hapet votimi për miratimin në tërësi të kësajmarrëveshjeje.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Votuam nenin 2 “Hyrja në fuqi”.Mbyllet votimi.Me 77 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë votë

abstenim, miratohet edhe në tërësi.Vazhdojmë me dekretin nr. 10957, datë

16.11.2018 të Presidentit të Republikës “Përemërimin e zotit Sandër Lleshaj, ministër tëBrendshëm”.

Para se të kalojmë në votim, ju rikujtoj nenin98 të Kushtetutës, sipas të cilit: “Ministri emërohetdhe shkarkohet nga Presidenti i Republikës, mepropozim të Kryeministrit, brenda shtatë ditëve.Dekreti shqyrtohet brenda dhjetë ditëve ngaKuvendi”.

Propozohet nga Kryeministri dhe emërohet ngaPresidenti i Republikës zoti Sandër Lleshaj,ministër i Brendshëm.

Procedura e votimit është votim i hapur meelektronikë (një votim, me shumicë absolutevotash).


abstenim, miratohet emërimi i zotit Sandër Lleshaj,ministër i Brendshëm.

(Duartrokitje në sallë)Lidhur me draftprogramin e punës së

Kuvendit për periudhën në vi j im dhedraftkalendarin trejavor të punimeve të Kuvenditpër periudhën në vijim, ju njoftoj se sot, paraseancës plenare, u mblodh Konferenca eKryetarëve, e cila diskutoi për draftprogramin epunës së Kuvendit dhe draftkalendarin trejavorpër periudhën në vijim. Opozita nuk mori pjesënë mbledhjen e Konferencës së Kryetarëve, përpasojë, në mbështetje të pikës 6 të nenit 26 dhetë pikës 4 të nenit 27 të Rregullores, i hedhimnë votim.

Në Konferencën e Kryetarëve u bënëpropozime si për programin, ashtu edhe përkalendarin e punimeve, kështu që votojmëvariantin me propozimin e Konferencës sëKryetarëve.

Kush është dakord me programin dhekalendarin e punimeve? Kundër? Abstenim?

Miratohen.Programin dhe kalendarin trejavor të punimeve

të Kuvendit do ta gjeni të publikuar në faqen zyrtaretë Kuvendit.

Vazhdojmë me projektvendimin “Për një shtesënë vendimin nr. 90/2017 “Për caktimin eanëtarësisë së komisioneve të përhershme tëKuvendit”. Deputeti Fatmir Xhafaj propozohetanëtar i Komisionit të Ligjeve.


abstenim, miratohet.Si gjithnjë, e përsëris, edhe sot nuk mund të

kalojmë ose nuk mund të votojmë dy projektligjetë mbartura për votim, siç është ai për statusin egjyqtarëve dhe të prokurorëve, ashtu edhe ai përndryshimet në Kodin Rrugor.

E mbyllim këtu seancën e ditës së sotme.Faleminderit!Seanca tjetër do të njoftohet.


145



E hënë, 03.12.2018Seanca e paradites, ora 10:00



Kuvend (neni 44, pika 3, i Rregullores)3. Projektligji “Për një ndryshim në ligjin nr.102/

2015, “Për sektorin e gazit natyror”, i ndryshuar”(nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicë tëthjeshtë)


Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)4. Projektligji “Për aderimin e Republikës së

Shqipërisë në marrëveshjen e Lisbonës përmbrojtjen e emërtimeve të origjinës dhe regjistrimine tyre ndërkombëtar” (nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë absolute)


Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për




tërësi)5. Projektligji “Për aderimin e Republikës së

Shqipërisë në amendamentin e Kigalit të protokollittë Montrealit “Për substancat që hollojnë shtresëne ozonit” (nenet 73-77 të Rregullores, votim meshumicë absolute)





Diskutime

(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në


financimit ndërmjet Republikës së Shqipërisë, ish-Republikës Jugosllave të Maqedonisë dheKomisionit Europian për programin e veprimit tëbashkëpunimit ndërkufitar IPA II, ish-RepublikaJugosllave e Maqedonisë - Republika eShqipërisë, 2014-2020, alokimet e vitit 2017”(nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicëabsolute)



Integrimin Europian.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për





tërësi)7. Projektligji “Për një ndryshim në ligjin nr.9981,

datë 08.09.2008 “Për miratimin e niveleve të tarifësdoganore”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe 82 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

Shprehet Komisioni përgjegjës për Ekonominëdhe Financat.

Koha e votimit (nen për nen dhe në tërësi)8. Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa

në ligjin nr. 9975, datë 28.07.2008 “Për taksatkombëtare”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe 82 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)


Koha e votimit (nen për nen dhe në tërësi)9. Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa

në ligjin nr.9632, datë 30.10.2006 “Për sistemin etaksave vendore”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe82 të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

Shprehet Komisioni përgjegjës për Ekonominë

Viti 2018

146


dhe Financat.Koha e votimit (nen për nen/në tërësi)10. Projektligji “Për disa ndryshime dhe shtesa

në ligjin nr. 8438, datë 28.12.1998, “Për tatiminmbi të ardhurat”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe 82të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)


Koha e votimit (nen për nen dhe në tërësi)11. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr.92/2014, “Për tatimin mbi vlerën e shtuarnë Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar” (nenet73-74 dhe 82 të Rregullores, votim me shumicë tëthjeshtë)



në ligjin nr.9920, datë 19.05.2008 “Për procedurattatimore në Republikën e Shqipërisë”, i ndryshuar”(nenet 73-74 dhe 82 të Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)



në ligjin nr. 61/2012, “Për akcizat në Republikën eShqipërisë”, i ndryshuar” (nenet 73-74 dhe 82 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)


Koha e votimit (nen për nen dhe në tërësi)14. Projektligji “Për buxhetin e vitit 2019” (nenet

73-74 dhe 82 të Rregullores, votim me shumicë tëthjeshtë)


Koha e votimit (nen për nen/në tërësi)15. Projektvendimi “Për emërimin e një anëtari

të Bordit të Komisionerëve të Entit Rregullator tëEnergjisë” (neni 111 i Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)

Shprehet Komisioni përgjegjës për VeprimtaritëProdhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.

(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit16. Të bartura për votim: - Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr. 96/2016 “Për statusin e gjyqtarëve dheprokurorëve në Republikën e Shqipërisë” (neni 81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 i Rregullores,

votim me shumicë prej 3/5-ve të të gjithë anëtarëvetë Kuvendit)




(Pasi lexon rendin e ditës)Gramoz Ruçi - Për paketën fiskale dhe

projektbuxhetin diskutimi në parim është bërë,ndërsa sot do ta diskutojmë nen për nen.

Para se të fillojmë me projektligjin e parë, junjoftoj se procesverbali i radhës së kaluar ështëduke u zbardhur, meqenëse seanca ka zgjaturshumë dhe do të miratohet në seancën eardhshme së bashku me procesverbalin e ditëssë sotme.

Ju njoftoj se nga Këshilli i Ministrave ështëdepozituar projektligji “Për vetëqeverisjenvendore”.

Fillojmë me projektligjin e parë “Për njëndryshim në ligjin nr. 102/2015, “Për sektorin egazit natyror”, të ndryshuar””.

Fjalën e ka zoti Bujar Çela.Bujar Çela – Të nderuar kolegë,Të nderuar qytetarë,Të gjithë ju që e keni vëmendjen te kjo seancë

parlamentare, ku sot do të kalojmë ligjin numërnjë, atë të buxhetit për vitin 2019, në projektligjin“Për një ndryshim në ligjin nr. 102/2015 “Përsektorin e gazit natyror”, të ndryshuar”, që ështënjë ndryshim fare i thjeshtë nga ana teknike, kanjë ndërhyrje të qeverisë për të lehtësuar të gjithasubjektet, të cilat duan t’i përmirësojnë dhe të kenëlehtësira në aplikime dhe mundësinë e ushtrimittë këtij aktiviteti.

Ky ndryshim konsiston në atë që edhe si në tëgjitha licencat e tjera teknike, që i përfitojnëspecialistët, inxhinierët teknikë dhe pas tyre ipërfitojnë firmat dhe ata që duan të investojnë nëkëtë sektor kaq të rëndësishëm të ekonomisë.

Unë mendoj se ky është një hap shumë irëndësishëm lehtësues, edhe në kuadrin epërdorimit të të gjitha lëndëve djegëse, ku gaziështë një prej tyre dhe që konsiderohet me mjaftleverdi ekonomike.

147


Dua t’ju them dy fjalë për buxhetin, për paketënfiskale, si dhe për votimin nen për nen. Në seancëne shkuar ne votuam në parim buxhetin, në të cilinmëshirohen qartë premtimet e dhëna në fushatëelektorale në lidhje me akcizat, tarifat, taksat, kuçdo ditë kjo qeveri po bën të mundur uljen e tyre.

Ne kemi hequr detyrimet për inputet bujqësore,një premtim i bërë politikisht, i cili është mbajturdhe që do të reflektohet në buxhetin e këtij viti.

Gjithashtu, dua të them dy fjalë edhe jashtëçështjeve që kemi diskutuar gjatë këtyre seancave,që një vëmendje e madhe i duhet kushtuar çështjessë pronës, titujve të pronësisë, si dhe investimevemë të mëdha në bujqësi. Një vëmendje e madheu duhet kushtuar pagave dhe pensioneve përpensionistët, si dhe përmirësimit të rrjetit tërëndësishëm rrugor, i cil i vende-vende kaprapambetje të theksuara. Problemet e rrugëvejanë tejet të rëndësishme. Ne nuk duhet të mbetemisi dikur. Çfarë kërkon qytetari ynë? Rrugë, ujë dhedrita. Prandaj, ne duhet të ndërhyjmë edhe mëthellë për t’ua përmirësuar jetën këtyre njerëzve,duke vërtetuar se çdo ditë do të jemi me ta dhepër ta.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Çela!Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka zonja Pirro.Tatjana Pirro – I nderuar zoti KryetarTë nderuar kolegë,Marrëveshja e Lisbonës që propozohet për

aderim nëpërmjet këtij projektligji mundësonmbrojtjen ndërkombëtare të emërtimeve tëorigjinës në vendet anëtare të saj, përmes njëregjistrimi të vetëm në Zyrën Ndërkombëtare tëOrganizatës Botërore të Pronësisë Intelektuale nëGjenevë. Kjo marrëveshje është hartuar nëpërgjigje të nevojës për një sistem ndërkombëtarqë do të lehtësonte mbrojtjen e një kategorie tëveçantë të treguesve gjeografikë, siç janëemërtimet e origjinës në vendet e tjera, përveçvendit të origjinës, e ngjashme kjo me sistemin eMadridit për mbrojtjen ndërkombëtare të markave.

Nënshkrimi i kësaj marrëveshjejendërkombëtare do të ishte më i favorshëm përmbajtjet e të drejtave mbi emërtimet e origjinës,pasi me anë të një aplikimi të vetëm do të mund tëshkurtohet kohë dhe kosto për mbrojtje për 28shtetet anëtare, përfshirë edhe fqinjët tanë siGreqia, Maqedonia, Mal i Zi dhe Italia.

Sipas nenit 2 të marrëveshjes, “emërtim

origjine” nënkupton emërtimin gjeografik të njëvendi, rajoni ose lokaliteti, i cili shërben për tëpërcaktuar një produkt me origjinë nga këto vende,cilësitë ose karakteristikat e të cilit i atribuohenekskluzivisht ose në thelb mjedisit gjeografik, dukepërfshirë faktorë natyrorë dhe njerëzorë.

Shqipëria është një vend që ka shumë produktetë kësaj natyre, të cilat duhen identifikuar për t’ucertifikuar, pasi regjistrimi kombëtar e më tej aindërkombëtar ndikojnë në rritjen e vlerës së këtyreprodukteve tradicionale, në gjallërimin e zonaverurale, në ruajtjen e biodiversitetit të trashëgimisëkulturore e gastronomike dhe ofrojnë mundësinëe njohjes në tregjet të huaja të produktevekarakteristike shqiptare. Regjistrimi ndërkombëtari emërtimeve të origjinës bëhet nga ZyraNdërkombëtare e Pronësisë Intelektuale nëGjenevë me kërkesë të autoritetit kompetent tështetit kontraktues. Kjo zyrë mban regjistriminndërkombëtar të emërtimeve të origjinës dhenjofton formalisht shtetet e tjera kontraktuese përregjistrimin.

Gjithashtu, zyra i publikon ato në buletinin zyrtartë sistemit të Lisbonës. Organi i ngarkuar përzbatimin e kësaj marrëveshjeje është Drejtoria ePërgjithshme e Pronësisë Industriale me cilësinëe institucionit përgjegjës për ndërmarrjen enismave ligjore në fushën e njohjes së administrimittë të drejtave të pronësisë industriale në Shqipëri.Kontributi që Drejtoria e Përgjithshme e PronësisëIndustriale duhet të paguajë nëse aderon nëmarrëveshjen e Lisbonës varet nga një sërëfaktorësh, ku konkretisht do të merret parasyshshuma e deficitit të parashikuar gjatë 2-vjeçarit,nëse ka, numri i vendeve anëtare në marrëveshje,klasa e kontributeve së cilës i përket Shqipëria, sidhe mënyra se si vendet anëtare të Unionit tëLisbonës vendosin ta përdorin kontributin.

Të nderuar kolegë,Duke qenë se aderimi në këtë akt siguron mjetet

ligjore, që vendet anëtare të parandalojnë njëpërdorim të paautorizuar të emërtimeve të origjinëssë një vendi, shmang një praktikë që mashtronkonsumatorin në lidhje me origjinën e vërtetë aponatyrën e mallrave, si dhe ndikon në rritjen e vlerëssë këtyre produkteve tradicionale shqiptare, ju ftojta miratojmë këtë projektligj.

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Zonja Tatjana u shpreh për

marrëveshjen “Për aderimin e Republikës sëShqipërisë në marrëveshjen e Lisbonës për

Viti 2018

148


mbrojtjen e emërtimeve të origjinës dhe regjistrimine tyre ndërkombëtar” në emër të GrupitParlamentar të Partisë Socialiste. Këtu mbylletdiskutimi për këtë marrëveshje.

Vazhdojmë me projektligjin “Për aderimin eRepublikës së Shqipërisë në amendamentin eKigalit të protokollit të Montrealit “Për substancatqë hollojnë shtresën e ozonit””. Në emër të GrupitParlamentar të Partisë Socialiste, fjalën e ka zotiBaraj.

Besnik Baraj – Askush nuk mund ta mendonteqë ai, që u konsiderua si një nga shpikjet më tërëndësishme të njerëzimit, gati 100 vjet më parë,gazi frigoriferik, tani, pas 60 vjetësh të konsiderohetnga shkencëtarët si një nga faktorët që ndikon nëhollimin e shtresës së ozonit. Sigurisht, ky ështënjë mësim i madh, i cili lidhet me kufizimet eteknologjisë dhe të shkencës për kohën, por ngaana tjetër është një mësim i madh, dhe ka shumërëndësi që gjithmonë politika të ketë pranë njerëzsa më të kualifikuar, si dhe një bashkëpunim samë të ngushtë me rrethet shkencore për tëparashikuar problemet e ndryshme me të cilatndeshet njerëzimi.

Sidoqoftë, në radhë të parë, në nivel global janëmarrë masa, ku Shqipëria është bërë pjesë ekëtyre masave, duke ratifikuar konventa,protokolle, amendime të ndryshme dhe një ngakëto është pikërisht edhe amendimi i Kigalit, i ciliparashikon plotësimin e kuadrit ligjor për masatqë duhet të ndërmerren për kufizimin e këtyrelëndëve. Shqipëria ka vite që bën pjesë në këtëdhe ka marrë një sërë masash, ju kujtoj ato qëjanë marrë në fillim të viteve 2000, 2003, 2004.Përgjithësisht, ishte gazi frigoriferik, i cili përbëhejkryesisht nga hidrokarburet që përmbanin fluor nëkompozimet e tyre, i cili u zëvendësua me gazinqë nuk e kishte këtë efekt serrë.

Këtu, krahas adoptimit të kuadrit ligjor, njërëndësi shumë të madhe merr kontrolli, monitorimidhe realizimi në terren i përvojave për shkatërrimine këtyre lëndëve, sepse, në qoftë se ato pasizëvendësohen, përsëri emetohen në natyrë, padyshim kanë efekt sikur ligji të mos ekzistojë.Shqipëria, si gjithmonë, siç ndodh rëndomshpeshherë (është edhe një nga vërejtjet që bëjnëorganizmat ndërkombëtarë), kur vjen puna përzbatimin e legjislacionit ka probleme, sepse atolidhen me struktura të caktuara, me burimefinanciare dhe në këtë kuadër do t’ju thosha qëMinistria e Mjedisit dhe ministritë që merren me

monitorimin e këtij sektori të bëjnë kujdes përasgjësimin e këtyre lëndëve, që ende mund të jenëstok në frigoriferë të ndryshëm, dhe të ndalojnëimportimin e atyre pajisjeve që përdorin këtë llojgazi, të cilat shpeshherë bëhen pjesë emoszbatimit të ligjeve.

Unë ftoj të gjithë kolegët ta miratojmë këtëprojektligj!

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Baraj!Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes së financimit ndërmjet Republikëssë Shqipërisë dhe ish-Republikës Jugosllave tëMaqedonisë dhe Komisionit Europian përprogramin e bashkëpunimit ndërkufitar IPA II, ish-Republika Jugosllave e Maqedonisë, Republika eShqipërisë, 2014-2020, alokimet për vitin 2017”

Fjalën e ka zonja Spiropali.Elisa Spiropali - I nderuar Kryetar,Të nderuar kolegë,Të dashur qytetarë,Kjo marrëveshje do të mundësojë zbatimin e

përbashkët të projekteve për të ardhmen ndërmjetMaqedonisë dhe Shqipërisë sipas prioriteteve tëpërcaktuara në programin e veprimit tëbashkëpunimit ndërkufitar IPA II, të financuar ngaBashkimi Europian. Përfitues të këtij projekti nëShqipëri janë zona e Dibrës, që është dhe zonëkufitare, konkretisht: Bulqiza, Burreli dhe Dibra,zona e Elbasanit me qytetet: Cërrik, Elbasan,Gramsh, Librazhd, dhe Peqin, zona e Korçës meqytetet: Devoll, Korçë, Kolonjë dhe Pogradec.

Ky program bashkëpunimi ndërmjetMaqedonisë dhe Shqipërisë ka për qëllim kryesortë kontribuojë në zhvillimin socio-ekonomik tëzonave ndërkufitare dhe të rrisë bashkëpuniminndërmjet dy vendeve përmes ndërhyrjeve tëpërbashkëta.

Duke marrë parasysh që Shqipëria, por edhevende të tjera të rajonit e kanë prioritetbashkëpunimin përmes Bashkimit Europian, siedhe qëllimet tona të përbashkëta në rrugën eintegrimit, nëse me shtetet e tjera të rajonitShqipëria e ka, le të themi, dashamirësinë për tëkontribuuar, me Kosovën e ka domosdoshmëri. Nëkëto ditë festash këndej dhe andej kufirit valonflamuri kombëtar. Shqiptarët kudo festojnë mekrenari 28 Nëntorin, këtë datë që shënonthemelimin e shtetit tonë.

Në themel të krenarisë së kësaj date qëndronsimboli i flamurit, shqiponja me dy krerë në fushë

149


të zezë. Ky simbol na bashkon kudo dhe gjithmonënë kohë dhe në të gjitha hapësirat tona. Takimi ifundit i qeverisë së Shqipërisë dhe qeverisë sëKosovës në Pejë dhe vizioni i shpalosur nga të dykryeministrat për përafrim dhe bashkim tëshqiptarëve ngjall entuziazëm kudo ndër shqiptarë,të cilët ndoshta jo të gjithë e kuptojnë, por e ndiejnëplotësisht domosdoshmërinë e kësaj platformebashkimi.

Ndërkohë, sigurisht kjo ka ngjallur mërinë efaktorëve konfliktualë në rajon të frikësuar nga idejae bashkimit dhe forcimit të shqiptarëve, por kangjallur edhe mërinë e zevzekëve dhegrindavecëve tanë të kudondodhur këndej dheandej kufirit. Nuk ka problem, me kakarisjet engrehalucëve jemi mësuar.

Sa i takon opozitës sonë, e cila e ka zbrazur tëgjithë arsenalin e mjerë të banalitetit kundëriniciatorit dhe mbështetësit më të fortë të kësajplatforme, Kryeministrit, është për t’u kuptuar,madje për t’u mëshiruar egërsia e paqedershmee sulmeve të një opozite të katandisur në këtëderexhe, që nuk i buron nga kundërshtimi ibashkimit, por nga tmerri i vetëshkatërrimit përshkak të mungesës së çdo vizioni për të ardhmen.

Po na dërdëllisin se bashkimi i shqiptarëveështë çështje folklorike, çështje emocionale dhese ky koncept i përket së shkuarës. Pikërisht këtungatërrohen dhe gabohen kozmopolitët tanëmesjetarë. Bashkimi i shqiptarëve nuk i takon sëkaluarës, por i takon së ardhmes. Ky bashkim nukështë vetëm çështje emocionale, por është edheçështje racionale dhe çështje e interesit tonëkombëtar. Të dyja shtetet shqiptare në Ballkanjetojnë në një kontradiktë nga ku buron mungesajonë e zhvillimit. Ne kemi dy shtete të dobëta, edhepse kemi një komb të fortë, i cili e ka dëshmuarhistorikisht fuqinë e tij të jashtëzakonshmembijetuese. Një komb i fortë ka nevojë për një shtettë fortë. Ne duhet të ndërtojmë shtet për kombindhe jo kombe të ndryshme për dy shtetet tona. Akeni parë ndonjë komb të bashkohet në strukturahipernacionale ose supernacionale? Vetëmshtetet bashkohen në struktura, në këtë rast nëstrukturën e BE-së. Kombet bashkohen duke thyerbarrierat mes vetes. Bashkimi Europian nuk ështënjë strukturë e sheshtë, por një katedralehierarkike. Ne dëshirojmë me të gjitha energjitëtona që kombi ynë të jetë pjesë e familjeseuropiane dhe kemi bërë çdo përpjekje që të jemipjesë e Bashkimit Europian.

Sa më të fuqishëm të jemi para se të hyjnë aqmë mirë do t’i kemi punët kur të jemi brenda.

Para dy ditësh morëm lajmin e mirë seParlamenti Europian votoi me shumicë votashraportin e vitit 2018 për Shqipërinë, i cili mbështetplotësisht rekomandimin e Komisionit Europian qënegociatat me Shqipërinë duhet të hapen si njohjee përpjekjeve reformuese të bëra nga Shqipëria,por nuk mund të rri pa shprehur zhgënjimin qëKosovës iu premtua, por nuk iu dha liberalizimi ivizave. Është e papranueshme dhe epakuptueshme që shqiptarët e Kosovës vazhdojnëtë mbahen peng i dinamikave të brendshme tëvendeve të BE-së, ndërkohë që Serbia jo vetëmlëviz pa viza, por ka hapur negociata përparaShqipërisë pa e njohur fare Kosovën dhesovranitetin e saj.

Kosova ka bërë një rrugë të jashtëzakonshmenë ngritjen e shtetit, respektimin e të drejtave tëminoriteteve dhe përpjekje të jashtëzakonshme përdialog të hapur me Serbinë, ndërkohë Serbia nuke njeh Kosovën të ndarë nga ajo dhe bën çmospër minimin e ardhmërisë së saj.

Serbia pengon Kosovën në të gjitha përpjekjetpër njohje institucionale, pengon çdo lloj malli tëhyjë nga Kosova në Serbi, por bërtet kur Kosovavendos reciprocitet, sepse dëshiron që Kosova tëvazhdojë të jetë një koloni tregtare e Serbisë meemrin Kosovë-Metohi.

Kur shqiptarët do të fillojnë të bashkohen,aspiratat hegjemone dhe delirante të çdo forceradikale në vendet fqinje do të zmbrapsen. Ne nukdo të bëhemi bashkë që të sulmojmë, por do tëbëhemi bashkë që të mbrohemi dhe të zhvillohemi.

Ne jemi kombi më besnik në Ballkan ndajBashkimit Europian dhe Shteteve të Bashkuara tëAmerikës. Kurrë nuk kemi flirtuar me faktorë të tjerëgjeopolitikë dhe nuk kemi treguar kurrë asnjëdyfytyrësi në raport me fqinjët, përkundrazi, kemidëshmuar se jemi faktori më i sigurt në rajon dhenjë partner për t’u besuar, por kombit shqiptar iështë bërë një padrejtësi e madhe historike: ndarja.Ne duhet të kryejmë korrigjimin e kësajpadrejtësie, nuk mundet që faktorët të shpallenviktima dhe viktimat të durojnë të mbeten të tillapërgjithmonë. Kosovës nuk mund t’i refuzohetpadrejtësisht liberalizimi i vizave dhe Serbia tëvazhdojë e patrazuar negocimin e kapitujve panjohjen e sovranitetit të Kosovës. Ështëjashtëzakonisht motivuese ajo që dy kryeministrashpallën për krij imin dhe financimin e një

Viti 2018

150


përpjekjeje të përbashkët, hartimin e një dokumentianalitik dhe strategjik si rruga e bashkimit tëshqiptarëve në horizontin e vitit 2025. E ardhmja ipërket bashkimit të shqiptarëve.

Po ashtu një grup masash të nënshkruara ngatë dyja qeveritë janë hapa të mëdhenj përpara, zerobarriera tarifore dhe jotarifore, transit i përbashkëtdoganor në Durrës, i cili duhet të shkojë patjetërdrejt bashkimit doganor, një doganë e përbashkëtnë Morinë. Në Muriqan e kemi doganën epërbashkët me Malin e Zi. Kush janë ata që mundtë na thonë se nuk mund ta kemi me Kosovën?Heqja e të gjithë dokumentacionit absurd përeksport import me dy palë letra të Autoritetit tëUshqimit, heqja e romingut midis dy vendeve,njohja e patentave e të tjera masa të rëndësishmeduhet të kthehen në shembuj si mund të ecimpërpara në terrenin e bashkimit ekonomik, si, përshembull, lidhja energjetike Kosovë-Shqipëri ështëkyçe për zhvillimin ekonomik, unioni doganor, fiskaldhe monetar, një kombëtare në çdo sport dhe njëakademi e shkencave dhe arteve për të dyjavendet. Ne ende nuk kemi një akademi shkencashkëtu dhe në Kosovë, e cila të hartojë një platformëpër shqiptarët ose të paktën të synojë të nxjerrënë pah identitetin tonë. Çdo vend që është seriozdhe çdo vend që dëshiron të zhvillohet duhet taketë të qartë të kaluarën e vet.

Ne duhet ta kuptojmë se bashkimi i shqiptarëveështë i domosdoshëm për të siguruar zhvillimekonomik. Shqiptarët nuk janë të varfër, sepse janëtë paaftë, por sepse janë të ndarë. Shqipëria kadet, ka male, ka ujëra, ka pasuri nëntokësore,Kosova po ashtu ka fusha, qymyr dhe pasuri tëtjera nëntokësore. Pasuritë tona këtej dhe andejmund të kombinohen dhe mund të jenëkomplementare për të pasur një zhvillim ekonomiktë jashtëzakonshëm.

Bashkimi i shqiptarëve do të na shpëtojë edhenga kompleksi i kombit të vogël. Ne jemi shtete tëvogla, por jemi komb i madh. E keni parë se edhenë shoqërinë tonë kemi prirje për krahinorizëm,provincializëm, lokalizëm, si refuzues tëdemokracisë, armiq, në fakt, të demokracisë. Tëgjitha janë pasoja të faktit që funksionojmë brendamentalitetit të ndarjes. Me bashkimin e faktoritshqiptar ne sigurojmë një bazë të gjerë legjitimiteti,masën e nevojshme demokratike për njëdemokraci më cilësore. Ne nuk do të jemi më njëvend me aq e kaq banorë, (Shqipëria me 3 milionëthonë disa, ose me 2 milionë e gjysmë thonë disa

të tjerë, Kosova me 2 milionë ose me 1 milion egjysmë), por do të jemi një vend relativisht i madhdhe i rëndësishëm në rajon. Nuk do të jemi mënjë vend me gegë dhe toskë, me veri dhe jug, meshqiptarë të kësaj krahine dhe të asaj krahine, porshqiptarë të bashkuar nga vizioni për emancipimdhe zhvillim kombëtar.

Takimi i qeverive, ku u shpalos ky vizion besojse është guri i themelit për të ndërtuar së bashkukëtë vizion të përbashkët. Opozita jonë ështëfatkeqe edhe kur diskutohen çështjet e Shqipërisënë Bruksel, edhe kur parlamenti voton, por nukështë prezente, është po aq fatkeqe edhe kur merrgurët dhe godet çdo iniciativë, e cila i kaloninteresat e saj të momentit, që është lufta politikedhe lufta për pushtet.

Ne kemi një vizion dhe duam ta ndajmë me tëgjithë shqiptarët. Unë inkurajoj qeverinë që tëvazhdojë në këtë drejtim për të bërë të munduratë që qeveri të mëparshme nuk e kanë bërë, tëcilat kanë ngritur flamurin folklorik, por, kur kaardhur puna, kanë minuar përpjekjet e vërteta përbashkimin dhe formimin e faktorit shqiptar.

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Fjalën e ka ministri për

Europën dhe Punët e Jashtme, zoti Bushati. Ditmir Bushati - Zoti Kryetar, Kolegë deputetë, ne sot shqyrtojmë

marrëveshjen me ish-Republikën Jugosllave tëMaqedonisë dhe Komisionit Europian përprogramin e veprimit në kuadër të bashkëpunimitndërkufitar IPA II ose siç quhet ndryshe, programete Bashkimit Europian për projektet ndërkufitare.

Para pak javësh ne kemi miratuar, gjithashtu,marrëveshjen me Kosovën dhe BashkiminEuropian, po kështu marrëveshjen me Malin e Zidhe Bashkimin Europian. Janë tri vende me të cilëtkemi një bashkëpunim në nivel qeveritar, i cilireflektohet edhe në kuadër të mbledhjeve tëpërbashkëta të dy qeverive me secilën prej këtyretri vendeve, ku pjesë e diskutimit është nevoja përracionalizim dhe fokus më të madh te projektet qëu shërbejnë komuniteteve që jetojnë në anët endryshme të kufirit.

Siç e tha edhe zonja Spiropali, Shqipëria nëkëtë kontekst ka një specifikë të veçantë, sepsepërgjithësisht rrethohet nga popullsi shqiptare edhenë linjën kufitare. Natyrisht që ne i japim një rëndësitë posaçme bashkëpunimit ndërkufitar edhe nëkuadër të procesit të integrimit europian dhefondeve që vendosin në dispozicion taksapaguesit

151


europianë, siç është fondi i sotëm rreth 1,2 milionëeuro, sepse në themel qëndron puna mekomunitetet shqiptare kudo ku ata jetojnë.

Me qeverinë e Maqedonisë kemi bërë,gjithashtu, vitin e kaluar, për herë të parë,mbledhjen e përbashkët dhe kemi rënë dakord përtë intensifikuar bashkëpunimin ndërkufitar edhe nëpërputhje me prioritetet që kemi përcaktuar sëbashku me BE-në. Nga ky fond dhe nga kjomarrëveshje, që po e miratojmë sot, për sa natakon, përfitojnë qarku i Durrësit, qarku i Elbasanitdhe qarku i Korçës. Më vjen mirë që deputetët qëjanë zgjedhur në këto qarqe, kanë qenë promotorëtkryesorë për të mbështetur këtë marrëveshje qëvjen sot në Kuvend.

Gjithashtu, fokusi i kësaj thirrjeje dhe kësajmarrëveshjeje, përgjithësisht, ka qenë i lidhur mefushën e teknologjisë së informacionit, turizmin,zhvillimin e turizmit ndërkufitar në liqenin e Ohrit,me stimulimin e sipërmarrjeve sociale në zonatndërkufitare, me ruajtjen e trashëgimisë kulturore,dhe, natyrisht, në fokus kanë qenë edhe projektetnë fushën e mjedisit.

Të njëjtin mesazh, mbështetje dhe vëmendjekemi dhënë edhe për sa u përket të drejtave tëshqiptarëve që jetojnë në Maqedoni, sikundër kemimbështetur të gjitha zhvillimet demokratike atje,marrëveshjen e Prespës, e cila, natyrisht, hapirrugën e zgjidhjes së një konflikti shumëvjeçar meGreqinë, por edhe perspektivës së qartëeuroatlantike.

Me Maqedoninë po punojmë, gjithashtu, edhenë kuadër të procesit të përgatitjes për fillimin ebisedimeve për anëtarësim. Duke qenë se të dyjavendet tona janë të ulura në tryezë për procesinparapërgatitor, presim që në vitin 2019 të fillojmëzyrtarisht bisedimet dhe të kemi konferencën eparë ndërqeveritare bazuar në vendimmarrjen evendeve anëtare në qershorin e këtij viti.

E njëjta gjë mund të thuhet edhe në lidhje meprogramet e tjera që kemi, qoftë me Kosovën dheMalin e Zi. Javën e kaluar pata mundësinë të ishanë Plavë e Guci për festat kombëtare dhe, në emërtë qeverisë shqiptare, inauguruam së bashkuZyrën e Këshillit Kombëtar, që trupëzon gjithëfaktorin politik shqiptar.

Të njëjtin mesazh bashkëpunimi dhamë edhenë takimin me kryetarin e Bashkisë së Malësisësë Madhe, edhe në takimet me përfaqësuesit eautoriteteve vendore të Plavës dhe Gucisë përnevojën që këto programe dhe këto mundësi që

ofron Bashkimi Europian të prodhojnë një realitettë prekshëm për banorët që jetojnë në të dyja anëte kufirit dhe në të njëjtën kohë të bashkojnëmendjet dhe zemrat e shqiptarëve, duke qenë seflasim të njëjtën gjuhë, jemi i njëjti komb, ruajmëdhe duhet të promovojmë të njëjtat tradita.

Kjo javë që sapo u mbyll, gjithashtu, shënoi njëzhvillim pozitiv në mjediset e Parlamentit Europian,ku Shqipërisë iu dha një mbështetje e gjerë për tënisur procesin e bisedimeve për anëtarësim vitine ardhshëm. Ne u jemi mirënjohës këtij parlamenti,deputetëve, reporterëve për Shqipërinë,grupimeve kryesore politike, të cilët e kanë pasursi kompas orientues procesin e reformaveshtetndërtuese dhe shtetkonsoliduese në Shqipëri,por edhe në vendet e tjera të rajonit. Jemimirënjohës, gjithashtu, që në ditët tona më tëvështira, në kuptimin politik të fjalës, interesikryesor qoftë për grupimet kryesore nëParlamentin Europian dhe institucionet e BE-së,ka qenë fati i Shqipërisë dhe jo fati i aktorëve tëndryshëm politikë. Na erdhi keq të konstatojmë se,si rrallëherë, opozita heshti për miratimin e kësajrezolute të rëndësishme në Parlamentin Europian,që jo vetëm bie katërcipërisht dakord me gjetjet eKomisionit Europian, me rekomandimin për fillimine bisedimeve për anëtarësim të Shqipërisë, pornë të njëjtën kohë raporti i miratuar në ParlamentinEuropian thekson qartë kursin e reformave tëmëdha që ka ndërmarrë Shqipëria, kryesisht nëfushën e sundimit të së drejtës në ekonomi, rolindinamik dhe konstruktiv në rajon. Sot nuk karëndësi sa i madh apo i vogël je, pesha ezhvillimeve në rajon dhe kudo në botë përcaktohetnga mënyra e mençur e të bërit politikë. Shqipëriadhe shqiptarët gjatë gjithë këtyre viteve janërenditur në krah të familjes euroatlantike. Edhe nëkëto zhvillime, në të cilat rajoni ynë është përfshirë,Shqipëria dhe shqiptarët jam i bindur që do tëorientohen për nga e mira.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Faleminderit, zoti Ministër!Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka zoti Xhelilaj.Roland Xhelilaj - Faleminderit, zoti Kryetar!Të nderuar kolegë,Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes së

financimit ndërmjet Republikës së Shqipërisë, ish-Republikës Jugosllave të Maqedonisë dheKomisionit Europian për programin e veprimit tëbashkëpunimit ndërkufitar IPA II, me ish-

Viti 2018

152


Republikën Jugosllave të Maqedonisë - Republikae Shqipërisë, 2014-2020, alokimet e vitit 2017”është propozuar nga Këshilli i Ministrave.

Marrëveshja është nënshkruar në muajin janarnga Komisioni Europian, si dhe nga Shqipëria dheMaqedonia në muajin gusht të këtij viti dheparashikon financimin për programin e veprimit tëbashkëpunimit ndërkufitar Shqipëri-Maqedoni përalokimet e vitit 2017. Ky financim do të realizohetnga granti i Bashkimit Europian ndërmjetinstrumentit IPA II, prej rreth 1,2 milionë euroshpër të dyja vendet. Duke përfshirë edhebashkëfinancimin kombëtar të këtyre dy vendeve,buxheti i përgjithshëm i programit për vitin 2017është 1,4 milionë euro. Përfitimi i të dyja vendevedo të jetë i barabartë, ndaj pritet që vendi ynë tëpërfitojë një grant prej 600 mijë eurosh. Për çdoprojekt që do të financohet nga kjo marrëveshje,përveç projekteve të asistencës teknike, financimido të sigurohet në masën 85% nga granti iBashkimit Europian dhe 15 % nga bashkëfinancimii dy vendeve tona.

Programi që parashikohet të financohet me këtëmarrëveshje është pjesë e programit tëbashkëpunimit ndërkufitar Shqipëri-Maqedoni2014-2020 dhe ka një vlerë totale prej 11,9 milionëeurosh. Ai përfshin disa marrëveshje të ratifikuaramë parë, ose të parashikuara për t’u ratifikuar nëtë ardhmen.

Ky program bashkëpunimi me Maqedoninësynon të japë kontribut në zhvillimin social-ekonomik të zonave ndërkufitare, në krahun tonëpërfitojnë qarqet: Dibër, Korçë dhe Elbasan, dhetë rrisë bashkëpunimin ndërmjet dy vendeve,kryesisht me projekte të përbashkëta duke i dhënëpërparësi nxitjes së turizmit, kulturës dhetrashëgimisë natyrore; rritjes së konkurrencës,biznesit, tregtisë dhe investimeve; mbrojtjes sëmjedisit, nxitjes së përshtatjes dhe lehtësimit ndajndryshimeve klimatike, parandalimit dhemenaxhimit të rrezikut.

Projektligji është shumë i rëndësishëm pasisiguron vijimësinë e programit disavjeçar tëbashkëpunimit me Maqedoninë. Ai do të ndihmojënë zhvillimin social dhe ekonomik të zonavendërkufitare si të Shqipërisë edhe të Maqedonisë,siç theksova më sipër, sidomos në turizëm, nëzgjerimin e veprimtarisë së biznesit duke i bërëato konkurruese në rritjen e investimeve, por dotë ndikojë pozitivisht edhe në rritjen e punësimitnë këto zona.

Duke qenë se shuma e financimit do tëdetajohet me projekte, është e nevojshme qëstrukturat ekzekutive të zonave përkatëse tëhartojnë dhe të propozojnë projekte cilësore,zbatimi i të cilave do të çojë patjetër në realiziminme sukses të programit.

Duke u mbështetur për sa më sipër, i propozojKuvendit miratimin e projektligjit.

Gramoz Ruçi - Faleminderit!Këtu përfundojnë diskutimet për projektligjet

e vendosura për në seancën e sotme. Lidhur mepaketën fiskale dhe projektbuxhetin e vitit 2019,relatorët do të flasin gjatë procesit të votimit.Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës nukka.

Në orën 12.00 do të zhvillohet procesi i votimitdhe paraqitja e mendimit të relatorëve përprojektbuxhetin dhe paketën fiskale.

(Rifillon seanca.)Gramoz Ruçi – Uluni, kolegë deputetë!Të futet media brenda.A jeni gati, zoti Balla?Atëherë, rifillojmë seancën.Hapet votimi për prezencën.Të hiqen kartonët e zotit Ndraxhi, zotit Bici dhe

zotit Doshi.Mbyllet votimi.Të pranishëm janë 74 deputetë.Kalojmë në votimin e projektligjit “Për një

ndryshim në ligjin nr. 102/2015 “Për sektorin e gazitnatyror”, të ndryshuar”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë me votimin nen për nen me karton,

sipas variantit të propozuar, meqenëse komisionipërgjegjës nuk ka bërë vërejtje.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në votimin e projektligjit “Për aderimin

e Republikës së Shqipërisë në marrëveshjen eLisbonës për mbrojtjen e emërtimeve të origjinës

153


dhe regjistrimin e tyre ndërkombëtar”.Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë me votimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të paraqitur nga propozuesi.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë në tërësi.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në projektligjin “Për aderimin e

Republikës së Shqipërisë në amendamentin eKigalit të protokollit të Montrealit “Për substancatqë hollojnë shtresën e ozonit””.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim projektligji.Vazhdojmë me votimin nen për nen me karton,

sipas variantit të paraqitur.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi me elektronikë.Hapet votimi.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet projektligji në tërësi.Vazhdojmë me votimin e projektligjit “Për

ratifikimin e marrëveshjes së financimit ndërmjetRepublikës së Shqipërisë, ish-RepublikësJugosllave të Maqedonisë dhe KomisionitEuropian për programin e veprimit tëbashkëpunimit ndërkufitar IPA II, ish-RepublikaJugosllave e Maqedonisë - Republika eShqipërisë, 2014-2020, alokimet e vitit 2017”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në tërësi projektligjiVazhdojmë me ligjet e paketës fiskale.Para se të fillojmë me votimin, dua t’ju them se

për buxhetin janë regjistruar 3 deputetë: zotiAngjeli, zonja Gjylameti dhe zoti Bushati.

Taulant Balla – Meqenëse në rendin e ditësështë për t’u miratuar projektligji “Për miratimin eniveleve të tarifës doganore”, mendoj që tëvazhdojmë me këtë projektligj dhe më pas tëvazhdojmë me radhë, me paketën dhe mebuxhetin.

Gramoz Ruçi – Ju lutem, paketa fiskale ështësipas radhës që kanë ligjet.

Kush e do fjalën lidhur me paketën fiskale?Po, zoti Bushati.Ervin Bushati - Faleminderit, zoti Kryetar!Në fakt, në paketën fiskale paraqiten një sërë

ndryshimesh dhe premtimesh të mbajtura, që kanëtë bëjnë kryesisht me bujqësinë, ku për herë tëparë përjashtohet TVSH-ja për inputet bujqësore.Pra, kjo është një kërkesë që ka ardhur nga tëgjithë fermerët dhe aktorët që merren me bujqësinë Shqipëri. Për herë të parë përjashtohet TVSH-ja për inputet bujqësore për të gjithë fermerët, kunga 20%, që ka qenë, bëhet zero.

Së dyti, një pikë e rëndësishme është edhefurnizimi me makineri bujqësore, për të cilat TVSH-ja bëhet zero. Kjo ka qenë për të gjitha makineritëqë importoheshin, por sot është edhe përmakineritë që tregtohen brenda tregut, të cilatpërjashtohen nga lista.

Gjithashtu, një kërkesë tjetër, që na ështëparaqitur nga grupet e interesit dhe nga fermerëtështë furnizimi i shërbimeve veterinare, për të cilat,gjithashtu, TVSH-ja bëhet zero. Ndërkohë, normae kompensimit për prodhuesit bujqësor nga 20%,ulet në 6%.

Gjithashtu, kemi një ndryshim për sa i përketfurnizimit dhe shitjes së librave, pasi TVSH-ja nga20% bëhet 6%.

Një ndryshim tjetër i rëndësishëm lidhet metransportin publik, që ka të bëjë me teknologjinëinovative dhe mbrojtjen e mjedisit, ku për gjithëautobusët elektrikë të transportit publik, pra ata qëhiqen nga përdorimi i karburanteve fosile si naftadhe benzina TVSH-ja ulet në 6% deri në datën 31

Viti 2018

154


dhjetor të vitit 2021 dhe nga data 1 janar 2022 dotë ulet në 10%. Pra, për 3 vjet TVSH-ja do të jetë6% për autobusët, të cilët janë 9 plus 1 vende osemë shumë. Specifikimi që i bëmë ndryshimit nëKomisionin e Ekonomisë ishte 9 vende plus 1.Gjithashtu, kemi ndryshimin për dixhitalizimin emedieve audiovizive, ku shkalla e aplikimit tëTVSH-së për furnizimin e shërbimit të reklamaveshkon në 6%. Këto janë ndryshimet kryesore tëpaketës fiskale lidhur me TVSH-në.

Gramoz Ruçi –Faleminderit!Po, zonja Gjylameti.Blerina Gjylameti – Paketa fiskale ka edhe disa

ndryshime të tjera.Së pari, ulja e normës së dividendit nga 15%

në 8%, së tatimit mbi të ardhurat, në mënyrë qënjë pjesë e konsiderueshme e bizneseve të kalojnënë paketën e tatimit mbi të ardhurat.

Ndërsa në anën tjetër kemi edhe një ndikim nëuljen e tatimit mbi të ardhurat për ngarkesën qëkanë 15400 punonjës, të cilët janë në fashën e tëardhurave nga 13 mijë deri në 15 mijë lekë në muaj.Kjo ulje do të ndikojë tek të gjithë ata që kanë këtopaga.

Gjithashtu, kemi pasur një ndryshim për sa ipërket taksës së ndikimit në infrastrukturë. Kyështë një amendim i bërë në Komisionin eEkonomisë. Për ndërtesat që destinohen përbanim në zonat rurale, taksa e ndikimit nëinfrastrukturë do të zbresë nga 3 në 0%, dukesynuar lehtësimin e të gjitha pagesave për të gjithëata që duan të vazhdojnë të jetojnë në fshatra.

Ndryshim tjetër ka edhe për industrinëpërpunuese të kromit. Pra ka një ndryshim nërentën minerare, duke rritur kështu prodhimin ekromit që është i destinuar për eksport. Nga viti2019 do të ketë një rritje nga 7% në 8% dhe 9%në vitin 2021. Kjo do të ketë ndikim në të gjithë atozona që merren me industrinë e nxjerrjes së kromit,por edhe të përpunimit të tij.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Gjylameti!Fillojmë me votimin. Para se të kalojmë në nenin

1, kemi të depozituar një amendament nga zotiBraçe, i cili e ka paraqitur 24 orë përpara seancësplenare. Amendamenti konsiston në heqjen e nenit1 të projektligjit.

Zoti Braçe dëshironi të shpreheni?Erion Braçe – Për cilin projektligj?Gramoz Ruçi – Projektligjin për tarifën

doganore.

Erion Braçe – I nderuar Kryetar,Të nderuar kolegë,Amendamenti konsiston në mosvotimin e nenit

1 të projektligjit për ndryshmin e tarifës doganorepër një grup kodesh që i korrespondojnë një mallitë caktuar. Argumenti është shumë i qartë, i shkruaredhe në amendamentin e paraqitur. Ky projektligjbie në kundërshtim me ligjin nr. 9590, datë27.03.2006 “Për ratifikimin e Marrëveshjes sëStabilizim-Asociimit”, konkretisht me kapitullin 3,nenet 32 dhe 33, pika 1. Në nenin 33 thuhet: “Qënga data e hyrjes në fuqi të kësaj marrëveshjeje,(bëhet fjalë për Marrëveshjen e Stabilizim –Asociimit), nuk vendosen tarifa të reja për importetdhe eksportet ose tarifa të reja me efekt të njëjtëme to dhe nuk rriten as ato për mallrat që tregtohenmes Komunitetit dhe Shqipërisë”. Pra, bëhet fjalëpër Komunitetin Europian.

Gjithashtu, projektligji duhet të mbante nëkonsideratë edhe detyrimet që ka vendi ynë meOrganizatën Botërore të Tregtisë, që edhe përraste të unifikimit të tarifave doganore për kodettarifore 18/418, tarifa e re të mos jetë me e lartë se5%. Dua t’ju shpjegoj se tarifa sot është 2% përkëto grupe mallrash, pra bëhet fjalë për mallra qëvijnë nga vende të Bashkimit Europian, ndërkohëqë është propozuar të shkojë në 10%. Pra, kemidy ndalime të qarta, i pari vjen nga Marrëveshja eStabilizim - Asociimit me Bashkimin Europian nëfuqi dhe ndalimi tjetër vjen nga detyrimet që kemime Organizatën Botërore të Tregtisë për nivelin erritjes së tarifave apo unifikimin, e cila në këtë rastshkon 10%, pra rritet me 500%.

Edhe një herë propozoj që të mos miratohetneni 1, sepse bie ndesh me këto dy marrëveshjeku ne jemi palë. Dua t’ju them që as nuk jemi dheas nuk kemi këllqet e Amerikës, e cila rinegocionnga e para tarifat për mallrat apo tarifat në tregti.Shqipëria në raport me Bashkimin Europian kavendosur këtë nivel dhe Marrëveshja e Stabilizim- Asocimit dhe marrëveshja me OrganizatënBotërore të së Tregtisë përcaktojnë në mënyrë tëqartë se nuk mund t’i rrisim këto tarifa. Do të ishtemirë që shqiptarët të blinin frigoriferë nga vendete Bashkimit Europian, pra një cilësi më të mirë siçdokush tjetër që banon dhe jeton në Europë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Zoti Ministër, dëshironi të

shpreheni?Arben Ahmetaj – Po, jam dakord që ta lëmë

ashtu siç është, pra 2 me 10, për të mos cenuar

155


ato pika që me të drejtë dhe shumë saktë tha zotiBraçe.

Gramoz Ruçi – Hedhim në votimamendamentin e paraqitur nga zotit Braçe.

Pro?A ka kundër? Abstenim? Nuk ka.Miratohet.(Ndërhyrje pa mikrofon)Me miratimin e këtij amendamenti bie i gjithë

projektligji?(Ndërhyrje pa mikrofon)Rrëzohet projektligji për miratimin e nivelit të

tarifës doganore.Vazhdojmë me projektligjin tjetër “Për taksat

kombëtare”, të ndryshuar”.Përpara se të fillojmë votimin e projektligjit, dua

të pyes relatorin nëse ka ndonjë gjë me mendiminqë u shpreh?

(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk ka. Fillojmë me miratimin e neneve.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Përpara se të kalojmë te neni 2, kemi të

depozituar amendamentin e deputetit Braçe, i cilie ka paraqitur 24 orë përpara seancës. Edhe kyamendament konsiston në heqjen e pikës 1 të nenit2 të projektligjit.

Zoti Braçe, dëshironi të shpreheni?Erion Braçe – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Për të gjitha mineralet metalore, me ligjin që

është propozuar nga qeveria, por edhe mbështeturnga komisioni, është vendosur një nivel i ri përrentën minerare, pra për mineralet e papërpunuaranë vend, ndërsa për mineralin e përpunuar unëkam propozuar që të ngelet në fuqi niveli i rentësminerare që është sot. Kjo është e para.

E dyta, siç e ka parashikuar ligji, ashtu tëmbetet.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Zoti Ministër, dëshironi të

shpreheni?Arben Ahmetaj – Me keqardhje e them që

qeveria do të ecë në logjikën që ka vendosur edheme komisionin, pra duke mos e mbështeturamendamentin e zotit Braçe dhe të ngelet ashtusiç e kemi vendosur në komision në vitin 2018, tëjetë 3-7%, në vitin 2019 të jetë 3-8% dhe në vitin2020 të jetë 3-9% dhe aty do të stopojë raporti.Pra, në ligj raporti të jetë i qartë 3-7, 3-8 dhe 3-9.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Me kartonë hidhet në votim

amendamenti i propozuar nga zoti Braçe. Pro?Kundër? Abstenim?

Rrëzohet amendamenti.Vazhdojmë me nenin 2, me vërejtjet e komisionit

përgjegjës për pikën 1 dhe shtim të pikës 8/5. Pro?Kundër? Abstenim?

Neni 2 miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 6, me vërejtjet e komisionit përgjegjës për

riformulim neni. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër dhe asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji për disa ndryshime dhe shtesa në

ligjin nr. 8438, datë 28.12. 1998 “Për tatimin mbitë ardhurat”

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Përpara se të kalohet në nenin 2, kemi të

depozituar një amendament nga zoti Braçe, i cilikonsiston në shtimin e një neni të ri pas nenit 1.

Zoti Braçe, dëshironi të shpreheni?Erion Braçe – Faleminderit, zoti Kryetar!Të nderuar kolegë, të gjithë e dini që libri në

këtë vend po kalon një krizë, që nuk vjen ngakonkurrenca e teknologjisë, por është një krizë qëvjen nga mundësitë e botuesve, e tregtuesve dhee atyre që lexojnë e blejnë libra. Për t’i ardhur nëndihmë këtij sektori, i cili është një ndër sektorëtmë jetik në vend për sa i përket dijes, informacionit,botës së ideve e të tjera me radhë, kam propozuarqë në nenin 8/1 “Të ardhurat e përjashtuara” paspikës 13 të shtohet pika 14 me këtë përmbajtje:“Të ardhurat e përfituara nga personat fizikë osejuridikë, që ushtrojnë tërësisht veprimtarinë eshitjes së librave në mjedise tregtare të jenë tëpërjashtuara ose ta kenë tatimin mbi fitimin 0”. Prabëhet fjalë për libraritë dhe për librashitësit. Mëlejoni t’ju kujtoj se numri i librarive në këtë vendështë kufizuar në mënyrë të frikshme dhe nukkrahasohet me numrin e sallave të lojërave të fatit

Viti 2018

156


në këtë vend, ku ka pasur një konkurrencë tëpadrejtë dhe të pandershme në këtë aspekt, poredhe ato që janë ekzistuese po vijnë dhe potkurren. Veprimtaria e libërshitjes është njëveprimtari në vështirësi dhe pikërisht për këtë arsyekam propozuar që tatimfitimi për ta të jetë zero.Unë mendoj që kjo i krijon një mundësi akoma mëtë madhe librit që të tregtohet denjësisht dhelexuesit të blejnë libra pa këtë kosto mbi kurriz.

Do të jetë mirë që të nxisim krijimin e librarivetë reja në qytetet tona. Këtu nuk po flas për fshatin,sepse nuk e gjen dot një libër, por po flas përqytetet si Tirana, ku sot numri i librarive është menumrat e gishtave dhe të gjitha të përqendruarabrenda unazës së vogël. Nëse dilni jashtë unazëssë Tiranës mund të gjeni çdo gjë, duke filluar ngaklubet, kafenetë, restorantet dhe sallat e lojëravetë fatit, por nuk mund të gjeni një librari, ta lëmëpastaj në fshatra. Prandaj propozimin e shikoj tëarsyeshëm për t’u marrë parasysh për ta bërë tatimfitimin 0 për veprimtarinë e librashitjes në këtëvend.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Braçe!Fjalën e ka zoti Ministër.Arben Ahmetaj – Besoj se ne e kemi realizuar

me kohë këtë që tha zoti Braçe, duke i vendosurtaksën 0 biznesit të vogël deri në 5 milionë dhetaksën 5% deri në 14 milionë, prandaj kjo është ezgjidhur. Në të njëjtën kohë ka një konvergim drejtteknologjisë nga libri i printuar tek teknologjia, ecila nuk frenohet me asnjë lloj mundësie fiskale,sepse produktiviteti i teknologjisë sigurisht që ështëeksponencial. Prandaj ne e kemi zgjidhur këtëpjesë me taksën 0 për biznesin e vogël dhe me5% deri në 14 milionë, në të njëjtën kohë te TVSH-ja po bëjmë edhe TVSH-të e reduktuara.

Faleminderit!(Ndërhyrje pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Nuk ka komente të tjera.Hidhet në votim amendamenti i zotit Braçe.(Ndërhyrje pa mikrofon)Të lutem, Erion, nuk ka sqarime në seancë, ju

e dini Rregulloren. Ju keni të drejtë të paraqisniamendamentin dhe jo të sqaroni ministrin.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Hapet votimi me elektronikë për amendamentin

e zotit Braçe.Vazhdon votimi i deputetëve që nuk kanë marrë

pjesë. Ju lutem!Atëherë 12 pro, 47 kundër, 15 abstenim.

Rrëzohet!Para se të kalojmë te neni 2, nga zoti Braçe

është depozituar përsëri një amendament, i cilikonsiston në ndryshimin e pikës 2 të nenit 2 tëprojektligjit.

Zoti Braçe, argumentet tuaja!Erion Braçe – Argumentet e mia për këtë pikë

burojnë nga një seancë e mëparshme, e zhvilluarkëtu në sallën e Kuvendit, ku ramë dakord që, kurtë bëhej diskutimi i paketës fiskale, dhe natyrishttë diskutoheshin nenet e tatimit mbi fitimin, pa asnjëlloj diskutimi do të kishim paraqitur edhe këtëamendament. Natyrisht, u la edhe kohë emjaftueshme për t’u shqyrtuar kjo gjë.

Cili është amendimi? Jo vetëm te ky nen, tepika 2, por edhe te nenet vijuese, për të mos emarrë fjalën më pas, te neni 7, e pastaj edhe teneni 8, amendimi ka të bëjë me rritjen e tatimit mbifitimin, në lidhje me lojërat e fatit, nga 15 % në 30%.

Natyrisht, në lidhje me këtë ka argumente tëndryshme. Ne kemi ndërmarrë një nismë të fortëe të lëvduar botërisht, por edhe publikisht nëShqipëri: mbylljen e aktivitetit të lojërave të fatit.Natyrisht, për sa kohë kemi lënë disa segmente tëaktivitetit të lojërave të fatit, pa asnjë lloj diskutimipër ato segmente kemi vendosur të aplikojmë, oseunë mendoj se duhet të aplikojmë, një tarifë të retatimore. Ka një argument që qarkullon, që ne ekemi përdorur këtë edhe si incentivë për të tërhequraktivitete të ndryshme në turizëm. E kemi përdorursi incentivë për hotelet me 4, 5, 6 yje e kusur.Natyrisht, është bërë mirë, por nga momenti kurkemi vendosur kufizimin, që ky aktivitet do tëushtrohet vetëm në këto struktura, pa asnjë llojdiskutimi që e kemi dhënë incentivën.

Nga ana tjetër, për sa kohë që e kemi dhënëkëtë incentivë, e kanë marrë vetëm ky grupsubjektesh, me ligje të posaçme, qoftë për turizmin,qoftë për “Ligjin për lojërat e fatit”, pa asnjë llojdiskutimi është krejt legjitime të ketë një normë tëre tatimore. Sipas meje, kjo normë e re tatimoreduhet të jetë 30 %.

Ky është amendimi. Për të mos e marrë pastajsërish fjalën për nenin 7 apo nenin 8, kjo ide le tëreflektohet në të gjitha nenet e këtij projektligji kupërmenden lojërat e fatit.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Braçe!Zoti Ministër!Arben Ahmetaj – Siç e kujtojmë të gjithë,

157


praktikisht lojërat e fatit brenda 5 yjeve dheresorteve janë incentivë, në mënyrë që tëpërmirësohet kthimi i investimit në turizëm. Pra,nuk është logjikë thjesht e lojërave të fatit. Unëbesoj se kjo kërkon një diskutim shumë më tëmaturuar, kur të shikohet pas X vitesh logjika elojërave të fatit në Republikën e Shqipërisë, pasmbylljes që po u bëjmë. Kështu, unë i kërkoj grupit,që të jemi kundër këtij amendamenti, dhe tarishikojmë kur të kemi një maturim të kësaj gjëje.

Gramoz Ruçi – Atëherë vazhdojmë me votimin.Hapet votimi me elektronikë, në lidhje me

amendimin e paraqitur nga zoti Braçe.Vazhdoni votimin, ju lutem!6 vota pro. 59 kundër, 11 abstenime.Nuk miratohet!Para se të kalojmë te neni 2...(Ndërhyrje nga salla)Urdhëroni?Zotëri, ky nuk është vendim personal, që ju të

shpjegoni votën.(Ndërhyrje nga salla)Vazhdoni!Paulin Sterkaj – Nuk jam me Braçen për këtë

amendament, por nuk jam as me ministrin, sepseunë këtë nuk e kuptoj. Heqja e lojërave të fatit ështëbërë në masë absolute te sporti, te bixhozi, telojërat elektronike, por është dhënë për hotelet me4 - 5 yje, për resortet e më the e të thashë.

Pra, këtu nuk është hequr bixhozi për njerëzit.Këtu bixhozi ekziston. Jam edhe kundër rastit tëresorteve. Nëse hiqet, le të hiqet në mënyrë abso-lute nga çdo institucion turistik apo privat. Jamkundër asaj që thotë Braçe, që t’i vëmë 30-përqindëshin ngaqë ata do të fitojnë shumë. Nësei lejojmë, duhet të veprojmë sipas rasteve që janënë rajonin tonë apo në mbarë Europën.

Në të vërtetë, unë jam me idenë që lojërat ebixhozit të hiqen fare. Të mos lejohen as në hoteletme 5 yje e as me 6 yje, sepse kësisoj po bëjmëndarje sipas shtresave. Të pasurit, ata që shkojnënëpër hotele me 5, 6 a 7 yje, paskan të drejtë tëluajnë, ndërsa të varfrit s’e paskan të drejtë tëndjekin lojërat e fatit.

Kaq kisha.Faleminderit!Gramoz Ruçi – Po, zoti Kryeministër!Edi Rama – Është shumë pozitive që ne bëjmë

debate, amendamente, bëjmë edhe opozitën e këtijparlamenti. Praktikisht, e gjithë dita e sotme kaqenë shumë e frytshme, sepse janë bërë

përmirësime të rëndësishme në të gjithë draftin ebuxhetit, edhe në paketën fiskale. Besoj semesazhi i këtij buxheti dhe i kësaj pakete fiskaleështë shumë pozitiv, pavarësisht se fokusi në këtëseancë tek disa amendamente mund të krijojë njëide pak më ndryshe. Për sa i përket rastit konkret,dëshiroj të kujtoj se në Shqipëri, akoma sot qëflasim, nuk kemi asnjë hotel me 5 yje dhe me 5yje kam parasysh atë definicion që përmban edheincentiva, brand, global, i certifikuar. Nëse duamtë zhvillojmë turizmin dhe të jemi konkurrues nërajon, pa llogaritur të gjithë Mesdheun, i kemi tëgjitha mundësitë dhe duhet të shikojmë se çfarëbëjnë të tjerët.

Falë ndryshimeve që kemi bërë në legjislacionvitin e shkuar, në mos gabohem, sot kemi njëpotencial prej rreth 15 brandesh globale që kanëshprehur interes për të investuar në Shqipëri, qëdo të thotë ndryshim katërcipërisht i të gjithëstrukturës së industrisë së turizmit. Kjo masë evendosur në paketën e mbështetjes për hoteletme 5 yje, që nuk janë hotele, nuk është njëmbështetje që qeveria u bën të pasurve, pormbështetje për ekonominë, sepse është ajo fashëe turizmit që sjell të ardhura më të larta në ekonomi,që sjell punësimin më cilësor në vend dhe që sjellnjë efekt zinxhir në produktivitetin e brendshëm.

Kjo është logjika e kësaj qasjeje të qeverisëpër këtë fashë.

Ne nuk mund të ndryshojmë një incentivë sot,kur akoma s’kemi një hotel dhe një resort me 5yje, siç ka Mali i Zi, siç ka Kroacia, siç ka Sllovenia,për të mos folur pastaj për Greqinë, Italinë, Spanjëne Francën, sepse do të jepnim mesazhin më tëgabuar për investitorët, të cilët, siç e thashë, janëafro 15, dhe kanë shprehur interes e po diskutojnëme qeverinë shqiptare.

Kjo është arsyeja dhe nuk ka lidhje fare mendalimin e bixhozit apo me lejimin e bixhozit. Ështëthjesht pjesë e një incentive.

Kur ne t’i kemi këto, mund të diskutojmë nësedo të rrisim apo nuk do të rrisim taksën. Por nukmund të rrisim një taksë për diçka që nuk e kemifare, duke dhënë një mesazh komplet të gabuartek investitorët. Për më tepër, është e rëndësishmetë shikojmë si e kanë vendet e tjera. Kur themvende të tjera, e kam fjalën për rajonin.

Kemi arritur të bëjmë një paketë pozitive, qëna ka vënë në avantazh në raport me të tjerët,pikërisht se kemi dhënë disa incentiva. T’uqëndrojmë këtyre. Të jemi seriozë në raport me

Viti 2018

158


mesazhet që u japim investitorëve. Në një momenttjetër, të dytë, kur shpresoj të kemi një gjeneratëtë parë hotelesh me 5 yje, parlamenti mund taridiskutojë, mund të bëjë të tjera veprime dhe mundtë marrë të tjera masa. Por sot nuk mund tëtaksojmë asgjënë, sepse praktikisht i bie tëtaksojmë asgjënë.

Gramoz Ruçi – Atëherë vazhdojmë me votimine nenit 2.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Neni 3.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Neni 4.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Shtohet nen i ri, neni 4/1, me formulim sipas

raportit të komisionit përgjegjës.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Neni 5, me vërejtjet e komisionit përgjegjës, për

shtimin e paragrafit të shkronjës “b” të pikës 1.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Neni 6.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Në lidhje me nenin 7, ka dy amendime të bëra

nga zoti Braçe, të cilat, siç ai tha, u votuan tekneni 2. Bien automatikisht.

Hedhim për votim nenin 7.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Edhe për nenin 8 kemi të depozituar një

amendim nga zoti Braçe, amendim i cili, siç bëriargumentimin zoti Braçe, bie për arsyet që u votuantek neni 2.

Me nenin 8, siç është paraqitur, kush ështëdakord?

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Para se të kalojmë te neni 9, kemi të depozituar

përsëri një amendim nga zoti Braçe. Amendimikonsiston në zëvendësimin e pasqyrës numër 1,te neni 9 i projektligjit.

Zoti Braçe, dëshironi të thoni diçka?(Deputeti Braçe flet nga salla.)Si s’ka?(Deputeti Braçe flet nga salla.)Atëherë votohet neni 9, siç është paraqitur.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Neni 10.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Hapet votimi me elektronikë, në tërësi.(Deputeti Braçe flet nga salla.)Po për këtë ju thashë pra, për pasqyrën te neni

9.Erion Braçe – Ah, më falni! Ju kërkoj ndjesë

unë atëherë!Gramoz Ruçi – Thashë: amendimi konsiston

në zëvendësimin e pasqyrës numër 1, tek neni 9 iprojektligjit.

Erion Braçe –Ju kërkoj ndjesë. Nuk e vura re.Atëherë, i nderuar kryetar, propozimi këtu

konsiston në mbrojtjen e një fashe, në një nivel tëri të të ardhurave nga puna. Natyrisht, i gjithë kydiskutim zhvendoset edhe në një plan tjetër. Unëmendoj se ka ardhur koha që ligji për tatimin mbitë ardhurat të ndryshojë. Pas kaq e kaq vitesh dhetransformimesh kaq të mëdha që ka pësuarekonomia shqiptare, por edhe të ardhurat eindividëve e të kompanive në këtë vend, pasarnimeve që i janë bërë kohë pas kohe, dukereflektuar politika të vlefshme për këtëmaxhorancë, dhe natyrisht të dëmshme për ataqë kanë qenë deri dje në maxhorancë, ka ardhurmomenti që ligji të rishikohet plotësisht.

Në këtë kontekst, pa asnjë lloj diskutimi, unëmendoj se ky vend ka nevojë të mbrojë një fashëtë ardhurash, të cilat janë të domosdoshme përçdo familje.

Ndodh rëndom në këtë vend, që të ardhurattotale të familjes janë të ardhura thjesht e vetëmnga puna, ndodh të jenë të ardhura thjesht e vetëmnga një rrogë, ashtu siç ndodh të kenë të ardhuraqë vijnë edhe nga drejtime të tjera, si ngaqiradhënia, nga aksionet, edhe nga dividenti ekështu me radhë. Do të duhet që ne të bëjmë njëdebat. Kemi një diskutim për të integruar të gjithatë ardhurat e një familjeje, për t’i deklaruar ato dhepër t’ia nënshtruar një takse apo një tarife, aponjë tatimi progresiv mbi të ardhurat në total. Dhenë rast se ndodh kjo, pa asnjë lloj diskutimi do tëduhet që ne të mbrojmë të ardhurat e ulëta, tëardhurat minimale, që garantohen për një familje.Ndodh në çdo vend të Europës kjo dhe natyrishtqë duhet ta bëjmë edhe ne dhe ka arsye se pseduhet ta bëjmë edhe ne, sepse norma e rritjes sëtë ardhurave nga puna me normën e rritjes së të

159


ardhurave nga kapitali pa asnjë lloj diskutimi qënuk ka asnjë rast që të barazohet ndonjëherë, dotë jetë e tillë. Në kushtet kur është e tillë pabarazia,do të jetë sfida me të cilën duhet të përballemi ngamëngjesi deri në mbrëmje.

Të dhënat që disponojnë sot organet fiskale (m’ikanë vënë edhe mua në dispozicion) referojmëpikërisht këtë fakt.

Mjafton t’ju them që nga shuma e pagave tëpaguara të deklaruara gjatë vitit 2017 prej gati 11,8të 20 miliardë lekëve, paga deri në 400 mijë lekëtë vjetra zënë vetëm 2,5% të të gjithë totalit tëvlerës së paguar si rroga, si të ardhura nga punanë këtë vend. Ndërkohë, vini re këtë shifër! Tëardhurat për paga mbi 4 milionë lekë zënë gati 3,9miliardë lekë, shkojnë gati 4 miliardë lekë dhe zënëgati 20% të të gjitha rrogave të paguara nëRepublikën e Shqipërisë.

Pikërisht për këtë arsye unë mendoj se jemi nëhapat e parë të këtij fenomeni kaq të madh tëpabarazisë edhe tek të ardhurat nga puna, për tëmos folur pastaj për të ardhurat nga puna në raportme të ardhurat nga kapitali. Po të shikosh niveline xhiros së realizuar për vitin 2017, xhiroja përbizneset nga 0 deri në 14 milionë lekë, xhirojavjetore, është sa 1,8% e gjithë xhiros vjetore tësipërmarrjes në këtë vend. Po të shohësh pastajedhe nivelin e fitimit të realizuar, është shumëevident fakti që nga 0-14 milionë lekë fitimi irealizuar dhe i deklaruar, duke pasur brenda, padiskutim, edhe evazionin fiskal, është vetëm 2,2%e fitimit të realizuar nga gjithë sipërmarrja tjetër,nga 14 milionë xhiro e sipër.

Kështu që unë mendoj se jemi në momentin eduhur për të filluar të përballemi me një problemshumë madhor, me të cilin po përballet gjithë bota,në fakt, që ka të bëjë me pabarazinë.

Në rast se ne fillojmë ta adresojmë që tani, unëmendoj se kemi të gjitha mundësitë për të qenë tësuksesshëm, por në rast se sot buxheti i shtetitnuk ka mundësi, sepse fatura e kësaj maseshkuaka 4,6 miliardë lekë, pa asnjë lloj diskutimi,ta bëjmë këtë diskutim pjesë të proceseve tonapër 3 muajt në vijim, me qëllim që të kemi një ligjmbi të ardhurat që të reflektojë dhe të godasë paasnjë lloj hezitimi pabarazinë në këtë vend.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Faleminderit!Urdhëroni, zoti Ministër!Arben Ahmetaj – Besoj se është rast i mirë

për t’iu rikthyer historisë së kësaj maxhorance me

gjithë ngarkesën fiskale, pra me taksën progresivedhe taksën e sheshtë. Taksa e sheshtë u merrteshqiptarëve, pjesës më të ngarkuar, 10% nga pagadhe e çonte në buxhet dhe pastaj qeveria edikurshme e bënte rrush e kumbulla.

Janë 120 milionë, bashkë me ndryshimin qëpo bëjmë sot, 123 milionë dollarë në vit, të cilatshkojnë në xhepat e qytetarëve dhe gjithëprogresiviteti ka bërë këtë në themel. 97% e tëpunësuarve kanë ulje taksash dhe 97% e tëpunësuarve, brenda këtij segmenti, ka një segmenttë madh nga 1 lek deri në 300 mijë lekë të vjetër,pagë që është e përjashtuar nga tatimi mbi tëardhurat personale dhe numri i të punësuarve,brenda kësaj fashe është 55% dhe fasha nga 300- 400 taksohet vetëm 1,89%, pra është një taksimsimbolik në konceptin e mbajtjes në burim të tatimit,vetëm për të qenë brenda sistemit. Pra, mosharroni se kemi 55% dhe kemi bërë shumë mirëqë e kemi jashtë taksimit, megjithëse teoritë fiskalekërkojnë që në përgjithësi të gjithë të kontribuojnënë sistemin fiskal, qoftë edhe në mënyrë minimale.Kjo ishte për të ardhurat nga puna.

E dyta, të ardhurat nga kapitali. Ne e kemi nga0-5 milionë tatimfitimin zero dhe nga 5-14 milionëe kemi 5%. Pra, 91% e sipërmarrjes së vogël (duata mbajmë në kujtesë këtë shifër se është erëndësishme) paguan ose 0%, ose 5%, dhe vetëm9% e sipërmarrjes në Republikën e Shqipërisëpaguan 15%. Ndërkohë, kemi sektorë të cilëve ureferohemi si sektorë me të ardhura të ulëta, siçështë bujqësia, që e kemi përjashtuar komplet ngatatimet dhe taksat, madje e subvencionojmë nëvazhdimësi.

Unë mendoj se kemi një pasqyrë të konsoliduarqë e ndihmon punësimin, e ndihmon të punësuarinme paga të ulëta dhe sigurisht që ruan një balancëshumë të drejtë midis të drejtës fiskale dhengarkesës fiskale, kështu që do të sugjeroja tarrëzonim amendamentin.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Urdhëroni, zoti Kryeministër!Edi Rama - Duke qenë se është bërë për një

periudhë jo të shkurtër, gjatë diskutimeve tëbuxhetit, ky debat rreth paketës fiskale dhe dukeqenë se unë kam mundur ta ndjek nga afër këtëdiskutim, por duke pasur edhe parasysh që FondiMonetar Ndërkombëtar e ka nisur historinë emarrëdhënies me ne në vjeshtën e 2013-s, mekërkesën për të ulur pagat dhe pensionet dhe sote gjithë ditën i qëndron kërkesës për të zbritur më

Viti 2018

160


poshtë nivelin e taksimit të pagës, pra për ta filluartaksimin e pagës nga 150 mijë lekë të vjetra, gjëqë, natyrisht, ne e kemi refuzuar dhe vazhdojmë erefuzojmë, atëherë është mirë që të mos dalim ngakonteksti në të cilin jetojmë.

Kemi pasur një periudhë shumë të vështirëvendosjeje rregulli në llogaritë e shtetit. Natyrisht,qeveritë dhe shumicat qeverisëse vlerësohen përçka ndodh, por një shprehje thotë që “ekonomistëti vlerësojnë qeveritë dhe shumicat qeverisëse edhepër atë që pengojnë të ndodhë, për atë që nukndodh dhe që mund të kishte ndodhur”. Faktikisht,kjo shumicë qeverisëse, kjo parti, ka meritën qëka penguar të ndodhë një katastrofë e dytë, pasasaj të ’97-s, pikërisht kur ne morëm mandatin eparë dhe ishim në prag të një falimentimi të plotë,për të cilin na u desh të thërrasim Fondin MonetarNdërkombëtar dhe të fillojmë një periudhë shumëtë vështirë reformash që nuk ka nevojë t’i numëroj.

Ajo që është shumë e rëndësishme të mosharrohet është se, sidoqoftë, pavarësisht se ufutëm në atë lloj cikli reformash të vështira, ne iqëndruam qysh në buxhetin e parë premtimit përtë kaluar nga taksa e sheshtë, që ishte një grabitjee mirëfilltë e atyre që fitonin më pak, tek taksimi indershëm. Kush fiton më shumë, paguan mëshumë.

Sot është mirë të rikujtojmë se, pavarësisht ngaçfarë thuhet, ne jemi shumica që kemi taksuar mëfort se gjithë të tjerët ata që fitojnë më shumë. Kemitaksuar më fort biznesin. Ata, të cilët konsiderohensipërmarrësit e mëdhenj dhe rëndom quhen këtume një shprehje që nuk ka lidhje fare, oligarkë,sot paguajnë më shumë sesa kanë paguarndonjëherë në gjithë periudhën e zhvillimevedemokratike. Kontribuojnë në buxhetin e shtetit mëshumë se ndonjëherë tjetër.

Ndërkohë që ata që fitojnë më pak, biznesi ivogël paguan më pak sesa ka paguar ndonjëherënë gjithë historinë e zhvillimeve demokratike. Kurtë më tregoni një vend në rajon që e taksonbiznesin e vogël zero deri në 5%, atëherë ediskutojmë si ta bëjmë më pak. 0 deri në 5%, mexhiron 140 mijë dollarë në vit. Kur të ma gjeni njëbiznes me xhiro 140 mijë dollarë në vit, në Serbi,në Malin e Zi, në Maqedoni, në Kosovë, në Bosnjedhe ku të doni tjetër në rajon, po të doni ngjituniedhe më lart, ose zbrisni dhe më poshtë, në Greqi,që taksohet vetëm 5%, atëherë e diskutojmë si tarelaksojmë më shumë.

Pagat 300 deri në 400 mijë lekë, është mirë ta

kujtojmë, taksoheshin 10%. Sot taksohen më pakse 2%, 1,89.

1,89 është një taksim, i cili është një kontributnë raport me ata që e kanë 300 e poshtë e që nukpaguajnë asgjë. Pra, fillon progresiviteti dhe ështëgjëja më normale, prandaj unë kam qëndruar ashtusi shumica e grupit parlamentar dhe shumica eqeverisë, në pozicionin as andej, as këtej, as meidenë që të zbresim më poshtë tek 150 mijëlekëshi,sepse bie ndesh me një parim që e kemi vendosurqë në fillim dhe as me idenë që të fillojmë dhe tëzerojmë mbi 300- mijëlekëshin.

Thënë kjo, është mirë të mos e harrojmë qësot jemi duke kaluar një për një të gjitha pikat enjë buxheti dhe të një pakete fiskale që ka lajmeshumë pozitive për opinionin publik dhe për shumëaktorë dhe po ashtu edhe faktorë ekonomikë dhesocialë, rritje pagash në kategoritë kryesore që ikemi përmendur; nga ana tjetër, lehtësime fiskale.Këtu u fol për libraritë. Mbas kaq shumë vitesh,sot vijmë te zbritja e TVSH-së mbi librin. Shkojmënë 6% nga 20%.

Unë e kuptoj që dashamirësit e librit mund taduan edhe nën zero, madje këtu mund të duhetedhe që të paguajmë nga buxheti i shtetit këdo qëlexon, mund të vijmë edhe tek kjo kërkesë për tëstimuluar librin, kush lexon, t’i japim edhe lekë, porsot për sot këto janë mundësitë. Nuk kemi mundësitë pakufizuara. Brenda mundësive të reja që kemikrijuar, shkojmë përpara, duke bërë hapa tërëndësishëm.

Kjo është shumë themelore të nënvizohet, sedo të vijmë më pas prapë te debati tjetër. Në 28vjet, ata që punojnë tokën morën premtimin ngatë gjithë, edhe nga ne, se do t’u heqim barrën mbiinputet bujqësore, mbi të gjitha inputet bujqësore.Sot jemi në ditën kur këtë e votojmë dhe evendosim mbas 28 vjetësh.

Do të kishim dashur ta bënim më parë. E kemipremtuar në 2013-n. Kaloi një mandat e nuk ebëmë dot. Pse? Nuk na u krijua mundësia që tabënim. Këtu nuk është çështje dëshire. Këtu nukjemi të ndarë në disa që e kanë zemrën që u rrehmë majtas e disa që e kanë zemrën në të djathtëtë kraharorit. Këtu çështja është të vlerësojmëmundësitë, sepse siç i thonë, “deti nuk u bë kos”.Këtu jemi dhe hap pas hapi do të bëjmë më shumë,duke krijuar më shumë mundësi.

Këtë desha të them për të çuar tek të gjithëmesazhin se kemi buxhetin dhe paketën më tëbalancuar ndonjëherë midis lehtësimit për ata që

161


fitojnë më pak dhe ngarkesës për ata që fitojnëmë shumë. Por të mos e harrojmë kurrë: ne nukjemi armiqtë e atyre që kanë më shumë. Probleminuk janë ata që kanë më shumë, problemi ështëvarfëria. Varfëria nuk luftohet duke i bërë të gjithëtë varfër, varfëria luftohet duke nxjerrë sa mëshumë të varfër nga ajo zonë. Kështu që, me gjithërespektin për “jelekët e verdhë”, unë besoj se nejemi në rrugën e duhur.

Gramoz Ruçi - Faleminderit, zoti Kryeministër!Hedhim në votim amendimin e zotit Braçe.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.1 pro, 63 kundër, 12 abstenime.Nuk miratohet.Neni 9. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Neni 10.Kush është pro? Kundër? Nuk ka. Abstenim?

Nuk ka.Miratohet.Hapet votimi me elektronikë në tërësi.Po, zoti Braçe.Erion Braçe - Në të gjithë këtë debat, besoj se

lamë dy detyra.Së pari, në një të ardhme të afërt të rishikojmë

tatimin për lojërat e fatit, kështu u tha apo jo, pasitë kemi korpusin e krijuar për ato struktura qëkemi përcaktuar me ligj, që do t’i incentivojmë nëturizëm.

Së dyti, lamë detyrën tjetër për të riparë ngathemeli ligjin “Për tatimin mbi të ardhurat”. Janëdy detyra që Kuvendi mund t’ia lërë fare mirëqeverisë, me qëllim që vitin e ardhshëm ne të kemimundësi të diskutojmë apo të bëjmë një debat tëthelluar për këtë çështje, sepse mendoj se ështëmomenti për ta adresuar edhe një herë këtë gjë.

Për ta tejkaluar Kryeministrin, pa asnjë llojdiskutimi, që nga data 1 ne bëjmë një favorizim tëfortë për të gjitha bizneset e fashës nga 2-14milionë lekë, që nuk ishte bërë kurrë më parë.Natyrisht ia vlen që sot...

(Ndërhyrje pa mikrofon)Fajësie?!Për çfarë?! Që e kam propozuar unë?! Po, unë

e kam propozuar edhe atë. Po, besoj se e mbanmend se kush ishte pro dhe kush kundër. E lëmëkëtë histori, se nuk ia vlen.

Por ia vlen për ta theksuar këtë gjë edhe në njëaspekt tjetër, ka dalë dikush tjetër dhe thotë: “Do

t’ua bëj 9%”, pra nga 5 % do t’ua rrisë dhe do t’uabëjë 9%. Pra, do t’ua rrisë me 2 -fish. Ky quhetLulzim Basha.

Kemi bërë të njëjtën gjë për turizmin, përagroturizmin, siç kemi bërë të njëjtën gjë edhe përshoqëritë e bashkëpunimit bujqësor dhe blegtoralme të cilat duhet shumë punë për t’u mbushurmendjen bujqëve. Por, pavarësisht të gjitha këtyre,në momentin që 97% e fitimit shkon te sipërmarrjanga 14 milionë lekë e lart, pa asnjë lloj diskutimiunë vazhdoj t’i qëndroj idesë sime që ne duhet tadiskutojmë ende më fort këtë çështje.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Hapet votimi me elektronikë në

tërësi.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet në tërësi.Vazhdojmë me projektligjin “ Për sistemin e

taksave vendore”, të ndryshuar.Neni 1, me vërejtjet e komisionit përgjegjës për

zëvendësimin e aneksit nr.1, që i bashkëngjitetprojektligjit. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.Abstenim? Nuk ka.

Miratohet.Neni 2. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Neni 3. Kush është pro? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Neni 4, me vërejtjet e komisionit përgjegjës për

pikën 1, germa “a”. Kush është pro? Kundër? Nukka. Abstenim? Nuk ka.

Miratohet.Po në nenin 4 kemi depozituar amendimin e

deputetit Erion Braçe.Zoti Braçe, dëshironi të paraqisni arsyet tuaja?(Ndërhyrje pa mikrofon)Erion Braçe - Patjetër, i nderuar zoti Kryetar!Veçanërisht, dua ta marr fjalën për pikën e

parë të propozimit, sepse për pikën e dytë ukuptuam, u morëm vesh. Unë dhe një grupkolegësh u bëmë iniciatorë për këtë ndryshim dheduhet të falënderoj zonjën Bushka, zonjën Hysidhe të gjithë kolegët e Komisionit të Ekonomisë, icili bën fjalë për ndërtesat që janë në pronësi aponë përdorim të organizatave jofitimprurëse tëlicencuara nga organet e qeverisjes qendroredhe kanë lidhur një marrëveshje me organet eqeverisjes qendrore apo vendore si ofrues

Viti 2018

162


shërbimesh komunitare falas, veçanërisht përpersonat me aftësi ndryshe. Bëhet fjalë për taksëne ndërtesës. Ne mendojmë se taksa e ndërtesëspër këto organizata të bëhet zero.

Unë mendoj se është krijuar një korpus i vogëlorganizatash që ofrojnë shërbime falas përpersonat me aftësi ndryshe, po e theksoj fort“falas”, madje në marrëveshje me organet eqeverisjes vendore dhe do të jetë shumë mirë përne që ta bëjmë taksën e ndërtesës për to zero.

Unë po kthehem përsëri te kjo histori, sepseështë propozimi i tretë në radhë që kishte të bënteme libraritë, taksa për ndërtesat që përdoren ngapersoni fizik ose juridik që ushtron tërësishtveprimtarinë e shitjes së librave në mjedisettregtare, të jetë zero. Pra, taksa e ndërtesës përlibraritë të jetë zero. Po e theksoj, të jetë zero.

Unë i dëgjova me shumë vëmendje të gjithaato që u thanë, madje edhe faktin që libraritë hyjnëte fasha e xhiros nga 0-2 milionë lekë.

Unë e kuptoj që ka njerëz që blejnë libra onlinenë internet dhe nuk e dinë çmimin e librave nëletër.

Këtu në këtë sallë ka plotë deputetë qëshkruajnë, ka edhe shkrimtarë madje, që nukshkruajnë online, por shkruajnë në letër, qëprodhojnë dhe botojnë libra në letër (thashë nëkëtë sallë, sepse jashtë salle dihet që kashkrimtarë).

Çmimi i një libri shkon 10-20 mijë lekë të vjetër,që, për xhiron deri në 2 milionë lekë, që referohetkëtu, gjithë-gjithë bëjnë 1000 libra...

(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Boll tani, të lutem! Të kam dëgjuar aq shumë

sa nuk ka ku të shkojë më!Gramoz Ruçi – Zoti Ministër, mos ndërhyni, ju

lutem! Do ta merrni edhe ju fjalën.Erion Braçe – Ki durimin të më dëgjosh një

herë edhe mua! Më dëgjo një herë edhe mua!Bëhet fjalë për 500-1000 libra të shitur gjatë

vitit. Më vjen keq, por ka librari që shesin më shumëse 1000 libra, sepse 1000 libra janë shumë pak.Jo vetëm që nuk lexojnë 1 milion njerëz, por mekëtë llogari i bie të mos lexojnë 2 milionë e kusurnjerëz.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Zoti Ministër, keni fjalën.Arben Ahmetaj – E thashë, llogaritë janë të

qarta.Për korrigjim, 0 taksë tatimfitimi është për xhiron

0-5 milionë lekë dhe jo për xhiron 0-2 milionë lekë,

për të sqaruar edhe publikun, që të mosngatërrohet.

Besoj se pushteti vendor e ka këtë të drejtë. Iakemi dhënë me ligj këtë të drejtë pushtetit vendor,që të bëjë ulje për ato kategori që gjykon këshillibashkiak. Kështu që besoj se nuk ka nevojë t’irikthehemi këtij diskutimi.

Sugjeroj që amendamenti në tërësi të rrëzohet.(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Faleminderit!(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Gramoz Ruçi – Hapet votimi me elektronikë

për amendamentin e paraqitur nga zoti Braçe.Janë 16 vota pro, 45 kundër, 13 abstenim.Nuk miratohet amendamenti i paraqitur nga zoti

Braçe.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 6. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 8. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 9, me vërejtjet e komisionit përgjegjës, për

shtimin e germës “ç” në pikën 3. Pro? Kundër?Abstenim?

Miratohet.Neni 10. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 11. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 12. Pro? Kundër? Abstenim?Neni 13. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 14. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 15. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 16. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë te votimi në tërësi i projektligjit.Hapet votimi me elektronikë.Janë 75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.1 deputet nuk mori pjesë në votim.Miratohet në tërësi projektligji.Kalojmë te projektligji “Për disa shtesa dhe

ndryshime në ligjin nr.92/2014 “Për tatimin mbivlerën e shtuar në Republikën e Shqipërisë”, indryshuar””.

Para se të kalojmë te neni 1, është depozituar

163


përsëri një amendim nga zoti Braçe, që konsistontek TVSH-ja 6% për mjetet e transportit publik.Bëhet fjalë për pikën 7 të nenit 1.

Zoti Braçe, fjala për ju.Erion Braçe – Është shumë i qartë propozimi,

i nderuar Kryetar. Unë kërkoj një shkallë tëreduktuar të tatimit mbi vlerën e shtuar për mjetete transportit publik të udhëtarëve, autobusët 9+1e sipër, për t’u dhënë një mundësi të re të gjithaqyteteve tona për të shmangur flotën e vjetër, qëpërdor karburantet fosile, natyrisht, edhe për tëkursyer shpenzimet marramendëse që kanë këtoflota, pavarësisht se kanë edhe problematika tëtjera, të cilat refuzohen të adresohen në kohë tëndryshme. Për të krijuar mundësinë që të krijohetnjë flotë ekologjike, do të ishte mirë që TVSH-japër autobusët e rinj elektrikë të jetë 6%. E theksoj,për autobusët 9+1 vende e lart.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Materialet i keni edhe për pikën

7/1, edhe për pikën 8/1.Do ta merrni fjalën?Erion Braçe – Atëherë, po vazhdoj, meqë i

morëm një nga një pikat.Po vazhdoj me pikën tjetër, që ka të bëjë përsëri

me librin. Nuk kemi çfarë të bëjmë! Këtu bëhet fjalëpër një kërkesë të ardhur nga Shoqata e Botuesvetë Shqipërisë, të cilën dua ta falënderoj pa fund qënjë herë në vit organizon panaire, për më tepër, jothjesht panaire, po shitore për librin, për shkak tëatyre që thashë deri tani, dhe u krijon mundësinëtë gjithëve të shkojnë atje dhe të blejnë libra edheme promocion, “merr dy, të japim një falas” e kështume radhë.

Për t’i çliruar nga kjo lloj politike, që për librin,pa asnjë lloj diskutimi, është e papërshtatshme,kam propozuar që shkalla e reduktuar e tatimit mbivlerën e shtuar, e cila aplikohet në furnizimin e libritdhe mallrave të destinuara për t’u përdorur vetëmpër realizimin e veprimtarisë së prodhimit të librit,të jetë 6%.

Ajo që dëgjova deri tani, natyrisht që nuk ka tëbëjë me këtë, por ka të bëjë me ndryshimin epolitikës aktuale, që është 20% në blerje dhe 0%në shitje, duke i detyruar këta njerëz të humbinpara pa hesap.

Po kërkojmë një politikë që i barazon në mënyrëtë qartë këto nivele, edhe në botim, edhe në shitje,me qëllim që të paktën këta njerëz të mos humbinpara. Do të ishte mirë të ishte 0%, por po propozojtë jetë 6%, me qëllim që të mos i bëjmë një dëm

kolosal buxhetit të shtetit.Faleminderit!Ka të bëjë me heqjen e disa neneve, për të

cilat duhet diskutim më vete, Kryetar.Gramoz Ruçi – Kur të shkojmë atje. E ke fjalën

gjithmonë për pikat 7 dhe 8 të nenit 1. A u shprehëtpër këto pika?

Erion Braçe – Po, për pikat 7 dhe 8.Gramoz Ruçi – Në rregull.Zoti Ministër.Arben Ahmetaj – Besoj se vlen edhe një herë

sqarimi për atë politikë ambientale të avancuar ngaqeveria. Unë kam rënë dakord me të gjithë debatinqë kemi bërë në komision dhe kemi materializuarnjë propozim të përbashkët, midis meje dhekomisionit, që për autobusët për përdorim tëtransportit publik të licencuar (duhet të shënohetnë ligj) shkalla e reduktuar e TVSH-së të jetë 6%dhe pas 3 vjetësh të kalojë 10%. E kemi diskutuarqë kjo është një politikë ambientale shumë e mirë.Kështu, unë nuk lëviz asnjë presje nga ajo që kavendosur komisioni qoftë për këtë, qoftë për tëtjerat, pra unë jam me logjikën që kemi vendosurnë komision dhe që është paraqitur në raport.

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Meqë kemi të bëjmë me një

nen me dy pika, domethënë pikat 7 dhe 8 të nenit1, i hedhim në votë amendimet e zotit Braçe.

(Zoti Braçe reagon pa mikrofon)Arben Ahmetaj – Ne e bëmë më të drejtë atë

avancim për librin. E gjithë logjika e amendamentittë kërkuar nga zoti Braçe presupozon që për bojën,letrën dhe të gjitha nënproduktet, të cilat nukpërdoren vetëm te libri, por edhe në filozofi fiskalenuk duhen përjashtuar, kërkohet përjashtimi. Ne ikemi përjashtuar dhe i kemi dhënë mundësiindustrisë te produkti final, te libri. Prandaj jutheksova se kemi rënë dakord me komisionin dhekomisioni bashkë me mua e ka materializuar saktëatë diskutim që kemi bërë gjatë ditëve të kaluara.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Atëherë, e hedhim në...(Zoti Braçe flet nga salla pa mikrofon)Ju lutem, hedhim në votë nenin 1 me

amendimet e pikave 7 dhe 8.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.58 kundër, 2 pro, 14 abstenime.Rrezohen.Hedhim në votë nenin 1 me vërejtjet e

komisionit përgjegjës për pikat 7 dhe 8. Pro?

Viti 2018

164


Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2 me vërejtjet e komisionit përgjegjës për

riformulim neni. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3 me vërejtjet e komisionit përgjegjës për

riformulim të pikës 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Para se të kalojmë te neni 5, përsëri kemi të

depozituar nga zoti Braçe amendime qëkonsistojnë në shtimin e neneve të reja 5, 6, 7, 8,9 pas nenit 4 të projektligjit.

Zoti Braçe, keni fjalën.Erion Braçe – I nderuar Kryetar, këto

amendime përmbajnë disa propozime.Propozimi i parë lidhet me industrinë e lehtë

dhe përpunuese, pra me atë fason. Natyrisht që igjithë shqetësimi që mundohet të zgjidhëamendamenti ka të bëjë me akumulimin e TVSH-së së rimbursueshme nga organet tatimore dhezgjatjen në periudha tej çdo logjike të marrjes pastë këtij rimbursimi. Për sa kohë që akumulimi iTVSH-së së rimbursueshme për këto ndërmarrjeështë kthyer në shqetësim, unë kam menduar, ikonsultuar pa asnjë lloj diskutimi edhe me këtanjerëz, që të sjell këtë formulim: “Furnizimi ishërbimeve të përpunimit të mallrave joshqiptaretë destinuara për t’u rieksportuar nga personat etatueshëm të autorizuar (bëhet fjalë për fasonin)dhe nënkontraktorët e tyre mbi bazën edispozitave që parashikon Kodi Doganor përoperacionet nën regjimin e përpunimit aktiv, ministripërgjegjës për Financat përcakton me udhëzimdokumentacionin e nevojshëm për zbatimin eshkronjës “ç””. Pra, ajo që synojmë është që tëmos akumulohet më TVSH-ja pranë organevefiskale, të mos zgjatet koha e kthimit pas të kësajTVSH-je, duke i vendosur këto ndërmarrje nëvështirësi. Ashtu siç është propozuar në projektligjnga ana e qeverisë, një kategori shumë e madhee këtyre ndërmarrjeve humbin para. Ata kanëardhur e janë takuar me mua dhe me komisionin;janë takuar me deputetë; i kanë bërë llogaritë eqarta dhe kanë vënë në dukje pikërisht faktin qëhumbin para. Pra, nga një moment, që ka të bëjëthjesht dhe vetëm me radhën e gjatë për të marrërimbursimin e TVSH-së në organet fiskale, kalohetderi në humbje të parave. Pikërisht për këtë arsyevjen ky propozim, i cili do të zgjidhë edhe problemin

e akumulimit të TVSH-së së rismbursueshme përkëto subjekte, natyrisht në krahun tjetër të moshumbim paratë. Kam përshtypjen se, përtej mejedhe Komisionit të Ekonomisë, ky shqetësim u kashkuar edhe personave të tjerë më të rëndësishëmse ne këtu në këtë sallë.

Së dyti, propozimi im është që të gjitha inputetbujqësore ta kenë TVSH-në zero, por këtu u votuapak më parë varianti i qeverisë dhe u la në fuqi qëato të jenë të përjashtuara nga tatimi mbi vlerën eshtuar.

Tani merreni si të doni, por, para se të flas përpërmbajtjen e amendimit që kam bërë, do të dojatë falënderoja Kryeministrin e vendit, sepse kaqenë thuajse i vetmi që e ka mbështetur këtë pikëgjatë gjithë kohës.

Dua të falënderoj ministrin e Bujqësisë dhe tëgjithë ata persona që punojnë atje, të cilët na kanëasistuar me të dhëna për të mbështetur pikërishtkëtë propozim.

Dua të falënderoj të gjithë deputetët eKomisionit të Ekonomisë dhe Financave, që nukjanë lëkundur asnjëherë për të mbështetur këtëpropozim. Gjithashtu, dua të falënderoj deputetëte Komisionit të Veprimtarive Prodhuese, të cilëtkanë qenë pjesë e kësaj mbështetje, por edhe tëgjithë deputetët që janë në sallë të cilët mbulojnëzona rurale. Është siç e thotë Kryeministri, për 23vjet që të gjithë nga demokratët e vjetër, tedemokratët e vjetër, nga socialistët e vjetër deri tesocialistët e rinj, të cilët e kanë propozuarekzaktësisht këtë pikë dhe pas 23 vjetësh, më nëfund...

(Reagim pa mikrofon)23, Kryeministër! 28 mund ta dijë... Unë e di

23. Pra, më në fund bëhet realitet një premtim idrejtpërdrejtë, thuajse horizontal, për të gjithë ataqë merren me bujqësi në këtë vend.

Kjo do të thotë se propozimi konsiston nëpërcaktimin e qartë të plehrave kimike dhepesticideve, me përjashtim të hormoneve tëklasifikuara në kodet 29 dhe 37 të nomenklaturëssë mallrave në njësi jo më pak se 10 kilogramë, tëlëndëve ushqyese të kafshëve, me përjashtim tëlëndëve ushqyese dhe të destinuara për përdorimpër qentë, për macet, për zogjtë e kafazit osekafshëve shtëpiake (pra këto që përdoren për qejfdhe për luks në vend të librit); fara dhe fidanëfrutorë, bulbet e bimëve, tuberet, rrënjët tuberoze,zhardhokët, kurorat dhe rizomat, të cilat përdorenvetëm për prodhimin e produkteve ushqimore.

165


Në fund lista e inputeve bujqësore përcaktohetsipas aneksit katër bashkëlidhur këtij ligji. Pra,Kryetar, dua t’ju them se përmbajtja ështëpothuajse e njëjtë, kjo që kemi bërë ne, sepse ekemi bërë të gjithë si komision dhe është mëdetajuar. Elementi plus është se lista e inputetevebujqësore i bashkëngjitet ligjit që po miratojmë nesipas kodeve respektive. Përndryshe mund tëndodhë që të mos përfshihet e gjithë gama einputeve bujqësore, që duhet të çlirohen nga tatimimbi vlerën e shtuar, gjithashtu edhe shërbimiveterinar.

Në nenin 9, që është brenda të njëjtit propozim,thuhet: “Norma e kompensimit të prodhuesitbujqësor”, fjalët “20%” zëvendësohen me fjalët“10%”. Këtu do t’i bie shkurt, sepse e kuptoj që ekam zgjatur shumë me këtë pjesë dhe duket sikurështë ndonjë gjë personale. Me thënë të drejtën,unë nuk merrem me bujqësi, thjesht asistoj njëkategori të caktuar. E kam bërë me tabelë, sendoshta dallohet deri aty.

Sot efekti i uljes së tatimit mbi vlerën e shtuarpër inputet bujqësore nga 20% në përjashtimshkon 1,25 miliardë lekë. Ndërkohë, e gjithë vlerae kompensimit apo e rimbursimit të bujqve dhefermerëve me 20% në vlerë është 2,3 miliardë lekëdhe këtë vit mund të arrijë deri 2,4 miliardë lekë,gjysma, që është 10%-shi, që unë propozoj, i biefiks 1,2 miliardë lekë. Të dyja masat, në referencëtë dëmit që i sjellin buxhetit të shtetit, ekuilibrohen.Pra, në qoftë se sot bujqve po u japim 1,25 miliardëlekë nga ulja e tatimit mbi vlerën e shtuar përinputetet bujqësore, po në të njëjtën masëkompensohet buxheti i shtetit në 1,2 miliardë lekëme vlerën e rimbursimit nga 20% në 10%. Në qoftëse e bëjmë 6% buxheti i shtetit fiton të paktën edhe500 milionë apo lekë 600 milionë lekë të tjera, tëcilat, për fat të keq, nuk shkojnë te bujqësia. Pra,balanca shkon nga 1,2 miliardë lekë në 1,7 miliardëlekë. Në qoftë se bujqit dhe fermerët po indihmojmë me 1,25 miliardë lekë, nga ana tjetër,do të ulim masën e rimbursimit në masën 1,7miliardë lekë. Natyrisht, me qëllim që të ruajmëbalancën buxhetore dhe, nga ana tjetër, të mosdëmtojmë bujqit dhe fermerët, them që TVSH-japër inputet bujqësore të jetë zero dhe 10% normae rimbursimit të fermerëve.

Dua t’ju kujtoj se norma 10% e rimbursimit tëfermerëve, mbi të gjitha, shkon për kompensimine karburantit, që vazhdon të jetë një element, tëcilin ne e kemi për zgjidhje, dhe, natyrisht, duhet

të japim një zgjidhje gjatë këtij mandati. Pa asnjëlloj diskutimi, e gjitha kjo u shkon për shtat atyrepolitikave që ndërmarrin sot vendet rreth e qarknesh, që kanë subvencionim të drejtpërdrejtë tëprodukteve të tyre. Imagjinoni kur e bën këtë gjë,fjala bie Greqia, që është një vend i BashkimitEuropian dhe subvencionon drejtpërdrejt produktete fermerit, me qëllim që të jetë konkurruese nëtreg, pa më të voglin diskutim ne, që kemi njëbujqësi akoma më të pazhvilluar, duhet ta bëjmëkëtë gjë, në mos hapur, edhe fshehur, pse jo.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Urdhëroni, zoti Ministër, për

këto 5 amendime!Arben Ahmetaj – Ne i kemi sqaruar të gjitha

çështjet me komisionin, edhe çështjen embështetjes së industrisë fason. Përjashtimi ngaTVSH-ja ka qenë një iniciativë e Kryeministrit.

Në diskutimin në komision ka dalë njëproblematikë për të referuar atë pjesë tënënkontraktorëve, të cilët, përveç punës, kanëedhe inpute të tjera. Në ndryshimet tona ne i jemireferuar mot a mot logjikës së komisionit. Sigurisht,unë do të ngelem te logjika që kemi rënë dakordme Komisionin e Ekonomisë.

Për sa u përket inputeve bujqësore, besoj sekemi bërë një gjë shumë të mirë për të mbështeturfermerin horizontalisht, ka pasur një diskutim qoftënga ministri i Bujqësisë, qoftë nga komisioni që20%-shi nuk shkonte te fermeri, u dëgjua mevëmendje, kaloi mbështetja totalisht tek inputet.

Sigurisht, ashtu siç ndodh rëndom në rajon,kompensimi ndjek të njëjtën logjikë. Për shembull,po t’i referohemi Malit të Zi e ka 5%, ne e kemivendosur 6%, ndërkohë inputet i ka me TVSH tëreduktuar 7%, nuk i ka me TVSH të përjashtuar,siç e kemi ne. E njëjta gjë ndodh edhe me Kroacinë,Rumaninë, Çekinë, nuk po shkoj më larg, ku tëgjitha plehrat, pesticidet dhe produktet e tjera,inputet e kanë 13% TVSH-në e reduktuar, 9%,10%, 8% dhe 13%.

Thënë këtë, ne kemi bërë një balancë shumëtë mirë mbështetjeje për fermerin, ndërsa eksportimbështetet në mënyra të tjera. Ndërkohë, eksportinë themel ka sfidën e produktivitetit të sektorit.Kështu që votojmë atë që kemi vendosur nëkomision.

Gramoz Ruçi – Po, zoti Kryeministër!Edi Rama – Duke qenë se ky ishte amendimi i

fundit, në qoftë se nuk gabohem, unë dua të themdy fjalë pas këtij diskutimi.

Viti 2018

166


Në radhë të parë, dua të falënderoj, sinqerisht,të gjithë pjesëmarrësit në debatin shumëjavor, padiskutim Komisionin e Ekonomisë dhe tëFinancave dhe kryetarin e tij, me një vërejtje tëvogël, që edhe kur është pro duket sikur ështëkundër, por kjo i jep më shumë ngjyrë debatit.

Më vjen shumë mirë që në këtë proces nedolëm me një rezultat goxha inkurajues, mepërmirësime të ndjeshme dhe këtë e them, sepsekjo është e vërteta, jo se duhet thënë, ashtusikundër në këtë proces realisht pati një angazhimtë madh dhe të sinqertë të të gjithëve, ku doli nëpah edhe një herë tjetër se ne jemi partia që nukndahemi për qëllimet, por debatojmë deri në fundpër instrumentet.

Më lejoni të sjell në vëmendjen tuaj një element,që, ma ha mendja, është i rëndësishëm për tëgjithë ne dhe për publikun, si moment edhekrahasimor me nga e nisëm, por edhe me pellgunku jetojmë, sepse kur i marrim veç e veç të gjithagjërat, ato bëjnë sens dhe nuk diskutohet, por, nësekujtohemi për kontekstin e përgjithshëm, atëherënuk mundet dot t’u japim përgjigje pozitive të gjithagjërave që duam t’i bëjmë sot. Pse?! Nëse flasimpër tatimin mbi fitimin, vendet e tjera e kanë:Maqedonia 10%, Kosova 10%, Kroacia 20%, Malii Zi 9%, Bosnjë Hercegovina 10%, Bullgaria 10%,Serbia 15%, Rumania 16%, Greqia 29% dheShqipëria 5,15%.

Nëse flasim për tatimin mbi të ardhuratpersonale, vendet e tjera e kanë: Maqedonia 10%,Kosova 10%, Kroacia 47,2%, Mali i Zi 9%, BosnjëHercegovina 10%, Bullgaria 10%, Serbia 15%,Rumania 16%, Greqia 46% dhe Shqipëria 13,23%.Duhet të kini parasysh se ato vende që e kanë10% dhe 9% është taksa e sheshtë, janë 10 për tëgjithë. Duke marrë parasysh mesataren, tatiminmbi të ardhurat personale ne e kemi 13,23%. Këtuduhet të kini parasysh se tatimi për të ardhuratpersonale me vlerën nën 1 milion e 500 mijë lekëtë ardhura mujore janë më poshtë sesa të gjithavendet e rajonit, ndërsa të tjerët me vlerën mbi 1,5milionë lekë shkojnë më lart, sepse fitojnë mëshumë. Kjo është ajo që kemi bërë ne në ecurinëe reformave dhe me qasjen tonë.

Po ju jap edhe një shembull tjetër, që ështëpërsëri shumë i rëndësishëm, kontributet eindividëve për mbështetjen sociale dhe përshëndetin. Po marr totalin për kontributet evendeve të tjera, të cilat e kanë: Maqedonia 27%,Kroacia 37%, Mal i Zi 32%, Bosnja 40,5%, Bullgaria

31,4%, Rumania 54,3%, Greqia 40,6% dheShqipëria 27,9%. Shqipëria ka përqindjen më tëulët në të gjitha vendet.

I them këto, sepse e gjithë kjo panoramë metaksat më të ulëta nuk është për ata që fitojnë mëshumë, sepse për ata, për oligarkët, që i quajnëkëta, të cilët s’e dinë se çfarë do të thotë kjo fjalë,i kemi ndër më të lartat, pa diskutim i kemi më tëlartat në Ballkanin Perëndimor, në 6 vendetjoanëtare të Bashkimit Europian, ndërkohë që përtë gjithë të tjerët kemi taksat më të ulëta. Kemitatimin më të ulët mbi fitimin, kemi tatimin më tëulët mbi të ardhurat personale dhe kemi kontributetmë të ulëta. Të gjitha këto janë para, të cilat nuk imerr buxheti, por qëndrojnë në arkën e familjeve,që do të thotë se edhe këto që shtojmë sot, edhezerimin e inputeve bujqësore nuk e ka asnjë vendi rajonit. Po përmend rajonin, nuk po u hyjmë fareBashkimit Europian dhe vendeve të tjera, qëdiskutojmë. Zero për inputet bujqësore, që do tëthotë se buxheti i shtetit shkon te çdo njeri që punontokën. Në fakt, ato para nuk merren më në buxhet,por u lihen atyre që punojnë tokën.

Unë nuk e di llogarinë e Erionit, 23 vjet, por diqë ka 28 vjet, qëkur individi ka filluar të punojëtokën jashtë kooperativës, kostoja e inputeve kaqenë problemi i vet kryesor. Premtimi kryesor i tëgjitha partive politike për fshatin, majtas dhedjathtas, në të gjitha fushatat, edhe yni në vitin2013, ky ka qenë, por ne nuk e mbajtëm nëmandatin e parë, sepse nuk i kishim mundësitë.Pse nuk i kishim mundësitë? Sepse lehtëso këtu,lehtëso aty, do të thotë hiq nga buxheti i shtetitdhe lëre te buxheti i familjeve. Kjo gjë nuk ishte emundur të bëhej në mandatin e parë, por sot ështëe mundur dhe ne po e bëjmë këtë për të gjithëfermerët në të gjithë territorin e Shqipërisë.

Duke thënë këto, nuk them që i kemi zgjidhurtë gjitha problemet, por atyre që thonë se ne jemiata që kemi rritur taksat, unë u përgjigjem shumëthjesht: e kundërta është e vërtetë, ne kemi ulurtaksat dhe kemi rritur bazën. Do të thotë që sotshumë më tepër shqiptarë paguajnë taksat, shumëmë tepër shqiptarë paguajnë kontributet, shumëmë pak shqiptarë punojnë në të zezë dhe shumëmë pak shqiptarë janë pa perspektivën e pensionitpër shkak se ne kemi rritur formalizimin.

Ka akoma shumë hapësira. Të gjitha këtyre qëdiskutuam sot këtu, por edhe të tjerat, që nuk udiskutuan, por secili i do, është shumë kollaj, pa umenduar, por vetëm nga dëshira e mirë, t’u vëmë

167


pikën jeshile për të thënë që jemi për më shumë,por çdo pikë jeshile këtu është një mund më vetedhe lidhet me të gjithë kontekstin e buxhetit dhepaketës fiskale.

Unë jam shumë krenar që ne sot miratojmë njëbuxhet dhe një paketë fiskale, e cila vitin eardhshëm do të na japë qëndrueshmëri të rritjessë mëtejshme ekonomike, vepra në infrastrukturëme zhvillim të mëtejshëm, impakte të rëndësishmenë të gjitha kategoritë, që nga rritja e pagave derite zerimi i taksës mbi inputet bujqësore, si dhemundësinë që të kemi mundësi të reja për buxhetine vitit 2020.

Shumë faleminderit të gjithëve për kontributintuaj!

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Kryeministër!Vazhdojmë me amendamentet e reja, sipas

radhës.Hedhim në votim amendamentin e ri për nenin

5.Votojmë me kartonë, ju lutem!(Diskutim pa mikrofon nga salla)Ju lutem, neni 5, neni 6, neni 7, neni 8 dhe

neni 9 janë amendime të reja.Pro? Kundër? Abstenim?Nuk miratohet.(Diskutim pa mikrofon nga salla)Hedhim në votim amendamentin e ri për nenin

6.Pro? Kundër? Abstenim?Nuk miratohet.Hedhim në votim amendamentin e ri për nenin



9.Pro? Kundër? Abstenim?Nuk miratohet.Shtohet neni i ri me përmbajtje sipas raportit

të komisionit përgjegjës.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.E votojmë në tërësi.Hapet votimi.

Me 75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim,miratohet.

Vazhdojmë me projektligjin “Për procedurattatimore në Republikën e Shqipërisë”.

Fillojmë me nenet sipas variantit të propozuar,meqenëse komisioni nuk ka bërë vërejtje.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 6. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 8. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 9. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 10. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 11. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 12. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 13. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 14. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 15. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 16. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 17. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 18. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 19. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.E votojmë në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.Me 76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim,

miratohet.Vazhdojmë me projektligjin “Për akcizat në

Republikën e Shqipërisë, të ndryshuar”.

Viti 2018

168


Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Shtohet neni i ri 2\1, sipas formulimit të

komisionit përgjegjës.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3, me vërejtje të komisionit përgjegjës

në pikën 3.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Para se të kalojmë te neni 6, përsëri është

depozituar një amendim nga zoti Braçe, i cilikonsiston në shtim fjalësh në fund të nenit 6 tëprojektligjit.

Po, zoti Braçe.Erion Braçe – Shqetësimi ka ardhur nga

shoqatat e biznesit. Bëhet fjalë për pullën fiskaleqë vendoset në produktet e birrës.

Ministri i Financave dhe i Ekonomisë mendonse, edhe kur ndodhin dëmtime të pullave fiskalenë lëvizje, duhet të ngarkohen subjektet që tëpaguajnë të gjithë dëmin, madje edhe me gjobënrespektive.

Unë kam propozuar që edhe në lëvizje duhetadresuar shqetësimi si në prodhim, që ka firo,sepse në prodhim hidhen me ajër dhe mund tëndodhë që të mos ngjiten. Por mund të ndodhinedhe aksidente në lëvizje. Nëse kamioni rrëzohetnë hyrje të territorit të Republikës së Shqipërisëdhe në qoftë se kjo vërtetohet nga organetligjzbatuese, subjektet duhet të mos ngarkohen.Mund të ndodhë që kamioni të vidhet apo të digjet,kështu që do të ishte mirë që të parashikohet edhenë lëvizje. Është reflektuar deri në procesin eprodhimit, por duhet të jetë edhe për procesin elëvizjes, sepse është e padobishme që tëngarkohen subjektet kur një organ i certifikuar sipolicia, në një rast, apo prokuroria, në një rast tjetër,të verifikojë këtë lloj situate.

Pra, vetëm në rastet kur kjo certifikohet ngainstitucionet ligjzbatuese të shteti, jo kur dosubjekti.

Gramoz Ruçi – Zoti Ministër, keni ndonjëkoment?

(Ministri flet nga vendi pa mikrofon.)

Si okej?!Arben Ahmetaj – Shprehem dakord me

amendamentin.Gramoz Ruçi – Jeni dakord?Atëherë, hedhim në votim amendamentin e

bërë nga zoti Braçe.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 6, me vërejtjet e komisionit përgjegjës për

riformulim neni.Kush është dakord? Kundër? Nuk ka.

Abstenim? Nuk ka.Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk

ka.Miratohet.Neni 8, me vërejtjet e komisionit përgjegjës për

zëvendësimin e shtojcës 1. Pro? Kundër? Nuk ka.Abstenim? Nuk ka.

Miratohet.Neni 9. Pro? Kundër? Nuk ka. Abstenim? Nuk

ka.Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.Me 76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim,

miratohet.Kalojmë te projektligji “Për buxhetin e vitit 2019”.Relatori ka ndonjë gjë për të paraqitur?Anastas Angjeli – Komisioni për Ekonominë

dhe Financat i shqyrtoi të gjitha sugjerimet dhevërejtjet që kanë bërë komisionet gjatë diskutimittë tyre dhe në përfundim ka konsideruar disandryshime në projektin e paraqitur, të cilatkonsistojnë në katër drejtime kryesore. Ato janëparaqitur në një tabelë përmbledhëse dhe nëmënyrë të hollësishme në relacionin që secili ngadeputetët ka përpara.

Së pari, ndryshimet që bëhen në disa ministripër shpenzimet.

Së dyti, disa rialokime të brendshme, që vetëministritë kanë bërë brendapërbrenda.

Së treti, transferta e pakushtëzuar në përgjithësidhe në atë sektoriale për pushtetin vendor.

Së katërti, si rrjedhojë e tri ndryshimevekryesore, që përmenda pak më sipër, duhet tëgjenden edhe burimet e financimit të tyre.

Nga diskutimi që kemi zhvilluar në komisionedhe me ministrin e Financave kemi rënëpërgjithësisht dakord që ato të përballohen nga

169


burimet e brendshme të vetë ministrive ose tërialokohen, por në të njëjtën kohë i kemi kërkuarministrit, dhe besoj se ai do të shprehet për të gjeturmirëkuptimin, edhe një rritje të vogël të tëardhurave. Të gjitha ndryshimet kapin shumën prej1 miliard e 381,5 milionë lekësh.

Pa marrë në konsideratë ato që do të sugjerojëministri, ndryshimet që janë paraqitur në raportedhe në formën e amendamenteve, bashkë mezonjën Kushi, ia kemi paraqitur komisionit dhe këtukanë ardhur si amendamente të komisioneve. Këtoamendamente janë pikërisht në nenin 3 tëprojektligjit, i cili ndryshon si më poshtë: “Buxhetivendor për vitin 2019: të ardhurat bëhen 51,286milionë lekë, nga të cilat transferta e përgjithshmee pakushtëzuar në vlerën 17,632 milionë lekë;transferta sektoriale e pakushtëzuar në vlerën7443 milionë lekë, të ardhura të tjera në vlerën26,211 milionë lekë, shpenzimet 51,286 milionëlekë”.

Neni 10, gjithashtu, ndryshon për shpenzimete buxhetit sipas grupeve kryesore. Në të njëjtënkohë, për shkak se javën e kaluar parlamenti kamiratuar ligjin “Për Avokaturën e Shtetit”, i cili kalonnga Ministria e Drejtësisë në varësi tëKryeministrisë, bëjmë shtojcën e amendamentit,ku në nenin 10 të projektligjit, në tabelën 1, kureferohet ky nen, bëhet ndryshimi si më poshtë:“Buxheti i miratuar për Avokaturën e Shtetit nëMinistrinë e Drejtësisë të kalojë në grupin “87”, kupërfshihen institucionet në varësi të Kryeministrit”.Gjithashtu, ndryshon edhe fjalia e parë e nenit 11:“Numri i përgjithshëm i punonjësve në organikëbëhet 82 mijë e 120”.

Po ashtu, neni 13 ka të bëjë me fondin rezervë.Këtu dua të theksoj faktin se i është kushtuar njëvëmendje e posaçme çështjes së reformës nëdrejtësi, duke miratuar njëherazi ndryshimin epropozuar për disa institucione në varësi tëMinistrisë së Drejtësisë, ndërsa për organet evetingut dhe vazhdimin e reformës në drejtësiështë parashikuar një fond rezervë, i cili do tëakordohet për të gjitha institucionet që do tëkrijohen për reformën në drejtësi.

Në nenin 19, gjithashtu, në rreshtin e tretë duhettë ndryshojnë fjalët nga “viti 2018” të bëhet “viti2019”.

Komisioni, duke parë problematikat që ka sotprojekti i paraqitur, ka bërë edhe sugjerimet dherekomandimet përkatëse, që të fillojë menjëherëpuna për zbatimin e buxhetit, në fillim të vitit, me

qëllim që ekonomia shqiptare dhe qytetarët t’indiejnë këto efekte, në mënyrë të menjëhershmegjatë vitit të ardhshëm. Natyrisht, ne kemi bërë disasugjerime, që lidhen me menaxhimin aktiv tëborxhit publik, me qëllim që të vazhdojë iniciativae marrë për ruajtjen e trajektores në ulje të borxhitpublik.

Gjithashtu, meqenëse ka pasur një diskutim tëgjerë për çështjen e projekteve të partneritetitpublik-privat, janë pranuar sugjerimet përpërmirësimin e projekteve dhe të cilësisë së këtyreprojekteve. Nga ana tjetër, komisioni i fton të gjithëdeputetët që janë këtu ta votojnë buxhetin me tëgjitha ndryshimet.

Unë do të kërkoja që gjatë diskutimit nen përnen të merren parasysh ndryshimet dheamendamentet në nenet përkatëse, si dhe tëkonsiderohen sugjerimet që do të bëjë ministri,sepse mund të ketë ndryshime edhe në nenin 1,edhe në nenin 2, nëse do të preken të ardhurat ebuxhetit.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Zoti Ministër, a keni sugjerime

për ato që përcjell komisioni?Arben Ahmetaj – Përtej asaj që kemi diskutuar

me komisionin, unë dua të numëroj edhe një herështesat, për të cilat kemi rënë dakord gjatëparadites së sotme.

Së pari, shtohen të ardhurat me 200 milionëlekë për të korrigjuar rialokimin që i është bërëMinistrisë së Infrastrukturës.

Së dyti, në rialokimet e 1,36 miliardëve, për tëcilat kemi rënë dakord, 100 milionë i shkojnëMinistrisë për Europën dhe Punët e Jashtme përdy arsye kryesore: për atë që kërkoi Kryeministrinë Pejë, pra për studimin dhe analizën e trajektoressë bashkimit kombëtar deri në vitin 2025, siç ureferua aty, si dhe për promovimin e Shqipërisë,që do ta vendosim në program, siç do ta përcaktojëministri për Europën dhe Punët e Jashtme.

Fondi prej 2,6 miliardësh për mbështetjen ebujqësisë bëhet 600 milionë, ndërsa nga 2-miliardëshi, 1 miliard kalojnë te Ministria eBujqësisë në fond, me kusht, i kërkuar me të drejtënga ministri, që të alokohet nëpërmjet transfertëssë kushtëzuar për bashkitë dhe investimeve tëdrejtpërdrejta të trupëzuara te “213-ta”, me vendimtë Këshillit të Ministrave, pra t’i jepet e drejtaKëshillit të Ministrave, ndërsa 1 miliard kalojnë teFondi Shqiptar i Zhvillimit për programin “100fshatrat”.

Viti 2018

170


(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Më falni?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Po, edhe nga 2-milionëshi i sugjeruar i RTSH-

së, siç e theksova, që e ka kërkuar komisioni, 100milionë shkojnë te Ministria për Europën dhe Punëte Jashtme, ndërsa 100-milionëshi tjetër kalon terezerva e Këshillit të Ministrave, në funksion tëlogjikës që do të ketë qeveria.

Ministri për Diasporën ka një merak, por merakui tij është konsideruar në tabelë me komisionin,prej 100 milionë lekësh brenda buxhetit tëministrisë, për të bërë atë që ka si mision.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Atëherë, kalojmë në shqyrtimin

nen për nen, me vërejtjet e Komisionit përgjegjëspër Ekonominë dhe Financat, të reflektuara nëraportin që i është paraqitur seancës plenare.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 6. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 8. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 9. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Para se të kaloj te neni 10, përsëri kemi të

depozituar një amendament nga deputeti Braçelidhur me ndryshimet e tabelës 1 të projektligjit.

Po, zoti Braçe.(Deputeti Braçe e fillon fjalën e tij nga vendi pa

mikrofon.)Erion Braçe – ...tërheq të gjitha.Gramoz Ruçi – Atëherë, i tërhiqni.Neni 10. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 11. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 12. Pro? Kundër? Një votë kundër.

Abstenim?Miratohet.

(Diskutime në sallë.)Urdhëroni, zoti Bashkim!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Fjalën e ka deputeti Fino për shpjegim vote, dy

minuta.Urdhëroni!Bashkim Fino – Faleminderit, zoti Kryetar!Votova kundër nenit 12, sepse ky nen nuk

përfaqëson hierarkinë e pagave në Republikën eShqipërisë.

Kam bërë një diskutim në parim javën e kaluarpër projektbuxhetin, por nuk dëgjova këtu ngapërfaqësuesit e qeverisë dhe nga ministri iFinancave në qoftë se do të ketë vërtet një lëvizje,një ngritje grupi ndërministror, për të rishikuartabelën e pagave, sepse neni 12 tregon pikërishthierarkinë e tyre. Në rastin konkret, ne miratojmënjë pagë të Presidentit, ndërkohë që kemi një fashëme 800 veta, të cilët marrin dyfishin ose trefishin epagës së Presidentit e të Kryeministrit.

Pak më parë dëgjova se dhatë përsëri fonde tëtjera për Fondin Shqiptar të Zhvillimit. Vazhdoni,jepni fonde, ndërkohë që ai merr dyfishin e rrogëssuaj, zoti Kryetar; dyfishin e rrogës së Kryeministrite të Presidentit. Ky nen nuk përfaqëson, madjenuk ka për të përfaqësuar asnjëherë hierarkinë epagave! Pra, ne po e votojmë gabimisht një nen tëtillë në buxhetin e shtetit.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Edhe një herë, votojmë nenin

12. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 13. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 14. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 15. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 16. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 17. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 18. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 19. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 20. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 21. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 22. Pro? Kundër? Abstenim?

171


Miratohet.Neni 23. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votim në tërësi.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.Me 76 vota pro, asnjë votë kundër, asnjë

abstenim, miratohet projektbuxheti i vitit 2019.(Duartrokitje nga salla)Kalojmë te pika tjetër e rendit të ditës: “Për

emërimin e anëtarit të bordit të komisionerëve të

Entit Rregullator të Energjisë”. Kjo pikë shtyhet mekërkesë të kryetarit të grupit parlamentar.

Votimet e mbartura, siç e dini, janë dy: ai përstatusin e gjyqtarëve dhe të prokurorëve dhe aipër ndryshimin e Kodit Rrugor, i cili, për shkak tëkuorumit, nuk mund të kalojë në votim.

Faleminderit!E konsideroj seancën të mbyllur këtu.Seanca tjetër do të njoftohet.


Viti 2018

172




Rendi i ditës:1. Miratimi i procesverbaleve të seancave

plenare të datave 22.11.2018 dhe 03.12.2018 (neni44 i Rregullores)

2. Njoftimi i projektligjeve të depozituara nëKuvend (neni 44, pika 3, i Rregullores)

3. Projektligji “Për një ndryshim në ligjin nr.7764,datë 02.11.1993 “Për investimet e huaja”, indryshuar” (nenet 73-77 të Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)


dhe Financat.Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)4. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr. 9355, datë 10.03.2005 “Për ndihmëndhe shërbimet shoqërore” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Punën,

Çështjet Sociale dhe Shëndetësinë.Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për



tërësi)5. Projektligji “Për disa shtesa në ligjin nr.93/

2015 “Për turizmin”, i ndryshuar” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)





tërësi)6. Projektligji “Për disa shtesa në ligjin nr.55/

2015 “Për investimet strategjike në Republikën eShqipërisë” (nenet 73-77 të Rregullores, votim me

shumicë të thjeshtë) Pyetje Shprehet Komisioni përgjegjës për Ekonominë

dhe Financat. Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për



tërësi)7. Projektligji “Për disa ndryshime në ligjin

nr.9643, datë 20.11.2006 “Për prokurimin publik”,i ndryshuar” (nenet 73-77 të Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)





tërësi)8. Projektligji “Për një shtesë në ligjin nr.9374,

datë 21.04.2005 “Për ndihmën shtetërore”, indryshuar” (nenet 73-77 të Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)

Pyetje Shprehet Komisioni përgjegjës për Ekonominë

dhe Financat. Shprehet për dhënie mendimi Komisioni për


Diskutime (Shprehen grupet parlamentare.) Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)9. Projektligji “Për organizimin dhe funksionimin

e Policisë Gjyqësore” (vazhdon shqyrtimi nëkomisionin përgjegjës) (nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë të thjeshtë)



173



Diskutime (Shprehen grupet parlamentare.) Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)10. Projektligj “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr. 9049, datë 10.04.2003 “Për deklarimindhe kontrollin e pasurive, të detyrimeve financiaretë të zgjedhurve dhe të disa nëpunësve publikë”, indryshuar” – nismë deputeti (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)




tërësi)11. Projektvendimi “Për emërimin e një anëtari

të Bordit të Komisionerëve të Entit Rregullator tëEnergjisë” (neni 111 i Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)

Shprehet Komisioni përgjegjës për VeprimtaritëProdhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.

(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit12. Të bartura për votim:- Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime





Gramoz Ruçi – Mirëdita!Seancën plenare të ditës së sotme e deklaroj

të hapur!Sot në rendin e ditës kemi për të miratuar këto

çështje:(Lexon rendin e ditës.)

Ju bëj me dije se projektligjin “Për disa shtesadhe ndryshime në ligjin nr. 9355 datë 10.03.2005“Për ndihmën dhe shërbimet shoqërore” e kanëshqyrtuar komisionet parlamentare, por ështëdakordësuar me nismëtarin, deputetin Sinaj, si dheme Këshillin e Ministrave për një projektligj të ri“Për ndihmën dhe shërbimet shoqërore””, i cili pritettë depozitohet së shpejti në Kuvend.

Në lidhje me projektligjin “Për organizimin dhefunksionimin e Policisë Gjyqësore”, ju bëj me dijese po vazhdon shqyrtimi në komisionin përgjegjës.

Fillojmë me çështjet e rendit të ditës.Nga Këshilli i Ministrave janë depozituar dy

projektligje, njëri prej të cilëve është kërkuar tëshqyrtohet me procedurë të përshpejtuar. Votimi itij do të bëhet së bashku me çështjet e tjera tërendit të ditës.

Gjithashtu, janë depozituar nga Këshilli iMinistrave kandidaturat për anëtarët e KëshillitMbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë.

Ju njoftoj se nga deputetët e Grupit Parlamentartë LSI-së janë depozituar 2 projektligje: njëripropozon amendimin e ligjit “Për buxhetin e vitit2019” dhe tjetri propozon amendimin e ligjit përarsimin e lartë. Për këtë arsye kryetari i GrupitParlamentar të LSI-së, zoti Vasili, në mbështetjetë nenit 31 të Rregullores, ka bërë një kërkesë përndryshimin e rendit të ditës së seancës plenare tëdatës 13 dhjetor 2018 për shqyrtimin e këtyre dynismave brenda kësaj date.

Urdhëroni!Keni tri minuta kohë!Kejdi Mehmetaj – Faleminderit!Së pari, më lejoni të jem shumë e qartë për

arsyen e vetme që na solli në seancën e ditës sësotme të parlamentit, mua dhe kolegët e LSI-së,kjo arsye janë të rinjtë shqiptarë. Ne jemi këtu përata mijëra studentë që sot, në ditën e nëntë apotë dhjetë të protestës së tyre, nuk gjenden vetëmpara Ministrisë së Arsimit, as vetëm përparaKryeministrisë, por edhe përpara parlamentit, përtë na bërë të qartë se po presin një zgjidhje prejnesh. Kjo zgjidhje nuk u dha as nga arroganca, asnga malinjiteti, që qeveria dhe deputetët treguannë këto ditë.

Ne jemi krenarë më shumë se kurrë për këta tërinj, që po i kthejnë shpresën Shqipërisë, që po nabëjnë të kuptojmë se ka një realitet ndryshe ngaky i qeverisë, e cila ka në mendjen e saj vetëmprojekte jo të mira për këtë vend, vetëm projektepër t’i larguar të rinjtë shqiptarë dhe që në mendjen

Viti 2018

174


e saj paratë e shqiptarëve, paratë e buxhetit tështetit i ka për koncesionet, për PPP-të, nuk i kapër të rinjtë dhe për edukimin e tyre.

LSI-ja përherë në thelb të qëndrimit të saj kapasur forcën e të rinjve, mbështetjen për të rinjtëdhe veprimin për t’i bërë të rinjtë që ata të ecinpërpara të sigurt në rrugën e tyre drejt së ardhmes.LSI-ja është për një edukim më cilësor, sepsevetëm nëpërmjet një edukimi më cilësor do të keminë të ardhmen një ekonomi më të fortë, do të kemitë rinj të përgatitur për tregun e punës, dhe mbi tëgjitha, nuk do të kemi një numër kaq të lartë tërinjsh, që duan të ikin nga Shqipëria.

Këto amendime që ne kemi propozuar padyshim nuk janë zgjidhja e vetme dhe aspërfundimi i një çështjeje, që duhej të kishte ardhurnga politika, por diti të vinte shumë mirë ngastudentët dhe nga të rinjtë.

Ky është vetëm fillimi i plotësimit të 8 kërkesave,që prej 10 ditësh mijëra studentë shqiptarë po ibëjnë rrugëve të Tiranës.

Sot ata duhet ta shihnin këtë parlament si part-ner, por, në fakt, po e shohin si armikun e tyrekryesor, sepse ky parlament prej kohësh nuk poudhëhiqet nga e mira, por po udhëhiqet ngakorrupsioni, nga krimi dhe nga dashakeqësia.

Ne kemi propozuar dy projektligje; i pari ka dyndërhyrje në ligjin “Për buxhetin e vitit 2019”, përtë dyfishuar zërat në arsimin universitar dhe përtë dyfishuar zërin për kërkimin shkencor dhe përkrijimin e një fondi emergjence për t’i nxjerrëstudentët nga gjendja e mjerueshme ku atandodhen në konviktet e Qytetit Studenti, ku, siç ekeni dëgjuar, mungojnë uji, ngrohja dhe të gjithakushtet bazë për të jetuar dhe jo më për të studiuar.

Po ashtu, kemi propozuar edhe një projektligjpër disa ndryshime ose disa amendime në ligjinpër arsimin e lartë, në mënyrë që kërkesat estudentëve për...

(Bie gongu)Gramoz Ruçi – Faleminderit!(Ndërhyrje pa mikrofon)Ju lutem, uluni!(Ndërhyrje pa mikrofon)Jo, ju lutem!Nuk ka për procedurë. Procedura është kur

do të flasë një pro dhe një kundër.(Ndërhyrje pa mikrofon)Ju lutem!Tani nuk jemi në miting. Kush e do fjalën? Një

pro dhe një kundër.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Ju lutem!Jo, nuk ka për procedurë.(Ndërhyrje pa mikrofon)Ju lutem!Zonja e parashtroi kërkesën. Kush e do fjalën?

Një pro dhe një kundër.(Ndërhyrje pa mikrofon)Do të mbarojë kjo njëherë. Nuk ka për

procedurë, sepse procedura është e përcaktuarnë Rregulloren e Kuvendit.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Për t’u shprehur pro?(Ndërhyrje pa mikrofon)Po, merreni fjalën!(Ndërhyrje pa mikrofon)Ju lutem!Sipas Rregullores, fjala merret për t’u shprehur

pro.(Ndërhyrje pa mikrofon)Vazhdo, vazhdo!(Ndërhyrje pa mikrofon)E kam lexuar Rregulloren.(Ndërhyrje pa mikrofon)Vazhdo! Nuk ndërhyhet më!Urdhëroni, për të mbështetur nismën ose

kërkesën!Luçiano Boçi - Të nderuar deputetë,Ne jemi sot në këtë parlament të rrethuar nga

zemërimi studentor, së pari, për të shprehurmbështetjen tonë për protestën e studentëve, tëcilët janë ngritur kundër sistemit, jo kundërdemokracisë, por kundër sistemit oligarkikqeverisës, kundër grabitjes dhe zhvatjes që po ubëhet atyre dhe familjeve të tyre, kundër kësajbande babëzie, që i ka hedhur ata sot në rrugëdhe nuk u jep një përgjigje. Prandaj jemi sot këtu,për të dhënë mbështetjen për ta, por, njëkohësisht,jemi për të dhënë mbështetjen për iniciativën eamendimeve që ka ndërmarrë aleatja jonë, LSI-ja.

Megjithatë, ne mendojmë se të gjitha llojet eamendimeve mund ta shërojnë gripin. Propozimete tyre për rritjen e buxhetit do t’i dëgjoni shumëmirë, zoti Braçe. Propozimet e tyre ne i dimëshumë mirë dhe ju duhet t’i dëgjoni, megjithatë atomund të shërojnë gripin e stinës, gripin e dimrit.Ato janë propozime që vijnë nga një parti, ngaopozita. Ju dëgjojini me vëmendje, por ato nukmund ta shërojnë dimrin kanceroz, që ka pushtuarsot universitetet e Shqipërisë, që ka pushtuar sot

175


arsimin e lartë, atmosferën e pedagogëve dhestudentëve. Prandaj, dëgjojini me vëmendje!

Megjithatë, unë e përsëris qëndrimin tonë tëpërbashkët, që e ka shprehur edhe kryetari i PD-së: ne jemi për abrogimin e ligjit për arsimin e lartë.Këtë e kemi thënë që në vigjilje të miratimit të tij,sepse nga këtu ka nisur e keqja. Ne jemi përzëvendësimin e tij me një ligj, që u përshtatetstudentëve, që zhvillon arsimin, që garanton meligj shkurtimin e tarifave, autonominë reale tëuniversiteteve dhe rolin thelbësor që kërkojnë sotstudentët dhe ju nuk doni t’ua jepni. Ky ështëqëndrimi ynë. Ky qëndrim është i saktë dhe i prerë.

Nuk mund të vazhdohet më kështu! Qytetarëtjanë kundër kësaj qeverisjeje. Ata janë kundër këtijKryeministri sharlatan, kundër këtij parlamentikukull. Ata do të vazhdojnë, sepse gjithçka nispikërisht me qëndrimet nga ky parlament dhe ngakjo qeverisje.

Ju bëj thirrje që ta abrogojmë së bashku ligjinpër arsimin e lartë, në qoftë se keni vullnet dhedëshirë.

(Bie gongu)Gramoz Ruçi – Koha mbaroi.(Ndërhyrje pa mikrofon)Të lutem!Fjalën e ka zoti Balla!(Ndërhyrje pa mikrofon)Të lutem!(Ndërhyrje pa mikrofon)Minimumi ...(Ndërhyrje pa mikrofon)Qetësi, zoti Braçe!(Ndërhyrje pa mikrofon)Keqardhje.Të lutem!(Ndërhyrje pa mikrofon)Minimumi që mund të them është se s’paska

përfituar as profesori i tyre nga qetësia, maturiadhe kultura e studentëve.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Të lutem!Të dëgjojmë zotin Balla!Taulant Balla - Faleminderit!Një ndër kërkesat e ...(Ndërhyrje pa mikrofon)Të lutem, Erion!(Ndërhyrje pa mikrofon)Një ndër kërkesat e studentëve është edhe

adresimi i korrupsionit në arsim, por, sigurisht,korrupsioni në arsim do të adresohet, Petrit, edhe

me profesorë të denoncuar për korrupsion nëarsim.

Më lejoni të përshëndes, së pari, daljen ngailegaliteti të një pjese të opozitës, e cila ishtefshehur mes studentëve.

Edhe personi që iku, ka qenë këto ditë i fshehurmes studentëve, i maskuar mes tyre, gjoja përmbështetjen e kërkesave të studentëve, kur, nëfakt, një prej kërkesave të studentëve ështëpikërisht ajo që thashë unë, dhënia fundkorrupsionit në arsim.

Dua ta them troç në emër të Grupit Parlamentartë PS-së, se të gjitha kërkesat e studentëve do tëplotësohen një për një, por jo në dialog me ju, seju nuk e keni tagrin e as nuk e dini se si do tërealizohen. Ato do të plotësohen vetëm me dialogme ata që meritojnë të gjithë respektin e këtijKuvendi dhe të këtij kombi, me studentët, që sotjanë në protestë. Prandaj Kryeministri ka iniciuarnjë proces, i cili, sigurisht, do të shkojë, hap pashapi, deri në fund nëpërmjet dialogut dhe zgjidhjespërfundimtare jo të tetë pikave, por të më shumëse kaq, për të çliruar njëherë e përgjithmonë njësëmundje të vjetër në universitetet tona, që neende nuk kemi arritur ta zgjedhim në këta pesëvjet qeverisje.

Ne jemi të vetëdijshëm që nuk kemi bërë endesa duhet për t’i zgjidhur të gjitha problematikat qëkanë studentët, pra jo vetëm këto pikat, jo vetëmkushtet e konvikteve; jo vetëm kushtet e shkollavedhe të universiteteve, por, sigurisht, edheproblematikat që lidhen me kurrikulat, me mënyrëne përllogaritjes së krediteve, me performancën,edhe me performancën e stafit akademik, e tëgjitha me radhë.

Së dyti, si ka mundësi që guxoni të talleni meata që janë në shesh, edhe në formë të njëkërkese?! Por, si ta ndryshoj unë buxhetin, Petrit,kur buxheti është tek Ilir Meta? Buxheti sot ështëtek Ilir Meta, nuk është këtu, është te Presidenti iRepublikës!

(Bie gongu)Të gjithë e dini se procedura e ndryshimit të

buxhetit është një procedurë që nuk bëhet me dygisht letër. Por, kjo është tallje, 28 vjet tallje. Madjedoni të bëni edhe 28 minuta tallje këtu, në sallën eKuvendit! Por ne nuk tallemi me ta, ne e kemi nisurprocesin! Të jeni të sigurt që ky proces dialogu dotë...

(Deputetit Balla i mbaron koha e fjalës.)Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Balla!

Viti 2018

176


Po, zoti Vasili, për replikë.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ju lutem!Petrit Vasili – Jemi në këtë sallë, në radhë të

parë, për të adresuar ato kërkesa dhe atë debatpublik, i cili nuk është ndërmjet nesh dhestudentëve, por është ndërmjet studentëve, atij qëështë atje dhe të gjithëve ju së bashku, që embështesni! Kjo nuk diskutohet. Në qoftë se do tëduan të bëhen palë protestuesit dhe ata ndaj tëcilëve protestohet, këtu jemi në ato nivele, tashmëtë njohura, të një idiotësie politike, e cila kavendosur që ta zgjidhë dialogun me monolog.Monologu vjen ose nga kushtet e vështira politike,ose nga kushtet shumë të vështira psikike, por nëtë gjitha rastet është një kapsllëk politik nga i cilinuk e çlirojmë dot as Kryeministrin, as këdo tjetërqë merr fjalën sot.

Së fundi, buxheti i shtetit, i cili është miratuarnjë javë ose tetë ditë më parë, ka qëndruar njëjavë në zyrat e Kuvendit apo në zyrat e ministrivepër të riqepur dhe shqepur tabelat e fëlliqura. Porpërpara një emergjence kombëtare ky parlamente ka bërë dhe e ka ndryshuar Kushtetutën brendanatës. Kanë qenë këta zotërinjtë që e kanë bërëkëtë punë dhe pa iu dridhur qerpiku fare kanëduartrokitur dhe janë hedhur përpjetë!

Atje janë mijëra djem e vajza, që, në radhë tëparë, nuk kanë nevojë të dëgjojnë monologje idiote,por kanë nevojë për zgjidhje dhe këto zgjidhje janëkëtu, në këtë sallë.

Kush u ikën këtyre zgjidhjeve, do të marrëpërgjegjësinë përpara tyre. Këtyre zgjidhjeve nuku iket me parabola procedurale, por me veprimedhe aksion politik. Kush u ikën, do të marrëpërgjegjësi një nga një dhe nuk e ndan dotpërgjegjësinë me asnjërin nga ne, sepse ju jenishkaku dhe po ju keni detyrimin t’u jepni zgjidhje.Po i ikët këtij detyrimi, do të merrni një përgjegjësitë pashlyeshme për ata djem e vajza që rrinë nëtë ftohtë atje dhe protestojnë për minimumin bazik,për të pasur disa banja më shumë...

(Deputetit Vasili i mbaron koha e fjalës.)Gramoz Ruçi – Faleminderit!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Jo, ju lutem, zoti Kryeministër!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Një minutë, të mbarojmë me votimin e kësaj

çështjeje, pastaj mund ta merrni fjalën!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Zotërinj deputetë, lidhur me kërkesën e

paraqitur nga zoti Vasili, për të ndryshuar rendin editës, dua të sqaroj se nuk është në përputhje meRregulloren.

Së pari, propozimet për buxhetin e vitit 2019nuk mund të bëhen, pasi projektligji për buxhetinvërtet ka kaluar në datën 3 në seancë, por aindodhet ende te Presidenti, pasi nuk ështëdekretuar ende prej tij. Ai në datën 1 janar hyn nëfuqi dhe vetëm atëherë mund t’i bëhen amendime.

Së dyti, të dyja projektligjet e propozuara, nëmbështetje të pikës 1 të nenit 69 të Rregullores,nuk mund të futen në seancë plenare, pra nëkalendar, pa kaluar, sipas kësaj pike dhe këtij neni,dy javë nga data e paraqitjes.

Së treti, Rregullorja e Kuvendit e përcaktonqartë procedurën ligjvënëse: “Projektligji përfshihetnë programin e punës së Kuvendit dhe nëkalendarin trijavor në momentin e hartimit të tyre,duke përcaktuar komisionet që do ta shqyrtojnëprojektligjin”. Ne jemi në fazën që të dyjaprojektligjet janë depozituar, por ende nuk janëpërcaktuar komisionet nga seanca plenare. Pra,me pak fjalë, propozimi i bërë nuk përmbushkërkesat e Rregullores. Megjithatë, unë e hedh nëvotim. Kush është dakord me kërkesën...?

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Të lutem, të lutem!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)E doni fjalën për procedurë?Kështu e kanë rregullat, zoti Kryeministër!Luan Rama – Faleminderit, zoti Kryetar i

Kuvendit!Më lejoni të theksoj që sot nuk është një ditë e

zakonshme dhe Kuvendi nuk mund ta trajtojë tëgjithë atë që po ndodh jashtë sallave të këtijKuvendi si një çështje procedurash, e para.

E dyta, protesta e studentëve, revolta estudentëve është në thelb treguesi më i mirë iproduktit politik të të gjithë klasës politike të këtijvendi në njëzet e shtatë vjet dhe është produktimë akuzues i qeverisjes së këtij vendi. Kjo do tëthotë që të gjithë ne këtu, pavarësisht ngjyrëspolitike apo krahut që përfaqësojmë, duhet tëndihemi të turpëruar, të ulim kokën, t’u kërkojmëndjesë atyre studentëve dhe të harrojmë për njëçast se çfarë mandati partiak kemi këtu për t’ungritur të paktën në nivelin e qytetarisë, të kulturësdhe të rezistencës së atyre studentëve atje.Pikërisht, kjo është arsyeja pse ne jemi sot në këtësallë, që t’i bëjmë thirrje vetes sonë: të ulim kokëne t’u kërkojmë atyre ndjesë dhe të reflektojmë, jo

177


duke u kapardisur, as duke u mburrur me numrine kartonëve apo me postet që mbajmë, por, sëpari, të mendojmë se ata janë djem dhe vajzanënash; janë djemtë e këtij vendi, që janë atje përshkak të përgjegjësisë sonë; të të gjithëve ne!

Më lejoni t’ju shoh në sy kolegë deputetë tëPartisë Socialiste, dhe të shoh te secili prej jushfytyrën e vërtetë, dimensionin njerëzor,solidaritetin, për të cilin kemi folur në 27 vjet, dhehajdeni ta shfaqim këtë sot, si reflektim! Le t’i lëmëprocedurat! Le të rrijë Kuvendi i mbledhur sot,nesër, pasnesër, këtu në mjediset e Kuvendit, nëkomfortin e kondicionerëve në kontrast me rrugënku qëndrojnë ata, dhe të legalizojmë që tani atëqë Kryeministri thotë se është dakord.

Je dakord? Dakord. Hajdeni të miratojmëndryshimet në ligj, të legalizojmë atë që kërkojnëstudentët dhe pastaj të ecim më tej! Përndryshe,studentët kanë të gjithë të drejtën e Zotit të nanxjerrin të gjithëve jashtë, duke filluar nga ky Ramakëtu, deri te Rama këtu!

(Bie gongu)Të na nxjerrin jashtë, sepse jemi të padenjë...(Deputetit Rama i mbaron koha e fjalës.)Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Rama!Zoti Kryeministër...Vetëm tri minuta.Edi Rama – Pse tri minuta?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Jo, ju lutem!(Kryeministri Rama flet nga vendi pa mikrofon.)Në qoftë se do ta merrni fjalën, do të flisni vetëm

tri minuta.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Fjalën e ka zoti Rama, tri minuta.(Debat në sallë)Do të flasë për procedurë, tri minuta.Salianji, uluni poshtë!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Deputeti Salianji, uluni poshtë, ju lutem!(Deputeti Salianji flet nga vendi pa mikrofon.)Uluni poshtë!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Deputeti Salianji, uluni poshtë!(Një deputete e opozitës flet nga vendi pa

mikrofon.)Deputeti Salianji, uluni poshtë!Uluni poshtë, ju lutem!(Deputeti Salianji flet nga vendi pa mikrofon.)Uluni poshtë!Kryeministri do të flasë për tri minuta.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ju lutem! Secili ka të drejtë të flasë. Madje

Kryeministri e ka kërkuar fjalën para zotit LuanRama.

Edi Rama – Mund të fillojë koha ime tani?(Debat në sallë)Gramoz Ruçi – Mund të filloni, zoti Rama.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Edi Rama – Adashi im me mbiemër, Rama

Luan, tha: “Studentët kanë të drejtë të na nxjerrintë gjithëve jashtë”, ndërkohë që juve ju kanë nxjerrëjashtë, sepse...

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)...u detyruat të hidheni në ilegalitet dhe ta

ndikoni protestën të maskuar.Tani, për të mos humbur kohë, së pari, dje janë

formuar organet e para të drejtësisë së re, Këshillii Lartë i Prokurorisë dhe Këshilli i Lartë Gjyqësor,pasi u krijua edhe Këshilli i Emërimeve në Drejtësi.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ndërkohë, për sa u përket propozimeve të

këtyre, nuk është as çështje procedurale, asçështje buxheti, që është te Presidenti, propozimete këtyre janë të refuzuara, sepse janë propozimetë bëra për të mos u bërë kurrë!

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Tani, leximi im i protestës së studentëve është

shumë shkurt.E para, protesta i dha një shuplakë qeverisë.E dyta, protesta i dha një grusht opozitës.E treta, protesta i dha një shpresë shoqërisë.(Duartrokitje në sallë)Shoqëria kërkon zgjidhje dhe shoqëria nuk

mund ta pranojë që zgjidhja të vijë me porosi ngadoktoresha e shkencave Monika Kryemadhi, ngaprofesor Lulzim Mziu apo nga profesor Qorri.Zgjidhja vjen me dialog.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Opozita kërkon vetëm bllokimin e zgjidhjes,

sepse kërkon që t’i nxjerrë gështenjat nga zjarriduke futur studentët në qorrsokak. Ndërsa qeveriae ka zgjidhjen dhe do ta japë me dialog.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Pse na duhet dialogu? Për shembull, ka një pikë

aty që thotë: vetingu i titujve.(Bie gongu)Ne e kemi në plan si duhet bërë kjo, por duhet

rënë dakord për planin.Një gjë di unë, që brenda gjashtë muajve të

ardhshëm kryetarja e Lëvizjes Socialiste përIntegrim do të jetë “doktoresha e parë e

Viti 2018

178


shkencave”, e cila do të heqë bluzën e doktoritdhe do të mbetet me çizmen e Lëvizjes Socialistepër Integrim.

(Duartrokitje nga salla)Gramoz Ruçi – Atëherë, kush është dakord me

propozimin? Kundër? Abstenim?(Votimi zhvillohet me kartonë. 4 deputetë janë

“pro”, 72 janë “kundër”)(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Nuk miratohet propozimi.Vazhdojmë me rendin e ditës.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Kush është dakord me procesverbalet e datave

22.11.2018 dhe 03.12.2018?(Një deputete e opozitës flet nga vendi pa

mikrofon.)Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet procesverbali.Vazhdojmë me rendin e ditës, me projektligjin

“Për investimet e huaja”, i ndryshuar””.Fjalën e ka zonja Evis Kushi.Evis Kushi – I nderuar Kryetar,Të nderuar kolegë,Projektligji që do të votojmë sot propozon një

ndryshim në ligjin ekzistues për investimet e huaja,i cili ka në fokus mbrojtjen e posaçme përinvestimet apo investitorët e huaj në Shqipëri.Konkretisht, afati i fundit ligjor për këtë mbrojtje tëposaçme ka qenë data 31 dhjetor 2018 dhe mendryshimin e sotëm ky afat shtyhet nga fundit i këtijviti deri më 31 dhjetor 2019.

Ky ndryshim vjen pas ndryshimit që ne bëmënë ligjin për investimet strategjike, ku shtymë me1 vit afatin e aplikimeve të investitorëve të huajpër të marrë statusin “investitorë strategjikë”.Arsyeja pse ne po e zgjasim vetëm 1 vit është senga institucionet përgjegjëse po punohet për tëhartuar një ligj të ri gjithëpërfshirës, të unifikuarpër investimet e huaja dhe strategjike. Natyrisht,ky ligj, brenda vitit 2019, do t’i kalojë të gjitha etapate tij që nga draftimi, konsultimi me grupet einteresit, hartimi dhe miratimi në Kuvendin eShqipërisë. Por e rëndësishme është, këtë mos taharrojmë, që çdo ndryshim i kuadrit ligjor duhet tëgarantojë qartësi, transparencë dheparashikueshmëri për çdo investitor të huaj që mëpas sjell ndikim në rritjen e investimeve të huaja,në rritjen e punësimit, në rritjen ekonomike dhe nërritjen e konkurrueshmërisë së ekonomisë sonë.

Ndërkohë, dua të përftoj nga rasti të them dyfjalë për investimet e huaja në Shqipëri.

Legjislacioni shqiptar është një legjislacion liberalnë këtë drejtim në krahasim me disa vende të tjeradhe në rajon, duke u mbështetur kryesisht nëparimin e mosdiskriminimit midis investitorëve tëhuaj dhe investitorëve vendas. Disa vende të tjeratë rajonit nuk kanë një ligj specifik për investimet ehuaja, ndërkohë që ne e kemi këtë ligj dhe e kemime një sërë mekanizmash mbrojtës për investitorëte huaj.

Gjithashtu, dua t’ju theksoj edhe faktin që vitete fundit janë ndërmarrë shumë iniciativa ligjorekryesisht fiskale për të nxitur investimet e huajanë Shqipëri. Një shembull shumë i mirë është rastii investimeve të huaja në fushën e turizmit përhotelet “brand name” me 4 dhe 5 yje, për të cilatne kemi ulur edhe tatimin mbi vlerën e shtuar dhetatimin mbi të ardhurat.

Së fundi, dua t’ju them dy fjalë për protestën.Si deputete, por edhe si pedagoge e mbështesprotestën e studentëve, sepse e di shumë mirë qëkërkesat e tyre në pjesën më të madhe janë tëdrejta dhe të arsyeshme. Problematikat e arsimittë lartë i njoh, ku shumica e tyre, për të mos thënëtë gjitha, janë problematika të trashëguara dhe tëakumuluara ndër vite. Një pjesë e tyre janëzgjidhur, një pjesë e tyre akoma po trajtohen dhenjë pjesë e tyre natyrisht janë në objektivin kryesortë punës sonë të ardhshme.

Po ashtu, i mirëkuptoj studentët deri diku kur erefuzojnë dialogun, sepse mendojnë që kërkesate tyre janë minimale apo që qeveria i ka detyrim.Janë ende të rinj dhe shumë gjëra do t’i mësojnëme kalimin e kohës, por nuk mund t’i mirëkuptojas pedagogët e tyre, as prindërit e tyre dhe asqytetarët e tjerë të përgjegjshëm, adultë, që imbështesin studentët në qëndrimin e tyre kundërdialogut, kundër bashkëpunimit. Si mundemi net’u induktojmë të rinjve dhe të rejave, fëmijëve tanë,këtë lloj kulture kundër dialogut, kundërbashkëpunimit, kundër mirëkuptimit. Absolutisht jo!

Unë e kuptoj shumë mirë që një pjesë e mirë ekërkesave të studentëve mund të zgjidhen në njëkohë më të shkurtër, por një pjesë tjetër nuk mundtë zgjidhen sa hap e mbyll sytë, brenda natës,sepse kanë nevojë për diskutim, për dialog, kanënevojë për afate dhe ne kemi vullnetin maksimalpër t’i zgjidhur këto probleme.

Të dashur studentë, në këtë kauzë jemi bashkë,në këtë kauzë jemi të gjithë aleatë, prandaj sa mëparë të ulemi të dialogojmë dhe t’i zgjidhimproblemet. Problemet kanë zgjidhje dhe në qoftë

179


se jemi bashkë, do t’ia dalim.Faleminderit!Gramoz Ruçi - Këtu mbyllet diskutimi për

projektligjin “Për një ndryshim në ligjin nr. 7764,datë 2.11.1993, “Për investimet e huaja”, tëndryshuar””.

Para se të kalojë te projektligji për turizmin,fjalën e ka kërkuar ministri i Brendshëm, zoti Lleshi.

Sandër Lleshi – Faleminderit, zoti Kryetar!Të nderuar deputetë,E mora fjalën për të bërë vetëm një ndërhyrje

të shkurtër që ka lidhje me protestat e studentëve.Gjatë ditës së djeshme që herët në mëngjes kaqarkulluar një lajm për fillimin e procedurave penalendaj disa studentëve dhe pedagogëvepjesëmarrës në protestat e zhvilluara këto ditë nëvendin tonë.

Ky lajm ka gjetur një jehonë të gjerë mediatike,publike dhe ka pasur diskutime dhe elaborime tëshumta, ku edhe miq të mi në radhët e profesorëvemë kanë shqetësuar dje lidhur me pakuptimësinëe këtij lajmi apo të kësaj ndërhyrjeje të policisë.Në momentin më të parë që gjeta kohën për t’umarrë me këtë çështje, i kam kërkuar Policisë sëShtetit informacione të detajuara rreth kësajndërhyrjeje apo procedimi dhe për befasinë timetë madhe rezulton se lajmi është plotësisht ipavërtetë.

Dje nuk ka pasur kurrfarë procedimi penal ndajasnjë pedagogu apo studenti pjesëmarrës nëprotestat e vendit. Kjo është lehtësisht eprovueshme. Nëse dikush do të kishte marrëmundimin të interesohej pranë organeve tëprokurorisë apo përmes avokatëve përkatës, dotë ishte sqaruar.

Edhe një herë po jua përsëris, kjo më shumëpër opinionin publik, nuk ka pasur asnjë llojprocedimi penal ndaj asnjë pedagogu apo studentipjesëmarrës në protestat e ditëve të fundit tëzhvilluara në Tiranë apo në qarqet e tjera të vendit.

Sigurisht, pas këtij konstatimi kam filluarprocedurat për të nxjerrë përgjegjësinë ndaj atyrepersonave përgjegjës në Policinë e Shtetit, të cilëtnuk kanë ndërmarrë hapat e nevojshëm për tapërgënjeshtruar këtë lajm, i cili mori vëmendje tëmadhe publike, duke ngatërruar gjithçka.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ministër!Kalojmë te projektligji “Për disa shtesa në ligjin

nr. 93/2015 “Për turizmin”, të ndryshuar””.Fjalën e ka zoti Nasufi.

Më fal, zoti Nasufi, fjalën e ka kërkuarKryeministri.

Edi Rama – Ngaqë nuk munda të jem shteruespër shkak të kohës së kufizuar në ndërhyrjen eparë, ndërkohë që parlamenti vazhdon sipasaxhendës së parashikuar, mendoj se të gjithë ataqë janë të interesuar në mënyrë të sinqertë për t’idhënë zgjidhje një situate krejt absurde, ku njërapalë ka shtruar disa kërkesa dhe pala tjetër jovetëm që nuk i ka refuzuar ato, pra qeveria, porpërkundrazi është e gatshme t’i zgjidhë një për një,janë të ftuar në çdo moment edhe këtu në këtësallë, nëse dëshirojnë që të diskutojnë hapur nësytë e të gjithë opinionit publik lidhur me 8 pikat estudentëve, por edhe më shumë se kaq, kjo sallëështë në dispozicion.

Faktikisht, opozita reale e vendit sot janë atastudentë që kanë vendosur të ngrenë krye kundërnjë sistemi brenda universitetit që i ka marrë atapeng. Në të njëjtën kohë na kanë dhënë njëshuplakë për të na shkundur dhe për të na bërëqë t’i hapim sytë më shumë dhe t’i fokusojmë mëshumë tek ajo që ndodh brenda mureve tëuniversitetit.

Ky parlament dhe çdo sallë në këtë qytet aponë çdo qytet tjetër ku ka universitet janë hapësiraku ne mund të diskutojmë. Unë jam i gatshëm këtudhe kudo që studentët duan, të diskutoj me ta, jopër t’i torolisur, as për t’i futur në një rrugë pa kryedhe as për të mbyllur protestën. Unë nuk dua qëprotesta të mbyllet, sepse kjo protestë, e cilaafishon 8 pika, i ka rrënjët shumë më thellë, i karrënjët thellë, te burimet e sëmundjes sëuniversitetit, tek ajo sëmundje të cilën autonomiae shumëkërkuar dhe e dhënë për herë të parë ngashumica socialiste i ka mbuluar dhe nuk ka lejuarkurimin e tyre.

Është shumë e thjeshtë, këtë dua t’jua them tëgjithëve, për mua, për ne, që ta trajtojmë këtëprotestë si një çështje procedure dhe si një çështjeofertë-kërkese apo si çështje porosish në derën enjë dyqani. Këtu nuk bëhet fjalë për kilogramëmish, për thasë me patate apo për arka me mollë,këtu bëhet fjalë për të hapur një proces që fillonnga këto pika. Të gjithë atyre që thonë “plotësojipikat”, u them se ne jemi gati t’ua plotësojmë pikatnjë për një, por ata që erdhën këtu si përfaqësuestë opozitës së maskuar, të opozitës së hedhur nëilegalitet, një opozitë që nuk ka mundësinë të dalëdhe të mbështesë një protestë studentore, sepsenë momentin që e mbështet, e njollos. Përfytyrojeni

Viti 2018

180


se çfarë opozite është, një opozitë që vrapon përt’u futur mes jelekëve portokalli tek Astiri, se nukka kurajën të dalë dhe t’i thotë popullit që unë jamme studentët, sepse e ha mbrapsht flakërimin,ashtu sikundër askush nuk do ta dëshironte nëpolitikë.

E pra, pyetja këtu është: çfarë fshihet pasbllokimit të dialogut? Kjo është e padëgjuar. Çfarëfshihet pas gjithë asaj propagande të shfrenuar,që investohet nga ndërmarrja e doktoreshës dhenga SHQUP-i këtu dhe nga ai profesor Qorri, i cilithotë: “Në asnjë mënyrë dialog!”? Fshihet qëllimiqë këto kërkesa të mos zgjidhen, që studentët tëacarohen në mënyrë sa më artificiale dhe të futennë qorrsokakun ku i do kjo opozitë, e cila ka kohëqë ka humbur zgjedhjet, që premton revolucion,kërcënon me destabilizim, kërcënon për kaos dhekërcënon me djegie, opozitë që shpërndantemesazhet që të martën pas pushimeve do të ikiqeveria ose do të digjet Tirana. Çfarë fshihet?

Kjo është e padëgjuar dhe kjo është arsyejapse unë refuzoj që këto 8 pika t’i plotësojmë sikurjanë porosi për një dyqan. Në momentin që ne ethemi këtë, jo përballë studentëve dhe jo bashkëme studentët, menjëherë e gjithë makineria emanipulimit, e cila nuk është vetëm ajo e partive,por edhe ajo e klubeve të natës, e atyre që gdhihennë mëngjes duke shpresuar që të digjet fshati dhenë mbrëmje shkojnë krihen para ekraneve, do tëthotë: jo, nuk janë këto, sepse pikat nuk janë vetëm“çfarë”, pikat janë edhe “si”.

Pika e parë nuk është vetëm përgjysmimi itarifave, por edhe si do të përgjysmohen tarifat dhenë momentin kur do të hyjmë te “si”-ja, e gjithëindustria e manipulimit do të vihet në lëvizje. Nukështë çështja a duam apo nuk duam të bëhetpastrimi i universitetit nga gjithë ajo farsë, qërëndon mbi supet e të gjithëve, e titujve, të bazuarjo mbi studime shkencore, por mbi korrupsion, mbikopje, mbi mashtrime, çështja është te “si”-ja.

Ne jemi të përgatitur jo vetëm për “çfarë”, poredhe për “si”, por duhet ta diskutojmë këtë mestudentët. Duam ta diskutojmë me studentët nësytë e publikut, që të jemi të qartë që këtë thamë ekëtë bëmë, jo nga ballkoni: “thellohu – thellohu”.Ky është qëllimi dhe të gjithë studentët duhet takuptojnë këtë.

Më falni shumë, por kur kam parë dje një videonga diskutimi në Fakultetin Ekonomik, ku studentëte mbledhur aty kërkonin të binin dakord dhe tëkishin konsensus për të hapur dialogun,

studentëve u fliste një fantazmë e Partisë sëPunës, e pjesës më vulgare të Partisë së Punës,një doktor shkencash, që doktoraturën e ka bërëme titullin “Eficienca e kalit në ekonomi” (është titulldoktorature, nuk është poezi satirike), njëpersonazh, me të cilin nuk kam asgjë personale,që unë e dija tanimë në botën tjetër dhe aq shumëu habita, sa besova që më bënin sytë, njëpersonazh që përfaqëson gjithçka që ne nuk mundta gëlltisnim më kur dolëm në vitin ’90 kundërregjimit. Fytyra e mediokritetit, e gjithë hipokrizisëdhe e gjithë farsës së atij regjimi u flet studentëvesot me megafon dhe u thotë pse nuk duhet tëdialogojnë me Kryeministrin e vendit.

O Zot, në fakt, nuk është sot dita për të kërkuardialog, sot është dita për t’u lutur për studentët,për t’u lutur që këta djaj me brirë të mos bëjnë mëaq dëm, sa kanë bërë gjithë këto vite! Kryetari iKomitetit Kombëtar të Turizmit është një i nxjerrënga ato kallëpet e djathit kaçkavall si komunist dhei kthyer në socialist, që çonte letra sekrete për tëstimuluar prodhimin e bulmetit në hotel-turizëm dheorientonte hotel-turizmin që t’i blinin produktet tevëllai i vet në Përmet. Letër sekret. Kam dëshmitarëpër këtë, i kam dëshmitarët kryeministra.

Më falni, ku jetojmë, në çfarë pike kemi arritur?!Në fund të vitit 2018 diskutojmë a duhet të flasimapo nuk duhet të flasim! Dhe më e bukura me muaështë që, kur unë dua të flas, thonë: jo, ti nuk duhettë flasësh. E pse nuk duhet të flas? “Sepse nambush mendjen”. Përgjigjja “se na e mbushmendjen” është një çmenduri. U thonë studentëve:“Mos flisni me atë, se do t’ju çorodisë, do t’jugënjejë, do t’ju bëjë magji…”

Ne nuk kemi ardhur këtu të tallemi. Ne s’kemiardhur këtu as të bëjmë “sikur”. Sudja thoshte: “Sot,të gjitha”. E mbani mend se çfarë u tha në fund?“Ishte loja”. “Sudja” tjetër, doktoresha e shkencave,thotë: “Sot, të gjitha”, por ajo nuk thotë: “ishte loja”,thotë: “loja vazhdon”. Kurse ne themi “Sot për tëardhmen”, sepse kjo lojë duhet të mbarojë! Kjoështë ajo që ne themi.

Të gjithë ata që më dëgjojnë duhet ta dinë, t’imarrin pikat, t’i numërojnë nga e para tek e fundit,ne jemi gati t’i plotësojmë një për një. Po kujt t’iathemi? Ylli Kadriut, apo Çimi.net Kadriut?

Me kë të flasim?!Duhet të flasim drejtpërdrejt me studentët. Nga

ky dialog duhet të dalë një marrëveshje ekalendarizuar, ku për çdo pikë të merrenpërgjegjësi dhe përgjegjësit e ngarkuar nga

181


marrëveshja të përgjigjen për zbatimin osemoszbatimin e çdo pike.

Unë nuk mund ta parafytyroj dot një situatë nëtë cilën treçereku i atyre pikave nuk kanë lidhjefare me qeverinë. Nuk kanë lidhje me qeverinë,fare. Treçereku i atyre pikave janë çështje tëbrendshme të universitetit. Fakti që sot i kërkohenqeverisë, flet shumë. Flet për të vërtetën qëshpresa tek universiteti vetë ka vdekur, pikërishtshpresa se forumet brenda universitetit mund t’izgjidhin këto probleme. Probleme të mëdhashumë!

Çfarë problemi është publikimi online i të gjithashpenzimeve të universitetit? Detyrë e qeverisëështë kjo?! Si mund të them unë “po”, pa folur dhepa ju parë në sy? Por si do të bëhet? Çfarë dobëhet dhe kush do të bëjë çfarë në këtë histori, semund të them unë “po”, por publikimin eshpenzimeve të universitetit online duhet ta bëjëçdo universitet. Dhe kjo nuk ka për të ndodhur nësemjaftohemi me një “po” për të mbyllur protestën.

Kur pashë atë fantazmën dje, mendova sashumë është pleksur e gjithë masa e xhagajdurëveqë nuk duan zgjidhje.

Nuk duan zgjidhje as ata që janë në opozitë.Nuk duan zgjidhje as ata që janë përpara

pasqyrave në darkë.Nuk duan zgjidhje as ata që janë brenda

universitetit dhe që e ndiejnë se, nëse shkohetpërtej 8 pikave, fillon fundi i tyre. Fillon fundi i tyre!

Nëse studentëve u hapet rruga, që jo vetëm tëngrenë zërin, por që zëri i tyre të dëgjohet, atëherëdo të jetë shumë më e vështirë t’u kërkohen parapër provimet, do të jetë shumë më vështirë t’ukërkohen para për librat. Ku është kjo tek 8 pikat?Kjo nuk është tek 8 pikat.

Është mbledhur e gjithë ajo zonë e jetësshoqërore, e jetës politike, e jetës akademike, ejetës ekonomike të vendit, që do rrëzimin e kësajqeverie, që nuk ka lidhje fare me studentët që duantë trajtojnë çështjen e diskriminimit të tyre brendamureve të universitetit.

Kjo është arsyeja pse unë jam këtu, bashkëme ju, në krahun e studentëve.

Unë nuk dua që kjo protestë të mbarojë. Unëdua të jem pjesë e kësaj proteste në vazhdim.Protesta mund të mbarojë në rrugë, por protestaduhet të vazhdojë në çdo universitet, në formën enjë rrjeti të strukturuar njerëzish, që sot nuk embyllin këtë sikur janë aty për arsye ekonomike, enjë grupi njerëzish që kërkojnë një zgjidhje

ekonomike dhe ikin pastaj prapë kokulur dhe futenprapë në një sistem ku nuk kanë dinjitet.

E pra, unë kërkoj dialog jo për të vonuarzgjidhjen, jo për ta zgjatur pafund procesin, porpër të hapur një kapitull tjetër bazuar te këto 8 pika.Po jua them prapë për herë të fundit, edhe pse edi që asnjëherë, sado ta përsëris, nuk do tëmjaftojë, nëse nuk takohemi sy më sy me studentëtqë duan zgjidhje, të 8 pikat janë të realizueshmedhe ne jemi gati t’i realizojmë.

E thashë unë tani? Tani, shikoni vazhdimin,“plotëso pikat, ne nuk takohemi”.

Por si i bëhet? Si duhet plotësimi i pikave, nëçfarë forme?

Qeveria nuk është sot në konflikt me studentët.Qeveria është sot e gjitha sy e veshë ngastudentët.

Unë i falënderoj studentët për shuplakën që ikanë dhënë qeverisë, edhe mua, po të doni.Shuplaka të tilla janë ato që na duhen për t’u bërëmë të vetëdijshëm dhe për t’u bërë më të mirë nëpunën tonë.

Atyre që thonë: “pse tani, nuk e dije ti?!”, uthem që demokracia ka lindur pikërisht për këtëdhe është më i miri sistem mes atyre që njohim,pikërisht sepse u jep mundësi të zgjedhurve tëçojnë përpara ato për të cilat zotohen, por u jepmundësi edhe zgjedhësve që gjatë gjithë kohës t’ishkundin të zgjedhurit.

Kjo është arsyeja pse unë kam qenë dhembetem i mendimit që Shqipërinë e ndanpërfundimisht nga këto fenomene vetëm njëbashkëqeverisje e vërtetë me njerëzit.

Ky është një moment i madh për ta bërë tëvërtetë bashkëqeverisjen, për të mos e mbyllur me8 pika. Të ulen tarifat? Patjetër! Të bëhet publikimii të dhënave të shpenzimeve online? Patjetër! Tëbëhet karta e studentit? Patjetër! Të rregullohenkonviktet? Patjetër! Të bëhet deri në fund, ashtusiç kërkohet, çdo pikë? Patjetër! Po pastaj? Psekaloriferët, tarifat më të ulëta, bibliotekatshkencore, karta e studentit do të zgjidhinproblemin themelor që ka universiteti? Kurrë!

Problemin themelor që ka universiteti as nuk ezgjidhin këto, as nuk e zgjidhim dot ne vetë, pasine i kemi njohur universitetit autonominë; as nuke zgjidhin dot ata rektorë e dekanë, që ende nuk ekanë nxjerrë fytyrën në televizor të thonë çfarë uka takuar atyre të bëjnë dhe nuk e kanë bërë dhenjëkohësisht të kërkojnë nga studentët, duke qenëtë vërtetë e të sinqertë me ta, që të kuptojnë se ku

Viti 2018

182


qëndrojnë problemet dhe ku gjenden zgjidhjet ekëtyre 8 pikave. As ata nuk e bëjnë dot vetë.Studentët jo e jo. Ndërsa të gjithë bashkë, patjetërpo!

Kjo është ajo që unë dua të ndodhë dhe mbajenimend, kjo është ajo që ka për të ndodhur!

Ata që kanë kujtuar dhe kanë bërë çmos qëgjithë atë situatë aspak të këndshme të studentëveta kthejnë në një zjarr për të nxjerrë gështenjatpër pushtetin e tyre, do të humbasin këtë radhëmë keq se ç’humbën në vitin 2017 dhe më keq seç’kanë humbur në të gjitha zgjedhjet. Këtë radhëkjo nuk është me vota. Këtë radhë nuk mund tëthonë: “i bletë votat”.

Këtë radhë është kush fiton zemrat estudentëve.

Zemrat e studentëve janë aty, për të qenë pjesëe gjakut dhe pjesë e mënyrës së funksionimit tëmëtejshëm të kësaj shumice dhe të kësaj qeverie,që duhet të nxjerrë reflektime të mëdha dhe duhettë bëjë ndryshime të mëdha në mënyrën sesi uqaset problemeve, falë kësaj shuplake që kamarrë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Faleminderit, zoti Kryeministër!Vazhdojmë me diskutimet për projektligjin për

turizmin. Fjalën e ka Fadil Nasufi.Fadil Nasufi - I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Së pari, përshëndes dhe mbështes protestën

e studentëve, kërkesat e tyre të ligjshme dhe tëarsyeshme. Kryeministrit premtoi përmbushjen ekërkesave të tyre, si dhe reflektimin e të gjithëvene, ndaj mesazheve që marrim nga kjo protestë,për të ripërcaktuar pozicionin tonë në sjelljen ndajstudentëve dhe ndaj gjithë shoqërisë.

Së dyti, dua të përshëndes ngritjen estrukturave të Këshillit të Lartë të Prokurorisë dheKëshillit të Lartë Gjyqësor, që i hapën rrugë zbatimittë reformës në drejtësi, si një nga sfidat tonakryesore si maxhorancë.

Duke iu kthyer ligjit për turizmin, është ndryshimii tretë që i bëjmë ligjit 93/2015 “Për turizmin” nëharkun kohor të tre vjetëve. Ndryshimet ligjore janërrjedhojë logjike e rritjes së standardeve në sektorine turizmit dhe presionit të sfidave të konkurrencësnë industrinë e turizmit dhe të provës që kemidhënë në këto vite të qeverisjes sonë, duke ekthyer turizmin në prioritet kombëtar, në motorzhvill imi të ekonomisë dhe në pasaportëkombëtare për promovimin e vendit tonë.

Natyrisht, pas një bilanci prej 5 vjetësh dhe kurfillon viti i gjashtë, krahasimet e treguesve nukbëhen sesi e gjetëm sektorin e turizmit në vitin2013, po si kemi ecur dhe ku duhet të mbërrijmëpër të qenë në lartësinë elitare të turizmit, sipaspritshmërisë së publikut dhe ekonomisë së vendit.

Transformimet që kanë ndodhur në zonatturistike, investimet në infrastrukturë, vlerësimi meprioritet i zonave me potencial të lartë turistik,restaurimet dhe rrjetëzimi i qendrave historike, imonumenteve të kulturës, që kanë pritshmëri tëlartë të fluksit turistik, si dhe nxitja e investitorëveprivatë, janë të gjitha në një trend rritës, premtuesdhe befasues në produktet që po sjell sektori iturizmit.

Nga janari deri më 30 shtator 2018 në Shqipërikanë ardhur mbi 5 milionë turistë ose 11,6 % mëshumë se në vitin 2017. Vetëm qendrat etrashëgimisë kombëtare u vizituan nga 864 711vizitorë. Viti 2018 me të drejtë mund të quhet viti ibumit turistik, ku të gjithë treguesit janë më të lartëse pritshmëritë. Të ardhurat nga turizmi arritënvlerën rekord prej 683 milionë eurosh në tremujorine tretë të vitit 2018, sipas Bankës së Shqipërisë.

Krahasuar me një vit më parë, të ardhurat ngaturizmi u rritën me 100 milionë euro. Gjatë këtijsezoni turistik u punësuan mbi 110 mijë vetë. Gjatë9-mujorit të vitit 2018 të ardhurat nga turizmi ishin1,47 miliardë euro ose 12% më shumë se viti ikaluar. E gjithë Shqipëria: Valbona, Thethi, Berati,Apolonia, Gjirokastra, Vlora, Saranda, Durrësi,Korça etj. u shndërrua në destinacion turistik siasnjëherë tjetër.

Ndërkohë, tepër të frekuentuara kanë qenëbujtinat, komplekset agro-turistike dhe modelet siVoskopoja, që i paraprijnë programit të “100fshatrave”, si rilindje urbane, rurale, ku komponentikulturor dhe turistik do të jetë shumë i rëndësishëm.

Së bashku me kolegët e tjerë, deputetët eKomisionit të Edukimit, Medias dhe InformimitPublik kemi vizituar asetet kulturore të trashëgimisëdhe turizmit në Berat, Gjirokastër, Butrint, Krujë,Tiranë, Durrës etj. dhe jemi impresionuar që ngarritja me 50-70% e numrit të vizitorëve gjatë vitit2018 në krahasim me vitin 2017, janë dy- trefishuartë ardhurat nga biletat.

Qendrat e trashëgimisë kanë vjelë 206 milionëlekë të ardhura nga biletat në periudhën janar-shtator 2018, çka flet për mirëmenaxhim dhepërgjegjshmëri të stafeve që punojnë në muzeume,në parqet arkeologjike dhe në qendrat historike.

183


Me këtë rast, dua të përcjell edhe kërkesënunanime të të gjithë drejtuesve dhe specialistëvetë këtyre siteve, që të rishikohet përqindja e tëardhurave në favor të rikthimit në institucionin që irealizon ato, jo në raportin 90% për buxhetin dhe10% për institucionet siç është sot, çka do tëmotivojë më shumë stafet dhe do të rrisë investimetpër mirëmbajtjen e këtyre institucioneve.

Më 18 dhjetor të vitit 2017 parlamenti miratoindryshimin e ligjit nr. 93/2015, që konsiston nëdhënien e statusit special për strukturatakomoduese me 4 dhe 5 yje, si dhe në përcaktimine kritereve dhe procedurave për aplikimin përstatusin special të investitorëve. Në nenin 6 të ligjitpër turizmin thuhet: “Zhvillimi i turizmit nëpërmjetinvestimeve vendore apo të huaja, në zbatim tëkëtij ligji, konsiderohet investim publik, duke gëzuartë gjithë mbështetjen dhe lehtësirat e parashikuaranë kreun 6 të këtij ligji”.

Në vazhdim të këtij neni, sot bëjmë plotësiminpër të mos lejuar lehtësira dhe favorizime qëburojnë nga ligji për turizmin: “Për investitorët dheoperatorët, të cilët janë të dënuar me vendim tëformës së prerë për kryerje të veprave penale, sidhe për personat që janë anëtarë të një organiadministrativ, drejtues, mbikëqyrës apo që kanëkompetenca përfaqësuese, vendimmarrëse dhekontraktuese”.

Ndryshimi vjen si një domosdoshmëri përtrajtimin e fenomeneve shumë problematike tëhasura në praktikë gjatë angazhimit serioz tëqeverisë dhe maxhorancës për të luftuarkriminalitetin, për t’u prerë rrugën financimeve dheburimeve të paligjshme. Ky filtrim ligjor shmangpërfitueshmëritë dhe favorizimet e personave dhesubjekteve që e kanë burimin e financimit ngakorrupsioni, mashtrimet, trafikimet, prodhimet dheshitjet e narkotikëve, veprimtaritë terroriste dhe qëe gjithë kjo veprimtari e paligjshme është e provuardhe e ndëshkuar me vendim gjyqësor të formëssë prerë.

Projektligji detyron subjektet, investitorët dheoperatorët që gjatë aplikimit të paraqesin vërtetiminnga dosja gjyqësore, që certifikon kushtet epërshkruara në pikën 2 të këtij ligji. Ky projektligjështë një sinjal i fortë dhe i qartë për të gjithë atëkategori zaptuesish, përfituesish dhe klientësh qëkanë përfituar nga moszbatimi i ligjit dhe kanë diturtë materializojnë paranë e pistë në të gjithë forcëne parasë dhe në të ashtuquajturin statusin e “tëfortëve”.

Edhe në komplekset dhe njësitë e sotmeakomoduese ka plot shembuj që vijnë nga ekaluara e afërt e investimeve që, edhe pse kanëemër të bukur, thirren me toponimet e poseduesveqë kanë vepra penale. Prezenca e tyre në territorinpublik turistik, përveç të tjerash, është edhe treguespasigurie.

Ndaj unë e përshëndes këtë ndryshim ligji dhedo të isha edhe më i ashpër që ky ligj t’i shtrijëefektet jo vetëm për aplikuesit që investojnë nëndërtim, por edhe ndaj atyre që kanë përfituarprona dhe pasuri në mënyrë të paligjshme në zonatturistike të vendit.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Nasufi!Fjalën e ka kërkuar ministrja Nikolla.Lindita Nikolla – “Lindita Nikolla”, “Lindita

Nikolla”, pesha e thirrjeve në 8 ditë shqetësimeshdhe përjetimesh të protestës studentore, është njëpeshë thirrjesh që nuk janë vetëm për mua, porpër të gjithë ministrat e Arsimit, qeverinë dheshoqërinë shqiptare.

Më takoi t’i përjetoja dhe peshoja me tërë fuqinëe mendjes dhe zemrës, si thirrje legjitime të njëbrezi që, në fakt, prezanton breza të tërë, të cilëveu është cenuar e ardhmja dhe u është vrarë merita.

Në këta 5 vjet mbyllëm 22 universitete dhehoqëm nga tregu dhjetëra e mijëra diploma pavlerë, dhjetëra e mijëra konkurentë të pandershëm,miliona euro të shkuara dëm nga xhepat eshqiptarëve, reformuam mësuesinë dhe nxitëmformimin e lartë profesional. Koha do të flasë.

Standardizuam sistemin e ri të pranimeve nëuniversitet me busull të vetme meritën, në kushtete një transparence të plotë.

Akredituam ndërkombëtarisht, për herë të parë,të gjitha institucionet e arsimit të lartë në vend dhekoha do të flasë.

Studentët kanë të drejtë! Ata kanë ngritur shumëçështje. A është problemi i arsimit tonë të lartëçmimi i dijes apo vetë cilësia me të cilën jepet dija?A janë sot e gjithë ditën të nevojshme ndryshimete mëdha në mënyrën sesi përgatiten studentëttanë dhe sesi qeverisen universitetet? Për këtë nukka nevojë të flasë koha, por bërtas edhe unë menjë “PO” të madhe dhe të fortë. Ligji i ri ka krijuarkushtet për një erë të re në arsimin tonë të lartë,por ai duhet zbatuar dhe, sigurisht, kërkon kohëne tij për të dhënë fryte dhe mentalitet të ri.

Sot me studentët në protestë, gjithkush ka të

Viti 2018

184


drejtë të më tregojë me gishtin. Askush nuk do tëdëshironte të ishte në vendin tim. “Lindita Nikolla,dil nga ministria, të kanë ardhur studentët dhe joushtria!” – thërritën studentët. Unë dola dhe do tëdal nga ministria, sepse nuk e kam të vështirë. Kampunuar çdo ditë si të ishte dita e fundit si ministre,nën peshën e përgjegjësisë për të mos turpëruarasnjë mësues dhe mësuese, pjesë e të cilëve jam,por edhe për të mos turpëruar askënd që besoitek unë.

Të nderuar kolegë dhe kolege,Do të kishte qenë shumë më e thjeshtë të

administronim gjithçka gjetëm me kurikulën,tekstet, punësimin dhe trajnimin e mësuesve, meuniversitete gjithfarëshe, madje të mbyllnim edhesytë përpara studimeve part-time apodoktoraturave pa kërkim shkencor. Po, do të kishteqenë më e lehtë edhe për “ndrikull Nikollën”, herëme diplomë “Kristali” e herë me mesatare hyrëseapo dalëse nga universiteti sipas qejfit. Lëre pastajç’do të kishte qenë për luksin e çantave! Do tëkisha shpëtuar unë, e gjora, nëse do të kishaadministruar atë çfarë gjetëm nga memet,etiketimet, nga fotot e montuara dhe gënjeshtratderi në 32 vite e kusur përpara jetës sime. Por jo,jam krenare dhe e përgjegjshme për forcën politikeqë i përkas, zgjodha të jem në krye të një reformesistemike në arsim, nga kopshti në universitet.

“Lindita Nikolla, dil në bulevard, shkolla ështëjona dhe jo arsim privat!” Po, të dashur studentë,shkolla është juaja, ndaj i akredituam universitetet!Shkolla është juaja, ndaj i mbyllëm 22 kioska!Shkolla është juaja, ndaj vumë rregull dhe nuklejuam të ishin vende ku parkohej papunësia rinore,ku shiteshin diploma pa asnjë vlerë! Po, po, unëdal në bulevard me peshën e përgjegjësisështetërore për dhimbjen që ndiej, përpafuqishmërinë për të rregulluar vetëm në 5 vjetdegradimin deri në rrënjë të sistemit tonë të lartëarsimor.

Faleminderit, kolegë dhe kolege, përmbështetjen dhe kurajën që më keni dhënë këta 5vjet pune, sfide, në reformën sistemike, e përsëris,“sistemike” në çdo centimetër të sistemit tonëarsimor, nga kopshti deri në universitet.

E vërteta dhe puna kanë qenë aleati më i mirëpër t’iu kundërvënë edhe turravrapit në një listëgënjeshtare dhe shpifarake, por koha do të flasë.Ajo që dua t’u them sot studentëve është se atakanë të drejtë, por ftesa për të zhvilluar një betejëedhe më të vështirë është drejt tyre sot, ajo që

tejkalon veten, duke parë vetëm të vërtetën në sypërmes një dialogu për të transformuar cilësishtuniversitet tona.

Jam e gatshme për të marrë çdo përgjegjësi!Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Ministre!Këtu mbyllet edhe lista e diskutantëve të

regjistruar më parë.Kalojmë në diskutimin në emër të grupeve

parlamentare. Në emër të Grupit Parlamentar tëPartisë Socialiste do të shprehet deputetjaEglantina Gjermeni.

Eglantina Gjermeni – Faleminderit, zonjadrejtuese e seancës!

Të nderuar kolegë deputetë,Projektligji që diskutojmë dhe do të miratojmë

sot “Për disa shtesa në ligjin 93/2015 “Përturizmin”, të ndryshuar””, është propozuar ngaKëshilli i Ministrave në kuadrin e një paketendërhyrjesh në 4 ligje me qëllim luftën ndajkriminalitetit.

Konkretisht, ndryshime do të bëhen në këto 4ligje: “Për prokurimin publik”, “Për ndihmënshtetërore”, “Për investimet strategjike” dhe “Përturizmin”, të cilin po e diskutojmë sot.

Me qëllim luftën ndaj kriminalitetit dheterrorizmit, ndryshimet ligjore po realizohen jovetëm te ky ligj i prokurimit publik, por edhe në 3ligjet e tjera duke synuar shmangien e çdomundësie që këto subjekte, kategori, tëpërmendura në projektligj të fitojnë kontrata apomarrëveshje publike.

Ndryshimet e propozuara në ligjin e turizmitsynojnë: “Përjashtimin nga përfitimi i mbështetjesdhe lehtësive të parashikuara nga ky ligj, tëpersonave të dënuar me një vendim gjyqësor tëformës së prerë për kryerjen e disa veprave penaleku ata janë investitorë, operatorë, menaxhues,anëtarë të një organi administrativ, drejtues osembikëqyrës apo të kenë kompetencapërfaqësuese, vendimmarrëse ose kontrolluesebrenda investitorit apo operatorit menaxhues.Është shumë e rëndësishme të theksojmë sendryshimet e propozuara vijnë në kuadër tëpërpjekjeve për të luftuar kriminalitetin dheterrorizmin. Bërja e këtyre ndryshimeve në ligjin eturizmit do të shërbejë për të shmangur dhënien ekontratave, marrëveshjeve publike, fondevepublike, si dhe të mirave publike në përgjithësiinvestitorëve dhe operatorëve menaxhues tëdënuar penalisht.

185


Këto ndryshime ligjore janë në harmonizim dhenë përafrim të plotë me direktivën e BE-së. Dukemarrë këto masa ne mundësojmë parandalimin nëkohë të përfshirjes në tendera publikë të individëveme begraund kriminal dhe influencimin e tyre nëpërzgjedhjen e fituesve të këtyre tendarave meinvestime strategjike në një nga sektorët më tërëndësishëm, ku edhe vlerat e financimeve janëtë larta. Për rëndësinë që kanë këto ndryshimeligjore kërkoj mbështetjen dhe votën tuaj përmiratimin e projektligjit të turizmit.

Tani dua të them dy fjalë lidhur me protestën estudentëve. Në fakt, mbështetjen dhe reflektiminmë të mirë e bënë kolegët, e bëri Kryeministri, sapoe bëri edhe kolegia, mikesha ime, ministrja eArsimit, ku shprehën të gjithë gatishmërinë, tëgjithë angazhimin dhe të gjithë reflektimin për t’iupërgjigjur, për t’u ulur në tryezë dhe për t’i zgjidhurtë gjitha kërkesat e studentëve. Sigurisht, këtu nukpo flas vetëm si deputete, por edhe si pedagoge.Pa dyshim, ky reflektim vjen edhe si rezultat imësimeve që na dhanë studentët me protestën etyre.

Ne themi shpesh se studentët janë ardhmja dheduhet të investojmë tek ata, sepse janë ata që dota bëjnë Shqipërinë më të mirë, por jo gjithmonëia dalim të bëjmë më të mirën, me gjithë dëshirëndhe angazhimin tonë maksimal. Ne të gjithë keminevojë dhe jo vetëm ne, jo vetëm politikbërja, por,pa dyshim, edhe pedagogët, universitetet, senatet,trupa akademike në përgjithësi t’i dëgjojmë mëshumë, t’i përfshijmë më shumë, t’i angazhojmëmë shumë, duke bërë më të mirën bashkë me ta.

Besoj se një nga mësimet e protestës sëstudentëve është që kërkesat dhe problemet qështrohen janë të drejta, janë legjitime dhe kërkojnëangazhim maksimal nga të gjithë aktorët për t’izgjidhur. Ndryshimi, në fakt, fillon me dialogun,duke kërkuar zgjidhjen e problemeve nëpërmjetnjë komunikimi të hapur dhe të drejtpërdrejtë, dukekërkuar më të mirën për studentët, për të ardhmen.

Zëri dhe kërkesat tuaja, të dashur studentë,janë dëgjuar dhe po dëgjohen nga qeveria. Sot jumorët një konfirmim tjetër nga ministrja e Arsimitdhe nga Kryeministri, angazhimin maksimal për t’izgjidhur ato së bashku nëpërmjet dialogut, porduhet një urë komunikimi, duhet dialog. Mendojse protesta duhet parë jo si një pengesë, por sinjë mundësi për të gjetur zgjidhje dhe kjo arrihetvetëm duke dialoguar dhe duke dëgjuar njëri-tjetrin.

Të dashur studentë, duke u ulur në tryezën ediskutimit për të ngritur shqetësimet edhe kërkesattuaja legjitime, ju, në fakt, e mbroni kauzën tuaj!Ju përfaqësoni nevojat dhe interesat e të gjithëstudentëve shqiptarë, si dhe krijoni hapësirat enevojshme që, së bashku me ju, të arrijmë t’iplotësojmë këto kërkesa. Kjo është një mundësiqë të punojmë fort për ta përmirësuar arsimin elartë, duke nisur një fazë të re transformimi përuniversitetet.

Nelson Mandela ka thënë: “Arsimi është armamë e fuqishme që mund të përdorësh për tëndryshuar botën, për të zhvilluar shoqërinë, përtë rritur breza të rinj dhe gjenerata të suksesshme”.Pra, është momenti për të punuar bashkë, që kyndryshim të ndodhë. Gjithçka që na duhet taniështë të ulemi dhe të bisedojmë për zgjidhjen sesi mund të plotësohen kërkesat tuaja. Për studentëtabsolutisht të gjithë duam më të mirën.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjermeni!Këtu mbyllet diskutimi në parim për projektligjin

“Për disa shtesa në ligjin nr.93/2015 “Për turizmin”,të ndryshuar”.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës, teprojektligji “Për disa shtesa në ligjin nr.55/2015 “Përinvestimet strategjike në Republikën e Shqipërisë”.Kjo është nismë e Ministrisë së Ekonomisë dheFinancave.

Fjalën e ka kërkuar ministri Ahmetaj.Arben Ahmetaj - Momenti që po kalojmë, duke

iu referuar edhe asaj që tha Kryeministri, ështënjë moment reflektimi për mënyrën e qasjes qëqeveria ka ndaj çdo problemi normal që kjo shoqërikalon.

Në këndvështrim tim personal, në retrospektivëedhe të krahasimit jo me vend të dhjetorëve,dhjetori i vitit 1990, ishte një dhjetor i madh, që upronësua nga studentët e asaj kohe dhe ndryshoiregjimet, duke shtyrë poshtë, në greminë njëregjim, që ishte kalbur dhe inicioi një proces tëgjatë, fatkeqësisht shumë të gjatë, tranzicionin.Ndërsa, protesta e studentëve është natyrale, mekërkesa racionale, të pastra, në themel tëpërmirësimit të jetës së tyre si studentë dhe tëdinjitetit të tyre si studentë.

Duke i dëgjuar çdo ditë në ato që thonë, qoftënë ekrane, qoftë në protesta, reflektimi i parë ështëse këta janë një brez, që nuk po kërkojnë vetëmpër veten e tyre, që po kërkojnë edhe për brezat estudentëve që do të vijnë më pas. Pra, ashtu siç u

Viti 2018

186


investua në 1990-ën për të ardhmen, ashtu poinvestohet sot edhe prej këtij grupi shumë të pastërstudentësh me kërkesat e tyre dhe ky është njëmoment reflektimi shumë i rëndësishëm.

Mora shkas të flas nga ligji i investimevestrategjike për të bërë edhe një kujtesë me të gjithëne, por edhe me të gjithë qytetarët që na dëgjojnë.Pavarësisht vështirësive që kalon Shqipëria,pavarësisht kësaj proteste, e cila është normaledhe natyrale, do të duhet të kujtojmë që këtofenomene ndodhin në të gjitha vendet demokratike.Ka një diferencë shumë të madhe nga çdo protestëqë po ndodh sot në Europën demokratike: ështënjë protestë e qetë, është një protestë me asnjëelement dhune, është një protestë larg partive,është një protestë politike, patjetër, sepse kërkonpërmirësimin e kushteve të jetesës dhe tëarsimimit, si dhe është një moment reflektimi përkëtë qeveri, për këtë maxhorancë, por edhe përshoqërinë patjetër.

Për një sekondë të ndalojmë dhe të kthejmësytë nga protesta për ta analizuar. Nuk po flas nëthellësi, nuk po them që do të analizojmë protestënkëtu, tani dhe me çdo detaj, por një element do tatheksojmë: kjo është një protestë, një thirrje shumëe natyrshme dhe, po ta krahasosh me çdo lëvizjeqë ndodh sot në Europë, është shumë e maturuar,është shumë larg dhunës, është shumë brendarealitetit, është shumë e pastër, është shumënatyrale dhe, patjetër, meriton vëmendje, meritonrespekt, meriton reflektim dhe meriton plotësimine kërkesave nëpërmjet një dialogu. Dialogu, unëdo të them sërish atë që tha Kryeministri, sjell nëtryezë një proces shumë të gjatë reformimi brendasistemit arsimor, sidomos arsimit të lartë.

A ka vlerë të përmendim sa janë harxhuar dhesa harxhohen për arsimin e lartë? Unë besoj se,në nxehtësinë dhe emocionin e sotëm, askush nukdo t’i dëgjonte shifrat. Askush! Çdokush do tëthoshte mjaft me shifra se na lodhe. Madje edheKryeministri im, kur unë përmend shifra sot, tëkrahasueshme, nuk i pëlqen, sepse mendon,beson dhe është duke bërë thellësisht atë që duhetbërë. Ka shumë punë për të bërë, jemi shumë largpritshmërisë dhe gara me pritshmërinë ështëshumë e vështirë.

Megjithatë, ligji i investimeve strategjike më dhashkas të flas dhe të përmend sot, kur kemi njëprotestë studentësh (ne jemi aleatët e tyre të parë,ndoshta dhe të vetëm), se të gjithë kërkojnë tashfrytëzojnë protestën e studentëve, të gjithë

kërkojnë të nxjerrin gështenjat nga zjarri me duarte studentëve, që, në fakt, djeg Shqipërinë dhe nuksjell asnjë përfitim, aq më tepër për studentët,ndërsa kjo maxhorancë, kjo qeveri nuk do as tëshfrytëzojë, as të fikë dhe as të ndezë, por ështëfokusuar te një dialog për të zgjidhur problemet.

U bënë tri ditë që Shqipëria ka lajme të mira nëaspektin ekonomik, por në emocionin e protestës,që unë e konsideroj realisht normale, është nëmomentin e duhur, në mënyrën e duhur për tëshkundur çdo lloj maxhorance apo establishmentipolitik që të mendojë ndryshe për të ardhmen evendit, lajmet e mira kanë mbetur në hije. Unë dot’i them lajmet e mira jo për t’u treguar shqiptarëvese çfarë po bën kjo maxhorancë, por për të sjellëedhe një sens retrospektive dhe perspektive. Unëdua të them edhe një element tjetër, ndaj po i sjellshifrat.

Imagjinoni që e gjithë Shqipëria, socialistët nëtë gjithë Shqipërinë duke na përfshirë edhe ne tëgjithëve, e mbështesim kauzën e studentëve,theksojmë dhe mbështesim dialogun e studentëve.Kam një pyetje shumë naive: si ka mundësi qëprotesta, si ka mundësi që studentët, si ka mundësiqë gjithë ajo materie fantastike brenda asajproteste, mban larg gjithë politikën?! Si kamundësi?! Opozita, e cila kërkon ta shfrytëzojë,ka mbetur jashtë realitetit, sepse kërkon tashfrytëzojë vetëm për një qëllim protestën: t’i vërëzjarrin Shqipërisë, që të vijë, si zakonisht, ndër vitee vite, në hi në pushtet.

Pse nuk e ndjekin qytetarët? Për dy arsyethemelore:

E para, sepse këta nuk i përfaqësojnë në halline tyre të vërtetë, në sinqeritetin e tyre të vërtetë.

E dyta, sigurisht, me hallet e mëdha që kaShqipëria ka një trajektore, e cila ka lënë mbrapavitin 2012 dhe vitin 2013.

Kushdo mund të më kthehet mbrapsht, madjeedhe Kryeministri im, i cili mund të thotë se nukkanë vlerë këto shifra që po them. Jo, unë i sjellshifrat për të treguar se sa larg është kjo opozitënga studentët, nga shqiptarët, nga bujqit, ngafermerët, nga punëtorët.

Çfarë doli këto katër ditë? Doli shifra einvestimeve të huaja. Shifra e investimeve të huajaështë sërish një shifër rekord, larg asaj që neduam, por edhe larg asaj që dëshirojnë këta, është9% më e lartë. Dikush mund të më thotë se çfarëështë 9% më e lartë?! Çfarë përqindje po na thua?!Jo! Unë jam duke thënë se ky është një moment

187


shumë i rëndësishëm në jetën ekonomike të çdoshqiptari. Shqipëria e ka marrë kthesën, mevështirësi, duke lënë mbrapa atë kauzë, që këta ekanë ngritur si ideologji.

E dyta, doli papunësia dhe punësimi. Ka rënëpapunësia në 12,2%. Sërish Kryeministri im do tëmë thotë: çfarë i ke këto shifra, sepse ka shqiptarëtë papunë atje, të cilëve duhet t’u gjejmë punë dheta ndihmojmë ekonominë çdo ditë që t’ipunësojmë? Po, por është e rëndësishme tavendosim edhe në retrospektivë, edhe nëprespektivë. Ishte 17,6%, ndërsa sot janë gati 240mijë shqiptarë të punësuar, por janë ende dhe 200mijë të tjerë, të cilëve duhet t’u gjejmë punë, ndërta janë edhe këta studentë, që shumë shpejt do tëdalin në tregun e punës.

E treta, është bërë një krahasim nga njëinstitucion prestigjioz ndërkombëtar, që ështëkoeficienti i ngushtimit të varfërisë. Sërish,Kryeministri im do të më thotë se çfarë është kjoshifër, në Shqipëri ka shumë të varfër për të cilëtdo të duhet të punojmë çdo ditë nga 24 orë. Porunë e sjell për retrospektivë dhe për perspektivë,sepse ka qenë 0.3%. Po u shpjegoj qytetarëve,sepse ka një instrument që mat varfërinë në vend,atë reale dhe jo atë virtuale, i cili tregon se nga viti2008 deri më sot është ulur. Në 5 vjetët e funditështë ulur me mbi 10 pikë. Dikush mund të thotë:përse i përmend pikët, sepse Dibra e ka shumë tëlartë? Po, është e vërtetë që e ka të lartë, prandajduhet të fokusohemi te Dibra. Atëherë, ju opozitës,kur dilni kundër Rrugës së Arbrit, mendojeni mirë,sepse jeni duke punuar për t’i bërë ata njerëz mëtë varfër kur refuzoni dhe dilni këtu e flisni përpartneritetin publik privat. Po, edhe Kukësi e kaende të lartë varfërinë dhe patjetër që diferencames fshatit dhe qytetit është shumë e madhe, porviti 2012, si gropa më e thellë e varfërisë në këtëvend, është lënë mbrapa. Thënë këto, ky ështënjë moment reflektimi për çdo gjë.

Dua t’u sjell qytetarëve dy shembuj ngaprotestat, edhe tre po deshët. Do t’ju sjell 21janarin, që ta kujtojnë qytetarët dhe të bëjnëdallimin mes këtij Kryeministri e kësaj maxhorancedhe atij ish-Kryeministri e atyre që mungojnë këtusot, të cilët kanë qenë në të njëjtën tryezë atë ditë.Atje protestuan qindra e mijëra shqiptarë dhe katërnga ata nuk u kthyen dot në shtëpitë e tyre. Ditëne pasnesërme në këtë parlament ish-Kryeministrika thënë: “Ejani përsëri po deshët, se përsëri dot’ju vras, sepse këtu ka Kushtetutë”. Shikoni

rekodet!Ky Kryeministër po u lutet studentëve që të vijnë

të flasin sy më sy, të dialogojnë, me pika dhe mekërkesa tashmë të garantuara për zgjidhje, por jothjesht me një letër për të thënë po, por për tëhapur një proces, i cili garanton në themeldemokracinë e Shqipërisë, dinjitetin e studentëvedhe jo vetëm të këtyre që kanë dalë sot në tëdrejtën e tyre, por edhe të atyre që do të vijnë sistudentë më pas. Kjo është një nga herët e parakur një maxhorancë, në reflektim të thellë,krahason me vëmendje atë që kemi lënë mbrapadhe atë që do të duhet të investojmë nëpërmjetkëtyre studentëve në themel të së ardhmes.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Ministër!Për këtë projektligj nuk ka të regjistruar në emër

të grupeve parlamentare.Më fal, zonja Gjylameti, por e ka kërkuar fjalën

deputetja Hajdari për procedurë.Rudina Hajdari – Sot kam ardhur për një arsye

të vetme, jo për t’iu drejtuar këtij parlamenti dheas për t’ju thënë se kam ardhur këtu për të marrënjë llokmë të studentëve, pra për të marrëmbështetjen e studentëve, unë i dua ata studentëdhe bravo u qoftë, sepse po ndryshojnë historinëe këtij vendi, por unë kam ardhur këtu t’ju themedhe juve që rrini nëpër kafe e që asnjë nuk ështënë këtë seancë, se kushdo që foli këtu ështëkryehajdut dhe asnjëri nga ju nuk e do këtë venddhe nuk ka për ta dashur. Nëse doni ndryshimepër këtë vend, sillni Kodin Zgjedhor ta votojmëdhe mos i mbani listat e mbyllura. Vetëm atëherëdo ta pastrojmë këtë parlament dhe këtë klasëpolitike, në këtë mënyrë do ta ndryshojmë këtëvend. A doni ndryshim për studentët? Ndryshoniauditorët dhe kapni pedagogët e korruptuar! Kyështë ndryshimi. Nëse e doni këtë vend, mendoniseriozisht për të dhe mos ejani këtu për të bërëshow politik, sepse jemi të ngopur. Ky vend ështëi ngopur. Këta studentë që dalin aty jashtë, nukdalin vetëm se duan ndryshime, por sepse ata janëtë lodhur nga çdo politikan, nga ju dhe nga këta,pra, nga çdo lloj politikani. Ata kanë humburbesimin e çdo njërit prej jush.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Hajdari!Kalojmë në diskutimet në emër të grupeve

parlamentare. Në emër të Grupit Parlamentar tëPartisë Socialiste, do të shprehet deputetja BlerinaGjylameti.

Viti 2018

188


Blerina Gjylameti – E nderuara drejtuese eseancës,

Të nderuar kolegë deputetë,Në radhë të parë, dua të përmend faktin se ne

si Parti Socialiste prej kohësh kemi qenë proreformës zgjedhore dhe të gjithë anëtarët eKomisionit të Reformës Zgjedhore së bashku meekspertët, të cilët janë dy nga figurat e PartisëDemokratike, kanë hartuar një draft, që është nëparlament. Ekzaktësisht i bashkohem thirrjes sëkoleges Hajdari, që duhet të ketë më shumëkërkesë ndaj grupit të saj parlamentar për të ardhurdhe për ta votuar atë draft, sepse reflekton të gjitharekomandimet e OSBE-ODIHR-it, në të tria raportetqë ka dorëzuar për të tria zgjedhjet. Prandaj edhenjë herë, i bashkohem thirrjes së saj që duhet tëvijnë këtu dhe ta votojnë, si një nga ligjet që ata ekërkuan me këmbëngulje të madhe dhe që ështëkusht për hapjen e negociatave. Tashmë ështëashtu siç ata kanë kërkuar, kërkesat e tyre janëreflektuara, ndaj mjafton që të vijnë ta votojnë atë.

Për sa i përket pjesës së diskutimeve përprojektligjet që kemi sot, janë dy çështje shumë tërëndësishme, të dyja projektligjet janë pjesë e njëpakete dhe kanë impakt të drejtpërdrejtë jo vetëmnë ekonominë vendase, por njëkohësisht edhe nëjetën shoqërore.

Një nga vendimet më të rëndësishme të kësajmaxhorance ka qenë lufta pa kompromis ndajkrimit të organizuar dhe korrupsionit. Ndaj, pas mëshumë se njëzet e ca vjetësh ishte pikërisht kjomaxhorancë që ndërmori hapin e parë e tëpandalshëm të reformës në drejtësi; një nga re-format më të rëndësishme të ndërmarra në vendintonë në këto vite, efektet e të cilës po ndihen edhetani, duke vendosur themele të sigurta përprosperitetin e shoqërisë sonë të së nesërmes.

Edhe nisma për investimet strategjike, që nepo shqyrtojmë sot, është e lidhur drejtpërdrejt mevullnetin që ne kemi treguar si maxhorancë për tëndarë njëherë e mirë shtetin ligjor nga krimi. Nëkuadër të luftës pa kompromis ndaj krimit tëorganizuar, ky projektligj është hartuar me qëllimine vetëm të mospërfitimit të mbështetjes dhelehtësirave të parashikuara nga ligji jo vetëm ngainvestitorët, të cilët janë të dënuar me vendim tëformës së prerë për kryerjen e veprave penale,por edhe nga personi i dënuar me vendim gjyqësortë formës së prerë kur ai është anëtar i një organiadministrativ, drejtues ose mbikëqyrës, apo kakompetenca përfaqësuese, vendimmarrëse ose

kontrolluese brenda investimit. Kjo nismë eparaqitur në seancën e sotme nga Këshilli iMinistrave është një domosdoshmëri për trajtimine fenomeneve shumë problematike të hasura nëpraktikë.

Në fakt, ky ligj nuk është i vetëm, por vjenbashkë me një sërë amendimesh në ligje të tjera,sikundër është ai për ndihmën shtetërore,prokurimin publik dhe ligjin për turizmin. Qëllimi ikëtyre ndryshimeve ka të bëjë me ndalimin epërfitimit të të mirave publike nga subjektet edënuara për një sërë veprash të rënda penale, qëlidhen me krimin e organizuar, trafikimin,terrorizmin dhe korrupsionin.

Falë kësaj pakete dhe me hyrjen në fuqi tëndryshimeve, do të ndalohet çdolloj mundësie qëkjo kategori subjektesh, shoqëri tregtare, aksionerëapo përfaqësues të tyre, të përfitojë ngataksapaguesit shqiptarë apo të përfitojë mbështetjefinanciare nga fondet publike për ushtrimin eaktivitetit të tyre fitimprurës.

Lufta ndaj krimit të organizuar nuk është e lehtëpër asnjë vend dhe shoqëri kudo në botë.Gjithmonë grupet kriminale kanë fuqi ekonomike,por edhe instrumente moderne për të tentuar tëkapin shtetin.

Sigurisht, ne si maxhorancë jemi të vetëdijshëmqë mund të ishte bërë akoma më shumë në këtëdrejtim, por të gjithë duhet të biem dakord qëaskush nuk mund t’i bëjë dot sot karshillëk forcëssë ligjit. Ka qenë kjo maxhorancë që ka vendosurpara drejtësisë emra, të cilët deri djekonsideroheshin të paprekshëm, kur edhe figurae punonjësit të policisë ishte autoritet më i ulët senjerëzit e krimit. Të gjithë jemi dëshmitarë që jovetëm shumë prej tyre po shkojnë pas hekurave,duke marrë dënimin e merituar, por, mbi të gjitha,po shkëputen edhe lidhjet e botës së krimit mesistemin e drejtësisë dhe me botën e biznesit.

Në vetvete krimi i organizuar është njëorganizëm që bazat ekonomike të tij i ka tekekonomia informale, tek evazionet fiskale, tek ataqë pastrojnë paratë e trafikut të drogës dhe tëqenieve njerëzore nëpërmjet bizneseve tëlicencuara në mënyrë ligjore. Paratë e klaneve tëdrogës dhe të trafikut njerëzor krijojnë të ardhuratë mëdha dhe tërheqin kriminelët e organizuar t’imbështesin ato.

Ndaj marrja e nismave të tilla, që dobësojnëbotën e krimit, do të kontribuojë jo vetëm në luftënndaj këtij fenomeni, por dhe në forcimin e shtetit

189


dhe të ekonomisë vendase. Shqipëria ka nevojëpër investitorë seriozë, ku investimet e tyre nukjanë flluska për të bërë pastrimin e parave, sikursemendon bota e krimit. Ndaj edhe paketa e reformësnë drejtësi pikërisht ka këtë synim, kthimin ebesimit të qytetarëve te shteti ligjor dhe e biznesevepër të investuar në vendin tonë.

Është për të ardhur keq kur dëgjojmë kolegëttanë të opozitës të paragjykojnë, por edhe tëgodasin përditë me gurët e revanshit tëdëshpëruar, që pasi kanë humbur çdo pushtetabsolut mbi gjyqësorin e korruptuar deri në palcë,kanë humbur edhe rrugën e arsyes. Jamshpresëplotë që procesi i vetingut po funksionondhe pastrimi i shumëpritur prej dekadash igjyqësorit po ecën me hapa të sigurt, duke ndezurnjë dritë shprese për këdo që deri dje e ka parë sinjë sistem të mbyllur dhe të korruptuar, ku në vendtë drejtësisë pritej gjoba e padrejtësisë.

Vetingu po rikthen shpresën e qytetarëve seedhe në Shqipëri mund të ketë drejtësi ashtu siçduhet. Të gjithë ishim dëshmitarë kur kjo reformëhodhi hapat e saj të parë dhe shumë prej atyre qëtashmë janë përjashtuar nga sistemi i drejtësisëpër lidhje të fshehta me botën e krimit dhe, për fattë keq, akuza që i kemi dëgjuar edhe nga lidershipii opozitës sonë, nuk lanë asnjë gur pa lëvizur dukekryer shantazhe të vazhdueshme, kërcënime tëpërditshme dhe bllokime si mundësi për tëimponuar kthimin mbrapa. Por vetingu dhe i gjithëprocesi i reformimit të drejtësisë nuk ndalet më.

Krijimi i KLGJ-së dhe KLP-së është hapi i parëdhe themelor për ngritjen e sistemit të ri, kugjyqtarët e prokurorët me zotësi profesionale dheintegritet moral do të jenë kontribues të procesit.Këto dy organe të reja do t’i japin udhë procesitreformues të institucioneve, për t’u dhënë atyrepavarësinë, përgjegjshmërinë, funksionalitetin dheeficiencën.

Kjo maxhorancë është e vendosur për ta çuarpara këtë proces, por, sikundër e shikoni, opozita,në pamundësi për të gjetur një kauzë reale dhepër të pasur mbështetje popullore, po tenton tëkapet herë pas protestës së banorëve të Astirit eherë pas protestës së studentëve. Kur flasim përprotestën e banorëve të Astirit, ngrenë sot zërinata që e lejuan atë paligjshmëri, që e nxitën atëpaligjshmëri, që legalizuan biznese, por jo shtëpidhe në fund të ditës flasin për padrejtësi. Ndryshenga ta, pavarësisht çfarë ka ndodhur ndër vite dhepavarësisht si e ka mbështetur ndër vite opozita

paligjshmërinë, ne jemi për të dhënë zgjidhjedhe për t’i ndihmuar ata banorë.

E njëjta gjë edhe për studentët. Unë mendojse PD-ja dhe LSI-ja duhet t’i mbajnë duart largprotestës, të mos infiltrojnë njerëz në protestë dhetë mos shantazhojnë studentët për të mosdialoguar.

Si pedagoge për shumë vite, apeli im përstudentët është që të ulen për dialog, pasi vlerësojse është rruga më e mirë e mundshme drejtzgjidhjes së problemeve të tyre. Të gjithë e dimëqë kërkesa e qeverisë për t’u ulur për dialog mestudentët nuk është as presion dhe as karshillëk,por një dorë bashkëpunimi, ku palët të ulen për tëgjetur zgjidhje për transformimin e të gjithë botësuniversitare.

Prej shumë vitesh arsimi i lartë në Shqipëri kapasur shumë probleme dhe nuk është nevoja t’ipërmendim këtu, por ama duhet të ulemi bashkëdhe të kemi një pakt bashkëpunimi mes studentëvedhe qeverisë.

I vlerësoj hapat e ndërmarrë nga qeveria për tëpranuar diskutimin e tetë pikave që studentët kanëdiskutuar. Por a mjaftojnë këto tetë pika? Sipedagoge u them që nuk mjaftojnë. Ka shumë mëtepër probleme, që të gjithë i dimë, ndaj duhet qëtë gjithë të ulen dhe t’i diskutojnë me përfaqësuesite qeverisë. Kjo kërkesë e sinqertë, drejtuar atyre,është pikërisht për të pasur një reformë edhe mëtë thellë, e cila i tejkalon ato tetë kërkesa.

Protestat paqësore, sidomos nga rinia, janëgjithmonë për t’u përshëndetur, sepse tregojnëforcën, energjinë dhe vitalitetin e një shoqërie.Protestat e tyre janë edhe një nga format më tëmira për të arritur të tregojnë atë çfarë kërkojnë,që është shumë më tepër nga çfarë kanë marrëderi tani. E njëjta gjë është edhe nga ana eqeverisë: kërkon të bëjë shumë më tepër nga saështë bërë deri më tani. Ne që ndodhemi në këtësallë, jemi prindër fëmijësh, që disa i kemi nëshkolla, disa në universitete, ndaj të gjithë e dimëse ku duhet ndryshuar dhe duhet përmirësuar, porama ky përmirësim vjen vetëm nëpërmjetbashkëbisedimit, nëpërmjet dialogut. Të gjithë edimë se nëpërmjet infiltrimit, nëpërmjet përdorimitpolitik, nuk ka zgjidhje. Prandaj, do t’u bëj apel tëgjithë studentëve, që të gjejnë një përfaqësi, të ulennë tavolinën e diskutimit, të ngrenë problematikate tyre, madje të mos mjaftohen vetëm me ato, portë shkojnë edhe më tutje për të gjetur zgjidhje, embi të gjitha të arrijmë të kemi një vendimmarrje.

Viti 2018

190


Kjo nuk bëhet në distancë, por bëhet si produkti një pune të përbashkët e nëpërmjet dialogut.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjylameti!Këtu mbyllet diskutimi në parim në lidhje me

projektligjin “Për disa shtesa në ligjin nr. 55/2015,“Për investimet strategjike në Republikën eShqipërisë”.

Kalojmë në çështjen tjetër të rendit të ditës,projektligjin “Për disa ndryshime në ligjin nr. 9643,datë 20. 11. 2006, “Për prokurimin publik” tëndryshuar.

Ka pyetje nga kolegët? Nuk ka.Deputetë të regjistruar për diskutim nuk ka.

Kalojmë në diskutimin në emër të grupeveparlamentare. Në emër të Grupit Parlamentar tëPartisë Socialiste do të shprehet deputeti EdmondLeka.

(Ndërhyrje nga salla)Do të flisni? Më falni! Po, është regjistruar

Taulanti, por është vënë tabela lart.(Ndërhyrje nga salla)Po. Dakord!Vazhdoni!Edmond Leka – E nderuara drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë,Me lajmin e mirë të dy ditëve të fundit, në lidhje

me krijimin e dy organeve kryesore të vetingut, sidy shtylla të sistemit të pavarur gjyqësor: Këshillittë Lartë të Prokurorisë dhe Këshillit të LartëGjyqësor, ne po shqyrtojmë sot disa projektligjeshumë të rëndësishme, të cilat kanë të bëjnë meinvestime strategjike, me turizmin e me prokurimetpublike.

Nevojat e mëdha të qytetarëve shqiptarë përkrijimin e një sistemi të pavarur gjyqësor dhe meintegritet të lartë, kërkojnë më shumë luftë e mëshumë rezultate kundër krimit të organizuar dhekundër korrupsionit.

Në kuadër të luftës pa kompromis kundër krimittë organizuar, ky projektligj “Për prokurimin publik”është hartuar me qëllimin e vetëm të mospërfitimittë fondeve publike, jo vetëm nga ana eoperatorëve, të cilët dënohen me një vendim tëformës së prerë në lidhje me kryerjen e vepravepenale, por edhe në rastet kur personi i dënuarme vendim të formës së prerë është anëtar i njëorgani administrativ, drejtues, mbikëqyrës, kakompetenca përfaqësuese, vendimmarrëse apokontrolluese brenda operatorit ekonomik.

Miratimi i tij vjen si një domosdoshmëri përtrajtimin e fenomeneve shumë problematike, tëhasura në praktikë. Në bazë të legjislacionit tëprokurimit publik në fuqi, çdo operator ekonomik,që synon të fitojë kontrata publike, rrjedhimishtedhe fonde publike, duhet të plotësojë paraprakishtdisa kushte, të cilat ndahen në kushte ligjore, nëkushte ekonomiko-financiare dhe në kushteteknike.

Nëse kushtet ekonomiko-financiare dhe kushtetteknike synojnë të sigurohen që subjekti fitues ikontratës publike është i aftë ta zbatojë atë, kushtetligjore synojnë të sigurojnë që kontrata publike polidhet një subjekt privat, i cili funksionon nëpërputhje me legjislacionin dhe rregullat e vendit,si dhe që ka integritet, profesionalizëm epërgjegjshmëri.

Duke pasur në konsideratë ndjeshmërinë eqeverisë shqiptare për të luftuar kriminalitetin nëvend, duke shmangur në çdo rast e me çdo mjetdhënien e kontratave publike dhe fondeve publikeoperatorëve ekonomikë të dënuar penalisht, u mornë analizë parashikimi aktual në ligjin “Përprokurimin publik”, duke e vlerësuar në mënyrëkrahasimore me parashikimin respektiv nëdirektivën përkatëse të Bashkimit Europian.

Nga analiza rezultoi se parashikimi ligjor aktualnuk ezauron edhe rastet kur një përfaqësues ioperatorit ekonomik aksionar, ortak, administrator,përfaqësues ligjor e të tjerë, është i dënuar mevendim të formës së prerë. Po ashtu, në listën eveprave penale të parashikuara vlerësohet enevojshme të shtohen edhe disa vepra të tjera.

Ky amendim vjen edhe më shumë në përputhjeme nenin respektiv të direktivës përkatëse tëBashkimit Europian.

Një parashikim i tillë, më i zgjeruar e mëgjithëpërfshirës, ku përjashtohet nga mundësia përtë përfituar një kontratë publike jo vetëm në rastinkur operatori ekonomik që ka një dënim penal sisubjekt juridik, por edhe kur individët përfaqësuestë subjektit kanë një dënim të tillë, do të shmangëçdo mundësi që operatorët ekonomikë që kanëdënim penal si persona juridikë apo të përfaqësuarnga individë të dënuar penalisht, të mund të fitojnëkontrata publike.

Ky rregull i posaçëm do ta bëjë jo vetëm mëserioze, por edhe më konkrete luftën me të gjithamënyrat kundër krimit në Shqipëri.

Në përputhje me angazhimet e marrëveshjessë Stabilizim-Asociimit, Shqipëria duhet të bëjë një

191


përafrim të plotë me legjislacionin, dhe si i tillë, kyprojektligj ka si qëllim përafrimin e mëtejshëm tëlegjislacionit shqiptar me legjislacionin e BashkimitEuropian, duke realizuar kështu përmirësimin ekuadrit rregullator për prokurimet publike.

Projektligji është hartuar nga Agjencia eProkurimit Publik dhe nga DepartamentiRregullator dhe i Përputhshmërisë, në ministri,bashkërenduar me Ministrinë e Financave tëEkonomisë e me Ministrinë e Drejtësisë.

Miratimi i këtij projektligji nuk sjell efektefinanciare shtesë në buxhetin e shtetit.

Së fundi, dy fjalë për protestën.Duke e mbështetur plotësisht protestën e

studentëve, të cilët prej disa ditësh kërkojnëplotësimin e disa kushteve pa dialog, unë mendojse kjo gjë vetëm studentëve nuk u shërben.Shqipëria dhe shoqëria jonë kanë probleme shumëtë mëdha e delikate, kanë kohë për çdo ndryshimdhe reformë të thellë. Nëse dëshirojmë kualitet,nuk mund të bëhet me një ditënatë. Le të dëgjohentë gjitha palët dhe të dialogojnë. Të gjitha palëtduhet të jemi në gjendje t’i kapërcejmë dallimet, tëgjejmë gjuhën e përbashkët, të ndërtojmë kuptimindhe qëllimin, dhe po së bashku të vendosimdrejtimet. Duhet të jemi në gjendje të mendojmësë bashku si ekipe, si komunitete dhe si qytetarë.Vetëm duke dialoguar do të jemi në gjendje tëzbulojmë nevojat jetike.

Një dialog konstruktiv mund të sjellë përfitimetë jashtëzakonshme. Mund të fitohen perspektivatë reja, të stimulohen nivele të reja të kreativitetitdhe të forcohet lidhja juaj, duke mos mundur t’jupërçajë askush. Kuptoni se çdo gjë arrihet vetëmme një punë dhe kufi afatgjatë, nëse prezumohetcilësi.

Së fundi, me qytetarinë që ju karakterizon,dialogoni!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Leka!Fjalën e ka deputeti Taulant Balla.Taulant Balla – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Mendoj se edhe këto ndryshime që sjell sot

qeveria në ligjin “Për prokurimin publik” janë endelarg një reforme edhe më të thellë që duhet tëvijojmë, sigurisht një proces të vazhdueshëmkonsultimi dhe asistence nga Komisioni Europian,që duhet ta bëjnë të qartë se duhet ndërmarrë njëreformë edhe më e thellë e prokurimeve publike,në bashkëpunim mes qeverisë dhe Kuvendit. Kjo

me qëllim që të rrisim sa më shumë transparencënnë mënyrën, ecurinë dhe përfundimin eprokurimeve publike. Nisur edhe nga rasti më ifundit, referuar në prokurori nga Autoriteti RrugorShqiptar, me ndihmën e medies, televizioni News24 tregon se ende nuk kemi një filtër, i cili të mundtë garantojë përzgjedhjen e ofertuesve më të mirë,që të sigurojë cilësi më të mirë të punimeve nërrugë.

Gjatë këtyre njëzet e tetë vjetëve ka rastepafund të lloj-lloj kompanive, të cilat me letra e paletra, me falsifikime e pa falsifikime, depërtojnë nësistemin e prokurimit publik. Mbaj mend 15-20 vjetmë parë një kompani turke “Behase”, e cila e lapër vite me radhë Peqinin dhe Rrogozhinën parrugë, ndërsa më pas, një kompani italiane meemër të bukur, “Serenissima” mbajti peng për viteme radhë bajpasin e Fierit a të Vlorës, njërin prejtyre. Rasti më i fundit, referuar shumë mirë nëprokurori nga Autoriteti Rrugor Shqiptar dhe ngaministri Gjiknuri, është një proces, i cili sigurisht,tashmë i përket drejtësisë, por ne si ligjvënës natakon që të rrisim sa më shumë filtrin, për tëgarantuar jo vetëm ofertuesin më të mirë, por edhecilësinë më të mirë të punëve publike.

Kështu, meqenëse kjo çështje ka marrë edhekarakter politik, sepse këta, të cilët s’merren veshkur vijnë e as nuk mbajnë mend kur ikin, e kanëkthyer këtë në çështje politike, dua të them se qasjajonë, edhe në rastin më të fundit, është një qasjetërësisht në mbështetje të hetimit, e një hetimi tëthellë, që t’i shkojë problemit deri në rrënjë. Ështëi papranueshëm fakti që një kompani, e cila gjojavjen nga Amerika, të depërtojë e madje të zgjidhetedhe fituese. Sigurisht, tashmë ministria dheAutoriteti Rrugor Shqiptar ia kanë referuar këtëprokurorisë, dhe unë jam shumë i sigurtë seprokuroria i ka në dispozicion të gjitha mjetet eprovat për t’i shkuar kësaj historie deri në fund.

Së dyti, meqë fola për prokurorinë e për rastine referuar, besoj se ky fundviti është një rast i mirëpër të bërë një analizë të ecurisë së deritanishmetë implementimit të reformës në drejtësi.

Si kryetar i Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste, por edhe si qytetar i thjeshtë i këtij vendi,ndjehem krenar që tashmë tri institucionet bazë tëdrejtësisë janë zgjedhur dhe secili prej tyre ështëgati për të filluar mandatin. Brenda këtij viti, po tëkemi parasysh afatet pesëditore dhe plus 3, pratetëditore, që lihet si hapësirë edhe për ndonjëkontestim, brenda dhjetë ditëve të ardhshme do

Viti 2018

192


të kemi mundësinë që Këshilli i Lartë i Gjyqësoritdhe Këshilli i Lartë i Prokurorisë të jenë tëkonstituuar, duke i hapur kështu rrugë plotësimittë të gjitha vakancave të krijuara si në GjykatënKushtetuese, ashtu edhe në Gjykatën e Lartë, dukei hapur rrugë më pas procesit të zgjedhjes sëProkurorit të Përgjithshëm, a qoftë edhekonstituimit a ngritjes së Prokurorisë SpecialeAntikorrupsion, që sigurisht, është një prejmekanizmave më të fortë të krijuar nga drejtësia ere, në luftën kundër korrupsionit.

E treta, por jo më pak e rëndësishme se çështjaqë trajtuam më lart, është ajo që u prek pak edhenga deputetja më e re e Partisë Demokratike, zonjaHajdari, e cila i bëri thirrje maxhorancës për votiminsot të Kodit Zgjedhor. Në fakt, dëshira jonë ështëta kishim votuar që sot, jemi gati, meqenëse edhenjë përfaqësues i opozitës erdhi në sallë dhe tha:ejani të votojmë Kodin Zgjedhor!

Dua të sqaroj gjithë opinionin publik, se ngaana e Komisionit të Posaçëm të ReformësZgjedhore, të drejtuar nga zoti Çuçi dhe zotiBylykbashi është bërë një punë shumë e mirë.Drafti i Kodit Zgjedhor është përgatitur measistencën e vyer të dy fondacioneve gjermane“Konrad Adenauer” dhe “Friedrich Ebert”, të cilatkanë përzgjedhur dy ekspertë shumë të njohur tëkuadrit zgjedhor, sikurse janë zotërinjtë Ilir Rusmalidhe Viktor Gumi, të cilët, edhe me punën e të gjithëanëtarëve të komisionit, dhe gjej rastin t’ifalënderoj, kanë bërë që, tashmë, të kemi një draftfinal, që është gati për t’u votuar dhe në themel katë gjitha rekomandimet e OSBE-ODIHR-it përraportet e viteve 2013, 2015 dhe 2017.

Ajo që është më e rëndësishmja për t’ushpjeguar për të gjithë është fakti se në këtë drafttë Kodit Zgjedhor më në fund partive u hiqet e drejtapër të pasur komisionerë apo numërues. Historiaqë ne votohemi dhe që i numërojmë vetë votat,me të cilat jemi votuar, duhet të marrë fund njëherëe përgjithmonë me ndryshimet e Kodit Zgjedhor.Ne e kemi adresuar këtë rekomandim të OSBE-ODIHR-it, sepse është një rekomandim të cilitduhet t’ i jepet zgjidhje domosdoshmërish.Gjithashtu, ka edhe shumë çështje të tjera qëkërkojnë zgjidhje. Një ndër to për ne, si PartiSocialiste, edhe pse në draftin aktual nuk gjendeti adresuar, është vota e shqiptarëve që jetojnëjashtë territorit, por ky është një proces mëkompleks që kërkon edhe ndryshime kushtetuese.Por, përderisa zgjidhjet më të afërta janë ato

vendoret, më 30 qershor të vitit 2019, dhe nëshumë vende europiane për zgjedhjet vendorevota e atyre që jetojnë jashtë territorit nukgarantohet ende, ne duhet ta fillojmë punën mëpas, në janar, shkurt, me një mandat tjetër tëKomisionit të Reformës Zgjedhore, për tëgarantuar votën e shqiptarëve, të cilët jetojnëjashtë territorit.

Për seancën e javës së ardhshme, e cila rastistë jetë edhe seanca e fundit e sesionit të kësajlegjislature, apeli im për grupet parlamentare tëPD-së dhe të LSI-së (të mos i mbetet hatri FatmirMediut, se ka marrë edhe disa deputet nga PD-jadhe ka bërë Grupin Parlamentar Republikan) dhePR-së është të vijnë në sallën e Kuvendit tëShqipërisë për të votuar paketën e reformëszgjedhore. Ky është një detyrim, por tregon edheseriozitetin e këtyre grupeve për adresimin erekomandimeve të OSBE-ODIHR-it.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Balla!Këtu përfundon diskutimi në parim i projektligjit

“Për disa ndryshime në ligjin nr. 9643, datë20.11.2006 “Për prokurimin publik”, të ndryshuar””.

Kalojmë në projektligjin tjetër, që është nërendin e ditës, “Për një shtesë në ligjin nr. 9374,datë 21.04.2005 “Për ndihmën shtetërore”, indryshuar””. Për këtë projektligj nuk ka diskutantëtë regjistruar.

Në emër të Grupit Parlamentar të PS-së ishteregjistruar deputetja Blerina Gjylameti, e cila folipër të dyja projektligjet pak më parë.

Kalojmë në projektligjin tjetër “Për disa shtesadhe ndryshime në ligjin nr. 9049, datë 10.04.2003“Për deklarimin dhe kontrollin e pasurive, tëdetyrimeve financiare të të zgjedhurve dhe të disanëpunësve publikë”, i ndryshuar””. Për këtëprojektligj nuk ka diskutantë të regjistruar.

Në emër të Grupit Parlamentar të PS-së do tëshprehet deputetja Klotilda Bushka.

Klotilda Bushka – E nderuar zonja kryesuesee seancës,

Të nderuar kolegë deputetë,Kam kënaqësinë që, në emër të grupit tonë

parlamentar, të shpreh, tashmë, një hap tjetër drejtrrugës sonë në procesin e integrimit në BashkiminEuropian, i cil i konkretizohet nëpërmjetndryshimeve që bëhen në ligjin “Për deklarimin dhekontrollin e pasurive, të detyrimeve financiare tëtë zgjedhurve dhe të disa nëpunësve publikë”. Kyligj ndryshohet sot për të përmbushur një nga

193


detyrimet kryesore që hyn në prioritetin e tretë,konkretisht “Lufta kundër korrupsionit”, pjesë edetyrimeve të parashikuara në udhërrëfyesin përpesë prioritetet kyçe për integrimin europian tëvendit, nën dritën e rekomandimeve të shumta tëinstrumenteve dhe parterëve tanë ndërkombëtarë.

Inspektorati i Lartë i Deklarimit dhe Kontrollit tëPasurive është një institucion tejet i rëndësishëmnë parandalimin dhe luftën kundër korrupsionit,abuzimit me detyrën dhe parandalimin e konfliktittë interesit. Roli i këtij institucioni është rritur edhemë shumë për shkak të përgjegjësive qëKushtetuta e Republikës së Shqipërisë kaparashikuar në kuadër të rivlerësimit kalimtar tëgjyqtarëve dhe të prokurorëve, si dhe tëpërgjegjësive të reja në kuadër të ligjit “Përsinjalizuesit dhe mbrojtjen e sinjalizuesve”, ose siçe njohim në zhargonin publik ligji për bilbilfryrësit.Ky institucion, përveç rolit dhe imazhit pozitiv qëka jo vetëm në arenën vendase, por edhe atëndërkombëtare për sa i takon luftës kundërkorrupsionit, është një institucion që, tashmë, kadetyra të reja edhe më të plota, të cilat vijnë në tënjëjtën linjë me frymën e reformës në drejtësi. Njënga këto kompetenca ka të bëjë edhe me kontrolline deklarimeve, të cilat kryen online. Është gatisistemi online për deklarimin e pasurive, i realizuarse bashku me partnerët ndërkombëtarë, meUSAID-in, Këshillin e Europës dhe BashkiminEuropian, në kuadër të programeve të përbashkëtatë këtyre institucioneve. Ky sistem elektronik onlinepublik është në përfundim dhe është gati për t’upilotuar. Parashikimi në ligjin aktual është që kysistem duhet të jetë gati jo më vonë se tre vjet ngamomenti kur është miratuar ndryshimi i ligjit aktual,pra në vitin 2017.

Por nevoja dhe detyrimi për të pasur një sistemonline të deklarimit, i cili do të nxisë transparencëne të dhënave të zyrtarëve ndaj publikut, duke rrituredhe më tej luftën kundër korrupsionit, ështëtashmë një fakt që është adresuar dhe duhet tëzgjidhet me mekanizma konkretë në ligjin tonë,sipas rekomandimeve që bën, në radhë të parë,progresraporti i Bashkimit Europian për Shqipërinë,i publikuar në prill të vitit 2018.

Në këtë raport, pasi jepen vlerësime për rolin eInspektoratit të Lartë të Deklarimit të Pasurive,rekomandohet gjithashtu që kapacitetiadministrativ, teknik dhe financiar i këtij institucioniduhet të forcohet më tej, për të përballuar kontrollete deklaratave të aseteve dhe pasurive të zyrtarëve.

Sistemi i deklarimit online të aseteve nuk ështëkrijuar ende dhe rekomandohet të krijohet sa mëparë të jetë e mundur.

Të njëjtat rekomandime i gjejmë edhe nëraportin e GRECO-s, Grupi i Shteteve KundërKorrupsionit, i cili në korrik të vitit 2018 ka nxjerrraportin e tij të dytë të përputhshmërisë në Shqipëri,i cili ka të bëjë me parandalimin e krimit për anëtarëte parlamentit, gjyqtarët dhe prokurorët.

Në raport GRECO shprehet: “Mbetet akomapunë për të bërë për krijimin e sistemit online, kudo të lejohet hedhja dhe menaxhimi elektronik ikëtyre të dhënave”.

Rekomandimet e tjera të GRECO-s janë tëgjitha të plotësuara. Ky ngelet një ngarekomandimet, që, në kuadër të integrimit nëBashkimin Europian, e nxit Shqipërinë të ecëpërpara.

Edhe në strategjinë ndërsektoriale 2015-2020kundër korrupsionit dhe në planin e saj të veprimit,në objektivin 5, parashikohet specifikisht që forcimii regjimit të deklarimit dhe kontrollit të pasurisë tëzyrtarëve publikë dhe rasteve të konfliktit tëinteresit, nëpërmjet mundësimit të deklarimeveonline të pasurisë për të gjitha subjektetdeklaruese, si dhe publikimi i tyre online, janëfaktorë që kontribuojnë në kufizimin e korrupsionit.

Edhe në rezolutën që ka bërë Kuvendi iRepublikës së Shqipërisë për veprimtarinë einstitucionit të deklarimit të pasurisë për vitin 2017,është shprehur në mënyrë të posaçme angazhimii Kuvendit dhe i qeverisë për të mbështeturinstitucionin e deklarimit të pasurive me financimetë nevojshme për sigurimin e qëndrueshmërisë sësistemit elektronik të deklarimit të interesave pri-vate.

Këto janë detyrime, të cilat ne sot i përcjellimnë ligj si mekanizma shtrëngues. Ky, në fakt, ështëpjesë e një vetingu të vërtetë të politikës dhe tëzyrtarëve të lartë.

Forcimi i institucioneve, zbatimi i reformës nëdrejtësi, ngritja e gjykatës, prokurorisë dhe BKH-së (kur them prokurorisë dhe gjykatës, u referohematyre speciale), si dhe forcimi i të gjithainstitucioneve ligjzbatuese, që merren me kontrolline pasurive, konfliktin e interesave dhe integritetine zyrtarëve të lartë, janë premisa për luftën kundërkorrupsionit edhe në radhët e zyrtarëve të lartë.

Ky është një veting i vërtetë dhe kjo tregonvullnetin e kësaj maxhorance për të çuar përparareformën në drejtësi, për të çuar përpara luftën

Viti 2018

194


kundër korrupsionit, krimit të organizuar dhe lidhjessë politikës me të, thënë këto në projektligjin qëpo diskutojmë dhe do të miratojmë sot.

Përveç ngritjes dhe hapjes së rrugës tëndërtimit të sistemit online dhe vënies së tij nëpërdorim, kemi parashikuar qartësimin edetyrimit që subjektet aktuale, të cilat i kanëplotësuar tashmë deklaratat jo nëpërmjetsistemit online, të jenë të qarta dhe të sakta,sipas standardeve, që janë të pranuaragjerësisht edhe nga konsulentët tanëndërkombëtarë, EURALIUS dhe USAID;qartësimin e mënyrës së dorëzimit të deklaratavetë interesave private, me ngritjen dhe vënien nëfunksionim të sistemit elektronik online; krijimine mundësisë që inspektorët e autorizuar ngaInspektorat i i Deklar imit të Pasurive, t ’uadresojnë kërkesë bankave të nivelit të dytë dhesubjekteve të tjera, që ushtrojnë veprimtaribankare dhe f inanciare në Republ ikën eShqipërisë, për të marrë të dhëna për depozitat,llogaritë dhe transaksionet e kryera nga personatqë kanë detyrimin të deklarojnë pasuritë e tyre.

Janë hequr afatet që parashikonte ligji, dukeshpejtuar zbatimin e procesit të regjistrimit të tëdhënave, deklarimit, si dhe kontrollit, nëpërmjet njësistemi online.

Në këtë mënyrë, ne kemi hapur rrugën ligjorepër plotësimin për herë të parë të deklaratës sëinteresave private nga subjektet që bartin detyrimpër deklarim, nëpërmjet sistemit të deklarimit meanë të mjeteve elektronike.

Përveç kësaj, në ligj është bërë edhe njëndërhyrje në teknikën legjislative. Janë shprehurgarancitë për përputhshmërinë e të dhënave tëdeklaruara më parë, me ato të sistemit të rielektronik, si dhe është parashikuar një mekanizëmzhbllokues për zgjedhjen e titullarit të institucionit,duke iu referuar frymës së reformës në drejtësidhe mekanizmave zhbllokues, të cilët nukpengojnë ecurinë e zgjedhjes së titullarit tëinstitucionit, për t’i dhënë mundësinë këtijinstitucioni të funksionojë normalisht.

Në përfundim, doja të falënderoja misioninEURALIUS, partnerët, USAID-in, Këshillin eEuropës, të cilët na qëndruan pranë në këtë nismë,për ta përmirësuar dhe për ta sjellë atë në përputhjeme të gjitha standardet ndërkombëtare!

Falënderoj të gjithë kolegët e Komisionit tëLigjeve, që ishin pro kësaj nisme, si dhe gjithëgrupin e punës!

Edhe një herë shpreh besimin, siç po e tregojnëveprimet konkrete të kësaj maxhorance, ashtu siçpo ndodh edhe me këtë projektligj, që për nereforma në drejtësi nuk do të ndalet. Zbatimi i sajështë tashmë në rrugë të drejtë.

Nuk na mbetet gjë tjetër veçse ta votojmë këtëprojektligj dhe t’i urojmë punë të mbarëInspektoratit të Deklarimit të Pasurive, për tëintensifikuar luftën kundër korrupsionit dhe lidhjessë politikës me krimin e organizuar!

Ju faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Bushka!Këtu mbyllet diskutimi në parim për projektligjin

“Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 9049,datë 10.04.2003 “Për deklarimin dhe kontrollin epasurive, të detyrimeve financiare të të zgjedhurvedhe të disa nëpunësve publikë”, i ndryshuar”.

Të nderuar kolegë, bëjmë pesë minuta pushim,për të filluar më pas me votimin.

(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Rifillojmë seancën.Hapet votimi për prezencën.Mbyllet votimi.73 deputetë prezentë.Fillojmë me projektligjin “Për një ndryshim në

ligjin nr.7764, datë 02.11.1993 “Për investimet ehuaja”, të ndryshuar”. Ky projektligj kërkon shumicëtë thjeshtë votash.

Hapet votimi në parim me elektronikë.Mbyllet votimi.72 vota pro. 1 kundër. Asnjë abstenim.Miratohet në parim.Kalojmë në votimin nen për nen.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2 “Hyrja në fuqi”. Komisioni propozon

hyrjen në fuqi menjëherë të ligjit.Në mbështetje të nenit 84, pika 4, të

Kushtetutës, në rastet e masave tëjashtëzakonshme, si dhe në rast nevoje dheurgjence, kur Kuvendi vendos me shumicën e tëgjithë anëtarëve dhe Presidenti i Republikës jeppëlqimin, ligji hyn në fuqi menjëherë. Vetëm pasitë jetë njoftuar publikisht, ligji duhet të botohet nënumrin më të parë të Fletores Zyrtare.

Lidhur me këtë ju njoftoj se Kuvendi meshkresën nr. 3870, datë 11.12.2018 i ka kërkuarPresidentit të Republikës hyrjen menjëherë në fuqitë ligjit, por deri tani nuk ka ende një përgjigje dhepër pasojë hedhim në votim me karton nenin 2,

195


sipas variantit të propozuar “Ligji hyn në fuqi 15ditë pas botimit në Fletoren Zyrtare”. Kush ështëpro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në projektligjin “Për disa shtesa në ligjin

nr.93/2015 “Për turizmin”, të ndryshuar”. Kyprojektligj kërkon shumicë të thjeshtë votash.

Hapet votimi në parim.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në votimin nen për nen me kartonë,

me vërejtjet e komisioneve që e kanë shqyrtuarkëtë projektligj.

Neni 1, me vërejtjet e komisionit për riformulimneni. Pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë te projektligji “Për disa shtesa në ligjin

nr.55/2015 “Për investimet strategjike nëRepublikën e Shqipërisë””. Ky projektligj kërkonshumicë të thjeshtë votash.

Hapet votimi në parim me elektronikë.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen me kartonë,

me vërejtjet e dy komisioneve, që e kanë shqyrtuarkëtë projektligj.

Neni 1, me vërejtjet e të dyja komisioneve. Pro?Kundër? Abstenim?

Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi me elektronikë.Hapet votimi.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa ndryshime

në ligjin nr.9643, datë 20.11.2006 “Për prokuriminpublik”, të ndryshuar”. Ky projektligj kërkonshumicë të thjeshtë votash.


me vërejtjet e komisionit përgjegjës.Neni 1, me vërejtjet e komisionit përgjegjës për

pikën 1, paragrafi i parë, si dhe riformulimin egermave “d” dhe “ë”. Pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Hapet votimi në tërësi me elektronikë.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë me projektligjin “Për një shtesë në

ligjin nr.9374, datë 21.04.2005 “Për ndihmënshtetërore”, të ndryshuar”. Ky projektligj kërkonshumicë të thjeshtë votash.


me vërejtjet e të dyja komisioneve që kanëshqyrtuar projektligjin.

Neni 1, me vërejtjet e të dyja komisioneve përparagrafin e parë pikën 1, dhe riformulimin egermave “d” dhe “ë” të kësaj pike. Pro? Kundër?Abstenim?

Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Hapet votimi në tërësi me elektronikë.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa shtesa dhe

ndryshime në ligjin nr. 9049, datë 10.04.2003 “Përdeklarimin dhe kontrollin e pasurive, të detyrimevefinanciare të të zgjedhurve dhe të disa nëpunësvepublikë”, të ndryshuar”. Ky projektligj kërkonshumicë të thjeshtë votash.

Hapet votimi në parim me elektronikë.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.

Viti 2018

196


Kalojmë në shqyrtimin nen për nen me kartonë,sipas variantit integral të propozuar nga komisionipërgjegjës, të cilin e keni të gjithë përpara.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.(Nga neni 6 deri në nenin 15 ndiqet e njëjta

procedurë votimi)Kalojmë në votimin në tërësi me elektronikë.Hapet votimi.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Projektvendim “Për emërimin e një anëtari të

Bordit të Komisionerëve të Entit Rregullator tëEnergjisë”. Ky projektvendim kërkon shumicë tëthjeshtë votash. Ekipi përzgjedhës, në bazë të nenit11, pika 4, të ligjit nr.43/2015 “Për sektorin eenergjisë elektrike” ka propozuar për vendin vakantdy kandidatura, konkretisht, zotin Enton Shahajdhe zonjën Rajmonda Islamaj. Procedura e votimitështë dy votime të fshehta.

Hapet votimi me elektronikë për zotin EntonShahaj.

Mbyllet votimi.2 vota pro. 68 kundër. 2 abstenim.Nuk fiton.Hapet votimi me elektronikë për zonjën

Rajmonda Islamaj.Mbyllet votimi.65 vota pro. 3 kundër. 4 abstenim.Miratohet.Zonja Rajmonda Islamaj emërohet në detyrën

e anëtarit të Bordit të Komisionerëve të EntitRregullator të Energjisë.

Projektvendim “Për shqyrtim me procedurë tëpërshpejtuar të projektligjit “Për disa shtesa dhendryshime në ligjin nr. 108/2014 “Për Policinë eShtetit”, të ndryshuar”. Ky projektvendim kërkonshumicë të thjeshtë votash.

Në mbështetje të pikës 3 të nenit 28 tëRregullores, duhet të shprehet një folës pro dhenjë kundër, nëse ka, jo më shumë se 10 minuta.Dëshiron të flasë njeri? Jo. Projektvendimi u ështëshpërndarë deputetëve. Komision përgjegjës ështëKomisioni për Sigurinë Kombëtare. Procedura evotimit është votim me elektronikë.

Hapet votimi.Mbyllet votimi.72 vota pro. Asnjë kundër. Asnjë abstenim.Miratohet.Nga seancat e kaluara, për mungesë kuorumi,

kemi dy projektligje të mbartura: “Për disa shtesadhe ndryshime në ligjin nr. 96/2016 “Për statusine gjyqtarëve dhe prokurorëve në Republikën eShqipërisë” dhe “Për një ndryshim dhe shtesë nëligjin nr. 8378, datë 22.07.1998 “Kodi Rrugor iRepublikës së Shqipërisë”, të ndryshuar”.

Këto ishin çështjet e parashikuara për seancëne sotme. Seancën e deklaroj të mbyllur! Për orëndhe ditën e seancës tjetër do të njoftoheni.


197






Kuvend (neni 44, pika 3, i Rregullores)3. Projektligji “Për disa ndryshime në ligjin

nr.9573, datë 03.07.2006 “Për autoriparimin,shitblerjen, depozitimin e mjeteve rrugore me mo-tor, të rimorkiove dhe pjesëve të tyre të dala jashtëpërdorimit ose të braktisura dhe për veprimtaritëqë lidhen me to”, i ndryshuar” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë të thjeshtë)



tërësi)4. Projektligji “Për një shtesë në ligjin nr. 9918,

datë 19.05.2008 “Për komunikimet elektronike nëRepublikën e Shqipërisë”, i ndryshuar” (nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)



tërësi)5. Projektligji “Për një shtesë në ligjin nr.8328,

datë 16.04.1998 “Për të drejtat dhe trajtimin e tëdënuarve me burgim dhe të të paraburgosurve”, indryshuar” (nenet 73-77 të Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)




Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen, në tërësi)6. Projektligji “Për statusin e dëshmorit të

atdheut” (nenet 73-77 të Rregullores, votim me

shumicë të thjeshtë)PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Sigurinë




tërësi)7. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr.7829, datë 01.06.1994 “Për noterinë”, indryshuar” (nenet 73-77 të Rregullores, votim meshumicë të thjeshtë)

PyetjeShprehet Komisioni Përgjegjës për Çështjet


Diskutime.(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në

tërësi)8. Projektligji “Për përfundimin e proceseve

kalimtare të pronësisë në Republikën e Shqipërisë”(nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicë tëthjeshtë)



Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përVeprimtarinë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.


tërësi)9. Projektligji “Për kadastrën” (nenet 73-77 të

Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)PyetjeShprehet Komisioni përgjegjës për Çështjet


Shprehet për dhënie mendimi Komisioni përVeprimtarinë Prodhuese, Tregtinë dhe Mjedisin.

Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)

Viti 2018

198


Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe nëtërësi)

10. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshimenë ligjin nr. 108/2014 “Për Policinë e Shtetit”, indryshuar (nenet 28, 73-77 të Rregullores, votimme shumicë të thjeshtë)


Kombëtare.Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit (në parim, nen për nen dhe në


për bashkëpunimin ndërmjet Republikës sëShqipërisë dhe Eurojust-it” (nenet 73-77 tëRregullores, votim me shumicë absolute)







tërësi)12. Dekreti i Presidentit të Republikës nr. 10997,

datë 13.12.2018 “Për kthimin për rishqyrtim nëKuvend të ligjit nr. 99/2018 “Për buxhetin e vitit2019” (neni 85 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 dhe86 të Rregullores, “dekreti e humbet fuqinë kurkundër tij votojnë shumica e të gjithë anëtarëve tëKuvendit”)


dhe Financat.Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit13. Dekreti nr. 10929, datë 05.11.2018 “Për

propozimin e Kryetarit të Kontrollit të Lartë tëShtetit” (neni 162 i Kushtetutës dhe neni 111 iRregullores, votim i hapur me shumicë të thjeshtë)

Raporti i Komisionit të Ekonomisë dheFinancave

Koha e votimit

14. Projektvendimi “Për miratimin e strukturësorganizative të Institutit të Statistikave” (nenet 73-77 të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)


Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit.15. Projektvendimi “Për një shtesë dhe

ndryshim në strukturën dhe organikën e Autoritetittë Konkurrencës” (nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë të thjeshtë)


Diskutime(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit16. Projektvendimi “Për zgjedhjen e anëtarëve

të Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë”-propozim i Këshillit të Ministrave dhe propozim injë grupi prej 28 deputetësh (neni 111 i Rregullores,votim i fshehtë me shumicë të thjeshtë)


(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit17. Projektvendimi “Për lirimin nga detyra të

anëtarit të Autoritetit të Medieve Audiovizive, zotitZylyftar Bregu” (neni 115 i Rregullores, votim ifshehtë me shumicë të thjeshtë)

Raporti i Komisionit përgjegjës për Edukimindhe Mjetet e Informimit Publik.

(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit18. Projektvendimi “Për miratimin e Manualit të

Monitorimit Vjetor dhe Periodik” (nenet 55, 73-77të Rregullores, votim me shumicë të thjeshtë)

(Shprehen grupet parlamentare.)Koha e votimit19. Të bartura për votim:- Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime


- Projektligji “Për një ndryshim dhe shtesë nëligjin nr. 8378, datë 22.07.1998 “Kodi Rrugor iRepublikës së Shqipërisë”, i ndryshuar” (neni 81/2 i Kushtetutës dhe nenet 73-77 të Rregullores,votim me shumicë prej 3/5-ve të të gjithë anëtarëve

199


të Kuvendit)20. Diskutime për çështje jashtë rendit të ditës

(neni 45 i Rregullores).Koha e diskutimeve deri në 60 minuta.

Gramoz Ruçi – Të futen mediet brenda!Seancën e ditës së sotme e deklaroj të hapur.(Pasi lexon rendin e ditës.)Për votim janë dy projektligjet e mbartura.Në mbështetje të nenit 31, pika 2, të

Rregullores, kryetari i Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste, zoti Balla, ka propozuar të futet sot përshqyrtim dhe miratim projektligji “Për disa shtesadhe ndryshime në ligjin nr. 10019, datë 29.12.2008“Kodi Zgjedhor i Republikës së Shqipërisë””.

Zoti Balla, e dëshironi fjalën?Urdhëroni!Taulant Balla – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuara zonja dhe zotërinj deputetë,Nuk e di pse nuk kanë mbërritur në sallë

drejtuesit e Grupit Parlamentar të PartisëDemokratike apo të Lëvizjes Socialiste përIntegrim, pavarësisht kolegëve të tjerë, sepseçështja për të cilën kemi depozituar këtë kërkesë,që gjendet në tavolinën e punës së secilit prej jush,është një çështje për të cilën në çdo venddemokratik palët bien gjithmonë dakord. Ky ështënjë proces që zhvillohet gjithmonë nëpërmjetdialogut, dialogut dhe vetëm dialogut midis palëve.

Për sa u përket rregullave të lojës në demokraci,Kodi Zgjedhor është njëri prej themeleve më tërëndësishme të punës së përbashkët.

Në Konferencën e Kryetarëve e informova zotinSpaho dhe drejtuesit e tjerë të grupeveparlamentare të opozitës për domosdoshmërinëqë ka sot Kuvendi i Shqipërisë për të miratuar njëorë e më parë ndryshimet në Kodin Zgjedhor, tëcilat për herë të parë në të gjitha këto vite kanëpërkthyer fjalë për fjalë të gjitha rekomandimet eOSBE/ODIHR-it, në pjesën e parë të legjislacionitatë që lidhet me Kodin Zgjedhor. Menjëherë mëpas duhet të ngremë përsëri një komision tëposaçëm, i cili do të adresojë tërësisht çështjet qëlidhen me ligjin e partive politike, me ligjin efinancimit të partive politike dhe me gjithçka tjetër,që ka të bëjë me mbarëvajtjen e procesit zgjedhortë zgjedhjeve të 30 qershorit të vitit të ardhshëm,por edhe me domosdoshmërinë e përgatitjeve nëkohë për zgjedhjet e vitit 2021.

Duke i thënë të gjitha këto, zoti Kryetar, ne kemikërkuar që sot në rendin e ditës të përfshihen

ndryshimet në Kodin Zgjedhor, të cilat, duhet tathemi me gojën plot, adresojnë të gjitha kërkesate paraqitura nga Partia Demokratike rreth 18 muajmë parë, kur PD-ja ishte në çadër, dhe përparazgjedhjeve të qershorit 2017 kërkonte testimin eteknologjisë së zgjedhjeve.

Nëpërmjet këtyre ndryshimeve në KodinZgjedhor hapet rruga që KQZ-ja të fillojë punënpër testimin e teknologjisë në zgjedhje.

Sigurisht, unë përgjigjen për këtë do t’ia kërkojazotit Spaho, zotit Basha, por në këtë orë është pakvështirë që zoti Basha të arrijë, sepse ju e dini kure ka orarin e mbërritjes në parlament. Gjithmonëështë me vonesë, gjumi është problem i madh.Besoj se, sapo të vijë, do të kërkojë fjalën përprocedurë për t’i bërë një thirrje...

Sigurisht, erdhi pronari i ndërmarrjes, edhedrejtori.

Zoti Ruçi, nëse me lejoni: zoti Basha, kërkoj qëju të shpreheni lidhur me kërkesën për të futur nërend të ditës Kodin Zgjedhor. Të gjitha ato që kenikërkuar, një për një, janë të adresuara në këtë KodZgjedhor, që për zgjedhjet lokale të 30 qershorittë jemi gati.

Shumë faleminderit dhe mirë se erdhët, se kjoështë salla e dialogut dhe e përcaktimit tërregullave të lojës së përbashkët për sa i përketdemokracisë që duam të kemi këtu në Shqipëri!

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Zoti Mediu.Fatmir Mediu – Zoti Kryetar,Mendoj se, së pari, është përgjegjësia juaj që

çështja e reformës zgjedhore të mos kthehet nënjë teatër të shëmtuar marrëdhëniesh skutash, pornë një debat transparent politik për nevojën e njëreforme që të garantojë zgjedhje të lira e tëndershme, pa dyshim që t’i japë këtij Kuvendi, dheatij të ardhshmit, forcën dhe autoritetin kushtetuestë një Republike Parlamentare. Kjo që po bën sotPartia Socialiste as më shumë a as më pak ështëshkatërrimi i reformës zgjedhore, duke prishurhistorikun e marrëdhënieve për reformënzgjedhore, të paktën konsensusin ndërmjet dypalëve.

Zoti Kryetar, dua t’ju them se ka një Komisiontë Posaçëm për Reformën Zgjedhore, të cilit i ështështyrë mandati, që presupozohet se duhet tëmblidhet dhe të analizojë të gjitha draftet e partivepolitike, duhet të analizojë të gjitha kërkesat dhevërejtjet e institucioneve ndërkombëtare, nëmënyrë të veçantë të OSBE-ODIHR-it, të adresojë

Viti 2018

200


të gjitha problemet që kanë të bëjnë me çështjet ezgjedhjeve, sidomos zgjedhjet e fundit, tëmanipulimit të zgjedhjeve dhe të blerjes masive tëvotave apo të ndërhyrjes së strukturave të shtetit.Këto çështje nuk janë adresuar aspak, ose tëpaktën anëtarët e komisionit të posaçëm nuk janënë dijeni edhe të asaj që ju i thoni konsensus dhemirëkuptim ndërmjet palëve. Komisioni i posaçëmnuk është mbledhur më. Komisioni i posaçëm nukka diskutuar asnjëherë për nene të caktuara tëdrafteve që ju sillni, por përpara këtij drafti të PS-së, zoti Kryetar, në komisionin e posaçëm janëdepozituar rreth 13 drafte të tjera, të cilat nuk umorën asnjëherë në konsideratë. Është krijuar njëkomision i veçantë ekspertësh nga përfaqësuesite partive politike, të cilët nuk u thirrën asnjëherë,nuk diskutuan asnjëherë për reformën zgjedhore.Pra, kjo që po ndodh sot është thjesht dëshira përtë miratuar në mënyrë të njëanshme disa interesaspecifike politike, por jo për të adresuar problemetzgjedhore që kërkohen nëpërmjet kësaj reforme.Prandaj, do t’u kërkoj kolegëve të mi të opozitës:ne duhet të kuptojmë në radhë të parëmarrëdhënien me njëri-tjetrin; të kuptojmë se çfarëduam të ofrojmë me reformën zgjedhore, e cilaështë rruga për t’i dhënë autoritetin kushtetues këtijparlamenti për të garantuar zgjedhje të lira e tëndershme dhe të ballafaqohemi me të gjitha draftetdhe në mënyrë të padiskutueshme të kemi njëherëe përgjithmonë qëndrimin tonë të prerë qëShqipëria nuk mund të shkojë në zgjedhje në njëmënyrë të tillë, pa garantuar të drejtën e votës, pagarantuar mosndërhyrjen dhe krimin politik nëzgjedhje.

Gramoz Ruçi – A ka ndonjë mendim tjetër ngaopozita për propozimin e zotit Balla?

(Reagime në sallë pa mikrofon)Ju lutem, zoti Basha, po zbatohen procedurat

parlamentare. Kjo është nismë e një grupideputetësh.

Urdhëroni, zoti Basha!Lulzim Basha – Jeni të poshtër si dreqi, por

bëheni budallenj si gomari!(Reagime në sallë pa mikrofon)Çfarë?! Çfarë?! E dini fare mirë se ka një

komision! Si mund ta sjellësh këtu pa e kaluarkomisioni? Çfarë po bëni ju këtu?! Show po bëni?!E keni marrë dje mesazhin nga faktorindërkombëtar. Jeni hileqarë, të poshtër! Do të bëniju reformë zgjedhore, ju nuk doni vetingun nëpolitikë?! Del këtu shoku i trafikantit, që do të bëjë

pallate tek Unaza e Re dhe na flet për reformëzgjedhore! Tufë hajdutësh, banditësh... Gjysmaprej jush duhet të jetë në burg, duke filluar me tyqë zgërdhihesh aty.

Prandaj, lëri këto gomarllëqe! Fillo me pikën eparë të rendit të ditës, siç ke rënë dakord. Kemiardhur këtu vetëm për buxhetin e studentëve, jose kemi ndonjë dyshim se çfarë do të ndodhë, port’u provojmë atyre të tjerëve, që mund të kenëndonjë fije besimi se mund të ndryshojë diçka, tëdëgjojnë se, po të ndalojë vjedhjen ky hajduti psikikkëtu mbrapa, mund të ketë para për tarifat estudentëve dhe lërini gomarllëqet e tjera, sepsenuk kemi ardhur të tallemi me ju! Tufë horrash dhebanditësh!

(Duartrokitje në sallë)Gramoz Ruçi – Kolegë...(Reagime në sallë pa mikrofon)Lulzim Basha – E ke shkelur tri herë

procedurën në këtë rend dite; ke shkelurKushtetutën, procedurën. Pasi ke kapur gjithçka,po kap edhe bordin e Bankës së Shqipërisë, me28 firma të këtyre deleve, të bandës së hajdutëve...

(Reagim nga salla pa mikrofon)Pusho, ti, se merrem edhe me ty pastaj! More

vesh?! Qepe gojën, bandit! Bandit! Pse e bërë atë?Vetëm banka të ka mbetur pa kapur! Kape edhebankën. Të gjitha të tjerat i ke kapur, kape edhebankën... Do ta shikoni se ku do të përfundoni...

(Reagime në sallë pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Ju lutem! Ulu, zoti...(Reagime në sallë pa mikrofon)Vazhdojmë, kolegë deputetë.Dua të sqaroj dy momente.Së pari, tetë deputetë kanë depozituar

ndryshime dhe përmirësime në Kodin Zgjedhor.Sigurisht parlamenti ka ngritur komision ad hoc përreformën zgjedhore, të cil it me vendim tëparlamentit, ia kemi shtuar dy herë mandatin.Mandati i tij është drejt përfundimit, ose më mirëpërfundon gjatë ditëve kur Kuvendi është pushim.Kështu që, tetë deputetë kanë depozituar nismën,por, kërkesa e bërë nga zoti Balla nuk gjenmirëkuptimin e opozitës, sepse ky është Kod dhekërkon shumicë të cilësuar, përveç traditëshistorike...

(Deputeti Spaho flet nga vendi pa mikrofon.)Edmond Spaho – Është në kundërshtim me

Rregulloren!Gramoz Ruçi – Ju lutem!Nuk është në kundërshtim...

201


(Deputeti Spaho flet nga vendi pa mikrofon.)Edmond Spaho – Edhe në Konferencën e

Kryetarëve kështu e lamë, që nuk ka për të hyrë!Gramoz Ruçi – Edhe një herë tjetër, ju lutem!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Atëherë, drafti ngelet aty.Ftoj aktorët dhe faktorët politikë parlamentarë

të vazhdojnë negociatat me njëri-tjetrin, me qëllimqë të plotësojnë detyrimin për miratimin dhekurorëzimin e reformës elektorale.

Vazhdojmë me rendin e ditës. Ka vërejtje përprocesverbalin? Nuk ka.

Lidhur me njoftimet, njoftimi i parë është përdepozitimin e projektligjit “Për ndryshimin e KoditZgjedhor”, kurse njoftimi i dytë ka të bëjë medekretin e Presidentit për kthimin për rishqyrtimnë Kuvend të projektligjit “Për buxhetin e vitit 2019”.

Në mbështetje të nenit 86 të Rregullores, unëia kam kaluar menjëherë për shqyrtim komisionitpërgjegjës, i cili e ka përmbushur këtë detyrë dhee ka depozituar në seancë plenare.

Siç e lexova në fillim rendin e ditës, grupetparlamentare, sipas njoftimit që më ka ardhur, kanërënë dakord të mos ndiqet radha që unë lexova,por të fillohet me shqyrtimin e dekretit të Presidentitpër kthimin për rishqyrtim në Kuvend të buxhetittë vitit 2019.

Konferenca e Kryetarëve, që është mbledhurpara dy ditësh, ka vendosur që për këtë dekret tëketë një kohë të limituar për seancën plenare: 2orë e 10 minuta të flasë opozita dhe 2 orë e 30minuta pozita.

Janë regjistruar për diskutim deputetët: EdiRama, Erion Braçe, Arben Ahmetaj, Lindita Nikolla,Elisa Spiropali, Eglantina Gjermeni, Senida Mesi,Damian Gjiknuri, Ogerta Manastirliu, Olta Xhaçka,Evis Kushi, Niko Peleshi, Ilir Beqaj, Eduard Shalsidhe Taulant Balla.

Nga Grupi Parlamentar i PD-së: Lulzim Basha,Sali Berisha, Fatmir Mediu, Albana Vokshi, JoridaTabaku, Dashamir Shehi, Luçiano Boçi, GridaDuma, Genc Pollo, Valentina Duka, Vangjel Dule,Klevis Balliu, Orjola Pampuri, Tritan Shehu, LinditaMetaliaj, Luan Baçi, Anton Frrokaj dhe FatbardhaKadiu.

Nga Grupi Parlamentar i LSI-së: MonikaKryemadhi, Kejdi Mehmetaj, Floida Kërpaçi,Shezai Rrokaj, Luan Rama, Endrit Braimllari, NoraMalaj dhe Petrit Vasili.

Koha e diskutantëve është sipas asaj që kanëpërcaktuar kryetarët e grupeve parlamentare.

Besoj se jua kanë bërë të qartë.Fjalën e ka zoti Rama!Keni 40 minuta kohë.Edi Rama – Bujarisht, grupi parlamentar më

ka dhënë 40 minuta kohë për të folur, por unë,zoti Kryetar, minutat e mia në këtë foltore do t’iafal liderit të opozitës, që është kthyer këtu memandate të pjekura, por jo të djegura.

Sot, më shumë se asnjëherë, askush më kollajsesa vetë Lulzimi, nuk mund t’u tregojë shqiptarëvepse zgjidhja e tyre e vetme është dhe do të jetëkjo shumicë qeverisëse.

Unë vetë, do të shkoj të vazhdoj dialogun evështirë me studentët...

(Ndërhyrje pa mikrofon)(Deputeti Endri Hasa godet me vezë

Kryeministrin.)Merre, nxirre jashtë atë!(Ndërhyrje pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Endri Hasa, përjashtohesh nga

seanca!Seanca ndërpritet!Shërbimi ta nxjerrë jashtë Endri Hasën!

(Rifillon seanca)Gramoz Ruçi – Rifillojmë seancën.Zoti Hasa, ju lutem, lironi sallën!Zoti Hasa, largohuni nga seanca!Zoti Hasa, edhe një herë, largohuni nga seanca!Atëherë, në zbatim të nenit 65 të Rregullores:

“Kur deputeti nuk pranon të dalë nga salla nëzbatim të masës së dhënë nga drejtuesi i seancës,urdhërohen Shërbimet e Sigurisë së Kuvendit përzbatimin e urdhrit të dhënë”.

Seanca ndërpritet.

(Rifillon seanca)Gramoz Ruçi – Atëherë, rifillojmë seancën.Në zbatim të nenit 65, pika 1, të Rregullores,

deputeti Hasa, në shkelje të plotë të këtij neni, morimasën ndëshkimore nga drejtuesi i seancës përt’u përjashtuar, por ende nuk e ka zbatuar masëndisiplinore për t’u larguar nga seanca, duke mosiu përgjigjur as Shërbimit të Sigurisë së Kuvenditpër zbatimin e urdhrit të dhënë.

Sipas pikës 2, kur deputeti bën thirrje përpërdorim dhune, provokon rrëmujë në seancë,pengon zhvillimin e saj të rregullt, fyen osekërcënon deputetët e tjerë, anëtarët e Këshillit tëMinistrave, përdor fjalë fyese e të tjera, ndalohettë marrë pjesë në Kuvend dhe në komisione deri

Viti 2018

202


në 10 ditë.Ndalimi i pjesëmarrjes vendoset nga Byroja, me

propozim të drejtuesit të seancës ose mepropozimin me shkrim jo më pak se të 10deputetëve.

Në zbatim të këtij neni, ndërpritet seanca përnjë orë.

Mbledhje e menjëhershme e Byrosë për tëshqyrtuar kërkesën e drejtuesit të seancës, përmasën disiplinore të përjashtimit të deputetit Hasaderi në 10 ditë nga Kuvendi.

(Rifillon seanca)Gramoz Ruçi – Rifillojmë seancën.Në zbatim të neneve 63 dhe 65, pikës 2, të

Rregullores së Kuvendit, Byroja e Kuvendit, mekërkesë të Kryetarit të Kuvendit, në mbledhjen esaj të datës 20.12.2018 vendosi:

1) Të marrë masën disiplinore “Përjashtim ngapjesëmarrja në komisione dhe në seancë plenarepër 10 ditë për deputetin Endri Hasa”. Kjo masëfillon efektin e saj sot në datën 20.12.2018.

2) Ngarkohen Shërbimet e Sigurisë së Kuvenditdhe Sekretari i Përgjithshëm i Kuvendit përzbatimin e këtij vendimi.

Ky vendim hyn në fuqi menjëherë.(Ndërhyrje pa mikrofon)Do ta jap fjalën për procedurë, por më parë zoti

Hasa të lirojë sallën.(Ndërhyrje pa mikrofon)Zoti Hasa, lironi sallën! Zoti kryetar i grupit

nxirreni deputetin përjashta!(Ndërhyrje pa mikrofon)Do ta jap fjalën menjëherë sapo deputeti Hasa

të lirojë sallën, në zbatim të vendimit të Byrosë sëKuvendit.

Zoti Hasa, lironi sallën!(Ndërhyrje pa mikrofon)Zoti kryetar i grupit, kontribuo për të zbatuar

vendimin e Byrosë, për të liruar sallën dhe për tëmos ta mbajtur peng deputeti i grupit tuajparlamentar, zoti Hasa!

(Ndërhyrje pa mikrofon)Procedura do të vazhdojë kur deputeti të lirojë

sallën.(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk mund ta mbajë peng seancën një deputet

dhe asnjë grup parlamentar.(Ndërhyrje pa mikrofon)Absolutisht, sipas Rregullores.(Ndërhyrje pa mikrofon)

Kryetar i grupit, kontribuo që deputeti të lirojësallën!

(Ndërhyrje pa mikrofon)Qoftë edhe për këtë fjalë, sipas Rregullores, ju

përjashtoj edhe ju nga seanca!(Ndërhyrje pa mikrofon)Me sa duket nuk keni ardhur për të debatuar

sot, por keni ardhur…(Ndërhyrje pa mikrofon)Ndërpritet seanca.

(Rifillon seanca.)Gramoz Ruçi – Rifillojmë edhe një herë

seancën.Procedura do të vazhdojë kur deputeti Hasa të

lirojë sallën.I bëj apel kryetarit të grupit të opozitës që

deputeti Hasa të lirojë sallën dhe të mos pengojëzhvillimin normal të seancës. Kjo është e katërtaherë që po pezulloj seancën. Procedura është eqartë: deputeti Hasa duhet të lirojë sallën.

Në kushtet kur, për herë të katërt, nuk zbatohetvendimi i marrë për përjashtimin e deputetit Hasanga salla parlamentit për 10 ditë, ndërpresseancën.

Seanca do të rifillojë në orën 18:00.

(Rifillon seanca)Gramoz Ruçi - Rifillojmë seancën, kolegë

deputetë.Fjalën e ka zoti Arben Ahmetaj.Të përgatitet zoti Basha.(Reagime nga salla pa mikrofon)Më fal, zoti Basha, se ia dhashë fjalën zotit

Ahmetaj, a doni ta merrni fjalën tani?!(Reagime nga salla pa mikrofon)Fjalën e ka zoti Basha.Lulzim Basha – Arsyeja e vetme pse jemi

kthyer sot në këtë sallë është shansi formal që iparaqitet këtij institucioni të korruptuar deri në palcënga shitblerja e votës së vitit të kaluar, pasojat esë cilës po i vuajnë studentët, për të rishikuar edhenjë herë buxhetin e hajdutërisë, që e miratoihajdutçe para disa javësh, në mos për pensionistët,të cilëve nuk u mbetet asnjë lek në xhep pasipaguajnë faturën e energjisë dhe të ilaçeve, nëmos për mjekët dhe infermierët, 100% e të cilëveduan të ikin nga Shqipëria, në mos për mësuesite shkollave 9-vjeçare dhe të mesme, në mos përbiznesin vogël, i cili vazhdon të falimentojë meshpejtësi katastrofike, prej 50 biznesesh në ditë,

203


të paktën ta rishikojë për studentët, të cilët emeritojnë, sepse me kryengritjen e tyre kanëfrymëzuar qëndresën e gjithsecilës prej këtyrekategorive dhe shumë të tjerave që ndodhen sotnën presionin e dyfishtë të një krize akuteekonomike dhe të një bande hajdutësh, e cila katurpin t’i thotë vetes qeveri. Pra, kjo është e vetmjaarsye, ndaj po parashtroj fare shkurt paraqytetarëve tri çështje.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Ju lutem, që në fillim të seancës

kam njoftuar që mediet të hyjnë brenda, nuk jamunë që siguroj medien.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Vazhdojmë, zoti Basha.Lulzim Basha – Fut medien në sallë dhe të

rifillojë koha...(Reagime nga salla pa mikrofon) Gramoz Ruçi – Të ndalojë koha....Lulzim Basha – Fut medien brenda! Gramoz Ruçi – Zoti Basha, e njoftova medien.

Unë nuk dal pazarit të grumbulloj medien. Mediapo regjistron dhe po transmeton.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Zotërinj deputetë, tani që ju debatoni, unë nuk

e kam tek TVSH-ja, e kam te “News 24” dhe jemilive. Kështu që e keni të kotë këtë muhabet.

( Reagime nga salla pa mikrofon)Media është e lutur të futet brenda, është e lirë

të futet brenda, nuk e kushtëzoj unë medien që tëvijë apo të mos vijë në sallën e parlamentit.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Urdhëroni, zoti Berisha, për procedurë!Sali Berisha – Ka një detyrim Kushtetuta e

vendit dhe Rregullorja e Kuvendit që, kur ështëfjala për buxhetin, ai që është kryetar i ekzekutivitduhet të jetë këtu, jo me vezë, por edhe me specapo ta gjuajnë, madje edhe me ato të tjerat, që imeriton 10 herë më shumë. Prandaj thirreni që tëvijë këtu urgjent, sepse bëhet fjalë për buxhetin eshtetit. Nuk mund ta përfaqësojë askush atë.

Zotëri, të vijë këtu urgjent, sepse kjo ështëshkelje e ligjit, e Kushtetutës dhe e rregullave...

Gramoz Ruçi - Së pari, të mos ngatërrohemi,sot nuk është buxheti i shtetit, por dekreti iPresidentit për buxhetin.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Dekreti për buxhetin është tjetër gjë, dhe

buxheti i shtetit është gjë tjetër.Sali Berisha - Më falni, jeni ju kryetar parlamenti

këtu, apo Sadri Abazi, që flet aty si çakall?!

(Reagime nga salla pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Zoti Basha, a do ta merrni

fjalën?(Reagime nga salla pa mikrofon)Media është thirrur dhe është në sallën e

parlamentit, transmetohet live.Urdhëroni, për procedurë!(Reagime nga salla pa mikrofon)Lulzim Basha – Çështja e pranisë së medies

në sallë është një çështje që është diskutuar javëne parë të kësaj legjislature, por, ashtu si për të gjithaçështjet e tjera, ju gjeni momentin për të vepruarnë mënyrë tinëzare. Edi Rama është përpjekur qëedhe në Kuvend të fusë regjinë qendrore. Nukmund të ketë regji qendrore në Kuvend. Kuvendiduhet të jetë i hapur për çdo medie dhe për të gjithamediet që dëshirojnë ta pasqyrojnë nga operatorëte tyre dhe ta mbulojnë me gazetarët e tyre dhekëtë nuk e vendos Edi Rama. Prandaj ju bëj edhenjë herë thirrje: lejoni të gjitha mediet të kthehendhe ndaloni praktikën tinëzare të diçkaje, që urefuzua para një viti, regjisë qendrore dhemungesës së medieve të tjera në platenë eKuvendit. Në qoftë se ju duhet kohë, merrni kohë,por ky Kuvend nuk mund të procedojë me regjiqendrore asnjë sekondë. Kjo është censurë.

Gramoz Ruçi – Së pari, nuk ka Kuvend nëEuropë që të mos funksionojë me regji qendrore.Vetëm ne bëjmë përjashtim. Kështu që, meqenësekeni mbaruar studimet në Perëndim, besoj se asParlamenti Europian dhe as parlamenti holandeznuk ka kamera të tjera, veç kamerës sëparlamentit. Sinjali u jepet të gjitha medieve. Nebëjmë përjashtim. Përjashtimin ja ku e keni, nuk indalon njeri, dyert janë të hapura, është e lutur tëvijë kush të dojë dhe sa të duan.

Prandaj, ju lutem shumë merrni fjalën dhe tëvazhdojmë seancën.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Urdhëroni, zoti Basha!Lulzim Basha – Zoti Ruçi, është e vërtetë që

nuk ka parlament në Europë që të mos veprojëme regji qendrore; është e vërtetë që kështuvepron edhe parlamenti holandez, të cilin ju e kenivizituar, unë kam pasur privilegjin ta ndjek gjatëviteve që studioja atje. Por është po kaq e vërtetëqë nuk ka parlament në Europë që të ketë nëradhët e tij 19 trafikantë, përdhunues, vrasës,kriminelë me petkun dhe mandatin e deputetit, siçkishte ky parlament deri para miratimit të ligjit përdekriminalizimin. Nuk ka parlament në karriget e

Viti 2018

204


të cilit të ulen politikanë, të cilët janë kapur, ngapërgjimet zyrtare të prokurorisë, si të paktën dyministra të ulur aty dhe të paktën një gjysmë duzinëdeputetësh të ulur këtu, duke bërë pazare merrjetet kriminale të trafikut të drogës për të tjetërsuarvullnetin e shqiptarëve. Nuk ka parlament që tëqëndrojë dhe të pranojë një qeveri dhe njëKryeministër, i cili kapet çdo ditë me skandale tëpërmasave financiare që do të zhysnin çdo qeverieuropaine, por vazhdon të shkeli Kushtetutën, ligjindhe gjithçka tjetër. Nuk ka parlament që të pranojëkëtë gjendje të medieve, të kapjes së tyre, të kapjessë ekraneve dhe më pas t’i vërë vulën, duke vënëedhe regjinë qendrore në funksion të këtijkompleksi politiko-kriminalo-mediatiko-oligarkik.Ndaj ato pak media, të cilat kanë dëshirë tapasqyrojnë këtë parlament jo nëpërmjet syve tëkryeredaktorit të republikës Edi Rama, duhet t’ujepet mundësia të jenë aty. Prandaj, në qoftë se ikeni larguar nga ajo plate, merrni masa të rikthehenaty. Verifikoni që nuk i keni larguar ju apo shërbimettuaja, por të rikthehen aty dhe menjëherë pas kësajtë rifillojë seanca normalisht.

Gramoz Ruçi – Të gjitha mediet që kanë qenënë oborrin e parlamentit janë prezentë nëparlament. Medie është njoftuar që në orën 12:00,kur u mbyll seanca, që seanca rifillon në orën18:00. Prandaj, ju lutem, a do ta merrni fjalën, apot’ia kaloj grupit tjetër?

(Reagime nga salla pa mikrofon)Zoti Basha, edhe një herë.Lulzim Basha – Derisa të verifikohet se çdo

medie që dëshiron që të ketë brenda operatorindhe gazetarin e tij, jepjani fjalën njërit nga grupijuaj.

Gramoz Ruçi – Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Zoti Kryetar, së pari, nuk gjej

dot arsye për të shpjeguar ndërprerjen e fjalës ngaana e folësit të radhës, përcaktuar me konsensusmes maxhorancës dhe opozitës. Ashtu siçnjoftojnë mediet, zotëria ka qenë në transmetimlive në pjesën më të madhe të atyre televizioneveqë kanë hapësirë televizive për të transmetuar. Kjoështë qesharake. Jemi bërë si një kopsht fëmijëshme kërkesa të tilla, ndërpritet fjala, dhe i kërkohetKryetarit të Kuvendit të përcaktojë regjinë etelevizioneve private, nëse jepet apo nuk jepetkryetari i opozitës duke folur në parlament. Kjo nukështë normale! Të njëjtat medie, që kanë qenë nëpjesën e parë të kësaj seance të ndërprerë, janëpërsëri. Sigurisht, të gjithë e dinë që pjesa më e

madhe kamerat i kanë mbajtur jashtë për arsye tëintervistave që japin deputetë të caktuar nëndërprerje të seancës. Por është normale qëzotëria që kishte fjalën ta mbarojë fjalën për sakohë që është garantuar që është në transmetim,ndërkohë të vazhdojmë me diskutime të tjera.

Së dyti, meqenëse jam në kohën e procedurës,zoti Kryetar, është e rëndë ajo që një përfaqësuesi Grupit Parlamentar të Partisë Demokratike kabërë sot në seancën e Kuvendit. Të gjithë kemiqenë këtu, në këtë parlament, por kurrë zotëriaatje, që ka qenë Kryeministër, nuk është goditurnë atë formë nga një deputet i opozitës. Kurrë,asnjëherë!

Dua t’i kërkoj Partisë Demokratike, së pari, tëkërkojë ndjesë për aktin e turpshëm.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Dua t’ju informoj se ndaj deputetit në fjalë, Endri

Hasa bazuar në Kodin Penal, do të depozitojmënjë kallëzim penal për shpërdorim detyre dhe përgoditje për shkak të detyrës.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Zoti Basha, a do të vazhdoni? (Reagime nga salla pa mikrofon)Fjala nuk merret kur të doni ju. Në qoftë se doni

ta ndërroni emrin, është punë tjetër, pra në qoftëse do ta ndërroni radhën me grupin tuaj. Grupi tjetërka kryetar grupi që e vendos radhën.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Zoti Basha, në qoftë se doni ta ndërroni radhën

me njeri tjetër, është tjetër gjë. (Reagime nga salla pa mikrofon)Nga LSI-ja, a është zonja Kryemadhi?(Reagime nga salla pa mikrofon)Kejdi Mehmetaj, Floida Kërpaçi...(Reagime nga salla pa mikrofon)Të lutem, ia kam dhënë fjalën zonjushës

Kërpaçi.(Reagime pa mikrofon)Duhet të flasë një nga opozita.(Reagime pa mikrofon)Zoti Ahmetaj, ju lutem, merreni fjalën, meqë

opozita kërkon të merrni fjalën, e cila lidhet mebuxhetin.

(Reagime pa mikrofon)Arben Ahmetaj – Kam një sqarim nga ana

procedurale. Ne nuk jemi duke diskutuar buxhetine shtetit për vitin 2019, por, praktikisht, jemi dukediskutuar, edhe në respekt të Kushtetutës, edhenë respekt të procedurës parlamentare, dekretine Presidentit. Për transparencë, unë do të doja që

205


ta citoja një pjesë të dekretit të Presidentit.Presidenti i referohet: “Trajtimit optimal të nevojavetë shoqërisë dhe ekonomisë, si dhe përmbushjessë objektivave socialë të shtetit shqiptar”.Presidenti thotë: “Këto janë arsye objektive dheargumente të qëndrueshme që Kuvendi iShqipërisë të rimarrë dhe të punojë këtë ligj tërëndësishëm”, pavarësisht se dekreti nuk ka asnjëdetaj ku t’i referohet një neni specifik të ligjit tëbuxhetit të shtetit, apo t’i referohet një kategorieshpenzimi apo të ardhurash. I është referuar nenit57 të Kushtetutës, ku thuhet: “Kushdo ka të drejtënpër arsim” dhe është ngjitur në nenin 59 tëKushtetutës, ku thuhet: “Shteti, brendakompetencave kushtetuese dhe mjeteve qëdisponon, si dhe plotësimit të nismës dhepërgjegjësisë private, synon punësimin në kushtetë përshtatshme të të gjithë personave të aftë përpunë, plotësimin e nevojave të shtetasve përstrehim, standardin më të lartë shëndetësor, fizik,mendor të mundshëm, arsimimin dhe kualifikiminsipas aftësive të fëmijëve dhe të të rinjve, si dhepersonave të pazënë me punë”, e vazhdon më tejme “një mjedis të shëndetshëm, ekologjikisht tëpërshtatshëm” etj.

Mbi këtë bazë e ka kthyer buxhetin e shtetit tëvitit 2019, duke e mbyllur me një paragraf, të cilinpo e citoj: “Presidenti i Republikës ka ndjekur mevëmendje protestat e studentëve të universitetevetë vendit tonë dhe ka evidentuar se kërkesat e tyrekanë të bëjnë edhe me mbështetjen më të madhebuxhetore për sistemin arsimor, sidomos përinstitucionet e arsimit të lartë”.

Në këndvështrimin tim, Presidenti ështëmunduar të përfshihet në një kontribut për nevojate studentëve, të arsimit të lartë, apo dhe më tej.Duke qenë se nuk i është referuar asnjë shpenzimi,sigurisht që unë do të detyrohem të flas specifikishtpër arsimin e lartë dhe në tërësi për buxhetin eshtetit.

Do të ishte shumë mirë sikur Presidenti t’ukërkonte studentëve, patjetër edhe pedagogëve,dialog, sepse nuk ka protestë në botë, nënatyrshmërinë e saj, si ajo e studentëve, e cilaështë një proteste legjitime, që nuk u ngjanprotestave, të cilat mund të jenë zhvilluar rëndomnë Europë, në vendet demokratike, sepse nëvende jodemokratike nuk ndodh që studentët tëdalin në rrugë dhe në natyrshmëri, në pastërti dhenë legjitimitet të plotë të kërkojnë pa u kërcënuarnga autoriteti. Ne kemi parë raste kur protestuesit

janë kërcënuar dhe janë vrarë. Ky është një rastkur Kryeministri, qeveria dhe e gjithë maxhorancaluten për dialog.

Përpara se të kaloj tek ajo se çfarë ka arsimi ilartë, dua të kujtoj që kontributi për arsimin e lartënë vitin 2010 ka qenë vetëm 3, 8 miliardë. Sot është7, 4 miliardë, pra është dyfishi. Këtë e kam përstudentët, për qytetarët që na ndjekin dhe për këtësallë. Pra, kontributi për arsimin e lartë ështëdyfishuar. Kam një shifër tjetër, po kaq të saktëstatistikisht, por që ka filozofi mbrapa saj. Në vitin2010 të ardhurat nga tarifat kanë qenë 2,8 miliardë.Në vitin 2018 të ardhurat nga tarifat janë sërish 2,8 miliardë. Kjo për qytetarët dhe për studentëtpërkthehet në dy shifra fare të thjeshta: ata që janësot në protestë kanë paguar 2, 8 miliardë në atëkohë, 2, 8 miliardë sot.

Nga xhepi i familjeve shqiptare ka dalë e njëjtashifër për të paguar arsimimin e fëmijëve të tyrenë arsimin e lartë, ndërsa shpenzimi, granti,transferta nga qeveria, nga buxheti i shtetit, ështëdyfishuar.

Këto janë statistika të verifikueshme dhe kemimundësinë që t’i shohim fare kollaj edhe në tabela,të cilat do të isha gati t’jua shpërndaja secilit ngaju apo edhe medies.

Në të njëjtën kohë, po t’i referohemi nenit 57 tëKushtetutës, në referencë të atij legjitimiteti që kaprotesta, të pastërtisë që ka ajo dhe gjithë qëndrimitjoviolent që ka protesta, ka dy këndvështrime, kady shtylla brenda atij neni. E para, dhe që ështëshumë e rëndësishme, është e drejta universalepër të gjitha ato shërbime sociale apo ato të tjerat,të cilat nuk arrita t’i numëroja në atë nen, dukepërfshirë patjetër edhe arsimin.

Shtylla tjetër, dhe kush ka qeverisur djathtas emajtas e di mirë, janë mundësitë e shtetit, se,sigurisht, pritshmëria dhe mundësitë do të ishtefantastike të përputheshin. Asnjë nga ne, majtasdhe djathtas nuk do të ëndërronte që mundësitëdhe pritshmëria të përputheshin me fonde. Kjo gjëështë e pamundur të ndodhë, është e pamundurtë ndodhë në Gjermani, por nuk dua ta bëj atëkrahasim, dhe jo më në një vend, i cili ende edhesot vuan pasojat e masakrës ekonomike të para2013-ës.

Përtej kësaj, nëse duam të gjykojmë buxhetine vitit 2019, do të ishte në ndihmë të këtijparlamenti, majta dhe djathtas, që Presidenti tëkishte cituar shifra konkrete, madje-madje, sizakonisht, kur kthen një ligj, të bënte referenca

Viti 2018

206


konkrete e sugjerime konkrete. Kjo gjë nuk kandodhur në dekret.

Në këndvështrimin tim personal, sigurisht qëPresidenti e ka kthyer politikisht buxhetin e vitit2019. Buxheti është tagër i parlamentit dhe, si tagëri tij diskutohet këtu. Ky buxhet është diskutuarpërpara dy javësh, pra përpara dy javësh kyKuvend ka votuar për një buxhet me shpenzime519 miliardë lekë.

Është buxheti i parë në historinë e Shqipërisëme këtë rritje. Për qytetarët dhe për këdo që nandjek, buxheti sot arkëton 1, 2 miliardë dollarë mëshumë se në vitin 2013. Ku u gjetën paratë qëshkojnë dyfishi për studentët dhe për universitetet?Ku u gjetën? Sigurisht, nga të ardhurat, nga tatimetdhe taksat që paguajnë shqiptarët.

Po t’u kthehemi konkretisht, një e nga një,kërkesave të studentëve, në aspektin politiko-filozofik asnjë nga ato nuk është e ekzagjeruar,asnjë nga kërkesat. Po marr tarifat. Kryeministrika deklaruar: “Jemi gati që në datën 1 janar tësubvencionojmë tarifat”. Çfarë ndodh sot meuniversitetin?! Sot qeveria, dhe këtë e di kushdosot majtas dhe djathtas që ka qeverisur ose qëlexon shifrat, është një entitet publik isubvencionuar, natyrshëm kështu. Me sasubvencionohet, që ta dimë, se flasim për kostot?Subvencionohet sot në 66 % të veprimtarisë sësaj.

Çfarë propozojmë ne në atë paketë që kemipropozuar për studentët dhe këtë e kam mestudentët? Pikë së pari, në atë paketë që kemi përstudentët, nëpërmjet një dialogu, nëkëndvështrimin tim, më e rëndësishmja ështëtarifa. Sigurisht, të gjitha janë të rëndësishme.Çfarë ndodh me tarifat? Ajo që propozojmë neështë, studentët e ekselencës dhe jo studentët eekselencës me definicionin 10.00, por studentët eekselencës 9-10, pra po ndryshojmë definicionin,të jenë totalisht të subvencionuar në tarifën e tyre,pra të mos paguajnë asnjë lek. Studentët eekselencës të paguajnë zero lek.

E dyta, dhe po kaq e rëndësishme, është qëpo këta studentë të ekselencës, dhe nuk besoj senuk biem dakord për këtë, kanë edhe 10 mijë lekëbursë mujore. Pjesa tjetër, po u referohem 6300studentëve që vijnë nga familje me ndihmëekonomike, do të paguajnë zero lekë. Pra,propozimi i qeverisë është që studentët, të cilëtvijnë nga familje me ndihmë ekonomike, do tëpaguajnë zero lekë dhe, përveçse do të paguajnë

zero, do të marrin edhe një bursë mujore 10 mijëlekë.

Po vazhdoj me kategoritë e tjera, që do të thotëse të gjithë atyre, të cilët janë nën nivelin eekselencës për një milion arsye të tyre, të zotësisëapo të kontributit në mësimmarrje, u ulet tarifagjysmë për gjysmë. Pra, edhe një herë po epërmbledh thelbin financiar të paketës që ofronqeveria për sa u përket tarifave: ekselenca 9-10zero lekë dhe bursë 10 mijë lekë; të gjithë studentëtqë vijnë nga familjet me ndihmë ekonomike nukpaguajnë tarifë dhe do të marrin një bursë prej 10mijë lekësh në muaj: pjesa tjetër e studentëvepërfiton një ulje tarife gjysmë për gjysmë.

Kostoja e buxhetit të shtetit e përballon.Instrumentet buxhetorë lejojnë, të gjithë ata qëkanë qeverisur e dinë shumë mirë këtë, që më 1janar të gjithë studentët e universiteteve publiketa përfitojnë menjëherë këtë subvencion. Pra, josiç e kanë paguar më parë, por buxheti i shtetit isubvencionon drejtpërsëdrejti.

Vazhdojmë me paketën. Paketa, gjithashtu,ofron edhe ulje të tarifës në konvikte me gjysmëpër gjysmë për konviktet, të cilat nuk janë prekurme rikonstruksion kurrë në këta 30 vjet nga qeveritë djathta, apo nga qeveri të majta, dhe ky ështënjë fakt. Hajde të themi çfarë të duam, por më sillninjë fakt kur një konvikt është rikonstruktuar gjatëkëtyre 30 vjetve! Ka filluar vetëm tani, me njëpaketë nga KfW-ja. Po ju them studentëve sepaketa e KfW-së, që është Banka e Zhvillimit tëQeverisë Gjermane, është praktikisht 18,8 milionëeuro dhe vazhdon me katër godina më tej.

Në të njëjtën kohë, dje kur kemi bërë aktinnormativ të buxhetit të vitit 2018, kemi akorduarnjë shumë të konsiderueshme transfertë edrejtpërdrejtë për Bashkinë e Tiranës, e cila do tëfillojë punën për rehabilitimin e konvikteve...

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Ahmetaj!(Reagim pa mikrofon)Ju mbaroi koha.Zoti Berisha, keni fjalën për diskutim, do të flisni,

apo jo?(Reagim pa mikrofon)Nuk ka asnjë sekondë.(Reagim nga salla pa mikrofon)Do ta merrni fjalën për diskutim, zoti Berisha?

Jo.Zoti Mediu?Zoti Basha, keni fjalën 10 minuta.Lulzim Basha -Të dashur qytetarë,

207


Gjithsecili prej jush e di se çfarë do të thotë tëçosh një fëmijë në universitet. Skenari ishpenzimeve për një student për një familjemesatare shqiptare është ky: për tarifën mesatare,kosto vjetore 25 mijë lekë; master, 100 mijë lekë;konvikt dhe ushqim, 220 mijë lekë; libra, 15 mijëlekë, telefon, abone, transport urban dhe të tjera,25 mijë lekë. Domethënë, në total, për 3 vjet bach-elor dhe për 2 vjet master, një familje shqiptareduhet të shpenzojë 1 milionë e 575 mijë lekë tërinj apo afro 15 milionë lekë të vjetër. Një familjejemesatare shqiptare i duhet të kursejë afro 875 mijëlekë të vjetër në vit, më shumë se 4 paga minimalemujore, për të mundësuar shpenzimet për njëfëmijë të vetëm në universitet. Domethënë, çdofamilje mesatare shqiptare duhet të kursejë afro72 mijë lekë të vjetër në muaj që të çojë një fëmijënë universitet, afër 35 % e pagës minimale mujore.Këto janë shifrat, por, në fakt, më shumë se shifrakëto janë të shkruara në vragat e fytyrave tënënave dhe baballarëve shqiptarë, janë tëgërvishtura në xhepat e tyre të boshatisur dhe janëtë shprehura në tavolinat e tyre të zbrazura. Tëçosh sot një fëmijë në universitet në Shqipëri ështënjë sakrificë e jashtëzakonshme financiare dhe epapërballueshme për shumicën dërrmuese tëfamiljeve. Ky është skenari i shpenzimeve për njëstudent, por a e dini se çfarë ndodh me familjet qëaspirojnë të çojnë më shumë se një fëmijë nëuniversitet?! Fatura bëhet totalisht epapërballueshme.

Propozimi e Partisë Demokratike për zgjidhjene kësaj krize të shkaktuar nga ligji korruptiv i arsimittë lartë dhe buxheti korruptiv i shtetit në këta 5 vjetështë i qartë: dyfishim i buxhetit për arsimin e lartë,nga 74 milionë dollarë në afro 150 milionë dollarë.Propozimi ynë është që ky dyfishim të përdoret nëdy mënyra.

Së pari, fasha e studentëve që vijnë nga familjeme të ardhura nën 640 mijë lekë të vjetër në muajtë përfitojë subvencionim të plotë të tarifës ngabuxheti i dyfishuar për arsimin e lartë. Nga kjo dotë përfitojnë afro 112 mijë studentë, të cilët, sipasprojeksioneve të censusit dhe INSTAT-it, upërkasin familjeve me të ardhura minimale prej 640mijë lekësh të vjetër në muaj, të përllogaritura sipasminimumit jetik prej 160 mijë lekësh të vjetër nëmuaj shumëzuar me 4 anëtarë në familje. Efektibuxhetor do të jetë afro 3,6 miliardë lekë, 36 milionëdollarë.

Së dyti, fasha e dytë e studentëve që vijnë nga

familje me të ardhura mbi 640 mijë lekë të vjetërnë muaj është afro 10 % e numrit të studentëvenë universitetet publike. Sipas projeksioneve tëcensusit dhe të INSTAT-it, shpenzimet mesataretë familjeve nga vijnë këta 10 % e studentëve janëafro 1 milionë e 500 mijë lekë të vjetër në muaj.Pra, mund të themi me siguri se nuk i përkasin njëfashe që mund të konsiderohet e varfër apo epamundur në Shqipëri. Për këtë fashë tëstudentëve propozimi i Partisë Demokratike ështëpërgjysmim i tarifës. Efekti buxhetor është vetëm2 milionë dollarë, ose vetëm 200 milionë lekë nëvit. Pra, me dyfishimin e buxhetit për arsimin e lartë,38 milionë dollarë duhet t’u kalojnë si transfertëdirekte universiteteve publike vetëm për tarifat estudentëve, ku mbeten afro 37 milionë dollarë tëtjerë, nga të cilat duhet të destinohen së paku 5milionë të tillë për politikën sociale të shpenzimevepër familjet që janë shumë më poshtë se minimumiprej 640 mijë lekësh në muaj. Për ato familje qëjanë me ndihmë ekonomike dhe pa ndihmëekonomike, apo me atë ndihmë ekonomikelëmoshë, të cilat nuk sigurojnë dot as mjaftueshëmpara për të blerë bukë thatë është totalisht epamundur ta paguajnë koston minimale prej afro2200 dollarësh në vit, apo 2 milionë e 200 mijëlekë të vjetër, që janë pagesat vjetore për konviktdhe afro 6 mijë lekë të vjetër për ushqim, shifraqë, natyrisht, nuk i thonë asgjë as parafolësit dheas racës së tij në pushtet. Pra, për të ndihmuarkëtë numër studentësh, duke qenë konservatorëdhe jo dorëlëshuar, duhen 5 milionë dollarë, përtë bërë të mundur që edhe familjeve në nevojëekstreme, të cilat nuk kanë mundësi të paguajnëasnjë lek për fëmijët e tyre, buxheti i shtetit t’u vijënë ndihmë. Nga ky buxhet do të ngelen afro 32milionë dollarë për politikat e tjera, të cilat do tëshkojnë për infrastrukturën konviktore, auditoret,bibliotekat, IT-në dhe rritjen e cilësisë sëmësimdhënies në tërësi.

Sa ka shtuar banda e hajdutëve në buxhet përkëtë vit?! 200 mijë dollarë, krahasuar me vitin qëshkoi, ku brenda këtyre 200 mijë dollarëve, kymashtruesi i vogël këtu thotë se do të japë paraedhe për ata që s’kanë, edhe për ata që janë mendihmë ekonomike, edhe përgjysmim tarifash,edhe këtë, edhe atë, që kuptohet qartë se të gjithajanë mashtrime dhe gënjeshtra. Ai nuk ka vendosurpara të mjaftueshme në buxhet as për të paguar50 apo 100 studentë në ndihmë ekonomike. Pse?!Sepse Edi Rama në buxhetin e vitit 2019 ka

Viti 2018

208


përllogaritur 18 milionë dollarë si shpenzime luksipër rikonstruksione, ndërtime, pajisje zyrash,kompjuterike dhe blerje makinash për bandën ehajdutëve dhe ka rritur shpenzimet operative,biletat e avionëve, hotelet e luksit, ku derdhetparaja lumë për orgjitë qeveritare, me 21 milionëdollarë të tjerë. Vetëm për vitin e ardhshëm kaparashikuar 12 milionë dollarë për Viktoria Invest,për Salillarin, për Biba X, DH-në apo për këdo tjetërqë do ta zëvendësojë në megavjedhjen e Unazësdhe në pastrimin e parave të pista, ku shpresoj qëdrejtësia amerikane do të çojë drejt rezultateve tëpritura për shqiptarët edhe politikanët që kanëmarrë kaparin.

Për tre inceneratorët, Arben Ahmetaj, i zoti imallit, sepse për të buxheti është malli i tij, do t’ijapë Klodianit të vet 21 milionë dollarë, i cili i karegjistruar kompanitë në parajsat fiskale nëHolandë. Prandaj ka vetëm 200 mijë dollarë përstudentët.

Tri PPP-të në shëndetësi, Vilma, Ilir Rrapaj dheJani Karathano do të marrin vitin e ardhshëm 33milionë dollarë. Pra, po t’i mbledhësh këto në totalbëhen 105 milionë dollarë, shumë më shumë sesaduhen për dyfishimin e buxhetit të arsimit të lartë.Nuk po futemi te Kastrat-Salillari me 6,8 milionëdollarë, te Gjoka me 26 milionë dollarë dhe shumëtë tjerë, të cilat do të kemi kohë t’i marrim një nganjë ne dhe, së shpejti, drejtësia.

Pra, siç e shikoni, për të dyfishuar buxhetin earsimit të lartë ka lekë, por nuk ka vullnet. Vullnetii Edi Ramës dhe i bandës së tij të babëzitur tëhajdutëve, që kanë kaluar në overdozë parash,është që këto para t’i vjedhin dhe t’i bëjnë rrush ekumbulla.

Natyrisht që vetëm dyfishimi i buxhetit nukmjafton, por duhet një reformë e thellë, e cila fillonme anulimin e ligjit për arsimin e lartë, që tëudhëhiqet nga parimet e demokratizimit,mirëmenaxhimit, përgjegjësisë për cilësinë emësimdhënies përmes transparencës dhevlerësimit të pavarur, si dhe rankimit të famshëm,që kurrë nuk erdhi. Studentët nuk duan thjesht dhevetëm ulje tarifash dhe rritje shpenzimesh për ta,por, mbi të gjitha, duan që paratë e taksapaguesvedhe të prindërve të tyre të shkojnë për shpenzimetë drejta.

Reforma duhet të jetë e thellë dhe egjithanshme. Partia Demokratike ka një platformë,të cilën do ta diskutojë me pedagogët dhestudentët, por sot le të mjaftohemi me këtë të

vërtetë që nxjerr zbuluar autorët e kësaj farse:“Para ka, por hajdutët i duan vetëm për vete”.

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Basha!Fjalën e ka zonja Kryemadhi. Të përgatitet

zonja Nikolla.Monika Kryemadhi – Të nderuar studentë,Po flas sot nga kjo foltore e parlamentit shqiptar,

i cili, për hir të së vërtetës, është kapur peng nganjë i sëmurë, nga një njeri me probleme të qarta tëkarakterit dhe të mendjes, të cilat, tashmë, çdo ditëe më shumë po i nxjerr në pah. Amendamentet eLëvizjes Socialiste për Integrim, për sa i përket ligjittë buxhetit apo edhe kërkesat për të amenduarligjin për arsimin e lartë, që, në fakt, duhetabroguar, nuk kanë të bëjnë me faktin se ne kemibesim shumë të madh te këta këtu mbrapa, apotek ai atje që po bën shfaqje cirku dhe mendon semund të tallet me studentët, por që studentët po exhirojnë nga mëngjesi deri në darkë. Është për t‘uthënë ndërkombëtarëve që dialogu politik nukështë më në dorën e opozitës, por në dorën e njëtë çmenduri, që, për hir të së vërtetës, kjodoktoresha e shkencave këtu ia zhveshi gjithëkallajin e doktoreshës, Mira Rakaçolli, e cila kamashtruar prej 20 vjetësh Partinë Socialiste,qeverinë shqiptare dhe të huajt që kemiKryeministër një të çmendur, dhe herë tjetër, edheju si socialistë, por edhe ne, ana tjetër, duhet t’ikërkojmë kartelën shëndetësore çdo njeriu që dotë drejtojë këtë vend.

Për sa u përket kërkesave të studentëve, atojanë shumë të thjeshta. Mua më vjen shumë keqpër zyshën time, Lindita Nikollën, e cila ështëdendur me ilaçe, pasi nuk po e suporton dot mëdhe do të ikë një orë e më parë, të lëshojë karrigene ministrit, sepse nuk ka pse të mbajë ajo mbi kurriz140 mijë studentë shqiptarë, se nuk i do qejfi Edit.

Kështu që unë mendoj se ne kemi vetëm njëzgjidhje, të pranojmë tetë kërkesat e studentëve,që edhe ju të jeni të qetë, të vazhdoni punën tuajdhe t’u jepni studentëve shumë pak, shumë-shumëpak, 0,54% të buxhetit të oligarkëve. Pra, nga 46%të buxhetit të shtetit, të GDP-së, jepuani studentëve0,54% dhe mos ua jepni atyre oligarkëve, që s’poua përmend edhe një herë emrat nga fillimi derinë fund. Kjo shifër nuk është asgjë për ju, sepse,nëse nuk ua jepni, problemi nuk qëndron më tene, por te ju, pasi njerëzit do të vijnë dhe nuk do tëndalen më. Mos mendoni se dalja e studentëveaty ishte thjesht një lëvizje partiake, aty ka edheanëtarë të Partisë Demokratike, ka edhe anëtarë

209


të Lëvizjes Socialiste për Integrim, por ka edheanëtarë të Partisë Socialiste, sepse socialistët nukmund të durojnë dot më arrogancën e një sektikriminal, që vjen nga një grup orgjish, të shoqëruarsi modernizëm, duke sjellë një emancipim të ri tëpolitikës shqiptare. Socialistët shqiptarë nuk mundtë durojnë dot më arrogancën e një të çmenduridhe, mbi të gjitha, nuk mund të durojnë dot mëkriminalizimin që po i bëni Partisë Socialiste. Ethem këtë, sepse kam kaluar vitet më të bukura tëjetës sime në Partinë Socialiste dhe më vjen keqkur e shikoj sesi po përfundon. Po përfundon nëditën e saj më të zezë. As në vitet ’90, kur studentëtu ngritën për të hequr emrin e Enver Hoxhës ngaUniversiteti i Tiranës, nuk e kam parë kaq të tkurrur,kaq të rrënuar dhe kaq të demoralizuar PartinëSocialiste.

Megjithatë, dua të them dy gjëra, sepse nukkam pikën e dyshimit që e gjithë mënyra efunksionimit të këtij parlamenti ka degraduar, pordo t’ju kërkoj më shumë një sensibilizim njerëzordhe prindëror.

Të krishterët kur falen në kishë kërkojnë faljepër mëkatet e tyre me fjalë, me vepra, me mendimedhe me lëshime. Me fjalë edhe kërkojmë falje, mevepra edhe i kuptojmë veprimet që bëjmë apo edhemendimet, sepse, herë pas here, çfarë nuk nashkon në mendje. Por, kur vjen fjala te lëshimet,të gjithë dorëzohemi. Lëshimet nuk janë për ne qëflasim, lëshimet janë për ju, që nuk bëni asgjë!

Faleminderit!(Duartrokitje nga salla)Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Nikolla. Të

përgatitet zoti Berisha.Lindita Nikolla – I nderuar zoti Kryetar i

Kuvendit,Të nderuar kolegë,I dëgjova me shumë vëmendje diskutimet e

kryetarit të opozitës, pa dyshim, me dëshirën eflamurmbajtësit të protestës së studentëve,gjithmonë duke vijuar në rrugën e shpifjeve, nërrugën e denigrimit, pa kursyer asgjë dhe askënd.Gjithsesi, unë jam këtu sot për të thënë disa tëvërteta krejt të thjeshta: studentët, prindërit e tyredhe shoqëria shqiptare e dinë fare mirë se si elatë ju arsimin!

Për çfarë bërtisni sot? Për cilat fasha ekeni fjalën? Çfarë do të thoni për filialet që i hapëtnëpër Shqipëri? Po për kioskat universitare? Popër mësuesit e përdorur dhe për tekstetgjithëfarëshe?

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Për çfarë?! Shpifja, gargarë në gojën tuaj,

mendoni se është mënyra më e mirë për të bërëvotat për nesër, apo kujtoni se do të më zmbrapsnimua të ul kokën për baltën tuaj?! Gaboheni! Kohapo flet dhe do të flasë për rezultatet tona në arsim!Këtu do të jemi dhe do ta shohim të gjithë!

Do të flas edhe për vendimmarrjet e mia,ndryshe nga ministrat tuaj, sa nën presionin epartisë, aq edhe nën presionin e korrupsionit. Këtudo të jemi dhe do t’i shohim të gjitha.

O sa rehat kanë qenë! Këta e lanë të gjithësistemin arsimor në rënie krejt të lirë, ndërkohë qënë këta pesë vjet ne kemi ndërmarrë një reformësistemike në çdo centimetër, nga kopshti deri nëuniversitet!

Sigurisht, ka ende shumë rrugë drejt cilësisë,por sot këta studentë protestues nuk konkurrohenmë nga universitetet piramida, sepse universitetet,me gjithë problemet që kanë, nuk janë ende vendeku parkohet papunësia rinore.

Ju e dini fare mirë se sa i thellë është ndryshimindërmjet një sistemi tërësisht joefiçient, efektiv, dhenjë sistemi që ka ende probleme dhe duhetpërmirësuar.

Më thoni një reformë modernizuese të sistemitarsimor në kohën tuaj. Cila është ajo? Ajo ku i latëkopshtet pa standarde arsimimi, apo arsiminparauniversitar me kurrikulën më të vjetër dhe mëtë ngarkuar në Europë? Apo ju bëtë MaturënShtetërore, me kopjen që dilte nga zyrat eMinistrisë së Arsimit nga njerëz, të cilët sot janëbërë zëdhënësit e arsimit që do të ndërtoni ju?Maturën hyrëse në universitet, që kishte vetëmemrin “meritë dhe preferencë”, por që vetëm e tillënuk ishte?! Çfarë reformuat ju, universitetet?! Si ebëtë këtë? Duke çelë filiale pa pedagogë? Nor-mal, sepse për ju universitetet ishin vetëm vendipër të shitur diploma. Ju jeni kampionët emundësisë së artë që i dhatë mundësinë çdo tëriu të kishte dy apo tre diploma në xhep, pse jo,edhe doktoraturë pa kërkim, por jo aftësi dheshprehi për të pasur sukses në tregun e punës! Jujeni kampionët për t’i dhënë mundësinë edhe çdonjeriu me precedentë për të mbushur CV-në e tijme diploma, pa qenë një ditë në shkollë!

Po universitetet publike pse i latë pa akredituar,ju që akuzoni se reforma jonë favorizon vetëmprivatin? Ku shkoi miti që krijuat se reforma do tërriste tarifat ose do të çonte para te privati? Neshpenzojmë për çdo student 46 mijë lekë më

Viti 2018

210


shumë sesa shpenzonit ju!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Buxheti për arsimin e lartë është rritur 42% në

raport me kohën tuaj!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Studentët protestojnë me të drejtë. Ata kanë

nevojë për më shumë cilësi, por problemet e tyreas që krahasohen me ato të para pesë vjetëve!

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Unë i kam përjetuar me shumë përgjegjësi

kërkesat dhe thirrjet e tyre.Ndryshe nga paraardhësit e mi, nuk kam marrë

vendime nën presion!Ndryshe nga paraardhësit e mi, kam marrë

vendime shumë të vështira, por, mbi të gjitha, jamkujdesur maksimalisht dhe kam bërë gjithçka, qëtë gjithë aktorët në sistemin tonë arsimor të kenëtë gjithë hapësirën për të luajtur rolin e tyre sipasraportit të përgjegjësive!

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Koha do ta tregojë edhe këtë.(Duartrokitje nga salla)Mjafton t’ju sjell në kujtesë vetëm dështimin

spektakolar për të marrë vendimin për të akredituarUniversitetin e Tiranës. E dini se çfarë ndodhi? Umor vendim për të mos akredituar asnjërin prejuniversiteteve publike.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)A ju kujtohet shkulja e të gjithë aktorëve të

Ministrisë së Arsimit vetëm pas një urdhri që duhettë fitonte vetëm ky dhe ai rektor në një prejinstitucioneve tona të arsimit të lartë publik...

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)...për t’u vjedhur vota dhe për t’u ndryshuar

vendimmarrja e pedagogëve?(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Nuk po shtoj këtu titujt akademikë të dhënë me

dekret apo doktoratura për merita të veçanta tëfituara me kohë të përshpejtuar.

Unë nuk i fshihem dhe nuk i bëj bisht asnjëpërgjegjësie, por jam aq e qartë dhe e vendosurqë kjo protestë të kthehet në një momentum të ripër arsimin tonë të lartë, për të mos humbur asnjëditë kohë për të rrënjosur kulturën e përgjegjësivetë reja për të gjithë aktorët në jetën e arsimit tonëtë lartë!

Pakti ynë për universitetin do t’u japë përgjigjejo thjesht dhe vetëm tetë pikave, kërkesat estudentëve, por do të jetë përtej kësaj, më shumë,një standard i ri për një cilësi të re.

Dialogu ka filluar, ai sheh vetëm të vërtetën në

sy. Unë jam e gatshme për të zhvilluar çdopërgjegjësi.

Faleminderit!(Duartrokitje nga salla)Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zoti Berisha. Të

përgatitet zonja Spiropali.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Sali Berisha – Së pari, dëshiroj t’u dërgoj

përshëndetjen më të zjarrtë studentëve të Vlorës,të cilët i dhanë mashtruesit leksionin e të vërtetës,i treguan atij se cili është debati dhe thelbi i tij!

Së dyti, dua të përshëndes nga zemra studentëte Elbasanit, të cilët i thanë: “Nuk ka vend për ty nëElbasan”!

Së treti, dua të përshëndes sot studentët eUniversitetit të Mjekësisë, të cilët i mbyllën dyertkryekreut të krimit për pseudodialogun e tij!

Dua të përshëndes përzemërsisht ata qindra emijëra studentë shqiptarë, që janë sot në protestënmë të madhe që nga viti ’91, në kohën e grevës sëpërgjithshme të Shqipërisë! Studentët kanëbojkotuar mësimin, auditorët! Ata po u bien nga tëkatërta anët borive të shpresës! Po zgjojnë teshqiptarët e drobitur, të dëshpëruar, më tërëndësishmen e njeriut, shpresën! Flamuri i tyreështë flamuri i shpresës; flamuri i tyre është flamurii së drejtës!

Mjerë ju ku do të shkoni! Jeni vetëm në fillim!Asgjë nuk mund ta ndalë uraganin rinor tëstudentëve shqiptarë!

(Brohoritje nga salla)Përballe kësaj pranvere, përballë këtij uragani

qëndrojnë korruptorë dhe kryekorruptorë;qëndrojnë ata, të cilët janë përgjegjës për dramëne arsimit shqiptar; qëndron ai që vodhi paratë ebuxhetit; qëndron ai së bashku me atë tjetrën, qëi bënë paratë e taksapaguesve vila!

Dil e thuaju studentëve, ti, ministre, se si endërtove vilën brenda dy vjetëve! Nga i gjeteparatë? Shko thuaju studentëve, që numërojnëkafshatën, se ke shpenzuar 15 milionë euro përrikonstruksionin e godinës, për kolltukë dhe tualete!Shko thuaju studentëve pse i bllokove për tre vjetme radhë masterat dhe i çove të gjithë nëuniversitete private, për të ndarë me to shumat emajme?

Thirre pak atë, Gramoz! Ku e ke?Të vijë këtu, ballë për ballë, jo të më sjellë

mesazhe nga Vlora, se unë i kam këtu!A e dëgjuat dje kur i tha Landi guximtarit: “Ku e

gjete iphone--in?” “Unë e kam fituar nga puna në

211


një organizatë”. Pastaj e pyeti: “Po ti ku i gjete,zotrote, sarajet e Surrelit?” “Mos dëgjo Berishën, -iu kthye studentit, se ai e ka thënë, ndërsa unënuk kam thënë kurrë 2000 euro”!

I dashur student, atje ku je, të përgëzoj dhe tëpërshëndes, por do të t’i jap unë të dhënat që kadeklaruar jo Berisha, por vetë beu i sarajeve teSurrelit, vetë kryemafiozi i Shqipërisë, pranëInspektoratit të Lartë të Deklarimit dhe Kontrollittë Pasurive e Konfliktit të Interesit.

Dëgjojeni se çfarë ka deklaruar. Në vitin 2004nuk ka asnjë konto bankare. Anastas, nuk kadeklaruar asnjë qindarkë kesh!

Në vitin 2005 ka deklaruar se nuk ka asnjëkonto bankare, asnjë qindarkë kesh. S’ka gjë, asbanesë!

Anastas, shpjegohu pak!(Ilaritet në sallë)Janë të ILDKPKI-së këto, nuk janë të miat; nuk

janë të Saliut!Zotërinj, ky është një mashtrues i shpërfytyruar.

Ky duhet hedhur në gjyq, ky duhet çuar për ndjekjepenale!

Në vitin 2006 nuk deklaron asgjë, as kursime,as dhurata, as prona!

A do ta marrësh, Paulin, dokumentin, se po mësheh si me çudi?

Ja, ku e ke!Në vitin 2007... Prisni, o zotërinj, prisni, se ky

del para studentëve, para të rinjve! Në qoftë sekëto janë të falsifikuara, unë marr çdo përgjegjësikëtu!

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Këto janë të ILDKPKI-së. T’i jap unë, Spartak,

të gjitha!Prisni, prisni!Edi Rama në vitin 2008 deklaron se ka llogari

bankare në “Credins” në vlerën 40 mijë e 983 lekë,nga çmime dhe honorare në euro, 2937 euro.

Ja ku e keni pronarin e sarajeve të Surrelit, qëbanon në 750 metra katrorë, në një oborr prej 5000metrash katrorë! Ja ku është këtu!

Vazhdojmë më tutje. Kjo ishte 2008-a. Por çfarëka ndodhur në vitin 2009, se na i ha miu lekët?!

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Po, zvogëlohen.Llogaria rrjedhëse në bankën “Credins”, nga

3000 euro, mbetet 1424 euro.E, zonja Gjylameti, si të duken ty këto?! M’i

krahaso pak sarajet e kryehajdutit, që del...?Prandaj shkon nga salla në sallë dhe herë bën

banditin, herë të tjera maniakun seksual; herë tëtjera, çfarë t’ju them, por gjithmonë bën cinikunme studentët, sepse këtu i ka të gjitha! E di që epret ajo që meriton.

Ky është minimumi.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Jo, jo, se i tha studentit: “Mos dëgjo Saliun, se

atë e ka thënë Saliu, nuk e kam thënë unë”! I thakështu, apo jo? “Jo, nuk i tha”, thoni ju?

Mirë, vazhdojmë më tutje.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Këto ishin deklarimet e tij për vitin 2008, por

mund t’jua jap për çdo vit.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ulsi, thuajua pak studentëve të Dibrës, nga doli

vila me themele 57 metra të gjata? Nga doli?(Ndërhyrje pa mikrofon)Më thoni pak, nga doli?Ervin, po flas për pallatin pajë të madamë

Bashës me 900 metra katrorë sipërfaqe ndërtimidhe me 5 kate. Asnjë faturë tatimore, doganore,bankare dhe ndërtimore, Elisa.

Zonja tha se të gjitha janë bërë me para gjaku.Ky ishte shpjegimi.

Nga dolët, more? Prandaj studentët nuk jubesojnë. U ka ardhur fundi gënjeshtrave tuaja.

Dëgjova dy parafolësit. Njëri tha se kanëinvestuar kaq para, tjetri tha se janë investuar aqpara.

Tani do t’ju them se çfarë është bërë në atovite. Është bërë një rritje e madhe e rrogave tëpedagogëve të shkollave të larta. Pagat emësuesve u rritën shumë herë më tepër.

(Bie gongu)Të lutem, edhe një minutë, se më duhet t’u jap

një përgjigje të dyve këtyre që folën!Për pedagogët e shkollave të larta paga neto

nga 500 000 lekë u rrit në 740 700 lekë. U dhanë36...

(Bie gongu)Gramoz Ruçi – Ju mbaroi koha, zoti Berisha.(Ndërhyrje pa mikrofon)Fjalën e ka kryetari i Grupit Parlamentar të PD-

së!(Ndërhyrje pa mikrofon)Ju lutem, se ju mbaroi koha, zoti Berisha!Urdhëroni!Edmond Spaho – Zoti Kryetar,Po tërheqim Albana Vokshin nga lista.(Ndërhyrje pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Ta kishe parashikuar këtë, se

Viti 2018

212


vetë e ke vënë kohën, nuk ta kam vënë unë!Edmond Spaho – Gjëra që ndodhin.Gramoz Ruçi – Keni edhe 4 minuta, zoti

Berisha.Sali Berisha – Atëherë, u dhanë 36 ndërtesa

për universitetet. A i doni me listë? Këtu e kenilistën. Që nga Gjirokastra, Saranda dhe Vlora, nëPeshkopi, në Kukës dhe kudo.

Ku shkuan paratë tuaja? U vodhën, u vodhën,u vodhën.

Dy gjëra po ju them: këtë dramë arsimit ia krijuatme ligjin, të cilin e kaluat hajdutërisht. A ju kujtohet,Gramoz, se çfarë debati të tmerrshëm pati? Nukpo jua lexoj fjalët, se i kam këtu. Po të doni jualexoj se çfarë ju thashë, se si u veprua me votimine atij ligji, i cili i mbyllte dyert e universiteteve përtë varfrit e Shqipërisë, atij ligji, i cili ju bënte ju pjesëtë klientelës dhe ishte akti më korruptiv në historinëe arsimit të lartë; atij ligji, i cili vinte arsimin privatmbi arsimin publik vetëm për të ndarë paratë metë; atij ligji, të cilin presidenti i Shoqatës sëAkademikëve të Europës, i arsimit europian, equajti një ligj antieuropian, sepse ai ligj...

A doni t’jua lexoj opinioninet e profesor Gruf-itnga Kolegji i Bryzh-it?

I kam lexuar atë ditë në parlament dhe i kampërsëri këtu. Ne e kemi kundërshtuar me qindraherë atë ligj, por ai ligj u kalua, sepse u futënvalixhet me euro nga universitetet private, Pandeli.

Po, ai ligj u hodh poshtë nga unë. E studiovapër 2 vjet dhe e pashë që ai ligj nuk mund tëaplikohej kurrë në Shqipëri, sepse u bënte gjëmëntë varfërve shqiptarë.

Tani po ju them edhe dy fjalë. Para tri ditëshishte këtu një gjerman i madh nga Bundestagu,një njeri i shquar në ekonomi. Çfarë na tha ai? Aitha, se i vendosën tarifat universitare në Gjermani,pasi e kishin pasur falas arsimin e lartë, por pas5-6 vjetësh e panë se e kishin gabim dhe i hoqëntarifat.

A keni shpirt ju që të votoni sot heqjenpërfundimtare të tarifave universitare për të gjithëstudentët shqiptarë? Ky do të ishte mesazhi më ishkëlqyer sot. Këtë e propozoi Presidenti iRepublikës: universitete pa tarifa për të gjithëshqiptarët kudo që janë. E ka Greqia, e kaGjermania, ndërsa Maqedonia i ka 30 euro.Kështu e kanë dhjetëra vende. Pse të mos uabëjmë edhe ne këtë studentëve tanë?

Ata, në fund të fundit, nuk po luftojnë vetëmpër sot, por po luftojnë që të jetojnë në Shqipëri,

që ta bëjnë Shqipërinë.Edhe ne, me një akt fisnik mirënjohjeje, le të

votojmë që universitetet publike të mos kenë asnjëtarifë. Të votojmë universitetet publike pa tarifë.Kjo do të ishte përgjigjja më e shkëlqyer dheplotësisht e mundshme, por ju nuk ju lë hajdutëriaqë ta bëjmë këtë dhe kjo është një fatkeqësi shumëe madhe.

(Bie gongu)Megjithatë, do ta mbyll me këto fjalë: unë jam

i bindur që ata studentë do fitojnë, sepse ata ekanë rikthyer në gjeneratën e tyre shpresën,ëndrrën europiane.

Nuk ka forcë në botë që të ndalojë ëndrrat...(Bie gongu)Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Berisha!Fjalën e ka Elisa Spiropali!Të përgatitet Kejdi Mehmetaj!Elisa Spiropali – Faleminderit!Zonja Kryemadhi përmendi në këtë foltore

kishën dhe Perëndinë. Dukej sikur fjala e saj idrejtohej atij, që sapo foli.

Unë do përmend vetëm një varg nga Bibla:“Emri im është Perëndia dhe atyre që gënjejnë dheqë mashtrojnë, unë do t’u rezervoj vetëm një vend.Ju do ta kuptoni që emri im është Zot, kur unë tëhedh mbi ju hakmarrjen time”.

Është pikërisht hakmarrja e tij së cilës i druheni,por jo vetëm. Ju i druheni edhe hakmarrjestokësore, prandaj në këto kohë protestash udëgjuan dy klithma, klithma juaj dhe ajo estudentëve. Klithma juaj është ajo që sapodëgjuam. Esenca e klithmës suaj është: pushtet,pushtet, pushtet dhe pas meje u djegtë Shqipëria!Kjo është klithma juaj, por sot kjo klithmë u bëqesharake, u shndërrua në një kakarimë. Aizotëria, që s’ia di as emrin, ish-drejtori i AKSH-itnë Kryeministri, i cili fshiu pamjet e klithmës sëvërtetë njerëzore më 31 janar, vezët që ia dhapula e partisë suaj, që keni zgjedhur në krye tësaj, kryepula e partisë suaj, i hodhi këtu duketreguar edhe një herë se ju nuk keni asnjë ide.

Ju nuk keni asnjë vizion, nuk jepni asnjëshpresë. Ju i keni neveritur që të gjithë, nga më imadhi te më i vogli, prandaj edhe ata studentë qëklithin jashtë, nuk ju duan aty. E vetmja opozitë nëbotë që largohet me turp nga një shesh, kuprotestohet, jeni ju, sepse ata e kuptojnë që mëshumë shpresë kanë nga dialogu dhe negocimime qeverinë sesa të merren me ju.

A e kuptoni se në çfarë gjendjeje jeni

213


katandisur? A e kuptoni që kakarima juaj nuk kaasnjë lidhje me klithmën e tyre? Aty ka djem dhevajza që klithin, se prindërit e tyre janë pa punëdhe nuk e paguajnë dot shkollën; aty ka djem dhevajza që klithin, se prindërit e tyre janë me ndihmëekonomike; aty ka djem dhe vajza që klithin, seshkojnë në universitet dhe gjejnë injorantë, qëklanet tuaja i kanë mbjellë në universitet; aty kadjem dhe vajza që shkojnë në universitet dhe nukkanë një bibliotekë, sepse fondet e saj janë bërëmakina dhe kolltukë.

Mos më thoni që ju nuk keni ndikim në klanet euniversitetit!

Aty ka djem dhe vajza që duan një jetë më tëmirë për veten dhe nuk duan të mbesin injorantë,por duan ta ndryshojnë sistemin klanor, nepotik,bajraktar, që ju keni mbjellë në shoqëri dhe e keningulur edhe në universitete.

Patjetër, edhe ne kemi pjesën tonë, prandaj edëgjojmë klithmën e tyre, përulemi para asajklithme dhe duam që ajo klithmë të kthehet në njëklithmë shprese. Prandaj kemi nisur një processerioz dialogu dhe negocimi me ata studentë, meata djem dhe vajza, por jo me ju, sepse klithmajuaj nuk ka lidhje me ta.

Ta dini se sa më shumë të klithni ju, aq mëshumë do t’i mbyllin veshët ata.

Të jeni të sigurt se me ne do të flasin, dukefilluar nga tarifat, të cilat do të rishikohen të gjitha,do të përgjysmohen, do të hiqen për ata që janëstudentë ekselentë, por edhe për ata që janë nëndihmë ekonomike dhe do të ulen deri në 50%për të tjerët, ashtu siç kanë kërkuar.

Nuk mbaron me kaq, se nuk është vetëm punëtarifash, por është edhe punë e zhdukjes së kësajfryme uzurpimi jo vetëm në universitet, por edhenë shoqëri. Aty ne kemi dakordësi me ta. Ata duanedhe një administratë të pastruar. Ata duan që nëkëtë vend, të ketë një vend edhe për fëmijët easkushëve. Ajo është klithma e tyre. Atë klithmëdëgjojmë ne, por ne nuk mund të dëgjojmëkakarimën tuaj të sotme, me të cilën keni bërë meturp të gjithë shqiptarët, të cilët edhe me varfërinëmë të madhe në shtëpitë e tyre, kanë më shumëdinjite se ju, që jeni burrecër, sepse ai gjest nukështë trimëri, por është një thyerje e kodit të këtijparlamenti, një thyerje e kanunit të çdo shtëpieshqiptare.

Këtë ju nuk e kuptoni, prandaj ju largojnë ngasheshet, nuk jua japin votën dhe ju kanë larguarnga mejdani politik në këtë vend. Këtë duhet të

kuptoni! Gjithmonë e më shumë do të humbni dhegjithmonë e më të vegjël do të bëheni.

Ne jemi të gatshëm t’i dëgjojmë deri në fundme përulësi, edhe për ato që nuk kemi kuptuarderi tani.

Është një domosdoshmëri që ne ta ngremënivelin e universitetit. Është e turpshme që dalinlista bursash ekselence të marra nga fëmijët epushtetarëve të majtë dhe të djathtë. Është shumëe turpshme!

Endri, mos më bëj të përmend emra, se bilancijuaj del pak më i fryrë besoj, se keni edhe doktorëshkencash në grup.

Është e nevojshme që në universitet të merrenmasa të menjëhershme për ndryshimin emendësisë. Ata studentë lexojnë, shohin dhe nuke pranojnë këtë gjuhë që sapo u shpalos këtu metë gjithë banalitetin dhe vulgaritetin e vet. Kam 28vjet që po e dëgjoj këtë gjuhë. Qëkur isha e vogël,dëgjoja nga ekrani këtë njeri dhe këta njerëz, qëthonë po të njëjtat gjëra.

Por çfarë kanë bërë? Çfarë kanë bërë, se nëfund matet produkti? Ata u kanë hequr shpresënnjerëzve. Ata kanë folur, kanë bërë propagandëdhe u kanë marrë votën me çdo mënyrë. Ata i kanëndarë njerëzit në të Veriut dhe të Jugut, dukepërdorur metoda klanore për t’u infiltruar nëuniversitet, në administratë dhe kudo. Ata kanëmarrë peng jetë njerëzish për pushtetin e tyre.

Tani, në opozitë, na japin mend këtu, se sipushteti duhet të merret me dhunë. Ta harroni,zotëri!

Pushteti merret me votë dhe jo me vezë. Vezajuaj, që s’e bëtë dot kurrë. as në opozitë dhe as nëpushtet, na hidhet tani këtu për të bërë ndonjëomëletë politike.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Veza nuk kishte dalë. E rëndësishme është që

ne t’u themi njerëzve, edhe bashkërisht, sepsebesoj që ka kohë për të reflektuar, që jemi tëgatshëm për të marrë përgjegjësi. Prandaj kyproces dialogu ka nisur dhe nuk do të ndalet, derisauniversiteti të reformohet deri në rrënjë për njëarsim cilësor. Të pastrohen edhe ato doktoratura,të cilat janë marrë me miqtë e këtyre dhe të atyre.Të pastrojmë edhe titujt, që aty të ketë vend vetëmpër profesorë dinjitozë, se edhe këtu në grup, këtaprofesorët e politikës, që u kanë marrë frymënnjerëzve në këtë vend, duhet të heshtin njëherë emirë. Njerëzit do t’i bëjnë të heshtin me ...

Gramoz Ruçi – Fjalën e ka deputetja Kejdi

Viti 2018

214


Mehmetaj. Të përgatitet deputeti Fatmir Mediu.Kejdi Mehmetaj – Kështu siç është kthyer

parlamenti, sidomos i kësaj legjislature, ështëpërgjegjësi kryesore e deputetëve tëmaxhorancës, sepse pjesën tjetër e kanë parëqytetarët çfarë kanë bërë në këtë vorbullën etrafikut të ligjeve. Normalisht që nuk u vëmë dotfaj disa deputetëve që nuk dinë, sepse kanëdëgjuar aq shumë mashtrime, mashtrime,mashtrime, saqë kanë filluar t’i besojnë për tëvërteta dhe nuk kuptojnë dot që kanë 5 vjet qëdrejtojnë arsimin dhe vazhdojnë akoma t’ua vënëfajin të tjerëve. Po kujt ia vënë? Kjo është e vetmjagjë që nuk po kuptojmë.

A e di parafolësja që kjo klikë dhe ky pushtet iuniversiteteve e ka rrjedhojën pas zgjedhjeve, kurministrinë dhe qeverinë e drejtonte partia e saj?Mbase nuk e di dhe ne s’kemi çfarë t’i bëjmë. A edi që bursat dhe tarifat janë miratuar me firmën ekëtyre ministrave, që janë kolegët e saj në të njëjtënparti? Mbase nuk e di dhe ne s’kemi çfarë t’i bëjmë.Dijen dhe padijen i ndan një fije shumë e vogëldhe kur kërkojnë të flasin për të gjitha, përfundojnëduke mos folur për asgjë.

Të njëjtën gjë bënë edhe ministrat emëparshëm, të cilët, më vjen shumë keq ta prishetikën morale, por kjo foltore vetëm këtë gjë tëdetyron të bësh, vazhdojnë me mashtrimet e tyre,siç nuk kanë guxim të pranojnë përpara qytetarëvedhe 140 mijë studentëve, të cilët prej 16 ditëshjanë në protestë, që buxheti për arsimin është ulurnë përqindje në këto vite ndaj prodhimit tëbrendshëm bruto. Të sjellin një tabelë nga ato qëshpërndajnë çdo vit nëpër komisione dhe tëtregojnë nëse ka qoftë edhe 1,01% rritje, përveçseulje. Zero dhe minus gjatë gjithë këtyre viteve. Biennë kundërshtim me veten e tyre, sepse nuk mbajnëdot fjalën. Të na tregojnë këtu se si me 0,46%, qënuk mbulon dot as rrogat për 12 muaj tëpedagogëve, do të heqin tarifat dhe do të japinbursa. Kë kujtojnë se po gënjejnë këta? A nuk jumjaftoi protesta e 140 mijë studentëve me bojkottë universiteteve, që kërkon t’i ndotë kyKryeministër, i cil i duhet të kishte dhënëdorëheqjen dy javë më parë? Nuk e ka kuptuar qënuk i mashtron dot 140 mijë studentë, sepse iathanë në sy? Unë nuk e di si mund të qëndrojë nëdetyrë një Kryeministër, kur një student i këtij vendie quan më keq se “gogolin” e fëmijëve?

Vazhdojmë me shpifjet për konviktet. Kontratapër konviktet me KfW-në është bërë në vitin 2016

dhe duhet të kishte përfunduar në vitin 2018. Uzunë për 2 vjet me radhë se kush do ta bëntetenderin, ministria apo bashkia, dhe përfunduanduke kërkuar rritje fondi pa nisur akoma investimetpër fazën e parë. Kur vinin në dëgjesa nëkomisione ministrat, nuk dinin të thoshin nëse ishingrante, fonde, kredi apo diçka tjetër, sepsemendjen e kishin kush do të bënte tenderin dhe jose kush do të rregullonte konviktet. Në këtokonvikte, për të cilat ky Kryeministër bën tëpaditurin kur shkon në auditorë, u bie suvaja mbikokë studentëve shqiptarëve. Këto nuk ka si t’i dijëky Kryeministër dhe as këta këtu, sepse këta janëbërë të gjithë pushtetarë dhe nuk dinë asgjë tjetërpërveç karriges së tyre dhe si të përfitojnë ngakarrigia e tyre.

Më vjen shumë keq dhe ndihem e hidhëruarqë 3 vjet më parë gabuam kur u besuampremtimeve të këtyre mbrapa. ShikojeniKryeministrin që lëviz si “pare e kuqe” edhe pseasnjë student nuk e pranon më, por i dalin të gjithënga salla. Po i tregojnë që nuk e durojnë dot mëdhe që ka ardhur fundi i tij, por ai vazhdon të dalësi “pare e kuqe” duke u përbetuar që do tandryshojë këtë realitet, që nuk e paska ditur mëparë. Përveç paaftësisë së tij, kujt i tregon që nuke ka kuptuar? Një kryeministër që ka 5 vjet nëqeveri dhe nuk di se çfarë ndodh me fatin e 140mijë studentëve, nuk është vetëm i paaftë, porvërteton të gjitha akuzat që janë bërë në 5 vjet, qëmendjen e ka pasur të qeverisë vetëm për xhepate tij dhe të oligarkëve të tij.

Tani është mbledhur Komisioni i Ekonomisë qëpo trajton lirinë nga taksat dhe tatimet të oligarkëve.Kjo është diferenca e madhe e këtij parlamenti,studentin e kap prej fyti dhe kërkon t‘i marrë edheqindarkën e fundit, që prindërit e kanë bërë medjersë dhe mund, kurse pesë oligarkëve kërkont’u heqë gjobat, taksat, tatimet dhe detyrimet, sepseky Kryeministër është i pesë vetëve, përfshirëvetën e tij dhe jo i 140 mijë studentëve dhefamiljarëve të tyre.

Unë jam një si ata studentë atje ...Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Mehmetaj!Fjalën e ka zoti Mediu. Të përgatitet deputetja

Eglantina Gjermeni.Fatmir Mediu - Të nderuar kolegë deputetë,Me aktin e tij politik, Presidenti i Republikës na

dha të gjithëve një mundësi për të reflektuar dhepër të dëgjuar zërin e studentëve. Të mos ishikojmë studentët si njerëz që kërkojnë një

215


karrige, që duan të ulin një tarifë apo duan tëtjetërsojnë një bibliotekë, por si forca më e madhee kësaj shoqërie.

Që në fillim të fjalës sime dua të sjell fjalët eprofesor Romeo Hanxharit për ditën e parë tëprotestës së studentëve: “Auditorët ishin bosh,oborri i fakultetit vlonte nga zëri i fortë i studentëvetë revoltuar. Ishte gjëja më emocionuese që mundtë shohë një njeri që do dhe çmon lirinë dhedinjitetin. Ishte pamja më e bukur pas 28 vjetëve”.

Kur studentët i kërkojnë të flasë, ai përsërit fjalëte një njeriu të madh: “Për gjënë më të dashur japjetën, ndërsa për lirinë jap gjënë më të dashur.Luftoni dhe mos e falni lirinë dhe dinjitetin tuaj”.

Të nderuar kolegë deputetë,Studentët na treguan se edhe sot pas 28 vjetëve

pas dhjetorit të parë ka ende nevojë për të luftuarpër lirinë. Sot pas 28 vjetëve studentët kanë ngriturpyetjet që ka çdo shqiptar:

Pse ikin shqiptarët nga Shqipëria? Pse ikënrinia? Pse jemi vendi më i varfër? Pse jemi vendime korrupsionin më të lartë? Pse krimi i organizuarkontrollon shtetin? Pse bizneset vendase pombyllen? Pse investitorët e huaj nuk vijnë nëShqipëri? Pse universitetet private dhe shtetërorenuk funksionojnë? Pse nuk respektohen të drejtat,prona, liria dhe jeta? Pse Europa na largohet çdoditë edhe më tepër? Përgjigjja është e thjeshtë:nuk kemi qeveri nga qytetarët që t’u shërbejëqytetarëve, por kemi një qeveri të një klani, kuzotëron paaftësia dhe hajnia, marrëzia dhekorrupsioni.

Ndryshimi është i vështirë në këtë situatë, por idomosdoshëm.

Sot është dita të hapim sytë e të shikojmë, tëdëgjojmë, të gjykojmë, të hapim zemrat e tëreflektojmë për studentët, duke mos i parë atathjesht si nevojtarë për të realizuar tetë pika qëkanë të bëjnë me jetën e tyre studentore, por sinjerëzit më të mrekullueshëm të kësaj shoqërie,që ringritën edhe një herë fort shpresën për të qenënjerëz të lirë dhe me dinjitet.

Lirinë dhe dinjitetin nuk e kërkojnë vetëm përveten e tyre, por e kërkojnë për të gjithë ne, përprindërit e tyre kokulur dhe shpresëvrarë, përmotrat dhe vëllezërit e tyre që janë rrugëve tëbotës, për miqtë dhe shokët e tyre që duan të ikinnga Shqipëria.

Kjo thirrje lirie e studentëve kumbon fort në çdofamilje dhe zemër shqiptari dhe nuk mund ta ndalëdot askush. Nuk mund të shkretohet ky vend që e

ka falur Zoti; nuk mundet qeveria të rrijë si zgjedhëmbi qafën tonë; nuk mund dhe nuk duhet qëparlamenti të jetë arena e debatit bajat, e shfryrjessë mllefit apo sharjeve të Kryeministrit; nuk munddhe nuk duhet që pushtetin e qytetarëve tashndërrojmë në pushtet të një grupi njerëzish; nukmund dhe nuk duhet që e djeshmja të harrohet, esotmja të shkatërrohet dhe e ardhmja e shqiptarëvetë tradhtohet.

Shqipëria ka nevojë sot për një revolucion të ri:revolucionin për të ndërtuar shtetin e së drejtës,shtetin e qytetarëve dhe jo të qeveritarëve, shtetine lirisë dhe të konkurrencës dhe jo shtetin ekontrollit dhe klientelizmit, shtetin që mbronqytetarin dhe jetën e tij dhe jo shtetin e krimit dhetë pasigurisë. Kjo është thirrja e studentëve. Kanevojë për shtetin që merr nga qytetarët aq taksasa i duhen për të ushtruar detyrat e tij kushtetuesedhe jo shtetin që njësoj si bandit rrëmben dhe futdorën në xhepin e çdo qytetari duke rritur taksat,shtetin e interesave të studentëve dhe tëqytetarëve, që janë zot i fateve të tyre dhe atë qëju ka falur Zoti nuk mund t’ia lënë në dorë EdiRamës. Kjo liri u është mohuar jo vetëmstudenteve, por mbarë shqiptarëve.

Studentët mund dhe kanë forcën për të bërëkëtë revolucion të ri dhe ne të gjithë duhet të jeminë mbështetje të tyre, madje me kokën ulur, përShqipërinë Europiane, ku Europa nuk është njëëndërr abstrakte, por një realitet që duhet tëndërtohet këtu në çdo familje shqiptare.

Mbi të gjitha, të nderuar kolegë deputetë,studentët janë kualitet. Ky kualitet është neorganizimin e tij masiv dhe në artikulimin fantastikqë u bëjnë mendimeve te tyre; është në kurajën estudentes nga Vlora, e cila ndeshet meKryeministrin dhe nuk do t’ia dijë për presionin etij; është te studentja në Kamëz, e cila nuk pranoitë bënte lojë, por doli nga salla duke e lënëKryeministrin në monologun e tij; është te studentinga Vlora, i cili, siç u tha këtu, i tha që prindëritkanë filluar ta përdorin në vend të gogolit për tëtrembur fëmijët; është tek të gjithë ata profesorë,të cilët janë në krahë të studentëve dhe jo në krahtë së keqes. Ky kualitet lartësohet te qëndrimi ityre i prerë dhe vendosmëria për të ndryshuar jothjesht realitetin universitar, siç duam të diskutojmëne këtu, por realitetin e qeverisjes dhe politikës nëvend.

Në vitin 1989 një pedagog imi i matematikës,Viktor Kabili, thoshte: “Një qeveri duhet të

Viti 2018

216


ballafaqohet me studentët, sepse nëse ata janëmë të varfrit financiarisht, padyshim janë më tëpasurit shpirtërisht dhe intelektualisht”. Në vitin1990 studentët u përballën dhe përmbysënregjimin komunist. Në dhjetor të vitit 2018 ka njëballafaqim të ri. Sot studentet i japin vlerëdemokracisë shqiptare me atë që po bëjnë, dukeu përpjekur t’ua kthejnë pushtetin shqiptarëve,duke vrarë frikën dhe duke përbuzur të keqen. Kaardhur koha që studentët të drejtojnë një revoluciontë ri, i cili duhet të jetë revolucioni i dashurisë mbiurrejtjen në këtë vend, i dinjitetit mbi përbuzjen, indershmërisë mbi pandershmërinë, i lirisë mbishtypjen. Studentët i kanë bërë të qarta kërkesate tyre. Nuk ka çfarë të diskutojnë më shumë.Qeveria duhet t’i miratojë dhe zbatojë ato dukefilluar me këto pika:

1- Abrogimi i ligjit “Për arsimin e lartë”, i cili mepolitikat klienteliste financiare të parashikuara nëtë dhe tarifat ka sjell kolaps dhe këtë gjendje nëarsimin shqiptar. Jemi vendi ku tarifat janë gati mbi2-3 herë më të larta se tarifat europiane në raportme të ardhurat.

2- Financimi i arsimit nga buxheti me 5% tëGDP-së nuk është thjesht çështje shifre, porpolitikë, e cila krijon një sistem edukimi më të mirë,krijon një shoqëri më të mirë dhe më tëpërgjegjshme, krijon një qeverisje më të mirë, mëpak kriminalitet, më pak burgje e policë, më pakkosto financiare dhe sociale. Prandaj, ajo nuk ështënjë shifër, por politikë që duhet ta zhvillojmë dhenuk duhet ta neglizhojmë si shoqëri shqiptare.

Ju thoni se e keni gjetur buxhetin e arsimit nëditën më të keqe, por nuk është ashtu, sepse shifratflasin krejt ndryshe. Në vitin 2012-2013 buxheti përarsimin ishte 2,9% e prodhimit të brendshëm bruto,ndërsa sot është 2,5%. Mos llogarisni investimete privatit si investime të buxhetit të shtetit. Vetëmju mund ta bëni këtë absurditet.

Nga ana tjetër, në atë kohë ne përcaktuam disapolitika të interesit strategjik, si anëtarësimi iShqipërisë në NATO. Ne rritëm buxhetin embrojtjes nga 1,36% në 2,22%, për të marrë ftesënpër anëtarësim dhe anëtarësuam Shqipërinë nëNATO. Edhe për liberalizimin e vizave ndoqëm tënjëjtat politika të orientuara në sektorë për tëpërfituar të gjithë shqiptarët dhe studentët. Poashtu edhe ndërtimin e infrastrukturës dheekonomisë shqiptare.

3- Pjesëmarrja më e plotë e studentëve nëstrukturat universitare dhe zgjedhjet e strukturave

drejtuese të universiteteve duhet parë si pjesë epërgjegjshmërisë së tyre për të drejtuar dhe punuarsë bashku me pedagogët.

Studentet nuk mund t’i marrë askush për dore,apo të jetë aq naiv sa të mendojë t’i manipulojëme përbuzje e të tallet me ta siç kërkon të bëjëRama. Ky është një teatër absurd në kurriz tëstudentëve dhe të Shqipërisë.

Nuk ka marri me të madhe se sa ajo që thotëKryeministri, se studentët kanë dalë në protestëse e duan shumë. Kështu thoshin edhe diktatorët:“Populli na do, na duartroket”, duke mbushur salladhe sheshe me detyrim apo me punonjës partiedhe të rinisë komuniste, njësoj si monologu i këtyreditëve.

Shfajësohet se nuk i di problemet e studentëve,se nuk i kanë thënë. Të njëjtën gjë thoshte edheshoku Enver, se nuk e dinte dhe se fajin e kishinanëtarët e Byrosë Politike.

Kryeministri bën dhe zbulimin e ri të kohëve tëfundit të demokracisë: “Protestoni që të mësojë,-thotë. - Rrini në protestë, sepse vetëm kështumund t’i zgjidh problemet”. Pra, ka vetëm njëmënyrë që Kryeministri ynë të punojë dhe tëmësojë punën që ka, të cilën nuk e ka mësuar për4-5 vjet. Shoqëria duhet çuar më këmbë dhe vërtetkështu duhet bërë, studentët ta çojnë të gjithëshoqërinë më këmbë për ta larguar një herë epërgjithmonë këtë Kryeministër të papërgjegjshëm,që nuk u përgjigjet interesave të vendit.

Studentët e kanë thënë hapur, ky realitet ka njëpërgjegjësi dhe një përgjegjës, qeverisjen dhe zotinRama. Strategjia e Kryeministrit për të filluarRevolucionin e Dytë Kulturor Kinez me universitetetështë e turpshme dhe e rrezikshme. Tendenca etij për të vendosur në konflikt pedagogët mestudentët, është një tendencë për të uzurpuaruniversitetet, për t’i vendosur nën këmbët epushtetit.

Do të doja ta mbyllja fjalën time me një shprehjetë Steve Jobs: “Jetoni çdo ditë, të dashur studentë,si të ishte dita e fundit e jetës suaj! Koha juaj ështëe kufizuar dhe mos e humbni atë duke jetuar jetëne dikujt tjetër! Mos ngecni në kurthin e dogmave,duke jetuar me rezultatin e mendimit të njerëzvetë tjerë! Mos e lini zhurmën e njerëzve të tjerë tëmbysë zërin tuaj të brendshëm! Kini kurajën tëndiqni zemrën dhe intuitën tuaj, ato e dinë se çfarëdëshironi vërtet, çfarë doni të bëni, çdo gjë tjetërështë dytësore...”

Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Gjermeni.

217


Të përgatitet Jorida Tabaku.Eglantina Gjermeni – Të nderuar kolegë,Tetë kërkesat e studentëve protestues janë

diskutuar shumë këto ditë në media, në rrugë, nëkafene, në auditore dhe ajo që duhet theksuarështë se studentët e të gjitha universiteteve,pjesëmarrës në protestë ose jo, i konsiderojnë sitë drejta këto kërkesa. Po kështu, studentët euniversiteteve Korçë, Shkodër, Vlorë, Durrës apoGjirokastër kanë edhe disa kërkesa specifike mesynim përmirësimin e gjendjes së universiteteve,konvikteve apo përmirësimin e cilësisë sëmësimdhënies. Ndërkohë që protesta vijon, nemendojmë që procesi i plotësimit të kërkesaveduhet të jetë një model bashkëpunimi, përfshirjejee studentëve, një model demokratik dialogu dhebashkëveprimi që po na mëson të gjithëve, në fakt,se si mund t’i bëjmë gjërat dhe se si duhet t’i bëjmëakoma më mirë. Duhet të jetë edhe një procesrikthimi besimi, besimit se me angazhimin e tëgjithëve Shqipëria mund të bëhet më e mirë, sekontributi i secilit prej nesh e bën më të mirë këtëvend dhe besimi për studentët që mund tëkontribuojnë dhe mund t’ia dalin mbanë për njëarsim më cilësor në Shqipëri.

Reflektimi për kërkesat e studentëve ka filluardhe po vijon si një proces i hapur, transparent,përfshirës dhe që synon të nxjerrë një produkt nëformë pakti për universitetin, pakti për arsimin elartë në Shqipëri. Procesi i hartimit dhe miratimittë këtij pakti nga të gjithë aktorët, studentë dhepedagogë, qeveri dhe pushtet vendor, universitete,shoqëri civile dhe sipërmarrje, jo vetëm që përfshindhe realizon kërkesat e studentëve protestues, poredhe të të gjithë studentëve në Shqipëri, madjeedhe i tejkalon këto kërkesa, por më shumë sekaq garanton qëndrueshmëri dhe angazhimmaksimal për ta realizuar këtë pakt.

Përgjysmimi i tarifës së regjistrimit të studentëvenë mënyrë të shkallëzuar, duke iu përgjigjurkërkesës së studentëve, ndikon direkt në uljen eshpenzimeve të tyre dhe të familjeve të tyre përarsim, duke mbështetur dhe motivuar më të mirët,ekselentët dhe studentët që kanë vështirësiekonomike. Incentivat për studentët ekselentë dotë shërbejnë si një nxitës real për ta, por edhe përpedagogët, duke përmirësuar cilësinë emësimdhënies. Pa dyshim duhet ndryshuar,përmirësuar menaxhimi i universiteteve, portheksoj se duhet vlerësuar edhe gjithçka e mirëqë është krijuar ndër vite dhe që është pasuri. I

gjithë ky proces reflektimi duhet të shërbejë edhepër të ridimensionuar marrëdhëniet pedagogë-studentë, pa dashur t’ua kundërvëmë njëri-tjetrit,përkundrazi, duke i parë si aleatë të fortë. Përmeskëtij procesi duhet të vlerësohen dhe të mosanatemohen pedagogët, sidomos ata që janëmodel jo vetëm nga mësimdhënia, por edhe ngaajo që përcjellin përmes figurës së tyre dhegjithçkaje të mirë që kanë bërë dhe realizuar ndërvite, duke gëzuar respektin e studentëve.

Kërkimi shkencor është një proces që kërkonangazhim dhe incentivim për pedagogët, por edhepër studentët e përfshirë në të. Jo vetëmmbështetje për kërkim shkencor, por edhemonitorim dhe vlerësim të këtij komponenti, si njëkomponent kyç për vlerësimin e pedagogëve nëuniversitet. Në programet e masterit apodoktoraturës mund të realizohen më shumëkërkime me terma konkretë, realë, problematikaqë hasen nga shoqëria shqiptare, që mund tëshërbejnë si një bazë e mirë për të ndërtuarpolitika, programe, ndërhyrje dhe modele të tillaka në universitetet shqiptare.

Punësimi i studentëve të diplomuar si ekselentëme një përqindje të caktuar në administratënpublike do të jetë një incentivë e mirë jo vetëm përstudentët, por një frymë, një qasje dhe një energjie re pozitive në administratën publike. Karta estudentit do të jetë një mjet identifikimi, mbështetjeaksesi për studentët. Duke ua garantuar këtë kartëme gjithçka që ajo do të ofrojë për studentët ne urealizojmë studentëve jo vetëm kërkesën, por edhestatusin e tyre në shoqëri. Vlerësimi i pedagogëvenë mënyrë periodike, mundësisht nga institucionejashtë universitetit, mendoj se është mënyra më emirë për ta vlerësuar ata, cilësinë e mësimdhënies,angazhimet e tyre në kërkim shkencor apoaktivitete të tjera profesionale. Është një proces, icili ekziston në disa universitete në Shqipëri, porduhet bërë në mënyrë të vazhdueshme sistematikedhe mundësisht, duke motivuar dhe vlerësuar mëtë mirët, duke marrë masa apo penalizuarpedagogë që korruptohen, që abuzojnë me fuqinëe notës apo edhe më tej më keq akoma,keqpërdorin pozicionin e tyre në kërkim të favoreveseksuale.

Të gjitha këto që sapo ju thashë janë, në fakt,pjesë e paktit për universitetin. Dialogu mestudentët ka nisur, puna për paktin për universitetinka nisur, prandaj le ta vazhdojmë punën së bashkupër të mos ndier keqardhje nesër që nuk bëmë

Viti 2018

218


më të mirën e mundshme. Ne si politkëbërës, ju sistudentë, si pedagogë, të gjithë jeni të mirëpriturqë të kontribuojmë te pakti për universitetin.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Tabaku.Po, zoti Spaho, urdhëro.Edmond Spaho – Zoti Kryetar,Më kanë informuar se paralelisht me seancën

plenare është zhvilluar edhe mbledhja e Komisionittë Ekonomisë për të shqyrtuar, në mos gaboj, njëdekret tjetër të Presidentit, i cili ka kthyer një ngaligjet fiskale. Nuk është e rregullt që të zhvillohendy aktivitete të Kuvendit paralelisht. Ne kemizhvilluar mbledhje të komisioneve në ambientet eseancës plenare, por kur ka pasur dakordësindërmjet palëve, dhe në atë kohë seanca plenareështë ndërprerë. Prandaj, ju kërkoj, nëse ështëzhvilluar një mbledhje e tillë, të konsiderohet epavlefshme.

Gramoz Ruçi – Zonja Tabaku, fjala për ju.Të përgatitet Floida Kërpaçi.Jorida Tabaku – Nuk ka përgjigje për zotin

Spaho?I dëgjova me shumë interes fjalimet e kolegëve

socialistë, ishin të gjitha të 2015-ës. Në fakt,mendimin tim për ligjin e arsimit të lartë në 2015-ën e kam dhënë, kam bërë debat këtu edhe meministren, e cila më tha: “E vërteta do të të bjerëmbi kokë!”. Në fakt, e vërteta sot është derdhurrrugëve, ka shkuar para ministrisë, paraKryeministrisë, ka mbushur auditoret, sot e vërtetaështë vetëm një, ato që Partia Demokratikeparashikoi para 3 vjetëve ishin të gjitha të vërteta.

E dëgjova ministrin e Financave, i cili foli sikurishte nga tregu i fruta-perimeve, krahasoishpenzimet për arsim pa përmendur fare produktine brendshëm bruto. Në qoftë se është dukedëgjuar, po e informoj se në 2013-ën kanë qenë172 mijë studentë në auditoret shqiptare,shpenzimet për arsim kanë qenë 4,1% e produktittë brendshëm bruto; në 2018-ën janë 129 mijëstudentë, janë 43 mijë studentë më pak në auditoredhe shpenzimet për arsimin janë 2,83% e produktittë brendshëm bruto. Kështu që, nuk më çudit faktiqë rritja e tarifave me 33% ka sjellë po të njëjtinnivel të ardhurash nga të ardhurat e universitetevenë buxhetin e shtetit. Janë 43 mijë studentë mëpak, që janë larguar sot nga vendi dhe 70% e tërinjve që janë në vend duan të largohen.

Në 2017-ën, familjet shqiptare paguanin ngabuxheti i tyre 25,1% për arsimin. Shpenzimet për

arsimin ishin rritur me 2,3 herë, ¼ e shpenzimevefamiljare shkonte për arsimin. Në 2016-ën kjoështë vetëm 10,6% e totalit të shpenzimeve, ngaviti në vit, efekti i parë i menjëhershëm i rritjes sëtarifave të arsimit me VKM. Deri dje thoshin setarifat e arsimit nuk i ulim dot se i kanë caktuaruniversitetet, ndërsa sot thonë jemi të gatshëm t’iulim, sepse mot ulen edhe me VKM. Kur ligji iarsimit të lartë kaloi këtu në parlament, ne thamëdisa të vërteta që sot nuk kanë ndryshuar: do t’idetyroni universitetet publike që për të mbledhurtë ardhurat të rrisin tarifat, të kthehen në shitore,të japin me qira ambientet e tyre, të konkurrojnëme universitetet private. Keni krijuar 7 institucionepër arsimin e lartë, të cilat, të gjitha po marrin ngabuxheti i shtetit para që mund t’u shkoninuniversiteteve; keni krijuar institucione dhe borde,të cilat janë në shumicë qeveritare, duke cenuarrëndë autonominë. Këtu kam një shkresë tëministres Nikolla, e cila u sugjeron universiteteveta heqin fare termin “autonomi”, sepse nuk e njehligji. Këtë shkresë e ka nisur në tetor të 2018-ës.

Dëgjoj këtu që flitet shumë për reforma. Nukka reforma, nuk ka reformë fiskale, ka rritje me 1,9miliardë të taksave. Ashtu siç ua thanë dje edhestudentët, nuk ka reformë në arsim, ka rritje tëtarifave me 33% dhe rritje të teksteve shkolloreme 7%. Nuk ka reformë në energji, ka rritje tëçmimit të energjisë me 24%, ashtu siç parashikohettë rritet edhe vitin tjetër, nga janari, siç njoftoi sotEnti Rregullator i Energjisë. Nuk ka asnjë reformë!

Sot, çdo gjë që keni thënë, çdo propagandë qëkeni bërë ka rënë. Shqipëria e vërtetë është ajoqë është në sallën e auditorëve, që me të vërtetëia çori maskën qeverisë, që me të vërtetë zbuloipropagandën, që me të vërtetë bëri një detyrëndoshta më të mirë se edhe ne, arriti aty ku nukkishte arritur askush të godasë. Rinia shqiptaresot po zhbën atë që në 5 vjet qeveria arriti meshumë mund ta vendosë, propagandën. Sot, edheai guri i fundit që ju mbante ka rënë!

Ky dhjetor është shumë i bukur, në fakt, është ibukur pothuajse aq sa ai i ’90-ës, për një arsyeshumë të thjeshtë, sepse studentët edhe një herëpo tregojnë që mund të arrijnë ta bëjnë ndryshimin,e këtë ndryshim...

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Tabaku!Fjala për deputeten Kërpaçi.Të përgatitet zonja Mesi.Dy minuta për zonjën Kërpaçi.Floida Kërpaçi – Të nderuar studentë,

219


Sot, si e re, si bashkëmoshatarja juaj, do tëpërcjell në këtë foltore 8 kërkesat tuaja, 8 kërkesabazike që qeveria nuk i miraton, sepse nuk ështëme ju dhe nuk është për ju në këtë parlament. Prej16 ditësh, ju studentë të Republikës së Shqipërisë,në një lëvizje studentore, qytetare dhedemokratike, keni dalë në kërkim të zgjidhjeskonkrete për kushtet anormale që jua bëjnë jetënstudentore dhe qëndrimin pranë dijes të pamundur.Ju, njëzëri, zyrtarisht, keni protokolluar nëMinistrinë e Arsimit tetë kërkesa tëpanegociueshme. Po çfarë kërkoni ju? Ju kërkonitë dyfishohet buxheti i arsimit të lartë, të ulen tarifate studimit, të përmirësohen kushtet e konvikteve,të rritet mbështetja për kërkimin shkencor, të kenikartë studenti dhe të rritet përfaqësimi i studentëve.Të gjitha kërkesat tuaja janë shumë të drejta dheminimale, realizimi i të cilave pengohet vetëm ngamarrëdhënia klienteliste e Kryeministrit meoligarkët që po vrasin të ardhmen e rinisë dhe kanëbërë që 79% e rinisë të kërkojë të largohet ngaShqipëria, e pashpresë.

Ndaj, Lëvizja Socialiste për Integrim propozoidy amendamente, që u jepnin zgjidhje 8 kërkesavetë studentëve. Ju kishit mundësinë të reflektonitdhe të votonit, por zgjodhët të votonit paturpësishtnë shërbim të Kryeministrit dhe dolët kundër 8kërkesave të studentëve. Ju nuk e njihni realitetine një studenti, se sa i duhet të punojë dhe tësakrifikojë për të paguar tarifën apo të ndajë 4tualete me 500 studentë të tjerë dhe kushtemjerane në konvikte. Ju nuk i dini, prandaj votuatkundër.

Studentët nuk kanë nevojë për fyerjet, sharjet,ofendimet e ulëta të Kryeministrit llafollog tërealitetit 3D. Studentët nuk kanë nevojë për videot3D të konvikteve, ata kërkojnë dhe meritojnëzgjidhje.

Kryeministri, që mbështet me 46% të buxhetitoligarkët, nëse vërtet është me studentët, t’u japë1 % të buxhetit të rinjve për t’i hapur rrugë zgjidhjessë problemit dhe kthimit të studentëve në auditore.

Ndryshoni buxhetin, hiquani lekët etaksapaguesve oligarkëve të Edi Ramës dhekthejuani fëmijëve të shqiptarëve! Mjaft menduatpër oligarkët tuaj, zoti Kryeministër, në mungesë!Sot nuk ka vend për dialog! Për çfarë duhet tëdialogohet me studentët, për t’iu treguar se kartae studentit ka kohë që është detyrim ligjor, por nukka dalë akoma; për t’u treguar se taksat janë rritur,por tarifat nuk ulen; për t’iu treguar se keni pasur

ndër mend të përmirësoni kushtet në konvikte dhese ka qenë thjesht një ide në mendjen tuaj pa asnjëprojekt konkret apo për t’u treguar se në programine qeverisjes 2013-2017 synimi ka qenë qëfinancimi publik për arsimin të arrijë në nivelin e5% të PBB-së?

Sot ju nuk e rrisni dot buxhetin nga 0,46% në1% për realizmin e kërkesave të studentëve. Çdopremtim juaji është mashtrim. Studentët janë tëqartë se, ashtu siç keni mashtruar për çdo premtimqë keni dhënë, ashtu kërkoni t’i mashtroni edheata. Sot studentët nuk janë duke kërkuar gjëra tëreja, por thjesht disa të drejta që i keni ju detyrim t’ua plotësoni. Rezistenca e secilit student për tëmos dialoguar e tregon hapur refuzimin që seciliprej tyre i bën kësaj qeverie, ndaj sot merrni njëvendim, ndryshoni buxhetin dhe realizoni 8kërkesat e studentëve ose tërhiquni njëherëpërgjithmonë!

E gjithë Shqipëria është me ta, të gjithëshqiptarët janë me studentët, vetëm shteti, qeveria,Kryeministri, buxheti klientelist i Kryeministrit nukështë me studentët.

Ne sollëm këtu dy amendamente që u japinzgjidhje 8 kërkesave, sepse jemi me studentët dhepër studentët. Po ju? Ju votuat kundër. Ne jemisot këtu dhe do të jemi gjithmonë për studentët.Po ju për kë jeni? Turp t’ju vijë, sepse 46% tëbuxhetit ua keni dhënë oligarkëve. Prandaj, ashtusiç thonë edhe studentët, “turp t’ju vijë, o ju,oligarkët e shefit tuaj”. Hidheni votën sot jo përpartinë e oligarkisë, por një herë të vetme votonipër rininë! Unë sot do të votoj për rininë dhe kambindjen se studentët e bashkuar kanë për të fituar.

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Mesi. Senida Mesi - Përshëndetje, të gjithëve! I nderuar Kryetar, Të nderuar kolegë deputetë, Në fakt, fjala ime nuk ju drejtohet vetëm juve

në këtë sallë, por u drejtohet edhe të gjithëstudentëve, familjarëve të tyre, si edhepedagogëve, të cilët kanë punuar me ndershmëridhe na përfaqësojnë denjësisht në auditore. Fjalaime nuk u drejtohet atyre të cilët për një arsye osepër një tjetër nuk janë aty ku duhet dhe nuk duhettë ishin aty ku janë.

Esenca e politikës parlamentare është dialogu,e sigurisht jemi të gjithë së bashku për të bërë dia-log me njëri-tjetrin, për të diskutuar platforma mëtë mira, për të bërë dialog me studentët me qëllim

Viti 2018

220


që të gjejmë zgjidhjen e duhur. Ka 16 ditë që studentët janë në protestë,

kërkojnë gjëra të cilat qëndrojnë, janë kërkesa, tëcilat, që në momentin e parë qeveria shqiptare dheKryeministri Rama i kanë pranuar si të qenësishmedhe të rëndësishme, por nuk duam të mjaftohemivetëm me zgjidhjen e këtyre 8 kërkesave.

Dialogu, në fakt, u takon qeverisë dhestudentëve. Vendimmarrja na takon të gjithëve, itakon këtij Kuvendi, i takon qeverisë, por sigurishtedhe universiteteve si rezultat i autonomisë së tyre.

Ne jemi gati jo vetëm për realizimin e 8 pikave,por jemi gati për të ofruar shumë më shumë. Paktipër universitetin do të adresojë problematika tëpërgjithshme të arsimit të lartë, do të trajtojëspecifika të universiteteve, gjithmonë nëmarrëdhënie me funksionalitetin e tyre, meministritë përkatëse, me bashkitë dhe bizneset, meqëllim që ne të gjejmë një zgjidhje afatgjatë në tëmirë të të gjithëve.

Pra, arsimi dhe kërkimi shkencor për ne janënjë e mirë publike, themelet e ndërtimit të sëardhmes, rruga kryesore drejt progresit.

E kemi treguar që në ditët e para të qeverisjesangazhimin tonë për të sjellë një sistem arsimoreficient, i cili krijon mundësi të barabarta dheshkollim cilësor për të gjithë.

Tashmë këtë protestë nuk e shikojmë si një mo-ment për të plotësuar 8 kërkesat e Universitetit tëTiranës, 3 kërkesat që vijnë nga universiteti “LuigjGurakuqi” në Shkodër, ose kërkesat e studentëveqë vijnë nga universiteti i Korçës, i Gjirokastrësose Vlorës, të cilat kanë ndryshime në vetvete menjëra-tjetrën, prandaj është rëndësishme që tëulemi dhe të gjejmë zgjidhjen më të mirë.

Tani, nëse doni të flasim për shifra, po ju themse kemi një rritje prej 4,2% nga viti ynë i parë derinë vitin 2018, përfshirë këtu edhe projektbuxhetine vitit 2019. Kjo tregon se asnjëherë arsimi nuk kaqenë i harruar nga qeveria shqiptare, përfshirë këtuedhe shëndetësinë.

Ne duam, sigurisht, të rrisim edhe cilësinë emësimdhënies, e cila ka një element shumë tërëndësishëm, vlerësimin e performancës sëpedagogëve duke filluar nga momenti si ata janëmarrë në punë, si janë pranuar kandidatë përdoktor shkencash, duke verifikuar çdo diplomë përplagjiaturë e kështu me radhë.

A mjafton me kaq? Jo, nuk mjafton, por duhetqë të gjithë së bashku të punojmë përtransparencë, të cilën e kanë kërkuar studentët.

Sigurisht, nisur mbi bazën e një metodologjie,duhet që senatet, rektoratet, profesorët, dekanatit’u shpjegojnë studentëve si bëhet përcaktimi ikostove dhe përcaktimi i tarifave.

E kemi deklaruar dhe vazhdojmë të mbajmëtë njëjtin premtim, tarifat do të reduktohen. Kjo nukdo të thotë që do të reduktojmë tarifat e përcaktuaranga senati, pasi senatet kanë pavarësinë e tyrepër të aprovuar një gjë të tillë, por ne do t’isubvencionojmë dhe buxheti i vitit 2019 i ka tëgjitha hapësirat e lejuara për ta bërë një gjë të tillë.

Të dashur kolegë, dialogu tashmë ka filluar.Ka filluar në sallat me studentë, ka filluar mepedagogët, ka filluar në rrethe të ndryshme tëShqipërisë, ka filluar me mesazhe, me e-maile.Çdo ditë unë, Kryeministri, kolegët e mi deputetë,kolegët e mi të Këshillit të Ministrave marrimopinione si ne mund dhe duhet ta shfrytëzojmëkëtë rast për të bërë më të mirën.

Por, nga çfarë ndodhi sot në Kuvend, mendojse opozita nuk e ka mendjen as te studentët, as tenjerëzit e zakonshëm të këtij vendi, por e kamendjen të ofrojë atë spektakël që ofroi nëmëngjes, të ofrojë fjalime, të cilat kanë inate dheurrejtje.

Po si nuk ju dëgjova një herë të vetme të natregoni se çfarë keni bërë ju mirë, me përjashtimtë universiteteve kioska që na i latë dhuratë dhene i mbyllëm? Si nuk thatë një herë se çfarë bëtëmë mirë se sa po bëjmë ne për arsimin? Ç’bëtëmë mirë se ne për shëndetësinë? Çfarë bëtë?Urrejtje, inat, sa keq po punojmë, kjo ështëalternativa juaj.

Kemi marrë sisteme, të cilat janë të rrënuaradhe dita – ditës po i rindërtojmë, por, sigurisht kjodo kohë, do buxhet, do njerëz, do vision, të cilëtneve nuk na mungojnë.

Unë për një gjë jam e sigurt, se Shqipëria do tëbëhet, do të bëhet me ata studentë të shkëlqyerqë janë jashtë, me ata nxënës që sot janë nëauditore, do të bëhet me njerëzit me integritet, dotë bëhet me drejtësinë e drejtë. Ne kemi shumëpunë për të bërë. Edhe punën që nuk e bëtë ju, nedo ta bëjmë, sepse kemi dikë shumë tërëndësishëm në krah, kemi popullin dhevotëbesimin e tij. Ne do t’ia dalim. Shqipëria do tëbëhet.

Faleminderit!Gramoz Ruçi- Fjalën e ka zoti Shehi.Dashamir Shehi- I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,

221


Këtu jemi për një temë, që pjesërisht ështëkonsumuar, sepse kemi dy javë që diskutojmë përtë.

Në fakt, lëvizja e studentëve më kujtoi dy gjëra:së pari, nuk jemi ende një vend i lirë, por duhet tëdilnin disa djem dhe vajza në rrugë (kanë apo nukkanë të drejtë për të gjitha gjërat, kjo do të shihet),të na kujtonin që idetë e lirisë, mundësitë e lirisë,hapësirat e lirisë në këtë vend nuk janë realizuarasnjëherë.

Së dyti, na kujtuan se për këtë sistem arsimorvetëm kemi menduar që po e përmirësojmë dhepo e rregullojmë. Zoti Rama u ka vënë një fjalë tëmadhe të gjitha këtyre që bëri, i ka quajtur “reforma”dhe ka bërë një reformë arsimore.

Në fakt, unë nuk jam dakord edhe me ato qëbënin ata përpara zotit Rama. Nëse do të m’idëgjoni fjalimet e mia të kaluara të njëjtën gjë kamthënë, sistemi merr ujë nga të gjitha anët. Mirëpoky njeri mori përsipër një fjalë të madhe, që do tëbënte një reformë, do ta rregullonte, do tasistemonte, por, në fakt, është i pari kryeministërnë Shqipëri, i cili në ndryshim nga të tjerët, të cilëtgjithmonë e kanë quajtur dështim reformën eparaardhësve, ka pranuar vetë që ka dështuarreforma e tij. Ky e bëri, ky u lavdërua, ky mburrejdhe ky po sot po kërkon falje që ka gabuar. Kyështë i vetmi kryeministër, që e pranon brendamandatit të vet që ajo që e bëri për reformë, e bëripër sukses ka dështuar. Nga pikëpamjademokratike, kur një kryeministër ato gjëra që kashkarravitur vetë, i mendon si shkarravina, do tëishte një arritje e madhe. Mirëpo, në fakt, ky ështënjë dështim i madh, është një turp i madh. Kypersonazh, që nga kjo tribunë mbante fjalimet dhetregonte si e rregulloi, si i hoqi kioskat, që, nëfakt, të themi të drejtën, ishin kioska dhe që edheunë do t’i kisha hequr të gjitha, në fakt, çfarë bëri?Sistemi i vjetër i kioskëzimit paratë publike ia çonteuniversitetit publik, ndërsa ky për herë të parëparatë e publikut ia çoi kioskave që tepruan tëmiqve të vet.

Gjithashtu, nën presionin e parë të studentëvena pranon që paska dështuar sistemi, që qenka igabuar, që jemi gati ta rishikojmë. Nuk kakryeministër më qesharak se ky, që brenda dyvjetësh pranon që ka dështuar reforma e vet. Deridje është mburrur se ka bërë reformën e sistemitarsimor, ka bërë reformën e ujit, ka bërë reformënadministrative, por për të gjitha reformat e tij, sipër reformën e arsimit, do të vijë po ky vetë të

thotë që i kanë dështuar. Por kur e pranondështimin ky? Kur të dalin disa njerëz në rrugëdhe ta trembin, sepse e vetmja gjë që ka ky nëndërgjegjen e vet, në interesin e vet është pushtetii vet dhe asgjë më tepër. Prandaj...

Gramoz Ruçi – Faleminderit! (Ndërhyrje pa mikrofon) Ka mbaruar koha zoti Shehi. Grida Duma nuk është. Fjala për zotin Pollo Genc Pollo- Faleminderit! Zonja deputete dhe zotërinj deputetë,Ajo që kam parë tri javët e fundit për mua ka

qenë një kënaqësi, madje një gëzim i veçantë,sepse prej vitesh kam menduar dhe kam thënë seështë diçka shumë e keqe kur shoqëria bie nëinerci, në fjetje, cilatdo qofshin arsyet për këtë,qoftë varfërimi i shpejtë, propaganda thuajsetotalitare, emigracioni masiv, kryesisht rinor, apopaaftësia për të reaguar ndaj zullumeve tëndryshme që bën çdo pushtet. Për këto të funditpushteti aktual 5-vjeçar shquhet në mënyrë tëveçantë.

Po të lëmë mënjanë opozitën, që ka mandatdemokratik për të kundërshtuar dhe për të dhënëalternativa, rrugët e mbushura me studente estudentë janë një sinjal i shumëpritur për mua dhegjithë shoqërinë, opinionin publik, i cili i ka ndjekurme simpati dhe ka menduar se në vendin tonë,për fat të mirë, ka ende njerëz që ngrenë zërinndaj padrejtësisë dhe këtë nuk e bëjnë vetëm nëkafe e në facebook, por e bëjnë masivisht edhenë rrugë. Shpresoj që një frymë e tillë të mosshuhet, cilido qoftë motivi apo kërkesat, me festate fundvitit, por të rigjallërohet në mënyrën më tëmirë të mundshme për çdo rast të duhur në muajte vitit të ardhshëm dhe më tej.

Dëgjova ministren, që nuk tha asnjë fjalë përarsimin dhe punën e saj 5-vjeçare, të cilat kanëprokuror protestën më masive dhe më të zgjaturnë periudhën e fundit 30-vjeçare, po të lë mënjanëLëvizjen e Dhjetorit. Kjo ministre do të mbahejmend për mirë sikur të përmirësonte dhe tëmirëmbante sistemet e menaxhimit që gjeti,natyrisht që ka nevojë për përmirësim, por nukduhet t’i prishte me agjencitë, ku janë punësuarmasivisht militantë, të cilat kanë kompetenca tëpaqarta dhe nuk bëjnë asgjë. Ligji, përveç tëfamshmit transferim të fondeve publike ngashtetërori te privati, gjë që nuk ndodh vetëm aty,PPP-të janë e njëjta gjë, ato janë debatuar shumë

Viti 2018

222


në këtë sallë, i la në amulli universitetet dhe atosot kanë atë cilësi. Rritja nuk bëhet me shkopmagjik dhe me një reformë të vetme. Këtë duhetta pranojmë të gjithë. Duke mos nxjerrë aktenënligjore për vite të tëra, dekanë e rektorë, të zotëe të pazotë, të ndershëm apo jo, nuk dinin ç’tëbënin, ishin në amulli, të zbatonin normat emëparshme apo të interpretonin liberalisht ligjinrilindist!

Zonja e zotërinj,Unë kam qenë ministër dhe gradualisht, me

masë dhe raport, kam tentuar t’i rris tarifat, dukebesuar se kontributi i gjithsecilit është që të bëheti ndërgjegjshëm për të mirën publike që merr sishërbim publik. Nga viti 2014 e këtej barra ngabuxheti kaloi te studenti, te familjet e tyre dhe çdomasë, qoftë edhe demagogjike, e pasqyruar nëbuxhet, është hileqare dhe e pandershme, sepsendryshimi i ligjit të buxhetit do të sillte njëfarëpërgjigjeje që nuk do të prodhonte mrekullinëuniversitare, por një minimum drejtësie sociale përata studentë, të cilët...

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Pollo!Fjalën e ka deputeti Shezai Rrokaj. Të përgatitet

Olta Xhaçka.Shezai Rrokaj - Ndryshe nga vendet e

zhvilluara, ku investimi në arsim konsiderohet simjeti më dobiprurës për rritjen ekonomike dhesociale të tyre, nuk ka dyshim që politikaqeverisëse shqiptare vazhdon të jetë indiferentepër të investuar pikërisht aty ku shqiptarët dheqeveritë e vendeve të zhvilluara kanë pritshmëritëmë të mëdha. Vendin e reformave serioze meimpakt afatgjatë e kanë zënë improvizimet,eksperimentet dhe sloganet që dalin si “shpikje”,risi a imitime të shëmtuara, kinse prej vendeve tëUnionit.

Të nderuar deputetë,Sot protesta po i thotë “ndal” modelit të vjetër

të të ashtuquajturit kinse “bashkëqeverisje meqytetarët”, si reminishencë e sistemit totalitar,sepse, përkundër sloganeve dhe makijazhevetelevizive me regji të kontrolluar, lëngon një realitetsi ky që po na shfaqet sot sy më sy. Kjo sepseqeveritë i kanë lidhur reformat në arsim memandatet qeverisëse, duke prodhuar akte ligjoree nënligjore pa fund, që e kanë futur sistemin earsimit të lartë në kaos. Për shembull, u ndërruasistemi i arsimit të lartë i mbështetur në Kartën eBolonjës, ku ne jemi nënshkrues të saj, me njësistem kinse anglosakson, brenda të cilit u fshehën

qëllime të mbrapshta të lobimeve të caktuara, i ciliprodhoi një ligj të debatuar dhe shumë problematik,që kërkonte nxjerrjen e shumë akteve, VKM-ve,urdhrave dhe udhëzimeve, të cilat edhe sot pas 3vjetësh nuk janë bërë operative.

U krijua konfuzion në dualizmat rektor-admin-istrator, senat-bord; komisione për tituj akademikëqë duhet të ndërrohen çdo dy vjet.

Liria akademike dhe autonomia, tësanksionuara që më 1988 me Magna CartaUniversitatum, ku ne kemi aderuar prej rreth 14vjetësh, të garantuara në Kushtetutë, janë cenuar,zoti Kryeministër, dhe nuk është si thoni ju, se janëdhënë me bollëk, madje u dashkëshin riparë. Ështëcenuar qysh në mënyrën prepotente dhe fyese siu drejtoheni profesoratit dhe studentëve. Përshembull, është shkëputur cikli i doktoratës ngady ciklet e tjera, kur dihet që cikli i masterit ështëpo kaq i rëndësishëm dhe jetik për të rinjtë tanëpër të filluar punë. Ju e konsideroni këtë master sitë pasubvencionueshëm nga shteti. Është gabimdhe nuk është ashtu siç e thatë sot tek arkitektura,se nuk ka asnjë model në vendet e tjera qësubvencionojnë masterin.

Është burokratizuar me një koncept etatistsistemi me përqendrim të 5 agjencive në ministri,si: KALKSH-i, QSHA-ja, AKFAL-i, AKSH-i, ASCAL-i, pastaj janë futur bordet me përfaqësuesdominancë të ministrisë. Përse gjithë kjo histori?Për 10 muaj rrogë që marrin IAL-të nga fondi ipakushtëzuar. Ju hoqët përgjegjësinë e shtetit përarsimin publik; as fonde shtesë në raport me PBB-në, por edhe tarifat ua latë në derë IAL-ve, të cilati fajësoni sot, por në thelb ato nuk kanë ndryshuarasgjë prej vitit 2014, kur i miratonte qeveria.

Ju ndërmerrni kinse reforma, pa llogariturfaturën dhe pa bërë analiza për pasojat. Po në vitin2014 qeveria mori disa vendime, që ngjallindiskutim, por pa llogaritur faturën përkatëse.Përjashtuat sistemin part-time dhe ndërpretësistemin doktoral, të cilat furnizonin me financa IAL-të dhe nuk u konsultuat me grupet e interesit. Biefjala, sistemi part-time mund të kalonte si sistemedukimi në distancë, duke ngritur pragun epranimit, nota 8 për shembull, apo doktoratat tëkufizoheshin, por jo të ndërpriteshin. Sot më kotquhen universitete, kur me ligj ato përfshijnësistemin doktoral. Po këtë vit, IAL-të i propozuanqeverisë një rritje të ndjeshme të tarifave, si i vetmimjet për t’i shpëtuar falimentit, rritën, gjithashtu,numrin e pranimeve dhe diversifikuan kurrikulat,

223


sepse ishin i vetmi burim për mbijetesë. Këtë faturëe paguan studentët, sepse qeveria nuk dha asnjëgrosh.

Po këtë vit ju rritët me VKM rrogat e rojaveprivate, jo për të ruajtur “sekretet atomike”, siçshpreheni me ironi, por për t’u shërbyersipërmarrësve privatë, duke kaluar nga 240 mijënë 360 mijë dhe tani për këtë veprim tuajin fajësoniIAL-të. Pra, ju i bëni gabimet dhe, kur kapeni nëfaj, akuzoni të tjerët.

A e dini sa është rritur fiktiviteti me vënien enotës 6, si prag për pranimet në universitet? Nga16% e maturantëve me notë nën 6, në 2015, nëvitin 2016 ishin 12% dhe në vitin 2017, 7,9 %. A edini, zoti Kryeministër se në buxhetin e shtetit nukka zë për kërkimin shkencor, pra mungon edhezëri për kërkimin...?

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Rrokaj!Fjala për zonjën Olta Xhaçka. Ndërroni radhën!Vazhdojmë me zonjën Kushi.Evis Kushi – I nderuar Kryetar,Të nderuar kolegë,Gjatë gjithë muajit nëntor, ne, deputetët e

maxhorancës, jo vetëm të Komisionit tëEkonomisë, por të gjithë deputetët e komisionevetë tjera parlamentare, kemi zhvilluar një punëshumë intensive për shqyrtimin e buxhetit të shtetitpër vitin 2019. Kemi zhvilluar seanca me të gjithëministrat e qeverisë, kemi dëgjuar grupet einteresit, dhomat e tregtisë, ekspertët e ndryshëmdhe kemi qenë aktivë në media, në mënyrë që tapërcjellim buxhetin edhe te qytetarët. Sot jemipërsëri këtu për të diskutuar rreth dekretit tëPresidentit, i cili e rikthen ligjin “Për buxhetin eshtetit” për rishqyrtim për diskutim në Kuvendin eShqipërisë me argumente që lidhen me situatënaktuale për protestën e studentëve dhe mekërkesat e tyre për një arsim më cilësor dhe shansetë barabarta midis të gjithë të rinjve dhe të rejave,pavarësisht burimeve të tyre financiare.

Në këtë situatë, mendoj se çdo lloj përpjekjejeduhet vlerësuar dhe konsideruar me seriozitetqoftë kur vjen nga maxhoranca, nga opozita, aqmë tepër kur vjen nga Presidenti i Republikës. Përkëtë arsye, gjatë shqyrtimit të dekretit nëKomisionin e Ekonomisë, argumentuam me shumëseriozitet të gjitha arsyet tona pse nuk mund tamiratojmë këtë dekret. Përveç faktit që buxhetiështë në përputhje të plotë me Kushtetutën evendit, argumentuam se shteti i realizon të gjithaobjektivat sociale brenda kompetencave

kushtetuese bazuar në nenin 59 të saj. Tekobjektivat sociale është arsimi, natyrisht, por janëedhe disa objektiva të tjera, si: punësimi, strehimi,përkujdesja sociale për shtresat në nevojë, mjedisi,shëndetësia e kështu me radhë.

Po ashtu, buxheti ka si synim të mbështesësektorët prioritarë, që për këtë maxhorancë, përveçarsimit, janë: shëndetësia, bujqësia dheinfrastruktura. Gjithashtu, buxheti ka si synim tëmbështesë në mënyrë të balancuar edhe sektorëte tjerë, sepse kjo është një politikë që ndihmon nërritjen e punësimit, në rritjen ekonomike dhe rritjene mirëqenies së qytetarëve.

Nuk dua të ndalem shumë në shifra, sepse ikemi trajtuar gjatë ato edhe në Komisionin eEkonomisë, por edhe para dy javësh këtu nëseancën parlamentare.

Në lidhje me buxhetin për arsimin, dua tëtheksoj se për vitin 2019 buxheti i shtetit akordon42 miliardë lekë fonde për arsimin, që janë rreth1,2 miliardë më shumë sesa viti 2018. Në mënyrëspecifike për arsimin e lartë, ky buxhet për vitin2019 do të jetë 7,5 miliardë lekë ose ndryshe 190milionë lekë më shumë se viti 2018. Domethënë,buxheti për arsimin, pavarësisht se nuk mund t’iplotësojë të gjitha nevojat që ka, në fakt sistemiynë arsimor, është më i lartë se buxheti i viteve tëkaluara. Kjo është arsyeja që vitet e kaluara, edhepse buxheti nuk i plotësonte të gjitha nevojat qëkishte sistemi ynë arsimor, Presidenti nuk e kthentepër rishqyrtim, por e dekretonte atë.

Pavarësisht kësaj, gjithashtu argumentuam, poashtu edhe ministri i Financave solli argumentet etij, që kërkesat e studentëve mund të realizohenedhe pa e ndryshuar buxhetin, por dukeshfrytëzuar të gjitha hapësirat e ti j, dukeshfrytëzuar të gjitha shumat e akorduara, natyrishtduke i përdorur ato me efektivitet. Ndërkohë, punapër plotësimin e këtyre kërkesave tashmë ka filluar,madje për disa prej tyre ka filluar para se tëzhvilloheshin protestat e studentëve. Këtu e kamfjalën sidomos për marrëveshjet që janë lidhur meqeverinë gjermane dhe qeverinë franceze, me njëfond prej 18,8 milionë eurosh, një investim, siasnjëherë më parë, për kampuset universitareshqiptare. Po ashtu, ne jemi duke dialoguar mestudentët, me pedagogët, me të gjithë aktorët esistemit universitar jo vetëm për 8 kërkesat që kanëparaqitur studentët, por edhe për çdo problematikëtjetër, çdo kërkesë tjetër që na vjen nga studentëtapo pedagogët.

Viti 2018

224


Të nderuar kolegë,Së fundi, dua të ndaj me ju një shqetësim që,

në fakt, e kam pasur prej kohësh, por është rënduaredhe më shumë kohët e fundit, duke përfituar ngarasti që këtu përballë është edhe opozita.Gjithmonë më kanë shqetësuar shumë debatetmidis nesh, që shpeshherë kanë degraduar edhenë konflikte, madje edhe në konflikte fizike,konflikte verbale, dhunë verbale dhe fjalor banal.Çdoherë kam menduar për efektet negative,pasojat që sillte kjo gjë jo vetëm për ne, për imazhintonë, për familjet tona, por për efektin negativ qësillte kjo tek ata që na ndjekin, sidomos te brezi iri, sidomos tek të rinjtë dhe të rejat, që shpeshherëna kanë modele, na kanë shembuj në jetën e tyre,qoftë ju të opozitës, qoftë ne të maxhorancës, nukka rëndësi. Për fat të keq ajo të cilës i trembeshaka ndodhur. Gjatë protestave këto ditë kam dëgjuardisa studentë që përdornin fjalor banal, përdorninsharje, hidhnin akuza apo bënin sjellje jo të hijshmepër brezin tonë të ri dhe vërtet më ka ardhur shumëkeq dhe kam ndier shumë trishtim.

Të nderuar kolegë,Me çfarë modeli dhe me çfarë vlerash e

edukojmë ne brezin e ri? Ne duhet të mbajmëpërgjegjësi për sjelljet e tyre, sepse edhe ne jemifajtorë. Në vend që t’u edukojmë respektin përnjëri-tjetrin, në vend që t’u edukojmë mirëkuptimin,mirësjelljen, bashkëpunimin, dialogun, çfarë bëjmëne? Për fat të keq, edhe sot u treguam atyre njëshembull shumë të keq. Kjo seancë duhet të ishtevërtet një model, sepse opozita u rikthye nëKuvend dhe madje unë kisha parashikuar t’i urojamirëseardhjen opozitës dhe vërtet ia urojmirëseardhjen, por jo me këtë sjellje që bëri.

Unë mendoj se në çdo sistem demokratikopozita duhet të jetë në sallën e parlamentit,sidoqoftë ajo, pavarësisht mekanizmave që përdor.Modeli me të cilin duhet të edukojmë brezin e riduhet te jetë modeli i dialogut, modeli i mirësjelljes,modeli i bashkëpunimit. Prandaj, le të reflektojmë,të ndryshojmë ne të parët, të ndryshojmë jo vetëmpër veten tonë, për familjet tona, për partitë tona,por sidomos të ndryshojmë për ata të rinj dhe tëreja që na ndjekin, për ata të rinj dhe reja që janëbrezi i ri, që janë e tashmja dhe e ardhmja e këtijvendi.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit!Fjalën e ka deputetja Valentina Duka.

Të përgatitet ministrja Olta Xhaçka.Valentina Duka - Protesta studentore është një

medikament i fortë për të shëruar demokracinëshqiptare nga sëmundjet kronike, që po edeformojnë prej vitesh. Nuk ka mësim më të mirëpër një qeveri, e cila, me arrogancë dhe mekokëfortësi, ka injoruar dhe përbuzur interesinpublik, si dhe ka stimuluar korrupsionin dheabuzimet skandaloze në favor të qeveritarëve,njerëzve të lidhur me ta. Prandaj, ashtu si 28 vjetmë parë, kur rrëzuan diktaturën më të egër nëEuropë dhe sollën pluralizmin në Shqipëri, sotstudentët janë ngritur përsëri kundër një qeverie,që ata dhe familjet e tyre po i varfëron gjithnjë emë shumë.

Të dashur studentë,Ju sot jeni në një betejë fisnike me një qeveri

të korruptuar dhe krejtësisht të painteresuar përfatin e universitetit shqiptar. Jeni në një betejëfisnike jo vetëm për të drejtat tuaja legjitime, poredhe për interesat e larta të mbarë popullit shqiptarpër shëndoshjen e demokracisë në Shqipëri dheeuropianizimin e vendit. Sinqerisht emocionohempa masë kur ju shoh përsëri në lartësinë e misionittuaj. Ju jeni shpresë për popullin, pararoja e tij,lokomotiva e tij në rrugën e progresit, zhvillimit dhemirëqenies. Kjo është një lëvizje inteligjente mememe dhe pankarta inovative, me qasje qytetare,me libra dhe debate televizive në televizionetkombëtare. Ju, studentë, rrëzuat Shqipërinë 3Ddhe ekspozuat para shqiptarëve dhendërkombëtareve Shqipërinë reale. Ju kenimbështetjen masive të shqiptarëve.

Për varfërinë e madhe Kryeministri ka rastin tëdëgjojë drejtpërsëdrejti nga studentët dhe jo vetëmnë Tiranë, por edhe në qytetin ku ai është vetëdeputet. Ligji problematik i arsimit të lartë, që duhetabroguar, arroganca unike e pushtetit, ndarja epadrejtë e të ardhurave kombëtare, pasurimigjithmonë e më shumë i një pakice dhe varfërimi ishumicës së shqiptarëve, mungesa e shpresës,qasja feudaleske ndaj shoqërisë dhe shtetit janëshkaqet kryesore të asaj që po shikojmë në Tiranëdhe në të gjithë Shqipërinë.

Zoti Rama dhe bashkëpartiakët e tij në këtëparlament talleshin dhe qeshnin kur më shumë senjë herë nga kjo foltore ne kemi artikuluar me forcëproblematikën e mprehtë me të cilën ballafaqohejarsimi i lartë në Shqipëri dhe kërkuam që qeveriadhe Kryeministri të braktisnin politikat shkatërruesenë këtë sektor jetik të shoqërisë. Ne nuk pamë

225


asnjë reflektim pozitiv, përkundrazi propagandaqeveritare oshëtinte me të madhe për mrekullitë ereformës arsimore.

Lëvizja studentore sot po ju tregon se sa largshkuat me paudhësitë tuaja. Zoti Kryeministër, junuk keni më asnjë të drejtë politike dhe morale qëtë bëni pakt me universitetin! Ajo që ju duhet tëbëni tani është të ikni një minutë e më parë ngadrejtimi i vendit.

Një prej studentëve protestues, i cili nuk kishtefrikë, por qëndronte gjithë kohën pranë studentëve,u drejtohet protestuesve studentë me këto fjalëkuptimplota: “Pas 5 muajsh apo 5 vjetësh, kur tëmos jeni më studentë dhe të përballeni përsëri mepadrejtësitë e tregut të punës në Shqipëri, parase të nënshtroheni dhe të shiteni, do të ndaleninjë moment dhe do të mendoni: unë isha aty kur ibëmë të dridheshin në karrige, unë isha aty kur ibëmë të nxiheshin nga inati dhe të akuzonin njëri-tjetrin; unë isha aty kur fituam, unë jam këtu,atëherë pse duhet të kem frikë?!”.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Duka!Fjalën e ka ministrja Olta Xhaçka.Më pas të përgatitet deputeti Luan Rama.Olta Xhaçka - Kolegë deputetë,Protesta e studentëve pa diskutim meriton të

gjithë vëmendjen që po merr. Unë nuk kam asnjëdrojë të pohoj se gjatë këtyre ditëve zëri i shumëstudentëve ravijëzoi skicën e parë serioze tëdimensionit europian që ne po kërkojmë prej 28vjetësh. Në mënyrën më koherente të mundshme,të gjithë vajzat dhe djemtë tanë dhe të të gjithëshqiptarëve ia dolën që të përcaktojnë shumë qartëkërkesat e tyre dhe bënë që zëri i tyre të ndihetpërmes qytetarisë, pa asnjë akt barbarie,përkundrazi e bënë me qetësi, me inteligjencë, poredhe me humor. Pra, këta studentë, djemtë dhevajzat e shqiptarëve, nuk e meritojnë t’ua përdhosniprotestën sot. Më vjen keq që sot, në emër të atyreqë pastronin rrugët nga mbeturinat pas protestës,folët ju, me gjuhën e dhunës, të injorancës dhe tëdritëshkurtësisë së atij që nuk mban mend se çfarëishte dhe kush e shkaktoi. Patjetër, asgjë nuk kamë shumë rëndësi sesa dija, jo vetëm përavancimin e çdo individi, por edhe për përparimine vendit që investohet te kjo e mirë publike.

Jam e sigurt se ligji i arsimit të lartë nuk ështëperfekt, nuk është zbatuar plotësisht, ka ndoshtamangësitë e tij, por as ju dhe askush nuk mund tamohojë se në atë kohë ishte përpjekja më serioze

për të ndriçuar rrugën e dijes në këtë vend dhepër t’u ndarë nga diplomat e kohës së opozitës sësotme dhe qeverisë së atëhershme, që nuk hapninas mendje, që nuk aftësonin, që nuk punësonin,ose punësonin në kurriz të atyre që nuk i kishinblerë as me para, as në natyrë. Apo i keni harruar?

Dua t’ju freskoj kujtesën: reforma në arsim dheligji ku ajo u bazua ishte produkt i një komisioni tëpërbërë nga disa profesorë, më të nderuarit nëinstitucionet më prestigjioze të arsimit të lartë këtudhe jashtë vendit. Ai komision u mblodh medhjetëra herë për të marrë me qindra komente dhemateriale nga departamente të ndryshme tëinstitucioneve të arsimit të lartë në Shqipëri;përgatiti opinione publike, u bënë me dhjetëradiskutime publike televizive, u mbajtën me qindrashënime. Si fillim prodhoi një raport të parë, tëquajtur “Dokumenti i gjelbër”, si mundësi për tëhapur një debat, që angazhoi më shumë se 2 mijëpedagogë dhe mbi 30 forume publike. U vlerësuantë gjitha këndvështrimet për të prodhuar njëdokument të dytë, të ashtuquajturin white paperose “Dokumenti i bardhë”, si dokumenti ipërfundimtar që do të udhëhiqte procesin ereformimit të arsimit të lartë. Patjetër u hartua draftii parë i ligjit, i cili u debatua në çdo departament tëçdo universiteti publik dhe privat në vend. U morparasysh çdo argument, duke e debatuar kokë mekokë me propozuesit. Mjafton të përmendet se përdraftin e parë vetëm Universiteti i Tiranës dërgoimbi 200 faqe komente, ndërsa për draftin e dytëvetëm 6 faqe, për të kuptuar se sa këmbëngulëskanë qenë anëtarët e komisionit për të rivlerësuarçdo rekomandim. Ky ishte ligji, bulmeti më i mirëqë mund të prodhonte stani ynë.

Sot është e lehtë të kërkosh në mënyrë tëpapërgjegjshme abrogimin e këtij ligji, sërish njëpërpjekje e qëllimshme, në këndvështrimin tim përtë grabitur protestën e studentëve, njëlloj siçopozita e sotme, qeveria e atëhershme kur ishtenë pushtet, u grabiti të ardhmen studentëve, nënjë kohë kur diploma nuk kishte asnjë vlerë dhenuk kishte asnjë lidhje me tregun e punës. Nor-mal që nuk do të kishte lidhje me nevojat e tregut,sepse në kohën e opozitës së sotme, qeverisë sëatëhershme, kishte 1432 programe studimi, ngatë cilët 762 në institucionet e arsimit të lartë publikdhe 690 në institucionet e arsimit të lartë privat.Në 762 programe studimi në institucionet e arsimittë lartë publik studionin 88% e studentëve dhe në690 programe studimi në institucionet e arsimit të

Viti 2018

226


lartë privat studionin 12% e studentëve.Sigurisht, pas ndërhyrjes së parë, që erdhi si

pasojë e ligjit, nëse para mbylljes së piramidavenë arsim raporti ishte gati 1 me 1 të programevepublik-privat, ky raport, menjëherë pas ndërhyrjes,shkoi 3 me 1 në favor të institucioneve të arsimittë lartë publik, duke hedhur poshtë edhe historitëqë thoshit në atë kohë, të cilat i dëgjoj t’i thoni edhesot, se ligji është klientelist. Më klienteliste seqeverisja juaj, që nga 7 institucione të arsimit tëlartë në vitin 2005, i bëtë 44 në vitin 2013, nuk ka!Këtë gjë duhet t’ua themi studentëve që protestojnësot, sepse jam e bindur se nuk e mbajnë mend.Ju, nga 10 programe studimi, që ishin në vitin 2005,bëtë 1432, ku 90% e tyre në institucionet e arsimittë lartë privat u licencuan vetëm gjatë periudhës2009-2013, madje në disa raste 40 akreditimekaluan me një mbledhje të vetme.

Kush e mban fajin për ato doktoratura, që nukvlejnë asgjë? Kur dhe kush e shpalli vendimin sepo të mbrosh masterin të shtohet rroga me 100mijë lekë dhe po të mbrosh doktoraturën të shtohetrroga me 200 mijë lekë? Kjo shtesë rroge ishteedhe para se ju të vinit në pushtet, por ishte vetëmpër personelin e institucioneve shkencore dheprofesoratin universitar. Kështu është në të gjithëbotën, sepse doktoratura është dhe duhet të jetënjë vlerë shkencore. Ju i vendosët doktoraturësnjë çmim dhe i vodhët vlerën. Pra, ky ishte vizionii opozitës së sotme, qeverisjes së atëhershme, përarsim cilësor. Nuk ka hipokrizi më të madhe se tëpërgjëroheni sot me akte barbare dhe për me tepërpër studentët, të cilët janë frymëzimi i çdo shqiptari,por janë edhe frymëzimi ynë.

Ne, si qeveri, kemi sot detyrën t’i japim vlerëdiplomës së tyre dhe t’i japim vlerë sakrificës sëfamiljeve të tyre. Për ne arsimi i lartë është një emirë publike, është udha e dijes dhe vetëm si etillë mund të konsiderohet një e mirë publike. Kurarsimi i lartë prodhon diploma, kjo nuk është një emirë publike, por është një e mirë private; kurndonjë pedagog me këto diploma bën parakorrupsioni, kjo është një e keqe publike. Vetëmkur prodhon dije mund të quhet një e mirë publike.Reforma në arsim dhe autonomia që ka prodhuar,me të gjitha problemet e saj, ka qenë përpjekjamë serioze për ta çimentuar këtë parim. A ia kadalë? Jo, nuk ia ka dalë. Studentët kanë shumë tëdrejtë për shumë gjëra.

Pa asnjë diskutim, aksioni i këtyre ditëve u kashërbyer qenësisht kërkesave të tyre, por edhe

vëmendjes së të gjithëve për të gjetur të gjithazgjidhjet e mundshme për të përmirësuar nivelin edijes dhe cilësinë e jetës studentore në përgjithësi,përtej 8 kërkesave të parashtruara prej tyre. Pordallimin mes nesh dhe opozitës së sotme jam ebindur se studentët e shohin. Ne jemi të gatshëmtë flasim, të dialogojmë, të dëgjojmë dhe t’i zgjidhimbashkërisht, problematikat ndërsa opozita kalëshuar luanët që të luftojnë me sende koteci.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Xhaçka!Fjalën e ka deputeti Luan Rama.Luan Rama – Faleminderit, zonja drejtuese e

seancës!Më vjen mirë që këtë seancë rastisi ta drejtoni

ju, një pedagoge me integritet dhe me kontributnë mësimdhënëse, në edukimin e brezit të ri dhenë punën me studentët, ashtu siç më vjen mirë qënë këtë sallë ka edhe pedagogë të tjerë, por mëlejoni të them që isha në dilemë të flisja apo tëmos flisja, sepse shikoj “seriozitetin” me të cilinkjo seancë po diskuton për studentët, se këtumungon e tërë qeveria, shikoni grupin emaxhorancës se si është katandisur, ndaj do takuptoni se sa seriozisht dhe me sa ndjeshmëri podiskutojmë këtu, kinse për studentet. Nëse kandonjë institucion në këtë vend që nuk ka të drejtëtë flasë për studentët, është pikërisht ky parlament.Ky parlament është i padenjë të merret mestudentët dhe me problemin e tyre, sepse nuk kabërë asgjë për ta ndalur situatën që mbërriti derikëtu, duke protestuar në rrugë.

Nga diskutimet e kolegëve të maxhorancës, nëmënyrë paradoksale, duket qartë që niveliintelektual dhe qytetar i tyre është mjeran përballënivelit intelektual, kulturor dhe qytetar tëstudentëve. Atëherë, me ç’të drejtë mund të merretky institucion, shëmbëlltyrë e hipokrizisë, einjorancës dhe mediokritetit, me problemin estudentëve? Na bëjnë analizë duke thënë sestudentët e kanë me opozitën. Natyrisht, kur flasimpër përgjegjësi në 28 vjet qeverisje të këtij vendi,ndaj studentëve të gjithë jemi përgjegjës. Opozitae ka marrë ndëshkimin e vet, sepse është dënuarme votën e qytetarëve dhe për këtë arsye ështënë opozitë, por, a keni parë që studentët tëprotestojnë te selitë e opozitës, apo të shkojnë teKryeministri që t’i ankohen atij për opozitën? Popak vrarje ndërgjegjeje, pak ndjenjë përgjegjësiedhe ndjese nuk ndien ky parlament, që të paktëntë dalë me një rezolutë pas këtij diskutimi dhe tëthotë: “Po, studentët kanë të drejtë dhe klasa

227


politike e këtij vendi është përgjegjëse”?Si çdo shtëpi që ka të zotin, edhe shteti ka të

zotin e punëve, Kryeministrin, e nuk mundet të mosthemi atë që thonë studentët, që ai ështëpërgjegjësi kryesor për situatën e krijuar.

Sot kam folur me disa pedagogë jashtëparlamentit, me kolegë të Partisë Socialiste, të cilëtthonë se studentët kanë të drejtë, por kështu e kakjo punë. Kjo është hipokrizi tipike, sepse ju jenihipokritë, të paaftë dhe të pazotë. Natyrisht, jushihni vetëm majën e ajsbergut dhe numëroni sesa studentë dalin në protestë, nëse janë pesëqind,njëmijë apo dymijë, dhe pastaj thoni që janë tëkësaj apo të asaj force politike. Po mirë, zotiKryeministër dhe ju të tjerët, më thoni sa studentëjanë në auditore? Sa studentë shkojnë në mësim?Asnjë. Sepse studentët janë në protestë, janë nëgrevë dhe janë në rrugë për të kërkuar të drejtat etyre. E gjithë pjesa tjetër është demagogji dheretorikë bajate.

Prandaj, të nderuar kolegë, ju ftoj të ulni kokëndhe të gjithë bashkë të kërkojmë ndjesë, tapërdorim oportunitetin që na jep kthimi i dekretitnga Presidenti i Republikës si mundësi për tëreflektuar në ligj plotësimin e kërkesave tëstudentëve. E kam thënë kur është miratuar ligji“Për arsimin e lartë dhe kërkimin shkencor” seështë prishur kontrata e besimit me studentët dheme universitetin. Sot ne kemi mbërritur në atë pikësaqë e kemi vrarë kontratën e besimit mestudentët.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Rama!Fjalën e ka deputeti Vangjel Dule. Të përgatitet

deputeti Klevis Balliu.Vangjel Dule – E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar deputetë,Në mënyrë epigramatike në këto katër minuta

dua t’u referohem fakteve të mëposhtme:Së pari, në mënyrë provokatore Kryeministri i

vendit në debatin e djeshëm në universitetin eVlorës i drejtohet një studenti: “Me çfarë tëardhurash e ke blerë celularin”. Nëse kyKryeministër nuk e di, a nuk ka një këshilltar që t’ithotë se për të gjithë studentët që nisin studimetuniversitare qeveritë në botë subvencionojnëblerjen e një laptopi, ipad-i, apo smartphon-i dhenuk i provokojnë me synimin për t’i ekspozuar atapublikisht?

Së dyti, lëvizja studentore, të nderuar kolegë,është 3D. Ata protestojnë për realitetin epërditshëm nëpër auditore, për deficencën

akademike, për kushtet e vështira dhe për realitetine hidhur, sepse u kërkohet të paguajnë, por ukërkohen edhe favore imorale, për të marrëprovime.

Së treti, ata protestojnë për situatën në të cilënjetojnë prindërit dhe familjet e tyre, të cilët bëjnësakrificë ekstreme që t’u garantojnë atyre kushtetminimale për të vazhduar studimet.

Së katërti, ata protestojnë për të ardhmen ezymtë, e cila nuk ekziston. Ne kemi një qeveri dhenjë Kryeministër që endet duke kërkuar rol nëprotestat kundër politikave, të cilat ai vetë i kakonceptuar, i ka miratuar dhe i implementon.

Zotërinj të nderuar, në këtë podium në seancëne paradites, Kryeministri i vendit u qëllua me vezëdhe ky lajm bëri xhiron e botës. Me të drejtë njënjeri që nuk njeh situatat e vendit tonë do të thoshtese është e pamerituar për Kryeministrin e një venditë qëllohet me vezë në foltoren e Kuvendit, porrealiteti ynë i trishtueshëm është se ne jemi njëvend, një shoqëri dhe qytetarë të një vendi që nukmeritojmë të kemi një Kryeministër të tillë.

Zonja dhe zotërinj, nuk mundet që të trajtohetme këtë frymë sipërfaqësore lëvizja mëkuptimplote e këtyre 28 vjetëve, pas rënies sëregjimit totalitar. Duhet të kuptojmë dhe tëndërgjegjësohemi që ky popull, pas vitit 1991, sibrez politik na dha mundësi që ta qeverisim, porne kemi dështuar në mënyrë panegjerike. Nuk kaasnjë lloj ndjese apo përgjegjshmërie, vetëmarrogancë dhe autokraci, në vend të reflektimitserioz.

Po e mbyll me këtë fakt: në këto kushte, kurvendi është ngritur në këmbë, qytetarëve të breguttë Jonit po u grabiten në mënyrë masive pronat,nga ana e Kryeministrit. Kësaj çështjeje do t’ikthehem shumë shpejt.

Të nderuar kolegë, duke dalë nga seanca esotme, një ish –politikan shumë i zhdërvjellët m’udrejtua me një vërejtje: “Po ju të opozitës çfarëkërkoni, të rrëzoni…

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Dule!Fjalën e ka deputeti Klevis Balliu. Të përgatitet

deputeti Endrit BrahimllariKlevis Balliu – Të dashur qytetarë, nuk jam i

qartë se për çfarë po diskutojmë, ndërkohë që 8pikat e studentëve janë të qarta. Nuk e di përse ikeni marrë si propozime, kur ato qartazi janëultimatume, janë urdhra të të rinjve, që janë eardhmja e këtij vendi. Askujt në këtë sallë nuk ilind e drejta t’i mohojë ato të drejta, pasi janë

Viti 2018

228


kërkesa legjitime, për të mos thënë minimale.Ne jemi i vetmi vend në botë, që është edhe

kandidat për në Bashkimin Europian, ku ende kakërkesa për kartën e studentit. Nuk e di çfarë kapër t’u menduar nëse duhet dhënë ose jo karta estudentit. Nuk e di çfarë ka për t’u menduar nësejanë rritur apo jo tarifat, kur nuk ka njeri në Shqipëriqë nuk e di që reforma në arsim dhe ligji që ju bëtëi rriti ato tarifa.

Nuk dëgjuat opozitën atëherë, dëgjojinistudentët sot dhe ata qindra qytetarë që i kanëmbështetur edhe sot përpara parlamentit.

Sa ditë ka që Shqipëria është në protestë, meminatorë, naftëtarë, fermerë dhe me studentët nëkrye, për të mos folur për protestën heroike, që kaplot 50 ditë te “Astiri”, në Unazën e Re, kundër njëprojekti kriminal banditesk dhe mafioz. Po me kërrini ju, kur e gjithë Shqipëria është në protestë?Kush jua mban karriget? Ju mendoni se EdmondBego është aq i fuqishëm sa të mbajë ato karrigepër shumë gjatë, ndërkohë që e gjithë Shqipëriaështë në protestë? Plotësoni kërkesat e studentëveose largohuni, në të kundërt do t’ju largojnë vetëata!

Studentët kanë treguar që dinë të protestojnë.E kush di të protestojë, di edhe të drejtojë. Eardhmja e Shqipërisë dhe e qytetarëve shqiptarëështë në duar të sigurta për shkak të atyrestudentëve. Janë ata që i rilindën shpresënShqipërisë se ky vend mund të bëhet. Janë ata qëu treguan qytetarëve shqiptarë se nuk kanë përsetë largohen.

Kemi plot 5 vjet që shohim të rinj e të reja dukeu larguar në emigrim dhe ata na treguan se nukka nevojë të largohen, sepse këtu ka rini, ka tëardhme dhe ajo ardhme është europiane. Ajoprotestë është europiane, qytetare, është modeljo vetëm për Shqipërinë, por për të gjithë Europën.

Do t’u kërkoj atyre pak deputetëve që kanëngelur në Partinë Socialiste, sepse për rilindasitnuk ka më asnjë lloj shprese, të dalin dhe t’i bëjnëballë kësaj maxhorance me në krye këtëKryeministër, i cili përbuz dhe fyen studentët, nëcilin vend të botës është parë që Kryeministri ubën veting studentëve dhe u kërkon llogari se kue kanë gjetur telefonin, ndërkohë që ky nukjustifikon dot as kostumet, për të mos folur për tëtjera? Përbuzja e kësaj maxhorance ndaj këtyrestudentëve është e patolerushme dhe asnjë qytetarnuk do ta falë. Ndiheni të sigurt pas kostumeveministrore dhe mbi karriget tuaja të pushtetit, por

ta dini se ato këmbët e karrigeve do të thyhen njëe nga një nga këta studentë. Revoltat studentorekanë qenë tmerr për çdo regjim diktatorial, siçështë edhe ky i sotmi, sepse s’mund ta quajmëndryshe një qeveri, e cila s’ka as GjykatëKushtetuese, as Gjykatë të Lartë, as Kryeprokurori.Çfarë mund ta quash një qeveri të tillë, përveçseqeveri diktatoriale, me në krye një diktator mafioz,me komplekse të thella ndaj krimit të organizuar?

(Bie gongu)Prandaj, sot do t’i bëja kërkesë gjithkujt, çdo

qytetari, që siç iu bashkua sot atyre studentëve,t’u bashkohet nesër, pasnesër e deri ditën kur tarrëzojnë. Në qoftë se kjo qeveri nuk dëgjon...

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Balliu!Fjalën e ka deputeti Endrit Braimllari. Të

përgatitet deputetja Orjola Pampuri.Endrit Braimllari – Të nderuar kolegë!Në fakt jeni maxhoranca unike, mund të them

në botë, që vini këtu dhe bëni moral, a thua se jeniende në opozitë. Harroni se keni pesë vjet që edrejtoni këtë vend. Bëni moral dhe na fajësoni nepër protestën e studentëve. Bëni moral dhe nafajësoni ne për varfërinë në vend. Bëni moral dhena fajësoni ne për të rinjtë dhe të rejat që largohennga vendi. Bëni moral dhe na fajësoni ne për krimine organizuar, ndërkohë që është komplet ekundërta: ju po e drejtoni këtë vend, ju jeni qeveriadhe ju jeni përgjegjësit kryesorë të shkatërrimit tëShqipërisë. Ka më shumë se dy javë, që mbi 20mijë studentë ju protestojnë çdo ditë poshtë zyravetë ministrive, poshtë zyrave të Kryeministrisë dheju bëni ironi. I ndani studentët në parti, i ndanistudentët në përfaqësues politikë dhe jopolitikë,dhe këtë e bëni për një qëllim të vetëm. E bënikëtë gjë për të përçarë protestën, për të përçarëfrymën studentore, por të jeni të bindur se atastudentë nuk protestojnë për ndonjë parti politike.Ata protestojnë kundër Edi Ramës, kundër këtijKryeministri që ka varfëruar Shqipërinë. Dhe të jenitë bindur se protesta e tyre është ekonomike,sepse tarifat e tyre lidhen drejtpërdrejt me tëardhurat e familjeve së tyre.

Ju keni humbur komunikimin me realitetin,sepse nuk doni të dëgjoni shqiptarët. Dilni e bënibashkëqeverisje me partinë, mblidhni ca anëtarëpartie, ku ju duartrokasin dhe ju thonë se jemi mirë,se jemi shumë shumë mirë, se Shqipëria po ecënnë rrugën e duhur.

Në fakt, është e vërtetë. 1% e shqiptarëve janëmirë, janë oligarkët e Edi Ramës, janë klientët e

229


Edi Ramës, janë edhe kriminelët që e përkrahinkëtë maxhorancë. Ata janë mirë, por po rëndojnëdhe po hanë në kurriz të 99% të shoqërisëshqiptare. Ndaj, ju keni humbur komunikimin merealitetin dhe silleni anembanë vendit si një qeveriklounësh.

E keni parë Kryeministrin e vendit, që shkoi sikloun, në Vlorë, ku besoj se e mori shumë të qartëmesazhin nga të rinjtë dhe studentët e Vlorës. Kadalë 63% Partia Socialiste në Vlorë, në mos gaboj,dhe kishte studentë që i thanë ‘Dil përjashta, sepseti nuk na përfaqëson’, sepse u ka shkuar aty kunuk mban më. Studentët e Vlorës, ata tëArkitekturës, të Elbasanit, të Tiranës, të Bujqësorit,të Shkodrës, e të Korçës kanë një mllef të paparëpër këtë qeveri, sepse prindërit e tyre nuk kanëmundësi të nxjerrin bukën e gojës për të paguartarifat e studentëve. Ky është problemi i qeverisë.Prindërit e tyre janë të papunë, prindërit e tyre janëtë pashpresë dhe vetë studentët ndihen tëpashpresë. Studentët protestojnë, sepse janë tëvarfër, sepse nuk kanë mundësi ekonomike, nukkanë mundësi punësimi. Më thoni ju: a ka ndonjëministër të kësaj qeverie, që të dalë e të flasëpublikisht për vende të reja pune? Për punësimine të rinjve? Nuk ka asnjë alternativë kjo qeveri përkëtë gjë, sepse alternativa e saj janë krimi iorganizuar, oligarkët dhe trafiqet e drogës.

Protestojnë për prindërit, që duhet të punojnëpër bukën e gojës dhe që u duhet të numërojnëedhe 100 lekëshin e ditës, me qëllim që tëpaguajnë tarifën e fëmijëve të tyre studentë.Protestojnë, sepse prindërit e tyre marrin paraborxh për të paguar tarifat, për të arsimuar të rinjtë.Por ju këto nuk i kuptoni, sepse ju janë errësuarsytë nga luksi juaj qeveritar, ju janë errësuar sytë...

Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Braimllari!Fjalën e ka deputetja Orjola Pampuri, Të

përgatitet deputeti Ilir Beqaj.Orjola Pampuri – Të nderuar qytetarë,Në fakt, kjo është një seancë, e cila ka një

rëndësi të veçantë për mua, si pedagoge që prejpothuajse dhjetë vjetësh. Ka gati katër a pesë vjet,që me studentët në auditore, brenda atyre pakminutave që mund të kemi pushim, diskutojmërreth problematikave që ata kanë. Jua them meshumë sinqeritet, ashtu siç po më dëgjojnë shumëqytetarë: janë jashtëzakonisht të shumta.

Kur më pyetën në fillim të protestave tëstudentëve, se ç’do të ndodhë me studentët nësekëto katër kërkesa plotësohen, e bindur thashë që

nuk janë katër, por janë shumë më tepër se katër.Pak ditë më pas ata shpalosën tetë, por përsërijam e sigurtë se janë shumë më tepër se tetë.

Sot studentët janë në protestë në mbarë vendin,në të gjithë Shqipërinë. Të gjithë ata që janëpedagogë i dinë mirë nevojat dhe kërkesat e tyre.Studentët studiojnë nëpër auditorë, të cilët nuk iplotësojnë kushtet. Ata jetojnë nëpër konvikte, tëcilat u përkasin konvikteve apo banesave të botëssë tretë. Paguajnë tarifa, të cilat nuk justifikojnëabsolutisht as 1 % të asaj që marrin mbrapsht, asnë cilësinë e mësimdhënies, as në auditor, as nëtekste, për të mos folur këtu për mënyrën e tëjetuarit.

U fol për një tarifë, e cila ishte për provimet embartura, dhe padrejtësisht ata u quajtën studentëngelës. Mes tyre kishte studentë ekselentë. Mestyre kishte studentë shumë të mirë. mes tyre ishinstudentët e mi, të cilët vijnë në auditor ndonësejanë në kushte shumë të këqija ekonomike,ndonëse shumë prej tyre marrin ndihmëekonomike, teksa shumë të tjerëve u është hequrfare ndihma ekonomike, si rasti i vajzës në Vlorë,e cila me shumë të drejtë iu drejtua Kryeministritarrogant. Asaj i kishin hequr ndihmën ekonomike,ngaqë kishte filluar të punonte, sepse i duhej tëpërballonte librat, i duhej të përballonte jetesën nëTiranë. Ky është kulmi!

Në fakt, sot ne rreshtohemi përkrah vendeveqë paguajnë tarifat më të larta në Europë. E dinise me kë rreshtohemi? Rreshtohemi me Zvicrën,me Britaninë e Madhe, me Portugalinë e me vendetë tjera të zhvilluara si Gjermania, shumicën elandeve në Gjermani. Rreshtohemi me vendetskandinave, me Qipron, me Greqinë, të cilat kanëarsim publik falas.

Kjo është Shqipëria sot, vendi më i varfër nëEuropë, i cili ka tarifat më të larta për studentët.

Në fakt, sot jam shumë e lumtur. Studentët janëçuar në protestë në mbarë Shqipërinë. Është thënëse mes tyre ka nga të forumeve të partive. Po, po,ka edhe të forumeve. Por, mbi të gjitha, ata janëstudentë. Nuk ka rëndësi se të cilave forume janë,sepse të gjithë kanë një kërkesë: duan arsim, pornuk kanë mundësi ekonomike. Nuk janë ngelësa.Nuk janë asgjë tjetër, por janë studentë.

Ashtu sikundër fëmijët tuaj, të nderuar deputetë,shkojnë e studiojnë në shkollat më të shtrenjta tëEuropës Perëndimore, ata duan të studiojnë këtu,por nuk kanë mundësi ekonomike. Në fakt, ju ndanimilionat, ndërsa ata mbajnë radhë për të bërë dush

Viti 2018

230


nëpër konvikte. Në fakt, ju shkoni të kërkoni dia-log, ndërkohë që ata jua kanë shpalosur kërkesat.Çfarë dialogu kërkoni? Kërkoni kompromis? Nëpërgjigje të këtij kompromisi, do të merrni edheato të vërteta, që jua kanë përplasur në sy. Edhevezët. Vezët janë paqësore, nuk janë plumba,sikundër kemi parë vite të shkuara në këtëparlament pikërisht nga ju, që sot jeni nëmaxhorancë.

Në fakt, ju sot premtuat. Dëgjova shumëpremtime, se do të bëni këtë e do të bëni atë. Pome çfarë do t’i bëni? Me një buxhet, i cili nga 3, 15% është ulur.

(Bie gongu)Një buxhet shumë më i ulët për këtë vit.Ju premtuat shëndetësinë falas, por sot në

protestë kishte mjekë, infermierë, studentë. Ishintë gjithë qytetarët e këtij vendi. Nuk arrij ta kuptojse si i mbani ende ato karrige, me gjithë këtë qëpo ndodh jashtë këtij parlamenti.

Sipas Bankës Botërore, sot Shqipëria ka tarifatmë të larta. Sot qytetari paguan për shëndetësinëmë shumë se në të gjithë vendet e tjera të rajonit.Jeni ju ata që premtuat shëndetësinë falas, ashtusikurse jeni ju që po premtoni sot për arsimin dhepo i gënjeni përsëri shqiptarët.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Pampuri!Fjalën e ka deputeti Ilir Beqaj. Të përgatitet

deputeti Tritan Shehu.Ilir Beqaj – Zonja dhe zotërinj deputetë,Sigurisht që diskutimi erdhi nga shtysa e

Presidentit, që na kujtoi nenin 59 të Kushtetutës,sipas të cilit shteti synon të arrijë disa standardesociale. Ndërkohë, prej gati dy javësh e gjysmëstudentët kërkojnë ndryshime rrënjësore në lidhjeme mënyrën se si arsimohen në arsimin e lartë.Sot kemi diskutime të opozitës, ku dikush thotë sedo të rrëzojmë ligjin “Për arsimin e lartë”, dikushtjetër flet për tarifa falas në arsimin e lartë, dikushthotë të zhbllokojmë doktoraturat, që të kemi tëardhura e të mund të mbajmë në këmbëuniversitetet.

Kjo do të thotë se edhe opozita, e cila ndjekprej 16 ditësh këtë situatë, që ka pasur kundërshtitëe veta kur është votuar ligji, vjen në mënyrëeklektike, sa për të bërë qokën e radhës, sepsepo i skadonin mandatet. Megjithatë, do të na duhettë flasim në lidhje me çfarë është bërë.

Këtu u tha se sot familjet paguajnë nga xhepi ityre më shumë për arsimin e lartë. Nuk është evërtetë. Në 2013-ën buxheti i shtetit jepte 5, 7

miliardë, ndërsa më 2017-ën ka dhënë 7, 2miliardë. Të ardhurat nga tarifat janë po ato. Kjodo të thotë se, në qoftë se familjet përballonin 38% të shpenzimeve, sot përballojnë 32%. Duhet tëpërballojnë më pak, por ama 60% e fondeve mëshumë, si transfertë e buxhetit të shtetit, sigurishtqë kanë shkuar për këta studentë.

Dikush tjetër tha se atëherë ishin 170 mijëstudentë, por duhet ta mbajmë (gjykimin testudentët në shkollat publike. Në qoftë se ishin 60mijë në privat dhe tashti janë 20 mijë në privat,s’është pjesa e asaj që duhet të financojmë, sepsepo flasim për ata që ndjekin arsimin publik.

U prek çështja e doktoraturave. Të paktën ne,a mund të përpiqemi që, me gjithë pranimet apokundërshtimet për ligjin, ligjin ekzistues ta lexojmësiç duhet e të komunikojmë siç duhet, që të mos igënjejmë studentët. Me ligjin e ri “Për arsimin elartë” nuk cakton më qeveria kuota doktoraturash.Ka mbaruar ajo histori. Sepse, çfarë gjetëm?Gjetëm një profesor, i cili në Juridik ishte rekord,me 44 aspirantë për doktoratura. A mund të mëthoni: si është e mundur të kemi besim te ai produktdoktorature, që mund t’i ndjekë një profesor? Mundtë rrëshqasë edhe plagjiatura.

Njëra nga kërkesat e studentëve është cilësiae titujve që ka sot profesorati. Kjo është edomosdoshme, pavarësisht se çfarë modelizgjedhim për ta financuar arsimin e lartë. Si do t’ipërgjigjemi kësaj? Është njëra nga çështjet më tëlehta, në vlerësimin tim, çështja e shtimit tëfinancimit publik nga qeveria. Kjo kërkon të ardhuramë shumë, mund të spostojë prioritete, por atyreqë janë me vite atje, doktoraturave, çfarë do t’ubëjmë?

Nëse mbyllëm kioskat si godina, sot janëkioskat e titujve. Studentët dinë ta bëjnë diferencënse kush i ka titujt tamam e kush i ka të rreme; kushe bën mësimin tamam, e kush e bën të rremë.

Kjo çështje nuk mund të zgjidhet me një urdhërtë Kryeministrit e as me një ligj të parlamentit.Prandaj duhet diskutim, prandaj duhet debat, edheme studentët edhe me pedagogët. Duhet të gjejmëse cili është instrumenti nëpërmjet të cilit do tëarrihet aty. Kërkohet transparencë në lidhje memënyrën se si shpenzohen paratë. Paratë ishpenzojnë universitetet, pavarësisht si do të jetëmodeli i financimit, instrumentet e transparencësduhet të biem dakord. Prandaj duhet një diskutimme ata. Megjithatë, mendoj se kjo lëvizjestudentore 2 gjëra na solli në vëmendje.

231


E para, kemi pasur ngadalësi në fillimin ezbatimit të ligjit të ri “Për arsimin e lartë”, sepse,për mendimin tim, ligjit do t’ia vëmë notën kur tëdalë cikli i parë me këtë ligj. Pa mbaruar bachelorii parë me reformën e re, askush nuk mund të marrëpërsipër të thotë se ligji ishte i gabuar apo ishte isaktë.

Edhe për atë që është thënë këtu nga disadiskutues: “ Bëtë një ligj, që t’i çoni paratë te privati”,dua të them se ligji e ka instrumentin, por deri sotasnjë qindarkë nuk është transferuar ende nëinstitucionet e arsimit të lartë privat. Jeni përsërikontradiktorë. Nga njëra anë thoni: “E bëtë përprivatin” dhe po ju thoni: “Keni shtuar entetshtetërore që administrojnë arsimin e lartë”. Taniose njëra, ose tjetra! Nuk mund të jenë të dyjabashkë.

Me fillimin e vitit të ardhshëm, sigurisht, ne nukndërmarrim angazhimin të ulim tarifat, por tëmbështesim studentët, që të kompensojmë atëçfarë duhet të paguajnë për tarifat. Po e përsëris,në lekët që paguajnë ata, janë mesatarisht vetëm32% e shpenzimeve që ka sot arsimi i lartë. Nësetë ardhurat nga tarifat janë rreth 3,3 - 3,4 miliardëlekë, edhe sikur të zerohen, atij profesorit të“7742”, pse ju dashkan 7 miliardë për tarifat?! 3,4miliardë janë shpenzimet familjare të tarifave dhepo t’i zerojmë, duhen 3,4, ndërsa profesori thotëduhen 7 miliardë.

Edhe aty ne besojmë se duhet të ndjekim njëpolitikë të shënjestruar. Që këtë shtator ne i kemifinancuar të plota studimet e atyre që pranojnë tëshkojnë për mësues matematike, sepse jemi tëvetëdijshëm që rrezikojmë që pas 15 vjetësh tëkemi mësues matematike me cilësi të dobët, sepsederi sot e zgjedhin ata që nuk shkojnë dot nëasnjë shkollë tjetër. Pra, një politikë të shënjestruar,aty ku kemi nevojë e kemi filluar që në shtator. Mesa duket barra e buxhetit familjar është ende epapërballueshme dhe, sigurisht, duhet ta thellojmë.

U tha edhe diçka tjetër: shpenzimet e arsimitjanë 25%, janë dokumente publike. Familjetshqiptare 4% të buxhetit e shpenzojnë për arsimin.

Meqenëse koha është në përfundim, dua tëthem se ne do të vazhdojmë të diskutojmë mestudentët, jo se janë në protestë dhe jo se ështëpresioni i tyre, por se konstatuam që një pjesë eçështjeve që ata ngritën kanë përmbajtje dhe duamqë meqenëse u hap ky diskutim, të shkojmë edhemë tej kërkesave të tyre, në mënyrë që diskutimitë jetë i plotë, pasi me ta të kemi detajuar dhe që

në shtator...Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Beqaj!Fjalën e ka deputeti Tritan Shehu.Të përgatitet deputetja Nora Malaj.Tritan Shehu- Faleminderit, zonja nënkryetare

e Kuvendit!Çështja për të cilën jemi mbledhur ne sot është

sa e rëndësishme, aq edhe e paprecedentë. Ështëe paprecedentë, sepse është realisht shumë erëndë për këtë maxhorancë që Presidenti iRepublikës të kthejë mbrapsht buxhetin. Nuk kabërë vaki ndonjëherë në vendin tonë! Dhe nuk ditë ketë bërë vaki ndonjëherë edhe në demokracitë tjera. Si e tillë, ajo do të kërkonte pa asnjë dyshimdiskutime të thella, debate, konsultime, rishikimnga e para të buxhetit, ndoshta edhe dorëheqjene qeverisë, sepse që të kthehet buxheti për njëdemokraci parlamentare është ngjarja më eserioze që mund të ndodhë në ngarkim tëqeverisjes. Vendimi i Presidentit është i motivuar,është racional, është i drejtë dhe duhet tërespektohet. Por ju çfarë bëni? Ju vazhdoni mearrogancë, me një hermetizëm komunist, të mospranoni asgjë. Ju vazhdoni t’i bini murit me kokë,por ta dini se muri nuk shembet, është koka ajo qëe pëson dhe prandaj po e pësoni në këtë mënyrë.Ju vazhdoni të fshiheni në këtë mënyrë pas gishtit.Ju kërkoni ta bëni si struci, por duhet të dini njëgjë: ajo kohë ka kaluar. Tashmë nuk ju besonaskush. Nuk ju besojnë studentët që janë në grevë,me mrekullinë e tyre, nuk ju besojnë infermierëtqë janë në protestë, nuk ju besojnë mjekët që poe lënë Shqipërinë masivisht, nuk ju besojnëpensionistët, të cilët nuk kanë marrë një shtesëpensioni në 5 vjet, nuk ju besojnë as tëporsalindurit, për të cilët nuk ka as inkubatorë kut’i fusin. Nuk ju beson më askush në Shqipëri!

Ju kërkoni të dialogoni me ta. Çfarë do tëdialogoni?! Nuk pranon njeri të dialogojë me ju,sepse realisht në këtë pikë jeni katandisur. Ju mëkujtoni Mielken, shefin e Stas-it të GjermanisëLindore, i cili pikërisht kur po rrëzohej ai vendkomunist dilte në parlament, duke u bërë qesharakdhe thoshte: “Unë ju dua të gjithëve, ju pse nukmë doni mua?!”, që u bë epike kjo për lëvizjendemokratike gjermane. Kështu jeni katandisuredhe ju sot. Në këtë mënyrë jeni katandisur dhekështu do të vazhdoni derisa të largoheni, sepserealisht ndërtuat një qeverisje arrogante, jashtëinteresave të vendit, arbitrare dhe korruptive.

Ju kështu e katandisët vendin. A nuk ishit ju që

Viti 2018

232


në vitin 2013 (zoti Beqaj doli tani nga salla), a nukishte ai që thoshte: “Shëndetësi falas”? Çfarë bëtë?E shkatërruat shëndetësinë, e rrënuat, e bazuatte pagesa direkt e njerëzve, duke bërë që edhefondi i sigurimeve sot të jetë deficit 25 milionë euro.Jo vetëm që nuk e bëtë shëndetësinë falas, porbëtë edhe arsimin me pagesë, gjë e cila bie ndeshme Kushtetutën, me të drejtat e qytetarëve, me tëdrejtat e të rinjve, me të drejtat e një populli të tërë.Ju shkatërruat elementet sociale të Shqipërisë,duke i kthyer ato në nivelet dhe standardet e AfrikësQendrore.

Faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, zoti Shehu!Fjalën e ka deputetja Nora Malaj.Të përgatitet ministrja Ogerta Manastirliu.Nora Malaj – E nderuar zonja Nënkryetare e

Kuvendit,Të nderuar kolegë, deputetë,Erdhi momenti i së vërtetës, erdhi momenti për

t’i thënë të gjitha të vërtetat. Këtë gjë na e solliprotesta e studentëve, që në gjithë këto ditë tregoime maturi dhe pjekuri se askush nuk mund tëketë frikë nga e vërteta edhe kur ajo të dhemb.

Formula e betimit në gjyqet amerikane është:“Betohem se do të them të vërtetën, të gjithë tëvërtetën dhe vetëm të vërtetën!”. Sot ty, zotiKryeministër të është hapur kutia e Pandorës ngaku me qëndrimet dhe sjelljen tënde arrogante,manipulatore dhe të papërgjegjshme të dolën nëdritën e diellit mjerimi i këtij populli, varfëria,skamja, sëmundjet dhe papunësia.

E para, të iku shpresa, se këtë kuti e hape ngafundi, të iku se e dëbove ti, pasi mendove të bëheshlindor dhe jo perëndimor. Mendove të bëheshesulltan me pushtet absolut të burrit të shtetit! Pasgati 25 vjetësh në pushtet, harrove se pushtetiautokratik vjen një ditë dhe jep llogari. Ti vetëmapo me shokë iu fute atij lloj pushteti, pasi goditepunën, për rrjedhojë edhe sigurinë dhe garancinëpër jetën, kanabizove vendin dhe pasi i çove lekëtnë kompani offshore u shfaqën të ulura këmbëkryqvarfëria dhe mjerimi, u rritën vdekshmëria dheplakja galoponte e popullsisë si rezultat i ikjes sërinisë. Sot kambanat e studentëve po bien fortpër të thënë me zë dhe me figurë, me memo dheme fjalë se si Kryeministër në ikje, de jure, se defacto je i ikur, ke shansin e fundit që të bësh aktinqytetar, duke votuar amendimet e buxhetit, për tërealizuar të tetë kërkesat e studentëve si njëmea culpa për të gjitha zullumet që i ke sjellë

kësaj rinie.Duke ndjekur me vëmendje dhe shqetësim

protestën e studentëve, me përgjegjshmëriqytetare dhe profesionale, vlerësimi i XhanitBukikos, kreut të Komisionit të Venecias sot mëtingëllon më se i vërtetë: “ Një ligj nuk gjykohet nëvetvete nga nenet e tij, por nga pritshmëriapublike, nga standardi dhe nga impakti i tij konkretnë shoqëri dhe në shtet”. Ligji “Për arsimin e lartë”tregoi se pritshmëria, produkti dhe zbatimi tashmëjanë shumë larg asaj që pritej. Kjo u duk që nëmosdaljen në kohë të akteve nënligjore, sepsesipas nenit 141, duhet të dilnin brenda 4 muajve,si edhe një sërë problemesh që e bënë zbatimine tij arbitrar, të pazbatueshëm dhe sistemin earsimit të lartë e kaluan me kolaps. Kemi të drejtëkur themi se ky ligj është i pazbatueshëm, duhettë amendohet dhe të abrogohet.

Sot ke ndëshkimin studentor për sjelljen tëndemospërfillëse, arrogante dhe të papërgjegjshmeqë fshihet prapa pseudokeqësisë së shfaqur tëkreut të vendit. Janë këto shfaqje që e kanë bërëkëtë vend të pajetueshëm, kanë hequr shpresëndhe në vend të saj po instalojnë frikën dhe bindjenpa kusht. Fshikullimën e parë ata, studentët dhe igjithë populli po ta japin për gënjeshtrën,strumbullare të ngjarjes, që është premtimi 5% iGDP-së që ne së bashku, unë dhe ju, e shkruamnë strategjinë e arsimit parauniversitar në 2014-2020. Sot studentët kanë të drejtë që të revoltohenme ty, sepse u ke ngritur grackën duke i detyruartë jenë pjesë e një ligji të pazbatueshëm dhe dukei rënduar ekonomikisht. Kjo është sjellja e një njeriutë papërgjegjshëm që vendin e drejton sipasinteresave të atyre që i shërbejnë. Sot studentët...

Vasilika Hysi - Faleminderit, zonja Malaj!Fjalën e ka ministrja Ogerta Manastirliu.Të përgatitet deputetja Lindita Metaliaj.Ogerta Manastirliu – Të dashur qytetarë,Këto dy javë kanë qenë të mbushura me

ngjarje, kanë qenë ditë të ngarkuara, që një të mirëe kanës sjellë: na kanë ofruar mundësinë për tëreflektuar dhe për të vepruar. Të dëgjojmë mëshumë dhe të përpiqemi të komunikojmë, të hapimsytë dhe veshët dhe në të njëjtën kohë të përpiqemitë hapim mendjen. E gjithë kjo për të mbërritur teki vetmi mjet që njeh bota demokratike kur duhettë zgjidhë probleme: dialogu është rruga nëdemokraci.

Në fakt, është një mundësi, një shans që povjen me studentët dhe nuk duhet humbur për

233


mundësitë që po ofron ky moment, për paktin, përuniversitetin, për dialogun e vërtetë, ku çdo palëshpreh vullnetin për ndryshim. Prandaj edhe kydialog, pa dyshim do të jetë i gjatë, por kurrë nukdo të jetë i lodhshëm për askënd nga ne, për tëdhënë më të mirën për studentët, për universitetinpër të ndërhyrë radikalisht kudo ku duhet tëshërohet sistemi universitar, pa dyshim për tëndërtuar edhe një process, si rrallëherë, njëkuvendim të madh dhe për të bërë të mundur dhereale bashkëqeverisjen me të rinjtë dhe me çdoqytetar.

Meqenëse u përmend shëndetësia, po rendisdisa të vërteta shumë të thjeshta: sigurisht,shqiptarët nuk harrojnë, sepse nuk mund ta harrojëasnjë qytetar se barnat kushtonin deri 60% mështrenjtë sesa në vendet ku prodhohen, ndërsasot veprohet me çmimet e vendit tëorigjinës. Nuk mund të mos ta ndiejnë shqiptarëtse me përjashtimin e TVSH-së për barnat dheshërbimet mjekësore, u kursyem atyre çdo vit rreth2 miliardë lekë, duke siguruar furnizimin evazhdueshëm me barna dhe me materialemjekësore në spitale.

E mbajnë mend mirë shqiptarët, kur shkoninnë spitale dhe nuk kishte vigonë dhe serume.

Nuk mund të mos e ndiejnë shqiptarët seqeveria zgjeroi listën e barnave të rimbursueshmeme më shumë se 120 barna dhe alternativa të rejamjekësore, duke përmirësuar kujdesinshëndetësor për mbi 160 mijë pacientë.

Sot ne po plotësojmë nevoja shumë radikalenë sistem për sa i përket trajtimit të sëmundjevetumorale. Ju kujtoj këtu, meqenëse e përmendnishumë terapinë e Herceptinës, kur kishte vetëm860 flakonë dhe nuk trajtohej me to as 20% e graveqë vuanin nga tumori i gjirit. Sot kjo sëmundjeështë 100% e trajtueshme me këtë terapi.

Ne i financojmë sot shërbimet shëndetësore32% më shumë sesa dje. Sigurisht, kemi endeshumë për të bërë për rritjen e financimit dhe jemiduke punuar për këtë, por sot ne kemi 80 qendrashëndetësore dhe ambulanca, të cilat i presin nëkushte dinjitoze qytetarët për t’u ofruar shërbimdhe kujdes parësor, kemi mjekë dhe infermierë qëpunojnë në kushte shumë më të mira pune sesaato që kanë pasur para 5 vjetësh.

Nuk mund të mos e ndiejnë shqiptarët që ne ezeruam pagesën te mjeku i familjes për 600 mijëqytetarë të pasiguruar.

Jo vetëm kaq, por ata nuk mund të harrojnë

se, më parë endeshin të pashpresë dyerve tëspitaleve për një koronarografi, për një bypassdhe për një transplant, ndërsa sot ne financojmëdirekt për qytetarët shërbimet shëndetësore për12 paketa mjekësore falas, duke nisur ngatransplanti i veshkës, deri te ndërhyrjet në zemër.Përfitues të këtyre shërbimeve janë më shumë se8000 qytetarë në vit.

Qytetarët shqiptarë, mjekët dhe specialistët eshëndetit nuk mund të harrojnë se pas bllokimitabsurd 3-vjeçar që u bëtë specializimeve, ne irikthyem dhe shumë shpejt 300 mjekë specialistëdo t’i shtohen trupës mjekësore në vend. Të paktënpër këto duhet të ndiheni mirë.

Meqë jemi te mjekët dhe infermierët, atandoshta nuk janë ende të kënaqur me rritjen epagave, por e dinë shumë mirë që politika e pagavedo të vijojë të jetë mbështetje për ta. Buxheti i vitit2019 do t’i rrisë pagat me 7% për më shumë se 18mijë mjekë dhe infermierë në sistemin tonë publik.

Pa dyshim, kemi ende shumë për të bërë përtë përmirësuar kushtet e punës, ndaj jemi dukepunuar fort për të përmirësuar infrastrukturën dheteknologjinë.

Vetëm gjatë vitit 2018 dhe me buxhetin e vitit2019 do të vijojmë të investojmë për ndërtimin espitaleve të reja, për rehabilitimin e më shumë se5 spitaleve në vend duke filluar me atë të Kukësit,të Elbasanit dhe Durrësit. 100 qendra të rejashëndetësore dhe ambulanca do të financohen përvitin 2019 në kuadër të programit tonë për 300qendra të reja shëndetësore në 4 vjet.

Shqiptarët janë të mençur dhe me siguri inxjerrin vetë konkluzionet, kur ju dëgjojnë pikërishtju, që flisni për shëndetësinë, a thua se sapo kenizbritur në këtë vend nga ndonjë planet tjetër dhepatakseni nga shëndetësia së cilës, kur shqiptarëtjua besuan, bëtë jo pak, por e kthyet në njëgërmadhë. Thënë këto, unë s’mund të harrojkryesoren: krahasimet nga sot me dje e bëjnëshumë të lehtë avantazhin tonë, por këto nukmjaftojnë aspak për të na zënë gjumi, sepse sfidajonë, edhe imja në cilësinë e ministres sëShëndetësisë, është që të krahasoj të sotmen metë nesërmen, pasi ajo që kemi bërë është shumë,por ajo që duhet të bëjmë, është akoma mëshumë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Manastirliu!Fjalën e ka deputetja Lindita Metaliaj.Të përgatitet deputeti Eduard Shalsi.

Viti 2018

234


Lindita Metaliaj – Të nderuar studentë,Të nderuar prindër dhe ju, qytetarë shqiptarë,

që po na ndiqni në këto orë të vona,Jemi mbledhur në këtë seancë parlamentare,

ndërkohë që qeveria është e rrethuar nga popullidhe kur studentët prej më se dy javësh poprotestojnë në sheshe e në bulevarde, paraministrisë, para Kryeministrisë dhe paraparlamentit.

Kjo protestë zgjat prej më se dy javësh dhe dotë zgjasë, sepse Kryeministri i vendit nuk ka bërëasnjë përpjekje për t’ i dëgjuar dhe për t’ ikonsideruar seriozisht ata studentë. Pse e themkëtë? E them, sepse sapo studentët u ngritën nëprotestë, menjëherë Edi Rama, në vend të përpiqejtë kuptonte kërkesat e tyre, u angazhua për t’iofenduar, për ta përçarë e për ta shuar protestën.Kështu, nëse ju kujtohet, e nisi duke i quajturstudentët “një grup ngelësish”. Më pas, u detyruatë kërkonte dialog me “ngelësit”.

Gjithashtu, ai i akuzoi studentët si të përdorurnga Lulzim Basha dhe nga Monika Kryemadhi.Thirri një mbledhje të FRESH-it në televizor dhedeshi t’u tregonte shqiptarëve se ka dy palëstudentë, se studentët e duan atë dhe se ai i dostudentët. Mirëpo as kjo nuk i funksionoi, sepseshqiptarët tashmë e kishin kuptuar se studentëtnuk ishin të përdorur prej askujt, por ishin dukepërdorur lirinë e tyre, energjinë e tyre, kauzën etyre të drejtë, përballë një regjimi, i cili kupton vetëmgjuhën e përballjes.

Rama e kuptoi se me sjelljen e tij komike dheskandaloze e kishte humbur gjyqin publik, kështuqë, edhe pse dialogoi me FRESH-in, iu kthyepërsëri kërkesës për dialog me studentët, sepse ekuptoi mirë dhe qartë, se studentët në shesh janëata që kanë legjitimitetin, popullaritetin, simpatinëe popullit shqiptar, ndërsa ai dhe partia e tij kanëvetëm keqardhjen, përbuzjen dhe përçmimin epopullit shqiptar.

Meqenëse studentët nuk pranojnë “dialog”,sepse kërkesat e tyre nuk kanë nevojë tëdialogohen, por vetëm të firmosen, ky Kryeministërka zgjedhur ta poshtërojë veten dhe zyrën eKryeministrit në mënyrë të paimagjinueshme, dukeshkuar e duke u futur fshehtazi dhe pa lajmëruarnëpër mbledhjet e tyre.

Ky është i vetmi politikan në botë, që synondialog me zor, dialog me pahir, kur dihet që dialoguzhvillohet vetëm nëse të dyja palët kanë dakordësipër ta bërë këtë. Kjo, pra, është sjellja e këtij

Kryeministri.Pikërisht kjo protestë shërbeu për t’ia shembur

arrogancën, për t’ia shembur egon, për t’ia rrëzuarimazhin që kishte krijuar me propagandë në këtovite, si një njeri i fortë, që arrin të shtypë me dhunëkëdo që e kundërshton.

Sot Edi Rama është kthyer në një personazhqesharak, që lutet dhe vetëm lutet që rinia e këtijvendi ta përfillë. Kjo s’ka për të ndodhur, sepsetani është koha për të marrë dhe për të paguarfaturën e veprimeve të veta, faturën e vjedhjes, tëgrabitjes, të fyerjes, të arrogancës dhe të tentativëspër të nënshtruar e për të poshtëruar një komb tëtërë.

Te dashur prindër,Ne e dimë mirë se në këtë vend ka njerëz, të

cilët robtohen në punë dhe shpeshherë marrinedhe para borxh për të paguar shkollën e fëmijëvetë tyre, por kemi edhe nga ata, si anëtarët ekabinetit qeveritar, të cilët paguajnë për fëmijët etyre tarifa marramendëse në shkollat më tështrenjta në botë, me paratë e korrupsionit, meparatë që kanë vjedhur nga taksat dhe tatimet eqytetarëve të thjeshtë, të cilët punojnë ngamëngjesi deri në darkë. Kjo dihet, pasi Edi Ramaështë antiligji, antikushtetuta, armiku i lirisë, armikui të drejtave të qytetarëve, armiku i parave të tyre,armiku i pronës së tyre, të cilën synon vetëm t’uamarrë, t’ua grabisë, me qëllim shtimin e pasurisësë tij...

(Bie gongu)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Metaliaj!Fjalën e ka deputeti Eduard Shalsi.Të përgatitet deputeti Luan Baçi.Eduard Shalsi - E nderuar drejtuese e

seancës,Të nderuar kolegë deputetë,Besoj se ju, kolegë të opozitës, e dini opinionin

tim për disa prej jush, të cilët i çmoj, por të them tëdrejtën, gjatë këtyre ditëve më vjen jashtëzakonishtkeq që nuk e keni pasur kurajën të kuptoni se ështëmomenti për një diskutim të thellë, serioz mbi tëardhmen e arsimit në Shqipëri.

Ne kemi qenë dëshmitarë të një politizimi tëtejskajshëm të shkollave dhe të mësuesve nëShqipëri, që dikur silleshin me forcë nëpër mitingje.

Ju e dini shumë mirë që deputetët kanë qenëpjesë e emërimeve në administratën e Ministrisësë Arsimit dhe caktonin edhe drejtorët e shkollave,edhe mësuesit. Kemi pasur partiza të vogla, të cilatpërdornin sistemin për mbijetesën e tyre politike.

235


Ku ishim në vitin 2013? Sapo po e diskutonimme njërin nga kolegët tanë dalldinë e madhe tëdiplomave dhe të gradave shkencore. Vetëm 4-5vjet më parë flitej për një sistem të dalë krejtësishtjashtë kontrollit dhe këtu nuk e kam fjalën vetëmpër ato universitete, që mbinë si kërpudha, por përtë gjithë sistemin e degraduar.

Ndërkohë, ne morëm përsipër të bëjmë njëreformë. Ka një ligj për arsimin. Gjatë këtyre ditëvekam shpenzuar shumë kohë duke diskutuar medekanë, me shefa departamentesh dhe memësues. Nuk kam qenë aq i përfshirë, por besojse kam kuptuar një pjesë të mirë të problematikavetë universiteteve. Unë kam besuar gjithmonë qëky është një sektor, ku nuk duhet të ndërhyjnë PD-ja, PS-ja e jo më partitë e vogla, por unë kambesuar dhe besoj fort se ky është momenti përnjë aleancë të madhe për sistemin arsimor.Mësova se në Fakultetin e Shkencave të Natyrës,ku diplomoheshin rreth 600-700 studentë, sotdiplomohen 7000 studentë. E njëjta gjë është edhenë universitetet e tjera.

Për çfarë po debatojmë sot? Besoj se e kenikuptuar (këtu u drejtohem njerëzve të arsyeshëmbrenda jush), që nuk është se po i bëni për vetestudentët, përkundrazi. Madje po shoh disa ngaprotagonistët në 8 vjet qeverisje demokratike, qëmarrin kurajën të flasin këtu. Turp për ta!

Ne e kemi të nevojshëm një debat cilësor. Ështëe vërtetë që debati gjithmonë është banalizuar dhevulgarizuar, por sot kemi realisht nevojë për njëdebat cilësor në lidhje me arsimin në Shqipëri. Këtëe dinë të gjithë dhe këtu po u drejtohem atyre qëjanë profesorë dhe doktorë. A ka ndonjë shembullnë botë që një sistem i shkatërruar, i degraduarderi në qelizë, të ripërtërihet brenda 2-3-4-5vjetëve? Një farë e hedhur sot, do minimalisht 10vjet të mbijë. Sot, duhet të preokupohemi për tadepolitizuar debatin mbi arsimin.

Ju e keni të humbur davanë me studentët. Kjoqë ndodhi është një gjë jashtëzakonisht e mirë,është një moment për të reflektuar të gjithë për tëndërtuar një ngrehinë që t’i rezistojë kohës. Ambani mend të jetë bërë ndonjë debat serioz përtë punësuarit dhe për mënyrën e rekrutimit të tyre?

Sot është hapur një kapitull i ri. Unë jam shumëi gëzuar që nuk kam mundësi të ndikoj si deputetnë emërimet në arsim.

Një pjesë e deputetëve e vuajnë këtë, por unëbesoj se është një hap progresiv, të cilin duhet taçojmë më tej. Sot duhet të debatojmë për

ngrehinën që po ndërtojmë, themelet e së cilës ikemi hedhur. Nuk kam takuar asnjë shefdepartamenti, profesor apo dekan që të më thotëse çfarë çalon te ligji.

Dy-tre vjet ka që është bërë ligji. Na jepni njëshembull në botë dhe na thoni se ku u ndryshuasistemi e i dha frytet për një, dy, tre apo katër vjet.

(Ndërhyrje nga salla)Po, duhen ato VKM-të, ama duhet ta ngremë

debatin në një nivel shumë më cilësor dhe largbanaliteteve.

Dëgjova disa deputetë sot. Mendoni se po fitonikapital politik? Jo. Mendoni veten (ia bëj vetesshpeshherë) disa vite më tej, kur të shihni se çfarëkeni thënë në këtë foltore, apo ç’keni bërë: njerëzitnuk gjykohen për ato që thonë, por më shumë përato që bëjnë.

Është pikërisht ky momenti për të bërë një thirrjetë madhe, një wake up call, siç i thonë, një thirrjepër t’u zgjuar të gjithë, dhe për të parë çfarë mundtë përmirësojmë. Doni apo nuk doni ju, ka filluarnjë dialog. Ka vështirësitë e tij, por ka filluar njëdialog.

Po të dëgjoni artikulimet e një pjese tëstudentëve, ato janë për t’u analizuar, janë për t’ushqyrtuar. Ata presin përgjigje, por nuk do t’u japimpërgjigje me këto beteja banale politike që pobëhen. Bëni sikur shkoni te protestuesit. Ndërkohë,ka zëra të arsyeshëm brenda tyre që duhendëgjuar dhe presin një përgjigje nga ne. Nuk mundta bëjmë dhe nuk do të mund ta bëjmë, në rast sedo ta banalizojmë, siç është banalizuarpërgjithësisht, debatin në Shqipëri.

Mendoni se çfarë do të themi pas disa vitesh tëgjithë ne, unë i pari, kur të shohim veten tonë: aishte kjo beteja që duhej bërë, apo jo?!

(Ndërhyrje pa mikrofon)Sot është momenti për t’i lënë retorikat boshe

dhe për të thënë konkretisht se çfarë duhetpërmirësuar në sistem. Unë besoj fort se sa mëafër botës akademike të jetë një qeverisje, aq mëe mirë do të jetë dhe e kemi bërë, në fakt, nëkomisionin që unë drejtoj.

Ka nevojë për mbështetje logjistike.Ka nevojë për mbështetje financiare. Ka shumë

projekte, tek të cilat ne duhet t’i përfshijmëuniversitetet. Kjo është sfida, jo të bëjmë llogjeboshe, retorikë boshe: të bëjmë sikur jemi mestudentët dhe të përfitojmë prej zgjimit të tyre.

Ndaj, të nderuar kolegë deputetë, ështëmomenti për të reflektuar të gjithë, për ta lënë

Viti 2018

236


banalitetin jashtë, që debati të jetë sa më cilësor.Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Shalsi!Fjalën e ka deputeti Luan Baçi. Të përgatitet

deputeti Andon Frrokaj dhe më pas ministri...(Ndërhyrje pa mikrofon)Anton? I lutem Shërbimit të Seancave të

saktësojë emrat e deputetëve.Pas zotit Frrokaj, të përgatitet ministri Niko

Peleshi.(Ndërhyrje pa mikrofon)Luan Baçi – Të nderuar qytetarë,Të nderuar kolegë deputetë,Sot ne jemi këtu pas një mungese relativisht të

gjatë. Në fakt, mund të japim njëmijë e një arsyepse ne nuk duhet të ishim këtu në këtë sallë,bashkë me ju, pasi me legjitimitetin e kësaj salle ekeni sjellë vendin në një gjendje të pashpresë, pormund të japim edhe kaq arsye të tjera pse duhettë jemi këtu, që të ngremë zërin fort që shqiptarëtta kuptojnë përfundimisht se ju jeni e keqja e këtijvendi!

Me arrogancën tuaj, me prepotencën tuaj, mevjedhjet dhe padrejtësitë tuaja, i gjithë vendi sotështë në protestë.

Janë në protestë fermerët, të cilët i keni lënënë mëshirë të fatit, me çmimin e papërballueshëmtë karburantit, me prodhimet e tyre të bllokuaradhe të pashitura; të dëmtuar dhe tëpadëmshpërblyer; të gënjyer dhe të mashtruar.

Janë në protestë bizneset e vogla, që i mbytëtme taksa, me tatime, me kontrolle, me gjoba, poredhe duke u futur duart në xhepat e tyre metatimorët tuaj hajdutë dhe të paaftë!

Çdo ditë në protestë janë edhe naftëtarët, sepsei keni gënjyer për statusin e naftëtarit dhe po izvarritni, madje nuk keni parashikuar asgjë për taedhe në këtë buxhet!

Janë në protestë pensionistë, natyrisht nëformën e tyre, duke u ankuar me zë të ulët, pasijanë të pafuqishëm përballë arrogancës dhemashtrimeve tuaja: po i ngopni me lugë bosh, dukeu dhënë nga 5000 lekë shpërblim! Pensionet e tyrejanë sa një drekë e zakonshme që ju hani çdo ditë.

Janë në protestë edhe socialistët e ndershëm,por në protestë të heshtur, pasi nëse ngrenë zërin,hakmarrja juaj do të bjerë mbi punën e tyre dhetek të afërmit e tyre!

Janë këtu para parlamentit sot dhe paraKryeministrisë njerëz nga të gjitha shtresat eshoqërisë, në kërkim të nevojave më minimale të

jetesës së tyre!Jemi në protestë edhe ne, pasi po na sulmoni

çdo ditë, në mënyrë të diferencuar, me kontrolle,me gjoba të padrejta, me presione të çdo lloji; donitë na mbyllni gojën, por po gaboni rëndë!

Lidhni të dërguarit tuaj të çdo institucioni dhethojuni të udhëhiqen nga ligji, jo ta marrin ligjin nëduart e tyre dhe ta përdorin për presione ndajopozitës!

Në fakt, u deshën të dilnin në shesh studentëtqë ju ta preknit pak tokën me këmbë dhe të pranonitse megalomania juaj, arroganca juaj, si çdo fushëtjetër, edhe arsimin e ka katandisur si mos më keq.Por, përsëri vazhdoni me lojërat tuaja, të dala bojetashmë, të shpëtoni sadopak nga ajo bojë që ju kambetur. Vazhdoni të thoni se këto janë problemetë vogla, gjëra që rregullohen, thjesht duan dia-log.

Por pse, zotërinj kolegë, zonja Ministre eArsimit, zoti Kryeministër nuk reaguat? Pse nukdialoguat dhe pse nuk pranuat kur PartiaDemokratike e ngriti fort zërin kundër këtij ligji, sinjë ligj klientelist, që shkatërronte arsimin e lartëdhe arsimin në përgjithësi? Deputetët e PartisëDemokratike argumentuan se ky ligj do të silltepasoja shkatërruese për arsimin publik; do tëdëmtonte mësimdhënien; do të vështirësonte jetëne studentëve, si dhe do të bënte këtë që bëri.

Sot të gjithë studentët janë në protestë dhekërkojnë të drejtat e tyre, të cilat u takojnë. Kërkesate tyre janë minimale, janë të vonuara, janë tëdomosdoshme.

Sot të gjithë shqiptarët janë me studentët.(Bie gongu)Sot të gjithë janë studentë!Edhe ne të gjithë duhet të jemi sot me studentët

dhe, në fakt, të gjithë e kemi pranuar. E pranoiedhe Kryeministri, kur tha: “Jam me studentët”.Atëherë, çfarë prisni? Përse i zvarrisni? Përsemerreni me fjalë e mashtrime? Ata nuk tërhiqen.Ata nuk mund t’i gënjeni më, siç gënjeni çdo ditëfermerët, biznesin e vogël, të pastrehët, të papunët,pensionistët; të gjithë shqiptarët! Më kotmundoheni ta manipuloni opinionin publik dukethënë se ata janë njerëz të Partisë Demokratikedhe në protesta...

(Bie gongu)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Baçi!Fjalën e ka deputeti Frrokaj.(Deputeti Baçi flet pa mikrofon.)Ju lutem, e kemi respektuar minutazhin për të

237


gjithë!(Ndërhyrje pa mikrofon)Një minutë, ju lutem!Teknika!Luan Baçi – Më kot mundoheni ta manipuloni

opinionin publik, duke thënë se ata janë njerëz tëPartisë Demokratike që shkojnë në protesta!

Jo, zotërinj, aty ka studentë, të cilët janë nëvështirësi jetese; studentë të cilët janë të lodhurnga politika juaj për arsimin; studentë të cilët eshikojnë me sytë e tyre se ligji “Për arsimin e lartë”është bërë për të favorizuar arsimin privat në kurriztë atij publik!

Ndalini koncesionet! Mos i harxhoni paratë metenderë korruptivë! Plotësoni kërkesat estudentëve! Dëgjoni zërin e opozitës! Po nuk edëgjuat këtu, në sallë, të jeni të bindur se do tadëgjoni nga jashtë kësaj salle, bashkë mestudentët dhe të gjithë shqiptarët, të cilët nuk mundta durojnë më këtë pushtet, që mendon vetëm përvete dhe për një grusht njerëzish të pangopur rrethtij, megjithëse unë kam pak shpresa se ju mund tëreagoni tani, madje, edhe po të doni, nuk do tabëni dot, pasi jeni zhytur shumë thellë në llumin ekorrupsionit dhe të hajdutërisë!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Baçi!Fjalën e ka deputeti Anton Frrokaj. Të përgatitet

ministri Niko Peleshi.Anton Frrokaj – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Të dashur studentë,Keni më se dy javë që protestoni dhe sakrifikoni!Me respektin më të madh për ju, për fëmijët e

mi, për mbarë studentët shqiptarë, që i thonë “Jo”dialogut me Kryeministrin, sot nuk do të diskutoj,por kam vetëm një mesazh për ju: besoni, besonidhe vetëm besoni, dhe ju do ta realizoni kauzëntuaj!

Një nga dijetarët më të mëdhenj amerikanë tëbotës shpirtërore, i quajtur Gregg Braden, thotëkështu për besimin, por që ajo shprehje të moshumbë vlerat, do ta them në anglisht: “From thehealing of disease and the length of our lives, tothe success of our careers and relationships,everything that we experience as “life” is directlylinked to what we believe. And if we believe, wecan succeed on everything in life”. Vetëm besonidhe rezistoni! Në fund do ta fitoni kauzën tuaj,do të rrëzoni Kryeministër e qeveri! Ne jemi meju! Opozita është me ju! Shqiptarët janë me ju!

Fitorja juaj është afër! Besojeni dhe realizojeniatë!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Frrokaj!Fjalën e ka ministri Niko Peleshi. Të përgatitet

deputetja Fatbardha Kadiu.Niko Peleshi – E nderuar zonja drejtuese e

seancës,Kjo ditë parlamenti ishte një shans për të

gjithë në këtë sallë, për të treguar se çfarë kemikuptuar nga protesta e studentëve.

Unë jam i bindur se raporti që do të vendosimme këtë protestë mund të përcaktojë edhe tëardhmen e partive tona politike.

Kryeministri në seancën e kaluar e quajtiprotestën “shuplakë për qeverinë” dhe filloi njëdialog aspak të lehtë me studentët. Pagimi içmimit të këtij dialogu të vështirë është e vetmjarrugë e kthimit të energjisë së protestës nëenergji për ndërtim.

Jemi një vend në zhvillim, me shumë nevojadhe me pak mundësi buxhetore, ndaj duhetpranuar që në çdo sektor, aq më tepër në arsim,kemi probleme ende të pazgjidhura. Investimi nëarsim është investimi për të sotmen dhe për tëardhmen, ndaj çdo vëmendje e shtuar përarsimin nuk është asnjëherë e ekzagjeruar. Këtëna kujtojnë studentët me zërin e lartë tëprotestës, këtë duhet të jetësojmë edhe ne, sireagim i urtë dhe i përulur para një pjese tëshoqërisë së cilës i kemi shumë borxhe.

Kristina është studente e universitetit “FanNoli”, të cilën unë e kam njohur që kur ishtegjimnaziste e shkëlqyer; e kam njohur kur sëbashku me shokët e shoqet e saj ngritën njëbibliotekë me rreth dhjetëmijë libra në shkollëne mesme të përgjithshme “Raqi Qirinxhi”. PorKristina nuk e vazhdoi dot në degën që dontepër shkak të pamundësisë ekonomike. Prandajzëri i ngritur i Kristinës në protestë do t’i vlejë jovetëm asaj, por edhe të rinjve të tjerë, që do tëshkojnë më pas në universitet, nëse mesazhete protestës kthehen në plan pune për ne.

Ndaj është ngritur një proces dialogu dhe njëgrup pune për të gjitha kërkesat e studentëve.Pra, zëri i Kristinës na vlen, pasi, me gjithëpërpjekjen për të ndërtuar një proces përfshirësgjatë hartimit të reformës, me sa duket nuk iakemi dalë ende t ’ i bëjmë studentët dhepedagogët ta ndiejnë këtë reformë plotësisht sireformën e tyre. Prej këtej lind nevoja për të bërë

Viti 2018

238


plotësime në kuadrin e reformës.Duhet ta pranojmë se po të mos ishte

protesta, disa çështjeve nuk do t’u vinte radhakaq shpejt. Pra, protesta ia vlejti. Ajo filloi e drejtëdhe e pastër, ndaj rrëmbeu shumë zemra,pavarësisht përkatësive politike.

Nëse opozita do të dinte ta lexonte protestën,protesta do të punonte edhe për opozitën. Porsot u duk se opozita nuk ka kuptuar asgjë. Nuke ka kuptuar se studentët nuk i nxori në protestëvetëm një VKM (vendim i Këshillit të Ministrave),por se ka edhe një faktor tjetër që i ka nxjerrëstudentët në protestë: janë motrat dhe vëllezërite tyre, që, për shkak të një sistemi gjoja tëliberalizuar në të shkuarën, janë në vështirësisot për të gjetur një vend pune; janë shokët dheshoqet e motrave dhe të vëllezërve, që, pasiblenë një diplomë dhe morën një teserë partie,u bënë drejtorë pa meritë! Pra, problemi më imadh është trashëgimia e modelit. Për vite meradhë brezi i ri ra në kurthin e modeleve të lehta,por të shtrembra të suksesit; modele të ndërtuaranga hileqarët e politikës së vjetër.

Nuk ka nevojë të thuhet që këtij modelimi nuki ka shpëtuar dot asnjë politikan. Ne kemi bërëpërpjekje, jo të vogla, për të nxjerrë jashtë këtijsistemi disa sektorë, diku me sukses, si portali imësuesve, policia, diplomacia, por diku pa sukses,sepse llogaria elektorale dhe lufta e paprinciptëpartiake i relativizon përpjekjet vullnetmira përndryshim. Lexova dje ndjesën drejtuar studentëvetë një pedagogu të universitetit “Fan Noli”. Ishtenjë ndjesë për rënien shpesh në konformizëm metraditën e keqe. Kësaj ndjese duhet t’i bashkohemiedhe ne. Për ironi, shpesh, të paktën deri sastudentët të ngrinin zërin e protestës, dukej seedhe vetë të rinjtë ishin konformuar dhe i mbroninmodelet e vjetra nga thyerja, jo për fajin e tyre, porpër shkak se duhet një forcë shumë e madhe ebrendshme të mos joshesh nga lehtësia e gjetjessë një vendi pune në administrate, me një gjojadiplomë në njërin xhep dhe me një teserë partienë xhepin tjetër. Është e vështirë të gjesh motivinqë të bën të përpiqesh për të mësuar një zanat,që të jep mundësinë e të jetuarit me punë,ndërkohë që shoku yt jeton më mirë se ty pa punë,është dekurajuese të punosh për një rrogëmodeste, kur dikush tjetër pasurohet lehtësisht ngaparatë që rrjedhin nga sistemi. Jo çdo student dotë ishte në favor të masave dhe reformave që ebëjnë më të vështirë marrjen e provimeve,

pavarësisht se të gjithë e kuptojnë nevojën përreformimin e sistemit tonë arsimor.

Pra, sistemi i meritës u ndryshk për vite meradhë dhe filloi të lëngojë, çështja është si të diletnga ky degradim, me thyerje apo me rregullim tëbrendshëm. Unë besoj se sistemet mund tërregullohen edhe nga brenda, sepse Shqipëria kamajtas dhe djathtas politikanë që kanë forcën edhedëshirën të punojnë për të korrigjuar sistemin,ashtu siç besoj se ka edhe prokurorë dhe gjyqtarëqë do të donin të punonin në një sistem tjetërdrejtësie, që të jep prestigj dhe mundësi për tëjetuar pa shkelur në të drejtën e tjetrit dhe pangarkuar në ndërgjegje barrën e përgjegjësisë dhepadrejtësisë. Por forcat pozitive brenda sistemitkanë nevojë për presionin pozitiv nga jashtë tij,kanë nevojë për “shuplakën”, siç artikuloi me njëfjalë Kryeministri. E kam fjalën këtu për nevojën emosadoptimit, nevojën e moskonformimit,mosadoptimin me sistemin, moskonformimin mestatus quo-në. Zhvillimi nuk vjen nga adoptimi, ekundërta është e vërtetë, mosadoptimi është nervii zhvillimit, ndaj protesta do të ishte një lajm më imirë se një harmoni e qetë ndërmjet të vjetrës dhetë shkuarës.

Protesta e studentëve na tregoi se Shqipëriaështë vitale, e re dhe reaguese, ky është lajm imirë për të gjithë. Le të përpiqemi gjithsecili nëpunën e vet të reflektojmë dhe të punojmë për t’uvetërregulluar në vend që të vetëshkatërrohemi.Strategjia e përbaltjes së gjithkujt nuk ka fitues, kavetëm humbës dhe neveritje nga politika. Besojse e vutë re se si u pjesëtua me 10-të numri istudentëve kur hyri në lojë politika.

Pra, të rinjtë nuk e shohin më opozitën e sotmesi të denjë për t’i përfaqësuar. Kjo është kambanëalarmi për ju, kjo është kambanë alarmi përpolitikën në përgjithësi. Një sjellje e re politike duhettë rindërtohet para se të jetë vonë, një fillim i ri përpolitikën e dialogut dhe të reflektimit.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Peleshi!Fjalën e ka zoti Petrit Vasili.Kolegë,Sipas Rregullores, nëse thirret emri i deputetit

dhe nuk është i pranishëm, konsiderohet se kahequr dorë nga diskutimi. Besoj, të gjithë e kenilistën e diskutantëve...

(Diskutime nga salla pa mikrofon)Petrit Vasili - E nderuar drejtuese e seancës,Të nderuar kolegë,

239


Të nderuar qytetarë që na ndiqni,Dua të qëndroj shumë shkurt në disa momente

që lidhen edhe me diskutimin e ditës së sotme,por edhe me çfarë ndodh jashtë kësaj salle, qësigurisht e bën këtë sallë shumë të vogël dhe nëdisa raste diskutimet dhe qëndrimet aq meskine,saqë shkojnë deri në kufijtë e neverisë. Ne këtunë këtë sallë kemi dëgjuar ditirambe pa fund përnjë arsim që vlerësohet, që është një prioritetmadhor, për të cilën po ndërmerren reforma tëjashtëzakonshme dhe prioriteti madhor, reformae jashtëzakonshme, mbetet i tillë në letër dhe ajoqë u jep jetë reformave, në radhë të parë e mbi tëgjitha, financimi, nuk lëviz nga vendi. Ne kemidëgjuar këtu me kohë që ka pasur objektiva tëmirëpërcaktuar për të financuar arsimin në tërësi,dhe jo arsimin e lartë në veçanti, që është një pjesëe tij, deri në masën 5%.

Është bërë zakon i maxhorancës ta harrojëaventurën apo budallallëkun e radhës: “Harrojeni,se e thamë kot dhe nuk e kemi objektiv më”,ndërkohë që është votëbesuar në këtë sallëpikërisht për ta mbajtur këtë objektiv madhor. Sotquhet marrëzi, një gjë që do të thyejë buxhetin efamiljeve, do të rëndojë të gjithë qytetarët eShqipërisë, ndërkohë që këtë objektiv e kanëmarrë vetë. Çfarë serioziteti është ky?!

Së dyti, çfarë reforme do të bëjmë ne në arsimkur kërkesat, që janë ngritur me zë të lartë, kanëtë bëjnë me kërkesat bazike për kushtet eneveritshme, kur Kryeministri vete ebashkëbisedon në fakultete, të cilat nuk kanë asgodinë apo në fakultete të tjera, siç ishte sot, tëcilët publikisht i thonë: “S’kemi as libra”?!

Çfarë reforme është kjo, reformë mbi pleh;perfeksion, ecje përpara, kur nuk ekzistonminimumi bazik?! Këta kërkojnë përgjigje, këta nukduan llafe. Këtu dëgjuam ditirambe të mëdha përfinancimin, po për ç’financim? Është konsideruarsi financimi më i rëndomtë, më i zakonshëm, merritjen më të ulët që mund të ekzistonte, ai indeksimbanal që bëhet vazhdimisht, por s’ka gjëkundi tëbëjë me ndonjë prioritet, dhe prioritet madhor ky!

Kërkohet të zgjidhet me dialog.Po ç’do të thotë dialog kur detyrat përpara janë

shumë të qarta, të cilat i ke marrë përsipër vetë?Për çfarë do të dialogosh? Që di të bësh detyrënpër të cilën je votëbesuar?! Për paratë, përmiliardat që ke nëpër duart e tua dhe i administronnë mënyrë të poshtër?! Në qoftë se ti ke një kusaritë madhe shtetërore atje, pak kilometra larg

qendrës së Tiranës, tek Unaza e Re, dhe këto parai vjedh në mes të sheshit dhe thua: “S’kam parapër të lëvizur në buxhet!”, çfarë është kjo?! Kushe beson këtë gjë? Çfarë dialogu do të bësh? Do tëbësh dialog si ajo gjëja pasdite, si Tomi meXherrin?! Pra, studentët janë minj?! Po që ju thotë,“shyqyr që s’janë ca të tjerë se do t’ju jepja plumbin,nuk janë disa të tjerë se do t’ju shpërndaja me ujëe me çfarë të kisha”!

Së fundi, dëgjova sot që Kryeministri u ankuashumë dhe i quajti studentët “dembelë mendorë”.Kam qeshur shumë, jua them sinqerisht, sepse tëquajë “dembelë mendorë” një gjeneratë tëshkëlqyer, që po i jep një mësim të madh, një iprapambetur mendor si ky, është vërtet gajasje emadhe, por edhe tragjike njëherazi.

Ju faleminderit të gjithëve!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Vasili!Fjalën e ka deputeti Taulant Balla.Taulant Balla – Erdhën, ikën, këtu lanë vetëm

zotin Spaho dhe zotin Balliu, sigurisht, edhe njëpjesë të Lëvizjes Socialiste për Integrim. As nuk umor vesh për çfarë erdhën, as nuk u mor vesh psene jemi në votim...

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Po i rikthehem përsëri kërkesës sime, që ka të

bëjë me domosdoshmërinë që nesër të votojmësë bashku...

Vasilika Hysi – Kolegë, ju lutem, mbani qetësi,respektoni etikën!

Në qoftë se jeni lodhur, mund të shkoni për kafeose jashtë të freskoheni.

Taulant Balla – Edhe një herë ju bëj thirrje,sepse nesër kemi prapë seance: të votojmë sëbashku reformën zgjedhore. Besoj që tashmë Lulie ka kuptuar se mesazhi i partnerëve tanëndërkombëtarë është shumë i qartë, duhet tavotojmë atë se s’bën nesër, ndërkohë që...

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Çfarë keni? Qetësohuni, 5 minuta, jo 8...(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Po çfarë ke? Qetësohu, je djalë i ri!E dyta. Po mirë, nuk gjetët njeri tjetër t’i

transportonte vezët, po ia latë Lulit ta bënte edheatë punë?! Si ka mundësi? Si ka mundësi që gjetëtkryetarin e partisë të fuste vezë në parlament?!Kjo është shumë e rëndë për një kryetar opozite,se tashmë edhe LSI-ja e ka njohur që është kryetarii gjithë opozitës, Lulzimi.

E treta, qofshi ju që jeni, shyqyr ne që ju kemi,gjynah Shqipëria që ju ka, por nuk ka opozitë që

Viti 2018

240


të shfrytëzojë kaq shumë minuta për t’u thënëstudentëve “Mos dialogoni!”. Nuk fitoni asgjë. Endenuk e paskeni kuptuar se studentët na dhanë tëgjithëve një leksion shumë të madh. Ne e kemikuptuar mesazhin që na dhanë studentët, juvazhdoni kështu, jeni shumë mire! Ju nuk e kenikuptuar fare se çfarë mesazhi na dhanë studentët.Por një gjë është shumë e sigurt, nuk ka vend nëbotë ku të ngrihet një grup social në protestë dhetë thotë: “Nuk e duam opozitën, se opozita na bënpis protestën!”.

Kjo është për t’i vënë gishtin kokës ju, Luli, qëtani është në gjumë, edhe Saliu, që sheh ndonjëemision, por që Luli në këtë orë është në gjumë,kjo është e sigurt.

Sa u përket kërkesave të studentëve, ne e kemithënë troç, shumë qartë se 8 pikat do tëplotësohen, por nuk mjaftojnë vetëm këto 8 pikatpër hallet dhe problemet që ka sistemi arsimor.

E dyta, ju vazhdoni kështu siç jeni, nesërhajdeni në votim, se kjo historia që erdhët sot, nukmerret vesh është kushtetuese apo nuk ështëkushtetuese. Që t’i pjekim tamam mandatet tuaja,duhet të votoni nesër.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Faleminderit!Këtu mbyllet debati për dekretin e Presidentit.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa ndryshime

në ligjin nr. 9573, datë 03.07.2006 “Përautoriparimin, shitblerjen, depozitimin e mjeteverrugore me motor, të rimorkiove dhe pjesëve tëtyre të dala jashtë përdorimit ose të braktisura dhepër veprimtaritë që lidhen me to”, të ndryshuar””.

Në emër të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste, fjalën e ka zoti Beqaj.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Jeni dakord? Në rregull.Vazhdojmë me projektligjin “Për një shtesë në

ligjin nr. 9918, datë 19.05.2008 “Për komunikimetelektronike në Republikën e Shqipërisë”, tëndryshuar””.

Fjalën e ka, zoti Shalsi.Eduard Shalsi – I nderuar Kryetar,Të nderuar kolegë deputetë,Më vjen mirë që një pjesë juaja u kthye

mbrapsht. Shpresoj, Lorenc, të ketë qenë mesazhiqë ju përçova, që ju bëri të ktheheshit mbrapsht.Në fakt, ajo që po diskutojmë sot është një çështje,që me një pjesë të kolegëve tuaj, të cilët nuk janëmë në grupin parlamentar, e kemi nisur që në vitin

2016. Në një vizitë që ka bërë Komisioni iVeprimtarive Prodhuese, Tregtisë dhe Mjedisit nëKosovë ndërmjet çështjeve që diskutuam ishteedhe çështja e tarifave të telefonisë celulare.

Gjithashtu, një nga pikat e diskutimit, shumë erëndësishme për palën kosovare, por edhe për ne,ishte romingu, duke pasur parasysh se jetojmë nënjë kontinent ku në vitin 2006 u mor përsipër njëiniciativë, e cila u kurorëzua 10 vjet më pas, nëvitin 2017, për të hequr romingun ndërmjetvendeve anëtare. Vendet e Ballkanit Perëndimorjanë bërë pjesë e një iniciative për të hequr tarifate romingut ndërmjet të gjitha vendeve, por ne nukmund të prisnim më dhe kjo ishte arsyeja pseiniciuam heqjen e romingut me Kosovën. Sot ështënjë ditë e rëndësishme, është një ditë e madhe.

Në fakt, të nderuar kolegë opozitarë, nuk e diarsyen pse u kthyet në parlament, por dua t’ju themse sot ne i hapim rrugë heqjes së romingut meKosovën. Është një iniciativë e shumëpritur, kështuqë do t’i ftoja edhe kolegët opozitarë që tamiratonin. Gjatë kësaj kohe nuk keni qenë nëbrendësi të çështjeve që janë diskutuar, por kjoështë një çështje me shumë rëndësi, madje e kemiiniciuar bashkërisht 2 vjet më parë.

Unë gjej rastin të falënderoj një pjesë tëkolegëve demokratë të Komisionit të VeprimtariveProdhuese, me të cilët punuam shumë kohëbashkë me palën kosovare të arrinim ndryshimetligjore, që sot ju prezantohen dhe që i hapin rrugëheqjes së romingut. Falënderoj, gjithashtu,ministrinë, qeverinë dhe gjithkënd që mori pjesë!Pala kosovare në prill të këtij viti ka miratuar njërezolutë, në fakt, në mars, shpresojmë që të shkojënë nivel ligjor, ndaj nuk më mbetet gjë tjetër veçsetë shpreh kënaqësinë time të jashtëzakonshmeedhe në emrin tuaj për një masë të tillë.

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Vazhdojmë me projektligjin

“Për të drejtat dhe trajtimin e të dënuarve meburgim dhe të paraburgosurve.”

Fjalën e ka deputeti Adnor Shameti. Adnor Shametaj – Faleminderit!Zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Sot kemi sjellë për miratim një ndryshim në ligjin

“Për trajtimin e të dënuarve me burgim dhe tëparaburgosurve”, bëhet fjalë për të ashtuquajturinneni 41 bis i ligjit penal italian.

Është iniciativë e qeverisë shqiptare, e cila nëthelb ka për qëllim rregullimin dhe sistemimin e të

241


dënuarve, të cilët janë të akuzuar për grup veprashpenale me rëndësi të theksuar. Ky është njëprojektligj, i cili bën ndryshime në ligjin për trajtimine të dënuarve, për kufizimin e lirive dhe të drejtaveindividuale për këtë grup personash.

Është e rëndësishme të theksojmë që në këtëprojektligj janë identifikuar, në mënyrë të saktë, tëgjitha veprat penale për të cilat akuzohen ose janëtë dënuar persona me rrezikshmëri të theksuarshoqërore. Në grupin e punës, si relatorë të këtijprojektligji, kemi pasur në vëmendjen tonëidentifikimin e kufirit ndarës shumë të hollë midisantikushtetutshmërisë në lidhje me respektimin elirive dhe të drejtave të njeriut, nga njëra anë, dhesigurimin e rendit publik dhe të shmangies sërrezikut që i kanoset rendit publik nga aktet merrezikshmëri të theksuar shoqërore ose kriminale,përfshirë edhe ato të terrorizmit.

Dua t’u bëj me dije të gjithë deputetëve tëKuvendit që drafti i paraqitur sot për votim vjen idakordësuar me të gjithë aktorët dhe faktorët qëkanë qenë të përfshirë në grupin e punës përndryshime në këtë projektligj, si misioniEURALIUS, përfaqësuesit e Avokatit të Popullit,përfaqësuesit e Prokurorisë së Përgjithshme.

Dua të theksoj që draftit origjinal, i paraqitur ngaqeveria, i janë bërë ndryshime, të cilat konsistoninnë praktikën më të mirë qoftë të GjykatësEuropiane për të Drejtat e Njeriut, raporteveperiodike të Komitetit kundër Torturës, si dherespektimit dhe garantimit të nenit 3 të KonventësEuropiane për të Drejtat e Njeriut, ashtu edhe tënenit 6, që ka të bëjë me procesin e gjykimit tëdrejtë, sikurse edhe me shmangien e torturës osetrajtimit çnjerëzor të këtij grupi të caktuarindividësh.

Është për t’u theksuar që identifikimi ipersonave që bëhen subjekt i ndryshimeve tëparaqitura në këtë ligj ka të bëjë me një grup shumëtë kufizuar njerëzish, pra flitet vetëm për kokat eorganeve dhe grupeve të strukturuara kriminaledhe jo për grupe individësh. Në këtë kuptimshmanget mundësia e abuzimit të ekzekutivit ndajkëtij grupi personash.

Garancia kryesore në ndryshimet e paraqituraështë që subjekti kërkues në të gjitha rastet ështëprokurori i Prokurorisë së Posaçme ose i SPAK-utdhe urdhri që jepet për izolimin me një afatnjëvjeçar, i cili mund të rizgjatet vetëm me vendimgjykate, i takon ministrit të Drejtësisë. Në çdo rast,si urdhri për vendosjen në regjim të posaçëm,

ashtu edhe urdhri për zgjatjen janë të ankueshëmpara gjykatës. Kjo garanton të gjitha liritë dhe tëdrejtat individuale bazuar në standardet më të miratë Gjykatës Europiane për të Drejtat e Njeriut.

Së fundi, pasi e kemi dakordësuar këtë vari-ant, ju ftoj të gjithëve ta miratojmë njëzëri!

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Vazhdojmë me projektligjin

“Për statusin e dëshmorit të atdheut”. Në emër të Grupit Parlamentar..... Urdhëroni!Nasip Naço - Duke qenë se doni ta kaloni

shpejt e shpejt, për procedurë duhet të na pyesnitnëse do të kishim pyetje për projektligjin. Ju nukna e dhatë fjalën, por unë po përfitoj nga rasti t’ibëj një pyetje zonjës Hysi: tre vjet më parë i njëjtiprojektligj është paraqitur në Komisionin e Ligjeve,ka kaluar edhe në qeveri dhe zonja Hysi ka thënëqë është antikushtetues dhe në kundërshtim mekonventat. Tani, nuk e di çfarë ka ndryshuar, kandryshuar ligji, apo zonja Hysi?!

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Më falni, por është mbyllur

diskutimi për këtë që pyetët. Duhej të kishit pyetur,zoti Naço.

Nasip Naço – Në zbatim të Rregullores duhettë na pyesnit, zoti Kryetar, nëse kishim pyetje nëlidhje me projektligjin. Ju keni gabuar, ju e kenishkelur Rregulloren, duhet ta korrigjoni.

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Nuk mund të krijojmë prece-

dent që, pasi ka mbarur diskutimi për projektligjin,të bëjmë pyetje për të.

Për projektligjin për dëshmorët e atdheut fjalëne ka zonja Gjebrea.

Elona Gjebrea - Faleminderit, zoti Kryetar! Të nderuar deputetë, Të nderuar qytetarë, Qëllimi i projektligjit “Për statusin e dëshmorit

të atdheut” është shpallja ose njohja e statusit tëdëshmorit të atdheut personave, të cilët, me aktetë ralla patriotizmi, vetëmohimi dhe heroizmi tëjashtëzakonshëm, kontribuuan në luftën për liri,pavarësi, çlirim kombëtar të Shqipërisë deri nëdhënien e jetës, si dhe personave që kanë dhënëe japin jetën për mbrojtjen dhe integritetin territo-rial të interesave kombëtare shqiptare në luftënkundër terrorizmit, krimit ndaj jetës së individit,mbrojtjes së pronës publike, si dhe në rastefatkeqësish natyrore, në ndihmë të popullsisë.

Nëpërmjet këtij projektligji bëhet e mundur

Viti 2018

242


ngritja dhe funksionimi i Komisionit Qendror tëStatusit “Dëshmor i Atdheut”, përcaktohen kriteretqë duhen plotësuar dhe procedurat që ndiqen përmarrjen e këtij statusi.

Ndërmjet të tjerave, ky projektligj sjell disa risi.Me këtë rast duhet falënderuar Ministria e Mbrojtjespër sjelljen e këtij projektligji përpara komisionevetë Kuvendit dhe në seancë plenare për t’u miratuar.

Janë zgjeruar kriteret që duhet të plotësohenpër shpalljen ose njohjen e statusit “Dëshmor iAtdheut”; janë përjashtuar nga njohja e statusitpersona që janë dënuar me vendime gjykate tëformës së prerë për krime kundër njerëzimit nëbashkëpunim me pushtuesit e vendit, përveprimtari terroriste dhe agjenturore kundërinteresave të Shqipërisë, si dhe për vrasje medashje pas datës 9 maj 1945.

Është zgjeruar lista e dokumenteve që janë tëvlefshme për të kërkuar shpalljen ose njohjen estatusit “Dëshmor i Atdheut”; si dhe është zgjeruarrrethi i autoriteteve publike që do t’u vijnë nëndihmë familjarëve, të cilët bëjnë kërkesa përshpalljen dëshmor. Kjo pra, sikurse ju thashë, ishtepër t’u ardhur në ndihmë atyre.

Janë rishikuar shumë dispozita, ështëparashikuar një mbështetje dhe nxitje eveprimtarisë së organizatave, të cilat kanë nëobjekt të veprimtarisë së tyre dëshmorët e atdheut.

Dëshiroj të theksoj se Komisioni i Sigurisë patinjë bashkëpunim shumë të mirë me Ministrinë eMbrojtjes, por në mënyrë të veçantë nëOrganizatën Kombëtare të Dëshmoreve tëAtdheut, që dëshirojmë ta përshëndesim përmbështetjen dhe të gjitha mendimet e vyera qëna dha. Partia Socialiste, maxhoranca, komisionido t’i mbështesin në mënyrë të vazhdueshme tëgjitha nevojat dhe kërkesat me këtë status dhe jeminë bashkëpunim dhe bisedime për të pasur edhemë shumë mbështetje.

Faleminderit! Gramoz Ruçi – Vazhdojmë me projektligjin për

noterinë. Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste, fjalën e ka zonja Hysi. Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Kryetar! Të nderuar kolegë dhe kolege,Sot do të diskutojmë një projektligj që është

shumë i rëndësishëm, projektligjin për noterinë, icili është pjesë e paketës së reformës në drejtësi.

Noteria është një shërbim publik. Rritja ecilësisë së shërbimit për qytetarët, rritja e aksesit

në këtë shërbim në çdo pjesë të territorit tëShqipërisë dhe dhënia fund e veprimeve abuzivedhe korruptive dhe shitjes së pronës të një qytetarimë shumë se një herë kanë qenë preokupimi dheboshti kryesor i të gjitha diskutimeve në Komisionine Ligjeve. Gjithashtu, është kjo arsyeja pseprojektligji ka marrë plot 2 vjet kohë për t’ukonsultuar në Kuvendin e Shqipërisë. Ai ukonsultua gjerësisht me të gjithë noterët e DhomësKombëtare të Noterisë dhe degëve rajonale osevendore të noterisë, me Ministrinë e Drejtësisë,me misionin EURALIUS, me ekspertët e dhomësFederale Gjermane të noterëve dhe me shumëekspertë të tjerë profesorë, akademikë.

Me këtë rast më lejoni që, para se të kalojmënë miratimin e tij, t’i falënderoj të gjithë noterët,një për një, që kontribuuan në këtë proces,Dhomën Kombëtare të Noterisë, dhomat vendore,misionin EURALIUS, ekspertët e angazhuar, si dhetë gjithë kolegët e Komisionit të Ligjeve përvëmendjen dhe kujdesin e treguar.

Të nderuar kolegë dhe kolege, më lejoni t’iubëj me dije qytetarëve disa nga risitë e këtijprojektligji:

Së pari, meqenëse jemi në momentin kurstudentët e fakultetit të drejtësisë janë në protestë,jo të gjithë, por një pjesë e tyre, ky ligj përcaktonpër herë të parë kritere dhe kushte ligjore të qartadhe transparente për të ushtruar profesionin enoterit, çka do të thotë që të gjithë studentët eekselencës, studentët kudo që studiojnë nëShqipëri, të kenë shpresë për një mundësi që dot’u nënshtrohen kritereve, konkurrimeve bazuar nëmeritokraci, do të kenë barazi para ligjit dhe meprocedura të qarta dhe transparente, sipasstandardeve që kanë të gjitha legjislacionet evendeve demokratike.

Së dyti, do të ketë një proces cilësor jo vetëmpër pranimin në formimin fillestar, por i dhamë fundtrashëgimisë së këtij profesioni, shmangëm çdondikim politik, miqësor dhe nepotik. Besoj ju e diniqë shpesh ministra drejtësie, në fund të karrierëssë tyre, ose lënies së detyrës, kanë bërë qokapolitike, nepotike, pse jo ka pasur edhe dyshimepër afera korruptive.

Lidhur me këtë çështje, ka pasur një debatshumë të madh midis vetë noterëve në seancat ekonsultimit publik. Komisioni i Ligjeve u bazua nëopinionin e Komisionit Europian, nëpërmjet misionitEURALIUS, i cili konfirmoi që ky profesion nukmund të trashëgohet.

243


Së treti, për herë të parë projektligji faktonnumrin e noterëve për banorë, Shqipëria është njëndër vendet e rralla në Europë e më gjerë, që kanumrin më të madh të noterëve për banorë. Ligjiparashikon 1 noter për 15 mijë banorë rezidentë,duke synuar detyrimisht ofrimin e shërbimit tënoterisë në çdo njësi të vetëqeverisjes vendorenë nivel bashkie, çka deri më sot ky lloj shërbiminuk është ofruar në të gjitha njësitë administra-tive.

Gjithashtu, ky projektligj për herë të parëparashikon figurën e zëvendësnoterit dhe tëdrejtën e noterit për ta pasur ose jo njëzëvendësnorter. Ne e kemi vlerësuar si një figurëshumë të rëndësishme, pasi mundësohet rritjagraduale profesionale e noterëve të ardhshëm dhenë këtë mënyrë parandalohet angazhimi përshërbimet ndaj qytetarëve nga zyrat noteriale tëqytetarëve, të cilët i punësojnë shpesh nëkundërshtim me rregullat e punësimit, por edhepa u dhënë profesionin e duhur atyre.

Gjithashtu, të nderuar kolegë, në vëmendje tëKuvendit të Shqipërisë, por edhe të Komisionit tëLigjeve ka qenë adresimi i menjëhershëm irekomandimeve të bëra në raportin e “Moneyval”-it, të bërë publik në datën 17 dhjetor 2018, dukeparashikuar rregulla strikte, shumë të forta për ataqë do të ushtrojnë profesionin e noterisë, me qëllimqë figura e tyre të mos ketë vetëm integritetprofesional, por edhe moral, të mos jenë tëpërfshirë në pastrim parash, financim të terrorizmitdhe të mos kenë kryer veprat penale, të cilatcenojnë etikën dhe figurën e noterit, si njëfunksionar publik.

Për herë të parë projektligji mundëson kërkesatpër standarde në ngritjen e zyrave dhe në ofrimine shërbimeve, duke u dhënë fund kioskave osezyrave ku qytetari nuk ka konfidencialitet, ku nukruhet privatësia dhe nuk ndihet i respektuar.

Një risi tjetër e projektligjit është parashikimi iqartë, i saktë dhe me transparencë i rasteve tëheqjes së licencës dhe pezullimit të një noteri, dukembajtur në konsideratë Konventën Europiane tëtë Drejtave të Njeriut, neni 6, por edhe standardete deontologjisë europiane për noterët.

Gjithashtu, kemi bërë për herë të parë, dhe kjoështë një nga fitoret e kësaj maxhorance, ndarjene procedurës disiplinore. Ministri i Drejtësisë karolin inspektues, por është bërë një ndarje midisinspektimit, hetimit të shkeljeve të mundshmedisiplinore dhe organit që do të japë masa

disiplinore. Deri më sot kanë qenë në dorë të njëpersoni, tashmë kemi një ndarje shumë të qartë tëatij që inspekton, atij që heton dhe atij që do tëjapë masën disiplinore.

Gjithashtu, të drejtat dhe përgjegjësitë e noteritjanë të përcaktuara qartësisht në ligj dhe për herëtë parë ky ligj kërkon detyrimisht përgjegjësinëcivile të noterëve. Pra, qytetarët nuk mund të jenëmë viktima të veprimeve abuzive të noterëve, qëshkojnë për të blerë një shtëpi dhe e gjejnë të shituratë 2, 3 apo 4 herë. Ligji parashikon detyrimin eçdo noteri të bëjë sigurimin për dëmet që mund t’ushkaktojë qytetarëve. Ky është një standard, i ciliekziston në të gjitha vendet e Bashkimit Europian,edhe te ligji i mëparshëm ka qenë, por, sikurse ethoshin vetë noterët, nuk e kishin respektuar.

Të nderuar kolegë,Është shumë e rëndësishme që në kuadër të

luftës kundër korrupsionit dhe krimit të organizuarta shikonim projektligjin edhe nga ky këndvështrim.Meqenëse ky projektligj është shumë irëndësishëm edhe në kuadër të hapjes sënegociatave, si pjesë e paketës së reformës nëdrejtësi, i kemi kushtuar rëndësi të madheparashikimit të masave për të ndaluar veprimetfinanciare dhe transferta, të cilat mund të jenë tëdyshimta, të kryera nga persona, të cilët pastrojnëpara ose janë financues të terrorizmit. Në këtëmënyrë ky projektligj përmbushi edhe njërekomandim tjetër që sapo dha komiteti iMONEYVAL-it, duke i detyruar të gjithë noterët tëkenë një llogari të posaçme bankare dhe për tëndjekur hap pas hapi, nëpërmjet një vigjilence tëzgjeruar, të gjitha transaksionet që kryejnë meqytetarët.

Gjëja e fundit që do të doja të theksoja, tënderuar qytetarë, është që në të gjithë paketën ereformës në drejtësi i kushtuam rëndësimbështetjes së grupeve në nevojë. Sikurse te ligjipër ndihmën juridike të garantuar nga shteti, poredhe në një sërë ligjesh të tjera, edhe në këtë ligjështë parashikuar përjashtimi ose ulja e tarifavepër kategori të veçanta për njerëzit në nevojë. Kjobëhet me vendim të Dhomës Kombëtare tëNoterisë. Edhe një herë do të doja të falënderojaDhomën Kombëtare të Noterisë dhe të gjithënoterët që shprehën gatishmërinë dhe vullnetin përta parashikuar vetë këtë lloj dispozite në ligjin enoterisë.

Pa dyshim, ligji ka shumë e shumë risi të tjera,sepse përbëhet nga 145 nene, por ajo që do të

Viti 2018

244


doja të theksoja është se veprimtaria noterialeështë pjesë shumë e rëndësishme e projektligjit.Me këtë rast do të doja t’ju bëja me dije, të nderuarkolegë, se noterët e dhomave vendore, por edheDhomës Kombëtare të Noterisë kanë qenë shumëaktivë për të adresuar të gjitha problematikat dhepër t’u dhënë zgjidhje atyre. Ky është një modelshumë i mirë i komunikimit dhe konsultimit publik,që Komisioni i Ligjeve dhe vetë Kuvendi kavendosur me grupet e interesit. Me këtë rast do tëdoja të falënderoja kryetarin e komisionit, kolegunManja, i cili ka bërë konsultim publik para se nismatë fillonte të diskutohej, gjatë diskutimit nen përnen, por edhe për variantin përfundimtar, para setë kalonte dhe të miratohej në Komisionin e Ligjeve,duke bërë në këtë mënyrë një proces model, dotë thosha, transparence në Kuvendin e Shqipërisë.

Gjithashtu, ajo që do të doja të theksoja për tëgjithë qytetarët, por edhe për noterët, që ndoshtajanë duke na ndjekur, për herë të parë projektligjiparashikon zgjerim të aksesit të noterëve nëregjistrat elektronikë publikë, duke u dhënë atyremundësi të kryejnë transaksionet dhe veprimet nëmënyrën më të mirë të mundshme dhe detyrimine tyre që brenda 5 vjetësh të dixhitalizojnë arkivatnoterialë të tyre.

Të nderuar kolegë,Ju ftoj të gjithëve ta miratojmë këtë projektligj.Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Hysi!Vazhdojmë me projektligjet “Për përfundimin e

proceseve kalimtare të pronësisë në Republikëne Shqipërisë” dhe “Për kadastrën”.

Fjalën e ka Klotilda Ferhati.Klotilda Ferhati – Të nderuar kolegë deputetë,Jam shumë e kënaqur që më në fund kemi

arritur të paraqesim përpara Kuvendit tëRepublikës së Shqipërisë dy nisma shumë tërëndësishme, që kanë të bëjnë me reformën epronës në Shqipëri. Dy nisma, të cilat jo vetëm dot’i përfundojnë të gjitha proceset kalimtare përregjistrimin e titujve të pronësisë në Shqipëri, pordo të përmbyllin një herë e mirë çdo llojproblematike, ecejake dhe ping-pongu që qytetarëtkanë pasur deri më sot në zyrat e shtetit edhe psekanë pasur tituj pronësie, edhe pse i kanëposeduar dhe gëzuar faktikisht pronat e tyre, pornuk kanë mundur t’i qarkullojnë ato në tregun elirë dhe as kanë mundur t’i zhvillojnë dot ato.

Do të doja të flisja për të dyja nismat, njëra qëka të bëjë me kadastrën dhe tjetra që ka të bëjëme përfundimin e proceseve kalimtare të pronësisë

në Republikën e Shqipërisë. Mendohet tërealizohet një shkrirje e funksioneve tëkomisioneve vendore të verifikimit të titujve tëpronësisë për tokën bujqësore me Zyrën eRegjistrimit të Pasurive të Paluajtshme dheAgjencinë e Legalizimit të Ndërtimeve Informale,kjo me qëllimin e vetëm për të unifikuar që titujt epronësisë, që lëshohen dhe verifikohen nga këtoinstitucione, së bashku me titujt e pronësisë, tëcilët hartohen dhe lëshohen nga InstitucioniShtetëror për Pronat e Paluajtshme të Shtetit tëunifikohen në regjistra jo vetëm në formë tëshkruar, siç janë bërë deri më sot, por të ketë njëbazë unike të të dhënave për këta tituj dhe mëpas edhe një sistem hartografik unik, në mënyrëqë të mos ketë më paqartësi dhe problematikamidis institucioneve të ndryshme, që merren metitujt e pronësisë sa i takon planvendosjes sëpronave, konflikteve për të drejtat reale tëpronarëve mbi to, por të përqendrohen në një zyrëtë vetme, ku shërbimi i shtetit është unik, cilësor,është një dhe i vetëm për të gjithë ata pronarë,qofshin privatë apo shtetërorë, që kanë nevojë tëkenë një titull pronësie të ligjshëm dhe të vlefshëmpër qarkullimin civil në duart e tyre.

Për këtë arsye është menduar krijimi i kadastrësshtetërore, që do të jetë një institucion që do tëketë detyrën e përfundimit të procesit të titullit tëpronësisë, qartësimin në çfarëdolloj forme në tëgjitha fushat që përmenda dhe regjistriminpërfundimtar të titullit të pronësisë në një regjistërtë vetëm.

Ndërkohë, problematikat që adresojnë nismatkanë të bëjnë me: rregullimin e problematikave përtokat bujqësore, të cilat janë sot në përdorim tëfshatarëve në bazë të akteve të marrjes së tokësnë përdorim dhe akteve të marrjes së tokës nëpronësi, të cilat mund të kenë pasaktësi midis asajqë parashikon dokumenti i pronësisë, me atë qëështë gjendja faktike në terren, fakt që ka qenënjë pengesë për t’ i regjistruar këta titujpërfundimisht dhe për t’u dhënë të drejtë të gjithëposeduesve të tyre që këta tituj t’i qarkullojnë nëtregun e lirë.

Së dyti, rregullohen të gjitha çështjet mendërtimet informale, qofshin ato për qëllime banimi,rezidenciale, ekonomike, social-kulturore, të cilatsot janë të mbetura pezull në zyrat e ALUIZNI-t.Për të gjitha tipologjitë e problematikave ligjiadreson një zgjidhje me mekanizëm konkret. Ështënjë proces, i cili kryhet jo vetëm për ndërtimet në

245


zonat informale, por edhe për ndërtimet brendavijës së verdhë të ndërtimit, në qytete, për të cilatka pasur një leje dhe kjo leje është shkelur, osepër të cilat nuk ka pasur asnjë leje dhe ndërtimiështë totalisht informal, me kusht që të jenëndërtuar brenda periudhës që parashikonte ligjiaktual në fuqi për ndërtimet pa leje dhe përlegalizimin e tyre.

Gjithashtu, rregullohet çështja e legalizimit tëtë gjitha pronave në zonat e stimuluara në bregdetapo në zonat turistike, çështja e të gjithë banorëvenë zonën e Malësisë së Madhe në Shkodër, nëzonën e Divjakës apo në zona me problematika tëngjashme, për të cilat fshatarët, edhe pseposedojnë një titull apo jo, me të meta, ose jo, dotë kenë mundësinë ta adresojnë për zgjidhje dheta kenë këtë titull në duart e tyre në bazë të njëprocesi, që u ka lehtësuar përgatitjen edokumenteve, sepse këtë herë ndërhyn shteti dhei bën gati këto dokumente dhe materiale, që janëtë nevojshme për titullin. Qytetari do të duhet tëparaqitet vetëm me një kartë identiteti pranë zyrëssë kadastrës dhe në këtë moment e gjithëprocedura ecën nga vetë zyra.

Sigurisht që do të duhet një set minimal idokumentacionit, por kjo hartohet në bashkëpunimme institucionet e tjera, të cilat bashkërendojnëpunën, në mënyrë që qytetarët të mos ngarkohenme barrën e tepërt të ping-pongut dhe ecejakevepara zyrës së shtetit, duke minimizuar në këtëformë edhe korrupsionin, i cili ndodh në zyrat kuqytetari përballet dhe ka halle e shqetësime të tilla.

Ligji, gjithashtu, adreson edhe të gjitha atopronësi, të cilat nuk janë sot të regjistruara, sepsenuk kanë një marrëdhënie ligjshmërie të rregulltme truallin, sepse në vitet e mëparshme kanëmarrë vetëm lejen e ndërtimit mbi truallin shtetërorpër qëllime banimi dhe nuk kanë sot raport tëpronësisë “ndërtesë në truall”. Edhe kjo çështjegjen rregullim në ligj, ashtu siç gjen rregullim nëligj edhe oborri në përdorim, i cili është pa titull,por në posedim të plotë të pronarit të ndërtesës.

Nga ana tjetër, ajo që parashikon ky projektligjështë një afat 10-vjeçar për të gjitha procesetkalimtare. Është menduar ky afat, në mënyrë qëtë unifikohet me procesin e kthimit dhekompensimit të pronës për ish-pronarët. Këtu duatë ndalem: është shumë e rëndësishme që të dyprojektligjet kanë në fokusin e tyre elemente tërëndësisë që paraqet parimi i sigurisë juridike. Përtë gjithë pronarët dhe ish-pronarët garantohen të

njëjta të drejta të fituara në bazë të akteve ligjorenë fuqi për pronarët, ish-pronarët, për pasuritë qëkërkohet të kthehen, të kompensohen dhe çdo tëdrejtë tjetër reale në lidhje me këto çështje.

Edhe ligji për kadastrën, edhe ligji përpërfundimin e proceseve kalimtare ruan dhe mbannë konsideratë të drejtat e ish-pronarëve, të drejtate pronarëve, të cilat prevalojnë në krahasim me tëdrejtat e poseduesve të pronave të tjera. Sigurisht,ligji përcakton kritere shumë të qarta. Ky ligj ështëpunuar duke u mbështetur te rekomandimet epartnerëve ndërkombëtarë në lidhje me çështjet epronësisë. Në fakt, është pjesë e procesit tëanalizës screening, që Shqipëria ka në kuadër tëprocesit të integrimit në BE, ku janë marrë nëkonsideratë shumë rekomandime, në kuadër tëkëtij procesi konsultimi. Gjithashtu, në ligj janëpërfshirë edhe klauzola, që kanë të bëjnë me luftënkundër krimit të organizuar, trafiqeve dhekorrupsionit. Duke zbatuar rekomandimet e raportittë fundit për Shqipërinë të MONEYVAL 2018 nëligj është parashikuar detyrimi i lidhjes së regjistritonline të pasurive të paluajtshme me të gjithëregjistrat e tjerë të bazës së të dhënave shtetërore,me akses të plotë në këtë regjistër nga organetligjzbatuese, si: organet hetimore, organet eprokurorisë, organet e parandalimit dhe pastrimittë parave, në mënyrë që të kemi një qasje të plotënë informacion sa i takon gjurmimit të aktivitetevekriminale.

Së fundi, shpresoj që brenda një periudhe 10–vjeçare të gjitha problemet e pronarëve, ish-pronarëve, të atyre që sot janë posedues faktikë,por që nuk mund të quhen pronarë, të gjejnë njëzgjidhje. Po ashtu, shpresoj që Agjencia e re eKadastrës, e cila do të jetë në varësi të Këshillit tëMinistrave për të forcuar rolin mbikëqyrës dhe rolinzbatues të politikave sa i takon mbrojtjes së tëdrejtës së pronësisë në vend, do të bëjë një punëefektive dhe eficiente. Më e rëndësishme ështëse do të evitojë hallkat e tepërta të qytetarëve, tëcilët enden në zyrat e shtetit apo dyerve tëgjykatave për vite me radhë dhe nuk kanë gjeturende një zgjidhje për këtë çështje.

Kështu, të nderuar kolegë, ju ftoj që së bashkut’i miratojmë këto nisma dhe t’i hapim rrugë zbatimittë një reforme të re për pronën, që është në favortë të gjithë shtetasve shqiptarë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Vazhdojmë me projektligjin “Për

disa shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 108/2014

Viti 2018

246


“Për Policinë e Shtetit”, të ndryshuar”.Në emër të Grupit Parlamentar të Partisë

Socialiste fjalën e ka zoti Ndreu.Pjerin Ndreu - Faleminderit!I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Sot duhet të ishte një ditë e këndshme, sepse

e filluam me akte dhune dhe po e mbarojmë meligjin “Për Policinë e Shtetit”. Kjo është shumë ebukur!

Unë dua them dy fjalë për disa ndryshime qëne kemi në ligjin “Për Policinë e Shtetit”, të cilat,natyrshëm, kanë marrë shumë vëmendje, shumëdebate, shumë interpretime, shumëkeqinterpretime, shumë hamendësime e të tjera.Sa herë që ne kemi bërë ndryshime në ligjin “PërPolicinë e Shtetit” debate të tilla kanë qenë tëligjshme. Sot ne kemi arritur të kemi një konsensus,këtu dua falënderoj ministrin e Brendshëm dhekolegët e Komisionit të Sigurisë, për gjithëpjekurinë dhe përgjegjshmërinë që treguan nëdebatin që u zhvillua! Në fund, ne arritëm në njëzgjidhje optimale për disa ndryshime tëdomosdoshme, që kanë lidhje me disa funksionetë veçanta, që nuk dalin nga Akademia e Rendit.Të gjithë duhet të rrinë të qetë, madje edhe oficerëte ushtrisë nuk kanë arsye të alarmohen, sepsekoeficienti i pranimit të tyre në radhët e policisëështë rritur nga 1% në 3%. Pra, ne u kemi hapuratyre rrugën për t’u futur në Policinë e Shtetit dhenuk ua kemi bllokuar, ashtu siç interpretohet. Pra,ne u kemi hapur rrugë disa funksioneve, qëAkademia e Rendit nuk i trajton.

Nga ana tjetër, edhe policët e karrierës nëPolicinë e Shtetit duhet të rrinë të qetë, sepse uështë lënë e lirë zgjedhja që ta zhvillojnë karrierëne tyre pas mbarimit të Akademisë së Rendit. Nëfund të fundit, të gjithë ata që do të punojnë nëPolicinë e Shtetit nuk do t’i nënshtrohen vetëmshkollimit, por edhe testit të kualifikimit nëAkademinë e Rendit, për të bërë të mundur qëorganizata e policisë të jetë unike dhe në fokus tësaj të ketë realisht luftën kundër krimit, e cila ështëedhe kryefjala e kësaj organizate. Ka një dualitettë panevojshëm publik ndërmjet oficerëve tëPolicisë së Shtetit dhe oficerëve të ushtrisë, porne nuk kemi bërë gjë tjetër, veçse i kemi gjeturvendin gjithsecilit, duke e bërë policinë më fleksibëldhe më rezultative.

Unë mendoj se prurjet e reja, që do të vijnë nëpolici, bashkë me funksionet e reja, për shkak të

disa nevojave që ka policia, të cilat kanë lidhje mekrimin ekonomiko-financiar apo me funksione tëtjera, ku mund të shkojnë ekonomistë, inxhinierëelektronikë, inxhinierë mekanikë, si funksione tëtjera që janë të domosdoshme, do t’i japin frymëmë tepër organizatës së policisë, prandaj kemibërë gjënë e duhur.

Sot jam këtu për ta shuar sado pak këtë debatshterpë ose këto keqinterpretime gazetareske përnjë konflikt ndërmjet dy palëve ose dy grupeve tëndryshme, gjë që nuk ekziston. Ne kemi lejuar aqsa duhet dhe kemi bërë atë që duhet për të pasurnjë organizatë policie më të fortë dhe mërezultative.

Unë mendoj se çdo deputet dëshiron ta votojëkëtë projektligj dhe t’u japë daskordësinë këtyrendryshimeve.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Vasilika

Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Ndreu!Kalojmë te projektligji “Për ratifikimin e

marrëveshjes për bashkëpunimin ndërmjetRepublikës së Shqipërisë dhe Eurojust-it”.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon.)Po, zoti Bushati.Ervin Bushati – Jemi dakord që ky projektligj

të kalojë në votim.Vasilika Hysi – Të nderuar kolegë, para se të

fillojmë votimin, do të bëjmë 2 minuta pushim.Ju lutem, bëjini kartat gati!

(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Vazhdojmë seancën.Fillojmë me procesin e votimit.Hapet votimi për prezencën.Të hiqen kartonët e deputetëve që nuk janë në

sallë.Të hiqet kartoni i zotit Rama.Janë 98 deputetë prezentë.Fillojmë me dekretin e Presidentit të Republikës

nr.10997, datë 13.12.2018 “Për kthimin përrishqyrtim në Kuvend të ligjit 99/2018 “Për buxhetine vitit 2019””.

Para se të kalojë në votim, ju rikujtoj nenin 85,pika 2, të Kushtetutës, i cil i parashikonshprehimisht: “Dekreti i Presidentit për rishqyrtimine ndonjë ligji e humbet fuqinë kur kundër tij votojnëshumica e anëtarëve të Kuvendit”.

Procedura e votimit: votimi është elektronik dhei hapur.

247


Hapet votimi me elektronik.Mbyllet votimi.22 vota pro, 76 vota kundër, asnjë abstenim.Rrëzohet dekreti.Vazhdojmë me projektligjin “Për autoriparimin,

shitblerjen, depozitimin e mjeteve rrugore me mo-tor, të rimorkiove dhe pjesë të tyre të dala jashtëpërdorimit, ose të braktisura dhe për veprimtari qëlidhen me to”, i ndryshuar” .

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë miratimin nen për nen me kartonë,

sipas variantit të propozuar.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit.Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë me projektligjin “Për një shtesë në

ligjin nr. 9918, datë 19.05.2008 “Për komunikimetelektronike në Republikën e Shqipërisë”, tëndryshuar”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në votimin nen për nen të projektligjit,

me vërejtjet e komisionit përgjegjës.Neni 1, me vërejtjet për riformulim të shkronjës

“s”. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit.Po, zoti Balla.Taulant Balla – Ky projektligj është për heqjen

e romingut me Kosovën, në mënyrë që të krijohetnjë treg i përbashkët komunikimi mobile mes dyvendeve tona. Unë nuk e di se cila është arsyeja

që opozita shqiptare bojkoton dhe largohet nëmomentin që do të votohet ky ligj, i cili na afronedhe më shumë me vëllezërit tanë kosovarë,megjithatë kjo është zgjedhja e opozitës.

Ky është një hap i madh drejt aspiratës sonë tëpërbashkët.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Vazhdojmë me votimin në

tërësi të projektligjit.Hapet votimi.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet edhe në tërësi.Vazhdojmë me projektligjin “Për një shtesë në

ligjin nr. 8328, datë 16.04.1998 “Për të drejtat dhetrajtimin e të dënuarve me burgim dhe të tëparaburgosurve”, të ndryshuar”.

Hapet votimi me elektronikë për projektligjin nëparim.

Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në votimin nen për nen.Neni 1, me riformulimin e nenit. Pro? Kundër?

Abstenim?Miratohet.Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Hapet votimi në tërësi.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektligji “Për statusin e dëshmorit të atdheut”.Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Kalojmë në votimin nen për nen të projektligjit,

me vërejtjet e komisioneve që e kanë shqyrtuar.Votimi është me kartonë.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 2, me vërejtjet për riformulimin e nenit.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 3, me vërejtjet për riformulimin e nenit.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 4, me vërejtjet për pikat 1 dhe 7. Pro?

Kundër? Abstenim?Miratohet.

Viti 2018

248


Neni 5, me vërejtjet për riformulimin e germave“dh” e “f” dhe shtimin e germës “q”. Pro? Kundër?Abstenim?

Miratohet.Neni 6, me vërejtjet për shtim pike. Pro?

Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 8, me vërejtjet për heqjen e pikës 3. Pro?

Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 9, me vërejtjet për riformulimin e nenit.


Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 11, me vërejtjet për pikën 11. Pro?

Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 12, me vërejtje për riformulimin e nenit.



Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 14. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 15, me vërejtjet për riformulimin e nenit.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 16. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 17. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 18, me vërejtjet për riformulimin e nenit.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 19. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 20. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 21. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 22. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 23, me vërejtjet për riformulimin e nenit.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 24, me vërejtjet për ndryshimin e afatit.

Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 25. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Neni 26. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet.Kalojmë në votimin në tërësi të projektligjit.Hapet votimi.Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë me projektligjin “Për disa shtesa dhe

ndryshime në ligjin nr.7829, datë 01.06.1994 “Përnoterinë”, të ndryshuar”.

Hapet votimi me elektronikë për projektligjin nëparim.

Mbyllet votimi.76 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Vazhdojmë me shqyrtimin nen për nen të

projektligjit. Meqenëse ka shumë nene, nuk do të artikuloj

togfjalëshin “pro, kundër dhe abstenim”, por vetëmfjalët “miratohet ose nuk miratohet”.

Po, urdhëroni!Vasilika Hysi – Projektligji i noterisë është i ri

dhe nuk është për disa shtesa dhe ndryshime nëligjin e vitit 1994.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Neni 1.Miratohet.Neni 2.Miratohet.(Nga neni 3 deri te neni 144 ndiqet e njëjta

procedurë votimi.)Neni 145.Miratohet!Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.76 vota pro.Miratohet!Projektligji “Për përfundimin e proceseve

kalimtare të pronësisë në Republikën eShqipërisë”.

Zoti Balla.Taulant Balla – Zoti kryetar, me qëllim

shqyrtimin e disa amendamenteve që janë

249


paraqitur edhe nga kolegët, për t’i dhënë më shumëkohë në dispozicion anëtarëve të komisionit dherelatorëve, kërkojmë shtyrjen për në sesionin eardhshëm parlamentar.

Gramoz Ruçi – Dakord!Kush është dakord?Miratohet!Kalon për në seancat e ardhshme.Projektligj “Për kadastrën”.Hapet votimi me elektronikë në parim.75 vota pro.Miratohet!Kalojmë në shqyrtimin nen për nen, me kartonë,

sipas variantit integral të paraqitur nga komisionipërgjegjës.

Do të ndalemi vetëm tek amendamentet e bëranga deputetja Hysi.

Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Neni 2. Miratohet!Neni 3. Miratohet!Neni 4. Miratohet!Para se të kalojmë te neni 5, do të ndalemi tek

amendimet e deputetes Hysi, depozituar 24 orëpara seancës plenare.

Zonja Hysi, keni gjë për të shprehur?Vasilika Hysi – Të nderuar kolegë, është vetëm

një shtesë te neni që bën fjalë për parimet. Shtohetpërmbajtja e mëposhtme: “Parimet e sigurisëjuridike, respektimin e të drejtave të fituara më parëdhe i pritshmërive të ligjshme të subjekteve të sëdrejtës”.

Është standard që ligji të garantojë sigurinëjuridike dhe respektimin e të drejtave të fituara mëparë.

Zonja Ministre e Drejtësisë, si nismëtare.Etilda Gjonaj – Dakord!Gramoz Ruçi – Atëherë e hedhim në votë

amendamentin.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Neni 5. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Neni 6. Miratohet!Para se të kalojmë te neni 7, përsëri e ka fjalën

zonja Hysi, e cila ka depozituar një amendim njëzete katër orë para seancës plenare.

Vasilika Hysi – Zoti Kryetar, amendamenti inenit 7, pikat 1 dhe 2, që do t’i them së bashku, katë bëjë me përafrimin e këtij ligji me ligjin “Përorganet kolegjiale”. Pra, janë ndryshime, të cilat

duhet të respektojnë edhe ligjin “Për organetkolegjiale”.

Gramoz Ruçi – Nga komisioni përgjegjës kanjeri? Që ta marr vesh unë, ku ndryshon këtuVasilika nga komisioni?

(Ndërhyrje nga salla)Pra, zonja Hysi, ku ndryshoni? Se unë i kuptoj

amendimet e një deputeti jashtë komisionit.Vasilika Hysi – Te neni 7, pika 3, togfjalëshi: “i

cili është njëkohësisht edhe anëtar i këshillitdrejtues” hiqet.

Gramoz Ruçi – Atë e mora vesh unë, por dojatë dija: pse s’e ke bërë në komision, por e bën nëseancë?

Zonja Ministre!(Ndërhyrje nga salla)Dakord, zonja Ministre?Etilda Gjonaj – Jemi dakord me

amendamentin!(Ndërhyrje nga salla)Ka të drejtë vetëm ajo, komisioni dhe ministrja.(Ndërhyrje nga salla)Të njëjtën gjë thashë edhe unë, zoti Fino!(Ndërhyrje nga salla)Kush është dakord me amendimin e zonjës

Hysi?(Ndërhyrje nga salla)Neni 7. Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet!Para se të kalojmë te neni 8, përsëri zonja Hysi

ka amendim për pikën 1 dhe pikën 3.Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Kryetar!Këto janë përsëri te pika 1. Te fjalia e parë

togfjalëshi: “një prej të cilëve është drejtori iPërgjithshëm” hiqet. Po në pikën 1, te fjalia e dytë,togfjalëshi “të tjerë” hiqet.

Në pikën 1, pas germës “dh” shtohet germa “e”,me përmbajtjen si më poshtë vijon: “Njëpërfaqësues i ASHK-së”, që është AgjenciaShtetërore Kadastrale.

Te pika 3, fjalia: “kryetari i këshillit drejtues nukmund të jetë njëkohësisht edhe drejtor iPërgjithshëm” hiqet.

Është e vërtetë se zoti Fino në komision kadebatuar shumë në lidhje me këto çështje. Ligjinuk e ndalonte, edhe e parashikonte, por e kemidëgjuar dhe kemi reflektuar.

Gramoz Ruçi – Domethënë, ju tani propozoniatë që ka propozuar zoti Fino në komision?

(Ndërhyrje nga salla)A ka vërejtje kryetari i komisionit?

Viti 2018

250


Ulsi Manja – Dakord!Ministrja?Etilda Gjonaj – Dakord!Atëherë hidhet në votim.Pro? Kundër? Abstenim?Miratohet amendimi!Neni 8. Miratohet!(Nga neni 9 deri te neni 72 ndiqet e njëjta

procedurë votimi.)Neni 73. Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 74. Miratohet!Neni 75. Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.76 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet edhe në tërësi!Kalojmë te projektligji “Për Policinë e Shtetit”.Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi.74 vota pro, 1 abstenim, 2 nuk morën pjesë në

votim.Kalojmë në shqyrtimin nen për nen, me kartonë,

me vërejtjet e komisionit përgjegjës.Neni 1, me vërejtje, me shtimin në pikën 1, sipas

raportit të komisionit.Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 2, për ta hequr si nen. Pro? Kundër?

Abstenim.Miratohet!Neni 3, me vërejtje për ta hequr si nen. Pro?

Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 4. Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 5, me vërejtje për ta zhvendosur pikën 3

te neni 37 i ligjit aktual, pas pikës 2, me vërejtjetpër ta hequr pikën 2, si dhe vërejtje për shtim tëtogfjalëshit në shkronjën “g”. Pro? Kundër?Abstenim.

Miratohet!Neni 6. Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 7, me vërejtjen për ta hequr titullin dhe

shtim të togfjalëshit, në tekstin e nenit, sipas raportittë komisionit. Pro? Kundër? Abstenim.

Miratohet!Neni 8, me vërejtjen për ta hequr si nen.

Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 9, me vërejtje për ta hequr si nen. Pro?

Kundër? Abstenim.Miratohet! Neni 10.Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 11. Miratohet!Neni 12. Miratohet!Neni 13. Miratohet!Neni 14. Miratohet!Neni 15. Miratohet!Neni 16, me vërejtjen për ta hequr pikën 1 dhe

për të hequr togfjalëshin në pikën 3 të shkronjës“b”. Pro? Kundër? Abstenim?

Miratohet!Neni 17. Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 18. Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Kalojmë në votimin në tërësi.Hapet votimi!Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë abstenim, asnjë kundër.Miratohet!Projektligji “Për ratifikimin e marrëveshjes për

bashkëpunimin ndërmjet Republikës së Shqipërisëdhe Eurojust-it”.

Hapet votimi me elektronikë në parim.Mbyllet votimi!76 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Vazhdojmë me nenet.Neni 1. Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Neni 2. Pro? Kundër? Abstenim.Miratohet!Hapet votimi në tërësi!Mbyllet votimi!76 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet!Para se të kalojmë te disa projektvendime dhe

votime individësh, kryetari i Grupit Parlamentar tëPartisë Socialiste, në mbështetje të nenit 31, pika2, të Rregullores, zoti Balla, ka propozuar që tëfutet për shqyrtim e miratim dekreti i Presidentitnr. 11015, datë 20. 12. 2018 për kthimin përrishqyrtim në Kuvend të ligjit 94/2018 “Për disashtesa e ndryshime në ligjin 8438, datë 28. 12.1998 “Për tatimin mbi të ardhurat, i ndryshuar”.

Zoti Balla, dëshironi ta parashtroni kërkesën qëkeni bërë?

251


Ju lutem, keni gjë në lidhje me parashtrimin ekërkesës?

Taulant Balla – Siç e kam parashtruar nëkërkesë, meqenëse sipas Rregullores së Kuvendite gjithë procedura u ndoq normalisht, raporti ikomisionit është shpërndarë, pra komisioni eshqyrtoi, si i tillë, meqenëse Rregullorja e lejon, ikërkoj Kuvendit që të votohet sot.

Gramoz Ruçi – Ka ndonjë mendim ndryshe?Urdhëroni!

(Ndërhyrje nga salla)Siç e sqarova, neni 31, pika 2, është “Për të

diskutuar ose vendosur në seancë plenare përçështje që nuk janë në rendin e ditës, Kuvendimerr vendim me tre të pestat e deputetëve tëpranishëm. Propozimet bëhen me shkrim nga jomë pak se10 deputetë, nga një kryetar grupi osenga Këshilli i Ministrave para fillimit të diskutimit tënjë çështjeje të rendit të ditës, pasi është pezulluardiskutimi”.

Kurse lidhur me dekretin thuhet: “Kur Presidentii Republikës, në përputhje me nenin 85 tëKushtetutës, rikthen ligjin për shqyrtim në Kuvend,Kryetari i Kuvendit e kalon menjëherë për shqyrtimnë komisionin përgjegjës, që e ka shqyrtuarfillimisht. Komisioni përgjegjës e shqyrton dekretinvetëm për çështjet e paraqitura nga Presidenti iRepublikës dhe brenda 8 javëve nga data e fillimittë shqyrtimit paraqet raportin e tij. Ky raportpërmban mendimin e komisionit dhe sipas rastitpropozime për nene të veçanta”.

Ka mendim kundër? Kush është dakord që tëshqyrtohet?

Hapet votimi me elektronikë.Mbyllet votimi.(Ndërhyrje nga salla)Më falni! Cilën kërkesë?Po, e bëra me kartonë.Anulohet votimi.Hapet votimi me elektronikë për ta futur në

votim.Mbyllet votimi.72 vota.Hapet votimi me elektronikë për dekretin e

Presidentit.Mbyllet votimi.Dyshoj se nuk voton kryetari i Komisionit për

Ekonominë, që ma ka sjellë, prandaj nuk po embyll, dakord? Në rregull.

(Ndërhyrje nga salla)73 vota kundër.

Nuk miratohet.Atëherë, dekreti i Presidentit nr. 10929, datë

05.11.2018 “Për propozimin e kryetarit të Kontrollittë Lartë të Shtetit”.

Në mbështetje të nenit 78 të Kushtetutës dhenenit 55 të Rregullores së Kuvendit, kryetari iKontrollit të Lartë të Shtetit zgjidhet me shumicëtë thjeshtë votash. Në mbështetje të nenit 162, pika2, të Kushtetutës dhe nenit 19, pika 2, të ligjitnr.154 / 2014 “Për organizimin dhe funksionimine Kontrollit të Lartë të Shtetit” kryetari i Kontrollittë Lartë të Shtetit zgjidhet nga Kuvendi mepropozim të Presidentit të Republikës. NgaPresidenti i Republikës, me dekretin nr.10929, datë05.11.2018, është propozuar zonja Vitore Tusha.

Procedura e votimit, është një votim.(Ndërhyrje nga salla)Votimi është i hapur.Hapet votimi me elektronikë për zonjën Vitore

Tusha.Mbyllet votimi.1 pro, 71 kundër, 3 abstenime, 2 deputetë nuk

votuan.Nuk miratohet.Kalojmë te pika tjetër “Për miratimin e

strukturës organizative të Institutit të Statistikave”.Është një votim i hapur me elektronikë.

Hapet votimi.Mbyllet votimi.75 vota pro, asnjë kundër, asnjë abstenim.Miratohet.Projektvendimi “Për një shtesë dhe ndryshim

në strukturën dhe organikën e Autoritetit tëKonkurrencës”. Është një votim i hapur meelektronikë.

Hapet votimi.Mbyllet votimi.74 vota pro, asnjë kundër, 1 abstenim, 2 nuk

morën pjesë në votim.Projektvendimi “Për zgjedhjen e anëtarëve të

Këshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë”. Nëmbështetje të nenit 78 të Kushtetutës, nenit 44,pika 2, të ligjit “Për Bankën e Shqipërisë” dhe nenit55 të Rregullores së Kuvendit, kandidaturatkërkojnë për miratim shumicë të thjeshtë votash.

Ju kujtoj se nga Këshilli i Ministrave propozohen3 kandidaturat e mëposhtme për 3 vende vakante:Suela Popa, Edlira Luçi dhe Ridvan Bode. Pra, 3kandidatë për 3 vende. Ndërsa nga 28 deputetëpër 3 vende vakante propozohen nga Kuvendidhe janë paraqitur 3 kandidaturat e mëposhtme:

Viti 2018

252


Artan Hoxha, Arben Malaj dhe Luljeta Minxhozi.Është një votim me elektronikë. Votimi është i

fshehtë.Hapet votimi për Suela Popa.Mbyllet votimi.59 pro, 11 kundër, 6 abstenim.Hapet votimi për Edlira Luçi.Mbyllet votimi.73 vota pro, asnjë kundër, 2 abstenimi, 2 nuk

kanë votuar.Fiton zonja Luçi.Hapet votimi për zotin Ridvan Bode.Mbyllet votimi.60 pro, 9 kundër, 4 abstenim, 4 nuk morën pjesë

në votim.Miratohet edhe zoti Bode.Hapet votimi për zotin Artan Hoxha.Mbyllet votimi.71 pro, 2 kundër, 2 abstenim, 2 nuk morën pjesë

në votim.Hapet votimi për Arben Malaj.(Ndërhyrje nga salla)Vazhdojmë me zonjën Luljeta Minxhozi.Hapet votimi.Mbyllet votimi.73 pro, asnjë kundër, 2 abstenim, 2 nuk morën

pjesë në votim.Si është puna për zotin Malaj?(Ndërhyrje nga salla)Erion Braçe – I nderuar zoti Kryetar,Të nderuar kolegë,Siç është krijuar precedenti në këtë parlament,

siç e kërkon edhe Rregullorja e Parlamentit, secilinga anëtarët apo kandidatët për anëtarë tëinstitucioneve kushtetuese, përfshirë edhe Bankëne Shqipërisë, duhet të zhvillojë një seancëdëgjimore në Komisionin e Ekonomisë dheFinancave. Pa u zhvilluar kjo seancë dëgjimorenë Komisionin për Ekonominë dhe Financave nukmund të kalojë në seancë plenare. Pa raport nukkalon asnjë nga kandidatët.

Gramoz Ruçi - Po, zoti Balla.Taulant Balla- Është e drejtë që për çdo

kandidat që kalon në komision duhet të ketë njëraport të komisionit. Për këtë qëllim propozoj qëtë shtyhet votimi për nesër. Nesër në orën 09:00Komisioni i Ekonomisë të zhvillojë seancëndëgjimore me kandidatin dhe ta votojmë nesërmeqenëse kemi seancë plenare.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Këtu shërbimet e Kuvendit dhe

unë kemi përgjegjësi. Kuvendi ka nxjerrë njëvendim të posaçëm për të aplikuar kandidaturatpër vendet në bordin e Bankës së Shqipërisë dhenë vendimin e posaçëm, përveç aplikimit tëkandidatëve, është lënë që të zhvillohet seancëdëgjimore e hapur nën drejtimin e sekretarit tëPërgjithshëm, ku ka marrë pjesë Komisioni iEkonomisë. Pra, është tjetër gjë neni i Rregullorespër të dëgjuar 3 kandidatët që sjell Këshilli iMinistrave dhe tjetër gjë kjo. Megjithatë, kjo ështëkështu si them unë, zoti Braçe, është përgjegjësiaime, nuk po kërkoj përgjegjësinë tënde këtu...

(Zoti Braçe ndërhyn pa mikrofon nga salla)Pikërisht, se është bërë ndryshe, prandaj. Këtu

fillon dhe përgjegjësia ime, e thashë për veten, jopër ty.

Konsiderohen të zgjedhur Suela Popa, EdliraLuçi dhe Ridvan Bode të propozuar nga Këshilli iMinistrave, si edhe Artan Hoxha dhe LuljetaMinxhozi të propozuar nga firmat e 28 deputetëve.

Zoti Malaj, pasi të plotësojë edhe këtë kërkesëqë ka Komisioni për Ekonominë.

Projektvendimi “Për lirimin nga detyra të anëtarittë Autoritetit të Medieve Audiovizive, zotit ZylyftarBregu”. Procedura e votimit, është një votim ifshehtë me elektronikë.

Urdhëroni!Taulant Balla- Meqenëse zotëria në fjalë ka

qenë propozim i opozitës dhe opozita mungon,kërkoj që të shtyhet votimi për në sesioninpasardhës.

Gramoz Ruçi - Kush është dakord? Po, dakord,shtyhet.

Projektvendimi “Për miratimin e manualit tëmonitorimit vjetor periodik”. Votim është i hapur meelektronikë.

Hapet votimi.Mbyllet votimi.75 pro, asnjë kundër, asnjë abstenim, 2 nuk

morën pjesë në votim.Votime të bartura, si gjithnjë:Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime në

statusin e gjyqtarëve dhe prokurorëve nëRepublikën e Shqipërisë”, si edhe projektligji “Përnjë ndryshim dhe shtesë në ligjin “Kodi Rrugor iRepublikës së Shqipërisë”.

A ka ndonjë gjë tjetër? Nuk ka.Mbyllim këtu seancën e sotme.Seanca tjetër do të jetë nesër në orën 10:00.


253



E premte, 21.12.2018Seanca e paradites, ora 10:00

Rendi i ditës:1. Projektligji “Për disa shtesa dhe ndryshime

në ligjin nr. 8417, datë 21.10.1998 “Kushtetuta eRepublikës së Shqipërisë”, i ndryshuar” (nenet 77/a dhe 77/b të Rregullores, votim me shumicën e jomë pak se dy të tretave të të gjithë anëtarëve tëKuvendit)

PyetjeRaporti i shumicës parlamentare dhe i pakicës

parlamentare, dalë nga mbledhja e përbashkët eKomisionit për Çështjet Ligjore, AdministratënPublike dhe të Drejtat e Njeriut dhe Këshillit përLegjislacionin.


tërësi)

Gramoz Ruçi – Të futet media brenda!Mirëmëngjesi!Kolegë deputetë, uluni!Seancën e ditës së sotme e deklaroj të hapur.(Pasi lexon rendin e ditës.)Ka një kërkesë nga kryetari i Grupit Parlamentar

të Partisë Socialiste, bazuar në nenin 34, pika 2,të Rregullores që në rendin e ditës të seancësplenare, datë 21 dhjetor, të futet për votimkandidatura e zotit Arben Malaj për KëshillinMbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë, që ështëpropozim i një grupi deputetësh prej 28 vetash.

Kush është dakord?Urdhëroni!(Reagime nga salla pa mikrofon)Edmond Spaho – Zoti Kryetar, këtë çështje e

kemi diskutuar në Konferencën e Kryetarëve,madje e kemi diskutuar edhe dje, dhe jo vetëm qënuk ka pasur konsensus, por edhe ju keni qenëdakord që kjo çështje të mos hynte në rendin editës, sepse është tërësisht në shkelje tëRregullores.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Vazhdoni, zoti Spaho.Edmond Spaho – Ne e kemi kundërshtuar

mënyrën sesi ju keni proceduar me zgjedhjen eanëtarëve të Bordit të Bankës së Shqipërisë. Këtëe shprehëm edhe dje, që Kryeministri i vendit, nëpërpjekjet e tij për të kapur institucionet, sot po

kap edhe atë të fundit, që është Banka eShqipërisë. Kryeministri propozon dhe voton edhenë emër të opozitës.

Ka pasur një traditë në Kuvendin e Shqipërisë,e cila është respektuar, pavarësisht se kush kaqeverisur, majtas apo djathtas, që institucionetkryesore kushtetuese, bordet e mbikëqyrjes, janëshpërndarë proporcionalisht nga krahët politikë,për të siguruar balancim dhe përfaqësim të të gjithëkrahëve. Ju, në mënyrë autoritare, pa respektuarjo traditën, por as Rregulloren, e futët këtë nërendin e ditës dhe po votoni ata që doni ju në emërtë opozitës. Kjo është e papranueshme! Prandaje kundërshtojmë edhe votimin që bëtë dje, edhevotimin që doni të bëni sot.

Gramoz Ruçi – Urdhëroni, zoti Bylykbashi!Oerd Bylykbashi – Ashtu siç e tha edhe

kryetari i grupit, kjo që po bëni është shkelje fla-grante e Kushtetutës, e ligjit dhe e Rregullores sëKuvendit të Shqipërisë dhe e çdo praktike të këtijparlamenti. Objektivi është shumë i qartë: jukërkoni të kapni çdolloj pushteti dhe kësaj radhedoni të kapni edhe pushtetin, i cili do t’ju kontrollojju mënyrën se si i bëni të gjitha maskarallëqet, edheme financat, edhe me bankat.

Zoti Kryetar, Banka e Shqipërisë është organ ipavarur, është organ kushtetues i pavarur. Këtë erregullon mjaft qartë neni 161 i Kushtetutës, i cilijep kompetenca ekskluzive dhe të pavarura përfusha themelore, për funksionimin e këtij shteti.Çdolloj veprimi që do të çojë në kapjen e Bankëssë Shqipërisë në dorën e një force të vetme politike,asaj që qeverisë, thyen drejtpërdrejt Kushtetutën.Kushtetuta kaq thotë dhe nuk ka pse t’ju japë mëshumë. Ligji e përcakton fare qartë që propozimetvijnë jo nga një organ i vetëm.

Tani dy mënyra ka zgjedhur Kushtetuta jonë përtë përcaktuar se cila është pavarësia kur emërohenkandidatët: ose dikush propozon dhe një tjetëremëron, ose propozimet nuk vijnë të gjitha nganjë dorë, por ndahen në grupe të ndryshme. Përkëtë arsye ligji i ka dhënë një pjesë qeverisë, njëpjesë parlamentit dhe Guvernatorin Presidentit tëRepublikës, pikërisht për të ndarë ata qëpropozojnë në mënyrë që të mos kapet Banka eShqipërisë. Kushtetuta thotë: “Këshilli është organidrejtues”, nuk e thotë ligji, nuk e thotë Rregullorja.

Viti 2018

254


Tani Rregullorja e përcakton fare qartë, ku thuhet:“Kur nuk e ndan ligji dhe Kushtetuta sesipropozohen, kandidaturat vijnë me 28 firma”. Taniju mendoni se jeni të zgjuar dhe thoni e bëjmë nëkëtë formë, i çojmë të gjitha bashkë, por hapnilegjislacionin për çështje të tjera. Një kandidat, 28firma, në mënyrë që të fragmentohet grupi dhegrupi i deputetëve të mos ketë kontroll nga një dorëe vetme.

Shikoni praktikën e këtij parlamenti për këtëçështje, në të shkuarën një kandidat ka ardhur me28 firma. Kurse kësaj radhe ju po thoni: ky ështëorgan i pavarur, të gjitha kandidaturat vijnë me 28firma dhe e vendosim ne, me shumicën tonë.Praktikisht bie çdolloj kontrolli, bie pavarësia einstitucionit dhe e gjitha është në xhepin eKryeministrit, si çdo gjë tjetër. Kjo ështëantikushtetuese, tërhiquni tani, kthejuni praktikëssë mirë të këtij parlamenti në të shkuarën, dhegarantoni që Banka e Shqipërisë të mos bjerë nëthundrën e Edi Ramës!

Gramoz Ruçi – Urdhëroni, zoti Balla!Taulant Balla – Jam i gatshëm që të hapet

procesverbali i Konferencës së Kryetarëve dhe,nëse në Konferencën e Kryetarëve është ngriturshqetësim për çështjen e anëtarëve të Bordit tëBankës së Shqipërisë...

(Reagime nga salla pa mikrofon)Fatmir Mediu ka ngritur një shqetësim, nëse e

do ti zotëri, që të votohet Arben Malaj, po të jemisë bashku. Të lutem, të mbaroj! Kur fole nuk...(Reagime nga salla pa mikrofon)

Gramoz Ruçi – Ju lutem, qetësi!Vazhdoni, zoti Balla.Taulant Balla – Ka një procedurë parlamentare

që ju, duke e bërë parlamentin si shkollë nate, nuke dini që të kandidosh për anëtar të Bordit tëBankës, duhet që të aplikosh në procesin e iniciuarnga Kuvendi.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Kuvendi ka hapur një proces. Në këtë proces

kanë kandiduar 30 e më shumë kandidatë, të gjithëkëta kandidatë u dëgjuan në një proces të hapur,ku morën pjesë, nën drejtimin e sekretarit tëPërgjithshëm, që është funksionar publik, edheanëtarë të Komisionit të Ekonomisë. Më thoni kushnga anëtarët e Komisionit të Ekonomisë nga forcajuaj politike shfaqi interes për të vlerësuarkandidatët që aplikuan? U mbyll procesi! GrupiParlamentar i Partisë Socialiste ju ka bërë disaherë thirrje, qoftë ty, si kryetar, qoftë zonjës, si

nënkryetare e komisionit, ndërkohë e futëmBankën e Shqipërisë në një impas tëpaimagjinueshëm për shkak të vonesave dymujoretë këtij procesi. Kjo është pjesa që i takon Kuvendit.Nëse ju do të kishit përzgjedhur një nga atokandidatura që kanë aplikuar dhe kanë shfaqurinteres, sigurisht bujrum, mund ta kishit sjellë. Nuke ke sjellë, zotëri.

E drejta e Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste për të mbështetur kandidaturat, ështënjë e drejtë që na takon dhe nuk e negociojmëaspak me ju.

Për sa u përket kandidaturave të qeverisë,qeveria është tërësisht autonome në këtë proces,ka zhvilluar edhe ajo procesin e vet, me seancadëgjimore, me shfaqje interesi. Kujtoj këtu rastin evitit 2011, kur ne i kërkuam zotit Berisha që nëkandidaturat, të cilat vijnë si propozim i qeverisë,të kishte një kandidaturë nga opozita, nuk pranoi,me të drejtë. Arsyetimi i zotit Berisha në atë kohëishte i drejtë, tha: kjo çështje i takon qeverisë, ështëçështja ime, në krah të kundërt të qëndrimit të zotitBerisha, zoti Rama, Kryeministri i vendit, për heretë parë, ka zgjedhur jo një, por dy kandidatura ngaopozita.

Të më thuash ti mua që Ridvan Bode ështëimi dhe e kam çuar unë bashkë me Edi Ramën,për të kapur Bankën e Shqipërisë, kjo është eturpshme! Nuk mund të vijë dita që OerdBylykbashi t’i bëjë gjyqin Ridvan Bodes këtu, nëkëtë seancë, të thotë se e kemi kapur ne RidvanBoden, kur Ridvan Bode ka qenë ministër në dyqeverisje të ndryshme të Partisë Demokratike...

(Reagime nga salla pa mikrofon)Edhe me “Saliun e parë”, edhe me “Saliun e

dytë”.Po ashtu, edhe zonja Suela Popa (Tavo) është

një kandidaturë serioze, e cila në asnjë momentnuk mund të konsiderohet si një përfaqësuese ePartisë Socialiste, nuk është përfaqësuese ePartisë Socialiste.

Kështu që, nëse ju do të kishit diçka seriozepër këtë çështje, dje ishte votimi, nuk kishit pse tëshkonit dhe të flinit gjumë, qëndronit deri në fund!Një opozitë që mbushi një mal dhe prodhoi dy vezë,vetëm ju mund të jeni, që erdhët gjoja për tëbllokuar dekretin e Presidentit dhe përfunduat nëfund me 2 vezë + 2 vezë, gjithsej 22 vota prodekretit të Presidentit të Republikës!

Këtu mbyllet ky diskutim.Faleminderit!

255


Sigurisht, presim çështjen tjetër.Jorida Tabaku – Këtu po diskutojmë për

propozimet e Kuvendit.Zoti Kryetar i Kuvendit i ka nisur një shkresë

opozitës dhe i thotë: “Me 28 firma sillni njëpropozim”. Pse kundërshtuat këtë vendim tëparlamentit, që i kërkonit opozitës të sillte njëpropozim me 28 firma?! Këtu kam nxjerrë të gjithavendimet e Kuvendit për anëtarët e Bordit tëBankës së Shqipërisë. Më 03.11.2011 Kuvendi kapropozuar tre anëtarë, zonjën Ermelinda Meksi mefirmat tuaja, zonjën Ela Golemi me firmat e LSI-sëe të PD-së dhe zotin Dhori Kule me firmat e PD-së. Të tre janë me propozues të ndryshëm. Pra, 3herë 28, sepse kështu thotë ligji, kështu thotëKushtetuta. I kanë nxjerrë propozimet për të gjithabordet dhe institucionet e pavarura kushtetuese.Asnjëherë dhe në asnjë rast nuk kanë ardhur tripropozime me 28 firma të përbashkëta. Në këta 5vjet opozita ka marrë vetëm një pozicion nëAutoritetin e Konkurrencës dhe në asnjë instituciontjetër të pavarur. Për çfarë e doni opozitën këtu?!Keni zgjedhur një Prokuror të Përgjithshëm, nëshkelje të Kushtetutës, me shumicë të thjeshtë.Kemi komisione hetimore, të cilat nuk funksionojnë.Ku janë instrumentet e opozitës?! Të gjithavendimet e këtij parlamenti për propozime të tijkanë ardhur nga të tria forcat politike me 28 firmatë ndryshme. Në qoftë se doni ta kapni edhe bordine Bankës së Shqipërisë, kapeni edhe atë. Në qoftëse doni t’i manipuloni edhe ato raporte që Bankae Shqipërisë nxjerr për pastrimin e parave, bëjeniedhe këtë, por kjo nuk është e drejtë. Këto hapësiraka opozita. Sistemi është ngritur në këtë mënyrë,pra që të ketë edhe kontrollin, edhe balancën. Nukmundet të votojmë sot 6 anëtarë të KëshillitMbikëqyrës, të cilët janë të gjithë të maxhorancës.Para 3 vjetësh, kur u zëvendësuan anëtarët eKëshillit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë,përsëri erdhën propozime nga PS-ja, por asnjëkërkesë nga PD-ja.

Në qoftë se doni ta uzurponi...Gramoz Ruçi – Zonjë, të ka mbaruar koha!Edmond Spaho – Ndoshta është e vërtetë që

nuk kemi diskutuar në Konferencën e Kryetarëve,por qëndrimi zyrtar i PD-së është bërë i qartë ngakryetari i saj, pra ne nuk pranojmë që kandidaturat,të cilat janë propozim i PD-së, t’i propozojëmaxhoranca. Ridvan Bode nuk është përfaqësuesi PD-së, por është i Edi i Ramës.

Dje në seancë kryetari PD-së ngriti çështjen që

nuk pranojmë që përfaqësuesit, të cilët duhet t’ipropozojmë ne në institucione, t’i caktoni ju.Prandaj e kundërshtojmë praktikën tuaj dhe votiminqë keni bërë dje, të cilin doni ta bëni sot.

Taulant, më trego një dokument komunikimi qëke bërë me PD-në, ose me pakicën në parlamentpër këtë çështje, para se të thuash që i ke ndjekurtë gjitha rrugët. Referoju Kushtetutës dheRregullores! Rastet i ke të qarta. Nuk kalojnë trikandidatura të Kuvendit me 28 firma. Çdo kandidatkalon me 28 firma. Po gjete një praktikë që kurështë krijuar ky Kuvend e deri më sot që ështëashtu siç po vepron ti, atëherë unë tërhiqem.

Gramoz Ruçi – Zoti Mediu.Fatmir Mediu – Shpresoj dhe uroj që të paktën

të jemi minimalisht korrektë kur citojmë njëri-tjetrinkëtu në sallë. Unë nuk e kam ngritur për diskutimnë mbledhjen e Konferencës së Kryetarëveçështjen e bordit të Bankës, as edhe kolegët e tjerëtë opozitës.

Dua të them që në fillim se Arben Malaj, nëgjykimin tim, i bën nder Partisë Socialiste, se kaqenë e mbetet aktivist i saj. Gjithashtu, duhet tëkrijoni balancën që duhet me propozimet eopozitës për të mos krijuar probleme të kontrollittë Bankës Qendrore nga qeveria, e cila do tëkrijonte pasoja të padiskutueshme në politikatfinanciare dhe ekonomike të këtij vendi. Pra, do tëishte mirë që të mos luajmë me fjalë apo meopinione.

Ajo që kam ngritur dhe ngre është kjo gjë: nëqoftë se u jepet shansi të gjithë kandidatëve përt’u dëgjuar në Komisionin e Ekonomisë, të cilëtduhet të plotësojnë kriteret, siç i ngritën kolegët emi, i njëjti shans duhej t’i ishte dhënë edhe ArbenMalajt, i cili është aktualisht anëtar i bordit tëBankës Qendrore. Në qoftë se ka probleme,mendoj se këto probleme vijnë dhe ndërtohen nëmënyrë artificiale për ta kthyer këtë Bankëgjithmonë nën kontrollin e pushtetit të Kryeministritdhe të qeverisë. Prandaj i bashkohem kërkesëssë kolegëve të mi të opozitës që të shikojmë tëgjitha praktikat dhe të ecim të gjithë në rrugën përtë krijuar një bord banke që t’u shërbejë interesavetë vendit dhe jo interesave korruptive dhekontrolluese të qeverisë.

Gramoz Ruçi – Hedhim në votë kërkesën ekryetarit të Grupit Parlamentar të PS-së. Kushështë dakord? Dakord.

Miratohet.Komisioni të përmbushë detyrën e tij për të

Viti 2018

256


qenë gati në fund të seancës për votim.Atëherë, fillojmë me projektligjin “Për disa

shtesa dhe ndryshime në ligjin nr. 8417, datë21.10.1998 “Kushtetuta e Republikës sëShqipërisë”, i ndryshuar”, nismë e deputetëve.

Cila nga nismëtarët dëshiron ta paraqesë? ZotiSpaho, ju lutem, cili nga nismëtarët do të flasë?

Po, zoti Bylykbashi, keni fjalën pa kufizim kohe.Oerd Bylykbashi – Të nderuar kolegë,Parlamenti në shtator, në fillim të këtij sesioni,

është përballur me kërkesën e PD-së përdepozitimin e një pakete amendamentesh nëKushtetutën e Republikës së Shqipërisë, me tëcilën opozita propozon vetingun e politikanëve dheçdo zyrtari të lartë kushtetues, që drejtoninstitucione të larta shtetërore, për lidhje me krimin.Tashmë është një çështje e cila nuk ka debat.Askush nga ju nuk mund të ngrihet këtu e të thotëse ky problem është i sajuar dhe se po nxini fytyrëne Shqipërisë. Ky është një problem që ekziston,është i fortë, i rëndë, për këtë arsye kemi ligjin edekirminalizimit; për këtë arsye është vetingu nëdrejtësi sot, ku një nga tre komponentët ështëpikërisht vetingu i marrëdhënies së gjyqtarit dheprokurorit me krimin e organizuar, me kriminelëtnë përgjithësi, në mënyrë që të kemi besim si tektë zgjedhurit tanë që të mos jenë të dënuar përkrime nga gjykatat, ashtu edhe për gjyqtarët eprokurorët, të cilët do të bëjnë drejtësi në tëardhmen, nuk e dimë se kur, por që presim tabëjmë në një kohë, të cilët duhet kenë integritet etë mos kenë lidhje me kriminelët. Kemi parë edheçudira, sepse ka edhe gjyqtarë që janë hequr psenipi është dënuar për një cigare hashash. Po flasimpër gjëra serioze, për politikanë të lartë të grupittuaj parlamentar, Kryeministri, ministra, të cilëtkanë marrëdhënie të drejtpërdrejta, tëvazhdueshme e sistematike me kriminelët, mepasoja të qarta e në kurriz të interesit publik. Kjoështë arsyeja pse ne propozojmë të mbyllimunazën, me të cilën po përpiqemi të mbrojmëinstitucionet demokratike të këtij vendi.

Ligji për dekriminalizimin ka bërë pjesën e tij.Tashmë është e vështirë të penetrojnë kriminelëme damkën e gjykatës në kurriz, e cila i ka dënuarnë mënyrë përfundimtare për një krim. E kujtonise ç’ndodhi në parlamentin e shkuar, ku 19 per-sona e kishin këtë vulë, 9 prej të cilëve janë tëcertifikuar nga ligji i dekriminalizimit. Një kryetarbashkie është larguar për të njëjtën arsye, edhepse Edi Rama e mbrojti me një zell të

jashtëzakonshëm dhe turprues për ju, si dhedhjetëra këshilltarë... Në totalin e vet ligji idekriminalizimit ka bërë shumë herë më shumëse vetingu, me të cilin ju doni të kapni drejtësinë,350 zyrtarë janë larguar nga organet shtetërore,sepse janë të lidhur me krimin, pra që kanë marrënjë vendim gjykate për dënimin. Është turp edhefakti që na është dashur të ndryshojmëKushtetutën.

Ne sot prezantojmë amendamentetkushtetuese. Me këto amendamente mbylletpërfundimisht hapësira, me të cilën ju menduat semund ta anashkalonit ligjin e dekriminalizimit, dukesjellë në parlament persona, të cilët janë kandidatëpër t’u dënuar nga drejtësia penale. Në fakt, e keqjamë e madhe janë politikanët, drejtuesit e grupittuaj parlamentar apo të kësaj qeverie, vetë EdiRama si person, të cilët e hapin portën einstitucioneve demokratike nga brenda, duke lejuarqë kriminelët të penetrojnë, sepse Edi Rama e dodhe e ka kërkuar, e ka dizenjuar, e ka arkitekturuardhe e ka ekzekutuar këtë plan për t’i futur këtabrenda, me një qëllim shumë të thjeshtë: ata i sjellinvotat, ai qëndron në pushtet, qëndroni edhe jubashkë me të e ndani llokmat e aferave të pista.Ndoshta jo të gjithë ju, por një pjesë e mirë nga jushisni njëri-tjetrin, dhe e dini shumë mirë se përkë bëhet fjalë.

Duke qenë se SPAK-u nuk e bën dot, sepsenuk është ngritur ende, dhe, duke qenë se drejtësiasot është në rrezikun e kolapsit për shkak të tëgjitha vonesave, pra është një drejtësi e cila për tëdënuar dikë do vite, ndërkohë që qytetarët nukkanë vite pa fund që t’ju presin ju mandat pasmandati; duke qenë se me zgjedhje nuk ipërjashtojmë dot, sepse zgjedhësi ose blihet, osevihet nën presion (të dyja këto jua thotë raporti iOSBE-ODIHR-it), pra kjo do të thotë që nuk kanëfuqinë të pastrojnë politikën dhe këdo, na duhetsot të mbyllim shtegun, sepse sot është e qartë qënjë kriminel i dënuar për trafik droge, edhe pse ligji prokurimeve nuk e lejon të marrë një tenderpublik, del politikani juaj i lartë dhe e bën hi ligjin eprokurimit publik dhe ai merr 15 milionë euro. Përnjë kriminel të këtij lloji edhe lumi e ndërron shtratinqë ai të vazhdojë të ndërtojë atje. Pra, sot nuk kabarrierë për t’i mbajtur këta, për t’u mbajtur dorënkëtyre, sepse e keqja është ai politikani që e happortën e institucionit nga brenda që këta të hyjnëbrenda. Ata nuk hyjnë vetë, por i keni lënë ju, ashtusiç bëtë me dekriminalizimin, edhe sot po bëni të

257


njëjtën gjë.Për rrjedhojë, këto amendamente janë të

domosdoshme. Ato do të shoqërohen patjetër meligjin e detajuar, i cili do të çojë në detaj çdo zgjidhjeqë propozon Komisioni i Venecies. Komisioni iVenecies thotë shumë qartë që e ka pajisurKuvendin e Shqipërisë me një udhërrëfyes tëjashtëzakonshëm, i cili detajon çdo hap që neduhet të vazhdojmë të ndjekim nga tani e tutje përta përmbyllur këtë detyrë. Ai na udhëzon se si tëruajmë proporcionalitetin; na udhëzon se si tëtregojmë kujdes që të respektohen standardet dhedo t’i bëjmë të gjitha këto, siç kemi bërë me ligjin evetingut dhe me ligjin e dekriminalizmit, pra edhekëtu të njëjtën gjë do të bëjmë. Pra, jua ka dhënëjuve udhëzuesin se si ta bëni këtë gjë pa bërë zëmë tej dhe pa pretenduar se na u shkelkaKushtetuta! Komisioni i Venecies me dokumentine vet ekselent, me opinionin që dha për propozimine opozitës, ka pesë çështje.

Së pari, i thotë opinionit publik shqiptar, këtijparlamenti dhe kujtdo tjetër se qëllimi për të futurinstrumentin e posaçëm të vetingut të politikanëveështë absolutisht legjitim.

Komisioni i Venecies, praktikisht, më ka shkruarfjalën e sotme. Po ju citoj, që askush nga ju tëmos ketë guximin të çohet të thotë që ne pogënjejmë apo po ia nximë fytyrën Shqipërisë.“Duket fare qartë se ekziston vërtet një problemme kontaktet e papërshtatshme midis politikanëvedhe kriminelëve. Çështja e kontakteve tëdeputetëve, të këshilltarëve bashkiakë apozyrtarëve të qeverisë me krimin e organizuar ështënjë problem prej kohësh në Shqipëri”. U bënë 6vjet që jua përmendin çdo vit. “Ndërlidhja einstitucioneve - thotë Komisioni i Venecies - mekrimin e organizuar duket të jetë shumë e lartë.Kjo pengon besimin tek institucionet dhedeligjitimon funksionet e tij. Në një shtet tëqeverisur apo të influencuar nga krimi i organizuar,principet e dinjitetit, e barazisë ose ligjshmërisëlihen mënjanë”. “Për këto arsye - thotë Komisioni iVenecies - për shkak të rrethanave prezente nëShqipëri sot, futja e mekanizimit special të vetingutpër zyrtarët publikë është qëllim legjitim”. Kjo ështëçështja e parë që ju ka thënë.

U ka hapur dritën jeshile amendamenteve nëKushtetutë. Është turp që detyrohemi tëndryshojmë përsëri Kushtetutën për këtë, por ështëe domosdoshme, thotë Komisioni i Venecies, qëta vazhdojmë e të hartojmë një ligj të detajuar si

ligji i dekriminalizimit, si ligji për vetingun egjyqtarëve, në mënyrë që askush nga ju të mosguxojë përsëri të hapë derën për begot e kompanipër të vjedhur shqiptarët, ndërkohë që studentëveu mohohet e drejta për të pasur një jetë më të mirënëpërmjet studimit në universitet.

Për dritën jeshile nuk mund të diskutoni, sepse,po u ngritët, turpëroni veten.

Çështja e dytë është se Komisioni i Venecies,siç e thashë edhe më parë, udhëzon fare qartë seçfarë duhet bërë dhe çfarë duhet të kemi kujdeskur të miratojmë përfundimisht këto amendamente,kur të hartojmë dhe të miratojmë ligjin për vetingune politikanëve dhe të zyrtarëve të lartë. Gjyqtari,prokurori, ministri apo deputeti janë e njëjta faturëkushtetuese në Republikën e Shqipërisë, por nëtri funksione të veçanta të shtetit: në gjyqësor, nëparlament, në qeveri. Nuk mund t’i bëni vetingvetëm gjyqtarit dhe ju të livadhisni, t’u hapni portënnga brenda kriminelëve dhe, nga ana tjetër, t’umohoni studentëve të drejtën e tyre për një jetëmë të mirë apo t’i nxirrni nga shtëpia e t’i hidhni nërrugë qytetarët e thjeshtë, ndërkohë që EdmondBego ka një projekt 60 milionë euro apo merr 15milionë euro në qarkun e miqësisë së tij familjare.

Pra, Komisioni i Venecies është shumë i qartëdhe me një udhëzues të tillë është e pamundur tëgabosh dhe të përplasesh me standardet. PrandajKomisioni i Venecies na ka bërë neve, si parlament,një shërbim të jashtëzakonshëm, por që ju nuk donita dëgjoni.

Çështja e tretë: Komisioni i Venecies ju kathënë: “E drejta e një personi, që ështëpërfaqësues i organizatave kriminale, për t’uzgjedhur mund të kufizohet nga ligji”. Ne jemi tëbindur për këtë dhe jua thamë edhe herën tjetërkur bëmë ligjin e dekriminalizimit, por ju u çuat ipari në këmbë, bashkë me Kryeministrin, dhe thatëse ishte antikushtetuese t’i kufizoje të drejtën ezgjedhjes Elvis Roshit apo kriminelëve të tjerë qëkishit në parlament. Pra, për ju ishteantikushtetuese, madje ishit gati të krijonit grupinparlamentar të kriminelëve, ishit gati të paguanitankimin në Strasburg për këtë, sepse GjykatënKushtetuese e kishit në xhep. Në fakt, është turpqë ai person t’i shërbejë interesit publik, dhe, mbitë gjitha, sipas Komisionit të Venecies, kjo cenonfunksionimin demokratik të atij institucioni, tëparlamentit, të bashkisë, të qeverisë, mbi të gjitha,si dhe të çdo institucioni. Për rrjedhojë, është enevojshme që ta këpusim këtë dhe Komisioni i

Viti 2018

258


Venecies thotë që mund ta bëni, por bëjeni mekëto rregulla dhe me këtë kujdes. Ne jemi tëgatshëm që ato rregulla dhe ai kujdes të jenë tëpërfshirë nga A-ja te Zh-ja në Kushtetutë e në ligj.

Çështja e katërt: Komisioni i Venecies i thotëmaxhorancës: “Ulu në dialog konstruktiv meopozitën, që ka propozuar këto amendamente, dhegjeni zgjidhjen për hapat e mëtejshëm për tapërmbyllur këtë çështje”. Çfarë keni bërë ju deritani?! Pa pritur vendimin final të Komisionit tëVenecies, ju morët vendimin dhe rrëzuat në parimamendamentet kushtetuese. Çfarë bëtë ju?! Edhepse ju thamë se jemi të gatshëm që së bashku tëvendosim elementet e nevojshme të garancive,nëse do të ishte e nevojshme, ju refuzuat dhevotuat kundër, duke mbyllur debatin nen për nenpër një arsye shumë të thjeshtë, këtu u referohemedhe bisedave me disa kolegë socialistë. Disa prejjush janë dakord, sepse nuk e pranojnë këtë fakt,por ka të tjerë që e thonë shumë qartë se nuk duantë hyjnë më në hullinë e debatit, ku ju ratë brenda,për çështjen e dekriminalizimit. Nuk e doni,turpëroheni dhe keni frikë, sepse e dini që do tëdilni përsëri pis nga ajo histori, por ky shërbim nuki përket shqetësimit se sa pis bëheni ju, por ështënjë shërbim për interesin publik nesër.

Së fundi, Komisioni i Venecies konfirmongatishmërinë që të na asistojë për të përmbyllurligjin. Por çfarë asistence mund të na japëKomisioni i Venecies, kur ju keni vendosur tarrëzoni? E vendosët në Këshillin e Legjislacionitdhe do ta vendosni edhe sot. Pyetja ime është: ciliështë halli juaj që refuzoni Komisionin e Veneciesqë të na asistojë në këtë çështje?

Jashtë kësaj salle janë studentët, të cilët kanënjë ëndërr shumë të thjeshtë, të kenë një jetë mëtë mirë. Jashtë kësaj salle janë studentët dhe ata,të cilët po nxirren sot nga shtëpia, nga ëndrra bazëqë ka çdokush, që të kenë një çati mbi kokë, dhepo hidhen në rrugë për projekte skandaloze ekorruptive. Ata duan të rrëzojnë një qeveri, pjesëe atij korrupsioni.

Studentëve, që janë jashtë kësaj salle, po umohohet shkalla për t’u ngjitur dhe për të arriturtek ëndrra e tyre, të cilën, në fund të fundit, uagaranton Kushtetuta, që të jenë njerëz më të denjëduke u arsimuar më shumë. Ndërkohë që këtyretë tjerëve u vini barrierën, Edmond Begos i hiqnitraun, i cili 15 milionë euro i merr diku, 60 milionëeuro mund t’i investojë, madje edhe lumin edevijoni. Por historia është shumë e thjeshtë. A

mund ta bëjë ky vetëm?! A mund të penetrojnëkëta vetëm?! Jo. Kjo ndodh vetëm kur lidershipijuaj, Kryeministri, dhe ata që ju drejtojnë ju në këtëgrup ndërhyjnë tek institucionet, mos prisni të gjeniemaile, edhe bufi e merr vesh këtë.

Studentët i kanë kuptuar batutat bajate tëKryeministrit dhe po e “grisin” përditë. Kudo qëshkon me tepsitë e tij me kinina dhe aspirina, po e“grisin”, sepse e kanë kuptuar se cili është roli i tij.Ju sot me rrëzimin e këtyre amendamenteve,mbroni Edmond Begon, tërë sërën dhe takëmin etij, sepse jeni të lidhur, i ndani bashkë fitimet dhe ukeni hapur portën nga brenda. Kështu që bëni mirët’i thërrisni mendjes dhe të merrni ofertën eKomisionit të Venecies, pranoni asistencën e tij,uluni në dialog konstruktiv me ne të miratojmë këtoamendamente sot dhe t’i hapim rrugën ligjit përvetingun e politikanëve, për vetingun tonë, të atyreqë janë në institucione të tjera dhe ministrave qëjanë pas meje. Ta bëjmë këtë ligj që të mos guxojënjeri në të ardhmen, por të pastrohen dhe tëqërohen ata që janë sot në lidhje tëpapërshtatshme me krimin, në mënyrë që t’u hapetrruga studentëve dhe të kenë një jetë më të mirë,përndryshe ju garantoj se, nëse nuk bëhet me ligj,studentët do ta bëjnë vetingun e politikanëve meforma të tjera, nuk do ta bëjnë me formë ligjore.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Atëherë, hapim debatin.Sipas përcaktimit paraprak në Konferencën e

Kryetarëve, bazuar në nenin 48 të Rregullores,debati është me kohë të limituar. Është vendosurtë ketë 7 orë debat, 3 orë e 45 minuta maxhoranca,3 orë opozita, ku 2 orë i ka Partia Demokratikedhe 1 orë LSI-ja. Janë depozituar emrat ediskutantëve, ku nga Grupi Parlamentar i PartisëSocialiste do të diskutojnë: Vasilika Hysi, KlotildaBushka, Taulant Balla, Ulsi Manja, Pandeli Majko,Blerina Gjylameti, Bledar Çuçi, Ermonela Felaj,Elisa Spiropali, Alket Hyseni, Adnor Shameti,Edmond Leka, Ervin Bushati dhe Etilda Gjoni. NgaGrupi Parlamentar i Partisë Demokratike: LulzimBasha, Oerd Bylykbashi, Sali Berisha, EdmondSpaho, Enkelejd Alibeaj, Dhurata Çupi, DashamirShehi, Gent Strazimiri, Oriola Pampuri, ErvinSalianji, Tritan Shehu, Myslym Murrizi, XhemalGjunkshi, Klevis Balliu, Romeo Gurakuqi dheRudina Hajdari. Nga Grupi Parlamentar i LëvizjesSocialiste për Integrim: Monika Kryemadhi, KlajdaGjosha, Luan Rama, Nasip Naço, Petrit Vasili,Edmond Panariti, Endrit Brahimllari, Kejdi

259


Mehmetaj dhe Silva Caka.Fjala për zonjën Hysi. Të përgatitet zoti Spaho.Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Kryetar!Të nderuar kolegë dhe kolege,Në fakt, nisma e opozitës në relacionin e saj e

thotë qartë se ka për qëllim të garantojë integritetine personave të parë që zgjidhen, që emërohendhe që ushtrojnë funksionet publike, përfshirë këtutë gjithë krerët e organeve kushtetuese që zgjidhennga Kuvendi i Shqipërisë. Në këtë kuadër, kjonismë kërkon të kufizojë të drejtën për t’u zgjedhurkur shtetasit kanë kontakte me personat e përfshirënë krimin e organizuar dhe, nëse janë zgjedhur,mandati i tyre të ndërpritet. Cilat janë subjektet qëkërkojnë të vlerësohen në bazë të kësaj nisme,që nga opozita pretendohet se është kushtetuese?!Të parët janë deputetët, dhe jo vetëm, janëanëtarët e qeverisë, organet e qeverisjes vendore,institucionet kushtetuese të krijuara me ligj, si dhetë gjitha organet e vetingut. Pra, opozita kërkon tëvetojë nëpërmjet një mekanizmi, që nuk dihet secili është, drejtuesit dhe të gjithë ata që janëzgjedhur, qoftë për KLGJ, për KLP, edhe përorganet e vetingut, por nuk thotë asnjë fjalë seçfarë ndodh me familjarët e tyre, me anëtarët ekëshillave bashkiakë dhe për një sërë kategorishtë tjera, të cilat ne, në kuadër të reformës nëdrejtësi, i kemi bërë subjekte të vlerësimit si per-sona të lidhur me funksionarët e lartë.

Kuvendi i Shqipërisë, konkretisht mbledhja epërbashkët, ka ndjekur një procedurë tejettransparente dhe e vlerësoi nismën e kolegëve tëopozitës. Pra, ajo që tha kolegu parafolës se kjonismë nuk u mor me seriozitet, nuk qëndron.

Gjithashtu, më lejoni të theksoj se delegacionii Komisionit të Venecies në takimet e tij në Tiranëka dëgjuar të gjitha palët dhe ka dhënë një raportpërfundimtar, që të gjithë e dini, sepse është bërëpublik në faqen zyrtare të Komisionit të Venecies,ku për herë të parë mendova se ky raport nuk dotë lexohej ndryshe nga maxhoranca, ndryshe ngaopozita. Pse e them këtë?! Sepse raporti ështëshumë i qartë, pa ekuivok duke iu përgjigjur njësërë pikëpyetjesh dhe shqetësimesh që ka ngrituropozita apo pyetjeve të bëra nga maxhoranca.Megjithatë, ajo që unë dua të theksoj është se edhepërfaqësuesit dhe të gjithë aktorët që u dëgjuannë konsultimin publik, pavarësisht presionit dheintimidimit shumë të madh që bëhej qoftë edhenga një anëtar i vetëm i opozitës që vinte nëkomision, dëshmuan qartë se kjo nismë nuk

përmbush kriteret, nuk është e qartë dhe lë shtegpër arbitraritet dhe abuzime.

Të nderuar kolegë, askush nuk e ka vënë nëdiskutim nevojën e pastrimit të politikës dhe tëgjitha institucioneve nga njerëzit e inkriminuar dhepa integritet. Ne këto i kemi treguar shumë qartënëpërmjet një sërë nismash ligjore të ndërmarranë kuadër të reformës në drejtësi edhe më tej, pore keqja është se kolegët e opozitës e kanë kthyerKuvendin si punë me kohë të pjesshme, 6 muajnë çadër, 6 muaj në rrugë, dhe kanë humbur trenin,nuk e kuptojnë, ndoshta nuk kanë kohë të ndjekinnë dinamikë të gjitha ato ligje që janë miratuar nëkuadër të shtyllës së tretë të reformës në drejtësi,që është paketa penale, lufta kundër korrupsionitdhe krimit të organizuar, por edhe një sërë ligjeshtë tjera të kaluara kohët e fundit, duke filluar edheme atë çfarë kolegu Bylykbashi tha për lidhjet ebiznesit me botën e krimit, i cili harron se ne kemikaluar një ndryshim në parlament, që përjashtohennga prokurimet të gjithë ata persona që mund tëjenë dënuar për vepra penale që lidhen mekorrupsionin, me krimin e organizuar dhe pastrimine parave, apo ndryshimi i fundit i bërë në ligjin përdeklarimin e pasurive, që deklaratat jo vetëm qëdo të jenë online, por çdo funksionar, jo vetëm këtaqë opozita ka vënë në nismën e saj, do tëmonitorohet sistematikisht dhe do t’i nënshtrohethetimit të thellë administrativ çdo dy vjet dhe jome short siç ka qenë vite më parë.

Nga ana tjetër, të nderuar kolegë, kjo përpjekjeështë një tentativë për të zhbërë reformën nëdrejtësi deri në fund, por edhe të gjithë paketën eligjeve të miratuara gjatë vitit 2017. Momenti qëzgjodhën kolegët e opozitës, pavarësisht qëllimit,që thonë se është legjitim, ishte momenti i gabuar.Pse ishte momenti i gabuar?! Sepse ne tashmëkemi të ngritur dy institucione: Këshillin e LartëGjyqësor dhe Këshillin e Lartë të Prokurorisë, tëcilat lançuan zgjedhjen e SPAK-ut dhe hapënprocedurën për zgjedhjen e prokurorit tëPërgjithshëm, që do të thotë se brenda muajit janar,maksimumi në muajin shkurt, ne do të kemiProkurorin e ri të Përgjithshëm dhe SPAK-un. Pot’i kthehemi pikërisht kësaj pakete ligjore, që jukolegë e keni harruar, janë pikërisht këtoinstitucione që janë ngarkuar të hetojnë jo vetëmfunksionarët e lartë, por edhe lidhjet e tyre mebotën e krimit, ku rrethi i subjekteve është shumëmë i gjerë se ky rreth që ju kërkoni të bëni me këtëndryshim.

Viti 2018

260


Gjithashtu, të nderuar kolegë, unë them se kjonismë juaja do ta zhbëjë ose do ta bëjë pisreformën në drejtësi dhe do ta politizojë, sepse jukeni kërkuar të bëni subjekt të vetingut, tëashtuquajtur në politikë, njerëz që nuk kanë lidhjeme politikën, drejtuesit e institucioneve të pavarurakushtetuese dhe atyre të krijuara me ligj. Kjo ështëshumë e rrezikshme.

Seriozisht mua nuk më vjen mirë që Kuvendi iShqipërisë ka specialistë, deputetë, juristë, të cilëte kanë shumë qejf populizmin, por ky i fundit nëçështje të tilla është kërcënim për demokracinë;është kthim në diktaturë! Si mund të thoni: “Nekërkojmë vetingun e politikanëve” dhe përfshini nëtë ashtuquajturit politikanë krerët e institucionevekushtetuese dhe të pavarura, duke filluar ngaAvokati i Popullit, kryetari i Kontrollit të Lartë tëShtetit, kryetarja e KLGJ-së, kryetari i KLP-së, pranga organet e vetingut, që janë organekushtetuese, janë zgjedhur këtu? Por ju thoni edheçdo njeri tjetër që zgjidhet në parlament.

Pa dyshim, një qytetar që nuk e ka kulturën emjaftueshme juridike, do ta pëlqejë këtë, se thotë:“uh, politikan”, por ju harroni se me këtë mënyrëne bëjmë pis jo vetëm reformën, por edhe një sërëinstitucionesh të pavarura, të cilat janë vëzhguesettona të rrepta për të gjithë veprimtarinë tonë.Ndërkohë, ne duam t’i fusim të gjithë në një thes,bashkë me pjesën aty, të ashtuquajturit politikanë.

E thashë këtë, sepse shpesh njerëzit nukkuptojnë dhe pyesin: pse nuk doni ju të vetoheni?Madje harrojnë se në këtë ligj ata përfshihen tëgjithë. Pra, ne bëmë një reformë që gjyqtarët dheprokurorët të vetohen, të vlerësohen ngainstitucionet e pavarura, por përsëri duam t’i marrimnë gjirin tonë dhe t’i votojmë ne, që pretendohemise jemi të papastër, të inkriminuar dhe pa integritet.

Gjithashtu, të nderuar kolegë, kjo nismë kaedhe një problem tjetër shumë të madh. Shpeshkërkohet të vihet shenja e barazimit, pra pse përprokurorët, gjyqtarët dhe këshilltarët ka rivlerësimkalimtar, ndërsa për politikanët jo. Por Komisioni iVenecies ka qenë shumë i qartë dhe i saktë nëargumentet që ka dhënë, por ato nuk lexohenashtu siç përpiqet t’i lexojë opozita. Mos harronise kjo nismë kërkon të zbatohet në mënyrëarbitrare dhe lë shteg për të bërë goditje selektivetë njerëzve që janë përfshirë në politikë nga cilidokrah: qoftë nga maxhoranca, qoftë nga opozita.Nga ana tjetër, dua të theksoj se Byroja Kombëtaree Hetimit, që do të fillojë nga puna shumë shpejt,

Gjykata e Posaçme dhe Prokuroria e Posaçme ihetojnë të gjitha këto akuza që opozita kërkon t’ivlerësojë nëpërmjet kësaj nisme kushtetuese.

Ndoshta, të nderuar kolegë, ju keni harruar njëligj tjetër, dhe këtë e kam për opozitën, ligjin eantimafias, i cili, meqenëse ju ishit me pushime në“çadër”, është ndryshuar në vitin 2017. Rrethi isubjekteve që i nënshtrohen ligjit të antimafias nukjanë vetëm funksionarët e lartë, por po i citoj:“bashkëshorti, fëmijët, të paralindurit, të paslindurit,vëllezërit, motrat, ungjit, emtat, nipërit dhe mbesat,fëmijët e vëllezërve dhe të motrave, vjehrri dhevjehrra, dhëndri dhe nusja, kunata dhe kunati,bashkëjetuesi, thjeshtri dhe thjeshtra, njerku dhenjerka”. Pra, ne bëjmë një veting të të gjithëpolitikanëve, të të gjithë funksionarëve, si dherrethit familjar të të gjithë këtyre që unë përmenda.

Cila është vlera e shtuar? Me të drejtë,Komisioni i Venecies thotë: “Kjo nismë nuk ka asnjëvlerë të shtuar”, sepse ne tashmë i kemi miratuarligjet.

Ndoshta ju, të nderuar kolegë, do t’ju duhet pakkohë (flas për ata që nuk e kanë lexuar, pra jo përtë gjithë ju, kolegë të opozitës, se mes jush ka qëe kanë lexuar dhe e dinë shumë mirë, madje kanëpërvojë), që t’i lexoni, t’i shikoni dhe t’i respektoni,që të mos bëhemi, ju dhe ne, të gjithë bashkëviktima të gabimeve që mund të ndodhin!

Gjithashtu, të nderuar kolegë, do të doja të silljanë vëmendjen tuaj edhe një moment shumë tërëndësishëm, ligjin “Për pastrimin e parave”, i cilipo ashtu ka ndryshuar në vitin 2017, ligjin përILDKPKI-në, i cili ka ndryshuar në vitin 2017 dhenë vitin 2018, si dhe ligjin “Për konfliktin e interesit”.Edhe këto ligje janë shumë më të gjera sesa nismaqë ju keni sjellë dhe depozituar këtu.

Në këtë kuadër, në përfundim të fjalës sime,unë do të doja t’i falënderoja të gjithë anëtarët ekomisionit në mbledhjen e përbashkët përmendimet dhe sugjerimet, si dhe më lejoni tëfalënderoj edhe dy përfaqësuesit që ishin të ftuarite posaçëm në Komisionin e Venecias, zotinBylykbashi dhe zonjën Bushka, të cilët, pavarësishtse ndanin mendime të ndryshme, patën njëparaqitje shumë dinjitoze: ata e respektuaninstitucionin e Kuvendit të Shqipërisë dhe aty utreguan me integritet si juristë! Ndaj edhe sot mëvjen keq që ndryshe flasin në institucionetndërkombëtare, para baballarëve të së drejtës(profesorëve të së drejtës) kushtetuese në Europë,ndryshe flasin në sallën e seancave plenare.

261


Edhe një herë, e theksoj, ftoj të gjithë kolegëtqë, tashmë që po ngrihet edhe pjesa e pangritur einstitucioneve të drejtësisë, të krijojmë të gjithëhapësirën e mundshme ligjore për t’i mbështeturata në kryerjen e punës si dhe sa duhet.

Faleminderit!(Duartrokitje nga salla)Gramoz Ruçi – Po, zoti Spaho.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Një replikë dhe një procedurë për...(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Zoti Spaho!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Po, replikë.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Një minutë, se e ka marrë fjalën zoti Bylykbashi!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Atëherë, fjalën e ka fillimisht zoti Vasili, i cili e

ka kërkuar fjalën për procedurë, pastaj do t’jua japfjalën juve për replikë!

Petrit Vasili – I nderuar zoti Kryetar i Kuvendit,Do të qëndroj shumë shkurt vetëm te një pikë,

në mënyrë që ta dimë përfundimisht: a jemi në njëparlament normal, apo në një parlament (dua t’ikursej të gjitha ato ç’kam në mendje dhe po themnjë parlament), i cili është shpartalluar, kadegraduar dhe ka degjeneruar nga procedurat?

Ja, meqenëse folët qeparë për procedurat, kyështë njoftimi për rrëzimin e dekretit të Presidentitpër ligjin “Për tatimin mbi të ardhurat”. Mbledhja ekomisionit për këtë dekret është zhvilluar në orën7 të darkës, votimi është bërë në orën 10 të darkës.Pa më thoni ju që jeni deputetë të rinj dhe të vjetër,a ka ndodhur ndonjëherë një gjë e tillë? Kjo ështënjë faqe e zezë për këtë parlament!

Ndaj për këtë do t’ju lutesha, zoti Kryetar, nëqoftë se ky parlament ka më ndonjë gram integritet,anuloni të gjithë këtë procedurë, të hetohet derinë fund mënyra e veprimit, madje edhe protokollimii kërkesës në 8 të darkës, se vetëm në 8 të darkësmund të protokollohej në protokolliln e Kuvenditkërkesa e kryetarit të Grupit Parlamentar të PartisëSocialiste.

Nga të gjitha këto pikëpamje, jemi përpara njëskandali, të cilin unë nuk e kuptoj dot më. Ju jenishumë rigorozë, madje mirë bëni edhe përsekondat e të folurit, por këto shkelje proceduralejanë nga më të ndyrat që mund të kem parë!

(Bie gongu)Mund të përmbahet histeria për ta hedhur

poshtë një dekret, mund të përmbahet kjo histeri

për ato para që duan t’u falin atyre, që ua kanëndarë. Ju pret puna edhe një javë, nuk ka ndonjëproblem, por nuk ka pse t’i shpartallojmëprocedurat në këtë mënyrë!

Do të kërkoja të ndaleni në këtë moment dheta sqaroni këtë çështje, pra se cilët janë përgjegjësitqë kanë marrë përsipër të bëjnë një skandal tëkëtyre përmasave.

Edmond Spaho – Zoti Kryetar, po çuditem qëju e keni kaluar dekretin e Presidentit për kthimine ligjit “Për tatimin mbi të ardhurat”.

Në seancën e djeshme plenare, nëse jukujtohet, kam sjellë në vëmendjen tuaj faktin seKomisioni i Ekonomisë dëshiron të mblidhet dhetë diskutojë dekretin e Presidentit pa u bazuar nëasnjë pikë të Rregullores.

Ju kam kërkuar që ta ndaloni këtë dhe, nësembledhja është bërë dje në mbrëmje, ta shpallnitë paligjshme!

Mendova se ju, me heshtjen tuaj, e miratuatkëtë gjë dhe do të merrnit masa që Kuvendi tëfutej në rrugën e Rregullores. Ju kujtova se nukka ndodhur ndonjëherë që paralelisht me seancënplenare të zhvillohen mbledhje komisionesh, madjeedhe kur janë zhvilluar në ambientet e seancëssë Kuvendit, është ndërprerë seanca dhe mbledhjaështë zhvilluar me konsensusin e të dyja palëve.Mbledhja e djeshme nuk ka pasur konsensus.Prandaj, rruga që keni ndjekur për ta shqyrtuar...

(Bie gongu)...dhe miratuar, aq më tepër për ta futur në

rendin e ditës dhe për ta votuar, është tërësisht nëkundërshtim me Rregulloren e Kuvendit!

Bashkohem me diskutimin e zotit Vasili, se nukkeni asnjë arsye dhe asnjë ngut për ta shtyrë këtëpunë edhe një javë, edhe dhjetë ditë apo deri kurtë fillojë sesioni i radhës, në janar.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Gramoz Ruçi – ...për replikën.Oerd Bylykbashi – Nuk e kam ndier veten mirë

që duhej të flisja me të njëjtat terma dhe me tënjëjtën peshë të rëndë përpara Komisionit tëVenecies, sepse është turp i madh që Komisioni iVenecies konstaton që situata aktuale në Shqipëriështë e tillë, aq e rëndë lidhja e krimit të organizuarme institucionet. Ju jeni institucionet; ju jeni shtetisot! Edi Rama është Kryeministri; Edi Rama ështëparlamenti; Edi Rama është Gjykata Kushtetuese;Edi Rama është Gjykata e Lartë; Edi Rama ështëKLGJ-ja; Edi Rama është edhe KLP-ja! Edi Ramado të kapë KLSH-në; e ka kapur ILDKPKI-në; do

Viti 2018

262


të kapë Bankën e Shqipërisë! Pra, Edi Rama ështëgjithandej!

Siç thoshte Indro Montanelli: “Është një e keqe,që kurohet me vaksinë”, por vaksina duhet aq emadhe, saqë shqiptarët nuk do t’ju shohin më mesy.

Tani, mua më vinte turp që më duhej të mbrojanjë amendament, i cili është një e keqe edomosdoshme për këtë vend: t’ju pastrojmë ju,sepse ju u hapni portën, e përsëris, u hapni portëne pushtetit publik kriminelëve! Ua hapni, sepse donitë qëndroni në pushtet pa fund! Ua hapni, sepsedoni t’i mbani ata, në mënyrë që të mos bini nesërnë tehun e drejtësisë! Kërkoni imunitet? U jepniatyre imunitet!

Fjala ime atje nuk ka qenë ndryshe me fjalëntime këtu sot, sepse kaq e rëndë është situata...

(Bie gongu)E dini vetë, e keni parë me sytë tanë!Prandaj keni vetëm një rrugë: përpara se sa

studentët ta bëjnë vetingun ndryshe, me të gjithëshqiptarët e tjerë për ju, pranoni dhe hapuanirrugën këtyre amendamenteve sot, ligjit nesër, measistencën e Komisionit të Venecies, dhe tambyllim këtë histori njëherë e mirë, pasi është njëturp, të cilin ju nuk do ta shlyeni dot për një kohëtë gjatë, por të paktën të mos vazhdojmë më tutje.Votojeni sot, mos e rrëzoni dhe mos humbni kohën!

(Duartrokitje nga salla)Gramoz Ruçi – Lidhur me pretendimin e ngritur

në procedurë për dekretin e Presidentit, jam idetyruar të bëj dy sqarime.

Neni që flet për dekretin e Presidentit e detyronKryetarin e Kuvendit t’ia adresojë atë menjëherëkomisionit përgjegjës. Dhe menjëherë sapo kaardhur dekreti i Presidentit, unë kam vënëshënimin: “T’i dërgohet menjëherë komisionitpërkatës”. Ky është sqarimi për çështjen time tëparë, në zbatim të nenit që flet për dekretin ePresidentit.

Së dyti, është e vërtetë që nuk ka qenë nërendin e ditës, sepse nuk kishte si të ishte. Atëherë,dje në seancë kryetarit i grupit të maxhorancës,me kërkesë me shkrim, i është drejtuar drejtuesittë seancës për ta përfshirë në rendin e ditës, nëmbështetje të nenit 31, ku thuhet: “Për të diskutuarose vendosur në seancë plenare një çështje, qënuk është në rendin e ditës, Kuvendi merr vendimme tre të pestat e deputetëve të pranishëm, mepropozim të dhjetë deputetëve ose të një kryetarigrupi”.

Këtë kërkesë e kam lexuar në seancë, ka pasurdiskutim, e kam hedhur në votim dhe ka marrë tretë pestat e votave. Kështu që, është futur nëaxhendën e ditës së djeshme.

Për sa i përket pretendimit të tretë, se ështëmbledhur komisioni në seancë dhe është rast ipaprecedentë, në pikën 2 të nenit 31 thuhet:“Kuvendi mund të vendosë në çdo kohë qëkomisionet e përhershme, të kenë në rendin e ditëssë tyre një ose më shumë çështje që vendosseanca”. Mbi këtë bazë është mbledhur komisionidje në seancë...

(Ndërhyrje pa mikrofon)Jo, jo, nuk ndërpritet!(Deputeti Spaho flet nga vendi pa mikrofon.)Më falni!(Ndërhyrje pa mikrofon)Në pikën 2 të nenit 32 thuhet: “Komisioneve në

seancë plenare u ndërpritet mbledhja nga drejtuesii seancës plenare, që ka të drejtë ta anulojë atë,në rast se seanca ka votim. Kështu që janë zbatuartë tria për sa i përket procedurës, ndërsa për sa ipërket emergjencës, që është diskutuar, është njëçështje tjetër, është një çështje pikëpamjesh e tëtjera e të tjera.

Fjalën e ka zoti Spaho!Më pas e ka fjalën zonja Kryemadhi!(Ndërhyrje pa mikrofon)Urdhëroni?(Ndërhyrje pa mikrofon)Jo, unë nuk bëra asnjë koment, vetëm lexova

nenet.Urdhëroni, zoti Vasili!(Ndërhyrje pa mikrofon)Nuk e komandoj unë mikrofonin, zotëri.Petrit Vasili – Zoti Kryetar,Ju e dini shumë mirë se, kur kemi për të futur

çështje të veçanta me propozime, siç thoni ju, këtoçështje në momentin që hapet seanca në të cilëndo të ndryshohet rendi i ditës së kësaj seance, icili është vendosur në Konferencën përkatëse tëKryetarëve, bëhet ashtu siç thoni ju, me 3/5.

Unë nuk diskutova dhe ju nuk keni pse e bënikëtë lojë të pandershme, pse u mblodh apo psenuk u mblodh komisioni. Unë nuk e thashë këtë,zoti Kryetar. E thashë qartë dhe e kuptoj që kjobëhet për t’u ikur këtyre problemeve. Komisioni letë mblidhet ku të dojë. Po të dojë le të mblidhetedhe në lozhën e Kuvendit.

Siç e thashë, ju u mblodhët në orën 7:00 dhenë orën 10:00 erdhi këtu. Edhe në orën 20:00

263


administrata e Kuvendit paska protokolluarkërkesën e kryetarit të grupit parlamentar. Unë ekuptoj fare mirë që ky Kuvend është bërëkooperativë e PS-së, por jo kaq në mënyrëqesharake, sa të bajatoset fare. Nuk ju gjen asgjëta anuloni dhe të vini mbas një jave. Unë edi qëoligarkët i duan paratë për Vitin e Ri, që t’i ndajnësë bashku me ju, por le të presin një javë!

Ky është një turp procedural. Ju keni insistuarjo më shumë se një javë më parë, kur ne bëmëkërkesën për amendamentet në fillim të seancës.Vetë e vendosët. Pikërisht, atë ditë patëm atë votimkundër, shumë interesant. Nuk ka asgjë të keqeqë u votua kundër, por u votua në fillim të seancës.Në orën 20:00 e paska protokolluar administrata?Këtë gjë kaq qesharake do të mbroni?

Le ta bëjnë këta se kanë hall, por pse po futeniju në këtë qorrsokak? Ky është batak. Po jua themshqip, që është batak. Hetojeni, sepse kështu i vinifre një precedenti, që do të jetë sot e mot! Nesër,kur ju të mos jeni më në maxhorancë, do ta përdorëmaxhoranca tjetër dhe kjo do të jetë gjë shumë ekeqe.

Mos vendosni standarde të tilla të fëlliqura!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zoti Spaho!Të përgatitet zonja Kryemadhi!Edmond Spaho – Zoti Kryetar,Sot po zhvillojmë një nga seancat më të

pazakonta për një Kuvend demokratik. Unë nuk dindonjë parlament që të diskutojë një axhendë tënjë natyre të tillë...

Gramoz Ruçi – Të lutem, zoti Spaho!Një minutë sa të vendoset koha, se nuk është

vendosur!Mund të vazhdoni!Edmond Spaho – Unë nuk di ndonjë parlament

që të diskutojë një axhendë të një natyre të tillë,përveç parlamentit italian vite më parë, kur mafiapothuajse e mori në dorë të tërë shtetin.

Po ashtu, nuk di ndonjë vend tjetër, ku të ketënjë ligj, i cili u mundëson kriminelëve dhetrafikantëve të bëhen deputetë, sikurse është ligjiynë për dekriminalizimin.

Pse kemi mbërritur deri këtu? Përgjigjja ështëvetëm një. Është ky kumbari, që rri këtu prapa, nëkarrigen kryesore. I etur për pushtet dhe i pazotipër ta arritur atë me mjete demokratike, aimobilizon të gjithë takëmin e kriminelëve. Kështubënte kur ishte në krye të bashkisë së Tiranës, pokështu bëri në vitin 2013 dhe të njëjtën gjë përsëritinë vitin 2017. Ne nuk jemi naivë që të besojmë se

Edi Rama, që e ka molepsur kaq keq politikën, kavullnetin ta pastrojë atë.

Nëse këto ndryshime do të miratoheshin,pyetjet vijuese do të ishin:

Po Vangjushi, që ka një biografi të pasur tëbashkëpunimit me kriminelët për vjedhjen ezgjedhjeve, ku do të shkojë? Ai ka një histori tëpasur të transferimit të votuesve nga rrethet e tjeratë vendit, për në Durrës, me qëllim mbajtjen epushtetit kriminalo-politik, që ka ngritur në këtëbashki. Ai është aq i paturp, sa bisedat metrafikantët e kokainës i quan biseda elektorale, kuai u shpjegon programin e PS-së.

Po të miratoheshin këto ndryshime, ku do taçonit Çyrben, i cili i shërben me përulësi kryetarittë grupit më të rrezikshëm kriminal në zonënTiranë-Durrës? Institucionin që drejtonte ai e kishtevënë kokë e këmbë në dispozicion të Shullazit.

Po të miratoheshin këto ndryshime, ku do taçonit Damianin, i cili është interceptuar duke folurme trafikantët për të marrë votat dhe ka dhënë nëkëmbim të tyre tenderë dhe punësime në qershor2017?

Po Ulsi, ku do të shkojë nëse i dalininterceptimet, që ka bërë me banditët në Dibër nëzgjedhjet e vitit 2016?

Edhe ti, Taulant, ke deklaruar publikisht, që kemik familjar një individ të dënuar me 21 vjet burgpër trafik kokaine, që ka marrë në zonën tëndenjë tender 15 milionë euro dhe që do të marrë teUnaza e Tiranës një tjetër projekt me vlerë 60milionë euro.

Po ta dinim kështu, nuk do të ishim bërëdeputetë, por do të ishim bërë trafikantë, sendoshta do të merrnim edhe ne ndonjë gjë.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Shpikët edhe Komisionin e Venecies për një

çështje për të cilën ky komision ka 2 vjet që ështëshprehur, kur miratoi vetingun e prokurorëve dhetë gjyqtarëve.

U përpoqët shumë të influenconi që Grupi iReporterëve të mund të ishte nën influencën tuaj,por ju hasi sharra në gozhdë, sepse Komisioni iVenecies nuk është Rilindja e Ramës.

Komisioni i Venecies as influencohet, as pranonpara droge, si ndonjë ndërkombëtar në Tiranë.

Komisioni i Venecies ju tha 3 gjëra: situata ështëkritike; institucionet janë vënë në shërbim të krimit;kërkesa e PD-së dhe e opozitës është legjitime;dhe e fundit, mekanizmi, cenimi i mandatit të tëzgjedhurve nuk është cenim i demokracisë, por

Viti 2018

264


është mbrojtje e saj. Të gjitha gjërat pas kësaj,janë detaje teknike.

Nëse keni vullnet, hajdeni t’i bisedojmë dhe tagjejmë zgjidhjen që të bëhet vetingu i politikanëve,por ju nuk keni vullnet. Ndërsa pretendoni që dotë bëni reforma! Çfarë reformash do të bëni ju nënjë kohë kur politika vazhdon të jetë e lidhur mekrimin?

Kam dëgjuar shumë njerëz, midis tyre edhendërkombëtarë, të cilët bëjnë thirrje për ta votuarKodin Zgjedhor. Po çfarë do t’u bëjë Kodi Zgjedhorkriminelëve të Durrësit, Elbasanit, Krujës, Lezhës,Shkodrës, të cilët komandohen dhe u shërbejnëpolitikanëve të majtë në këtë sallë? Si do t’i pengojëKodi Zgjedhor? Për çfarë reforme zgjedhore flasim,kur 1,4 milionë votuesve u skadojnë kartat eidentitetit dhe qeveria nuk ka marrë asnjë masëpër zëvendësimin e tyre?

Për çfarë reforme zgjedhore flasim, kur regjistrii zgjedhësve nuk është përfunduar, gjë që e lejonVangjush Dakon të përsërisë lojën e 2015-s: tëmarrë 2800 votues dhe t’i çojë ata në Durrës përtë siguruar fitoren?

Për çfarë reforme zgjedhore duhet të votojmë,kur në buxhetin e vitit 2018 nuk ka asnjë lek përvotimin dhe për numërimin elektronik?

Sa reale është reforma në drejtësi, kurprokuroria...

(Bie gongu)Edhe 1 minutë, të lutem!Sa reale është reforma në drejtësi, kur

prokuroria nuk ka ndaluar ende asnjë individ përaferën e Unazës së Re, ku pleksen interesat ebiznesmenëve me precedentë penalë,trafikantëve të drogës dhe zyrtarëve më të lartë tështetit? Për çfarë reforme flasim, kur gjykata lirondjalin e deputetit Rrahja, i cili është akuzuar përpërdhunim, rrëmbim personi dhe, siç deklaroi vetë,ka futur duart edhe në zgjedhje?

Pa shkëputur lidhjet e politikës me krimin, nukdo të ketë reforma në këtë vend dhe për më shumë,nuk do të ketë zgjedhje të lira dhe të ndershme, tëcilat janë në bazë të çdo reforme. Kush thotëndryshe (qoftë edhe i huaj), ose është naiv osegënjen me qëllim për t’i zgjatur ditët kësaj klike, qëqeveris.

Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Kryemadhi!Më pas e ka fjalën zonja Bushka!Monika Kryemadhi – Të nderuar qytetarë,

studentë dhe prindër të tyre,Të nderuar oligarkë,

Në fakt, nuk kam ndonjë shpresë që vetingunë politikë do të pranohet. Si mund të pranojë EdiRama të vetohet? Kështu i bie që pa u miratuarakoma, pa u futur në rendin e ditës, të largohetnga politika.

Si mund të pranojnë deputetët apo edheministrat, të cilët në momentin që ky ligj do të hyjënë fuqi, jo vetëm do të dalin nga politika, por do tëshkojnë në bankën e të akuzuarve?

Si mund të pranojë Damian Gjiknuri vetingunpolitik, kur duhet të mbajë përgjegjësi përfalsifikimin e firmës së sekretarit të shtetit të Dela-ware-it, në dokumentin ku vërtetohej që u ngritnjë off shore për të marrë 18 milionë euro vetëmnë një lot, pa llogaritur edhe sa e sa të tjera?

Si mund të pranojë Arben Ahmetaj vetingunpolitik, kur futet në një procedurë të shëmtuarfalsifikatore, si ajo e rastit të djeshëm për të hequrnga xhepat e oligarkëve miliona e miliarda euro,të cilat i kanë depozituar në 5 vjetët e qeverisjessë Edi Ramës dhe në një ditë të bukur me diell,në prag të Krishtlindjeve, ai bën një dhuratë tëjashtëzakonshme: thotë se nuk ka 40 milionë europër të rregulluar kushtet e studentëve, por ka mbi300 milionë euro, të cilat do t’ua falë 5 oligarkëve?Pra, 5 veta janë të barabartë me 20 mijë studentë,shumëzim me 5 herë.

Kjo është ajo çfarë përfaqëson kjo qeveri.Si mund të pranojë Edi Rama vetingun në

politikë, kur problemin e parë e ka mebashkëshorten e tij, e cila drejton një bankë dhenjë off shore, paratë e së cilës nuk dihet se të kujtjanë?

Si mund të pranojë Edi Rama vetingun nëpolitikë, kur problemin më të madh e ka me vëllaine tij?

Si mund të pranojë Edi Rama vetingun nëpolitikë, kur koncesionet prej miliarda lekësh, që uvidhen shqiptarëve nuk dihet se ku shkojnë dheshërbejnë si transaksione për pastrimin e paravetë trafikut të drogës?

Si mund të pranojë Edi Rama vetingun nëpolitikë, kur ai e di shumë mirë se ai është personii parë mbi të cilin do të bjerë gijotina e SPAK-utdhe e Byrosë së Hetimit?

Unë do të dëshiroja që vetingut në politikë t’ishtonim edhe disa gjëra të tjera, si testi i drogës.T’ia masin një herë, t’i marrin analizën e gjakut,sepse ai e meriton. Pastaj ta shikojmë, sepse njëkryeministër që drogohet, është peng ishpërndarësve të drogës.

265


Mirë që dje na kishte ardhur me jelek antiplumb,por problemi është se ai njeri është peng i mallitqë i shesin, se varet se çfarë malli i shesin. Edheky është një problem shumë i madh.

Në veting duhet të shtojmë edhe kartelënshëndetësore se çfarë përfaqëson ky njeri, ngase vuan. Ka 20 vjet që i është fshehur kartela e tijmjekësore nga zëvendësministrja e Shëndetësisë,Mira Rakacolli. Ne e dimë shumë mirë.

Unë nuk po merrem me burrin e Mirës, medoktor Perlatin, sepse ai e kuron nga astma, porpo i them të mos pijë mall se i bën shumë keq përastmën. T’ia thotë edhe doktoresha, që bën mirëtë vijë dhe të përballet këtu.

Ai nuk mund ta pranojë këtë gjë, sepse aikërkon t’i fus të gjithë shqiptarët në vorbullën evet.

Ai ka edhe një problem tjetër shumë më tëmadh, përballjen me vetveten, sepse në 20 vjetkemi dëgjuar për të se është njeri modern, trendi,që merr vesh nga çdo gjë, por në fakt, ai merrvesh vetëm nga psikopatia, si t’i dhunojë njerëzite tij dhe si t’i detyrojë ata të futen në vorbullën evet.

Zëvendëskryeministrja dhe ministrja e Kulturësdo të mbajnë përgjegjësi për ligjin për teatrin. Ainuk ka thënë asnjë fjalë këtu në parlament, nuk kahedhur asnjë firmë. Një ditë do të hapet çështja eligjit për teatrin dhe këta anëtarë të KLP-së do tëjenë ata që do ta çojnë Edi Ramën para bankëssë të akuzuarve.

Edi Rama është bërë si këto shtojzovallet epyjeve të Europës, të cilat i shkelin syrin një herënjërit dhe një herë tjetrit, por harron se përparainteresave kombëtare nuk ka shkelje syri, sepsenuk të fal njeri sot as për vendin, as për sigurinëkombëtare dhe as për interesat kombëtare.

Edi Rama duhet të kuptojë një gjë, edhe përveprimin e djeshëm që është bërë nga Komisionii Ekonomisë, do t’i drejtohemi prokurorisë për tahetuar që nga Protokolli i Kuvendit, kohën kurështë protokolluar shkresa, njoftimet që u janë bërëanëtarëve të Komisionit të Ekonomisë, zbatimi iRregullores për mbledhjen e komisionit dhe përfutjen në rendin e ditës të gjitha me radhë. Edhepse ju mendoni që KLP-në dhe KLGJ-në ikontrollon Ulsi, e kjo do të jetë e pamundur, Ulsi,sepse gjërat do të ndryshojnë.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Normal. Faleminderit!Të gjithë gjyqtarët dhe prokurorët, Ulsi, thonë

që për të kaluar vetingun, paraqitemi te Ulsi mebakshish, kështu që ti do të përballesh edhe mëkëtë. Mos u çudit edhe për këtë.

Edhe për DSIK-në e famshme, që është nënhyqmin e Edi Ramës dhe që është bërë si dyqangjobash për policë, gjyqtarë, prokurorë, e për tëgjithë, mos u çudisni, sepse do të dalin fakte tëreja çdo ditë e më shumë. Sot kemi një skandal ...

(Ndërhyrje pa mikrofon)Ulsi i shkretë merr vetëm fjalët, sepse lekët i

merr Edi Rama me Don Agaçin. Ulsi merr fjalët,kurse paratë i merr tjetër njeri.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Ulsi, ti e di, gjithmonë të kanë përdorur, kështu

që mos të të vijë keq. Mua më vjen keq se të kamnga zona ime.

Të nderuar kolegë, ka një problem, që juathashë dje, por po jua them edhe sot. Përgjegjësiaqë do të keni nesër do të jetë shumë e madhe. Sotjeni të qetë, por mos harroni se nuk do të ketëbikierinë veze që do ta ndalojë Edi Ramën.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Zonja Kryemadhi, ju lutem,

nëse keni nevojë për kohë, mund ta merrni ngakoha e grupit.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Po, vazhdo.Monika Kryemadhi - Shumë faleminderit,

shoku Gramoz! Edhe dy minuta kohë dua.Sikur të ishit kaq korrektë edhe me falsifikimin

për mbi 300 milionë eurot, që keni bërë dje nëKomisionin e Ekonomisë, do të ishte shumë eshëndetshme për parlamentin dhe një mesazhshumë i mirë për ndërkombëtarët.

Në këto dy minuta do u drejtohem të gjithaambasadave që janë në Shqipëri, të BashkimitEuropian dhe të Shteteve të Bashkuara tëAmerikës.

Prej ditësh jemi në komunikim me ju për të ecurpërpara me axhendën e integrimit të Shqipërisënë Bashkimin Europian. Duhet ta kuptoni që kygrup grabitësish, ky sekt kriminal me emrin“Rilindje”, jo vetëm që nuk ka dëshirë të hapënegociatat, jo vetëm që nuk ka dëshirë ta integrojëShqipërinë në Bashkimin Europian, por ka vetëmnjë qëllim, vdekjen e këtij vendi, shkatërrimin e këtijvendi dhe kthimin e këtij vendi në një institucionkriminal dhe terrorist për Europën dhe rajonin. KyKryeministër, i cili nuk është gjë tjetër veçse njëkriminel i kapur nga bandat dhe krimi i organizuar,peng i drogës dhe i kokainës që përdor, nuk është

Viti 2018

266


gjë tjetër veçse shkatërrimi dhe një minë me sahat,jo vetëm për Shqipërinë, por për rajonin dheEuropën.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka zonja Bushka. Të

përgatitet zoti Alibeaj.Klotilda Bushka – Faleminderit, zoti Kryetar!Të nderuar kolegë deputetë,Sot ne jemi para diskutimit për ndryshime të

Kushtetutës, ligjit themeltar të shtetit tonë. Sot mëshumë se kurrë duhet përgjegjshmëri e lartëpolitike dhe publike. Mund të kemi mendime tëndryshme me njëri-tjetrin, por etikën dhe respektinndaj njëri-tjetrit në këtë sallë, duke evituar fyerjet,shpifjet dhe baltën, duhet ta kemi në konsideratënmë të lartë.

Së pari, për sa i përket propozimit të kolegëvetë opozitës, më lejoni të them, që, ashtu si e kapranuar qartë edhe Komisioni i Venecies, këtopropozime nuk vijnë në një vakuum ligjor. Sot nëShqipëri ka mekanizma institucionalë dhe njëlegjislacion, i cili adreson shqetësimet e opozitës,që, në fakt, të gjithë së bashku në këtë sallë ikemi të njëjta, ato garantojnë integritetin e tëzgjedhurve dhe zyrtarëve të lartë në Shqipëri,konkretisht, të gjitha ligjet e paketës së reformësnë drejtësi, kuadri ligjor për dekriminalizimin, si dheligji “Për deklarimin dhe kontrollin e aseteve dheparandalimin e konfliktit të interesit”.

Ashtu siç e ka pranuar Komisioni i Veneciasdhe siç unë mendoj se nuk do të kemikundërshtime me njëri-tjetrin, të gjithë jemi dakordqë pastrimi i klasës politike nga elementët einkriminuar dhe të korruptuarit dhe nga ata që kanëlidhje me krimin, është pa diskutim një qëllimlegjitim dhe vlefshëm. Ama ky qëllim nuk mund tërealizohet nëse në Shqipëri apo kudo në çdo vendtë botës nuk ka një sistem drejtësie eficient, tëpavarur, të palidhur me politikën dhe që funksiononnë mënyrë organizative dhe funksionale si njëpushtet i pavarur. Ky, në fakt, është një nga qëllimete kësaj maxhorance i treguar që në krye të herësme reformën në drejtësi.

Ajo që është shumë e rëndësishme për t’udiskutuar ka të bëjë me faktin se po kërkojmë tëndryshojmë Kushtetutën, kolegë. Kushtetuta nukmund ndryshohet për çdo gjë. Jo për çdo gjë ështëzgjidhje ndryshimi i Kushtetutës, sepse vetëKushtetuta, si ligji themeltar i shtetit, synonjetëgjatësinë. Kushtetuta është burimi dhe kornizapër të gjitha ligjet e tjera të vendit, është një

dokument që ka në misionin e vetë tëinstitucionalizojë sovranitetin dhe autoritetin eshtetit, të krijojë vlera dhe qëllime unifikuese, t’ijapë qeverisjes stabilitet, të mbrojë liritë dhe tëdrejtat e njeriut dhe të sigurojë funksionimin nor-mal të jetës së një vendi. Në këto kushte, nukmund të ndryshojë shpesh pa një proces tëmirëstudiuar, afatgjatë, transparent dhegjithëpërfshirës.

Pikërisht në këtë kuptim, duke qenë se ështëkthyer në traditë përfshirja dhe dhënia e mendimitnga Komisioni i Venecies, ai është tashmë njëgarant teknik ligjor për të kuptuar nëse jemi nërrugën e duhur dhe a i shërbejmë interesit publikqë nëpërmjet ndryshimeve kushtetuese tëadresojmë shqetësimet që kemi. Venecia na kathënë jo. Nisma për ndryshime kushtetuese ekolegëve të opozitës është e paqartë. Nuk ka asnjëvlerë të shtuar në legjislacionin aktual, bie ndeshme parimin e proporcionalitetit, cenon të drejtën eindividëve për t’u zgjedhur, nuk përbën asnjë ngaato standarde, që janë të përfshira në kodet estandardeve ndërkombëtare për praktikat e miranë proceset zgjedhore. Është e paqartë se simekanizmat që parashikon opozita do të bëjnëvetingun e politikanëve, atyre që janë kandidatëpër t’u zgjedhur dhe atyre që janë zyrtarë të lartë,duke çuar në dyshime serioze për abuzime, sepseveglat e politikanëve mund të përfundojnë që tëbëjnë vetingun e tyre. Në këto kushte, do të krijojmë“amnistinë për politikanët”. Në fakt, është gabimimë i madh që nëpërmjet ndryshimeve kushtetuesene, të 140 deputetët, ta pranojmë këtë gjë, sepsenë këtë formë i kemi shpëtuar ata, të cilët nukmund t’i shpëtojë reforma në drejtësi, nëse janëtë inkriminuar, të lidhur me korrupsionin apo metrafiqet, sepse janë subjekte të posaçme të këtijlegjislacioni.

Kushtetuta nuk mund të parashikojë çdosituatë. Sigurisht, ky dokument do të përcaktojëparimet e përgjithshme. Parashikimi i çdo situateqë kërkon interesi i momentit është gabim në çdodemokraci. Një grup i kufizuar individësh dhe njëinteres i momentit nuk mund të zgjidhen mendryshime kushtetuese të pastudiuara, siçparashikon projektpropozimi i kolegëve të opozitës.Nuk ka një studim, nuk ka një analizë për tëharmonizuar legjislacionin aktual dhe mekanizmatekzistues, është i dyshimtë, siç thotë Komisioni iVenecias në rezultatin real të tij, dhe kthehet nënjë vegël në duart e politikës për t’u shërbyer po

267


politikanëve të lidhur me krimin dhe po atyre qëjanë të korruptuar, gjë që e garanton dhe nuk ebën kurrë reforma në drejtësi me ligjet përProkurorinë e Posaçme, SPAK-un, BKH-në dheGjykatën e Posaçme, të cilat janë organe tëspecializuara, të pavarura dhe që veprojnë membështetjen dhe me koordinimin e partnerëvendërkombëtarë në vitet e para të krijimit të tyre,për të garantuar atë që quhet pavarësi e sistemittë drejtësisë, që nënkupton pavarësi organizative,funksionale dhe financiare, tre elemente, të cilatgarantojnë që këto institucione të ndajnë mënjanëjo vetëm politikanët, por këdo zyrtar të lartë tëpërgjegjshëm në ushtrimin e mandatit të tij. Ne simaxhorancë nuk mund ta shikojmë dhe nuk mundta analizojmë propozimin e kolegëve të opozitëspërveçse duke iu referuar reformës në drejtësi,sepse ne nuk do të pranojmë asnjë nismë, e cila ibie ndesh kësaj reforme të gjithëpranuar, që kapikënisje nga vullneti i 140 deputetëve në sallë përndryshimet kushtetuese dhe që është guri ithemelit për një faqe të re, jo vetëm të drejtësisëshqiptare, por edhe të një politike më tëpërgjegjshme për të gjithë vendin.

Ndryshimet kushtetuese, që janë baza ereformës në drejtësi, dhe të gjitha ligjet e tjera, tëcilat u miratuan më pas, në fakt kanë garantuardhe kanë sjellë disa rezultate, disa prej të cilavemund t’i citoj: “Dënimet në lidhje me korrupsionindhe lidhjet e politikës me krimin janë ashpërsuar.Është parashikuar ngritja e organeve tëspecializuara, të cilat do të hetojnë, pavarësishtveprës penale të kryer, Presidentin e Republikës,Kryetarin e Kuvendit, Kryeministrin, ministrat,deputetët, kryetarët e bashkive dhe çdo zyrtartjetër. Janë krijuar premisat ligjore dhe mekanizmate përshtatshëm që organet e posaçme në luftënkundër krimit të organizuar dhe korrupsionit të jenëlarg çdo ndikimi të mundshëm politik. Prokurorëtdhe të gjithë ata që shërbejnë në këto institucionevendosen nën një kontroll të posaçëm monitorimitë komunikimeve dhe kontakteve të tyre për t’imbajtur larg ndikimit të çfarëdolloji”.

Nga ana tjetër, në ligjin antimafia është shtuarnë parashikimet e tij vepra penale e krimit tëorganizuar dhe trafikimit, veprat penale në fushëne korrupsionit, dhe është zgjeruar rrethi isubjekteve. Gjithashtu, është futur si pjesë eposaçme edhe lidhja me subjektet e tjera, qëndoshta nuk janë në rrethin e personave të afërm,por janë në rrethin e personave me të cilët kryhen

transaksione, pikërisht për të vërtetuar që nuk kalidhje ose nëse lidhjet e krimit me politikënekzistojnë, ato të priten nëpërmjet organeve tëspecializuara në vend, që funksionojnë në kuadërtë parimit të pavarësisë, organe të cilat, në fakt,garantojnë sundimin e ligjit dhe funksionimin eshtetit të së drejtës.

Edhe në ligjin “Për deklarimin dhe kontrollin epasurive të politikanëve”, ne tashmë jo vetëm kemideklarata të qarta dhe transparencë të plotë përtë hetuar dhe kontrolluar çdo dyshim në lidhje mepasuritë që nuk mund të jenë të justifikuara apoqë mund ta kenë origjinën e tyre te krimi, por keminë të njëjtën kohë edhe një sistem më transpar-ent.

Kolegët e opozitës nuk kanë qenë në sallë dyjavë më parë kur ne miratuam këtu hapjen e rrugëspër të krijuar një sistem online transparence përdeklarimet e të gjithë politikanëve dhe zyrtarëvetë lartë.

Sot, ILDKPKI-ja fillon pilotimin e një sistemionline për të gjitha të dhënat që ne deklarojmënë atë institucion, që do të procesohen në kohëreale për publikun, për institucionet ligjzbatuesedhe për këdo që kërkon të gjejë gjurmët e këtyrelidhjeve të dyshimta dhe për t’i vënë ata që kanëkryer kundërligjshmëri para përgjegjësisë.

Me të drejtë Komisioni i Venecias ka thënë qëkëto janë mekanizmat ekzistuese, të cilave nuk jusjell ndonjë vlerë të shtuar propozimi i kolegëvetë opozitës.

Përveç këtyre është edhe ligji përdekriminalizimin, i cili, në fakt, ka përcaktuar qartëse si mund të garantohet integriteti i personave tëzgjedhur, qoftë në proceset zgjedhore, qoftë nëushtrimin e funksioneve publike. Të gjithë e dimëqë ai ligj ka disa standarde të vendosura, që per-sona të lidhur me krimin të dënuar me vendim tëformës së prerë, të ndaluar apo të proceduarbrenda dhe jashtë territorit të Republikës sëShqipërisë, kanë pengesa për të kandiduar e jomë për të ushtruar funksione. Madje, nëse nuk ideklarojnë këto të dhëna, humbin mandatin, postetdhe penalizohen sipas ligjit. Venecia e ka vlerësuarkëtë si një mekanizëm ekzistues, i cili e kryen njëpjesë të punës për të garantuar kontrollin e figurëssë politikanëve dhe të të zgjedhurve. Nga anatjetër, në drejtim të ligjit të dekrimalizimit, më duhettë them se i bashkuar dhe i zbatuar në harmonime ligjin “Për deklarimin dhe kontrollin e pasurivetë politikanëve”, janë vlerësuar nga Komisioni i

Viti 2018

268


Venecias si mekanizma, të cilat garantojnëintegritetin e zyrtarëve të lartë në kuadër të figurëssë tyre dhe nëpërmjet pasurisë duke krijuarpremisa edhe për hetime më të thella nga organete specializuara për çdo dyshim dhe indicie qëmund të ndodhë në këto procese administrative,që më pas do të jenë pjesë e hetimeve më tëthelluara nga organet e specializuara, siç ështëProkuroria e Posaçme dhe Byroja Kombëtare eHetimit.

Në të njëjtën kohë, jam plotësisht dakord menjë konkluzion të Komisionit të Venecias, qëkrahasimi që i bëhet projektpropozimit të kolegëvetë opozitës për vetingun në politikë me atë tëreformës në drejtësi, është jo relevant.

Dëgjoj kolegët të thonë se Komisioni i Venecieska pranuar që ekzistojnë lidhje të politikës me per-sona të inkriminuar. Dua ta sqaroj, për publikunnë radhë të parë, se ju e dini dhe mund ta përdorniqëllimisht, Komisioni i Venecies nuk është një or-gan hetimi, nuk është një organ që ka juridiksionpër të hetuar fakte, për të nxjerrë konkluzione dhepër të dhënë vendime, aq më tepër brenda territorittë Republikës së Shqipërisë, është një organ ispecializuar konsultimi, ekspertize dhe nuk mundtë konstatojë thjesht, siç e thashë dhe në fillim tëfjalës sime. Komisioni i Venecies ka thënë që tëpastrohet politika (nga politikanët e inkriminuar dhetë korruptuar, i cili është një qëllim legjitim) dhe karënë dakord, siç kemi rënë dakord të gjithë sëbashku dhe nuk mendoj se është dikush nga neqë mendon ndryshe, vetëm kujt i djeg miza nënkësulë.

Komisioni i Venecies ka thënë: “Nuk mundet tëpërdoren të njëjtat mekanizma që u përdorën përvetingun në gjyqësor edhe për vetingun në politikë.Së pari, gjyqtarët dhe prokurorët janë subjekt qënuk emërohen për një periudhë të caktuar, porpërjetë”. Kjo nënkupton që deri në daljen e tyre nëpension, nëse nuk kryejnë ndonjë veprim që biendesh me ligjin dhe etikën, do të qëndrojnë nëdetyrë pa qenë nevoja e rivlerësimit të tyre. I vetmirivlerësim që bëhet për ta është për efekt karriere”.Ndërsa politikanët zgjidhen për një mandat tëkufizuar në kohë, duke qenë të përkohshëm nëdetyrën e tyre dhe kategoria e gjithë zyrtarëve, qëpërfshihen në propozimin e kolegëve të opozitës,ka të bëjë pikërisht me kontrollin e pastërtisë sëfigurës të të gjithë atyre zyrtarëve apo politikanëveqë kanë mandate të kufizuara. Jurisprudencashqiptare, konkretisht Gjykata Kushtetuese, në

vendimet e saj, kur ka analizuar nenin 18 tëKushtetutës, ka thënë: “Nuk mund të vëmë shenjëbarazimi ne njësoj për të gjithë shtetasit kur atanuk janë në kushte të ngjashme” Kjo përkon melinjën e asaj që parashikon Komisioni i Veneciesqë nuk mund të jetë krahasimi i vetingut në politikëi barabartë me vetingun në sistemin e drejtësisë.Mund t’ju them vetëm një rast, që është përmenduredhe në raportin e Komisionit të Venecies, në tëcilin thuhet: “Po të mbajmë parasysh natyrën etakimeve të kryetarëve të bashkive, të deputetëvenë mitingje apo salla të mëdha takimesh, ku jogjithmonë i njohim të gjithë njerëzit që takojmë,apo detyrimin e të zgjedhurve, sipas ligjit përstatusin e deputetit, që të komunikojnë me çdoqytetar që e kërkon të dëgjohet dhe të takohet”.Kontakti i papërshtatshëm që kolegët e opozitëskanë paraqitur me propozimin e tyre është njënocion me të cilin mund të abuzohet lehtë gjatëzbatimit të tij.

Së dyti, maxhoranca nuk lëkundet nga besimidhe qëndrimi i saj se drejtësia e pavarur, epakorruptuar dhe e pandikuar nga politika ështëajo që bën vetingun e vërtetë të politikës, dukegarantuar edhe integritetin e zyrtarëve publikë. Jukeni qenë para meje, shumë prej jush këtu, kurkeni miratuar ndryshimet kushtetuese për reformënnë drejtësi dhe i dini, sepse mua më duhet t’i lexojsot për efekt të zbatimit të saj, se është paraprirënga strategjia e reformës në drejtësi, të cilën e kenimiratuar të gjithë së bashku. Ju e dini që atje kanjë seksion të posaçëm për luftën kundër krimit tëorganizuar, shkëputjen e lidhjeve të tij me politikën,heqjen e kulturës së pandëshkueshmërisë, e cilanë vetvete ka parashikuar edhe masa konkrete qëduhen marrë, që tashmë janë materializuar edhenë tekstin kushtetues, por edhe në ligjet e tjera tëreformës në drejtësi.

Unë besoj fort se është vetëm drejtësia ereformuar si një nga elementet kyçe të shtetbërjesdhe thelbi i një shoqërie demokratike rruga drejtshembjes së murit të lartë të pandëshkushmërisë,heqjes së imunitetit të të paprekshmit, për të gjithëata politikanë e familjarë që shkelin ligjin, familjarëdhe ortakë ekonomikë që grumbullojnë përftimetë paligjshme.

Gjithashtu, nisma që keni paraqitur, të nderuarkolegë deputetë të opozitës, bie ndesh, siç epranon Venecia, me të drejtën e shtetasve për t’uzgjedhur; bie ndesh me parimin e proporcionalitetit,sepse mjetet që ju propozoni për të zgjidhur

269


problemin nuk janë në proporcion të drejtë menevojën dhe qëllimin që ato adresojnë.

Së fundi, çfarë keni paraqitur nuk është asnjëstandard që pranohet nga praktikat më të mirandërkombëtare në kodet e zgjedhjeve dhe nëproceset zgjedhore. Për këtë arsye në Shqipërinuk do të ndodhë kurrë të miratohen akte që bienndesh me të drejtat ndërkombëtare të njeriut dheme standardet ndërkombëtare të pranuaragjerësisht.

Nga pikëpamja e formës, projektpropozimi qëkeni paraqitur, në gjykimin tim, nuk vjen në formëne një projekti për rishikim Kushtetute, por në formëne një projektligji të thjeshtë, i pashoqëruar ngaanaliza dhe studime, të cilat do ta bënin të qartëqëllimin që keni me mekanizma konkretë. Ngapikëpamja e thelbit, nuk po përsëris çfarë thashëderi tani, por dua vetëm t’ju them se paqartësia katë bëjë me faktin se kush e bën vetingun epolitikanëve. Ajo që ju propozoni më krijon njëdyshim të arsyeshëm, që e kthen mekanizmin tuajnë një amnisti për politikanët, duke bërë të mundurqë ata që vërtet kanë bërë faje dhe mëkate tëshkojnë në shtëpi, bie ndesh me atë që thotëreforma në drejtësi: “Kush ka bërë faje dhe mëkatetë tilla jo vetëm të hetohet dhe të dërgohet parapërgjegjësisë penale, por pasuria t’i sekuestrohetdhe të përdoret për fonde që të vijohet dhe tëforcohet lufta kundër krimit të organizuar dhekorrupsionit”.

Siç e thonë shumë kolegë të mitë, vetingu qëju propozoni është i ngushtë për politikanët, të cilëtpatjetër duhet t’u nënshtrohen hetimeve të plotanga organe të specializuara dhe të heqin dorë nganevoja e ngutshme që shumë mund ta kenë këtu,për t’u mbrojtur me mekanizma ligjorë. Tashmë,në përfundim të kësaj që parashtrova, duke eanalizuar edhe nga ana ligjore, edhe nga anapolitike, duke marrë në konsideratë edhe ato qëka parashikuar opinioni i Komisionit të Venecies,arrij në konkluzionin se ajo që ju propozoninëpërmjet vetingut të politikës si mekanizëm nukmund të arrihet ashtu siç ju e sillni, por vetëmnëpërmjet legjislacionit ekzistues. Nga ana tjetër,dispozitat e projektligjit që ju paraqisni, kolegë tëopozitës, dublojnë në mënyrë të papërshtatshmedhe pengojnë zbatimin e dispozitave që rregullojnëfunksionimin e gjykatave të posaçme, prokurorisësë posaçme, Byrosë Kombëtare të Hetimit, ILDKPI-së dhe institucioneve të tjera që merren medekriminalizimin. Kështu, kam frikë se të gjitha

sjellin cenimin e mirëfunksionimit të institucionevenë vend dhe për pasojë të rendit kushtetues dheligjor.

Shpresoj të reflektoni! Për të gjitha këto që juthashë unë do ta votoj kundër propozimin ekolegëve të opozitës dhe ju ftoj edhe ju të rigjykoni,duke iu referuar frymës së Komisionit të Venecies,qëllimit të interesit publik dhe ndoshta sot ështëkoha që të gjithë ta pranojmë, reforma në drejtësido të ecë përpara duam apo nuk duam ne.

E vetmja gjë që na ngelet është që të jemi tëpërgjegjshëm në këtë proces dhe të biem dakordqë nocionet juridike, rregullat dhe parimet e shtetittë së drejtës në çdo rast do të mbizotërojnë.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Bushka!Fjalën e ka deputeti Enkelejd Alibeaj.Të përgatitet deputetja Klajda Gjosha.Enkelejd Alibeaj – Të nderuar qytetarë,Unë do ta votoj pro vetingun në politikë. Kjo e

sotmja është një seancë nga ato, të cilat e kanëparacaktuar dështimin e tyre, këta në krah të majtëdo ta votojnë kundër, ne në krah të djathtë do tavotojmë pro. Këta kanë vendosur, fatkeqësisht përkëtë vend kanë shumicën, e kanë kështu në këtëmënyrë edhe koracën parlamentare për t’umbrojtur. Në fakt, kjo e sotmja e ka një vlerë, tënderuar kolegë, sepse edhe kjo e sotmja ështënjë seancë vetingu, kush e do atë dhe kush jo.Është seanca e parë, është thjesht vetëm politike,këtu tregohet qartë lakuriqësia e qëndrimit dhe eqasjes politike të këtyre e sidomos të këtij. Unë ethashë edhe në komision, edhe në Këshillin eLegjislacionit, që të kërkosh veting sot, është njëllojsi të kërkosh vetingun në kohërat e kolerës, sepsekolera që është këtu është gjeneratori, projektuesi,ekzekutori i gjithë kësaj situate të lidhjes kriminaletë politikës, të pushtetit me krimin.

Ua kemi detyrim qytetarëve, sot, 3 muaj që ngashtatori, kur e kemi paraqitur këtë iniciativë. Mbi tëgjitha është një test moral i politikës shqiptare parase të jetë një filtër kushtetues dhe ligjor, shtet moral.Sot, jo vetëm kemi pretenduar me amendamentetkushtetuese, por publiku shqiptar ka krijuaropinionin e vet, i cili është i paqortueshëm në këtoraste, që politika shqiptare është e korruptuar, elidhur me krimin. Është testi moral yni, që kemimarrë angazhimin e madh për t’i përfaqësuar, tëtregojmë të kundërtën, duke e mbajtur ne barrëne provës, të tregojmë që justifikojmë pasurinë tonë,

Viti 2018

270


të tregojmë që nuk kemi lidhje me krimin, jemi tëpakorruptuar, jo të lidhur me krimin. Është garanciaminimale që qeverisja nuk do të zhytet në honet ekrimit të organizuar, të zhvatjes, të vjedhjes dhe tëkorrupsionit ndaj parasë publike, minimumi.

Ka shumë arsye publiku shqiptar për ta pasurkëtë opinion. Së paku, nga 2013-ta në këtë sallë,19 deputetë nuk kishin diploma, por kishinskedinën penale të pasur, vrasje, prostitucion, krimdhe ishin deputetë. Por dekriminalizimi e tregoikëtë, 330 zyrtarë të lartë të qeverisë së këtij kolerëskëtu i kapi dekriminalizimi.

Ulsi, të ka dalë emri edhe ty, ti ke detyrimin përtë treguar që je i pakorruptuar dhe i palidhur mekrimin. Mos ik, se e ke këtë detyrim politik.

2015-ta mbahet mend vetëm për Roshin dheBushin, 2017-ta, sot në këtë vend, në këtëRepublikë që pretendojmë të kemi demokraciçdokush tjetër do të mendonte, po, ka edhe mjetetë tjera, zgjedhjet?! Publiku shqiptar, i cili votonme pistoletë te koka nga bandat apo që i zihet fytinga eurot dhe dollari, mund ta bëjë dot vetingunpolitik? Nuk e bën dot. Do të ishte shumë e bukur!

Reforma në drejtësi. Kush do ta bëjë vetingune reformës në drejtësi? Shoqja e Ermonelës dhee Ulsiut, prokurorja e Përgjithshme; kunati i Mimitnë krye të Këshillit të Lartë Gjyqësor; shoqja eshoqes së Erion Veliajt në krye të Këshillit të LartëGjyqësor dhe ai tjetri i Prokurorisë?! Këta do tabëjnë vetingun sipas Prokurorisë, sipas sistemittë drejtësisë!? “Ç’lind nga macja, gjuan minj.” Ebashkë me reformën në drejtësi ka marrë fundedhe SPAKU i famshëm, ka marr fund edhe gjykataspeciale.

Ja pra, për këto arsye është nevojë ulëritësesot që gjithsecili, që merr përsipër të angazhohetnë politikë, të përfaqësojë nevojën për zgjidhjen ekërkesave të skamjes, të varfërisë dhe të mjerimittë pensionistëve, të prindërve, të biznesit të vogël,të studentëve. Po, e ka këtë detyrim ta kalojë filtrine vetingut. Nuk pranohet vetingu?! Po çfarë kemikërkuar ne? Veting si magjistratët, as më shumë eas më pak. Kush sjell më shumë dëme ndajpublikut? Këta gjyqtarë, që janë ende të korruptuar,prokurorë apo disa qeveritarë, të cilët luajnëmiliona euro e vlera të mëdha që rastësisht i marrinmiqtë e tyre, po politikanët janë ata.

Ne kërkojmë vetingun, siç e miratuat ju në polici,apo jo? Policia dhe Garda t’i nënshtrohen vetingut.Të njëjtës gjëje, si ai polici i ngratë, do të duhet t’inënshtrohemi edhe ne. Ne kërkojmë vetingun e

pedagogëve. Studentët kanë dalë në protestë dhekërkojnë vetingun e pedagogëve. Ky kolera këtue ka pranuar dje apo pardje, kur tha se një nga 8pikat është vetingu ndaj pedagogëve! Pse nuk epranon për veten e vet, meqë nuk i bie ndesh edheKomisioni i Venecias? Ja këto janë nevojat epublikut dhe detyrimi ynë si politikanë. Kjo pjesëkëtej e ka realizuar detyrimin e saj, si një detyrimndaj publikut shqiptar, me kërkesën që ka bërë,por edhe si një detyrim ndaj partnerëvendërkombëtarë. Dy vjet më parë në lozhat e këtijparlamenti pati duartrokitje të mëdha për vetingunnë drejtësi, por sot janë bosh dhe kjo është shumëdomethënëse.

Si do të bëhet vetingu, duke bërë reformënzgjedhore? Ambasadori i Bashkimit Europian dje,pardje e kërkonte me shumë ngulm, por ka njënevojë urgjente, që duhet ta dijë ai dhe kushdotjetër nga përfaqësuesit ndërkombëtarë: krimi iorganizuar nuk e lexon Kodin Zgjedhor, di vetëmarmën, di vetëm eurot, di vetëm shantazhin.Prandaj është nevojë urgjente për të pasurzgjedhje të lira, për të çliruar demokracinë, për t’idhënë këtij vendi shpresën e fundit, bregun efundit, edhe një herë ringjalljen e sistemit tëpluralizmit politik, të çlirimit të lirisë, prandaj ështëi nevojshëm, prandaj e kemi këtë detyrim, prandajështë testi moral më i fortë i 30 vjetëve të politikësshqiptare.

Për këtë arsye ne që e pranuam, ne që ekërkuam, ne që insistuam, ne, të cilët mbajtëm metë drejtë këtë marrëdhënie të kushtëzuar me këtëfole krimi të mafies, të korrupsionit, sot jemi çliruarnga çdo lloj detyrimi ndaj publikut shqiptar. Kemitë drejtën të kërkojmë në vazhdim të gjitha lëvizjetlegjitime për të mbrojtur demokracinë dhe shtetin,sepse kështu mbrojmë publikun shqiptar.

Jemi çliruar realisht, kolegë të opozitës, ngaçfarëdolloj detyrimi që kemi edhe ngandërkombëtarët, na kuptojnë ose jo ata. Ështëbarra jonë morale për t’i dalë këtij vendi në ballë.

Vetingu në politikë nuk miratohet, reforma nëdrejtësi ka rënë, reforma zgjedhore nuk ekziston,prandaj thirrja ime për të gjithë shqiptarët është:dy duar për një kokë.

Faleminderit! Vasilika Hysi- Faleminderit! Fjalën e ka deputetja Klajda Gjosha. Klajda Gjosha- Të nderuar qytetarë, sot po

diskutojmë një çështje, e cila gjatë viteve të fundit,në fakt, ka marrë një rëndësi të veçantë, që është

271


pikërisht vetingu. Sot mbase fjala “veting” ështëfjala më trendi ndërmjet qytetarëve shqiptarë, kjoedhe falë jush, sepse deri sot e bëtë vetingun sikurtë ishte shpëtimi i gjithçkaje dhe i çdo të keqeje qëkishte rënë mbi këtë vend. Erdhi si shpikja e madhepër prokurorët dhe gjyqtarët e korruptuar, sishpëtimi nga e keqja, ku kemi parë çudira nga mëtë ndryshmet. Vijoi me vetingun në polici, kupavarësisht nevojës për ta kryer këtë operacion,pamë se si policët largohen nga detyra për njëfotografi me persona të padëshiruar. Sot qytetarëtkërkojnë veting në arsim, në shëndetësi, në biznes,kudo. A nuk është hipokrizi që politika ta hedhëvetingun si gur themeli për çdo profesion, por emënjanon për veten e saj? A nuk është hipokriziqë pikërisht politika, e cila akuzohet më shumë, tëqëndrojë larg këtij termi? A nuk është hipokrizi qëKryeministri kërkon hesap për celularin e një djalitë varfër dhe refuzon të japë përgjigje për veten etij?

Në shkurt të këtij viti Komisioni Europian miratoistrategjinë e zgjerimit për vendet e BallkanitPerëndimor, ku çështja më alarmante e ngriturishte pikërisht lidhja e politikës me krimin, fenomenqë po merr peng, çdo ditë e më shumë, të ardhmene qytetarëve shqiptarë, të ardhmen europiane tëShqipërisë. Kjo është çështja që e bëri opozitëntë kërkojë sot, më e bindur se kurrë, vetingun nëpolitikë. Qytetarët kanë zero për qind besim tepolitika, madje e shohin me përçmim dhe urrejtje.Ka ardhur koha që edhe politika të pastrohet. Nëfakt, jo të gjithë ne jemi njësoj. Është momenti qëshumë prej nesh të qëndrojnë me kokën lart dheme ndershmëri të plotë për t’i shërbyer këtij vendi.Parlamenti duhet të jetë shtëpia e zërit të qytetarit,e zgjidhjes së problemeve të tyre, shtëpia e atyreqë kuptojnë realitetin e hidhur në të cilin ndodhetvendi, shtëpia e njerëzve me këmbë në tokë, qënuk janë të shkëputur nga jeta normale eqytetarëve dhe që krimin e luftojnë me të gjithamjetet, jo duke e bërë atë partner të qeverisjes.

Keqqeverisja, deliri, pushteti në dorën e njëindividi, kapja e shtetit patjetër që meritojnë tëvetohen, sepse skandalet e fundit të kësaj qeveriemeritojnë të shkojnë para drejtësisë dhe mepërgjegjësi konkrete individuale.

Frika për të votuar këtë projektligj nuk shpëtonaskënd nga e vërteta, ndaj vota jonë sot duhet tëjetë e palëkundur pro vetingut në politikë për t’ihapur rrugë një epoke të re në qeverisjen e vendit.

Faleminderit!

Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Gjosha! Fjalën e ka deputeti...(Ndërhyrje pa mikrofon) Fjalën e ka zoti Berisha për procedurë. Sali Berisha- Zonja drejtuese e seancës, Sot është një ditë historike, është paraqitur

amendamenti historik i opozitës kundër krimit nëpolitikë. A nuk e vë re ti, zonja kryesuese eseancës, që përfaqësuesit më të zinj të krimit nëatë radhë janë zhdukur si minj dhe duan tëmbrohen me thinjat e Pandeli Majkos? Zonjakryesuese, ku janë ata? Pse kanë frikë dhemendojnë se imazhi “kandid” i Pandeliut do t’jualajë fytyrën sot? Të vijnë aty se sot sytë e kombitjanë të drejtuara në ato karrige! Bajlozë të krimitqë po e zhbëjnë Shqipërinë. Prandaj ndërpriteniseancën, detyrojini të vijnë e të qëndrojnë aty!Është dita e gjykimit të tyre nga shqiptarët.

Zonjë, duhet të jesh në lartësinë e detyrës! Nukmund të mashtrohet populli. A e di si ngjan ti,Pandeli, aty? Ti ngjan si fals, i keqpërdorur. Shkodhe thirri kolegët e tu të jenë aty, sepse duan tëmaskohen me ty. Atëherë, vër një maskë Pandeliunë çdo karrige dhe të shohim si duket.

A është kështu? Vasilika Hysi – Zoti Berisha, lidhur me

shqetësimin që ngrini ju, do të doja t’ju sillja nëvëmendje nenin 47, paragrafi 1, të Rregullores sëKuvendit, ku thuhet: “Anëtarët e Këshillit tëMinistrave kanë të drejtë dhe, kur u kërkohet, ekanë për detyrë të marrin pjesë në seancë plenareose në mbledhjet e komisioneve. Ata janë tëdetyruar të qëndrojnë në sallë kur diskutohet njëprojektligj që është propozuar prej tyre”.

(Ndërhyrje pa mikrofon) Kuvendi ka kuorumin. Mbledhja është hapur

dhe do të vazhdojmë me punimet. Zoti Majko ka kërkuar fjalën. Ulsi Manja- – Zonja drejtuese e seancës, do

të kërkoja... (Ndërhyrje pa mikrofon) Vasilika Hysi- Zoti Berisha, ju e morët fjalën

për procedurë dhe e konsumuat atë. Ju lutem,respektoni kolegun, që ka marrë fjalën!

(Ndërhyrje pa mikrofon) Zoti Berisha, ju keni 10 minuta kohë për të

diskutuar, kur të kërkoni fjalën sipas radhës, mundt’i thoni të gjitha shqetësimet. I keni të mjaftueshme10 minutat besoj.

(Ndërhyrje pa mikrofon) Zoti Berisha, jua jap fjalën unë sapo të ma

Viti 2018

272


kërkoni. Këtë përjashtim e kemi bërë për ju. Julutem, respektoni kolegun Manja!

Ulsi Manja – Zonja Hysi, para se të flas përdraftndryshimet kushtetuese, të propozuara ngaopozita për vetingun e politikës, do të doja tëshfrytëzoja kohën për replikë me zonjënKryemadhi, zotin Spaho dhe zotin Alibeaj.

Në fakt, do të doja që zonja Kryemadhi të ishtenë sallë, por gjithsesi janë kolegët e tjerë të LSI-së, si zoti Rama.

Zonja Kryemadhi, mua më vjen mirë që si motërtë kam luftarake, sepse lufton me mish e me shpirtedhe për të mbrojtur dekretin e burrit, edhepushtetin e vëllait, por motra e mirë e zgjedhmexhlisin kur flet, sepse mexhliset nuk janë njëlloj,motër. Nuk ke çfarë të bësh, motrën nuk e zgjedhdot, por duhet t’i thuash motër edhe kur del ngabinarët, edhe kur ngatërron mexhlis. Unë jam UlsiManja dhe ata që kanë punuar me mua për shumëe shumë vjet në sistemin e drejtësisë më njohindhe nuk besoj se ma njollos imazhin kush në këtësallë.

Sa për zotin Spaho dhe zotin Alibeaj, që thonëse ka zëra se do të hapen kutitë e të zgjedhjevetë parakohshme në Dibër, që u bënë për pushtetinvendor, zoti Spaho, zoti Alibeaj, po ju them sendoshta më kanë parë në ëndërr, sepse unë nukkam qenë në ato zgjedhje, por më vjen mirë qëunë ju dal edhe në ëndërr.

Zoti Spaho dhe zoti Alibeaj të jenë të sigurtë qëkur të hapet “Dibra” dhe çdo “Dibër” tjetër, por edheçdo fenomen tjetër ku del emri i Ulsi Manjës, muado të më keni në dispozicion të drejtësisë, por menjë ndryshim, mbase nuk do të jem në këtë sallë,sepse nuk e kam ndarë mendjen për të dalë nëpension deputet, por për ty, zoti Spaho, jam i sigurtqë do të jesh prapë aty në rresht të parë edhe kurzoti Basha ta lërë politikën, sepse njerëz si ju, që ibëjnë fresk liderit të radhës, asnjëherë nuk kanëpër ta humbur radhën e parë në këtë sallë.

Për zotin Alibeaj them që mos të ketë faremerak kur të hapet “Dibra”, sepse Ulsi Manja dhefamilja që ai përfaqëson brez pas brezi nuk ka qenëdhe nuk ka për të qenë ndonjëherë në konflikt meligjin, siç është ai, që ka frikë të përmendë edheemrin e vëllait të vet. Gjithsesi, unë jam i hapur tëpërballem me këdo dhe në çdo moment në këtësallë ose jashtë saj, por edhe para drejtësisë.

Tani të vijmë te çështja për të cilën jemimbledhur sot dhe që zoti Berisha tha se ështëçështje shumë e rëndësishme. Po, kjo është

çështje e rëndësishme, sepse po diskutohenamendamente për ndryshime kushtetuese, pokërkohet të ndërhyhet në ligjin themeltar të shtetit,që është Kushtetuta. Si përherë, edhe në rastin emiratimit të opinionit final të Venecies, në lidhjeme vetingun e opozitës, debati me ju ka qenë dhedo të jetë besoj “kush fitoi e kush humbi”, “kujt idha të drejtë Venecie e kujt jo” apo “e lagu e nuk elagu”.

Të nderuar kolegë të opozitës, ju keni kohë qëhumbjet i shitni për fitore, por kjo është puna juaj.Unë mendoj se opinionet juridike janë opinionejuridike dhe duhen lexuar me këmbë në tokë,sepse drejtësia ka rregullat dhe parimet e sajstrikte, të cilat duhen zbatuar me korrektësi për tëmbrojtur sistemin juridik dhe kushtetues të venditnga dëshirat e shfrenuara politike për pushtet. Kjo,së pari, është detyrë e juristëve të dy krahëvepolitikë, sepse, përtej politikës, profesioni mbetetprofesion, por është edhe detyrë e çdo deputetikëtu në sallë.

Nisma u konsultua gjerësisht në disa seancatë hapura me ekspertë vendas, konstitucionalistëtë fushës, me botën universitare dhe akademike,me studentë dhe me pedagogë të fakulteteve tëdrejtësisë në Shqipëri, u theksua fakti që nismaka probleme të rënda kushtetuese dhe ligjore dhese ka ardhur koha që Shqipëria të heqë dorë ngandërhyrjet e shpeshta në Kushtetutë, ngakomisionet ad hoc dhe nga moda e vetingut, sepsepo jetojmë modën e vetingut, veting këtu, vetingatje, veting gjithkund.

Duhet t’u japim besimin e duhur organevekushtetuese të vendit, ekzistueseve dhe atyre qëjanë krijuar e po krijohen në kuadrin e reformësnë drejtësi.

Si përherë, për shkak të polarizimit të theksuarpolitik, mendimi juridik vendas, edhe pse është inivelit shumë të lartë, nuk është respektuar dhenuk është marrë në konsideratë asnjëherë ngapolitika shqiptare, ndaj edhe ne si maxhorancë,përkundër vullnetit të opozitës, që i kërkon gjëratose me “po” ose me “jo”, si puna e atij fëmijës sëmbrapshtë, nismën e dërguam në Venecia, sepsebëhet fjalë për të prekur për të disatën herëKushtetutën e vendit dhe jo statutet tona të padive.Çfarë tha Venecia? Ajo tha atë që thotë një panelekspertësh konstitucionalistë, me reputacionndërkombëtar, por që nuk kanë hall pushteti siopozita jonë. Nisma e opozitës nuk vjen me njëvakum ligjor, pasi Shqipëria ka kuadrin e duhur

273


kushtetues dhe ligjor, qoftë kuadrin e reformës nëdrejtësi, qoftë atë të dekriminalizimit, për t’u dhënëpërgjigjen e duhur shqetësimeve të ngritura ngaopozita nëpërmjet organeve të SPAK-ut dheByrosë Kombëtare të Hetimit, si organe tëspecializuara për të luftuar korrupsionin dhe krimine organizuar në radhët e zyrtarëve të lartë publikëqë do të ngrihen së shpejti.

“Nisma në vetvete” - thotë Venecia...(Ndërhyrje pa mikrofon)Për të drejtën të thahet goja, Sali!“Nisma në vetvete bie ndesh me nenin 3 të

protokollit të parë të Konventës Europiane të tëDrejtave të Njeriut, që garanton të drejtën ezgjedhjeve të lira; bie ndesh me nenin 25 të paktit“Për të drejtat civile dhe politike”, që garanton tëdrejtën për t’u ofruar shërbimin publik; bie ndeshme nenin 6 të Konventës Europiane të të Drejtavetë Njeriut, që garanton të drejtën për një proces tërregullt ligjor; nuk ofron siguri ligjore, ështëjoproporcionale, i mungon mekanizmi i zbatimitdhe ekziston mundësia e keqpërdorimit politik nëdëm të kundërshtarit”. Pra, çfarë thotë Venecia:“Ekziston mundësia që nisma, nëpërmjetpërdorimit vend e pavend të fjalës “kontakt” dhe tëshmangies së gjykatave të vendit apo të organevetë pavarura, që garantojnë standardet për njëproces të rregullt ligjor, të kthehet në gjuetishtrigash ndaj kundërshtarit, duke e bërë të pavlerëzhvillimin e zgjedhjeve të lira në një sistemdemokratik”.

Për të gjitha këto arsye, por edhe për të tjera,që kanë të bëjnë me kufizimin e së drejtës për t’uzgjedhur dhe për t’u ofruar në shërbimin publik,nisma e opozitës vë në diskutim efektivitetin eushtrimit të këtyre të drejtave duke i pamundësuarsovranit popull të drejtën për të zgjedhur nëpërmjetvotës së lirë.

Më lejoni të vazhdoj me pretendimin e opozitës,të nderuar kolegë! Opozita jonë thotë: “Modeli ivetingut të prokurorëve dhe gjyqtarëve mund tëzbatohet në analogji me sukses edhe përpolitikanët dhe zyrtarët e lartë publikë përmes njëprocesi hetimi administrativ dhe jopenal. Mjaftonqë xhaketën e vetingut të atyre (të prokurorëvedhe gjyqtarëve) t’ua veshim këtyre të fundit(politikanëve)”. Venecia foli qartë: “E njëjta xhaketënuk mund t’u vishet dy pushteteve të ndara, kuvlejnë rregulla loje krejtësisht të ndryshme. Kurnjëri pushtet i nënshtrohet filtrit të dekriminalizimit,të verifikimit të pasurisë, votës së popullit dhe

përkohshmërisë, sepse deputetët zgjidhen çdo 4vjet, në pushtetin tjetër, gjyqësor dhe prokurorial,gjyqtarët dhe prokurorët zgjidhen apo emërohenme mandat të përhershëm dhe vetingut i tyre ështëi përkohshëm”. Ligjvënësi këtë proces e ka futurnë trungun e Kushtetutës, duke i dhënë garancitëe duhura kushtetuese – thotë Venecia. Pra, nëzhargonin e përditshëm, Venecia ka thënë pak ashumë, që xhaketa e një deputeti të maxhorancësnuk mund t’i vishet një deputeti të opozitës dheanasjelltas, edhe pse dikush këtu, në këtë sallë,mund të pretendojë për ngjashmëri trupore. Mundtë ndodhë edhe kjo, që mund të na bëjnë xhaketate njëri-tjetrit, por kjo mbetet përsëri e diskutueshmese është puna e ngjyrës në mes.

Paralelizmat e qëllimshëm që përpiqet të bëjëopozita me vetingun e prokurorëve dhe gjyqtarëve,mendoj se janë një përpjekje e dështuar e saj përtë goditur Kushtetutën që në nenin 1 të saj, pika 3,ku garantohet e drejta e zgjedhjeve të lira dhe tëbarabarta, si e vetmja mundësi për të bërërotacionin e duhur politik nga populli dhe që kamarrë përgjigjen e duhur nga Venecia.

Kapja pas nenit 17 të Kushtetutës, qëparashikon mundësinë e kufizimit të së drejtavetë shtetasve në rrethana të caktuara, kur ka të bëjëme mbrojtjen e një interesi të madh publik, duke ikufizuar në mënyrë joproporcionale këto të drejta,madje duke i shkallmuar ato, siç është rasti i këtyrendryshimeve kushtetuese që ka propozuar opozita,nuk është rruga e duhur për të ardhur në pushtet.Në pushtet vihet me votë dhe duke garantuarrregulla të qarta loje në Kodin Zgjedhor, por edheduke përshtatur dhe rritur filtrat e përzgjedhjes nëstatutet e partive tona, por kurrsesi duke prekurKushtetutën dhe ligjet e mira që mbrojnë interesinpublik.

Do veting të politikës opozita? Përgjigja ështëe qartë: SPAK-u dhe Byroja Kombëtare e Hetimitdo t’u bëjnë qelizëm penal dhe pasuror politikanëvedhe zyrtarëve të këtij vendi, pa dallim krahëshpolitikë dhe jo veting me komisione ad hocpolitikanësh apo të zgjedhur prej tyre, për të luajturlojë kungulleshash mes vedi. Popullit nuk mundt’ia heqësh mundësinë të zgjedhë përfaqësuesit etij në tavolinë, por i duhet garantuar e drejta ezgjedhjes mes më të mirëve.

Për të gjitha këto arsye, do të doja t’i ftojakolegët e mi të maxhorancës, por edhe ju tëreflektoni sa nuk është vonë, ta rrëzojmë këtënismë të opozitës.

Viti 2018

274


Zoti Spaho, repliko deri në mëngjes, se mesmeje dhe teje ka një mal të madh. Ne nuk jeminjëlloj e as kemi për të qenë!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Manja!Për replikë vihen në dispozicion të secilit, 2

minuta. Fjala për zotin Spaho, dhe më pas, përreplikë, zoti Berisha.

Edmond Spaho – I kërkoj ndjesë publikut përndonjë fjalë pa etikë që mund të përdor, por juvidhni dhe mua në këmbim besoj më lejohet tëpërdor ndonjë fjalë pa etikë!

Jam jetëgjatë në politikë, sepse as nuk vjedhdhe as mbaj lidhje familjare me kriminelët dhebanditët, sikurse i mban ti, Ulsi, dhe plot kolegë tëtjerë këtu, jo të gjithë, sepse ka burra të ndershëmedhe këtu.

Kam mbajtur pothuaj të gjitha postet nëadministratë, në qeveri dhe në Kuvend, po të keshqoftë edhe një fakt për abuzime me pushtetin,urdhëro, bujrum, iki pasi të paraqesësh faktin!Thashë interceptime, nuk thashë prezencë fizike,telefon, Ulsi. Prezencën fizike me banditët atje ekishte Damiani, ai i bënte.

Të më falësh që do të përdor një fjalë joetike,por po më shpjegove ti, Ulsi, si i trefishove votatpasi t’u këput zinxhiri i brekëve, unë i tërheq!

Vasilika Hysi – Po, zoti Berisha!Zoti Berisha, keni kërkuar fjalën të konsumoni

10 minuta, apo për replikë?Jeni për replikë. Minutazhi është 2 minuta.Sali Berisha – Ulsi, fjalimin ta ka përgatitur

Ymer Lala. Pse ta ka përgatitur fjalimin Ymeri, Ulsi?Ymeri të kapi poshtë zverkut dhe të nxori jashtënga gara elektorale e Partisë Socialiste në Dibër.Edhe ato interceptime, që mund të jenë për ty, janëinterpretimet e skllavit, sepse jo të gjithë ju jenishtylla krimi, disa jeni bosë të krimit, disa skllavëtë krimit. Në këtë rast ti je skllav i krimit. E di si mëngjan ti mua, si Edmond Bega mbrëmë në telefon,që thoshte e ka PD-ja, e ka PD-ja.

Ulsi, gjithçka që the ti ishte mashtrim meVenecian, se ajo e ka shkruar të zezën mbi tëbardhë, se vetingu është legjitim, se për atë qëbën interpretime të drejta nuk mund të pranojë dystandarde, ndaj dhe secili prej jush...

Po, po, zonja Gjylameti, edhe ti ndrikull, mosdo të na lexosh këtu fjalimin e Klodiana Shullazit?Dil, lexoje!

Pra, secili prej jush jeni ose skllevër të krimit,ose shtylla të krimit ndaj edhe sot keni ikur...

Vasilika Hysi – Të nderuar kolegë, ju lutemshumë, dua t’ju sjell në vëmendje nenin 6 të Kodittë Sjelljes, që ndalon gjuhën joparlamentare,përdorimin e fjalëve të pahijshme fyese,ofendimeve, stereotipave në komunikim dhefjalime!

Po diskutojmë ndryshimet kushtetuese dheduhet të jemi model i komunikimit dhe gjuhës qëdo të përdorim.

(Ndërhyje pa mikrofon nga salla)Zonja Vokshi, ju dhe unë, ne, gratë në politikë,

duhet të jemi modeli më i mirë! Ju lutem, mosbërtisni, se nuk është etike.

Zoti Berisha, uluni, ju lutem! Do ta merrni përsërifjalën kur të kërkoni 10- minutëshin.

Për replikë, fjalën e ka zonja Gjylameti.(Ndërhyje pa mikrofon nga salla)Ju lutem, uluni, zoti Berisha, të dëgjojmë

kolegen Gjylameti!Blerina Gjylameti – Së paku për moshën që

keni zoti Berisha, do të duhej të kishit reflektuarpër fatkeqësinë që keni qenë për këtë vend! Dot’ju bënte sot nder jo vetëm juve, por të gjithëkolegëve të opozitës.

Nga ana tjetër, unë nuk kam asnjë merak përasnjë nga familjarët e mi, duke nisur që ngabashkëshorti im, kur disa nga zonjat që ke përkrahmohojnë edhe bashkëshortët, as ndonjë merak përfëmijën tim, sikundër duhet të kesh ti shumë merak,dhe shumë të tjerë për fëmijët e tyre; nuk kammerak për ndonjë kunat, që ta mohoj atë, më pakkam merak për atë që ke vendosur si kryetar. Frikaqë ke sot të duket në çdo moment kur flet, të duketnë çdo fjalë që nxjerr nga goja, një gojë e ligë, qëe ka ndyrë këtë vend, që nga fjalët më të ndyra, temallkimet më të mëdha. Je fatkeqësia e këtij vendidhe do të doja sot nga ju, së paku për moshën qëkeni, të reflektoni dhe të tregoni se vërtet keni bërëgabime. Sot e kuptoj frikën tuaj, të të gjithëkolegëve, mbi të gjitha të atyre që kanë ndonjëmerak të madh. E di përse e keni këtë frikë? Sepsesot po jetësohet një reformë në drejtësi, që do tëbëjë sekuestrimin e pasurisë, që ke vendosur tidhe çdokush tjetër që ka qenë përkrah teje ndërvite, Lulzimit, a ndonjë kolegu tjetër që është i lidhurme krimin dhe jo vetëm.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Fjala për zotin Manja, 3 minuta

për procedurë.Ulsi Manja - Faleminderit, zonja Hysi!Në fakt,...

275


(Ndërhyrje pa mikrofon)Të lutem!(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon.)Në fakt, kur kryetari i grupit më të madh të

opozitës katandiset duke përdorur flakët “brekë”dhe “ushkur”, ky është fundi i opozitës së vendit!

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon.)Së dyti, zoti Berisha, unë mund të të ngjaj me

këdo, por ta kam thënë dhe do të ta them sërish:në xhaketën e Ulsi Manjës nuk ka pasur dhe nukdo të ketë njolla gjaku të shqiptarëve të ndershëmtë këtij vendi.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Fjalën e ka deputetja Dhurata

Çupi.Të përgatitet deputeti Nasip Naço.Më pas fjalën e ka ministri, zoti Majko.Dhurata Çupi (Tyli) - Zonja dhe zotërinj

deputetë,Nga nisja e këtij sesioni parlamentar...Vasilika Hysi – Ju lutem, një minutë, zonja

Çupi!Të nderuar kolegë, ju lutem, respektoni

diskutantët! Sa herë që të keni nevojë, nëse juështë cenuar integriteti, nëse ju është transformuarfjala, keni të drejtë të merrni fjalën për replikë, porruani gjuhën e komunikimit! Ne po diskutojmë përndryshimet kushtetuese, në rast se kolegët eopozitës duan që publiku t’i dëgjojë çfarë kanëkërkuar, duhet të jenë model të parët, apo jo zotiBerisha?

Fjalën e ka zonja Çupi.(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon.)Ju lutem, kolegë! Zonja Çupi, po pret të marrë

fjalën.Ndjesë, zonja Çupi, mund të filloni!Nëse nuk doni të merrni fjalën, mund të uleni!Dhurata Çupi (Tyli) - Zonja dhe zotërinj

deputetë,Nga nisja e këtij sesioni parlamentar, pa dyshim,

kjo iniciativë e opozitës është lajmi më i mirë qëshqiptarët kanë mundur të dëgjojnë nga kjo foltore.Tashmë nuk ka asnjë dyshim për perceptimin eshqiptarëve se këtu, në këtë sallë, ka qeveritarëtë padenjë për t’u ulur në këto karrige. Ky ështënjë perceptim dëshpërues dhe nëse zgjat kjogjendje ka pasoja edhe më të rënda për të ardhmene vendit.

Partia Demokratike ka sjellë për miratimamendamentet kushtetuese për vlerësimin dhegarantimin e pastërtisë së figurave më të larta

publike dhe politike. Ne sot kemi një standardkushtetues, që garanton dhe që aplikohet përshkëputjen e lidhjeve të zyrtarëve të nivele të lartame krimin, ku përfshihen: gjyqtarë, anëtarë tëGjykatës Kushtetuese, anëtarë të Gjykatës sëLartë, prokurorë, madje edhe Prokurori iPërgjithshëm, apo kategori zyrtarësh, siç janë:kryeinspektori dhe inspektorët e tjerë të Këshillittë Lartë të Drejtësisë, këshilltarët ligjorë të GjykatësKushtetuese e të tjerë. Me ligj të veçantë i njëjtivlerësim është shtrirë tashmë edhe te punonjësite Policisë së Shtetit apo të Gardës së Republikës.Ndërkohë, procesi i vetingut nuk aplikohet përzyrtarët e tjerë të lartë publikë, ku përfshihen:deputetët, pra, ne këtu në këtë sallë, Kryeministri,ministrat, drejtuesit e institucioneve kushtetueseapo edhe Presidenti i Republikës.

Sistemi i rivlerësimit të gjyqtarëve dheprokurorëve është ngritur me qëllim që tëgarantohet funksionimi i shtetit të së drejtës. Pra,shtrirja e këtij procesi, edhe në radhët e zyrtarëvetë tjerë të lartë kushtetues, kontribuon nëgarantimin e shtetit të së drejtës dhe besimit tëpublikut te funksionimi demokratik i institucioneve.Marrëdhënia e funksionarëve të lartë të shtetit meeksponentë të krimit të organizuar është jo vetëmdegradim i standardit etiko- moral të funksionarëvepublikë, por edhe një pengesë serioze përgarantimin e shtetit të së drejtës, si dhe luftëskundër krimit të organizuar dhe korrupsionit.

Ky është një qëllim legjitim, që justifikon shtrirjene standardit kushtetues të pastërtisë së figurësedhe në radhët e funksioneve të tjera kushtetuesepërfshirë Presidentin, deputetët, Kryeministrin,ministrat. Këtë gjë e ka thënë Partia Demokratikenë fil l imet e propozimeve të këtyreamendamenteve, por këtë e thotë edhe Komisionii Venecies. Përfshirja e individëve me lidhje tëdrejtpërdrejtë me krimin e organizuar në Kuvend,në pushtetin vendor apo në funksione të larta dhekyçe të administratës publike dhe organeveligjzbatuese, përbën një kërcënim të rëndë përintegritetin dhe funksionimin e demokracisë, tëinstitucioneve demokratike dhe për vetë sigurinëkombëtare.

Amendamenti kushtetues i propozuar ngaPartia Demokratike qartësisht parashikon seprocesi do të kryhet në bazën e parimeve tëprocesit të rregullt, duke respektuar të drejtatthemelore të individit. Një deputet, thjesht përfaktin se ka si funksion kushtetues miratimin e

Viti 2018

276


ligjeve, nuk mund të imponojë, nëpërmjet një ligji,një standard të tillë të pastërtisë së figurës përzyrtarët dhe për pushtetet e tjera, nëse të njëjtinstandard nuk e miraton që ta aplikojë për veten tij.Parimi kushtetues i barazisë përpara ligjit impononaplikimin e standardeve të njëjta për funksione qëkanë rëndësi të njëjta publike. Gjatë kësaj periudhene kemi raste kur deputetët kanë votuar për tëtrajtuar klientë të veçantë, madje ligje me emër embiemër në favor të të cilit kalonin prona publike,buxhet publik, pa asnjë transparencë dhe që kanëkompromentuar rëndë procesin ligjvënës. Ne kemiraste kur disa deputetë dhe të afërmit e tyre kanëmarrë tendera publikë, kanë marrë leje ndërtimidhe koncesione. Ne kemi raste, me zë dhe mefigurë, kur disa deputetë kanë blerë vota për tëqenë sot në këto karrige. Ne kemi disa kryetarëbashkie të provuar me fakte që kanë këmbyer votatnë favor të tyre apo të partisë që ata përfaqësojnëme të mira publike, duke shpërdoruar detyrën dheduke konsumuar vepra penale. Ne kemi sotministra të akuzuar, që janë në hetim për trafiklëndësh narkotike, për abuzime me detyrën, përfavorizime apo klientelizëm në zbatimin ligjit, të cilëtvazhdojnë të jenë të lirë dhe të sfidojnë qytetarëte thjeshtë, që jetojnë me djersën e ballit.

Partia Demokratike e ka marrë këtë iniciativëpër ta ndarë krimin nga politika, që është dhe duhettë jetë një nga proceset më jetike për Shqipërinëdhe për prosperitetin tonë. Sot gjendemi nëperceptimin e paprecedentë se parlamenti kaanëtarë të lidhur me krimin, me korrupsionin dheme afera nga më të rëndat. Besimi i qytetarëve teky parlament është jashtë çdo imagjinate, ku krimime mbështetjen qeveritare është një rrezik për vetëtë ardhmen tonë europiane.

Sot Shqipëria ka një qeveri, ka deputetë dhezyrtarë të lartë që nuk i do dhe nuk i pranon populli,kemi një qeveri që ka pushtet për veten e saj, përrrethin e saj, për vëllezërit, për motrat dhe përshokët, por nuk kemi një qeveri që mendon përstudentët, për të varfrit, për tregtarët, për tëpamundurit, për pensionistët. Sot, sapo zgjoheshnë mëngjes, të vjen në derë një taksidar, një polic,një drejtor, të cilët të vendosin litarin në fyt dhe nëdarkë mund të flesh jashtë, sepse shtëpisë apopasurisë tënde ia ka vënë syrin një deputet apoministër për ta bërë pallat. Kështu, cikli rifillon njëherë për të zgjedhur një kryebashkiak dhe herëntjetër për të zgjedhur një deputet apo një ministër.

Lidhur me propozimin e Partisë Demokratike,

një shtetas gjerman shprehet: “Lajmet se politikashqiptare është e përfshirë në krim i dëgjojmë prejdisa vitesh. Ne kemi njoftuar kancelaren gjermanese në Shqipëri duhet të ekzistojnë disa rregulla sesi t’i largojmë nga politika këta politikanë. Publikuduhet të ketë të drejtën të kërkojë që këta politikanëtë mos jenë të përfshirë në akte kriminale. Mendojse të dyja palët politike sa më parë duhet të ulensë bashku dhe se është në interes të PartisëSocialiste që të kthejë besimin te populli. Ata samë shpejt duhet të implementojnë procesin evetingut në politikë”. Nga ana tjetër, kemi njërefuzim pasionant të kësaj maxhorance, që nukka pranuar as të ulet në dialog me opozitën përkëtë çështje. Përdorën të gjitha hilet për ta zgjaturvetëm që të mos diskutohet. Sot është momentikur ju duhet të deklaroni në këtë sallë nëse jenipro kthimit të besimit, nëse jeni pro pastrimitnjëherë e përgjithmonë nga figurat ekomprometuara me krimin.

Kontrolli i integritetit politik, moral dhe pasurorështë një gur themeli i rëndë për demokracinë dhepër drejtimin europian. Procesi i vetingut në politikëështë shumë i rëndësishëm. Pikërisht ajo çfarëbashkon termi “veting” është përgjegjësia, qëpolitikanët e kanë mbi një popull të tërë dhe qëndikon drejtpërsëdrejti në të ardhmen e një shteti.Politikanët kanë tendencë të perfomojnë më mirëkur ka pak për të zbuluar për të kaluarën e tyre.

Vetingu në politikë është i domosdoshëm përshtetet ku demokracia është ende hibride, kuprogresi është kthyer në regres dhe shteti ështëzhytur në korrupsion. Është pikërisht vetingu qëdo të garantojë një vend, i cili është drejt një kolapsipolitik, të kalojë nëpër filtra që do të nxjerrin nëpah problemet reale. Vetingu mund të nxjerrë njëpolitikan nga një garë apo t’i ndërpresë ushtrimine funksionit. Nga eksperienca botërore kemishembuj, ku politikanët kanë qenë të detyruar tëtërhiqen nga gara politike pasi papritur janëpërballur me të shkuarën e tyre morale, politikedhe korruptive. Bashkëpunimi, ndihma aporeciprociteti në marrëdhëniet direkte me personatë kompromentuar apo të lidhur direkt mekonsumimin e veprave penale është premisë edomosdoshme e largimit të politikanit nga jetaaktive e politikëbërjes dhe autoritetitvendimmarrës, por pa e kufizuar, duke përfshirëedhe vlerësimet e bashkëpunëtorëve të njohur tëçështjeve financiare dhe pretendimet e pavërteta.

Llojet e vetingut përfshijnë kontrollin e gjerë me

277


fakte dhe prova të kompromentimit direkt mekrimin, kontrollin e mëparshëm përbashkëpunëtorët apo personat e lidhur direkt mesubjektin politik, shqyrtimin e transaksionevefinanciare, lëvizjet jashtë vendit të pajustifikuaradhe të dyshimta si komprometuese apo përfitimetfinanciare direkte të donatorëve, kryesisht në pragtë fushatash. Është fakt i njohur nga të gjithë senë vitet e fundit qendra e korrupsionit, krijimi i njëoligarkie politike dhe më pas financiare, krijimi iklimës së krimit dhe mbështetja e tij kanë qenënjerëzit e afërt me pushtetin në Shqipëri. Në fakt,ata kanë qenë ura nëpërmjet së cilës janëbashkuar struktura të veçanta të krimit dhe tëpolitikës, që ndikuan në autoritetin dhe integritetine shtetit.

Janë të paktë ata politikanë, të cilët kur dolënnga parlamenti nuk ishin aq shumë të pasur saditën kur u bënë deputetë. Ne kemi një paradokspolitik, ndoshta jemi i vetmi parlament në botë, kunumri mbisundon mbi mendjen, ku dinjiteti ështëbarazuar me heshtjen dhe përuljen, ku biznesiështë më i fuqishëm se mendimi intelektual.Vetingu është një përgjigje e qartë në momentinkur Shqipëria po humbet çdo ditë e më shumëqytetarët e saj, ku besimin te politika e kanë vetëmzyrtarët e punësuar të partisë, sepse populli ështëshumë i zhgënjyer. E parë edhe në këndvështriminndërkombëtar, duke analizuar edhe një sërëreformash që BE-ja kërkon nga shteti shqiptar,shumë prej tyre kanë degraduar në sajë tëkorrupsionit. Ajo që vërehet është se afati përpranimin e Shqipërisë në BE do të shtyhet deri nëdekadën tjetër, nëse ecim me të tilla ritme. Lidhjetpolitike në Shqipëri janë shumë të forta, por kjonuk do të thotë se ato nuk mund të zgjidhen dhetë krijohet një sistem politik i bazuar në meritokracidhe në forcën e ligjit, e cila synon mirëqenien eshtetit dhe jo atë vetjake.

Besoj se ka ardhur koha që shqiptarët të biendakord dhe të mbështesin iniciativa të tilla edhepse niveli i korrupsionit dhe i krimit në Shqipëriështë shumë më i madh. Në një vend me njëpotencial si Shqipëria, kultura politike është ajo qëduhet të bëjë diferencën. Çdo votë kundër këtijpropozimi pa dyshim që është regres dhe në dëmtë shqiptarëve dhe Shqipërisë. Vetingu frikësonkrimin e kriminelët dhe mbron të drejtën, integritetindhe demokracinë.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Çupi!

Fjalën e ka deputeti Nasip Naço.Të përgatitet ministri, zoti Majko.Nasip Naço – Të nderuar kolegë,Të nderuar qytetarë,Si fillim dua të them se krijimi i institucioneve të

reja të drejtësisë, KLP-ja dhe KLGJ-ja, është njëlajm i mirë. Sigurisht, nga kjo foltore dua t’u bëj njëthirrje: pavarësisht se si u zgjodhën, me gogla, atanë çdo rast duhet të zbatojnë Kushtetutën, ligjetdhe jo urdhrat e partisë, sepse as më shumë dheas më pak do të vrasin besimin dhe shpresën eqytetarëve, më shumë të atyre studentëve që kanëmbi një muaj që kërkojnë shpresë se ky vendbëhet.

Nga ky parlament unë do të doja të inkurajojaedhe organet e vetingut, që të vazhdojnë punënme objektivitet për të larguar nga sistemi idrejtësisë të gjithë ata gjyqtarë dhe prokurorë tëkorruptuar. Si ministër i Drejtësisë për dy vjet, imbështetur edhe nga ju, kolegë të maxhorancës,kam proceduar rreth 44 gjyqtarë dhe nga këta 24 ikam dërguar për procedim disiplinor për shkarkim,por, fatkeqësisht, nuk jam mbështetur nga KLD-ja. Sot është koha që të gjithë këta gjyqtarë t’inënshtrohen pa dallim një vetingu.

Të nderuar kolegë,Miratimi i ligjit të vetingut të politikanëve ka

votën time pro dhe të Grupit Parlamentar tëLëvizjes Socialiste për Integrim. Besoj se ky ështënjë lajm i mirë për qytetarët, për partnerëtndërkombëtarë, për opozitën, e cila me aksionekonkrete politike, kërkon që të pastrohet politikanga njerëzit e inkriminuar. Sigurisht, është një lajmi keq për maxhorancën, e cila nuk do ta votojë sotkëtë ligj. Maxhoranca përbetohet se ka bërëreformën në drejtësi, maxhoranca përbetohet seka bërë reformën dhe vetingun në polici, betohetse me dorë të egër po largon gjyqtarë dheprokurorë të korruptuar dhe kur vjen puna për tëvetuar veten e vet nuk pranon.

Të nderuar kolegë,Unë besoj se maxhoranca sot e ka kuptuar atë

çfarë ka votuar për sistemin e drejtësisë.Maxhoranca ka parë se si po procedohen gjyqtarëtdhe prokurorët, duke filluar nga kryetari i Gjykatëssë Lartë, kryetari i Gjykatës Kushtetuese, gjyqtarëdhe prokurorë të tjerë, me përjashtim të Prokuroressë Përgjithshme, e cila, për hir të së vërtetës, denjoitë shkonte para organeve të vetingut, sepse ekishte të garantuar që do ta kalonte. Të gjithëpolitikanët dhe qytetarët kanë parë se kur këta

Viti 2018

278


gjyqtarë dhe prokurorë ulen në atë tavolinë nukjanë më gjyqtarë dhe prokurorë që gjykojnë tëtjerët, por janë ata gjykohen nga ky komision përdietat, shpenzimet, udhëtimet, lidhjet miqësore qëkanë, pasurinë e tyre dhe keni parë se si kanëdalë të gjithë. Tani e ka kuptuar edhe maxhoranca,e cila nuk pranon që t’i nënshtrohet procesit tëvetingut.

Për të qenë korrekt, të nderuar kolegë, mendojse frikë nga vetingu nuk kanë deputetët e thjeshtë,sepse me ndryshimet kushtetuese të vitit 2008është lidershipi i partisë ai që i largon dhe provatjanë të shumta, si majtas dhe djathtas. Politikanëtë ndryshëm janë larguar, se mjafton të shkojë ora12 e darkës e kryetari i partisë nuk të regjistrondhe ia bën vetingun çdokujt. Fjala sot është përlidershipin e partive kryesore politike, sepse ndajatyre do të bëhet vetingu. Këtu nuk po flas përLSI-në, sepse ata e kanë firmosur, e pranojnë dhei dinë pasojat e vetingut, prandaj dua t’i falënderojpublikisht, i mbështes, i votoj dhe i inkurajoj edhemë shumë për të qenë pro kësaj vote.

Vetingun nuk e voton maxhoranca, sepse ishteKryeministri juaj, i cili deklaronte për gjyqtarët ekorruptuar dhe thoshte: “Më mirë të jetë djepi bosh,sesa shejtani brenda”. Këta qytetarë, studentë dhendërkombëtarë çfarë mendojnë për këtëparlament? A kanë të drejtë edhe ata të thonë: “Mëmirë të jetë bosh ky parlament, sesa me shejtanëbrenda”? Në këtë tempull duhet të vijnë deputetëtë rinj dhe të marrin stafetën në dorë.

Sigurisht që ju do ta votoni kundër. Kamparasysh një eksponent majtas, i cili ndaj akuzavedeklaronte dhe nxirrte duart se i kishte të pastra siakullore. Unë besoj se kjo nuk bëhet me deklarimedhe as me përbetimet e njërit apo tjetrit, por duhetnjë komision i posaçëm, që vetingu të ndajë ataqë i kanë duart e pastra si akullore me qumësht tëpastër dhe ata që i kanë duart e pastra si akulloreme qumësht pluhur. Ky është qëllimi i këtijprojektligji dhe i vetingut të politikanëve.

Unë besoj se ju do të votoni kundër, por besojse fronti opozitar nuk do ta lërë me kaq, me këtodeklarime, por lëvizja e radhës është t’i drejtohetpopullit me referendum dhe ta pyesë nëse duantë bëhet veting për politikanët apo jo. Nëse frontiopozitar nuk e bën, më lind e drejta t’u drejtohemnga ky tempull shoqërisë civile, qytetarëve dhekëtyre studentëve që të marrin fatin e Shqipërisënë dorë se ky vend bëhet vetëm me ata.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zotin Naço!

Fjalën e ka ministri Pandeli Majko, më pas e kakërkuar fjalën zoti Sali Berisha.

Pandeli Majko – Të nderuar kolegë deputetë,aktualisht politika në Shqipëri, edhe nga diskutimete sotme, duket qartë që është futur në një krizë tëpaprecedentë. Debati deri vonë ishte fokusuar nëdeklaratat e njerëzve që kanë probleme me ligjin.Në fakt, lëvizja studentore për reformën në arsimështë një paralajmërim serioz për politikën.Pavarësisht dallimeve politike mes nesh, për fattë keq, është rritur numri i njerëzve që nuk dinë t’ishpjegojnë këto dallime mes nesh. Nëse dallimetjanë fyerjet që ne i bëjmë njëri-tjetrit, kjo ështëshumë pak.

Dje në parlament u hodhën vezë në emër tëstudentëve. Në fakt, studentët me shumë dinjitet,janë distancuar që nga fillimi nga çdo akt dhune.Çdo gjë që ka një fillim e ka edhe një fund. Nësekjo lëvizje studentore po na kujton këtë, kjo kërkonreflektim dhe jo bërjen e trimit në Kuvendin eShqipërisë. Pa studentët niveli i politikbërjes nëvend do të ishte me dëshmitë e mafiozëve të dalënë pension, të cilët, me gjysmë të vërtetat e tyre, ezhytën politikën shqiptare në një histori tepër tëpersonalizuar.

Vetingu i politikës, që po diskutohet, ështëthjesht vazhdimi i këtij kapitulli depersonalizuesdhe fyes për të gjithë ne. Politikani duhet të provojëqë nuk është i lidhur me krimin e organizuar. Kyështë me pak fjalë vetingu i Partisë Demokratike.Mbi bazën e kësaj logjike, të gjithë politikanëtshqiptarë shpallen të dyshuar, shpëton “vetëm aiqë sjell prova për të kundërtën”. Vetingu i politikëspo kthehet në një proces ironik, i cili merret meshitjen e asgjësë.

Pas 5 vjetësh në opozitë shqetësimi i të djathtësnuk duhet të ishte pastërtia administrative epolitikës, por sot Partia Demokratike duhet tëmenaxhonte masën e njerëzve të pakënaqur dhetë diskutonte fitoren e zgjedhjeve, të tejkaluar ngaprotesta dhe mungesa të tjera. Partia Demokratikekrijon një opozitë, e cila akoma e vlerëson politikënsi një mekanizëm administrativ. Vetingu i propozuarështë qesharak dhe politikani, i cili kalon vetingunkonsiderohet i pastër. Në çdo libër të së drejtës,pafajësia e çdo individi të akuzuar në lidhje mekrimin e organizuar jepet vetëm nga gjykata dhenga askush tjetër. Imagjinoni nëse vetingu ipropozuar gjen një politikan fajtor për lidhje tëpapërshtatshme me krimin e organizuar, siçpropozoni ju, çfarë ndodh? A ikën në burg nëse

279


vlerësohet si i tillë? Çfarë bëjnë në këtë rastkomisionerët e vetingut, apo thjesht e dërgojnëpolitikanin për riedukim në shtëpi? Nëse kjo ndodhkështu, ky proces nuk është pastrim i politikës, porturpërim publik i saj.

Vetingu i politikës po përdoret vetëm si një kartëmorale, sipas parimit: kush del kundër kësaj, diçkaka. Kjo iniciativë është një gjysmë hakmarrje ndajfaktorit ndërkombëtar, i cili vendosi si kusht përintegrimin e Shqipërisë në Bashkimin Europianvetingun e gjyqësorit. Shqipëria tashmë i ka ligjetpër të dënuar politikanët e korruptuar, por zbatimii tyre kërkon sistem gjyqësor. Zbatimi i ligjit dhevetingu administrativ janë dy gjëra të ndryshme.Vetingu administrativ i politikës ka standardet embledhjeve të dikurshme të kolektivit në regjiminkomunist, me pyetje të tipit: me kë je shoqëruar?A ke qenë me filanin për drekë? Po kjo foto çfarëdo të thotë? Dhe në fund çdo njeri që merret mepolitikë në Shqipëri duhet të mbledhë prova dhetë deklarojë se është i pafajshëm. Procesiantikorrupsion kërkon gjyqtarë dhe prokurorë tëpavarur dhe jo politikanë që vihen në rresht për tëmbledhur prova se janë të ndershëm. Ashtu si dikurme historinë e dosjeve të spiunëve të komunizmit,ky proces rrezikon të kthehet në teatrin e radhës.

Nëse dikush dëshiron të ndryshojë elitënpolitike të Shqipërisë, kjo është mënyra më egabuar. Revolta e studentëve është sinjali sesisillemi ne me njëri-tjetrin këtu, por rrezikon tëshënojë fundin e një periudhe politike. Sot me këtolloj debatesh, për fat të keq, ngjajmë me bllokmenëte dikurshëm, që akuzoheshin dhe justifikoheshinme shpenzimet e tyre të luksit në varfërinë e kohës.Atë seancë kongresi dhe grindjesh turpëruese tëanëtarëve të Byrosë Politike e ka drejtuar medinjitet kolegu Gramoz Ruçi, i cili drejton sotKuvendin e Shqipërisë. Historia nuk përsëritetnjëlloj, nëse e para ishte tragjike, e dyta ështëkomike. Shitja e asgjësë, është sot pohimi idobësisë në politikë. Unë për asgjënë nuk votoj.

Ejani të merremi me studentët dhe kërkesat etyre. Ata nuk janë kundërshtarët tanë, por janëshpëtimi ynë. Mesazhin e tyre e majta e ka marrëdhe po reflekton. Për arsye ironike partia që u krijuanga studentët, sot nuk flet dot gjuhën e tyre.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Majko!Fjalën e ka deputeti Sali Berisha. Të përgatitet

deputeti Luan Rama.Sali Berisha – Zonja deputete dhe zotërinj

deputetë,Të dashur qytetare dhe qytetarë shqiptarë, në

veçanti studente dhe studentë që po zgjoni sotshpresën dhe besimin e mbarë shqiptarëve,

Zonja kryesuese e seancës,Jemi sot në seancën më të rëndësishme që

kemi zhvilluar ndonjëherë në ekzistencën epluralizmit politik në këta 6 vjetët e fundit.

Vijmë sot këtu në një kohë kur, për shkak tëlidhjeve të tmerrshme të kësaj maxhorance mekrimin, bajlozët e krimit dhe bandat, në atë shkallësa, natyrisht jo mbrapa të gjithëve, por mbrapashumë prej këtyre zotërinjve unë shikoj Shullazin,Bajrajt, Abdylajt, Lul Berishën dhe me radhëbanditë e banda të tëra, të cilëve ligji mund t’uashkulte dhëmbët brenda dy muajve, nëse nuk dotë kishin mbështetjen e kësaj maxhorance dhekësaj politike. Shikoj të tjerë, të cilët vetë nuk kanëlidhje, por janë të skllavëruar, sepse në krye kanëkryebanditin, kanë kreun e Meduzës, kanë nënëne krimit, kanë njeriun që, pa dalë nga zyra, u çonbandave, që mund të denoncojnë këta sms-në:“Priteni se po ju denoncon”. Të gjitha këto kanësjellë një situatë dëshpërimi që nuk ka ekzistuarkurrë në Shqipëri që nga viti 1991. Çfarë kanësjellë? Kanë sjellë një rrënim masiv të këtij vendi,largim masiv të të rinjve shqiptarë, largim masiv tëinvestitorëve të huaj nga Shqipëria dhe vrasjeshprese në çdo zemër e mendje të shqiptarëve.

Edi Ramës mund t’i vendosësh 100 epitete, pornjëri është më i vërteti, shpresvrasës, atë që i thastudenti në Vlorë.

Edi Rama me lidhjet e tij me bandat, meshullazët, me bajrat, jo vetëm direkt, por melejtantët e tyre, me dvoranët, me Lul Berishën dheme bandat e Vlorës njëra pas tjetrës ka shtuarkrimin në sistem dhe i ka kyçur Shqipërisë dyert eEuropës. A e shihni ju se si dy raporte ekselentetë Komisionit Europian për Shqipërinë bëhen tëpavlera dhe të paqena nga Këshilli i Ministrave tëBashkimit Europian dhe dyert rrinë të mbyllura?Ju garantoj se ky amendament do të ishte mesazhimë i fuqishëm që ne do të dërgonim drejt BashkimitEuropian për hapjen e atyre dyerve. Ne do t’utregonim atyre se integriteti ynë dhe i këtijparlamenti është i tillë dhe e pranon verdiktin nëemër të një parlamenti pa vrasës, pa kriminelë, papërdhunues, pa hajdutë dhe pa trafikantë.

Zonja dhe zotërinj, të gjitha këto që po themnuk janë fikshën, por kanë emra, dhe emra në këtëmaxhorancë, kanë koskat mafioze, kanë kumbarët

Viti 2018

280


dhe ndrikullat, të gjitha në këtë maxhorancë. Ndajedhe ju e konsideroni këtë si grackën, ku shpirti ikriminelit kapet si laraska. Le të kapet shpirti ikriminelit dhe të çlirohet shpirti i qytetarit shqiptar,sepse nuk e meriton.

Çfarë ka thënë Komisioni i Venecias? Ai kadeklaruar se kjo është një nismë legjitime, sepsenë Shqipëri lidhjet me krimin në të gjitha niveletjanë një realitet. Absolutisht! Jam plotësisht dakordse ka probleme delikate. Jam plotësisht dakordse ky proces mund të përdoret për qëllime politike.Atëherë, cili është qëndrimi? Urtësia është të ulemi,të draftojmë ligjin, që askush të mos ta përdorëatë për qëllime politike, por të bëjmë atë filtër qëbëhet, në mënyrë që në këto ulëse të mos mundtë ulen koskat e mafies dhe përfaqësuesit e tyre.

Pse keni frikë nga kjo? Pse Edi Rama ka frikëdhe tmerr? Sepse Edi Rama e filloi karrierën e tijsi asnjë Kryeministër tjetër në historinë e këtijvendi: me një vilë të ndërtuar, (më falni qytetarë,se dje ju dhashë informacione të gabuara, ndërsasot i kam të sakta) në katër bunkerë, secili mediametër 13 – 16 metra, secili me sipërfaqe prej270 metra. Në total, Edvin Kristaq Rama banonnë një sipërfaqe prej 1000 metrash katrorë.

Unë ju ftoj juve, të dashur studente e studentë,që ta hidhni poshtë këtë. Unë jam kundërshtar i tij,por ju mund të klikoni në Google Earth dhe do tëgjeni gjithçka të përshkruar në lidhje me sarajet eSurrelit. Mjafton të përdorni përmasat, dhe do tëtregohet se cila është sipërfaqja e banimit e njeriut,i cili në vitin 2008 kishte deklaruar jo 2000 euro,por 1450 euro konto bankare dhe nja 300 e camijë lekë llogari bankare. Pa strehim, pa asgjë.

Më vonë Edi Rama u akuzua për 200 milionëdollarë të depozituara offshore. U akuzuan edhetë tjerët, por reaguan. Iu përgjigjën raportit një përnjë. Edi Rama heshti si fija e barit. Nuk shqiptoidot një fjalë për raportin e OSBE-së.

De facto nuk shqiptoi dot, se i nxirrnin kontot, inxirrnin 200 - milionëshin!

Edi Rama e ka shndërruar këtë vend nëprotektorat të krimit. Jo më kot i thashë më parëzonjës Klodiana Shullazi se në historinë e një vendinuk ka ndodhur kurrë që një akademike...

(Bie gongu)Të lutem, se nuk është punë kohe këtu!Koha e...(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Është amendament kushtetues dhe koha e

fjalës për amendamentin kushtetues është 20

minuta.Vasilika Hysi – Zoti Berisha, nuk ju ka

përfunduar koha, mos e harxhoni minutazhin!(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Është kujtesë.(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Po, në rast se ju do të falni minutazhin, patjetër.Sali Berisha – Pra, i ndërsejnë banditin, për të

vendosur gruan aktuale të Partisë Socialiste,kryetare, rektore të universitetit!

(Bie gongu)Hajde palo burra!(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Vasilika Hysi – Sa minuta plus?(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Sali Berisha – Palo kriminelë!(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Vasilika Hysi – Kujt do t’ia merrni pesë minuta?

Të nderuar kolegë?(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Deputetes Orjola Pampuri?Faleminderit!(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Sali Berisha – Çfarë ka?(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Vasilika Hysi – Atëherë, zoti Berisha, keni të

drejtë të flisni edhe pesë minuta.Sali Berisha – Po pse ju nuk e pranoni

amendamentin? Pranojeni amendamentin, le tëulemi me ekspertë, të marrim edhe ekspertët mëtë mirë ndërkombëtarë, dhe ta bëjmë atë një modelpër mbarë rajonin.

Ndërkombëtarët nuk janë kurrë me idenë qëdikush ta përdorë pushtetin për të përjashtuar tëtjerët për qëllime politike. Asnjëherë! Opozita nukmund të jetë kurrë e mendimit që, kur ështëopozitë, ta përdorë pushtetin për të përjashtuar,por përsëri ju them: hajdeni ta votojmëamendamentin, të marrim ekspertët më të mirë, t’iulim dhe të përjashtojmë çdo mundësi abuzimi mekëtë amendament.

Por ju nuk e doni, sepse ju edhe vetingun... A edini çfarë kanë bërë këta? A e dini çfarë ka bërëEdi Rama? KLP-në e shndërroi në KKLP. Po nëçfarë? Në kunat-KLP! Kjo ishte pavarësia! Pra,Këshilli i Lartë i Prokurorisë përfundoi me në kryekunatin e madamë radarit, e ndrikull radarit.

Ndrikull radari iku, s’është këtu. Ikën, se nukvjen dot ajo, sigurisht, se ka tmerr nga ky ligj. Evendosi kuantin si dëshmi të paanësisë dhe tëpavarësisë. Dhe ju them një gjë: gjatë gjithë

281


periudhës që janë bërë negociata, ka qenë kushtqë ata, të cilët do të merren me hartimin e ligjit,nuk do të mund të marrin asnjë funksion. Ka qenëkusht i përcaktuar. Fakti që ndodhi kjo, dëshmoitë drejtën që ka opozita për të hedhur poshtë, nëkoshin e plehrave, një reformë, që e shndërroidrejtësinë shqiptare në një degë të ekzekutivit, njëreformë që bëri vetingun dvoranveting, një reformëqë e bëri vetingun procedurë të krimit e të gjahutndaj njerëzve të ndershëm dhe listave të zeza tëEdi Ramës.

Edhe një herë ju bëj thirrje: momenti ështëkritik. Po ju them se po bëni një gabim, më të rëndinqë mund të keni bërë ndonjëherë, në qoftë se jupërdorni kartonët e zinj, të nxirë të krimit, siç i keni,në rast se ju përdorni sot këtu diktatin e krimit, sipërfaqësues të tij, për të hedhur poshtë këtëamendament, i cili do të bënte historinë përshqiptarët, përndryshe ju garantoj se forca do t’jushkulë nga këto karrige, përndryshe bëhuni gati,se në rrugët e sheshet e Shqipërisë do të ushtojë:“O djem, rrëmbeni armët, ja vdekje, ja liri!

Kjo do të jetë!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Berisha!Fjalën e ka deputeti Luan Rama. Të përgatitet

deputetja Blerina Gjylameti. Më pas deputetiDashamir Shehi.

Luan Rama – Faleminderit, zonja drejtuese eseancës!

Jemi sot këtu, në diskutimin për propozimekushtetuese, që në fakt lidhen me vetingun, mevetingun politik, por nuk mund ta shkëpusim dhenuk mund ta analizojmë vetingun politik jashtëkontekstit të vetingut si institucion. Kjo do të thotëse vetingu hyri si një fjalë e re në leksikun tonëpolitik dhe qytetar, si një fjalë e çuditshme, epakuptimtë, por që fitoi qytetarinë dhe hyri nëligjërimin tonë politik dhe publik, aq sa artikulohetkëtu e gjithkund, në rrugë, në kafene, si fjalë kyçe,si gjysmë magji e si gjysmë mister.

Dhe ja ku jemi sot me vetingun si refren në gojë,anipse treçereku i përfaqësuesve në këtë sallëvotojnë për vetingun, flasin për vetingun,duartrokasin për vetingun, kërcënojnë dhekërcënohen me vetingun, edhe pse nuk e dinëkuptimin e fjalës e të vetë procesit.

Vetingu në drejtësi nisi si një proceskonsensual, si një proces bashkëpunimi, mesynimin që padrejtësinë ta kthente në drejtësi dhedrejtësinë ta bënte bazament të shtetit të së drejtës,siç ndodh në botën e qytetëruar. Mirëpo, procesi

degradoi, ndaj paradoksalisht sot jemi në situatënqë vetingun e drejtojnë, e bëjnë dhe e realizojnëndaj gjyqtarëve e prokurorëve njerëz që vetë janëpavetuar. Po të hyjmë dhe të analizojmë disa prejtyre, që të gjithë i dimë dhe i njohim, por ështëthënë edhe këtu, pra disa prej atyre që realizojnëprocesin e vetingut, kemi të bëjmë me njerëz paintegritet, me rekorde profesionale të dyshimta, meraporte varësie gjithashtu të dyshimta, me atë qënë fakt është ekzistenciale për qeverinë, që ështëraporti i qeverisjes me krimin.

Raporti i krimit me politikën nuk është ndonjëgjë e re, e cila shfaqet rastësisht e për herë tëparë në Shqipëri. Ai është i hershëm, që kurpolitika, shteti, qeverisja dhe shoqëria u bënëbashkë. Por e veçanta në mjedisin politik shqiptar,është se këtu raporti i qeverisë me krimin ështëndërveprues, është funksional dhe reciprokishtekzistencial. Pra, krimqeverisja apo qeverisja ekrimit është mënyrë jetese, është mënyrëqeverisjeje.

E kam thënë edhe më parë, por detyrohem tapërsëris edhe një herë: për turpin tonë, për turpine këtij parlamenti, ne jemi i vetmi parlament nëbotë, që kemi miratuar një ligj për të dekriminalizuarvetveten. Mirëpo, pa nxjerrë përgjegjësinë se kushe kriminalizoi parlamentin, kush i solli kriminelëtnë parlament... Ndërkaq, nëse flasim dhemburremi me vetingun në drejtësi, proces për tëcilin kam pasur dhe kam rezerva, sepse ekonsideroj të tërin një paradoks, por në fakt biemdakord dhe kemi votuar që të bëhet edhe vetingunë polici.

Sot Kryeministri flet për vetingun e botësakademike, pra vetimin e profesorëve,pedagogëve, flasim për vetingun e pronarëve tëmedieve, vetingun e biznesit, pra për vetingun egjithçkaje. Vetëm kur vjen fjala për vetingun politik,themi: jo, vetingun politik të mos e bëjmë.

Çfarë është kjo, në fakt? Kjo është të fshehëshkokën si struci, sepse, nëse sot dominon krimi, ekeqja, e jo vetëm në perceptimin e publikut, poredhe në qasjen e institucioneve shtetërore, prejatyre të drejtësisë e të gjitha të tjerave me radhë,si lidhje e krimit, burimi i kësaj të keqeje është kyKuvend, është kjo sallë, është ky parlament.

Mirëpo, si gjithkund, si shpeshherë, si rëndom,edhe këtu ne shfaqemi me dy standarde: një stan-dard për të tjerët dhe një standard të ndryshëmpër vetveten. Çfarë do të thotë kjo, në thelb? Kjodo të thotë se ky parlament, ky Kuvend dhe kjo

Viti 2018

282


qeveri janë të dy standardeve dhe të dyfytyrësisë.Prandaj i trembemi dhe prandaj mbajmë këtëqëndrim, i cili është në të kundërt të këtij procesi,që u bë i rëndësishëm dhe ekzistencial për vetëshoqërinë shqiptare.

Për të mos u zgjatur, nuk mund t’i kërkohetkriminelit që të luftojë kriminelin, sikundër nuk mundt’i kërkohet hajdutit të luftojë hajdutin.

Kjo është kuintesenca e gjithë asaj që po ndodhkëtu, prandaj edhe një herë e them që, për shkakse është raport ndërveprues, funksional dheekzistencial për qeverinë raporti me krimin, ju jenibërë sot jo vetëm mburoja, por edhe shëmbëlltyrae krimit në politikë.

Faleminderit!Vasilika Hysi - Faleminderit, zoti Rama!Fjalën e ka deputetja Blerina Gjylameti.Blerina Gjylameti - E nderuar drejtuese e

seancës, zonja Hysi,Përpara se të marr fjalën, dua t’ju tërheq

vëmendjen, sepse pak më parë duhej t’i kishittërhequr vëmendje një kolegu në momentin kurbëri thirrje antikushtetuese nga kjo foltore dhe jota falënderonit atë në fund të fjalës së tij. Nuk ështëhera e parë që një ish-Kryeministër përdor këtëfoltore për thirrje antikushtetuese. Kështu që besojse të gjithë së bashku duhet t’i themi: stop njëherëe përgjithmonë kësaj gjuhe!

Të nderuar kolegë,Më vjen shumë mirë që ju shoh këtu sot. Pas

një seance të gjatë dje, që erdhët për shpëtuarmandatet tuaja, duke përdorur studentët dhealibinë se erdhët për ta, në fund nuk votuat njëmarrëveshje, që jo vetëm është në interes tëkombit shqiptar, por edhe të pjesës tjetër të kombittone, që është në Kosovë. Megjithatë, prej kohëshduhej që ta kishit përdorur foltoren e Kuvendit, poashtu edhe komisionet parlamentare për të dhënëalternativat tuaja. Por keni munguar dhe përdorëtalibinë e studentëve për të ardhur këtu.

Gjithsesi, ajo që pamë dje këtu nuk ishte veçsenjë shfaqje e turpshme e degjenerimit të kësajopozite. Por më fatkeqësi është kur opozita, e cilasi në çdo vend tjetër demokratik shihet edhe siqeverisja alternative, e vendit tonë tregon sialternativë të sajën një sjellje tërësisht tëpapranueshme, aq më tepër kur skenat e dhunësdhe të histerisë që e kanë kapluar iniciohen prejvetë kreut të saj. Për këdo, në fakt, që kujton PD-në e 28 vjetëve më parë, besoj se ndienzhgënjimin, por edhe mishërimin kur sheh se si

ajo force, që zgjoi shpresën dhe ëndrrat eshqiptarëve për një Shqipëri si e gjithë Europa,sot është kthyer në një kotec e drejtuar nga njëpulë që alternativë ka vetëm vezët.

Nisma që ne jemi mbledhur për të diskutuardhe më pas për t’iu nënshtruar procesit të miratimit,parasheh zbatimin e të njëjtave norma dhe parimetë vetingut për vlerësimin e lidhjeve me krimin eorganizuar për politikanët dhe zyrtarët e tjerë tëlartë publikë, e cila do të kontribuojë nëdekriminalizimin e qeverisjes në vend.

Një nga pretendimet e kolegëve tanë tëopozitës është se ajo do të parandalonte aleancate fshehta dhe të drejtpërdrejta para dhe paszgjedhjeve midis politikanëve dhe grupevekriminale. Deri këtu, në fakt, gjithçka duket më senormale, madje do t’ia vlente edhe për ta vlerësuarmaksimalisht si nismë. Por eksperienca ka treguarse çdo nismë, që opozita ka ndërmarrë këta 6 vjet,gjithmonë ka qenë për të fshehur apo si njërrugëdalje për zullumet e saj në 8 vjetët kur kaqenë në pushtetit, por edhe më parë.

Pyetja që na lind natyrshëm të gjithëve është:mos vallë edhe këtë nismë, ashtu sikurse epërdorët protestën e studentëve për të shpëtuarmandatet tuaja, e keni për të shpëtuar ngandëshkimi elementët e lidhur me krimin që kenimes jush?

Duket si absurde, por, për fat të keq, faktet flasinvetë. Nisma e sjellë nga kolegët tanë të opozitësnuk do të bënte gjë veçse do të anashkalonteorganet e reja të drejtësisë, të cilat janë miratuarnga reforma në drejtësi. Konkretizimi i kërkesëssë opozitës për fat të keq do të sillte mundësi përdublimin në mënyrë të papërshtatshme dhepengimin e zbatimit të dispozitave që rregullojnëfunksionimin e gjykatave të posaçme, Prokurorisësë Posaçme dhe Byrosë Kombëtare të Hetimit,ILDKPKI-së dhe institucioneve përgjegjëse qëmerren me procesin e dekriminalizimit. Njëkonkluzion i tillë nuk është mendim imi personal,por, në fakt, edhe vetë institucionet ndërkombëtaree nënvizojnë një shqetësim të tillë.

Komisioni i Venecias edhe pse ju e lexonindryshe shprehet: “Pavarësisht qëllimit legjitim, nësituatën e Shqipërisë, që të largohen kryesit eveprave penale dhe influenca e tyre nga jetapolitike dhe qeveritare me profil të lartë,projektpropozimet kushtetuese për kontrollin eintegritetit të politikanëve dështojnë të sigurojnëudhëheqje të përshtatshme dhe siguri të

283


nevojshme edhe në nivelin kushtetues për njëproces të tillë të shkallëzuar gjerësisht kompleksdhe sensitiv, me implikime të rënda për të drejtat esubjekteve të tyre”.

Kolegët tanë të opozitës thonë: “ Të hetohetpolitika!”. Të gjithë biem dakord. Të hetohet politikadhe çdo funksionar shtetëror, që është në shkeljetë ligjit dhe të marrë dënimin e merituar.

Të nderuar kolegë të opozitës, a është vërtetky vullneti juaj? Duket se ai nuk reflekton këtëvullnet të mirë, por fsheh atë që opozita ështëmunduar të bëjë në këta 6 vjet: të shpëtojëlidershipin e saj nga abuzimet me pushtetin. Nëkundërshtim me vullnetin që të pastrojmë politikënnga personat që kanë kontakte me krimin eorganizuar, kjo nismë mund të kthehej në njëvullnet të kundërt me atë që është propozuar, qëmund të instrumentalizohet politikisht. Kush do t’ihetojë “politikanët”?! Kuvendi apo një mekanizëmtjetër, që do të garantonte paanësinë në ushtrimine funksionit të vet nga pushteti, i cili në vetvetemund të përdoret politikisht? Në rrethanat kur nukështë parashikuar në projektligjin e kolegëve tanëtë opozitës një mekanizëm institucional që do tëbëjë vetingun e politikanëve, vendimi më i drejtëdo të ishte se i vetmi organ që mund ta bëjë atëështë sistemi gjyqësor. Falë vullnetit të kësajmaxhorance dhe jo tuajit, janë ashpërsuar dënimetnë lidhje me korrupsionin dhe lidhjet e politikës mekrimin e organizuar. Njëkohësisht, në kuadër edhetë reformës në drejtësi, është parashikuar ngritjae organeve të specializuara dhe të pavarura qëdo të hetojnë dhe do të gjykojnë vepra penale tëkryera nga zyrtarë të lartë, pavarësisht veprëspenale që kanë kryer, duke i përfshirë këtu të gjithë,Presidentin e Republikës, Kryetarin e Kuvendit,Kryeministrin, ministrat, deputetët apo edhekryetarët e bashkive. Meqë meraku janëpolitikanët, do t’u kërkoja kolegëve tanë të opozitëstë rrinë të qetë, pasi janë krijuar premisat ligjoredhe mekanizmat e përshtatshëm që Prokuroria ePosaçme kundër Krimit të Organizuar dheKorrupsionit, Byroja Kombëtare e Hetimit të jenëlarg çdo ndikimi politik të mundshëm. Prokurorëte Prokurorisë së Posaçme dhe familjarët e tyrevendosen me ligj në kushte të tilla kontrolli, i cilipamundëson ndikimin e tyre politik, ndikimin ngakrimi i organizuar apo korrupsioni. Prokuroria ePosaçme kundër Krimit të Organizuar dheKorrupsionit dhe Byroja Kombëtare e Hetimit,ngritja dhe funksionimi i të cilave do të mbështeten

dhe monitorohen për një periudhë kohe nga BE-jadhe SHBA-të, nuk vlerësojnë vetëm lidhjet epolitikanëve me krimin, por edhe pasurinë, tëardhurat e tyre, gjë të cilën ju nuk e doni. Ju thoni:“Vetëm politikanët jashtë politikës!”, por ndërkohëi lëmë të lirë, pavarësisht krimeve që kanë kryer,pasurisë që kanë vënë në mënyrë tëjashtëligjshme. Ju thoni: “Thjesht të lënëmandatet!”. Ne jemi për tjetër gjë. Duhet qëgjithkush që ka kryer një krim, që ka qenë i lidhurme krimin, të përgjigjet para drejtësisë.

Besoj se këtu qëndron edhe frika e opozitës,që e ka detyruar atë të sjellë këto propozime.Lulzim Basha dhe opozita kanë frikë të përballenme drejtësinë e vërtetë. Po të shikojmë çdo ditëdhe më shumë, ajo po ngre besimin e qytetarëvepër një gjyqësor të pavarur dhe se e drejta shkontek ai që vërtet ka nevojë dhe jo tek ai që kapushtet, qoftë ekonomik apo politik.

Nisma e kolegëve tanë të opozitës do të thotëqë politika të vetojë vetveten, duke anashkaluarnë këtë mënyrë strukturat e posaçme që ngrihennë kuadër të reformës në drejtësi dhe që janë nënmonitorimin e rreptë të partnerëve tanëndërkombëtarë. Të gjithë e dimë hallin tuaj, nukdoni që vetingun ta bëjnë ndërkombëtarët, aq mëpak doni që SPAK-u dhe BKH-ja mund të vetojnëpolitikanët, i nderuar kryetar de jure i opozitës.

Të gjithë shqiptarët tashmë e kanë të qartë senjë veting nga SPAK-u dhe nga BKH-ja, nënmbikëqyrjen e drejtpërdrejtë të ndërkombëtareve,do të bënte që si Lulzim Basha, si Sali Berisha,por edhe të tjerë, që nuk janë pak (mjafton tëshikojmë atë se çfarë bëri një nga ata që duhet tëpërgjigjet përsëri), të kalojnë vetingun.

Sigurisht që kjo opozitë ka se për çfarë tëshqetësohet, pasi si de facto, si de jure, kryetarëtnuk e kalojnë vetingun jo vetëm në lidhje mekrimin, jo vetëm në lidhje me abuzimet që kanëbërë, por aq më pak atë pasuror.

Nëse do të bëhet veting në politikë, LulzimBasha nuk do të ishte në parlament, kjo është esigurt për miliona euro të abuzuara me Rrugën eKombit, por jo vetëm. Luli nuk duhet të jetë nëparlament, pasi është i vetmi kryebashkiak që idha leje vetes për të ngritur shtesa për shtëpinë etij, për të mos thënë që bllokon dhe “privatizon”ashensorin dhe nuk lë banorët të ngjiten nëpërmjettij. Po, kështu jeni katandisur, ndaj dhe vini në kotecme pulë dhe 2 vezë.

Të nderuar kolegë të maxhorancës, ata që kanë

Viti 2018

284


treguar vullnetin për të bërë reformën në drejtësi,por edhe vetingun e politikanëve, po ashtu edheju, të nderuar kolegë të opozitës, sepse nuk mendojqë të gjithë kanë merak, por disa e kanë atë, duhettë përgjigjen jo vetëm për këtë, por për “21 Janarin”,për Gërdecin, për rrugën Tiranë-Durrës, por, po tëvazhdoj kështu, nuk do të lë pa përmendur CEZ-in. Kemi edhe shumë e shumë të tjera, për tëcilat këto institucione që po ngrihen do të hetojnë.Prandaj është edhe ky merak i madh. Prandaj edhekjo alternativë që sillni është pa kokë, por edhe pabisht.

Në rrethin e subjekteve të përfshira nëprojektligjin e opozitës nuk përfshihen familjarët ezyrtarëve, ndërsa në ligjin e miratuar në kuadër tëreformës në drejtësi dhe në ligjin antimafia, hetimidhe kontrolli shtrihet dhe te familjarët e subjekteve.Mos vallë kjo që sillni bëhet pikërisht për tëshpëtuar familjarët e ndonjërit që ka lidhje meGërdecin, apo me CEZ-in, që i del emri, por falësistemit të vjetër që kishit ngritur, e kishit fshirë?!Mos është kjo që ju shqetëson?!

Unë jam e bindur për një gjë: kjo duhet të marrëfund sot. Jo vetëm që bëhet për arsye se shqiptarëtkanë votuar pikërisht për të arritur të kemi drejtësi,por, mbi të gjitha, kanë vite e vite që presin qëdrejtësia të thotë fjalën e saj për çdo gjë, e pakapurpolitikisht dhe e paanshme për çfarë ka ndodhurnë këtë vend.

Nga ana tjetër, përkundër deklaratave tëopozitës, rezulton se standardi kushtetues përintegritetin e zyrtarëve është parashikuar nëKushtetutë dhe në ligjin nr.138/2015 dhe plotësondetyrimin për garantimin e integritetit të zyrtarëvepublikë që zgjidhen, emërohen apo ushtrojnëfunksione publike.

Për maxhorancën tonë, për Partinë Socialiste,drejtësia e pavarur, e pakorruptuar dhe e pandikuarnga politika është ajo që bën vetingun e vërtetë tëpolitikës, duke garantuar integritetin e zyrtarëvepublikë.

Vetingu në gjyqësor realizohet nga struktura tëpavarura, të krijuara me ligj, të cilat monitorohennga një mision ndërkombëtar. Strukturat e vetingutnë drejtësi janë të përkohshme për njerëz qëqëndrojnë në detyrë gjatë gjithë kohës dhe jo menjë mandat të kufizuar, siç janë politikanët.

Qëllimi i nismës kompromentohet edhe mëshumë nëse mbajmë parasysh se ndryshimet epropozuara në projektligj, objekt shqyrtimi, bëjnësubjekte të tij edhe anëtarët e organeve të vetingut

në sistemin e drejtësisë, konkretisht: anëtarët eKomisionit të Pavarur të Kualifikimit, anëtarët eKolegjit të Posaçëm të Apelimit dhe KomisionerëtPublikë, për sa kohë ata përfshihen në radhët ezyrtarëve të lartë dhe janë zgjedhur nga Kuvendi iShqipërisë. Kjo do të thotë që, bazuar në nismëne PD-së, këto institucione të vendosen nënpresionin e politikës dhe për pasojë të minojnëpunën e vërtetë për vendosjen e drejtësisë.

E keni nisur më herët, të nderuar kolegë tëopozitës, me tentativat për bllokimin e reformësnë drejtësi, e vijoni sot me qëllim shmangien eorganeve të reja të drejtësisë. Kjo është epamundur. Tashmë janë konstituar dy organet ereja të drejtësisë. E përmendni KLGJ-në, KLP-nëedhe llahtariseni. Mjafton të thuhen ato dy fjalë,shikohen shprehjet dhe fytyrat e disave që kanëfrikë nga ajo çfarë do të vijë më pas. Nëse nukkeni gjë për të fshehur, qofsha unë e gabuar, porqofshim të gjithë të gabuar, le të pranojmë t’inënshtrohemi hetimit të këtyre dy organeve që janërealisht të pavarura dhe të mos tentojmë t’ishmangim përmes artificave ligjore, sikurse ështëky që keni sjellë sot.

Përmes nismës së opozitës, cenohet pavarësiadhe distanca nga politika në procesin e vetingut tëgjyqtarëve dhe prokurorëve, i cili është një procesikyç për pastrimin e radhëve të drejtësisë nga tëkorruptuarit, me qëllim që institucionet e sistemittë drejtësisë të çlirojnë potencialin e tyre në luftënkundër krimit të organizuar, korrupsionit në shoqëridhe veçanërisht në radhët e zyrtarëve të lartë.

Drejtësia e reformuar është element kyç përshtetbërjen dhe thelbi i një shoqërie demokratikeështë rruga drejt shembjes së murit të lartë tëpandëshkueshmërisë, heqjes së imunitetit të tëpaprekshmit për politikanë dhe pushtetarë qëshkelin ligjet, familjarë dhe ortakë ekonomikë, qëgrumbullojnë përfitime të paligjshme.

Nga ana tjetër, kjo nismë e opozitës është edheshkelje e të drejtave të njeriut, pasi, sikurseshprehet Komisioni i Venecias, nisma nuk është eqartë, lë shteg për zbatim abuziv dhe subjektiv,nuk përmban rregullat e kontrollit të integritetit dhemekanizmat që ta bëjnë atë.

Të nderuar kolegë, propozimi i propozuar ngaPartia Demokratike dhe opozita është si t’i zëshrrugën reformës në drejtësi. Ne si maxhorancë jemigati për veting të vërtetë dhe reforma në drejtësi egaranton atë 100%.

Faleminderit!

285


(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi)Gramoz Ruçi – Zoti Berisha, pse? Nuk jua

përmendi emrin.(Reagime nga salla pa mikrofon)Më fal, se nuk e kam ndjekur pjesën e parë të

fjalimit!Urdhëroni!Sali Berisha - Nuk mund të përgjigjem, se këtu

nuk ishte zonja ndrikull Gjylameti, por ishte kumbarSadri Abazi. Ai s’është më këtu dhe unë nuk kamkujt t’i flas.

E shfrytëzoj këtë rast, meqenëse është seancae fundit për këtë vit, t’u uroj shqiptarëve festat efundvitit, t’i uroj studentët në mënyrë më tëpërzemërt, sepse me kryengritjen e tyre paqësorepo çojnë drejt agonisë këtë regjim. Përsëri duat’ju kujtoj: mos vazhdoni kështu, miratoniamendamentin, sepse ju jap fjalën e nderit se nukdo të jetë e largët dita kur në rrugët e sheshet eShqipërisë do të ushtojnë fjalët: “O djem rrëmbeniarmët, ja vdekje, ja liri”. Do të zvarriteni rrugëve,do të zhdukeni si minj, se shqiptarët do t’i hedhinzgjedhjet e krimit me çdo çmim ose në mënyrë tëligjshme, ose dhëmbë për dhëmbë dhe pastaj dot’i kujtoni këto fjalë, por do të jetë vonë!

Gramoz Ruçi – Jo, nuk ka replikë mbi replikë.Zoti Berisha, është hera të dytë që e përmendni

këtë shprehjen e partizanëve legjendarë.(Reagime nga salla pa mikrofon)E rilindësve aq më mirë, por e përdorur nga një

ish-Kryeministër dhe një ish-President: “O djemrrëmbeni armët, ja vdekje, ja liri”, sigurisht është epapranueshme, është e dënueshme dhe duhet tëdistancohen të gjitha grupet parlamentare.

Urdhëroni!(Reagime nga salla pa mikrofon)Taulant Balla – I nderuar zoti Kryetar,Kolegë deputetë,Në mënyrë të përsëritur deputeti Sali Berisha

u shpreh në Kuvend me thirrje antikushtetuese tëpërcaktuara në Kushtetutë dhe në Rregulloren eKuvendit. Sipas Kushtetutës dhe sipas Rregulloressë Kuvendit, këto janë të jashtëligjshme kur bëhennë foltoren e Kuvendit, këtu citoj Kushtetutën,sigurisht bëjnë thirrje për rrëzimin e renditkushtetues, pavarësisht nëse e marrin apo jonjerëzit seriozisht, ne jemi të detyruar që tërespektojmë Kushtetutën dhe Rregulloren eKuvendit. Si i tillë, zoti Kryetar i Kuvendit, në emërtë Grupit Parlamentar të Partisë Socialiste,kërkojmë 10 minuta pushim për të diskutuar me

grupin parlamentar lidhur me masat dhe ankesënqë, së pari, do t’i drejtojmë Byrosë së Kuvenditdhe më pas institucioneve të tjera për këtë shkeljetë rëndë të Kushtetutës dhe të Rregullores sëKuvendit.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – 10 minuta pushim.

(Rifillon seanca)Gramoz Ruçi – Uluni, kolegë deputetë!Rifillojmë seancën.Fjalën e ka zoti Dashamir Shehi.(Reagim pa mikrofon)Më fal, zoti Shehi.Zoti Balla.(Reagim pa mikrofon)Se kërkoi pushim.Taulant Balla – Atëherë, zoti Kryetar i Kuvendit,Kolege e kolegë deputetë,Grupi Parlamentar i Partisë Socialiste do të

depozitojë në minutat në vijim një kërkesë drejtuarByrosë së Kuvendit, bazuar në nenin 65 tëRregullores së Kuvendit “Masat disiplinore më tërënda”, paragrafi 2. Po ashtu, bazuar edhe nëKodin Penal, nenin 223, do të ketë dy kërkesa tëndryshme drejtuar Byrosë, për marrjen e masësdisiplinore të përjashtimit nga Kuvendi. Sigurisht,do t’ i kërkojë Byrosë që, siç e përcaktonRregullorja, të thërrasë deputetin shkelës tëRregullores për të dhënë shpjegimet dhe arsyetpër thirrjet publike për veprime të dhunshme, tëpërcaktuara nga Kodi Penal, ku thuhet: “Thirrjet ebëra publikisht për të kryer vepra të dhunshmekundër rendit kushtetues dënohen me gjobë oseme burgim deri në 3 vjet.” Kjo është pjesa që utakon organeve të drejtësisë.

Për sa i përket Rregullores së Kuvendit, unëdo t’i bëj një thirrje PD-së, grupit të saj parlamentar.Dje kryetari i PD-së u kthye në transportuesvezësh, me të cilat pastaj goditet Kryeministri apokushdo tjetër në këtë sallë. Sot ish-kryetari i PD-së, ish-kryeministri Berisha bëri thirrje për dhunë,të cilat janë të papranueshme. Unë besoj se endebrenda PD-së ka mbetur shtetarizëm për t’udistancuar nga kjo dhunë e pashembullt, nga kyfjalor dhe nga kjo retorikë politike që nuk i bënaspak mirë Shqipërisë, rrugës sonë europiane.Apeli im është që Partia Demokratike urgjentishttë distancohet nga këto lloj thirrjesh, sikurse i bëjthirrje Kryetarit të Kuvendit që në përfundim tëkësaj seance, brenda afatit 48 orësh, Byroja e

Viti 2018

286


Kuvendit të shqyrtojë kërkesën tonë, por edhekërkesat e depozituara dje ndaj deputetit LulzimBasha dhe deputetëve të tjerë shkelës sëRregullores së Kuvendit.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit!Të depozitohet kërkesa.Urdhëroni!Edmond Spaho – Zoti Kryetar, situata në të

cilën ndodhet maxhoranca është tragjike dhekomike njëkohësisht. Në të vërtetë u ka hyrë tmerringa protestat popullore në Tiranë dhe në qytete tëtjera të Shqipërisë. Po e ndjeni fundin e pushtetitdhe, në tentativë për të shpëtuar nga ky uraganqytetar, kaloni në spektakle dhe në butafori. Sadotë përpiqeni, nuk u shpëtoni dot as protestës sëstudentëve dhe as protestës së qytetarëve tëUnazës së Re, as nuk e fshihni dot rastin ekorrupsionit që ka shokuar jo vetëm Shqipërinë,por edhe SHBA-në. Sado të përpiqet Kryeministrime akrobacitë që bën dhe me urdhrat që ju jepjuve, nuk do të shpëtojë dot. Është, gjithashtu,komike, sepse aq ju ka hyrë tmerri, sa vargjet enjë kënge patriote i konsideroni si thirrje përrrëzimin e rendit kushtetues.

Zoti Kryetar, ju tërheq vëmendjen që po lejoniqë Kuvendi të degradojë në këtë farë feje. E kenikthyer, shoku Gramoz, siç thatë edhe dje, në byropartie, ku, sipas vullnetit tuaj të habitshëm,propozoni të përjashtohen të gjithë drejtuesit,madje, po të kishit mundësi, të gjithë grupin eopozitës. Çfarëdo akrobacish dhe veprimeshqesharake të ndërmerrni, nuk do t’ia arrini dot qët’i mbyllni gojën e opozitës. Gjithmonë do të nakeni këtu kundër jush. Kjo “rilindja” juaj është bërëe keqja më e madhe që ka pasur ky vendndonjëherë. Derisa ju të rrëzoheni e të shporreni,ne do të na keni këtu në këmbë.

Gramoz Ruçi – Urdhëroni, por flisni vetëm përprocedurë dhe mos bëni komente, siç bëriparafolësi.

Edi Paloka – Për procedurë dhe për çështjenqë ju keni ngritur.

Pa u shtuar asgjë fjalëve të kryetarit të grupit,si fillim për kulturë, meqë nuk dinit as se çfarë tekstiishte ai që u përmend nga zoti Berisha, po jua themse mund ta gjeni tek Wikipedia. Është një këngëpatriotike e robërisë turke dhe nuk është këngëpartizane, zoti Gramoz. “O trima luftëtarë” është ekompozuar dhe me tekst të patriotit Thanas Floqi.Këtë e thashë sa për kulturë.

Për sa i përket pjesës tjetër, përderisa këtu kanëdalë edhe vezët antikushtetuese, nuk ka asgjë tëkeqe të nxirrni edhe një këngë patriotike siantikushtetuese, por të jeni të bindur ju dhe ai qëkeni në krye se është vërtet akt patriotik largiminjëherë e më parë dhe me çdo mënyrë e këtij qëkeni Kryeministër dhe kujtdo që do ta mbështesëatë. Prandaj përjashtoni kë të doni, shqiptarët i kenipërballë dhe do t’i keni përballë derisa të arrihetkjo. Ky Kryeministër do të qërohet. Më kot lodhenie bëni presion. Nuk trembni askënd më. Jua kanëtreguar studentët përditë. Nuk i trembni dhe nuk imashtron dot më as ata, imagjinoni ne që i kemikaluar disa histori me ju që nga ’90-ta!

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Megjithatë, thirrja patriotike,

kënga “O djem, rrëmbeni pushkët, ja vdekje, ja liri”e përdorur qoftë për pushtuesit osmanë, qoftë edhepër pushtuesit gjermanë besoj se është kënduarnga të gjitha ata që janë atdhetarë dhe nga të gjithëne që jemi këtu. E përdorur në leksikun e debatitparlamentar në kontekstin e sotshëm, sigurisht qëështë një thirrje e papranueshme dhe grupimetpolitike duhen distancuar. Kështu që pikëpamjetdallojnë. Grupi parlamentar ka bërë një kërkesë,të cilën do të shqyrtojë Byroja.

Fjalën e ka Dashamir Shehi.Të përgatitet Petrit Vasili.Dashamir Shehi – Të nderuar kolegë,Pas kësaj punës së këngës, se fillon e bëhet

serioze kjo çështje, rrini të qetë, se ne që jemi këtu,kur ishte kjo puna e armëve, e mbyllëm, e bëmëme letra demokracinë. Pra, rrini të qetë, sepse nukka për t’i marrë njeri armët. Përtej pasionit tëBerishës, rrini të qetë. Jemi ne disa këtu që, kurishte koha të merrnim armët, nuk i morëm. Kështu,lëreni këtë muhabet e të merremi me këtë punë,për të cilën kemi ardhur sot.

Për sa i përket propozimit të ndryshimit tëKushtetutës, nga ana kushtetuese e dëgjovazonjën, se e qëndisi këtë punë, por kjo bën dermankur ne të jetojmë në një regjim kushtetues, në njëambient kushtetues, në një situatë dhe në njëshoqëri kushtetuese, në një sistem që respektonrregullat. Ne jemi rast specifik dhe unik. Pse u bëpër ne një reformë e plotë në drejtësi?! Sepsedrejtësia, që kishim deri dje, nuk quhej emjaftueshme. Atë duhej ta mbushnin ligjet e këtijshtetit. Kështu që ne kemi ardhur me këtëpropozim, sepse rrethanat janë specifike dhemasat duhen specifike. Situata është e

287


jashtëzakonshme, në qoftë se do ta përcaktonimnë këtë mënyrë, dhe duhen disa masa tëjashtëzakonshme. Këtë po kërkojmë ne, asgjë tëçuditshme, e cila nuk ka ndodhur më parë. A ështëi mirë apo i keq ky propozim? Unë gjykoj se ështëi mirë në qëllimin e tij.

E dyta, a është i mjaftueshëm dhe a duhetplotësuar? Hajde e plotësojmë. A është juridik ekushtetuese? Mundet jo. A është politik?Absolutisht, politik dhe vetëm politik është. Pse?Sepse në këtë sallë jemi për të marrë vendimepolitike. Një politikë më serioze mund të nashpëtojë nga kjo situatë e veçantë ku jemi.

E fundit, a është një propozim moral? Sigurishtqë është moral, madje unë do ta vija të parin. Ç’dotë thotë kjo? Do të thotë që klasa politike merrpërsipër të vetëpastrohet në njëfarë mënyre. Edhekëtu nuk shoh asgjë të keqe. Këtu u shtruan tëgjitha teoritë që këto interceptohen me ligjin e ripër drejtësinë, dhe i humbin pavarësinë... Nukështë fare e vërtetë. Kjo nuk i prish punë fare ligjit.Për drejtësinë e re ne kemi dyshimet tona.Megjithatë, ajo drejtësi e cunguar që keni bërë, katë drejtën të na rishikojë sipas ligjeve të saj, edhepasi të ketë mbaruar ky veting. Nuk prish as edhenjë punë. Çfarë i bën asaj drejtësie? I heq dyshiminqë kemi ne sot. Absolutisht që ia heq dyshimin.Aty i ka mjetet e saj ajo drejtësi. Ditën kur të bëhenKLP-ja, KLGJ-ja dhe kur të vihen ata gjykatësit aponëpunësit, absolutisht i kanë të gjitha mjetet t’urikthehen dosjeve sipas ligjit dhe secilin prej neshta marrin veç e veç.

Ndërsa ne po themi: hajdeni ta nisim nga fillimikëtë proces vetëpastrimi. Pse? Sepse qytetarëveu mungon besimi te kjo klasë politike. Pse? Sepsenë këtë sallë jemi shumë njerëz që kemi vjedhur;sepse në këtë sallë ka më shumë pasanikë sesamund të ketë parlamenti i një vendi të varfër.Prandaj do të rikthejmë besimin te politika. Ndryshetë gjitha gjërat që bëhen me politikë, nuk do tëkenë asnjë lloj vlere. Këtu nuk është çështja jojuridike, stërjuridike, jo ngatërrohet, jo nukngatërrohet. Të gjitha këto mund të zgjidhen nëqoftë se doni t’i zgjidhim. Në qoftë se nuk kenidëshirë për t’i zgjidhur këto punë, atëherë nuk dotë mjaftojnë as fjalët e mia, as të këtyre të tjerëvedhe as ato që tha zoti Berisha. Ne jemi në njësituatë shumë të veçantë në Shqipëri, që ështëmajisur dhe ka kaluar përtej kontrollit.

Ne kemi një vend fqinj si Italia, i cili nuk shkëlqenas për institucione shumë të pavarura, as për

pastërtinë në nivel administrate dhe as në niveljuridik, por është një vend i infektuar nga mafia,që ka 40 vjet që bën luftë me mafien, ku herë fitonshteti, herë fiton mafia, por që lufton me mafiendhe përplaset me të, ndërsa këtu te ne mafia ështëulur këmbëkryq. Prandaj them që duhet të merrendisa masa të veçanta dhe specifike.

Propozimi ynë, të cilin e kemi ngritur sot,ndoshta 10 vjet më parë apo 10 më vonë do tëdukej i pavend, por sot jemi brenda këtij realitetidhe unë ju them të mos kini frikë. I pashë dhe idëgjova disa trimëresha që thoshin: “Ju keni frikë,ju s’keni frikë”, por unë mendoj se kush është indershëm nuk ka frikë fare.

Së dyti, justifikimi i vazhdueshëm i kësajmaxhorance “që ju keni bërë zullume dhe nuk jukanë dënuar për to” nuk ka vend, ai bie mbi ju,sepse ju keni 5 vjet e gjysmë që drejtoni vendin.Ju i keni pasur gjykatësit, policët dhe hetuesit, tëcilët mund t’i kishit futur në burg ata të këtij krahudhe të mos kishit me çfarë të mbuloheshit më, porky është një sistem i vjetër korruptiv, që kush vjenmë pas në pushtet i tregon atij të mëparshmit qëkam dy letra unë për ty. Kush ka letra nga ky krahudhe kush e meriton, le të hyjë në burg, jo t’i fshihnipër të mbuluar gjërat tuaja.

Ky është realiteti në Shqipëri. Nëse ka tëkorruptuar këtu, hajdeni t’i pastrojmë, por ju keniqejf t’i mbani, sepse janë jorgani juaj. Në qoftë sedisa nga ju këtu mund të kenë bërë zullume, tanimund të bëjnë të gjithë duke ndenjur rehat. Kjoështë teknikë e vjetër, sepse unë kam disa vite nëkëtë sallë dhe e di se sa herë që xhiron shteti, kjoteknikë përdoret. Ata përpara nesh ishin më të këqijsesa ne. Jo, nuk është ashtu, pasi gjithkush duhettë mbajë pjesë e vet, gjithkush të mbajë kryqin evet, shkruhet në Bibël. Nëse këtu ka të korruptuar,nxirrini, sepse i keni të gjitha në dorë: keni policinë,televizionet, SHIK-un dhe tatimet. Pse nuk inxirrni?! Sepse ajo është batanija që ju mbanngrohtë.

Së fundi, të mos ju marr shumë kohë, sepsenuk ka shumë nevojë për shpjegim, drejtësia i katë gjitha mundësitë, mos e ngatërroni fare në këtëpunë. Ju thoni që ata i kanë vënë, shyqyr që janëvënë, por ne nuk kemi besim tek ata. Koha do t’ujapë mundësi edhe atyre të tregojnë nëse janë tëndershëm apo jo. Ne e dimë që ata janë me ju,janë të majtë, por kjo nuk do të thotë se janëautomatikisht hajdutë. Ata kanë kohën emjaftueshme të bëjnë punët e tyre.

Viti 2018

288


Kam edhe diçka. Këtu janë bërë shumëpasanikë, disa hiqen për të ndershëm, disa përintelektualë, por ne jemi një popull i vogël dhe enjohim njëri-tjetrin. Ne e dimë sesa i vlen lëkuragjithsecilit, e dimë se nga vijnë dhe nga kanëardhur, ku do të shkojnë dhe pse këtu janë atadhe jo disa të tjerë.

Po e mbyll fjalën time me shprehjen e një filozofifrancez: “Asnjë nuk është i pasur sa të blejë tëkaluarën e vet”. Ai që vjen nga llumi, në llum do tëshkojë dhe nuk e bën të nderuar kjo sallë, nuk kapër ta bërë kurrë të rëndësishëm dhe nuk ka përta bërë kurrë të ndershëm. Këtu kanë hyrë dhekanë dalë shumë, por ditën që janë bërë pis kanëdalë nga kjo sallë dhe i keni cepave të Tiranës.Ata mund të kenë para, por jo fytyrë.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka deputeti Petrit Vasili.

Të përgatitet Ermonela Felaj.Petrit Vasili - I nderuar Kryetar i Kuvendit,Të nderuar kolegë deputetë,Para se të filloj fjalën time të shkurtër, për thelbin

e asaj që po diskutojmë sot, që është vërtet njënismë parimore, besoj se të gjithë këtu së bashkuduhet t’ia kursejmë leksionet e etikës njëri-tjetrit.

Ne dëgjuam këtu merakun e madh të citimit tëpapërshtatshëm, me demek të një kënge patriotike,e cila rastësisht fillon edhe me: “O djem tëSkënderbeut”, jemi edhe në vitin e Skënderbeut,por që ishte një herezi e madhe dhe njëherazidëgjuam edhe elegji për vezën. Shumë mirë, porkëtu ka ekzistuar edhe pacipëria më e madhe nëbotë, ku e gjithë Byroja e Kuvendit ka mbrojtur njërrugaçëri, që është bërë nga Kryeministri i vendit,i cili ka cituar popullin e tij dhe e ka krahasuar nëmënyrën më të fëlliqur dhe vulgare. Thënë e gjithakjo, na i kurseni këto palaçollëqe të etikës në sallëne parlamentit, mbajini për vete dhe jetoni mekompleksin e inferioritetit dhe të poshtërimit që jubën Kryeministri juaj. Ajo është puna juaj dhezgjedhja juaj, por ne mos na i hidhni këtu.

Ajo që ka thënë Kryeministri dhe vota eturpshme do t’i mbetet secilit në rekordet e jetëssë tij. Argumentin se kjo paska qenë një sjellje ejashtëzakonshme, merreni, mbajeni për veten tuaj.Bëni çfarë të doni, mblidheni Byronë, dënoni si tëdoni, sepse kjo punë me radhë është, nuk ështëndonjë problem i madh.

Ju kemi parë edhe kur jargaviteshit në opozitë,ju shikojmë edhe tani që bëni si superiorë tëmëdhenj, sepse keni mundësinë të shpërdoroni

vota. E di që e keni shumë merak që shkeletKushtetuta me këngën e shkruar 70 vjet më parë,por nuk e keni merak që shkelet Kushtetuta kurvidhet brenda natës, kalohen dekrete, shkelen dhenëpërkëmben të gjitha normat ligjore, duke e kthyerkëtë parlament në një magazinë të ligjeve dhe tëoligarkëve.

Megjithatë, të kthehemi te nisma e ditës, e cilaështë një nismë e qartë dhe parimore: ose ndaheminga kriminalizimi i politikës, ose vazhdojmë dhebashkëjetojmë. Çfarë është nisma e opozitës?Ndarja njëherë e përgjithmonë, cilado qoftë kostojae kësaj gjëje, pasi kemi mbetur në vend; besimi tepolitika, sigurisht me shumë të drejtë, është ulur,ku kontributi i dhënë nga maxhoranca në këtë uljeka qenë i konsiderueshëm. Maxhoranca ka gjeturzgjidhjen duke u fshehur pas Venecias. Shumëmirë! Megjithatë, unë nuk kam ndër mend të bëjkomente, por vetëm do të citoj Komisionin eVenecies dhe nuk pres ndonjërin nga maxhorancatë më përkthejë nga shqipja në shqip se çfarë thotëVenecias, por po e them ashtu siç e kanë thënënë ligjëratë të drejtë. Në qoftë se ata nuk kanëpreukupacion për këtë gjë, do të thotë që endenjura ngrohtë bashkë me horrat dhe kriminelëtështë mënyra e tyre e jetesës, ndërsa për ne ështënjë ndarje parimore.

Ja çfarë tha grupi i ekspertëve të Komisionit tëVenecias kur erdhi në Tiranë, i cili e preku situatënme dorë: “Nga takimet, shkëmbimet e mendimevetë ndryshme që patën raportuesit gjatë vizitës nëShqipëri duket qartë se ekziston vërtet një prob-lem i kontakteve të papërshtatshme midispolitikanëve dhe elementëve kriminalë”.

Vazhdon më tutje raporti i Komisionit tëVenecias, në ligjëratë të drejtë, që nuk është raportas i opozitës, as i një njeriu tjetër, sepse këtadridhen kur del ndonjë ide nga opozita: “Çështja ekontakteve të ngushta të anëtarëve të parlamentit,të këshillit bashkiak ose të zyrtarëve qeveritarë mekrimin e organizuar janë një problem në Shqipëri.Siç tregojnë edhe rezultatet e para të procedurëssë vetingut të gjyqësorit, ndërlidhja e institucioneveshtetërore dhe krimit të organizuar duket se ështëshumë e lartë. Kjo pengon besimin në institucionete shtetit dhe delegjitimon funksionimin e tyre. Nësekrimi i organizuar, - vazhdon Venecia, jo opozita, -është duke qeverisur institucionet shtetërore ose,të paktën, ka një ndikim në punët e tyre, parimet eshtetit ligjor nuk mund të zbatohen në praktikë. Nënjë shtet të qeverisur ose të ndikuar nga krimi i

289


organizuar, parimet e dinjitetit, barazisë apoligjshmërisë janë lënë mënjanë”.

Çfarë konkludon Venecia?! Prapë Venecia dhejo opozita. Të jenë shumë të qetë këta që janëkëtu. “Skualifikimet që anuluan një mandatzgjedhor nuk duhet të konsiderohen si kufizim idemokracisë, por si një mjet për ta ruajtur atë”.

Në bazë të këtyre konsideratave shteruese qëVenecia jep, këtu mund të ekzistojë edhepacipësia, ku mund të jenë prapë kundër, pors’është ndonjë problem dhe nuk ka për të qenëfare lajm për opozitën dhe as për shqiptarët, porështë damka përfundimtare se çfarë zgjedhje kanëbërë. Zgjedhja e tyre është të jenë njësh me tadhe, e dyta, të mos i referohen më Venecies përkëtë çështje, por të thonë që e kemi marrë këtëvendim dhe duam të jemi njësh me ta. Koha për tëdhënë hesap edhe para qytetarëve dhe historisëvjen shpejt, sepse nuk ka pasur të përjetshëm. Nëkëtë sallë ka pasur edhe burra më të rëndë, tëcilët kanë ikur dhe nuk mbahen mend se ku janë,sepse njerëzit, të cilët kanë karaktere të dobëta, ibluan koha me shpejtësi, por përcaktimet qëVenecia i thotë qartë, edhe kur thotë se mund tëndërmerret çdo lloj hapi, pra, edhe të ndërpritetmandati, pasi demokracia shëndoshet, nukdobësohet apo zbehet, janë parime të shenjta dhekush voton kundër tyre ka votuar për të zezën dhejo për të bardhën.

Faleminderit!Gramoz Ruçi- Faleminderit, zoti Vasili!Fjalën e ka zonja Felaj. Të përgatitet zoti

Strazimiri.Ermonela Felaj – Faleminderit, zoti Kryetar!Për opozitën ky sesion pasoi atë të verës. Pasi

mbyllëm betejën për Prokurorin e Përgjithshëm tëpërkohshëm, ende kur efekti i një vere të nxehtënuk kishte mbaruar, opozitarët kapën një tjetërkauz, luftën me krimin e organizuar, të cilënzgjodhën ta bënin, as më shumë dhe as më pak,nga hotele elegante të qendrave të qyteteve tëmëdha. Pikërisht aty, në rehatinë dhe komoditetine qëndrimit që ofronin këto hotele, nën freskinë eajrit të kondicionuar, opozita filloi betejën metamtame nga njëri qytet në tjetrin, thua se vetëmshqiptimi i kësaj kauze të re do t’i bënte rishtarëedhe shumë nga këta politikanë të kësaj ane, emrate të cilëve janë të lidhur edhe me skandalet më tëmëdha që ka njohur ndonjëherë ky vend. Sigurishtpër ne ishte e qartë që në krye të herës që kjo nukishte asgjë më shumë se një flluskë sapuni, që

sosi sapo u ngrit në ajër.Sidoqoftë, ne socialistëve, përfundimisht, në

çdo veprim dhe në çdo sjellje na karakterizontoleranca dhe nuk kthyem një përgjigje tëmomentit, përkundrazi, ndoqëm Rregulloren eKuvendit sa u takon parashikimeve që lidhen mepropozimet për ndryshime në Kushtetutën eRepublikës së Shqipërisë. Edhe në këtë rast, mecinizëm, u akuzuam se demek donim ta çonimçështjen në kalendat greke, pasi çështja ishte eqartë, Komisioni i Venecies ishte shprehur një herëpër vetingun e gjyqtarëve dhe prokurorëve, kështuqë nuk ishte rasti të shpreheshim, gjasme, përvetingun e politikanëve. Në fakt, kjo ishte fiks sjelljeprej kopjacësh, që, duke kopjuar fjalë për fjalë njëkapitull ekzistues në Kushtetutë, atë për vetingune gjyqtarëve dhe prokurorëve, tentojnë tëkapërcejnë opinionin e mekanizmit më të çmuarnë fushën e analizës kushtetuese që ka Këshilli iEuropës dhe ky është pikërisht Komisioni iVenecias.

Teksti i propozuar nga opozita me kërkesën emaxhorancës iu dërgua për opinion Venecies, kupërgjigjja ishte dhe është e qartë që në opinioninparaprak të saj dhe në opinionin përfundimtar nëtë 97 konsideratat që ka bërë në ketë opinion.Konsiderata numër 46 thotë: “Para se të analizojëndryshimet e propozuara të këtyre kritereve,Komisioni i Venecies duhet të theksojë sekonkluzionet e arritura në mendimet e mëparshmelidhur me verifikimin e gjyqësorit në Shqipëri nukjanë automatikisht të zbatueshme dhe përverifikimin e synuar të politikanëve”.

Vazhdojmë me dy konsideratat te konkluzionet.Në konsideratën numër 90 thuhet:“Projektpropozimet kushtetuese për kontrollin eintegritetit të politikanëve dështojnë të sigurojnëudhëheqje të përshtatshme dhe siguri tënevojshme edhe në nivelin kushtetues për njëproces të tillë të shkallëzuar gjerësisht, kompleksdhe sensitiv, me implikime të rënda për të drejtat esubjekteve të tyre. Propozimi i këtij lloj vetingu kamungesë të qartë të sigurisë ligjore”. Nëkonsideratën numër 91 thuhet: “Projektligji kadështuar së përkufizuari elementet kyçe tëvërejtura, të tillë, si: çfarë domethënie ka kontaktime persona të caktuar; çfarë domethënie ka tëqenit i përfshirë në një qark subjektesh, që kanëkontakte me këta individë dhe çfarë domethënieka të qenit i përfshirë në krimin e organizuar.“Qëllimi shkon përtej dukjes”, thotë Komisioni i

Viti 2018

290


Venecies me elegancë. Pra, ky është një mashtrim publik juaji, sepse,

qartësisht, politika nuk mund t’i bëjë vetingvetvetes. Politikës ia bën vetingun populli përmeszgjedhjeve. Kuptohet që mekanizmi i zgjedhjeve,ai që ne u ofrojmë zgjedhësve, ka ende nevojë tëpërmirësohet dhe ndoshta është rasti t’ju kujtojmëse jeni pikërisht ju që në një mënyrë komplet tëpaarsyeshme po vononi ndryshime të tjera nëKodin Zgjedhor, ndryshime që me siguri do t’jundihmojnë në realizimin në mënyrë sa më objektivetë një të drejte aq të rëndësishme, siç është e drejtapër të zgjedhur dhe për t’u zgjedhur. E kur flasimpër zgjedhje, në fakt, nuk rri dot pa e thënë atë tëvërtetë, që e dinë të gjithë, se zgjedhjet më tëkontestuara, më të keqpërdorura kanë qenëpikërisht ato që i keni administruar ju, sa herë keniqenë në pushtet. Zgjedhjet e 26 majit të vitit 1996janë vula e turpit në fytyrën e partisë suaj, që sollënpasoja tejet të rënda në të gjitha zgjedhjet që uzhvilluan më pas, sepse deformuan keq sjelljennë procesin zgjedhor, goditën mu në zemër tëdrejtën për të zgjedhur, si dhe imponuan dhunëndhe vjedhjen haptasi të votës së lirë. Tashmë egjitha kjo dhe gjithçka ndodhi më pas ngelet vetëmnjë mësim për ne, se si e kaluara nuk duhetharruar, se si të keqes i duhet mbyllur çdo shtegnjëherë e përgjithmonë. E pra, bëjeni një sforco,mendore në këtë rast, ejani në Komisionin eReformës Zgjedhore dhe të bëjmë të gjitha atondryshime, për të cilat jemi qartësisht të orientuardhe tërësisht të asistuar nga faktori ndërkombëtar!

“Ja sheshi, ja mejdani”, thotë populli. Por,natyrisht, kjo thënie nuk ka parasysh ato që kanëlidhje me pula dhe sende koteci, por me vullnetine mirë dhe të pastër, me detyrimin për t’u qëndruarbesnikë zgjedhësve tanë dhe interesave më tëlarta publike.

Vetingu i politikanëve nuk mund të jetë sezonal,si betejat që keni zgjedhur ju, kolegë, por ipërhershëm, i ngjashëm me shpatën e Demokleut,që rri mbi kreun e çdo të zgjedhuri që guxon tëdalë nga shinat duke nëpërkëmbur besimin epublikut.

Vetingu i politikanëve duhet të ndodhë jo vetëmnëpërmjet instrumenteve ligjore që ne kemi ngriturderi sot, si: kontrolli i pasurisë dhe konfliktit tëinteresave, ligji i antimafias, l igji përdekriminalizimin dhe ndryshimet që pritet tëndodhin në Kodin Zgjedhor e të tjerë, por, mbi tëgjitha, në sajë të veprimit pa kompromis, të

pakorruptuar, të pandikuar dhe objektiv tëinstitucioneve të drejtësisë, të cilat ne i përfshimënë një reformë të thellë, pikërisht për të siguruarqë ato të veprojnë kundër politikanëve të korruptuardhe të inkriminuar në një mijë e një fije dhe aferakriminale. Kjo është ajo që na duhet, kjo është ajopër të cilën lufton çdo shoqëri e civilizuar, jo luftapolitike e ditës, jo gjuetia e shtrigave, jo populizmi,aq më tepër jo populizmi nga një forcë politike, ecila ka qeverisur në këtë vend për shumë e shumëvjet.

Ju që ishit kundër vetingut në drejtësi, që bëtëçmos ta pengonit atë, që keni mbajtur konferencapër shtyp për vendimet e marra nga organet evetingut, të cilat janë organe të pavarura dhekushtetuese, bëtë edhe hapin tjetër: nëpërmjet njëveprimi të rëndomtë sollët këto propozime, qësfidojnë direkt dhe indirekt veprimin dhekompetencën e gjykatës dhe të Prokurorisë sëPosaçme, dy organeve të reja kushtetuese, të cilatdo të trajtojnë dhe do të ndëshkojnë, sipas ligjit,çdo politikan, çdo të zgjedhur, çdo të emëruar dheçdo zyrtar të lartë që përfshihet në korrupsion, nëkrim të organizuar apo në çdo lloj akuze tjetërpenale.

Në mënyrë simbolike, doni apo nuk doni, këtoinstitucione të reja do të jenë shpata e Demokleut,veprimin e të cilave tashmë, edhe pasi Komisioni iVenecias u shpreh, nuk mund ta pengoni më.

Organet e reja të qeverisjes së drejtësisë janëkonstituuar dhe veprimi i tyre ka filluar. Në fakt, kyduhet të jetë një lajm i mirë edhe për të gjithë ataqë janë në këtë krah, që besonin me naivitetndoshta, se nisma që u propozua ishte e mirë, ishtezgjidhja ideale!

Kriminelët nuk kanë dhe nuk duhet të kenëngjyrë, ndaj në këtë pikë llogaria “ata janë tanët,këta janë tuajt” është e shpifur dhe na vë të gjithëvenë pozicionin e atyre që zgjedhin të mbrojnëllokmat e krimit. Unë refuzoj ta bëj këtë. Nerefuzojmë dhe kemi refuzuar t’i mbrojmë kriminelëtsapo ata janë zbuluar të tillë. Bëjeni edhe ju këtëhap dhe, sigurisht, politika nesër do të ketë bërënjë hap përpara, një hap që nuk vjen nëpërmjetkulisash dhe nismash të kopjuara, që mbartinhapur rrezikun e shkeljes së të drejtave dhe lirivethemelore.

Kolegë, nuk mjafton thjesht dhe vetëm të jemipolitikisht korrektë. Të jesh politikisht korrekt dhetë kesh mbi shpinë vrasjen e katër shqiptarëve,këto nuk mund të rrinë bashkë; të jesh politikisht

291


korrekt dhe t’u kesh shkaktuar vdekjen 26 vetave,kjo është ironi e madhe për shqiptarët!

Thirrini arsyes, kolegë, dhe mos u shisnipërralla shqiptarëve, sepse ka dalë edhe njëshprehje, që është fiks për ju. Dikur përrallat filloninme fjalët: “Na ishte se ç’na ishte”, ndërsa sotpërrallat fillojnë me fjalët “Kur të vijmë ne nëpushtet”.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zonja Felaj!Fjalën e ka deputeti Gent Strazimiri, dhjetë

minuta. Të përgatitet Edmond Panariti.Gent Strazimiri – Po vidhen edhe minutat tani!Të nderuar qytetarë që na ndiqni,Vetingu i politikanëve nuk do të bëhet, sepse,

siç jua tha edhe ish-prokurorja e pavarur e sistemittë drejtësisë, sot deputete, kolege e atyre 19deputetëve kriminelë të legjislaturës së shkuar dhee disa të tjerëve të legjislaturës aktuale,përfaqësuese e partisë që ka vrarë 74 mijëshqiptarë në 46 vjet, të pafajshëm që të gjithë, ngai pari deri tek i fundit, dhe e ka nisur me listën efirmëtarëve të Pavarësisë, ka një merak. Ajo thotëse projektligji që ne kemi përcaktuar mund të bëjënjë gjëmë të madhe dhe do të ishte antikushtetues,tmerr, o Zot, sepse mund të shkelet siguria juridike.E kujt? E politikanëve dhe e kriminelëve? Se këtajanë subjekt i këtij ligji!

Mund të shkelen të drejtat e njeriut, dhe do tëishte një tmerr antikushtetues. Të drejtat e kujt?Të drejtat e politikanëve dhe të kriminelëve,subjektet e vetme të këtij ligji? Por çfarë thonë meshkrim? Thonë se projektligji që ka sjellë opozitaka një mungesë qartësie, nuk specifikon kontaktetme krimin.

“Mungesë qartësie” citoj (në kuptimin e fjalës“kontakt” me krimin). “Kontakti me persona tëpërfshirë në krim të organizuar, parashikuar nëprojektligj, është i vështirë për t’u vërtetuar në çdorrethanë. Mund të ketë abuzime gjatë interpretimitdhe zbatimit të tij”.

“Në rrethanat kur nuk është parashikuar njëinstitucion që të merret me vetingun e politikanëve,nuk mendojmë se mund të ketë një të tillë që arrinsynimin dhe qëllimin nga nisma për ndryshimekushtetuese, sepse tashmë është vetë sistemigjyqësor që duhet ta bëjë atë”. E ka fjalën përErmonelën, për Arta Markun, për Ardian Dvoranindhe për Gent Ibrahimin, që sapo janë emëruar atjepër të na sjellë historinë e re të drejtësisë së resocialiste të partisë së Ermonelës dhe të Gramozit,

të asaj drejtësie që kurrë nuk i ka hyrë në haknjeriu!

Shembullin konkret e keni në dosjen 339, tëkapur në përgjim nga Arta Marku, në letra,Vangjush Dakon me bandën. Thuhet: “Ështëfamilje me influencë. Unë me ata do të punoj, sepseata kanë vota”.

Nuk mund të guxojë njeri të vendosë tëdisiplinojë marrëdhënien e Vangjush Dakos meAvdulajt (bandë kriminale), sepse shkel të drejtënkushtetuese të Vangjush Dakos, si politikan, përtë marrë votat dhe influencat e familjes kriminaleAvdulaj, që, po ashtu, qenkan edhe votues! A nukkanë ata të drejtë të votojnë për Gjushin, xhuxhine tyre?! Por që të votojnë, duhet të komunikojnë,duhet t’i kërkojnë disa favore dhe Gjushi t’u thotë:“Po, mor lal, mos ki merak”! T’ua mbyllë këto favorederi ditën e shtunë në darkë, të dielën votohet, tëhënën në mëngjes Gjushi i merr në telefon dhe uthotë: “Thirre një çikë atë çun, Danoç, tafalënderojmë një çikë, se i jemi mirënjohës të gjithë,nga i pari tek i fundit!”

Kjo është arsyeja pse këta sot nuk e duan ligjintonë për vetingun e politikanëve, kanë frikë seshkelet siguria juridike e politikanëve dhe ekriminelëve, subjektet e vetme të këtij ligji. Këtanuk shqetësohen, sepse e kanë mbytur dhe prerënë fyt Gjykatën Kushtetuese kur vjen puna për ish-pronarët; kur vjen puna për ata që marrin vendimegjyqësore të padrejta; kur vjen puna për ata qëshkelen çdo ditë nga arbitrariteti; nga Unaza e Re,nga zgjatimi i Bulevardit dhe çdo qytetar tjetër, sinaftëtarët, biznesi i vogël, studentët! Jo, ata nukkanë të drejta kushtetuese! Ata kanë vetëmdetyrime kushtetuese, ndërsa e drejta kushtetueseështë vetëm e qeverisë!

Në rastin e politikanëve dhe kriminelëve duhettë kemi shumë kujdes, sepse mund të shkelim tëdrejtat e njeriut, të drejtat e politikanit për t’u marrëme kriminelin! Madje nuk përcaktojmë dot çfarëështë “kontakti”. Çfarë është kontakt? Secili prejvotuesve do t’jua thoshte: “Kontakt është që kur tëdal nga shtëpia dhe të shoh kriminelin e lagjes, qëpo bën muhabet me tim bir, sapo ky i fundit të futetnë shtëpi, t’i them: çfarë deshe me atë horr, morti? Mos të të shoh më me atë, se më vjen turp nëlagje, se thonë: i ka dalë çuni duarsh!”

Ai baba që ia thotë këtë fëmijës së tij nuk kanevojë për vendim gjykate ose për prokurori, nukpyet për Kushtetutë, ka kushtetutën e ti j,kushtetutën e njeriut të ndershëm! Këtë kërkojmë,

Viti 2018

292


të nderuar qytetarë! Këtë nuk duan këta! Ështënjësoj sikur djali të vijë në shtëpi dhe të të thotë:“O ba, ma sill pak fedinën penale të atij horrit tëlagjes që e njohin të gjithë kush është. Si e kafedinën penale? Po e pati të pastër, do të rri meatë unë!” Këtë nuk mund ta lejojmë! Këtë nuk mundtë na e quajnë antikushtetuese, sepse po ndodhnjë gjë, të nderuar miqtë e mi, qytetarë, që rrininëpër Facebook, nëpër kafe, ku e di unë se çfarë,bëni politikën e madhe: “mos u merr me politikë,qëndro larg politikës”, dhe merren këta pastaj, majëkalit gjithë kohës!

Vetingu i politikanëve dhe i kriminelëve, që kadalë sheshit tani, nuk ka më gjë për t’u provuar,qenka antikushtetues; kërkesat e studentëve janëantikushtetuese; kërkesat e naftëtarëve janëantikushtetuese; kërkesat e biznesit të vogël janëantikushtetuese! Mihal Grameno me ThanasFloqin, si dhe grupi “Lira” i Korçës me vargjet e tijdalin po ashtu antikushtetues; është një këngë ekrijuar për të mbrojtur lirinë, këndohet dhe del ngashpirti i çdo shqiptari sa herë kërcënohet liria dhedo të vazhdojë të këndohet.

Po bëjnë të njëjtën gjë që kanë bërë me kitaratelektronike në vitin 1972, ku e nxorën instrumentarmiqësor. Dakord? Sot po nxjerrin siantikushtetuese vargjet patriotike. Nuk shpëtojnëdot në këtë mënyrë!

Kushtetuese në këtë ditë të zezë për lirinë ekëtij vendi janë të drejtat e baballave: “baballa 1”,“baballa 2”, “baballa 3”, “baballa 4”; nuk pombarojnë skandalet: pushime me një trafikantdroge; këtej i del emri në një makinë me 3,4 milionëeuro, ku e di unë se çfarë. “Në gjyq”, thotë, “taprovojmë”, ndërkohë që gjëja ka dalë sheshit aty!

Të drejtat e shullazëve nuk mund të shkelenedhe kur kandidojnë për rektorë të universiteteve,edhe kur i kap me plagjiaturë doktoraturash! Dalindoktoresha këtu (nuk kanë fytyrë) kthehen këtejdhe, me pafytyrësinë që i karakterizon, na tregojnëmoralin! Turp! Mrryta të nyta!

Të drejtat e lulberishëve nuk mund të shkelen!Do të kalojë në shërbimin e provës, ashtu sikursei biri i deputetit që doli dje përsëri, me shërbimeprove, sepse na duhen për zgjedhje; për gjashtëmuaj kemi zgjedhjet!

Të drejtat e gjushëve, ndokajve dhe frrokëvenuk mund të shkelen! Kushtetuta është e tyre? Jo,të nderuar qytetarë! Kushtetuta e shkretë ka vetëmnjë hall të madh: nuk flet dot, nuk të gjuan megrusht kur e shkel me këmbë! Kushtetutën duhet

ta mbrosh ti, atje ku të del fëmija yt.Janë jo më pak se 2000 studentë çdo ditë aty

poshtë në shesh dhe janë pak. Secilit u mungojnënga dy prindër me vete; u mungojnë nga dy-treshokë; u mungojnë nga dy-tre kushërinj! Pse?Sepse nuk janë studentë.

Kam folur me disa prej tyre. Shokë dhe miq tëtyre nuk vinin më në protestë. Pse? Sepse i ati, ishkreti, i kishte thënë: ore, më mbytën tatimet. Mëthonë: “Hiqe çunin prej atje, sepse ndryshe do tëvijmë të të mbyllim dyqanin!”

Dikujt tjetër i kishin thënë: “Do të të heqimmamin prej pune!” Çfarë pune bënte mami, ishtedrejtoreshë? Jo, mamaja e shkretë ishte pastruesenë një nga kopshtet e Tiranës.

“Të keqen mami, atë rrogë e kam për ty, për tëpaguar tarifën që e vë ky, sa ka qejf ta vejë! Mosshko më atje që të kemi këtë copë pune, të hamënjë çapë bukë, të marrim disa lekë borxh që tëpaguajmë shkollën tënde!”

I nderuar qytetar,Mos e mbyt fëmijën tënd duke i mbytur lirinë!

Lëre të këndojë lirshëm, “Se mjaft në robëri, o emjera Shqipëri! O djem, rrëmbeni pushkët! Javdekje, ja liri!” Kjo është këngë. Këndojeni sot, qëtë mos jeni të detyruar ta bëjmë nesër! Çohuni sot!Dilni për fëmijët tuaj! Mos u merrni me politikën emadhe, por me xhepin tuaj! Merruni me të ardhmene fëmijës suaj, shumë specifikisht, të atij që ke nështëpi, jo të të gjithë rinisë shqiptare!

Dil nga kafeneja, se përndryshe kjo sallë bosh,që është bosh edhe kur është plot, do të vendosëpër jetën tënde, do të vendosë për tragjedinë, përdramën e familjes së njeriut të djersës! Do tëdetyroheni që t’i bëni pa bukë disa muhabete që,në fakt, duhen bërë pas buke! Do të rrini dhe do t’ishikoni të gjithë këta këtu, nga i pari tek i fundit, sesi do të vijnë t’ju tregojnë çfarë është morali, çfarëështë Kushtetuta, çfarë janë të drejtat e njeriut dhepse nuk duhen shkelur!

Dilni sot në rrugë dhe këndojeni atë këngë, seajo këngë i tmerron, siç tmerron cilindo që guxontë prekë lirinë!

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Urdhëroni, zoti Panariti!Edmond Panariti – Të nderuar kolegë

deputetë,I nderuar zoti Kryetar,Unë, në fakt, ndoqa me shumë vëmendje

veçanërisht qëndrimin dhe reagimin epërfaqësuesve të shumicës në raport me këtë

293


propozim të opozitës për ndryshimet në ligj, dheunë e lexoj kështu shumica qeverisëse i thotëpopullit (sepse ky është në radhë të parë një prob-lem moral, ku e gjithë shoqëria shqiptare po ziennga kërkesa për veting në të gjitha nivelet, media,pedagogë, akademikë, ju i ktheni këtij interesipublik përgjigjen): shiko, jemi të gjithë të barabartë,por ne jemi më të barabartë se ju. Kjo për shkakse standardet për pastërtinë e policit, standardetpër pastërtinë e gjyqtarit, standardet për pastërtinëe prokurorit, standardet për pastërtinë e pedagogutnuk janë për ne, nuk vlejnë për ne. Ato janë për tëtjerët, ato janë për ju, sepse puna jonë, në atoarsyetime që bëni ju, në ato argumente që ju nxirrnipër të mos e votuar vetingun për politikanëtparaqitet si diçka më komplekse, më e ndërlikuar,që kërkon standarde të tjera, të ndryshme ngastandardet që ju u kërkoni të tjerëve dheinstrumente garancie.

Prandaj unë jam i bindur, se kjo del qartë edhepa pritur votimin nga qëndrimet tuaja, se ju nuk dota votoni skanerin tuaj, ju nuk do të votoniradioskopinë tuaj, sepse në fakt një pjesë juajajanë të ndërgjegjshëm se, në fakt, ju do të votonitautopsinë tuaj, se ky votim i propozimit të opozitësdo të bënte të mundur që një pjesë e politikanëveshqiptarë, të cilët kanë ardhur në mënyrë tëpamerituar, me lidhje të shkurtra me botën e krimitdhe trafiqeve, me oligarkët, do të largoheshinpërfundimisht nga politika shqiptare.

Në fakt, e gjithë kjo histori mua më kujton njëvepër të romancierit të njohur George Orwell, i cilipara 73 vjetësh shkroi kryeveprën e tij “Ferma eKafshëve”. Elita e fermës, që ishin derrat, në fakt,u thoshte anëtarëve të tjerë të fermës se jemi tëgjithë të barabartë, por ne jemi më të barabartë setë barabartët. Pra, standardet për vlerësimin egjykimit tuaj nuk vlejnë për ne. Pra, është njërevokim i asaj çka ka thënë Orwell-i në atë vepërmonumentale para 73 vjetësh.

Të njëjtin moral po mundoheni ta paraqisni këtupara nesh, për të justifikuar pikërisht këtëintrasigjencë ndaj një çështjeje që me të drejtë,siç e tha edhe zoti Shehu, është para së gjithashnjë çështje morale. Gjithë shoqëria kërkon me tëdrejtë një veting të të gjitha strukturave të saj,institucionale, akademike, politike, në të gjithanivelet.

Dhe për ta mbyllur këtë diskutim timin, unëmendoj se është shumë e rëndësishme edhe përdiçka tjetër, që, në fakt, është edhe objekt i

diskutimit të ditës së sotme, të seancës së sotme,Reformën Zgjedhore.

Si mendoni ju, ka shans të zhvillohet një reformëzgjedhore duke mbajtur politikanë të cilët kërkojnëtë mos vetohen për lidhjet e tyre të mundshme mebotën e krimit, me botën e trafiqeve, dhe ne pastajtë diskutojmë këtu për çështje të sistemit zgjedhor?Nëse do të jetë maxhoritar, proporcional, ikombinuar etj.? Do të diskutojmë ne këtu pastajpër çështje teknike, si do të numërohet vota, epolitizuar, e papolitizuar, e politizuar, çështja ekomisioneve, numërimi do të jetë konvencional apodo të jetë dixhital. Këto gjëra janë kompletqesharake, në rast se personat që kanë ardhurme votë jo përfaqësuese, me votë të kriminalizuar,do të jenë pjesë e kësaj reforme.

Çfarë kuptimi ka çështja e sistemit? Madje atado të thoshin qetësisht, bëni si të doni, zotëri, edoni proporcional, votojeni proporcional, e donimaxhoritar, e votojmë maxhoritar, e doni ta bëjmëvotim elektronik, se kjo nuk do ndryshonte asgjë.Po qe se ne nuk do të prisnim lidhjet okulte tëpolitikanëve me botën e krimit, gjithë ky diskutimështë tërësisht pa vlerë, prandaj vetingu i politikësështë esencial dhe nga kjo derivojnë edhe çështjete tjera shumë të rëndësishme, që janë pjesë ediskutimit të seancës së sotme. Faleminderit!

Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Panariti!Urdhëroni, zoti Hyseni!Alket Hyseni – Faleminderit, zoti Kryetar!Në fakt, ishim shumë të kënaqur dje, kur

garantuam që lajmi se opozita do të vinte nëparlament u vërtetua. Në radhë të parë, u kënaqëmse na u dha mundësia të mos i humbim disa ngakolegët e opozitës për shkak të humbjes sëmandatit, të mos humbim institucionin e opozitës,një institucion shumë i rëndësishëm përdemokracinë e çdo vendi, por sidomos përdemokracinë e Shqipërisë. Gjithashtu, na dhamundësinë të kemi teorikisht, të paktën, anën tjetërtë medaljes, e cila mund të na kritikojë dhe të nambajë në pozita pune, por, fatkeqësisht, opozitajonë vjen një herë në 6 muaj. Një herë në 6 muaj ifut një kakarisje politike dhe rezultati është herënjë vezë kllufe dhe herë një vezë e thyer.

Para 6 muajsh kakarisën politikisht një draft përt’i hedhur hi syve opinionit publik për, gjasme,dëshirën e tyre të madhe për vetingun politik. Poçfarë ishte një draft i kakarisur para 6 muajsh, që,gjasme, i ka sjellë edhe dje, edhe sot kolegët tanënë Kuvend?

Viti 2018

294


Më momentin më të mirë të reformës nëdrejtësi, atëherë kur u kuptua qartë se ashtu siçne u premtuam shqiptarëve, ashtu siç nedebatonim në çdo foltore dhe banak mediatik, sebrenda vitit do të institucionalizoheshin KLP-ja,KLGJ-ja, KED-ja dhe shumë shpejt edhe SAPK-udhe BKH-ja, opozita u panikua dhe nën këtë panik,nën këtë frikë se këto institucione do t’u nxjerrin tëpalarat, jo vetëm attyre, por edhe kujtdo tjetër qëka abuzuar me të drejtën e të qenit i votuar nga kypopull, të drejtën e të qenit i emëruar nga ky shtet,do ta kalojnë në skanerin politik, institucional dhekushtetues, atëherë opozita u përpoq të sajojë njëdraft kakarisjesh dhe solli këtë draft, të cilin, jo senuk e duam ne, jo se e hodhëm poshtë ne, por ehodhi poshtë Komisioni i Venecias. Ua hodhiposhtë dhe u tha se, ashtu siç studentët ju dhanënjë grusht, edhe Komisioni i Venecias ju ka dhënë,të paktën, 9 grushte të forta (qeshin disa ngakolegët e opozitës aty, se kur ke ndonjëherëdhimbje, për ta duruar, më mirë se sa të qash mundtë qeshësh) dhe unë mund t’jua lexoj qartë faredisa nga këto grushte.

Ishte një draft shumë i dobët nga pikëpamjapolitike, ishte një draft shumë i pastudiuar ngapikëpamja e kushtetutshmërisë së tij dhe natyrishtqë nuk mund të kalonte asnjë fi ltër tëndërkombëtarëve.

Ne ju thamë se jemi dakord, ne ju thamë sejemi gati në çdo kohë të rimodelojmë çdo formëvetingu që ju dëshironi, sepse ne nuk i trembemi,por ato forma që njeh e drejta kushtetuesendërkombëtare, ato forma që partnerët tanë më tëkualifikuar se ne, besoj, dhe më me eksperiencëse ne, besoj, do t’i miratonin si të drejta. Prandajiu dërgua drafti Komisionit të Venecias, ashtu siçdhe ju kishit kërkuar më herët që çfarëdo që tëmiratojë Venecia, ne jemi dakord, prandaj iadërguam Venecias edhe pse ju në momentin qëne ia dërguam filluat kakarisjet e frikës se e dinitse kaq i dobët ishte drafti sa do t’ua ktheninmbrapsht.

Dhe ç’bëri Komisioni i Venecias, sado që jupërpiqeni ta fshihni dhe ta shisni ndryshe? Mjaftontë kujtoj konkluzionet. Shikojeni pikën 90! Nëanglishte të qartë, që po ta shqipërosh është:“Shkel rëndë parimin e proporcionalitetit”. Po atythuhet se dështon moralizimin e normave tëpërshtatshme demokratike. Vazhdojmë më poshtëme grushtin tjetër, kolegë juristë të opozitës, nëpikën 91: “Sjell implikime të rënda të të drejtave të

njeriut”. Në pikën 92 thuhet se “drafti dështon tëpërkufizojë kontaktin e papërshtatshëm e aq mëpak kontaktin”. Po të vazhdoj më poshtë, kolegë,thuhet se “drafti është totalisht i paqartë për sa utakon organeve që do ta mbikëqyrin” dhe mëposhtë akoma “mungojnë garancitë kushtetuesepër këtë qëllim”, pra thotë se nuk ka asnjëmekanizëm garant.

Në pikën 94 të konkluzioneve thuhet se nukështë në përputhje me artikullin 3 të protokollit 1dhe aq më pak, thotë, me Kodin e Praktikave tëMira (atë që ne po ju lutemi kaq kohë që të punojmësë bashku për Kodin Zgjedhor).

Në pikën 94 thuhet se rrezikon të çojë nëabuzim të pushtetit. Janë konkluzionet këto, se nukdo të ndalem gjatë, se edhe publiku nuk ka nevojëtë dëgjojë sofizma apo interpretime juridike.Mjafton konkluzioni 94: “Rrezikon të çojë nëabuzim të pushtetit”, ky ishte qëllimi, të shmangnitinstitucionet kushtetuese dhe të merrnit politikishtnë dorë të ashtuquajturin “veting” për të baltosurkëdo e kurdo që ju të doni.

Vazhdojmë më poshtë, në pikën 96 thuhet se“drafti ia bën të pamundur këtij komisioni(Komisionit të Venecias) vlerësimin për njëpërgjigje proporcionale” dhe më poshtë thuhet se“vihen në pikëpyetje nenet 6/1, 45/3, 179/9 tëKushtetutës së Republikës së Shqipërisë”.

Këto janë grushte juridike. Unë besoj se do tëzini mend, të paktën, profesionalisht që të mosmiratoni çdo kërkesë politike të liderëve tuaj, tëdashur kolegë juristë të opozitës. Jeni të ftuar, secilinga ju, së bashku me ne, nëse ka vend për tëpërmirësuar çdo ligj të mundshëm në funksion tështetbërjes së këtij vendi, ne jemi të hapur, ashtusiç ju presim prej kaq kohësh, për të bashkëpunuarpër ndryshimin e disa ligjeve që GjykataKushtetuese na ka lënë detyrë, por ju keni ikur nëdrejtim të paditur nëpër aksione pa aksion tëopozitarizmit tuaj të munguar, që konvergon nëfund në një furrik ku përfundimisht bëhen vetëmtri vezë.

Miqtë e mi, ne kemi nevojë për ju, Shqipëria kanevojë për ju, si institucion, por edheprofesionalisht për disa nga ju. Hajdeni tëbashkëpunojmë, se kurrë nuk është vonë! Kurrënuk është vonë për të dhënë ide të mira, sepse kavend për t’u përmirësuar. Ne kemi thënë se nuk ikemi perfekte të gjitha ligjet dhe jemi gati t’ipërmirësojmë sado të mundeni edhe ju, por tëgjithë së bashku, me synimin e vërtetë për të vënë

295


një gur në të mirë të këtij vendi, jo duke hequr çdoditë nga një tullë për të rrëzuar edhe ato që janëngritur me mund e sakrifica në shumë vite, sadoqë ritmi ka qenë jo i duhuri. Nëntë grushtet eKomisionit të Venecies duhet t’ju shërbejnë edhepolitikisht për t’ju vënë në pozita pune. Nuk epengoni dot më reformën në drejtësi, kolegë.

Të nderuar qytetarë, nuk e pengon dot mëaskush reformën në drejtësi. Ju e shihni qëmekanizmi është i pandalshëm, ju e shihni qëmekanizmi ka filluar t’i japë frytet e tij. Një numër ikonsiderueshëm, tej parashikimeve, i gjyqtarëvetë korruptuar, e prokurorëve po ashtu, kanë dalëjashtë sistemit apo janë në procedurë e sipër.Patjetër që do të krijohet një sistem i ri i drejtësisënë Shqipëri. Drejtësia e re që do të vijë së bashkume kompletimin e institucioneve të reja të SPAK-ut dhe BKH-së do të bëjë fuqishëm vetingun epolitikës. Ky ishte edhe synimi fundor i politikësdhe i çdo qelize të shtetit, për ta bërë më në fundShqipërinë me shtetin dinjitoz që kanë kërkuarrilindasit tanë, që kërkojnë edhe fëmijët tanë sot.Miq, çdo reformë duhet ta bëjmë duke ruajturparimet kushtetuese, duke ruajtur praktikat më tëmira botërore, duke ruajtur aktet ndërkombëtare,të cilat vetë i kemi ratifikuar. Në bazë edhe tëKushtetutës, ato janë pjesë integrale e sistemittonë të drejtësisë dhe nuk mund t’i bëjmë fshatçe,siç bëni vezët në katundit tuaj politik.

Unë ndihem realisht i keqardhur që pas 6muajve nga kjo kakarisje ju erdhët dje dhe pasikakarisi lideri juaj gjetët një kacagjel atje, që nëmënyrë burracake, për herë të parë, me një akt tëpashembullt në këtë sallë parlamenti, turpëroi këdonga ne, jam i bindur edhe shumë nga ju, për tëmos thënë gjithë pjesën tjetër. Aksionet politike nukmund të degradojnë në banalitet dhe në sjellje tëtilla ordinere, prandaj prisja që ju të distancoheshitsot. Të distancoheshit për të mos u dhënë njëmesazh të keq fëmijëve tuaj në radhë të parë, poredhe gjithë shoqërisë, që gjërat zgjidhen kështuharbutçe, si qëmoti. Ne presim bashkëpunim, nepresim që së bashku të punojmë për KodinZgjedhor.

Do të ishte dinjitoze që të punonim hapur dheju të mos punoni nën rrogoz, nën presionin epartnerëve tanë, të punojmë këtu si vëllezër, t’ibëjmë gjërat dhe t’u tregojmë edhe të huajve që,kur vjen puna për Kushtetutën tonë, për atdheuntonë, për reforma integruese të këtij vendi, nebëhemi bashkë. Mund të ndahemi në shumë gjëra

të tjera, mund të kemi këndvështrime në shumëaspekte, por për Shqipërinë kemi njëkëndvështrim, ta bëjmë atë europiane, ashtu siç edeshën studentët në 90-ën, ashtu siç e duanstudentët sot, ashtu siç e duam ne për fëmijët tanë.Shqipëria nuk bëhet me kësi opozite dhe patjetërqë neve na duhet t’i dalin zot dhe ta tërheqim vetëkëtë tren për ta dërguar në destinacion. Nuk ështëvonë për t’u ngjitur edhe ju në të, disa edhe sipasagjerë, disa edhe si aktorë të kësaj lëvizjeje.Shqipëria ecën në mënyrë të pandalshme,megjithëse ritmi ndoshta nuk është ai i duhuri. Neu kërkojmë ndjesë njerëzve, u kërkojmë ndjesëedhe studentëve, të cilët kanë pritshmëri vetëmnga kjo qeveri, vetëm nga ky Kryeministër, prandajju refuzuan në mënyrën më të pashembullt.

Është i vetmi rast politik në demokraci, që njëgrup refuzon në mënyrë të hapur dhe publikebashkëpunimin me opozitën. Pse? Sepse jeni tëpashpresë. Të vetmen shpresë studentët e kanëte Kryeministri Edi Rama për paktin e madh që nedo të bëjmë për arsimin e lartë, për arsimin nëpërgjithësi, nga i cili do të përfitojnë edhe fëmijët,nipërit dhe mbesat tuaja, edhe demokratët endershëm do të përfitojnë, prandaj nuk është vonë.Pra, përgjigjiuni thirrjes së votës së atyre 400 e camijë demokratëve që ju kanë dhënë mandatin përt’i përfaqësuar me dinjitet, përndryshe, miqtë e mi,do të katandiseni në shumë më pak demokratë qëju mbështesin, sepse ata nuk janë dele, por janënjerëz të zgjuar, të cilët e shikojnë se kushkontribuon për të mirën e këtij vendi.

Ju faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka Ervin Salianji.Të përgatitet Tritan Shehu.Zoti Salianji, 5 minuta.Ervin Salianji – Të nderuara qytetare dhe

qytetarë,Të nderuar kolegë,Po t’i dëgjosh të gjithë deputetët apo ministrat

e qeverisë, mendon se këta e duan vetingun, pornuk kanë se si ta bëjnë, ndërkohë që kjo fjalë, qëpër shumicën e qytetarëve ndoshta nuk kuptohet,përmblidhet në dy elemente.

Ne kërkojmë kontrollin e pasurisë për cilindopolitikan, të majtë apo të djathtë, socialist,demokrat, LSI-ist apo ballist. Kërkojmë tëverifikohen lidhjet e cilitdo politikani, lidhjet e tyreme krimin apo me persona, të cilët konsiderohensi kontakte të papërshtatshme në një ligj tëngjashëm, i miratuar po nga ky parlament, në

Viti 2018

296


vetingun që është bërë për gjyqtarët dhe prokurorëtapo në ligjin tjetër për t’u bërë veting policëve tëthjeshtë, gardistëve apo në një rast të ngjashëmnesër në të ardhmen, nëse e kanë seriozisht, përplotësimin e kërkesave të studentëve për vetingune pedagogëve.

Pra, ne, ky parlament, i bën vetingun cilitdo,çdo shtrese sociale në këtë vend, përveçse nukpranon që të vetohet vetë; nuk pranon t’ikontrollohet pasuria dhe lidhjet me krimin, sepseparlamenti dhe politikanët janë të vetmit njerëz nëkëtë vend për të cilët nuk gjendet, asnjë njeri indershëm, asnjë profesionist i ndershëm t’ikontrollojë. Jo, nuk është kështu! Është vetëm frikae maxhorancës, e Partisë Socialiste, e Edi Ramësdhe e të gjithë përfaqësuesve të vet që jo vetëmtë hyjnë në një kontroll të tillë, por edhe të rrinëkur diskutohet për këtë çështje. E gjithë qeveriaka frikë të rrijë, pjesa e maxhorancës po ashtu.Janë larguar nga salla, sepse janë skllevër që nukpërballen dot me personat, të cilët u kanë marrëvotat apo i kanë përdorur për të intimiduar dhe përtë kërcënuar zgjedhësit e vet.

Në fakt, është një turp i paparë për të gjithë,hipokrizia me të cilën Partia Socialiste dhe kjoqeveri u thonë shqiptarëve që vetingun e kanë frikëdemokratët, që reforma në drejtësi na qenka përfrikën e një opozite që ka 6 vjet në opozitë dhe jopër qeverinë. Ndërkohë, personat më tëanatemuar, personat, të cilët u kanë marrë votatdemokratëve, personat që u kanë marrë votatqytetarëve të ndershëm për 8 vjet rresht, ish-ministrat e kësaj partie, të Partisë Demokratike,më të anatemuarit, i keni marrë në prehër dhe poi vini nga funksioni në funksion për turpin tuaj, padiskutim edhe për turpin e atyre që pranojnë tëmarrin çfarëdolloj llokme nga ju. Por, nëse do tëishit seriozë dhe do të kishte një përfaqësues tëkësaj opozite, që do të kishte elemente tëkorrupsionit apo të lidhjeve me krimin, ju do ta kishitgoditur, sepse ju sot kontrolloni çdo institucion ngai pari tek i fundit. Ju sot përpiqeni të shpikni, tëanatemoni dhe të godisni cilindo politikan që hynpër herë të parë në këtë sallë që nuk ka asnjëlidhje as me pushtetin dhe as me krimin, vetëm evetëm se ju bën opozitë juve, sepse mbështetqytetarët, sepse u thotë qytetarëve disa të vërtetaqë nuk ka guximin t’i thotë asnjë pjesë tjetër eshoqërisë.

Ju e keni blerë medien, e keni blerë shoqërinëcivile, i intimidoni dhe i kërcënoni me gjykatës dhe

prokurorë, ose i intimidoni dhe i kërcënoni me këtabanditë, ndaj me këtë ligj dhe me këto amendimene kërkojmë t’ua heqim nga duart. Ne kërkojmët’ju heqim nga duart jo vetëm banditët, por nekërkojmë t’u heqim shqiptarëve banditët që janënë këtë sallë, banditë, të cilët dalin dhe sillen këtusi persona të pastër, duke bërë pis cilindo, dukemos u dhënë shpresë studentëve që protestojnëapo cilitdo qytetari në këtë shoqëri që ky vend tëmund të bëhet. Pse? Sepse gojën, mediet, paratë,financimet i keni ju dhe merrni nëpër gojë cilindonë Shqipëri vetëm e vetëm për të thënë që këtu tëgjithë nuk janë të ndershëm, që këtu të gjithë kanëlidhje me krimin, që këtu të gjithë, kur janë nëpolitikë, bëhen pis; që këtu të gjithë janë korruptuar.Jo dhe jo!

Nëse do të kishte vullnet, ju nuk do të vinit sotdhe të përdridheshit nga cepi në cep, por do tëpropozonit, në qoftë se do ta kishit hallin vetëmtek instrumenti, instrumentin konkret se si të bëhejvetingu i politikanëve, do ta gjenit ashtu siç e kenigjetur. Jua propozojmë edhe ne instrumentinkonkret se si bëhet vetingu i politikanëve dhe tëflakim nga ky parlament të gjithë llumin, i cili kabërë pis jo vetëm parlamentin, por gjithë shoqërinëshqiptare.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit, zoti Salianji!Fjalën e ka Tritan Shehu.Të përgatitet Myslim Murrizi.Tritan Shehu – Faleminderit!Zoti Ruçi, ne të dy bashkë kemi parë në këtë

sallë shumë maxhoranca dhe shumë opozita, porunë besoj se ju, ashtu si edhe unë, keni konstatuarsot se maxhorancë në një panik të tillë si kjo esotmja nuk kemi parë në këta 26 vjet pluralizëmshqiptar.

Nuk kemi parë absolutisht dhe nuk mund taimagjinonim që paniku, frika mund të shtriheshinkaq fortë dhe kaq thellë sa këta të bënin veprimeiracionale, absurde dhe qesharake. Një thënie eBerishës, i cili përmendi një këngë epike shqiptare,patriotike, një krenari kombëtare për Shqipërinë,për historinë e saj, bëri të dridhej një maxhorancëe tërë. Nuk e keni bërë në asnjë rast tjetërndërprerjen e parlamentit dhe kërkuat mbledhjene grupit parlamentar, dolët me vendime si ByrojaPolitike dhe Komiteti Qendror i dikurshëm, kërkonitë linçoni, jo të linçoni se këtë nuk mund ta bëni,por kërkoni të frikësoni dhe të terrorizoni, joBerishën, jo ne, por studentët që janë jashtë,

297


qytetarët që janë jashtë, duke menduar se mundta bëni. Jo, as këtë nuk mund ta bëni. Sot,paragjykimi juaj ka humbur tërësisht nga frika emadhe.

Realisht, projektligjin e sotëm për ndryshimetkushtetuese do ta konsideroja një vijëdemarkacioni, një vijë të thellë demarkacioni,ndarjeje, midis atyre që duan të vazhdojnë rrugëntë lidhur me krimin, përfitimet, korrupsionin dheneve që duam t’u themi shqiptarëve: “Mjaft më,nuk mund të ketë më politikë të inkriminuar, nukmund të ketë më politikë të përzier me krimin”. Kaardhur koha të dalim ballëlartë para shqiptarëvedhe të kërkojmë transparencën tonë, për ne vetënë radhë të parë, transparencën e të gjithë atyreqë duan të merren me politikë, të kërkojmë që kjosallë të jetë sa më e pastër dhe sa mëbesimdhënëse për shqiptarët, të cilët, fatkeqësisht,prej zullumeve tuaja, por jo vetëm tuajat, kanëhumbur dhe po e humbin çdo ditë besimin tepolitika dhe na shohin me dyshim.

Prandaj ne kërkojmë të dalim para tyre, të dalimnë skaner para tyre, t’i themi gjërat siç janë, të nagjykojnë ata dhe të nxjerrin atë që është zullumiynë. Ju sot bërtitët në panik, salla është bosh,podiumi qeveritar është bosh, megjithëse kandryshime kushtuese, janë fshehur nga frika dheprandaj nuk kanë ardhur sot këtu. Ju sot ulëritëtdhe bërtitët, ndërsa mua m’u kujtuan bërtitjet dhezhurmat që bëtë kur ne sollëm ligjin përdekriminalizimin. Po! Bërtitët atëherë, jo kaq shumësa sot realisht, por më pak, sepse menduat që nukdo të prekeshit shumë, por ama ai ligj solli një tëmirë të madhe, pastroi një pjesë të parlamentit,pastroi një pjesë të pushtetit lokal, por ka endeshumë për të bërë.

Ju që kërkoni dhe thoni të bëjmë vetingun egjykatësve, të policëve, të prokurorëve, të atyrepolicëve të thjeshtë, të fundit, të Ersekës apo tëGjirokastrës, keni frikë të bëni vetingun tonë. Sot,në mënyrë decizive, duhet bërë ndarja,demarkacioni, sepse krimi që mbuloi Shqipërinë,kanabisi që mbuloi Shqipërinë, ato para, 10 derinë 15 mijë euro, që ai fshatari i Tepelenës, iMemaliajt ua paguante komisariatit e të tjerëve,vinin këtu në Tiranë, nuk ngelnin atje, sepse janëmiliona e miliarda, të cilat ndaheshin po në Tiranë,prandaj pastrimi duhet të fillojë që këtu. Unë nukkam paragjykime. Ju thoni se kemi frikë. Çfarë frikekemi ne? Ne jemi në opozitë dhe ju themi juve, simaxhorancë, hajdeni të bëjmë vetingun.

Maxhoranca ka gjithmonë shumicën. Ne nuk kemifrikë, ju keni frikë, sepse, sado që keni numrat, mëshumë zullume do t’ ju dalin juve, sigurisht atyreqë kanë, sepse ka edhe njerëz të ndershëm.

Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zonja Hysi.)Vasilika Hysi - Faleminderit, zoti Shehu!Fjalën e ka deputeti Myslym Murrizi.Myslym Murrizi - Të nderuar qytetarë

shqiptarë,Të nderuar deputetë të pranishëm,Kurrë nuk e kisha menduar që 28 vjet pas

rrëzimit të sistemit të kriminelëve politikë, do tëlindte nevoja të diskutonim në këtë sallë, e cilateorikisht quhet tempull i popullit, largimin ekriminelëve ordinerë pikërisht nga kjo sallë. Jemii vetmi parlament në Europë e në botë, të cilit në5 vjet i lind dy herë nevoja të pengojë me ligjardhjen në këtë sallë, si përfaqësues tëqytetarëve, të kontingjenteve të botës së krimit.Me ligjin e parë të dekriminalizimit u larguan ngakjo sallë, nga radhët tuaja, jo pak trafikantë, tutorë,përdhunues, të pandehur, vrasës, hajdutëmakinash, hajdutë batanijesh, xhepistë, porpërsëri ju sollët në këtë Kuvend kushërinjtë e tyre,kushërinjtë e klaneve të drogës, vëllezër tëtrafikantëve, shokë dhe miq të ngushtë të botëssë krimit, sepse ata kërkojnë shpërblim përshërbimin që ju kanë bërë, sepse për llogari tëpushteti tuaj, me paratë e drogës kanë blerë votate fukarenjve. Ata janë sot ortakë me këtë pushtetdhe jo rastësisht, dy herë rresht, ata kanë emëruarministrat e Brendshëm; emëruan, përdorën dhekomanduan kampionin tuaj, që për 4 vjet krijoipolicinë që ju donit, për t’u vënë totalisht nënshërbimin e bandave të drogës. Pastaj, si të pafatqë jeni, përsëri ministri tjetër i Brendshëm, ish-shoknë radhët tuaja, nuk e dinte që vëllai i tij ishte idënuar për trafik, por sa e mori vesh, menjëherë edërgoi me çarter në burg. Gjithashtu, rastësishtqëllon që elementë të botës së krimit, drogës dhetrafikut janë me shoqëri të zgjeruar midis jush. Pot’ju besosh se si i shpjegoni ju lidhjet, takimet,ortakëritë apo flirtet financiare me këtë kategori,pa frikë do të mendoja shumë seriozisht se jupaskeni pasur qimen e derrit.

A duhet të ketë vend në këtë sallë për këtaindividë? Unë dhe jo pak nga ju mendojmë që jo.Nuk jam këtu për të gjykuar bardhë e zi, nukmendoj se tuajt janë të gjithë të zinj dhe tanëtjanë të gjithë të bardhë. Unë e di mirë dhe kam

Viti 2018

298


bindjen që për hatër të atyre që nuk e kanë vendinnë këtë sallë, por prapa hekurave, të gjithë jemibërë pis në sytë e qytetarëve, të cilët na shohin sihajdutë, grabitës, trafikantë, tutorë, njerëz qënuk dimë gjë tjetër veçse të grabisim çfarë na delpërpara; na shohin si mashtrues, hipokritë, njerëzpa vlera, pa shpirt, pa moral, pa dinjitet, sepsekëta kontingjentë të krimit, që ju i sollët si deputetë,kanë shpërndarë pisllëk dhe e kanë spërkatur tëgjithë sallën me cikla llumi, ndaj para syve tëqytetarëve dukemi të pistë të gjithë njëlloj.

Ndaj le të kemi kurajën, moralin e integritetin tëndalojmë me ligj bërjen pis të të gjithëve në bllokpër hatër të një grushti individësh kontingjentiordiner. Kriminelët ordinerë nuk duhet tëpërfaqësojnë qytetarët shqiptarë. A mundemi dottë shkëputemi prej tyre? A doni të mos shiheminga qytetarët si simbol i së keqes? Hajdeni tëvotojmë së bashku ligjin që ndan shapin ngasheqeri, të njomin nga i thati, të pistin nga i pastri,hajdutin nga biznesmeni, trafikantin, tutorin dhekontingjentin e krimit nga ai që flet, voton, bën ligjindhe ushtron pushtet në emër të qytetarëve.

Po ashtu, meqenëse kemi në dorë reformënzgjedhore, hajdeni t’u japim mundësinë qytetarëvetë zgjedhin me votën e tyre përfaqësuesit, tëçlirojmë sistemin politik që ka kapur për fytishoqërinë, të krijojmë mundësinë që deputetët t’izgjedhin qytetarët, jo t’i emërojnë kryetarët, tëvrasim servilizmin e pështirë politik, që e kashndërruar deputetin në punëtor të rëndomtë tëKuvendit, t’u krijojmë mundësi qytetarëve ta dinëse për kë votojnë, ta dinë se kujt ia besojnë votëndhe pushtetin e saj, ta dinë se për kë votojnë dheta bëjmë me ligj që ata të kontribuojnë me votën etyre në largimin e ordinerëve nga kjo sallë. T’ihapim listat, që vemjet politike të mos kenëmundësi të struken nën siglat e partisë, as individëtpa integritet politik e shoqëror të mos bëhendeputetë mashtrues sa në një qark në një qarktjetër.

Kush mendon dhe ëndërron të jetë përfaqësuesi qytetarëve, le të dalë nga guaska hipokrite e këtijligji dhe ta provojë para qytetarëve sa vlen ky vend.Ky vend nuk ka nevojë për llumin e shoqërisë, qëblen me para të vjedhura tenderësh apo të pistatë trafikut të drogës renditjen në listë. Ky vend nukka nevojë për kërmij politikë, që zvarriten mesjargëve në pantallona, kur numërohen listat për tëmbajtur vendin në këtë sallë. A kemi kurajë? A jeniburra dhe gra që flisni dhe votoni e ushtroni pushtet

në emër të qytetarëve? Bujrëm, pra, të kemikurajën të dalim para tyre e të provojmë veten!Kjo sallë u përket vetëm atyre që votohen ngaqytetarë, jo atyre që emërohen me zvarritjet,jargavitjet, qurravitjet, servilizmin dhe hipokrizinëe pështirë.

Vota e qytetarëve të jetë dinjitet për deputetin,si i zgjedhur, si përfaqësues i tyre dhe kartoni ideputetit të mos jetë si kartë bankomati për tëtërhequr rrogën, siç e përdor një pjesë e vogël nëkëtë sallë. Boll jemi tallur me shqiptarët në tri palëzgjedhje!

Faleminderit.Vasilika Hysi - Faleminderit zoti Murrizi! Fjalën e ka deputeti Adnor Shameti.Adnor Shameti- Faleminderit zonja drejtuese

e seancës!Të nderuar kolegë,Jemi sot për të diskutuar ketë nismë të Partisë

Demokratike dhe LSI-së për disa ndryshime nëKushtetutën e Republikës së Shqipërisë për tëashtuquajturin proces i vetingut të politikanëve,nismë e cila në përfundim ka edhe raportin eKomisionit të Venecies, që ka gjetjet teknike dhesugjerimet përkatëse për sa më sipër.

Në vitin 2016 Kuvendi i Republikës sëShqipërisë miratoi një set ndryshimeshkushtetuese, të cilat shtruan rrugën për një reformëthelbësore në sistemin e drejtësisë. Këtondryshime prekën të paktën 1/3 e tekstitkushtetues, duke krijuar arkitekturën e re të sistemittë drejtësisë në vend. Reforma në drejtësi dhendryshimet kushtetuese janë mbështetur nga tëgjithë faktorët politikë në vend dhe kanë gjetur njëmbështetje të gjerë.

Ndryshimetkushtetuese që pasuanparashikojnë ristrukturimin total të gjyqësorit, si dheorganit të prokurorëve. Sikurse jemi koshientë tëgjithë, reforma në drejtësi parashikon, gjithashtu,rivlerësimin kalimtar apo procesin e vetingut të tëgjithë prokurorëve e gjyqtarëve në Shqipëri, procesi cili, sikurse jemi në dijeni, i ka dhënë frytet eveta.

Procesi i vetingut të drejtësisë po zhvillohet nganjë organ i pavarur, i krijuar me ligj dhe pomonitorohet nga një mision ndërkombëtar.Komisioni i Venecias ka konfirmuar pajtueshmërinëe këtij procesi me Konventën Europiane për tëDrejtat e Njeriut.

Është e rëndësishme të theksohet sendryshimet kushtetuese, që rendita pak me lart, u

299


paraprinë nga një analizë e plotë e sistemit tëdrejtësisë, mbi bazën e së cilës u miratua dhestrategjia e re në reformën e drejtësisë, si dhe nëplanin përkatës të veprimit.

Disa nga parashikimet thelbësore që sollënligjet e miratuara në drejtim të luftës kundërkorrupsionit, krimit të organizuar dhe garantimine integritetit të zyrtarëve të lartë publikë, përfshiedhe deputetët, janë: ashpërsimi i dënimeve nëlidhje me korrupsionin dhe lidhjet e politikës mekrimin e organizuar; ngritja e organeve tëspecializuara dhe të pavarura që hetojnë dhegjykojnë vepra penale të kryera nga zyrtarë të lartë,pavarësisht veprës penale që kanë kryer, kupërfshihen: Presidenti i Republikës, Kryetari iKuvendit; Kryeministri, ministrat apo edhekryetarët e bashkive; krijimi i premisave ligjore dhemekanizmat e përshtatshëm që Prokuroria ePosaçme Kundër Krimit të Organizuar dheKorrupsionit, si dhe Byroja Kombëtare të Hetimit,të cilat do të ngrihen së shpejti, pas konstituimit tëtrupave të Këshillit të Lartë të Prokurorisë, si dheKëshillit të Lartë Gjyqësor, të jenë larg çdo ndikimipolitik. Prokuroria e Posaçme Kundër Krimit tëOrganizuar dhe Korrupsionit dhe ByrojaKombëtare e Hetimit, ngritja dhe funksionimi i tëcilave do të mbështetet dhe monitorohet përnjëfarë kohe nga BE-ja dhe SHBA-të, nukvlerësojnë vetëm lidhjen e politikanëve me krimin,por edhe pasurinë dhe të ardhurat e tyre.

Në fushën e zbatimit të ligjit antimafie janështuar, përveç veprave penale të krimit tëorganizuar dhe trafikimit, edhe vepra penale nëfushën e korrupsionit. Në rrethin e subjekteve tëligjit antimafie janë përfshirë edhe kontrolli ipasurisë dhe të ardhurave të tjera. Ky kontroll nukkufizohet vetëm te subjekti, por edhe tek të afërmitdhe familjarët e ngushtë të tyre. Janë forcuarmekanizmat e kontrollit për pasuritë e deklaruaranga zyrtarët dhe deklarohet pavarësia einspektoratit përkatës nga politika. Është rriturndjeshëm transparenca për veprimtarinë eInspektoratit të Deklarimit dhe Kontrollit tëPasurive. Reforma në drejtësi është në fazën ezbatimit të saj. Procesi i vetingut ka filluar në shtatortë vitit të kaluar, ndërkohë që po zbatohen të gjithëhapat ligjorë për ngritjen e organeve të reja tëdrejtësisë, si Prokuroria Speciale dhe BKH-ja.

Nisur nga sa më sipër dhe, siç është pranuargjerësisht nga partnerët ndërkombëtarë, që kanëmbështetur Shqipërinë në procesin e reformimit

të sistemit te drejtësisë, kjo reformë ka prodhuarmekanizma efektive për të garantuar integritetine zyrtarëve të lartë dhe për t’i mbajtur ato tëpërgjegjshëm gjatë ushtrimit të detyrës. si dhe përt’i vënë para përgjegjësisë penale kur me vendimgjyqësor vërtetohet që kanë kryer vepra penale,përfshirë edhe sekuestrimin e pasurisë se vënëpër shkak të këtyre aktiviteteve kriminale.

Në vitin 2015 Kuvendi miratoi ligjin nr. 137/2015“Për disa ndryshime dhe shtesa në Kushtetutën eRepublikës së Shqipërisë”, të ndryshuar” dhe ligjinnr. 138/2015 “Për garantimin e integritetit tëpersonave që zgjidhen dhe që ushtrojnëfunksione publike”. Qëllimi kryesor i ndryshimeveqë iu bënë Kushtetutës në fund të vitit 2015 ishtegarantimi i integritetit të zyrtarëve të lartë si njëparakusht i qeverisjes demokratike dhe shtetit tësë drejtës. Ky qëllim u realizua nëpërmjetndërhyrjes në tri dispozita kushtetuese. Konkretishtnë nenin 45, pika 3, janë rregulluar rastet e kufizimittë shtetasve për t’u rizgjedhur; në nenin 179, germa“a”, përcaktohet ndërprerja e mandatit tëfunksionarëve të zgjedhur ose të emëruar nëorganet kushtetuese dhe ato të krijuara me ligj,mandat i cili është fituar para ndryshimevekushtetuese, si dhe në nenin 61, ku ndalohetzgjedhja, emërimi apo ushtrimi i një funksioni publiknëse verifikohen rrethana që cenojnë integritetine funksionarit publik.

Sa më sipër, standardi kushtetues përintegritetin e zyrtarëve është parashikuar nëKushtetutë dhe në ligjin nr. 138 të vitit 2015. Aiplotëson detyrimin për garantimin e integritetit tëzyrtarëve publikë, që zgjidhen, emërohen apoushtrojnë funksione publike. Në këto kushterezulton se ekzistojnë mekanizma ligjorë dheinstitucione të besueshme për të garantuarintegritetin e zyrtarëve nëpërmjet kontrollit tëpasurive dhe rastet e konfliktit të interesit. Arsyetimidhe krahasimi me kontekstin e reformës në drejtësiështë i papërshtatshëm, pasi gjyqtarët dheprokurorët janë subjekte që emërohen përjetë. Ngaana tjetër, janë politikanët që zgjidhen në njëmandat të kufizuar në kohë duke qenë tëpërkohshëm në detyrën e tyre. Po ashtu edhekategoria tjetër e zyrtarëve, që ky projektligjparashikon t’i nënshtrohen procesit të kontrollit,pastërtisë së figurës, zgjidhen me afate kohore tëcaktuara. Natyrshëm nuk mund të kërkohet qëpolitikanët t’i nënshtrohen të njëjtave standarde sikontrolli i prokurorëve apo gjyqtarëve.

Viti 2018

300


Gjykata Kushtetuese nëpërmjet jurisprudencëssë saj ka interpretuar nenin 18 të Kushtetutës dukeu shprehur se barazia në ligj dhe para ligjit nuk dotë thotë që të ketë zgjidhje të njëllojta për individëose kategori personash që janë në kushteobjektivisht të ndryshme. Barazia para ligjit dhenë ligj presupozon barazinë e individëve që janënë kushte të barabarta.

Drejtësia e formuar si një nga elementet kyçetë shtetbërjes dhe thelbi i një shoqërie demokratikeështë rruga drejt shembjes së murit të lartë tëpandëshkueshmerisë, heqjes së imunitetit tëpaprekshëm për politikanë dhe pushtetarë qëshkelin ligjin, familjarë dhe ortakë ekonomikë qëgrumbullojnë fitime të paligjshme. Është e qartëqë ndërhyrja e propozuar prek të drejtën për t’uzgjedhur dhe garancitë e parashikuara nga neni 3i protokollit 1 të Konventës Europiane për të Drejtate Njeriut.

Gjithashtu, të dhënat që janë si objekt iverifikimit përbëjnë të dhëna që lidhen me jetënprivate. Për këtë arsye ndërhyrja implikon edhenenin 8 të Konventës Europiane të të Drejtave tëNjeriut, lidhur me mbrojtjen e reputacionit.

Procedura për përjashtimin ose mbarimin emandatit të të zgjedhurit lidhet me standardin esë drejtës për një proces të rregullt ligjor, igarantuar ky nga neni 6 i Konventës Europianepër të Drejtat e Njeriut.

Nga pikëpamja e formës projektligji përvetingun e politikës i ngjason një projektligji tëthjeshtë dhe jo një projektligji që nga forma dhepërmbajtja duhet të ishte i standardeve përndryshimet kushtetuese.

Nga pikëpamja e thelbit, kontakti ipapërshtatshëm i parashikuar në projektligj ështëi vështirë për t’u vërtetuar në çdo rrethanë dhemund të ketë abuzime gjatë interpretimit dhezbatimit të tij.

Konstatohet se nisma e propozuar nukparashikon kontrollin e pasurisë në thelb. Në rrethine subjekteve në projektligj nuk përfshihen familjarëte zyrtarëve, konstatohet paqartësi në lidhje mestrukturën që do të realizojë vetingu në politikë.

Pra, në kundërshtim me vullnetin që tëpastrojmë, mund të kthehet në një vullnet tëkundërt me atë që është propozuar, që mund tëinstrumentalizohet dhe të përdoret dukshëmpolitikisht.

Ritheksojmë se vetingu në gjyqësor realizohetnga struktura të pavarura, të krijuara me ligj, të

cilat monitorohen nga një mision ndërkombëtar,sikurse jemi në dijeni të gjithë.

Strukturat e vetingut në drejtësi janë tëpërkohshme për njerëz që qëndrojnë në detyrëgjatë gjithë kohës dhe jo me një mandat të kufizuar,siç janë politikanët.

Në rrethanat kur nuk është parashikuar nëprojektligj një mekanizëm institucional që do të bëjëvetingun e politikanëve (dhe nuk mendojmë semund të ketë një të tillë që arrin qëllimin e synuarnga nisma për ndryshime kushtetuese) ështëvetëm sistemi gjyqësor ai që mund ta realizojë njëproces të tillë.

Në vijim të analizës së mësipërme dhe duke unisur nga mënyra se si është hartuar dhekonceptuar të funksionojë vetingu i propozuar nëprojektligjin “Për vetingun e politikës”, shprehbindjen e plotë se nenet e tij dublojnë në mënyrëtë papërshtatshme dispozitat që rregullojnëfunksionimin e gjykatave të posaçme, Prokurorisësë Posaçme, Byrosë Kombëtare të Hetimit,ILDKPI-së, institucioneve përgjegjëse, që merrenme procesin e dekriminalizimit, duke sjellë cenimtë mirëfunksionimit të institucioneve në vend dhepër pasojë të rendit kushtetues dhe ligjor.Dukshëm, kemi një prishje të balancëskushtetuese të atyre ndryshimeve kushtetuese qëiu referova më sipër, të kaluara unanimisht vetëmpak kohë më parë.

Për sa më sipër, kërkoj nga të gjithë kolegët nëkëtë sallë rrëzimin në bllok të nismës së paraqiturnga deputetët e PD-së dhe të LSI-së.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Shameti!Fjalën e ka deputeti Brahimllari.Endrit Brahimllari - Të nderuar kolegë,Seanca e sotme është e një rëndësie të

veçantë, pasi vetë kjo maxhorancë, kjo qeveri, eka futur Shqipërinë në këtë siklet të madh, sepsekjo që diskutojmë ne sot nuk ka të bëjë vetëm medeputetët që janë në këtë sallë, por ka të bëjë meatë çka qytetarët shqiptarë e ndiejnë kudo,anembanë vendit.

Sot qytetet e vendit janë në dorë të krimit tëorganizuar. Dhe këtë e dini shumë mirë ju që jenipjesë e maxhorancës, por e dinë më mirë se juqytetarët. Pse sot vendi është në duart e krimit tëorganizuar? Sepse është një lidhje shumë e fortëe krimit me maxhorancën, një lidhje shumë e fortëe krimit me këtë kryeministër. Dhe këtë nuk e themunë, por e thonë raportet e antimafias. Këtë nuk e

301


them unë, por e thonë përgjimet e antimafiasitaliane. Këtë e thonë përgjimet zyrtare tëprokurorisë shqiptare. Kryebashkiakë të lidhur mekrimin e organizuar që bëjnë pazare votash,ministra të lidhur me krimin e organizuar i thërrisnindeputetët e kësaj maxhorance një nga një në zyrëdhe u ndanin parcelat e hashashit si ndere, për tëmarrë edhe suportin brenda partisë, por dhe sindere për të blerë votuesit.

Ky Kryeministër, i cili nuk është sot prezent nësallë, hartoi projektin më famëkeq për Shqipërinë,hartoi projektin politik për kanabizimin e vendit,kanabizoi vendin, e mbushi Shqipërinë me drogë,shkatërroi të gjithë jetën sociale dhe, për rrjedhojë,inkriminoi gjithë shoqërinë, sepse çdo gjë që ndodhsot është rezultat i këtij projekti politik të Edi Ramës,të drejtuar drejtpërdrejt nga Edi Rama.

Nuk është ndonjë kënaqësi e madhe për ne tëkërkojmë veting për politikanët, sepse vetingu përpolitikanët nuk kërkohet në një vend normal, porShqipëria është futur në anormalitet. Është futurnë këtë situatë për shkak të Edi Ramës. Kenideklaratën e prokurorit të Antimafies italiane, qëthotë shumë qartë, se roli i mafies shqiptare ështëfuqizuar në të gjithë rajonin, por dhe në Europë.Sepse mafia shqiptare ka suport politik, ka suportine Edi Ramës.

E mbani mend kur fikeshin radarët, qëmonitoronin linjën kufitare, me urdhër politik tëministrave, të drejtorëve të policisë, por edhe tëKryeministrit? E mbani mend si krekoseshintrafikantët anembanë vendit se kishin njerëzit etyre në pikën e monitorimit të kufirit?

Nga ana tjetër, Shqipëria, por kryesisht Tirana,po përballet me një krim shtetëror. Prej 50 ditëshbanorët e Unazës së Re janë në protestë. Janënë protestë për të drejtën e tyre themelore, për tëmbrojtur pronën private, e cila mbrohet edhe nëKushtetutën e vendit.

E mbani mend çfarë tha Edi Rama ditën e parë,kur ata banorë filluan protestën? Tha se nuk kapara për t’i dëmshpërblyer, sepse paratë edëmshpërblimit do t’i çonte për kopshte, për çerdhedhe për spitale. Çfarë u vërtetua? Që Edi Rama,Damian Gjiknuri dhe Afrim Qëndro, nuk i çonin përshërbime publike 18 milionë euro, por i çonindrejtpërdrejt në xhepin e tyre, duke i transferuarnë kompani offshore.

E mbani mend kryetarin e Grupit Parlamentartë Partisë Socialiste, kur u bënte thirrje banorëvetë lironin rrugën, sepse një grup i vogël njerëzish

po mbanin peng zhvillimin e Tiranës? Me thënë tëdrejtën, ata banorë janë të gjithë për zhvillimin eTiranës. Ata nuk duan të pengojnë procesetzhvillimore të qytetit, por shumë shpejt u vërtetuase këta deputetë apo ministra, Arben Ahmetaj apoKryeministri i vendit, Edi Rama, do të investonin60 milionë euro, duke ndryshuar edhe shtratin elumit Lana, me qëllim që nga 150 familje, prishjatë shkonte në 800 banesa. Pra, nuk kanë pasursikletin e qytetarëve për zhvillimin, por kanë pasursikletin e xhepit të tyre.

Ndaj është i rëndësishëm vetingu në politikë.Ndaj sot ju keni vetëm një rrugë, nëse doni tëshkëputeni nga krimi i organizuar, nëse doni talargoni këtë nga qeveria, ta shkëpusni dhe tandihmoni edhe ju Edi Ramën të largohet ngatelefonatat, që i vijnë herë pas here nga drejtuestë krimit të organizuar anembanë vendit, votonikëto ndryshime, me qëllim që të shpëtoni, së pari,Partinë Socialiste të kapur peng, por edhe t’u jepninjë zgjidhje të gjithë shqiptarëve.

Nëse votoni kundër, tregon që s’keni vullnet përta çuar përpara këtë projekt dhe të jeni të bindurqë revolta popullore do t’ju godasë jo me shuplakë,por me një grusht shumë të rëndë, Sepse të gjithëju jeni bërë pjesë e kësaj skeme kriminale.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Brahimllari!Fjalën e ka deputeti Gjunkshi.Xhemal Gjunkshi - Të nderuara zonja dhe

zotërinj deputetë,Të dashur qytetarë kudo që po na ndiqni,Kjo ditë është dhe duhet të jetë një ditë historike

në historinë e Parlamentit shqiptar. Sot të gjithëvene, që jemi në këtë sallë si deputetë të këtijKuvendi, na është dhënë një mundësi e shkëlqyertë votojmë së bashku projektligjin “Për disa shtesadhe ndryshime në ligjin nr. 8417, datë 21.10.1998“Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë”, indryshuar”.

Këto ndryshime kushtetuese do të hapin rrugënqë integriteti i zyrtarëve të lartë publikë të shërbejësi parakusht për një qeverisje demokratike nështetin e së drejtës. Partia Demokratike ka qenë,është dhe do të mbetet e vendosur nëpërmbushjen e këtij misioni. Të shkëpusim njëherëe mirë politikën nga krimi, duke u prerë të gjitharrugët trafikantëve të drogës, duke depolitizuarPolicinë e Shtetit, duke forcuar ligjin, mbi të gjithaduke zbatuar ligjin.

Zoti Kryeministër, u bënë me shumë se dy vjet

Viti 2018

302


që në sirtarët tuaj, të ministrit të Brendshëm,qëndron një listë me mbi 124 persona, drejtues tëlartë të Policisë së Shtetit të lidhur me krimin dhegrupet kriminale.

Përse nuk ka asnjë informacion se çfarë ështëbërë dhe çfarë po bëhet me këta drejtues të lartëtë policisë, së pari, për t’i larguar nga radhët epolicisë dhe, së dyti, për t’i ndjekur ata penalisht?

Është kjo polici dhe papërgjegjshmëria totale eorganeve të sigurisë, të cilët mbështesin trafikantët,që tonelata të tëra me lëndë narkotike tëtransportohen nëpërmjet detit, në rrugë tokësoredhe ajrore, duke shkaktuar një kërcënim real tësigurisë jo vetëm ndaj Shqipërisë, por dhe Italisë,Greqisë, NATO-s etj.

Ju keni treguar dhe vazhdoni të tregoni se nukkeni as forcën, as dëshirën dhe as qëllimin e mirëpër të pasur rend dhe qetësi në këtë vend.

Ju, zoti Kryeministër, jeni i pari që meshembullin personal ushqeni ministrat tuaj tëkomunikojnë, të qëndrojnë dhe të shoqërohen mepersona me rekorde kriminale nëpër hotele dhemotele. Rasti më i mirë për këtë është Dibra.

Të tashmen dhe të ardhmen tuaj e keni lidhurvetëm te bashkëpunimi me individët me rekordekriminale. Stop mbështetjes dhe suportimit tëkëtyre individëve!

Si përfaqësues i qarkut Dibër ju siguroj qëvazhdimi në këtë rrugë veçse do të cenonte rëndësigurinë, lirinë, prosperitetin e qytetarëve të këtijqarku.

Në këto kushte, kur nuk ka ndryshuar asgjëgjatë këtyre dy vjetëve, i bëj thirrje prokurores sëPërgjithshme të përkohshme të hapë urgjentishtdosjen “Dibra”.

Personat me rekorde kriminale, që ju kanë sjellëju në pushtet kanë diktuar në çdo kohë dhe nëçdo moment emërimin e drejtuesve të Policisë,emërimin e drejtuesve të pushtetit qendror, ven-dor, lokal, duke kapur për fyti të gjithë administratëne shtetit, duke shpërdoruar dhe vjedhur haptasfondet publike, duke emëruar në institucione tëadministratës militantë, të cilët i keni shpërblyerpër shërbimin që kanë bërë dhe jo për atë që dotë bëjnë.

Në këtë ndërmarrje të jashtëligjshme individëtme rekorde kriminale, drejtuesit e institucioneveshtetërore sillen si padronë e si sulltanë. E dinipse ndodh e gjitha kjo? Sepse kryepadroni dhekryesulltani jeni ju dhe vetëm ju.

Ju keni rastin dhe momentin për t’ia hequr këtë

lak nga fyti jo vetëm popullit të Dibrës, por të gjithëshqiptarëve.

Grupet kriminale kanë mbështetje politike. Atopo dominojnë dhe ndikojnë në pastrimin e paravetë pista, në ndërtime apartamentesh,infrastrukturën rrugore, energjetike, shfrytëzimine burimeve minerare etj.

Ne si deputetë të Partisë Demokratike kemipasur qëndrim të qartë që kjo është një zvarritjepa fund e procesit për të shpëtuar dhe qëndruarakoma në detyrë persona, të cilët janë të lidhurme krimin.

Këto amendime kushtetuese duhet të votohenpër të siguruar stabilitet, për të nxitur zhvillimin,për të siguruar shtetin ligjor dhe për ta çuarShqipërinë drejt anëtarësisë së plotë në BashkiminEuropian.

Të nderuar kolegë, ju ftoj t’i votojmë të gjithësë bashku këto amendime kushtetuese.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Gjunkshi!Fjalën e ka deputeti Edmond Leka.Edmond Leka – E nderuar drejtuese e seancësTë nderuar kolegë,Qëllimi i projektligjit të paraqitur nga opozita sot

ka si pretendim të garantojë integritetin e personaveqë zgjidhen, emërohen apo ushtojnë një funksionpublik nëpërmjet shtrirjes së vetingut dhe politikanëvenë detyra shtetërore dhe funksione të tjerakushtetuese, si dhe mbrojtjen në të ardhmen tëfunksionimit demokratik dhe ligjor të organevekushtetuese dhe në përgjithësi të sistemit demokratiknë përputhje me standardet ndërkombëtare apopraktikat e vendosura nga shtetet e Këshillit tëEuropës apo shtete të tjera demokratike.

Ndryshimet e propozuara nëpërmjet këtijprojektligji parashikojnë që e drejta për t’u zgjedhurtë kufizohet edhe në rastin e shtetasve që kanëkontakte me personat e përfshirë në krimin eorganizuar. Nisma e propozuar shtron nevojën përndryshime në ligjin themeltar të shtetit, por a kaarsye të mjaftueshme për rishikimin e Kushtetutës?A mund të arrihet objektivi i synuar nëpërmjet njëpropozimi në rang ligjor dhe jo kushtetues, apome interpretim të zgjeruar të dispozitave ekzistuesekushtetuese? A e pengon Kushtetuta aktualeligjvënësin të arrijë objektivin konkret, që ështëgarantimi i integritetit të personave që zgjidhen,emërohen apo ushtrojnë një funksion publik dhenë veçanti për të kufizuar të drejtën e shtetasvepër t’i kryer këto funksione, kur rezulton se kanë

303


kontakte të përshtatshme me persona të përfshirënë krimin e organizuar? Dispozitat e Kushtetutës,si akte integrale, tërësore dhe të pandashme,duhen analizuar dhe interpretuar në bashkëveprimme njëra-tjetrën.

Kushtetuta, si ligji më i lartë i vendit, si burimidhe korniza për ligjet e tjera të vendit, si dokumentiqë ka misionin të institucionalizojë sovranitetin dheautoritetin e shtetit, të krijojë vlera dhe qëllimeunifikuese, t’i japë qeverisjes stabilitet dhe tëmbrojë liritë dhe të drejtat, të sigurojë funksioniminnormal të jetës së një vendi, nuk mund të ndryshojësa herë që duam ne, pa kaluar nëpërmjet njëprocesi të mirëstudiuar, afatgjatë dhegjithëpërfshirës.

Në përputhje me standardet më të mirandërkombëtare të hartimit të legjislacionit,propozimi i këtij projektligji nuk është shoqëruarme studime apo analiza paraprake për ndikimet eprojektligjit, të cilat identifikojnë numrin esubjekteve të prekura, koston në total tëpropozimit, risqet dhe pasojat, ofrimin e disaopsioneve për të arritur objektivin e synuar.Ndryshimet e Kushtetutës duhet të synojnëjetëgjatësinë dhe duhet vepruar që këto dispozitatë reja të ndryshojnë dhe të qëndrojnë në fuqi përdisa 10-vjeçarë. Vetëm duke i menduar për njëperiudhë afatgjatë ne do të anashkalojmë rrezikune vlerësimeve politike të ditës, ndërkohë që vetingui politikës karakterizohet nga përkohshmëria. Nganjëra anë, paraqitet një situatë që prezantohet siemergjente, e cila karakterizohet ngapërkohshmëria dhe, nga ana tjetër, zgjidhja e sajpropozohet të sanksionohet në Kushtetutë, qëështë një dokument i cil i duhet të synojëjetëgjatësinë.

Nisma për rishikimin e Kushtetutës synon tëndalojë zgjedhjen, emërimin apo ushtrimin e njëfunksioni publik në një nga organet kushtetueseose të krijuara me ligj kur ekzistojnë kontakte tëpapërshtatshme me persona të përfshirë në krimine organizuar, të cilat cenojnë integritetin efunksionarit publik. Në këto rrethana kontakti mepersonat e përfshirë në krimin e organizuar,parashikuar në projektligj është i vështirë për t’uvërtetuar në çdo rrethanë dhe mund të ketëabuzime gjatë interpretimit dhe zbatimit të tij. Vlentë ritheksohet se standardi kushtetues përintegritetin e zyrtarëve, i cili është parashikuar nëKushtetutë, e plotëson detyrimin për garantimin eintegritetit të zyrtarëve publikë që zgjidhen,

emërohen apo ushtrojnë funksione publike. Nëprojektligj në rrethin e subjekteve nuk përfshihennjë sërë zyrtarësh, për shembull: këshilltarët ebashkive, anëtarët e këshillave bashkiakë,zëvendësministrat, sekretarët e përgjithshëm tëministrive të linjës dhe të organeve të pavaruraapo drejtuesit e tjerë të nivelit të lartë, ndërkohëqë të gjithë të zgjedhurit e tjerë synojnë të jenëobjekt verifikimi. Në projektligj në rrethin esubjekteve nuk përfshihen familjarët e zyrtarëve,ndërsa në ligjet e miratuara, në kuadër të reformësnë drejtësi dhe në ligjin antimafia, hetimi dhekontrolli shtrihen tek të gjithë familjarët esubjekteve.

Ka paqartësi në lidhje me strukturën që do tërealizojë vetingun në politikë. Cila do të jetëstruktura përgjegjëse që do të zbatojë këtë proces?Cili do ta emërojë atë? Cili do të jetë mekanizmi,që do të garantojë që ky organ nuk do të përdoretpolitikisht? A do të jetë një strukturë e njëjtë si përzyrtarët e zgjedhur edhe për ata të emëruar, apodo të jetë e ndryshme? Drafti i propozuar të paktënduhet të jepte një orientim të përgjithshëm se cilatdo të jenë organet kompetente të hetimit apo tëkonstatimit për të mos u zgjedhur apo për mbarimine mandatit.

Theksoj se vetingu në gjyqësor realizohet ngastruktura të pavarura të krijuara me ligj, të cilatmonitorohen nga një mision ndërkombëtar.Strukturat e vetingut në drejtësi janë të përkohshmepër njerëz që qëndrojnë në detyrë gjatë gjithëkohës, dhe jo me një mandat të kufizuar, siç janëpolitikanët dhe subjektet e tjera që parashikonprojektligji juaj. Gjithashtu, ka paqartësi rrethkohëzgjatjes brenda së cilës do të mbahet procesii vetingut në politikë. Nuk është parashikuar nëprojektligj një mekanizëm institucional, që do tëbëjë vetingun e politikanëve, dhe nuk mendojmëse mund të ketë një të tillë, që e arrin qëlliminsynuar nga nisma për ndryshimet kushtetuese,sepse vetëm sistemi gjyqësor duhet ta bëjë atë.

Në fushën e zbatimit të ligjit antimafia, përveçveprave penale të krimit të organizuar dhetrafikimit, janë shtuar edhe veprat penale në fushëne korrupsionit. Në rrethin e subjekteve të ligjitantimafia është përfshirë edhe kontrolli i pasurisëdhe i të ardhurave të tjera, kontroll i cili nukkufizohet vetëm me politikanët e dyshuar për veprapenale, sipas fushës së veprimit të ligjit antimafia,por edhe personat e afërm, si: bashkëshorti,fëmijët, vëllezërit, motrat, nipërit, mbesat, fëmijët

Viti 2018

304


e vëllezërve dhe të motrave, vjehrri, vjehrra,dhëndri, nusja, kunati dhe kunata; janë shtuar tëdhënat e pasurisë së zyrtarëve, të cilat janë tëdetyrueshme për t’u deklaruar; është parashikuarme ligj shpejtësia e kontrolleve të thelluara përpasurinë e zyrtarëve publikë; janë forcuarmekanizmat e kontrollit për pasuritë e deklaruaranga zyrtarët; garantohet pavarësia e Inspektoratittë Deklarimit të Pasurive nga politika, si dhe ështërritur ndjeshëm transparenca për veprimtarinë ekëtij institucioni.

Garantimi i integritetit të zyrtarëve të lartënëpërmjet kontrollit të pasurive dhe rasteve tëkonfliktit të interesit, kryhet nga institucioni ipavarur. Në ushtrimin e funksionit të tij ILDKPKI-japër rastet e shkeljes së detyrimeve ligjore ngazyrtarët e lartë në drejtim të deklarimit të pasurisë,vendos masa administrative, penalitete në formëne gjobës dhe nëse konstatohen se ka dyshime përfshehje pasurie apo pasuri të krijuara nga burimejo të ligjshme e referon çështjen për ndjekje nëstrukturat e hetimit tatimor, sipas natyrës sëshkeljes së konstatuar.

ILDKPKI-ja është një institucion i besueshëmnga pikëpamja e pavarësisë dhe profesionalizmit.Në ngritjen këtij institucioni dhe në konsolidimin epunës së tij kanë dhënë mbështetje dhe kanëpasur rol partnerët ndërkombëtarë, kryesisht BE-ja dhe SHBA-të. Në këto kushte rezulton seekzistojnë mekanizma ligjorë dhe institucione tëbesueshme për të garantuar integritetin e zyrtarëvenëpërmjet kontrollit të pasurisë dhe rasteve tëkonfliktit të interesit.

Në projektligjin që ju keni paraqitur kërkonivetimin e politikanëve njëlloj si për gjyqtarët dheprokurorët. Dallimi është i madh, sepse politikanëtzgjidhen me një mandat të kufizuar në kohë dhejanë të përkohshëm në detyrën e tyre. Po ashtuedhe kategoria tjetër e zyrtarëve, që ky projektligjparashikon t’i nënshtrohet procesit të kontrollit tëpastërtisë së figurës, zgjidhet me afate kohore tëcaktuara. Natyrshëm, nuk mund të kërkohet qëpolitikanët apo zyrtarët e tjerë t’u nënshtrohenmekanizmave të njëjtë të vetingut ashtu si gjyqtarëtdhe prokurorët.

Barazia para ligjit presupozon barazinë eindividëve që janë në kushte të barabarta. Duhetbërë dallimi institucional ndërmjet funksionit tëgjyqtarit dhe prokurorit dhe të zgjedhurit si organpolitik. Parimet e pavarësisë, paanshmërisë që ivishen sistemit të drejtësisë, imponojnë kërkesa

më të larta për gjyqtarin dhe prokurorin në raportme politikanin e zgjedhur në drejtim të figurës dhejetës së tij private.

Ligji për vetingun në gjyqësor shtrihet nësubjekte të ndryshme, nga ato që parashikohennë projektligjin për vetingun në politikë. Nëse dotë kemi parasysh natyrën e takimeve të kryetarëvetë bashkive ose deputetëve në mitingje apo sallatë mëdha, ku jo gjithmonë i njohin të gjithë njerëzitqë takojnë, apo detyrimin të zgjedhurve që tëkomunikojmë me çdo qytetar që kërkon tëdëgjohet, ky kontakt duket një nocion, me të cilinmund të abuzohet lehtë gjatë zbatimit të tij. Kjovlen për të gjitha forcat politike majtas dhe djathtas.Pra, është e qartë se gjyqtarët dhe prokurorët, nganjëra anë, dhe politikanët dhe zyrtarët publikë,nga ana tjetër, nuk janë në pozita të barabarta qëtë vlerësohen me të njëjtin mekanizëm vetingu sai takon integritetit. Për më tepër Kushtetuta kapranuar një rregull specifik dhe shumë tëhollësishëm jo vetëm në trungun e saj, por edhenë një aneks të veçantë në lidhje me procesin erivlerësimit të gjyqtarëve dhe prokurorëve, si nëdrejtim të organizmit institucional të organeve tëvlerësimit, të mënyrës së krijimit të tyre, parimeveme të cilat veprojnë, procedurës që ndjekin dhevendimmarrjes së tyre, e cila bazohet në njëgjykatë të caktuar me ligj.

Drejtësia e reformuar, si një nga elementet kyçetë shtetbërjes dhe thelbi i një shoqërie demokratike,është rruga drejt shembjes së murit të lartë tëpandëshkueshmërisë, heqjes së imunitetit të tëpaprekshmit për politikanët dhe pushtetarët qëshkelin ligjin, si dhe për familjarët dhe ortakët, tëcilët grumbullojnë përfitime të paligjshme.

Komisioni i Venecies u shpreh qartë dhe nuk idha të drejtë nismës suaj dhe me po aq të drejtë uvërtetua edhe kundërshtia jonë për këtë projektligjqë na paraqitet sot. Ne e kundërshtojmë nismëntuaj dhe ftojmë deputetët e opozitës që t’i lënë tëqeta organet e reja të drejtësisë, që të bëjnë punëne tyre dhe të zbatojnë drejtësinë si organe tëpavarura dhe shpresa e vetme e shqiptarëve përdrejtësi dhe një shtet të së drejtës.

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Leka!Fjalën e ka deputeti Klevis Balliu.Të përgatitet deputetja Kejdi Mehmetaj.Klevis Balliu - Të nderuar qytetarë,Ajo që po ndodh sot këtu është e thjeshtë: kemi

një parti politike, e cila, në interesin kombëtar,

305


kërkon veting për politikanët, kërkon veting për tëparë transparencën e vërtetë të këtij parlamentidhe lidhjet e vërteta të tij me botën e krimit, mekorrupsionin dhe me vjedhjet që janë bërë dhe,nga ana tjetër, kemi një parti, e cila, me kokëfortësi,ose më saktë, me urdhër të bandave të krimit,kërkon ta bllokojë këtë ligj, pavarësisht thirrjeve tëndërkombëtarëve dhe qytetarëve shqiptarë, me nëkrye studentët, të cilët kërkojnë që parlamenti tëpastrohet njëherë e mirë nga ata, që kanë përfituarnë kurriz të qytetarëve shqiptarë. Nuk mund të ketërast më të pastër se ai i banorëve në zonën e Astirit,ku, për hir të një narkotrafikanti, të një të droguari,me lidhje të forta në nivelet më të larta politike tëvendit dhe të qeverisë, kërkohet të largohenqytetarët dhe fëmijët nga shtëpitë e tyre për tëmbushur xhepat e tij, të lali lavatriçes dhe tëKryeministrit Edi Rama. Është turp që sot vazhdontë diskutohet ky projektligj, ndërkohë që duhet tëishte votuar më parë, pasi kemi 5 vjet që po ishikojmë qartë lidhjet e kësaj maxhorance mekrimin e organizuar.

Dua të përmend disa raste, duke filluar me ish-ministrin tuaj më të suksesshëm, simbolin e vërtetëtë kësaj qeverie, Saimir Tahirin, kushërinjtë e tij,Balilajt e të tjerë pa fund, apo ish-deputetët tuaj,prej të cilëve dikur merrnit këshilla, si: Mark Frroku,Prenga apo kryetarët e bashkive si Elvis Roshi edhjetëra të tjerë.

Unë shpresoj dhe besoj se në këtë sallë kadeputetë të maxhorancës, të cilët nuk janë tëpërfshirë, por janë të tmerruar nga dhuna qëushtrohet ndaj tyre në zyrat e qeverisë dhe në zyrate partisë, si dhe nga kërcënimet që u vijnë memesazhe kur njëri prej tyre guxon të bëjë pyetjene gabuar. Është turp i madh që ndërkohë që e gjithëShqipëria është në këmbë, duke protestuar për tëdrejtat më minimale, këta zgërdhihen dhe largohennga salla, kurse Kryeministri për këtë çështjekombëtare nuk denjon të vijë në sallë, por flet sesi opozita e paska degjeneruar imazhin eShqipërisë në Europë dhe në botë. Si e paskadegjeneruar opozita, kur jemi ne ata që kërkojmëtë pastrojmë këtë parlament, kur jemi ne ata qëdenoncuam avionët me drogë, kur jemi ne ata qëshkarkuam dy ministrat tuaj të Brendshëm të lidhurme krimin e organizuar?! Sot ju keni një ministërtë Brendshëm, i cili merret me kapsolla, ndërkohëqë krimi lulëzon, ndërkohë që krimi është futur nëzyrën e Kryeministrit, ndërkohë që krimi i fut duartte buxheti i shtetit dhe te paratë e taksapaguesve

shqiptarë, ndërkohë që Edmond Bego u thotëqytetarëve shqiptarë të dalin nga shtëpitë e tyre,sepse ai do të fitojë disa para. Si e paskemi bërëne këtë, ndërkohë që afera korruptive që ju bëtënë zonën e Astirit i nxiu faqen Shqipërisë me aleatine saj kryesor SHBA-të?! Nuk ka ndodhur kurrë tëfalsifikohen dokumente të sekretarëve të shtetitnga një shtet tjetër. Këtë gjë e bëri zotëria, EdiRama, i cili do të mbahet mend gjithmonë. Pikturae tij e vetme do të jetë kanabizimi i vendit dhe lidhjete tij me krimin e organizuar, lidhje që nuk u shpëtondot, sepse nuk e ka ai më në dorë. Ai është i kapurnga paratë që ka futur në llogaritë e tij dhe shumëshpejt studentët nuk do ta lejojnë të jetë as banori Surrelit, por do të mbetet një i internuar i offshore-ve.

Unë do t’u bëja thirrje qytetarëve shqiptarë, tëtë gjitha bindjeve politike, të bashkohen dhe tëmbështesin studentët, të mbështesin njëri-tjetrin,sepse sot kemi përballë një të keqe të madhe dhebëhet fjalë për interesin kombëtar. Vetëm bashkëmund t’ia dalim të largojmë një uzurpator, njëpushtues. Ne duhet të marrim shembull ngavëllezërit dhe motrat tona europiane në Francë,që t’i tregojmë vendin kësaj qeverie mekryebanditin Edvin Rama.

Vasilika Hysi – Zoti Balliu, edhe njëherë, jutërheq vëmendjen juve dhe kolegëve. Ne mund tëndajmë mendime politike të ndryshme, por nëparlament duhet respektuar etika për të gjithëdeputetët.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Po drejtoj seancën dhe në bazë të nenit 6 të

Kodit të Etikës dhe Rregullores së Kuvendit, itërheq vëmendjen çdo deputeti për fjalorin dhegjuhën e komunikimit politik.

(Ndërhyrje pa mikrofon)Për procedurë do ta jap fjalën, por është e

disata herë që shumica e deputetëve të opozitëssot kanë përdorur një gjuhë aspak etike, në shkeljetë Rregullores dhe të Kodit Etikës.

Për procedurë, fjalën e ka zoti Strazimiri.Gent Strazimiri – Zonja Hysi, shqetësimin tuaj

për etikën në parlament, si në kuptimin e sjelljes,ashtu dhe në kuptimin e veshjes, por veçanërishtnë kuptimin e fjalorit e keni shumë të vonuar, sepseka 6 vjet që të gjitha këto koncepte i ka degjeneruarKryeministri i vendit, zoti Edi Rama, në këtë sallë,kur i është drejtuar opozitës, ballë për ballë, edhekur ke qenë ti në drejtimin e seancës dhe, kur jukanë pyetur për këtë, ju keni thënë: “Ishte thjesht

Viti 2018

306


një poezi”, sepse ti e ke parë në mënyrë artistike.Të lutem, mos e humb shumë sensin artistik dhesensin e realitetit, por vazhdo shqipen me të njëjtënmënyrë!

Faleminderit!Vasilika Hysi – Faleminderit, zoti Strazimiri, për

ligjërimin joparlamentar dhe etik, por edhekolegeve gra, që buzëqeshin për këtë diskutim!

Fjalën e ka deputetja Kejdi Mehmetaj. Tëpërgatitet deputeti Ervin Bushati.

Kejdi Mehmetaj – Jam e habitur nga ky reagimi drejtueses së seancës, sepse, të jem e sinqertë,gjatë gjithë ditës nuk dëgjuam asnjë fjalë tëtepruar, përkundrazi, të gjithë jemi treguar shumëtë vetëpërmbajtur. Po të merrnim modelin qëudhëheq drejtuesen e seancës, pra Kryeministrin,fjalori i kolegëve do të kishte qenë disa qindra herëmë shumë i prishur dhe i ekzagjeruar, sepse i vetmimodel që kemi marrë nga ky parlament, që kurdrejtohet nga Kryeministri Rama, është ai imungesës së etikës, mungesës së seriozitetit dhembi të gjitha ofendimit dhe cinizmit përballëshqiptarëve, që çdo ditë e më shumë i varfërondhe i robëron me mënyrën e tij të qeverisjes.

Unë do të doja shumë që të kisha guximin t’idrejtohesha këtij parlamenti me fjalët “të nderuar”,ashtu siç ka qenë në kulturën e tij që prej krijimit sinjë parlament pluralist, por sot, më shumë seasnjëherë, nuk e ndiej t’u drejtohem kolegëve tëmi me fjalën “të nderuar”, edhe pse shumë prejtyre, në fakt, janë të tillë, sepse ky parlament dukeqenë noter i akteve të paligjshme e antikushtetuesetë Kryeministrit, ka bërë që kur dal nga kjo sallëdhe ballafaqohem me qytetarët dhe me moshatarëte mi, dëgjoj prej tyre vetëm një fjali: “Ky parlamentduhet të shpërbëhet një orë e më parë”.

Për ata që janë të nderuar në këtë sallë, sepsenjë pjesë nuk e meriton këtë fjalë, unë refuzoj tëshikohem nga qytetarët dhe nga votuesit e këtijvendi si pjesë e atij sekti që duhet shpërbërë njëorë e më parë. Ndihem krejtësisht e keqardhur qëmë është dashur të bashkëjetoj në këtë sallë prej5 vjetësh me ata që vendin tonë e kanë kthyerpërmbys dhe kanë bërë që të humbasë shpresa emijëra qytetarëve, por mbi të gjitha e mijëra të rinjvetë talentuar, që po e lënë këtë vend, sepse këtunuk ka më shpresë dhe se ata nuk kanë më besimtek e ardhmja.

Thënë këtë, ndoshta vetëm këtu tek ne mundtë flitet për dekriminalizim dhe për veting, si nevojaimediate që shoqëria të kthehet në udhën e saj të

ligjshmërisë, edhe pse konteksti për të cilin neflasim është mëse i drejtë. Kjo do të ishte një vlerëdhe një moral i shtuar në shoqërinë tonë që podegradohet çdo ditë e më shumë si rrjedhojë ekësaj qeverie.

Kur takojmë miqtë tanë nëpër botë, ndihemi keqkur flasim për rezultatet e dekriminalizimit, ku disadeputetë kanë lënë sallën dhe disa kryebashkiakëkanë lënë detyrën, ndihemi keq kur kërkojmëveting për veten tonë, sepse institucionet e këtijvendi kanë humbur funksionin e tyre dhe nuk janëmë në shërbim të qytetarëve shqiptarë.

I dëgjova pothuajse të gjithë kolegët emaxhorancës që folën këtu dhe m’u dukën të gjithëpërsëritës. Po t’i dëgjoni të gjithë, nga fillimi derinë fund, as presjet dhe as fjalët nuk ndryshojnënga njëri-tjetri, pra janë njësoj, madje habitem sesidisa prej tyre preferojnë të përdorin fjalë që nuk ushkojnë, sidomos ata që i njohim si të qenurit tepjesa e nderuar, se pjesën tjetër as nuk dua tareferoj dhe as ta shoh fare, sepse as qytetarët endershëm të këtij vendi nuk duan ta shohin.

Duke i dëgjuar, kuptova pse kjo pjesë eparlamentit nuk do të jetë në gjendje të votojë sotpro kontrollit të vetvetes, ashtu siç ka kërkuarkontroll për gjyqtarët, prokurorët dhe policët e këtijvendi, e tani guxon të kërkojë për profesorët dhenesër do të kërkojë për doktorët, inxhinierët ekështu me radhë. Pra, çdokush në këtë vend emeriton të përballet me një gjyq publik, përveçkëtyre, që në fakt janë të vetmit që e meritojnëgjyqin publik. Por mos kini merak se këtë gjyq poua bëjnë qytetarët, ashtu siç po ua bëjnë studentëtkur shkoni të ballafaqoheni me ta dhe dilni jokokëulur, por të pazotë për t’iu përgjigjur kërkesavedhe thirrjeve të tyre.

E si mund të votojnë këta për vetingun, kur gjatëkohës që kanë qenë në parlament nuk kanë diturtë votojnë qoftë edhe një akt të vetëm që t’ushërbejë qytetarëve, që nxit investimet në Shqipëri,që nxit punësimin, që rrit dhe përmirëson kushtetnë të cilat jetojnë qytetarët shqiptarë, që të ulëtaksat, që të ndihmojë sektorin e shëndetësisë,sektorin e arsimit dhe çdo sektor për të cilin ne sideputetë të zgjedhur të këtij parlamenti mbajmëpërgjegjësi përpara qytetarëve tanë? Por jo,përkundrazi, pa iu dridhur qerpiku, pa e menduardy herë dhe pa thënë qoftë edhe një fjalë tësinqertë apo pendimi përballë qytetarëve, kanëvotuar këtu ligje e koncesione korruptive, si ai iTeatrit Kombëtar apo siç bënë dje me dekretin e

307


kthyer të Presidentit. Pra, këta mendojnë vetëmsesi të zhvasin dhe të përfitojnë nga qytetarët endershëm të këtij vendi, madje t’i dëbojnë ata përtë forcuar pushtetin e tyre duke fryrë xhepat.Normalisht, ata s’do të kenë guxim të kontrollojnëveten, por do shpikin lloj – lloj shpjegimesh, madjeedhe këtë herë fajin do t’ia hedhin opozitës.

Vasilika Hysi – Faleminderit, zonja Mehmetaj!Fjalën e ka zoti Ervin Bushati. Të përgatitet

deputeti Romeo Gurakuqi.Ervin Bushati – Faleminderit, zonja drejtuese

e seancës!Të nderuar kolegë,Të nderuar qytetarë,Si fund i vitit dua t’u uroj të gjithë qytetarëve

shqiptarë gëzuar Krishtlindjen dhe Vitin e Ri!Më vjen mirë që dëshira jonë politike u plotësua

dhe salla sot është plot, pasi opozita mbas 6muajsh bojkoti pa sens më në fund vendosi tëkthehet në parlament. Ky është një lajm i mirë përshqiptarët, pavarësisht hyrjes dramatike që bëridje, me një akt të dënueshëm duke goditur mevezë, ndërsa sot i është rikthyer normalitetit dhepo dialogojmë. Kjo është në të mirë tëdemokracisë.

Qytetarët presin nga ne të shohin pika bashkimidhe jo ndarjeje, jo sepse është fundi i vitit e duhendhënë mesazhe pozitive, por sepse paguhemi përtë dhënë më të mirën tonë në këtë sallë dhe për t’isjellë më të mirën Shqipërisë, e jo të shfaqim pamjetë rënda me përplasje, mungesë dialogu apo tëmos flasim me njëri-tjetrin. Kuvendi është bërë përtë kuvenduar dhe, nëse palët nuk flasin, qytetarëtvuajnë, nëse partitë politike përplasen, përsëriqytetarët vuajnë. Ne mirë do të jemi, sepse nukkemi punë dhe jetë të keqe, por ata që e vuajnëmë shumë këtë show politik janë qytetarët. Çdogjë që ndodh në këtë sallë amplifikohet jashtë, pranëse këtu thuhet një fjalë e egër, atje thuhen 100fjalë të egra; nëse këtu ndodh një përplasje fizike,atje ndodhin 1000 të tilla. Prandaj nuk është kymomenti që ne të çojmë mesazhe negative teqytetarët dhe t’u themi që nuk dimë ta bëjmë punëntonë e për më tepër nuk dimë të mbajmëpërgjegjësitë si të rritur dhe si ata që janë zgjedhurpër të drejtuar një vend.

Sot po flasim për propozimin e PartisëDemokratike, pra të opozitës, për të ndryshuarKushtetutën dhe për të pasur veting në politikë.Ne si maxhorancë e kemi dhënë mendimin tonë, icili është i mbështetur edhe nga institucionet

ndërkombëtare. Në vitin 2016, kur ne bëmëndryshimet kushtetuese patëm mbështetjen eambasadës amerikane, të Bashkimit Europian dhetë çdo aleati apo partneri strategjik që ne kemi, qëna afron me integrimin europian dhe me të gjithaintegrimet euroatlantike.

Ky propozim nuk ka mbështetjen e askujt, ështëvetëm një provë apo një tentativë e dyfishtë përt’u rikthyer në mënyrë dinjitoze në Kuvend, sepsee keni bojkotuar për kaq kohë dhe duhej një kauzëpër t’u rikthyer.

E dyta, për t’u treguar qytetarëve që keni njëiniciativë politike. Më vjen keq, por kjo nuk është eduhura.

Ndryshimet kushtetuese kishin mbështetje tëgjerë nga të gjithë partnerët, si: Komisioni iVenecies, Bashkimi Europian dhe ambasada eShteteve të Bashkuara të Amerikës, të cilëtpërshëndetën reformën në drejtësi. Kjo javë kaqenë e rëndësishme, sepse çdo iniciator, çdo part-ner dhe çdo aksioner i reformës në drejtësi e kapërshëndetur në unisoin reformën në drejtësi. Mënë fund shqiptarët dhe partnerët tanë mund t’ishohin frytet e një reforme që u zgjat shumë, por ubë ashtu siç duhet. Më në fund qytetarët kanëKëshillin e Lartë të Prokurorisë dhe të Gjyqësorit,të cilët do të prodhojnë organe të pavarura, që dotë bëjnë drejtësi të pavarur nga klasa politike, siçshpeshherë e quani ju, ndonëse jeni pjesë e saj.

Nëse ne do të ndërmarrim këtë nismë dhe uaheqim nga duart drejtësinë atyre që duhet ta bëjnë,pra vetë drejtësisë, i bie që të bëjmë atentat jovetëm në drejtësi, por edhe në demokraci. Nukjemi zgjedhur për të qenë gjyqtarë, prokurorë dhepër të bërë veting, por ne kemi organe të tjera qëbalancojnë demokracinë. Nuk jemi zgjedhur përtë bërë këtë që ju kërkoni të bëni sot. Pra, ju donitë vendosni një gur në rrugën që drejtësia ka nisur.

Të gjithë partnerët tanë kanë thënë se ju e kenipenguar reformën në drejtësi duke mos votuarligjet kryesore që vinin mbas ndryshimevekushtetuese. Por edhe ndryshimet kushtetuese uimponuan që u votuan nga të gjithë deputetët ekëtij parlamenti në vitin 2016.

Kjo që keni sjellë sot është një pengesë, për dyarsye kryesore:

Në radhë të parë, në nivelin strategjik ju nukkeni asnjë mbështetje, as të maxhorancës, e ciladuhet të ishte dakord. Pra vijmë te dialogu, qëështë baza e demokracisë, të cilën ju e refuzoni.

E dyta, të gjitha diskutimet e anëtarëve të

Viti 2018

308


Komisionit të Ligjeve në nivel teknik treguan sekjo nuk bën sens, bie ndesh me të drejtat e njeriut,bie ndesh me të gjitha institucionet që kemizgjedhur bashkë, mbivendoset dhe janë të gjithaarsyet e tjera ligjore që ne nuk mund t’jumbështesim.

Nëse vini këtu dhe thoni: “Ky projektligj dhe këtondryshime kushtetuese kanë mbështetje”, e kenigabim, sepse ju e dinit që nuk do të pranoheshitdhe nuk do të kishit mbështetje. Për këtondryshime nuk ju duhet vetëm mbështetja emaxhorancës, por edhe e faktorëvendërkombëtarë që nuk e keni. Ju nuk jenikonsultuar me askënd dhe ndryshimet nuk janëmarrë parasysh nga askush. Ndryshime të tillakushtetuese nuk mund të bëhen sa herë qëopozitës i duhet një arsye për t’u kthyer nëparlament.

Ne i jemi drejtuar opozitës me thirrje të sinqertaedhe në Komisionin e Ekonomisë për të ardhurnë parlament me kokën lart, kur ne ndryshuamligjin për ndalimin e bixhozit në Shqipëri. Nuk kishterast më të mirë për opozitën që të vinte për tëdiskutuar ndalimin e bixhozit, por nuk ishte gati,sepse nuk e linte hunda politike, ndërsa sot vjenvetëm se është fundi i vitit dhe i duhet një kauzëpër shpëtuar mandatet. Kur 92% e shqiptarëvembështesnin ndalimin e bixhozit, ju nuk ishit as nëkomisione, as në parlament dhe nuk erdhët për tavotuar. Ju kemi dëgjuar kudo, edhe në studiotelevizive aty ku takohemi, dhe kemi biseduar përtë gjitha këto, dhe ku keni qenë dakord, por nukvinit, ngaqë ju pengonte diçka politike. Çfarëpolitike mund t’ju pengonte më shumë se përfitimiapo interesi publik? Nëse kishte një ligj, për të cilinduhej të ishte opozita, edhe LSI-ja edhe PD-ja, kyështë ligji kundër bixhozit. Nuk kishte mundësi mëtë rëndësishme, se sa të vinit e të diskutonit mekokën lart, kur u fol për buxhetin e shtetit.

Në qoftë se ju kishit shqetësimet që i ngrinit sotnë lidhje me fondet, investimet publike, arsimin eçdo gjë tjetër, për të cilën keni pa tjetër të drejtën eZotit, por dhe detyrimin publik që të shqetësoheni,duhej të vinit e të diskutonit për to te buxheti i shtetit,për ligjin që e adreson. Pra, jeni gjithmonë nëkohën e gabuar dhe në vendin e gabuar.

Patjetër që ka probleme. Kjo maxhorancë nukështë perfekte, por do të ishte shumë më e mirënëse edhe opozita do ta bënte pjesën e saj, sepseduke folur e argumentuar edhe maxhorancareflekton e mendon më mirë, e patjetër edhe

qeverisja do të dëgjonte e do të kishte më shumëide, të cilat do të mund t’i zbatonte. Kur ju keniqenë në këtë sallë, shumë nga idetë janë aplikuare janë zbatuar. Dikush ka thënë: na janë vjedhur.Punë e madhe. Në qoftë se është në të mirë tëqytetarëve, ne e bëjmë, dhe e bëjmë më mirë seju. E kemi çuar edhe më lart.

Kur ju thatë që tavani të bëhej 8 milionë të rejapër bizneset e vogla, ne e bëmë deri 12 milionëlekë të reja, dhe na u tha se e vodhëm. Çfarë dotë thotë kjo të vjedhësh në politikë diçka, që nemendojmë se është më e mira për qytetarët, nëmomentin e duhur? Ndërkohë që u diskutuabuxheti, ju mund të kishit ardhur që të thoshit: jo,ne nuk jemi dakord.

Jemi të qartë në këtë pikë. Që në programin e2005-ës, të Partisë Demokratike, ka qenë qëbuxheti i arsimit të bëhej 5 % në raport me GDP-në. E kemi pasur edhe ne në programin tonë. Nukështë e thënë që mund të bëhej në një mandat.Edhe ju e keni pasur, por nuk e keni zbatuar brendatetë vjetëve. Sot 5 % e GDP-së është sa të gjithainvestimet në vend. Në qoftë se ne sot heqiminvestimet, duke i zëvendësuar të gjitha mearsimin, i bie që të mos investojmë në asnjë vendnë Shqipëri.

(Ndërhyrje nga salla)Sot u kujtuat. Pse nuk erdhët kur diskutohej për

arsimin në buxhetin e shtetit? Apo atëherë kishitnjë punë tjetër? Pse nuk vini në parlament?

Nuk mund të flasim në të njëjtën kohë, ngaqëkam edhe respekt, se jeni zonja të nderuara, pormë vjen keq që opozita po largohet si somnambulnga sistemi demokratik. Ky nuk është një sistempolitik, por është një sistem demokratik. Ju nukjeni parti guerile, nuk jeni parti e vogël, jeni njëparti mbase po aq e madhe sa Partia Socialiste,ndaj nuk mund të luftohet për ta marrë votën jashtësistemit, duke ndenjur jashtë institucioneve. Këtëna e thonë partnerët neve. Jua kanë thënë edhejuve. Edhe ndërkombëtarët këtë thonë. Një partijashtë sistemi nuk mund të jetë një parti e zhvilluar,që ka qenë në pushtet. Ju nuk jeni parti populiste,nuk jeni parti e vogël, nuk mund të merrni mendtëe partive të vogla, të cilat në sistem gueril, nësistem më të vogël apo jashtë parlamentit, mbasefunksionojnë më mirë. Partia Demokratike duhettë qëndrojë brenda sistemit. Të vijë, të paraqesëpropozimet e veta. Mund të ketë ide shumë të mira,të cilat mund të adoptohen. Mund ta bëjë më mirëse ne pas pesë vjetësh. Po, patjetër. Ne s’kemi të

309


vetmen të vërtetë që ekziston në këtë vend apo tëvetmen zgjidhje. Mund të ketë propozime, të cilatmund të aplikohen që sot, kur vjen për çështje tërëndësishme apo kur t’u tregojë qytetarëve se sidi ta ngrohë edhe vetë ajo atë programin e vet.Ama jo ta ngrohë si një vezë, por ta ngrohë e tapunojë tamam, për të sjellë një propozim të vërtetëpër qytetarët, se kështu jo vetëm që dëmtojmë atëqë ndodh sot, por dëmtojmë edhe perspektivën easaj që do të ishte e nesërmja e një opozite, e cilado të vinte për të drejtuar Shqipërinë.

E vërtetë që sot kemi një moment kur mund tëflitet më shumë për studentët, ndërsa ne vijmë këtudhe diskutojmë më shumë për veten tonë dhe sesi duhet të sillemi ne, ndërkohë që mund të ishimmarrë shumë më tepër me studentët. Por unë kamnjë propozim: në qoftë se studentët paguajnë dikute 6 mijë lekë të reja për të ndenjur në konvikte, tëcilat nuk janë në gjendjen e tyre të vërtetë, nukkanë kushte të mira, atëherë pse të mos shikohetmundësia, që shteti ta subvencionojë edhegjysmën tjetër, që të mblidhen tre studentë e tëmarrin një shtëpi me qira? Sepse, pak a shumë, enjëjta pjesë paguhet edhe nga shteti, po të marrëshenergjinë elektrike, ujin, qiranë, rojën e të gjithatjerat, shuma shkon deri te 6 mijë lekë të reja. Nukmendoj se tre studentë s’mund të mblidhen, dheme nga 12 mijë lekë të reja, me 36 mijë lekë tëreja, të mos gjejnë një shtëpi për ta marrë me qira.Për sa kohë që këto konvikte nuk certifikohen si tësigurta, si të pastra, të denja për qytetarët, të marrinpërmes një sistemi jo direkt para, por tëtransmetueshëm, me kuponë, me qëllim që këtastudentë të mblidhen e të marrin me qira një shtëpidinjitoze, deri sa të rregullohen gjërat.

Pra, ka plot zgjidhje, për të cilat mund të flasimme njëri-tjetrin, për t’i adresuar dhe për të ndihmuarstudentët. Prandaj, shpresoj që, pavarësisht se djee nisët me këmbën e gabuar, sot ka qenë një ditëafër normalitetit të një parlamenti europian, sepsejemi në mes të Europës, gjë të cilën s’duhet taharrojmë. Shpresoj që viti i ardhshëm të jetë mëkonstruktiv. Nuk besoj se ka aq shumë gjëra qëna ndajmë. Zgjedhjet po afrojnë. Kodi duhetmiratuar. Ne ju kemi shtrirë dorën dhe ju kemi thënëqë mund të propozoni ç’të doni, nga të dyja krahët.Hajt të shkojmë në zgjedhje, sepse prapë do tëjetë vota e qytetarëve ajo që do të vendosë. Nukdo të vendosë as opinioni ynë, as vezët tuaja, asdiskutimet pa vlerë e as përplasjet. Le të gjejmëmë të mirën, sepse edhe qytetarët presin më të

mirën nga ne.Faleminderit!(Drejtimin e seancës e merr zoti Ruçi.)Gramoz Ruçi – Fjalën e ka Romeo Gurakuqi.

Përgatitet Silva Caka.Romeo Gurakuqi – Te nderuar zonja dhe

zotërinj deputetë!Zoti Bushati, duhet ta keni të qartë se prej disa

muajsh opozita është ndaluar të flasë në këtë sallëpër shkak të arrogancës së Kryeministrit, i cili ështëklasifikuar nga analistët e pavarur dhe ngainstitucionet e specializuara si një uzurpator ipushtetit, përmes bandave shërbëtore elektoraleme imunitet ndaj organeve ligjzbatuese.

Unë kthehem për të marrë fjalën në parlament,për të diskutuar mbi një ndryshim kushtetues që,sipas mendimit tim, do të duhej të ishte jo vetëmpjesë e një ndryshimi tërësor të aktit themeltar, poredhe pjesë e një pakete reformative shtetërore,që duhej ta bënte një qeveri tranzitive, e paanshme,e një standardi krejtësisht tjetër intelektual,profesional dhe me përgjegjshmëri atdhetare.

Unë nuk kam asnjë dyshim që ju do ta refuzoni.Dje, në këtë sallë, qytetarët e këtij vendi kanë

parë ligjvënës të shkëputur tërësisht nga realitetiku ndodhemi, nga vlerësimi i rrënjëve të kaositsocial, politik, institucional ku ndodhet Shqipëria,kaos që ka vrarë shpresën për të ardhmen.

Zonja Hysi,Sot po diskutohet vetingu i politikës jo sepse

mungon legjislacioni, por sepse, pavarësisht sekabineti ministror është kapur, edhe së fundmi, nëzhvatje të sofistikuar parash, në përgjime metrafikantët, politikanë të saj të rëndësishëmndërtojnë pallate në ortakëri me kriminelë.Prokurorja e Përgjithshme hesht, teksa imuniteti iabuzuesve me ligjin mbetet i pacenueshëm.

Me vjen keq të them se asnjëri nga faktorëtvendimmarrës ekzekutiv nuk ndjen përgjegjësireale për pasigurinë që përjetojnë qytetarët e këtij.

Sot shteti ndodhet në rrethanat e ndërlikimit dhengatërrimit të mëtejshëm të konfliktit politik e so-cial, si dhe të shkatërrimit të kornizës sëinstitucioneve demokratike, ndodhet para njëkolapsi të sistemit të dijes parauniversitare dheuniversitare. Dje këtu u bërë hartime dhe u thanëslogane, që s’kanë të bëjnë fare me analizënthelbësore të problemeve sistemike, të përjetimevetë studentëve dhe atyre profesorëve që e kanëpërnjëmend profesionin e tyre, të cilët nuk kanëabuzuar asnjëherë me emrin e mësuesit shqiptar.

Viti 2018

310


Këto ditë në Shqipëri, brezi i ri i mbetur këtu,fëmijët e atyre familjeve që me zor fitojnë bukën egojës, intelektualët e pavarur që e refuzojnë meneveri kualitetin, hipokrizinë, cinizmin, arrogancëndhe papërgjegjshmërinë e paimagjinueshme përata, që paraqet kjo sallë, kanë vendosur një stekë:askush nuk mund të ngrejë më fasada, të ligjërojëme gënjeshtra dhe operacioni i spastrimit të shtetit,parlamentit, qeverisë, prokurorisë, organeveligjzbatuese, universiteteve, nga korrupsioni, krimidhe injoranca duhet të jetë i vërtetë, imenjëhershëm, dhe profesional në aspektin ekryerjes së operacionit shtetkorrigjues.

Dikush, e kryesisht Kryeministri i vendit, katentuar të lexojë vetëm tetë kërkesa në revoltënstudentore. Unë, në fakt, lexoj se revolta estudentëve është një betim i studentëve përShqipërinë; është një refuzim ndaj atyre qe u tallenme të ardhmen e fëmijëve dhe të rinjve,reformatorëve gjysmakë ose të gënjeshtërt; ështënjë revoltë ndaj “sheikëve” të sajuar të vendit, tëcilët vodhën mundin dhe djersën e prindërve tëtyre; është një ultimatum ndaj parlamentit përrrëzimin e kastave uzurpatore universitare, që tëmbështetura nga politika, riciklohen tash 30 vitenë sistem; është një thirrje për ta ndalur tatëpjetënku aventurierët e kanë lëshuar Shqipërinë; ështënjë kambanë alarmi për të ndryshuar sisteminpolitik, që prodhoi aventurën ril indëse tëkorrupsionit, të bashkëqeverisjes me gangsterëtdhe oligarkët; është një ultimatum për të nxjerrëjashtë vendimmarrjes, ata që sollën shkatërrimine institucioneve; është thirrja e fundit për zgjidhjepolitike, për të ndalur kaosin ku synon ta çojëvendin kokëfortësia e Kryeministrit dhe e njëzetgrupeve të tij kriminale, me të cilët ka uzurpuarpushtetin.

Para plasjes së krizës së tetorit, kam kërkuarnjë ndërhyrje institucionale për ndaljen e verbërisësë pushtetit dhe plasjen mënjanë të hajdutëve, qëdonin dhe nxisnin rrëmujë. Në fakt, kapesëmbëdhjetë muaj që vendi rrokulliset sipasmendjes së një njeriu të vetëm, i cili ka uzurpuartë gjitha pushtetet, të gjitha institucionet e pavaruradhe po punon si Kryeministër i elektoratit social-ist, si kujdestar i zonave të preferencës së tij politikedhe krahinore, duke shfrytëzuar deri në palcëpjesën tjetër të vendit, atë që ai dhe orda e tijkomuniste, i quan shpellarë, të gjitha për llogari tëkonsorciumit të klientëve qeveritarë, të cilëtkontrollojnë territorin ekonomik shtetërore nga

blloqet e reja, të krijuara enkas nga ata në kurorënqë rrethon Tiranën.

Shoqëria eksperimentale e Edi Ramës dhe eçunakëve rreth e qark tij, që «gjuajnë» çdomundësi për të grabitur fonde publike, me bursastudimi të dedikuara për fëmijët e shkëlqyeshëmtë familjeve në nevojë, duhet të marrë fund këtëdhjetor. Përpjekja e dëshpëruar e qeverisësocialiste për të mbijetuar me të gjitha mjetet,mënyrat, makinacionet dhe jargavitjetkryeministrore, duhet të marrë fund sot, dukevendosur për herë të parë, para gjithçkaje,interesat e stabilitetit të vendit.

Kryeministri do të mbahet mend si i pari nëtranzicion, që nuk u përgjigjet shumë gjatëinstrumenteve rregullues të jetës parlamentare nërastet e krizave, që parashikojnë zgjidhje adekuatetë konflikteve dhe absurdeve të krijuara ngapërplasjet politike, përmes dorëheqjes si akt iemancipimit europianist dhe demokratik.

Kryeministri, me arrogancë, ka ndryshuar rolet,duke nxjerrë në plan të parë vendimmarrjen qëvjen nga zyra e tij, e cila konstitucionalisht është enjë karakteri mbetës në udhëheqjen e gjerëpolitike, udhëheqje që teorikisht duhet të formohetnë aulën parlamentare, me pjesëmarrjen e të gjithëfaktorëve politikë.

Sot në Shqipëri po ndodh që një grupgjykatësish të përzgjedhur nga Partia Socialistepo skualifikojnë dhe po bëjnë gati letrat për njëpjesë tjetër gjykatësish të padëshiruar për sistemintjetër. Akti i fundit, një prej akteve më tëpangjashme, është ai i vendosjes në krye të organittë hetimit, në konflikt të plotë interesit, edhe brendagjithë sistemit të prodhimit të drejtësisë, së një prejpinjollëve të regjimit, si dhe pjesë e kastës suaj tëqeverisë, gjë që është prova e implikimit tuaj, poredhe e frikës nga fajësia e veprimtarisëantishtetërore.

Vendi nuk mund të ecë më, me një Kryeministërqë sillet si monark, që kërcënon popullin meheshtje, me kapje për veshi ose me rrënim të jetës,që nuk pyet për kaosin ku e ka shpënë vendin, aspër deformimin që i ka bërë ligjit dhe Kushtetutës.

Kryeministri, dijeni, është autori kryesor ingatërresave që kanë infiltruar në sistemin politikdhe i rrëmujës në të cilin e ka hedhur rendin publikdhe juridik.

Për të gjitha këto arsye, unë e ndjej për detyrëpublike të kërkoj dorëheqjen e Kryeministrit dhetë gjithë kabinetit që ai drejton, si dhe hapjen e

311


rrugës për një zgjidhje politike të kualifikuar, tëdrejtuar nga ekspertë të nivelit të lartë.

Vendi nuk mund të ecë më kështu:Është mirë që këto ditë të fundit të dhjetorit të

vitit 2018, pasi e keni lodhur vendin deri ne shterim,ju socialistet t’u hapni rrugë interesave të mëdhatë publikut dhe kombit, përmes nxjerrjes nëprapavijë të Edi Ramës dhe pranimit të themelimittë një qeverie të elitës së vendit.

Përndryshe, përkufizimi i saktë i parimeve,pikasja e liderit të duhur dhe ngarkimi i tij meautoritetin e nevojshëm për korrigjim të sakte,mund të hapë një sinjal shprese për rikthim tëstabilitetit të vendit dhe shërim të sferës publikenga korrupsioni, krimi, sundimi i kaosit dhe ioligarkisë që keni promovuar.

Që të shkohet deri këtu, është nevojshme qëparlamenti të arrijë një kompromis, për t’i dhënëqeverisë së përkohshme transitive disa kushte:

1. Një mandat së paku 9 -mujor. Është enevojshme gjetja e një zgjidhjeje për boshllëkun eparamenduar të krijuar enkas nga maxhoranca nëGjykatën Kushtetuese, nga grushti antikushtetuesi shtetit, përmes plotësimit të vendeve të liruaranga vetingu.

2. Është e nevojshme që kjo zgjidhje të kryhetpa penguar procesin e vetingut në institucionet edrejtësisë së re, duke e vendosur vetingun nësuazën e njerzillëkut dhe të ruajtjes së privatsisë.

3. Një ligj kushtetues të aprovuar sipasprocedurës së parashikuar nga Kushtetuta aktuale,që i jep qeverisë transitive një delegim për tëproceduar me rishikimin e Kushtetutës. Në ligjinkushtetues është e nevojshme të saktësohen edhedisa kritere nga të cilat do të duhej të frymëzohejveprimi i qeverisë për të kryer reformimin e aktitthemeltar, le të themi, garantimin e zgjedhjeve tëlira dhe të ndershme, modeli i sistemit qeverisës.Do të rikthehen pushtetet presidenciale të vitit 1998apo do të ecet drejt një modeli më të spikaturpresidencial për të kryer një lloj balance midispushtetit ekzekutiv dhe pushtetit të kreut të shtetit?Themelimi i një komiteti këshillimor kushtetues tëpërbërë nga ekspertë të së drejtës kushtetuese,është sipas mendimit tim një kriter i katërt që duhettë merret në këtë sallë.

Dikush mund të thotë se kjo skemë është njëëndërr e parealizueshme në një Shqipëri...

Gramoz Ruçi- Faleminderit, zoti Gurakuqi!Fjalën e ka deputetja Silva Caka.Të përgatitet deputetja Rudina Hjadari.

Silva Caka - Meqenëse jemi në fund tëdiskutimit, pak a shumë i kemi dëgjuar të gjithadiskutimet e maxhorancës, më lejoni që t’ju bëjnjë evidentim, me të drejtë apo pa të drejtë, pakrëndësi ka. Në 3 orë që maxhoranca ka pasur nëdispozicionin e saj për të folur për këtë nismëkushtetuese, më është dukur se kam dëgjuarabsolutisht nga të gjithë të njëjtat fjalë edhe pseka pasur secili nga 15 minuta për të folur ngadeputetët e maxhorancës. Aq sa më kanë kujtuarato komentet që duheshin bërë, meqenëse po fletKryeministri, konkretisht komenti numër 7 kuthoshte: “Arsimi në Gjermani është vërtetë falaspo shteti të takson 60% të rrogës dhe të tëardhurave”.

Pikërisht, jeni dukur sot si FRESH-istëtsufllaqexhinj të cilët orientohen nga Fuga meshokë, me makinerinë e tyre të propagandës.Është e thjeshtë, në fakt ta kuptosh pse ndodh kjo.Sepse të flasësh për vetingun e politikanëve nëkëtë sallë, me këta deputetë, me këtë Kryeministër,me këta ministra dhe me ata kryebashkiakë qëkanë vendosur këta, është si të përmendësh “litarinnë shtëpinë e të varurit”. Për aq kohë sa ka nëgrupin e tyre parlamentar deputetë dhe kryetargrupi të lidhur me krimin, me fenomene tëndryshme kriminale, kanë në qeveri ministra, qëfalsifikojnë firmën e sekretarëve të shtetit të Dela-ware-it apo dhe të noterëve, të cilët janë fantazmadhe nuk ekzistojnë, me ato firma japin miliona euronga xhepat e qytetarëve shqiptarë, kanë ministradhe kryetarë bashkish emrat e të cilëve qarkullojnënë përgjime mafiozësh, por njëkohësisht kanëedhe një Kryeministër, i cil i është i l idhurpazgjidhshmërisht më krimin, është e pamundurdhe normalisht e kanë tmerr përmendjen e vetinguttë politikës dhe jo më të investohen në pastrimin eradhëve të tyre.

Propozimi ynë për të ndryshuar Kushtetutën meqëllim që t’i hapnim radhën vlerësimit kalimtar tëpolitikanëve dhe krerëve të institucioneve qëzgjidhen pikërisht nga kjo sallë, nga kjo kastëpolitikanësh, ju erdhi si një mundësi e artë për tëtreguar se keni vullnetin dhe dëshirën përparaqytetarëve shqiptarë, njëkohësisht edhekomunitetit ndërkombëtar, që të pastroni radhëttuaja. Por meqenëse dhe vesi del me shpirtin, ju ekeni të pamundur të jetoni pa horrat dhe kriminelëtnë mesin tuaj.

Mungesën e vullnetit dhe të dëshirës për t’udhënë shqiptarëve një kastë politike dinjitoze e

Viti 2018

312


treguat që në fillim të herës, duke e stërzgjaturprocesin e konsultimit të nismës kushtetuese mejavë të tëra, jashtë çdo afati, kriteri dhe limiti kohornormal, aq sa ishit të gatshëm të bënit edhe njëkonsultim publik me Fakultetin e MjekësisëVeterinare në Universitetin Bujqësor të Tiranës, athua se po vetoheshin lopët, delet dhe jo politikanëtqë drejtojnë Shqipërinë sot.

Edhe pse e kishit tashmë një opinion ngaKomisioni i Venecias lidhur me procesin erivlerësimit kalimtar, përsëri kërkuat ta investoninekspertizën e këtij komisioni dhe me paturpësinëmë të madhe, nuk pritët as vendimin final të tij,pasi e rrëzuat me votë që në diskutimin në parim.

Megjithatë, Komisioni i Venecies, me gjithëseriozitetin që e karakterizon, jua dha përgjigjenkristal të qartë. “Qëllimi i nismës kushtetuese përvetingun e politikanëve është absolutisht legjitim”.Madje ky komision shkoi më larg se kaq duketheksuar se ajo çka nuk rezulton legjitime në njështet, mund të rezultojë shumë bukur legjitime nënjë shtet tjetër. Pra, e thënë me pak fjalë vetingu ipolitikanëve nuk është i nevojshëm në Kanada,në Gjermani dhe në Suedi, por në Shqipëri është,madje është emergjencë kombëtare. Këtë nuk ethem unë, as ne të opozitës, por e konfirmojnëDepartamenti Amerikan i Shtetit, ParlamentiEuropian, Këshilli i Europës, Komisioni Europian,Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe çdo institucion,i cili dërgon raporte, opinione dhe çdolloj vlerësimitjetër lidhur me Shqipërinë, ku lidhjet e politikësme krimin, me trafikun e armëve, me drogat erënda, me skema koncesionesh PPP, e nuk e dise çfarë mund të shpikni ju tjetër, janë rikthyer nëvëmendjen e këtyre institucioneve pikërisht në këta5 vjetët e fundit, që vendi drejtohet nga kyKryeministër, nga kjo qeveri dhe nga pjesa e këtyredeputetëve.

Komisioni i Venecies la të hapur bashkëpunimindhe, sigurisht, gjetjen e konsensusit për tëpërcaktuar teknikalitetet e nismës kushtetuese, porju nuk e lexoni në mënyrë korrekte opinionin eKomisionit, ju e deformoni atë, sepse ashtu juudhëzojnë ata që ju financuan për fushatën dhe jusollën në pushtet, që, sigurisht, sot diktojnë edhepolitikat, edhe ligjet, edhe financat tuaja. Deri mësot me propagandën dhe medien që, sigurisht, eblini, i keni trajtuar shqiptarët si lopët e Devollit, tëcilave u vendosnin syze me xhama ngjyrë jeshile,për të ngrënë kashtën për jonxhë.

Me këtë ligj, në fakt ju keni bërë të kundërtën,

sepse të vetmen fije bari apo të vetmin filiz shpreseqë ne tentuam ta sillnim, ju po tentoni ta trajtoni sikashtë. Megjithatë edhe pse ju rrekeni ta trajtonikëtë nismë si kashtë e thatë dhe e kalbur dhepopullin si lopë, jeni të qartë tashmë se studentët,minatorët, biznesi i vogël, biznesi i madh,infermierët, mjekët dhe çdo kategori tjetërqytetarësh në Shqipëri nuk preferojnë më dhe nukzgjedhin më që të trajtohen si lopë dhe si dele.Shumë shpejt do t’jua ndjeni erën edhe revoltave,të cilat do t’u bëjnë që toka t’ju dridhet nën këmbë.

Prandaj ju bëni si të doni, po të doni, mos evotoni fare këtë nismë kushtetuese, sepse në mosua bëftë politika, në mos ua bëftë Kushtetuta, ligjetapo çdo institucion tjetër vetingun do t’ua bëjnëqytetarët.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Fjalën e ka ministrja, zonja

Etilda Gjonaj.Etilda Gjonaj- Të nderuar deputetë,Të nderuar qytetarë,Iniciativa ligjore e propozuar nga Partia

Demokratike për vetingun në politikë është si nëformë, ashtu edhe në thelb një iniciativëantikushtetuese. E them në formë pasi i ngjasonnjë projektligji të thjeshtë, në një kohë që normatkushtetuese janë ato që orientojnë për përmbajtjenqë duhet të kenë normat ligjore. Por iniciativa epropozuar nga PD-ja është një iniciativë nëfunksion të politikës së ditës, që mund të përdoretpër interesa politike. Kushtetuta nuk është njëdokument që i shërben politikës së momentit dhenuk mundet kurrsesi të kthehemi 10 vjet më pas,kur Kushtetuta u ndryshua brenda natës.

Ne vendosëm një standard të ri me ndryshimetkushtetuese të vitit 2016 me reformën në drejtësisi në formë, ashtu edhe në përmbajtje, duke ianënshtruar çdo ndryshim kushtetues analizës,diskutimit dhe konsultimit me të gjithëkonstitucionalistët, ekspertët vendas dhendërkombëtarë, Komisionit të Venecies e të tjerë.Ky është standardi mbi të cilin duhet bërë ndërhyrjanë Kushtetutë, që nuk mund të shmanget sa herëqë kërkohet të ndërhyhet në aktin themelor të këtijshteti.

Por kjo iniciativë e propozuar nga PD-japërveçse në formë është edhe në përmbajteantikushtetuese. Propozimi është tërësisht për njëperiudhë të përkohshme. Çfarë do të ndodhë nesërme politikanët e rinj, me të zgjedhurit e rinj, pasi upastrua politika sot me vetingun? Deputetët dhe

313


funksionarët nuk kanë një mandat të përhershëm,por kanë një mandat 4 -vjeçar, i cili u jepet ngapopulli, janë funksionarë të zgjedhur për njëperiudhë të përkohshme.

Ka qenë ky Kuvend që ka ndryshuarKushtetutën në fund të vitit 2015, pikërisht përgarantimin e integritetit të funksionarëve të lartë,si një parakusht i qeverisjes demokratike dhe ifunksionimit të shtetit të së drejtës, duke përcaktuarkur një deputet apo funksionar nuk mund tëzgjidhet, duke përcaktuar ndërprerjen e mandatevetë atyre funksionarëve, të atyre deputetëve nërastet e përcaktuara në ligjin për dekriminalizimin,duke përcaktuar ndalimin e zgjedhjes, emëriminapo ushtrimin e një funksioni publik, nëseverifikohen rrethana që cenojnë integritetin efunksionarit publik.

Çfarë sjell kjo nismë më shumë, përveç atyrendryshimeve kushtetuese që i kemi miratuar vetëtë plotësuara me ligjin për dekriminalizimin? Ështëgjë e gabuar përdorimi i vetingut si një qëllimpolitik në funksion të kalkulimit të interesaveelektorale. Qytetarët janë aq të mençur të kuptojnëse cili veting është thjesht për të gjetur një kauzëdhe për t’u kapur fort pas saj dhe cili veting ështëai që u shërben mirëqeverisjes dhe sistemit tëdrejtësisë. Nëse më shumë se 90% e shqiptarëvee mbështesin vetingun në sistemin e drejtësisë,ky është vetingu që duhet.

Komisioni i Venecies në opinionin e tij përvetingun e politikanëve është shprehur kundërpropozimit të PD-së për shkak se ështëantikushtetues dhe nuk jep garancitë e nevojshmepër realizimin e një procesi të tillë.

Komisioni i Venecies e ka shprehur qartëmungesën e qartësisë dhe të sigurisë ligjore nëlidhje me qëllimin, proporcionalitetin dhemungesën e mekanizmave për zbatimin e tij.

Komisioni i Venecies e ka konsideruarpropozimin se bie ndesh me Konventën Evropianepër të Drejtat e Njeriut dhe Kushtetutën eRepublikës së Shqipërisë, pasi nuk respektonparimet e procesit të rregullt ligjor.

Komisioni i Venecias shpreh shqetësimin se kypropozim do të çojë në përdorimin e vetingut nënjë arbitraritet total ose goditje politike. Mundetlehtësisht të çojë në shenja abuzimi me pushtetin,e thënë shqip: në një gjueti shtrigash.

Venecia pasi ka analizuar të gjithë kuadrinkushtetues, ligjor dhe institucional, si dhe të gjithëmekanizmat e tjerë demokratikë në dispozicion,

shprehet se ky propozim nuk ka asnjë vlerë tështuar për të bërë vetingun e politikanëve mekuadrin ligjor dhe me mekanizmat që kemi nëfuqi.

Pse Venecia si mekanizmi kryesor për testin ekushtetueshmërisë e ka bërë këtë gjë? I ka thënë:“jo” vetingut në politike?! I ka thënë: “jo” propozimittë PD-së.

Është po i njëjti institucion që i tha para gati 3vjetësh një “po” të madhe vetingut të gjyqtarëvedhe të prokurorëve. U tha një “po” të madhendryshimeve kushtetuese të sistemit të drejtësisë.Tha “po” për një pushtet të patundshëm si ështëai i gjyqtarëve dhe i prokurorëve, të cilët kanë njëmandat të përhershëm. Por vetingu në sistemin edrejtësisë ndryshon tërësisht nga ai i politikanëve.Vetingu në sistemin e drejtësisë do të thotë rritje erolit të pushtetit gjyqësor mbi të dy pushtetet e tjera:ekzekutiv dhe legjislativ.

Me një sistem drejtësie të pastruar, me ngritjene SPAK-ut, BKH-së, instrumente tashmë tësanksionuara në Kushtetutë, do të mund të bëjmëvetingun në politikë. Janë pikërisht këtoinstrumente që mund ta bëjnë pastrimin e politikës.

Institucionet e reja të drejtësisë që janë ngriturdhe ato që do të ngrihen në vazhdim do tëadresojnë atë që qytetarët shqiptarë e kanëkërkuar me forcë, që është pandëshkueshmëria.Procesi i vetingut i propozuar nga PD-ja ështëvetëm baltosje dhe amnisti. Nuk jemi këtu për tëlegalizuar baltosjen apo për të miratuar amnistinëe politikanëve, por jemi këtu për t’i dhënë rrugëasaj që duan shqiptarët, që ështëndëshkueshmëria e atyre politikanëve që janë tëkorruptuar dhe të lidhur me krimin.

Ne të gjithë tashmë kemi një realitet, që ështëzbatimi i reformës në drejtësi. Ngritja e këshillavetë lartë gjyqësorë dhe të prokurorisë, do të jenëata të cilët do të qeverisin tashmë sistemin edrejtësisë, pa ndikimin e politikës.

Unë besoj se brenda 3 muajve të parë të vitit2019 do të kemi të ngritur SPAK-un, ProkurorinëSpeciale, gjykatat speciale, Byronë Kombëtare tëHetimit, të cilat shumë shpejt do të jenëfunksionale. Do të jenë pikërisht këto institucione,të parashikuara në Kushtetutë dhe në ligj, simekanizma efektivë për të garantuar integritetin ezyrtarëve të lartë, për t’ i mbajtur ata tëpërgjegjshëm gjatë ushtrimit të detyrës, si dhe përt’i vënë përpara përgjegjësisë penale, kurvërtetohet se kanë kryer vepër penale, deri në

Viti 2018

314


sekuestrimin e pasurisë të vënë në mënyrë tëpaligjshme. Opozita mund ta gjejë vetëm këtu tëzbatuar vetingun e politikanëve.

Duke vlerësuar partnerët ndërkombëtarë përangazhim e tyre në zbatimin e reformës nëdrejtësi, në ngritjen e këshillave të lartë tëdrejtësisë, në angazhimin që po ndërmarrin përngritjen dhe funksionimin e SPAK-ut dhe BKH-së,duke përfshirë këtu edhe përgjegjësinë e madheqë kanë këto misione të Bashkimit Europian dhetë qeverisë së Shteteve të Bashkuara të Amerikëspër monitorimin, këshillimin dhe mirëfunksioniminpër një periudhë 2-vjeçare të organeve të SPAK-ut dhe BKH-së që nga themelimi i tyre, pres dheshpresoj që opozita të vazhdojë të kontribuojë nëatë që e votuan unanimisht në këtë parlament:zbatimin e reformës në drejtësi, ngritjen einstitucioneve të reja, ushtrimin e përgjegjësisë përplotësimin e dy ligjeve të reformës në drejtësi, tëcilat janë ende të pamiratuara. Ndëshkimit penaltë politikanëve, ashtu siç shprehet opozita nëdiskurset politike apo në foltore, t’i japë rrugënëpërmjet mbështetjes së zbatimit në drejtësi.

Unë vazhdoj të besoj fort se institucionet e rejatë sistemit të drejtësisë do të dëshmojnë vullnetdhe përgjegjshmëri për t’ i dhënë fundpandëshkueshmërisë, si një garanci për një politikëtë pastër dhe një qeverisje më të mirë vetëm nëshërbim të qytetarëve.

Faleminderit!Gramoz Ruçi – Faleminderit!Fjalën e ka zoti Basha.Të përgatitet zoti Balla.Lulzim Basha – Të dashur bashkëqytetarë,

ndodhemi në një moment deja vu-je!Tre vjet më parë nga kjo foltore Edi Rama e

bashkëpunëtorët e tij ju thanë të njëjtat fjalë:“Dekriminalizimi është antikushtetues, shkel tëdrejtat e njeriut, bën pis Shqipërinë; dekriminalizimiështë vetëm një fantazi e sëmurë e opozitës, njëluftë politike”.

Tre vjet më parë nga kjo sallë dhe nga salla tëtjera anembanë vendit Partia Demokratike, bashkëme qytetarët shqiptarë, formuloi zgjidhjen edekriminalizimit për një realitet të tmerrshëm, qëmbizotëronte anembanë Shqipërisë. Persona merekorde të tmerrshme kriminale, njerëz, shpesh paasnjë ditë stazh në Partinë Socialiste të Shqipërisë,u sollën nga organizata kriminale e “rilindjes” dhenga kreu i saj këtu në këtë sallë si deputetë, uvunë në krye të bashkive të vendit, u bënë drejtorë

të mëdhenj në dogana, në tatime, në Policinë eShtetit dhe në institucione të tjera të rëndësishmetë vendit.

Merita e vetme e këtyre njerëzve nuk ishte asartikulimi politik, as vizioni, as dëshira për tëndihmuar bashkëqytetarët e tyre. E kundërta kishtendodhur. Në shumicën dërrmuese të rasteve, këtanjerëz kishin qenë në burg pikërisht për dhunimine bashkëqytetarëve të tyre, për shitjen dhetrafikimin e vajzave dhe nënave shqiptare, si nërastet e Elvis Roshit, Armando Prengës, MarkFrrokut dhe një duzinë deputetësh e kryetarëbashkish. Një pjesë tjetër njihet për helmimin ebrezit të ri nëpërmjet trafikut të drogës. Larg prejtë qenurit shërbëtorë të qytetarëve, Edi Rama sollinë këtë sallë dhe i dha çelësat e qeverisjes llumittë shoqërisë për arsyen e vetme se i përdori nëfushatën elektorale të vitit 2013 nën sloganin ebashkimit të të gjitha qelbësirave për të marrëpushtetin me çdo kusht. Shqiptarët e dinë fare mirëse kjo nuk është as një shprehje e imja retorikedhe as një sajesë, por strategjia politike e EdiRamës për të marrë pushtetin: “Bashkimi i të gjithaqelbësirave”.

Fatura që shqiptarët kanë paguar për këtëbashkim qelbësirash është para syve tuaj, ështëpara tavolinave tuaja, është në xhepat tuaj, ështënë mendjet tuaja.

Të dashur bashkëqytetarë, për herë të parënë historinë e vendit, më shumë se gjysma ebanorëve duan të largohen, sepse aleanca e EdiRamës me krimin shkaktoi krizën më të thellëpolitike, ekonomike dhe shoqërore të vendit.

Për 2 vjet me radhë Edi Rama dhe të njëjtëtfolës si sot i rezistuan projektit të dekriminalizimitqë opozita, Partia Demokratike solli si zgjidhje.Gjithsesi, me miratimin e këtij projekti, kjo sallë upastrua nga një numër jo i vogël kriminelësh tëveshur me petkun e deputetit, të cilët vazhdonintrafikun e drogës, trafikun e qenieve njerëzore, por,tashmë, kishin shtënë në dorë edhe tenderët,prokurimet, policinë dhe doganat. Plot 350funksionarë të emëruar nga Edi Rama, duke filluarnga niveli i deputetit, i kryetarit të bashkisë,këshilltarëve bashkiakë dhe institucioneve të tjeratë larta të shtetit nuk janë më dhe nuk do të jenëpër të paktën 20 vjet funksionarë të zgjedhur apotë emëruar për shkak të ligjit të dekriminalizimit.Por marrëdhëniet e krimit me Edi Ramën usofistikuan.

Në këtë anë të parlamentit dhe në krye të shtetit

315


sot kemi vëllezërit e mafiozëve, ushtarët e krimitdhe bashkëpunëtorët e trafikantëve. Sot krimikontrollon tërësisht kupolën e shtetit shqiptar. Sotqeveria e vërtetë është ajo e krimit. Ata i marrinrrogat dhe pensionet tuaja; kanë kapur ekonominë;vendosin për buxhetin e shtetit, madje kontrollojnëedhe sinjalin televiziv. Asnjë qindarkë për tëpërmirësuar jetën e qytetarëve, miliona për vete,ky është produkti i transformimit të marrëdhëniesmidis Edi Ramës dhe krimit.

Sot opozita do të votojë amendamentinkushtetues, i cili propozon të njëjtën zgjidhje përpolitikanët, si ai që kemi votuar këtu në këtë sallëpër gjyqtarët dhe prokurorët. Të njëjtin model mëpas kjo maxhorancë e adaptoi për Policinë e Shtetitdhe Gardën e Republikës, në të ashtuquajturin ligjpër vetingun e policisë, të cilin ne do ta kishimvotuar, nëse do të ishte pranuar kërkesa jonë qëvetingu të niste me ministrin e Brendshëm.

Sot në Shqipëri kemi proces vetingu, të kontrollittë pastërtisë së figurës dhe kontakteve tëpapërshtatshme me krimin dhe të justifikimit tëpasurisë.

(Reagime nga salla pa mikrofon)Zoti Ruçi, mbaj qetësinë dhe ndale kohën!(Reagime nga salla pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Ju lutem, rrini në vendet tuaja

dhe mos bëni zhurmë!Lulzim Basha – Nuk ka asnjë ndryshim vetingu

për politikanët nga vetingu për gjyqtarët eprokurorët dhe nga vetingu që kërkohet për policët.Vetingu shkon deri tek polici më i thjeshtë në fshatinmë të largët, por politikanët duan të jenë mbi ligjin.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Gramoz Ruçi – Të nderuar deputetë, të

vazhdojmë seancën!Lulzim Basha – Sëmundje ngjitëse ke marrë

nga shefi.Pra, shqiptarët e kuptojnë që sot, nga kjo sallë,

prapëseprapë një veting do të bëhet. Sot, nga kjosallë do të merret vesh se cilët politikanë duan tëjenë mbi ligjin, se cilët politikanë duan të mos inënshtrohen të njëjtit test si gjyqtarët, prokurorët,policët dhe gardistët, sepse kanë frikë nga ky test.

Dhe pse kanë frikë?! Kanë frikë, sepse kushtetku ndodhet sot vendi flasin qartë. K e m ikëtu një deputet, që quhet Jurgis Çyrbja, i provuarsi anëtar i bandës së rrezikshme të Shullazit, ipërfshirë në grabitje, në tjetërsim pronash dheaktivitete të tjera kriminale dhe qëndron në Kuvendi patrazuar.

Kemi ende diku në radhët e fundit, ndonësenuk ka ardhur këto kohë, Fatmir Xhafajn, qëndihmoi vëllanë t’i fshihej drejtësisë italiane dhetë vazhdonte trafikun, derisa u denoncua, pastajmanipuloi drejtësinë, duke sajuar dëshmi të rremedhe dha dorëheqjen, duke shpresuar se do t’ishpëtojë drejtësisë.

Kemi atë që do të vijë të flasë pas meje, i cili eka deklaruar personalisht miqësinë me një krimineltë rrezikshëm, i cili, me ndihmën e tij, u bëkontraktor i miliona eurove kontrata publike dheka një aferë sot prej 60 milionë eurosh, për të cilënështë devijuar shtrati i Lanës, me firmën e EdiRamës dhe Erion Veliajt.

Kemi Alket Hysenin, që vazhdon të qëndrojëkëtu, ndonëse është provuar se ka rrëmbyer pronanë Jug të Shqipërisë, por asgjë nuk i ndodh.

Kemi Arben Ahmetajn, ortak me inceneratorët,me njerëz të dënuar për krime në Belgjikë, qëvazhdon të jetë ministër e deputet i patrazuar.

Kemi Damian Gjiknurin, të regjistruar në çështjepenale në Dibër, duke bërë pazare me kriminelëtpër vota, që vazhdon ministër dhe deputet.

Kemi Dakon e 339-s, ku ka dalë vetëm maja eajsbergut.

Kemi, ndonëse jo në këtë sallë, shkëlqesinë etij, Saimir Habilajn.

Kemi vetë Erion Veliajn, certifikuesin e pastrimittë parave të pista në Bashkinë e Tiranës. Natyrisht,kemi kreun e kësaj pune, ata që i mban të gjithëbashkë...

Gramoz Ruçi – T’i shtohen 5 minuta zotitBasha, nga koha e pakonsumuar nga grupiparlamentar, pra nga zonja Hajdari.

Lulzim Basha - ...i cili është i përfshirëdrejtpërdrejt në kontaktin më intensiv dhe më tështrirë me kriminelet e Shqipërisë se gjthë këta qëpërmenda marrë së bashku e seçdokush tjetër në28 vjet. Pra, kjo është gjendja. Pa dyshim, kjoaleancë e ngushtë e Edi Ramës me krimin ështëfaktori kryesor i falimentimit ekonomik, social dheshpirtëror të Shqipërisë.

Masa që propozojmë sot është një masëtërësisht proporcionale me gjendjen. Nuk mund tëketë dhe nuk do të ketë sukses asnjë reformë pae ndarë politikën nga krimi; nuk mund të ketësukses reforma në drejtësi, kur të gjithë këta qëpërmenda kanë një dhe vetëm një qëllim: tëparalizojnë institucionet e drejtësisë; t’i kapin e t’ipërdorin për të shkatërruar hetimet, provat dhedosjet dhe tyre hetimore. Kjo po ndodh me KLG-

Viti 2018

316


në /KLP-në; me procesin e vetingut të gjyqtarëvedhe prokurorëve, ku të paktën 14 gjyqtarë eprokurorë, të cilët duhej të ishin flakur nga procesiI vetingut, sepse kanë liruar vrasës, kanë liruartrafikantë, kanë falsifikuar pronat dhe janë zhyturnë korrupsion. Ata sot jo vetëm që janë kalues nëprocesin e vetingut, por disa prej tyre janë anëtarëtë KLGJ-së dhe KLP-së. Nuk do të ketë suksesasnjë reformë, aq më pak reforma zgjedhore.Reforma zgjedhore do të mbetet në letër, sa kohëqë shqiptarëve një drejtësi e reformuar nuk u katreguar ende një politikan të korruptuar, njëpolitikan të lidhur me krimin për ta çuar përparadrejtësisë dhe mbrapa hekurave.

Shqiptarët e kuptojnë fare mirë se pa ndarjen epolitikës nga krimi pasuritë e tyre do të vazhdojnëtë grabiten në të njëjtën mënyrë, siç i grabisin sotEdi Rama me një grusht oligarkësh; pa ndarjen epolitikës nga krimi dyert e Europës do të vazhdojnëtë mbeten të mbyllura. Në fakt, ky është edhe plani,sepse, siç e tha fare qartë një nga përfaqësuesitmë të lartë të politikës gjermane vetëm tri ditë mëparë, ndryshe nga sa u pretendua këtu, vetingu ipolitikanëve duhet të bëhet, por duhet të bëhet siçe ka rekomanduar Venecia, me dialog ndërmjetpartive politike, bazuar në qëllimin legjitim që kaparaqitur Partia Demokratike. E pra, ja ku jemi.Venecia i ka hapur dritën jeshile dhe ju ka kërkuarjuve, që jeni shprehur me gojën e Edi Ramës qëjavën e parë kundër vetingut në politikë, të ulenidhe së bashku me Partinë Demokratike, bashkëme opozitën, të punoni që ligji për vetingun epolitikanëve të votohet me dialog dhe mekonsensus nga kjo sallë. Pretendimi se kjo ndërhynnë reformën në drejtësi është po kaq idiot, sapretendimi që një kërkesë për të ndryshuarKushtetutën qenka antikushtetuese. Nuk kam ndërmend të merrem me këtë, sepse me këtë jammarrë boll kur zhvilloja seminare me studentët esemestrit të parë të vitit të parë në degën “Drejtësi”,por është e turpshme që kjo vjen nga goja eministres së Drejtësisë!

Të nderuar qytetarë,Këta nuk e duan vetingun për një arsye të

thjeshtë, sepse për shumë prej tyre ky është fundii karrierës politike, por për Shqipërinë ky ështëfillimi i çlirimit të parlamentit, të qeverisjes, tëzgjedhjeve dhe të ekonomisë.

Ndaj sot dua t’ju bëj këtë apel të fundit: takalojnë këtë test moral, ta kalojnë këtë veting nëvetvete, që është vota e sotme, këta që janë në të

majtë dhe të bashkohen me ne për të votuaramendamentet kushtetuese, duke u dhënëmundësinë që propozimet për ligjin e vetingut t’ibëjnë e t’i sjellin vetë, ne do t’i votojmë me kushtinqë të kenë miratimin e Komisionit të Venecies tëgjitha. Mekanizmin e vetingut, proporcionalitetindhe çdo masë tjetër do ta pranojmë siç do tapropozoni ju, në qoftë se ju votoni sotamendamentin kushtetues, por me një kusht qëpropozimet tuaja të kalojnë dhe të marrin miratimine Komisionit të Venecies.

Fjala është për ju.(Duartrokitje nga salla)Gramoz Ruçi – Faleminderit!Fjalën e ka zoti Taulant Balla.Taulant Balla – Lulzim, harroje se mund t’i bësh

dhe mund t’i realizosh të gjitha ato që the!Çohuni, ikni, filloni përsëri bojkotin, megjithëse

detyra ime dhe e kolegëve të mi është t’ju themi:mirë se u kthyet, dhe jemi të gatshëm, simaxhoranca, t’i themi opozitës të votojmë sëbashku reformën zgjedhore, e cila, në fakt, ështëreforma kyçe që kemi përpara, që lidhet tërësishtedhe me vetingun në politikë, sepse vetingu nëpolitikë ka vetëm dy institucione të gjithëpranuaranë çdo vend demokratik ku mund të kryhet:nëpërmjet zgjedhjeve dhe nëpërmjet drejtësisë.

Sot në këtë debat dukej sikur Lulzimi kishte njëhall dhe që shumë shqiptarë nuk e gjetën veten etyre në këtë debat; u duk sikur të gjithë podiskutonim hallin e Lulzimit.

Për t’u rikthyer te shqiptarët, unë do të doja tandërprisja sadopak fjalën time dhe t’i kërkojaKuvendit që të mbajmë një minutë heshtje përmësuesen e nderuar Luiza Dule, që sot nuk jetonmë, pasi humbi jetën duke shkuar për të kryerdetyrën më të shenjtë, atë të mësueses!

Ju lutem, një minutë heshtje për mësuesen enderuar Luiza Dule!

I paharruar qoftë kujtimi i saj!Faleminderit!Sigurisht, detyra jonë është që edhe në atë

fshat të thellë të Bilishtit të garantojmë transportmë të mirë si për mësuesit, ashtu edhe përnxënësit.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Në foltoren e Kuvendit...(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Ai që të vret ditën e të qan natën, dihet se kush

është në këtë sallë!Në foltoren e Kuvendit...

317


(Deputeti Berisha flet nga vendi pa mikrofon.)Edi Ramën dhe këdo tjetër mund ta qëlloni me

gjithçka, edhe me çizme, edhe me celularë, madjeedhe me plumba, nëse i ikni kontrollit të Gardës!

Foltorja e parlamentit nuk është një vend imbrojtur, as me masa antiplumb, siç bëhenhistoritë, por një vend ku e vetmja forcë është ajoe fjalës.

(Deputeti Berisha flet nga vendi pa mikrofon.)Është ky vend që shqiptarët ua kanë dhënë

deputetëve si një ishull lirie për të qenë të lirë dhepër të thënë ato që nuk i thonë dot qytetarët këtu,por e kemi ne detyrën t’i themi në emër tëqytetarëve.

Në vend që Kuvendi të bëhet një vend ipakëndshëm për ne, maxhorancën, pasi ne jeminë vështirësi kur jemi para jush, sepse junatyrshëm duhet të sillni këtu në Kuvend fjalën eatyre që nuk e sjellin dot, ju nuk merreni vesh askur vini, as kur ikni!

Unë kisha shumë besim dje, ku dje opozita dotë kishte 61 vota në rresht për dekretin ePresidentit.

Si mund të degradojë opozita me 22 vota dhekatër të fundit Mondi mezi i mblodhi mbrëmë nëdarkë?!

Ju thashë, patjetër, veting në politikë: mezgjedhje dhe me drejtësi.

(Ndërhyrje nga salla pa mikrofon)Si nuk jua zuri goja njërit prej jush sot, 61 syresh

përfaqësues të opozitës, të thoni: po, nuk kishimbesim. Për fat të keq, nuk e shikonim as në ëndrrëntonë më të keqe, që është ëndrra më e mirë eshqiptarëve, se në fund të këtij viti do të kemi nëdetyrë Këshillin e Emërimeve në Drejtësi, Këshilline Lartë Gjyqësor dhe Këshill in e Lartë tëProkurorisë. Vazhdoni me histori biografish që filaniështë kushëri i filanit dhe ky tjetri është kushëri ifilanit.

Dolët në konferencë shtypi dhe thatë se AlfredBalla është kushëriri i Taulant Ballës, pavarësishtse është miku i këtij kolegut këtu në radhë të parë.

(Reagim pa mikrofon)Patjetër! Nuk ke faj ti, moj zemra ime. Nuk ke

faj fare ti, kur nuk i hetuam ne licencat e naftësdhe të vendburimeve të saj. Bëj qejf ti, se nuk kefaj.

Ajo që dua të them unë është se kjo nismë qëne kemi sjellë...

(Reagim pa mikrofon)Të lutem tani, se je edhe grua dhe mos fol tani

për muhabete goje...Kjo nismë ishte një përpjekje për t’i vendosur

pikërisht ferrën e fundit reformës në drejtësi.(Reagime në sallë pa mikrofon)Lulzim, ngrije kokën dhe pranoje që kjo ishte

përpjekja jote e fundit për të bllokuar reformën nëdrejtësi. Tani, Lulzim, nuk ka më asnjë pengesëpër ngritjen e dy institucioneve të tjera, tëProkurorisë Speciale Antikorrupsion dhe të ByrosëKombëtare të Hetimit. Madje, dua të them separtnerët tanë të angazhuar në këtë proces kanëecur më shpejt për ngritjen e Byrosë Kombëtaretë Hetimit dhe pritshmëritë për ngritjen e kësajByroje janë edhe më shpejta se fundpranvera ekëtij viti.

Për sa i përket Prokurorisë SpecialeAntikorrupsion, sigurisht që në mbledhjen e radhëstë Këshillit të Lartë të Prokurorisë, përveç thirrjessë aplikimeve për Prokuror të Përgjithshëm, do tëbëhet e ditur edhe thirrja e aplikimeve përProkurorinë Speciale Antikorrupsion. Janë pikërishtkëto dy institucione, të cilat bëjnë të mundurvetingun e vërtetë të politikës. Po si mund t’jubesojnë ju shqiptarët që ju jeni ata që propozonivetingun në politikë, kur, në fakt, domosdoshmëriae një vetingu në politikë fillon nga të qenurit endenë këtë sallë të personave, si personi në radhën edytë të opozitës?!

SPAK-u dhe BKH-ja nuk mjaftohen vetëm melargimin e politikanëve të lidhur me krimin ngapolitika, por garantojnë që ndaj politikanëve tëkorruptuar e të lidhur me krimin të merren masandëshkuese. Po si kujtoni ju se mund të plotësohetpritshmëria e shqiptarëve në 27 vjet për njëpolitikan të korruptuar, i cili mund ta kalojë luminvetëm duke u larguar nga politika?! Harrojeni! Nukka politikanë të korruptuar që do të largohet ngapolitika, pa u përballur me drejtësinë dhe përballjame drejtësinë është përballja nëpërmjet procesittë paanshëm hetimor nga Prokuroria SpecialeAntikorrupsion dhe, sigurisht, nga një hetim imirëqenë, i pavarur nga Byroja Kombëtare eHetimit.

Pas 6 muajve bojkot u kthyet në parlament. Aka mundësi që njëri nga ju të thotë pse munguatju 6 muaj? Cila ishte arsyeja që nuk ishit nëparlament për 6 muaj me radhë? Pas kaq muajshpërpjekjesh, tani këto institucione kushtetuese janënë prag të nisjes së vetingut real të politikës.

Luli vjen me një propozim, i cili qartësisht ka siqëllim vetëm propagandën me gjoja një veting që

Viti 2018

318


na u bëka ose na u dashka bërë vetëm përpolitikanët, pra për veten e tyre, dhe nuk merretfare me pasurinë e politikanëve, që është problemikryesor, sigurisht as me familjarët, madje nukmerret me dënimin, që e thashë edhe pak më lart,të politikanëve të korruptuar apo të lidhur realishtme krimin! Ndaj sot strategjia jote, Lulzim, ka qenëpërbaltja me libër shtëpie e kundërshtarëve të tu.Kjo politikë nuk të sjell ty kurrë në pushtet.

Siç edhe e kemi thënë, ne jemi gati edhe përkëtë vetingun, siç e quan ti, me libër shtëpie, portë marrë fund njëherë e përgjithmonë kjo historibalte, që ti e shpik gjithmonë për nevojë të tepsisëdhe të impotencës sate politike. Kërkuam dhe umunduam të shohim në propozimin tënd se simund të kalonte në veting kunati yt i tmerrshëm, ikudogjendur; se si mund ta kalonte vetingunbashkëshortja jote, vjehrri, djali dhe vajza ezotërisë. Për vetingun tonë nuk gjendet as kunati,as gruaja, as vjehrri, as djali, as vëllai, as vajza easkush. Ne jemi gati për veting. Sigurisht, besimiynë për vetingun është i palëkundur, sepse ngamomenti i parë, kur shqiptarët na besuan drejtimine këtij vendi, u angazhuam për këtë, sepse reformanë drejtësi është vetingu i vërtetë në këtë vend.Reforma në drejtësi jep pikërisht 100% garanci përveting real. Sidoqoftë, ne jemi gati gjithmonë dhekemi qenë gjithmonë gati të uleshim e tëdiskutonim me ju, por ju keni një kulturë dialogu tëmunguar: “Merre këtë, po deshe pranoje, ndryshenuk ka”. Këtë kulturë dialogu u munduat t’ia fusnitedhe këtij brezi të ri, që gjej rastin t’i falënderoj përatë që e kuptuam si shuplakë ndaj nesh. Ju endenuk e keni kuptuar grushtin që mori çështja juaj.

Lulzim, dua të kaloj në disa gjëra konkrete mety personalisht. Le të jetë ky fundviti momenti i tëvërtetave ndaj teje. Edhe ne takojmë qytetarë tëUnazës së Re. Njëri prej tyre, Lulzim, erdhi djedhe më dha këtë dosje për ty. Do të ta lë këtu që tamarrësh e ta lexosh. Ore, tha, si ka mundësi qënuk i thoni Lulzimit se ne në Astir ndihemi pak tëfyer që Lulzimi na vjen përditë në protestë memakinën e pronarit të kompanisë së tenderit tëUnazës? Si ka mundësi, Lulzim, që u shkonbanorëve të Astirit? Ja ku e ke, Lulzim...

(Reagim pa mikrofon)Dakord, vazhdo, bëje detyrën ti, se e bën

shumë mirë. Ti e bën shumë mirë...Ja ku e ke, Lulzim, merre dosjen! Kjo është

dosja e makinës me targë AA111EN. Kjo ështëmakina me të cilën ti shkon përditë në protestën

tek Astiri. Në dokumentet e makinës thuhet semakina është në pronësi të shoqëria “Viktoria In-vest”, një prej kompanive që ka fituar tenderin përnjë prej tri loteve të tenderit të Unazës. Ja ku eke, Lulzim, po deshe edhe me fotografi, pronarine kompanisë “Viktoria Invest”, i cili është edheblerësi i kësaj makine në Gjermani me vlerë 53mijë, me të cilën çdo pasdite u shkon banorëve tëAstirit gjoja për t’i mbrojtur nga kompania, që qenkakompania e Edi Ramës! Po mirë bufa na dini ne?!Ngrije kokën! Ngrije kokën! Po bufa na di ti ne, qënuk e dimë lidhjen tënde me kompaninë ViktoriaInvest?!

Nuk e dimë ne që njëra nga vajzat e tua, qëështë shumë e mirë dhe e vogël, e ka emrinViktoria?

(Reagime nga salla)Sigurisht, janë disa arsye të kumbarllëkut.

Kompania është kumbare e familjes tënde.Duroni, duroni, se nuk kam mbaruar!Është dita e së vërtetës.Ulu, Sali, ulu!Kalojmë te kompania tjetër.Nuk të dëgjova sot të flasësh për oligarkët.A ke dëshirë, Lulzim, t’i marr një për një të gjithë

oligarkët, me të cilët ti personalisht bën ortakërifamiljare?

Si ka mundësi, Lulzim, që një betejë të popullittë nderuar të Kukësit e tenderove aq shpejt me1100 metra katrorë në hotelin përkatës të zotërisëpërkatës?! Si ka mundësi?! Ti, që u betove se nukdo të ngrihej tolli, pavarësisht se tolli është idomosdoshëm! Ti që u përbetove!

Ti, Lulzim ke një problem shumë të madh. E dicili është problemi yt? Ti nuk e ke hallin se si tëforcohet Parti Demokratike, se si PartiaDemokratike të fitojë besimin e qytetarëve. Ti këtëpozicion e ke marrë për të vënë gjoba, i dashur. Tingre akuza përditë për të vënë gjoba.

Kam dyshimet e mia që edhe këtij EdmondBegos, që thua se është miku im, i kërkon ndonjëkat.

(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Kam hall, se mos i kërkon ndonjë kat, Lulzim!

Ku i dihet, po e binde... Siç ua ke marrë këtyre tëtjerëve, do t’ia marrësh edhe atij, nuk kam asnjëdyshim.

(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Më fal, se nuk merrke vesh! Një sekondë!Tani, ta mbarojmë këtë punë.I bëj thirrje Partisë Demokratike të heqë dorë

319


nga gjithë kjo histori!Arsyeja pse në fund të fjalës dua të

përqendrohem te pika që është më e rëndësishme,është se ne i kemi të gjitha votat sot për ta votuarsë bashku reformën zgjedhore.

Besoj se ambasada e Bashkimit Europian djeishte shumë e qartë për të gjithë ne.

Drafti që kemi, Lulzim, është më i miri. Ai bartnë vetvete të gjitha rekomandimet e OSBE-ODHIR-it, për të tria palët e zgjedhjeve: të 2013-s,të 2015-s dhe të 2017-s. Drafti bart në vetvete tëgjitha kërkesat e tua kur ishe 3 muaj në çadër. Dhemos më thuaj që kur ishe në çadër nuk kërkovetestimin e teknologjisë në zgjedhje! Është kështu,apo jo?

E kemi vendosur në kod, Lulzim, që të paktëntë testohen 200 qendra votimi dhe unë të falënderojqë je bërë pjesë e këtij procesi parapërgatitor!

Sigurisht, në janar unë jam gati, që, së bashku,grupi ynë parlamentar dhe ju, të ngremë edhe njëkomision tjetër të posaçëm, atë të një reforme tëthellë të jetës politike në vend, nga ligji i partivepolitike, te ligji i financimit të partive politike, ku jujeni blozë, Lulzim, dhe ti e di këtë punë. Halli të kazënë edhe ty, ne nuk të ndihmojmë dot.

Ky që ishe në dasmë, Altekini, rrezikon 35 vjetburg. Ç’t’u desh ty?! Shok klase, pastaj u lidh kunatime të, seç çove ca para andej nga Amerika... Apoe ke harruar? Nëse e ke harruar, ky është, meqëe kërkove.

Ky zotëria, për të cilin mban fjalimin kumbarinë dasmë, kërkohet nga Shtetet e Bashkuara tëAmerikës. Është në kërkim për arrestndërkombëtar. Mediet amerikane raportojnë se airrezikon deri në 35 vjet në burg.

Ky personi këtu në mes është Lulzimi. (Tregonnjë fotografi.)

(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Kur vishesh me pantallona të bardha...Financimi i partive politike, Lulzim, është një

çështje që dua ta adresojmë. Në fakt, Shtetet eBashkuara të Amerikës janë angazhuar.

Ju dhe ne kemi një projekt të përbashkët meInstitutin Demokratik Amerikan për të ndryshuargjithë legjislacionin për financimin e partive politike.Bujrum, ta ngremë komisionin, por le ta miratojmësonte, pa ikur edhe ti në Holandë, Lulzim, sepsesot e shtyve se është e premte!

Duhet ta miratojmë së bashku reformënzgjedhore. Është një element shumë irëndësishëm. Është historik depolitizimi i

komisioneve zgjedhore!Nuk mund të pranohet më nga shqiptarët që

ne të votohemi këtu dhe në emër të shqiptarëve tënumërojmë votat e tyre. Ne duhet ta mbajmë këtëangazhim, edhe para partnerëve tanë, edhepërpara atyre që na votuan.

Sigurisht (jo për zgjedhjet e 2019-s), përzgjedhjet e 2021-shit ne jemi të gatshëm, Lulzim,që bashkë me ty të bëjmë ndryshimet nëKushtetutë dhe në Kodin Zgjedhor, për votat eshqiptarëve që jetojnë jashtë territorit. E kemidetyrim. 2021-shi nuk është larg dhe përgatitjetpër t’u garantuar votën shqiptarëve janë një detyrimshumë i rëndësishëm. Më shumë se 1/3-ta eshqiptarëve jetojnë jashtë territorit.

Unë dhe ti, ti më shumë se unë, kemi jetuarpër një kohë të gjatë jashtë Shqipërisë. Sigurisht,e dimë që kur je jashtë Shqipërisë, ke dëshirën tëjapësh mendimin tënd se në çfarë drejtimi do tëshkojë atdheu yt. Prandaj, vota e shqiptarëvejashtë territorit është po ashtu një detyrim i madh.

Prandaj, për të gjitha këto dhe për çështjet qëkoha nuk më premtoi t’i them, mendoj se sot jemitë gjithë të gatshëm që, së bashku, draftin epërgatitur nga ekspertët më të mirë shqiptarë...

Tani, mos dilni të thoni se Ilir Rusmajli dhe ViktorGumi janë kapur nga Edi Rama dhe kanë bërëKodin Zgjedhor, se e thatë këtë sot për Ridvanin.

Besoj se ti, Lulzim, duhet të kërkosh falje përnjë lajthitje të vogël të kryetarit të grupit apo tëOerdit, sepse nuk...

(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Pusho, more ti! Aman, se ti ke parë dhe sheh

pa fund ndeshje futbolli me Ridvanin. Kështu qënë këtë këndvështrim, besoj se edhe ti je dakordme ne që Ridvani i bën mirë bordit të Bankës sëShqipërisë. Ai është përfaqësues i PartisëDemokratike, sikurse edhe zonja përfaqësuesenga Lëvizja Socialiste për Integrim. I garantojmëBankës së Shqipërisë një bord të besueshëm.

(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Së fundi, ne vërtet jemi për bashkëqeverisje,

ama jo me ju. Këtë ta dini.Ne jemi për bashkëqeverisje me studentët. E

sigurt është që jo vetëm 8 pikave, por edhe mëshumë se aq, ne do t’u qëndrojmë fjalë për fjalë.

Faleminderit shumë!Luli, gëzuar festat! Bëhu burrë dhe hajde...Në fakt, diskutimet kanë mbaruar. Gramozi në

këtë pikë është i prerë.Ta lë këtë të makinës. Merre, se të duhet për të

Viti 2018

320


sqaruar banorët e Astirit! Ndrysho makinë, Lulzim!Mos shko më me makinën e firmës, sepse njëbanor më tha: “E di si na duket? Si menaxheri ifirmës, që ka ardhur të na mbushë mendjen.”

Faleminderit shumë!Gramoz Ruçi – Faleminderit!Lulzim Basha – Në fakt, instinkti i parë është

instinkti i prindit. Për atë që bëre këtu, instinkti iparë ishte të të fusja një grusht, por u ndala ngady gjëra: e para, të prekësh mutin, bëhesh vetëpis dhe, e dyta, nuk do të arrija dot t’u përcilljaqytetarëve tri pikat.

A kuptuat gjë ju pse nuk e votojnë vetingun?Ky thotë se ndërhyn në reformën në drejtësi.

Ku ndërhyn në reformën në drejtësi?! Nuk ndërhynfare në reformën në drejtësi, as nuk e ngadalëson,as nuk e shpejton, as nuk e pengon reformën nëdrejtësi. Ky është proces komplet paralel.

Vetingu është më i madh se hetimi, sepsevetingu i largon politikanët nga politika edhe paprovuar që ata kanë kryer një vepër penale, përsa kohë që provon afërsinë e tyre me krimin dhepër sa kohë që nuk justifikojnë pasurinë.

Ky thotë: “Na lini në politikë, deri sa të na çojënë burg SPAK-u. Na lini në politikë, që ta kapimSPAK-un.”

Pra, është fare e qartë, sot ndahet shapi ngasheqeri dhe nuk ka kovë me mut, si parafolësi, qëta ndryshojë këtë. Ose e doni vetingun në politikë,që të pastroheni nga kovat dhe kryekova, osepërndryshe e kuptojnë fare qartë shqiptarët seçfarë keni në bark...

Nuk e do vetingun Balla, sepse e ka deklaruarpublikisht miqësinë me kriminelin e dënuar, i cilika shkelur ligjin për shkak të kësaj miqësie. Pra,ai është i pari që digjet nga vetingu në politikë dhekështu me radhë të gjithë, duke përfshirë këtë këtu.Mjaftojnë tabulatet e çdo dite të javës për të parëse ky është çdo ditë në kontakt me krimin eorganizuar.

Prandaj...(Mungesë regjistrimi)Gramoz Ruçi – Përfundoje, se të ka mbaruar

koha, të lutem!Lulzim Basha – Gjetët simbolin e atij që largon

vetingu në politikë, për t’u thënë shqiptarëve psenuk e doni vetingun në politikë.

Shqiptarët mund të jenë të painformuar, mundtë jenë rënduar nga propaganda që ju villni ditëpër ditë, por shqiptarët nuk janë budallenj.

Sot, për pak minuta ndahen ata që duan ta

pastrojnë politikën nga politikanët e lidhur mekrimin dhe që nuk justifikojnë pasurinë, ngapolitikanët e lidhur me krimin, të cilët do të votojnëkundër dhe do të marrin me vete edhe ata pakdeputetë socialistë, që nuk janë pjesëtarë tëorganizatës kriminale të Rilindjes. Shikoni dhembani vesh! Vota do ta ndajë këtë. Pas kësaj,shqiptarët, pa dyshim, do të duhet të marrinvendime të mëdha, sepse që nga ai momenti kyparlament ka humbur shansin për të pastruarpolitikën me mjete institucionale. Ajo që mbetetështë vetëm në dorën e qytetarëve.

Faleminderit!Gramoz Ruçi - Këtu mbyllet...Po...Lulzim Basha – ....Në kuadrin e shpifjeve për

të cilat je dënuar, unë nuk kam ndër mend qëgjyqtarëve dhe prokurorëve t’u çoj një tjetër shpifjetotale.

Automjeti im prej 6 vjetësh është në lease ngakompania Mektrin, një kompani shumë e mirë,meqë më dhe rastin t’i bëj reklamë. Në dijeninëtime, është një kompani që nuk është as e ndonjëoligarku, as e ndonjë banditi, por e një durrsaku tëndershëm. Është 6 vjet me lease nga kompaniaMektrin, o mashtrues i certifikuar!

Gramoz Ruçi – E mbyllim këtu diskutimin.Ju rikujtoj...(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Të ka përmendur emrin?(Ndërhyrje pa mikrofon nga salla)Dy minuta kohë, zoti Berisha.Sali Berisha – Të merresh me Edmond Begon

dhe Taulant Begon këtu është humbje kohe, pordy gjëra do t’i them.

Ky që është mbrapa meje, herë tjetër të mosguxojë të vijë me antiplumb në parlament, sepse,absolutisht, do të kontrollohet çdo njeri përantiplumb! Nuk ka me antiplumb!

Së dyti, shërbimet të mbajnë deodorant kur aitë dalë këtu.

Gramoz Ruçi – Këtu mbyllen çështjet që kishimpër diskutim ditën e sotme.

Grupet parlamentare janë gati?Përpara se të fillojmë votimin, dua t’ju komunikoj

se dje është kërkuar nga disa grupe parlamentaretë thirret mbledhja e Byrosë së Kuvendit, ngakryetari i Grupit Parlamentar të PD-së dhe disadeputetë për deputetin Rama.

Kryetari i Grupit Parlamentar të PS-së dhe 7deputetë kanë kërkuar mbledhjen e Byrosë së

321


Kuvendit për zotin Basha. Përsëri kryetari i GrupitParlamentar të PS-së dhe 7 deputetë të tjerë kanëkërkuar mbledhjen e Byrosë për deputetët FlamurNoka, Gent Strazimiri dhe Endri Hasa. Sot përsëringa 8 deputetë është kërkuar që të mblidhet Byrojapër zotin Sali Berisha.

(Ndërhyrje nga salla)Në përmbushje të detyrimeve që kam si Kryetar

i Kuvendit në zbatim të nenit, që me të drejtëkolegët e Partisë Demokratike kërkuan dje, në orën18:30 te Selia e Kuvendit do të zhvillojmëmbledhjen e Byrosë së Kuvendit.

Të njoftohen të gjithë anëtarët e Byrosë që tëmarrin pjesë. Janë të ftuar edhe të gjithë deputetëtpër të cilët ka kërkesë për masa ndëshkimore,nëse dëshirojnë të jeni të pranishëm.

Faleminderit!Hapet votimi për prezencën.Ju lutem, një sekondë, se ka diçka zoti Vasili!Petrit Vasili – Sot, në hapje të seancës kërkova

qartë që të hidhnit dritë dhe të sqaronit, pasi tëbënit një hetim të brendshëm për ngjarjen edjeshme, shumë të turpshme të miratimit tëprocedurës këtu në Kuvend për rrëzimin edekretit të Presidentit, i cili kaloi në orën 19:00 tëdarkës dhe u rrëzua në orën 22:00 të darkës, dukeshënuar precedentin më të rrezikshëm në Kuvend.

Përpara se të merremi me dënimet e himnit tëFlamurit dhe të Mihal Gramenos dhe gjithëidiotësirave që këpusni këtu, të vëmë parlamentinnë rregull, sepse kjo është një procedurë epaligjshme, e parregullt. Le t’u presë puna atyreqë mezi po presin paratë, që ta bëjmë tamam.Merrni masat dhe hetoni! Merrni masën epezullimin të këtij votimi. Është një turp, që nuk karëndësi për opozitën, por për standardin eparlamentit, sepse do të ishte e turpshme qëkjo fëlliqësirë të përsëritej nga çdo maxhorancëqë do të jetë këtu në këtë sallë. Faktet janë kaqtë qarta, kaq të trasha, sa mos insistoni për tambyllur këtë çështje. Mbani qëndrim, e thashë jonë të mirë të opozitës, por në të mirë të standardittë këtij parlamenti. Kjo nuk është shënuarndonjëherë, nuk keni asnjë precedent që të ketëhyrë një akt për 3 orë, në mënyrë fantomantike.Keni kohë, mblidheni në një seancë tëjashtëzakonshme parlamentin. Rruajini këto parasi të keni qejf, sepse nuk ju ndalon njeri, nuk jundalim dot, se keni votat, por mos e bëni në mënyrëkaq të fëlliqur.

Gramoz Ruçi – Nuk kam koment tjetër për këtë

çështje, veç komenteve që bëra. Dekreti kaardhur. I është përcjellë menjëherë komisionit.Komisioni është mbledhur, ka dorëzuar relacionin.Ka pasur kërkesë për ta futur në rendin e ditës.

(Ndërhyrje nga salla)Është zhvilluar dje në seancë. Nuk e kam tani

parasysh orën, por ka procesverbale për atë punë.Të zbardhet procesverbali!

(Ndërhyrje nga salla)Absolutisht. Pasi ka përfunduar mbledhja e

komisionit, ka ardhur kërkesa nga grupiparlamentar. Është hedhur në votim, është miratuarnë seanca. Çdo ankesë i drejtohet Komisionit tëProcedurave e të Rregullores së Parlamentit qëta shqyrtojë.

Hapet votimi për prezencën.Vazhdojmë votimin për prezencën, ju lutem!(Ndërhyrje nga salla)115 deputetë janë të pranishëm.Ju rikujtoj se Komisioni i Ligjeve dhe Këshilli

për Legjislacionin janë shprehur për mosmiratimine projektligjit. Në mbështetje të nenit 38, pika 6 tëRregullores, kur struktura përgjegjëse vendosmosmiratimin në parim të projektligjit, çështjavendoset me diskutim dhe votim në seancëplenare. Kur Kuvendi në seancë vendos miratiminnë parim të projektligjit, komisioni përgjegjës fillonshqyrtimin nen për nen në mbledhjen e tij të parë,

Në rastin konkret votimi është vetëm në parim,dhe mbi bazën e rezultatit të tij përcaktohetprocedura e shqyrtimit nen për nen.

Hapet votimi.Kush është dakord në parim, me elektronikë?Pro? Kundër? Abstenim?Për amendamentet kushtetuese, kush është?Mbyllet votimi.(Bie gongu)52 vota pro. 74 kundër. Asnjë abstenim. 10 vetë

nuk morën pjesë në votim.Nuk miratohet!Kalojmë në votim kërkesën e Grupit

Parlamentar të Partisë Socialiste për kandidaturëne Arben Malajt për anëtar të bordit të Bankës. Ështëvotim me elektronikë, i fshehtë.

(Ndërhyrje nga salla)Vazhdon votimi.72 vota pro! 2 kundër.Miratohet anëtari i bordit. Këtu mbyllet seanca.Gjithë të mirat! Gëzuar festat!


Viti 2018

322


Punime të Kuvendit Legjislatura e 9-të Viti 2018, nr. 6

Documents

Transcript of Punime të Kuvendit Legjislatura e 9-të Viti 2018, nr. 6