sPECIMINIs ACADEMICI

DE

OTHINO, sCANDIANORUM NUMINE.PARTEM POsTERIOREM

Cows. Ampl. Facult. Philos. Aboens.

PUBLICO EXAMINI MODEsTE OFFERUNT

J OH. GUsT. RANCKEN,Historr, Docens,

E T

REsPONDENs

GUsTATUsstip, Arcb. Aujiro - Fenno.

In Audit. Mathern. die XVI. Junii mdcccvi.H. a. m. s.

ABOJE ,

Typis Frenckellianis.

19

Vicarum suspendio necandum illum itnpulisse, ut re-sponso oraculi, pro vento secundo obtinendo ducem■Othino immolandum statuentis, satissieret (r) Parimodo rusticum Gest repraesentans, aenigmata RegiHeidreko proponit, qui tandem his desessus, Mon-strum scevurn eum appellat, gladioque Tirsing eductooccidere canatur (/"). Facile tamen de his simili-siusque erit judicium, si naturam numinum barbaro-rum, rationemque temporum, a nostris diversissi-morum, consideraveriraus. Primo quidem loco ira-ti Regis Heidreki verba non nimis premenda esso,per se patet: deinde, ut in universum hac de re no-Itram exponamus sententiam, nonne imbecillitas hu-mana Divinitatem, sernper & ubique sibi similernfinxit? Quid igitur sibi volunt frequentia illa: Othi-nus saevus, iracundus, versutus, aliud quam Z svg (7%s~rhiog, Agw oAomtutq;,, Kgovog oiymXo^T^g , &c.2 No-tior est hominum rudium, recti & decori sensu non-dum imbutorum, consuetudo, rebus prospere pro-cedentibus, Diis gratias agendi, sin secus quid ce-ciderit, in eos & invehendi & omnem culpam trans-serendi, quam ut longiore explicatione egeat. Quidvero a Diis exlpectari poterit, cum Regum silii ur-bes diripere, sana spoliare, hospitum siliis stupra in-serre, non inhonestura duxerint ? Nemo igitur de

r) C. 7.s.j Hcrvarar s, C, 15.

20

Othino,. salvo ipsius honore divino, nostris moribusturpia interdum praedicari miretur, praecipue cuicomparationem inter ipsum & Jovem v. c. Home-ricum instituere placuerit. Athei denique, quibuspatriam olim abundasse constat, & recentes Chri-stiani , quid de Diis populi, simulque de Othino sen-serint, nec dissicile est intellectu, nec sententiam no-siram frangit.

§. vn..Tanto certius est, crudelem hunc bellorum prae-

sidera ut poetarum quoque patronum venerationemadeptum suisse: cui notioni ansam praebuisse videturpervulgata illa sama,- qua Othinus auctor poesiosin septentrione habebatur, quae inde Jsamal (Alarumfirmo) dicta est, tradensque ipsum sermonis facilita-te ac venustate usque adeo cunctos rapuisse,. ut lin-gula ,. quae proserret, verissima; censerent, omnia-que versibus elocutum suisse, unde Othinus & reli-qui sani antistites ( Hosguder) Liodasmider h. e. poe-tae appellati sunt (t).

§: VIIT.Diversis igitur quasi formis, sub quibus Divi-

nitas Othini phantasiae scandianorum obversabatur,.expolitis, locus de factis, indole & attributis hujus

t) snorre sturleson T. I. p. 7.

21

•numinis Tua quasi sponte se examini osserre videtur.Ut enim Graeci Latinique de sno Jove, ita nosiride Othino multa praedicabant, ipsique tribuebant,quorum partem Fridieisi silii religio, venerationem& timorem coryphaei rudi plebeculae incussura, docu-erat , partem superstitio & AsiabMixoviu, popularis.Allito more addendo, detrahendo deformando omniaIn pejus & absurdius vertens, finxerat, alia deni-que figurata & allegorica oratio poetarum subtilius-que cogitantium, a vulgo non intellecta, pepererat.Omnium primum creatio univer si in Edda Othinoej usque fratribus tribuitur, non tamen ut creatori-bus, (ed opisicibus, materiam singentibus. Quo lo-co etiam conatus mentis humanae, in principio o-mnium rerum ultimo inveniendo se torquentis, cer-nitur, quem nodum inextricabilem tandem solvithypothesis a nosiratibus non solis adhibita, de dupli-ci principio, sive de duobus locis Nislheim , frigusomniaque serocia, & M.uspethem , ignem calorem-que essundente, quorum concursu in vasto abyssoGinnungagap facto pruina in guttas resoluta hominemgenuit Tmer , e cujus occisi cadavere Bori silii mun-di compagem siruxerunt. Bor erat silius r« Bure ,

qui exstiterat e lapidibus, quos vacca Audumblalinxerat. His, ut videtur, antiquissimis, posteritasmulta addidit, e recentioris Othini vita decerpta,v. c. de urbe Asgard , patria Fridieisi silii, successutemporis in coelum sublata, de duodecim judicibus

22

in coelo, ad similitudinem saeerdotum, sigtunae coo=ptatorum, cet. Nec minus multa mere allegorica-deprehenduntur, v. c. de duobus corvis, Hugin &

Munin (animo & memoria,) Othino omnia nova nar-rantibus, solium ipsius, unde totum mundum per-spicere potuit, quae multaque alia, nonne divinitatisattributa designant? Nomina primorum hominumAJk & Emhlw, quos e duobus lignis, in littore ma-ris inventis, silii Bori formarunt, Othinus anima &

vita donavit, Vile motu & scientia ornavit, Ve de-nique facie, sermone, auditu, visu- h. amictu decora-vit, cum nominibus Adami & Evae quodammodoconveniunt, similique modo multa alia doctrinae Chri-stianae congruunt («). Quibus inter se collatis pa-tet, narrationem Eddae genuinam haud esse censen-darn, nec ad Othinum reserendam, sed posteriori--bus temporibus ex dissimiiibus partibus] contex-

tam suisse, idemque de ipsa valere, quod infra deRagnarockr observabimus. Ideoque etiam longius e-jus°examen ad nostram de Othino quaestionem nompertinere, arbitrati sumus.

§• ix.

Quodsi porro de potestate & operibus Othini,.in mundo a se creato, quaeratur, ex monumentisIslandicis cernitur, eum potentissimum habitum su-

u) Ue his vide Eddam Fabb. 4 — 7> & 27.

23

jtsse, qui, omnibus rebus sibi subjectis, singula qusevellet, efficere posset> nec facile eventus quidammemorabilis seandianos obstupefaciebat, quin Othi-nus ejus auctor crederetur, qui etiam quocunque, siveingenii, sive corporis dote, vitaeque commodo sidossuos cultores ornare potuit (ct). Inprimis in bellispugnisque praesens Othini numen venerabatur an-tiquitas, doctrina ipsius earminibusque poetarum in-ducta, qui eum bella commoventem,, acies insiruen-tem, victoriam, eui volebat,, largientem, sortitudine& viribus cultores suos ornantem, ipsumque praelio-rum horroribus & militantium turbis se iramiscentera,immo ipsos Reges ducesque sua manu intersicientem,finxerunt, ut breviter dicam: vix ullum gessit anti-quitas memorabilius bellum, in quo non omnia con-

silia callidiora, eventusque insoliti Othino auctori tri-buerentur. Multa hujusmodi habet saxo , (x) qui

v) Carmen antiquum in Toks.ei serie Regum Dania p\258 iq. baec-hjbes. Oremus patrem exercituum , ut a-nimis nostrts illabatur, h cuique pro meritis aurumimpertit ; hic Hertnodum casside & lorica , sigtnundumvero ense donavit, silios suos vifloria beat,opibus , rt//'ox eloquentia , sapientia ,

*/«> </<? secun-do vento providet , poetis singuUrem venam geni-um j'aggerit t multorumque peti oribus heroicum animuminflat,

Vide v, c. ejus Hist. Dmi. p. 17, 138; *39, 142’146, 147-

24

V, c. Haraldum Hildetand egregiam corporis formataproceritatemque Othini savori dcbuisse tradit* cujusconsilio etiam rex in acie nova ratione instruendaadjutus est, tandemque, hujus in praelio Bravalleusicaedes, a consiliario ipsius Brunone, commissa Otlsi-no, forma hujus adsumta, equos regis in pugna re-genti, imputata est. Cujus auxilii esficacis remune-randi gratia solennis olim erat mos, in bello cactos,immo interdum ipsos reges, Othino promittendi &

immolandi, qua ratione Rex Heidrekus post secun-dam pugnam Deorum altaria sangvine Regis Hal-dani siliique ejus tingi jussit, omnesque occisos O-thino consecrayit, sine dubio corporibus eorum su-spensis t/X Quin Ericum Victoriosum, quo ex styr-bjbrno victoriam reportaret, exactis decem annis,Othino se devovsisse traditur 2), Etiam Anum Gran-daevum, decimo quoque anno uno siliorum Othinoimmolando, exitum vitae prorogassie, sama olim se-rebatur a), saepe quoque sidis cultoribus se con-spiciendum praebuit, inprinais quando astuta consiliaineunda caedesque perpetrandae erant, ut jam suprade Rege Vicaro monuimus. Tam vero firmiter per-suasio de revelationibus Othini animis scandianoruminhaeserat, ut etiam post propagatam in septentrio-

y) Hervarar s. C, 2,

2} Vide Torstei Trisolium Hisivricum p. 75.a) snorre s. T. I. p. 30, 31.

2 5

ne Chrlsiianam Religionem aut ipse, aut potius Dia-bolus, forma ipsius indutus homines tentare, ipsis-que infldias struere crederetur, cujus sarinae est nar-ratio snorroxis de Oshino, Regi Norvegias OlavoTryggvae silio, viso-, multaque antiqua narrante b ).Coliatis de cetero inter se locis antiquorum de O-thino Dea, indoles & character ipsius, qualem numi-nis barbari futurum suspieari licet, cernitur, ocyrjXo-p»T8 scilicetdolos sinientis, vindictae cupidi, sati-gyine & caedibus placandi.

§; k.

Exponenda sequitur doctrina de Valhall , ubiOthinus omnes in bellis csesos violentave morte in-teremtos se excepturum promisit, cujus origo Frid-leisi silio ut supra monuimus, debetur, amplificatioforte accuratiorque descriptio luxurianti seriorumpoetarum phantasias tribuenda, quod simplex snor-konis narratio cum sictionibus Eddae collata haudobscure demonstrare videtur, quae Valhall tanquampalatium in urbe Asgard e terra in coelum jam sub-lata, 540 soribus conspicuum,. unaquaque goo he-roibus simul pervia , describunt. Qui inclyta sor-titudinis laude, rerumque gestarum splendore domi-cilium hoc omnium exoptatissiraum meruerant, a

e) snorre s. T. I. p. 288!

26

Vathjriis c) ad Valhall deducti maximam - diei par-tem pugnando mutuisque se sternendo caedibus ab-sutuebant, sed (mirabile dictu!) inflante coenae tem-pore omnes redivivi & incolumes in aulam equi-tabant. Victus eorum erae lardum apri serimmr ,

quotidie assati, sed vespera quaque iterum integri.IsJec minus benigne Othinus de potu eorum pro-spexerat, quem capra ministrabat, e cujus ubere li-quor eorum temporum gratissimus ( Mjbd ) tam a-bunde profluebat, ut omnibus heroibus inebriandis(!) sufliceret. Ipse tamen (forte hanc vitam divinamajestate indignam ratus) se nullo victu indigentem*sed solo vino contentum, eibumque appositum duo-bus lupis Geri & Freki projicientem singebat. Degenere hominum, cui Vaihall intrare licuit, jam su-pra monuimus, eos in bello caesos esse debuisse, re-veraque his proprie domicilium hocce paratum erat,ita ut Othini hospitem fieri (Otitin gisia) pro in prae-lio cadere frequenter dictum inveniatur d). Neetamen omnibus aliis, quorum sive animi magnitudosive audacia ad horum similitudinem accedere vale-bat, aditus prorsus praedurus erat. Quin Othinusipse cui, ut in bello occumberet, sata non statue-rant, morti vicinus, gladio se notari secit e) ad God~

r) Ita bellatrices Deas, Othini miaistras, praeliorum exi-tus huc illuc inclinantes, antiquitas appellabat.

d) V. c. Hervarar s. C. j.

e) Han Ist viarka sik Geirsoddi. snorre s, T, I. p. ir.

27

tuim, Deorum sedem jam migraturus, aliosque adsilum exemplum seqnendum exhortans, (en callidi-tatem!) nec frustra, nam solennis deinde viguit mos,ne forte mors tranquilla inopinatos Valhallae deliciisprivaret, signo Geirsodde se compungendi Hinc quo-que originem traxit consuetudo majorum senio con-sectorum, aut casii quodam insolito, ut

credebant, omine, obstupefactorum, e rupibus Jtte-Jiaplar nominatis se praecipitandi quo facto se O-thini gaudiorum participes futuros certissime sibi per-siaasum habebant, quodque moriendi genus Iter adOthimm (sarci till Othins ) appellabatur. Cujus rei& superssitionis priseorum sveonum insigne docu-mentum est factum rusiici skapnartungr in Gothia Oc-cidentali, qui hospitis ignoti adventu perculsus, moxad Otbinum prosectus . est ,

adsumto itineris sodoservo sidelissimo, qui nonnisi herum comitans, in.Valhall admitti potuisset /). Praeterea divites OthUno gratiores pauperibus suerunt; non enim bonumesle ait rusticus, inopem ad hunc prosicisci: atqueetiam demortui bonis aut olim in terra desossis aut

secum crematis frui credebantur, lataque ab Otliino estlex, ut desunctorum opes omnes in rogum conjice-rentur g ). Ita equum Balderi cum Domino crema-tum narrat Edda, idemqne saxo de equo Harald!

TX 113 \ I

s) Gautr, s. C. i, 2.

s) snorre s, T. I. p, 9» & Verel nott< ad CaUtr ' s ' P ' 27‘

28

Hildetand,quem RingoDomino prisiino dedicavit, adje-cta prece, ut ille eo vectore usus sati confortes ad Valhallantecederet, atque apud Praesidem Orci Plutonem sodis sio-sibitsque placidas expeteret/edes. Tum maerentes circuireproceres , impensiusque cunctos hortari capit, uti arma ,

aurum & quod cunque optimum esseta liber aliter rogo impo-nerent, ultimum magno regi honorem persoluturi h). Quimos facile intelligkur, dummodo vulgarem opinionemmortuos in Valhall eadem vitas conditione usurosadeoque iisdem rebus ac antea opus habituros per-penderimus. Diversas quoque hominum classes inValhall suisse, satis consiat, nec reges sortissimosqueheroas cum plebe commisceri sas erat. Ita in car-mine sic dicto sunebrali (Dadssdng') Ragnari Lodbrok,hic, inter viperarum morsus expiraturus, sed gra-vissimos quosque cruciatus immota animi magnitu-dine contemnens hunc in modum superbe canens sin-gitur :

Heimbioda mier thysersem jra Herians holluHesr Othin mier sendar.Gladr Jkall eg ol med AsumI ondvege , drecka.Liss eru lidnar sunder,Laegiandi Jkall eg deija

b) saxo p. 147.

29

h. e.Invitant me puellaeQuas Gradivi ex aulaMihi misit Othinus.Laetus cerevisiam cum Othini sodisI n supreni a snie bibam.Vitae praeterierunt horae.Ridens moriar i).

Observandus quoque heic est mos poetarum,beroas atque reges lingulari pompa ab Othino ex-ceptos singentium. Hunc in modum Eyvinder scall-daspiller de interitu Regis Norvegiae Haquini cogno-mine Boni apud snorronem canit, Othinura emi-sisse duas Parcas ad unum inter Reges eligendum, quiValhall inhabitaret, Hermodumque & Bragum jussisseut Haquino obviam prosecti felicitatem Valhallae eipromitterent, atque ad se deducerent k). Quantaautem fuerit majorum de Valhallae felicitate opinio,ardor ille indicio est, quo gravissimis se objicie-bant periculis, mortemque ad voluntariam ruebant,satorum etiam durissimorum praemia uberrima seillic reportaturos persuasi. Quae doctrina Othino

i) Totum carmen exslat in Ragnav Lodbroks saga , haecversio in Vevel. nott, ad Gautr. s. p, 2J.

k) sncrre s, T. I. p. 163 — 167.

30'

auctori debita, poetarnmque sigmentis insigniter am-plificata , sortitudinem scandianorum olim adeo ce-lebrem mirum 1 in modum auxit, mortisque metumminuit. Egregie communem hanc omnium persua-sionem describit auctor carminis Ragnari Lodbroki,supra allati, a vulgari opinione haud abhorrentia ca-nens, quod etiam Rusiici skapnartungr exemplumconfirmat, qui lato & hilari animo ad Othinum con-eesjit. Etiam apud saxonem Biarco de heroibuscanit:

Ridendo excepit lethum, morteraque cachinnosprevit & Elysium gaudens successit in orbem /).

Cujus tenoris permulta carmina apud hunc au-ctorem exstant, quae tamen, ingenio ejus elaborataatque limata, Gothicum sere amiserunt characterem;inprimis quia Romanam seraper Mythologiam in lo-cum scandicae substituit. Ita etiam Plutonem, Ditis1'everi regiam cet. pro Othino & Valhall ponit.

§. XI.,

Nobilem exposuimus locum doctrinae Othinia-nae de sedibus animarum post mortem. Praeter Val-hall autem Edda & Foluspa de aliis quoqne mansio-nibus mortuorum mentionem faciunt, ut de Nislheim,

31

cui praesiciebat Uda, ad quam omnes morbis & se-nio mortui homines pervenirent iri) & Nastrond , quamcuriam contextam spinis serpentinis appellat Voluspan) ,

ubi homines perjurii, ficarii cet. psenas scelerumluerent, serpentibus virus evomentibu>, ita ut amnesveneni per curiam manarent. Cura doctrinam deValball ad Othinum esle reserendam consiet, hacautem propagata mox de aliarum quoque, praetersortium, animarum sedibus quaesiion?m oriturara ne-cesse sit, non possumus, quin & Nislheim & NastrondOthini jam tempore scandianis nota exisiimemus,immo ob silentium snorronis, qui Othinum Val-hallee tantum desiderium animis populi insiillasse as-firmat , a veri sirailitudine non prorsus abhorret,notiones quasdam de locis hisce jam ante Coryphae-um hunc vigiliae, sequentibus temporibus, poesi ma-gis florente, valde prosecto amplificatas. Erat ad-huc sedes bonorum & jusiorum, nomine Gimle ,

dequa mox agemus. Tandem hoc loco monendum esi,animas desunctorum (quae Orauger , Haugboer olirnappellabantur) in sepulcris mansuras a nonnulliscreditum suisTe,5n quas etiam Othinns imperium ex-ercebat, his e tumulis evocatis, ipse que in illis mora-tus unde nomen ei impositum esi Drauga Drottinn &

m) Edda R, Fab. 28.n) Veiius 36, 37, Csr. Edda R, sab, 4$.

32Bauga Drottinn , b. e, lemurum & tumulorum Do-minus 0).

§. XI.Hactenus Othinum singulari primum modo or-

tum, molem deinde univerli e deformibus principiissingentem, tum totius mundi huraanorumque sato-rum vicissicudines regentem, bellorum vero horrori-bus maxime delectatum, ea commoventem & sedan-tem descripsimus. Ultimum superest satum ejus ex-ponendum, ipsi exitiale, majesiate summi rerum mo-deratoris indignissimum, magnificisque de ipso an-tea a nobis allatis opinionibus prorsus contrarium,soedam dico- caedem Othini, in communi isia totiusmundi consusione nomine Ragmrockr olim celebri,de qua antequam nostrum seramus judicium, paulloaltius repetenda sunt, quas de ipsa reserunt monu-mentu Islandica, quia ex descriptione, quid de ipsoeventu censendum sit, facile appariturum credimus.sero igitur mundi calidi Muspelheim incolas, Mus-pdsbner dictos, in nosiram irrupturos terram, maxi-marnque ibi rerum conversionem effecturos, Edda& confirmant. Prodigia calamitatem por-tendentia existimabantur tres hiemes, nulla interpo-sita asstate, gelu acerrimo j insignes, praecedentibus

o) snorre s* T, I. p, g.

p) Illa Fab. 48. & 49. Haec stroph, 43. ad sinem.

33totidem, quibus universa terra bellis & caedibusarckret. Quibus peractis, sol lunaque a lupis de-vorabuntur

,e coelo stellae subducentur, terraque

concussa lic titubabit, ut omnia in ipsa confundan-tur. Tandem Muspelsonii prodibunt, duce surture,

duobus monstris, angue Midgardiano & lupo Fen-risuls comitantibus, qui ab altera parte, cum Asis& Valhallae incolis ab altera pugnam cient, in quaplurimi horum gravissima prosternenrur strage, in-terque ceteros CtVmus a lupo devorabitur.

Huncce igitur sinem habebit numen potentissi-mum, ut a Loki(q) progenie ipse intersiciatur, totusquemundus (allan heim t rectius forte tota terra) ab ipsocreatus a surture comburatur? Neque in nova ter-ra, virenti & amoena, e mari etnersura, novoquein seculo aureo, conslagrationem universi secuturoulla ejus amplius mentio sit, sed Balderi tantum, A-sarum optimi, qui olim intersectus, ex Helae domi-cilio reversus, pristinos jam recuperaturus esset ho-nores , nonnullorumque aliorum Asarum. Tandemnovo hominum genere a mare & semina, qui inAsylo quodam slammam surturis latuerant, propa-gato & silia soiis ad mundum illuminandum nata,omnia in priorem staium resiaurata erunt. Primo

q) Loke erat principium mali, astutissimus, Asisque insen-sissimus. Ejus silii erant Angvis Midgardianus & lupusFenrisuls.

34

quidem, an haec doctrina ab Othino inculcari potu-erit, quaeri non potesi, ne ei coaevam quidem suis-se, verisimile esl, nisi inimicos ejus, ad honorem i-psius minuendum haec smxisTe credamus, quod ta-men nota Othini celebritate, paucis forte placebit.E contrario tot in hac narratione occurrunt ideaeChristiana?, totusque locus tantam cum vaticiniis li-brorum sacrorum de seculis novissimis, & inde su-turis, habet similitudinem, ut vix dubitemus, eumphantasiae poetarum seriorum deberi, qui e doctri-na Christiana & scandiana eum composuerunt.Quod eo minsis mirum videri debet, quo certius,quamdiu Christiana Religio cum antiqua in sep-tentrione luctata sit, consiat, atque etiam scandia-nos haud paucos, praeter priores Deos, etiam Chri-stianura coluisse, notum est, unde quanta utriusqueTheologiae consusio oriretur, longa non eget demon-stratione. Accedit etiam, Poetas sive scaldos, in au-lis principum plerumque versatos, quo legati Eccle-siae Romanae primo se vertebant, horum doctrinammature satis discere potuisse. Quod si nobis conce-datur, facile quoque erit judicium de domicilio bo-norum Gimte , de quo Edda: hcec slabit , cum perie-rint coelum & terra , ibiqud viri & boni & justi ha-bitabunt per omnia secula r). scilicet, quominus hancdoctrinam Othino tribuamus, character Heroicas

t) Myth. iy, Csr, Voluspa stroph. 58.

aetatis, obsiat praeter virtutem bellicam, haud ullamaestimantis, ne dicam, cognoscentis, Inanem igiturposuisset Otbinus operam in praeparanda sede, prae-mio virtutum, quarum rara admodum vesiigia perseptentrionem adsine sparsa erant.

Ultimam, qua? superesset partem Dissertationisde Othino, scandianorum Numine, nimirum de mo-do & ritibus cultus ipsius, per septentrionem longelateque florentis, quia cum ceterorum Deorum cul-tu intime conjunctus est, nec nisi una cura hoc re-cte tractari potesl; temporum ratione coacti, & nevolumen nimis crescat, jam omittimus.

Menda TypograpLica:

Tit. partis pr, 1. 3. scandianorun, lege: scandianorum,Pag. 1. !. i8- sturlangs/ 1. scurlaugs,.— 2, 1. 11. Andax, i. audax.— 3. 1. 4 Disquisitiore, 1. disq 'isirione.Ibid. 1. 14 Ant repes, 1, aut nepos.— 1. 18. sab, 1. sub.— 1. 19 frurlangs, 1. sturlaugs.P. 4. { 2. Mythologiea, 1, Mythologica,Jbid. ]■ 20. Corr. m inversum.P. 5, ]. 22. Finlandde, 1. Finlandd.— 6 si 5 Ducti, 1. ductae.Ibid. 1, 11. Adsine, 1. adsine.Ibid. 1. 23. Eddn, 1. Eddae,P, g. 1. 26. Laag, 1. Laug.Ibid. si 27. Fornjotsierci, si Fornjotheri.P. 9. si 2. Docemur, si doceamur.Ibid 1. ult. Reenhelm, 1. Reensijelm.P, 10. si 25. Adtererda, si adserenda.— 11. si 20. Del. punctum post: uterque.Ibid si 21. Poetarum, 1. poetarum.P. 14. 1. 7* Bic > l hic.Ibid. si 21. Falbulantur, 1, fabulantur.P. 16. si 21, Implerarent, 1. implorarent.— 17. si 24. ctctis, si aeris.— ig si H. Consebatur, I. censebatur.Ibid. si 20. §. V, si §. VI.Ibid, 1. 23. Censeranc, si censerent.