PUBLICIDADE E CULTURA - USC · 2018. 9. 11. · Historia de la publicidad. A Coruña: Netbiblo. 9...
Transcript of PUBLICIDADE E CULTURA - USC · 2018. 9. 11. · Historia de la publicidad. A Coruña: Netbiblo. 9...
1
FACULTADE DE HUMANIDADES
DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA
ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E
LINGÜÍSTICA XERAL
PUBLICIDADE E CULTURA
María Ángeles Rodríguez Fontela
GUÍA DOCENTE E MATERIAL DIDÁCTICO
2018/2019
2
FACULTADE DE HUMANIDADES
ÁREA DE TEORÍA DA LITERATURA E LITERATURA COMPARADA
DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA ESPAÑOLAS, TEORÍA DA LITERATURA E
LINGÜÍSTICA XERAL
UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA
Autora: M.ª Ángeles Rodríguez Fontela.
ADVERTENCIA LEGAL: Reservados todos os dereitos. Queda prohibida a duplicación total ou
parcial desta obra, en calquera forma ou por calquera medio (electrónico, mecánico,
gravación, fotocopia ou outros) sen consentimento expreso por escrito da autora.
3
Índice
1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA -------------------------------------------------------------- 4
2. SENTIDO DA MATERIA NO PERFIL DA TITULACIÓN ------------------------------------------ 5
3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS ------------------------------------------------------------------ 7
4. CONTIDOS ------------------------------------------------------------------------------------------------------- 8
5. BIBLIOGRAFÍA XERAL ------------------------------------------------------------------------------- 11
6. METODOLOXÍA ----------------------------------------------------------------------------------------------- 14
7. AVALIACIÓN ----------------------------------------------------------------------------------------- 15
8. DISTRIBUCIÓN E CALENDARIO ------------------------------------------------------------------- 16
4
1. DATOS DESCRITIVOS DA MATERIA
NOME:
PUBLICIDADE E CULTURA (Plan de estudos publicado en BOE, 22 de febreiro de 2011).
CÓDIGO:
Grao en Ciencias da Cultura e Difusión Cultural: G5101449A.
TIPO DE MATERIA
Optativa.
CURSO E CUADRIMESTRE
Cuarto curso e segundo cuadrimestre.
NÚMERO DE CRÉDITOS
4’5 créditos ECTS.
REQUISITOS PREVIOS
É recomendábel ter aprobada a materia Crítica literaria, de primeiro curso de Grao “Ciencias
da Cultura e Difusión Cultural”.
LINGUAS QUE SE UTILIZARÁN
As clases impartiranse en castelán, pero empregarase castelán ou galego nas actividades
interactivas, segundo o demande a situación. Nos textos publicitarios de análise e na
bibliografía crítica utilizaranse outras linguas románicas e inglés.
PROFESORADO E TITORÍAS
M. ª Ángeles Rodríguez Fontela (sesións expositivas, interactivas e titorías).
Facultade de Humanidades
Campus Universitario
27002 LUGO
Gabinete 221
Teléfono: 982824771
Correo electrónico: [email protected]
Titorías:
5
1º cuadrimestre: Martes: 11:00-14:00; xoves: 16:00-19:00.
2º cuadrimestre: luns, 11:30-12:30; mércores, 10:30-12:00; xoves, 10:00-12:00 e 17:30-19:00.
Fin de curso (xuño e xullo): martes e mércores, 11:00-14:00.
Gabinete 221.
2. SENTIDO DA MATERIA NO PERFIL DA TITULACIÓN
A relevancia da materia na formación do alumnado do Grao Ciencias da Cultura e Difusión
cultural despréndese da relación que mantén con outras materias da titulación, coas materias
de outras titulacións e mesmo dos vínculos que presentan os seus obxectivos e competencias
cos da titulación.
Publicidade e cultura constitúe unha fonte inexorábel de conceptos e ferramentas na análise
da cultura e na xestión e difusión cultural se temos en conta o poder omnímodo que a
publicidade representa como espello de valores culturais e como canle de creatividade,
arraigamento e propagación deses valores culturais. O carácter instrumental da materia e o
coñecemento retórico que propicia para a produción e análise da publicidade supón o
acrecentamento do espírito crítico do alumnado (o exame da cultura e o pensamento da
cultura que queremos) e o dominio dos procedementos compositivos dos textos publicitarios
de cara á súa análise e á súa produción.
Na súa base lingüística os textos publicitarios están especialmente conectadas coas materias
de perfil lingüístico da titulación, moi particularmente con aquelas que teñen unha orientación
pragmática e retórica. No compoñente audiovisual da publicidade son visíbeis os lazos coas
materias de contido artístico e literario e, neste eido, non só co xénero teatral senón tamén
con aqueles aspectos que evidencian por unha ou outra vía o carácter poético das mensaxes
publicitarias. En fin, as materias de historia, de filosofía, de antropoloxía, etcétera,
arrequentan a bagaxe humanística necesaria tanto para a análise como para a produción dos
textos publicitarios.
Polo que se refire á relación con outras titulacións, ha de sinalarse que a materia fornece aos
estudantes de equipaxe conceptual e instrumental moi útil en titulacións de Comunicación
Audiovisual, Historia da Arte, Estética, etcétera, é dicir, naquelas titulacións que teñen a
Publicidade como obxecto de estudo sexa dun xeito central ou tanxencial.
O estudo específico dos códigos que interveñen na publicidade (lingüísticos, audiovisuais e
teatrais) e da súa interacción nese medio compre nesta materia co obxectivo xeral da
titulación de familiarizar ao estudante coas canles, soportes e mecanismos de difusión cultural
(desde os documentos escritos aos medios audiovisuais) e coas linguas naturais (na súa
6
expresión oral e escrita), preparándoo para o desempeño de actividades profesionais
relacionadas co mundo da cultura.
O espírito crítico necesario para a análise dos discursos publicitarios examinados na clase
promoverá a reflexión e fará comprender mellor ao alumnado os valores que imperan na nosa
cultura, neste momento, e tamén os presentes noutras épocas e noutras culturas, e fomentará
actitudes e valores éticos –outros dos obxectivos xerais da titulación– de respecto e tolerancia,
de igualdade de dereitos entre homes e mulleres e de non discriminación para con seres
humanos en situación dalgún tipo de desvantaxe (étnica, lingüística, cultural, e mesmo de
discapacidade física ou intelectual).
Obxectivo da materia, coincidente tamén cun dos da titulación, é o de estimular a creatividade
do alumnado na confección de discursos publicitarios propios que saiban dar resposta as
demandas de xestión e difusión cultural no eido particular no que os estudantes se atopen nas
súas saídas laborais.
Na dobre dirección á que apunta o aparato retórico empregado na análise e na creación de
textos publicitarios, Publicidade e cultura compre tamén coas competencias xerais da
titulación, especialmente co a 2G (aplicación de coñecementos ao seu labor ou vocación
profesional na resolución dos problemas que se presenten), 3G (interpretación de datos para a
emisión de xuízos que inclúan reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou
ética), e 5G (desenvolvemento de habilidades de aprendizaxe necesarias para estudos
posteriores, particularmente, nesta materia, no eido creativo lingüístico e audiovisual).
No que atinxe ás competencias transversais da titulación, Publicidade e cultura prepara para a
adecuada redacción de textos, coa correspondente presentación formal axustada aos
parámetros que hoxe imperan nos procesadores informáticos (T2) e nesta mesma dirección
actualiza a habilidade no uso de novas tecnoloxías (T3).
O amplo espectro formativo de Publicidade e cultura afonda nas competencias específicas da
titulación, especialmente, na E2 (desenvolver un punto de vista reflexivo e crítico en relación
coa influencia da ciencia no mundo actual) e na E3 (comprender razoadamente o interese do
diálogo intercultural e a necesidade de respecto ás diferenzas culturais) do módulo de
formación básica; na E5 (capacidade de elaboración de comentarios razoados e críticos de
obras e textos relacionados con calquera área humanística) e na E6 (habilidade na elaboración,
redacción e presentación de traballos que inicien aos estudantes na investigación) do módulo
de formación humanística; na E7 (coñecer o funcionamento das novas formas de acceder,
apropiarse e transmitir información), na E8 (habilidade na xestión de comunicación cultural e
difusión por todas as canles de distribución –literario, musical e audiovisual) e na E9 (adquirir a
capacidade e o espírito emprendedor que propicie a creación e impulso de proxectos culturais,
comunicativos e educativos) do módulo de Formación específica en Produción, Xestión e
Difusión Cultural. O papel que desempeña a publicidade na produción e difusión da cultura nos
nosos días é tan relevante que unha materia como Publicidade e cultura é de presenza
obrigada nunha titulación que prepara ao alumnado no eido humanístico para a difusión da
cultura.
7
3. OBXECTIVOS E COMPETENCIAS
OBXECTIVOS
1. Facer consciente ao alumnado dos procedementos construtivos da publicidade.
2. Facer visíbel aos estudantes a finalidade persuasiva da mensaxe publicitaria.
3. Fomentar a recepción crítica da publicidade.
4. Facilitar a comprensión do texto publicitario como produto no que interveñen códigos e
artes diversos.
5. Facer visíbeis os valores culturais e os mitos que potencia ou crea a publicidade.
6. Establecer vínculos entre a publicidade e os procesos de identidade cultural, de relación
intercultural e de globalización.
7. Desenvolver as habilidades creativas do alumnado.
8. Afondar nas estratexias de creación, composición e redacción dos discursos.
9. Promover a reflexión e debate sobre os valores culturais da publicidade.
10. Facer operativa as ferramentas retóricas no eido publicitario.
COMPETENCIAS
1. Tomar conciencia da repercusión que a publicidade ten na configuración do esquema de
valores que rexe a sociedade.
2. Desenvolver a capacidade de reflexión crítica e de argumentación sobre o fenómeno
publicitario mediante o manexo de conceptos teóricos e retóricos de especial incidencia na
publicidade.
3. Aquilatar a capacidade de reflexión en todos os ámbitos de xeito que a aprendizaxe obtida
nesta materia poida ser aplicábel a calquera obxecto cultural que teña que ver coa publicidade
desde o eido lingüístico, retórico ou artístico.
4. Afacerse a establecer relacións analóxicas entre a publicidade e outras manifestacións
lingüísticas, artísticas e culturais.
5. Facer uso das novas tecnoloxías para procurar textos publicitarias e para crealos.
6. Activar a imaxinación e a creatividade na composición de carteis e mensaxes publicitarios.
7. Mellorar a expresión lingüística e poética do alumnado.
8. Reforzar o hábito da reflexión na elaboración de traballos e discursos.
8
9. Indagar no potencial que a publicidade ten na cohesión e na identidade dunha sociedade.
10. Adquirir o hábito de establecer conexións interculturais a partir da publicidade.
11. Ser consciente do que a publicidade toma dos medios globalizados e do que aporta á
globalización.
4. CONTIDOS
1. Introdución teórica e histórica á publicidade. Publicidade e cultura.
2. Retórica publicitaria. Valores e lugares comúns. Soportes, códigos e medios
publicitarios. Composición e linguaxe dos anuncios publicitarios.
3. Remitoloxización e creación de mitos publicitarios.
4. Publicidade e identidade cultural. Interculturalidade e globalización.
Nas páxinas seguintes preséntase cada un destes temas mediante unha breve descrición, a
organización interna dos seus epígrafes e unha mínima selección bibliográfica, específica para
cada tema.
1. Introdución teórica e histórica á publicidade. Publicidade e cultura
Como aproximación á materia ofrécese un exame conceptual dos termos ‘publicidade’ e
‘cultura’, particularmente desde a base teórica que ofrecen os estudios culturais. Revísase
tamén a xénese do fenómeno publicitario, desde a súa máis remota antigüidade ata a
economía de mercado da sociedade industrial. Sinálanse nesta última etapa as fases principais
da súa evolución. Trátase de promover unha reflexión inicial sobre o fenómeno publicitario e a
súa finalidade retórica en vinculación coa cultura e coa historia.
Apartados
o 1.1. O concepto de publicidade. Causas da súa aparición e factores que
contribúen ao seu dominio na sociedade actual.
o 1. 2. O concepto de cultura. Cultura popular e cultura de masas. Os estudos
culturais.
o Xénese e evolución histórica da publicidade.
Bibliografía fundamental recomendada
Checa Godoy, Antonio (2007). Historia de la publicidad. A Coruña: Netbiblo.
9
Eguizábal, Raúl (2007). Teoría de la publicidad. Madrid: Cátedra.
Eguizábal Maza, Raúl (2011). Historia de la publicidad. Madrid: Fragua.
Jameson, Fredric, e Slavoj Zizek (1998). Estudios culturales: reflexiones sobre el
multiculturalismo. Barcelona: Paidós.
Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios culturales.
Barcelona: Paidós.
Storey, John (ed.) (1997). What is Cultural Studies? A Reader. Londres: Arnold.
Zubileta, Ana M., et alii (2000). Cultura popular y cultura de masas. Conceptos,
recorridos y polémicas. Buenos Aires: Paidós.
2. Retórica publicitaria. Valores e lugares comúns. Soportes, códigos e medios.
publicitarios. Composición e linguaxe dos anuncios publicitarios.
Este tema proporciona os conceptos e instrumentos básicos da análise e produción de
textos publicitarios. Faise un resumo histórico da arte retórica e estúdanse as partes da arte
que constitúen o paradigma de análise e produción dos anuncios. Defínense os valores e
lugares comúns presentes na publicidade e considéranse os códigos e canles empregados
na publicidade. Desde esta perspectiva retórica estúdase a composición e linguaxe
publicitaria na interacción de códigos presentes nos anuncios.
Apartados
o Fitos fundamentais da historia da retórica e partes da arte.
o A neorretórica de Perelman. Valores e lugares comúns. Outros recursos
retóricos.
o Soportes, códigos e medios publicitarios.
o Composición e linguaxe da publicidade.
Bibliografía fundamental recomendada
Adam, J.-M., y M. Bonhome (1997). L'argumentation publicitaire. Rhétorique de l'éloge et de la
persuasión. París: Nathan. [Trad. en Cátedra, 2000].
Barthes, R. (1963). “Le message publicitaire”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París:
Du Seuil, 1993, 1143-1146.
Barthes, R. (1964). “Rhétorique de l'image”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du
Seuil, 1993, 1417-1429.
Bassat, Luis (2001). El libro rojo de la publicidad. Ideas que mueven montañas. Barcelona: Plaza
y Janés.
Eco, Umberto (1968). La estructura ausente. Barcelona: Lumen, 1974.
10
Fernández, Eduardo (2006). Retórica clásica y publicidad. Logroño : Instituto de Estudios
Riojanos.
Joannis, Henri (1990). El proceso de creación publicitaria: planteamiento, concepción y
realización de los mensajes. Bilbao: Deusto.
López Vázquez, Belén (2007). Publicidad emocional. Estrategias creativas. Madrid: ESIC
Editorial.
López Eire, A. (1998). La retórica en la publicidad. Madrid: Arco Libros.
Perelman, Ch., y L. Olbrechts-Tyteca (1989). Tratado de la argumentación. La nueva retórica.
Madrid: Gredos.
Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). “Publicidad y discurso autobiográfico”, comunicación presentada ao Congreso Internacional “Autobiografía en España: un balance”, celebrado en Córdoba do 25 ao 27 de outubro de 2001. Publicado en Celia Fernández y M.ª Ángeles Hermosilla (eds.) (2004). Autobiografía en España: un balance. Madrid: Visor, 589-598. Versión en inglés; “Advertising and Autobiografphical Discourse”, en CLCWeb: Comparative Literature and Culture, 11.5 (2011), Vol 13. Special issue New Trends in Iberian Galician Comparative Literature. Ed. M. T. Vilariño Picos and A. Abuín González, 2-6.
Spang, Kart (1979). Fundamentos de retórica literaria y publicitaria. Pamplona: EUNSA.
3. Remitoloxización e creación de mitos publicitarios.
Neste tema ofrécese unha síntese teórica sobre o estado actual da investigación sobre o mito e a
mitoloxía. A continuación, repásanse os mitos primitivos, principalmente de orixe grecolatina e
bíblica, que teñen unha nova faciana na publicidade e que se relacionan con manifestacións
culturais deses mitos noutras artes. Finalmente, o tema céntrase na canle privilexiada que a
publicidade ofrece para a creación, consolidación e difusión de novos mitos.
Apartados
o O concepto de mito. Mito, arte e cultura.
o A presenza de mitos etno-religiosos, literarios e artísticos na
publicidade. Narratividade, monomito e publicidade.
o Mitos publicitarios.
Bibliografía fundamental recomendada
Barthes, Roland (1957). Mitologías. Madrid: Siglo XXI, 1999.
Baudrillard, Jean (1970). La sociedad de consumo. Sus mitos, sus estructuras. Barcelona: Plaza &
Janés, 1974.
11
Campbell, Joseph (1949). El héroe de las mil caras. Psicoanálisis del mito. México. FCE, 1959.
Durand, Gilbert (1994). Las estructuras antropológicas de lo imaginario. México: FCE, 2006. Eliade,
Mircea (1955). Imágenes y símbolos. Madrid: Taurus, 1983.
Eliade, Mircea (1957). Lo sagrado y lo profano. Barcelona: Labor, 1992.
Ibáñez, Jesús (1994). Para una sociología de la vida cotidiana. Madrid: Siglo XXI. León,
José Luis (2001). Mitoanálisis de la publicidad. Barcelona: Ariel.
Péninou, Georges (1972). Semiótica de la publicidad. Barcelona: Gustavo Gili, 1976.
Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). “Cómo descubrimos quiénes somos y quiénes queremos ser. De la literatura a la publicidad”, en Tropelías. Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, 15-17, 493-515. Versión electrónica: file:///C:/Users/Adriana/Downloads/30-Texto%20del1%20art%C3%ADculo-60-2-10-20110703.pdf
Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2004). (2017). “La remitologización turística
publicitaria de Don Quijote en la promoción de Castilla-La Mancha”, ponencia presentada ao XI Curso de Primavera celebrado en Lugo do 21 ao 23 de abril de 2015. Publicada en Ana Goy y Cristina Patiño (eds.) (2017). El tapiz humanista II. Actas del XI Curso de Primavera IV Centenario de la Segunda Parte del Quijote. Santiago de Compostela: Universidad de Santiago de Compostela, 387-408.
Sauvageot, Anne (1987). Figures de la publicité, figures du monde. París: PUF. Victoroff,
David (1978). La publicidad y la imagen. Barcelona: Gustavo Gili, 1980.
4. Publicidade e identidade cultural. Interculturalidade e globalización
Cerrando o temario, vólvese á vinculación da publicidade coa cultura, desde o punto de vista da
creación de identidade, da relación dunha cultura con outra (s) e do papel que exerce a
publicidade como factor de homoxeneización nun mundo cada vez máis globalizado.
Apartados
o Publicidade e identidade cultural. Dous casos paradigmáticos: a
imaxe cultural da publicidade galega e a patrimonialización de Don
Quixote na promoción turística de Castilla-La Mancha.
o Variantes culturais da publicidade. A representación e a lectura de
anuncios desde diferentes culturas.
o Cultura e globalización
12
Bibliografía fundamental recomendada
Barker, Chris (2003). Televisión, globalización e identidades culturales. Barcelona: Paidós.
Caro, Antonio, y Carlos A. Scolari (2011). Estrategias globales. Publicidad, marcas y semiocapitalismo. Buenos Aires: La Crujía Ediciones.
Corm, Georges (2004). La fractura imaginaria. Las falsas raíces del enfrentamiento entre Oriente y Occidente. Barcelona: Tusquets.
Danesi, Marcel, y Paul Perron (1999). Analyzing Cultures. An Introduction & Handbook. Bloomington e Indianapolis: Indiana University Press.
Espinosa Vera, Pablo (comp.) (2005). Semiótica de los mass-media. Imperio del discurso de la
comunciación global. México : Océano.
Mattelart, Armand (1989). La internacional publicitaria. Madrid: Fundesco. Mattelart, Armand (2005). Diversidad cultural y mundialización. Barcelona: Paidós.
Rodríguez Fontela, M.ª de los Ángeles (2014). “Retórica publicitaria e identidad cultural. Estudio comparativo de los spots de Gadis y Campofrío”, en Tropelías. Revista de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada, 22, 129-145. Versión electrónica: file:///C:/Users/Adriana/Downloads/936Texto%20del1%20art%C3%Adculo-2052-1-10-20141124.pdf
Rodrigo Alsina, Miquel (1999). Comunicación intercultural. Barcelona: Anthropos.
Said, Edward W. (2001). Cultura e imperialismo. Barcelona: Anagrama.
Valderrama Santomé, Mónica (2008). A publicidade televisiva en Galicia. Análise dos emisores, soportes e tendencias creativas (1960-2000. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
5. BIBLIOGRAFÍA XERAL
AAVV (2010). Publicidad on line. Las claves del éxito en Internet, Madrid: ESIC Editorial, 2014, 3ª
edición.
Adam, J.-M., y M. Bonhome (1997). L'argumentation publicitaire. Rhétorique de l'éloge et de la
persuasión. París: Nathan. [Trad. en Cátedra, 2000]
Barthes, R. (1957). Mythologies. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du Seuil, 1993, 561-
680.
Barthes, R. (1963). “Le message publicitaire”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du
Seuil, 1993, 1143-1146.
Barthes, R. (1964). “Rhétorique de l'image”. En Roland Barthes, Oeuvres complètes, I. París: Du
Seuil, 1993, 1417-1429.
13
Bassat, Luis (1999). El libro rojo de la publicidad. Ideas que mueven montañas. Madrid: Espasa
Calpe.
Bassat, Luis (1999). El libro rojo de las marcas: (cómo construir marcas de éxito). Madrid:
Espasa Calpe.
Baudrillard, Jean (1970). La sociedad de consumo. Sus mitos, sus estructuras. Barcelona:
Plaza& Janés, 1974.
Bürki, Yvette (2005). La publicidad en escena. Análisis pragmático textual del discurso
publicitario de revistas en español. Lausanne: Hispánica Helvética.
Burtenshaw, Ken, Nik Mahon y Caroline Barfoot (2007). Principios de publicidad. El proceso creativo:
agencias, campañas, medios, ideas y dirección de arte. Barcelona: Gustavo Gili.
Campbell, Joseph (1949). El héroe de las mil caras. Psicoanálisis del mito. México: FCE, 1959.
Caro, Antonio (1994). La publicidad que vivimos. Madrid: Ediciones Celeste.
Caro, Antonio (2010). Comprender la publicidad. Madrid: Trípodos
Caro, Antonio, y Carlos A. Scolari (2011). Estrategias globales. Publicidad, marcas y
semiocapitalismo. Buenos Aires: La Crujía Ediciones.
Checa Godoy, Antonio (2007). Historia de la publicidad. A Coruña: Netbiblo.
Corm, Georges (2004). La fractura imaginaria. Las falsas raíces del enfrentamiento entre
Oriente y Occidente. Barcelona: Tusquets.
Danesi, Marcel, y Paul Perron (1999). Analyzing Cultures. An Introduction & Handbook.
Bloomington e Indianapolis: Indiana University Press.
De Bono, Edward (1991). El pensamiento lateral: manual de creatividad. Barcelona: Paidós.
Durand, Gilbert (1994). Las estructuras antropológicas de lo imaginario. México: FCE, 2006.
Eco, Umberto (1968). La estructura ausente. Barcelona: Lumen.
Eguizábal, Raúl (2007). Teoría de la publicidad. Madrid: Cátedra. Eguizábal
Maza, Raúl (2011). Historia de la publicidad. Madrid: Fragua.
Eliade, Mircea (1955). Imágenes y símbolos. Madrid: Taurus, 1983.
Eliade, Mircea (1957). Lo sagrado y lo profano. Barcelona: Labor, 1992.
Espinosa Vera, Pablo (comp.) (2005). Semiótica de los mass-media. Imperio del discurso de la
comunciación global. México : Océano.
Everaert- Desmedt, Nicole (2007). “La carte postale publicitaire: une invitation au voyage
intermédiatique”, Visible, 3.
Fallon, Pat, y Fred Senn (2007). Exprime la idea. Madrid: LID Editorial Empresarial, D.L.
14
Fernández, Eduardo (2006). Retórica clásica y publicidad. Logroño : Instituto de Estudios
Riojanos.
Groupe µ (1992). Tratado del signo visual. Para una retórica de la imagen. Madrid: Cátedra,
1993.
Heath, Chip, y Dan Heath (2011). Ideas que se pegan. Madrid: LID. Healey,
Matthew (2009). ¿Qué es el branding? Barcelona: Gustavo Gili.
Hernández Martínez, Caridad (1999). Manual de creatividad publicitaria. Madrid: Síntesis.
Himpe, Tom (2008). La publicidad de vanguardia. Barcelona: Blume.
Ibáñez, Jesús (1994). Para una sociología de la vida cotidiana. Madrid: Siglo XXI.
Klein, Naomi (2007). No logo: el poder de las marcas. Barcelona: Paidós.
Kotler, Philip (2009). Los 10 pecados capitales del marketing: signos y soluciones. Barcelona:
Gestión 2000 D.L.
León, José Luis (2001). Mitoanálisis de la publicidad. Barcelona: Ariel.
Lindstrom, Martin (2010). Buyology: verdades y mentiras de porqué compramos. Barcelona:
Gestión 2000.
Jameson, Fredric, e Slavoj Zizek (1998). Estudios culturales: reflexiones sobre el
multiculturalismo. Barcelona: Paidós.
Joannis, Henri (1990). El proceso de creación publicitaria: planteamiento, concepción y
realización de los mensajes. Bilbao: Deusto.
López Vázquez, Belén (2007). Publicidad emocional. Estrategias creativas. Madrid: ESIC
Editorial.
López Eire, A. (1998). La retórica en la publicidad. Madrid: Arco Libros.
Mahon, Nik (2010). Dirección de arte. Publicidad. Barcelona: Gustavo Gili.
Mattelart, Armand (1989). La internacional publicitaria. Madrid: Fundesco.
Mattelart, Armand (2005). Diversidad cultural y mundialización. Barcelona: Paidós.
Mattelart, Armand, e Érik Neveu (2004). Introducción a los estudios culturales. Barcelona:
Paidós.
Medina, Agustín (2015). Introducción a la publicidad. Madrid: Pirámide.
Meyers, William (1991). Los creadores de la imagen: poder y persuasión en Madison Avenue.
Barcelona: Ariel.
Minguet Cámara, Eva (2008). Publicidad de impacto. Barcelona: Monsa.
15
Moliné, M. (1999). La fuerza de la publicidad. Saber hacer buena publicidad. Saber administrar su
fuerza, [s.l.], Cinco Días.
Péninou, Georges (1972). Semiótica de la publicidad. Barcelona: Gustavo Gili, 1976.
Perelman, Ch., y L. Olbrechts-Tyteca (1989). Tratado de la argumentación. La nueva retórica.
Madrid: Gredos.
Pérez, Chechu, et al. (2007). Creatividade galega. Santiago: Xunta de Galicia. Consellería de
Innovación e Industria.
Pricken, Mario (2004). Publicidad creativa. Ideas y técnicas de las mejores campañas
internacionales. Barcelona: Gustavo Gili.
Ricarte Bescós, José María (1998). Creatividad y comunicación persuasiva. Bellaterra
(Barcelona): Universitat Autónoma de Barcelona.
Roberts, Kevin (2005). Lovemarks: el futuro más allá de las marcas. Barcelona: Ediciones
Urano, D.L.
Rodrigo Alsina, Miquel (1999). Comunicación intercultural. Barcelona: Anthropos.
Saborit, José (1994). La imagen publicitaria en televisión. Madrid: Cátedra.
Said, Edward W. (2001). Cultura e imperialismo. Barcelona: Anagrama.
Sánchez Corral, L. (1997). Semiótica de la publicidad. Narración y discurso, Madrid: Síntesis.
Sánchez Revilla, Miguel Ángel (1998). ¿Dónde está mi competencia? ¿Cómo utilizar y realizar de la
forma más positiva el análisis de competencia en publicidad. Madrid: Infoadex.
Sartori, Giovanni (2002). Homo videns: la sociedad teledirigida. Madrid: Taurus.
Sauvageot, Anne (1987). Figures de la publicité, figures du monde. París: PUF.
Sierra Sánchez, Javier, y Sheila Liberal Ormaechea (coord.) (2011). Reflexiones científicas sobre
cine, publicidad y género desde la óptica audiovisual. Madrid: Fragua.
Solana, Daniel (2010). Postpublicidad. Barcelona: Doubleyou.
Spang, Kart (1979). Fundamentos de retórica literaria y publicitaria. Pamplona: EUNSA. Storey,
John (ed.) (1997). What is Cultural Studies? A Reader. Londres: Arnold.
Tungate, Mark (2008). El universo publicitario: una historia global de la publicidad. Barcelona:
Gustavo Gili.
Trout, Jack (2010). Reposicionamiento: la estrategia competitiva en una era de
hipercompetencia, cambio y crisis. Madrid: Pirámide.
Valderrama Santomé, Mónica (2008). A publicidade televisiva en Galicia. Análise dos emisores,
soportes e tendencias creativas (1960-2000. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
16
Vázquez Gestal, Montserrat (2005). Manual de creatividad publicitaria. Vigo: Universidad de
Vigo.
Victoroff, David (1978). La publicidad y la imagen. Barcelona: Gustavo Gili, 1980.
Williams, Eliza (2010). La nueva publicidad. Las mejores campañas. Barcelona: Gustavo Gili.
6. METODOLOXÍA
Tendo en conta a metodoloxía retórica coa que se pretende fornecer ao alumnado para o
cumprimento dos obxectivos e competencias propostas neste programa –metodoloxía que se
adquirirá e practicará fundamentalmente no segundo tema–, as clases orientaranse nunha dobre
vertente retórica: a análise e interpretación de textos publicitarios, por unha banda, e a produción de
textos publicitarios, por outra. As ferramentas para unha e outra operación serán adquiridas a partir
do coñecemento dos recursos construtivos fornecidos fundamentalmente na práctica da análise e
interpretación de anuncios procedentes de diversos medios.
Neste sentido a división de sesións expositivas e interactivas non é ríxida senón orientadora.
Procurarase sempre que os coñecementos teóricos proveñan da interpretación dos textos
publicitarios.
No que atinxe ao cronograma da materia, haberá unha maior dose de exposición teórica no
primeiro tema, que non ocupara máis que unhas poucas sesións (finais de xaneiro e principios de
febreiro). O segundo tema (o central da materia) ocupará gran parte do mes de febreiro, marzo e
posiblemente algunha sesión de abril. O resto das sesións do mes de abril e do mes de maio
destinaranse aos dous seguintes temas.
Para o maior aproveitamento da materia e a consecución de obxectivos e competencias, o
alumnado terá de cooperar en todas as clases cunha escoita activa (a empatía coa materia e co
persoal da clase é fundamental neste sentido) e así mesmo cunha actitude crítica que o faga partícipe
(en preguntas, respostas e opinións) nunha grande dose do desenvolvemento da clase. O espírito da
clase deberá ser a dun latente e continuo debate.
7. AVALIACIÓN
Primeira oportunidade:
Exame final (60%), participación activa na clase (10%), elaboración de traballos e exposicións
(30%).
17
Á parte do exame final, valorarase a participación nas clases expositivas e interactivas, a
capacidade para debater cos compañeiros, a creación dun texto publicitario (tarefa voluntaria) e a
redacción e exposición oral dun breve traballo analítico e interpretativo dun texto publicitario
seleccionado polo propio alumno (tarefas obrigatorias).
Serán obxecto de estimación positiva (e en caso contrario, negativa) a corrección ortográfica e
gramatical e a propiedade léxica na expresión oral e escrita, así como a coherencia lóxica do discurso e
a capacidade de síntese.
Para a segunda oportunidade (xullo), mantéñense as condicións que se acaban de concretar, así
como a proporcionalidade da nota do exame e do resto de probas. As cualificacións parciais,
correspondentes á participación e ás actividades prácticas, quedarán establecidas no momento de
finalización do período lectivo e non se modificarán en caso do alumno/a acudir á segunda
oportunidade.
Excepcionalmente, estimaranse circunstancias individuais que condicionen o seguimento estrito
destas tarefas programadas para o desenvolvemento cotián da materia.
Os alumnos con dispensa oficial de asistencia ás clases irán na primeira e na segunda
oportunidade ao exame final que se valorará sobre o 100% da nota global. Se un alumno/a se
presenta ao exame sen ter asistido a clase (80% das sesións) e sen dispensa oficial valorarase sobre o
60% da nota global.
Para os alumnos repetidores, rexen os criterios dos matriculados por primeira vez.
9. DISTRIBUCIÓN E CALENDARIO
TITORÍAS
As titorías, segundo o cómputo que figura no PDA da Facultade, constitúen un reforzo
das sesións expositivas e interactivas e servirán para profundar nas cuestións que presenten
dificultades ou para ampliar sectores que sexan do específico interese do alumnado. Nese
labor a profesora terá a ocasión de comprobar en qué medida progresan os estudantes na
aprendizaxe, polo que as horas de titoría acaban por exercer unha dimensión didáctica de
axuste de posíbeis disfuncións tanto no plano individual coma no colectivo. Terán lugar nas
datas que se estime conveniente tendo en conta o desenvolvemento do curso e
emprazaranse a xeito de orientación a principios, a mediados e ao remate do período lectivo.
CRONOGRAMA
O período de clases do segundo cuadrimestre abrangue do 29 de xaneiro ao 14 de maio de 2019, ambos os dous incluídos. Nas táboas seguintes indícase a xeito de orientación a distribución dos temas do programa en sesións expositivas e interactivas segundo o calendario 2018-2019 e segundo o horario da profesora. Finalmente sinálanse tamén as datas dos exames da primeira e segunda oportunidade.
18
FACULTADE DE HUMANIDADES
SESIÓNS EXPOSITIVAS
CENTRO AULA DÍA FECHA HORARIO PROFESORA TEMA
Facultade de Humanidades
Aula 12 Luns 04/02/19 10:30- 11:30
Rodríguez Fontela, M.ªÁngeles
Introdución
Facultade de Humanidades
Aula 12 Luns 11/02/19 09:30- 11:00
Rodríguez Fontela, M.ªÁngeles
Tema 1
Facultade de Humanidades
Aula 12 Luns 18/02/19 09:30- 11:00
Rodríguez Fontela, M.ªÁngeles
Tema 1
Facultade de
Aula 12 Luns 25/02/19 09:30- 11:00
RodríguezFontela, M.ª Ángeles
Tema 1
Facultade de
Aula 12 Luns 11/03/19 09:30- 11:00
RodríguezFontela, M.ªÁngeles
Tema 2
Facultade de
Aula 12 Luns 18/03/19
09:30- 11:00
RodríguezFontela, M.ª Ángeles
Tema 2
Facultade de Humanidades
Aula 12 Luns 25/03/19 09:30- 11:00
Rodríguez Fontela, M.ªÁngeles
Tema 2
Facultade de
Aula 12 Luns 01/04/19 09:30- 11:00
RodríguezFontela, M.ªÁngeles
Tema 2
Facultade de Humanidades
Aula 12 Luns 08/04/19 09:30- 11:00
Rodríguez Fontela, M.ªÁngeles
Tema 3
Facultade de Aula 12 Luns 22/04/19 09:30- Rodríguez Tema 3
19
Humanidades 11:00 Fontela, M.ª Ángeles
Facultade de Humanidades
Aula 12 Luns 29/04/19 09:30- 11:00
Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 4
Facultade de Humanidades
Aula 12 Luns 06/05/19 09:30- 11:00
Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 4
Facultade de Humanidades
Aula 12 Luns 13/05/19 09:30- 11:00
Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Exp. de traballos
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 24/04/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 4
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 08/05/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Exp.de traballos
SESIÓNSINTERACTIVAS
CENTRO AULA DÍA FECHA HORARIO PROFESORA TEMA
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 30/01/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Introdución
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 06/02/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 1
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 13/02/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 1
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 20/02/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 1
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 27/02/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 2
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 06/03/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 2
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 13/03/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 2
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 20/03/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 2
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 27/03/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 3
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 03/04/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 3
20
Facultade de Humanidades
Aula 12 Mércores 10/04/19 09:00-10:30 Rodríguez Fontela, M.ª Ángeles
Tema 4
EXÁMENES:
PRIMERA OPORTUNIDAD: 31/05/19. AULA 16. 09:00 HORAS. SEGUNDA OPORTUNIDAD: 01/07/19. AULA 15. 18:00 HORAS.
MODELO DE EXAME
Duración: 3 horas.
Opción A: https://www.youtube.com/watch?v=50rOxis5Dnw
Opción B: https://www.youtube.com/watch?v=9ZKFGIR-yYI
1. Elixe un dos anuncios e analízao seguindo o modelo das seis partes da retórica
examinadas en clase. 5 puntos.
2. Intermedialidade, interartisticidade e metapublicidade no segundo anuncio. 1 punto.
3. Define os seguintes conceptos dentro do ámbito publicitario:
a. Product placement
b. Target
c. Briefing
d. Tropo comunicacional
e. Jingle
f. Código paralingüístico 3 puntos.
4. Distingue os seguintes pares de conceptos
a. Publicidade / propaganda
b. Convencer / persuadir 1 punto.
20