PSİKİYATRİDE UZMANLIK EĞİTİMİ YETERLİK VE EĞİTİMİN...

Türkiye Psikiyatri Derneği üyelerine ücretsiz dağıtılır. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları

Yayına Hazırlayanlar

Raşit TükelTunç AlkınAylin Uluşahin

PSİKİYATRİDE UZMANLIK EĞİTİMİYETERLİK VE EĞİTİMİN AKREDİTASYONUTPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Çalışmaları

PSİKİYATRİDE UZMANLIK EĞİTİM

İYETERLİK VE EĞİTİM

İN AKREDİTASYONUTPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Çalışm

aları

1995

Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi,Yeterlik ve Eğitimin Akreditasyonu

TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Çalışmaları

Yayına Hazırlayanlar:

Raşit TükelTunç Alkın

Aylin Uluşahin

Bilimsel Çalışma Birimleri Dizisi – No: 8

ii

Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi, Yeterlik ve Eğitimin AkreditasyonuTPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Çalışmaları© Türkiye Psikiyatri Derneği (Tanıtım için yapılacak alıntılar dışında Türkiye Psikiyatri Derneği’nin yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz.)

ISBN: 978-9944-5835-2-7

Yayına Hazırlayanlar:Raşit TükelTunç AlkınAylin Uluşahin

Seri Editörü:Şeref ÖzerTPD Genel Başkanı

1. Baskı: Nisan 2009, Ankara

Tasarım ve Uygulama:BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti.,Ziya Gökalp Cad. 30/31, 06420 Kızılay, AnkaraTel: (0312) 431 30 62

Baskı: Tuna Matbaacılık San. Tic. A.Ş.,Bahçekapı Mahallesi 50. Sk. No: 7, Şaşmaz - AnkaraTel. (0 312) 278 34 84

Baskı Tarihi: 10 Nisan 2009

TÜRKİYE PSİKİYATRİ DERNEĞİPSİKİYATRİ YETERLİK KURULU

Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi,Yeterlik ve Eğitimin Akreditasyonu

Yayına Hazırlayanlar:


Seri Editörü:

Şeref ÖzerTPD Genel Başkanı

Bilimsel Çalışma Birimleri Dizisi – No: 8

v

Sunuş .........................................................................................................................viiÖnsöz.......................................................................................................................... ix

I. Bölüm: Yeterlik Kurulu Çalışmaları

1. Yeterlik Kurulu Çalışmalarında Görev Alan Üyeler .................................................3 2. Yeterlik Kurulu Çalışmalarına Genel Bir Bakış ........................................................9 Raşit Tükel

II. Bölüm: Uzmanlık Eğitimi Programı

3. Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Çalışmaları İçin Önsöz .............................................23 Tunç Alkın, Raşit Tükel, Aylin Uluşahin 4. Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı ...................................................................27 Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu üyeleri / 2004-2007 5. Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefler ............................................49 Eğitim Programlarını Değerlendirme Altkurulu üyeleri / 2007-2009 6. Öğrenim Yöntemleri ...........................................................................................107 Ayşe Devrim Başterzi 7. Değerlendirme Yöntemleri ..................................................................................127 Ayşe Devrim Başterzi

III. Bölüm: Akreditasyon

8. Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Nitelik Güvencesi ve Eğitim Kurumlarının Ziyareti ..153 Akreditasyon Altkurulu üyeleri 9. Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programı .................................................................157 Akreditasyon Altkurulu üyeleri 10. Ziyaret Programı Değerlendirme Formları ve Ziyaret Raporu Örneği ................. 161 Akreditasyon Altkurulu üyeleri 11. Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi Verilme Koşulları ..................175 Akreditasyon Altkurulu üyeleri 12. Kurumsal Asgari Yeterlik Ölçütleri ......................................................................177 Akreditasyon Altkurulu üyeleri

IV. Bölüm: Yeterlik Sınavları

13. Yeterlik S ınavları .................................................................................................183 Sınav Altkurulu üyeleri

İçindekiler

vi

V. Bölüm: Yeniden Belgelendirme

14. Sürekli Mesleki Gelişim ve Yeniden Belgelendirme Süreci ................................... 201 Raşit Tükel 15. TTB-STE/SMG Kredilendirme Kurulu Yönergesi ..............................................209

VI. Bölüm: Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi

16. Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi .......................................................................... 221 Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu üyeleri / 2004-2007

VII. Bölüm: TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi

17. TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi ............................................................243

VIII. Bölüm: Ekler

18. Ortak Program Gereklilikleri: Genel Yetkinlikler ................................................259 Accreditation Council for Graduate Medical Education (ACGME)

Çevirenler: Ceyhun Can, Tunç Alkın 19. İyi Tıbbi U ygulamalar ......................................................................................... 261 General Medical Council

Çevirenler: Aslı Çiftçi, Tunç Alkın

vii

Sunuş

Değerli meslektaşlarım,Kuşkusuz bir meslek örgütü olarak Türkiye Psikiyatri Derneğinin en önem-

li amaçlarından birisi ülkemizde psikiyatri uzmanlık eğitiminin standartlarının belirlenmesi ve sürekli geliştirilmesidir. TPD Yeterlik Kurulu kurulduğundan bu yana psikiyatri eğitim kurumlarıyla işbirliği ile bu amacı gerçekleştirme konusun-da yoğun bir çaba içinde olmuştur.

TPD Yeterlik Kurulunun oluşum süreci 1999 yılında TPD tarafından Ankara’da düzenlenen ve Tıp Fakülteleri Psikiyatri Anabilim Dalları, Eğitim Hastaneleri Psikiyatri Klinikleri, TPD şubeleri ve psikiyatri derneklerinin tem-silcilerinin katılımıyla gerçekleştirilen toplantı ile başlamış, 2004 yılında resmen kurulması ile ivme kazanmış ve “psikiyatri uzmanlık eğitim programı”, “asistan karnesi” gönüllülük esasına dayalı gerçekleştirdiği “yeterlik sınavları” ile oldukça fazla yol almıştır.

Bugün Yeterlik Kurulu, Yeterlik Yürütme Kurulu, Eğitim Programlarını Geliş-tirme Alt Kurulu, Yeterlik Sınav Alt Kurulu, Akreditasyon Alt Kurulu, Denetleme Kurulu ve üniversitelerin tıp fakülteleri Psikiyatri Anabilim Dalı başkanlarından ve Eğitim Hastaneleri Psikiyatri Klinik şeflerinden oluşan Eğitim Üst Kurulu gibi oluşumlarıyla çalışmalarını sürdürmektedir.

Bütün bu çalışmalarda, en sevindirici gelişmelerden birisi de başlangıçta zo-runlu olarak belirli ölçütleri karşılayanlara tanınmış olan “geçici yeterlik” belgesi olan kişilerce oluşturulan Yeterlik Kurullarında, her geçen yıl sınavı başararak

“yeterlik belgesi” alan üye sayısının bariz artışıdır. Elinizdeki kitap TPD Yeterlik Kurulunun öyküsünü ve çalışmalarını anlat-

maktadır.Bu öyküde, kitabın ilerleyen sayfalarında isimlerini bulacağınız sayısız mes-

lektaşımızın yoğun emeği ve yorucu çabası söz konusudur. Bu nedenle, gerek kuruluşundan bu yana Yeterlik Kurulu ve Alt Kurullarında gerekse bu kitabın hazırlanmasında emeği geçen tüm meslektaşlarımıza TPD MYK adına teşekkürü bir borç bilirim.

Şeref ÖzerTPD Genel Başkanı

ix

Türkiye Psikiyatri Derneği’nin (TPD) Psikiyatri Yeterlik Kurulu oluşturma çalışmaları, 1999 yılında, Ankara’da, psikiyatri uzmanlık eğitimi veren kurum-lar ve psikiyatri alanında etkin olan derneklerden temsilcilerin katıldığı bir top-lantıyla başladı. Aynı dönemde Türk Tabipleri Birliği-Uzmanlık Dernekleri Eş-güdüm Kurulu bünyesinde farklı uzmanlık derneklerinde yeterlik çalışmalarına başlanmıştı. O yıllarda psikiyatri topluluğu içinde, Yeterlik Kurulu, yeterlik sınavları ile eşdeğer kabul ediliyor ve psikiyatri uzmanlık eğitiminin standart-ları oluşturulmadan, yeterlik sınavları yapılmasının bir anlamının olmayacağı vurgulanıyordu. TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu, 2004 yılında kurulduğunda, çalışmalarında psikiyatri uzmanlık eğitimi programının oluşturulmasına özel bir ağırlık verdi. İlk olarak anket çalışmalarıyla ülkemizdeki psikiyatri uzmanlık eğitiminin durumu değerlendirildi. İkinci aşamada psikiyatri uzmanlık eğitimi programı oluşturuldu. Bu sürecin son aşaması, geçtiğimiz aylarda, psikiyatri uzmanlık eğitiminde amaç ve hedeflerin oluşturulmasıyla tamamlandı. Bu ça-lışmaların, psikiyatri uzmanlık eğitimi veren kurumlar için önemli bir başvuru kaynağı ve eğitim uygulamalarında bir rehber işlevi göreceğine inanıyoruz. Bu programın kurumlarda uygulanmasıyla, eğiticilerin elde edeceği deneyimler ve eğitilenlerden sağlanan geri bildirimlerle, programın yenilenmesi ve güncellen-mesinin sürekliliği sağlanacaktır.

Eğitim programlarının oluşturulması, masa başı bir çalışma olarak kalırsa, is-tenilen etkileri gösteremeyecektir. Bu aşamada eğitim kurumlarına düşen önemli görev, bu eğitim programını yaşama geçirmektir. Bir ziyaret programı dahilinde, uzmanlık eğitiminin gereklilikleri temel alınarak eğitim kurumlarının yerinde değerlendirilmesi, yeterlik çalışmalarında gelinen önemli bir aşamayı gösterir. Bu, bir yerde eğitimin uygulanmasında sağlama işlevini görmektedir. Ziyaret Prog-ramı oluşturulup, kurum ziyaretlerini yapmak üzere çalışmalarımız tamamlandı; ziyaretlerin başlama aşamasına gelindi.

Kurum ziyaretlerinden söz ederken, bir noktayı vurgulamak önemli gözükü-yor: Alt yapı olanakları ve insangücü kapasitelerindeki yetersizlikler nedeniyle eğitim programının gereklerini yerine getiremeyen eğitim kurumları için, eksik-liklerin belirlenmesi çözüme giden yolun ilk adımı olabilir. Bir diğer adım ise,

Önsöz

x

eksiklikler başka türlü giderilemiyorsa, eğitim programı temelinde, kaynakların ortak kullanımına yönelik kurumlar arası bir işbirliği oluşturulmasıdır.

Yeterlik Kurulu etkinliklerinin önemli bir boyutu da, yeterlik sınavlarıdır. TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu, 2006 yılından bu yana, psikiyatri uzmanlarının bilimsel gelişmeleri yakından izlemelerini ve güncel bilgiye ulaşmalarını teşvik etmeyi amaçlayarak yeterlik sınavları yapmaktadır. Tamamen gönüllüğe dayanan yeterlik sınavlarına ilginin giderek arttığına tanık oluyoruz. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı ile işbirliği içinde gerçekleştirilen bu sınav-larla, Yeterlik Kurulu ölçme ve değerlendirme alanında çok önemli bir deneyim elde etmiş, bir anlamda bu alanda ustalaşmıştır. Bu gelişmelere karşın, yeterlik sınavlarına katılım açısından, henüz hedefimizin gerisinde olduğumuzu söyleme-liyiz. Yeterlik sınavlarıyla elde edilen ölçme ve değerlendirmeye yönelik deneyim-lerin, uzmanlık eğitimi sürecine aktarılmasının, uzmanlık eğitiminin niteliğini artıracağını düşünüyoruz.

Uzmanlık derneklerinin görevleri arasında, iyi hekimlik uygulaması ve iyi sağ-lık hizmeti verilmesi için, hekimlerin sürekli mesleki gelişim etkinliklerine katılı-mına olanak sağlayacak düzenlemeler yapılması yer almaktadır. Bu yönüyle, Yeni-den Belgelendirme, eğitimde sürekliliğin bir parçası, belirli bir süre için yeterliğin yeniden onaylanması olarak görülebilir. Yeniden Belgelendirme zamanla önemini daha fazla hissettirecek bir süreç olarak karşımızda duruyor.

Elinizdeki kitap, ilk kez 1999 yılında atılan mayanın, 10 yıl sonra, bugün, tutmuş olduğunu bize gösteriyor. Daha yolun başında olduğunu düşündüğümüz Psikiyatri Yeterlik Kurulu’nun, psikiyatri alanında uzmanlık eğitimi ve sürekli mesleki gelişime giderek artan düzeyde katkı sağlayacağına inanıyoruz. Yeterlik çalışmalarının bu aşamaya gelmesinde katkısı olan, dolayısıyla bu kitabın oluşu-munda yer alan tüm meslektaşlarımıza teşekkürü bir borç biliriz. Yeterlik süreci-nin, eğitime gönül verenler tarafından daha ileriye götürüleceğine inanıyor; psi-kiyatri topluluğunun Yeterlik Kurulu çalışmalarına destek ve katkılarının giderek artmasını diliyoruz.

TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu adınaDr. Raşit TükelDr. Tunç Alkın

Dr. Aylin Uluşahin

I. BölümYeterlik Kurulu Çalışmalarına

Genel Bir Bakış

TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu 2003-2009

Kurul ve Altkurul Üyeleri*

Ercan Abay, Prof. Dr. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıFisun Akdeniz, Doç. Dr.Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıTunç Alkın, Prof. Dr.Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıCem Atbaşoğlu, Prof. Dr. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıÖmer Aydemir, Prof. Dr. Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıHamdullah Aydın, Prof. Dr.Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Psikiyatri Anabilim DalıAyşe Devrim Başterzi, Yrd. Doç. Dr. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıPınar Çetinay, Uzm. Dr.İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma HastanesiAli Savaş Çilli, Doç. Dr. Selçuk Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim DalıNesrin Dilbaz, Doç. Dr.Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 2. Psikiyatri Kliniği

* Kurul ve Altkurul üyelerinin akademik ünvanları ve çalıştıkları kurumlar verilirken, Yeterlik Kurulu’nda görev aldıkları dönem dikkate alınmıştır.

Yeterlik Kurulu Çalışmalarında Görev Alan Üyeler1

4 Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi,Yeterlik ve Eğitimin Akreditasyonu

Orhan Doğan, Prof. Dr.Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıEngin Eker, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıHayriye Elbi, Prof. Dr.Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalıİbrahim Eren, Doç. Dr.Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıBanu Aslantaş Ertekin, As. Dr.İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıErol Göka, Doç. Dr. Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, 1. Psikiyatri Kliniği Peykan G. Gökalp, Doç. Dr.Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma HastanesiAli Saffet Gönül, Doç.Dr.Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıSinan Gülöksüz, As. Dr.Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma HastanesiDefne Tamar Gürol, Uzm. Dr.Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma HastanesiFigen Karadağ, Doç. Dr.Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıCengiz Kılıç, Prof. Dr.Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıNuman Konuk, Doç. Dr.Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Psikiyatri Anabilim DalıSibel Mercan, Doç. Dr.Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri KliniğiHalise Devrimci Özgüven, Doç. Dr.Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıMine Özmen, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıMurat Rezaki, Doç. Dr.Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı

5Yeterlik Kurulu Çalışmalarında Görev Alan Üyeler

Armağan Samancı, Doç. Dr.Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma HastanesiMustafa Sercan, Prof. Dr.Abant İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıLut Tamam, Doç. Dr.Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıMusa Tosun, Prof. Dr. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma HastanesiZeliha Tunca, Prof. Dr. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıHamdi Tutkun, Prof. Dr. Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıRaşit Tükel, Prof. Dr.İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıAylin Uluşahin, Prof. Dr.Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıBerna Uluğ, Prof. Dr. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıSüheyla Ünal, Prof. Dr. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıSimavi Vahip, Prof. Dr. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıMedaim Yanık, Doç. Dr. Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma HastanesiAylin Yazıcı, Doç.Dr. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıKazım Yazıcı, Prof. Dr.Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim DalıMehmet Yumru, As. Dr.Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı


Kurul ve Altkurullarda Görev Dağılımı

2003-2004

Geçici Yeterlik Yürütme KuruluRaşit Tükel (Başkan)Aylin Uluşahin (İkinci Başkan)Cem Atbaşoğlu (Sekreter)Ercan AbayHamdullah AydınEngin EkerHayriye ElbiMusa TosunZeliha Tunca

2004-2007

Yeterlik Yürütme Kurulu Denetleme KuruluRaşit Tükel (Başkan) Erol Göka Aylin Uluşahin (İkinci Başkan) Ali Saffet GönülCem Atbaşoğlu / Murat Rezaki / Cengiz Kılıç (Sekreter) Defne Tamar GürolPeykan GökalpHayriye ElbiMusa Tosun Zeliha TuncaSüheyla ÜnalKazım Yazıcı

Eğitim Kurumları ve Programlarını Yeterlik Değerlendirme Altkurulu Sınav AltkuruluTunç Alkın (Başkan) Aylin Uluşahin (Başkan)Hamdi Tutkun (Sekreter) Fisun Akdeniz (Sekreter)Erol Göka Ercan Abay Cengiz Kılıç Nesrin Dilbaz Armağan Samancı Orhan DoğanRaşit Tükel Defne Tamar Gürol Simavi Vahip Mine Özmen Mehmet Yumru / Banu Aslantaş (Asistan temsilcisi)

7Yeterlik Kurulu Çalışmalarında Görev Alan Üyeler

2007-2009

Yeterlik Eğitim ProgramlarınıYürütme Kurulu Geliştirme AltkuruluRaşit Tükel (Başkan) Tunç Alkın (Başkan)Figen Karadağ (İkinci Başkan) Aylin Yazıcı (Sekreter)Numan Konuk (Sekreter) Ömer AydemirTunç Alkın Halise Devrimci ÖzgüvenAli Savaş Çilli Sinan Gülöksüz (Asistan temsilcisi)Hayriye Elbi Numan KonukSibel Mercan Süheyla ÜnalAylin Uluşahin Simavi VahipAylin Yazıcı Ayşe Devrim Başterzi (Danışman)

Akreditasyon Yeterlik Altkurulu Sınav AltkuruluRaşit Tükel (Başkan) Aylin Uluşahin (Başkan)Ali Savaş Çilli (Raportör) Fisun Akdeniz (Sekreter)Ercan Abay Pınar ÇetinayCem Atbaşoğlu Figen KaradağHayriye Elbi İbrahim ErenMustafa Sercan Sibel Mercan Zeliha Tunca Lut TamamBerna UluğMedayim Yanık

Türkiye’de Yeterlik Kurulu Çalışmaları ve Ulusal Yeterlik Kurulu

Uzmanlık eğitiminin standartlarının geliştirilmesi yönündeki çabalar, Yeterlik Kurulu (Board) adıyla tanımlanan bir yapılanmanın birçok ülkede yürürlüğe gir-mesine ve giderek yaygınlaşmasına neden olmuştur. Ülkemizde bu alanla ilgili ilk adımlar, 1998 yılı Aralık ayında, Türk Tabipleri Birliği-Uzmanlik Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (TTB-UDEK) Genel Kurulu’nda konuyla ilgili komisyonun hazırladığı Yeterlik Kurulları Yönerge Taslağı’na son şeklinin verilmesiyle atılmış-tır. O tarihle birlikte TTB-UDEK üyesi birçok dernek, tartışılmaya ve gerekli görüldüğünde değiştirilmeye açık bir metin olan bu taslağı gündemine alarak, Yeterlik Kurulu çalışmalarını başlatmıştır.

Bu alandaki önemli bir gelişme, Ulusal Yeterlik Kurulu (UYEK) Yönergesi’nin 2003 yılında TTB-UDEK Genel Kurulu’nda kabul edilerek yürürlüğe girme-si olmuştur. UYEK, 9 Mayıs 2004 tarihinde 25 Yeterlik Kurulu temsilcisinin katılımıyla ilk Genel Kurulunu yapmış ve Yürütme Kurulunu seçerek çalışma-larına başlamıştır. 2004 tarihinden bu yana, UYEK Genel Kurulu’nda, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Dr. Raşit Tükel ve Dr. Aylin Uluşahin tarafından temsil edilmektedir.

UYEK Genel Kurulu, Tıpta Uzmanlık Tüzüğünde yer alan tıpta uzmanlık ana ve yan dallarında kurulan ve UYEK tarafından belirlenen ilke ve asgari standart-lara uygunluğu onaylanan Yeterlik Kurullarının başkanları ve Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından görevlendirilmiş temsilcilerinden, TTB-UDEK Yürütme Kurulunca belirlenen üç üyeden ve TTB Avrupa Tıp Uzmanları Birliği temsil-cisinden oluşmaktadır. UYEK’in önde gelen iki görevi; a) Yeterlik Kurullarının, temsil ettiği tıpta uzmanlık ana dalı ya da yan dalında, uzmanlık eğitiminin stan-dartları ve en az gereksinimlerinin belirlenmesi ve yerleştirilmesi çalışmalarına katılmak ve bu kurulların etkinliklerinin eşgüdümünü sağlamak, izlemek ve yönlendirmek, b) Yeterlik Kurullarının belgelendirme sınavlarının yönteminde

Yeterlik Kurulu Çalışmaları: Dünden BugüneRaşit Tükel

2


asgari standartları oluşturmaları ve sürdürmelerini sağlamak ve izlemek olarak belirlenmiştir.

Yeterlik Kurulları, UYEK Yönergesi’nde “Tıpta Uzmanlık Tüzüğü’nde yer alan tıpta uzmanlık ana dalları ve yan dallarında kurulan ve bu ana/yan dallardaki uzmanlık eğitiminin düzeyinin yükseltilmesi ve standardize edilmesini sağlayarak tıbbi bakım hizmetlerinin kalitesini iyileştirmeyi amaçlayan kuruluşlar” olarak tanımlanmıştır. Yönergede, Yeterlik Kurulları’nın temel işlevleri ise şu şekilde ifa-de edilmiştir:

a) İlgili alanda tıpta uzmanlık eğitiminin standartlarının yükseltilmesini sağlayarak ve uzmanlık eğitimi veren kuruluşların eğitici, eğitim prog-ramı ve teknik ve eğitsel alt yapısının yeterliliğini belirleyerek uzmanlık eğitiminin kalitesinin iyileştirilmesine yardımcı olma;

b) Gönüllü olarak belgelendirilmek isteyen uzman hekimleri, belirlenen asgari eğitim standartlarında uzmanlık eğitimini tamamlayıp tamamla-madığını değerlendirme; bu özelliklere uyanları yeterlik sınavlarına alma ve başarılı olanlara yeterlik belgesi verme; bu belgeyi verdiği hekimlerin yeterliklerini belirli aralarla değerlendirme (yeniden belgelendirme).

UYEK’ten alınan bilgilere göre, şimdiki durumda, TTB-UDEK’te temsil edilen 57 uzmanlık dalından 46’sında Yeterlik Kurulu kurulmuş; 46 Yeterlik Kurulu’ndan 26’sında Çekirdek Eğitim Programı, 27’sinde Asistan Karnesi oluştu-rulmuş; 23’ünde Yeterlik Sınavlarına, 4’ünde Kurum Ziyaretlerine başlanmıştır.

Psikiyatri Yeterlik Kurulu’nun Oluşturulmasıİlk ÇalışmalarTürkiye Psikiyatri Derneği (TPD) Psikiyatri Yeterlik Kurulu oluşturma çalışma-ları 1999 yılında başlamıştır. TPD tarafından 13 Mart 1999 tarihinde Ankara’da düzenlenen ve Tıp Fakülteleri Psikiyatri Anabilim Dalları, Eğitim Hastaneleri Psikiyatri Klinikleri, Türkiye Psikiyatri Derneği Şubeleri ve psikiyatri alanında etkin derneklerden temsilcilerin katıldığı bir toplantıda, TTB-UDEK Yeterlik Kurulu Komisyonunun hazırladığı Yeterlik Kurulları Yönerge Taslağı madde madde tartışılmış; eleştiri ve değişiklik önerileri ortaya konmuştur. TPD Merkez Yönetim Kurulu (MYK), söz konusu toplantıdaki tartışma ve önerilerin ışığında TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönerge Taslağını geliştirmiştir.

Aynı yıl, TPD MYK, III. Bahar Sempozyumları’nda gerçekleştirilen ve TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu oluşturulma sürecinin tartışıldığı bir forumda, Yeterlik Sınavları ile ilgili ortaya konan görüş ve eleştirileri dikkate alarak, TPD Psikiyatri

11Yeterlik Kurulu Çalışmaları: Dünden Bugüne

Yeterlik Kurulu yapılanma çalışmalarını belli bir süre için ertelemiş; bu alandaki çalışmalarda ağırlığın psikiyatri uzmanlık eğitimi ve müfredatına verilmesini ka-rarlaştırmıştır. Psikiyatri uzmanlık eğitimi ve müfredatı üzerine olan çalışmalar, 2002 tarihine kadar TPD Psikiyatri Eğitimi Bilimsel Çalışma Birimi bünyesinde sürdürülmüştür.

Psikiyatri Yeterlik Kurulu Komisyonu22-27 Ekim 2002 tarihlerindeki 38. Ulusal Psikiyatri Kongresi’nde toplanan TPD Merkez Eşgüdüm Kurulu’nda, 1999 yılından beri ara verilmiş bulunan Psikiyatri Yeterlik Kurulu oluşturma çalışmalarının bir komisyon kurularak ye-niden başlatılması ve bir program dahilinde sürdürülmesi kararı alınmıştır. Aynı toplantıda, Dr. Raşit Tükel, Dr. Mustafa Sercan, Dr. İsmet Kırpınar ve Dr. Atilla Soykan, Psikiyatri Yeterlik Kurulu Komisyonu üyeleri olarak görevlendirilmiş-lerdir. Komisyon çalışmalarını TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönerge Taslağı üzerinde yoğunlaştırmıştır.

Komisyonun çalışmaları sonucunda, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesinin yürürlüğe girmesi, şu aşamalardan geçilerek gerçekleştirilmiştir:

1) TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Komisyonu, 2002 yılı Kasım ve Aralık aylarında yaptığı çalışmalarda, 1999 tarihli TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönerge Taslağını gözden geçirmiş ve yeni bir taslak metin oluşturmuştur.

2) TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönerge Taslağı, bilgi ve değerlendir-meleri için TPD Şubeleri Yönetim Kurullarına gönderilmiş; ardın-dan 11 Ocak 2003 tarihinde, İstanbul’da toplanan Merkez Eşgüdüm Kurulunda tartışılmıştır.

3) TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönerge Taslağı, 30 Nisan 2003 tari-hinde VII. Bahar Sempozyumları kapsamında Tıp Fakülteleri Psikiyatri Anabilim Dalları ve Eğitim Hastaneleri Psikiyatri Kliniklerinden tem-silcilerin katıldığı bir toplantıda, ardından 18 Ekim 2003 tarihinde 39. Ulusal Psikiyatri Kongresi programı içinde düzenlenen bir forumda tar-tışılmış ve ortaya konan görüş ve eleştiriler doğrultusunda taslak metne son şekli verilmiştir.

4) 8 Kasım 2003 tarihinde yapılan TPD Olağan Genel Kurulunda, taslak metin son kez tartışılmış ve TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi olarak yürürlüğe girmiştir.


Psikiyatri Yeterlik Kurulu’nun Amacı ve Yapılanması Yönerge’ye göre, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulunun temel amacı; a) psikiyatri uz-manlık ve uzmanlık sonrası eğitiminin standartlarının belirlenmesi ve standardın yükseltilmesi için çalışmalarda bulunulması; b) psikiyatri uzmanlık eğitiminin belirlenen standartlara uygun olarak verilmesi ve eğitimin niteliğinin yükseltil-mesi için eğitim kurumları arasında işbirliğini sağlayıcı çalışmaların yapılması; c) psikiyatri uzmanlarının bilgi ve uygulama becerilerinin gelişmesi için sürekli tıp eğitimi (STE) etkinliklerine katılımlarının teşvik edilmesi, özendirilmesi ve değerlendirilmesi olarak belirlenmiştir.

8 Kasım 2003 tarihinde yapılan TPD Olağan Genel Kurulunda, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Geçici Yeterlik Yürütme Kurulu üyeleri belirlenmiştir. Geçici Yeterlik Yürütme Kurulu, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi’nin Geçici Madde 3a bendine göre, Yönergenin kabul edildiği tarih olan 8 Kasım 2003’ten 8 Kasım 2005’e kadar olan 2 yıllık süre içinde, profesör, doçent, kli-nik şefi ve klinik şef yardımcısı olan ve Yeterlik Belgesi almak üzere başvuruda bulunan meslektaşlarımızdan Yeterlik Yürütme Kurulunun belirleyeceği ölçütleri karşılayanlara “sınav yapılmaksızın verilmiştir” ibaresi eklenerek Yeterlik Belgesi verilmesi kararını almıştır. 26 Kasım 2005 tarihinde yapılan TPD Olağan Genel Kurulu’nda, sınavsız Yeterlik Belgesi almak için son başvuru tarihinin 31 Aralık 2005 tarihine kadar uzatılması kararlaştırılmıştır.

Geçici Yeterlik Yürütme Kurulu’nda profesör, doçent, klinik şefi ve klinik şef yardımcısı olan meslektaşlarımız için “sınavsız” yeterlik belgesi alabilmek için ge-rekli ölçütler şu şekilde belirlenmiştir: (1) Index Medicus’da yer alan dergilerdeki yayınlar 2 puan, yurtiçi hakemli dergilerdeki yayınlar 1 puan sayılmak üzere, son 10 yılda toplam 10 puanlık yayın yapmış olmak, (2) Son 5 yılda kredilendirilmiş bilimsel toplantılara katılarak toplam 75 Sürekli Tıp Eğitimi (STE / CME) kre-disi toplamış olmak.

Sınavsız Yeterlik Belgesi verilmesi uygulaması ve bu uygulamanın bir parçası olarak sınavsız Yeterlik Belgesi alınabilmesi için getirilen akademik ölçütler, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu’nun, yapılanma sürecinde sınırlı bir dönem için geçerli olan uygulamaları olarak değerlendirilmelidir.


Psikiyatri Yeterlik Kurulu Çalışmaları: 2004-2007 Dönemi

İlk Genel Kurul 30 Eylül 2004 tarihinde Kuşadası’nda, 40. Ulusal Psikiyatri Kongresi sırasında gerçekleştirilen ilk Yeterlik Genel Kurulunda, Yeterlik Yürütme Kurulu ve Yeterlik Denetleme Kurulu üyelikleri için seçim yapılmıştır. Yeterlik Yürütme Kurulu’nun 20 Kasım 2004 tarihinde yaptığı ilk toplantıda da, Yeterlik Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu ve Yeterlik Sınav Altkurulu üyeleri belir-lenmiştir. Daha sonra, 2006 yılında yapılan TPD Olağanüstü Genel Kurulu’nda, Yeterlik Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu’na TPD Asistan Komisyonu’nu temsilen bir asistanın katılması kararı alınarak, asistanla-rın ilgili Altkurul’da temsil edilmeleri sağlanmıştır.

Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu Çalışmaları

Yeterlik Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu’nda, psiki-yatri uzmanlık eğitiminin asgari standartlarını oluşturma çalışmalarına başlama kararı alınmıştır. Altkurul tarafından bu amaç doğrultusunda biri psikiyatri uz-manları, diğeri uzmanlık eğitimi veren kurum yetkilileri tarafından yanıtlanmak üzere iki farklı anket hazırlanmıştır.

Kurumlar için hazırlanan anket aracılığıyla; (1) psikiyatri uzmanlık eğitimi veren kurumlardaki eğitim programlarına ilişkin güncel durumun saptanması, mevcut eğitim programlarının değerlendirilmesi ve eğitimle ilgili gereksinim-lerin belirlenmesi, (2) yeni Tıpta Uzmanlık Tüzüğü uyarınca Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulan Psikiyatri Anabilim Dalı Uzmanlık Eğitim ve Müfredat Komisyonu’nca hazırlanan Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Gereklilikler ve Asgari Standartlar başlıklı metnin, psikiyatri uzmanlık eğitimi veren kurumların görüş ve önerilerinin alınarak geliştirilmesi planlanmıştır. Psikiyatri uzmanlık eğitim programı anketi, tıp fakülteleri psikiyatri anabilim dalı başkanlıkları ve eğitim hastaneleri klinik şefliklerine gönderilmiştir.

Psikiyatri uzmanlarının yanıtlaması için hazırlanan anket ise, TPD tarafın-dan internet aracılığıyla dernek üyelerine ulaştırılmış; ayrıca 2005 yılı Nisan ayında gerçekleştirilen 9. Bahar Sempozyumu / Türkiye Psikiyatri Derneği Yıllık Toplantısı sırasında dağıtılmıştır. Bu anketle amaçlanan psikiyatri uzmanlarının hekimlik uygulamalarında karşılaştığı sorunlardan yola çıkarak, psikiyatri uz-


manlık eğitiminde edinilmesi gerekli bilgi ve beceriler konusunda görüş oluş-turmaktır. Anketlere ait sonuçlar 15 Kasım 2005 tarihinde 41. Ulusal Psikiyatri Kongresinde ve 28 Mart 2006 tarihinde 10. Bahar Sempozyumu / TPD Yıllık Toplantısı’nda sunulmuştur. Altkurul, bu çalışmalarla kurumlarda uzmanlık eği-timi açısından gereksinimleri, eğitim desteğinin gerektiği alanları ve bu desteğin verilme yollarını belirlemeyi ve uygulanabilir bir Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı oluşturmayı hedeflemiştir.

Altkurul bu konudaki çalışmalarını 2007 yılı Ocak ayı içinde tamamlaya-rak “Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Gereklilikler ve Asgari Standartlar” met-nine son şeklini vermiştir. Bu metin, “Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı” ve

“Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programının Uygulanması” bölümlerini içermekte; metnin ekinde; 1) Çekirdek Kuramsal Eğitim Programının konuları, saatleri ve yıllara göre dağılımı, 2) Tam yeterlik düzeyinde edinilmesi gereken “çekirdek be-ceriler” listesi, 3) Çekirdek becerileri edinmek için yapılması gerekenlerin sayısı ve yıllara göre dağılımı, 4) Uzmanlık süresince edinilmesi gereken tutumlar listesi yer almaktadır.

Altkurulun psikiyatri uzmanlık eğitiminde kullanılmak üzere Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi (Asistan Karnesi) oluşturulması çalışmaları 2007 yılı Ocak ayında tamamlanmıştır.

Altkurulun bir diğer etkinliği, 2005 yılında, Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Gereklilikler ve Asgari Standartlar’ı temel alarak, yeterlik yazılı sınavı sorularının hazırlanmasına yönelik konu ağırlıklarını belirlemesi olmuştur.

“Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Gereklilikler ve Asgari Standartlar” met-ni ve “Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi” Sağlık Bakanlığı Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü’nün talebi üzerine, 2007 yılı Ocak ayında Bakanlığa gönderilmiş-tir. Bu metinlere, çevrimiçi olarak TPD sitesinde “Yeterlik” başlığı altından ulaşılabilmektedir.

Yeterlik Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu, ayrıca, psikiyatri alanındaki eğitim süreçlerine katkı amacıyla, aşağıda belirtilen çalışma-ları sürdürmektedir:

a) Bilimsel Çalışma Birimleri tarafından düzenlenen kurslarda Çekirdek Eğitim Programındaki konu başlıklarının esas alınmasının sağlanması için Yeterlik Yürütme Kurulu’na öneride bulunma,

b) Ulusal Kongreler ve Bahar Sempozyumlarında Bilimsel Çalışma Birimleri tarafından hazırlanan kurslar için model oluşturma, öğrenim hedefleri-ni belirleme konusunda danışmanlık yapma, geri bildirim formlarının hazırlanmasını ve kurs sonunda doldurularak değerlendirmenin yapıl-masını sağlama.


Sınav Altkurulu ve Yeterlik SınavlarıUzmanlık derneklerinin görevleri arasında, iyi hekimlik uygulaması ve iyi sağlık hizmeti verilmesi için, hekimlerin sürekli mesleki gelişim etkinliklerine etkin ola-rak katılımına olanak sağlayacak düzenlemelerin yapılması yer almaktadır. TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu, bu doğrultuda, psikiyatri uzmanlarının bilimsel geliş-meleri yakından izlemelerini ve güncel bilgiye ulaşmalarını teşvik etmeyi amaçla-yarak, Yeterlik Sınavlarını başlatma kararı almıştır.

Yeterlik Sınav Altkurulu, yazılı ve uygulamalı sınavların gerçekleştirilmesinde danışmanlık almak üzere Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı ile işbirliği kurmuş ve bu işbirliği çerçevesinde Yeterlik Sınavları için bir iş takvimi hazırlamıştır. Bu takvime uygun olarak, ilk aşamada, psikiyatri alanın-da çalışan profesör, doçent, şef ve şef yardımcılarından, Çoktan Seçmeli Soru Hazırlama Kılavuzunu kullanarak soru hazırlamaları istenmiştir. Soru havuzu-nun oluşturulması sonrasında, 2005 yılı Aralık ayı içinde ise, soruların yapı ve içerik analizleri yapılarak sınav matriksi oluşturulmuştur.

Tamamen gönüllülüğe dayalı ve psikiyatri uzmanlarının katılımına açık olan Yeterlik Sınavları, yazılı sınav ve uygulama sınavı olarak iki aşamada yapılmakta-dır. Sınavların ilk aşaması, çoktan seçmeli sorular kullanılarak bilginin ölçülme-sinin hedeflendiği yazılı sınavdır. Yazılı sınav soruları, Sınav Altkurulu tarafından müfredat programına ve hastalık gruplarına ilişkin oluşturulan ağırlık tablosuna uygun olarak hazırlanmaktadır. Uygulama sınavı ise, kurulan farklı istasyonlarda belirli becerileri ölçmeyi amaçlayan Nesnel Örgün Klinik Sınav (NÖKS) yapısın-dadır. 2006 ve 2007 yıllarındaki uygulama sınavlarında 6 istasyon kullanılmıştır. Adaylar her istasyonda 10-20 dakika kalmakta; bu istasyonlarda eğitilmiş pro-fesyoneller, standart olarak, önceden kurgulanmış hasta rolünü oynamaktadırlar. İstasyona giren adaya o istasyona ait bilgi yazılı olarak verilmekte, ardından hasta rolündeki kişinin odaya girmesi ile değerlendirme başlamaktadır. Değerlendirme bir gözlemci tarafından bir kontrol listesi ile yapılmaktadır.

Sınavların ilk aşaması olan yazılı sınav, ilk kez 28 Mart 2006 tarihinde, İstanbul’da, 10. Bahar Sempozyumu / Türkiye Psikiyatri Derneği Yıllık Toplantısı sırasında; sı-navın ikinci ayağı olan uygulama sınavı ise, 9 Aralık 2006 tarihinde, İzmir’de, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı’nda yapılmıştır.

2007 yılında Yeterlik Sınavlarının ikincisi gerçekleştirilmiştir. İkinci sına-vın yazılı sınav aşaması, 25 Nisan 2007 tarihinde, Çeşme’de, TPD 11. Yıllık Toplantı-Bahar Sempozyumu sırasında; uygulama sınavı ise 5 Ekim 2007 tari-hinde, İzmir’de, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı’nda yapılmıştır.


Psikiyatri Yeterlik Kurulu Çalışmaları: 2007-2009 Dönemi

Yeterlik Kurulunun Yeniden Yapılanması 25 Ekim 2007 tarihinde yapılan TPD Yeterlik Genel Kurulu ve 24 Kasım 2007 tarihinde yapılan TPD Merkez Genel Kurulu’nda, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi’nde yeni bir yapılanmaya yönelik aşağıda belirtilen değişiklikler yapılmıştır:

a) Yeterlik Yürütme Kurulu’na uzmanlık eğitimi alanında danışmanlık yap-mak üzere Eğitim Üstkurulu’nun oluşturulması,

b) Yeterlik Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu’nun görevlerinin iki altkurula bölünerek paylaştırılması; psikiyatri uzmanlık eğitimi üzerine olan çalışmaları sürdürmek üzere Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu, ziyaret programları ana ilkeleri ile yürütü-len bir akreditasyon mekanizmasını oluşturmak üzere Akreditasyon Altkurulu’nun kurulması,

c) Yeterlik Genel Kurulu’nun iki yılda bir yapılması ve bu doğrultuda Yeterlik Yürütme Kurulu ve Altkurulların görev sürelerinin üç yıldan iki yıla indirilmesi,

d) Yeterlik Yürütme Kurulu’nda yer alan 9 üyeden üçünün Akreditasyon Altkurulu’nda, üçünün Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu’nda, üçünün ise Sınav Altkurulu’nda görevlendirildikleri bir düzenlemenin gerçekleştirilmesi,

e) Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu’nun üyeleri arasında TPD Asistan Komisyonu temsilcisinin yer alması,

f ) Yeterlik Sınavının yazılı bölümüne son yıl asistanlarının katılmasına olanak sağlanması.

g) İşlevsiz kaldığı gerekçesiyle Yeterlik Denetleme Kurulu’nun kaldırılması.

Yeni Bir Yapı Olarak Eğitim Üstkurulu’nun Oluşturulması2007 tarihli Yönerge’de, Psikiyatri Yeterlik Kurulu bünyesinde yeni bir yapılanma olarak, Üniversitelerin Tıp Fakültelerindeki psikiyatri anabilim dalı başkanların-dan ve Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri psikiyatri kliniği şeflerin-den oluşan Eğitim Üstkurulu’na yer verilmiştir. Eğitim Üstkurulu’nun görevleri arasında, Yeterlik Yürütme Kurulu’na uzmanlık eğitimiyle ilgili konularda danış-


manlık yapmak, uygulamada doğan sorunlar hakkında geri bildirim vermek ve bu sorunlarla ilgili çözüm önerilerinde bulunmak yer almaktadır.

Eğitim Üstkurulu’nun ilk toplantısı, Tıp Fakülteleri Anabilim Dalı Başkanları ve Eğitim Hastaneleri Klinik Şeflerinin katılımıyla, 13 Ocak 2008 tarihinde, Ankara’da, TPD Genel Merkezi’nde yapılmıştır. Eğitim Üstkurulu ikinci toplan-tısını, 16 Ekim 2008 tarihinde, Antalya’da, 44. Ulusal Psikiyatri Kongresi sırasın-da yapmıştır.

Bir Müfredat Çalışması: Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde

Amaçlar ve Hedefler2007 yılında gerçekleştirilen Yönerge değişikliği sonucunda kurulan ve bir yer-de Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Altkurulu’nun işlevlerinin bir kısmının devamı niteliğinde olan Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu, çalışmalarını, önceki kurulun bıraktığı yerden daha ileriye taşıyacak şekilde sürdürmektedir.

Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu, psikiyatri uzmanlık eğitiminde yer alan kuramsal bilgi, beceri ve tutum alanlarındaki konu başlıklarında, uzman-lık eğitimi yılları dikkate alınarak, amaç ve öğrenme hedeflerinin tanımlandığı

“Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefler” başlıklı bir çalışma gerçek-leştirmiştir. Bu müfredat çalışmasının, Altkurul çalışmalarına danışman olarak katılan Dr. Ayşe Devrim Başterzi tarafından kaleme alınan, uzmanlık eğitiminde öğrenme ve değerlendirme yöntemlerinin anlatıldığı yazılarla birlikte, ülkemizde psikiyatri uzmanlık eğitiminin verildiği kurumlarda, bir başvuru kaynağı ve yol gösterici bir rehber işlevi görmesini bekliyoruz.

Eğitim Kurumlarının Akreditasyonu ve Ziyaret ProgramlarıTürk Tabipleri Birliği-Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu’nun (TTB-UDEK) bünyesinde çalışmalarını sürdüren Ulusal Yeterlik Kurulu (UYEK) tarafından oluşturulan ve 30 Eylül 2006 tarihinde yapılan TTB-UDEK Genel Kurulu’nda kabul edilen Yeterlik Kurulu Yönergesi Taslağı’nda, Akreditasyon Altkurulu ile uzmanlık eğitim programının tüm eğitim birimlerinde uygulanması ve sürekli geliştirilmesi için, eğitim veren birimlerin gönüllüğüne dayanan ve ziyaret prog-ramları ana ilkeleri ile yürütülen bir mekanizmasının kurulması öngörülmektedir. Bu konudaki çalışmalar; (1) kurum ziyaretleri için rehber bilgiler ve standartların oluşturulması, (2) oluşturulan standartlar çerçevesinde eğitim birimlerinin ziya-ret edilerek uzmanlık eğitim programlarının değerlendirilmesi, eksiklerin belir-lenlenmesi ve giderilmesi için önerilerin geliştirilmesi, (3) ziyaret edilen eğitim


birimleri için, Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi’nin verilmesine yöne-lik bir değerlendirmeyi içeren ziyaret raporunun hazırlanarak Yeterlik Yürütme Kurulu’na sunulması aşamalarını içermektedir. Ziyaretin amacı, değerlendirme, eğitim kurumunda eğitim etkinliklerini iyileştirerek eğitimin niteliğini artırma ve nitelik güvencesini sağlama olarak özetlenebilir.

Bu gelişmelerin bir benzeri TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu bünyesinde de ya-şanmış; 2007 yılında Yönerge’de yapılan değişiklikle, eğitim standartlarını değer-lendirme ve eğitimin niteliği için belirlenmiş ölçütlerin karşılanıp karşılanmadığı-nı saptamaya yönelik ziyaret programlarını oluşturmak ve gönüllülük temelinde kurum ziyaretlerini gerçekleştirmek üzere Akreditasyon Altkurulu oluşturulmuş-tur. Akreditasyon Altkurulu, Yönerge’ye göre, Yeterlik Genel Kurulu tarafından uzmanlık eğitimi veren kurumlarda en az 5 yıldır aktif eğitici kadrosunda bulu-nan üyeler arasından seçilen 3 üye, Yeterlik Yürütme Kurulu’nun kendi içinden seçtiği 3 üye ve Eğitim Üstkurulu’nca belirlenen 3 üyeden oluşmaktadır.

Akreditasyon Altkurulu toplantılarında, ilk olarak, ülkemizdeki diğer uzman-lık dallarında bu alanda yapılan çalışmalar ve yurtdışındaki uygulamalar temel alınarak kurum ziyaret süreci değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmelerin sonrasın-da, ilk aşamada, Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programı; ardından, psikiyatri ala-nında kurum ziyaretlerinde kullanılmak üzere Eğitim Kurumu ve Programlarını Değerlendirme Formu, Eğitilen Değerlendirme Formu, Ziyaret Kurulu İçin Değerlendirme Listesi ve Ziyaret Raporu örneği oluşturulmuştur. Altkurul, ziya-ret programı kapsamında son olarak, Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi Verilme Koşulları ve Kurumsal Asgari Yeterlik Ölçütleri’ni belirlemiştir.

Yeterlik SınavlarıSınav Altkurulu, 2007-2008 Çalışma Döneminde Yeterlik Sınavlarının üçüncü-sünü Antalya’da, 44. Ulusal Psikiyatri Kongresi sırasında gerçekleştirmiştir. 14 Ekim 2008 tarihinde yazılı sınav, 18 Ekim 2008 tarihinde uygulama sınavının (NÖKS) yapıldığı Yeterlik Sınavlarının, daha önce yapılan iki sınavdan bir fark-lılığı, 2007 yılında gerçekleştirilen Yönetmelik değişikliğine bağlı olarak, ilk kez son yıl asistanlarının sınavın birinci aşaması olan yazılı sınava katılmış olmalarıdır. Yönergeye göre, yazılı sınavda başarılı olan son yıl asistanları, uygulama sınavına ancak uzmanlıklarını aldıktan sonra girebilmektedirler. Bilindiği gibi, Yeterlik Belgesi almak için her iki sınavda da başarılı olmak gerekmektedir.

2008 yılında yapılan Yeterlik Sınavları öncesinde gerçekleştirilen bir yenilik de, çevrimiçi olarak yazılı sınav için örnek sorulara ve ve prova niteliğindeki uy-gulama sınavı görüşmesinden bir bölüm içeren video görüntülerine yer verilmiş olmasıdır. Ayrıca, aynı adresten örnek bir istasyondaki “aday yönergesi”, gözlem-


cinin kullandığı “standardize gözlemci yönergesi” ve “değerlendirme rehberi”ne ulaşılabilmektedir.

2009 yılı Yeterlik Sınavlarının ilk aşaması olan yazılı sınav, 11 Eylül 2009 tarihinde Ankara’da TPD Genel Merkezinde, sınavın ikinci aşaması olan uygu-lama sınavı (NÖKS) ise, 25 Eylül 2009 tarihinde İzmir’de Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı’nda yapılacaktır.

Son OlarakSon yapılan Yeterlik Genel Kurulu’nda seçilen Yeterlik Yürütme Kurulu’nun 9 üyesinden dördünün, Yeterlik Belgelerini Yeterlik Sınavına girerek almış olmaları dikkat çekici bir gelişmedir. Benzer oranlar, Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenen Sınav Altkurulu ve Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu için de geçerlidir. Yeterlik Sınavına girerek başarılı olan meslektaşlarımızın bu süre-ce sahip çıkarak yeterlik kurul ve altkurullarında görev almaları, çalışmalarımıza önemli bir dinamizm katarken, geleceğe ilişkin umutlarımızı da artırmıştır.

Kuruluş çalışmalarına başlandığı tarihten bu yana, çeşitli aşamalarda Yeterlik Kurulu çalışmalarının içinde yer alan meslektaşlarıma, özverili çalışmaları, üret-kenlikleri ve çalışmaları daha ileri götürmek için ortaya koydukları değerli kat-kıları için teşekkür eder, psikiyatri topluluğunun yeterlik çalışmalarına ilgi ve desteğinin giderek artmasını dilerim.

II. BölümUzmanlık Eğitimi Programı

Ülkemizde uygulanan psikiyatri uzmanlık eğitimi, kurumların olanaklarına ve kurumlardaki eğiticilerin nitelik ve niceliğine göre oldukça değişkenlik göster-mektedir. Bunun sonucunda, uygulanan eğitimin temel ürünü olan psikiyatri uzmanlarının donanımı da büyük farklılıklar göstermektedir. Psikiyatri uzmanlık eğitiminin asgari standartlarını belirleyerek bir eğitim programı oluşturmak, bu farklılıkları en aza indirme yolunda atılmış önemli bir adım olacaktır. Buna ek olarak, uygulanabilir bir uzmanlık eğitimi programının tüm eğitim kurumlarında yaşama geçirilmesi, eğitilenlerin yeterliği, kurumda verilen eğitimin akreditasyonu ve de amacı ne olursa olsun (yeterlik, uzmanlık vb.) ve kim uygularsa uygulasın (Sağlık Bakanlığı, uzmanlık derneği vb.) “merkezi sınavlarda katılımcıların başarı-sı” gibi özelliklerin değerlendirilmesi için ortak bir zemin oluşturacaktır. Kitabın bu bölümünde, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu’nca, bu amaç doğrultusunda ha-zırlanmış bir psikiyatri uzmanlık eğitimi programı sunulmaktadır. Bu program uzmanlık eğitimi süresi içinde mutlaka edinilmesi gereken bilgileri, tam yetkinlik düzeyinde uygulanması gereken becerileri ve iyi hekimlik uygulamaları için mut-lak gerekli olan tutumları kapsamaktadır.

Kern’e göre bir eğitim programı, basitçe, “planlanmış eğitim deneyimleri”dir. Program oluşturulurken eğiticiler, eğitilenler ve alanda çalışan psikiyatri uz-manlarıyla yapılan çeşitli anketler aracılığıyla eğitim gereksinimleri belirlenmiş-tir. Daha sonra Avrupa Tıp Uzmanları Birliği (Union Européenne des Médecins Spécialestes/UEMS) ve Dünya Psikiyatri Birliği (World Psychiatric Association /WPA) gibi kurumların eğitim önerileri göz önünde tutularak, uluslararası psi-kiyatri derneklerinin geliştirdikleri programların incelenmesi ve kurulların ça-lışmaları sonucunda oluşturulan program içeriği, TPD üyelerinin ve tüm eğitim kurumlarının görüşlerine sunulmuş, öneriler toplanmıştır. Program içeriğinin (Neler öğretilecek?) bilgi, beceri ve tutum alanlarına göre belirlenmesinden sonra (Bkz. Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı, Ek 1, 2, 3), programdaki her başlık için bu alanları bütünleştiren, özgül amaçlar ve hedefler oluşturulmuştur (Bkz. Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefler). Bu çalışmada, amaç ve

Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Çalışmaları İçin ÖnsözTunç Alkın, Raşit Tükel, Aylin Uluşahin

3


hedeflerin hangi yıllarda verilmesi gerektiği de belirlenmiştir. Ancak, eğitimin yıllara göre dağılımı, her eğitim kurumunun kendi koşulları doğrultusunda dü-zenlenmeye açıktır.

Sağlık Bakanlığı’nın da talep ettiği ve kurulumuzca hazırlanan “Çekirdek Becerileri Edinmek İçin Yapılması Gerekenlerin Sayısı ve Yıllara Göre Dağılımı” belgesi de (Bkz. Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı, Ek 3) programın bir par-çasını oluşturmaktadır. Önerilen uygulama sayıları en az sayılara karşılık gelmek-te olup, kurumların mümkün olduğunca bu sayının üzerinde uygulama olanağı yaratması, eğitilenlerin yetkinlik düzeyini elbette daha yukarıya çekecektir.

Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı’nda benimsemesi ve içselleştirmesi beklenen bir tutumlar listesi bulunmaktadır (Bkz. Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı, Ek 4). Bu tutumlar etik ve profesyonellikle ilişkili evrensel nitelikte ilkeleri içermektedir. Bu listedeki hedeflerin daha da çeşitlendirilmesi ve ayrıntı-landırılması konusunda tüm eğitim kurumlarının desteğini istiyoruz. Bu amaçla, Birleşik Krallık’ta Genel Tıp Kurulu’nun (General Medical Council / GMC) ya-yımladığı “İyi Tıbbi Uygulamalar” kılavuzunu Türkçeleştirerek kitabın sonuna ekledik.

Amaçlar ve hedefler belirlenirken, kurumlar arasındaki farklılıklar her zaman göz önüne alınmakla birlikte, programın çıtası en gerideki kuruma göre düzenlen-memiştir. Amacımız hem gerçekçi olmak, hem de ideale biraz daha yaklaşmaktı. Dolayısıyla bu program, olanakları açısından yetersiz kalabilecek kurumların, ne tür birimler kurmaları ya da hangi alanda kendilerini geliştirmeleri gerektiğini gösteren ve bu doğrultuda insan gücü planlamaları yapmalarını sağlayan bir reh-ber işlevi de görecektir. Kısa dönemde giderilemeyecek eğitsel açıklar için kurum-lar arasında rotasyonlar (örn. adli psikiyatri), TPD’nin düzenleyeceği merkezi ya da yerel eğitim etkinlikleri (örn. psikoterapiler), aynı kent ya da bölgedeki ku-rumların ortak eğitim vermeleri (örn. nörobilim) gibi seçenekler planlanmalıdır.

Belirlenen bu amaç ve hedeflere ulaşma yollarını gösteren öğrenme yöntemleri (Nasıl öğretilecek?) ile uygun değerlendirmeler için kılavuz niteliğinde olan de-ğerlendirme yöntemleri (Öğrenilenleri nasıl ölçelim ve değerlendirelim?) eğitim programlarının ayrılmaz parçalarıdır. Her bir amaç ya da hedef için ayrı öğrenme ve değerlendirme yöntemleri önerilmemiştir. Bunun yerine, kurumların kendi koşullarına en uygun düşen, çağdaş öğrenme ve değerlendirme yöntemlerini se-çebilecekleri iki derleme bu bölümün sonunda sunulmuştur. Yetişkinlerin, ger-çek yaşamda gereksinim duydukları bilgileri öğrenmeye eğilimli oldukları ve kullanmayacakları bilgileri unuttukları, öğrenirken huzurlu eğitim ortamlarında kullanılan aktif öğrenme yöntemlerini yeğledikleri, kendi öğrenmeleri hakkında söz sahibi olmak istedikleri mutlaka göz önüne alınmalıdır. Dolayısıyla eğiticiler,

25Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Çalışmaları İçin Önsöz

yetişkinlere öğretirlerken anksiyeteyi azaltmalı, konuları merak uyandırıcı hale getirmeli, birlikte öğrenecekleri koşulları (tartışma, diyalog vb.) hazırlamalı ve en önemlisi elde edecekleri bilgi ya da beceriyi iş yaşamlarına aktararak kazançlı çıkacakları konusunda ikna edici olmalıdırlar. Bu nedenle çoklu öğrenme yön-temlerinin kullanılması, bilgi-beceri-tutum amaçları için hedefe uygun farklı de-ğerlendirme yöntemlerinin uygulanması çok önemlidir.

ABD’de eğitimin ve eğitim programlarının akreditasyonu için gerekli olan standartlar Tıp Mezunları Birliği Akreditasyon Konseyi (Accreditation Council for Graduate Medical Education / ACGME) tarafından açıklanmıştır. ACGME, uzmanların altı alanda yetkin olmalarını beklemektedir. Bunlar; 1) Tıp bilgisi, 2) Hasta bakımı, 3) Uygulama temelli öğrenme ve gelişme, 4) Sağlık sistemi temelli uygulama, 5) Profesyonellik ve 6) Kişilerarası ilişkileri ve iletişim becerileridir. Oluşturduğumuz program her ne kadar bu yetkinlikleri içermekteyse de, bu baş-lıklar altında düzenlenmediği için, ACGME’nin tanımladığı genel yetkinliklerin kısa bir açıklaması Türkçeleştirilerek kitabın son bölümüne eklenmiştir.

Oluşturulan bu program ancak kurumlarca uygulanmaya başlandıktan sonra eğitilenlerin vereceği geri bildirimler, eğiticilerin aktaracağı deneyimler ile değişi-me ve geliştirilmeye açık olacaktır. Hem süreç içi analizler, hem de bu programla psikiyatri uzmanı olanların ve hizmet alanların izlenmesiyle yapılacak olan prog-ram değerlendirmeleri, Psikiyatri Eğitim Programını işleyen ve yaşayan bir orga-nizma yapacaktır.

I. Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programının KapsamıA. Programın AmacıPsikiyatri uzmanlık eğitiminin amacı, psikiyatri alanında yüksek düzeyde bir klinik yeterliğin geliştirilmesidir. Psikiyatri uzmanlık eğitimi programını ta-mamlamış olanların, psikiyatrik bozukluklar ve ilişkili tıbbi bozuklukların eti-yolojisi, patogenezi, tanısı, tedavisi, bakımı ve önlenmesi hakkında yeterli bir kuramsal temel ve klinik deneyime sahip olmaları hedeflenir. Program, psiki-yatri uzmanlık öğrencisine hekimlik rolü ile ilişkili alanlarda da (sağlık alanında danışman, hukuk sorunlarında bilirkişi, halk eğitmeni, klinik ya da hastane yöneticisi vb.) yeterlik sağlamalıdır. Bir yandan da, kişi, uzmanlık eğitimini gü-cünü, sınırlarını ve mesleki gelişimini sürdürmenin gerekliliğini farkında olarak tamamlamalıdır.

B. Programın NiteliğiProgram, açık bir biçimde tanımlanmalı, özgül ve geçerli öğrenme amaçlarını ve hedefleri içermelidir. Bu öğrenme amaç ve hedefleri kuramsal içerik, beceri ve tutumlar olarak tanımlanmalıdır. Eğitim programının niteliği, kendini, uz-manlık öğrencisinin psikiyatrik bozuklukları biyolojik, psikolojik ve sosyokül-türel yaklaşımlar çerçevesinde kavramsallaştırması ve öykü alma, tanı koyma, tedavi planlama ve hasta takibini gerçekleştirmesinde gösterir. Bu alanlarda

“tam yeterliliğe dayalı” bir uzmanlık eğitiminin verilmesi programın temel he-defi olmalıdır.

Uzmanlık eğitiminin niteliğinin değerlendirilmesinde klinik kayıtlar önemli bir yer tutar. Klinik kayıtlar, uzmanlık öğrencileri tarafından kaydedilen yeterli bir öykü, ruhsal durum muayenesi, fizik ve nörolojik muayeneler, yeterli bir te-davi planı, düzgün tutulan hastalık gelişim notları, gerçekleştirilen tanı ve tedavi işlemleri ve epikrizi içermelidir. Her kurumun, kayıtların süpervizyon ve eğitim-

Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi ProgramıTunç Alkın, Raşit Tükel, Simavi Vahip, Cengiz Kılıç, Hamdi Tutkun, Armağan Samancı, Erol Göka, Mehmet Yumru, Banu Aslantaş

4


sel amaçlar için düzenli olarak gözden geçirildiğini temin eden bir işleyişi ve buna uygun bir altyapısı olmalıdır.

Psikiyatri uzmanlık eğitimi programının özünü, (1) dersler, düzenli olarak programlanmış seminer, konferans, panel gibi “kuramsal eğitim”; (2) uzmanlık öğrencisine, eğitim süresi boyunca, süpervizyon altında, hasta takibiyle ilgili kli-nik deneyim, beceri ve tutum kazandırmaya yönelik “uygulamalı eğitim” oluş-turur. Eğitimin bu iki bileşeniyle, bilgi edinmenin yanı sıra, uygulama becerileri kazandırılmalı ve tutum değişiklikleri sağlanmalıdır.

Eğitim etkinlikleri uzmanlık öğrencisinin zaman ve enerjisini kullanımında önceliğe sahip olmalı; uzmanlık öğrencisinin klinik sorumlulukları, eğitim amaç-larını engelleyecek düzeyde olmamalıdır.

C. Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminin Temel AlanlarıUzmanlık eğitimi programı yeterli düzeyde ve sistemli olarak, psikiyatriyle ilgili olabilecek temel tıp bilimlerinden gelen yeni bilgileri (nörobilim, genetik vb.) ve biyolojik yaklaşımların yanı sıra psikoloji, sosyoloji, antropoloji gibi sosyal ve davranış bilimlerinden temel bilgiyi içermelidir. Eğitim programı aynı zamanda, tıp ve psikiyatri etiği konusunda bir temel oluşturmalıdır. Bu altyapının üzerine eklenecek olan diğer klinik bilimlerle (nöroloji, klinik genetik, acil tıp, endok-rin vb.) bütünlenmiş “klinik psikiyatri uygulamaları” daha da verimli olacaktır. Program, psikiyatri alt alanlarının (konsültasyon-liyezon psikiyatrisi, geriyatrik psikiyatri, adli psikiyatri, bağımlılık psikiyatrisi, sosyal psikiyatri vb.) tümünü kapsamalıdır. Uzmanlık öğrencileri en az bir psikoterapi yöntemini kullanabilir halde yetiştirilmelidir.

Bu şekilde hastalara biyopsikososyal açıdan bütüncül yaklaşabilen, farklı te-davi modellerini birleştirebilen uzmanların yetişmesi mümkün olacaktır.

D. Kuramsal EğitimKuramsal eğitim, eğitim ilkeleri üzerinde şekillendirilmiş düzenli bir program te-melinde uygulanmalı ve uzmanlık öğrencilerini eğitim sürecinde mesleki gelişim düzeylerine uygun konularla karşı karşıya getirmelidir.

Kuramsal eğitim, 4 yıl boyunca, haftada en az 4 saat, sistemli ve yapılandı-rılmış bir didaktik eğitimi (dersler, seminerler vb.) içermelidir. Kuramsal eğitim konuları eğiticiler tarafından güncel bilgilerden derlenerek aktarılmalıdır.

Ekip toplantıları, klinik olgu sunumları, dergi klüpleri ve konuk konuşmacılar tarafından verilen seminerler, eğitim programına eklenmesi uygun olan yardımcı unsurlar olarak kabul edilmeli; ancak kuramsal eğitimin yerini almamalıdır.

29Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı

Kuramsal eğitimde, eğiticiler ve uzmanlık öğrencilerinin katıldığı klinik olgu sunumu ve tartışması toplantıları ayrı bir önem taşır. Bu tür uygulamalar, sunu-lan olgunun tanı ve tedavisinde yer alan kuramsal ve uygulamaya dönük konula-rın ele alınması ve tartışılması bakımından zengin deneyimler içerecektir.

Kuramsal eğitim içinde psikoterapi eğitimi yer almalı ve en az haftada bir saat olmak üzere toplam 120 saatlik, ağırlıklı olarak psikodinamik ve/veya bilişsel-davranışçı kuramların ele alındığı kuramsal kurslar düzenlenmelidir.

Çekirdek Kuramsal Eğitim Programı Ek 1’de verildiği gibi (kuramsal eğiti-min konuları, saatleri ve yıllara göre dağılımı) uzmanlık eğitiminin ilk üç yılı için, Dünya Psikiyatri Birliği’nin (DPB) önerileri doğrultusunda uygulanmalıdır. (Not: DPB, Ek 1’de yer alan Çekirdek Kuramsal Eğitim Programını 4 yıllık uz-manlık eğitimi için önermiştir.)

E. Uygulamalı EğitimUygulamalı eğitimde, psikiyatri uzmanlarında olması gereken becerilere yönelik “tam yeterlik”in kazanılması hedeflenir (Ek 2). Tam yeterlik, bir becerinin “bütün aşamaları ya da evrelerinde” hatasız-eksiksiz biçimde, tam olarak yapılması amaç-lanarak, tekrar tekrar aynı becerinin gösterilmesiyle kazanılır. Başka bir deyişle, tam yeterlik beceride otomatizmanın kazanılması demektir. Bu amaçla her beceri için eğitim programında ayrı bir zaman ayrılmalı ve her birinin üzerinde ayrı ayrı durulmalıdır.

Bir psikiyatri uzmanlık öğrencisinin meslek etiği ve profesyonellik adına ka-zanması gereken tutumlar listelenmiştir (Ek 3). Bu tutumların kazanılmasında kurum kültürünün ve eğitmenlerin model alınması, usta-çırak ilişkisi ve süper-vizyon süreçleri anahtar eğitim yöntemleridir. Gerektiğinde bu konulara yönelik kuramsal sunumlarla da desteklenmelidir.

1. Uygulamalı Eğitimde Temel Özellikler

a) Hasta Takibinde Artan Derecelerde Klinik Sorumluluk

Klinik servisler, uzmanlık öğrencilerinin belli bir orandaki hastanın takibinden birinci derecede sorumlu olacakları ve yeterli düzeyde süpervizyon alacakları şe-kilde düzenlenmeli; sorumluluğun derecesi ve biçimi uzmanlık öğrencisinin eği-timinde ilerlemesiyle koşut olmalıdır.

Uzmanlık öğrencilerine, son yıl içinde, tercihan 2-4 ay süreyle, servis so-rumluluğunu üstlenecekleri ve hasta takibinin yanı sıra yöneticilik, danışmanlık vb. beceri ve tutumlarını geliştirme ve uygulama olanağı bulacakları bir dönem sağlanmalıdır.


b) Yeterli Sayı ve Çeşitlilikte Hasta

a. Uzmanlık öğrencileri, psikiyatrik hastalıkların temel kategorilerinden, akut ve kronik hastalığı olan yeterli sayıda ve çeşitlilikteki hastanın tanı-sının konulması ve tedavisinden birinci derecede sorumlu olmalıdır.

b. Uzmanlık öğrencileri, her iki cinsiyetten, çocukluktan yaşlılığa kadar çe-şitli yaş gruplarından ve farklı sosyal ve ekonomik katmanlardan hasta-ların değerlendirmesi ve tedavisinde, süpervizyon altında beceri eğitimi alarak deneyim kazanmalıdır.

c. Uzmanlık öğrencilerinin herhangi bir zamanda birinci derecede sorum-lu oldukları hastaların sayısı, her hastanın ayrıntılı olarak incelenmesine izin verecek, her hastaya uygun tedaviyi sağlayacak ve eğitim programı-nın diğer konularında kendine yeterli zaman bırakacak kadar az, aynı zamanda klinik deneyimlerin yeterli derinliği ve çeşitliliğini sağlayacak kadar da çok olmalıdır.

c) Bireysel Süpervizyon

Hastaların süpervizyon altında klinik takibi uygulamalı eğitimin özünü oluşturur. Uygulamalı eğitim, normal klinik çalışmayla birlikte giden bir klinik süpervizyon içermelidir.

Her uzmanlık öğrencisi eğitim seminerleri ve vizitlerine ek olarak, haftada en az bir saat, yılda en az 40 saat olmak üzere bireysel eğitim süpervizyonu almalı ve süpervizyonlar düzenli bir program dahilinde uygulanmalıdır.

2. Uygulamalı Eğitimin Temel Alanları

a. Yatan Hastalarda Deneyim

Uzmanlık öğrencileri, 5 yıllık bir eğitim programında, 12 aydan az, 24 aydan fazla olmayacak şekilde, yatan hastaların tanı ve tedavisinden sorumlu olmalıdır.

b. Ayaktan Hastalarda Deneyim

Uzmanlık öğrencileri, kısa ve uzun süreli hasta takibini içeren ayaktan hasta tedavisi programında, düzenli bir süpervizyon altında, psikodinamik, biliş-sel-davranışsal ve biyolojik yaklaşımları kullanarak en az 16 ay geçirmelidir. Uzun süreli ayaktan hasta tedavisi deneyimleri, bir yıl ya da daha uzun bir süre için, süpervizyon altında, en az haftada bir görülen, yeterli sayıda hastayı içermelidir.


c. Konsültasyon-liyezon Psikiyatrisi

Uzmanlık öğrencileri, konsültasyon-liyezon psikiyatrisinde en az 4 ay süreyle be-ceri edinmeli ve deneyim kazanmalıdır. Bu deneyimin belirli bir kısmının ayak-tan hasta tedavisi şeklinde olması tercih edilir.

d. Acil Psikiyatri

Uzmanlık öğrencileri, acil psikiyatri alanında deneyimli bir eğiticinin yönetimin-de, psikiyatrik acil servislere başvuran hastaların değerlendirme ve tedavi süreçle-rine katılmalıdır. Acil psikiyatri deneyimi, intihara eğilimli ve fiziksel şiddet gös-terme potansiyeli taşıyan hastalarla ilişki kurmayı ve de bu hastaların tedavisini içermelidir.

e. Yaşlılık Psikiyatrisi

Uzmanlık öğrencileri, tanı ve tedavi konusunda sorumluluğu üstlenerek çeşitli psikiyatrik bozuklukları olan yaşlı hastalarla beceri ve deneyim kazanmalıdır.

f. Alkol-madde Kötüye Kullanımı / Bağımlılığı

Uzmanlık öğrencileri alkol-madde kötüye kullanımı/bağımlılığı konusunda, arın-dırma ve uzun süreli tedaviyi içerecek şekilde beceri ve deneyim kazanmalıdır.

g. Adli Psikiyatri

Uzmanlık öğrencileri, adli psikiyatri hastalarının ele alınması konusunda, hukuk-sal işlemler ve adli rapor yazma konusunda beceri ve deneyim kazanmalıdır.

3. Psikoterapi

Psikoterapi eğitiminde gereklilikler; psikoterapötik görüşme becerilerini geliştir-me, psikiyatrik bozukluğun psikoterapötik formülasyonunu yapabilme, uzmanlık eğitimi içinde en az 5 olguya kısa süreli psikoterapi (12-16 seans), en az 1 olguya uzun süreli psikoterapi (en az 40 seans) uygulamayı içerir.

Uzmanlık öğrencileri, öncelikle destekleyici psikoterapi, bilişsel-davranışçı ve psikodinamik terapilerde gerekli becerileri-tutumları edinmeli ve deneyim kazan-malıdır. Ayrıca, eğitim programında grup terapisi, aile ya da eş terapisi gibi psiko-terapötik yaklaşımlara da yer verilebilir.

Psikoterapi süpervizyonları, en az yarısı veya daha fazlası bireysel olacak bi-çimde, en az 100 saat olmalıdır.


F. Psikiyatri Dışı RotasyonlarPsikiyatri dışı rotasyonlar Nöroloji, Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi, Acil Tıp rotasyo-nu ve Seçmeli Rotasyon olarak belirlenmelidir.

a. Nöroloji Rotasyonu

Nöroloji rotasyonunun süresi 6 ay olmalıdır. Rotasyonun yapıldığı birimlerde aşağıdaki hedeflere yönelik eğitsel düzenlemeler yapılmalıdır:

Altı aylık rotasyon süresinin 3 ayı klinikte, 3 ayı poliklinikte geçirilmelidir. Poliklinik rotasyonu sırasında psikiyatri uzmanlık öğrencisi, dönemler halinde, nöropsikiyatrik hastalıklar (demans), epilepsi, hareket bozuklukları ve multipl skleroz hastalarının görüldüğü birimlerde çalışmalıdır.

Kuramsal eğitim: Kuramsal öğrenme hedeflerine (Ek 1) uygun en az 24 saatlik bir didaktik eğitim programı (demans, epilepsi, hareket bozuklukları, serebrovas-küler olay, demiyelizan hastalıklar, baş ağrısı ve hareket bozukluklarının etiyoloji, tanı ve tedavisi, nöroanatomi, beyin görüntüleme) nöroloji eğiticileri tarafından sağlanmalıdır.

Beceri eğitimi: Psikiyatri uzmanlık öğrencisi tam ve sistematik bir nöro-lojik muayene yapabilmeli, nörolojik hastalıkların tanısını koyup, ayırıcı ta-nısını yapabilmeli, beyin manyetik rezonans ve bilgisayarlı tomografilerini değerlendirebilmelidir.

b. Acil Tıp Rotasyonu

Acil tıp rotasyonu Acil Tıp Kliniğinde ya da İç Hastalıkları Kliniğinin Acil Servisinde 2 ay süreli olarak yapılmalıdır. Rotasyon sırasında rotasyonun yapıldığı birimde aşağıdaki hedeflere yönelik eğitsel düzenlemeler yapılmalıdır:

Ağırlıklı olarak beceri eğitimi olmak üzere kuramsal ve beceri eğitimin veri-lerek psikiyatri uzmanlık öğrencisinin; (1) tıbbi acil durumları psikiyatrik acil durumlardan ayırt etmesi, (2) tıbbi acil durumlara müdahalede bulunması, (3) kardiyopulmoner resüsitasyonu öğrenmesi, (4) travma hastasına ilk müdahaleyi gerçekleştirmesi, (5) psikiyatrik hastalarda çıkabilecek tıbbi acil durumlara mü-dahale etmesi, (6) acil servis koşullarında hasta ve yakınlarıyla iletişim kurma ve onları bilgilendirme becerisini kazanması sağlanmalıdır.

c. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Rotasyonu

Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi rotasyonu 4 ay süreli olmalı ve rotasyonun yapıldığı birimlerde aşağıdaki hedeflere yönelik eğitsel düzenlemeler yapılmalıdır:


Kuramsal eğitim: Psikiyatri uzmanlık öğrencisine; (1) Çocuk ve ergen hasta-nın psikiyatrik değerlendirilmesi ve biyopsikososyal formülasyonu, (2) Gelişim kuramları, (3) Aile dinamiklerinin değerlendirilmesi, (4) Çocukluk çağı ruhsal bozukluklarında etiyoloji, tanı, ayırıcı tanı ve tedavisi konularında, 12-16 saatlik bir didaktik eğitim programı sağlanmalıdır.

Beceri eğitimi: Psikiyatri uzmanlık öğrencisi; (1) Çocukla yaşına uygun gö-rüşme yapabilmeli, (2) Hastaları ve aileleri dinleyip anlayabilmeli ve sözel olma-yan iletişime dikkat edebilmeli, (3) Hastalarla ilişkide güven, dürüstlük, açıklık ve rahatlık duyguları yaratarak terapötik ittifakı geliştirebilmeli ve sürdürebil-meli, (4) Aile içi ilişkileri değerlendirebilmeli, ebeveynlerdeki işlev bozukluğu gösteren/patolojik davranış kalıplarını belirleyebilmeli ve bunlara müdahale edebilmelidir.

d. Seçmeli Rotasyon

Bu rotasyonun hedefi tıpta uzmanlık öğrencisinin ilgi duyduğu ya da kendini ek-sik hissettiği ve seçimini kendisinin yaptığı konu ya da alanlarda, gönüllü olarak, derinlemesine bilgi edinmesini ve çalışmasını sağlamaktır. Uzmanlık öğrencisi eğitim sorumlusuyla bilgisi dahilinde, rotasyon süresine uygun bir eğitim prog-ramı (kuramsal ve uygulamalı) düzenlenir. Seçmeli rotasyon süresi kurumun ola-nakları ve çalışma düzeni dikkate alınarak 1-2 ay olmalıdır.

II. Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programının Uygulanması

A. Eğiticiler ve Programın Yönetimi1. Uzmanlık eğitim programı, en azından 5 yıldan beri etkin olarak eği-

tim sürecinde yer alan eğitici konumundaki bir psikiyatristin yönetimi altında yürütülmelidir. Uzmanlık programı yöneticisi, zamanının en az yarısını eğitim programının yönetimine ve bu konuyla ilgili çalışmalara vermelidir.

2. Uzmanlık eğitimi programının yöneticisinin altında, öğretim üyelerin-den ve uzmanlık öğrencileri temsilcisinden oluşan ve eğitim politikasını belirleyen bir komite bulunmalıdır. Eğitim komitesi, uzmanlık eğitimi programının planlanması, geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendiril-mesi aşamalarının her birine etkin olarak katılmalıdır.

3. Eğitim komitesi her yıl düzenli bir biçimde eğitilenlerin tümünden anonim olarak yazılı geri bildirimler almalıdır. Geri bildirimler, eği-


tim programının biçim ve içeriğini, güncelliğini, niteliğini ve uygu-lanabilirliğini; eğiticilerin niteliklerini ve katılımlarını; eğitim orta-mının yeterliğini sorgulamalıdır. Eğitim komitesi elde edilen verile-rin kurumsal olarak tartışılmasını ve gereken önlemlerin alınmasını sağlamalıdır.

4. Eğitim kurumunda, uzmanlık eğitimi programına katılan ve psikiyatrik uygulamaların geniş bir yelpazesinde deneyim kazanmış yeterli sayıda eğitici bulunmalıdır. Eğitici sayısı, eğitim alanın kişisel olarak yakından izlenmesini sağlamak ve yeterli düzeyde süpervizyonunu temin etmek için, eğitim alanların sayısıyla orantılı olmalıdır. Eğiticiler, eğitim prog-ramına düzenli ve sistemli olarak katılmalı ve uzmanlık öğrencisi tanı ya da tedaviye ilişkin bir sorunla karşılaştığında süpervizyon vermeye hazır olmalıdır.

B. Yeterliğin Değerlendirilmesi1. Her uzmanlık öğrencisinin gelişimi, sistemli ve düzenli olarak değer-

lendirilmelidir. Bu amaçla uzmanlık öğrencileri, eğitim programı çer-çevesinde seçilen olguların kayıtlarını tutmalı ve bu kayıtlar program yöneticisi tarafından periyodik olarak gözden geçirilmelidir. Uzmanlık öğrencileri tarafından tutulan kayıtlar, eğitim programının gereklilikle-rinin karşılanıp karşılanmadığını göstermesi açısından önemlidir.

2. Her uzmanlık öğrencisiyle yeterli sıklık, süre ve derinlikte, eğitim amaç-larına uygunluğun dikkate alındığı, mesleki gelişimi değerlendirme oturumları yapılmalıdır. En az 6 ayda bir yapılması uygun olan bu otu-rumlarda, uzmanlık öğrencisine programı ve eğitim kurumunu değer-lendirme olanağı verilmelidir.

3. Uzmanlık öğrencilerine eğitim sürecinin her yıl kuramsal bilgi ve klinik becerileri sınamaya yönelik “yazılı ve uygulamalı ara sınavlar” yapılma-lıdır. Uygulamalı sınavlar kazanılması hedeflenen becerilere ve tutumla-ra yönelik olarak yapılmalı ve nesnel olmalıdır. Bu tür bir eğitim etkin-liği, eğitim alanların mesleki gelişim düzeylerini belirlemeye yardımcı olacağı kadar eğitim programının niteliği ve amaca uygun olarak işleyip işlemediği konusunda da geri bildirim olanağı sağlayacaktır.

C. Uzmanlık Öğrencileri 1. Uzmanlık öğrencileri, eğitim programına düzenli olarak katılmalı; bir

yandan kuramsal kursları izleyerek, diğer yandan yeterli sayıdaki ya-


tan ve ayaktan hastanın tedavisinde yer alarak ve yeterli çeşitlilik ve sayıdaki uygulamaya dönük işlemleri gerçekleştirerek müfredatta ta-nımlanan beceri-tutumları edinmeli ve psikiyatri alanında deneyim kazanmalıdırlar.

2. Uzmanlık öğrencileri, hastalarla iletişim kurma, uluslararası literatürü izleme ve yabancı meslektaşlarıyla iletişim kurma açısından yeterli dil becerilerine sahip olmalıdırlar.

3. Uzmanlık öğrencileri tarafından tutulan klinik kayıtlar, yeterli bir has-talık öyküsü, çok iyi bir ruhsal durum, fizik ve nörolojik muayene bul-guları, yeterli bir tedavi planı, hastalığın gidişine ilişkin düzenli notlar ve epikriz içermelidir.

4. Uzmanlık öğrencilerinin klinik etkinliklerinin kaydedildiği bir asistan karnesi olmalıdır.

D. Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi (Asistan Karnesi)Uzmanlık eğitimi kayıt belgesi, uzmanlık öğrencisinin uzmanlık eğitiminden en yüksek düzeyde yararlanması temin etmek üzere geliştirilmiş olan, kişisel bir eği-tim dosyasıdır. Uzmanlık eğitimi kayıt belgesinin sahibi uzmanlık öğrencisidir. Uzmanlık eğitimi kayıt belgesi, eğitimin kalitesini yükseltmek üzere eğitim veren ile eğitim alan arasında gerçekleştirilen karşılıklı bir taahhüt olarak alınmalıdır. Uzmanlık eğitimi kayıt belgesinin temel amacı, uzmanlık öğrencisinin eğitiminin, fikir birliği sağlanmış öğrenme hedefleri doğrultusunda, kayıt tutularak destek-lenmesidir. İkinci olarak, uzmanlık eğitimi kayıt belgesi, uzmanlık eğitimi progra-mının uzmanlık öğrencisi ve eğitim kurumu tarafından tamamlanmış olduğunu teyit eder. Uzmanlık eğitimi kayıt belgesi uzmanlık öğrencisini değerlendirmek için kullanılmaz.


Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesinin İçeriği

Uzmanlık eğitimi kayıt belgesinde her eğitim etkinliği için şunlar olmalıdır:

a. Birim, süre, olgu sayısı, görevler, süpervizyon verenin adıb. Eğitim sürecinin başlangıcında eğitim veren ile uzmanlık öğrencisi ara-

sında eğitim hedeflerinin saptanması ve eğitim sürecinin sonunda eğiti-min değerlendirilmesi

Uzmanlık eğitimi kayıt belgesinin şu bölümlerden oluşması önerilir:

I. Eğitimin Zorunlu Öğeleri1. Tedavi ortamı (erişkin, ileri yaş, madde kötüye kullanımı)

a. Yatan hasta: Akut, orta ve uzun sürelib. Ayaktan hastac. Liyezon-konsültasyon psikiyatrisid. Acil psikiyatri

2. Süpervizyona. Tedavi (hasta yönelimli)b. Eğitim (uzmanlık öğrencisi yönelimli)

3. Psikoterapi eğitimia. Kuramsal eğitimb. Süpervizyon

4. Genel kuramsal eğitim II. Diğer Klinik Eğitim Etkinlikleri

1. Gelişim psikiyatrisi, Adli Psikiyatri, İdari Psikiyatri2. Laboratuvar, psikolojik testler3. Diğer

III. Kurum Dışındaki Kurslar ve Çalışma Grupları IV. Araştırma Uygulamaları V. Poster, Sözel Sunumlar ve Yayınlar VI. TTB Tarafından Kredilendirilen Kongre ve Sempozyum Katılımları VII. Yurtdışında Eğitim Etkinliklerine Katılım VIII. Diğer Eğitim Etkinlikleriyle İlgili Deneyimler


E. Eğitim Veren Kurumların Nitelikleri1. Eğitim veren kurumlar, uzmanlık öğrencilerinin ekip anlayışı içinde be-

cerilerini geliştirmesine olanak verecek şekilde, yeterli düzeyde ve tam gün eğitim vermelidir.

2. Kurumsal yapılanmada, psikiyatri içi disiplinler, uzmanlık öğrencisinin temel alanlarda yeterli eğitimi almasına ve ekip anlayışı içinde becerile-rini geliştirmesine olanak verecek bir işlerlikte mevcut olmalıdır.

3. Bir eğitim kurumunda, temel alanlarda eğitim kurumsal olanaklarda-ki yetersizlikler nedeniyle verilemediğinde, kurumlar arası rotasyonlar gündeme gelmelidir.

4. Eğitim kurumunda, uzmanlık eğitiminin başarılı biçimde uygulanabil-mesi için aşağıda belirtilen fiziksel olanaklar mevcut olmalıdır: a. Uzmanlık öğrencilerinin programın amaç ve hedeflerine ulaşabilmeleri

için, yeterli sayıda ve çeşitlilikte ayaktan ve yatan hasta akışına imkan veren ve muayene, tanı ve tedavi işlemlerinin uygulandığı özel olarak ayrılmış ve yeterli donanıma sahip mekanlar,

b. Olumlu bir eğitim ortamı yaratabilmek için uzmanlık öğrencilerinin rahatça bilgi kaynaklarına ulaşabilecekleri ve çalışabilecekleri ortamlar (asistan odası, nöbet odası ve internet erişimi),

c. Seminerler, dersler ve diğer eğitim uygulamaları için ayrılmış yeterli mekan ve donanım,

d. Tepegöz, slayt makinası ve teknolojik gelişmelere uygun işitsel-görsel öğretim gereçleri,

e. Ulusal ve uluslararası literatüre ulaşmayı sağlayacak bir kütüphane ve çevrimiçi veri tabanlarına erişim olanakları.5. Eğitim veren kurumda, niteliği temin eden bir iç sistem; etik komite-

ler ve ilaç komiteleri gibi nitelik denetimini sağlayan kurullar mevcut olmalıdır.


Ek 1. Çekirdek Kuramsal Eğitim Programının Konuları, Saatleri ve Yıllara Göre Dağılımı

Eğitim yılı(DPB önerileri)

Toplam saat(DPB önerileri)

Hasta değerlendirmesi

Ruhsal durum muayenesi, fizik ve nörolojik muayene ve öykü almayı içeren klinik değerlendirme ve tanı koyma becerisi, ayırıcı tanı ve tedavi planının oluşturulması, tedavi izlemi

1 14-16

Büyüme ve gelişim

Sosyal-emosyonel-bilişsel gelişim, gelişim kuramları

1 4-6

Kriz müdahalesi İntihar eğilimi olan hastaların değerlendirilmesi ve tedavisi; krizlere müdahale yöntemleri, olağanüstü durumlar psikiyatrisi

1 4-6

Acil psikiyatri Acil hastaya yaklaşım, acil hastanın stabilizasyonu ve yönlendirilmesi

1 4-6

Tanı araçları Yaygın olarak kullanılan tanı araçları ile psikolojik testlerin kullanımı ve yorumlanması, nöropsikolojik testler

1, 2 4-6

Erişkin psikopatolojisi

Psikiyatrik bozuklukların tanı ve sınıflandırılması, psikopatoloji kuramları

1, 2, 3 >20

Psikofarmakoloji Kısa ve uzun süreli farmakolojik tedaviler, ilaçların etki mekanizmaları

1, 2, 3 >20

Fiziksel tedaviler EKT endikasyon ve kontrendikasyonları, EKT uygulama biçimleri, ışık tedavileri, TMS

1 4-6

Psikoterapiler Analitik yönelimli bireysel psikoterapi ve/veya bilişsel-davranışçı terapilerde kuram ve teknikler

1, 2, 3 >20

Nöroloji/nöropsikiyatri

Psikiyatrik uygulamada karşılaşılan nörolojik bozuklukların etiyoloji, tanı, ayırıcı tanı ve tedavisi, nöropsikiyatrik sendromlar

1, 2, 3 14-16

Toksikoloji İlaçların ve ilaç yan etkilerinin morbidite ve mortaliteye etkileri

1,2 2-4

Madde kötüye kullanımı

Yatan ve ayaktan madde bağımlılığı hastalarında etiyoloji, tanı, arındırma ve uzun süreli tedavi

1, 2, 3 10-12

Alkolizm Yatan ve ayaktan alkol bağımlılığı hastalarında etiyoloji, tanı, arındırma ve uzun süreli tedavi

1, 2, 3 8-10

Geropsikiyatri Psikiyatrik bozukluğu olan yaşlı hastalarda tanı ve tedavi

1, 2, 3 6-8

Etik Tıp etiği ve psikiyatrik uygulamalarda etik ilkeler

1, 2, 3 4-6


Nörobilim Temel nöropatoloji, nöroanatomi, nörokimya, nörofizyoloji ve bilişsel nöropsikoloji, psikogenetik

1, 2, 3 >20

Cinsellik ve cinsiyet

Cinsel bozuklukların etiyoloji, tanı, ayırıcı tanı ve tedavisi

1 4-6

İletişim becerileri

Hastalar ve aileleri; psikologlar, psikiyatri hemşireleri, sosyal hizmet uzmanları ile etkin işbirliği için gereken tutumlar

1 10-12

Çocuk ve ergen psikiyatrisi

Çocuk ve aileyle görüşme teknikleri, psikiyatrik bozukluğu olan çocuk ve ergenlerin tanı ve tedavisi konusunda deneyim kazanılması

2,3 8-10

Zeka geriliği Zeka geriliği ve diğer gelişimsel bozuklukları olan hastaların tanı ve tedavisi konusunda deneyim kazanılması

2,3 4-6

Beyin görüntüleme

BT, SPECT, MR, MRS, beyin haritalaması vb. yöntemlerin psikiyatrideki yeri ve kullanımı

2,3 4-6

Liyezon-konsültasyon

Dahili ve cerrahi servislerdeki hastaları içeren konsültasyon-liyezon psikiyatrisi uygulamaları, ruhsal hastalık-tıbbi hastalık ilişkisi

2,3 10-12

Grup psikoterapisi

Grup terapileri endikasyon ve süreçleri hakkında bilgi

2 4-6

Aile terapisi Aile dinamiklerini tanıma, aileye danışmanlık ve müdahale teknikleri

2,3 4-6

Psikiyatrik epidemiyoloji

Ruhsal bozuklukların sıklığı, biyolojik ve çevresel risk etkenleri

2 4-6

Toplum psikiyatrisi

Topluma dayalı-koruyucu psikiyatri uygulamaları, psikososyal çevrenin bozukluklara etkisi, sosyal psikoloji

2,3 4-6

Psikiyatrik rehabilitasyon

Ruhsal rehabilitasyon teknikleri, yeti yitiminin rehabilitasyonu, sosyal beceri eğitimi

2,3 4-6

Kültürel psikiyatri

Ruhsal bozukluklarda kültürel etkenler, kültürler arası psikiyatri, sosyal grupların psikolojisi

2,3 6-8

Koruyucu psikiyatri

Ruhsal bozuklukların ve yarattıkları yeti yitiminin önlenmesi

2,3 4-6

Psikiyatri tarihi Psikiyatrinin kökeni ve tarihi gelişimi 2 4-6

Araştırma eğitimi

Araştırma yöntemleri, literatürü eleştirel değerlendirebilme (kanıta dayalı tıp), temel biyoistatistik

2,3 4-6

Adli psikiyatri Kötü hekimlik uygulamaları, bilgilendirilmiş olur, rıza dışı hastaneye yatırma, vesayet vb.

3 6-8

İdari psikiyatri Psikiyatri uygulamalarının idari yönüyle ilgili deneyim

3 4-6

Bilgi / internet Bilgiye erişim ve “on-line” veri tabanlarını kullanabilme

3 2-4


Ek 2. Tam Yeterlik Düzeyinde Edinilmesi Gereken “Çekirdek Beceriler” Listesi

1. Tam bir psikiyatrik değerlendirme yapma becerisini geliştirmek

• DSM/ICD sistemlerine uygun biçimde ayırıcı tanı yapabilmek, • Hastanın tanısı ve ele alınmasında nörobiyolojik, fenomenolojik, psiko-

lojik ve sosyokültürel yönlerini de kapsayan bütüncül bir olgu formü-lasyonu yapabilmek,

• Uygun laboratuvar, görüntüleme, tıbbi ve psikolojik incelemeleri kap-sayan bir değerlendirme planı oluşturabilmek,

• Biyolojik, psikolojik ve sosyokültürel alanlara yönelik kapsamlı bir teda-vi planı yapabilmek.

2. Bireylerin ruhsal rahatsızlıklarla baş edebilmek için kullandıkları biyolojik, psikolojik, toplumsal ve manevi düzenekleri belirleyebilmek ve uygun müdahalelerde bulunabilmek

• Hastalıkların nedenleri hakkındaki inançları sorgulama alışkanlığı geliştirmek,

• Ego savunma mekanizmalarını tanıyabilmek, • Başa çıkma mekanizmalarını belirlemek, • Hastaların bireysel ve toplumsal desteklerini tanımlayabilmek.

3. Psikiyatrik değerlendirme temelinde hastanın kendisine ya da başkasına zarar verme potansiyelini kapsamlı biçimde değerlendirebilmek

• Riskleri değerlendirebilmek, • Bu riskleri en aza indirebilecek müdahaleleri yapabilmek, • Rıza dışı tedavi standartlarını ve işlemlerini bilmek, • Acil tedavi planları yapabilmek, • Kendine ya da çevreye zarar vermeyi önleyecek yöntemleri uygulayabilmek.

4. Terapötik görüşmeleri yürütebilmek

• Terapötik teknikleri (örneğin destekleyici müdahaleler) kullanarak kli-nik açıdan gerekli materyali derleyebilme ve kullanabilme becerisini edinmek,

• Biyolojik ve sosyokültürel tedavilerin yanında “bireysel, grup ve aile te-rapilerini” yürütebilmek.


5. Kapsamlı psikiyatrik değerlendirme sonucunda psikiyatrik bozuklukları tanıyabilme ve tedavi edebilme becerisini gösterebilmek

• Psikiyatrik bozuklukların etiyolojileri, risk etkenleri, patogenezleri ve temel tanı ölçütlerini bilmek,

• Değişik biçimlerdeki psikiyatrik bozuklukları değerlendirebilmek, ge-rektiğinde araştırabilmek,

• Temel değerlendirme ölçeklerini (Mini Mental Durum Muayenesi Kısa Psikiyatrik Değerlendirme Ölçeği, Hamilton Depresyon Derecelendirme Ölçeği, Hamilton Anksiyete Derecelendirme Ölçeği) doğru olarak kullanabilmek ve yorumlayabilmek,

• Biyopsikososyal değerlendirme sonucunda tanıya ve hastanın sorunları-na uygun tedaviyi seçmek ve uygulamak,

• Anestezi ile EKT uygulaması yapabilmek.

6. Psikodinamik psikoterapi yürütebilme becerisi

• Psikodinamik psikoterapötik tedaviye uygun olabilecek hastaları ve baş-vuru sorunlarını tanıyabilmek,

• Hastayı açık ve saklı anlamlar açısından dinleyebilmek, • Hastalarla oluşan klinik durumla ilişkili olabilecek kendi davranışlarını

ve psikolojik deneyimlerini gözlemleyebilmek ve analiz edebilmek, • Hastanın geçmişindeki önemli kişilerle olan ilişkilerindeki iletişim ve

davranış kalıplarını belirleyebilmek, • Hastaların kendilerini anlamasını artıracak destekleyici ve/veya yorum-

layıcı teknikleri kullanarak müdahale edebilmek.

7. Bilişsel-davranışçı terapi yürütebilme becerileri

• Hastanın sorunlarını çarpıtılmış düşünceler ve bilişsel şemalara ait te-rimler ile formüle edebilmek,

• Ev ödevleri vermek de dahil olmak üzere, destekleyici, eğitsel, işbirliği-ne yönelik ve direktif öğeleri uygun bir bileşimde kullanarak terapötik bir ilişki kurabilmek,

• Kendi kendini gözlemleme araçları kullanarak otomatik düşüncelerin ve irrasyonel inançların belirlenmesinde ve de böylesi düşünceler ile sorun yaratıcı duygu ve davranışlar arasındaki bağlantıyı anlamada has-taya yardım edebilmek,


• Değer biçme, gerçeği değerlendirme ve düşünceyi durdurma yöntemle-rini kullanarak işlev bozukluğu olan düşünceleri değiştirmek için hasta-ya yardım edebilmek,

• Davranışçı teknikleri (gevşeme eğitimi vb.) uygun biçimde kullanabilmek.

8. Destekleyici terapi yürütme becerilerini gösterebilmek

9. Uzmanlık eğitimi sırasında edindiği bilgileri hem kuramsal hem de uygulamalı olarak gösterebilmek

• Sosyokültürel etkenler ve normal biyolojik, bilişsel ve psikoseksüel geli-şimi içerecek şekilde insan büyümesi ve gelişimi konusundaki bilgisini gösterebilmek

• Davranış bilimleri ve sosyal psikiyatri konusundaki bilgisini gösterebilmek,

• Hastayı değerlendirip çeşitli tedaviler içinden uygun tedavileri karşılaş-tırma ve seçme bilgisini gösterebilmek,

• Psikiyatrinin alt uzmanlık alanları ve psikiyatriyle ilişkili diğer alanlar konusundaki bilgisini gösterebilmek,

• Nöroloji ve nörofarmakoloji bilgisini gösterebilmek, • Psikiyatrik ve nörolojik hastalıkların adli yönü hakkında bilgisini göste-

rebilmek ve ruhsal bozukluklarla ilgili adli rapor yazabilmek.

10. Etkin iletişim tekniklerini kullanabilme becerisini gösterebilmek

• Hastaları dinleyip anlayabilme ve sözel olmayan iletişime dikkat ede-bilme becerisini edinmek; hastalarla iletişimde sözel, sözel olmayan ve yazılı yöntemleri iyi kullanabilmek,

• Hastalarla ilişkide güven, dürüstlük, açıklık ve rahatlık duyguları yara-tarak terapötik ittifakı geliştirebilmek ve sürdürebilmek,

• Hekimin kendi duygularının ve davranışlarının etkisini anlamak ve böylece bunların tedaviyi etkilememesini sağlamak,

• Hastaları ve diğer profesyonelleri tıbbi, psikososyal ve davranışsal konu-larda eğitmek.

11. Hastalar ve aileleriyle etkin biçimde iletişim kurabilme becerisini gösterebilmek

• Hasta ve ailelerle iletişimi eğitim ve entellektüel düzeylerine göre ayarla-yabilmek ve tıbbi terminoloji kullanmadan bilgilendirme yapabilmek,


• Hastalara ve ailelerine sosyokültürel bir duyarlılıkla yaklaşmak; hastaların kültürel, etnik, dinsel ve ekonomik kökenlerine saygı gösterebilmek,

• Anlaşılır ve kullanılabilir önleyici bir eğitim verebilmek, • Hastalar ve aileleriyle dayanışma içinde olmak; işbirliğini geliştirmek ve

sürdürebilmek, • Hastayı ve aileyi, gereksinimlerini göz önünde tutarak tedavi planlarına

dahil edebilmek.

12. Diğer tıp dallarından gerekli konsültasyonları isteme, bunları yorumlama ve değerlendirebilme becerisini gösterebilmek

13. Diğer tıp dalları uzmanlarına etkin konsültasyon hizmeti verebilmek

14. Gerektiğinde hastaları diğer uzmanlık alanlarına ve disiplinlerine yönlendirebilmek

15. Nitelikli tıbbi kayıt yapabilmek

• Okunabilir ve anlaşılır reçeteler yazabilmek, • Tıbbi kayıtları sürekli güncellemek; tıbbi kayıtların bir yandan hastanın

mahremiyetine özen gösterilerek tutulmasını, diğer yandan psikiyatri dışı sağlık çalışanlarının yararlanabileceği temel bilgileri kapsamasını sağlamak.

16. Multidisipliner bir tedavi ekibinde; etkin dinleme, farklı disiplinlerden bilgi alma ve bunları birleştirebilme, ekip içi çatışmaları çözebilme ve bütüncül bir tedavi planını açıkça iletebilme yetileri gibi etkin liderlik becerilerini gösterebilmek

17. Hastaları ve ailelerini, sırlara saygı göstererek etkin şekilde bilgilendirebilmek

Bu iletişim aşağıdaki nitelikleri içermelidir: • Psikiyatrik değerlendirmenin sonuçlarını aktarmak, • İleri incelemeler için bilgilendirilmiş olur işlemlerinin kullanmak, • Gerekiyorsa genetik danışmanlık ve palyatif bakım verebilmek, • Doğru tıbbi bilgileri ve prognozu bildirirken hastaya saygılı ve sevecen

yaklaşabilmek, • Önerilen tedavi planının -ilaçların olası yan etkilerini ve farmakolojik

olmayan tedavilerin komplikasyonlarını da içerecek şekilde- yararlarını ve risklerini belirtmek


• Önerilen tedavi planının alternatiflerini (varsa) açıklamak, • Prognoz ve önleme stratejileri konusunda uygun eğitim verebilmek.

18. Kendi klinik becerilerinin ve bilgisinin sınırlarını bilmek ve yaşam boyu öğrenme gereksinimini kavrayabilmek

19. Hasta bakımının kalitesini artıracak bilimsel nitelikteki uygulamaya dönük literatürü ve çeşitli kaynaklardan güncel bilgileri alabilmek ve bunları değerlendirebilmek

Bunun için en azından; • Tıbbi kütüphaneleri kullanmak, • İnternet üzerinden literatür veri tabanlarında arama yapmayı kapsaya-

cak biçimde bilişim teknolojisini kullanabilmek, • İlaç bilgi veri tabanlarını kullanabilmek, • Uygun oldukça hem yerel hem de ulusal düzeyde düzenlenen eğitim

kursları, konferanslar ve diğer eğitsel etkinliklere etkin katılım.

20. Hasta yükünü ve mesleki deneyimi sistematik bir biçimde değerlendirebilmek

• Olguya dayalı öğrenme, • Uygulama rehberleri ya da klinik algoritmalar aracılığıyla var olan en iyi

mesleki uygulamaları gerçekleştirmek, • Hasta kayıtlarını ve bozuklukların sonlanışlarını gözden geçirmek, • Hastaların değerlendirmelerini (sonuç, hasta doyumu vb.) almak, • Uygun süpervizyonlar almak, • Uygulama hatalarını saptayacak ve düzeltecek bir sistem oluşturmak.

21. Tıbbi literatürü “eleştirel değerlendirme” becerisini gösterebilmek

Bu beceri şunları içerir: • Psikiyatrik ve nörolojik araştırmalarda sık kullanılan yöntemlere ilişkin

bilgisini kullanabilmek, • Görmüş olduğu hastalara ait belirli bir sorunu literatürden araştırabil-

mek ve özetleyebilmek, • Bilimsel literatürü kendi mesleki uygulamalarını geliştirmek açısından

gözden geçirip değerlendirebilmek; araştırma bulgularının kendi hasta-larının sosyodemografik ve klinik özellikleri bağlamında genellenebilir-liğini ve uygulanabilirliğini saptayabilmek,

• Bilimsel literatürün eleştirel değerlendirilmesi ile mesleki uygulamalar-da etkili düzeltme stratejileri geliştirmek ve sürdürmek.


22. Hastasının bakımı konusunda profesyonel sorumluluk göstermek

• Hastalar ve meslektaşlarıyla iletişiminde zamanında yanıt vermek, • Gerektiğinde devreye sokulmak üzere yedek düzenlemeler yapmak ve

hastaya bildirmek (Örneğin, acil müdahale ve bakım gerektiren du-rumlarda ne yapılacağı gibi),

• Hastaya verilen bakımı, multidisipliner ekip üyeleri ile işbirliği içinde yürütmek,

• Bakımın sürekliliğini (uygun konsültasyonlar, gerektiğinde başka bir birime aktarmak ya da sevk etmek vb.) sağlamak.

23. Hastaların uygun bakıma ve diğer destek sistemlerine ulaşması için yardım ve bakım veren toplumsal sistemler hakkındaki bilgisini göstermek; toplumda farklı tedaviler uygulayan kurumlar ve buralardaki hasta kabul süreçleri konusunda bilgi sahibi olmak

• Açık-kapalı servisler, gündüz hastaneleri, rehabilitasyon kuruluşları, madde bağımlılık merkezleri, huzurevleri, hasta dernekleri ve sivil top-lum örgütleri vb.’nin işleyiş, olanak ve sınırlılıklarının farkında olmak,

• Kısıtlı sağlık kaynaklarının sınırlılığı içinde verilebilecek en iyi tedaviyi belirleyebilmek.


Ek 3. Çekirdek Becerileri Edinmek İçin Yapılması Gerekenlerin Sayısı ve Yıllara Göre Dağılımı

Eğitim yılı Toplam sayı/seans

Psikiyatrik görüşme, değerlendirme ve olgu formülasyonu

Tam bir psikiyatrik görüşme yapma 1 ≥10

Tam bir psikiyatrik değerlendirme yapma 1 ≥10

Biyopsikososyal olgu formulasyonu yapma

1-2 ≥10

Psikodinamik olgu formülasyonu yapma 3-4 ≥10

Risk değerlendirme

Risk değerlendirme ve riskleri en aza indirecek müdaheleler yapma

1-2 ≥10

Görüşme çizelgesi ve ölçekler

Tanı koydurucu yarı-yapılandırılmış görüşme çizelgesi kullanma

1-3 ≥5

Temel değerlendirme alanlarına ilişkin belirti şiddetini ölçen ölçekler kullanma

1-3 ≥5(her bir alan için)

Psikoterapi

Terapötik görüşme yapma 2-3 ≥5

Ayaktan hastalarda destekleyici psikoterapi yürütme

2-3 ≥3

Psikodinamik psikoterapi yürütme 3-5 ≥1

Bilişsel-davranışçı psikoterapi yürütme 3-5 ≥2

EKT Anestezi ile EKT uygulama 1-3 15-20

Tanı koyma, tedavi planlama ve izleme

Anksiyete bozuklukları 1-4 ≥10

Somatoform bozukluklar 1-4 ≥10

Yeme bozuklukları 1-4 ≥3

Disosiyatif bozukluklar 1-4 ≥3

Major depresyon 1-4 ≥10

Bipolar bozukluk 1-4 ≥10

Şizofreni 1-4 ≥10

Alkol bağımlılığı 1-4 ≥5

Madde bağımlılığı 1-4 ≥5

Madde kötüye kullanımı 1-4 ≥5

Zeka geriliği 1-4 ≥3

Kişilik bozuklukları 1-4 ≥5

Deliryum 1-4 ≥10

Demans 1-4 ≥10

Konsültasyon-liyezon 3-4 ≥10

Adli rapor Adli rapor düzenleme 3-5 ≥10

Hasta ailesine eğitim

Hastalığın tedavisi, prognozu ve önlenmesi konusunda aileye eğitim verme ve aileyle işbirliği kurma

2-4 ≥10

Olgu sunumu, seminer, makale

Olgu sunma 1-4 ≥5

Makale sunma 2-4 ≥5

Seminer verme 2-4 ≥5


Ek 4. Uzmanlık Süresince Edinilmesi Gereken Tutumlar Listesi

1. Hekim görevini uygularken evrensel tıp etiği ilkeleri olan zarar verme-me-yararlılık, adalet ve özerklik ilkelerini gözetmelidir.

2. Hekim bilgilendirilmiş olur, profesyonel davranışlar ve çıkar çatışması konuları da dahil olmak üzere, hasta bakımında etik davranmalı, şefkat-li ve sırdaş olmalı, tutarlı ve dürüst bir tutum sergilemelidir.

3. Hekim hastalara ve ailelerine ve meslektaşlarına bir birey olarak saygı göstermelidir. Bu onların yaşlarına, kültürlerine, yeti yitimlerine, etnik kökenlerine, cinsiyetlerine, sosyo-ekonomik altyapılarına, dinsel inanç-larına, politik düşüncelerine ve cinsel yönelimlerine saygı göstermek anlamındadır.

4. Terapi ile ilgili tutumlar:• Hastalarla terapötik ilişkide empatik, saygılı, meraklı, açık, yar-

gılayıcı olmayan, işbirliğine yatkın ve belirsizliklere tahammüllü olabilmelidir.

• Hastalarla terapötik ilişkide gündeme gelebilecek sosyokültürel, sos-yoekonomik ve eğitimsel konulara duyarlı olmalıdır.

• Terapi süpervizyonunda tedavi oturumlarının doğrudan gözlemlen-mesi ya da teyp/videoteyplerle gözden geçirilmesine açık olmalıdır.

5. Hekim kendi profesyonel davranışlarını gözden geçirmeli ve gerekiyor-sa düzeltmelidir.

6. Hekim meslektaşlar arasındaki profesyonel davranışları gözden geçirme süreçlerine katılmalıdır.

7. Hekim kendi uzmanlık alanının ve diğer uzmanlık alanlarının sınırları-nın farkında olmalı ve bunlara saygı duymalıdır.

8. Hekim mesleki örgütlerde etkin roller alabilmeli, meslektaşları ile daya-nışma ve işbirliği sergileyebilmelidir.

9. Hekim mesleki uygulamaları sırasında ilaç endüstrisi ve diğer ticari amaçlı kuruluşlar ile ilişkilerini uygun sınırlarda ve etik kurallar çerçe-vesinde sürdürmeye özen göstermelidir.

Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve HedeflerTunç Alkın, Ömer Aydemir, Ayşe Devrim Başterzi, Sinan Gülöksüz, Numan Konuk, Halise Devrimci Özgüven, Süheyla Ünal, Simavi Vahip, Aylin Yazıcı

5

50 Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi,Yeterlik ve Eğitimin AkreditasyonuİL

ETİŞİM

BEC

ERİL

ERİ

(1.

YIL

)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, has

tala

r ve

aile

leri

, hek

imle

r, p

siko

log

lar,

psi

kiya

tri h

emşi

rele

ri, s

osya

l hiz

met

uzm

anla

rı g

ibi e

kip

üy

eler

iyle

ve

kuru

mla

rla

etki

li ve

eti

k ile

tişi

m k

urac

ak v

e sü

rdür

ecek

tir.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. K

işile

r ar

ası i

lişki

leri

düze

nley

en il

ke v

e ku

ralla

rı sı

rala

yaca

k,

2. H

asta

hek

im il

işki

sini

sağ

lıklı

ya d

a sağlık

sız

kıla

n et

men

ler

arasın

dan;

2.1.

Güv

en,

2.2.

Dür

üstlü

k ve

açı

klık

,2.

3. G

örgü

ve

neza

ket

kura

lları,

2.4.

Değ

erle

r, h

ak v

e so

rum

lulu

klar

,2.

5. Sınırl

ar,

2.6.

İşbi

rliği

,2.

7. Ç

atış

ma

konu

ların

ın e

tkile

rini

yoru

mla

yaca

k,

3. K

işis

el g

erek

sini

mle

r, a

lgıs

al s

eçic

ilik,

du

yarlı

lık a

lanl

arı,

yaşa

m o

layl

arı

ve y

aş d

önem

leri

gibi

top

lum

sal

ve d

uygu

sal d

eğiş

kenl

erin

iliş

kile

r üz

erin

deki

etk

isin

i ayı

rt e

dece

k,

4. E

kip

çalış

ması v

e yö

netim

i sür

eçle

rini

özet

leye

cek

ve d

eğer

lend

irece

k.

1. T

erap

ötik

ili ş

kini

n te

mel

ilke

ve

kura

lların

ı uyg

ulay

acak

;1.

1. H

asta

ları

dinl

eyip

anl

ayac

ak v

e sö

zel o

lmay

an il

etiş

ime

dikk

at

edec

ek,

1.2.

Has

tala

rla il

etiş

imde

söz

el, s

özel

ol

may

an v

e ya

zılı

yönt

emle

ri et

kin

bir şe

kild

e ku

llana

cak,

1.3.

Has

tala

rla il

işki

de g

üven

, dü

rüst

lük,

açı

klık

ve

raha

tlık

duyg

uları y

arat

arak

, ter

apöt

ik

işbi

rliği

ni g

eliş

tirec

ek v

e sü

rdür

ecek

,1.

4. K

endi

duy

gula

rının

ve

davr

anış

ların

ın e

tkis

inin

farkın

da

olar

ak, b

unla

rın t

edav

iyi

etki

lem

emes

ini s

ağla

yaca

k,1.

5. H

asta

ve

aile

lerle

ilet

işim

ini

sosy

okül

türe

l, eğ

itim

ve

ente

llekt

üel

duru

mla

rına

göre

aya

rlaya

cak

ve

tıbbi

ter

min

oloj

i kul

lanm

adan

bi

lgile

ndirm

e ya

paca

k,1.

6. H

asta

lar

ve a

ilele

riyle

day

anış

ma

için

de, işb

irliğ

i gel

iştir

ecek

ve

sürd

ürec

ek,

1.7.

Has

tayı

ve

aile

yi, g

erek

sini

mle

rini

göz

önün

de t

utar

ak t

edav

i pl

anla

rına

dâhi

l ede

cek,

1. H

asta

ya, a

ilele

rine

ve m

esle

ktaş

lar ın

a bi

r bi

rey

olar

ak s

aygı

gös

tere

cek

ve

değe

r ve

rece

k;1.

1. İn

anç,

kül

tür

fark

lılık

ları

ve k

işili

k ha

kların

a sa

ygı g

öste

rece

k,1.

2. Y

aş v

e ci

nsiy

ete

duya

rlı o

laca

k,1.

3. H

asta

ve

yakı

nların

a ka

rşı b

ilim

sel

açıd

an m

erak

lı ve

ilgi

li da

vran

acak

,1.

4. K

endi

siy

asal

, din

sel,

ahla

ki

inan

çlarını i

fade

ede

rek

ya

da s

imge

ler

taşı

yara

k ha

sta

heki

m il

işki

sind

e st

res

ve b

askı

ya

ratm

ayac

ak,

1.5.

Açı

k, y

ansı

z ya

rgısız

, yük

süz

tutu

m

takı

naca

k, d

ürüs

t ve

adi

l dav

rana

cak,

1.6.

Has

ta b

ilgile

rinin

giz

liliğ

ini

koru

yaca

k, h

asta

nın

sırla

rına

sayg

ılı

olac

ak,

2. E

kip

üyel

erin

e ka

rşı a

çık,

dür

üst,

iş

birliği

ne y

atkı

n ve

pay

laşı

mc ı

tut

um

serg

ileye

cek;

2.1.

Ken

di m

esleği

nin

ve d

iğer

mes

leki

al

anla

rın sınırl

arının

farkın

da o

laca

k ve

say

gı d

uyac

ak,

2.2.

Bas

kı v

e ay

rımcı

lık u

ygul

amay

acak

,2.

3. A

dil d

avra

naca

k,2.

4. Yıkıcı v

e da

yana

ktan

yok

sun

eleş

tirid

e bu

lunm

ayac

ak,

51Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefl er

HEDEFLER

2. T

emel

has

ta h

akla

rını g

özet

erek

m

esleği

ni y

ürüt

ecek

;2.

1. T

edav

i sür

ecin

de y

azılı

bi

lgile

ndiri

lmiş

olu

r al

acak

,2.

2. H

asta

lık s

ürec

iyle

ilgi

li ol

umsu

z bi

r ge

lişm

e ol

duğu

nda

hast

ayı

ve y

akın

ların

ı uyg

un b

ir di

lle

bilg

ilend

irece

k,2.

3. H

asta

nın

uygu

n şe

kild

e te

davi

ed

ilmes

i içi

n ge

rekt

iğin

de

mes

lekt

aşla

r ve

kur

umla

rla il

etiş

im

sağl

ayac

ak,

2.4.

Ted

avi i

lişki

sini

uyg

un b

ir şe

kild

e so

nlan

dıra

cak,

3. T

edav

i eki

bind

e; e

tkin

din

lem

e, fa

rklı

disi

plin

lerd

en b

ilgi a

lma

ve b

unla

rı bi

rleşt

irebi

lme,

eki

p iç

i çatış

mal

arı

çöze

bilm

e ve

büt

üncü

l bir

teda

vi

plan

ını a

çıkç

a ile

tebi

lme

yetil

eri g

ibi

etki

n lid

erlik

bec

erile

rini g

öste

rece

k,

4. T

oplu

mla

etk

ili il

işki

ve

iletiş

im

geliş

tirec

ek.

2.5.

Olu

mlu

ve

olum

suz

duyg

ularını

yöne

tece

k,2.

6. G

erib

ildiri

m a

lmay

a ya

tkın

ola

cak.

3. H

asta

ve

yakı

nlarıy

la il

etiş

imde

pr

ofes

yone

l kon

umun

u ko

ruya

rak

etik

ku

ralla

ra v

e ilk

eler

e bağlı k

alac

ak.

Bak

ınız

, Ek-

3, “

Has

ta A

ilesi

ne

Eğit

im”

bec

eris

i içi

n e

n a

z uy

gul

ama

sayı

ları

.


HA

STA

YI

DEĞ

ERLE

NDİR

ME

(1.

2.,

3.,

4.

ve 5

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, has

tayl

a b

ir p

siki

yatr

ik g

örüş

mey

i yür

üter

ek a

yırı

cı t

anısını y

apac

ak v

e ta

nı k

oyac

ak, h

asta

nın

te

dav

isin

i pla

nla

yaca

ktır

.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. K

linik

değ

erle

ndirm

e öz

ellik

lerin

i lis

tele

yece

k ve

tan

ıya

kara

r ve

rece

k;1.

1. Ö

ykü

alm

a ve

ruh

sal d

urum

m

uaye

nesi

ilke

lerin

i açı

klay

acak

;1.

1.1.

Has

talık

öyk

üsü

alm

a sü

reci

ni

açık

laya

cak,

1.1.

2. G

eliş

im ö

yküs

ü, c

inse

l yaş

am

öykü

sü v

e ai

le ö

yküs

ü al

ma

süre

çler

ini a

çıkl

ayac

ak,

1.2.

Fiz

ik b

akının

öze

llikl

erin

i say

acak

,1.

3. N

örol

ojik

bakının

öze

llikl

erin

i sı

rala

yaca

k,1.

4. P

siki

yatr

ik t

anı s

iste

mle

rine

göre

ta

nı ö

lçüt

lerin

i say

acak

,1.

5. A

yırıc

ı tan

ı ilk

eler

ini k

avra

yaca

k,1.

6. E

lde

ettiğ

i tüm

ver

ileri

ilişk

ilend

irece

k.

2. T

edav

i pla

nını

oluşt

urur

ken

göz

önün

e alın

ması g

erek

en;

2.1.

Has

taya

özg

ü öz

ellik

leri

sıra

laya

cak,

2.2.

Far

mak

oloj

ik t

edav

i seç

enek

lerin

i lis

tele

yece

k;2.

2.1.

İlaç

seç

imin

e es

as o

laca

k şe

kild

e ha

stan

ın k

linik

öz

ellik

lerin

i ve

fizik

sel d

urum

unu

ilişk

ilend

irece

k,2.

2.2.

Has

tanı

n te

davi

seç

enek

leri

için

de p

siko

farm

akol

ojik

ted

avi

yönü

nden

seç

enek

leri

sıra

laya

cak,

1. T

am b

ir ps

ikiy

atrik

değ

erle

ndirm

e iç

in;

1.1.

Ayı

r ıcı t

anı v

e ta

nıda

, IC

D/D

SM

sist

emle

rinin

tan

ı ölç

ütle

rini

kulla

naca

k,1.

2. H

asta

nın

tanı

sı v

e el

e alın

masın

da

nöro

biyo

lojik

, fen

omen

oloj

ik,

psik

oloj

ik v

e so

syok

ültü

rel y

önle

rini

de k

apsa

yan

bütü

ncül

bir

olgu

fo

rmül

asyo

nu y

apac

ak,

1.3.

Uyg

un la

bora

tuva

r, g

örün

tüle

me,

tıb

bi v

e ps

ikol

ojik

ince

lem

eler

i ka

psay

an b

ir değe

rlend

irme

plan

laya

cak,

1.4.

Biy

oloj

ik, p

siko

lojik

ve

sosy

okül

türe

l ala

nlar

a yö

nelik

ka

psam

lı bi

r te

davi

pla

nı

oluş

tura

cak,

2. B

ireyl

erin

ruh

sal r

ahat

sızlık

larla

baş

ed

ebilm

ek iç

in k

ulla

ndık

ları

biyo

lojik

, ps

ikol

ojik

, top

lum

sal v

e m

anev

i dü

zene

kler

i inc

eley

ecek

ve

uygu

n m

üdah

alel

er p

lanl

ayac

ak;

2.1.

Has

talık

ların

ned

enle

ri ha

kkın

daki

in

ançl

arı d

eğer

lend

irece

k,2.

2. S

avun

ma

ve b

aşa

çıkm

a m

ekan

izm

alarını y

orum

laya

cak,

2.3.

Has

tanı

n bi

reys

el v

e to

plum

sal

dest

ekle

rini a

yırt

ede

cek,

1. H

ekim

yazılı

bilg

ilend

irilm

iş o

lur,

pr

ofes

yone

l dav

ranışl

ar v

e çı

kar

çat ış

ması k

onul

arı d

a da

hil o

lmak

üz

ere,

has

ta b

akım

ında

etik

kur

alla

ra

ve il

kele

re u

ygun

biç

imde

dav

ranm

a alış

kanlığı e

dine

cek,

2. H

asta

ya k

arşı

şef

katli

, say

gılı

ve sırd

aş

olar

ak, t

utar

lı ve

dür

üst

bir

tutu

m

serg

ileye

cek,

3. O

lgu

form

ülas

yonu

nda

tüm

kur

amla

rı in

dirg

emec

i biç

imde

yak

laşm

aksı

zın

eşit

ve ö

nyar

gısı

z ku

llanm

a alış

kanlığını e

dine

cek.


HEDEFLER

2.3.

Psi

kote

rapi

, psi

kote

rapö

tik

yakl

aşım

ve

reha

bilit

asyo

n iç

in o

lgu

form

ülas

yonu

nu o

luşt

urac

ak;

2.3.

1. F

orm

ülas

yon

oluş

turm

a ilk

eler

ini sıra

laya

cak,

2.3.

2. H

asta

nın

danışm

anlık

alm

a ge

rekç

eler

ini b

elirl

eyec

ek,

3. T

edav

i izl

emin

in ö

zelli

kler

ini

kavr

ayac

ak;

3.1.

Has

tayı

izle

rken

has

talığ

ı/ra

hatsız

lığı i

le il

gili

değişi

m

kavr

amla

rını t

anım

laya

cak

(örn

.de

preş

me,

yin

elem

e),

3.2.

Ruh

sal h

asta

lıkla

rın t

edav

iye

yanı

t, iy

ileşm

e ve

ted

aviy

e di

renç

öl

çütle

rini sıra

laya

cak,

3.3.

Has

tayı

izle

rken

ger

ekli

değe

rlend

irme

sıklığı v

e iç

eriğ

i ile

ilg

ili k

anıtl

arı d

eğer

lend

irece

k.

3. D

iğer

tıp

dal

ların

dan

kons

ülta

syon

lar

plan

laya

cak

ve b

unla

rı yo

rum

laya

cak,

4. K

apsa

mlı

psik

iyat

rik d

eğer

lend

irme

sonu

cund

a ps

ikiy

atrik

boz

uklu

kları

ayırt

ede

bile

cek

ve t

edav

ilerin

i pl

anla

yaca

k;4.

1. P

siki

yatr

ik b

ozuk

lukl

arın

et

iyol

ojile

ri, r

isk

etke

nler

i, pa

toge

nezl

eri v

e te

mel

tan

ı öl

çütle

rini d

eğer

lend

irece

k,4.

2. D

eğiş

ik b

içim

lerd

eki p

siki

yatr

ik

bozu

kluk

ları

değe

rlend

irece

k,

gere

ktiğ

inde

araştıra

cak,

4.3.

Tem

el d

eğer

lend

irme

ölçe

kler

ini

doğr

u ol

arak

kul

lana

cak

ve

yoru

mla

yaca

k,4.

4. D

eğer

lend

irme

sonu

cund

a ta

nıya

ve

has

tanı

n so

runl

arın

a uy

gun

teda

viyi

pla

nlay

acak

,

5. H

asta

ları

ve a

ilele

rini,

sırla

ra

sayg

ı gös

tere

rek

etki

n şe

kild

e bi

lgile

ndire

cek;

5.1.

Psi

kiya

trik

değ

erle

ndirm

enin

so

nuçl

arını h

asta

yla

tartış

acak

,5.

2. T

anı v

e kl

inik

sey

ir ile

ilgi

li bi

lgile

ri do

ğru

biçi

mde

has

taya

akt

arac

ak,

5.3.

Öne

rilen

ted

avi p

lanı

nın

yara

rların

ı ve

riskl

erin

i has

tayl

a ta

rtış

acak

,5.

4. Ö

neril

en t

edav

i pla

nını

n al

tern

atifl

erin

i (va

rsa)

has

taya

ön

erec

ek,

5.5.

Klin

ik s

eyir

ve ö

nlem

e st

rate

jiler

i ko

nusu

nda

uygu

n eğ

itim

dü

zenl

eyec

ek.

Bak

ınız

, Ek-

3, “

Psik

iyat

rik

Gör

üşm

e, D

eğer

len

dir

me

ve O

lgu

Form

ülas

yon

u” b

ecer

isi i

çin

en

az

uyg

ulam

a sa

yıla

rı.


BİL

GİY

E ERİŞİM

/

İN

TER

NET

(1.

YIL

)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, nit

elik

li tı

bb

i kay

ıt t

utm

ak, h

asta

sının

bak

ımının

kal

ites

ini a

rttı

raca

k b

ilim

sel n

itel

ikte

ki u

ygul

amay

a d

önük

bilg

ilere

ve

gün

cel l

iter

atür

ü iç

eren

çev

rim

içi (

onlin

e) v

eri t

aban

ları

na

ulaş

mak

için

ilet

işim

ve

bilişi

m t

ekn

oloj

isin

i ku

llan

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. E

lekt

roni

k or

tam

da n

itelik

li tıb

bi k

ayıt

tutm

a ilk

eler

ini s

ayac

ak,

2. H

asta

tak

ibi i

çin

yapı

land

ırılm

ış

bilg

isay

ar p

rogr

amla

rını t

anıy

acak

,

3. G

ünce

l lite

ratü

rü iç

eren

çev

rimiç

i (o

nlin

e) v

eri t

aban

ların

ı karşı

laştıra

rak

değe

r bi

çece

k,

4. G

ünce

l lite

ratü

rü iç

eren

çev

rimiç

i ve

ri ta

banl

arının

çalış

ma

ilkel

erin

i ta

nım

laya

cak,

5. İl

aç b

ilgi v

eri t

aban

ların

ı karşı

laştıra

rak,

değe

r bi

çece

k,

6. S

ürek

li tıp

eği

timi k

apsa

mın

da o

lan

bilim

sel n

itelik

teki

uyg

ulam

aya

dönü

k bi

lgile

ri iç

eren

çev

rimiç

i eği

tim

prog

ram

ların

ı tan

ıyac

ak.

1. E

lekt

roni

k or

tam

da n

itelik

li tıb

bi k

ayıt

tuta

cak,

2. H

asta

tak

ibi i

çin

yapı

land

ırılm

ış

bilg

isay

ar p

rogr

amla

rını k

ulla

naca

k,

3. G

örm

üş o

lduğ

u ha

stal

ara

ait

belir

li bi

r so

runu

, gün

cel l

itera

türü

içer

en

çevr

imiç

i ver

i tab

anla

rını e

tkili

bir

şeki

lde

tara

yara

k ar

aştır

ma

bece

risin

i gö

ster

ecek

,

4. İl

aç b

ilgi v

eri t

aban

ların

ı kul

lana

cak,

5. S

ürek

li tıp

eği

timi k

apsa

mın

da o

lan

bilim

sel n

itelik

teki

uyg

ulam

aya

dönü

k bi

lgile

ri iç

eren

çev

rimiç

i eği

tim

prog

ram

ların

a ka

tılac

ak.

1. H

asta

bakım

ının

kal

itesi

ni a

rttır

acak

ve

kend

i eği

timin

e ka

tkısı o

laca

k bi

lişim

te

knol

ojis

inin

yen

ilikl

erin

i kul

lanm

aya

yöne

lik a

çık

fikirl

i ve

iste

kli o

laca

k.

2. Y

aşam

boy

u öğ

renm

eyi b

enim

seye

cek,

3. U

ygun

old

ukça

hem

yer

el h

em d

e ul

usal

düz

eyde

düz

enle

nen

eğiti

m

kurs

ları,

kon

fera

nsla

r ve

diğ

er eği

tsel

et

kinl

ikle

re e

tkin

katılı

ma

gönü

llü

olac

ak.


ERİŞ

KİN

PSİ

KO

PA

TO

LOJİ

Sİ (

1.,

2.

ve 3

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, ruh

sal b

ozuk

lukl

arın

tem

elin

i oluşt

uran

psi

kop

atol

ojiy

i ve

bu

boz

uklu

kları d

aha

iyi a

nla

may

ı sağ

laya

cak

psi

kop

atol

oji k

uram

ları

ile

psi

kiya

trik

boz

uklu

kların

far

klı t

anı sınıf

lan

dır

mal

arını t

anıy

acak

ve

olg

u fo

rmül

asyo

nla

rını b

u te

mel

üze

rin

e ot

urta

caktır

.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

sikiy

atrik

boz

uklu

kların

tanı

sın

ıflan

dırm

aları k

onus

unda

;1.

1. T

anı sınıfl

andı

rmal

arının

yap

ısınd

a;1.

1.1.

Tan

ı kat

egor

ilerin

i.1.

1.2.

Çok

eks

enli

yapı

yı ta

nım

laya

cak,

1.2.

Sınıfl

andı

rmal

arda

yer

ala

n aş

ağıd

aki b

ozuk

lukl

arın

tanı

koy

ma

ve dışl

ama

ölçü

t öze

llikl

eri i

le

bozu

kluk

lara

özg

ü be

lirle

yici

leri

liste

leye

cek

ve a

çıkl

ayac

ak,

1.2.

1. D

eliry

um, d

eman

s, a

mne

stik

ve

diğe

r kog

nitif

boz

uklu

klar

1.2.

2. G

enel

tıbb

i dur

uma

bağlı

men

tal b

ozuk

lukl

ar1.

2.3.

Mad

de k

ulla

nımı i

le il

işkili

bo

zukl

ukla

r1.

2.4.

Şiz

ofre

ni v

e diğe

r psik

otik

bo

zukl

ukla

r1.

2.5.

Duy

gudu

rum

boz

uklu

kları

1.2.

6. A

nksiy

ete

bozu

kluk

ları

1.2.

7. S

omat

ofor

m b

ozuk

lukl

ar1.

2.8.

Yap

ay b

ozuk

lukl

ar1.

2.9.

Diss

osiy

atif

bozu

kluk

lar

1.2.

10. C

inse

l boz

uklu

klar

ve

cins

el

kim

lik b

ozuk

lukl

arı

1.2.

11. Y

eme

bozu

kluk

ları

1.2.

12. U

yku

bozu

kluk

ları

1.2.

13. D

ürtü

kon

trol

boz

uklu

kları

1.2.

14. U

yum

boz

uklu

kları

1.2.

15. K

işilik

boz

uklu

kları

1.2.

16. K

linik

ilgi

odağı

ola

bile

cek

diğe

r dur

umla

r

1. T

am b

ir ps

ikiy

atrik

değ

erle

ndirm

e ya

paca

k,

2. D

SM /

ICD

sis

tem

lerin

in t

anı

ölçü

tlerin

i kul

lana

rak

ayırı

cı t

anısını

yapa

cak,

3. K

apsa

mlı

psik

iyat

rik d

eğer

lend

irme

sonu

cund

a ps

ikiy

atrik

boz

uklu

kları

ayırt

ede

cek

ve t

edav

isin

i pla

nlay

acak

;3.

1. P

siki

yatr

ik b

ozuk

lukl

arı,

etiy

oloj

ileri,

ris

k et

kenl

eri,

pato

gene

zler

i ve

tan

ı ölç

ütle

rini t

emel

ala

rak

değe

rlend

irece

k,3.

2. B

iyop

siko

sosy

al d

eğer

lend

irme

sonu

cund

a ta

nıyı

değ

erle

ndire

cek

3.3.

Has

tanı

n ps

ikop

atol

ojis

ine

uygu

n te

davi

yi s

eçer

ek u

ygul

ayac

ak,

4. P

siko

dina

mik

psi

kote

rapö

tik t

edav

iye

uygu

n ol

an h

asta

ları

belir

leye

cek

ve

başv

uru

soru

nlarını f

orm

üle

edec

ek,

5. H

asta

nın

soru

nlarını ç

arpı

tılmış

dü

şünc

eler

ve

bili ş

sel ş

emal

ara

ait

terim

lerle

form

üle

edec

ek,

1. P

siki

yatr

ik t

anı sınıfl

andı

rma

sist

emle

rini h

asta

ların

tan

ı işl

emle

rinde

re

hber

edi

nece

k,

2. O

lgu

form

ülas

yonu

nda

tüm

kur

amla

rı in

dirg

emec

i biç

imde

yak

laşm

aksı

zın

eşit

ve ö

nyar

gısı

z ku

llanm

a alış

kanlığını e

dine

cek,

3. G

ünlü

k uy

gula

mal

arda

ps

ikop

atol

ojin

in t

am o

lara

k an

laşı

lmasın

a ye

tece

k ka

dar

zam

an

ayırm

ayı i

lke

edin

ecek

.


HEDEFLER

2. P

siki

yatr

ik b

ozuk

lukl

arın

;2.

1. E

tiyol

ojile

rini,

2.2.

Ris

k et

kenl

erin

i, 2.

3. P

atog

enez

lerin

i,2.

4. G

idiş

ve

sonl

anım

ların

ı açık

laya

cak.

3. B

ozuk

lukl

arın

psi

kopa

tolo

jisi

açısın

dan;

3.1.

Tem

el p

siko

pato

loji

kura

mla

rını

tanı

mla

yaca

k,3.

1.1.

Tem

el p

siko

pato

loji

kura

mla

rını b

ozuk

lukl

ar

çerç

eves

inde

kav

ram

laştıra

cak,

3.

1.2.

Tem

el p

siko

pato

loji

kura

mla

rının

açı

klayıcı ö

zelli

kler

ini

liste

leye

rek

tartış

acak

,3.

2. T

emel

psi

kopa

tolo

ji ku

ram

ların

ı ol

gu fo

rmül

asyo

nuna

gör

e ilişk

ilend

irece

k;3.

2.1.

Tem

el p

siko

pato

loji

kura

mla

rına

ait

açık

lam

aları

olgu

ya u

ygun

ola

rak

tartış

acak

,3.

2.2.

Psi

kote

rapi

pla

nlam

asın

da

tem

el p

siko

pato

loji

kura

mla

rını

ilişk

ilend

irere

k se

çece

k.

6. P

siko

pato

lojin

in y

orum

lanm

asın

da

iletiş

imin

söz

el, s

özel

olm

ayan

ve

yazı

lı yö

ntem

lerin

i etk

in b

içim

de k

ulla

naca

k,

7. H

asta

ya /

top

lum

a, k

linik

sey

ir ve

ön

lem

e st

rate

jiler

i kon

usun

da u

ygun

eğ

itim

ver

ecek

.

Bak

ınız

, Ek-

3, “

Tanı K

oym

a, T

edav

i Pla

nla

ma

ve İz

lem

e” b

ecer

isi i

çin

en

az

uyg

ulam

a sa

yıla

rı.


TA

NI

AR

AÇ

LAR

I V

E P

SİK

OLO

JİK

TES

TLE

R (

1.

ve 2

.YIL

)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kiya

trik

boz

uklu

kların

tan

ı değ

erle

nd

irm

esin

de

tanı s

iste

mle

rin

i reh

ber

ed

inec

ek v

e ru

hsa

l b

ozuk

lukl

arın

klin

ik d

eğer

len

dir

ilmes

ind

e öl

çekl

eri u

ygul

ayac

aktı

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. T

anı a

raçl

arını (

DSM

/ IC

D)

tanı

yara

k,

tanı

koy

ma

ve dış

lam

a öl

çütle

rini

saya

cak,

2. P

siko

lojik

tes

tler:

2.1.

Özb

ildiri

m ö

lçek

leri;

2.1.

1. Ö

zbild

irim

ölç

ekle

rini

tanı

yaca

k, y

öner

gele

rini

anım

saya

cak,

2.1.

2. H

asta

lıkla

ra/r

ahat

sızlık

lara

uy

gun

ölçe

k se

çim

ölç

ütle

rini

sıra

laya

cak,

2.1.

3. Ö

zbild

irim

ölç

ek s

onuç

ların

ı ilişk

ilend

irece

k ve

açı

klay

acak

,2.

2. G

örüş

mec

inin

değ

erle

ndird

iği

ölçe

kler

;2.

2.1.

Gör

üşm

ecin

in d

eğer

lend

irdiğ

i öl

çekl

eri t

anıy

acak

ve

uygu

lam

a al

anla

rını s

ayac

ak,

2.2.

2. G

örüş

mec

inin

değ

erle

ndird

iği

ölçe

kler

için

uyg

un g

örüş

me

yönt

emle

rini a

çıkl

ayac

ak,

2.2.

3. Ö

lçek

son

uçla

rını

ilişk

ilend

irece

k ve

açı

klay

acak

,

3. N

örop

siko

lojik

tes

t so

nuçl

arını

değe

rlend

irece

k;3.

1. T

anıy

a ya

rdım

cı t

estle

r;3.

1.1.

Uyg

un t

anıla

ra g

öre

uygu

n öl

çekl

eri s

eçec

ek,

1. T

am b

ir ps

ikiy

atrik

değ

erle

ndirm

e ya

pma

bece

risin

i gös

tere

cek;

1.1.

DSM

/ IC

D s

iste

mle

rine

uygu

n bi

çim

de t

anı k

oyac

ak v

e ayırı

cı

tanı

sını

yap

acak

,1.

2. P

siko

lojik

ince

lem

eler

i de

kaps

ayan

bir

değe

rlend

irme

plan

laya

cak,

2. K

apsa

mlı

psik

iyat

rik d

eğer

lend

irme

sonu

cund

a ps

ikiy

atrik

boz

uklu

kları

sını

fland

ıraca

k;2.

1. P

siki

yatr

ik b

ozuk

lukl

arın

tem

el

tanı

ölç

ütle

rini k

ulla

naca

k,2.

2. T

emel

değ

erle

ndirm

e öl

çekl

erin

i (M

ini M

enta

l Dur

um M

uaye

nesi

, Kı

sa P

siki

yatr

ik D

eğer

lend

irme

Ölç

eği,

Ham

ilton

Dep

resy

on

Der

ecel

endi

rme

Ölç

eği,

Ham

ilton

A

nksi

yete

Der

ecel

endi

rme

Ölç

eği)

doğr

u ol

arak

kul

lana

cak

ve

yoru

mla

yaca

k,

3. E

tkin

ilet

işim

tek

nikl

erin

i kul

lana

cak;

3.1.

Has

tala

rı di

nley

ip a

nlay

acak

ve

söze

l olm

ayan

ilet

işim

e di

kkat

ede

cek,

3.2.

Has

tala

rla il

etişi

mde

söz

el, s

özel

ol

may

an v

e ya

zılı

yönt

emle

ri iy

i ku

llana

rak

psik

iyat

rik ö

lçüm

ara

çları

çerç

eves

inde

değ

erle

ndirm

e ya

paca

k,

1. T

anı a

raçl

arını h

asta

değe

rlend

irmel

erin

de s

iste

mli

ve

önya

rgısız

ola

rak

uygu

lam

a alış

kanlığı

edin

ecek

,

2. H

asta

lığın

/rah

atsı

zlığın

dah

a iy

i an

laşı

lmasını s

ağla

yaca

k bi

çim

de

psik

oloj

ik d

eğer

lend

irme

test

lerin

i ha

stan

ın d

eğer

lend

irilm

esin

de v

e iz

lenm

esin

de t

utar

lı ve

kat

kı y

apac

ak

biçi

mde

uyg

ulam

ayı b

enim

seye

cek.


HEDEFLER

3.1.

2. Y

ardı

mcı

tes

t so

nuçl

arını

ilişk

ilend

irece

k ve

açı

klay

acak

,3.

2. N

örob

ilişs

el iş

levl

eri d

eğer

lend

iren

ölçe

kler

i değ

erle

ndire

cek;

3.2.

1. N

örop

siko

lojik

tes

tlerin

değe

rlend

irdiğ

i bilişs

el iş

levl

eri

ve b

eyin

etk

ilenm

e al

anla

rını

açık

laya

cak,

3.2.

2. N

örop

siko

lojik

tes

tlerin

ku

llanı

m ö

zelli

kler

ini

tanı

mla

yaca

k,3.

2.3.

Has

talığ

ın/r

ahat

sızlığın

an

laşı

lmasın

da n

örop

siko

lojik

te

st s

onuç

ların

ı iliş

kile

ndire

cek

ve

açık

laya

cak.

3.3.

Tes

t son

uçla

rını sırl

ara

sayg

ı gö

ster

erek

has

ta/h

asta

yakın

ların

a an

laşı

lır b

içim

de il

etec

ek.

Bak

ınız

, Ek-

3, “

Gör

üşm

e Ç

izel

ges

i ve

Ölç

ekle

r” b

ecer

isi i

çin

en

az

uyg

ulam

a sa

yıla

rı.


ACİL

PSİ

KİY

AT

Rİ

(1.

ve 2

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

aci

l psi

kiya

trik

has

tayı

değ

erle

nd

irec

ek, a

cil m

üdah

alel

eri y

apac

ak v

e g

erek

tiğ

ind

e h

asta

ya z

orla

te

dav

i uyg

ulam

a, t

esp

it v

e kı

sıtl

ama

seçe

nek

leri

ni u

ygun

biç

imd

e ku

llan

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

siki

yatr

ik a

cil k

avra

mını t

anım

laya

cak,

2. H

asta

nın

kend

ine

ya d

a çe

vrey

e za

rar

verm

e ris

kini

değ

erle

ndire

cek

ve b

u ris

kler

i en

aza

indi

rece

k m

üdah

alel

eri

sıra

laya

cak,

3. Aşağı

daki

aci

l psi

kiya

trik

tab

lola

rı ta

nıya

cak;

3.1.

Kriz

ler,

3.2.

İntih

ar g

irişi

mle

ri,3.

3. E

ksita

syon

tab

lola

rı,3.

4. D

eliry

um,

3.5.

Ent

oksi

kasy

on v

e m

adde

çek

ilmes

i ta

blol

arı,

3.6.

Pan

ik a

tağı

,3.

7. K

onve

rsiy

on t

ablo

ları,

3.8.

Aku

t tr

avm

a,3.

9. İs

tism

ar,

4. A

cil p

siki

yatr

ik t

ablo

lard

a ayırı

cı t

anı

ilkel

erin

i sıra

laya

cak,

5. P

siki

yatr

ik a

cille

re fa

rmak

oter

apöt

ik

müd

ahal

e ilk

eler

ini a

çıkl

ayac

ak,

6. P

siki

yatr

ik a

cille

re p

siko

tera

pötik

m

üdah

ale

yönt

emle

rini a

çıkl

ayac

ak,

1. A

cil p

siki

yatr

ik h

asta

yı d

eğer

lend

irme

ve t

anı k

oym

a be

ceris

ini g

öste

rece

k,

2. K

endi

ne y

a da

çev

reye

zar

ar v

erm

eyi

önle

yece

k yö

ntem

leri

uygu

laya

cak,

3. M

ahre

miy

et il

kesi

nin

geri

plan

da

tutu

lacağı

zam

anı d

oğru

bir

biçi

mde

yo

rum

laya

cak,

4. A

cil p

siki

yatr

ik h

asta

ya y

aklaşı

mda

ke

ndin

i ve

hast

ayı k

orum

a he

defin

i önc

elik

li tu

tara

k, h

asta

ya

kard

iyop

ulm

oner

res

üsita

syon

da

dahi

l ger

ekli

tüm

tıb

bi v

e ru

hsal

m

üdah

alel

eri u

ygul

ayac

ak,

5. H

asta

ve

yakı

nlarıy

la il

etiş

im k

urm

a ve

onl

arı b

ilgile

ndirm

e be

ceris

ini a

cil

serv

is k

oşul

ların

da s

ergi

leye

cek,

6. H

asta

ya t

anı k

oyul

amad

ığı

duru

mla

rda;

6.1.

Mev

cut

tabl

oyu

düze

ltmey

e yö

nelik

uyg

un v

e gü

venl

i aci

l fa

rmak

oter

apöt

ik v

e ps

ikot

erap

ötik

, m

üdah

alel

eri u

ygul

ayac

ak

1. H

ekim

ger

ektiğ

inde

, etik

kur

alla

rı ve

ilk

eler

i göz

eter

ek, h

asta

ya is

tem

dışı

te

davi

uyg

ulam

a, te

spit

ve kısı

tlam

a ya

pma

soru

mlu

luğu

nu ü

stle

nece

k,

2. H

ekim

gör

evin

i uyg

ular

ken

evre

nsel

tıp

etiğ

i ilk

eler

i ola

n za

rar

verm

eme-

yara

rlılık

, ada

let

ve ö

zerk

lik il

kele

rini

göze

tece

k.


HEDEFLER

7. A

gres

yon

ve a

jitas

yona

müd

ahal

e se

çene

kler

ini k

avra

yaca

k ve

tar

tışac

ak,

8. K

ardi

yopu

lmon

er r

esüs

itasy

on

basa

mak

ların

ı anı

msa

yaca

k,

9. A

cil h

asta

lara

iste

m dışı t

edav

i uy

gula

ma,

tes

pit

ve kısıtl

ama

yapm

a en

dika

syon

ların

ı, ya

sal v

e et

ik k

ural

ları

ve il

kele

ri açık

laya

cak.

6.2.

Has

taya

tan

ı kon

ulm

ası i

çin

gere

kli y

önle

ndirm

eler

i yap

acak

,

7. H

asta

ya t

anı k

oyul

abild

iği d

urum

lard

a te

davi

pla

nını

kul

lana

cak;

7.1.

Kon

ulan

tan

ıya

göre

uyg

un

farm

akot

erap

ötik

ve

psik

oter

apöt

ik

müd

ahal

eler

i yap

acak

ve

teda

visi

ni

düze

nley

ecek

,7.

2. H

asta

nın

bund

an s

onra

ki

teda

visi

ni p

lanl

ayac

ak.

Bak

ınız

, Ek

- 3,

“R

isk

Değ

erle

nd

irm

e” b

ecer

isi i

çin

en

az

uyg

ulam

a sa

yıla

rı.

Bak

ınız

, “Ps

ikiy

atri

Uzm

anlık

Eğ

itim

i Pro

gra

mı”

, “A

cil T

ıp R

otas

yon

u” iç

in k

uram

sal b

ilgi v

e b

ecer

i hed

efle

ri.


KRİZ

MÜ

DA

HA

LESİ

/ K

riz

ve K

rize

Mü

dah

ale

(1. ve

2. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

kri

z ka

vram

ı ve

kriz

e m

üdah

ale

ilkel

eri k

onus

und

aki b

ilgis

ini k

ulla

nar

ak, k

rizl

ere

uyg

un m

üdah

aled

e b

ulun

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. K

riz k

avra

mını;

1.1.

Kriz

in t

anım

ını,

1.2.

Kriz

in s

eyrin

i ve

evre

lerin

i,1.

3. K

rize

yol a

çan

duru

mla

rı, k

rizin

tü

rlerin

i de

içer

ecek

biç

imde

açık

laya

cak,

2. K

riz d

urum

ların

da a

yırıc

ı tan

ı ilk

eler

ini

tanı

mla

yaca

k,

3. K

rize

müd

ahal

e ilk

eler

ini

kavr

amlaştıra

cak,

4. K

rize

müd

ahal

e ba

sam

akla

rını s

ayac

ak.

1. P

siki

yatr

ik g

örüş

mel

er y

apar

ak

aşağ

ıdak

i bas

amak

lar

çerç

eves

inde

kr

iz d

urum

unu

değe

rlend

irebi

ldiğ

ini

göst

erec

ek;

1.1.

Has

tanı

n be

lirtil

erin

i açığa

çı

kara

rak,

has

tada

bir

kriz

dur

umu

olup

olm

adığını s

apta

yaca

k,1.

2. H

asta

daki

bu

belir

tiler

i açık

laya

bile

cek

başk

a bi

r ps

ikiy

atrik

ta

blo

varlığı

nı b

elirl

eyec

ek,

2. Aşağı

da sıra

lana

n ba

sam

akla

r çe

rçev

esin

de k

rize

müd

ahal

e uy

gula

mal

arını y

apac

ak;

2.1.

Sor

unu

tanı

mla

yaca

k2.

2. S

orun

un n

asıl

orta

ya çık

tığının

, ol

ası n

eden

lerin

in b

elirl

eyec

ek2.

3. K

işin

in s

orun

u çö

zmek

için

o

ana

dek

kulla

ndığı,

kulla

nmayı

düşü

ndüğ

ü yo

lları

ince

leye

cek

2.4.

Kiş

inin

gen

el b

aşa

çıkm

a be

ceril

erin

in, t

oplu

msa

l des

tekl

erin

i in

cele

yece

k,

2.5.

İntih

ar r

iski

nin

değe

rlend

irece

k2.

6. K

arar

alm

a sü

reçl

erin

in

erte

lenm

esin

in s

ağla

yaca

k

2.7.

Top

lum

sal d

este

kler

ini h

arek

ete

geçi

rece

k

1. H

ekim

, top

lum

sal d

este

kler

i har

eket

e ge

çirir

ken

mah

rem

iyet

ilke

sini

çiğn

emem

eye

özen

gös

tere

cek,

2. İn

tihar

ya

da h

erha

ngi b

ir za

rara

uğ

ram

a ris

ki s

öz k

onus

u ol

duğu

nda

mah

rem

iyet

ilke

sini

ger

i pla

na a

lara

k ön

celik

le h

asta

yı k

orum

ayı g

özet

ecek

,

3. D

iğer

ter

api t

ürle

rinde

n fa

rklı,

dah

a et

kin,

am

a yi

ne d

e so

runl

arın

çö

züm

ünü

üstle

nmek

yer

ine

hast

ayı

soru

nun

çözü

mün

e yö

nelte

n et

kin

bir

tera

pist

tut

umu

serg

ileye

cek.


HEDEFLER

2.8.

Alte

rnat

if çö

züm

yol

ların

ı has

tayl

a ta

rtış

arak

pla

nlay

acak

2.9.

Alte

rnat

if çö

züm

pla

nlarını

hare

kete

geç

irece

k2.

10. İ

zlem

e gö

rüşm

eler

ini y

apac

ak.

Bak

ınız

, “Ps

ikiy

atri

Uzm

anlık

Eğ

itim

i Pro

gra

mı”

, “A

cil T

ıp R

otas

yon

u” iç

in k

uram

sal b

ilgi v

e b

ecer

i hed

efle

ri.


KRİZ

MÜ

DA

HA

LESİ

/ O

lağ

anü

stü

Du

rum

lar

Psi

kiy

atri

si (

1. ve

2. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, olağ

anüs

tü d

urum

lard

a or

taya

çık

abile

cek

psi

kiya

trik

tab

lola

rı t

anıy

acak

, ayı

rıcı

tan

ısını y

apac

ak v

e b

unla

ra y

önel

ik a

cil m

üdah

ale

/ te

dav

ileri

düz

enle

yece

ktir

.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. T

ravm

a ve

olağa

nüst

ü du

rum

ları;

1.1.

Tan

ımla

yaca

k,1.

2. Sık

lıkla

rını i

fade

ede

cek,

1.3.

Tra

vmay

la o

rtay

a çı

kabi

lece

k ol

an

psik

iyat

rik t

ablo

ları

saya

cak

1.3.

1. U

yum

boz

ukluğu

,1.

3.2.

Aku

t st

res

bozu

kluğ

u1.

3.3.

Tra

vma

sonr

ası s

tres

bo

zukl

uğu

2. T

ravm

a ile

ort

aya

çıka

n bo

zukl

ukla

rın;

2.1.

Epi

dem

iyol

ojis

ini,

2.2.

Etiy

oloj

isin

i,2.

3. Sınıfl

andı

rılm

ası,

klin

ik b

elirt

ileri

ve t

anı ö

lçüt

lerin

i,2.

4. T

edav

isin

i,2.

5. G

idiş

ve

sonl

anım

ını a

çıkl

ayac

ak

ve t

artış

acak

.

1. T

ravm

aya

uğra

mış

ve

olağ

anüs

tü

duru

mla

r ile

karşı

laşa

n ha

stay

a yö

nelik

ol

arak

1.1.

Klin

ik d

eğer

lend

irme

ve a

yırıc

ı ta

nı y

apac

ak,

1.2.

Aci

l müd

ahal

e uy

gula

ması

yapa

cak,

1.3.

Has

taya

yön

elik

kıs

a, o

rta

ve u

zun

vade

li fa

rmak

oter

apöt

ik v

e /

veya

ps

ikot

erap

ötik

ted

avi p

lanı

yap

acak

,1.

4. H

asta

yı d

urum

u ve

ted

avi p

lanı

ko

nusu

nda

bilg

ilend

irece

k,1.

5. P

lanl

anan

ted

aviy

i uyg

ulay

acak

ve

hast

ayı u

ygun

bir

biçi

mde

izle

yece

k,1.

6. M

ahre

miy

et il

kesi

ni ç

iğne

med

en,

hast

anın

aile

sini

/ y

akın

ların

ı da

bilg

ilend

irece

k, s

osya

l des

tekl

eri

hare

kete

geç

irece

k,1.

7. T

ravm

anın

tek

rarla

nması

olasılığı

söz

kon

usu

ise,

has

tanı

n ko

runa

bile

ceği

bir

orta

mın

sağl

anm

ası k

onus

unda

des

tek

ve y

ol

göst

eric

i ola

cak,

1.8.

Has

tanı

n hu

kuki

hak

ların

ı ar

amasını d

este

kley

ecek

ve

bu

konu

da y

ol g

öste

rici o

laca

k,

2. H

asta

ya /

top

lum

a kl

inik

sey

ir ve

ön

lem

e st

rate

jiler

i kon

usun

da u

ygun

eğ

itim

ver

ecek

.

1. H

asta

ya k

arşı

yan

sız

ve y

argı

sız

olm

ayı,

kend

i değ

er y

argı

ların

ı ona

ya

nsıtm

amayı,

empa

ti sı

nırla

rını

koru

mayı i

çsel

leşt

irece

k,

2. H

asta

nın

aile

sini

/ y

akın

ların

ı bi

lgile

ndiri

rken

ve

sosy

al d

este

kler

i ha

reke

te g

eçiri

rken

etik

kur

alla

r ve

ilk

eler

çer

çeve

sind

e ha

reke

t et

mey

e,

mah

rem

iyet

ilke

sini

çiğ

nem

emey

e öz

en g

öste

rece

k,

3. H

asta

kad

ar, h

asta

yakının

a ka

rşı d

a de

stek

leyi

ci o

lmay

a öz

en g

öste

rece

k,

4. T

ravm

anın

tek

rarla

nması r

iski

söz

ko

nusu

old

uğun

da m

ahre

miy

et

ilkes

ini g

eri p

lana

ala

rak

önce

likle

ha

stayı k

orum

ayı g

özet

ecek

,

5. O

lağa

nüst

ü du

rum

lard

a, ö

zelli

kle

acil

müd

ahal

e sı

rası

nda,

dah

a et

kin

bir

tera

pist

tut

umu

serg

ileye

cek.

65Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefl erK

RİZ

MÜ

DA

HA

LESİ

/ İ

nti

har

Dav

ranışı

ve T

edav

isi

(1

. ve

2. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, in

tih

ar r

iski

ni d

eğer

len

dir

ebile

cek,

inti

har

ris

ki o

lan

ya

da

inti

har

gir

işim

ind

e b

ulun

muş

ola

n h

asta

ya

ger

ekli

ilk tıb

bi v

e p

siki

yatr

ik m

üdah

aley

i yap

abile

cek

ve h

asta

nın

ted

avis

ini p

lan

laya

caktır

.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. İn

tihar

dav

ranışı

nın

tanı

mını t

artış

acak

ve

tür

lerin

i (dü

şünc

e, g

irişi

m,

tam

amla

nmış

intih

ar)

tanı

mla

yaca

k,

2. İn

tihar

dav

ranışı

nın

epid

emiy

oloj

isin

i ta

nım

laya

cak,

3. İn

tihar

dav

ranışı

ile

ilişk

ili r

isk

fakt

örle

rini sıra

laya

cak,

4. İn

tihar

dav

ranışı

nın

etiy

oloj

isin

i açık

laya

cak,

5. İn

tihar

ris

kini

değ

erle

ndirm

e ilk

eler

ini

saya

cak

ve d

eğer

lend

irece

k,

6. İn

tihar

ris

ki o

lan

hast

aya

müd

ahal

e sa

yaca

k ve

değ

erle

ndire

cek.

1. İn

tihar

girişim

inde

bul

unm

uş b

ir ha

sta

ile il

k tıb

bi m

üdah

ales

inin

ya

pılm

asın

dan

hem

en s

onra

gör

üşm

e ya

paca

k ve

bu

görüşm

ede;

1.1.

Ter

apöt

ik il

işki

kur

ma,

1.2.

Ted

avi işb

irliğ

ini s

ağla

ma,

1.3.

İlk

psik

iyat

rik m

üdah

aley

i yap

ma,

1.4.

Aci

l, kı

sa s

ürel

i ted

avi p

lanı

nı

oluş

turm

a be

ceris

ini g

öste

rece

k,

2. T

üm p

siki

yatr

ik h

asta

lard

a in

tihar

ris

kini

sis

tem

li bi

r bi

çim

de

değe

rlend

irece

k, r

iski

aci

l ve

yüks

ek

olan

has

tala

rı sa

ptay

acak

,

3. İn

tihar

ris

ki a

cil v

e yü

ksek

ola

n bi

r ha

stad

a da

vran

ışı ö

nlem

eye

yöne

lik

önle

mle

ri uy

gula

yaca

k,

4. İn

tihar

risk

i ola

n ha

stay

a yö

nelik

kısa

, or

ta v

e uz

un v

adel

i ted

avi p

lanı

yap

acak

,

5. İn

tihar

ris

ki s

öz k

onus

u ol

duğu

nda

hast

anın

aile

sini

/ y

akın

ların

ı da

bilg

ilend

irece

k, s

osya

l des

tekl

eri

hare

kete

geç

irece

k,

6. Y

ükse

k in

tihar

ris

ki s

öz k

onus

u ol

duğu

nda,

has

taya

zor

la t

edav

i, te

spit

ve kısıtl

ama

uygu

laya

cak.

1. H

ekim

, int

ihar

girişi

min

de b

ulun

muş

ol

an y

a da

intih

ar r

iski

ola

n ha

stay

a ka

rşı y

ansı

z ve

yar

gısı

z ol

may

a, k

endi

değe

r ya

rgıla

rını o

na y

ansı

tmam

aya

özen

gös

tere

cek,

2. İn

tihar

ris

ki s

öz k

onus

u ol

duğu

nda

mah

rem

iyet

ilke

sini

ger

i pla

na a

lara

k ön

celik

le h

asta

yı k

orum

ayı g

özet

ecek

,

3. H

asta

nın

aile

sini

/yakın

ların

ı bi

lgile

ndiri

rken

etik

kur

alla

r ve

ilke

ler

çerç

eves

inde

har

eket

etm

eye

özen

gö

ster

ecek

,

4. H

asta

ya is

tem

dışı t

edav

i uyg

ulam

a,

tesp

it ve

kısıtl

ama

yapm

ak

gere

ktiğ

inde

etik

kur

alla

r ve

ilke

ler

çerç

eves

inde

har

eket

etm

eye

özen

gö

ster

ecek

.

Bak

ınız

, “Ps

ikiy

atri

Uzm

anlık

Eğ

itim

i Pro

gra

mı”

, “A

cil T

ıp R

otas

yon

u” iç

in k

uram

sal b

ilgi v

e b

ecer

i hed

efle

ri.


CİN

SELLİK

VE

CİN

SİY

ET (

2.,

3.

ve 4

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, cin

siye

t g

eliş

imi h

akkı

nd

a b

ilgis

ini k

ulla

nar

ak c

inse

l boz

uklu

kların

tan

ısını k

oyup

, te

dav

i ed

ecek

tir.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. K

adın

ve

erke

k ci

nsel

liğin

i an

ımsa

yaca

k ve

bu

bağl

amda

;1.

1. K

adın

ve

erke

k ür

eme

sist

emi a

nato

mis

ini v

e fiz

yolo

jisin

i tan

ımla

yaca

k,1.

2. N

orm

al c

inse

l tep

ki

aşam

alarını s

ayac

ak,

1.3.

Cin

selli

kte

“nor

mal

ka

vram

ını”

tan

ımla

yaca

k,1.

4. M

enarş,

men

strü

el

sikl

us, g

ebel

ik, p

ostp

artu

m,

men

apoz

ve

yaşlılı

k dö

nem

inde

ki c

inse

l fiz

yolo

jik

değişi

klik

leri

tanı

mla

yaca

k ve

bun

ların

ruh

sağ

lığın

a et

kisi

nin

farkın

da o

laca

k,

2. C

inse

l boz

uklu

kların

etiy

oloj

isin

i ta

nım

laya

cak,

3. C

inse

l sor

unla

rın b

iyop

siko

sosy

al

etki

lerin

i kav

raya

cak,

4. C

inse

llikl

e ilg

ili k

ültü

rel i

nanç

ve

tutu

mla

rı ka

vray

acak

,

5. C

inse

l boz

uklu

klar

ve

cins

el

kim

lik b

ozuk

lukl

arının

tan

ı öl

çütle

rini s

ayac

ak,

1. C

inse

l kon

ular

da k

onuş

mak

tan

çeki

nmed

en, d

anış

anla

rı da

rah

atla

tan

bir

iletiş

im o

rtam

ı oluş t

urm

a be

ceris

ini

göst

erec

ek,

2. A

yrın

tılı c

inse

l öyk

ü al

acak

,

3. H

asta

ları

değe

rlend

irirk

en k

ültü

rel i

nanç

ve

tut

umla

rı gö

z ön

üne

alac

ak,

4. C

inse

l boz

uklu

klar

la il

gili

doğr

u ta

nı

koya

cak,

5. Ç

iftle

rin c

inse

llikl

e ilg

ili b

ilgi d

üzey

ini

değe

rlend

irece

k,

6. Ç

iftle

ri /

topl

umu

cins

el a

nato

mi,

fizyo

loji

ve il

işki

kon

usun

da eği

tece

k,

7. O

lum

suz

veya

sor

un y

arat

an b

ilişl

eri e

le

alac

ak,

8. C

inse

llikl

e ilg

ili k

aygı

yı a

zalta

cak,

9. Eşl

erin

ilet

işim

bec

erile

rinin

gel

iştir

mey

e yö

nelik

uyg

ulam

alar

yap

acak

,

1. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de;

1.1.

Em

patik

ve

sayg

ılı,

1.2.

Yan

sız,

yük

süz,

yar

gısı

z,1.

3. A

çık

ve iş

birliği

ne y

atkı

n,1.

4. B

elirs

izlik

lere

tah

amm

üllü

ola

cak,

2. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de g

ünde

me

gele

bile

cek

olan

;2.

1. S

osyo

kültü

rel k

onul

ara,

2.2.

Sos

yoek

onom

ik k

onul

ara,

2.3.

Eği

timse

l kon

ular

a,2.

4. İn

anç

sist

emle

rine

duya

rlı o

laca

k,

3. S

orun

u, eşl

erin

her

ikis

inin

birl

ikte

sor

unu

olar

ak in

cele

me

alış

kanlığını e

dine

cek,

4. T

erap

ötik

yan

sızlığını k

orum

aya

dikk

at

edec

ek,

5. F

arklı c

inse

l ter

cihl

ere

önya

rgısız

ya

klaş

acak

,

6. P

rofe

syon

el il

işki

nin

sını

rların

ı, et

ik k

ural

ları

ve il

kele

ri gö

zete

cek,

7. S

üper

vizy

on g

erek

sini

min

in fa

rkın

da

olac

ak,


HEDEFLER

6. C

inse

l boz

uklu

klar

da k

ulla

nıla

n te

davi

yön

tem

lerin

i, ps

ikot

erap

i başt

a ol

mak

üze

re t

anım

laya

cak.

10. D

avra

nış

tera

pisi

nde

uygu

n ev

öd

evle

ri ve

rece

k,

11. K

endi

klin

ik b

ecer

ilerin

in v

e bi

lgis

inin

sı

nırla

rını d

eğer

lend

irece

k,

12. V

arsa

ek

tıbbi

/ r

uhsa

l sor

unla

r iç

in

yönl

endi

rme

yapa

cak.

8. T

erap

i süp

ervi

zyon

ların

da t

edav

i ot

urum

ların

ın g

özle

nmes

ine

ve g

özde

n ge

çiril

mes

ine

açık

ola

cak,

9. T

erap

i not

ların

ı has

ta m

ahre

miy

etin

i de

göz

eter

ek d

üzen

li ol

arak

tut

ma

ve

arşi

vlem

e alış

kanlığını e

dine

cek,

10. T

erap

i sea

nsla

rının

zam

anı v

e sü

resi

ne

bağlı k

alm

aya

özen

gös

tere

cek,

11. K

endi

klin

ik b

ecer

ilerin

in v

e bi

lgis

inin

sı

nırla

rının

farkın

da o

lmayı i

çsel

leşt

irece

k,

12. Y

aşam

boy

u öğ

renm

eyi b

enim

seye

cek.


NÖ

RO

LOJİ

/ N

ÖR

OP

SİKİY

AT

Rİ

(1,

2.

ve 3

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kiya

tri u

ygul

amal

arı sır

asın

da

karşılaşı

lan

nör

oloj

ik d

urum

ları

tan

ıyar

ak, a

yırı

cı t

anı i

çin

, m

ulti

dis

iplin

er ç

alış

ma

yürü

tece

ktir

.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. H

asta

nın

nöro

lojik

değ

erle

ndirm

e,

tanı

, ayı

rıcı t

anı i

lkel

erin

i sıra

laya

cak,

2. P

siki

yatr

i uyg

ulam

aları sıra

sınd

a ka

rşılaşı

lan;

2.1.

Dem

ans,

2.2.

İnm

e,2.

3. H

arek

et b

ozuk

lukl

arı,

2.4.

Epi

leps

i,2.

5. D

emiy

elin

izan

has

talık

lar,

2.6.

Kro

nik

ağrı,

2.7.

San

tral

sin

ir si

stem

i enf

eksi

yonl

arı,

2.8.

Kaf

a tr

avm

aları v

e2.

9. B

eyin

tüm

örle

ri gi

bi n

örol

ojik

du

rum

ları

tanı

mla

yaca

k,

3. N

örol

ojik

has

talık

lard

a or

taya

çık

an

psik

iyat

rik b

elirt

ileri

anım

saya

cak,

4. T

anı v

e ayırı

cı t

anıd

a ge

rekl

i ola

n nö

rops

ikol

ojik

tes

tleri

seçe

cek,

5. N

öroa

nato

mi,

nöro

pato

loji,

nö

roki

mya

, nör

ofiz

yolo

ji ve

bey

in

görü

ntül

eme

gibi

nör

oloj

inin

tem

el

konu

ların

daki

gel

işm

eler

den

habe

rdar

ol

acak

,

1. H

asta

ların

;1.

1. N

örol

ojik

öyk

üsün

ü al

arak

, ayırı

cı t

anı i

çin

gere

kli a

yrı n

tıları

değe

rlend

irece

k,1.

2. N

örol

ojik

mua

yene

sini

eks

iksi

z ya

para

k, b

ulgu

ların

ı değ

erle

ndirm

e be

ceris

ini g

öste

rece

k,1.

3. H

asta

nın

nöro

lojik

bel

irtile

rinin

ka

ynağ

ını b

elirl

eyec

ek,

1.4.

Ayı

rıcı t

anı i

çin

gere

kli b

eyin

gö

rünt

ülem

e, E

EG, L

P, la

bora

tuar

te

stle

rini u

ygun

bir şe

kild

e is

teye

cek

ve s

onuç

ların

ı yor

umla

yaca

k,1.

5. N

örop

siko

lojik

tes

tlerin

yor

umun

u ya

paca

k, t

est

sonu

çlarını k

linik

bi

lgile

rle il

işki

lend

irere

k ku

llana

cak,

1.6.

Ayı

rıcı t

anısını y

apac

ak,

1.7.

Has

tanı

n nö

rolo

jik b

ulgu

ların

ı ve

öyk

üsün

ü di

kkat

e al

arak

uyg

un

teda

vi s

eçen

eğin

e ka

rar

vere

cek

ya d

a ha

stayı u

ygun

biri

me

yönl

endi

rece

k,

2. N

örol

ojik

has

talık

lara

ve

teda

vile

rine

ikin

cil o

lara

k ge

lişen

psi

kiya

trik

ta

blol

arı t

anıy

arak

, ted

avile

rini

düze

nley

ecek

.

1. N

öroa

nato

mik

ala

nların

psi

kiya

trik

ön

emin

in fa

rkın

da o

laca

k,

2. N

örol

ojik

has

tala

rı bi

yops

ikos

osya

l açıd

an b

ütün

cül b

ir şe

kild

e el

e al

ma

alış

kanlığını e

dine

cek,

3. R

uhsa

l sor

unla

rın b

elirl

enm

esin

de

ve u

ygun

ted

avile

rin

gerç

ekleşt

irilm

esin

de n

örol

oji e

kibi

ile

uyum

lu b

ir iş

birliği

yür

ütec

ek,

4. H

asta

nın

nöro

lojik

has

talığ

ının

ya

rattığı f

izik

sel v

e ru

hsal

sor

unla

ra

duya

rlı o

laca

k,

5. H

asta

nın

yaşa

dığı

güç

lükl

ere

sayg

ı ve

anla

yış

göst

erec

ek.


HEDEFLER

6. P

siki

yatr

ik h

asta

lıkla

rın v

e ps

ikof

arm

akol

ojik

ted

avile

rin n

örol

ojik

be

lirtil

erin

i ayı

rt e

dece

k,

7. N

örol

ojid

e ku

llanı

lan

maj

or

tera

pötik

aja

nların

etk

i düz

enek

lerin

i ta

nım

laya

rak,

etk

i ve

yan

etki

lerin

i sa

yaca

k.

Bak

ınız

, “Ps

ikiy

atri

Uzm

anlık

Eğ

itim

i Pro

gra

mı”

, “N

örol

oji r

otas

yon

u” iç

in k

uram

sal b

ilgi v

e b

ecer

i hed

efle

ri.


NÖ

RO

BİLİM

(1.,

2.,

3.,

4.

ve 5

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, tem

el n

örop

atol

oji,

nör

oan

atom

i, n

örok

imya

, nör

ofiz

yolo

ji ve

bilişs

el n

örop

siko

loji,

gen

etik

ko

nul

arın

dak

i gel

işm

eler

i klin

ik u

ygul

amal

arla

büt

ünleşt

ireb

ilece

ktir

.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. D

avra

nışı

n ol

uşum

unda

ve

davr

anış

bo

zukl

ukla

rının

ort

aya

çıkm

asın

da

rol o

ynay

an t

emel

nör

obiy

oloj

ik

süre

çler

den;

1.1.

Nör

ogen

etik

düz

enek

ler,

1.2.

Nör

oana

tom

ik y

apıla

r,1.

3. N

örok

imya

,1.

4. N

örof

izyo

loji

ve u

yku

fizyo

lojis

i1.

5. N

örop

siko

loji,

1.6.

Bey

in g

örün

tüle

me,

1.7.

Psi

konö

roim

mun

oend

okrin

oloj

i ko

nula

rını t

artış

acak

ve

açık

laya

cak.

1. N

örob

ilim

ala

nınd

aki b

ilgi v

e te

knik

leri

kulla

nara

k kl

inik

uyg

ulam

aları

yürü

tece

k,

2. H

asta

lık s

ürec

i boy

unca

bilişs

el

süre

çler

deki

değ

işim

i;2.

1. N

örop

siko

lojik

,2.

2. N

örof

izyo

lojik

değ

erle

ndirm

eler

,2.

3. G

örün

tüle

me

yönt

emle

ri ile

iz

lem

eyi p

rogr

amla

yaca

k,

3. G

erek

iyor

sa g

enet

ik d

anış

man

lık

yapa

cak.

1. B

ilim

sel d

üşün

me

sist

emat

iğin

e ve

nö

robi

lim fe

lsef

esin

e sa

hip

olm

ayı

savu

naca

k,

2. B

ilim

sel g

eliş

mel

eri y

akın

dan

izle

yere

k kl

inik

uyg

ulam

alar

da g

erek

li dö

nüşü

me

katıl

acak

,

3. R

uhsa

l ve

bede

nsel

olg

ular

ara

sınd

aki

etki

leşi

mi g

özet

ecek

,

4. H

asta

lıkla

rın g

eliş

imin

deki

tem

el

nöro

biyo

lojik

etk

enle

rin fa

rkın

da

olar

ak k

oruy

ucu

ruh

sağlığı

etki

nlik

lerin

i öne

mse

yece

k.

Bak

ınız

, Ek

- 1,

“B

eyin

Gör

üntü

lem

e” iç

in ö

ner

ilen

kur

amsa

l eğ

itim

saa

tler

i.B

akınız

, “Ps

ikiy

atri

Uzm

anlık

Eğ

itim

i Pro

gra

mı”

, “N

örol

oji r

otas

yon

u” iç

in k

uram

sal b

ilgi v

e b

ecer

i hed

efle

ri.

71Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefl erB

ÜY

ÜM

E- G

ELİŞİM

(1.

YIL

)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, nor

mal

biy

oloj

ik, b

ilişs

el v

e p

siko

seks

üel g

eliş

imi i

çere

cek şe

kild

e in

san

büy

ümes

i ve

gel

işim

i ko

nus

und

aki b

ilgile

rin

den

son

uç çık

arac

aktı

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. S

inir

sist

emin

in fi

ziks

el g

eliş

imin

i;1.

1. D

oğum

önc

esi v

e yaşa

m b

oyu

sini

r si

stem

i gel

işim

i,1.

2. N

örop

last

isite

kon

uları

bağl

amın

da t

anım

laya

cak,

2. G

eliş

imin

duy

gusa

l, bi

lişse

l ve

topl

umsa

l boy

utla

rı ar

asın

daki

iliş

kiyi

ge

lişim

, kiş

ilik

ve öğr

enm

e ku

ram

ları

açısın

dan

yoru

mla

yaca

k,

3. Y

aşam

dön

güsü

boy

unca

gel

işim

e et

kili

olan

biy

opsi

koso

syal

etk

enle

ri ka

vray

acak

,

4. G

en-ç

evre

etk

ileşi

min

i sağ

laya

n ep

igen

etik

düz

enek

leri

saya

cak,

5. G

eliş

im b

ozuk

lukl

arın

da

karşılaşı

labi

lece

k ru

hsal

sor

unla

rı (Z

ekâ

geril

ikle

ri, o

tistik

boz

uklu

k ve

diğ

er

özgü

l gel

işim

boz

uklu

klarını)

ayırt

ed

ecek

.

1. H

asta

yı g

eliş

im s

ürec

i ve

sist

em k

avra

mla

rı çe

rçev

esin

de

değe

rlend

irece

k,

2. Ö

yküs

ünde

gel

işim

e ai

t öz

ellik

lere

di

kkat

ede

cek,

3. H

asta

yı fa

rklı

geliş

im k

uram

ları

ışığın

da fo

rmül

e ed

ecek

,

4. G

eliş

im b

ozuk

lukl

arın

da

karşılaşı

labi

lece

k ru

hsal

sor

unla

rına

yöne

lik g

erek

li m

üdah

aley

i yap

acak

.

1. G

eliş

im s

ürec

inin

kiş

ilik

yapı

lanm

ası v

e ps

ikop

atol

oji g

eliş

imin

deki

öne

min

i ka

vray

acak

,

2. H

asta

yı b

iyop

siko

sosy

al b

ütün

lüğü

iç

inde

ve

geliş

im s

ürec

i bağ

lamın

da

ele

alm

ayı i

çsel

leşt

irece

k,

3. R

uhsa

l boz

uklu

klar

a ai

t ge

lişim

sel

risk

etke

nler

ini k

oruy

ucu

ruh

sağlığı

açısın

dan

da d

eğer

lend

irmey

e ön

em

vere

cek.

Bak

ınız

, “Ps

ikiy

atri

Uzm

anlık

Eğ

itim

i Pro

gra

mı”

, “Ç

ocuk

ve

Erg

en P

siki

yatr

isi r

otas

yon

u” iç

in k

uram

sal b

ilgi v

e b

ecer

i hed

efle

ri.


ÇO

CU

K V

E ER

GEN

PSİ

KİY

AT

RİSİ

(2.

ve 3

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

çoc

uk v

e er

gen

leri

değ

erle

nd

irm

ede,

çoc

ukla

ve

aile

yle

gör

üşm

e te

knik

leri

ni k

ulla

nar

ak p

siki

yatr

ik

boz

uklu

kların

tan

ısı,

ayırıcı t

anısı v

e te

dav

isi k

onus

und

a ye

tkin

liğin

i gös

tere

cekt

ir.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. Ç

ocuk

luk

ve e

rgen

lik d

önem

iyle

ilgi

li ge

lişim

kur

amla

rını;

1.1.

Psi

kana

litik

gel

işim

kur

amla

rı,1.

2. B

ilişs

el g

eliş

im k

uram

ları,

1.3.

Psi

koso

syal

gel

işim

dön

emle

ri ve

ki

mlik

gel

işim

ini a

nım

saya

cak

ve

tartış

acak

;

2. Ç

ocuk

luk

ve e

rgen

likte

sık

gör

ülen

ve

aşağ

ıda

sıra

lana

n ps

ikiy

atrik

tab

lola

rın;

2.1.

Yay

gın

geliş

imse

l boz

uklu

klar

,2.

2. Öğr

enm

e bo

zukl

ukla

rı,2.

3. İl

etiş

im b

ozuk

lukl

arı,

2.4.

Yıkıcı d

avra

nım

boz

uklu

kları,

2.5.

Elim

inas

yon

bozu

kluk

ları,

2.6.

Uyu

m b

ozuk

lukl

arı,

2.7.

Yem

e bo

zukl

ukla

rı,2.

8. Ç

ocuk

luk

ve e

rgen

lik b

aşla

ngıç

lı du

ygud

urum

boz

uklu

kları,

2.9.

Çoc

uklu

k ve

erg

enlik

baş

lang

ıçlı

anks

iyet

e bo

zukl

ukla

rı ,2.

10. Ç

ocuk

luk

ve e

rgen

lik b

aşla

ngıç

lı şi

zofr

eni,

2.11

. Cin

sel k

imlik

boz

uklu

klarının

et

iyol

ojis

i, ta

nı /

ayı

rıcı t

anısı,

gidiş

ve s

onla

nışl

arı v

e te

davi

ilke

lerin

i açık

laya

cak,

3. Ç

ocuk

lar

ve e

rgen

lerin

ted

avis

inde

ku

llanı

lan;

1. Ç

ocuk

ve

erge

nde

ICD

ve

DSM

ta

nı ö

lçüt

lerin

e gö

re t

anıy

a yö

nelik

gö

rüşm

e ve

psi

kiya

trik

değ

erle

ndirm

e ya

paca

k,

2. Ç

ocuk

/ e

rgen

in a

ilesi

/ b

akım

ver

en

kişi

lerle

de

görüşm

eler

yap

acak

,

3. G

erek

tiğin

de o

kulla

işbi

rliği

için

e gi

rece

k,

4. T

anıy

a ya

rdım

cı t

est

ve t

etki

kler

i pl

anla

yaca

k ve

son

uçla

rını

değe

rlend

irece

k,

5. U

ygun

ted

avi y

önte

min

i seç

ip

uygu

laya

cak,

6. İh

mal

ve

fizik

sel /

cin

sel i

stis

mar

a uğ

ramış

çoc

uk v

e er

genl

erde

;6.

1. G

erek

li fiz

ikse

l ve

ruhs

al

değe

rlend

irmel

eri y

apac

ak,

6.2.

Tra

vman

ın t

ekra

rlanm

ası o

lası

lığı

söz

konu

su is

e, ç

ocuk

/ e

rgen

in

koru

nabi

leceği

bir

orta

mın

sağl

anm

ası k

onus

unda

des

tek

ve y

ol

göst

eric

i olm

a be

ceris

ini g

öste

rece

k,

1. H

ekim

çoc

uk/

erge

n ha

sta

ve ç

ocuk

/

erge

nin

aile

si /

bakım

ver

en k

işile

rle

yaptığı y

aptığ

ı gör

üşm

eler

de s

aygı

lı,

mer

aklı,

açı

k, y

argı

layı

cı o

lmay

an,

işbi

rliği

ne y

atkı

n ve

em

patik

bir

tutu

m

serg

ileye

cek,

2. H

asta

kad

ar, h

asta

yakının

a ka

rşı d

a de

stek

leyi

ci o

lmay

a öz

en g

öste

rece

k,

3. A

ile v

e ok

ulla

işbi

rliği

ni s

ağla

rken

m

ahre

miy

ete

özen

gös

tere

cek,

4. Ç

ocuk

/ e

rgen

has

tanı

n te

davi

pla

nına

ai

leyi

/ b

akım

ver

en k

işiy

i de

katm

a ve

iş

birliği

duy

gusu

yar

atm

a alış

kanlığını

edin

ecek

,

5. T

edav

iyi ç

ocuk

/ e

rgen

in a

kade

mik

ge

lişim

ini e

n az

etk

ileye

cek şe

kild

e dü

zenl

eyec

ek,

6. İh

mal

ve

fizik

sel /

cin

sel i

stis

mar

a uğ

ramış

çoc

uk v

e er

genl

eri s

apta

ma

konu

sund

a du

yarlı

ola

cak.


HEDEFLER

3.1.

Oyu

n te

rapi

si3.

2. A

ile t

erap

isi g

ibi ö

zel y

önte

mle

ri ta

rtış

acak

,

4. Ç

ocuk

ve

erge

nler

de ih

mal

ve

istis

mar

ko

nula

rını i

ncel

eyec

ek

5. Ç

ocuk

ve

erge

nler

ile

ilgili

adl

i ps

ikiy

atrik

kon

uları a

çıkl

ayac

ak

6.3.

Has

tanı

n hu

kuki

hak

ların

ı ar

amasını d

este

kley

ecek

ve

bu

konu

da y

ol g

öste

rece

k.

7. Ç

ocuk

ve

erge

nler

i adl

i yön

den;

7.1.

Değ

erle

ndire

cek

7.2.

Adl

i rap

or d

üzen

leye

cek.

Bak

ınız

, “Ps

ikiy

atri

Uzm

anlık

Eğ

itim

i Pro

gra

mı”

, “Ç

ocuk

ve

Erg

en P

siki

yatr

isi r

otas

yon

u” iç

in k

uram

sal b

ilgi v

e b

ecer

i hed

efle

ri.


ZEK

A G

ERİLİK

LERİ,

ÖĞ

REN

ME

BO

ZU

KLU

KLA

RI

VE

DİĞ

ER G

ELİSİM

SEL

BO

ZU

KLU

KLA

R (

2., 3

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

zek

â g

eriliğ

i, öğ

ren

me

boz

ukluğ

u ve

diğ

er g

eliş

imse

l boz

uklu

kları o

lan

çoc

uk y

a d

a ye

tişk

in h

asta

lara

ta

nı k

oyac

ak, t

edav

ileri

ni d

üzen

leye

cek

ve h

asta

yı a

ilesi

/ b

akıcısı i

le iş

bir

liği i

çin

de

izle

yece

ktir

.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. Z

ekâ

geril

ikle

ri, öğr

enm

e bo

zukl

ukla

rı ve

yay

gın

geliş

imse

l boz

uklu

kları

tanı

yaca

k;1.

1. E

pide

miy

oloj

isin

i,1.

2. E

tiyol

ojis

ini,

1.3.

Sınıfl

andı

rılm

asını,

1.4.

Klin

ik b

elirt

ilerin

i,1.

5. N

örop

siko

lojik

değ

erle

ndirm

esiy

le

ilgili

kur

amsa

l bilg

ileri

ve b

unun

için

ku

llanı

lan

test

leri,

1.6.

Gid

işi v

e so

nlan

ımını t

anım

laya

cak,

2. Z

ekâ

geril

ikle

rinin

, öğr

enm

e bo

zukl

ukla

rının

ve

yayg

ın g

eliş

imse

l bo

zukl

ukla

rın p

siko

tera

pötik

ve

psik

ofar

mak

oloj

ik t

edav

i ilk

eler

ini

sıra

laya

cak

ve t

artış

acak

.

1. Z

ekâ

geril

iği,

öğre

nme

bozu

kluğ

u ve

yay

gın

geliş

imse

l boz

ukluğu

ola

n ha

stal

arda

;1.

1. K

linik

değ

erle

ndirm

e ya

paca

k,1.

2. Z

ekâ

test

leri,

öğr

enm

e bo

zukl

uğu

ve y

aygı

n ge

lişim

sel b

ozuk

luğa

yö

nelik

tes

tlerin

son

uçla

rını

değe

rlend

irece

k,1.

3. H

asta

ya t

anı k

oyac

ak,

1.4.

Aile

yi b

ilgile

ndire

cek,

1.5.

Has

tanı

n te

davi

sini

düz

enle

yece

k,1.

6. H

asta

yı a

ile il

e iş

birliği

için

de

uygu

n bi

r bi

çim

de iz

leye

cek,

1.7.

Ger

ektiğ

inde

oku

lla /

öze

l eği

tim

kuru

mu

ile iş

birliği

için

e gi

rece

k,1.

8. H

asta

nın

sahi

p ol

duğu

huk

uki

ve t

oplu

msa

l hak

ların

ı kor

uyuc

u dü

zenl

emel

erde

n ya

rarla

nması

için

aile

yi /

bakım

ver

en k

işile

ri yö

nlen

dire

cek,

1.9.

İhm

al v

e fiz

ikse

l / c

inse

l ist

ism

ara

uğra

mış

has

tala

rda;

1.9.

1. G

erek

li fiz

ikse

l ve

ruhs

al

değe

rlend

irmel

eri y

apac

ak,

1.9.

2. T

ravm

anın

tek

rarla

nması

olasılığı

söz

kon

usu

ise,

çoc

uk

/ er

geni

n ko

runa

bile

ceği

bir

orta

mın

sağ

lanm

ası k

onus

unda

de

stek

ve

yol g

öste

rici o

laca

k,1.

9.3.

Has

tanı

n hu

kuki

hak

ların

ın

aran

masını d

este

kley

ecek

ve

bu

konu

da y

ol g

öste

rici o

laca

k,

1. H

ekim

zek

â ge

riliğ

i, öğ

renm

e bo

zukl

uğu

ve d

iğer

gel

işim

sel

bozu

kluğ

u ol

an h

asta

larla

yap

tığı

görüşm

eler

de s

aygı

lı, m

erak

lı, a

çık,

ya

rgıla

yıcı

olm

ayan

, işb

irliğ

ine

yatkın

ve

em

patik

bir

tutu

m s

ergi

leye

cek,

2. H

asta

nın

aile

si /

bakım

ver

en k

işile

rle

yaptığı g

örüş

med

e de

tar

afsı

z,

yargıla

yıcı

olm

ayan

ve

empa

tik b

ir tu

tum

ser

gile

yece

k,

3. H

asta

kad

ar, h

asta

yakının

a ka

rşı d

a de

stek

leyi

ci o

lmay

a öz

en g

öste

rece

k,

4. H

asta

yı v

e ai

lesi

ni t

anı,

olası t

edav

i yö

ntem

leri

konu

sund

a de

stek

leyi

ci

bir

tutu

mla

, um

ut aşı

laya

rak,

anc

ak

duru

mu

gerç

ekçi

bir

biçi

mde

ele

al

arak

bilg

ilend

irme

alış

kanlığı

edin

ecek

,

5. H

asta

ve

aile

siyl

e on

larla

ort

ak b

ir te

davi

pla

nı o

luşt

urm

aya,

işbi

rliği

du

ygus

u ya

ratm

aya

özen

gös

tere

cek,

6. O

kul v

e öz

el eği

tim k

urum

u ile

iş

birliği

sağ

lark

en m

ahre

miy

ete

özen

gö

ster

ecek

,


HEDEFLER

2. G

erek

tiğin

de g

enet

ik d

anış

man

lık

yapa

cak,

3. H

asta

nın

tıbbi

ve

ruhs

al b

akım

ını,

reha

bilit

asyo

nunu

pla

nlay

acak

.

7. Z

ekâ

geril

iği,

öğre

nme

bozu

kluğ

u ve

diğ

er g

eliş

imse

l boz

ukluğu

ola

n ha

sta

grup

ların

da ih

mal

ve

fizik

sel

/ ci

nsel

istis

mar

a uğ

ramış

has

tala

rı sa

ptam

a ko

nusu

nda

özel

bir

duya

rlılık

se

rgile

yece

k.

Bak

ınız

, “Ps

ikiy

atri

Uzm

anlık

Eğ

itim

i Pro

gra

mı”

, “Ç

ocuk

ve

Erg

en P

siki

yatr

isi r

otas

yon

u” iç

in k

uram

sal b

ilgi v

e b

ecer

i hed

efle

ri.


YAŞL

ILIK

PSİ

KİY

AT

RİSİ

( 2.,

3.

ve 4

.YIL

)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kiya

trik

boz

ukluğ

u ol

an y

aşlı

has

tala

rda

sık

gör

ülen

psi

kiya

trik

dur

umla

rı d

iğer

tıb

bi e

k ta

nıla

rı d

a g

öz ö

nün

de

bul

und

urar

ak d

eğer

len

dir

ecek

ve

uyg

un t

edav

iyi s

eçec

ekti

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. Y

aşlılık

dön

emin

de o

rtay

a çı

kan

fizik

sel,

ruhs

al v

e to

plum

sal

değişi

klik

leri

tanı

mla

yaca

k,

2. B

u yaş

grub

unda

sık

gör

ülen

ps

ikiy

atrik

dur

umla

rdan

;2.

1. D

eman

s,2.

2. D

eliry

um,

2.3.

Yaş

lılık

çağ

ı dep

resy

onu,

2.4.

Ank

siye

te b

ozuk

lukl

arı,

2.5.

Uyk

u bo

zukl

ukla

rının

klin

ik

özel

likle

rini sıra

laya

cak

ve t

edav

isin

i dü

zenl

eyec

ek;

3. Y

aşlıl

arda

psi

kotr

op il

açla

rın k

ulla

nım

ilk

eler

ini k

avra

mlaştıra

cak,

4. Y

aşlıl

ar il

e ilg

ili a

dli p

siki

yatr

ik k

onul

arı

anım

saya

cak.

1. Y

aşlı

hast

alar

da IC

D v

e D

SM t

anı

ölçü

tlerin

e gö

re t

anıy

a yö

nelik

gö

rüşm

e ve

psi

kiya

trik

değ

erle

ndirm

e ya

paca

k,

2. Y

aşlıl

arda

bilişs

el b

ecer

ileri

değe

rlend

irmey

e yö

nelik

bel

li başlı

biliş

sel t

estle

ri uy

gula

yaca

k,

3. Y

aşlıl

arda

huk

uki e

hliy

et v

e kı

sıtla

ma;

ves

ayet

ve

yasa

l da

nışm

anlık

kon

uların

da a

dli r

apor

dü

zenl

eyeb

ilece

k,

4. Y

aşlıl

arda

tıb

bi e

k ta

nıla

rı ve

kul

lanı

lan

diğe

r ila

çlar

ile

etki

leşi

mi g

öz ö

nünd

e bu

lund

urar

ak u

ygun

ted

aviy

i seç

ecek

,

5. H

asta

ve

yakı

nlarını h

asta

lık

konu

sund

a bi

lgile

ndirm

e be

ceris

ini

göst

erec

ek,

6. H

asta

ların

yaş

am k

alite

sini

artırm

ak

için

, sah

ip o

lduk

ları

bece

riler

i ge

liştir

mel

eri y

önün

de t

eşvi

k ed

en,

anca

k kö

klü

değişi

mle

rden

kaçın

an

öner

ilerd

e bu

luna

cak,

1. H

ekim

yaş

lı ha

stal

arla

ilet

işim

inde

de

stek

leyi

ci v

e em

patik

bir

tutu

m

serg

ileye

cek,

2. H

asta

kad

ar, h

asta

yakının

a ka

rşı d

a de

stek

leyi

ci o

lmay

a öz

en g

öste

rece

k,

3. İh

mal

ve

fizik

sel /

cin

sel i

stis

mar

a uğ

ramış

yaş

lıları s

apta

ma

konu

sund

a du

yarlı

ola

cak.


HEDEFLER

7. H

asta

yakın

ların

ın y

aşlı

hast

aya

yakl

aşım

ların

ı değ

erle

ndire

cek

ve

hast

aya

yakl

aşım

ları

konu

sund

a yo

l gös

teric

i öne

riler

de b

ulun

acak

, ha

talı

tutu

mla

rı sa

ptay

arak

ort

adan

ka

ldırı

lmal

arı k

onus

unda

aile

yi

dest

ekle

yece

k,

8. İh

mal

ve

fizik

sel /

cin

sel i

stis

mar

a uğ

ramış

yaş

lılar

da;

8.1.

Ger

ekli

fizik

sel v

e ru

hsal

değe

rlend

irmel

eri y

apac

ak,

8.2.

Tra

vman

ın t

ekra

rlanm

ası

olasılığı

söz

kon

usu

ise,

yaş

lının

ko

runa

bile

ceği

bir

orta

mın

sağl

anm

ası k

onus

unda

, des

tek

ve

yol g

öste

rici o

laca

k,8.

3. H

asta

nın

huku

ki h

akla

rını

aram

asını d

este

kley

ecek

ve

bu

konu

da y

ol g

öste

rici o

laca

k.


BAĞ

IMLI

LIK

PSİ

KİY

AT

RİSİ

(1.,

2.,

3.

ve 4

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

alk

ol v

e m

add

e* k

ulla

nım

ına

bağ

lı b

ozuk

lukl

arın

tan

ı, ay

ırıcı t

anı,

ted

avi v

e kl

inik

yön

etim

ini

mul

tid

isip

liner

bir

şek

ilde

yap

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. A

lkol

ve

mad

de k

ulla

nım

bo

zukl

ukla

rına

ilişk

in;

1.1.

Epi

dem

iyol

ojik

ver

ileri,

1.2.

Etiy

oloj

isin

de y

er a

lan

nede

nler

i,1.

3. R

isk

ve k

oruy

ucu

etke

nler

i,1.

4. B

ulgu

ve

belir

tiler

i,1.

5. T

anı,

eşta

nı v

e ayırı

cı t

anı ö

lçüt

leri,

1.6.

Ted

avi y

önte

mle

rini,

1.7.

Kor

unm

a ve

reh

abili

tasy

on

ilkel

erin

i say

acak

ve

bu k

onul

arı

yoru

mla

yaca

k,

2. B

u m

adde

lerin

kul

lanı

mı i

le il

işki

li ke

silm

e, aşı

rı do

z, tıb

bi-r

uhsa

l ko

mpl

ikas

yon

kavr

amla

rını a

çıkl

ayac

ak,

3. A

lkol

ve

mad

de k

ulla

nımın

a bağlı

geliş

ebile

cek

med

ikol

egal

kon

uları

sıra

laya

cak,

4. A

lkol

ve

mad

de k

ulla

nımın

dan

kayn

akla

naca

k to

plum

sal s

orun

ları

tanı

mla

yaca

k.

1. A

lkol

ve

mad

de k

ulla

nım

boz

ukluğu

ol

an h

asta

ların

psi

kiya

trik

değe

rlend

irmes

ini t

am y

etki

nlik

dü

zeyi

nde

yapa

cak,

2. A

lkol

ve

mad

de k

ulla

nım

boz

ukluğu

ol

an h

asta

ları

uygu

n fa

rmak

oloj

ik v

e ps

ikot

erap

ötik

yön

tem

leri

kulla

nara

k te

davi

ede

cek,

2.1.

Mot

ivas

yone

l ve

tera

pötik

gö

rüşm

e ya

paca

k,2.

2. E

ntok

sika

syon

tab

lola

rını

yöne

tece

k,2.

3. D

etok

sifik

asyo

n sü

reci

ni

yöne

tece

k,2.

4. U

ygun

bire

ysel

psi

kote

rapi

yi

uygu

laya

cak,

2.5.

Rel

aps

önle

me

yönt

emle

rini

kulla

naca

k,2.

6. R

ehab

ilita

syon

çalış

mal

arını

yürü

tece

k,

3. H

asta

lar

ve a

ilele

riyle

etk

in b

içim

de

iletiş

im k

urac

ak,

4. M

ultid

isip

linle

r bi

r şe

kild

e ça

lışar

ak

gere

ksin

im h

alin

de e

kibe

lide

rlik

yapa

cak,

1. H

asta

lar

ve y

akın

ların

a ka

rşı t

araf

sız,

ön

yargısız

ve

sayg

ılı y

aklaşı

m

serg

ileye

cek,

2. H

asta

ların

ın sırl

arını s

akla

mak

ko

nusu

nda

özen

li ol

acak

,

3. M

esle

ktaş

ları

ve d

iğer

sağ

lık ç

alış

anla

rı ile

day

anış

ma

ve iş

birliği

ser

gile

yece

k,

4. M

adde

kul

lanı

m b

ozuk

ları

ile il

gili

bilim

sel v

e yö

nets

el g

eli ş

mel

ere

karşı

kend

ini g

ünce

l tut

mayı a

lışka

nlık

ha

line

getir

ecek

,

5. B

u al

anda

çalış

an b

aşlıc

a re

smi,

sivi

l, m

esle

ki v

e bi

limse

l kur

uluş

larla

işbi

rliği

ya

pman

ın ö

nem

ini b

enim

seye

cek,

6. H

asta

ların

ted

avis

inde

sağ

lık b

akım

ı hi

zmet

lerin

in e

kono

mik

boy

utun

u gö

zete

cek.


HEDEFLER

5. A

lkol

ve

mad

de s

orun

ları

konu

sund

a ha

stal

ara,

has

ta y

akın

ların

a ve

to

plum

a eğ

itmen

lik v

e da

nışm

anlık

ya

paca

k.

*Op

ioid

ler,

kok

ain

ve

diğ

er s

tim

ulan

lar,

kan

abin

oid

ler

ve h

alüs

inoj

enle

r, n

ikot

in, k

afei

n, b

enzo

dia

zep

inle

r ve

diğ

er k

ötüy

e ku

llanım

a m

üsai

t m

add

eler

-

sed

atif

ler,

hip

not

ikle

r ve

ya a

nks

iyol

itik

ler-

ve

org

anik

sol

ven

tler

/ in

hal

e aj

anla

r.B

akınız

, Ek

- 1,

“A

lkol

Bağ

ımlılığı”

ve

“Mad

de

Kul

lanım

Boz

uklu

kları”

için

ön

erile

n k

uram

sal eğ

itim

saa

ti s

ayısı.


KO

NSÜ

LTA

SYO

N-LİY

EZO

N P

SİKİY

AT

RİSİ

(2.

ve 3

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kiya

tri d

ışı k

linik

lerd

e te

dav

i gör

en h

asta

lard

a or

taya

çık

an r

uhsa

l sor

unla

rı /

boz

uklu

kları

tanıy

acak

, ele

alın

masını s

ağla

yaca

k ve

yük

sek

risk

taşıy

an k

linik

lere

/bir

imle

re y

önel

ik p

siko

lojik

des

tek

hiz

met

i ver

ecek

tir.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. K

onsü

ltasy

on h

izm

etle

ri ko

nusu

nda;

1.1.

Psi

kiya

tri d

ışı k

linik

lerd

e te

davi

gör

en h

asta

lara

yön

elik

ko

nsül

tasy

on h

izm

etin

i ta

nım

laya

cak;

1.1.

1. K

onsü

ltasy

on is

tek

notu

na

göre

has

tayl

a ps

ikiy

atrik

gör

üşm

e ya

pma

ilkel

erin

i say

acak

,1.

1.2.

Has

tada

ki p

siki

yatr

ik

soru

nlar

da /

boz

uklu

klar

da t

anı

koym

a öz

ellik

lerin

i sıra

laya

cak,

1.1.

3. H

asta

nın

bede

nsel

has

talığ

ı ile

ruh

sal h

asta

lığının

iliş

kisi

ni

tartış

acak

,1.

1.4.

Has

tanı

n ps

ikiy

atrik

so

runl

arın

a /

bozu

kluk

ların

a yö

nelik

uyg

un p

siko

tera

pi

ve p

siko

farm

akol

ojik

ted

avi

seçe

nekl

erin

i sıra

laya

cak,

1.1.

5. İl

gili

klin

iğe

yöne

lik o

lara

k ko

nsül

tasy

on n

otu

ve iç

eriğ

iyle

ilg

ili iş

lem

leri

sıra

laya

cak,

1.1.

6. İl

gili

klin

ik e

kibi

yle

iletiş

imin

öz

ellik

lerin

i göz

den

geçi

rece

k,1.

2. K

onsü

ltasy

onda

değ

erle

ndiri

len

hast

anın

psi

kiya

trik

açı

dan

izle

nme

aşam

aların

a ka

rar

vere

cek,

2. L

iyez

on h

izm

etle

ri;

1. D

iğer

tıp

dal

ları

uzm

anla

rına

etki

n ko

nsül

tasy

on h

izm

eti d

üzen

leye

cek;

1.1.

Kon

sülta

syon

not

u çe

rçev

esin

de

hast

anın

tan

ısı v

e el

e alın

masın

da

nöro

biyo

lojik

, fen

omen

oloj

ik,

psik

oloj

ik v

e so

syok

ültü

rel y

önle

rini

de k

apsa

yan

bütü

ncül

bir

olgu

fo

rmül

asyo

nu o

luşt

urac

ak,

1.2.

Psi

kiya

tri d

ışı k

linik

lerd

eki

hast

alar

için

biy

oloj

ik, p

siko

lojik

ve

sos

yokü

ltüre

l ala

nlar

a yö

nelik

ka

psam

lı bi

r te

davi

pla

nlay

acak

,1.

3. İl

gili

klin

ik e

kibi

ne y

önel

ik u

ygun

ko

nsül

tasy

on n

otu

hazı

rlam

a ve

kl

inik

eki

biyl

e ge

rekl

i ile

tişim

i kur

ma

bece

risin

i gös

tere

cek,

2. M

ultid

isip

liner

bir

teda

vi e

kibi

nde;

et

kin

dinl

eme,

fark

lı di

sipl

inle

rden

bi

lgi a

lma

ve b

unla

rı bi

rleşt

irebi

lme,

ek

ip iç

i çatış

mal

arı ç

özeb

ilme

ve

bütü

ncül

bir

teda

vi p

lanı

nı a

çıkç

a ile

tebi

lme

yetil

eri g

ibi “

etki

n lid

erlik

be

ceril

erin

i” g

öste

rece

k;2.

1. F

arklı d

isip

linle

rden

eki

ple

çalış

arak

has

tala

ra y

önel

ik s

orun

çö

zme

bece

riler

i gös

tere

cek,

2.2.

Mul

tidis

iplin

er e

kip

için

de y

er

alar

ak e

kip

içi ç

atış

mal

ara

çözü

m

öner

ecek

ve

giriş

im p

lanı

oluşt

urac

ak,

1. K

endi

uzm

anlık

ala

nı il

e diğe

r uz

man

lık a

lanl

arının

sınırl

arının

fa

rkın

da o

laca

k ve

bun

lara

say

gı

göst

erec

ek,

2. K

onsü

ltasy

on n

otun

u te

mel

ala

rak

hast

anın

değ

erle

ndirm

ek v

e te

davi

st

rate

jisi b

elirl

emek

için

işbi

rliği

ku

rmay

a du

yarlı

ola

cak,

3. D

eğer

lend

irdiğ

i has

tanı

n bi

rinci

l te

davi

sini

yür

üten

eki

ple

birli

kte

çalış

ma

alış

kanlığı e

dine

cek,

4. K

onsü

ltasy

onda

gör

ülen

has

tanı

n tıb

bi h

asta

lığın

a ve

yet

i yiti

min

e sa

ygı

ve a

nlayış

gös

tere

cek

ve h

asta

ya

değe

r ve

rece

k,

5. İl

gili

klin

ikle

rde

mul

tidis

iplin

er e

kip

için

de u

yum

lu b

ir ça

lışm

a yü

rütm

eye

gönü

llü o

laca

k,

6. İl

gili

klin

ikle

rde

ruhs

al s

orun

ların

be

lirle

nmes

inde

ve

giriş

imle

rde

bulu

nulm

asın

da li

der

rol

beni

mse

yece

k.


HEDEFLER

2.1.

Has

tala

ra y

önel

ik li

yezo

n hi

zmet

leri;

2.1.

1. Y

ükse

k ris

k taşı

yan

klin

ikle

rde

soru

n al

anla

rını v

e bu

nlar

a yö

nelik

psi

kiya

trik

des

tek

stra

tejil

erin

i sıra

laya

cak,

2.2.

Sağ

lık ç

alış

anla

rına

yöne

lik li

yezo

n hi

zmet

leri;

2.2.

1. S

ağlık

çalış

anla

rının

ka

rşılaştığı r

uhsa

l sor

unla

rı /

bozu

kluk

ları

tanı

mla

yaca

k,2.

2.2.

Sağ

lık ç

alış

anla

rının

ruh

sal

soru

nların

a /

bozu

kluk

ların

a yö

nelik

psi

kiya

trik

str

atej

ileri

saya

cak.

3. N

itelik

li tıb

bi k

ayıt

tuta

cak,

4. O

kuna

bilir

ve

anlaşı

lır k

onsü

ltasy

on

notu

hazırl

ayac

ak,

5. E

tkin

ilet

işim

tek

nikl

erin

i kul

lana

rak

hast

aları v

e diğe

r pr

ofes

yone

llere

yö

nelik

tıb

bi, p

siko

sosy

al v

e da

vran

ı şsa

l kon

ular

da eği

timle

r dü

zenl

eyec

ek.


PSİ

KO

TER

APİL

ER (

1.,

2.,

3.

4.

ve 5

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kote

rap

i kav

ramı v

e p

siko

tera

pi y

önte

mle

ri h

akkı

nd

a b

ilgi s

ahib

i ola

cak,

Bilişs

el D

avra

nış

çı T

erap

i (B

DT)

, Psi

kod

inam

ik T

erap

i ve

Des

tekl

eyic

i Ter

api y

önte

mle

rin

i yet

kin

biç

imd

e uy

gul

ayac

aktı

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

sika

naliz

ve

Psik

anal

itik

Psik

oter

apile

r,

Dav

ranış

teda

vile

ri, Kıs

a Ps

ikot

erap

i, Kişi

lera

rası

Ter

api,

Gru

p Te

rapi

si,

Çift

Ter

apis

i ve

diğe

r ps

ikot

erap

i yö

ntem

lerin

i tan

ımla

yaca

k,

2. Ç

eşitl

i psi

kote

rapi

tek

nikl

erin

in

altın

da y

atan

kur

amla

rı ka

vray

acak

ve

karşılaştıra

cak,

3. P

siko

tera

pi e

ndik

asyo

nlarını

sıra

laya

cak

ve t

artış

acak

,

4. B

DT

yönt

emle

rini t

anım

laya

cak,

5. P

siko

dina

mik

Ter

api y

önte

mle

rini

tanı

mla

yaca

k,

6. D

este

kley

ici T

erap

i yön

tem

ini

tanı

mla

yaca

k,

7. A

ileye

dan

ışm

anlık

ve

müd

ahal

e te

knik

lerin

i tan

ımla

yaca

k,

8. P

siko

farm

akol

oji i

le p

siko

tera

pini

n bi

rlikt

e ku

llanı

m il

kele

rini sıra

laya

cak.

1. P

siko

tera

pötik

değ

erle

ndirm

e ve

fo

rmül

asyo

n ya

paca

k,

2. T

anıy

a ve

has

taya

han

gi

psik

oter

apin

in e

n uy

gun

oldu

ğunu

(B

DT,

Des

tekl

eyic

i, Ps

ikod

inam

ik

psik

oter

api)

seçe

cek,

3. P

siko

tera

pi y

önte

mle

rini (

BDT,

D

este

kley

ici,

Psik

odin

amik

psi

kote

rapi

) gü

venl

i ve

etki

li şe

kild

e ku

llana

cak,

4. G

erek

tiğin

de P

sika

naliz

ve

Psik

anal

itik

Psik

oter

apile

r, D

avra

nış

teda

vile

ri,

Kısa

Psi

kote

rapi

, Kiş

ilera

rası

Ter

api,

Gru

p Te

rapi

si v

e Ç

ift T

erap

isi g

ibi

diğe

r ps

ikot

erap

ötik

ted

avile

re h

asta

yı

yönl

endi

rece

k;4.

1. H

asta

ların

diğ

er p

siko

tera

pötik

yö

ntem

lerd

en fa

yda

göre

bilm

e ka

pasi

tele

rini d

eğer

lend

irece

k,4.

2. U

ygun

has

tala

rı, u

ygun

ter

apis

te

yönl

endi

rece

k,

5. A

ileye

dan

ışm

anlık

yap

acak

,

6. B

DT

yönt

emle

ri ile

has

ta t

edav

i ed

ecek

,

1. B

ütün

cül t

edav

inin

bir

parç

ası o

lara

k ps

ikot

erap

inin

öne

min

i kav

raya

cak,

2. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de;

2.1.

Em

patik

ve

sayg

ılı,

2.2.

Yan

sız,

yük

süz,

yar

gısı

z,2.

3. A

çık

ve iş

birliği

ne y

atkı

n,2.

4. B

elirs

izlik

lere

tah

amm

üllü

ola

cak,

3. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de g

ünde

me

gele

bile

cek;

3.1.

Sos

yokü

ltüre

l kon

ular

a,3.

2. S

osyo

ekon

omik

kon

ular

a,3.

3. Eği

timse

l kon

ular

a,3.

4. İn

anç

sist

emle

rine

duya

rlı o

laca

k,

4. P

rofe

syon

el il

işki

nin

sını

rların

ı, et

ik

kura

lları

ve il

kele

ri gö

zete

cek,

5. S

üper

vizy

on g

erek

sini

min

in fa

rkın

da

olac

ak,

6. T

erap

i süp

ervi

zyon

ların

da t

edav

i ot

urum

ların

ın g

özle

nmes

i ve

gözd

en

geçi

rilm

esin

e açık

ola

cak,


HEDEFLER

7. P

siko

dina

mik

Ter

api y

önte

mle

ri ile

ha

sta

teda

vi e

dece

k,

8. D

este

kley

ici T

erap

i uyg

ulay

acak

,

9. G

erek

tiğin

de p

siko

farm

akol

oji i

le

psik

oter

apiy

i birl

ikte

kul

lana

cak,

10. P

siko

tera

pile

ri m

evcu

t ol

an e

n iy

i ka

nıt

düze

yi t

emel

inde

kul

lana

cak,

11. K

endi

klin

ik b

ecer

ilerin

in v

e bi

lgis

inin

sı

nırla

rını d

eğer

lend

irece

k,

12. N

itelik

li tıb

bi k

ayıt

tuta

cak.

7. T

erap

i not

ların

ı has

ta m

ahre

miy

etin

i de

göz

eter

ek d

üzen

li ol

arak

tut

ma

ve

arşi

vlem

e alış

kanlığını e

dine

cek,

8. T

erap

i sea

nsla

rının

zam

anı v

e sü

resi

ne

bağlı k

alm

aya

dikk

at e

dece

k,

9. K

endi

klin

ik b

ecer

ilerin

in v

e bi

lgis

inin

sınırl

arının

farkın

da o

lmayı

içse

lleşt

irece

k,

10. Y

aşam

boy

u öğ

renm

eyi

beni

mse

yece

k.

Bak

ınız

, Ek

- 1,

“Ps

ikot

erap

iler”

, “G

rup

Psi

kote

rap

ileri

” ve

“A

ile T

erap

isi”

için

en

az

kura

msa

l eğ

itim

saa

ti s

ayısı.

Bak

ınız

, Ek

- 3,

“Ps

ikot

erap

iler”

için

en

az

uyg

ulam

a sa

yıla

rı.


PSİ

KO

TER

APİL

ER /

Din

amik

Psi

ko

tera

pi

(1., 2

., 3

. 4

. ve

5. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kod

inam

ik p

siko

tera

pi h

akkı

nd

aki b

ilgis

ini g

öste

rece

k ve

yön

tem

leri

ni y

etki

n b

içim

de

uyg

ulay

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

siko

dina

mik

psi

kote

rapi

nin

kura

msa

l m

odel

lerin

i tar

tışar

ak t

anım

laya

cak,

2. B

ilinç

dışı

, sav

unm

a ve

dire

nç,

akta

rım v

e ka

rşı a

ktarım

gib

i klin

ik

psik

odin

amik

psi

kote

rapi

kav

ram

ların

ı ta

nım

laya

cak,

3. B

elirt

ilerin

ve

davr

anış

ların

sık

lıkla

açık

ça g

örül

ebili

r ol

may

an ç

eşitl

i ve

karm

aşık

anl

amla

rını b

elirl

eyec

ek,

4. Y

aşam

boy

u ge

lişim

in d

üşün

ce,

duyg

u ve

dav

ranış

üzer

inde

ki e

tkis

ini

ayırt

ede

cek,

5. P

siko

dina

mik

psi

kote

rapi

nin

endi

kasy

on v

e ko

ntre

ndik

asyo

nlarını

tanı

mla

yaca

k.

1. H

asta

nın

psik

odin

amik

psi

kote

rapi

ye

katıl

abilm

e ve

fayd

a gö

rebi

lme

kapa

site

sini

değ

erle

ndire

cek,

2. T

erap

ötik

işbi

rliği

kur

ma

ve

sürd

ürm

ede

etki

li kişi

ler

arası

bece

riler

ini g

öste

rece

k,

3. B

aşvu

ruya

ned

en o

lan

soru

nlarını

anla

mak

ve

teda

vi a

maç

ların

ı ol

uştu

rmak

üze

re h

asta

nın

kend

i öy

küsü

nü a

raştırm

a ko

nusu

nda

katılım

ını s

ağla

yaca

k,

4. H

asta

ile

birli

kte

bir

teda

vi ç

erçe

vesi

ol

uştu

raca

k,

5. H

asta

daki

ve

kend

isin

deki

duy

gula

rı fa

rk e

dere

k yo

rum

laya

cak,

6. T

edav

i sey

rinde

sav

unm

a ve

di

renç

, akt

arım

ve

karşı a

ktarım

ile

ilgili

yön

leri

fark

edi

p, e

le a

labi

lme

bece

risin

i gös

tere

cek,

7. N

etleşt

irme

ve y

üzleşt

irme

tekn

ikle

rini

kulla

naca

k,

1. B

ütün

cül t

edav

inin

bir

parç

ası o

lara

k,

psik

oter

apin

in ö

nem

ini k

avra

yaca

k

2. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de;

2.1.

Em

patik

ve

sayg

ılı,

2.2.

Yan

sız,

yük

süz,

yar

gısı

z,2.

3. A

çık

ve iş

birliği

ne y

atkı

n,2.

4. B

elirs

izlik

lere

tah

amm

üllü

ola

cak,

3. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de g

ünde

me

gele

bile

cek

olan

;3.

1. S

osyo

kültü

rel k

onul

ara,

3.

2. S

osyo

ekon

omik

kon

ular

a,3.

3. Eği

timse

l kon

ular

a,3.

4. İn

anç

sist

emle

rine

duya

rlı o

laca

k,

4. P

rofe

syon

el il

işki

nin

sını

rların

a, e

tik

kura

llara

ve

ilkel

ere

uyac

ak,

5. S

üper

vizy

on g

erek

sini

min

in fa

rkın

da

olac

ak,

6. T

erap

i süp

ervi

zyon

ların

da t

edav

i ot

urum

ların

ın g

özle

nmes

i ve

gözd

en

geçi

rilm

esin

e açık

ola

cak,


HEDEFLER

8. T

edav

iyi s

onla

ndırm

ayı i

dare

ede

cek

ve a

nlam

ların

ı kav

raya

cak,

9. P

siko

dina

mik

form

ülas

yon

yapm

a be

ceris

ini g

öste

rece

k,

10. G

erek

tiğin

de u

ygun

kon

sülta

syon

ve

sevk

için

yön

lend

irme

yapa

cak,

11. N

itelik

li tıb

bi k

ayıt

tuta

cak.

7. T

erap

i not

ların

ı has

ta m

ahre

miy

etin

i de

göz

eter

ek d

üzen

li ol

arak

tut

ma

ve

arşi

vlem

e alış

kanlığını e

dine

cek,

8. T

erap

i sea

nsla

rının

zam

anın

a ve

sü

resi

ne b

ağlı

kalm

aya

dikk

at e

dece

k,

9. K

endi

klin

ik b

ecer

ilerin

in v

e bi

lgis

inin

sınırl

arının

farkın

da o

lmayı

içse

lleşt

irece

k,

10. Y

aşam

boy

u öğ

renm

eyi

beni

mse

yece

k.

Bak

ınız

, Ek

- 3,

“Ps

ikot

erap

iler”

için

en

az

uyg

ulam

a sa

yıla

rı.


PSi

KO

TER

APİL

ER /

Bil

işse

l D

avra

nış

çı T

erap

i (B

DT

) (1

., 2

., 3

. 4

. ve

5. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, Bilişs

el D

avra

nış

çı T

erap

i hak

kın

dak

i bilg

isin

i gös

tere

cek

ve B

DT

yön

tem

leri

ni y

etki

n b

içim

de

uyg

ulay

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. B

DT

mod

elin

in t

emel

ilke

lerin

i ta

nım

laya

cak,

2. B

DT’

nin

endi

ke o

lduğ

u ps

ikiy

atrik

du

rum

lar

için

bilişs

el fo

rmül

asyo

nları

kavr

amlaştıra

cak,

3. B

DT’

nin

endi

kasy

onla

rını sıra

laya

cak,

4. B

DT’

de k

ulla

nıla

n ps

ikoeği

timin

tem

el

ilkel

erin

i tan

ımla

yaca

k,

5. B

ilişs

el h

atal

arı s

apta

ma

ve y

enid

en

yapı

land

ırma

tekn

ikle

rini a

çıkl

ayac

ak,

6. B

DT’

de k

ulla

nıla

n da

vran

ışsa

l ev

öde

vler

ini v

e diğe

r te

knik

leri

tanı

mla

yaca

k,

7. B

DT’

de k

ulla

nıla

n be

ceri

eğiti

min

in

tem

el il

kele

rini t

anım

laya

cak,

8. R

elap

s ön

lenm

esin

in t

emel

ilke

lerin

i ta

nım

laya

cak.

1. B

ilişs

el k

avra

mlaştırm

a çe

rçev

esin

i ku

llana

rak

veri

topl

ayac

ak,

2. B

ilişs

el k

avra

mlaştırm

a çe

rçev

esin

i ku

llana

rak

hast

aları d

eğer

lend

irece

k ve

form

üle

edec

ek,

3. B

ir bi

lişse

l ter

api s

eansını

yapı

land

ırman

ın t

emel

man

tığını

kavr

ayar

ak B

DT

sean

sını

n ge

nel

yapı

lanm

asın

a uy

gun

tera

pötik

gö

rüşm

eler

yür

ütec

ek,

4. H

asta

yı;

4.1.

Tem

el in

ançl

ar,

4.2.

Şem

alar

,4.

3. T

edav

ide

etki

n ol

arak

yer

alm

a so

rum

lulu

kları a

çısı

ndan

bilişs

el

mod

el h

akkı

nda

eğite

cek,

5. A

ktiv

ite ç

izel

gesi

ni v

e aş

amalı ö

dev

tekn

iğin

i kul

lana

cak,

6. H

asta

daki

ve

kend

isin

deki

duy

gula

rı fa

rk e

dere

k yo

rum

laya

cak,

7. S

onla

ndırm

ayı p

lanl

ayac

ak,

1. D

eğer

lend

irme

ölçe

kler

inin

BD

T’ni

n te

mel

par

çası

old

uğun

u ka

vray

acak

,

2. B

ütün

cül t

edav

inin

bir

parç

ası o

lara

k ps

ikot

erap

inin

öne

min

e değe

r ve

rece

k,

3. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de;

3.1.

Em

patik

ve

sayg

ılı,

3.2.

Yan

sız,

yük

süz,

yar

gısı

z3.

3. A

çık

ve iş

birliği

ne y

atkı

n,3.

4. B

elirs

izlik

lere

tah

amm

üllü

ola

cak,

4. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de g

ünde

me

gele

bile

cek;

4.1.

Sos

yokü

ltüre

l kon

ular

a,4.

2. S

osyo

ekon

omik

kon

ular

a,4.

3. Eği

timse

l kon

ular

a,4.

4. İn

anç

sist

emle

rine

duya

rlı o

laca

k,

5. P

rofe

syon

el il

işki

nin

sını

rların

ı, et

ik

kura

lları

ve il

kele

ri ko

ruya

cak,

6. S

üper

vizy

on g

erek

sini

min

in fa

rkın

da

olac

ak,

7. T

erap

i süp

ervi

zyon

ların

da t

edav

i ot

urum

ların

ın g

özle

nmes

i ve

gözd

en

geçi

rilm

esin

e açık

ola

cak,


HEDEFLER

8. R

elap

s ön

lenm

esi t

ekni

kler

ini h

asta

lara

öğ

rete

cek,

9. G

erek

tiğin

de u

ygun

kon

sülta

syon

ve

sevk

için

yön

lend

irme

yapa

cak,

10. K

endi

klin

ik b

ecer

ilerin

in v

e bi

lgis

inin

sı

nırla

rını d

eğer

lend

irece

k,

11. N

itelik

li tıb

bi k

ayıt

tuta

cak.

8. T

erap

i not

ların

ı has

ta m

ahre

miy

etin

i de

göz

eter

ek d

üzen

li ol

arak

tut

ma

ve

arşi

vlem

e alış

kanlığını e

dine

cek,

9. T

erap

i sea

nsla

rının

zam

anı v

e sü

resi

ne

bağlı k

alm

aya

özen

gös

tere

cek,

10. K

endi

klin

ik b

ecer

ilerin

in v

e bi

lgis

inin

sınırl

arının

farkın

da o

lmayı

içse

lleşt

irece

k,

11. Y

aşam

boy

u öğ

renm

eyi

beni

mse

yece

k.

Bak

ınız

, Ek

- 3,

“Ps

ikot

erap

iler”

için

en

az

uyg

ulam

a sa

yıla

rı.


PSİ

KO

TER

APİL

ER /

Des

tekle

yici

Psi

ko

tera

pi

(1., 2

., 3

. ve

4. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, des

tekl

eyic

i ter

api h

akkı

nd

aki b

ilgis

ini g

öste

rece

k ve

ye

tkin

biç

imd

e uy

gul

ayac

aktı

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. D

este

kley

ici t

erap

inin

tem

el il

kele

rini

tanı

mla

yaca

k,

2. D

este

kley

ici t

erap

inin

ana

hed

efle

rini

belir

tece

k,

3. D

este

kley

ici t

erap

i uyg

ulam

a al

anla

rını

sıra

laya

cak.

1. T

erap

ötik

işbi

rliği

kur

ma

ve

sürd

ürm

ede

etki

li kişi

ler

arası b

ecer

iler

göst

erec

ek,

2. T

edav

i am

açla

rını b

elirl

eyeb

ildiğ

ini

göst

erec

ek,

3. D

oğru

dan

ve t

ehdi

t ed

ici o

lmay

an

biçi

mde

etk

ileşi

m o

luşt

urac

ak,

4. H

asta

ya y

anıt

verm

eye

hazı

r ol

acak

ve

uygu

n şe

kild

e ge

ri bi

ldiri

m v

erec

ek,

5. H

asta

için

en

yara

rlı g

irişi

min

ne

oldu

ğunu

bel

irley

ebild

iğin

i gös

tere

cek,

6. H

asta

daki

ve

kend

isin

deki

duy

gula

rı fa

rk e

dip

tanı

mla

yaca

k ve

ter

apöt

ik

araç

ola

rak

kulla

naca

k,

7. H

asta

yı t

ehlik

eli y

a da

zar

arlı

davr

anış

ları

konu

sund

a yü

zleş

tirec

ek,

işbi

rliği

için

de u

ygun

baş

a çı

kma

düze

nekl

eri g

eliş

tirm

esin

i sağ

laya

cak,

1. B

ütün

cül t

edav

inin

bir

parç

ası o

lara

k ps

ikot

erap

inin

öne

min

i kav

raya

cak,

2. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de;

2.1.

Em

patik

ve

sayg

ılı,

2.2.

Yan

sız,

yük

süz,

yar

gısı

z,2.

3. A

çık

ve iş

birliği

ne y

atkı

n,2.

4. B

elirs

izlik

lere

tah

amm

üllü

ola

cak,

3. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de g

ünde

me

gele

bile

cek;

3.1.

Sos

yokü

ltüre

l kon

ular

a,3.

2. S

osyo

ekon

omik

kon

ular

a,3.

3. Eği

timse

l kon

ular

a,3.

4. İn

anç

sist

emle

rine

duya

rlı o

laca

k,

4. P

rofe

syon

el il

işki

nin

sını

rların

ı, et

ik

kura

lları

ve il

kele

ri ko

ruya

cak,

5. G

irişi

mle

ri ke

ndi i

nanç

ları

ve d

eğer

leri

tem

elin

e ot

urtm

ama

konu

sund

a di

kkat

li ol

acak

,

6. S

üper

vizy

on g

erek

sini

min

in fa

rkın

da

olac

ak,


HEDEFLER

8. B

elirt

ileri

azal

tıcı,

hast

anın

mor

alin

i ve

uyu

mun

u yü

ksel

tici v

e re

lapsı

önle

mek

için

güv

en v

eric

i bir

yakl

aşım

se

rgile

yebi

ldiğ

ini g

öste

rece

k,

9. H

asta

nın

sağlığın

a ul

aşab

ilme

ve

sağlığını k

oruy

abilm

e ye

teneği

ni

geliş

tirec

ek g

irişi

mle

ri ku

llana

cak,

10. D

uygu

lanı

m d

üzen

lem

esi,

düşü

nce

bozu

kluk

ları

ve g

erçeği

değ

erle

ndirm

e ye

tisi b

ozuk

luğu

ile

ilgili

sor

unla

rı yö

netm

e st

rate

jiler

ini k

azan

dıra

cak,

11. H

asta

nın

psik

iyat

rik d

urum

u, t

edav

isi

ve u

yum

u ha

kkın

da eği

tim v

erec

ek v

e ön

erile

rde

bulu

naca

k,

12. K

roni

k bo

zukl

ukla

rı ol

an h

asta

ların

ta

kibi

nde

dikk

atin

i uyu

m b

ecer

ileri,

ilişk

iler

ve p

otan

siye

l ank

siye

te v

e en

dişe

kay

nakl

arın

a yö

nelte

cek,

13. G

erek

tiğin

de u

ygun

kon

sülta

syon

ve

sevk

için

yön

lend

irece

k,

14. N

itelik

li tıb

bi k

ayıt

tuta

cak.

7. T

erap

i süp

ervi

zyon

ların

da t

edav

i ot

urum

ların

ın g

özle

nmes

i ve

gözd

en

geçi

rilm

esin

e açık

ola

cak,

8. T

erap

i not

ların

ı has

ta m

ahre

miy

etin

i de

göz

eter

ek d

üzen

li ol

arak

tut

ma

ve

arşi

vlem

e alış

kanlığını e

dine

cek,

9. T

erap

i sea

nsla

rının

zam

anı v

e sü

resi

ne

bağlı k

alm

aya

dikk

at e

dece

k,

10. K

endi

klin

ik b

ecer

ilerin

in v

e bi

lgis

inin

sınırl

arının

farkın

da o

lmayı

içse

lleşt

irece

k,

11. Y

aşam

boy

u öğ

renm

eyi

beni

mse

yece

k.


PSİ

KO

TER

APİL

ER /

Psi

ko

farm

ako

loji

il

e b

irli

kte

uyg

ula

nm

ası

(1., 2

., 3

. ve

4. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, ger

ektiğ

ind

e p

siko

farm

akol

oji i

le p

siko

tera

piy

i b

irlik

te k

ulla

nac

aktı

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

siko

farm

akol

oji i

le p

siko

tera

pini

n bi

rlikt

e ku

llanı

m il

kele

rini sıra

laya

cak,

2. P

siko

tera

piye

ek

olar

ak

psik

ofar

mak

oloj

ik t

edav

i ve

psik

ofar

mak

oloj

iye

ek o

lara

k ps

ikot

erap

i ger

ektir

en t

anıla

rı ve

klin

ik

duru

mla

rı ta

nım

laya

cak,

3. P

siko

tera

pi v

e ps

ikof

arm

akol

ojiy

i bi

rlikt

e ku

llanm

a yö

ntem

lerin

i sı

rala

yaca

k,

4. P

siko

tera

pi v

e ps

ikof

arm

akol

ojiy

i ko

mbi

ne e

derk

en p

otan

siye

l sin

erjil

eri

ve/v

eya

anta

goni

zmal

arı t

anım

laya

cak,

5. H

asta

açı

sınd

an il

aç a

lman

ın

psik

oloj

ik v

e so

syok

ültü

rel a

nlam

ların

ı yo

rum

laya

cak,

6. B

ilgis

ini k

ulla

nara

k, k

ombi

ne t

edav

ide

psik

oter

api v

eren

diğ

er r

uh s

ağlığ

ı ça

lışan

ların

ın eği

tim v

e öğ

reni

min

i ta

sarla

yaca

k.

1. K

ombi

ne p

siko

tera

pi v

e ps

ikof

arm

akol

oji i

htiy

acını

değe

rlend

irme

ve ö

nerm

e be

ceris

ini

göst

erec

ek,

2. H

asta

ile

kom

bine

psi

kote

rapi

ve

psik

ofar

mak

oloj

i ted

avis

ine

uyum

u ar

ttıra

n et

kin

bir

işbi

rliği

kur

ma

bece

risin

i gös

tere

cek,

3. H

asta

nın

duru

mun

u iz

leye

cek

ve

gere

kli o

lduğ

unda

psi

kote

rapö

tik

veya

psi

kofa

rmak

oloj

ik y

aklaşı

mı

uyar

laya

cak,

4. P

siko

tera

pötik

ve

psik

ofar

mak

oloj

ik

giriş

imle

rin z

aman

laya

cak

ve iş

lerliğe

ko

yaca

k,

5. H

asta

daki

ve

kend

isin

deki

duy

gula

rın

farkın

a va

raca

k,

6. İl

aç k

ulla

nmay

a di

renc

i ort

adan

ka

ldırm

ak iç

in p

siko

tera

pötik

tek

nikl

eri

kulla

naca

k,

1. G

erek

tiğin

de p

siko

tera

pi v

e ps

ikof

arm

akol

ojin

in b

irlik

te

uygu

lanm

asının

etk

inliğ

ine

güve

n gö

ster

ecek

,

2. D

okto

r-ha

sta

ilişk

isin

in b

ilinç

li ve

bi

linçd

ışı y

önle

rini,

plas

ebo

etki

sini

ve

eş t

anılı

tıb

bi d

urum

ları

göz

önün

de

bulu

ndur

acak

,

3. B

ütün

cül t

edav

inin

bir

parç

ası o

lara

k fa

rmak

oter

apin

in ö

nem

ine

değe

r ve

rece

k,

4. P

rofe

syon

el il

işki

nin

sını

rların

ı etiğ

e uy

gun

olar

ak k

oruy

acak

,

5. H

asta

larla

ter

apöt

ik il

işki

de g

ünde

me

gele

bile

cek

olan

;5.

1. S

osyo

kültü

rel k

onul

ara,

5.2.

Sos

yoek

onom

ik k

onul

ara,

5.3.

Eği

timse

l kon

ular

a,5.

4. İn

anç

sist

emle

rine

duya

rlı o

laca

k.


HEDEFLER

7. P

siko

tera

pi sıra

sınd

aki i

laç

kulla

nımının

po

tans

iyel

yar

arlı

ve/v

eya

zara

rlı

etki

lerin

i far

k ed

ecek

,

8. İl

aç a

lman

ın h

asta

açı

sınd

an p

siko

lojik

ve

sos

yokü

ltüre

l anl

amının

ne

oldu

ğunu

yor

umla

yaca

k,

9. P

siki

yatr

ist

olm

ayan

psi

kote

rapi

stle

rle

etki

li iş

birliği

kur

acak

ve

bu

duru

mla

rda

orta

ya çık

abile

cek

çatış

ma

ve s

orun

ları

çöze

cek.


PSİ

KO

FAR

MA

KO

LOJİ

VE

TO

KSİ

KO

LOJİ

(1.,

2. 3

. ve

4.Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kiya

trik

ilaç

ları

n m

etab

oliz

mal

arı v

e et

ki d

üzen

ekle

rin

i, p

siko

trop

ik il

aç e

nd

ikas

yon

ve

kon

tren

dik

asyo

nla

rını k

avra

yara

k p

siki

yatr

ik b

ozuk

lukl

arın

kıs

a ve

uzu

n s

ürel

i etk

in p

siko

farm

akol

ojik

ted

avis

ini

yap

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

siko

trop

ilaç

ların

tem

el

farm

akod

inam

ik il

kele

ri ve

klin

ik

yansım

alarını t

anım

laya

cak,

2. P

siko

trop

ilaç

ların

farm

akok

inet

iğin

i ve

klin

ik y

ansı

mal

arını t

anım

laya

cak;

2.1.

Em

ilim

, dağ

ılım

, met

abol

izm

a ve

atılı

m aşa

mal

arın

daki

etk

ileşi

mle

ri açık

laya

cak,

2.2.

Kar

aciğ

er m

ikro

zom

al e

nzim

si

stem

i ve

sito

krom

P45

0 iz

oenz

imle

rini s

ayac

ak,

3. İl

aç e

tkis

iyle

iliş

kili

olan

;3.

1. N

örot

rans

mitt

er s

alınım

ının

ko

ntro

lü v

e dü

zenl

enm

esi,

3.2.

Pos

tsin

aptik

düz

enek

ler,

3.3.

Gen

eks

pres

yonu

,3.

4. N

örot

rans

mitt

erle

rin s

ente

zi v

e yı

kımı,

3.5.

Res

eptö

r et

kinl

iği v

e et

kileşi

mle

ri ko

nusu

ndak

i gün

cel b

ilgile

ri ka

rşılaştıra

cak

ve d

eğer

lend

irece

k,

4. P

siko

trop

ilaç

lard

an a

ntid

epre

sanl

arı,

duyg

udur

um d

enge

leyi

cile

ri,

antip

siko

tikle

ri, a

nksi

yolit

ikle

ri,

psik

ostim

ülan

ilaç

ları,

bilişs

el

güçl

endi

ricile

ri ve

diğ

er p

siko

trop

ları;

1. O

kuna

bilir

ve

anlaşı

labi

lir n

itelik

te,

etki

n ve

güv

enli

reçe

te d

üzen

leye

cek,

2. Ç

eşitl

i psi

kiya

trik

boz

uklu

lard

a ku

llanı

mı ö

ngör

ülen

gün

cel t

edav

i kı

lavu

zları v

e kl

inik

alg

oritm

aları

kulla

naca

k,

3. A

kılcı f

arm

akot

erap

i uyg

ulay

acak

,

4. Ö

neril

en t

edav

i pla

nını

n, v

arsa

, al

tern

atifl

erin

i, ila

çların

ola

sı y

an

etki

lerin

i ve

farm

akol

ojik

olm

ayan

te

davi

lerin

kom

plik

asyo

nlarını d

a iç

erec

ek ş

ekild

e, y

arar

ların

ı ve

riskl

erin

i açık

laya

cak,

5. P

siki

yatr

ik b

ozuk

lukl

arın

ps

ikof

arm

akol

ojik

ted

avis

ini y

apac

ak,

6. P

siko

trop

ilaç

larla

ted

aviy

i tüm

ge

rekl

ilikl

eri (

kan

düze

yi, f

izik

m

uaye

ne, y

an e

tki v

b) g

özet

erek

iz

leye

cek,

7. P

siko

trop

ilaç

reç

etel

endi

rme

ile il

gili

sağlık

mev

zuatı v

e ya

sal k

onul

arda

bi

lgis

ini k

ulla

naca

k,

1. P

siki

yatr

ik t

edav

i yön

elim

leri

için

de

tara

fsız

biç

imde

farm

akol

ojik

ted

avin

in

üstü

n ve

zayıf

tara

fların

ı ben

imse

yip

uygu

n ha

stay

a uy

gun

teda

viyi

seç

ecek

,

2. H

ekim

gör

evin

i uyg

ular

ken

evre

nsel

tıp

etiğ

i ilk

esi o

lan

zara

r ve

rmem

e-ya

rarlı

lık il

kele

rini g

özet

ecek

,

3. H

ekim

, has

tala

rını p

siko

farm

akol

ojik

te

davi

kon

usun

da b

ilgile

ndirm

eyi

alış

kanlık

hal

ine

getir

ecek

,

4. H

ekim

, yet

erliğ

i ola

n ha

stal

arın

te

davi

yi r

edde

tme

hakkın

a sa

ygı

göst

erec

ek,

5. P

siko

farm

akol

ojid

eki g

eliş

imle

r ko

nusu

nda

bilg

isin

i gün

celle

me

alış

kanlığı e

dine

cek,

6. İl

aç t

edav

ilerin

i düz

enle

rken

mal

iyet

-et

kilil

iği g

özet

ecek

,


HEDEFLER

4.1.

Sınıfl

arın

a gö

re s

ayac

ak,

4.2.

Etk

i düz

enek

lerin

i açı

klay

acak

,4.

3. E

ndik

asyo

n, k

ontr

endi

kasy

on v

e ya

n et

kile

rini sıra

laya

cak,

4.4.

Ola

sı y

an e

tkile

rde,

doz

aşı

mın

da

ve e

ntok

sika

syon

tab

lola

rında

ve

uygu

lana

cak

teda

vi y

önte

mle

rini

karşılaştıra

rak

açık

laya

cak,

5. G

ebel

ik, y

aşlılık

ya

da ç

ocuk

luk

döne

mi g

ibi ö

zgül

dön

emle

rde

psik

otro

p ila

çların

etk

ililiğ

i, gü

venl

iğin

i değe

rlend

irece

k,

6. Ç

eşitl

i psi

kiya

trik

boz

uklu

lard

a ku

llanı

mı ö

ngör

ülen

gün

cel

teda

vi kıla

vuzl

arın

dan

ve k

linik

al

gorit

mal

arda

n ha

berd

ar o

lara

k değe

r bi

çece

k,

7. P

siko

trop

ilaç

reç

etel

endi

rme

ile il

gili

sağlık

mev

zuatı v

e ya

sal k

onul

arı

saya

cak.

8. P

siko

trop

etk

ileri

olan

vey

a ol

may

an

ilaçl

ar v

e ki

mya

salla

r ile

ort

aya

çıka

n du

rum

ları

ele

alac

ak;

8.1.

Has

ta g

üven

liğin

i sağ

laya

cak,

8.2.

Ger

ekli

kons

ülta

syon

ları

yapa

cak,

8.3.

Uyg

un z

ehir

danışm

a m

erke

zler

i ile

irtib

ata

geçe

cek.

7. H

ekim

mes

leki

uyg

ulam

aları sıra

sınd

a ila

ç en

düst

risi v

e diğe

r tic

ari a

maç

lı ku

ruluşl

ar il

e ilişk

ilerin

i uyg

un

sını

rlard

a ve

etik

kur

alla

r ve

ilke

ler

çerç

eves

inde

sür

dürm

eye

özen

gö

ster

ecek

.

Bak

ınız

, Ek

- 1,

“To

ksik

oloj

i” iç

in ö

ner

ilen

en

az

kura

msa

l eğ

itim

saa

ti s

ayısı.


ELEK

TR

OK

ON

VÜ

LZİF

TER

APİ

(EK

T)

VE

SOM

ATİK

TED

AVİL

ER (

1. ve

2. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kiya

trik

ted

avile

r iç

ind

e so

mat

ik t

edav

ileri

n y

erin

i kav

raya

rak;

ön

yar

gıd

an u

zak,

bili

mse

l ger

çekl

er

tem

elin

de

has

tala

rın

a so

mat

ik t

edav

i seç

enek

leri

ni s

unab

ilece

k ve

an

este

zi il

e EK

T uy

gul

aması y

apac

aktı

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. E

lekt

roko

nvül

zif t

erap

inin

;1.

1. T

anım

ını y

apac

ak,

1.2.

Etk

i düz

enek

lerin

i,1.

3. E

ndik

asyo

n ve

ko

ntre

ndik

asyo

nlarını,

1.4.

Ane

stez

i uyg

ulam

alarını,

1.5.

EKT

ve

anes

tezi

nin

kom

plik

asyo

nlarını,

1.6.

EKT

uyg

ulam

alarıy

la il

gili

yasa

l dü

zenl

emel

eri v

e et

ik k

onul

arı

açık

laya

cak,

2. Işık

ted

avile

ri;2.

1. E

tki d

üzen

eğin

i açı

klay

acak

,2.

2. E

ndik

asyo

n ve

ko

ntre

ndik

asyo

nlarını sıra

laya

cak,

3. T

rans

kran

iyal

Man

yetik

Stim

ulas

yonu

değe

rlend

irece

k;3.

1. E

tki d

üzen

eğin

i açı

klay

acak

;3.

2. E

ndik

asyo

n ve

ko

ntre

ndik

asyo

nlarını sıra

laya

cak,

3.3.

Kom

plik

asyo

nlarını b

elirt

ecek

,

4. V

agus

Sin

ir U

yarım

ını a

çıkl

ayac

ak,

5. D

erin

Bey

in U

yarım

ını a

çıkl

ayac

ak,

6. D

iğer

som

atik

ted

avile

ri sa

yaca

k.

1. Ö

zelli

kle

EKT

başt

a ol

mak

üze

re

uygu

n ha

sta

seçi

min

i yap

acak

,

2. E

KT u

ygul

anac

ak h

asta

ve

yakı

nlarını,

işle

m v

e an

este

zi k

onus

unda

bi

lgile

ndire

rek

ve a

ltern

atif

teda

vile

ri açık

laya

rak

yazı

lı bi

lgile

ndiri

lmiş

olu

r al

acak

,

3. A

nest

ezi i

le E

KT u

ygul

ayac

ak v

e so

nuçl

arını t

akip

ede

cek,

4. E

KT’y

e uy

umu

sağl

ayac

ak g

irişi

mle

ri ku

llana

cak,

5. E

KT v

e diğe

r so

mat

ik t

edav

iler

konu

sund

a ya

sal m

evzu

atı t

akip

ed

ecek

,

6. S

omat

ik t

edav

i seç

enek

leri

konu

sund

a ha

stal

arın

a, k

anıta

day

alı tıp

anl

ayışı

için

de d

anış

man

lık h

izm

eti v

erec

ek.

1. H

ekim

gör

evin

i uyg

ular

ken

evre

nsel

tıp

etiğ

i ilk

eler

i ola

n za

rar v

erm

eme-

yara

rlılık

ilke

lerin

i göz

etec

ek,

2. B

ilim

sel b

ulgu

lar ışığın

da E

KT b

aşta

ol

mak

üze

re, s

omat

ik t

edav

ilere

uy

gun

mes

afed

e du

raca

k,

3. E

KT v

e diğe

r so

mat

ik t

edav

i uy

gula

mal

arı k

onus

unda

aza

mi e

tik

duya

rlılık

ser

gile

yece

k,

4. H

ekim

, has

tala

rını s

omat

ik t

edav

iler

konu

sund

a bi

lgile

ndirm

eyi a

lışka

nlık

ha

line

getir

ecek

,

5. H

ekim

, yet

erliğ

i ola

n ha

stal

arın

te

davi

yi r

edde

tme

hakkın

a sa

ygı

göst

erec

ek.

Bak

ınız

, Ek-

3, “

EKT”

bec

eris

i içi

n e

n a

z uy

gul

ama

sayı

ları

.

95Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefl erP

SİKİY

AT

RİK

REH

ABİLİT

ASY

ON

(2.,

3 v

e. 4

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğr

enci

si, r

uhsa

l has

talık

ların

yar

attığ

ı özü

rlülü

k ve

yet

i yiti

mi d

urum

ların

ı bel

irley

erek

bu

hast

aların

ted

avis

inde

uyg

un

reha

bilit

asyo

n hi

zmet

lerin

e yö

nlen

dirip

, bir

an ö

nce

topl

um v

e ça

lışm

a yaşa

mın

a dö

nmel

erin

e yö

nelik

girişi

mle

rde

bulu

naca

ktır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. Ö

zürlü

lük

ve y

eti y

itim

i kav

ram

ların

ı ta

nım

laya

cak,

2. Ö

zürlü

lük

ve y

eti y

itim

i kav

ram

ları

ile

ilgili

mev

zuat

mad

dele

rini g

özde

n ge

çire

cek,

3. P

siki

yatr

ik r

ehab

ilita

syon

u ta

nım

laya

cak

ve a

maç

ların

ı sıra

laya

cak,

4. Y

atak

lı re

habi

litas

yonu

n;4.

1. Y

ükse

k de

stek

li ya

taklı

reha

bilit

asyo

n hi

zmet

lerin

i,4.

2. D

üşük

des

tekl

i yat

aklı

reha

bilit

asyo

n hi

zmet

lerin

i açık

laya

rak,

karşı

laştıra

cak,

5. T

oplu

mda

(aya

ktan

) reh

abili

tasy

on

hizm

etle

ri ve

ren

ekip

lerin

ve

Türk

iye’

de

ruh

sağlığı a

lanı

nda

hizm

et v

eren

ha

sta

ve h

asta

yakını d

erne

kler

inin

ça

lışm

alarını ö

rnek

ler v

erer

ek sıra

laya

cak,

6. B

aşlıc

a gü

ndüz

has

tane

si

uygu

lam

alarının

(to

plum

sal b

ecer

i eğ

itim

i, uğ

raş

tera

pisi

, müz

ik t

erap

isi,

dans

ter

apis

i vb

gibi

) en

dika

syon

ların

ı sı

rala

yaca

k,

7. R

uhsa

l boz

uklu

klar

da u

ygul

anan

D

este

kli Eği

tim, D

este

kli Ç

alış

ma

gibi

ça

lışar

ak r

ehab

ilita

syon

yön

tem

lerin

i ta

nım

laya

cak.

1. R

uhsa

l reh

abili

tasy

on b

ağla

mın

da

hast

alar

a, h

asta

yakın

ların

a;1.

1. P

siko

-eği

tim v

ereb

ilme,

1.2.

Top

lum

sal s

orun

lara

yön

elik

da

nışm

anlık

yap

abilm

e,1.

3. B

elirt

ilerle

baş

etm

e be

ceril

erin

i ar

ttıra

cak

giriş

imle

rde

bulu

nma

bece

riler

ini g

öste

rece

ktir,

2. H

asta

ların

özü

rlülü

k dü

zeyl

erin

i sa

ptay

arak

mev

zuat

a uy

gun

rapo

r dü

zenl

eyec

ek,

3. H

asta

ları,

klin

ik d

urum

ların

ı ve

yeti

yitim

lerin

i göz

önü

nde

tuta

rak

uygu

n re

habi

litas

yon

hizm

etle

rine

yönl

endi

rece

k,

4. Ö

zürlü

lük,

yet

i yiti

mi v

e re

habi

litas

yon

konu

sund

a ha

lk eği

timi ç

alış

mal

arını

plan

laya

cak

ve u

ygul

ayac

ak, b

u ko

nula

rda

bası

n-ya

yın

orga

nları e

tkin

şe

kild

e ku

llana

cak,

5. T

oplu

mda

ruh

sal h

asta

lıkla

rla il

gili

dam

gala

may

la m

ücad

ele

yönt

emle

rini

kulla

naca

k.

1. H

er tü

rden

reha

bilit

asyo

n hi

zmet

inin

ge

liştir

ilmes

ine

değe

r ver

ecek

,

2. H

asta

ların

çev

rese

l ve

topl

umsa

l so

runl

arın

a du

yarlı

ola

cak,

3. T

oplu

mda

reha

bilit

asyo

n hi

zmet

i ver

en

sağlık

eki

pler

i ile

ort

ak ç

alı şm

a ya

pma

alışk

anlığ

ını e

dine

cek,

4. R

uhsa

l has

talık

ları

olan

kiş

ilerin

eşi

t is

tihda

m o

lana

kları e

lde

etm

esi

yönü

nde

çalış

an h

asta

ve

aile

leri

hare

ketle

ri ile

day

anış

ma

için

de

olm

ayı b

enim

seye

cek,

5. T

oplu

mda

ki r

uhsa

l has

talık

larla

ilişk

ili ö

nyar

gıla

r ve

dam

gala

nmay

la

müc

adel

eyi i

çsel

leşt

irece

k,

6. D

amga

lanm

aya

karşı y

a da

re

habi

litas

yon

hizm

etle

rinin

ya

ygın

laşm

ası a

maç

larıy

la m

edya

ar

acılığı

yla

hizm

et v

erirk

en h

er z

aman

et

ik k

ural

ları

ve il

kele

ri gö

z ön

ünde

tu

taca

k.


PSİ

KİY

AT

RİK

EPİD

EMİY

OLO

Jİ (

2.

YIL

)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

ruh

sal b

ozuk

lukl

arın

sık

lığı h

akkı

nd

aki b

ilgis

ini g

öste

reb

ilece

k, b

iyol

ojik

ve

çevr

esel

ris

k et

ken

leri

ni t

anıy

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

siki

yatr

ik e

pide

miy

oloj

inin

tan

ımını

yapa

cak,

2. P

siki

yatr

ik e

pide

miy

oloj

inin

am

açla

rını

sıra

laya

cak,

3. E

pide

miy

oloj

ik a

raştırm

aların

kul

lanı

m

alan

ların

ı açı

klay

acak

,

4. R

uhsa

l boz

uklu

klar

için

ris

k ya

ratıc

ı ve

koru

yucu

ola

n;4.

1. B

iyol

ojik

etk

enle

ri (g

enet

ik,

endo

krin

, tok

sik,

vira

l vb)

,4.

2. R

uhsa

l etk

enle

ri sı

rala

yaca

k,

5. E

pide

miy

oloj

ik v

erile

rin

topl

anm

asın

da k

ulla

nıla

n;5.

1. T

anım

layı

cı,

5.2.

Ana

litik

,5.

3. D

eney

sel e

pide

miy

oloj

ik a

raştırm

a tip

lerin

i ayı

rt e

dece

k,

6. P

siki

yatr

ik e

pide

miy

oloj

ik

araş

tırm

alar

da k

ulla

nıla

n te

mel

yö

ntem

leri

liste

leye

cek,

7. A

raştırm

alar

da u

ygun

epi

dem

iyol

ojik

yö

ntem

i seç

ecek

,

8. P

siki

yatr

ik e

pide

miy

oloj

i ver

ilerin

e el

eştir

el b

içim

de d

eğer

biç

ecek

.

1. P

siki

yatr

ik e

pide

miy

oloj

i ver

ilerin

i ru

hsal

boz

uklu

klar

için

ris

k ya

ratıc

ı ve

koru

yucu

etk

enle

ri ha

stal

arın

a, h

asta

ya

kınl

arın

a ve

hal

ka eğ i

tim a

maç

lı ak

tarm

a be

ceris

ini g

öste

rece

k.

1. E

pide

miy

oloj

ik v

erile

ri gü

nlük

pr

atiğ

inde

kul

lanm

a alış

kanlığını

edin

ecek

,

2. R

uhsa

l has

talık

ların

epi

dem

iyol

ojis

i ha

kkın

daki

bilg

ilerin

i gün

celle

mey

e değe

r ve

rece

k,

3. R

uhsa

l has

talık

lar

için

top

lum

daki

ris

k ya

ratıc

ı etm

enle

ri dü

zeltm

e ça

bala

rına

etki

n ol

arak

katıla

caK.

97Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefl erT

OP

LUM

PSİ

KİY

AT

RİSİ

(2.,

3.

ve 4

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

top

lum

sal p

siko

loji

ilkel

erin

i ve

psi

koso

syal

çev

ren

in r

uhsa

l boz

uklu

klar

a ol

an e

tkile

rin

i göz

ön

ünd

e tu

tara

k, t

oplu

ma

day

alı-k

oruy

ucu

psi

kiya

tri u

ygul

amal

arını y

apac

ak v

e h

asta

ları

yön

len

dir

ecek

tir.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. T

oplu

m p

siki

yatr

isin

in t

anım

ını

yapa

cak,

2. T

oplu

m p

siki

yatr

isin

in a

maç

ların

ı sı

rala

yaca

k,

3. P

siko

sosy

al ç

evre

ile

ruhs

al b

ozuk

luk

etki

leşi

min

i tan

ımla

yaca

k,

4. H

asta

ların

uyg

un b

akım

a ve

diğ

er

dest

ek s

iste

mle

rine

ulaş

ması i

çin

yardım

ve

bakı

m v

eren

top

lum

sal

sist

emle

r (u

lusa

l ve

yere

l top

lum

ru

h sağlığı k

urum

ların

ı, si

vil t

oplu

m

örgü

tleri

vb)

liste

leye

cek,

5. T

oplu

m t

emel

li ps

ikiy

atri

hizm

etle

rini;

5.1.

Top

lum

ruh

sağ

lığı m

erke

zler

inin

am

aç v

e uy

gula

mal

arını,

5.2.

Aci

l/kr

iz m

üdah

ale

ekip

lerin

in

amaç

ve

uygu

lam

alarını,

5.3.

Girişk

en t

oplu

msa

l yar

dım

ek

iple

rinin

am

aç v

e uy

gula

mal

arını,

5.4.

Olg

u yö

netim

i kav

ramını v

e uy

gula

mal

arını a

çıkl

ayac

ak.

1. H

asta

larla

gör

üşm

eler

inde

psi

koso

syal

çe

vren

in r

uhsa

l boz

uklu

klar

a ol

an

etki

sini

ve

risk

etke

nler

ini b

elirl

eyec

ek,

2. B

ütün

cül t

edav

i pla

nların

da t

oplu

msa

l gi

ri şim

lere

de

yer

vere

cek,

3. T

oplu

msa

l çev

re-r

uhsa

l boz

uklu

k et

kileşi

min

e yö

nelik

girişi

mle

ri uy

gula

yaca

k,

4. T

oplu

mda

fark

lı te

davi

ler

uygu

laya

n 4.

1. A

çık-

kapa

lı se

rvis

ler,

4.2.

Gün

düz

hast

anel

eri,

4.3.

Reh

abili

tasy

on k

urul

uşla

rı,4.

4. M

adde

bağ

ımlılık

mer

kezl

eri,

4.5.

Huz

ur e

vler

i,4.

6. B

akım

evl

eri,

4.7.

Has

ta d

erne

kler

i ve

4.8.

Siv

il to

plum

örg

ütle

rinin

ve

bura

lard

aki h

asta

kab

ul s

üreç

lerin

in

işle

yiş,

ola

nak

ve sınırlılı

klarının

fa

rkın

da o

lara

k ha

stan

ın t

edav

isin

i yö

nete

cek,

5. H

asta

ları

ve a

ilele

rini,

ulus

al v

e/ve

ya

yere

l top

lum

ruh

sağlığı k

urum

ların

a ve

siv

il to

plum

örg

ütle

rine

uygu

n bi

çim

de

yönl

endi

rece

k.

1. H

asta

ların

çev

rese

l ve

topl

umsa

l so

runl

arın

a du

yarlı

ola

cak,

2. T

oplu

m r

uh s

ağlığ

ı hiz

met

lerin

in

koru

nması v

e ge

liştir

ilmes

ini

önem

seye

cek,

3. H

asta

ların

has

tane

ye g

erek

siz y

atışl

arını

azal

tmay

a yö

nelik

alte

rnat

if ba

kım

ol

anak

ların

ı yar

atm

aya

ve k

ulla

nmay

a öz

en g

öste

rece

k,

4. T

oplu

m t

emel

li te

davi

eki

bi ç

alış

masını

beni

mse

yece

k,

5. D

iğer

ted

avi k

urum

ları,

der

nekl

er, s

ivil

topl

um ö

rgüt

leri

ile iş

birliği

yap

mayı

beni

mse

yece

k,

6. T

oplu

m r

uh s

ağlığ

ı hiz

met

lerin

in

uygu

lanm

asın

da m

esle

ktaş

ları

ile

daya

nışm

a ve

işbi

rliği

ser

gile

yece

k.


KO

RU

YU

CU

PSİ

KİY

AT

Rİ

(2.,

3.

ve 4

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

top

lum

da

sık

gör

ülen

ruh

sal b

ozuk

lukl

arın

ve

yara

ttık

ları

yet

i yit

imin

in ö

nle

nm

esin

e yö

nel

ik

gir

işim

lerd

e b

ulun

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. K

oruy

ucu

psik

iyat

ri ilk

eler

ini

sıra

laya

cak,

2. K

oruy

ucu

psik

iyat

rinin

am

acını

tanı

mla

yaca

k,

3. K

oruy

ucu

psik

iyat

rinin

uyg

ulan

dığı

gr

upla

rı ayırt

ede

bile

cek

ve b

u bağl

amda

;3.

1. T

üm t

oplu

mu

hede

fleye

n ko

ruyu

cu p

siki

yatr

i uyg

ulam

alarını,

3.2.

Yük

sek

risk

grub

unu

hede

fleye

n ko

ruyu

cu p

siki

yatr

i uyg

ulam

alarını,

3.3.

Psi

kiya

trik

bel

irti g

özle

nen

bire

yler

i hed

efle

yen

koru

yucu

ps

ikiy

atri

uygu

lam

alarını

ilişk

ilend

irere

k sı

rala

yaca

k,

4. K

oruy

ucu

psik

iyat

ri aş

amal

arını

4.1.

Biri

ncil

koru

mayı

4.2.

İkin

cil k

orum

ayı

4.3.

Üçü

ncül

kor

umayı a

çıkl

ayac

ak.

1. Y

ükse

k ris

k gr

upla

rını b

elirl

eyec

ek,

2. Y

ükse

k ris

k gr

upla

rına

yöne

lik

koru

yucu

psi

kiya

tri u

ygul

amal

arını

yapa

cak,

3. T

oplu

mun

ve

bire

yin

ruh

sağlığını k

oruy

acak

ve

geliş

tirec

ek

müd

ahal

eler

de b

ulun

acak

,

4. K

oruy

ucu

psik

iyat

ri bağl

amın

da

ruhs

al h

asta

lıkla

r ın ö

nlen

mes

i içi

n ça

lışm

alar

da b

ulun

acak

,

5. Ç

evre

sağ

lığını k

oruy

ucu

ve g

eliş

tiric

i ça

lışm

aları y

önet

ecek

,

6. K

oruy

ucu

psik

iyat

ri uy

gula

mal

arın

da

karşılaşı

lan

soru

nları ç

özec

ek,

7. K

oruy

ucu

psik

iyat

ri ko

nusu

nda

halk

eğ

itim

i çalış

mal

arını p

lanl

ayac

ak v

e uy

gula

yaca

k.

1. K

oruy

ucu

ruh

sağlığı h

izm

etle

rinin

ge

liştir

ilmes

ine

değe

r ve

rece

k,

2. H

asta

ların

çev

rese

l ve

topl

umsa

l so

runl

arın

a du

yarlı

ola

cak,

3. K

oruy

ucu

ruh

sağlığı h

izm

etle

rinin

uy

gula

nmasın

da m

esle

ktaş

ları

ile

daya

nışm

a ve

işbi

rliği

ser

gile

yece

k.

99Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefl erETİK

(1

., 2

. ve

3.

YIL

)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, mes

lek

etiğ

i kur

alla

rını t

anım

laya

bile

cek

ve k

linik

ve

klin

ik dışı u

ygul

amal

arın

da

etik

kur

alla

ra v

e ilk

eler

e uy

gun

dav

ran

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. Tıp

etiğ

inde

ki “

özer

kliğ

e sa

ygı”

, “y

arar

lılık

”, “

zara

r ve

rmem

e” v

e “a

dale

t” t

emel

kav

ram

ların

ı açı

klay

acak

,

2. T

ürk

Tabi

bler

i Birl

iği “

Hek

imlik

Mes

lek

Etiğ

i Kur

alla

rını”

say

acak

,

3. T

ürki

ye P

siki

yatr

i Der

neği

“Ru

h H

ekim

liği (

Psik

iyat

ri) M

esle

k Et

iği

Kura

lların

ı” sıra

laya

cak,

4. K

linik

ve

klin

ik dışı u

ygul

amal

arda

etik

ik

ilem

lerin

var

lığını b

elirl

eyec

ek v

e so

nuç

çıka

raca

k,

5. E

tik s

orun

lard

a çö

züm

için

yar

dım

ge

reks

inim

inin

ve

pota

nsiy

el y

ardı

m

kayn

akla

rının

farkın

da o

laca

k.

1. K

linik

ve

klin

ik dışı u

ygul

amal

arda

tıp

ve

psi

kiya

tri m

esle

k et

iği k

ural

ların

a uy

gun

hare

ket

edec

ek,

2. E

tik ik

ilem

lerin

farkın

da o

lara

k bu

nların

çöz

ümün

de m

esle

ktaş

ları,

m

esle

k ör

gütle

ri gi

bi k

işi v

e ku

rum

lard

an y

ardı

m is

teye

cek.

1. T

ürk

Tabi

pler

i Birl

iği “

Hek

imlik

Mes

lek

Etiğ

i Kur

alla

rının

” ve

Tür

kiye

Psi

kiya

tri

Der

neği

“Ru

h H

ekim

liği (

Psik

iyat

ri)

Mes

lek

Etiğ

i Kur

alla

rı”nd

a ta

nım

lana

n et

ik k

ural

ları

ve il

kele

ri sa

vuna

cak

ve

uygu

n da

vran

ışla

r se

rgile

yece

k,

2. M

esle

k et

iği k

onul

arın

a ilg

ili v

e du

yarlı

ol

acak

,

3. K

endi

pro

fesy

onel

dav

ranışl

arını

gözd

en g

eçirm

e ve

ger

ekiy

orsa

dü

zeltm

e alış

kanlığını e

dine

cek,

4. E

tik k

onul

arı m

esle

ktaş

lar

arasın

da

konu

şmay

a is

tekl

i ola

cak,

5. K

arşı

laştığı e

tik s

orun

lard

a m

esle

ktaş

ların

a ya

rdım

etm

eye

ve

mes

lekt

aşla

rında

n ya

rdım

alm

aya

açık

ve

iste

kli o

laca

k,

6. H

asta

ve

yakı

nlarıy

la il

işki

de

prof

esyo

nel k

onum

unu

koru

yara

k so

syal

, duy

gusa

l ve

cins

el il

işki

ye

girm

eyec

ek.

* B

akınız

, Araştır

ma

etiğ

i ilk

eler

i içi

n “

Araştır

ma

Eğit

imi”

.


AR

AŞT

IRM

A EĞİTİM

İ (

2.,

3.

ve 4

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, tem

el a

raştır

ma

yön

tem

leri

ni v

e is

tati

stik

kav

ram

ları

nı k

ulla

nar

ak tıb

bi l

iter

atür

ü iz

leye

cek,

eleşt

irel

d

eğer

len

dir

ecek

ve

liter

atür

dek

i araştır

ma

bilg

ileri

ni g

ünce

l uyg

ulam

aların

a ak

tarı

rken

kan

ıt d

erec

eler

ini y

etki

n b

içim

de

kulla

nac

aktı

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

siki

yatr

ide

kulla

nıla

n te

mel

araştırm

a yö

ntem

lerin

i tan

ımla

yaca

k,2.

Tem

el b

iyoi

stat

istik

kav

ram

ların

ı sa

yaca

k ve

tan

ımla

yaca

k,3.

Kan

ıta d

ayalı tıb

bın

“kan

ıt de

rece

lend

irmel

erin

i” s

ayac

ak v

e açık

laya

cak,

4. P

siki

yatr

ide

bir

araş

tırm

a ya

pman

ın

ve y

ayın

lam

anın

evr

eler

ini l

iste

leye

cek

ve b

u ev

rele

rdek

i krit

ik n

okta

ları

özet

leye

cek,

5. A

raştırm

a et

iğiy

le il

gili,

ulu

slar

arası

(Hel

sink

i Bild

irges

i, A

vrup

a Bi

yotıp

Söz

leşm

esi v

b.)

ve u

lusa

l (S

ağlık

Bak

anlığ

ı yön

etm

elik

leri

vb.)

ölç

ekle

rdek

i yas

al y

a da

idar

i dü

zenl

emel

eri i

ncel

eyec

ek v

e değe

rlend

irece

k,

6. Y

ayın

yap

ma

ile il

gili

etik

kur

al v

e ilk

eler

i sıra

laya

cak.

1. B

ir ar

aştır

ma

prot

okol

ünü,

uyg

un

bilim

sel y

önte

mi v

e is

tatis

tikse

l an

aliz

leri

kulla

nara

k ya

zabi

ldiğ

ini

göst

erec

ek,

2. L

itera

türd

eki a

raştırm

aları

yönt

embi

lim b

akı ş

açı

sıyl

a yo

rum

laya

cak,

3. L

itera

türd

eki a

raştırm

a bi

lgile

rini

günc

el u

ygul

amal

arın

a ak

tarır

ken

kanı

t de

rece

lerin

i kul

lana

rak;

3.1.

Bili

mse

l lite

ratü

rü k

endi

mes

leki

uy

gula

mal

arını g

eliş

tirm

ek iç

in

gözd

en g

eçiri

p değe

rlend

irece

k,3.

2. A

raştırm

a bu

lgul

arının

ken

di

hast

alarının

sos

yode

mog

rafik

ve

klin

ik ö

zelli

kler

i bağ

lamın

da

gene

llene

bilir

liğin

i ve

uygu

lana

bilir

liğin

i sap

taya

cak,

4. A

raştırm

a pl

anla

rken

, yap

arke

n ve

ya

yınl

arke

n ul

usla

rara

sı v

e ul

usal

dü

zenl

emel

ere

uyac

ak.

1. L

itera

türd

eki a

raştırm

a ya

zıla

rını

yönt

embi

lim v

e is

tatis

tik a

çısı

ndan

ird

elem

eye

özen

gös

tere

cek,

2. L

itera

türd

eki a

raştırm

a ya

zıla

rının

so

nuçl

arını “

yönt

em”

bölü

mün

ü ird

eley

ecek

ve

sonu

çları,

yönt

emin

sağl

adığı sınırl

ar iç

eris

inde

yor

umla

ma

alış

kanlığını e

dine

cek,

3. A

raştırm

a pl

anla

rken

, yap

arke

n ve

ya

yınl

arke

n et

ik k

ural

ları

ve il

kele

ri be

nim

seye

cek.

101Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Amaçlar ve Hedefl erP

SİKİY

AT

Rİ

TA

RİHİ

(2.

YIL

)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, psi

kiya

tri t

arih

ine

ilişk

in g

enel

bilg

i sah

ibi o

lduğ

unu

gös

tere

cek

ve b

u b

ilgile

ri b

aşta

has

talık

oluşu

mu

kura

mla

rı, t

anı v

e te

dav

i olm

ak ü

zere

psi

kiya

trin

in ç

eşit

li al

anla

rın

da

gel

inen

nok

tayı

kav

ram

ak v

e yo

rum

lam

ak ü

zere

ku

llan

acak

tır.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. P

siki

yatr

ik h

asta

lıkla

rın o

luşu

mun

a ilişk

in k

uram

sal g

eliş

mel

erin

ta

rihçe

sini

öze

tleye

cek,

2. P

siki

yatr

ide

tanı

sis

tem

lerin

in t

arih

sel

geliş

imin

i öze

tleye

cek,

3. P

siki

yatr

ide

psik

otro

p ila

çların

tar

ihse

l ge

lişim

ini ö

zetle

yece

k,

4. P

siki

yatr

ide

hast

anel

erin

rol

ü ile

ol

umlu

ve

olum

suz

etki

lerin

e ilişk

in

tarih

sel g

eliş

imi ö

zetle

yece

k,

5. F

reud

ve

Freu

d so

nrası p

sika

nalit

ik

okul

ların

tem

el ö

zelli

kler

ini s

ayac

ak,

6. T

oplu

m t

emel

li ps

ikiy

atri

uygu

lam

alarının

tar

ihçe

sini

ve

günü

müz

deki

öne

min

i tan

ımla

yaca

k.

1. H

asta

yı a

nlam

ada

ve h

asta

ve

hast

a ya

kınl

arını b

ilgile

ndirm

ede

psik

iyat

rik

hast

alık

ların

oluşu

mun

a ilişk

in

kura

mla

rdan

yar

arla

naca

k,

2. P

siki

yatr

ide

günc

el t

anı s

iste

mle

rinin

bu

lund

uğu

nokt

ayı t

arih

sel g

eliş

imi

için

de d

eğer

lend

irece

k,

3. P

siko

trop

ilaç

ların

gün

ümüz

deki

ko

num

unu

tarih

sel g

eliş

im iç

inde

gö

rere

k yo

rum

laya

cak,

4. P

siki

yatr

ik h

asta

nın

hast

aney

e ya

tışı

söz

konu

su o

lduğ

unda

tar

ihse

l ge

lişim

in s

ağla

dığı

biri

kim

ışığın

da

yakl

aşım

gös

tere

cek,

5. T

oplu

m te

mel

li ps

ikiy

atri

uygu

lam

alarının

tarih

sel s

üreç

için

de

geld

iği aşa

mayı k

avra

yara

k, p

sikiy

atri

uygu

lam

aları i

çine

kat

acak

.

1. P

siki

yatr

ik b

ilgile

rin t

arih

sel g

eliş

im

için

de d

eğiş

kenl

iğin

i dik

kate

al

arak

kur

amla

r, u

ygul

amal

ar v

e bi

limse

l ver

ilere

aşağı

daki

tut

umla

rı be

nim

seye

cek;

1.1.

Esn

ek b

ir ya

klaşım

ser

gile

yece

k,1.

2. B

ütün

cül y

orum

ve

yakl

aşım

ya

pmay

a di

kkat

ede

cek,

1.3.

Yen

ilikl

ere

açık

ola

cak,

1.4.

Bu

bilg

ilerd

en y

arar

lanı

rken

ha

stal

arın

zar

ar g

örm

emes

ini t

emel

ha

reke

t no

ktası o

lara

k se

çece

k.


KÜ

LTÜ

REL

PSİ

KİY

AT

Rİ

(2.

ve 3

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, ruh

sal b

ozuk

lukl

arın

eti

yolo

jisin

de

ve k

linik

gör

ünüm

ünd

e ye

r al

an k

ültü

rel e

tken

leri

ayı

rt e

deb

ilece

k ve

has

tanın

for

mül

asyo

nun

a ek

leye

cekt

ir.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. R

uhsa

l boz

uklu

kların

etiy

oloj

isin

de

kültü

rel e

tken

leri

kayd

edec

ek;

1.1.

Ruh

sal b

ozuk

lukl

arın

etiy

oloj

isin

de

yer

alan

kül

türe

l etk

enle

ri ta

nıya

cak;

1.1.

1. R

uhsa

l boz

ukluğu

n et

iyol

ojis

inde

yat

kınlık

yar

atan

ve

tetik

leye

n kü

ltüre

l ris

k et

kenl

erin

i sa

yaca

k,1.

1.2.

Has

tayı

ruh

sal b

ozuk

lukl

arda

n ko

ruya

n ve

onl

arla

baş

etm

esin

i ko

layl

aştır

an k

ültü

rel öğe

leri

tanı

mla

yaca

k,1.

1.3.

Has

tanı

n gö

rüşm

esin

de

elde

edi

lebi

lece

k kü

ltüre

l ris

k et

kenl

erin

i sıra

laya

cak,

1.2.

Kül

türe

l etk

enle

rin h

asta

nın

ele

alın

masın

a ka

tkısını t

anım

laya

cak;

1.2.

1. H

asta

form

ülas

yonu

nda

kültü

rel a

lt ya

pını

n ka

tkısını

değe

rlend

irece

k,1.

2.2.

Has

tanı

n ps

ikot

erap

isin

de

kültü

rel f

orm

ülas

yonu

ye

rleşt

irece

k,

2. R

uhsa

l boz

uklu

kların

klin

ik

görü

nüm

ünde

ki k

ültü

rel b

ileşe

nler

i ka

yded

ecek

;2.

1. R

uhsa

l boz

uklu

kların

klin

ik

görü

nüm

ünde

kül

türe

l değ

işke

nler

i ta

nıya

cak;

1. T

am b

ir ps

ikiy

atrik

de ğ

erle

ndirm

e ya

paca

k;1.

1. H

asta

nın

tanı

sı v

e el

e alın

masın

da

sosy

okül

türe

l yön

lerin

i de

kaps

ayan

bü

tünc

ül b

ir ol

gu fo

rmül

asyo

nu

yapa

cak,

1.2.

Sos

yokü

ltüre

l ala

nları d

a di

kkat

e al

an k

apsa

mlı

bir

teda

vi p

lanl

ayac

ak,

2. K

apsa

mlı

psik

iyat

rik d

eğer

lend

irme

sonu

cund

a ps

ikiy

atrik

boz

uklu

kları

tanı

yaca

k ve

ted

avi e

dece

k;2.

1. K

ültü

rel f

arklılı

kları d

a iç

eren

değişi

k bi

çim

lerd

eki p

siki

yatr

ik

bozu

kluk

ları

değe

rlend

irece

k,

gere

ktiğ

inde

araştıra

cak,

3. H

asta

lar

ve a

ilele

riyle

etk

in b

içim

de

iletiş

im o

luşt

urac

ak;

3.1.

Has

tala

ra v

e ai

lele

rine

sosy

okül

türe

l bi

r du

yarlı

lıkla

yak

laşa

rak

hast

aların

kü

ltüre

l, et

nik,

din

sel v

e ek

onom

ik

köke

nler

ini h

esab

a ka

taca

k,

4. E

tkin

ilet

işim

tek

nikl

eri k

ulla

naca

k;4.

1. H

asta

ları

dinl

eyip

anl

ayar

ak v

e sö

zel o

lmay

an il

etiş

ime

dikk

at e

dere

k kü

ltüre

l psi

kopa

tolo

jiyi a

yırt

ede

cek,

1. H

ekim

has

tanı

n kü

ltüre

l alt

yapı

sı

açısın

dan

araş

t ırıcı o

lma

ama

aynı

za

man

da s

aygı

lı ve

etik

sınırl

ar iç

inde

ya

klaş

ma

alış

kanlığını e

dine

cek,

2. H

asta

nın

dins

el in

ançl

arı,

etni

k kö

keni

, siy

asal

düş

ünce

leri,

yör

esel

vb

kül

türe

l alt

yapı

sı n

eden

iyle

ay

rımcı

lık y

apm

aksı

zın

ilişk

i kur

arak

be

nim

seye

cek.


HEDEFLER

2.1.

1. R

uhsa

l boz

ukluğu

n ve

be

lirti

ifade

sini

n kü

ltüre

l anl

amı

konu

sunu

açı

klay

acak

2.2.

Ruh

sal b

ozuk

lukl

arın

tan

ısını

kültü

rel b

ileşe

nler

e gö

re t

artış

acak

,2.

2.1.

Ruh

sal b

ozuk

lukl

arın

çeş

itli

kültü

rlerd

eki b

elirt

i far

klılı

klarını

yoru

mla

yaca

k,2.

2.2.

Kül

türe

özg

ü ps

ikiy

atrik

bo

zukl

ukla

rın ö

zelli

kler

ini

tanı

yaca

k ve

sıra

laya

cak.

4.2.

Has

tala

rla il

etiş

imde

söz

el, s

özel

ol

may

an v

e ya

zılı

yönt

emle

ri iy

i bi

çim

de k

ulla

naca

k,4.

3. H

asta

larla

ilişk

ide

güve

n, d

ürüs

tlük,

açık

lık v

e ra

hatlı

k du

ygul

arı y

arat

arak

te

rapö

tik iş

birliği

kur

acak

.


AD

Lİ P

SİKİY

AT

Rİ

(3.,

4.

ve 5

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, ruh

hek

imin

in y

asal

ve

etik

sor

umlu

lukl

arını y

orum

laya

bile

cek,

ad

li p

siki

yatr

ik o

lgul

arı

değ

erle

nd

irec

ek v

e m

edik

oleg

al k

onul

ard

a b

ilirk

işili

k ya

pac

ak.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. A

dli p

siki

yatr

inin

ala

nına

gire

n ko

nula

rı ayırt

ede

cek,

2. B

ilirk

işin

in ö

dev

ve y

etki

lerin

i sı

rala

yaca

k,

3. R

apor

yaz

ma

ilkel

erin

i tan

ımla

yaca

k,

4. Y

argı

kur

umla

rının

işle

yişi

ni

açık

laya

cak,

5. Aşağı

daki

med

eni h

ukuk

kon

ularını

tanı

mla

yaca

k;5.

1. F

iil e

hliy

eti,

5.2.

Huk

uken

kısıtl

ama;

ves

ayet

ve

yasa

l dan

ışm

anlık

,5.

3. E

vlen

me,

but

lan

ve b

oşan

ma,

5.4.

İste

msi

z ya

tışla

rda

yasa

l sür

eç,

5.5.

Cin

siye

t değişt

irme,

6. Aşağı

daki

cez

a hu

kuku

kon

ularını

tanı

mla

yaca

k;6.

1. C

eza

soru

mlu

luğu

,6.

2. A

yırt

etm

e gü

cü,

6.3.

Alk

ol b

ağım

lılığı v

e sa

ldırg

an

sarh

o şlu

k,

1. B

ilirk

işili

k ha

k ve

yet

kile

rini k

ulla

nara

k ps

ikiy

atrik

ve

nöro

lojik

has

talık

ların

ad

li yö

nü h

akkı

nda

bilg

isin

i gö

ster

ecek

,

2. A

dli p

siki

yatr

ik m

uaye

neyi

yet

kin

bir

biçi

mde

yap

acak

,

3. H

ekim

i yan

ıltıcı d

avra

nışl

arı t

anıy

acak

,

4. R

uhsa

l boz

uklu

klar

la il

gili

adli

rapo

r ya

zma

bece

risin

i gös

tere

cek,

5. K

orum

a ve

ted

avi h

asta

ların

da

tehl

ikel

iliği

yor

daya

cak,

6. G

erek

li du

rum

lard

a us

ulün

e uy

gun

“yazılı

bilg

ilend

irilm

iş o

lur”

ala

cak.

1. B

ilirk

işili

k hi

zmet

inde

, değ

erle

ndiri

len

kişi

yi y

argı

lam

ama

alış

kanlığını

edin

ecek

,

2. H

izm

et a

lan

kuru

mla

ra k

arşı

yas

al

yükü

mlü

lükl

eri ö

nem

seye

cek,

3. İs

tem

dışı t

edav

ide

tehl

ikel

i has

tayı

, ke

ndis

ini v

e to

plum

u ko

rum

a so

rum

luluğu

nu t

aşıy

acak

,

4. Y

argı

layı

cı o

lmay

an, s

iyas

al, h

ukuk

sal

ve t

oplu

msa

l kay

gıla

r ye

rine

tıbbi

öl

çütle

rle k

arar

ver

en b

ir ya

klaşım

se

rgile

yece

k,

5. M

esle

k yaşa

mın

da y

asal

so

rum

lulu

klarının

farkın

da o

laca

k,

6. M

esle

ki o

lara

k su

ç sa

yıla

cak

davr

anış

lard

an k

açın

acak

,

7. E

tik k

ural

ihla

li ya

pmad

an m

esleği

ni

icra

etm

eyi b

enim

seye

cek.


HEDEFLER

6.4.

Mad

de k

ulla

nma

suçu

, iş

leye

nler

de t

edav

i ve

dene

timli

serb

estli

k,6.

5. C

inse

l suç

mağ

durla

rında

ayı

rt

etm

e ve

dire

nme

yetil

eri,

6.6.

Kor

uma

ve t

edav

i,

7. T

utuk

lu v

e hü

küm

lüle

rde

adli

psik

iyat

ri ilk

eler

ini sıra

laya

cak,

8. K

ötü

heki

mlik

uyg

ulam

alarını a

yırt

ed

ecek

,

9. Y

azılı

bilg

ilend

irilm

iş o

lur

işle

mi

gere

ktire

n du

rum

ları

saya

cak.

Bak

ınız

, Ek

- 3,

“A

dli

Rap

or Y

azm

a” b

ecer

isi i

çin

en

az

uyg

ulam

a sa

yıla

rı.

106 Psikiyatride Uzmanlık Eğitimi,Yeterlik ve Eğitimin AkreditasyonuİD

ARİ

PSİ

KİY

AT

Rİ

(4.

ve 5

. Y

IL)

AMAÇ

Uzm

anlık

öğ

ren

cisi

, örg

ütse

l, fi

nan

sal v

e id

ari b

ilgi d

onan

ımını k

ulla

nar

ak b

ir p

siki

yatr

i klin

iğin

i yet

kin

şek

ilde

yön

etec

ekti

r.

BİL

Gİ

BEC

ERİ

TUTU

M

HEDEFLER

1. R

uh s

ağlığ

ı yas

asının

mad

dele

rini

saya

cak

ve a

çıkl

ayac

ak,

2. U

lusa

l sağ

lık s

iste

min

i ve

ruh

sağlığı

hizm

etle

rini t

anım

laya

cak,

3. S

ağlık

bak

anlığ

ının

;3.

1. T

eşki

latla

nması,

3.2.

Bür

okra

tik iş

leyişi

ni t

arif

edec

ek,

4. R

uh s

ağlığ

ı hiz

met

i ver

en k

urum

ların

;4.

1. Ö

rgüt

lenm

e ya

pısı

nı,

4.2.

Rol

lerin

i,4.

3. İl

işki

lerin

i tan

ımla

yaca

k,

5. D

eğiş

ik r

uh s

ağlığ

ı hiz

met

i mod

elle

rini

karşılaştıra

cak,

6. K

alite

gel

iştir

me

ilkel

erin

i sı

rala

yaca

k,

7. K

urum

büt

çesi

ni p

lanl

ama

ilkel

erin

i öz

etle

yece

k,

8. H

asta

hak

ların

ı say

acak

,

9. H

ekim

lerin

özl

ük h

akla

rını s

ayac

ak..

1. M

ultid

isip

liner

takım

çalış

mal

arın

da

yöne

ticili

k /

lider

lik y

apac

ak,

2. Ç

atış

mal

arı ç

özec

ek v

e uz

laşm

a sağl

ayac

ak,

3. H

asta

lar

ve p

erso

nel i

le e

tkin

ilet

işim

ku

rma

bece

risin

i gös

tere

cek,

4. P

siki

yatr

inin

, düz

enle

yici

kur

umla

r ve

bü

rokr

atik

sis

tem

lerle

ola

n ilişk

isin

i yo

rum

laya

cak

ve g

eliş

tirec

ek,

5. S

ağlık

kay

nakl

arının

sınırlılığı

iç

inde

ver

ilebi

lece

k en

iyi t

edav

ileri

uygu

laya

cak,

6. K

alite

gel

iştir

me

ve k

urum

sal d

eğiş

im

için

;6.

1. S

trat

ejile

r ol

uştu

rma,

6.2.

Değ

işim

i yön

etm

e,6.

3. P

rogr

am d

eğer

lend

irme

süre

çler

ini u

ygul

ayac

ak.

1. R

uh s

ağlığ

ı hiz

met

lerin

in k

orun

ması

ve il

erle

tilm

esin

e değe

r ve

rece

k,

2. Y

enili

kler

i uyg

ulam

aya

açık

ola

cak,

3. H

ekim

-yön

etic

i rol

ünü

beni

mse

yece

k,

4. U

laşı

labi

lir o

lmay

a öz

en g

öste

rece

k,

5. Y

önet

ici v

e lid

er k

onum

ların

da is

e ku

rum

unu

geliş

tirm

eye

önem

ver

ecek

,

6. H

ekim

mes

leki

örg

ütle

rde

etki

n ro

ller

alar

ak, m

esle

ktaş

ları

ile d

ayan

ışm

a ve

iş

birliği

ser

gile

yece

k.

Geleneksel Uzmanlık EğitimiGeleneksel tıp eğitimi müfredatı yapılandırırken süreyi göz önünde tutmaktadır. Geleneksel yapılandırmada üç haftalık psikiyatri stajı, altı yıllık tıp eğitimi, beş yıllık uzmanlık eğitimi gibi belirlenen sürelerin sonunda sınıf dersleri ve usta-çırak ilişkisini temel alan pratik uygulamalarla eğitim gerçekleşir ve bu sürenin sonunda yapılan sözlü ve yazılı değerlendirmelerle kişinin yeterli hale gelip gel-mediği saptanır.

Özellikle mezuniyet sonrası eğitimde, öğrenme, rutin klinik çalışmanın doğal bir sonucu olarak kabul edilmektedir. Yapılandırılmış eğitim saatleri genellikle öğretim üyesi dersleri, seminer ve makale saatleriyle kısıtlıdır. Uzmanlık öğrencisi hizmet verirken doğal klinik ortamlarda, usta-çırak tabanlı bir sistemde gözlemler yoluyla öğrenir. Açık olarak tanımlanmış hedefler ya da organize bir eğitim prog-ramı yoktur. Eğiticiler de yapılandırılmamış bir şekilde, çalışılan kurumun hiz-met saatlerinden artakalan saatlerde eğitim çalışmalarını yönlendirirler. Uzmanlık öğrencisinin eğitim ihtiyaçlarına gösterilen ilgi azdır. Mezuniyet sonrası eğitimin modernleşme süreci, uzmanlık öğrencilerinin hizmet veren kimliklerinden sıyrı-lıp, eğitim alan kimliklerine değer verilmesiyle başlar.

Yetişkin Öğrenim İlkeleriYetişkinlerin öğrenim şekilleri ve ihtiyaçları farklıdır. Yetişkinler için öğrenme normal bir yaşam etkinliğidir. Yetişkinlere öğrenim verilmesinin ilk ve temel şartı, yetişkin öğrenim ilkeleri dikkate alınarak öğrenim süreci ile ilgili düzenlemelerin yapılmasıdır.

1. Özsaygının Korunması: Yetişkinler eğitim alırken “özsaygılarının korun-masına ihtiyaç duyarlar”. Öğretmenle değil yardım alabileceği bir kişiyle çalışmak isterler. Eğitim ortamının güvenli olmasını beklerler ve kendilerine saygı göste-rilmesini, olumlu geribildirim verilmesini ve iyi yapılandırılmış, sürprizlere yer

Öğrenim YöntemleriAyşe Devrim Başterzi

6


olmayan bir düzende öğrenmek isterler. Eğitim süreçlerinde söz sahibi olarak, kendi öğrenme ihtiyaçlarını kendilerinin belirlemelerine olanak tanınmasını ar-zularlar. Yetişkinler eğitim süreçlerine başlarken bir miktar kaygı duyarlar. Bu kaygıyı arttıran koşullar, öğrenmeye engel olacaktır.

2. Fizyolojik Olarak Uygun Ortam Sağlanması: “Eğitim ortamlarının kon-forlu olmasını”, eğitim öncesinde ve sırasında kendilerinin beslenme, uyku gibi

“temel ihtiyaçlarının karşılanmasını” beklerler. Aydınlık, herkesin görsel materyal-leri rahatlıkla takip edebileceği, eğitim alanlar ile eğitmenin birbirlerini net şe-kilde görüp etkileşebilecekleri (mümkünse U düzeninde), uygun ısıda bir eğitim ortamı hazırlanmalıdır. Uygun aralıklarda molalar verilmelidir.

3. Deneyimlerinin Dikkate Alınması: Yetişkinler, “eğitim alacakları konuda kısmen bilgi ve birikim sahibidirler”. Bu bilgilerini ve deneyimlerini kullanmak isterler. Öğrenim sürecinde kendi geçmiş deneyimleriyle ilişkiler kurulması, öğ-renim sürecine duydukları ilgiyi ve güdülenmelerini arttıracaktır.

4. Öğrenme Gereksiniminin Açıklanması: Yetişkinler, “ne öğreneceklerini ve öğrendiklerinin ne amaca hizmet ettiğini bilmek” isterler. Konulara yönelik değil gerçek hayat sorunlarına yönelik öğrenmek isterler. Örneğin ortaokulda coğrafya dersinde öğretmen Avrupa ülkelerinden söz edebilir ve öğrenci bunları öğrenmek zorundadır, ama bir yetişkin Avrupa seyahatine gittiğinde işine yarayacak bilgileri öğrenmek ister. Bu nedenle önceden kendisine bu bilginin veriliş amacı ve hangi basamaklardan geçerek bu amaca ulaşacağı verilmelidir. Eğitim sürecinde kullanı-lan örneklerin kendi yaşamlarında karşılaştıkları ya da karşılaşma olasılıkları olan sorunlar olmasını isterler. Bu nedenle probleme dayalı eğitim, tıp eğitiminde sık kullanılan bir yöntem olmuştur.

5. Öğrenmenin Zamanlaması: Yetişkinler, “ihtiyaç duydukları bilgileri ihtiyaç duydukları zamanda öğrenmek” isterler. Bu nedenle eğitim programlarının müm-kün olduğu kadar özgül olması gerekmektedir. İkinci sene asistanı ile 5. sene asis-tanının ihtiyaç duyduğu bilgi ve bilginin derinliği birbirinden farklıdır. Anksiyete bozuklukları polikliniğinde rotasyonda olan bir uzmanlık öğrencisi, çalıştığı bö-lümle ilgili bilgi ve becerileri öncelikle öğrenmek isteyecektir.

6. Öğrenmenin güdülenmesi: Yetişkinler, “en çok ihtiyaç duydukları bilgiyi öğrenme” eğilimindedirler. Öğrenme amacının ve zamanının ayarlanması dışında güdülenmeyi arttıracak iç ve dış etkenler göz önüne alınmalıdır.

7. Geribildirim: Yetişkinlerin davranışlarının değişmesi için “tanımlayıcı, olumlu geribildirimler gereklidir”. Sergiledikleri performans için geribildirim, işlem sırasında ya da hemen sonrasında verilmelidir. Düzeltilmesi ve geliştiril-

109Öğrenim Yöntemleri

mesi gerekenler anlaşılır şekilde tanımlanmalıdır. Olumlu yaptıkları mutlaka takdir edilmeli ve pekiştirilmelidir. Geribildirim sırasında sandviç yöntemi uygulanabilir; öncelikle olumlu olanlar, sonra düzeltilmesi ve geliştirilmesi gerekenler ve sonra tekrar olumlular yer alabilir. “Başardım” hissi öğrenmeyi güdüleyecektir.

8. Aktif öğrenme ve gerçek hayatta kullanma: Yetişkinler, “öğrenme süre-cinde aktif olarak rol almak isterler”. Öğrenecekleri konusunda söz sahibi olmak, çerçeveyi belirlemek, tartışabilmek ve bilgilerini paylaşabilmek öğrenmeye il-gilerini arttıracaktır. Bu nedenle yetişkin eğitiminde aktif öğrenim yöntemleri ağırlık kazanmaktadır. Öğrendiklerini uygulayabilecekleri koşullar yaratmak isterler. Gerçek hayata geçirebildikleri bilgi, beceri ve tutumlara daha çok değer verirler.

9. Birbirinden öğrenme: Yetişkinler, “birbirlerinden öğrenmekten keyif alırlar”. Yetişkinler eğitim ortamında tanışık oldukları konularda sunum dinlemek, pasif alıcı durumunda olmak yerine deneyimlerini ve bilgilerini paylaşan kişiler olarak kabul edilmek isterler. Akranlarıyla tartışmak ve paylaşmak isterler.

Uzmanlık Eğitiminde Yeni YönelimlerTıp eğitiminin yeni yönelimi “çıktı ya da sonuç temelli eğitimdir” (outcome-based learning). Bu yönelim, eğitimin sonunda tıpta uzmanlık öğrencilerine kazandırıl-ması hedeflenen çıktılara odaklanır. Eğitimle kazanılması istenilen çıktıların elde edilmesi için nasıl bir organizasyon yapılması gerektiğinden başlanır, eğitim stra-tejileri oluşturulur, öğrenim ve değerlendirme yöntemleri belirlenir. Belirlenen bu yöntemlere uygun eğitim ortamları oluşturulur.

Müfredat uygulamalarının üç önemli parçası vardır: 1. Ne öğretmeyi hedefliyoruz? (Amaçlar ve öğrenim hedefleri): 2. Nasıl öğretmeyi planlıyoruz? (Öğrenim yöntemleri) 3. Eğitilenin yeterli derecede öğrenip öğrenmediğini nasıl anlayacağız?

(Değerlendirme yöntemleri)Her üç parça birbirinden etkilenir ve dinamik bir yapılanım olarak sürekli

güncellenmesi gerekir. Eğitimle ilgili yer, süre gibi diğer konuları belirleyen bu üç temel parçadır.


Şekil 1. Müfredatın 3 temel öğesi.

Geleneksel eğitim genellikle bilgi aktarımına odaklanmıştır. Eğitim sürecinde beceri ve tutum, genellikle gözlemler yoluyla, yapılandırılmamış şekilde aktarı-lır. Modern tıp eğitiminde öğrenim hedefleri belirlenirken bilgi, beceri ve tutum alanlarının her biri dikkate alınır (Tablo 1).

Her bir eğitim çıktısını gerçekleştirmek için o kişinin bilmesi, yapması ve sergilemesi gerekenler listelenirken, her bir aşamada ulaşılması gereken yetkinlik düzeyleri de belirlenir. Örneğin bir tıp fakültesi öğrencisinin belirlenen öğrenim hedeflerine göre, kan almayı “ustalıkla” becermesi beklenirken, beyin-omurilik sıvısını “yetkin” düzeyde alması yeterli olabilir.

Amaç ve öğrenim hedefleri belirlendikten sonra her bir hedefin kazandırılması için uygun öğrenim yöntemleri belirlenir. Sınıflarda gerçekleştirilen eğitim yön-temleri genellikle bilgi kazandırmada daha etkiliyken, klinik alanlardaki öğrenim yöntemleri bilgi, beceri ve tutum kazandırmada etkili olabilir. Her bir eğitim tekniğinin farklı kullanım yerleri, üstünlükleri ve sınırlılıkları vardır. Yapılan ça-lışmalarda, aktif öğrenmeyi teşvik eden, iyi yapılandırılmış eğitim yöntemlerinin etkinliğinin daha yüksek olduğu gösterilmiştir.


Tablo 1. TPD psikiyatri uzmanlık eğitimi programındaki destekleyici psikoterapi için öğrenim hedefleri

AmaçDestekleyici Terapi hakkındaki bilgisini gösterecek ve Destekleyici Terapiyi yetkin biçimde uygulayacak

BİLGİ BECERİ TUTUM

Hedefler 1. Destekleyici terapinin temel ilkelerini tanımlayacak

2. Destekleyici terapinin ana hedeflerini tanımlayacak

3. Destekleyici terapi uygulama alanlarını sıralayacak

1. Terapötik işbirliği kurma ve sürdürmede etkili kişiler arası beceriler gösterecek

2. Tedavi amaçlarını belirleyecek

3. Doğrudan ve tehditkar olmayan biçimde etkileşim oluşturacak

4. Hastaya yanıt vermeye hazır olacak ve uygun şekilde geri bildirim verecek

5. Hasta için en yararlı girişimin ne olduğunu belirleyecek

6. Girişimleri kendi inançları ve değerleri temeline oturtmama konusunda dikkatli olacak

7. Hastadaki ve kendisindeki duyguları fark edip tanımlayabilme

8. Hasta için tehlikeli ya da zararlı davranışları işbirliği içinde yüzleştirebilme

9. Belirtileri azaltmak, hastanın moralini ve uyumunu yükseltmek ve relapsı önlemek için güven verme

10. Hastanın sağlığını iyileştirecek amaçlara ulaşabilme yeteneğini destekleyebilme

11. Duygulanımın düzenlemesi, düşünce bozuklukları ve gerçeği değerlendirme yetisi bozukluğu ile ilgili sorunları idare edebilme stratejileri kazandırabilme

12. Hastanın psikiyatrik durumu, tedavisi ve uyumu hakkında eğitim ve tavsiye verebilme

13. Kronik bozuklukları olan hastaların takibinde dikkatin uyum becerileri, ilişkiler ve potansiyel anksiyete ve endişe kaynaklarına yöneltilebilmesi

14. Gerektiğinde uygun konsültasyon ve sevk için yönlendirme yapabilme

15. Nitelikli tıbbi kayıt tutacak

1. Bütüncül tedavinin bir parçası olarak psikoterapinin önemini kavrayacak

2. Hastalarla terapötik ilişkide;

2.1. empatik ve saygılı,2.2. yansız, yüksüz, yargısız2.3. açık ve işbirliğine

yatkın,2.4. belirsizliklere

tahammüllü olacak3. Hastalarla terapötik

ilişkide gündeme gelebilecek;

3.1. sosyokültürel konulara, 3.2. sosyoekonomik

konulara3.3. eğitimsel konulara3.4. inanç sistemlerine

duyarlı olacak4. Profesyonel ilişkinin

sınırlarını ve etik ilkeleri koruyacak

5. Süpervizyon gereksiniminin farkında olacak

6. Terapi süpervizyonlarında tedavi oturumlarının gözlenmesi ve gözden geçirilmesine açık olacak

7. Terapi notlarını hasta mahremiyetini de gözeterek düzenli olarak tutma ve arşivleme alışkanlığını edinecek

8. Terapi seanslarının zamanı ve süresine bağlı kalmaya özen gösterecek

9. Kendi klinik becerilerinin ve bilgisinin sınırlarının farkında olmayı içselleştirecek

10. Yaşam boyu öğrenmeyi benimseyecek


Öğrenim Yöntemleri

1. Sunum (Lecture)

Latince okuma anlamına gelen lectus’tan gelir. Eğitimci belirlenmiş bir konuyu sınıf ortamında, sıklıkla görsel-işitsel araçlardan yararlanarak aktarır. Eğitim alanlarla etkileşimli yöntemler kullanmak sunumların etkinliğini arttıracaktır. Eğitim verenin etkili sunum yapma becerisi de etkinliği belirleyen faktörlerden-dir. İyi hazırlanmış görsel ve işitsel gereçlerin kullanımı öğrenmenin kalıcılığını arttırır. Sunum yönteminin en büyük avantajı, geniş gruplara da uygulanabildi-ğinden eğitim verenin zaman tasarrufu yapmasıdır. Sunum yoluyla gerçekleşen sınıf dersleri ile beceri ve tutum kazandırmak güçtür. Eğiticinin kontrolü çok yüksektir. Eğitim alanlar sıklıkla pasif rolde olduklarından öğrenim verimliliği düşüktür.

2. Olgu Çalışmaları

1970’lerde Barnes ve Christen tarafından tanımlanmış bir öğrenim yöntemidir. Eğitimci, karmaşık ve gerçek yaşama yakın bir olgu hazırlar ve olgu ile birlikte, bu olgu sunumu sonrasında ulaşılması beklenen öğrenim hedeflerini belirleyerek öğrencilere önceden verir. Tartışma öncesinde bir hazırlık dönemi vardır, tartışma gününde olgu sunulur, yapılandırılmış sorularla tüm öğrencileri aktif olarak katı-lacağı bir tartışma ortamı yaratılmaya çalışılır. Tartışma sonunda bu tartışmadan ne öğrendikleri ve daha önce benzer durumlarla karşılaşıp karşılaşmadıkları soru-lur. Öncelikle olgu sunulur. Eğitmen tartışmayı yönlendirmek amacıyla aşağıdaki örnek soruları sırasıyla yöneltebilir.

a. Verilen olguyu irdelemeleri ve problemleri ortaya koymaları istenir. b. Problemin kaynağını bulmak için neler yapıldığı sorulur. c. Başka yapılabilecek neler olabilir? d. Bu problemlere yönelik olarak nasıl bir yaklaşım sergilendiği sorulur. e. Böyle bir yaklaşım sergilenmemesi durumunda neler olabileceği sorulur.Olası tüm yanıtlar ve çözümler tartışılır. Öğrencilere bu vaka tartışmasından

ne gibi kazanımları olduğu sorulur. Eğitmen konuyla ilgili olgu tartışmasının karşıladığı öğrenim hedeflerini hatırlatır ve özet yaparak bitirir. Etik, kültürel yeterlikler, değerler ve tutum eğitiminde iyi bir yöntemdir. Eleştirel düşünce-yi ve problem çözme becerisini geliştirir, ama bilgi aktarmada çok iyi değildir. Öğrenciler için ilgi çekici bir eğitim yöntemidir.


3. Oyunlaştırma (Role-Play)Gerçek bir olay grup içinde oyunlaştırılarak canlandırılır. Roller eğitim alanlara önceden verilir. Hazırlanmalarına fırsat tanınır. Başarılı olması için rol yapacak olanların rolünü iyi anlaması gerekir. Diğer eğitim alanlar, sergilenen oyunu iz-lerler. Öncelikle canlandıranlara ne hissettikleri sorulur. Gözlemcilere ne gör-dükleri, olumlu ve olumsuz hissettikleri noktalar sorularak tartışmaları sağlanır. Tartışmalar sonunda ne öğrendikleri sorulur, temel yaklaşımlar vurgulanır. Bu konuyla ilgili kendi yaşam deneyimleri sorulur. Gerçek yaşam benzer, grubun dik-katini topladığı için bu amaçla sınıf dersleri, sunumlar sırasında da kullanılabilir. Başarılı olması için rol yapacak olanların rolünü iyi anlaması gerekir. Özellikle iletişim becerileri alanında ve tutum kazandırmada etkili bir yöntemdir. Bir baş-kasının nasıl hissettiğinin anlaşılmasını sağlayabilir. Uyarıcı ve eğlendiricidir.

4. Küçük Grup TartışmasıKatılımcıların küçük gruplar halinde deneyim ve fikirlerini paylaştıkları ya da bir-likte problem çözdükleri bir etkinliktir. Büyük grup, 3-7 kişilik gruplara ayrılır, he-defler ya da sorular verilir. Her grupta bir tartışma yöneticisi, bir yazman belirlenir. Gruplarda beklenen iş net olarak tanımlanmalıdır. Grubun tüm üyelerinin tartış-maya katılması beklenir. Uygulamada eğitmen konuyu belirler. Herkesin birbirini görebileceği, tartışmaya uygun oturma düzeni (U ya da O şekli) ayarlanır. Nasıl söz alınacağı gibi tartışma kuralları önceden belirlenir. Konu başlığı ile ilgili bir göste-rim ya da anahtar kelimeler sunulur. Eğitimci tartışmayla ilgili beklenti ve amacını açıklar. Eğitmen tartışmayı uyarmak amacıyla sorular yöneltebilir. Eğitmen ara ara o ana kadar konuşulan noktaları toparlar ve özetler. Tartışmaya katılan öğrencilere olumlu geribildirimde (anında, tanımlayıcı, özgül, önce olumlular, sonra gelişti-rilmesi gerekenler) bulunur. Sessiz öğrencileri tartışmaya çekmek için daha özgül sorularla doğrudan isme yönlendirebilir. Eğitmen baskın öğrenci olmasını ve tar-tışmanın kişiler arasında çatışma oluşturacak alanlara kaymasını engellemelidir. Tartışma sonucu ortaya çıkan ana fikirler sıralanarak özetlenir. Grup kısa bir sunu hazırlar ve sunu sonrasında problem büyük grupta da tartışılır. Öğrenme sürecinde eğitim alanlara aktif sorumluluk duygusu veren bir yöntemdir. Grup çalışması ve ekip halinde problem çözme becerilerini geliştirebilir.

5. Beyin FırtınasıHerhangi bir konuda fikir ve çözüm üretmek ve karar almak amacıyla grup ça-lışmalarında kullanılan etkili bir yöntemdir. Bu teknik, belirli sayıda katılımcı ile


gerçekleştirilir. Belirli kurallar uygulanır ve katılımcıların yeni ve yaratıcı fikirler üretmesi hedeflenir. Beyin fırtınası sırasında fikirlerin akla gelir gelmez, açığa çıkması istenir. Bu teknikle bütün fikirler toplanıncaya kadar herhangi bir değer-lendirme yapılmaz. Fikirler başta yargılanmaz ve eleştirilmez, hiçbir fikir saçma olarak değerlendirilmez, böylece kişinin tüm fikirlerini çekinmeden, aklına geldi-ği gibi sunması sağlanmaya çalışılır. Yargılama yapılmadığı için fikirlerin birbirini besleyeceği varsayılır. Beyin fırtınası tekniği, problemin basit olarak tanımlana-bildiği durumlarda çok etkili olarak kullanılabilir. Eğer problem karmaşık ve çok yönlü bir problem ise o zaman problemin kısımlara ayrılması ve her birinin ayrı oturumlarda tartışılması gerekir. Özellikle problem belirleme ve çözme becerisi kazandırılmak istendiğinde kullanılabilecek bir eğitim tekniğidir. Beyin fırtınası uygulamasında katılımcı sayısı 6 ile 8 kişi arasında olabilir. Katılımcı sayısının az olması, yeni fikirlerin üretilmesi olanağını sınırlar. Bununla birlikte sayının fazla olması da ders süresini uzatır. Beyin fırtınası, belirli bir disiplin gerektirir. Uygulama sürecinin adımları titizlikle uygulanmalıdır. Ancak bu disiplin katılık içinde olmamalı, yapıcı, zevkli ve eğlenceli bir atmosfer içinde uygulanmalıdır. Yaratıcı düşünceler ancak uygun ortamda geliştirilebilir. Bu nedenle kişiler zor-lanmamalı, sadece teşvik edilmelidir. Kimi öneriler aşırı iyimser, hatta fantezi bile olsa kesinlikle alaycı tavır alınmamalı, fikirler eleştirilmemelidir. Özellikle farklı, ilginç fikirlerin gelmesi için benzetmeler yapılır, çağrışım ve anımsatma yoluyla başka bağlantıların kurulması sağlanır. Gruba beyin fırtınası sırasında rehberlik edecek bir kişi belirlenir. Rehber, beyin fırtınası uygulaması süresince akışı yö-netir. Rehber gelen fikirlerle ilgili herhangi bir görüş belirtmez ve katılımcıların rahatça görebileceği bir tahtaya ya da panoya yazar. Sadece gerekmesi halinde iletilen fikri açık ve anlaşılır yazmak için fikri iletenden onay alarak kısaltma ya da düzenleme yapabilir. Beyin fırtınası oturumunu yönetmek ve fikirleri tahtaya yazmak üzere bir kişi (rehber) seçilir. Görüşülecek konu seçilir ve tahtaya yazılır. Seçilen konunun bütün katılımcılar tarafından doğru anlaşılması çok önemlidir. Bu nedenle seçilen konu açık ve kesin bir dille ifade edilir. Konu “problem belir-leme” ise, grup üyeleri olası problemler için önerilerde bulunurlar. Konu, bilinen bir problemi çözümlemek ise, üyeler çözüm önerirler. Fikirler, kısa ve özlü olarak iletilir. İletilen bütün fikirler herkesin görebileceği bir yere kaydedilir. Fikirler belirtildiğinde üzerinde kesinlikle tartışılmaz. Ancak iletilen fikir anlaşılamadıysa açıklama talep edilebilir. Tüm fikirler alındıktan sonra kaydedilenler birbirlerine yakınlıkları doğrultusunda gruplandırılır ve değerlendirilir. Olgu çalışmalarında problemin saptanması aşamasında beyin fırtınası yöntemi kullanılabilir. Sınıf derslerinde iyi bir giriş yöntemi olabilir. İlgi uyandıran, eğitim alanların sevdiği bir eğitim yöntemidir.


6. Probleme Dayalı ÖğretimProbleme dayalı öğrenme (PDÖ); profesyonel eğitimde en önemli gelişmeler-den biridir. Tıp eğitimindeki aksaklıklara çözüm olarak görülmektedir. Dünya Sağlık Örgütü gibi kuruluşlar tarafından da desteklenmekte olan PDÖ yön-teminde küçük gruplarla çalışılır. Verilen problem öğrencide merak uyandırır. Bu yaklaşımda öğrenme “merak etme-soru sorma-araştırma-geribildirim” yo-luyla gerçekleşir. Grup ortamı dışında geçirilen zaman bu konuda araştırma yapmak, ele geçirilen bilgileri eleştirel bir biçimde değerlendirmek, öğrencile-rin akranlarının ve konunun uzmanlarının konuyla ilgili düşüncelerini öğren-mek gibi becerileri geliştirme olanağı sağlar. Bu yöntemle öğrencilerin kendi öğrenmeleriyle ilgilenmeleri, kendi öğrenme ihtiyaçlarının farkına varmaları ve öğrenme sorumluluğunu üstlenmeleri gibi temel kazanımlar yanında grup çalışması, zaman yönetimi gibi birçok ek hedef de gerçekleşir. PDÖ; klinik temelli bir problemden yola çıkılarak, tartışma merkezli yürütülen bir eğitim biçimidir. Genellikle “açıklama gerektiren bir durumu” ortaya koyan yazılı bir problem üzerinde odaklanılır. Geleneksel yaklaşımdaki problem üzerin-de çalışmak için önce bilgilerin verilmesi yaklaşımının aksine, PDÖ yakla-şımında, yeni bilgiler ve kavrama problem üzerinde çalışılarak gelişir. PDÖ, öğrencinin geçmiş bilgileriyle bağlantı kurarak öğrenmesine ve derinlemesine öğrenmesine fırsat yaratır. Bu nedenle PDÖ, konunun yüzeysel olarak kav-ranmasından çok, öğrenilenlerin anlamlandırılarak ve derinlemesine öğrenil-mesini destekleyen bir öğrenme şeklidir. Probleme dayalı öğrenim oturum-larında eğitmen bilgi veren değil, oturumları yönlendiren bir rol alır. PDÖ yönteminde öncelikle eğitmenler amaç ve öğrenim hedeflerini belirlerler ve bu öğrenim hedeflerine ulaşılabilecek bir senaryo hazırlanır. İlk oturumda senaryo verilir ve öğrenciler bu senaryodaki problemi (problemleri) beyin fırtınası yöntemi ile saptarlar. Bu problemin oluşumuna neden olan açıklayıcı

“varsayımlar oluştururlar” ve bu varsayımlarını sınamak ve çözüme ulaştır-mak için ek olarak neleri bilmeleri gerektiğine karar verirler. Yani öğrenciler öğrenme hedeflerine kendileri karar verir ve bir sonraki oturuma kadar çe-şitli öğrenme kaynakları aracılığıyla bu bilgilere kendileri ulaşmaya çalışırlar. Her bir oturumda senaryo ilerler ve özgül çözüm önerilerine yaklaşılır. Her bir senaryo için 2-4 oturum yapılır. Eğitmen öğrenim hedeflerine ulaşılıp ulaşılmadığını denetler. Belirlenen hedeflere ulaşılmaması durumunda yeni senaryolar hazırlanır.


Şekil 2. Probleme Dayalı öğrenim yönteminin akışı.


7. Takım Çalışmasına Dayalı Öğrenme (Team-based Learning)

Takıma dayalı öğrenme fikri ilk defa Larry Michaelsen tarafından 1970’lerde ortaya atılmıştır. İkibinli yıllardan bu yana da tıp eğitiminde kullanılmaktadır. Takım çalışmasına dayalı öğrenme bir aktif öğrenme yöntemidir. Sınıfta tek bir eğitici ve çok sayıda küçük grup bulunabilir. Çok sayıda eğitmene gerek duyma-yan bir aktif öğrenme yöntemi olduğu için tıp eğitiminde kullanımı artmakta-dır. Geleneksel eğitim sistemine göre takım çalışmasında dayalı öğrenmenin üç önemli farkı vardır. İlki öğrenim hedeflerindeki değişmedir; öğrencilerin önce-likle temel kavramlarla tanışması ve bunları nasıl kullanacağını öğrenmesi hedef-lerde yer alır. İkinci olarak, eğitici bilgi veren konumundan öğretim sürecindeki etkinlikleri planlayan ve yöneten bir role geçer. Eğitici, öğrenme sürecini kolay-laştırıcı bir rol oynar. Son olarak öğrenciler klasik sistemlerdeki pasif alıcı rollerini terk ederek, kendi öğrenme sorumluluğunu alır ve öğrendiği içeriği kullanırken diğer öğrencilerle birlikte çalışır.

Takım çalışmasına dayalı öğrenme 3 aşamadan oluşur. İlk aşamada öğrencilere amaç ve öğrenim hedefleri verilir, okuma listeleri ya da konuyla ilgili kaynaklar önerilir ve öğrenciler bu gerekçelerle çalışırlar. İkinci aşamada, bireysel hazır bulu-nuşluk düzeyini ölçmek amaçlı bireysel bir test uygulanır. (Individual Readiness Assurance Test, IRAT) Bu testten sonra öğrenciler içinden rasgele seçilen 5-7 kişi testi tekrar doldurur ve her bir soru hakkında ortak bir görüş oluşur (Group Readiness Assurance Test, GRAT). Üçüncü aşamada genellikle gerçek hayatta karşılaşılacak olan problemlerden oluşan sorular takımlara verilir. Tüm takımlar sınıfta aynı anda, aynı süre içinde grup çalışması yaparak problem üzerinde ça-lışırlar. Takımlar sürenin sonunda yanıtlarını ve çözüm yollarını diğer gruplarla paylaşırlar. Karmaşık gerçek hayat sorunlarının çözümü tüm grup tarafından da tartışılabilir. Uygulama sırasında grupları eğitmenin oluşturması önerilmektedir. Kızlar/erkekler gibi basit tekniklerle grupları bölmek takımlar arasında oluşacak yıkıcı rekabeti azaltabilir. Grupların her oturumda değişmesi ise konu paylaşım-larını önleyecektir. Eğitmenin verilen senaryonun tüm öğrenim hedeflerini kap-sadığına emin olması gerekmektedir. Takım çalışmasının 3. Aşamasında eğitmen takımdaki herkesi konuşmaya teşvik etmelidir. Değerlendirme sürecinde akran görüşleri çok önem taşır. Takım çalışmasına dayalı öğrenme, tıp eğitiminde kul-lanılmaya yeni başlanmış olan etkin ve eğlenceli bir öğrenim yöntemidir. Kolay uygulanabilir bir aktif öğrenim yöntemi olması ve öğrenci başına düşen eğitmen sayısının az olmasına olanak vermesi nedeniyle kullanımının yaygınlaşacağı ön görülebilir.


8. Dergi KulüpleriGeleneksel tıp eğitiminde mezuniyet sonrası eğitimde sık kullanılan yöntemler-den biri makale saatleridir. Çağdaş tıp eğitiminde makale saatlerinin amacı bilgi öğretmekten çok eleştirel düşünceyi geliştirmek, kanıta dayalı tıp uygulamala-rı konusunda farkındalık kazandırmaktır. Dergi kulüplerinde ana hattı ya da dergiyi eğitmenin belirlemesi önerilir. Eğitim alan makaleyi kendisi seçmelidir. Makaleyi sunarken bu makaleyi seçme nedenlerini de açıklamalıdır. Makaleyi su-nan kişi, araştırmanın hangi sorulara yanıt aramak için yapıldığı, araştırma yön-teminin nasıl belirlendiği, kanıta dayalı tıp çerçevesi içinde bu araştırmanın nasıl ele alınacağı, araştırmayla ilişkili etik konularla ilgili düşüncelerini de sunmalı ve eleştirel bir değerlendirme yapmalıdır. Dergi kulüplerinde her yeni başlayan uzmanlık öğrencisi ile ya da eğitim yılı başlarında ilk sunumları eğitim verenler gerçekleştirebilir. Bu şekilde çerçevenin nasıl belirlendiği, sunumdan neler bek-lendiği uzmanlık öğrencisince daha iyi anlaşılacaktır. Makale sunulduktan sonra yukarıdaki çerçeve kapsamında tartışılmalıdır.

9. Odaklanmış TartışmalarEğitim veren tarafından kısa bir olgu ya da problem hazırlanır. Eğitim grubu bu problemin çözümünü tartışır. Seçilen olgu ya da problem öğrenim hedefleri ile uyumlu olmalıdır ve benzer durumlar için genellenebilecek bir çözüm içermelidir. Olgular eğitim verenler tarafından hazırlanabileceği gibi eğitim alanlar tarafından da hazırlanabilir. Eğitim alanın son zamanlarda izlediği veya tedavisinde sıkıntı yaşadığı bir olgu seçilebilir. Mümkün olduğunca gerçek yaşama yakın olgular ya da sorunlar seçilmelidir. Tartışma eğitim veren tarafından yönlendirilmeli ve küçük grup tartışmaları kurallarına uygun olarak tartışma yönlendirilmelidir. Günlük hayatta bir gün klinik vizit sırasında karşılaşılan ilginç bir olgu ya da klinik sorunun bir sonraki gün tartışılacağı söylenebilir. Bir sonraki günde küçük grupla, sınıf, oda ya da klinik ortamda tartışma düzenlenebilir. Aktif bir öğre-nim yöntemidir. Gereksinim duyulduğu zaman ve gerçek hastalar üzerinden yola çıkıldığı için eğitim alanın hangi bilgilere gerek duyduğunu kavramasını sağlar. Grup şeklinde gerçekleştiği için grup içi iletişim becerilerini geliştirir.

10. Öğrenci SeminerleriÖğrenci eğitim grubuna bir konu sunar. Sunulacak konuyu eğitmen ve eğitim alanlar birlikte belirlemelidir. Eğitim veren çerçeveyi belirleyebilir. Örneğin, bu 6 ay seminerlerin temel konusu şizofreni diyebilir. Eğitim alanlar ise bu konuda


derinlemesine araştırmak istedikleri daha özgül seminer konusunu belirlemelidir. Bu konu, grubun kalanının da ilgisini çekmelidir. Sunumdan sonra, yapılandı-rılmış bir tartışmada seminer konusu mutlaka tartışılmalıdır. Sunum sonunda öğrencilerin bilgi kazanmalarının yanı sıra sunum becerilerini de geliştirmeleri için, sunuma dair geribildirimler verilmelidir. Bu yöntemin en önemli kısıtlılığı, eğitilen grubun konuyu eğitim alanın bildiği kadarıyla ve bilgi kaynaklarına ulaş-maya gösterdiği ilgi sınırlarında öğrenebilmesidir. Seminer hazırlama sürecinde danışmanlık verilmesi bu sorunu azaltabilir.

11. Klinik Eğitimde Beceri Eğitimi ve YetiştiricilikBir beceriyi ustaca uygulayan her kişi o beceriyi “ustaca” öğretemeyebilir. Beceri eğitiminin yalnızca o işte “usta” olanlar tarafından verilmesi gerekmektedir. Beceri eğitiminde bilgi aktarımından farklı yöntemlere ihtiyaç duyulmaktadır. Tıp eğiti-minde beceri eğitimi özellikle önem taşır. Klinik beceri eğitimi, bilgi eğitiminden farklı özellikler taşır.

Klinik eğitmenlik yaklaşımının temelinde “yetiştiricilik” kavramı yatar. Yetiştirici kelimesinin İngilizce karşılığı olan COACH’un baş harfleri yetiştiricili-ğin 5 temel özelliğini tanımlar. (Tablo 2)

Tablo 2. Yetiştiricinin 5 temel özelliği

C Açık-net performans modeli(Clear performance model)

Katılımcılara öğrenmeleri beklenen beceriyi net olarak, mümkünse eğitim rehberi kullanarak, etkili bir şekilde göstermektir. Eğitim veren öğrettiği beceride usta olmalıdır

O Öğrenmeye açık olma(Openness to learning)

Yetişkin öğrenim ilkeleri kullanarak ve olumlu eğitim ortamı yaratarak öğrenmeye uygun koşullar hazırlar

A Becerinin yapılışını sürekli olarak değerlendirme(Assess Performance)

Becerinin yapılışını sürekli denetleyerek etkin geribildirimlerde bulunur. Beceriyi değerlendirirken yapılandırılmış kontrol listeleri ya da değerlendirme rehberleri kullanılmalıdır.

C İletişim ve geribildirim verme(Communication)

İyi bir yetiştiricinin iletişim becerileri gelişmiştir. Etkin bir şekilde geri bildirim verir, soru sorma tekniklerini doğru olarak kullanır ve etkin şekilde problem çözdürür.

H Yardım ve izlem(Help and Follow-up)

Eğitim süreci bittikten sonra da, eğitim alanın gerçek yaşamda karşılaşacağı sorunlar ve çözümleri için yetiştirici destek olabilmelidir.

Klinik eğitim, “yetkinliğe dayalıdır” ve “tam eğitim” yaklaşımını benimsemelidir. Yani beceri bazen, kısmen ya da biraz değil tam olarak elde edilmelidir. Yetkinliğe dayalı eğitim modeli “yaparak öğrenme” ilkesine dayanır. İdeal şartlar oluştuğunda,


en hızlı öğrenme, bir işi “ustaca” yapan kişiyi gözlemleyerek ve onun yetiştiricili-ğinde uygulamalar yaparak olur. Ustaca yapan kişi bir beceriyi etkin şekilde gös-terebilmek için rehberler kullanabilir. Eğitim rehberleri hazırlamak zaman alan ve dinamik bir süreçtir (Şekil 3). Rehberlerin kullanımı öğrenme etkinliğini arttırır, etkili ve özgül şekilde geribildirim vermeyi sağlar. Eğitim alanın gelişimini nesnel bir şekilde görmeyi kolaylaştırır. Tablo 3’te Panik Bozukluğunun ayırıcı tanısını yapmada kullanılabilecek örnek bir öğrenim rehberi yer almaktadır.

Tam eğitim yaklaşımına göre; yeterli süre ayrıldığında ve uygun yöntemler kullanıldığında eğitim alanların tümü yetkin bir şekilde öğrenebilir. Tıp eğitimi-nin amacı tam öğrenmeyi sağlamaktır. Hedeflenen becerilerin bir kısmını istenen düzeyde gerçekleştiremeyen bir hekim, geri dönülmez zararlara yol açabilir. Tam öğrenmeyi sağlamanın yöntemi değerlendirmeyi sürekli kılmaktır. Geleneksel tıp eğitiminde değerlendirme, eğitim sürecinin sonunda yer alır ve amacı kişi hakkında karar verdirmektir. Tam eğitim yaklaşımına göre ise değerlendirmenin temel amacı eğitim alan kişiye etkin bir geribildirim vererek, kendisini geliştir-mesine olanak sağlamaktır. Değerlendirme ağırlıkla karar verdirici olarak değil, biçimlendirici olarak kullanılmalıdır.

Şekil 3. Rehber hazırlama


Tablo 3. Panik Bozukluğu Ayırıcı Tanı Öğrenim Rehberi

İSİM: TARİH:

BASAMAKLAR Gözlem Sayısı

1 2 3

1 Hastaya “Panik Bozukluğunun” varlığına yönelik sorular sorunA) Spontan panik atakları var mı?

“Bu ataklar kendiliğinden mi oluyor?” “Panik ataklarınızı başlatan herhangi bir şey var mı?”

B) Panik ataklarıyla ilgili beklenti anksiyetesini sorgulayın.

“Ataklar tekrarlayacak diye endişe ya da korku yaşıyor musunuz?”

“Ataklar arası dönemlerde nasılsınız?”“Bu atakların sonuçlarından korkuyor musunuz?” “Bu ataklar/belirtiler bedensel veya ruhsal sağlığınıza

zarar verecek diye endişeleniyor musunuz?”“Bu ataklar günlük yaşamınızı nasıl etkiledi?” veya “Ataklar olmasın diye yaşamınızda değişiklik yaptınız mı?”

2 Agorafobinin varlığını araştırın, agorafobik durumları sorgulayın.

“Panik atağı yaşayacağınızı düşündüğünüz ve kaçıp kurtulmanın kolay olmadığı yerler ya da durumlardan kaçınıyor musunuz?”

“Tek başınıza yapmaktan/girmekten korktuğunuz yer ya da durumlar var mı?”

3 Tıbbi durumları dışlayın.“Yapılan muayenelerde ve tetkiklerde bir hastalık

saptandı mı?” “Tıbbi bir hastalığınız var mı?”

4 Madde-ilaç kullanımına bağlı panik ataklarını dışlayın.“Bu ataklar öncesinde herhangi bir ilaç kullanıyor

muydunuz?”,“Herhangi bir madde aldınız mı? Esrar? Eroin? Ekstazi

vb?”

5 Sosyal fobiyi dışlayın.“Başkalarının bakışları üzerinizdeyken yanlış davranma ve

rezil olma düşüncesiyle panik atağı yaşadınız mı?” “Sosyal ortamlar panik atakları yaşamanıza neden oluyor

mu?”


6 Özgül fobiyi dışlayın. Örnekler vererek sorgulayın.“Panik atakları bir nesne ya da durumla karşılaştığınızda

oluyor mu?”, “Hayvanlar?” “Yerler?” “Belli durumlar?”

7 OKB’yi dışlayın.“Panik atakları zihninize istemsiz olarak gelen

düşüncelerle ya da düşüncelerle bağlantılı yapmak zorunda olduğunuz davranışlarla ilişkili mi?”

“Örneğin mikrop kapma korkusu, kirlenme, başkalarına zarar verme korkusu yaşıyor musunuz?”

“Tekrar tekrar kontrol etme davranışlarınız var mı?”

8 Post Travmatik Stres Bozukluğunu dışlayın.“Panik atakları yakında ya da eskiden yaşadığınız

deprem, savaş ya da işkence gibi ağır bir travma/olayı anımsatan durumlarda mı ortaya çıkıyor?”

9 Ayrılma anksiyetesini bozukluğunu sorgulayın.“Panik ataklarınız değer verdiğiniz yakınlarınızdan ayrı

kalmak zorunda olduğunuzda mı oluyor?”,“Sevdiklerinizden ayrılmak ne ölçüde sıkıntı yaratıyor?”

10 Yaygın anksiyete bozukluğunu sorgulayın.“Panik ataklar ve tekrarlaması dışında sizi endişelendiren

ya da evhamlanmanıza yol açan konular var mı?”“Ataklardan bağımsız sürekli kötü bir şey olacakmış hissi

yaşıyor musunuz?”

11 Depresif bozuklukları dışlayın.1) Depresif duygudurum:

“Hemen tüm gün üzgün, hüzünlü veya umutsuzluk duyguları yaşıyor musunuz?

2) İlgi-istek kaybını sordu:“Yaşamdan ya da yaptıklarınızdan eskisi kadar zevk

almama hali var mı?”, “Hoşunuza giden etkinliklere karşı isteksizlik?”

NOT: Hasta ilk iki belirtiye hayır dediyse diğer depresif belirtileri sorması beklenmemelidir.

1. Geliştirilmesi Gerekir: Basamağın yanlış uygulanması veya atlanması2. Yeterli: Basamağın doğru ve sırasında uygulanması fakat basamaktan basamağa rahatça geçilememesi3. Ustalaşmış: Basamağın doğru ve sırasında uygulanması ve basamaktan basamağa rahatça geçilmesi

GÖZLEMCİ ADI-SOYADI: GÖZLEMCİ İMZASI:


12. Beş Aşamalı MikrobecerilerKlinik ortamdan en üst düzeyde yararlanmayı hedeflemek için geliştirilmiş “yapı-landırılmış sorular” bütünüdür. “Bir dakikalık eğitmenlik” olarak da anılır. Klinik vizitlerin etkinliğini arttırır. Hasta başında da gerçekleştirilebilir. Eğitim alanın hastaya yaklaşım, tanı koyma ve hasta yönetimi hakkındaki bilgisini değerlendi-rip geliştirmeyi hedefler.

1. AŞAMA: Eğitim alan hastanın belirti ve bulgularını sunduktan sonra, eğitmen hasta hakkında ne düşündüğünü sorar. Eğitim alanın hasta hakkında düşündüklerinin söylemesi beklenir.

2. AŞAMA: “Böyle düşünmene yol açan kanıtların nelerdir?” Uzmanlık öğrencisinin tanıya ulaşma yolları gözden geçirilir. “Hastanın öykü-sündeki ve muayenesindeki hangi bulgular sizi bu sonucu düşünmeye yöneltti?” “Aklına gelen başka tanılar var mı?” “Nasıl ayırt edebiliriz?”

“Böyle bir hastada tedavide ne düşünürsün? Neden?” gibi sorularla eği-tim alanın hastayı ele alırken ve tedavisini düzenlerken neler düşündü-ğü netleştirilir.

3. AŞAMA: Tanıya dair eğitmenin doğrudan yanıtını içerir. Benzer başka bir hastada da hatırlanması ya da akılda tutulması gereken noktalar vur-gulanır. Eğitmen şöyle bir kalıpla başlayabilir: “Buna benzer durumlar-da akılda tutulması gereken temel noktalar ...”.

4. AŞAMA: Olumlu geribildirim verme aşamasıdır. Öğrencinin doğru yap-tığı işlemleri, doğru bildiklerini vurgulamak ve takdir etmek gerekir.

5. AŞAMA: Hataların düzeltildiği aşamadır. Hastayı ele alırken yapı-lan yanlışlar, geliştirilmesi gereken beceriler bu aşamada vurgulanır. Geribildirimler verilirken olumlu eğitim ortamı yaratılarak ve yetişkin öğrenim ilkeleri göz önüne alınarak geri bildirim verilmelidir.

3., 4. ve 5. aşamalar istenilen sırada kullanılabilir. Bir dakikada eğiticilik mo-deli, eğitim alanın hastanın yakınmalarını değerlendirmek konusundaki klinik bilgisini, benzer konularda klinik nedensellik kurup kuramadığı anında gösteren, eğiticinin anında ve gerçek yaşamda geri bildirim vermesine olanak sağladığı için öğrenmeyi güdüleyici etkisi de yüksek olan bir yöntemdir.

13. İş Başında Öğrenme (Work-based Learning)Çağdaş tıp eğitiminin en önemli hedeflerinden biri “yaşam boyu öğrenmeyi sür-düren ve kendi kendine öğrenme becerisi edinmiş hekimler yetiştirmektir”. İşbaşında öğrenme; çalışma ortamında öğrenme etkinliklerinin düzenlenmesi temeline dayanır. Başarılı bir iş başında öğrenme sisteminin oluşturulması için eğitim


alanların öğrenme olanaklarından haberdar edilmesi ve birbirleriyle mesleki bilgi alışverişinin sağlamasıyla başlanır. İş başında öğrenmede de, probleme dayalı öğ-retimde olduğu gibi eğitim yönlendiricileri bulunmalıdır. Sağlık bakım hizmetleri yürütülürken süpervizyon şarttır. Klinik ortamlarda öğrenme sağlanırken olumlu eğitim ortamının sağlanması, öğrenme etkinliklerinin iyi organize edilmesi ge-rekir. İş başında öğrenme; problem çözme, araştırmaların ve uzmanların bu ko-nudaki görüşlerini eleştirel olarak değerlendirme, hastalığın doğal seyrini izleme, zor olgularla baş etme, yan etkiler gibi tedavi planını etkileyen olayları yönetme ve hasta eğitimi gibi konuları kapsar. İzlenen her yeni hasta yeni bir öğrenim hedefinin gerçekleştirilmesi için fırsattır. İş başında öğrenme, diğer öğrenim yön-temleriyle iç içe kullanılması ve iyi yapılandırılması gerekli bir tekniktir. Gerçek hayatta öğrenme gerçekleştiği için öğrenim etkinliği yüksektir.

SonuçÇağdaş tıpta uzmanlık eğitimi, birçok farklı öğrenim yöntemini iç içe geçmiş olarak kullanmayı gerektirmektedir. “Beceri eğitimine” önem ve öncelik veril-meli, beceri eğitimi sırasında yetiştiricilik modeli göz önüne alınmalıdır. Bilgi aktarımı sırasında mümkün olduğu kadar çok “yapılandırılmış aktif yöntemler kullanılarak”, eğitim alanların, “kendi kendine öğrenmesi” teşvik edilmelidir. Kendi kendine öğrenmenin teşvik edilmesi, “yaşam boyu öğrenme alışkanlığının kazandırılmasında” etkindir.

Her eğitim kurumu, hedeflenen bilgi, beceri ve tutumların kazandırılmasın-da hangi yöntemleri kullanacağını belirleyerek işe başlayabilir.


Kaynaklar 1. Andrews LA, Burruss JW (2004) Core Competencies for Psychiatric Education Defining,

Teaching, and Assessing Resident Competence. APA Washington, London. 2. Bleakley A, Bligh J (2007) Looking forward-looking back: aspects of the contemporary debate

about teaching and learning medicine. Med Teach 29: 79-82. 3. Cave MT, Clandinin DJ (2007) revisiting the journal club. Med Teach 29: 365-370. 4. Gunderman RB (2006) Achieving excellence in medical education. Springer. 81-92. 5. Graffam B (2007) Active learning in medical education: strategies for beginning implemanta-

tion. Med Teach 29: 38-42. 6. HÜTF Tıp Eğitimi ve Bilişimi AD (2003) Probleme dayalı öğrenme oturumları. http://www.

medinfo.hacettepe.edu.tr/tebad/docs/kitap/PDO_2003.pdf adresinden 3 Ağustos 2008 tari-hinde indirilmiştir.)

7. Instructional Development Unit (1994) Leading/organizing Discussion in Class/Tutorial. Teaching-Learning Tips. ETC, Hong Kong University of Science and Technology

8. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitici Eğitimi, Eğitim Becerileri Kursu Rehber Kitapçığı (2005).

9. Harden RM (2007) Outcome-based Education:the future is today. Med Teach 29: 625-629. 10. Hoat LN, Yen NB, Wright EP (2007) Participatory identification of learning objectives in eight

medical schools in Vietnam. Med Teach, 29: 683-690. 11. Michealsen LK. Getting started with team-based learning. http://www.ou.edu/idp/teamlearn-

ing/index.htm adresinden 3 Ağustos 2008 tarihinde indirilmiştir. 12. Nestel D, Tierney T (2007) Role-play for medical students learning about communication:

Guidelines for maximising benefits. BMC Med Educ, 7: 3. 13. Newble D, Cannon R. (2002) A Handbook for Medical Teachers. Fourth edition. Kluwer

Academic Publishers New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow. 14. Özyurda F, Dökmeci F (1999) Tıp eğitimi alanında Eğitim Becerileri El Kitabı. Ankara Üniver-

sitesi Basımevi, Ankara. 15. Özvarış ŞB, Sayek İ (2005) Tıp Eğitiminde Değişim Hacettepe Tıp Dergisi; 36: 65-74. 16. Scheiber SC, Kramer TAM, Adamowski SE (2003) Core Competencies for Psychiatric Practice

What Clinicians Need to Know? APA Washington, London. 17. Smith RS, Cookson J, Mckendree J, Hardem RM (2007) Patient -centred learning-back to the

future. Med Teach 29: 33-37. 18. Terzi C (2001) Toplum sağlığına bir köprü: tıp eğitimi. İletişimYayınları, İstanbul 19. Thompson BM, Schneider VF, Haidet P ve ark. (2007) Team based learning at ten medical

schools: two years later. Med Educ 41: 250-257. 20. Thompson BM, Schneider VF, Haidet P ve ark. (2007) Factors Influencing Implementation of

Team-Based Learning. Health Sci Educ Acad Med, 82 (10 Suppl): 53-56. 21. Touchet BK, Coon KA. (2005) A pilot use of team based learning in psychiatry resident psycho

dynamic psychotherapy education. Acad Psychiatr, 29: 293–296. 22. White C, Manfred L. Instructional methods and strategies. (3 Ağustos 2008 tarihinde http://

familymed.uthscsa.edu/ACE/chapter5.htm adresinden indirilmiştir)

Neden Değerlendiriyoruz?Değerlendirme deyince akla ilk gelen “sınav” kelimesinin özellikle öğrenciler için sıkıntı verici bir anlamı vardır. Uzmanlık öğrencileri, nadiren değerlendirme sü-recini gelişmeleri için bir fırsat olarak algılarlar. Oysa ki, her düzeydeki tıp eğiti-minde değerlendirmenin iki temel amacı vardır:

a. Eğitim alanların yetkinliğini sağlamak b. Toplumu yetkin olmayan hekimlerden korumak Bu iki temel amaç yanında, tıp eğitiminde değerlendirme, eğitim sürecinin

ayrılmaz bir parçasıdır. Yapılandırılmış bir eğitim amaç ve öğrenim hedeflerinin belirlenmesiyle başlar. Bu hedeflere ulaşmak için gereken zaman, ortam, eğiticiler, öğrenim yöntemleri gibi etkenler planlandıktan sonra uygulamalar gerçekleşir. Müfredatta değerlendirme, hem öğrencinin değerlendirilmesini hem de eğitim sürecinin değerlendirilmesini içerir.

Amaç ne kadar net ve açıksa, uygulama ve değerlendirme o ölçüde başarılı ola-caktır. Eğitim değerlendirilirken hem süreç, hem de sonuç değerlendirilmelidir. Değerlendirme süreci sonucunda elde edilen verilerle eğitim yeniden planlanma-lıdır. Böylece eğitim döngüsü oluşturulabilir (Şekil 1). Tıpta uzmanlık eğitimin-deki değerlendirmenin amaçlarına bakarsak;

1. Yetkinliği DeğerlendirmekTüm eğitim programlarının birincil hedefi eğitim alan öğrencilerin “yetkinliğini” değerlendirmektir. Bilgi, beceri ve tutum alanlarındaki yetkinliği değerlendirirken her alana uygun olan yöntemleri kullanmak önemlidir. Örneğin, çoktan seçmeli sorular elde edilen bilgiyi ölçer ama beceriyi veya tutumu değerlendirmede et-kinliği düşüktür. 360 derece değerlendirme yöntemi ise tutum değerlendirmek içindir. Bu nedenle eğitim programının amaçlarına ve öğrenim hedeflerine göre belirlenen “yetkinlik alanlarına” uygun değerlendirme yöntemleri saptanmalıdır. Sonra da yetkinliği tam olarak değerlendirmek için sık sık, çok sayıda yöntem iç içe kullanılarak değerlendirme yapılması gerekir.

Uzmanlık Eğitiminde Değerlendirme YöntemleriAyşe Devrim Başterzi

7


Şekil 1. Eğitim döngüsü

2. Öğrencinin Gelişimini ve Yaptıklarını Kaydetmek

Öğrenci, eğitim yılı (kıdemi) için gereken yetkinliğe sahip mi? Zaman içindeki gelişimi nasıl? Uzmanlık programının gereklerini yerine getiriyor mu? Bilgiye ulaşabiliyor mu? Öğrenim yöntemleri verimli oluyor mu? Bu gibi soruların ya-nıtlarını karşılamak ve uzmanlık öğrencisinin gelişimini hem eğiticinin hem de kendisinin izlemesi için, düzenli aralıklarla yapılan değerlendirmeler önem taşımaktadır.

129Uzmanlık Eğitiminde Değerlendirme Yöntemleri

3. Başarımı (Performansı) öngörmekİki temel sınav tipi vardır:

i. Karar verdirici sınavlar: Genelde bir eğitim sürecinin sonunda gerçekle-şen ve karar verdirici nitelik taşırlar (geçti/kaldı vs.).

ii. Biçimlendirici sınavlar: Eğitim süreci boyunca temel amacı eğitim ala-nın şekillenmesini sağlamak olan kısa aralıklarla yapılan biçimlendirici değerlendirmeler, karar verdirici sınavlardan önce başarı düzeylerini tahmin etmede etkilidir.

4. Gelişim İçin Geri Bildirim SağlamakDeğerlendirmelerin en önemli amacı, eğitim alan kişinin eksik olduğu noktala-rı görmesi için geri bildirim sağlamasıdır. Biçimlendirici değerlendirmeler, çok daha az kaygı yaratır ve eğitim alanlar bu değerlendirmelerin amacının geri bil-dirim sağlayarak kendi mesleki gelişimlerine katkı sağlamak olduğunun farkın-dadır. Olumlu eğitim ortamında ve yetişkin öğrenim ilkeleri dikkate alınarak sık sık farklı yöntemlerle yapılan biçimlendirici sınavlar eğitim alanın gelişimini sağlayacaktır.

5. Programın Etkinliğini DeğerlendirmekBir kurumdan eğitim alan uzmanlık öğrencilerinin birçoğu yapılan sınavlardan başarısız sonuçlar alıyorlarsa eğitim ortamı, eğitici, eğitime ayrılan süre, amaçlar ve öğrenim hedeflerinin tutarlılığı, kullanılan eğitim yöntemleri, kullanılan de-ğerlendirme yöntemleri ve değerlendiriciler gözden geçirilmelidir. Özellikle, ülke çapında dernekler ya da bağımsız kurumlar tarafından düzenlenilen yıllık ya da 6 aylık sınavlardaki başarı oranları kurumun eğitim kalitesi için de bilgi verici olabilir. Örneğin, American College of Psychiatrists, PRITE sınavını düzenle-mektedir. 1978’den bu yana yılda 2 defa, 300 soruluk çoktan seçmeli bir teste, o sırada eğitim veren tüm kurumlardaki uzmanlık öğrencileri katılır. Her öğrenci-nin uzmanlık eğitimi süresi boyunca en az 3-4 defa bu sınava katılması beklenir (http://www.acpsych.org/prite/prite.html).

6. Uzmanlık Öğrencisinin Düzeyini SaptamakUzmanlık eğitimi veren birçok kurumda kıdemli olma ya da en kıdemli olmaya geçiş, düzey belirleyici sınavlarla olmaktadır. Bu sınavlar karar verdirici sınavlar olduğundan, bilgiyi, beceriyi ve tutumu değerlendirmek için ayrı ayrı ve kapsayı-cı sınavlar düzenlenmelidir.


Neleri Değerlendiriyoruz?

1. Tıbbi Bilgi

Geleneksel eğitim anlayışının temel sınavları “bilgi değerlendiren” sınavlardı. Modern tıp eğitimi her ne kadar beceri ve tutum eğitiminin önemini vurgulasa da bilgi sınavları hala önemini korumaktadır. Özellikle uzmanlık eğitiminde ana-liz, sentez yeteneği gibi bilginin üst düzeylerini ölçmeyi hedefleyen sınavlar önem taşımaktadır. Ayrıca tıpta uzmanlık eğitiminde “bilgiye ulaşma”, “kanıta dayalı tıp ve eleştirel okuma” gibi birçok becerinin de değerlendirilmesi gerekliliği göz önünde tutulmalıdır.

2. Teknik ve Mesleki Beceriler

Son 15 yıldır beceri eğitimine verilen önem giderek artmıştır. Yetiştiricilik gibi yöntemlerle beceri eğitiminde standardizasyon sağlanmaya çalışılmaktadır. Beceri eğitiminin olmazsa olmazlarından biri, değerlendirmenin “tüm eğitim sürecine yayılmasıdır”. Becerinin öğrenildiği tüm aşamalarda, öğrenciye “öğrenim reh-berleri” ile yapılandırılmış geri bildirimler verilmeli ve “değerlendirme rehberleri” kullanılmalıdır.

3. Profesyonellik

Hekimin karakterinden başlayarak güvenilirliği, şefkati, sırdaşlığı, etik ilkelere sadıklığı gibi birçok değer profesyonellik olarak tanımlanmaktadır. Eğitiminin verilmesi zaten zor olan bu alanın değerlendirilmesi de oldukça güçtür. Mümkün olduğunca çok kişinin katılacağı haberli ve habersiz olarak yapılan değerlendir-meler ve 360 derece değerlendirme gibi yöntemlerin kullanılması, profesyonelli-ğin değerlendirilmesinde daha etkili olur.

4. Mesleki İlişkiler

Modern tıp eğitiminde iletişim becerileri eğitimi tıp fakültesinin birinci sınıfında başlamaktadır. Meslektaşları, diğer uzmanlık öğrencileri, birlikte çalıştığı hemşi-reler, sosyal hizmet uzmanları, psikologlar gibi tüm tedavi ekibi ile olan ilişkisinin de değerlendirilmesi önem taşımaktadır. Profesyonel iletişim becerilerini değer-lendirirken, çalışma ekibine uygulanacak anketler mesleki ilişkilerin niteliğini ve kalitesini belirlemede kullanılabilir.


5. Hekim-hasta İlişkileri

Hasta hekim ilişkilerindeki etkin iletişim becerilerinin sergilenmesi, hastayla olan ilişkide profesyonel sınırların korunması ve etik ilkelere saygı gösterilmesi he-kimlik sanatının temellerini oluşturmaktadır. Etnik farklılıklar, sosyal sınıf fark-lılıkları, sosyal sigorta sistemindeki sorunlar ve sağlığın piyasalaştırılması vb. gibi etkenlerden bağımsız olarak hasta ilişkisini ve idaresini başarılı olarak yürütebilen hekimler yetiştirmeyi hedefleyen kurumlar için, bu yetileri kazandırmak ve bun-ların sürekliliğini sağlamak amacıyla uzmanlık öğrencisinin hastalarıyla kurduğu ilişkinin değerlendirmesi süreçte mutlaka yer almalıdır. Günümüzde birçok ku-rumda kalite yönetiminin bir parçası olarak hasta anketleri yapılmaktadır. Hasta anketlerinin yanı sıra 360 derece değerlendirme yöntemleri, canlı ya da kayda alınmış hasta görüşmelerinin izlenmesi gibi yollar da kullanılabilir.

Sınavların Temel ÖzellikleriNesnellik (objektiflik): Sınava “her girenin eşit şartlarda değerlendirildi-

ği sınavlar” nesnel sınavlardır. Değerlendirme, sınava giriş zamanından ya da hangi değerlendiricinin değerlendirme yaptığı vb. gibi etkenlerden etkilenmez. Nesnelliği sağlamak için sınavlarda cevap anahtarları, kontrol listeleri ve değer-lendirme rehberleri kullanılmalıdır.

Geçerlik: Sınavın en önemli niteliğidir. Bir değerlendirme aracı (soru, yön-tem vb.) ölçmek istediği şeyi ölçüyorsa geçerlidir.

Güvenilirlik: Bir değerlendirme yöntemi ölçmek istediği şeyi tutarlı olarak, hep aynı şekilde ölçüyorsa güvenilirdir. Örneğin, bir tartı her zaman 2 kilo fazla ölçüyorsa, geçerli değildir ama güvenilirdir.

Kapsayıcılık: İdeal bir sınavda, her bir öğrenim hedefinin karşılanıp karşılan-madığını ölçen değerlendirme yöntemleri bir arada kullanılır. Örneğin bir bilgi sınavında, depresyonun epidemiyolojisi, etyolojisi, klinik görünümü, tanı araçla-rı, laboratuar inceleme vb. bilgileri hedefleniyorsa, her bir hedefe yönelik sorular yer almalıdır.

Uygunluk: Ölçülmesi hedeflenen her bir alana uygun olan yöntem seçilme-lidir. Bir beceri sınavı çoktan seçmeli test yöntemiyle yapılamayacağı gibi, bilgi sınavı da, 360 derece değerlendirmeyle yapılamaz. Her bir hedef için uygun ölç-me–değerlendirme yöntemleri belirlenmelidir.

Ayırt Edicilik: Bir değerlendirme aracı bilenler ile bilmeyenleri ayırt etmelidir. Her katılımcının tam olarak yaptığı bir soru kolay bir sorudur ve ayırt ediciliği


düşüktür. Sınava giren iyi öğrencilerin doğru yanıtladığı, kötü öğrencilerin yanlış yanıtladığı bir sorunun ayırt ediciliği yüksektir.

Eğitsel Etki: Sınavın önemli özelliklerinden biri eğitsel sürece olumlu katkı sağlamasıdır. Sınava girenin eksiklerini kendisinin görmesini sağlaması ve böylece öğrenmeye olan güdülenmeyi arttırması beklenmektedir.

Maliyet: Sınav maliyeti önemli bir sorundur. Beceri ve tutum ölçen sınavların maliyeti yükselir. Karar verdirici sınavlar daha da yüksek maliyet gerektirir.

Karar verdiricilik: Bir eğitim sürecinin sonunda yer alan ve kişi hakkında geçti/kaldı, kazandı/kazanmadı gibi karar verdirici bir sonuç içeren sınavlar “ka-rar verdirici sınavlardır”. Maliyetleri yüksektir. Genellikle de, beceri ve tutum değerlendirmedeki kapsayıcılıkları düşüktür.

Biçimlendiricilik: Eğitim süreci içinde “geri bildirim vermeyi hedefleyen sınav-lardır”. Karar verme üzerine etkileri yoktur ya da çok azdır. Temel amaçları eği-tim alanın yetersiz olduğu noktaları tespit ederek, ona ve eğitmene geri bildirim sağlamaktır. Uzmanlık eğitiminde mümkün olduğunca sık “biçimlendirici sınav” yapılmalıdır.

Sık Kullanılan Değerlendirme Yöntemleri

1. Tanımlayıcı Değerlendirme

Öğrencinin belirli bir süre boyunca eğitimci tarafından gözlenmesine dayanan bir değerlendirme yöntemidir. Eğitici, uzmanlık öğrencisinin bilgi, beceri ve tutum konusundaki yetkinliklerini gözler. Öğrencinin güçlü ve zayıf yönlerine, başa-rıları ve eksikliklerine dair geri bildirimlerde bulunur. Öğrencinin gelişimi için önerilerde bulunur.

Tanımlayıcı değerlendirme nesnel olmayan bir değerlendirme yöntemidir. Bununla birlikte sanat ve bilim karışımından oluşan hekimlik eğitiminde, kendi alanında uzman bir eğiticinin geri bildirimleri oldukça değerlidir. Tanımlayıcı de-ğerlendirme, gerçek klinik ortamlarda yapıldığı için etkinliği yüksektir. Uzmanlık öğrencisinin bilgi ve becerisinin yanı sıra, kuramsal bilgiyi kliniğe uygulaması ve birleştirmesi, sorumluluk alabilmesi, olgunluğu, klinik nedensellik kurabilme ye-tisi ve problem çözme becerileri konusunda değerlendirilmesine olanak sağlar.

Tanımlayıcı değerlendirme yapılırken birden çok değerlendiricinin olması; gözlemlerin, birden çok klinik alanda (yataklı birimler, poliklinikler vb.); müm-kün olduğunca sık yapılması ve davranışı net olarak tanımlayan, özgül geri bildi-rimlerin verilmesi önerilmektedir.


Değerlendirme ölçütlerinin olmaması, eğiticilerin olumlu yönlerden çok, ek-sik noktaları vurgulamaya eğilimi, eğitim alanların kendi eksikliklerini duymaya gönülsüz olmaları, değerlendiriciler arasındaki farklılıklar bu değerlendirme yön-teminin zayıf yönleridir.

2. Klinik Becerinin Doğrudan İzlenmesiTıp teknolojisindeki gelişmelere rağmen hala iyi hekimlik uygulamalarının özün-de iyi öykü almak, doğru muayene etmek ve nitelikli bir danışmanlık hizmeti vermek vardır. Birçok araştırmada iyi alınmış bir öykü ve fizik muayene ile has-taların %80’ine doğru tanı koymanın mümkün olduğu gösterilmiştir. Uzmanlık öğrencisini öykü alırken, muayene ederken ve danışmanlık yaparken izleyen ve geri bildirim veren eğitmen, bu becerilerin doğru şekilde öğrenilmesini sağlar. Klinik becerilerin gözlenmesinin temel amacı da budur.

Klinik becerilerin öğrenilmesindeki en büyük problem öğretim üyelerinin uzmanlık öğrencilerini yeterince gözlemlememesidir. AAMC ( Amerikan Tıp Fakülteleri Birliği) 1993-1998 arasında, 98 tıp fakültesini ziyaret etmiştir ve öğ-rencilerin klinik becerisinin nadiren değerlendirildiğini ve öğrencilerin değerlen-dirmesinin sıklıkla sunum becerileri ve tıbbi bilgileri üzerinden gerçekleştirildi-ğini bildirmiştir.

Etkin bir geri bildirim vermek için; a. Doğru zamanlama: Öğrenci klinik beceriyi sergilerken ya da hemen

sonrasında geri bildirim verilmelidir. b. Özgül olmak: Rehberler ya da kontrol listeleri kullanılarak değerlendir-

meler yapılması önerilmektedir. Böylece hangi aşamada, nasıl bir sorun olduğu konusunda net ve özgül bir şekilde geri bildirim verilebilir.

c. Tanımlayıcı olmak: Öğrencinin hatalı olarak sergilediği davranışın so-nucunu tarif etmek, neden başka şekilde yapması gerektiğini anlama-sını sağlayacaktır. Yargılayıcı ifadeler öğrenme güdülenmesini azaltır. Örneğin; “Görüşmeye başlarken “ne yakınmanız var?” sorusuyla baş-ladın. Ruhsal hastalıkların bazılarında hastanın bir yakınması yoktur.

“Buraya geliş nedeniniz nedir?” gibi bir soruyla başlamak hastanın daha rahat yanıt vermesini sağlayabilir” cümlesi özgül ve tanımlayıcı geri bil-dirime bir örnektir.

Eğitim alanlar da yapılandırılmış bir geri bildirim almak konusunda gönüllü olmalı ve eğitmenlerine talepte bulunmalıdır. Eğitim alanlara önerilen; geri bildi-rim aldıktan sonra savunucu bir tutum içinde olmak yerine kabullenici bir tutum sergilemeleri ve alınan geri bildirimler içinden yardımı olacağını düşündüklerini kullanmaya çalışmalarıdır.


3. Kontrol Listeli DeğerlendirmeBasamakları olan işlemler, beceriler ve özgül davranışları değerlendirmek için kontrol listeleri kullanılabilir. Öykü alma, muayene, iletişim becerileri, klinik uy-gulamalar gibi alanlarda kullanılabilir. İşlem basamaklara bölünür ve her bir basa-mağın karşısında “yaptı”, “yapmadı” ya da “tam”, “kısmen”, “eksik” gibi sınıflan-dırılabilecek kutucuklar vardır. İşlem sırasında gözlemci basamakları gözleyerek kutucukları işaretler. İşlem sonunda form öğrenciye verilir ve hangi basamakları atladığı ya da o basamakta beklenen etkinliğin ne olduğuna dair yapılandırılmış geri bildirimler verilir. Hedeflenen becerinin tam olarak gözlenebileceği bir za-man ayrılmalıdır. Kontrol listesi doldurulduktan sonra sözel geri bildirime de zaman ayrılmalıdır.

Kontrol listeli değerlendirme, özellikle “beceri değerlendirmesinde” kullanılan bir yöntemdir. Hazırlanan kontrol listesinin kullanışlı olup olmadığının açıklığa kavuşması için birkaç defa denendikten sonra kullanılması önerilir. Kontrol listeli değerlendirme, becerilerin gözlenmesinde farklı değerlendiriciler arasında tutar-sızlığı azaltmayı hedeflemektedir.

Değerlendirme rehberleri de kontrol listeleri gibi hazırlanır. Değerlendirme rehberleri hazırlanırken, öğrenim rehberleri aynı şekilde kullanılabilir ya da bazı basamaklar birleştirilebilir. Değerlendirme rehberleri hazırlanırken basamaklara önem derecelerine göre farklı puanlar verilebilir.

Kontrol listeleri ve değerlendirme rehberleri daha çok biçimlendirici amaç-la kullanılmaktadır. Eğitim alan, sergilediği becerinin sonunda, atladığı ve ek-sik gerçekleştirdiği basamakları görebilir. Değerlendirme listelerinin ve kontrol listelerinin biçimlendirici amaçla kullanımı öğrenme sürecine olumlu katkıda bulunur. Değerlendirme rehberleri ve kontrol listeleri, nesnel örgün klinik sınav (NÖKS) gibi bazı sınavlarda da kullanılmaktadır. Değerlendirmeyi standardize hale getirdiği için, “değerlendiriciler arasında standardizasyon gerektiren tüm karar verdirici sınavlarda” da kullanılması önerilir. Yeterlik sınavları bölümünde NÖKS sınavında bir istasyonun yapılandırılışını görebilirsiniz.

4. Minik Klinik SınavHasta-doktor görüşmesinde öğrencinin uygulaması gereken temel becerile-rin gözlenerek değerlendirilmesi esasına dayanan bir değerlendirme yönte-midir. Farklı zamanlarda, farklı ortamlarda, farklı hastalarla, farklı değerlen-diricilerin gözetiminde, gerçek klinik durumda hasta-doktor görüşmesinin 15-20 dakika izlenmesi ve geri bildirim verilmesi sürecini içerir. Amerikan İç Hastalıkları Yeterlik Kurulu (American Board of Internal Medicine/ ABIM)


alternatif bir değerlendirme yöntemi geliştirmek istemiş ve minik klinik sınav (mini-clinical exam; mini-cex) formlarını oluşturmuştur. 1999’da bir proje kapsamında bazı tıp fakülteleri minik klinik sınav uygulaması yapmış, bunun uygulanabilirliği ve sonuçları üzerine çok sayıda yazı yayınlanmıştır (http://www.abim.org/minicex). ABIM’e göre yılda dört kez uygulama yeterli ve ba-şarılıdır. Gözleme dayalı bir performans değerlendirilmesi sınavıdır. Minik klinik sınavların uygulanması kolaydır. Ama nesnelliği düşüktür. Eğitim alan gözlem sırasında endişe duyabilir ve her zaman sergilediği performansı sergilemeyebilir.

Minik klinik sınav uygulanırken öncelikle hastadan öğrencinin görüşme-si için onay alınır. Öğrenci, hastayla görüşür. Değerlendirici görüşmeyi izler, puanlar ve geri bildirim verir. Önerilen süre 15-20 dakikalık bir görüşmenin ardından 10-15 dakikalık sözlü geri bildirim vermeye zaman ayrılmasıdır. Değerlendirici doldurduğu formun bir nüshasını öğrenciye, bir nüshasını fa-külteye verir.

Minik klinik sınav;

a. Tıbbi görüşme becerileri: Öykü alma, hastanın öyküsünü anlatmasını kolaylaştırma, açık/kapalı uçlu soru sorma, sözlü ve sözsüz iletişim.

b. Muayene becerileri: Etkili, tanıya yönelik, hastayı önemseyen, hastaya duyarlı muayene.

c. İnsancıl değerler ve profesyonellik: Empati, ilgi gösterme, güven verme, sevecenlik.

d. Klinik karar verme: Uygun tanıya yönelik çalışmalar sergileme, tıbbi bilgi düzeyi ve bu bilgiyi kullanabilme.

e. Danışmanlık becerileri: İletişim ve insan ilişkileri, testlerin ya da tedavi-nin gerekçesini açıklama, hastayı ikna etme, hastaya uygun bilgi verme ve açıklama.

f. Düzenleme/ etkin lik: Zamanlama, öncelikleri doğru düzenleme. g. Genel klinik yetkinlik: Sentez, hastanın yararını gözetme, çözüm oluştu-

ran yaklaşımlar gibi birçok beceriyi değerlendirilir (Tablo 1).


Minik klinik sınav sırasında eğiticiye 5 pratik öneri:

a. Doğru yerleşim: Görüşme sırasında hastaya ya da öğrenciye çok yakın otur-mamak ve mümkünse üçgen şeklinde oturmak tavsiye edilir (Şekil 2).

b. Müdahalede bulunmamak: Görüşme sırasında sessizce izleyip hasta çık-tıktan sonra geri bildirimlerde bulunulması beklenir.

c. Odaya dışarıdan girişleri ve bölünmeleri önlemek: İşlem sırasında ekipteki diğer çalışanların rutin işler vb. nedenlerle görüşmeyi bölmesi önlenir.

d. Hazırlık yapmak: Gözlem amacına yönelik hazırlık yapılmalıdır. Örneğin: gözlem amacı ruhsal muayene ise önceden hastanın öyküsün-den haberdar olunup, uzmanlık öğrencisinin uygun muayene teknikle-rini kullanıp kullanmadığını denetleyebilmelidir.

e. Hastayı ve asistanı hazırlamak: Uzmanlık öğrencisi değerlendirme yön-temi hakkında bilgilendirilmelidir. Hastanın da muayene sırasında gözlemcinin bulunacağını ama muayene ya da tedaviye müdahalede bulunmayacağını bilmesi gerekir.

Şekil 2. Oturma Düzeni


Tablo 1. Bir Minik Klinik Sınav Formu örneği. Aynı formun, farklı birimlerde ve değişik hedeflere yönelik, çok amaçlı olarak kullanılabileceğine dikkat ediniz.

5. Dosya Üzerinden Sözlü Sınav (Chart Stimulated Recall Oral Exam) 1981’de Maatsch tarafından acil serviste klinik yetkinliği değerlendirmek için ge-liştirilmiştir. Uzmanlık öğrencisinin hasta bakımı standardize edilmiş sözlü bir sı-navla değerlendirilir. Bu sınav uzmanlık öğrencisinin izlediği hastaların dosyaları üzerinden gerçekleştirilir. Değerlendirici önceden dosyaları inceler. Öğrencinin hasta bakımındaki yaklaşımı, tanı ve tedavi için yaptığı çalışmalar, koyduğu tanı, laboratuar sonuçlarının değerlendirme yeteneği ve tedavi planları sözlü olarak


sorularak değerlendirilir. Sınavı yapan kişi daha önceden belirlenmiş formlara uygun olarak değerlendirmelerini yapar. Kişinin tıbbi bilgisi, tıbbi bilgisini klinik olarak kullanması, hasta yönetimi, klinik karar verme süreçleri etkin olarak de-ğerlendirilir Her bir hasta dosyası için bu sınav yaklaşık 15 ile 20 dakika sürebilir. Tipik bir sözlü sınavda, ortalama 3-6 hasta dosyasıyla değerlendirme yapılır. Bu konuda eğitim görmüş iki uzman doktorun, birer saatlik bir sınav yapmasıyla yaklaşık 2 saat sürer.

Aynı zamanda iyi bir öğrenim yöntemi olarak kullanılabilir. Uzmanlık öğ-rencisi soruları yanıtladıktan sonra eğitici soruların doğru yanıtlarını verir. Daha çok dosya ve daha fazla değerlendirici kullanılması geçerlik ve güvenilirliğini art-tıracaktır. Hasta dosyalarının incelenmesi temeline dayanan bu yöntem, gerçek hayatta değerlendirmeyi sağladığı için verimlidir.

6. Canlı / Kaydedilmiş Performansın Genel Olarak DeğerlendirilmesiGenel değerlendirmede, değerlendirici uzmanlık öğrencisinin hasta bakımı ye-tenekleri, tıbbi bilgisi ve iletişim becerileri gibi birçok becerisini değerlendirir. Değerlendirme uzun süre zarfında elde edilen izlenim ve diğer öğretim üyeleri, uzmanlık öğrencileri ve hastalarla olan çalışmalarının değerlendirilmesi, video kayıtların incelenmesi, performansının canlı olarak izlenmesi ile toplanılan bil-giler ışığında -örneğin, bir klinik rotasyonun sonunda- yapılır. Değerlendirme 1’den 5’e kadar olan likert ölçeğinde yapılabileceği gibi 1= üstün 2= yeterli 3= yetersiz şeklinde de yapılabilir. Bu değerlendirme yöntemi genelde rotasyon-ların sonunda veya uzun süreli çalışmaların (günler veya haftaları kapsayan) gözlemi sonunda yapılan genel değerlendirmelerde kullanılır. Birden fazla de-ğerlendiriciden alınan bilgiler doğrultusunda yapılan değerlendirme daha etkin olacaktır. Genel değerlendirme sırasında; 6 tane hasta dosyasına dayalı değer-lendirme, 5 tane kontrol listeli/ değerlendirme rehberli değerlendirme sonunda yapılacaktır gibi o rotasyona özgül ölçütler de eklenebilir. Tablo 2’de örnek bir form görülmektedir.


Tablo 2. Duygudurum Birimi Rotasyonu Genel Değerlendirme Formu

Asistan: ___________________________

Değerlendirici_______________________________

Rotasyon yeri _____________________ Rotasyon Tarihi____________________

Asistanın yetkinlik düzeyi için aşağıdaki numaraları daire içine alınız. Uygulanmadı

Görüşme Becerileri: Önemli bilgileri atlama; kötü kayıt tutma; duygusal katılımı ihmal etme; kültürel farklılıkları ciddiye almama; yargılayıcı tutum sergileme; tanı ya da tedavi planı hakkında bilgi vermeme.

1 2 3 4 5 Tam, empatik, yargılayıcı olmayan, dinamik kökenlere ilgili düşünce süreci, içeriği ve davranışlarla uyumlu tavır sergileme; dikkatli dinleme; kültürel ve cinsiyetle ilgili farklılıklara dikkat etme ve özen gösterme; tanı ve tedavi planını etkin şekilde konuşma.

Olgu Sunumları: Eksik, dağınık, yüzeysel. Ruhsal durum uygun bilgiler içermeyen sunum

1 2 3 4 5 Kısa, organize, tam, eşlik eden olumlu ve olumsuzların yer aldığı ve mantıklı bir yaklaşım sergileyen sunum.

Bilgi Birikimi: Tanı ölçütlerine, patofizyolojiye, tedaviye ve altta yatan mekanizmalara hakim olmama.

1 2 3 4 5 Kapsamlı Bilgi: Hastalıkların patofizyolojisini ve mekanizmalarını bilme; tam bir ayırıcı tanı yapıp, tanı koyabilme.

Klinik Karar Verme: Topladığı tıbbi verileri, tıbbi bilgisine dayalı klinik verilerle tanımlayamama; karar verememe; hastanın öncelikli problemini tanımlamada güçlük.

1 2 3 4 5 Topladığı verilerle tıbbi bilgisini başarılı olarak bütünleştirme; klinik durumun olası nedenlerini etkin olarak tartışabilme; hastanın sorunlarının öncelik derecesini doğru olarak tespit etme.

Formülasyon/ Tedavi Planı: Tedaviyi ve tedavi uyumunu bozabilecek sosyal ve tıbbi konuların farkına varamama; tedavi planını etkileyecek diğer kaynakları kullanmama.

1 2 3 4 5 Hastanın psikiyatrik, psikolojik, tıbbi, sosyal ve yasal problemlerini tam olarak listeleyerek tedavi planına bütüncül şekilde dahil etme;. müdahalelerin risk ve faydalarını değerlendirme; tedavi planını etkileyecek diğer kaynaklardan yararlanma.

Belgelendirme: Tam olmayan, özensiz, uygun düzenlenmemiş, tarih, zaman ve imza içermeyen kayıt tutulması; içerik bilgilendirici değil; takip notları ve epikriz yetersiz ya da zamanında konulmamış.

1 2 3 4 5 Tam, yeterli, düzenli, özetlenmiş, güvenilir kayıtlar tutulmuş, hastanın seyri uygun aralıklarla kaydedilmiş.


Öğrenme çabası: Tek başına öğrenme çabası göstermiyor.

1 2 3 4 5 Kendini iyi yönetiyor, medline, dergiler ve makalelerden haberdar olduğunu gösteriyor, Akademik projelere katıma çabası içinde.

Profesyonellik: Saygısız, hoş olmayan, savunucu tutum. Sorumluluklarını geç yerine getirme; zaman yönetiminin kötülüğü, toplantıları kaçırma; açıklama yapmadan toplantılara girmeme. Uygunsuz davranım ve giyim tarzı. çağrılara cevap vermeme.

1 2 3 4 5 Saygılı, güvenilir ve hasta bakımına özenli tutum sergiler. Zamanı iyi yönetir. Yüksek etik değerlere uygun davranır.

Denetimler (Süpervizyonlar): Savunucu; denetimde verilen konuları umursamaz; geç kalır ve hazırlıksızdır.

1 2 3 4 5 Savunucu değildir, geri bildirim için soru sorar. Denetimlerde edindikleriyle kalıcı değişiklikler oluşturur.

Sistemlerle İlişkisi: Aileler ve diğer tıp dallarından olan meslektaşlarıyla ilişkide zorluklar yaşar, Ayrıntılı bakım gerektiren durumlarda çabucak engellenir. Aile görüşmelerine katılmaz ya da önemsemez.

1 2 3 4 5 Aileler ve diğer tıp dallarından olan meslektaşlarıyla ilişkide saygılı ve uyumludur. Ayrıntılı bakım sağlar. Aile görüşmelerine etkin olarak katılır.

Sınır Konuları: Kişilerarası ilişkilerde uygunsuz veya sırnaşık tutumlar sergiler. Uygun bir doktor-hasta ilişkisini sağlayamaz.

1 2 3 4 5 Profesyonel ilişkiler kurar ve hasta merkezli bakım hizmetleri sunar.

Öğreticilik: Öğrencilerle ilgilenmez, etkin yollarla öğretmez.

1 2 3 4 5 Öğrencilerle ilgilidir, onlara rehberlik yapar, uygun bir rol modeli olarak davranır.

Öneriler:

Asistan İmza: Değerlendirici İmza:

Rotasyon sorumlusu İmza: Anabilim Dalı Başkanı İmza:


7. Standardize Hasta SınavıStandardize hasta ya “belli bir hastalığı taklit etmek üzere eğitilmiş olan sağlıklı bir kişi” veya “o hastalığı olup da hastalığını standardize edilmiş şekilde sunması öğretilmiş olan hastadır”. Standardize edilmiş hasta kullanılarak yapılan sınav, her biri ayrı bir hastalığı taklit eden değişik hastalardan oluşan ve her bir hasta için ayrılan sürenin yaklaşık 10 ile 15 dakika olduğu sınavlardır. Uzmanlık öğ-rencisi hastayı muayene ederek öykü alır ve muayene yapar, laboratuar testleri gerekiyorsa ister, tanıyı koyar ve tedavi planlarını sunar, hastaya neler yapması hakkında bilgi verir. Bir “kontrol listesi” veya başka türde “değerlendirme reh-beri” kullanılarak (Bkz. Tablo.2), uzmanlık öğrencisini izleyen değerlendirici, öğrenciyi bilgi, beceri, tutum, doğruluk ve hasta bakımında tamamlılık açısın-dan değerlendirebilir.

Öykü alma, muayene ve iletişim becerileri açısından tekrarlanabildiği ve güve-nilir değerlendirme sonuçları elde edildiğinden değerli bir yöntemdir. Ülkemizde de birçok tıp fakültesinde standardize hastalar eğitilmeye ve özellikle mezuniyet öncesi dönemde, eğitim ve değerlendirme amaçlı kullanılmaya başlamıştır.

8. Nesnel Örgün Klinik Sınav (NÖKS)Klinik bilgi ve becerileri değerlendiren, 12 -20 istasyondan oluşan ve sıklık-la “karar verdirici” amaçla kullanılan bir sınav türüdür. NÖKS’de, standar-dize edilmiş hastaların yanı sıra klinik vakalar ve senaryolar da kullanılabilir. İstasyonlar birbiriyle ilişkili ya da ilişkisiz olabilir. İlişkili istasyonlarda, ilk is-tasyonda hastanın öyküsünü alması, 2. istasyonda muayene etmesi ve tetkik istemesi, 3. istasyonda tetkik ya da görüntüleme sonuçlarını değerlendirmesi, 4. istasyonda ise hastaya tanıyı söyleyip tedavisini düzenlemesi beklenebilir. Bazı istasyonlarda gözlemciler durabilir, mümkünse istasyon kayda alınabi-lir ya da muayene istasyonunda bulgularını yazılı olarak vermesi beklenebilir. Değerlendirmeler standardize edilmiştir; kontrol listeleri ya da değerlendirme rehberleri kullanılır. Öğrencinin istasyonda gösterebileceği her performans önceden puanlanmıştır. Bütün adaylar istasyonları daha önceden belirlenen sırayla dolaşmalıdır.

Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkelerdeki tüm tıp fakültelerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu değerlendirme sisteminde uzmanlık öğrencisinin öykü alma ve fizik muayene yapma yeteneği, hasta ve hasta yakınlarıyla olan ile-tişim becerileri, tıbbi bilgisinin genişliği ve derinliği, bulguları özetleme yeteneği, ayırıcı tanı yapabilme, tedavi planı yapabilme ve hastaya ait bilgilerden hasta hakkında karar verme yetenekleri ölçülebilir.


Türkiye Psikiyatri Derneği Yeterlik Kurulu da yeterlik sınavlarında bu yönte-mi kullanmaktadır. Herkes aynı sorular ve aynı ölçütler üzerinden değerlendiril-diğinden ve değerlendiricinin nesnel olmayan görüşleri değerlendirme sürecini etkilemediğinden değerli bir sınav yöntemidir. Hazırlaması güçtür, zaman alır ve pahalıdır. Özel ortamlara ihtiyaç duyulur. Bu nedenle kullanımı karar verdirici büyük sınavlarla sınırlıdır.

9. Klinik Nedenselleştirme Sınavı

Son zamanlarda aktif eğitim modellerine olan ilginin artmasının temelinde yatan en önemli neden, “problem çözme yeteneğinin” tıpta hasta yönetiminin temeli-ni oluşturmasıdır. En iyi öğrenmenin gerçek koşullara en yakın eğitim-öğretim ortamında gerçekleştiği ve en iyi ölçme-değerlendirmenin de gerçek koşullara en uygun sınav yöntemleriyle gerçekleştirilebileceği düşünülmektedir.

Karar verme aşamasında, tek doğrunun veya tek yanlışın olmaması ve bunla-rın belirli bir önceliğe göre sıralanmaları, hasta-hekim ilişkisinde sık karşılaşılan bir durumdur. Böyle durumlarda hekimlerin neden-sonuç ilişkisi kurarak karar verme yeteneklerinin geliştirilmesinde, klinik nedenselleştirme sınavı yaygın olarak kullanılmaktadır. Klinik nedenselleştirme sınavı da istasyonlardan oluşur. NÖKS gibi ilişkili ya da ilişkisiz istasyonlar bulunabilir. Her bir istasyonda bir de-ğerlendirici durmaktadır. Her bir masada üzerinde tanımlanmış bir klinik sorun yazan bir kart ve karttaki soruya uygun birçok doğru ve yanlış yanıtın yer aldığı kartçıklar yer alır. Birden çok doğru yanıt olabileceğinden kişi birden çok kartı seçebilir. Seçtiği kartların arkasında yanıtın doğru ya da yanlış olduğu bilgisi ya da aldığı puan yer alır. Bazen seçilen ilgisiz bir yanıt sınavın sonlanmasına yol açabilir. Örneğin istasyonda akut distoninin tedavisinde neler yapılacağı sorulur ve öğrenci eğer haloperidol’ü seçerse, kartın arkasında “yanlış yanıt, sınavı terk ediniz” uyarısı yer alabilir.

Klasik uygulamada istasyonlarda fiziksel olarak (masa, sandalye, doküman vb.) tasarlanması, sınav anında her istasyonda öğrencilerin gözetimi ve tercih-lerin kaydedilmesi nedeniyle zaman, kaynak ve emek gerektirmektedir. Ustalar sık karşılaşılmayan tercihleri seçebilir ve acemilerden daha düşük puanlar ala-bilirler. Tablo 3’te örnek bir istasyon yer almaktadır. Panik bozukluğuyla ilişkili madde bağımlılığı, beklenti anksiyetesi, tetikleyiciler, agorafobi temel seçe-neklere daha yüksek puanlar verilirken, dissosiyatif bozukluklar, cinsel işlev bo-zukluğu gibi seçenekler puan almayabilir. Daha deneyimli kişiler dissosiyatif bozukluklarda da panik ataklarının görülebileceğini düşündükleri için daha düşük puan alabilirler.


Tablo 3. Örnek Bir Klinik Nedensellik Sınavı İstasyonu

10. Yapılandırılmış Sözlü Sınav“Gerçek hasta senaryoları” kullanarak uzmanlık öğrencilerine “sözlü sınav” yapıl-masıdır. Sınavı veren kişi uzmanlık öğrencisine gerçek bir hastaya ait bir senaryo verir ve bu hastaya yaklaşımı sorarak sınava başlar. Uzmanlık öğrencisinin ilave olarak istedikleri diğer bulguları da verir ve uzmanlık öğrencisinden bunu yorum-lamasını ister ve yaptığı tedavi planlarını takip eder.

Dikkatlice hazırlanmış bir sınavda her senaryo 3 ile 5 dakika sürebilir. Yaklaşık 4 adet, her biri 30 dakikalık bölümler halinde yapılandırılan bir sınav yaklaşık 90 ile 120 dakika sürebilir. Her sınavda bir veya iki uzman görev alabilir. Uzmanlık öğrencisi toplamda 18 ile 60 değişik hastayla sınava tâbi tutulabilir.


Bu sınavlar uzmanlık öğrencisinin, “klinik karar verme” ve “tıbbi bilgisi-ni gerçek hastalarda uygulama” yeteneklerini ölçer. ABD’de 24 uzmanlıktan 15’i, “uzmanlık yeterlik sınavı” için “standardize edilmiş sözlü sınav” yöntemini kullanmaktadır.

11. Hasta Yönetim ProblemleriUzmanlık öğrencisinin hasta bakımını ve klinik karar verme süreçlerini değerlen-dirmeyi amaçlayan yazılı bir sınav türüdür. Ardışık sorular içerebilir. Klinik so-rular bütünüdür. Mutlaka cevap anahtarı hazırlanmalıdır. Klinik yaklaşımı ölçen, hazırlanması kolay bir değerlendirme yöntemidir.

Örneğin; 1. 29 yaşında, erkek hasta, ani olarak başlayan boynunda kasılma ve ağrı

yakınmalarıyla geldi. Böyle bir hastada sorgulamanız gereken 3 soruyu yazınız.a.b.c.

2. Hastadan aldığınız öykü doğrultusunda “akut distoni” tanısı koydunuz. Bu duruma yol açabilecek farklı gruplardan 2 ilaç ismi yazınız.a.b.

3. Bu durumda tedavide tercih edilebilecek 3 seçeneği öncelik sırasına uy-gun olarak yazınız.a.b.c.

12. Yazılı sınavlarKlasik yazılı sınavlar, çoktan seçmeli sorular, doğru/yanlış tipi sorular ve eşleş-tirmeli sorular tıp eğitiminde en sık kullanılan bilgi ölçme yöntemleridir. Bu yöntemlerle beceri ve tutum değerlendirmek zordur. Tüm bu yöntemler arasında en popüler olanı çoktan seçmeli sorulardır. Sıklıkla sadece bir seçenek doğrudur. Çoktan seçmeli soruları (ÇSS) hazırlaması zordur. Tüm hayatları boyunca çoktan seçmeli testlerle sınavlara girmiş olan öğrenciler, gerekli bilgiyi bilmeden seçe-nekleri eleyerek doğru yanıtlara ulaşmanın yollarını bildiklerinden değerlendirme


gücü zaman zaman tartışmalı olabilir. ÇSS, bir ders aktarımında aktarım öncesi ve sonrası etkinliği değerlendirmek için kullanılabilir. Karar verdirici sınavlarda, kapsam geçerliği önem kazanmaktadır. Bu sınavın kapsadığı tüm öğrenim he-deflerini içerecek sayıda soru hazırlanmalıdır. Bir çoktan seçmeli sınav en az 30 sorudan oluşmalıdır. Büyük karar verdirici sınavlarda genellikle yarım günlük zamanda ve ortalama 175-250 arasında soru yer almaktadır.

Çoktan seçmeli soruların sınav merkezlerinde geçerlik, güvenirlik analizleri yapılabilmektedir. Geçerli, güvenilir, ayırt edici nitelikte olan sorular, soru ban-kalarında biriktirilerek sonraki sınavlarda da kullanılabilir.

Klasik yazılı sınavlar da uzmanlık eğitiminde kullanılabilir. Klasik yazılı sı-navlar, bilginin daha derinlemesine ölçümünü sağlayabilir ayrıca ifade ve kayıt becerisi gibi alanlar da ölçülebilir.

13. Kişisel Dosya (Portfolyo)

Öğrencinin belirli bir amaç için yaptığı çalışmaların veya görevlerin toplandığı, öğrencinin bir süreç içerisindeki gayretini ve başarılarını yansıtan bireysel bir ko-leksiyondur. Öğrencilerin gelişimi ve başarısı hakkında bilgi veren bir uygulama-dır. Uzmanlık öğrencisinin öğrenim planına göre öğrendikleri ve başardıklarına ait bütün kanıtları toplar. Portfolyoda, yazılı dokümanlar yanı sıra video ve ses kayıtları, fotoğraflar da bulunabilir.

Portfolyoda şunlar olabilir: 1. Yazılı rapor ve araştırma projesi, konuyla ilgili toplanan kaynaklar 2. Performansın değerlendirmesinin örnekleri (eğiticilerden alınan

belgeler) 3. Hasta ile iletişiminin video kaydı 4. Uygulama deneyiminin örnekleri 5. Hasta k ayıtları 6. Tavsiye mektupları 7. ÖzgeçmişPortfolyolar neler öğrenildiğini, geriye kalan öğrenim gereksinimlerinin neler

olduğunu ve bunların nasıl karşılanacağını da kapsar. Tıpta uzmanlık eğitiminde kullanılan portfolyolar; yapılan tüm klinik uygulamalar, bir hastanın tedavisinde yapılan literatür taramalarını ve sonuçlarını, kendi eğitiminin iyileştirilmesi için yapılan projeleri ve sonuçlarını, karşılaşılan etik sorunları ve bunları nasıl çözdü-ğü, hasta bakımının takip edilebildiği bilgisayar programları ve hastalara verilen konsültasyonların kayıtları veya belgeleri içerebilir.


Portfolyolar, karar verdirici ya da biçimlendirici amaçla kullanılabilir. Diğer değerlendirme yöntemleri ile değerlendirilemeyen çalışmalar bu yöntemle değer-lendirilebilir (Tablo 4).

Tablo 4. Portfolyo ile klasik değerlendirmenin karşılaştırılması

Kişisel dosya değerlendirmesi Klasik değerlendirme

Eğitim etkinlikleriyle kaynaştırılmış günlük hayatın bir parçasıdır

Klasik sözlü ya da yazılı gibi eğitim sürecinin sonunda gerçekleştirilen etkinliklerdir

Aktif bir öğrenme sürecidir, kişi kendi seçimlerini yapar, öğrenmesinden sorumludur

Kişi kalıplaşmış bilgileri, eğitici tarafından verildiği şekliyle öğrenmeye çalışır

Yaratıcılık gibi farklı boyutları da değerlendirebilir.

Ödüllendirilen tıbbi bilgi ve uygulamasıdır.

Öğrenci merkezlidir Eğitici merkezlidir

Öğrenci neyi nasıl öğreneceğini keşfeder ve değerlendirmede de söz sahibidir.

Bilgi eğiticinin planladığı şekilde aktarılır, değerlendirmede öğrenci söz sahibi değildir.

Örneğin eğitiminin birinci yılındaki bir uzmanlık öğrencisinin, portfolyo konusu hastalarla iletişim becerilerini geliştirmesi olabilir. Uzmanlık öğrencisi, Belirlenen süre boyunca her gün bu amaçla yaptığı işleri bir dosyaya kaydeder. Yaptığı hasta görüşmeleri, aldığı denetimler, bu amaçla katıldığı ders, panel ya da etkinlikler, okuduğu kaynaklar ve ulaşma yolları (internette şu sayfadan ya da şu kitaptan gibi) portfolyo dosyasında yer almalıdır.

14. Karneler Karneleri belirli bir süre zarfında karşılaşılan hastalara ait bilgilerin kaydının tu-tulduğu dosyalardır. Karneler karşılaşılan her olguyu kapsayabilir veya tümünü kapsamayabilir. Uzmanlık öğrencisinin tuttuğu bu karneler kendisinin gördüğü hastalar, karşılaştığı hastalık grupları açısından ne kadar deneyim sahibi olduğu-nu göstermesi açısından önemlidir. Bu karnelerin düzenli bir şekilde gözden ge-çirilmesiyle uzmanlık öğrencisinin uzmanlık eğitiminin bir gereği veya özel öğre-nim hedeflerinin tutturulması açısından neleri yapması gerektiği konusunda bilgi verebilir. Rakamlar her zaman her şeyi ifade etmeyebilir ama yine de hastalar için tutulan karneler uzmanlık eğitimi süresince edinilen deneyimler hakkında fikir verici olabilir. Eğitim süreci boyunca değerlendirilmesiyle uzmanlık öğrencisine yeni fırsatlar sunulabilir. Örneğin “2 tane madde bağımlılığı olan hasta izlemişsin,


en az 5 tane izlemen gerekli ve bu ay bağımlılık nedeniyle yatan hastaları alma önceliği sende”. Kurum kendi koşulları hakkında fikir sahibi olabilir ve kurumlar arası rotasyon gerektiren alanları saptayabilir.

Karneler bilgi, beceri ya da tutum değerlendirmez. Sadece sayısal değerler ve-rir ve hedeflerin gerçekleştirilmesi için uygun çeşit ve sayıda hasta izlemi yapılıp yapılmadığına dair bilgi sağlar. Asistan karnelerinin tutulmasının temel amacı, o kurumdan (ya da o ülkeden) eğitim alan her asistanın benzer şartlarda eğitim almasını sağlamaktır. Karneler standardizasyonun sağlanmasında önemli bir gö-rev alır. Eğitim alanlarda eğitim ihtiyaçlarını daha net görebilir ve kurumdan net ölçütlerle talepte bulunabilirler.

15. Hasta Anketleri

Günümüzde kalite politikaları gereği, birçok hastanede sıklıkla kullanılan mem-nuniyet derecelerini ölçen hasta anketleri doktorlar hakkındaki bilgileri de içerir. Sorular genelde hekimin kendisiyle ne kadar ilgilendiği, ne kadar zaman ayırdığı, kendisine olan ilgideki kalite, hekimin yeterliliği, beceri ve tıbbi bilgisi, ilgi ve hastaya gösterdiği empati gibi konulardandır. Hekimin hasta ile olan ilişkisinde hastaya soru sorma, onu dinleme, yan etkiler konusunda kendisiyle konuşma, açıklamada bulunma, tanı ve tedavi konusunda hastayı bilgilendirme, randevular-da kendisini bekletip bekletmediği konusunda özgül sorular sorulabilir. Yanıtlar genelde “zayıf ”, “idare eder”, “iyi”, “çok iyi”, “mükemmel” gibi çoktan seçmeli olabilir. Sorular etkinlikler açısından gruplar halinde sorulabilir ve değerlendir-meler de, ya bu gruplar olarak veya toplam değerlendirme olarak elde edilebilir.

16. 360 Derece Değerlendirme

360 derece değerlendirme, eğitim yetkinlik alanlarını çok yönlü olarak sürekli bir anlayışla değerlendirmeyi ve bu bilgiyi “farklı kaynaklardan toplamayı” amaçla-yan bir değerlendirme yöntemidir. Kişinin kendisi, birlikte çalıştığı kişiler (hem-şire, psikolog, sosyal hizmet uzmanı vb), değerlendiriciler, hizmet sunduğu ki-şiler (hastalar, hasta yakınları) değerlendirme jürisini oluşturur. Değerlendirme ekibinin her bir üyesine farklı formlar verilir Bu formlardaki temel sorular; ekip çalışmasına uygunluğu, sorumluluklarını zamanında yerine getirip getirmediği, ile-tişim becerileri, karar verme süreci, etik değerlere verdiği önem vb. konulardadır. Değerlendirmecinin, bu alanlara dair tanımlanan davranışları (1: hiçbir zaman, 5: her zaman) ifadelerinin yer aldığı likert tipi bir ölçekle puanlaması istenir. Tüm formlar bir araya toplanarak değerlendirilir.


360 derece değerlendirme yöntemi, karar verdirici bir değerlendirme yöntemi olmaktan çok biçimlendiricidir. Eğitim alanın birçok farklı bakış açısından de-ğerlendirilmesini sağlar. Güvenilirliğinin artması için mümkün olduğunca çok gözlemci tarafından kullanılması önerilmektedir. Örneğin, aynı serviste çalışılan bir hemşire yerine tüm hemşirelerden değerlendirme alınabilirse daha güvenilir sonuçlar elde edilmektedir. Değerlendirme ekipteki tüm kişileri kapsamalı, de-ğerlendirme sonuçlarının “kişiye yol gösterici olduğu” ve karar verdirici olmadığı önemle vurgulanmalıdır.

İki temel güçlüğü vardır. Birincisi formların yapılandırılma sürecidir. Hangi grup değerlendirmecilerin hangi özellikleri gözleyebileceği doğru planlanmalıdır. Bir diğeri ise, oldukça geniş gruptan alınan bu geri bildirimlerin uzmanlık öğren-cisine gizlilik içinde aktarılmasıdır.

360 derece, özellikle “tutum ve iletişim becerileri” gibi diğer yöntemlerle ölçül-mesi güç alanlarda değerlendirilmeyi sağlayabilir. Tutum ölçmede altın standart olarak anılan bir değerlendirme yöntemidir.

Sonuçlar

1. Çağdaş tıp eğitiminde değerlendirmenin temel amacı, eğitimin etkin-liğini arttırmak ve öğrencinin gelişimine katkıda bulunmaktır.

2. Mümkün olduğu kadar sık ve mümkün olduğu kadar farklı yöntemle-rin kullanıldığı “yapılandırılmış değerlendirmeler” uygulanmalıdır.

3. Kullanılan değerlendirme yöntemleri, müfredatta öğrenilmesi hedef-lenen bilgi, beceri ve tutumlara uygun olarak seçilmelidir.

4. Öğrencilere, her sınav sonunda “beklenilen performans düzeyleri ve kendilerinin geliştirmeleri gereken noktalarla ilgili” geri bildirimler mutlaka verilmelidir.

5. Çağdaş eğitim sistemi, değerlendirme sürecinin eğitmenler ve eğitim alanlar tarafından stres yaratıcı değil, eğitim alanın gelişimine katkıda bulunan bir süreç olarak algılanmasını hedeflemektedir.


Kaynaklar 1. www.aagpgpa.org/prof/evaluations_docs/gpf_compassesform.doc (27 Temmuz-2008 tari-

hinde bu adresten indirilmiştir) 2. Andrews LB, Burruss JW (2004) Core Competencies for Psychiatric Education. Defining,

Teaching, and Assessing Resident Competence. American Psychiatric Publishing, Inc. 3. Cogbill K, Sullivan P, Clardy J (2005) Residents’ perception of effectiveness of twelve evalua-

tion methods for measuring competencies. Acad Psychiatr, 29: 76-81. 4. Hampton JR, Harrison MJG, Mitchell JRA, Prichard JS, Seymour C (1975) Relative contri-

butions of history taking, physical examination and laboratory investigation to diagnosis and management of medical outpatients. BMJ;2:486-489.

5. Hayes OW, Reisdorff EJ, Walker GL, Carlson DJ, Reinoehl M (2002) Using standardized oral examinations to evaluate general competencies. Acad Em Med, 9:1334-13.

6. Jarvis R, O’Sullivan P, McClain T, Clardy J (2004) Can one portfolio measure the six ACGME general competencies? Acad Psychiatr, 28(3):190-196.

7. Joshi R, Ling F, Jaeger J (2004) Assessment of a 360-degree instrument to evaluate resident’s competency in interpersonal and communication skills. Acad Med, 79: 458-463.

8. Kirch W, Schaffi C (1996) Misdiagnosis at a university hospital in 4 medical areas. Report on 400 cases. Medicine, 5:29-40.

9. Peterson MC, Holbrook JH, Hales DV, Smith NL, Staker LV (1992) Contributions of the his-tory, physical examination, laboratory investigation in making medical diagnoses. West J Med, 156:163-165.

10. Ratnapalaan S, Hilliard R (2002) Needs assessment in postgraduate medical educ. Med Educ Online, 7(8).

11. Rees C, Shepherd M (2005) The acceptability of 360-degree judgments as a method of assess-ing undergraduate medical students’ personal and professional behaviors. Med Educ, 39(1):49-57.

12. Rodgers KG, Manifold C (2002) 360-degree Feedback: Possibilities for assessment of the AC-GME core competencies for emergency medicine residents. Acad Em Med 9:1300-1304

13. Scenes P (1997) The role of faculty observation in assessing students’ clinical skills. Contemp Issues Med Educ, 1:1-2.

14. Wood J, Collins J, Kelez F, Spilde J, Schmaltz L (2004) Patient, faculty, & self-assessment of radiology resident performance: a 360-degree method of measuring professionalism and inter-personal and communication skills. Acad Radiol, 11:931-939.

15. Yudkowsky R, Alseidi A, Cintron J (2004) Beyond fulfilling the core competencies: an objec-tive structured clinical examination to assess communication and interpersonal skills in a surgi-cal residency. Current Surgery, 61:499-503.

16. Zyromski NJ, Merrick HW, Staren E (2003) surgery residents’ perception of the objective structured clinical examination. Curr Surg, 60:533-537.

III. BölümAkreditasyon

Nitelikli eğitim, tıbbi bakım niteliğini artırmada en önemli belirleyicilerden biri-sidir. Uzmanlık eğitimi için temel kavramlardan biri olan nitelik güvencesi, eği-timin niteliğinin sürdürülmesi ve artırılmasını temin etmeye yönelik politikaları, standartları, sistemleri ve süreçleri içerir.

Uzmanlık eğitiminin nitelik açısından belirli gereklilikleri karşıladığı konu-sunda uzmanlık öğrencileri ve öğretim üyelerinde güvenin sağlanması, planlı ve sistemli etkinlikler düzenlemek üzere ulusal düzeyde bir yapılanmaya gidilme-siyle mümkün olur. Bu tür bir yapılanmada ana hedef, eğitim alanlar, eğiticiler ve eğitim programını temel alan bir nitelik güvencesi sisteminin geliştirilmesi olmalıdır.

Uzmanlık eğitimi alanında nitelik güvencesi sistemi, uzmanlık eğitim prog-ramının o uzmanlık alanındaki tüm eğitim birimlerinde uygulanması ve sürek-li geliştirilmesi için, eğitim veren birimlerin gönüllülüğüne dayanan ve ziyaret programları ana ilkeleri ile yürütülen bir akreditasyon mekanizması kurularak gerçekleştirilebilir.

Eğitim kurumlarını ziyaret programları; oluşturulan rehber bilgiler ve stan-dartlarla eğitim birimlerinin değerlendirilmesini amaçlayarak, niteliğin geliştiril-mesinde önemli bir geri bildirim işlevi görür. Kurum ziyaretlerinde, oluşturulan standartlar çerçevesinde eğitim birimleri değerlendirilmeli, eksikleri belirlenmeli ve giderilmesi için öneriler geliştirilmelidir. Bu tür bir değerlendirmede, temel olarak, eğitim kurumunda eğitim etkinliklerini iyileştirerek eğitimin niteliği-ni artırma ve nitelik güvencesini sağlama hedeflenir. Ziyaret programı, eğitim süreçlerinde yer alan eğiticilerle görüşme, eğitim birimini ve eğitim programı-nı ilgilendiren bölümleri yerinde değerlendirme ve eğitim alanlarla toplantıları içermektedir.

25 Ekim 2007 tarihinde yapılan Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) Yeterlik Genel Kurulu ve 24 Kasım 2007 tarihinde yapılan TPD Merkez Genel Kurulu’nda,

Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Nitelik Güvencesi ve Eğitim Kurumlarının ZiyaretiTPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu - Akredirasyon Altkurulu Çalışmaları

Raşit Tükel, Ercan Abay, Cem Atbaşoğlu, Ali Savaş Çilli, Hayriye Elbi, Mustafa Sercan, Zeliha Tunca, Berna Uluğ, Medayim Yanık

8


TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi’nde yapılan bir değişiklikle, Yeterlik Genel Kurulu tarafından uzmanlık eğitimi veren kurumlarda en az 5 yıldır aktif eğitici kadrosunda bulunan üyeler arasından seçilen 3 asıl 3 yedek üye, Yeterlik Yürütme Kurulunun kendi içinden seçtiği 3 üye ve Eğitim Üstkurulunca belir-lenen 3 asıl 3 yedek üye olmak üzere toplam 9 üyeli Akreditasyon Altkurulu oluşturulmuştur. Yönergede Akreditasyon Altkurulu’un görevleri şu şekilde tanımlanmıştır:

a) Yeterlik Yürütme Kurulu’nda ve Genel Kurulda Onaylanmış Ulusal Psikiyatri Uzmanlık Eğitim Programının tüm eğitim birimlerinde uy-gulanması ve sürekli geliştirilmesi için; eğitim veren birimlerin gönül-lülüğüne dayanan ve ziyaret programları ana ilkeleri ile yürütülen bir akreditasyon mekanizmasının kurulması;

b) Aşağıda belirtilen konularda akreditasyon için rehber bilgiler, değerlen-dirme formları, anketler ve standartlar oluşturulması ve güncelleme ça-lışmalarının yapılması; i. Yeterlik Kurulu tarafından önerilen eğitim programı ile uyumlu

bir eğitim programının (eğitim programının amaç ve hedefleri ve bunları gerçekleştirmedeki etkinliği, uzmanlık alanındaki hedeflerin -bilgi, beceri, tutum ve davranış- ölçülebilir davranışlar olarak açıkça tanımlanmış olup olmadığı, uzmanlık öğrencisinin kazanımlarının beklenen düzeyde olup olmadığı gibi) olup olmadığı ve bu programın düzenli olarak uygulanıp uygulanmadığı,

ii. Alt yapının (sağlık hizmeti ve eğitim açılarından) yeterliliği ve uygunluğu,

iii. Eğitici ve tıbbi personelin sayısı ve yetkinliği, iv. Hizmetin hacmi ve çeşitliliği, sağlık hizmeti sunumunun organize

ve sistematik olup olmadığı, v. Eğitim ortamının uygunluğu (görev tanımları, hizmet-eğitim

dengesi vb. gibi), vi. Araştırma olanaklarının bulunup bulunmadığı ve eğitim alanların

bu etkinliklere yeterince katılıp katılmadığı. c) Yukarıda yazılı standartlar çerçevesinde eğitim birimlerini ziyaret ede-

rek değerlendirme, eksikliklerini belirleme ve giderilmesi için öneriler geliştirme;

d) Eğitim ve uygulama etkinliklerinin ayrıntılı ve zamanında kaydedilip kaydedilmediğini denetleme ve akreditasyon raporunda belirtme; asis-tan karneleri ve/veya eğitim dosyaları (portfolyolar) yoluyla süreç için-

155Psikiyatri Uzmanlık Eğitiminde Nitelik Güvencesi ve Eğitim Kurumlarının Ziyareti

de uygulanan becerileri nicelik ve nitelik olarak izleme ve akreditasyon raporunda değerlendirme;

e) Uzmanlık öğrencilerinin, eğitim sırasında ve uzmanlık eğitimi süresi so-nunda bilgi, tutum, beceri ve performanslarını ölçmek ve değerlendir-mek için yapılan tüm yazılı, sözlü, uygulama sınavlarını, süreç içindeki eğitici gözlemi-kanaati-değerlendirmelerini ve asistan karneleri gibi sü-reç değerlendirmelerini denetleme;

f ) Eğitim kurumlarının akreditasyonunu sağlamak üzere her bir ziyaret sonrası Yeterlik Yürütme Kuruluna yukarıda belirtilen başlıkları da içe-ren bir akreditasyon raporu verme.

Yönergede, ayrıca, Akreditasyon Altkurulu’nun eğitim süreçlerinin düzenlen-mesi ve organizasyonunda Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu ve Yeterlik Sınav Altkurulu ile eşgüdüm içinde çalışması öngörülmektedir.

Akreditasyon Altkurulu, Yönerge’de tanımlanan bu görevlerini gerçekleştir-mek üzere 2008 yılı başında çalışmalarına başlamış ve aşağıda yer alan Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programı, Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi Verilme Koşulları, Kurumsal Asgari Yeterlik Ölçütleri psikiyatri alanın-da kurum ziyaretlerinde kullanılmak üzere Eğitim Kurumu ve Programlarını Değerlendirme Formu, Eğitilen Değerlendirme Formu, Ziyaret Kurulu İçin Değerlendirme Listesi ve Ziyaret Raporu örneğini oluşturmuştur. Akreditasyon Altkurulu’nun çalışmalarında, bir sonraki aşama, psikiyatri alanında kurum ziya-retlerinin başlatılması olacaktır.

I. Ziyaret Programının AmacıZiyaretin amacı, eğitim kurumunda eğitim etkinliklerini değerlendirme, iyileşti-rilmesine katkıda bulunma ve nitelik güvencesini sağlamadır. Bu amaca ulaşmak için, verilen eğitimin düzeyi, Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) Psikiyatri Yeterlik Kurulu tarafından belirlenen ölçütlerle karşılaştırılır. Ziyaret programının so-nucunda, eğitim kurumunun belgelendirilmesi ya da yeniden belgelendirilmesi gerçekleştirilir.

II. UygulamaKurum ziyareti, eğitim kurumunun gönüllülüğü temelinde gerçekleştirilir. Beş yılın sonunda, belgelendirilmiş kurumdan gelen talep dikkate alınarak, yeniden belgelendirme programı doğrultusunda kurum ziyareti yinelenir. Belgelendirme kararı verilmediği durumda, ilgili kurum, ziyaret tarihinden 1 yıl sonra yeniden başvuruda bulunabilir.

III. Ziyaret KuruluZiyaret Kurulu üyeleri, uzmanlık eğitimi veren bir kurumda en az 10 yıl ak-

tif eğitici konumunda bulunan 5 uzman hekimden oluşur. Her bir ziyaret için, Ziyaret Kurulu’nun bir üyesi TTB-UDEK Yürütme Kurulu tarafından tercihen psikiyatri dışı bir daldan, diğer üyeleri Akreditasyon Altkurulu’nun önerisiyle Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenir. TTB-UDEK Yürütme Kurulu ta-rafından belirlenen üye dışındaki Ziyaret Kurulu üyeleri, Akreditasyon Altkurulu tarafından düzenlenen ziyaretçi eğitimine katılmış olmalıdırlar. Ziyaret Kurulu üyeleri kendi içinden başkan ve sekreter seçerler.

Eğitim Kurumlarını Ziyaret ProgramıRaşit Tükel, Ercan Abay, Cem Atbaşoğlu, Ali Savaş Çilli, Hayriye Elbi, Mustafa Sercan, Zeliha Tunca, Berna Uluğ, Medayim Yanık

9


IV. Kurum Ziyaretinin OrganizasyonuEğitim kurumunun gerekli belgelerini tamamlayarak başvurusu sonrasında, 3 ay içinde Ziyaret Kurulu oluşturulur ve Yeterlik Yürütme Kurulu başkanlığı ziyaret edilecek eğitim kurumunun başkanı ile bağlantı kurarak hem Ziyaret Kurulu üyelerine hem de eğitim kurumuna uygun bir ziyaret tarihi belirler.

Ziyaret öncesi Eğitim Kurumu ve Programını Değerlendirme Formu, ziyaret edilecek bölümün başkanı veya eğitim programı sorumlusu tarafından, Eğitilen Değerlendirme Formu ise, asistan temsilcisi tarafından diğer asistanlarla birlikte doldurulmalıdır. Tüm asistanlar tarafından formların doldurulamadığı durumlar, Ziyaret Kurulu tarafından gerekçeler dikkate alınarak değerlendirilir. Eğitim kuru-munun eğitim programı sorumlusu, her iki bilgilenme formunun ve ayrıntılı ziyaret programının ziyaret tarihinden en az 2 hafta önce Ziyaret Kurulu üyelerinde olma-sını sağlamalıdır. Uygulanmakta olan eğitim programının bir örneği ve varsa, eği-tim kurumunun bir önceki ziyaret raporu bu bilgilenme formlarına eklenmelidir.

Eğitim kurumunun eğitim programı sorumlusu, asistan hekimler tarafından doldurulup kapalı zarf içinde teslim edilen değerlendirme formlarını Ziyaret Kurulu’na gerekli gizlilik önlemleri ile göndermelidir.

V. Ziyaretin GerçekleştirilmesiZiyaret edilen eğitim kurumunun en üst yöneticisi (Üniversite Tıp Fakülteleri için Dekan, Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri için Başhekim) zi-yaret konusunda önceden bilgilendirilir. Ziyaret açılış toplantısı ile başlar. Açılış toplantısında, ziyaret ekibi anabilim dalı başkanı/klinik şefi (özel dal hastanesiyse başhekim) ve kurumun eğitim sorumlusu ile görüşür. Ziyaretin amacı anlatılarak, ziyaret planı gözden geçirilir.

Ziyaret ekibi, asistan hekimlerle bire bir görüşür. Gerek görülürse, ayrıca asis-tan hekimlerle grup olarak görüşme yapılabilir. Ziyaret edilen eğitim kurumunda 10 ya da daha az sayıda asistan hekim var ise tümüyle görüşülür. Ziyaret edilen eğitim kurumunda 10’dan fazla asistan hekim var ise, Ziyaret Kurulu’nun, 10’dan az olmamak üzere, her bir eğitim yılını göz önüne alarak belirleyeceği sayıda asistan hekim ile görüşme yapılır. Görüşme sırasında asistan hekimlerin karnele-ri yanlarında olmalıdır. Asistan hekimlerden alınan bilgiler gizli tutulur. Asistan hekimlerle yapılan görüşmelerde, ziyaret öncesinde doldurulmuş değerlendirme formlarında yer alan bilgiler gözden geçirilir. Ziyaret Kurulu, gerek görülür ya da talep edilirse anabilim dalı başkanı/klinik şefi (özel dal hastanesiyse başhekim) ve kurumun eğitim sorumlusu dışındaki eğiticilerle de görüşür.

159Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programı

Ziyaret ekibi eğitim kurumundan görevli kişi ya da kişilerin eşliğinde, ku-rumun uzmanlık eğitimi ile ilgili tüm alanlarını (yataklı servisler, poliklinikler, kütüphane, araştırma alanları, asistan odası, dinlenme alanları vb.) gezerek ye-rinde değerlendirir. Ziyaret sırasında uzmanlık eğitimi süreci için gerekli olan kurum içindeki diğer uzmanlık dallarına ilişkin alanlar da (Nöroloji, Çocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları ve İç Hastalıkları kliniklerinin ilgili bölümleri) ge-zilerek değerlendirilmelidir. Değerlendirme sürecinde kuruma ait veri tabanı (eğitim çalışmaları ile ilgili doküman vb.) ve istatistik kayıtlarından (hasta ka-yıtları vb.) yararlanılır.

Ziyaret eğiticilerle yapılacak olan bir müzakereyle sonlandırılır. Ziyaret müm-künse bir gün içerisinde bitirilir. Ziyaretin yinelenmesi durumunda yarım günlük bir süre yeterli olabilir. Ziyaret Kurulu, ziyaret programının sonunda, değerlen-dirme, karar verme ve öneri sunma aşamaları için, kendi üyeleriyle 30-60 dakika süren bir toplantı yapar. Bu toplantının sonunda, taslak rapor kurum yöneticisiy-le birlikte gözden geçirilir. Ziyaret raporunu hazırlama görevini üstlenen Ziyaret Kurulu sekreteri, ayrıntıları rapora daha sonra ekleyebilir.

VI. Ölçütler ve DeğerlendirmeZiyaret sırasında veri toplama aşamasında Ziyaret Kurulu İçin Değerlendirme Listesi kullanılır. Ziyaret Kurulu tüm veri ve gözlemleri içeren bir değerlendirme yapmalıdır. Bu değerlendirme, TTB-UDEK, UYEK ve TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu tarafından tanımlanan ölçütlere uygun olmalıdır.

VII. Ziyaret RaporuZiyaret Kurulu değerlendirme, karar ve önerilerini içeren raporunu oybirliği ile oluşturmalıdır. Raporda tarih, ziyaret edilen kurum ve kurum sorumlusunun adı belirtilmelidir.

Ziyaret raporunun yazımı en geç 15 gün içinde tamamlanmalıdır. Ziyaret raporu Ziyaret Kurulu üyeleri tarafından imzalanmalı, raporda Ziyaret Kurulu üyelerinin kimlik, unvan ve adresleri yer almalıdır.

Ziyaret Kurulu raporunu tamamladıktan sonra Akreditasyon Altkurulu’na su-nar. Akreditasyon Altkurulu raporu inceler ve gerekirse Ziyaret Kurulu ile görüşerek raporu Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programı’na uygunluğu açısından değerlendirir ve uygun olduğuna karar verirse onaylanmak üzere Yeterlik Yürütme Kurulu’na sunar. Yeterlik Yürütme Kurulu, ziyaret raporunu değerlendirerek onaylar.


Yeterlik Yürütme Kurulu, onayladığı raporu ziyaret edilen eğitim kurumuna gönderir; raporun karar kısmını TPD Merkez Yönetim Kurulu ve TTB-UDEK Yürütme Kurulu’na iletir.

VIII. Kurumsal Yeterlik Belgesinin hazırlanmasıPsikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi, TTB, TTB-UDEK, TPD ve TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu başkanlarının imzalarıyla düzenlenir. Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi’nin süresi 5 yıldır. Ziyaret Raporunda yer alan karar doğrultusunda, eğitim kurumu için, 5 yıldan daha kısa süre içinde (1 yıldan az olmamak koşuluyla) ziyaret edilip yeniden değerlendirilmek üzere, “koşullu” Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi düzenlenebilir.

IX. Gizlilik Ziyaret Kurulu ve Yeterlik Yürütme Kurulu, ziyaret raporunun tüm ayrıntılarıyla saklı tutulmasından sorumludur. Aynı şekilde, asistan hekimler ile yapılan görüş-melerden elde edilen bilgiler de gizli tutulmalıdır.

X. Uzmanlık Derneğinin Yıllık RaporuYeterlik Yürütme Kurulu ziyaret programlarının sonuçlarını yıllık raporlar halin-de TPD Bülteni ve internet sitesinde yayımlar. Bu rapor, belgelendirilmiş eğitim kurumlarının bir listesini, ziyaret tarihlerini ve belgelendirmelerin geçerlik süre-lerini içerir.

XI. Ziyaret Programlarının Giderlerinin karşılanmasıZiyaret programının giderleri TPD ve/veya ziyaret edilen kurum tarafından karşılanır.

* Avrupa Tıp Uzmanları Birliği (UEMS) tarafından hazırlanan ‘Eğitim Merkezleri Ziyaret Yönergesi’ ve TTB-UDEK-UYEK tarafından hazırlanan ‘Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programının Esasları’ temel alınmıştır.

I. Eğitim Kurumu ve Programını Değerlendirme Formu

Bu form, eğitim kurumu ziyareti öncesinde anabilim dalı başkanı/klinik şefi (özel dal hastanesiyse başhekim) tarafından doldurulacaktır. 1. Kurum adı:

2. Uzmanlık eğitim programının yazılı amaç ve hedefleri var mıdır?Varsa; amaç ve hedeflerini belirtiniz:

3. Kurumdan son 5 yılda uzman olanların sayısı:

4. İnsan gücü değerlendirmesi (sayı belirtiniz) a) Tıp fakültesi

Asistan hekim: Uzman hekim: Öğretim görevlisi: Yardımcı doçent: Doçent: Profesör:

b) Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Asistan hekim: Uzman hekim: Başasistan: Klinik şef yardımcısı: Klinik şefi:

Ziyaret Programı Değerlendirme Formları ve Ziyaret Raporu ÖrneğiRaşit Tükel, Ercan Abay, Cem Atbaşoğlu, Ali Savaş Çilli, Hayriye Elbi, Mustafa Sercan, Zeliha Tunca, Berna Uluğ, Medayim Yanık

10


Akademik ünvanı olanlar Doçent: Profesör:

c) Diğer sağlık personeli sayısı Psikolog: Hemşire: Sosyal çalışmacı: Tıbbi sekreter: Diğer (belirtiniz):

5. Kurumda son 5 yılda yapılmış yayınların sayısı* a) Hakemli dergiler (Her iki dizinde yer alan yayınlar, üstte olan dizinde

işaretlenmeli) SCI-Exp / SSCI kapsamında: TUBİTAK dizininde: SCI-Exp / SSCI / TUBİTAK dizini dışında:

b) Kitap Özgün Ulusal: Uluslararası: Çeviri:

c) Kitap bölümü Özgün Ulusal: Uluslararası: Çeviri:

d) Bildiri Ulusal kongreler: Uluslararası kongreler:

6. Eğitim kurumu açısından alt yapı olanaklarının değerlendirilmesi a) Yataklı servis var mı? (Alt birimleri de kapsayacak şekilde yanıtlanmalıdır).

Tanımlayınız (açık-kapalı-özelleşmiş, bağımsız-başka bir servisin içinde, afiliye hastane vb.):

Yatak sayısı: Yatan hasta sayısı (yılda): Eksite hasta yatırılıyor mu?

* Yayınların listesi verilmelidir.

163Ziyaret Programı Değerlendirme Formları ve Ziyaret Raporu Örneği

b) Adli psikiyatri servisi var mı? Tanımlayınız: Yatak sayısı: Yatan hasta sayısı (yılda):

c) Alkol/madde bağımlılığı servisi var mı? Tanımlayınız: Yatak sayısı: Yatan hasta sayısı (yılda):

d) Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi servisi var mı? Tanımlayınız: Yatak sayısı: Yatan hasta sayısı (yılda):

e) Geropsikiyatri servisi var mı? Tanımlayınız: Yatak sayısı: Yatan hasta sayısı (yılda):

f ) Ayaktan hasta takip biriminde (poliklinik) görülen hasta sayısı (yılda) Genel poliklinik: Özelleşmiş poliklinikler - Şizofreni ve diğer psikotik bozukluklar: - Duygudurum bozuklukları: - Anksiyete bozuklukları: - Alkol/madde bağımlılığı: - Adli psikiyatri: - Geropsikiyatri: - Konsültasyon liyezon psikiyatrisi ve psikosomatik tıp: - Diğer (belirtiniz):

g) Acil poliklinikte görülen hasta sayısı (yılda): h) Konsültasyona gidilen hasta sayısı (yılda): i) Tespit donanımı var mı?

Varsa, tespit edilen hasta sayısı (yılda): j) Yapılan EKT sayısı (yılda): k) Uygulanan psikolojik test sayısı (yılda) Nöropsikolojik testler: Kişilik testleri - Projektif (Rorschach, TAT vb.): - Nesnel (MMPI vb.): Zeka testleri:


l) Psikoterapi Psikoterapi uygulaması ve süpervizyonu var mı? Psikoterapi eğitimi almış eğitici sayısı: Psikoterapiye alınan hasta sayısı (yılda): - Bireysel terapi Dinamik psikoterapi: Bilişsel-davranışçı psikoterapi: Diğer (belirtiniz): - Grup terapisi:

m) Cinsel işlev bozuklukları tedavisi yapılıyor mu? Cinsel tedaviye alınan erkek hasta sayısı (yılda): Cinsel tedaviye alınan kadın hasta sayısı (yılda):

n) Yeme bozuklukları tedavisi yapılıyor mu? Tedaviye alınan hasta sayısı:

o) Uyku bozuklukları tedavisi yapılıyor mu? Uyku laboratuvarı var mı? Tedaviye alınan hasta sayısı:

p) Sosyal çalışma programı var mı? Sosyal çalışmacılarca görülen hasta sayısı (yılda):

r) Rehabilitasyon tedavi programı var mı? Rehabilitasyon tedavisine alınan hasta sayısı (yılda):

s) Düzenli olarak toplanan Sağlık Kurulu var mı? Sağlık Kurulu raporu sayısı (yılda): Adli rapor sayısı (yılda):

7. Eğitim açısından alt yapı olanaklarının değerlendirilmesi a) Anabilim dalı/klinik ve/veya kurum kütüphanesi var mı?

Varsa; Kitap sayısı (son 1 yılda alınan): Abone olunan süreli dergi sayısı:

b) Anabilim dalı/klinik ve/veya kurum kütüphanesinden internet olanakları ile psikiyatri alanındaki süreli dergilere ulaşılabiliyor mu?

c) Anabilim dalı/kliniğin kendine ait toplantı salonu var mı? d) Eğitimde kullanılan TV/video var mı? e) Barkovizyon (data projeksiyon) makinesi var mı? f ) Görüşme süpervizyonu için özel oda ve/veya olanaklar var mı? (aynalı

oda vb.) g) Alanınızla ilgili ulusal ve uluslararası kurumlarla eğitim ilişkisi var mı?

Varsa kiminle olduğu ve niteliği:


8. Eğitim programının değerlendirilmesi (halen uygulanmakta olan da da-hil olmak üzere son 3 yılın Eğitim Programı dikkate alınmalıdır).

a) Eğitim programı oluşturulmuş mudur?*

Kuramsal: Uygulamalı:

b) Eğitim programının içeriği (çekirdek eğitim programı), edinilecek beceriler liste halinde asistan hekimlere verilmekte midir?

c) Eğitim programının yıllara göre uygulanması ve dağılımı yapılmış mıdır?

Yapılmış ise, eğitim başında bu program asistan hekimlere verilmekte midir?

d) Uygulanan iç ve dış rotasyonlar var mıdır ve süreleri nelerdir? e) Rotasyonlarda edinilmesi gerekli bilgi, beceri ve tutumun içeriği ve

kapsamı belirlenmiş midir? Bu bilgiler asistan hekimlere verilmekte midir? Rotasyon dönüşü geri bildirim alınmakta mıdır?

f ) Düzenli eğitim toplantıları yapılıyor mu? Yapılıyorsa, sıklığı: - Olgu sunumu: - Konferans/ders: - Dergi klubü: - Asistan semineri:

g) Standart psikiyatrik görüşme eğitimi veriliyor mu? (SCID, CIDI, SCAN vb.)

h) Belirti şiddetini değerlendirme ölçeği eğitimi veriliyor mu? (PANSS, Y-BOCS, HAM-D vb.)

i) Asistan hekimlere eğitime başlamadan genel ya da özel uyum programı uygulanmakta mıdır?

j) Asistan hekimler, eğitimleri sırasında uzmanlıklarını aldıklarında edinecekleri tıbbi, psikiyatrik, etik yetkiler ve bu yetkilerin sorumlulukları konusunda bilgilendirilmekte midir?

Evet ise, nasıl yapılmaktadır? k) Bilimsel literatüre ulaşma, makale yazma, sunum yapma konusunda

bilgilendirme yapılmakta mıdır? Evet ise, nasıl bir eğitim verilmektedir?

l) Klinik ve deneysel araştırma konusunda eğitim verilmekte midir? Evet ise, hangi kıdemde ve nasıl bir eğitim verilmektedir?

* Halen uygulanmakta olan da dahil olmak üzere son 3 yılın Yıllık Eğitim Programı verilmelidir.


m) Eğitim sırasında sürekli tıp eğitimi/sürekli mesleki gelişimin önemi konusunda aydınlatma yapılmakta mıdır? Ulusal veya uluslararası kongre, kurs, seminer vb. etkinliklere katılım teşvik edilip, destek sağlanmakta mıdır?

n) Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi (Asistan Karnesi) kullanılmakta mıdır? Bu karneler denetlenmekte ve onaylanmakta mıdır? Hangi sıklıkla?

o) Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgeleri uzmanlık sınavı öncesinde incelenmekte midir?

p) Eğitim sırasında başvurulacak kaynak listeleri asistan hekimlere verilmekte midir?

r) Eğitim programı belirli sürelerle gözden geçirilmekte midir? Hangi sıklıkla? Gözden geçirilme sırasında asistan hekimler görev almakta mıdır?

s) Eğitim sırasında asistan hekimlerin değerlendirmeleri yapılmakta mıdır?

Evet ise, hangi sıklıkta yapılmaktadır? Ara sınavlar yapılmakta mı-dır? Sınav dışında hangi değerlendirme yöntemleri kullanılmakta-dır? Asistan hekimlere geri bildirim verilmekte midir?

t) Eğitim sırasında asistan hekimlerin anonim, yazılı geri bildirimleri alınmakta mıdır?

Evet ise, hangi sıklıkta, nasıl yapılmaktadır? u) Eğitim sırasında asistan hekimler anabilim dalı/psikiyatri kliniği

içinde rotasyon (poliklinik, servis vb.) yapmakta mıdır? Evet ise, hangi sıklıkta, nasıl yapılmaktadır?

v) Asistan hekimlerin eğitiminden sorumlu kişi/kurul var mı?

9. Diğer tıp alanları ve kurumlarla ilişkiler a) Diğer tıp dallarıyla ortak eğitim toplantıları ve eğitim amaçlı servis

vizitleri yapılıyor mu? b) Diğer hastanelerin uzmanlık eğitimi olanaklarına ulaşım olanağı var mı? c) Birinci basamakla ilişkiler mevcut mu?

10. Hizmet-eğitim d engesi a) Eğitim sırasında asistan hekimlerin nöbet dışı haftalık çalışma

saatlerinin ne kadarı yapılandırılmış eğitime ve ne kadarı hizmete ayrılmaktadır? (Haftadaki toplam çalışma saati dikkate alınarak yüzde olarak, ortalama değerler verilmelidir)


b) Eğitim sırasında asistan hekimler hangi kıdemde ve sıklıkta nöbet tutmaktadırlar?

c) Nöbet odalarında olanaklar nelerdir? (internet, duş/tuvalet vb.)

11. Eğitici kadroda bulunan kişilerden TPD Psikiyatri Yeterlik Belgesini alan eğitmenlerin sayısı kaçtır?

Sınavsız verilen: Sınavla verilen:

12. Asistan hekimlerin uzmanlık eğitiminin son yılında Psikiyatri Yeterlik Yazılı Sınavına girmeleri yönünde bir uygulama yapılmakta mıdır?

13. Son 5 yılda Anabilim dalı/klinikten uzmanlığını alanlardan, sınavlı Yeterlik Belgesi alanların sayısı nedir?

II. Eğitilen Değerlendirme FormuBu form, eğitim kurumu ziyareti öncesinde asistan temsilcisi tarafından diğer asis-tanlarla birlikte doldurulmalıdır. Formun amacı, Ziyaret Kurulunun kurumunuzda verilen eğitimle ilgili olabildiğince ayrıntılı bilgi edinmesidir.

1. Asistan hekim a) İsim: b) Eğitimdeki süre:

2. Klinik deneyim Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgeleri (Asistan Karneleri) dikkate alınarak

asistan hekimlerin klinik deneyimlerinin tanımlanması.

3. Alınan eğitimin bilgi, beceri ve tutum ile ilgili olarak yeterliğinin yorumlanması

a) Programda belirtilen eğitim toplantıları yapılıyor mu? b) Bu toplantılar etkin katılımınızı sağlayacak şekilde düzenleniyor mu? c) Bu toplantılara eğiticilerin katkısı ve katılımı nedir? d) Bu toplantılardan ne kadar yararlanıyorsunuz? e) Ara sınavlar yapılıyor mu? Sınav dışı değerlendirme yöntemleri

kullanılıyor mu? Tanımlayınız.


4. Eğitilenlere sunulan alt yapı olanakları Sekreterlik desteği, personel kullanımı, kütüphaneye ulaşım, internet-

bilgisayar olanağı, çalışma odası, araştırma olanakları:

5. Görev tanımları a) Asistan hekimin kıdeme/yıllara göre görev tanımlarının yapılıp

yapılmadığı ve bunun eğitimin başında açıklanıp açıklanmadığı: b) Asistan hekim ile eğitici kadro arasındaki ilişki ve iletişimin nasıl

olacağı konusunda bir tanımlama yapılıp yapılmadığı (çalışma ortamı, gece nöbetleri, tez ve seminer danışmanlığı vb.):

c) Haftalık klinik çalışma saatlerinin yüzde kaçı süpervizyon altında yapılmaktadır?

Servis çalışma koşullarında: Poliklinik çalışma koşullarında: Nöbetler sırasında:

d) Eğiticilere ulaşma açısından sıkıntı yaşıyor musunuz? e) Eğiticiler ile sosyal ilişkilerde sorun yaşıyor musunuz?

6. Çalışma saatleri a) Çalışma saatlerinin tanımlanması: b) Uygulamalı eğitim, kuramsal eğitim ve klinik hizmet sürelerinin

dağılımı ve bu konudaki düşünceleriniz: c) Araştırma için harcanan zamanın tanımı: d) Okumaya kalan zamanınız:

Eğitim kaynakları eğitiminizin başında yazılı olarak belirtilmiş midir?

7. Yazılı ve süreli olarak iki yönlü (eğiticilerin ve sizin düşünceleriniz) geri bildirim yapılıyor mu?

8. Sonuç yorumu:


III. Ziyaret Kurulu İçin Değerlendirme ListesiBu liste, eğitim kurumu ziyareti sırasında, Ziyaret Kurulu raporuna temel oluştur-mak üzere kullanılacaktır.

1. Genel değerlendirme a) Anabilim dalı başkanı/klinik şefi (özel dal hastanesiyse başhekim) ve

eğitilenler tarafından verilen bilgilerin, değerlendirme formlarında aktarılan bilgiler ile örtüşüp örtüşmediğinin kontrol edilmesi

b) Eğitimin verildiği kurumun alt yapısı ile ilgili bilgilerin gözden geçirilmesi: Binanın durumu, eğitim birimlerinin durumu, servis yatakları, günlük bakım birimleri vb.

c) Kliniğin yapısı ile ilgili bilgilerin gözden geçirilmesi: Yatak dağılımı, günlük bakım, ayrı muayene ve tedavi odaları vb.

d) Klinikteki özellikli bölümler ile ilgili bilgilerin gözden geçirilmesi: Acil poliklinik, tecrit odası, EKT odası vb.

e) Ayaktan takip biriminin (poliklinik) yapısı ile ilgili bilgilerin gözden geçirilmesi: Büyüklüğü ve organizasyonu, yerleşimi, donanımı, randevü sistemi, muayene bölümleri, uzman süpervizyonu, kayıt sistemi, eğitilenIerin poliklinikte kalış süreleri, hasta sayısı ve acil olgu sayısı vb.

f ) Kurumda çalışan eğitici ve eğitilenlerin sayısı ve çalışma saatlerinin denetimi

g) Son 5 yılda uzman olan hekim sayısı h) Her bir eğitilenin sorumlu olduğu yatan hasta sayısı ve eğiticiler

tarafından süpervizyon verilme koşulları i) Klinik ve eğitim vizitlerinin düzeni ve kim tarafından gerçekleştirildiği j) Hasta başvurusu ile ilgili düzenlemeler l) Hasta sevk ve idaresiyle ilgili düzenlemeler m) Acil olgularla ilgili düzenlemeler n) Diğer sağlık personeli ile ilişkiler o) Diğer tıp birimleriyle ilişkiler p) Kurumdaki kalite gelişimi ve denetimi ile ilgili işlemler

2. Laboratuvar hizmetleri (psikoloji, nöropsikoloji, elektrofizyoloji, uyku vb.) a) Laboratuvarın özellikleri, niteliği, olanakları ve yapılan ölçümler b) Uygulayıcıların sertifikasyonları c) Laboratuvar birimlerinde eğitim olanakları


d) Klinik laboratuvarda çalışanlar ile klinikte çalışanlar arasındaki konsültasyonların düzenlenmesi

3. Acil hizmetleri

a) Acil hizmetinin nasıl verildiği? (Hastanenin genel acil servisi, psikiyatri acil polikliniği).

a) Acil hizmet sorumlusu var mı? Varsa, akademik unvanı? b) Görevli doktorlar bu birimdeki uygulamalara katılarak acil psikiyatrik

uygulamalarda deneyim kazanabiliyorlar mı?

4. Rehabilitasyon Verilen hizmetlerin düzeni, yaygınlığı, halk sağlığı servisleri ile

bağlantı, hemşire ve sağlık personelleriyle düzenli toplantılar

5. Diğer tıp alanları ve kurumlarla ilişkiler Diğer tıp dallarıyla ortak eğitim toplantıları ve eğitim amaçlı servis

vizitleri, diğer hastanelerin uzmanlık eğitimi olanaklarına ulaşım, birinci basamakla ilişkiler.

6. Araştırmalar a) Araştırma olanakları b) Araştırma projelerine katılım ve zaman ayırma kolaylığı asistan

hekimler için sağlanıyor mu? c) Son 5 yıl içindeki yayınların sayısı, niteliği ve yazar sıralamasının

değerlendirilmesi

7. Kütüphane a) Eğitim verilen kurum ve hastanedeki kütüphanenin durumu, genel

kaynak kitaplara ulaşılabilirlik, abone olunan dergi ve kitap sayısı, kitapların güncelliği

b) İnternet ve diğer bilgisayar tabanlı araştırma olanaklarına erişim ve bunlardan yararlanabilme

8. Kayıtlar a) Arşivleme (genel ve klinik arşivi) b) Hasta dosyalarında tanı, ayırıcı tanı ve tedavi programlarının, yapılan

işlemlerin sonuçlarının yer aldığı epikrizler, çıkış kağıtları vb. yer alıyor mu?


9. Asistan hekimlerle görüşme (Ziyaret Kurulu, ziyaret edilen eğitim ku-rumunda 10 ya da daha az sayıda asistan hekim var ise, tüm asistan he-kimlerle; 10’dan fazla sayıda asistan hekim var ise, 10’dan az olmamak üzere, her bir eğitim yılını göz önüne alarak belirleyeceği sayıda asistan hekim ile görüşme yapar. Görüşme öncesinde Ziyaret Kurulu tarafın-dan görüşme içeriğinin gizliliği hakkında güvence verilir.)

a) Asistan hekimler, ulusal gereksinimler ve eğitim programı hakkında bilgili mi?

b) Mevcut çalışma koşullarının kendi gereksinimlerini karşılayacak düzeyde olduğunu düşünüyorlar mı?

c) Çalışmaları yeterli ve uygun mu? d) Verilen eğitim hakkında ne düşünüyorlar? Eğitime en çok hangi düzeydeki eğitmen katkıda bulunuyor? Uzmanlık eğitimi programı hangi sıklıkla ve yöntemlerle

değerlendiriliyor? Eğitim alanlar hangi sıklıkla ve yöntemlerle değerlendiriliyor? e) Araştırma için yeterli zaman var mı? f) Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesinin (Asistan Karnesi) kontrol edilmesi g) Uzmanlık eğitimi ve hasta bakım sürecinde etik ilkelere uyma

konusunda ne düşünüyorlar?

IV. Ziyaret Raporu ÖrneğiZiyaret Raporu, bu örnekte yer alan bölümleri ve bilgileri içerecek şekilde Ziyaret Kurulu tarafından yazılacaktır.

1. Bölüm: Anabilim dalı başkanı//klinik şefi, eğitim sorumlusu, öğretim üyeleri, eğiticiler ve asistan hekimlerle ilgili temel bilgiler a) Anabilim dalı başkanı/klinik şefi, eğitim sorumlusu, diğer tüm eğiticiler

ve asistan hekimlerin; adres, isim, üniversite mezuniyet tarihi, uzmanlı-ğını aldığı yer ve tarih, varsa özel eğitici sertifikasının tarihi, üyesi oldu-ğu ulusal veya uluslararası mesleki topluluklar, son 5 yıl içinde katıldığı psikiyatri alanındaki toplantılar, son 5 yıl içindeki bilimsel yayınları, aldığı özel eğitimler, hastanede diğer eğiticilerle iletişimi, kurumda uy-gulama alanının ne ile ilgili olduğu, geçmiş olduğu özel eğitimler, mes-leki özel ilgi alanlarının belirtilmesi.

b) Eğitici kadrosu yeterince geniş ve eğitim konusunda yeterince deneyim-li ve etkin mi?


2. Bölüm: Eğitim veren kurum hakkında temel bilgiler a) Eğitim veren kurumun, binanın/binaların, eğitim birimlerinin

tanımlanması. b) Yatan hasta tedavi birimlerinin yapısı: Klinikte yatak sayısı ve dağılımı,

yerleşimi, donanımı, uzman hekim süpervizyonu, asistan hekimlerin kalış süreleri, kayıt sistemi ve düzeni, asistan hekimlerin yatan hasta birimlerinde izledikleri hasta sayısı.

c) Klinikte gündüz bakım biriminin, ayrı yatak, muayene odaları ve tek-nik gereksinimlerin bulunması.

d) Ayaktan hasta takip birimlerinin yapısı: Büyüklüğü ve organizasyonu, yerleşimi, donanımı, randevu sistemi, uzman hekim süpervizyonu, asistan hekimlerin kalış süreleri, kayıt sistemi ve düzeni, asistan he-kimlerin ayaktan takip birimlerinde karşılaştıkları hasta sayısı, acil olgu sayısı.

e) Eğitim veren kurum, eğitim için gerekli olanakları sağlayabiliyor mu? f ) Klinik ve bilimsel etkinlikler için kaynak bulunabiliyor mu (yurtiçi ve

yurtdışı araştırma fonları vb.)?

3. Bölüm: Klinik etkinlikler a) Klinik çalışma

i. Yatan hasta ve gündüz bakım tedavi birimlerinde hastaneye kabul edilen hasta sayısı, hastanede ortalama kalma süresi.

ii. Ayaktan hasta takip birimleri ve takip edilen hasta sayıları. iii. Yıllık olarak gerçekleştirilen tanı ve tedavi yaklaşımlarının sayısı ve

çeşitleri (eğitim veren birimin yıllık raporlarına bakılır). iv. Klinik işlemlerin sayısı ve çeşitliliği, tam bir uzmanlık eğitimi

programı için uygun ve yeterli mi?v. Klinik çalışma iyi düzenlenmiş ve sistematik mi?

b) Kayıtlar i. Merkezi tıbbi kayıtlar, tanıların istatistiksel amaç için elde edilebilir

olması. Kodlama tipleri, girişimler, komplikasyonlar, olaylar, takip sırasında kayıtlara ulaşılabilirlik.

ii. Hasta kayıtlarının durumu: Kayıt sisteminin organizasyonu, yatan-ayaktan hasta için tutulan kayıtlar, laboratuvar raporlarının bulunabilirliği, ön tanının yazılıp yazılmadığı, ayırıcı tanı, araştırma programı ve/veya tedavisi, tanısal veya tedavi edici girişimlerin kayıtları, taburculuk sırasında özet ve sonuç yazılıp yazılmadığı, başka bir hekime


sevk edildiğine dair rapor. Bu raporun asistan hekimler ile tartışılıp tartışılmadığı ve sorumlu eğitimci tarafından onaylanıp onaylanmadığı.

c) Diğer branşlarla bağlantı i. Konsültasyonlar, birlikte yapılan klinik konferanslar, multidisipliner

tedaviler. ii. Ayaktan takip edilen hastalarla ilgili sağlık personeli (acil tıp

teknisyenleri, ev bakım personeli vb.) ile bağlantı. d) Eğitim

i. Şimdiki ve son 5 yıldaki asistan hekim sayısı, asistan hekim başına yatak sayısı, klinik etkinliklerde uzman hekimlerin süpervizyonları.

ii. Genel eğitim amaçlı vizitlerin sayısı ve klinik konferans, bilimsel toplantı sayıları.

iii. Makale tarama ve araştırma olanakları, bilimsel makale yazımı ile ilgili eğitim.

iv. Eğitimin değerlendirilmesi: Düzenli değerlendirme ve sınavlar. v. Olumlu bir eğitim ortamı sunuluyor mu? vi. Asistan hekim sayısı eğitim veren kurumun alt yapı ve olanaklarına uygun mu? vii. Kurum tatmin edici bir kuramsal eğitim verebiliyor mu? viii. Kurum nitelik denetimi belgesi var mı ya da bu yönde çalışmalar

yapılıyor mu?

4. Bölüm: Araştırmayla ilgili etkinlikler (Eğitim Kurumu ve Programı Değerlendirme Formu’nda araştırmayla

ilgili etkinlikler yer almaktadır. Ziyaret sırasında eğer ek bilgiler elde edilmiş ise, bu veriler formda yer alan bilgilere eklenmelidir.)

Kurum asistan hekimlere araştırma yapma olanağı sunuyor mu?

5. Bölüm: Asistan hekimlerden elde edilen bilgiler (Asistan hekimlerle eğitim kurumunda verilen eğitim konusunda yapı-

lan görüşmelerin raporu) a) Asistan hekimler, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu’nun oluşturduğu eği-

tim programı ve çekirdek eğitim müfredatı hakkında bilgili mi? b) Mevcut çalışma koşullarının kendi gereksinimlerini karşılayacak düzey-

de olduğunu düşünüyorlar mı? c) Çalışmaları yeterli ve uygun mu? d) Verilen eğitim hakkında ne düşünüyorlar?


e) Eğiticilerin eğitime katkısı hangi düzeyde? f ) Eğitim hangi sıklıkla süpervizyon altında veriliyor? g) Araştırma için yeterli zaman var mı? h) Asistan karnesinin kontrol edilmesi i) Uzmanlık eğitimi ve hasta bakım sürecinde etik ilkelere uyulması konu-

sunda ne düşünüyorlar?

6. Bölüm: Sonuç a) Ziyaret Kurulu tarafından ziyaret edilen kuruma ilişkin genel izlenim,

eksiklikler, zamanla düzeltilebilir aksaklıklar. b) Kurumun belgelendirilmesi konusundaki öneri.

7. Bölüm: Öneriler Ziyaret Kurulu’nun eğitim veren kuruma önerileri.

8. Bölüm: Ziyaret Kurulu

Ziyaret Kurulu’nda yer alan kişilerin isim ve adresleri ve başkanın imzası.

TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu’na Kurum Ziyareti talebiyle başvuran eğitim kurumlarının, Psikiyatri Akreditasyon Altkurulu tarafından ha-zırlanan Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programı’nda belirlenen esaslar uyarınca ziyareti gerçekleştirilir.

Eğitim kurumunun, Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterliği açı-sından değerlendirilme aşamasında kullanılmak üzere Kurumsal Asgari Yeterlik Ölçütleri oluşturulmuştur.

Kurumsal Asgari Yeterlik Ölçütleri, eğitim kurumuna Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi verilebilmesi için, bulunması zorunlu koşulları içerir.

Kuruma Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi verilebil-mesi için, ‘A’ ve ‘B’ ile belirtilen tüm koşulların karşılanması gerekir.

‘A’ ile belirtilen koşulların karşılandığı, ‘B’ ile belirtilen koşulların kar-şılanmadığı durumda, eğitim kurumuna, Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programı uyarınca, 5 yıldan daha kısa süre içinde ve 1 yıldan az olma-mak koşuluyla ziyaret edilip yeniden değerlendirilmek üzere “koşullu” Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi verilir.

Koşullu Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi verilen eği-tim kurumları, Eğitim Kurumlarını Ziyaret Programı uyarınca, Ziyaret Kurulu tarafından yeniden ziyaret edildiklerinde, kurumun Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi alabilmesi için, Kurumsal Asgari Yeterlik Ölçütleri’nin tümünü karşılaması gerekir. Ölçütlerin karşılanmadığı durumda belgelendirme yapılmaz, daha önce verilen

“koşullu” belge geçersiz olur.

Psikiyatri Kurum Eğitim Programı Yeterlik Belgesi Verilme KoşullarıRaşit Tükel, Ercan Abay, Cem Atbaşoğlu, Ali Savaş Çilli, Hayriye Elbi, Mustafa Sercan, Zeliha Tunca, Berna Uluğ, Medayim Yanık

11

Klinik Uygulamalar ve Altyapı

A. Asistanların klinik uygulamalarda yeterli deneyime sahip olmaları için gerekli düzenlemelerin olması Hasta takibinde eğitim yılıyla artan derecelerde klinik yetki ve

sorumluluk Yeterli sayı ve çeşitlilikte hasta Hastaların yeterli düzeyde süpervizyon altında takibi

Asistanların eğitim programının amaç ve hedeflerine ulaşabilmeleri için, yeterli sayıda ve çeşitlilikte ayaktan ve yatan hasta akışına imkan veren ve muayene, tanı ve tedavi işlemlerinin uygulandığı özel olarak ayrılmış ve yeterli donanıma sahip mekanların varlığı. A. Beceri eğitimi değerlendirilirken, TPD Psikiyatri Yeterlik

Kurulu Psikiyatri Uzmanlık Eğitimi Programı’nda Ek 3’te yer alan Çekirdek Becerileri Edinmek İçin Yapılması Gerekenlerin Sayısı ve Yıllara Göre Dağılımı temel alınır.

A. Uzmanlık öğrencileri, 5 yıllık bir eğitim programında, 12 aydan az, 24 aydan fazla olmayacak şekilde, yatan hastaların tanı ve tedavisinden sorumlu olmalıdır.

A. Uzmanlık öğrencileri, kısa ve uzun süreli hasta takibini içeren ayaktan hasta tedavisi programında, düzenli bir süpervizyon altında, en az 16 ay geçirmelidir.

B. Uzmanlık öğrencileri, konsültasyon-liyezon psikiyatrisinde en az 4 ay süreyle beceri edinmeli ve deneyim kazanmalıdır.

Kurumsal Asgari Yeterlik ÖlçütleriRaşit Tükel, Ercan Abay, Cem Atbaşoğlu, Ali Savaş Çilli, Hayriye Elbi, Mustafa Sercan, Zeliha Tunca, Berna Uluğ, Medayim Yanık

12


A. Asistanların psikiyatrinin temel alanlarında yeterli klinik deneyim kazanmaları için gerekli eğitim ortamının bulunması (temel alanlarda kurumsal olanaklardaki yetersizlik nedeniyle eğitim verilemediğin-de, eğitimi sağlamak amacıyla kurumlar arası rotasyon ya da afili-asyon olanaklarının değerlendirilip değerlendirilmediği göz önüne alınacaktır) Yatan hastalar Ayaktan hastalar KLP Acil hastalar Yaşlılık psikiyatrisi Alkol-madde kötüye kullanımı / bağımlılığı Adli psikiyatri

B. Klinik çalışmalarda ekip anlayışının olması

B. Psikoterapi eğitimi için gerekli koşulların oluşturulması Asistanların yeterli düzeyde kuramsal psikoterapi eğitimi almaları Asistanların psikoterapilerde beceri-tutum edinmeleri ve deneyim

kazanmaları Psikoterapi süpervizyonunun verilmesi

B. Araştırma Araştırma ortamlarının bulunması Asistanlara araştırma yöntemleri, makale yazma ve yayın etiği

konusunda eğitim verilmesi Asistan ve uzmanların kongre ve eğitim toplantılarına katılmaları ve

bildiri sunmaları için gerekli düzenlemelerin yapılması

Eğitim Programı A. Eğitim Programının Düzenlenmesi ve Denetimi

Eğiticilerin ve uzmanlık öğrencilerinin Psikiyatri Eğitim Programı ve Psikiyatri Çekirdek Eğitim Programı’nı (ÇEP) bilmeleri, özümsemeleri ve uygulamaları

Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgelerinin kullanılması ve denetimlerinin belirli aralıklarla eğiticiler tarafından yapılarak onaylanması

179Kurumsal Asgari Yeterlik Ölçütleri

Asistan eğitim programının öğretim üyelerinden ve uzmanlık öğrencileri temsilcisinden oluşan ve eğitim politikasını belirleyen bir Eğitim Kurulu tarafından oluşturulması

Asistanlara yönelik yıllık eğitim programının yazılı olarak oluşturulması ve uygulanması; asistanların eğitim programlarına düzenli olarak katılmaları (halen uygulanmakta olan da dahil olmak üzere son 3 yılın Yıllık Eğitim Programı yazılı olarak oluşturulmuş olmalıdır).

Kuramsal eğitimin, eğiticiler tarafından 4 yıl boyunca, haftada en az 4 saat, sistemli ve yapılandırılmış bir didaktik eğitimi (dersler, seminerler vb.) içerdiği belgelenmelidir.

Her uzmanlık öğrencisinin eğitim seminerleri ve vizitlerine ek olarak, haftada en az bir saat, yılda en az 40 saat olmak üzere eğitim süpervizyonu aldığı ve süpervizyonlarının düzenli bir program dahilinde uygulandığı belgelenmelidir.

Asistanlardan eğitim programına yönelik anonim olarak yazılı geri bildirimler alınması

Seminerler, dersler ve diğer eğitim uygulamaları için ayrılmış yeterli mekan ve donanımın olması

Eğiticiler A. Eğitim kurumunda eğiticilerin uzmanlık eğitimi programına sis-

temli olarak katılmaları ve asistanlar tanı ya da tedaviye ilişkin bir so-runla karşılaştığında süpervizyon vermeye hazır olmaları

A. Eğitim kurumunda psikiyatrik uygulamaların geniş bir yelpazesinde deneyim kazanmış en az 3 eğiticinin bulunması; eğiticilerin sayısının eği-tim alanın kişisel olarak yakından izlenmesini sağlamak ve yeterli düzeyde süpervizyonunu temin etmek için eğitim alanların sayısıyla orantılı olması

B. Eğiticilerin, Eğiticilerin Gelişimi Kursu’na katılıp sertifika almaları

Asistanlar A. Her asistanın gelişiminin, eğiticiler tarafından sistemli ve düzenli

olarak değerlendirilmesi; asistanla yeterli sıklık, süre ve derinlikte, eği-tim amaçlarına uygunluğun dikkate alındığı, mesleki gelişimi değer-lendirme oturumlarının yapılması


A. Asistanlar tarafından tutulan klinik kayıtların, yeterli bir hastalık öyküsü, çok iyi bir ruhsal durum, fizik ve nörolojik muayene bulgula-rı, yeterli bir tedavi planı, hastalığın gidişine ilişkin düzenli notlar ve epikriz içermesi

A. Asistanlara eğitim sürecinde, diğer değerlendirmelerin dışında, ku-ramsal bilgi ve klinik becerileri sınamaya yönelik olarak yılda en az bir yazılı sınav ve beceri değerlendirilmesinin yapılması

A. Olumlu bir eğitim ortamı yaratabilmek için asistanların rahatça bilgi kaynaklarına ulaşabilecekleri ve çalışabilecekleri ortamların bu-lunması (asistan odası, nöbet odası ve internet erişimi)

A. Güncel temel psikiyatri kitaplarının bulunduğu bir kütüphanenin ve ulusal ve uluslararası literatüre ulaşmayı sağlayacak çevrimiçi veri tabanlarına erişim olanaklarının bulunması

Rotasyonlar A. Çocuk psikiyatrisi, nöroloji ve iç hastalıkları rotasyon programının,

ilgili kliniklerle işbirliği içinde verimli bir şekilde düzenlenmesi

IV. BölümYeterlik Sınavları

Her eğitim sürecinde olduğu gibi tıpta uzmanlık eğitimi sırasında da öğrenenin ne bildiğini ve ne yapabildiğini güvenilir bir şekilde saptayabilmek zorunludur. Uzmanlık eğitimi sırasında ya da sonrasında ölçülen ve değerlendirilen kişinin mesleki yetkinliğidir. Tıpta mesleki yetkinlik “iletişim, bilgi, teknik beceriler, kli-nik akıl yürütme, duygular ve değerleri sağduyulu olarak, bireyler ve toplum ya-rarına kullanma alışkanlığı” olarak tanımlanır.

Tıpta mesleki yetkinliğin ölçme-değerlendirmesi kolay değildir. Mesleki yet-kinlik birbirinin üzerine binen bilgi, problem çözme, performans ve uygulama basa-makları olarak şekillendirilebilir. Son yıllarda üstbilişsel yetiler olarak adlandırılan kendi öğrenme sürecini düzenleyebilme becerileri de mesleki yetkinliğe eklenmiş-tir. Mesleki yetkinliğin her basamağının değerlendirilmesi farklı ölçme-değerlen-dirme yöntemleri ile yapılır.

Eğitim süresince sınanması istenen hedeflerin önceden açık olarak ortaya konulması, eğitilenlerin sınanmak üzere öğrenmesine, eğiticilerin ise sınamak için eğitmesine yardımcı olacaktır. Eğitim alanın ölçüldüğünü bildiği bece-rilere olan farkındalığı artar ve bu becerileri daha fazla içselleştirir. Eğitimin başından itibaren bütün eğitim süreci boyunca değerlendirilecek noktaların, eğitilenlerle paylaşılması ve bütün geri bildirim görüşmelerinde vurgulanması önemlidir.

ABD’de Amerikan Tıp Uzmanları Kurulu’nun (American Board of Medical Specialists) desteği ile Tıp Mezunları Birliği Akreditasyon Konseyi’nin (Accreditation Council on Graduate Medical Association/ACGME) başlattığı bir projede uzmanlık alanından bağımsız olarak uzman hekimden beklenen ge-nel yetkinlikler tanımlanmıştır. Bu yetkinlikler hasta bakımı, tıbbi bilgi, uygu-lamaya dayalı öğrenme ve gelişim, insan-ilişkileri ve iletişim becerileri, profes-yonellik ve sistemlere dayalı uygulama olarak sıralanmaktadır. Bu genel çerçeve içinde her uzmanlık alanı eğitimde kendine özgü genel yetkinlik alanlarını be-

Yeterlik SınavlarıTPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu - Sınav Altkurulu Çalışmaları

Aylin Uluşahin, Fisun Akdeniz, Pınar Çetinay, İbrahim Eren, Figen Karadağ, Sibel Mercan, Lut Tamam

13


lirlemek, bunlara uygun sınama yöntem ve araçlarını saptamak ve kullanmakla yükümlüdür.

Benzer çalışmalar Türkiye’de de Türk Tabipler Birliği-Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (TTB-UDEK) tarafından yönlendirilmektedir. Ülkemizdeki uzmanlık dernekleri uzmanlık eğitimi veren akademik kurumlar ile işbirliği için-de eğitim hedeflerini belirlemektedir. Bu çalışmalar uzmanlık alanına özgü genel mesleki yetkinliklerin tanımlanması, bu yetkinlikleri temel alan özgül hedeflerin konulması ve eğitimin buna göre planlanmasını amaçlamaktadır. Etkili bir ölçme değerlendirme yapılabilmesi ancak alana özgü uygun tanımlamalar ve hedeflerin oluşturulması ile mümkündür. Türkiye Psikiyatri Derneği Yeterlik Kurulu çalış-malarını bu doğrultuda yürütmektedir.

Psikiyatri Yeterlik SınavlarıSınav Altkurulu, ölçme-değerlendirme çalışmalarını Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu’nun geliştirdiği programlara dayandırmaktadır. Yeterlik sı-navları adayın yeterlik belgesi alıp almamasına karar verdiren bir sınama (summa-tive assessment) yöntemidir.

Psikiyatri yeterlik sınavları Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) Psikiyatri Yeterlik Kurulu Sınav Altkurulu ve Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi (EÜTF) Tıp Eğitimi Anabilim Dalı işbirliği ile 2006 yılından beri her yıl, yılda bir kez gerçek-leştirilmektedir. Psikiyatri yeterlik sınavları iki aşamada yapılır. Yazılı sınavın ya-pıldığı birinci aşamada başarılı olan adaylar, ikinci aşama olan uygulama sınavına katılmaya hak kazanır.

Yeterlik Yazılı Sınavı Psikiyatri yeterlik sınavlarının birinci aşaması 5 seçenekli, çoktan seçmeli, yüz soruluk bir yazılı sınavdır. Yazılı sınav bilgi ölçmeye yöneliktir. Çoktan seçmeli sınavlar geniş bir alandaki bilgi düzeyini taramaya elverişlidir; ayrı-ca nesnel, standart ve kolay değerlendirilebilir olma avantajlarını taşır. Yazılı sınav soruları üniversite ve eğitim araştırma hastanelerinde çalışan bütün pro-fesör, doçent, şef ve şef yardımcılarından her sınav için istenen sorulardan oluşan havuzdan seçilir. Konu ağırlıkları Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulunun oluşturduğu konu ağırlıklarına göre belirlenir (bkz. Tablo 1). Yazılı sınav soruları belirlendikten sonra, soruların zorluk derecesi iki ya da üç uzman tarafından tek tek belirlenip kabul edilebilir başarım düzeyi hesaplanır. Bu hesaplamayla sınavın geçme/kalma sınırı saptanır. Sınav hazırlandıktan sonra hazırlık aşamalarında görev almayan bir ya da iki uzman hekim deneme

185Yeterlik Sınavları

amacıyla sınavı alır. Bu pilot uygulama hem anlaşılması güç soruların olup olmadığını değerlendirmeye hem de sınava ne kadar süre verileceğini sapta-maya yardımcı olur.

Yeterlik Uygulama SınavıSınavın uygulama aşaması ise adayın performansını ölçen Nesnel Örgün Klinik Sınav / NÖKS (Objective Structured Clinical Examination/OSCE) yapısında olur. Bu sınav belli becerileri hazırlanan farklı istasyonlarda ölçmeyi amaçlar. Bu istasyonlarda eğitilmiş profesyoneller önceden kurgulanmış hasta rolünü stan-dart olarak oynarlar. İstasyona giren adaya o istasyona ait bilgi ve adaydan bekle-nen görev yazılı olarak verilir, ardından hasta rolündeki kişinin odaya girmesiyle değerlendirme başlar. Değerlendirme bir gözlemci tarafından Değerlendirme Rehberi adı verilen bir kontrol listesi aracılığıyla yapılır. Adaylar istasyonları ön-ceden belirlenen sırayla dolaşırlar.

NÖKS yapısındaki sınavlar hazırlaması güç ve maliyeti yüksek olmakla be-raber, klinik bilgi ve becerileri değerlendirmek amacını taşıyan karar verdiri-ci sınavlar için çok uygundur. Tıp eğitiminin her aşamasında bütün dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. NÖKS, ülkemizde, çeşitli uzmanlık alanları-nın yeterlik sınavlarında uygulanmakla birlikte, psikiyatri alanında dünyada ilk kez, TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu tarafından psikiyatri yeterlik sınavında uygulanmıştır.

Psikiyatri yeterlik uygulama sınavlarında 6 istasyon hazırlandı. 2006 yılında bütün istasyonlarda hasta rolü oynayan profesyoneller kullanıldı ve adaylar her istasyonda 10 dakika kaldılar. Son iki yıldır 5 istasyonda 10 dakikalık hasta görüşmesi yer alırken, 20 dakikalık bir istasyonda adaydan adli rapor düzen-lemesi istendi. Hasta görüşmesi içeren istasyonlardan her birinde, sık görülen ruhsal hastalıklarla ilgili muayene, ölçek kullanma, ayırıcı tanı, bilgilendirme ya da tedavi planı gibi tek bir noktaya odaklanıldı. Uygulama sınavında aday-dan o istasyonda beklenilen görev Aday Yönergesinde (Bkz. Ek 1) açık olarak belirtildi.

Her istasyonda sergilenmesi gereken işlem/beceri basamaklara bölünür ve her basamak için puanlar belirlenerek Değerlendirme Rehberleri / Kontrol Listeleri oluşturulur. Kontrol Listesinde adaydan istasyonda yapması beklenen her işlem puanlanmıştır. Bir ya da iki gözlemci, adayları izleyerek ellerinde-ki Gözlemci Yönergesine uygun olarak Değerlendirme Rehberini doldururlar (Bkz ek 2). Psikiyatri yeterlik uygulama sınavlarının ilk ikisi EÜTF Tıp Eğitimi Anabilim Dalı Simüle Hasta Laboratuarında gerçekleştirildi. NÖKS türü sı-navlara uygun olarak hazırlanmış bu laboratuarda gözlemciler camlı bölmeden


adayı izleyebilir ve kulaklık sistemi ile görüşmeyi dinleyebilir. Bu laboratuarın kayıt olanaklarının bulunması sayesinde 2006 ve 2007 yıllarında yapılan ye-terlik sınavlarının ses ve görüntü kaydı alınabildi. 2008 yılı uygulama sınavı ise kongre sırasında, otel salonlarında oluşturulan istasyon düzenlenmesi ile yapıldı. Bu sınavda gözlemciler değerlendirmelerini görüşmenin yapıldığı istas-yonda oturarak yaptılar. Bu sınav kayıt edilemedi.

NÖKS türü sınavların düzenlenmesinin güç ve masraflı olduğunu belirt-miştik. Bu sınavın hazırlık aşamasında önce konular belirlenir ve bu konu-nun uzmanı olan aynı zamanda NÖKS türü soru hazırlamayı bilen öğretim üyelerinden istasyonu hazırlaması istenir. Her istasyon için Aday Yönergesi, Gözlemci Yönergesi, Değerlendirme Rehberi ve Standardize Hasta Yönergesi hazırlanır. Standardize Hasta Yönergesi, hasta rolünü oynayacak kişinin rolü-nü tanımlayan, söylemesi, sorması ve özellikle söylememesi gereken noktaların tanımlandığı yönergedir. Bir örneği Ek 3’te verilmektedir. Bu yönerge hasta rolünü oynayacak profesyonellerin hazırlanması sırasında kullanılır. Uygulama sınavından kısa bir süre önce, Sınav Altkurulu üyeleri tarafından sınavda görev alacak gözlemcilerin katıldığı bir pilot uygulama yapılır ve bu uygulamanın ses ve görüntü kaydı alınır. Bu pilot uygulama sırasında istasyonlarda iyi işle-meyebileceği düşünülen noktalar değiştirilir, hasta rolü oynayan kişilere geri bildirim verilir ve önerilerde bulunulur; her istasyon için geçme-kalma sınırı belirlenir.

Sınavdan SonraSınav soruları adaylara verilmez. Bunun nedeni yazılı sınav soru havuzunun genişletilmesi zorunluluğudur. Her iki sınavdan sonra adaylardan sözlü ve ya-zılı geri bildirim alınır. Uygulama sınavından sonraki geri bildirim oturumuna hasta rolü oynayan kişiler de katılır. Yazılı sınav kağıtları okunduktan sonra, adaylara, her sorunun doğru yanıtını ve adayın yanıtını, konu alanlarına göre soru sayılarını, adayın kendisinin ve sınava tüm katılanların doğru yanıt orta-lamalarını ve başarı durumunu belirten bir belge gönderilir. Uygulama sınav-larından sonra değerlendirme rehberleri incelenerek her adaya, her bir istas-yondaki başarı ve genel başarı düzeyi yazılı olarak bildirilir. Sınavlardan sonra Yeterlik Belgesi kazananlar duyurulur; TPD sitesinde özgeçmişleri yayımlanır; sınavların yapılış tarihine göre, TPD Yıllık Toplantısı/Bahar Sempozyumları ya da Ulusal Psikiyatri Kongresi’nde yapılan törenle Yeterlik Belgeleri sunulur. Sınavda başarısız olanlar ise açıklanmaz.


Psikiyatri Yeterlik Sınavlarının Değerlendirmesi 2006-2008 arası dönemde toplam 25 psikiyatri uzmanı yeterlik belgesi almaya hak kazandı. 2007 yılında TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi son yıl asis-tanlarının da yazılı sınava girebileceği şeklinde değiştirildi. 2008 yılında yapılan yazılı sınavda 12 asistan başarılı oldu ve uzman ünvanını aldıktan sonra uygulama sınavına girmeye hak kazandı.

Her sınav döneminden sonra EÜTF Tıp Eğitimi Anabilim Dalı tarafından bir sınav raporu hazırlanır. Bu raporda adayların mesleki ve demografik özellik-leri, başarı tabloları yer alır. Yazılı sınava ait istatistiksel değerler, sınavın geçer-lik güvenilirliği belirlenir, soruların nitelikleri (bilgi, kavrama, uyarlama, analiz), zorluk ve ayırıcılık düzeyleri hesaplanır, adayların geri bildirimleri değerlendirilir. Uygulama sınavı için de geçerlik güvenirlik özellikleri değerlendirilir, birden çok gözlemcinin katıldığı durumlarda gözlemciler arası güvenilirlik değerlendirmesi yapılır, adayların geri bildirimleri özetlenir. Raporda, sınavın geneliyle ilgili bir sonuç bölümü ve sonraki sınavlarda yol göstermesi amacıyla öneriler yer alır.

2006 yılındaki yazılı sınavı güvenilir; kapsam geçerliliği orta olarak hesap-lanmıştır. 2007 yılında sınava katılım az olduğu için sınav geçerlik ve güvenirlik istatistikleri yapılamamıştır. 2008 yılındaki yazılı ve uygulama sınavlarının ge-çerlilik ve güvenilirlik düzeyleri ise yeterli bulunmuştur. 2006-2008 yılları ara-sındaki sınav raporları incelendiği zaman, her üç sınavda da adayların uygulama sınavıyla ilgili olarak yazılı sınava oranla daha olumlu geri bildirim verdikleri görülmektedir.

Yeniden BelgelendirmeBazı ülkelerde yeterlik belgesinin yenilenmesi için yeniden sınava girerek başa-rılı olma koşulu bulunmaktadır. TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi’ne göre, psikiyatri yeterlik belgesi sınav tarihinden itibaren on yıl süreyle geçerlidir. Bir kere sınava girerek yeterlik belgesi almaya hak kazanan bir uzman hekim on yılın sonunda katıldığı bilimsel etkinliklerden kazandığı kredilerle Yeterlik Belgesinin süresini uzatabilecektir. Yeniden Belgelendirme ayrı bir bölümde ele alınmıştır.

Sorun alanlarıÜlkemizde, son yıllarda bütün uzmanlık alanlarında yeterlik sınavları yaygın-laşmaktadır. Şimdiye kadar günlük uygulamada gerekliliği fazla hissedilmese de yeterlik belgesi sahibi olmanın önemi, yakın zamanda kaçınılmaz olarak


artacaktır. Psikiyatri yeterlik sınavlarına başvuru özellikle geçen yıl bir artış göstermiştir. Ancak bu ilginin yaygınlaşması, Psikiyatri Yeterlik Belgesi sahibi olan uzman hekim sayısının artması konusunda özellikle eğitici ve yönetici olarak çalışan meslektaşlarımızın desteği çok önem taşımaktadır. Sınavların ulusal kongrelerin dışında ve büyük şehirlerde yapılmasının da yeterlik belge-si sahibi olan meslektaşlarımızın sayısının artmasında önemli rol oynayacağı kanısındayız.

Yeterlik sınavları, özellikle NÖKS türü uygulama sınavları yüksek maliyetli sı-navlardır. Yurtdışında adaylardan yüksek katılım ücretleri alınmaktadır. Psikiyatri Yeterlik Sınavlarına katılım sembolik bir ücret karşılığında olmakta, sınav gider-leri Türkiye Psikiyatri Derneği tarafından karşılanmaktadır.

Yeterlik sınavlarında kullanılan sorular yukarıda tanımlandığı gibi üniver-siteler ile Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde eğitici olarak görev yapan mes-lektaşlarımız tarafından oluşturulmaktadır. Çoktan seçmeli ya da NÖKS türü sınavlara soru hazırlamak bir eğitim ve deneyim gerektiren çok zaman ve emek isteyen bir iştir. Bu gönüllü katkının soru hazırlama kurslarıyla desteklenmesi gerekmektedir.

Sonuç2006 yılından bu yana psikiyatri yeterlik sınavları yapılmaktadır. TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu düzenlediği yeterlik sınavları ile ülkemizin koşullarına uygun olarak bir psikiyatri uzmanının klinik bilgi ve becerideki yetkinliğinin meslek örgütü tarafından belgelenmesinin sorumluluğunu taşımaktadır. Bu sorumlu-luğun yerine getirilebilmesi için, yeterlik sınavları kadar, Eğitim Programları Geliştirme Altkurulunun program geliştirme ve program hedeflerini belirleme,, Akreditasyon Altkurulunun eğitim kurumlarının asgari eğitim standartlarını kar-şılayabilecek yeterliliğe gelmesi konusundaki çalışmalarının da yaşamsal önemde olduğu açıktır.


Tablo 1. Yeterlik Yazılı Sınav Konuları ve Soruların Konulara göre Ağırlıkları

Hasta değerlendirmesi

Ruhsal durum muayenesi, fizik ve nörolojik muayene ve öykü almayı içeren klinik değerlendirme ve tanı koyma becerisi, ayırıcı tanı ve tedavi planının oluşturulması, tedavi izlemi

6

Büyüme ve gelişim Sosyal, emosyonel, bilişsel gelişim, gelişim kuramları 2

Acil psikiyatri ve kriz müdahalesi

Acil hastaya yaklaşım, acil hastanın stabilizasyonu ve yönlendirilmesi, intihar eğilimi olan hastaların değerlendirilmesi ve tedavisi, krizlere müdahale yöntemleri

4

Afet psikiyatrisi Afet durumlarında hastaya yaklaşım, hastanın değerlendirilmesi, tedavisi ve yönlendirilmesi 2

Tanı araçları ve psikolojik testlerin değerlendirilmesi

Yaygın olarak kullanılan tanı araçları ile psikolojik testlerin kullanımı ve yorumlanması, nöropsikolojik testler 2

Erişkin psikopatolojisi

Psikiyatrik bozuklukların tanı ve sınıflandırılması, psikopatoloji kuramları 16

Klinik psikofarmakoloji

Kısa ve uzun süreli farmakolojik tedaviler, ilaçların etki mekanizmaları 8

Fiziksel tedaviler EKT endikasyonları, kontrendikasyonları, uygulama biçimleri ve diğer fiziksel tedaviler 2

Psikoterapiler

Analitik yönelimli bireysel psikoterapide kuram ve teknikler 3

Bilişsel davranışçı terapilerde kuram ve teknikler 3

Grup terapileri endikasyon ve süreçleri hakkında bilgi 1

Aile terapileri (aile dinamiklerini tanıma, aileye danışmanlık ve müdahale teknikleri) 1

Diğer 1

Nöroloji, nöropsikiyatri

Psikiyatrik uygulamada karşılaşılan nörolojik bozuklukların etiyolojisi, tanı, ayırıcı tanı ve tedavisi, nöropsikiyatrik sendromlar

6

Toksikoloji İlaçların ve ilaç yan etkilerinin morbidite ve mortaliteye etkileri 1


Alkol ve madde kullanım bozuklukları

Yatan ve ayaktan alkol ve madde bağımlılığı hastalarında etiyoloji, tanı, arındırma ve uzun süreli tedavi 6

Yaşlılık psikiyatrisi Psikiyatrik bozukluğu olan yaşlı hastalarda tanı ve tedavi 3

Etik Tıp etiği ve psikiyatrik uygulamalarda etik ilkeler 2

Nörobilim Temel nöropatoloji, nöroanatomi, nörokimya, nörofizyoloji ve bilişsel nöropsikoloji, psikogenetik, beyin görüntüleme

6

Cinsel işlev bozuklukları

Cinsel işlev bozukluklarının etiyoloji, tanı ve ayırıcı tanı ve tedavisi 2

Cinsel kimlik bozuklukları

Cinsel kimlik bozukluklarında etiyoloji, tanı, ayırıcı tanı ve hastaya yaklaşım 1

İletişim becerileri Hastalar ve ailelerin, psikologlar, psikiyatri hemşireleri, sosyal hizmet uzmanları ile etkin işbirliği için gereken tanımlar

1

Çocuk ve ergen psikiyatrisi

Çocuk ve aileyle görüşme teknikleri, psikiyatrik bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde tanı ve tedavi konusunda deneyim kazanılması

3

Zekâ geriliği Zekâ geriliği ve diğer gelişimsel bozuklukları olan hastaların tanı ve tedavisi konusunda deneyim kazanılması

1

Liyezon konsültasyon

Dahili ve cerrahi servislerdeki hastaları içeren konsültasyon, liyezon psikiyatrisi uygulamaları, ruhsal hastalık, tıbbi hastalık ilişkisi

4

Psikiyatrik epidemiyoloji

Ruhsal bozuklukların sıklığı, biyolojik ve çevresel risk etkenleri 2

Toplum psikiyatrisi

Topluma dayalı koruyucu psikiyatri uygulamaları , psikososyal çevrenin bozuklukları etkisi, sosyal psikoloji, damgalama

2

Psikiyatrik rehabilitasyon

Ruhsal rehabilitasyon teknikleri yeti yitiminin rehabilitasyonu, sosyal beceri eğitim

2

Kültürel psikiyatri Ruhsal bozukluklarda kültürel etkenler, kültürler arası psikiyatri, sosyal grupların psikolojisi 1

Psikiyatri tarihi Psikiyatrinin kökeni ve tarihi gelişimi 1

Araştırma eğitimi Araştırma yöntemleri, literatürü eleştirel değerlendirebilme (kanıta dayalı tıp), temel biyoistatistik

1

Adli psikiyatri Kötü hekimlik uygulamaları, bilgilendirilmiş olur, rıza dışı hastaneye yatırma, vesayet vb. 4


NÖKS durağının rehberlerini hazırlayan: Dr. Tunç Alkın

Ek 1. Örnek Aday Yönergesi

TARİH:

ADAY YÖNERGESİ

DURAK NO:

TEDAVİ DÜZENLEME / BİLGİLENDİRME / SORULARI YANITLAMA

Bu durakta:

Psikiyatrik değerlendirmeniz sonucunda OKB tanısı koyduğunuz hastanın farmakolojik tedavisini düzenlemeniz, bu tedavi hakkında hastayı bilgilendirmeniz ve hastanın sorularını yanıtlamanız gözlemci tarafından puanlanarak değerlendirilecektir.

Bu durakta süreniz 10 dakikadır.

Hasta ile iletişiminiz sırasında gözlemci ile tartışmaya girmeyiniz, yapılması gerekenleri ona anlatmayınız, gözlemci ile konuşmadan, doğrudan hastaya uygulama yapınız. Gözlemcinin size tepki vermesini, yaptıklarınızın ve açıklamalarınızın doğrulanmasını / yanlışlanmasını beklemeyiniz.

Tarık Özer 24 yaşında, üniversite öğrencisi, erkek hasta. İki yıldır kir ve bulaşma obsesyonları ile kaçınma ve yıkanma kompulsiyonları var. Başka bir psikiyatrik bozukluğun eşlik etmiyor, daha önce 6 ay süren fluoksetin 80 mg/gün tedavisine yetersiz yanıt veren hastayla görüşmeyi tamamladınız. OKB tanısı koydunuz. Görüşmenin son bölümünde farmakolojik tedavisini düzenleyip

Hastaya önerdiğiniz ilaç/ilaçlar hakkında 3-4 dakika içinde gerekli bilgilendirmeleri yapınız.

Hastaya tedavi hakkında sorusu olup olmadığını sorunuz ve geri kalan zamanda hastanın tüm sorularını yanıtlayınız.


Ek 2. Örnek Gözlemci Yönergesi ve Değerlendirme Rehberi

TARİH:

STANDARDİZE GÖZLEMCİ YÖNERGESİ

DURAK NO:


Bu durakta adayın:

OKB tanısı koyduğu bir hastanın farmakolojik tedavisini düzenlemesi, tedavi hakkında hastayı bilgilendirmesi ve hastanın sorularını yanıtlaması sizin tarafınızdan puanlanarak değerlendirilecektir.

Bu durakta süre 10 dakikadır.

Sınava girmeden önce aday ve standardize hasta yönergelerini ve değerlendirme rehberini dikkatle okuyunuz.

Adayın size soracağı soruları yanıtlamayınız.

Aday beceriyi uygulamak yerine, yapması gerekenleri size anlatmaya başlarsa, ona beceriyi size anlatmamasını, doğrudan hastaya uygulama yapmasını söyleyiniz.

Tarık Ö. 24 yaşında, üniversite öğrencisi, erkek hasta. İki yıldır kir ve bulaşma obsesyonları ile kaçınma ve yıkanma kompulsiyonları var. Başka bir psikiyatrik bozukluğun eşlik etmediği ve daha önce 6 ay süren fluoksetin 80 mg/gün tedavisine yetersiz yanıt veren OKB tanılı hasta için

Adaydan,

Hastanın farmakolojik tedavisini düzenlemesi ve bu konuda hastayı bilgilendirmesi,

Hastanın ilaç yan etkileri ve alternatif tedaviler hakkındaki sorularını yanıtlaması istenmektedir.


Değerlendirme Rehberi

DURAK NO:TEDAVİ DÜZENLEME / BİLGİLENDİRME / SORULARI YANITLAMA

TARİH: ADAY ADI-SOYADI:

Yeterli Kısmen yeterli

Yetersiz

1 Hastaya fluoksetin dışında bir SGİ ya da klomipramin seçti ve ilacın adını hastaya söyledi. 1 0 0

2* Doğru başlangıç dozunda tedaviye başladı (1 puan). İlk bir ay içinde haftalık doz artışları ile titrasyon yaparak etkili doza (olağan hedef doza) çıkılacağını hastaya anlattı (1 puan).

2 1 0

3 Düzelmenin başlamasının 4-6 hafta alacağını belirtti 1 0 04 Tam yanıtın belirlenmesi için 8-12 hafta beklenmesi gerekeceğini belirtti 1 0 05 Olası SGİ yan etkileri açıkladı (her biri 0.25 puan)

a) GİS yan etkiler b) Cinsel yan etkiler (libido, ereksiyon ve ejekülasyon sorunları) c) Kilo değişiklikleri d) Baş ağrısıKlomipramin seçti ise baş ağrısı yerine antikolinerjik ve otonomik yan etkileri açıklaması puanlandırılır.

1 ...... 0

6 Hastaya hastalık veya tedavi hakkında sorusu olup olmadığını sordu 1 0 07 Hastanın düzeldikten sonra ne kadar ilaç kullanılacağı sorusunu “en

az 1-2 yıl” diye yanıtladı (Hastayı bilgilendirme sırasında bu bilgiyi spontan olarak söylediyse puanlandırılır) .

1 0 0

8 Hastanın “ereksiyon güçlüğü olduğunda neler yapılabileceği” sorusuna” aşağıdaki yanıtlardan her hangi birini verdi:

a) Haftada bir günlük ilaç tatilleri (cinsel ilişki öncesi)VEYA

b) İlaç eklemesi yapılabilir (isim vermesi gerekmiyor. Ancak bupropion, buspiron, amantadin, yohimbin, ginkgo biloba ekstresi, siproheptadin, mirtazapin, psikostimülanlar, sildenafil, tadalafil, verdanafilden her hangi biri doğru kabul edilir).

1 0 0

9 Hastanın “davranışçı tedaviler nedir, nasıl uygulanır ve etkileri nasıldır” sorularını yanıtladı

a) Bilişsel-davranışçı modeli açıkladıb) “Alıştırma” ve “yanıt engelleme” tekniklerinden söz ettic) Etkin birinci sıra tedaviler olduğunu açıkladıd) Tek başına ya da ilaçla birlikte uygulanabileceğini belirttie) Haftada 1-2 seans toplam 13-20 seans sürdüğünü belirtti

2 ...... 0

10 Hastanın “Tamamen düzelecek miyim?” sorusuna gereksiz umut vermekten kaçınan, gerçekçi bir yanıt verdi

“tam düzelmeniz mümkün ancak hastaların önemli kısmında kısmi düzelmeler, bazı belirtilerin devam etmesi ya da düzelmelerden sonra yinelemeler görülebiliyor”

1 0.5 0

TOPLAM PUAN

GÖZLEMCİ ADI-SOYADI: GÖZLEMCİ İMZASI:


Değerlendirme Rehberi-Ek

Değerlendirme rehberindeki 2. soruyu puanlarken yanıtın doğruluğunu aşağıdaki tabloya göre değerlendirin.


Ek 3. Simüle Hasta Yönergesi

TARİH:

STANDARDİZE HASTA YÖNERGESİ

DURAK NO:


Bu durakta adayın:

Obsesif kompulsif bozukluk tanısı alan bir hastanın ilaç tedavisinin düzenlemesi ve bu konuda hastayı bilgilendirmesi,

Hastanın tedavi, ilaç yan etkileri ve alternatif tedaviler hakkındaki sorularını yanıtlaması istenmektedir

gözlemci tarafından puanlanarak değerlendirilecektir.

Bu durakta süre 10 dakikadır.

Sınava girmeden önce aday ve standardize hasta yönergelerini ve değerlendirme rehberini dikkatle okuyunuz.Adayın size soracağı soruları aşağıda verilen hasta senaryosu doğrultusunda yanıtlayınız. Aday tarafından sorulmadıkça ek bilgi vermeyiniz. Adayın söylediklerinin ya da yaptıklarının yanlış / doğru / eksik vb. olup olmadığına ilişkin herhangi bir yorum yapmayınız. Adayın size sorduğu sorularda tıbbi terim kullanması durumunda soruları “anlayamadım” diyerek yanıtlayınız.

Siz Tarık Özer, 24 yaşında, üniversite öğrencisi, erkek hastasınız. İki yıldır kimseyle tokalaşmıyorsunuz, kirli olduğunu düşündüğünüz yerlere (kapı tokmakları, insanlar, dış tuvaletler vb) mikrop bulaşır düşüncesinin yarattığı korkuyla dokunamıyorsunuz ve pis olarak nitelediğiniz bir yere deydiğinizde çok uzun süre ellerinizi yıkıyorsunuz, giysilerinizi değiştiriyorsunuz. Başka bir psikiyatrik belirti ya da bozukluğunuz yok. Bir yıl önce bir psikiyatriste gittiniz ve size fluoksetin ilacını verdi. 6 ay süren fluoksetin günde 80 mg ( 4 kapsül) tedavisiyle çok az (% 10-15) düzeldiniz.


Karşınızdaki doktorunuz sizinle önceden hastalığınız hakkında konuştu. Yukarıdaki bilgileri sizden aldı ve Obsesif Kompulsif Bozukluğunuz olduğuna karar verdi. Şimdi tedavinizi düzenleyip size bilgi verecek.

Odaya girdiğinizde sandalyeye oturacaksınız. Görüşmenin zaten ortasında olduğunuzdan doktorunuz size doğrudan tedavinizde kullanacağınız ilaç hakkında bilgi verecek. Bu bilgilendirme 3-4 dakika sürecek ve siz hiç sözünü kesmeden dinleyeceksiniz. Anlatacaklarını dikkatle dinleyin, doktorunuz size:

* İlacın adını* Nasıl düşük dozdan başlayıp, dozu arttıracağınızı* Hangi doza çıkacağınızı* İlaç etkisinin ne zaman başlayacağını* İlaçların yan etkilerini (mide/barsak, kilo, baş ağrısı, cinsel yan etkiler vb)

ve alınacak önlemleri anlatacak.

SİZE TEDAVİ HAKKINDA BİR SORUNUZ OLUP OLMADIĞINI SORACAK.

SİZ DE SIRASIYLA AŞAĞIDAKİ 4 SORUYU ONA SORACAKSINIZ. LÜTFEN DOKTORUN SÖZÜNÜ BİTİRDİĞİNDEN EMİN OLDUKTAN SONRA DİĞER SORUNUZA GEÇİNİZ.

1) İlaç yararsa bu tedaviyi ne kadar sürdüreceğim?

NOT: Eğer hekim bilgilendirme sırasında “ilacı 1-2 yıl kullanmanız/sürdürmeniz gerekli olduğunu” kendiliğinden belirtmiş ise bu soruyu atlayınız. Ancak size aktarıldığından emin değilseniz, dikkatiniz dağılıp takip edemediyseniz mutlaka sorunuz.

2) Cinsel yan etkiler olabileceği söylediniz. Eğer sertleşme güçlüğü ya da sertleşmeme yaşarsam bunu engellemek için neler yapılabilir?

3) Aynı hastalığı olan bir arkadaşıma, psikiyatristi, “davranışçı terapi” önermiş. Bu nasıl bir tedavi? Nasıl Uygulanır? İlaç kadar etkili midir?

NOT: Tek bir soru gibi artarda sorulmalı. Yanıt alamadığınız parçasını ör. İlaç kadar etkili midir? tekrar sorabilirsiniz.

4) Tamamen düzelecek miyim doktor bey/hanım?

Başka sorunuz olmadığı söyleyip, doktora teşekkür edip, odadan çıkacaksınız.


Kaynaklar

Durak Hİ, Törün SE, Çalışkan SA (2003) Tıpta uzmanlık eğitimi sırasında ve sonrasında ölçme-dğerlendirme. IX. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı 6-7 Aralık, İzmir.

Özvarış ŞB, Demirel Ö (2002) Öğrenen Merkezli Tıp Eğitimi Eğitici Rehberi. TTB Yayınları, An-kara.

Boerger Andrews L, Burruss JW (2004) Core Competencies for Psychiatric Education Defining, Teaching and Assessing Resident Competence. American Psychiatric Publishing, Washington DC, London.

V. BölümYeniden Belgelendirme

Sürekli Tıp Eğitiminden Sürekli Mesleki GelişimeSürekli tıp eğitimi (STE), mesleki uygulama içinde olan her hekim için etik bir görev ve kişisel bir sorumluluktur. Bu tür bir eğitim, mesleki standartları mümkün olan en yüksek düzeyde sürdürmek için gerekli olan bilimsel bilgi ve teknik becerilerin sürekli olarak yenilenmesi, geliştirilmesi ve güncellenme-sini içerir. Mesleki gelişimin sürekliliği, eğitime duyulan gereksinim üzerine kurulan yaşam boyu öğrenme ile sağlanır. Son 20 yılda klinik uygulama ve araştırma alanındaki gelişmeler, yeni eğitim gereksinimlerinin ortaya çıkma-sına neden olmuştur. Bu gereksinimler, öğrenme yöntemlerindeki çeşitliliğin de yardımıyla, STE yaklaşımlarında yeni arayışları gündeme getirmiştir. STE etkinliklerinde, konunun uzmanları tarafından farklı formatlarda sunulan öz-gül bilgi ve becerilerin öğrenilmesi ve kişinin kendi uygulamalarıyla bütünleş-tirilmesi amaçlanır.

Son yıllarda, STE etkinliklerinden, hekimin performansını ve sonuçta kli-nik bakımı geliştirmeye yönelik daha geniş bir çerçevede etkinlikler içeren sürekli mesleki gelişime (SMG) doğru bir yönelim olmuştur. SMG, hekimlerin çalışma yaşamlarında gerekli bilgi, beceri ve tutumu nasıl uygulayacaklarını ge-liştirmenin eğitsel bir aracıdır. Kişinin bir öğrenme organizasyonunun parçası olduğu SMG, gözlem altında yapılan eğitimden çok, yaşam boyu süren, kişinin kendisinin yönlendirdiği bir öğrenme süreci olarak görülür. SMG, öğrenmeyi cesaretlendirir ve teşvik ederken, bir yandan da yüksek kalitede hasta bakımına katkıda bulunmayı amaçlar.

SMG, esas olarak, kişinin kendi klinik uygulamalarını izleme ve geliştirme yönündeki girişimleriyle başlatılan ve kendisi tarafından yönetilen öğrenme et-kinliklerini içerir. Klinik deneyimlerden çıkartılan sorular, öğrenme fırsatlarını uyarır. Hekimlerin neyi bilmeye gereksinimlerinin olduğunu, neyi öğrenmek is-tediklerini denetledikleri, öz-yönetimle öğrenme, daha derin ve sürekliliği olan bir öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır.

Sürekli Mesleki Gelişim ve Yeniden Belgelendirme SüreciRaşit Tükel

14


Kişiler ve gruplar için resmi ya da gayri resmi, planlı ya da fırsatlara bağlı olarak ortaya çıkan öğrenim gereksinimlerini belirlemenin çeşitli yolları vardır. Bunlar; klinisyenin hasta bakımındaki deneyimlerini, klinik ekiple etkileşimle-rini, bilgi ve tutum için nesnel testleri, akran değerlendirmesini ve klinik dışı etkinlikleri içerir.

Sürekli Mesleki Gelişim ve Eğitim Gereksinimlerini Değerlendirme

Etkili eğitim, erişkin öğreniminin anahtar ilkeleri üzerine kuruludur. İnsanlar, etkin ve gereksinimlerine uygun etkinlikler yoluyla daha iyi öğrenirler. Öğrenme gereksinimlerine odaklanma, uygun öğrenmeyi sağlayarak uygula-madaki değişiklikleri destekleyecektir. SMG’nin etkinliği de, hekimlerin gün-delik uygulamalarında karşılaştığı sorunlar konusunda sorduğu sorular üzeri-ne kurulması; gereksinimlerin değerlendirilmesi ve gereksinimlere odaklanan çoklu öğrenme etkinliklerini içermesine bağlıdır. SMG, uygulamaya dönüştü-rüldüğü ve bir dizi izleme dayalı öğrenme etkinlikleriyle pekiştirildiği ölçüde yararlı olacaktır. Bir konferansa katılmak, bilgide artmayla sonuçlanabilirken, performansın artmasını garanti etmemekte; diğer bir ifadeyle, bilgideki kaza-nım her zaman davranış değişikliği ile sonuçlanmamaktadır. Etkili SMG, nihai olarak hasta bakım kalitesini artıracak olan, hekimin davranışında değişiklikle sonuçlanmalıdır.

Hekimin performansını geliştirmesinde etkili olan birkaç etkenden söz edilir. İlk olarak öğrenme gereksinimleri değerlendirilmelidir. SMG’de planlanma yapı-lırken, öğrenenlerin ilgileri göz önüne alınarak gereksinimler ve fırsatlar değerlen-dirilir. SMG’nin müfredatı gündelik uygulamada karşılaşılan hastalar tarafından belirlenir. Hizmet edilen hastaların gereksinimlerini karşılamaya yönelik etkinlik-lerin düzenlendiği bir SMG programı için gerekli olan kaynaklar, sıklıkla çalışılan ortamda mevcuttur. Bu süreçte, ek olarak, tanımlanmış gereksinimleri karşılamak üzere formal STE programları seçilir.

Uygulama Temelli Öğrenme ve GelişimSMG’nin temel bileşenlerinden birini uygulama temelli öğrenme ve gelişim oluşturur. Uygulama temelli öğrenme ve gelişim, sürekli öğrenme ve iyi has-ta bakımı arasında yaşamsal bir köprüdür. Uzmanlık alanındaki gelişmelere koşut olarak öğrenmeyi sürdürmeye duyulan gereksinim, mevcut uygula-malardaki eksikliklerin gözlenmesi ve yaygın olarak kullanılan öğretici STE

203Sürekli Mesleki Gelişim ve Yeniden Belgelendirme Süreci

yaklaşımlarının tutum ve davranışları değiştirmede yeterince etkili olamadı-ğının gözlenmesi, uygulama temelli öğrenme ve gelişim sürecinin önemini artırmaktadır.

Uygulama temelli öğrenme ve gelişmenin temeli üç sav üzerine kuruludur: 1) Hekimler uygulamalarını izlemek ve geliştirmek için sistemli bir yaklaşım için-de olmalıdır; 2) Hekimler olumlu değişime olan gereksinimlerini tanıyabilmeli ve onları harekete geçirebilmelidir; 3) Kişisel düzeyde hekimlik uygulaması gibi küçük sistemlerdeki olumlu değişikliklerin, daha geniş sistemleri olumlu etkile-yebileceği dikkate alınmalıdır.

Uygulama temelli öğrenme ve gelişmedeki adımlar şu şekilde tanımlamıştır: 1) Uygulamayı i zleme; 2) Öğrenme ya da gelişim gereksinimlerini tanımak için uygulamayı analiz

etme; 3) Öğrenmeye katılma ya da gelişimi planlama; 4) Yeni öğrendiklerini uygulama; 5) Öğrenme ya da gelişimin etkilerini izleme.

Yeniden Belgelendirme İçin Sürekli Mesleki Gelişim Programları

Yeniden belgelendirme sürecinde dikkate alınabilecek gelişmeler; 1) hekimin performansının niteliği ve tutarlılığı konusunda toplumun artan ilgisi, 2) klinik performansı değerlendirmek üzere yeni araçların geliştirilmesi, 3) elektronik ileti-şimin hızla yaygınlaşması olarak sıralanabilir.

Hekimlerin mesleki sorumluluğu, kişisel gereksinimlerine uygun olarak mes-lek yaşamları boyunca sürekli öğrenmelerini ve kendi başarılarını değerlendir-melerini gerektirmektedir. Tıbbi bilginin düzenli olarak testlerle ölçülmesi, he-kimlerin belgelendirilmesi için tek standart değildir. Yeniden belgelendirme söz konusu olunca da, hekimlerin sürmekte olan eğitim etkinliklerini belgelemeleri ve bu çabalarının bir sonucu olarak uygulamadaki değişikliğin kanıtlarını ortaya koymaları ön plana çıkmaktadır.

Yeniden belgelendirme süreci, profesyonel duruşu, yaşam boyu öğrenme taah-hütünü, periyodik öz-değerlendirmeye katılmayı, uygulama performansının de-ğerlendirmesini içermelidir. Yeniden belgelendirme sürecinin öne çıkan özellik-leri; 1) uygulama temelli etkinliklerle bağlantının önemi, 2) öz-değerlendirmeye olan gereksinim, 3) mesleki gelişime yönelik yaşam boyu ve sürekli bir yaklaşımı yerleştirmek olarak sayılabilir.


Yeniden belgelendirme için SMG programları oluşturulurken, programın günlük klinik etkinlikler için uygunluğu ve tıbbi bakımın kalitesini artırmaya yardımcı olması hedeflenir. SMG’de temel öğe olan öz-yönetimle öğrenme, uygu-layıcılara, bilgiyi nasıl ve ne zaman arayacakları ve elde edecekleri, sonra da bunu gündelik uygulamalarıyla nasıl bağlantılandıracakları üzerine kontrol olanağı sağlar. Ayrıca, öz-yönetimle öğrenme, hekimlerin kişisel gereksinimlerini kar-şılayan eğitim planlarının gelişiminde esnekliğe izin vererek, geleneksel STE’yi tamamlamak için gerekli olan zaman ve maliyet konusuna da çözüm oluşturur. Bir SMG programının uygulanması, çok yönlü ve ileri veri yönetim sistemleri-nin kullanılmasını gerektirmektedir. Teknolojideki hızlı gelişme, hekimlere, daha kişiselleştirilmiş bir uygulama içinde olmalarına yardım eden kaynak ve araçlar sağlamaktadır. Hekimler, interneti kullanarak, uzaktan öğrenme yoluyla, yeni öğ-renme olanaklarına sahip olmaktadırlar.

Yeterlik sınavlarıyla belgelendirme sürecini denetleyen Yeterlik Kurulları, yeni-den belgelendirme sürecinde bir anahtar öğe olarak SMG kavramını içerecek bir yapılanma göstermelidir.

Yeniden Belgelendirme Sürecinde Öz-Değerlendirme

Yeniden belgelendirme sürecinde hedef, geniş bir yelpaze içinde yeteneklerin bilgi, beceri ve tutum esas alınarak sürdürülmesi ve geliştirilmesidir. Bu süreçte kişiye, bilgiyi arama, elde etme ve uygulamalarıyla bağlantılandırma açısından denetim olanağı verilir; öz-değerlendirme programlarıyla da geri bildirim sağlanır. Yeniden belgelendirme programında katılımcılar kendilerini klinik ve iletişim becerile-ri, tıbbi bakım ve profesyonellik, uygulama performansı, bilginin yenilenmesi, klinik akıl yürütme ve literatürün eleştirel olarak gözden geçirilmesi alanlarında değerlendirirler.

Öz-değerlendirmede ilk alan uzman bilgisi ve klinik yargıyı içerir. Katılımcılar yeni tıbbi bilgiyi edinmeli ve yeni geliştirilen ilaçlar ve tedavi yöntemleri hakkın-da bilgi sahibi olmalıdır. Öz-değerlendirmenin ikinci alanı, klinik beceriler ve iletişim becerilerine odaklanan standart fizik muayene ve beceri tekniklerini içerir. Öz-değerlendirmenin üçüncü aşaması, katılımcıların tıbbi bakım ve profesyo-nellikleri konusunda geri bildirim sağlanmasıdır. Bu aşama gizli kalması gereken hasta hekim değerlendirmesini de içerir. Öz-değerlendirmenin son alanı, klinik performans üzerine odaklanır.

Hekimlerin kendi etkinliklerini değerlendirmeleri için çeşitli yöntemler vardır. Kendi klinik performanslarını bir akran grubu tarafından ortaya konan standart-


larla karşılaştırabilirler. Diğer yöntem, yayımlanan ulusal klinik rehberlerle uy-gulamanın bir öz-denetimidir. Hekimler ayrıca, hastalarla gündelik etkileşimleri içinde karşılaştıkları anlamlı olaylar ya da sorunlar/sorular ile nasıl başa çıktıkları üzerine düşünme fırsatı bulabilirler.

İletişimi ve ekip çalışması becerilerini değerlendiren araçlar, çok kaynaklı geri bildirimler ve hasta memnuniyeti soru formlarıdır. Çok kaynaklı geri bil-dirim kullanarak, hekimler çalıştıkları yerdeki kişilerden geri bildirim isterler. Hastalardan tıbbi bakımla ilişkili memnuniyet düzeylerini gösteren soru formla-rını doldurmaları istenir. Yine aynı amaçla, içinde çoktan seçmeli soruları yanıtla-yarak gerçekleştirilen bir öz-değerlendirme öğesinin de yer aldığı, internet temelli eğitim programları kullanılabilir.

Öğretme becerileri, öğrenenlerden geri bildirim istenerek değerlendirilir. Bu, bir öğretme oturumundan sonra değerlendirme soru formu dağıtılarak resmi bir yolla ya da öğretme fırsatının olduğu klinik ortamlar (vizitler vb.) sonrasında eğitim alanlarla karşılıklı konuşarak gayri resmi bir yolla yapılabilir.

Yeniden Belgelendirme ve Temel Bilginin Değerlendirilmesi

SMG programının bir diğer aşaması, katılımcıların güncel ve temel bilgilerini belgelemek üzere tasarlanır. Bu aşamada, katılımcılardan temel tıbbi bilgilerini ölçen kapsamlı bir sınavdan geçmeleri istenmektedir. Sınavlarda standart test ge-liştirme ve puanlama yöntemi kullanılır. Sınavlar, bilgisayar temelli olarak ya da güvenlik ve diğer teknik meseleler çözümlendikten sonra, internet aracılığıyla ya-pılabilmektedir. Sınavın geçme-kalma standartı vardır; SMG programının belirli bir aşamasından sonra yapılmakta ve gerek olduğu ölçüde yinelenebilmektedir. Yeniden belgelendirmenin bu bileşeninin, SMG programlarına güvenilirliği sağ-ladığına inanılmaktadır. Katılımcılar sınavdan geçerek, bir kaynağa başvurmadan bir uzmanın temel bilgisine sahip olduklarını gösterirler. Sınavda, ilgili uzmanlık dalının uzmanlarının uygulamaları açısından uygun, önemli ve gerekli olan bil-giye odaklanılır.

Yeniden belgelendirme için temel bilginin ölçülmesine yönelik sınavlar, daha çok ABD’de uygulanan SMG programlarında yer alırken, Avrupa ülkelerin-de yeniden belgelendirme süreci sınav içermemektedir.


Yeniden Belgelendirme İçin Sürekli Tıp Eğitimi / Sürekli Mesleki Gelişim Ölçütleri

STE/SMG etkinliklerinde 3 kategori tanımlanmıştır: 1. Yararın nerede olduğunu kişinin belirlediği, dergi okuma gibi “kişisel

etkinlikler”; 2. Hastanedeki tıbbi toplantılar gibi meslektaşlarıyla alışılagelen yerel

etkinlikleri içeren “iç etkinlikler”; 3. İş ortamının dışındaki konferans ve diğer olayları içeren “dış

etkinlikler”.Klinik krediler, eğitim etkinliğinin doğrudan klinik konularla ilişkili olduğu

durumlarla ilgilidir. Klinik olmayan krediler ise, yönetim, etik, yasal konular ve değerlendirme eğitimi gibi, klinik konularla doğrudan ilişkili olmayan eğitim et-kinliklerini içerir.

Türk Tabipleri Birliği (TTB) – Kredilendirme Kurulu, STE/SMG etkinlikle-rini I. Grup ve II. Grup olarak iki grupta ele almıştır. I. Grup STE/SMG etkinlik-leri arasında değerlendirilmesinde devam koşulu aranan konferans, sempozyum, çalıştay, seminer, yuvarlak masa toplantısı vb. etkinlikler; eğitim kursları; kredi-lendirilmiş dergilerle yapılan etkinlikler; görsel-işitsel kayıta dayalı materyaller ile yapılan eğitsel etkinliklere yer verilmiştir. Ulusal dergilerde ve uluslararası indeks-lere kayıtlı dergilerde yapılan yayınlar; kitap ya da kitap bölümü yazarlığı; yukarı-da tanımlanan etkinliklerde konuşmacı/eğitici olarak yer alma; yeterlik belgesi al-mak; yüksek lisans ya da doktora derecesi almak; ulusal/uluslararası akreditasyon kurumları tarafından akredite edilmiş kurumlarda eğiten ya da eğitilen olmak ve uluslararası kredilendirilmiş toplantılara katılım, I. Grup STE/SMG etkinlikleri arasında yer alan diğer etkinliklerdir.

2. Grup STE/SMG etkinlikleri ise, eğiticilerin kendi alanlarında tanımlanan görevleri dışında katıldıkları ya da yönlendirdikleri, I. Grup’ta yer almayan (ma-kale saatleri, mortalite toplantıları vb.) ve uzaktan eğitim yöntemleri ile aldıkları (internet vb.) eğitim etkinliklerini içermektedir.

Sürekli Tıp Eğitimi / Sürekli Mesleki Gelişim Etkinliklerinde Uyulması Gereken İlkeler

Yeniden Belgelendirme sürecinde, STE/SMG amaçları doğrultusunda yapılan bir etkinliğin onaylanması için şu ilkelere uyulması beklenir:


a) Etkinlikler, TTB-Kredilendirme Kurulu tarafından belirlenen ‘STE/SMG Etkinliklerinde Uyulması Gereken İlke ve Etik Kurallar’a uygun olarak yapılmalıdır.

b) Öğrenme hedefleri özgül olarak tanımlanmalı ve hedef dinleyiciye uy-gun olmalıdır.

c) Kullanılan öğrenme yöntemleri, bildirilen öğrenme hedeflerini gerçekleştirmelidir.

d) Sunum yapanlar ya da kolaylaştırıcıların, seçilen yöntemleri kullanarak öğrenme hedeflerine ulaşmada uzman oldukları kanıtlanmalıdır.

TTB-UDEK-Ulusal Yeterlik Kurulu’nun Yeniden Belgelendirme Sürecine Yaklaşımı

TTB-Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu (UDEK)-Ulusal Yeterlik Kurulu tarafından 24 Ocak 2009 tarihinde gerçekleştirilen Yeniden Belgelendirme Çalıştayı’nda aşağıdaki kararlar alınmıştır:

1. Yeniden Belgelendirme, belgelendirme sonrasında 10 yılda bir yapılmalıdır.

2. Yeniden Belgelendirme sürecinde, STE-SMG etkinliklerinden alınacak kredi puanlarının kullanılması, sınav yapılması, eğitim dosyası (portfo-lio) ya da benzeri belgelerin hazırlanması ve hizmet performansının de-ğerlendirilmesi gibi basamaklar kullanılabilmektedir. Başlangıç aşama-sında, TTB STE-SMG kredilendirme sisteminden faydalanılarak kredi puanlarının toplanması yeterli olacaktır; sınav ya da hizmet performansı değerlendirilmesi gibi basamaklar Yeterlik Kurulları tarafından, tercihe bağlı olarak ilerleyen yıllarda uygulanabilir.

3. TTB STE-SMG etkinlikleri aracılığı ile yeniden belgelendirme süreci-nin yürütülmesi için;a. Kredilendirmenin TTB STE/SMG Kredilendirme Yönergesi’ne

uygun olarak yapılması,b. En az 35’i 1. grup etkinliklerinden olmak üzere, yılda 50 TTB STE-

SMG kredisi ve bir yıl içerisinde en fazla 100 TTB-STE/SMG kredi puanı toplanmalı,

c. Her 5 yılda bir toplam 250 TTB-STE/SMG kredi puanının dökümü sunulmalıdır.

4. Yeniden Belgelendirme ile ilgili standardizasyon ve süreç takibi TTB-UDEK-Ulusal Yeterlik Kurulu tarafından yapılmalıdır.


KaynaklarBeyeler C, Westkämper R, Villiger PM, Aeschlimann A. Self assessment in continuous professional

development: a valuable tool for individual physicians and scientific societies. Ann Rheum Dis 2004; 63: 1684-6.

Davis DA, Thomson MA, Oxman AD, Haynes RB. Changing physician performance. A system-atic review of the effect of continuing medical education strategies. JAMA 1995; 274: 700-5.

Lynch DC, Swing SR, Horowitz SD, Holt K, Messer JV. Assessing practice-based learning and improvement. Teach Learn Med 2004;16: 85-92.

Sectish TC, Floriani V, Badat MC, Perelman R, Bernstein HH. Continuous professional develop-ment: raising the bar for pediatricians. Pediatrics 2002; 110: 152-6.

Starke I, Wade W. Continuing professional development--supporting the delivery of quality health-care. Ann Acad Med Singapore 2005; 34: 714-6.

Türk Tabipleri Birliği Sürekli Tip Eğitimi - Sürekli Mesleki Gelişim Kredilendirme Yönergesi. http://www.ttb.org.tr/index.php/ttb/kredilendirme.

Wasserman SI, Kimball HR, Duffy FD. Recertification in internal medicine: a program of con-tinuous professional development. Task Force on Recertification. Ann Intern Med 2000; 133: 202-8.

Wilkinson TJ, Challis M, Hobma SO, Newble DI, Parboosingh JT, Sibbald RG, Wakeford R. The use of portfolios for assessment of the competence and performance of doctors in practice. Med Educ 2002; 36: 918-24.

BÖLÜM I.AMAÇ, TANIM VE ORGANİZASYON

Madde 1- Sürekli Tıp Eğitimi (STE) / Sürekli Mesleki Gelişim (SMG) Kredilendirme Sisteminin amacı, ülkede yürütülen STE/SMG et-kinliklerinin nitelik ve nicelik olarak gelişmesini ve bu etkinliklerin uygun standartlarda yürütülmesini sağlamak, denetlemek, hekim-lerin bu etkinliklere katılmasını özendirmek ve desteklemektir.

Madde 2- STE/SMG Kredilendirme Sistemi örgütlenmesini oluşturmak, sürdürmek, denetlemek, kurumlar arası eşgüdüm ve işbirliğini sağlamak Türk Tabipleri Birliği’nin (TTB) görevidir.

Madde 3- TTB, bu görevini Sağlık Bakanlığı, tıp fakülteleri, ilgili diğer kamu kuruluşları, uzmanlık dernekleri ve yeterlilik kurulları ile işbirliği yaparak yerine getirir.

Madde 4- TANIMLAR a) Sürekli Tıp Eğitimi Etkinliği: Hekimlerin bilgi, beceri ve mesleki

yeteneklerini geliştirmeyi, pekiştirmeyi ve uygulama ile ilgili ilişkilerini sürdürmeyi amaçlayan; mezuniyet öncesi tıp eğitimi, uzmanlık eğitimi ve görev gereği yerine getirilmesi gereken (öğretim üyeliği, yüksek lisans, doktora vb.) etkinlikler dışındaki eğitim etkinlikleridir.

Sürekli Mesleki Gelişim, Sürekli Tıp Eğitimi’ni de içine alan daha geniş bir kavram olup sosyal yetkinlik ve yönetsel beceri gibi tıp dışı alanlarda yeterliliğin geliştirilmesini amaçlayan eğitim etkinliklerini içerir.

Türk Tabipleri Birliği Sürekli Tıp Eğitimi - Sürekli Mesleki Gelişim Kredilendirme YönergesiTÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ - KREDİLENDİRME KURULU

15


b) Kredilendirme: Standartlara uygun planlanmış ve gerçekleştirilmiş eğitim etkinliklerinin onaylanması (akreditasyon) ve katılımcıların kredi puanı ile belgelendirilmesidir.

c) TTB-STE/SMG Kredi Puanı: Kredilendirme için kullanılan değerlendirme birimidir. İki tür kredi puanı vardır: I ve II. Gruptaki süreli etkinliklerde kredi puanı, her saat başına bir (1) kredi birimidir. Diğer etkinliklerin puanları ise başvuruda kredilendirme kurulunca değerlendirilerek belirlenir.

I. GRUP 1. Devama dayalı eğitsel etkinlikler: Değerlendirilmesinde devam koşulu

aranan konferans, sempozyum, ‘workshop’, seminer, yuvarlak masa toplantısı, vb.

2. Eğitim Kursları: Yeni girişimlerle ilgili ya da mesleki yeteneği geliştirmeye yönelik kurslar vb.

3. Kredilendirilmiş dergilerle yapılan STE/SMG etkinlikler: Yıllık abonelik, derginin belirlediği ve okunan bölümle ilgili test, bulmaca, vb. nesnel kanıtlar

4. Görsel-işitsel kayıta dayalı materyaller ile yapılan eğitsel etkinlikler: Kolay erişilebilir materyallerin bulunduğu bölüm, kütüphane ve laboratuarlar (Kullanım öncesi, süre belirtilmeli ve etkinliği tanımlayan bilgiler ve uyulması gereken kuralları içeren kitapçıklar kullanıcılar için hazır olmalıdır. İşlem sonunda etkinlik değerlendirmesi yapılmalıdır. Değerlendirmede devam koşulu aranır.)

5. Yukarda belirtilenler dışında kalan ve kredi almak isteyen hekimin STE/SMG Kredilendirme Kurulu’na başvurması gereken diğer etkinlikler:

i. Kredilendirilmiş ulusal dergilerde ve uluslararası indekslere ka-yıtlı dergilerde yapılmış olan yayınlar

ii. Kitap ya da kitap bölümü yazarlığı iii. Grup I’deki etkinliklerde konuşmacı/eğiticiliği iv. Yeterlik sertifikası almak v. Master ya da doktora derecesi almak vi. Ulusal/uluslararası akreditasyon kurumları tarafından akredite

edilmiş kurumlarda eğiten ya da eğitilen olmak vii. Uluslararası kredilendirilmiş toplantılara katılım

211Sürekli Tıp Eğitimi - Sürekli Mesleki Gelişim Kredilendirme Yönergesi

II. GRUP 1. Eğiticilerin kendi alanlarında tanımlanan görevleri dışında katıldıkları

ya da yönlendirdikleri ve I. Grup’ta yer almayan eğitim etkinlikleri (makale saatleri, “ audit” toplantıları, mortalite toplantıları vb.)

2. Uzaktan eğitim yöntemleri ile verilen (on-line, internet vb.) eğitim etkinlikleri

3. Grup I’de tanımlanmayan STE/SMG etkinlikleri

d) TTB STE/SMG Kredi Ücreti: Kredilendirilmek üzere başvurusu yapılan etkinliğin kredilendirilmesi için ödenmesi gereken bedeldir. TTB kredi ücreti ile ilgili düzenlemeler, ‘Kredilendirme ile İlgili İlkeler’ kısmında belirlenmiştir.

Madde 5- STE/SMG Kredilendirme Sistemi’nde yürütme yetkisi ‘STE/SMG Kredilendirme Kurulu’nundur. ‘STE/SMG Kredilendirme Kurulu’nun sekreteryasını TTB yürütür.

Madde 6- STE/SMG Kredilendirme Kurulu bir başkan ve 11 üyeden olu-şur. ‘STE/SMG Kredilendirme Kurulu’ üyeleri kurumların görü-şü alınarak TTB tarafından belirlenir. Temsilcilerin sayısı aşağıda belirtilmiştir:

Türk Tabipleri Birliği 4 üye Tıp fakülteleri 2 üye Sağlık Bakanlığı 2 üye Uzmanlık dernekleri 2 üye Pratisyenlik Hekimlik Derneği 1 üye

Bunlara ek olarak Kurul her başvuruda, değerlendirme öncesi, ilgi-li uzmanlık alanındaki Yeterlilik Kurulu’nun (Pratisyen Hekimlik alanında ise Genel Pratisyenlik Enstitüsü-GPE’nin) görüşünü alır.

Madde 7- STE/SMG Kredilendirme Danışma Kurulu: Bu kurul, kredilendir-me kurulunun kredilendirilecek etkinliklerle ilgili gerekli görülen konularda bilgilendirilmesi amacını taşır. Bu kurulda, hekim is-tihdam eden ve tıp eğitimi ile ilgili kurumlar ve tüm uzmanlık alanlarındaki Yeterlilik Kurulları birer temsilci ile temsil edilir. Danışma Kurulunun temel görevi STE/SMG’nin kalitesinin ar-tırılmasına yönelik çalışmalarda Kredilendirme Kurulu’na yön-lendirici olmaktır.


Madde 8- STE/SMG Kredilendirme Kurulu başkanı, üyeler arasından gizli oy-lama ile seçilir. Genel Sekreter TTB temsilcileri arasından belirlenir.

Madde 9- STE/SMG Kredilendirme Kurulu asil üyeliği süresi 3 yıldır. Aynı kişi yeniden seçilebilir.

Madde 10- STE/SMG Kredilendirme Kurulu salt çoğunlukla toplanır. Toplantılarda karar kabulü için oy çokluğu aranır.

Madde 11- STE/SMG Kredilendirme Kurulu’nun görevleri: a) Başvuru durumunda, kredilendirilecek etkinlik, kurum ve dergilerin

sahip olmaları gereken standartlara uygunluğunu değerlendirmek (akredite etmek) ve uygun bulunanları kredilendirmek

b) STE/SMG etkinliği düzenleyen kurumları özendirmek ve nitelikli program yapılması konusunda desteklemek

c) Kredilendirme ile ilgili kayıtları tutmak d) Bir sonraki dönemde kurulda yer alacak üyelerin belirlenme sürecini

yürütmek e) Kredilerin özlük hakkına dönüştürülebilmesi konusunda girişimler

yapmak.

Madde 12- STE/SMG Kredilendirme Kurulu düzenli olarak en az ayda bir ‘Değerlendirme ve Kredilendirme Toplantısı’ yapar.

Madde 13- STE/SMG Kredilendirme Kurulu değerlendirilmek üzere ken-disine gelen kredilendirme istekleri ile ilgili olarak gerekirse Danışma Kurulu’ndan görüş alır.


BÖLÜM II.STE/SMG ETKİNLİKLERİNİN KREDİLENDİRİLMESİ

II. 1 - Sözlü STE/SMG Etkinliklerinin Kredilendirilmesi

Madde 15- a) Kongre, bilimsel toplantı, sempozyum, panel, seminer, konferans,

grup çalışması ve benzeri etkinlikler sözlü STE/SMG etkinliği olarak tanımlanmıştır.

b) Kredilendirilen STE/SMG etkinliğine dinleyici ve/ ya da konuşmacı olarak katılım, sözlü bildiri ve poster sunumu kredilendirilir.

c) Tıp fakülteleri, eğitim hastaneleri, tabip odaları, uzmanlık dernekleri ve sürekli tıp eğitimi etkinliği yapan diğer kurumların başvuruları durumunda, yaptıkları STE/SMG etkinlikleri değerlendirilir ve kredilendirilir.

d) Doğrudan promosyon (bir ilaç ya da ürünün doğrudan tanıtımı) toplantıları ya da toplantı sırasında endüstriyel ürün tanıtımı ile ilgili konuşmalar dışında, endüstri tarafından desteklenen ve/ ya da düzenlenen etkinlikler, ancak ilgili kuruluşların bu toplantılar için Bilimsel Düzenleme - Danışma Kurulu oluşturmaları durumunda kredilendirilmek üzere değerlendirilebilir.

e) Sözlü STE/SMG etkinliklerinin kredilendirilmesi için Ek A’da verilen başvuru formu doldurularak etkinlikten en az 30 gün önce kurula ulaştırılmalıdır.

II. 2 - Dergilerin Kredilendirilmesi

Madde 16- Sürekli tıp eğitimine katkısı olan dergiler, kredilendirilme iste-ğiyle başvurabilir. Başvuru sırasında Ek A’daki başvuru formu doldurularak TTB-STE/SMG Kredilendirme Kurulu’na gönde-rilir. Kredilendirilme isteği kabul edilen dergi ‘Kredilendirilmiş Dergi’ ünvanını kazanır. Kredilendirilmiş dergi, her yıl ‘Dergi Kredilendirme İzlem Formu’nu doldurup STE/SMG Kredilendirme Kurulu’na sunar. Üç ay içinde izlem formu göndermeyen dergi kredilendirilmiş dergi ünvanını kaybeder. Kredilendirilme isteği reddedilen dergi, koşulları sağladığında ye-niden kredilendirilme isteği ile başvurabilir.


Madde 17- ‘Kredilendirilmiş Dergi’ her sayısının bir örneğini yayın tarihinden sonraki bir ay içinde TTB-STE/SMG Kredilendirme Kurulu’na göndermekle yükümlüdür.

Madde 18- ‘Kredilendirilmiş Dergi’ TTB-STE/SMG Kredilendirme Kurulu tara-fından kredilendirildiğini okuyucularına duyurma hakkına sahiptir.

II. 3- Kişilerin Kredilendirilmesi Madde 19- Kişisel başvurularda; Kredilendirilen tüm STE/SMG etkinliklerine katılım değerlendirilir ve

verilen kredi puanı kişiye bildirilir.

Madde 20- Yazılı STE/SMG etkinliklerine katılımın kredilendirilmesi: a) Yazılı STE/SMG etkinliklerinin kredilendirilmesi için ‘Kredilendirilmiş

Ulusal Dergi’lerde yayımlanmış olması esastır. b) Uluslararası dergilerde yayınlanan bilimsel yazıların kredilendirilmesi

için bu dergilerin uluslararası bir tıp indeksinde yer alması gereklidir. c) Kitap ya da kitap bölümü yazarlığı ya da kitap editörlüğü STE/SMG

Kredilendirme Kurulu’nca değerlendirilip kredilendirilir.

Madde 21- Sözlü STE/SMG etkinliklerine katılımın kredilendirilmesi için, sözlü STE/SMG etkinliğine katılanların Ek A’daki ‘Değerlendirme Formu’nu doldurup TTB–STE/SMG Kredilendirme Kurulu’na göndermeleri gerekir.

BÖLÜM III. BÜTÇE

Madde 22- Aşağıdaki maddelerde belirtilen gelirler, TTB-STE/SMG Kurulu’nun etkinliklerine ait çeşitli giderleri karşılamak amacıyla kullanılır.

Madde 23- STE/SMG Kredilendirme Sistemi’nin gelirleri şu kalemlerden oluşur:

a) Kayıt ücreti alınan devama dayalı eğitsel etkinlikler, b) Kredilendirilecek yayınların değerlendirme başvuruları.


EK A. TÜRK TABİPLERİ BİRLİĞİ STE/SMG ETKİNLİĞİ KREDİLENDİRME BAŞVURU FORMU

Bu bölüme, Yönerge’nin tamamının yer aldığı ‘http://www.ttb.org.tr/index.php/ttb/kredilendirme’ adresinden ulaşılabilir.

EK B. KREDİLENDİRME İLE İLGİLİ İLKELER 1- I ve II. gruptaki süreli etkinliklerde her 40 dakikalık eğitime 1 (bir)

saat / TTB-STE/SMG kredisi verilir. (Serbest Bildiri oturumları da 1 saatten az olmamak kaydıyla 1 TTB-STE/SMG kredi puanı ile kredilendirilir).

2- Kredi alınabilmesi için eğitim fonksiyonu süresince eğitimin verildiği mekanda bulunma zorunluluğu gerekir.

3- Devama dayalı etkinliklerde kredilendirme formaları tercihen toplantı sonunda ilgili oturum salonunda ya da ilgili gün sonunda Kongre Sekreterliği’nce toplanmalıdır.

4- 20 (yirmi) dakikadan daha kısa süreli, tek konuşmacılı oturum veya konferanslar kredilendirilmez.

Bir Eğitim Etkinliğinin Kredilendirilmesi İçin Ön KoşullarTTB-STE/SMG Kredilendirme Kurulu’nun bir eğitim etkinliğini kredilendir-mesi için etkinliğin aşağıdaki özelliklere uygun olması gereklidir. İstenen bilgileri içeren basılı program yok ise aşağıdaki bilgiler ayrıca sağlanmalıdır.

1- Etkinliğin Bilimsel Kurulu olmalı ve kredilendirme başvurusu bu kurulca yapılmalıdır.

2- Etkinlikle ile ilgili kısa bir genel bilgi vermelidirler. 3- Düzenleme amacı belirtilmelidir. 4- Etkinliğin hedef kitlesi tanımlanmalıdır. 5- Konuşmacıların listesi verilmelidir. 6- Etkinlikte yer alacak konuların ve konuşmacıların listesi, veriliş

şekilleri ve süreleri sunulmalıdır. 7- Etkinliğin yapılacağı yer, zaman ve kullanılacak eğitim yöntemi

belirtilmelidir. 8- STE etkinliklerinde uyulması gereken ilke ve etik kurallara

uyulmalıdır. (Bakınız Ek C)


Bilimsel Toplantılara Aktif KatılımKongrelerde bildiri ya da poster sunma : 1/2 TTB-STE/SMG kredisiKonferans verme : 1 TTB-STE/SMG kredisiSempozyuma konuşmacı olarak katılım : Süresi kadar TTB-STE/SMG kredisiPanele konuşmacı olarak katılım : Süresi kadar TTB-STE/SMG kredisiSeminere konuşmacı olarak katılım : Süresi kadar TTB-STE/SMG kredisiWorkshop (çalıştay) konuşmacısı : Teorik ve pratik süre kadar TTB-STE/SMG kredisiSempozyum, seminer, panel yöneticiliği : Süresi kadar TTB-STE/SMG kredisi

Yazılı AktivitelerKitap ya da bölüm yazarlığı: Her bir bölüm için 1 TTB-STE/SMG kredisi, tüm

kitap için en fazla 20 TTB-STE/SMG kredisi verilir.Kitap Editörlüğü: Yazdığı her bir bölüm için 1 TTB-STE/SMG kredisi + geri-

ye kalan bölümlerin 1/3’ü kadar olmak üzere en fazla 20 TTB-STE/SMG kredisi.

Çeviri kitaplarda her bölüm için ½ TTB-STE/SMG kredisi ve tüm kitap için en fazla 10 TTB-STE/SMG kredisi verilir.

Çeviri kitap editörü çevirdiği her bölüm için ½ puan + geriye kalan bölüm-lerin 1/3’ü kadar olmak üzere en fazla 10 TTB-STE/SMG kredi puanı alır.

Makale: 1 TTB-STE/SMG kredisiOlgu sunumu, editöre mektup, kısa not: ½ TTB-STE/SMG kredisi Kongre kitaplarında abstrakt olarak çıkan yazılara kredi verilmez.

Bütçe 1- Kredilendirilmek üzere yapılan başvurularda kredilendirilme ücreti,

kongre katılım ücreti kadardır. 2- Madde 15d’de belirtilen etkinliklerde kredilendirme ücreti her 6 ayda bir

belirlenir. 3- Bireysel başvurularda kredilendirme ücreti başvuru sırasında ayrıca

değerlendirilir.


EK C. SÜREKLİ TIP EĞİTİMİ / SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİM ETKİNLİKLERİNDE UYULMASI GEREKEN İLKE VE ETİK KURALLAR

Türk Tabipleri Birliği-Uzmanlık Dernekleri Eşgüdüm Kurulu çatısı altında toplanmış bulunan uzmanlık dernekleri, yapacağı endüstri destekli tüm bilim-sel etkinliklerde aşağıdaki ilkelere uymayı kabul ederler: Bu ilkeler tıp uygu-lamaları ile ilgili bilimsel etkinlik düzenleyen diğer kurum ve kuruluşlara da önerilmektedir. 1. Endüstri-hekim ilişkilerinde saydamlık, kurumsal ilişki ve eğitim

etkinliğinin amacı dışında bir destekte bulunulmaması ilkeleri geçerli olmalıdır.

2. Bilimsel toplantıları gerçekleştiren düzenleme kurulları, her etkinlik sonrasında bütçe gelir ve giderlerini kendi yayın organında yayınlar ya da dernek genel kurulu toplantısında açıklar.

3. Bu bütçe içerisinde Düzenleme Kurulu’na yapılan kurumsal destekler, katılımcılara verilen burslar, katılımcıların ve refakatçilerinin ne kadarının endüstriden bireysel destekle katıldıkları açıkça belirtilir.

4. Düzenleme Kurulu, etkinliğin uygun yer, biçim ve düzeyde olmasını sağlar. Sosyal program toplantıya ilgiyi yoğunlaştırma amacıyla çekiliş, lüks eğlence ya da abartılı dinlenceye yönelik düzenlemeleri içeremez.

5. Bilimsel toplantıların yapıldığı salon ve mekanlarda endüstri tanıtımına yönelik herhangi bir araç ya da işaret bulunamaz.

6. Etkinliklerde endüstri desteğinin “koşulsuz eğitim” amacıyla toplantı genel bütçesine aktarılması uygundur.

7. Endüstri tarafından düzenlenen satellit toplantılar kredilendirilmez. 8. Doğrudan endüstri desteği alan konuşmacıların bu durumu sunumlarında

açıkça belirtmeleri gerekir. 9. Bilimsel toplantıların katılım ücreti her yılın Ocak ayında belirlenen

1. dereceden 4. kademe uzman hekim net maaşının üçte birini geçemez. 10. Kongre kayıt ücretleri Türk Lirası üzerinden belirlenir.

VI. BölümUzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi

Uzmanlık öğrencisinin adı-soyadı: ........................................................

Eğitime başlama tarihi: ...........................................................................

Sorumlu eğitici: .......................................................................................

Eğitim aldığı kurum: ................................................................................

Sorumlu Eğitici İle BirlikteEğitim Sürecini Gözden Geçirme

Uzmanlık öğrencisi her yıl ............ ayının başında gerekli kısımlar doldu-rulduktan sonra, sorumlu eğitici ile birlikte Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi’ni gözden geçirir.

BİRİNCİ YILUzmanlık öğrencisi birinci yılda Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi’ni sorumlu eğitici ile gözden geçirdi mi?

Hayır Evet

Tarih:...................... Sorumlu eğiticinin imzası:.....................................

Uzmanlık Eğitimi Kayıt BelgesiTunç Alkın, Simavi Vahip, Raşit Tükel, Cengiz Kılıç, Armağan Samancı, Hamdi Tutkun, Erol Göka, Mehmet Yumru, Banu Aslantaş

16


İKİNCİ YILUzmanlık öğrencisi ikinci yılda Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi’ni sorumlu eğitici ile gözden geçirdi mi?

Hayır Evet


ÜÇÜNCÜ YILUzmanlık öğrencisi üçüncü yılda Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi’ni sorumlu eğitici ile gözden geçirdi mi?

Hayır Evet


DÖRDÜNCÜ YILUzmanlık öğrencisi dördüncü yılda Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi’ni sorumlu eğitici ile gözden geçirdi mi?

Hayır Evet


BEŞİNCİ YILUzmanlık öğrencisi beşinci yılda Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi’ni sorumlu eğitici ile gözden geçirdi mi?

Hayır Evet


223Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi

Zorunlu Dış RotasyonlarRotasyonun Adı

Rotasyonun Yapıldığı Yer

Başlangıç ve Bitiş Tarihleri ve Süre

Tarih,Bölüm Başkanının İmzası

Nöroloji

İç Hastalıkları

Çocuk-Ergen RuhSağlığı ve Hastalıkları

Seçmeli Rotasyon(varsa belirtiniz)

Zorunlu İç RotasyonlarRotasyonun Adı Rotasyonun

Yapıldığı YerBaşlangıç ve Bitiş Tarihleri

Tarih, Bölüm Sorumlusunun İmzası

Yataklı hasta birimleri

Ayaktan hasta birimleri


Görüşme, Tanı Koyma ve Sağaltım Planlama

TarihHastanın ad ve soyadının baş harfleri

Tanı

Sağaltım şekli

Süpervizyon verenin adı, soyadı

İmza


Dinamik Psikoterapi DeneyimiHasta prot. no /hastanın ad ve soyadının baş harfleri Başlangıç tarihi

Yaş Cinsiyet Bitiş tarihi

Psikoterapi şekli

Görüşme sıklığı Toplam görüşme sayısı

Tanı

Sorunun kısaca tanımı

Sonuç

Süpervizyonu veren

Hasta prot. no /hastanın ad ve soyadının baş harfleri Başlangıç tarihi


Psikoterapi şekli


Tanı


Sonuç

Süpervizyonu veren


Bilişsel-Davranışçı Psikoterapi DeneyimiHasta prot. no /hastanın ad ve soyadının baş harfleri Başlangıç tarihi


Psikoterapi şekli


Tanı


Sonuç

Süpervizyonu veren



Psikoterapi şekli


Tanı


Sonuç

Süpervizyonu veren


Diğer Psikoterapilerde Deneyim(Destekleyici, Grup, Aile, Evlilik vb.)



Psikoterapi şekli


Tanı


Sonuç

Süpervizyonu veren



Psikoterapi şekli


Tanı


Sonuç

Süpervizyonu veren


Psikoterapi SüpervizyonuHasta prot. no /hastanın ad ve soyadının baş harfleriCinsiyet Yaş TanıPsikoterapi şekliSüpervizyonu verenSüpervizyonun verildiği tarih Süpervizyon verenin imzası

Hasta prot. no /hastanın ad ve soyadının baş harfleriCinsiyet Yaş TanıPsikoterapi şekliSüpervizyonu verenSüpervizyonun verildiği tarih Süpervizyon verenin imzası


Anestezili EKT UygulamasıHastanın ad ve soyadının baş harfleri

Uygulamasayısı Uygulama tarihleri


İmza


Seminer Sunumları

Tarih Sunum BaşlığıProgramın Adı

Sunumun Yapıldığı YerSorumlu Eğitici

İmzası


Olgu Sunumları

TarihHastanın ad ve soyadının baş harfleri

TanıProgramın Adı

Sunumun Yapıldığı YerSorumlu Eğitici

İmzası


Makale Sunumları

TarihMakalenin başlığı

Derginin adı, yılı, cilt numarası, sayfası


İmzaSorumlu Eğitici

İmzası


Katıldığı Kurslar

Kurum içi / kurum dışı Kursun adı Başlangıç ve

bitiş tarihleri Kursu verenin adı, soyadı

İmza


Yayın Listesi

Makalenin türü

Makalenin başlığı

Derginin adı, yılı, cilt numarası, sayfasıYazarlar


Kongre vb. Bilimsel Etkinliklerde Sunduğu Bildiriler

Tarih Poster / sözel Toplantının adı / yeri Bildirinin başlığı Yazarlar


Katıldığı Kongre vb. Bilimsel Etkinlikler

Tarih Toplantının adı / yeri STE Kredisi


Uzmanlık Tezi

Tez danışmanı:

Tezin veriliş tarihi:

Tezin jüri tarafından kabul edilme tarihi:

Tezin başlığı:

Tezin özeti:


Üye Olduğu Yurtiçi ve Yurtdışı Meslek Kuruluşları

1. .....................................................................................................................

2. .....................................................................................................................

3. .....................................................................................................................

4. .....................................................................................................................

5. ....................................................................................................................

Aldığı Ödüller

1. .....................................................................................................................

2. .....................................................................................................................

3. .....................................................................................................................

4. .....................................................................................................................

5. ....................................................................................................................


Geri Bildirim FormuUzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesini kullanırken hangi sorunlarla karşılaştınız?

1. Sorun

2. Sorun

3. Sorun

4. Sorun

5. Sorun

6. Sorun

7. Sorun

8. Sorun

Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesini ne kadar yararlı bulduğunuzu 1 (yararlı değil) ile 4 (mükemmel) arasında puanlayınız.

Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesini ne kadar kullanışlı bulduğunuzu 1 (kullanışlı değil) ile 4 (mükemmel) arasında puanlayınız.

Genel düşünce ve yorumlar

VII. BölümTPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu

Yönergesi

GENEL KONULARTanım

Madde 1- Bu yönergede geçen bazı terimlerin tanımları aşağıdadır: a) Psikiyatri Yeterlik Kurulu (Board), Türkiye Psikiyatri Derneği’nin

(TPD) bir yan kuruluşudur. Psikiyatri uzmanlarının mesleki yeterliklerini değerlendirmekle görevlidir.

b) Psikiyatri yeterliği, psikiyatri uzmanlarının temel bilgiler, güncel bilgiler ve psikiyatri uygulamalarıyla ilgili yeterliğini tanımlar.

Amaç Madde 2- Psikiyatri Yeterlik Kurulunun amacı

a) Psikiyatri Yeterlik Kurulunun temel amacı, i) psikiyatri uzmanlık ve uzmanlık sonrası eğitiminin standartlarının belirlenmesi ve standardın yükseltilmesi için çalışmalarda bulunmak; ii) psikiyatri uzmanlık eğitiminin belirlenen standartlara uygun olarak verilmesi ve eğitimin niteliğinin yükseltilmesi için eğitim kurumları arasında işbirliğini sağlayıcı çalışmalar yapmak; iii) psikiyatri uzmanlarının bilgi ve uygulama becerilerinin gelişmesi için sürekli tıp eğitimi (STE) etkinliklerine katılımlarını teşvik etmek, özendirmek ve değerlendirmektir.

b) Psikiyatri Yeterlik Kurulu amacını, psikiyatri uzmanlarına yönelik ülke genelinde merkezi ve standart bir sınavla ilgili başvuru koşullarını tanımlamak, belirli aralıklarla sınav düzenlemek, sınavda başarılı olanlara Yeterlik Belgesini vermek yoluyla gerçekleştirir.

Türkiye Psikiyatri Derneği Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi17


Çalışma İlkeleri Madde 3- Psikiyatri Yeterlik Kurulunun çalışma ilkeleri, Tıpta Uzmanlık

Tüzüğü, Türk Tabipleri Birliği-Uzmanlık Dernekleri Koordinasyon Kurulu (TTB-UDEK) Yönergesi ve TPD Tüzüğü ile uyumludur. Tıpta Uzmanlık Tüzüğü, TTB-UDEK Yönergesi veya TPD Tüzüğünde değişiklik söz konusu oldu-ğunda, bu uyum, karşılıklı etkileşime izin verecek şekilde sür-dürülür. Çalışmalarında, Avrupa Tıp Uzmanları Birliği (Union Europeen des Medecins Specialistes-UEMS) ilkeleriyle uyumu gözetir.

Adres Madde 4- Psikiyatri Yeterlik Kurulunun adresi; Türkiye Psikiyatri Derneği

Merkezi Tunus Cad. 59/5 06680 Kavaklıdere / Ankara’dır.

KURUL VE ALTKURULLAR

Kurulun Yapısı Madde 5- Psikiyatri Yeterlik Kurulunun yapısı aşağıdaki organlardan oluşur:

a) Yeterlik Genel Kurulu b) Yeterlik Yürütme Kurulu c) Akreditasyon Altkurulu d) Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu e) Yeterlik Sınav Altkurulu

Yeterlik Genel Kurulu Madde 6- Yeterlik Genel Kurulu;

a) Yeterlik Kurulunun ana karar organıdır. b) Yeterlik Belgesi olan TPD üyelerinden oluşur. c) Her iki yılda bir Ulusal Psikiyatri Kongresinde toplanır. d) İki yılda bir yapılan Yeterlik Genel Kurulunda Yeterlik Yürütme

Kurulunun 8 asıl, 8 yedek üyesinin ve Akreditasyon Altkurulunun 3 asıl, 3 yedek üyesinin seçimi yapılır.

245Türkiye Psikiyatri Derneği Psikiyatri Yeterlik Kurulu Yönergesi

Yeterlik Genel Kurulunun Görevleri Madde 7- Yeterlik Genel Kurulunun görevleri şunlardır:

a) TPD Psikiyatri Yeterlik Kurulunun amaçlarını gerçekleştirmek için temel ilkeleri ve gerekli işleyiş kurallarını belirlemek,

b) Yeterlik Yürütme Kurulunun seçimle belirlenecek asıl ve yedek üyelerini 2 yıllığına seçmek,

c) Yeterlik Yürütme Kurulunun çalışmalarını değerlendirmek, aklamak, önerilerde bulunmak ve gerekli kararları almak,

d) Akreditasyon Altkurulunun 3 üyesini seçmek.

Olağanüstü Yeterlik Genel Kurulu Madde 8- Olağanüstü Yeterlik Genel Kurulu; Aşağıdaki durumlarda tanımlanan koşullar oluştuktan sonraki 3 ay içinde,

TPD Merkez Yönetim Kurulunun çağrısıyla, saptadığı tarihte ve belirlediği gündemle toplanır. a) Yeterlik Yürütme Kurulunun gerekli görmesi durumunda, b) Yeterlik Yürütme Kurulu asıl ve yedek üyeleri toplamının yarısından

fazlasının görevden ayrılması durumunda, c) Son toplanan Yeterlik Genel Kurulu üyelerinin en az beşte birinin

ortak başvurusu üzerine.

Yeterlik Yürütme Kurulu Madde 9- Yeterlik Yürütme Kurulu;

a) Yeterlik Genel Kurulunca seçilen 8 asıl, 8 yedek ve TPD Merkez Yönetim Kurulunca seçilen bir asıl, bir yedek olmak üzere toplam 9 asıl, 9 yedek üyeden oluşur.

b) Seçildikten sonraki ilk toplantısında kendi arasından bir başkan, bir başkan yardımcısı ve bir sekreter seçer.

c) a bendinde belirtilen ve Merkez Yönetim Kurulunca seçilecekler dışındaki Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, Yeterlik Yürütme Kuruluna aday olamazlar ya da aday gösterilemezler.

d) Yeterlik Yürütme Kurulu, Yeterlik Genel Kurulu üyeleri arasından seçilir. Aday olacakların, bir eğitim kurumunda en azından 5 yıldan beri eğitici olarak çalışıyor ya da kurumsal eğitim etkinlikleri içinde en azından 5 yıldan beri etkin olarak yer alıyor olmaları zorunludur.


e) Mazeretini yazılı olarak bildirmeden ardı ardına iki kez toplantıya katılmayan üyenin üyeliği düşer ve yerine seçimde belirlenen sıraya ve eksilen sayıya göre yedek üyeler göreve çağrılır.

Yeterlik Yürütme Kurulunun Görevleri Madde 10- Yeterlik Yürütme Kurulunun görevleri şunlardır:

a) Psikiyatri Yeterlik Kurulunun çalışmalarını düzenlemek, alınan kararları yürütmek ve görevlendirmeleri izlemek,

b) Akreditasyon Altkurulu, Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu ve Yeterlik Sınav Altkurulunun üçer üyesini kendi içinden; Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu ve Yeterlik Sınav Altkurulunun dörder üyesini kendi dışından atamak,

c) Yeterlik altkurullarının çalışmalarını sağlamak, izlemek ve işlevlerini düzenlemek, gerekli görüldüğünde toplantıya çağırmak, gerektiğinde kendi atadığı üyeleri görevden almak,

d) Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu tarafından hazırlanan rapor doğrultusunda, eğitim kurumlarıyla ilişki kurarak eğitimin iyileştirilmesi çalışmaları yapmak,

e) Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu tarafından hazırlanan Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesinin (asistan karnesi) eğitim kurumlarında uygulanması için gerekli çalışmaları yapmak,

f ) Yeterlik Sınav Altkurulunun görev tanımı içinde yer alan sınav yöntemi, ilkeleri ve uygulamasıyla ilgili konuları görüşerek karara bağlamak,

g) Koşullar uygunsa Yeterlik Yazılı Sınavları için ÖSYM ya da benzeri bir kuruluşla işbirliği yapmak,

h) Yeterlik sınavlarının tarihlerini, sınav giriş aidatını belirlemek ve en az 6 ay önce ilan etmek; sınava gireceklerin listesini onaylamak; sınav sonuçlarını kişiye bildirmek; sınavlarla ilgili itirazları değerlendirerek karara bağlamak,

i) Yeterlik Genel Kurulunda çalışma raporu sunmak, j) Yeterlik Genel Kurulunda alınan kararları yürütmek, k) Gerektiğinde Yeterlik Genel Kurulu üyesi olup olmadığına

bakılmaksızın danışma hizmeti almak üzere, çalışma konusunu tanımlayarak, Danışma Altkurulları oluşturmak,

l) Gerektiğinde Olağanüstü Yeterlik Genel Kurulunun toplanması için TPD Merkez Yürütme Kuruluna başvuruda bulunmak,

m) Yeterlik Genel Kuruluna karşı sorumludur.


Akreditasyon Altkurulu Madde 11- Akreditasyon Altkurulu;

a) Yeterlik Genel Kurulu tarafından uzmanlık eğitimi veren kurumlarda en az 5 yıldır aktif eğitici kadrosunda bulunan üyeler arasından seçilen 3 asıl 3 yedek üye, Yeterlik Yürütme Kurulunun kendi içinden seçtiği 3 üye ve Eğitim Üstkurulunca belirlenen 3 asıl 3 yedek üye olmak üzere toplam 9 üyeden oluşur.

b) Altkurul üyeleri 2 yılda bir seçilir. Altkurul üyelerinin görev süresi en fazla iki dönemdir.

c) Altkurul kendi arasında bir başkan ve bir raportör seçer. d) Mazeretini yazılı olarak bildirmeden ardı ardına iki kez toplantıya

katılmayan üyenin üyeliği düşer ve yerine seçimde belirlenen sıraya ve eksilen sayıya göre yedek üyeler göreve çağrılır.

Akreditasyon Altkurulunun Görevleri Madde 12- Akreditasyon Altkurulunun görevleri şunlardır:

a) Yeterlik Yürütme Kurulu’nda ve Genel Kurulda Onaylanmış Ulusal Psikiyatri Uzmanlık Eğitim Programının tüm eğitim birimlerinde uygulanması ve sürekli geliştirilmesi için; eğitim veren birimlerin gönüllülüğüne dayanan ve ziyaret programları ana ilkeleri ile yürütülen bir akreditasyon mekanizması kurar. Aşağıda belirtilen konularda akreditasyon için rehber bilgiler, değerlendirme formları, anketler ve standartlar oluşturur ve güncelleme çalışmaları yapar:

i. Yeterlik Kurulu tarafından önerilen eğitim programı ile uyumlu bir eğitim programının (eğitim programının amaç ve hedefleri ve bunları gerçekleştirmedeki etkinliği, uzmanlık alanındaki he-deflerin -bilgi, beceri, tutum ve davranış- ölçülebilir davranışlar olarak açıkça tanımlanmış olup olmadığı, uzmanlık öğrencisinin kazanımlarının beklenen düzeyde olup olmadığı gibi) olup olma-dığı ve bu programın düzenli olarak uygulanıp uygulanmadığı,

ii. Alt yapının (sağlık hizmeti ve eğitim açılarından) yeterliliği ve uygunluğu,

iii. Eğitici ve tıbbi personelin sayısı ve yetkinliği, iv. Hizmetin hacmi ve çeşitliliği, sağlık hizmeti sunumunun organi-

ze ve sistematik olup olmadığı, v. Eğitim ortamının uygunluğu (görev tanımları, hizmet-eğitim

dengesi, vb. gibi) vi. Araştırma olanaklarının bulunup bulunmadığı ve eğitim alanla-

rın bu etkinliklere yeterince katılıp katılmadığı.


b) Yukarıda yazılı standartlar çerçevesinde eğitim birimlerini ziyaret ederek değerlendirir, eksiklikleri belirler ve giderilmesi için öneriler geliştirir.

c) Eğitim ve uygulama etkinliklerinin ayrıntılı ve zamanında kaydedilip kaydedilmediğini denetler ve akreditasyon raporunda belirtir. Asistan karneleri ve/veya eğitim dosyaları (portfolyolar) yoluyla süreç içinde uygulanan becerileri nicelik ve nitelik olarak izler ve akreditasyon raporunda değerlendirilir.

d) Uzmanlık öğrencilerinin, eğitim sırasında ve uzmanlık eğitimi süresi sonunda bilgi, tutum, beceri ve performanslarını ölçmek ve değerlendirmek için yapılan tüm yazılı, sözlü, uygulama sınavlarını, süreç içindeki eğitici gözlemi-kanaati-değerlendirmelerini ve asistan karneleri gibi süreç değerlendirmelerini denetler. Bu değerlendirme sonucunda eğitim süreçlerinin düzenlenmesi ve organizasyonunda Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu ve Yeterlik Sınav Altkurulu ile eşgüdüm içinde çalışır ve Yeterlik Yürütme Kuruluna bilgi verir.

e) Eğitim kurumlarının akreditasyonunu sağlamak üzere her bir ziyaret sonrası Yeterlik Yürütme Kuruluna yukarıda belirtilen başlıkları da içeren bir akreditasyon raporu verir.

Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu Madde 13- Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulu;

a) Yeterlik Yürütme Kurulunun seçeceği, uzmanlık eğitimi veren bir kurumda en az 5 senedir aktif eğitici konumunda bulunan 7 üyeden ve TPD Asistan Komisyonu asıl ve yedek temsilcisinden oluşur.

b) Altkurul üyeleri 2 yılda bir seçilir. Altkurulun görev süresi, Yeterlik Yürütme Kurulunun görev süresiyle sınırlıdır.

c) Altkurul üyeleri kendi aralarından bir başkan ve bir sekreter seçerler. d) Mazeretini yazılı olarak bildirmeden ardı ardına iki kez toplantıya

katılmayan üyenin üyeliği düşer. Yeterlik Yürütme Kurulu yeni üye atamasını gerçekleştirir.

e) Yılda en az iki kez ve gerektiğinde Yeterlik Yürütme Kurulunun çağrısıyla toplanarak yıllık değerlendirmelerini ve çalışma programlarını içeren raporu Yeterlik Yürütme Kuruluna sunar.

f ) Yeterlik Yürütme Kuruluna karşı sorumludur.


Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulunun Görevleri Madde 14- Eğitim Programlarını Geliştirme Altkurulunun görevleri şunlardır:

a) Psikiyatri Uzmanlık Eğitim Programını aşağıdaki maddelerde verilen alt başlıkları içerecek şekilde belirler ve eğitim kurumlarında uygulanabilmesi için Yeterlik Yürütme Kuruluna önerilerde bulunur:

i. Eğitim programının hedefleri ve gerekçeleri (genel ve özel hedef-ler –bilgi, beceri ve tutum-),

ii. Eğitim programının uygulama yöntemi (süre, rotasyonlar, eğiti-ciler ve kurullar gibi),

iii. Eğitim programını sınama yöntemi (ara sınavlar, uzmanlık sı-navları, yazılı-sözlü sınavlar, sınav şekli, yeterlik ölçütleri gibi),

iv. Eğitim programının eğitim verilen kurumlarda değerlendirilme yöntemi (geribildirimler, müfredat analizi ve süreç değerlendir-mesi gibi),

b) Gerekli rotasyonları, rotasyon hedeflerini, rotasyon eğitim programlarını ve rotasyon değerlendirme yöntemlerini belirler, öneriler getirir.

c) Eğiticilerin eğitimi konusunda çalışmalar yapar, çalıştaylar düzenler, öneriler getirir.

d) Uzmanlık Eğitimi Kayıt Belgesi (asistan karnesi) ve/veya eğitim dosyaları (portfolyolar) hazırlanma ve uygulanması konularında öneriler getirir ve standartları saptar.

e) Gerektiği takdirde Yeterlik Yürütme Kuruluna danışarak alt gruplar oluşturabilir.

f ) Yılda en az iki kez ve gerektiğinde Yeterlik Yürütme Kurulunun çağrısı ile toplanarak hazırladıkları raporu Yeterlik Yürütme Kuruluna sunar.

g) Yeterlik Yürütme Kuruluna karşı sorumludur.

Yeterlik Sınav Altkurulu Madde 15- Yeterlik Sınav Altkurulu;

a) Yeterlik Yürütme Kurulunun (i) TPD Merkez Yönetim Kurulu üyesi olmayan ve bir eğitim kurumunda en azından 5 yıldan beri eğitici olarak çalışan ya da kurumsal eğitim etkinlikleri içinde en azından 5 yıldan beri etkin olarak yer alan profesör, doçent, klinik şefi ve klinik şef yardımcıları, (ii) son 5 yılda, TTB-STE Kredilendirme


Kurulu ya da Yeterlik Yürütme Kurulunca geçerliliği kabul edilen bir uluslararası kredilendirme kuruluşu tarafından kredilendirilmiş psikiyatri alanındaki STE etkinliklerinden, Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenecek miktarda STE kredisi almış olanlar, (iii) Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenecek ulusal ve uluslararası düzeyde yayın standartlarına sahip olanlar arasından seçeceği 7 üyeden oluşur. Sınav Altkurulu üyelerinin seçiminde, eğitim becerileri kursu ve/veya sınav ölçme değerlendirme kursunu tamamlamış olma tercih nedenidir.

b) Altkurul üyeleri 2 yılda bir seçilir. Altkurulun görev süresi, Yeterlik Yürütme Kurulunun görev süresiyle sınırlıdır.

c) Altkurul üyeleri kendi aralarından bir başkan ve bir sekreter seçerler. d) Mazeretini yazılı olarak bildirmeden ardı ardına iki kez toplantıya

katılmayan üyenin üyeliği düşer. Yeterlik Yürütme Kurulu yeni üye atamasını gerçekleştirir.

e) Yılda en az iki kez ve gerektiğinde Yeterlik Yürütme Kurulunun çağrısıyla toplanarak yıllık değerlendirmelerini ve çalışma programlarını içeren raporu Yeterlik Yürütme Kuruluna sunar.

f ) Yeterlik Yürütme Kuruluna karşı sorumludur.

Yeterlik Sınav Altkurulunun Görevleri Madde 16- Yeterlik Sınav Altkurulunun görevleri şunlardır:

a) Yeterlik Sınavının yöntem ve ilkelerine ilişkin raporunu Yeterlik Yürütme Kuruluna sunmak,

b) Yeterlik Yazılı Sınavları için, ülke genelinde eğitim kurumlarından psikiyatri alanındaki temel ve güncel bilgileri esas alan sorular toplayarak soru bankası oluşturmak ve her yıl güncelleştirmek, soru bankasını muhafaza etmek ve güvenliğini sağlamak, sınav döneminde soru bankasından sınav sorularını seçmek,

c) Yeterlik Yazılı Sınavlarını gerçekleştirmek; gerektiğinde Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenen ÖSYM ya da benzeri bir kuruluşla işbirliği yapmak,

d) Yeterlik Uygulama Sınavı için sınav jürisi oluşturarak Yeterlik Yürütme Kuruluna önermek,

e) Yazılı ve uygulama sınavlarının gizlilik ve nesnellik ilkelerine göre gerçekleştirilmesini ve değerlendirilmesini sağlamak,

f ) Sınav sonuçlarını Yeterlik Yürütme Kuruluna bildirmek, g) Sınav sonuçlarının saklanmasını sağlamak.


Eğitim Üstkurulu Madde 17- Eğitim Üstkurulu;

a) Üniversitelerin Tıp Fakültelerinde psikiyatri anabilim dalı başkanlarından ve Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanelerinin eğitim birimlerindeki şeflerden oluşur.

Eğitim Üstkurulunun Görevleri Madde 18- Eğitim Üstkurulunun görevleri şunlardır:

a) Akreditasyon Altkurulunun 3 asıl ve 3 yedek üyesini kendi arasından seçer.

b) Yeterlik Yürütme Kuruluna her alanda danışmanlık yapar. c) Kurul ve Altkurulların aldığı kararların uzmanlık eğitimi sürecinde

birimlerde uygulanması için çaba gösterir. d) Uygulamada doğan sorunlar hakkında geri bildirim verir ve bu

sorunlarla ilgili çözüm önerir. e) Yeterlik Yürütme Kurulunun gereksinimleri doğrultusunda en az 2

yılda bir kez toplantıya çağrılır.

UZMANLIK ALANI VE EĞİTİMİUzmanlık Alanı Madde 19- Psikiyatri uzmanlık alanı, Sağlık Bakanlığı Tıpta Uzmanlık

Tüzüğünde Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanlığı olarak tanım-lanan tıp ana dalını kapsar.

Uzmanlık Eğitimi Madde 20- Psikiyatri uzmanlık eğitim süresi ve yapılacak rotasyonlar ile süre-

leri Tıpta Uzmanlık Tüzüğü ile belirlenir. Eğitimin içeriği dünya genelinde psikiyatri bilim alanının bilimsel ve nesnel bilgileriyle tanımlanır.


EĞİTİMİN BELGELENDİRİLMESİUzmanlık Eğitimin Belgelendirilmesi Madde 21- Bir psikiyatri uzmanının Madde 22’de tanımlanan sınava gire-

bilmesi için TPD Yeterlik Kuruluna bir dilekçeyle başvurması ve aşağıda sayılan belgeleri dilekçeye eklemesi gereklidir.

a) Türkiye’de Psikiyatri Uzmanı olarak çalışabilir olduğunu gösterir belge, b) Asistanlığı süresince asistan karnesi uygulanmışsa bu karnenin

asistanlık yaptığı kurum tarafından onaylanmış bir örneği.

SINAVLARYeterlik Sınavları Madde 22- Gönüllülük temelinde yapılan Yeterlik Sınavları şu şekilde

gerçekleştirilir: a) Sınavın şekli ve takvimi, Yeterlik Sınav Altkurulunun önerisi ve

Yeterlik Yürütme Kurulununun kararıyla ilan edilir. b) Yeterlik Sınavlarına girebilmek için Madde 21’de belirtilen uzmanlık

eğitimine ilişkin belgelerin tamamlanmış olması gerekir. c) Yeterlik Sınav Altkurulu, Yeterlik Sınavlarına girmek üzere başvuran

adayların başvurularını değerlendirerek, Madde 21’de belirtilen uzmanlık eğitimi başvuru belgelerini inceler ve uygun olanların listesini Yeterlik Yürütme Kuruluna sunar.

d) Yazılı Sınav ve Uygulama Sınavı olarak iki aşamada yapılır. e) Sınav sonuçları, Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından sınava katılan

kişilere bildirilir; kazananlara Yeterlik Belgesi verilir. f ) Tıpta Uzmanlık Tüzüğünde tanımlanmış yan dallarda yeterliliğe

girebilmek için psikiyatri ana dalından Yeterlik Belgesinin alınmış olması gerekir.

Yazılı Sınav Madde 23- Yazılı Sınavla ilgili ilkeler şunlardır:

a) Adayın temel ve güncel psikiyatri bilgisini ölçmeye yönelik olarak yapılan sınavdır.

b) Yılda en az bir kez yapılır. c) Bu sınava psikiyatri ana dalında uzmanlığını almış ve Madde 21’deki

şartları yerine getirmiş her aday ve son yıl asistanları katılabilirler.


d) Başarısız olunduğunda yeniden sınava girebilmek için, son 2 yılda, TTB-STE Kredilendirme Kurulu ya da Yeterlik Yürütme Kurulunca geçerliliği kabul edilen bir uluslararası kredilendirme kuruluşu tarafından kredilendirilmiş psikiyatri alanındaki STE etkinliklerinden, Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenecek miktarda STE kredisi alınmış olması gerekir.

Uygulama Sınavı Madde 24- Uygulama Sınavıyla ilgili ilkeler şunlardır:

a) Adayın bilgisini ve klinik becerisini ölçmeye yönelik sınavdır. b) Uygulama Sınavına, Yazılı Sınavda başarılı olanlar katılabilirler. c) Yılda en az bir kez yapılır. d) Uygulama Sınavı, Yeterlik Sınav Altkurulunca oluşturulan jüri ya da

jüriler tarafından yapılır. e) Uygulama Sınavına başvurabilmek için, Yazılı Sınavda başarılı olunan

tarihin üzerinden 3 yıldan fazla bir süre geçmemiş olması gerekir. f ) Başarısız olunduğunda yeniden sınava girebilmek için, son iki

yılda, TTB-STE Kredilendirme Kurulu ya da Yeterlik Yürütme Kurulunca geçerliliği kabul edilen bir uluslararası kredilendirme kuruluşu tarafından kredilendirilmiş psikiyatri alanındaki STE etkinliklerinden, Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenecek miktarda STE kredisi alınmış olması gerekir.

Yeterliliğin Belgelendirilmesi Madde 25- Yeterliliğin Belgelendirilmesi ile ilgili ilkeler şunlardır:

a) Yeterlik Sınavının her iki aşamasında başarılı olanlara Yeterlik Belgesi verilir.

b) Yeterlik Belgesinin geçerlilik süresi 10 yıldır.

Yeniden Belgelendirme Madde 26- Yeniden Belgelendirmeyle ilgili ilkeler şunlardır: Yeniden Yeterlik Belgesi alabilmek için, son 10 yılda, TTB-STE

Kredilendirme Kurulu ya da Yeterlik Yürütme Kurulunca geçerliliği kabul edilen bir uluslararası kredilendirme kuruluşu tarafından kredilendirilmiş psikiyatri alanındaki STE etkinliklerinden, Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenecek miktarda STE kredisi alınmış olması gerekir. STE kredilerinin en az yarısı, son 5 yılda alınmış olmalıdır.


ÖZEL DURUMLAR

Madde 27- Yabancı bir ülkede Psikiyatri Uzmanlık eğitimini tamamlayan ve o ülkenin Psikiyatri Yeterlik Sınavına girmeye hak kazanan kişiler, giriş için gerekli koşullara uygun olduklarını belgelendirdikleri takdirde, TPD Psikiyatri Yeterlik Sınavına girebilirler. Bu kişi-ler için aranacak koşullar ve izlenecek kurallar, Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenir ve ilan edilir.

Madde 28- Türkiye’den psikiyatri uzmanlarının Avrupa Tıp Uzmanları Birliği ya da Amerika Birleşik Devletleri tarafından tanınan Psikiyatri Yeterlik Sınavına girmesi durumunda, kazanılan Yeterlik Belgesi ülkemizde alınan Psikiyatri Yeterlik Belgesine denk sayılacaktır.

Madde 29- Meslekten ömür boyu men cezası alanlar, Yeterlik Sınavlarına kabul edilmezler; daha önceden almışlarsa Yeterlik Belgeleri iptal edilir.

YÜRÜRLÜK

Madde 30- Bu yönerge, 8 Kasım 2003 tarihinde yürürlüğe girer.

YÜRÜTME

Madde 31- Bu yönergeyi TPD Merkez Yönetim Kurulu yürütür.

GEÇİCİ MADDELER

Geçici Madde 1- a) Bu yönergenin oylanarak kabul edildiği TPD Genel Kurulunda, seçilme

koşullarını taşıyan üyeler arasından 8 kişi ve TPD Merkez Yönetim Kurulundan bir kişi Geçici Yeterlik Yürütme Kuruluna seçilir.

b) Geçici Yeterlik Yürütme Kurulunun görev süresi en fazla 1 yıldır.Geçici Madde 2- Geçici Yeterlik Yürütme Kurulunun görevleri:

a) Geçici Madde 3 (a) bendinde tanımlanan başvuruları kabul etmek, uygun olanlara Yeterlik Belgesi vermek,

b) Bir yılın sonunda Yeterlik Genel Kurulunun toplanması için gerekli hazırlıkları yaparak Merkez Yönetim Kuruluna başvurmak.


Geçici Madde 3- a) Sınav yapılmaksızın Yeterlik Belgesi alınabilmesi için; (i) profesör,

doçent, klinik şefi, klinik şef yardımcısı olunması, (ii) son 5 yılda, TTB-STE Kredilendirme Kurulu ya da Geçici Yeterlik Yürütme Kurulunca geçerliliği kabul edilen bir uluslararası kredilendirme kuruluşu tarafından kredilendirilmiş psikiyatri alanındaki STE etkinliklerinden, Geçici Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenecek miktarda STE kredisi alınmış olması, (iii) Geçici Yeterlik Yürütme Kurulu tarafından belirlenecek sayıda ve nitelikte yayımlanmış çalışmanın bulunması koşulu aranır. Bu koşullara sahip olanlara yönergenin kabulünden sonraki iki yıl içinde ilgili kurullara gerekli belgelerle başvurdukları takdirde, birinci yılda Geçici Yeterlik Yürütme Kurulunca, ikinci yılda seçilmiş Yeterlik Yürütme Kurulunca sınav yapılmaksızın Yeterlik Belgesi verilir. Bu şekilde verilmiş Yeterlik Belgesinde, “sınav yapılmaksızın verilmiştir” ibaresi yer alır.

b) Bu şekilde alınmış Yeterlik Belgesinin geçerlilik süresi 5 yıl olup, 5 yılın sonunda tekrar Yeterlik Belgesi alınabilmesi için Yeterlik Sınavında başarılı olmak gerekir.

c) Bu geçici maddenin geçerlilik süresi, yönergenin yürürlüğe girdiği tarihten sonraki iki yıldır.

Geçici Madde 4- Yeterlik Genel Kurulu, Geçici Madde 3 ve Madde 28’de belirtilen koşullara

uygun olarak Yeterlik Belgesi verilen üyelerin katılımıyla toplanır. Yeterlik Sınavları, Yeterlik Genel Kurulunun toplanıp yönergede belirtilen kurul ve altkurulların oluşumundan sonraki bir yıl içinde yapılır.

Geçici Madde 5- Sınavsız Yeterlik Belgesi olanlar, 2009 yılında yapılacak olan Yeterlik Genel

Kurulu’ndan başlayarak 5 yıl boyunca Yeterlik kurul ve altkurullarına katılabilir ve bu kurul ve altkurullarda görev alabilirler. Sınavsız Yeterlik Belgeleri bu kurullarda görev almak dışında kullanılmaz.

VIII. BölümEkler:

Genel Yetkinlikler İyi Tıbbi Uygulamalar

Accreditation Council for Graduate Medical Education (ACGME) Yönetim Kurulu tarafından 13 Şubat 2007’de onaylanmıştır.

ACGME YetkinlikleriProgram, aşağıdaki ACGME yetkinliklerini müfredat içerisine yerleştirmelidir.

• Hasta BakımıAsistanlar, sağlık sorunlarının tedavisi ve sağlığın geliştirilmesi için şefkatli, yeterli ve etkili olan hasta bakımını sağlayabilmelidirler.

• Tıbbi BilgiAsistanlar, yerleşmiş olan ve gelişimini sürdüren biyomedikal, klinik, epidemiyo-lojik ve sosyal-davranış bilimleri konusundaki bilgilerini ve ayrıca bu bilgilerinin hasta bakımında uygulanışını da göstermelidirler.

• Uygulama Temelli Öğrenme ve GelişimAsistanlar, kendi hasta bakımlarını araştırma ve değerlendirebilme, bilimsel ka-nıtlara değer biçme ve özümleyebilme, sabit biçimde kendini değerlendirme ve yaşam boyu öğrenmeye dayalı olan hasta bakımını sürekli olarak geliştirebilme yetilerini sergileyebilmelidirler. Asistanlardan aşağıdaki amaçları karşılayabilecek becerileri ve alışkanlıkları geliştirebilmeleri beklenmektedir. Kişinin kendi uzmanlığı ve bilgisindeki güçlü yanları, eksiklikleri ve

sınırları belirleyebilmek;Öğrenme ve gelişme hedefleri koymak; Uygun öğrenme etkinliklerini belirlemek ve uygulamak; Kalite gelişim yöntemlerini kullanarak, uygulamasını sistematik biçimde

analiz etmek ve uygulamasının geliştirilmesi amacıyla değişiklikler yapmak; Biçimlendirici (formative) değerlendirme geribildirimini günlük uygu-

lamasına yerleştirmek; Hastalarının sağlık sorunlarıyla ilişkili olan bilimsel çalışmalardan gelen

kanıtlara ulaşmak, değer biçmek ve onu özümlemek; Öğrenmeyi kolaylaştırmak için bilgi teknolojisini kullanmak, Hastalar, aileler, öğrenciler, asistanlar ve diğer sağlık çalışanlarının eğiti-

mine katılmak.

Ortak Program Gereklilikleri: Genel YetkinliklerÇevirenler: Ceyhun Can, Tunç Alkın

18


• Kişilerarası İlişkiler ve İletişim BecerileriAsistanlar hastaları, hastalarının aileleri ve sağlık profesyonelleri ile etkin bilgi paylaşımını ve işbirliğini sağlayacak kişilerarası ilişkiler ve iletişim becerilerini ser-gilemelidirler. Asistanlardan beklenenler: Gerekli durumlarda hastalarla, ailelerle ve halkla; geniş bir sosyoekonomik

kültürel zeminde, mümkün olduğunca etkin biçimde iletişim kurmaları; Hekimler, diğer sağlık profesyonelleri, sağlıkla ilişkili kurumlar ile etkin

biçimde iletişim kurmaları; Bir sağlık bakımı ekibinin ya da bir diğer profesyonel grubun lideri veya

bir üyesi olarak etkin biçimde çalışmaları; Diğer hekimlere ve sağlık profesyonellerine bir danışmanlık rolü içinde

davranmaları; Mümkünse kapsamlı, zamanında ve okunaklı tıbbi kayıtlar sağlamaları

• ProfesyonellikAsistanlar, profesyonel sorumlulukları yerine getirmekte kararlılık ve etik ilkelere bağlılık göstermelidirler. Asistanlardan göstermeleri beklenenler: Şefkatlilik, dürüstlük ve başkalarına saygılı olma; Hasta ihtiyaçlarına kişisel merakın ötesine geçen bir duyarlılık gösterme; Hasta mahremiyetine ve özerkliğine saygı gösterme; Hastalara, halka ve profesyonellere hesap verebilirlik ve Cinsiyet, yaş, kültür, ırk, din, özürlülükler ve cinsel yönelimdeki fark-

lılıkları da kapsayan ancak bunlarla sınırlı kalmayan çeşitlilikteki bir hasta topluluğuna duyarlı ve hevesli olmak

• Sağlık Sistemi Temelli UygulamaAsistanlar sağlık bakımı sistemine ve daha geniş olan bağlamına bir farkındalık ve heveslilik göstermelerinin yanı sıra en uygun sağlık hizmetini sağlayabilmek için sistemdeki diğer kaynaklara da etkin şekilde başvurabilme becerisini sergilemeli-dirler. Asistanlardan beklenenler: Kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili sağlık bakımı hizmeti sağlayan çeşitli

ortamlarında ve sistemlerde etkin şekilde çalışabilme; Sağlık hizmeti sistemi içersinde kendi klinik uzmanlıklarıyla ilgili hasta

bakımının eşgüdümünü sağlama; Hasta ve/veya toplum temelli bakım verirken, gerektiğinde, maliyetin

farkında olmayı ve risk-yarar analizine önem vermeyi içselleştirme; Kaliteli hasta bakımını ve en uygun hasta bakımı sistemlerini savunma; Hastanın güvenliğini arttırmak ve hasta bakımı kalitesini geliştirmek

için profesyoneller arası takımlarda çalışma ve Sistem hatalarını saptamakta ve potansiyel sistem çözümlerini hayata

geçirmede katılımcı olma.

General Medical Councilİyi tıbbi uygulamaları sağlamak için hekimlerin çalışmalarını düzenler.

General Medical Council’e Kayıtlı Hekimlerin GörevleriHastalar, hayatları ve sağlıkları konusunda doktorlara güvenebilmelidir. Bu güve-ni hak etmek için insan yaşamına saygı duymalısınız ve:

Hastanızın bakımı birincil kaygınız olmalıHastaların ve halkın sağlığını korumalı ve yükseltmelisinizUygulamalarda ve bakımda iyi bir standart sağlamalısınız

o Mesleki bilgi ve becerilerinizi güncel tutmalısınız o Yeterliliğinizin sınırlarını bilmeli ve o sınırlar içinde çalışmalısınız o Meslektaşlarını ile hastalarınızın menfaatlerine en fazla yarar

sağlayacak biçimde çalışmalısınızHastalarınıza birey olarak davranmalısınız ve onların onurlarına saygı

duymalısınız o Hastalara kibar ve düşünceli davranmalısınız o Hastaların gizlilik hakkına saygı duymalısınız

Hastalarla ortak olarak çalışmalısınız o Hastaları dinlemeli, onların ilgilerine ve tercihlerine yanıt vermelisiniz o Hastalara, istedikleri ya da gereksinim duydukları bilgiyi onların

anlayabilecekleri şekilde vermelisiniz o Hastaların, tedavileri ve bakımları konusunda sizinle birlikte karar

verebilme hakkına saygı duymalısınız o Hastaların kendi sağlıklarını iyileştirmek ve korumak konusundaki

özenlerini desteklemelisiniz Açık ve dürüst olmalı ve doğruluk içinde davranmalısınız

o Kendinizin ya da bir meslektaşınızın hastaları riske attığına inanıyorsanız gecikmeden harekete geçiniz

İyi Tıbbi UygulamalarÇevirenler: Aslı Çiftçi, Tunç Alkın19


o Hastalarınıza ya da meslektaşlarınıza karşı asla haksız ayrımcılık yapmamalısınız

o Hastaların size duydukları güveni ya da halkın mesleğinize duyduğu güveni asla kötüye kullanmayın.

Mesleki uygulamanızdan kişisel olarak sorumlusunuz ve dolayısıyla eylem ve ka-rarlarınızın doğruluğunu kanıtlamaya her zaman hazır olmalısınız.

İyi Tıbbi Uygulamalar Hakkındaİyi Tıbbi Uygulamalar, iyi uygulamaların üzerine kurulu olduğu ilkeleri ve değer-leri bir araya getirir; bu ilkeler hep birlikte, uygulamadaki tıbbi profesyonelliği tanımlamaktadır. Bu kılavuzluk hekimlere hitap etmektedir; ancak aynı zamanda halkın hekimlerden neler bekleyebileceğini bilmesini de amaçlamaktadır.

İyi Tıbbi Uygulamalar ilkelerinin uygulamada nasıl kullanıldığını ve başka koşul-larda nasıl yorumlanabileceğini açıklayan diğer kılavuzlar ve bilgi kaynakları ile bağlantılar kurduk; örneğin, mezuniyet öncesi eğitimde, ‘yeterliği’ yenilemede ya da uygulama işlemlerine olan uyumumuz bakımından bir hekimin davranışını, performansını ya da sağlığını değerlendirmede. Şunlarla bağlantıları vardır:

Genral medical Council’in (GMC), tamamlayıcı kılavuzları ve diğer bilgi kaynakları

GMC’nin uygulamalara uyumluluk panellerinin haberdar olduğu, İyi Tıbbi Uygulamalar’daki önerilerin izlenmesi sırasındaki bir ihmalin, he-kimin kaydını riske sokmuş olduğu vaka örnekleri (yalnızca çevrim içi ulaşılabilir)

Başka (GMC’ya ait olmayan) öneri ve bilgi kaynaklarıBütün bu belgelere çevrim-içi sitemizden ulaşabilir ya da GMC kaynaklarının basılı biçimlerini [email protected] ile iletişime geçerek isteyebilirsiniz.

İyi Tıbbi Uygulamalar Sizi Nasıl İlgilendirmektedirKılavuzun bundan sonraki kısımları, GMC’da kayıtlı olan hekimlerden neler beklenildiğini açıklamaktadır. İyi tıbbi uygulamalar’ı tanımak ve içerdiği önerileri izlemek sizin sorumluluğunuzdadır. Bu bir kılavuzdur, uyulması zorunlu yasalar-dan oluşmamaktadır, dolayısıyla düzenli olarak hasta görseniz de görmeseniz de, bir hekim olarak karşılaştığınız çeşitli durumlarda bu ilkeleri uygularken kendi yargılamanızı kullanmalısınız. Eylem ve kararlarınızı açıklamaya ve bunların doğ-ruluğunu kanıtlamaya her zaman hazır olmalısınız.

263İyi Tıbbi Uygulamalar

İyi tıbbi uygulamalar’da, “mutlaka yapmalısınız” (you must) ve “yapmalısınız” (you should) ifadeleri aşağıdaki anlamlarda kullanılmaktadır:

“Mutlaka yapmalısınız” ifadesi, önceliği ve üstünlüğü olan görevler ya da ilkeler için kullanılmıştır (Ç. N. : Çeviride anlamı sağlamak için bazı yerlerde “mutlaka” yerine, ‘kesinlikle’ ya da ‘asla’ vb. sözcükleri kullanılmış olup, bunlar italik olarak verilmiştir).

“Yapmalısınız” ifadesi, önceliği olan görevleri nasıl yerine getireceğinize ilişkin açıklamalar için kullanılmıştır.

“Yapmalısınız” ifadesi, aynı zamanda, söz konusu olan görev ya da ilke-nin her duruma ya da koşula uygulanamayacağı veya kılavuza uyumunu-zu etkileyen, sizin denetiminiz altında olmayan dış etkenlerin varlığı için kullanılmaktadır.

Bu rehberi izlemek konusunda ciddi ya da sürekli bir uyumsuzluk kaydınızı risk altına sokacaktır. (Bakınız, uygulamalara uygunluğun anlamını içeren GMC kılavuzu)

İyi Hekimler 1 Hastalar iyi hekimlere ihtiyaç duyarlar. İyi hekimler, hastalarının bakı-

mını kendilerini ilgilendiren ilk husus olarak görür; onlar işlerinin ehli-dir, bilgilerini ve becerilerini güncel tutarlar, hastaları ve meslektaşlarıyla* iyi ilişkiler kurarlar ve sürdürürler, dürüst ve güvenilirdirler ve doğruluk içinde hareket ederler.

İyi Klinik Bakımİyi Klinik Bakımı Sağlamak 2 İyi klinik bakım aşağıdakileri içermelidir:

(a) Hastanın durumunu yeterli biçimde değerlendirmek, öyküyü (belirtiler ile ruhsal ve toplumsal etkenleri de içerecek biçimde) ve hastanın bakış açısını hesaba katmak ve de gerektiğinde hastayı muayene etmek.

(b) Gerektiğinde önerileri, incelemeleri ve tedaviyi düzenlemek ve sağlamak (Bakınız, paragraf 21b ve GMC olur kılavuzu).

(c) Hastanın menfaati söz konusu olduğunda, hastayı başka bir hekime sevk etmek.

* Hekim olsun ya da olmasın, bir hekimin birlikte çalıştığı tüm kişiler


3 Hastalara bakım verirken aşağıdakileri mutlaka yapmalısınız: (a) Becerilerinizin sınırlarını bilin ve o sınırlar içinde çalışınız. (b) İlaçları ya da tedavileri, tekrarlanan reçeteler de dahil olmak üzere,

yalnızca hastanın sağlığı ile ilgili yeterli bilgiye sahipseniz ve ilaç ya da tedavinin hastanın ihtiyaçlarını karşılayacağına eminseniz reçete ediniz (Bakınız, GMC reçete yazma kılavuzu 38. paragraf).

(c) Var olan en iyi kanıtlara dayanan etkin tedavileri veriniz. (d) Şifa mümkün olsa da olmasa da hastanın ağrısını ve sıkıntısını

dindirecek adımlar atınız (Bakınız, Paragraf 21b ve GMC’nin sakınma ve geri çekilme kılavuzu).

(e) Hastanın ikinci bir görüş alma hakkına saygı gösteriniz. (f ) İlgili klinik bulguları, alınan kararları ve reçete edilen ilaçları ya

da diğer inceleme ya da tedavileri bildiren açık, doğru ve okunaklı kayıtlar tutunuz.

(g) Kayıt tutma işlemini, kaydını tuttuğunuz olaylar sırasında ya da mümkün olan en kısa zaman içinde gerçekleştiriniz.

(h) Görev başında iken kolaylıkla ulaşılabilecek durumda olunuz. (i) Gerektiğinde meslektaşlarınıza danışınız ve önerilerini alınız. (j) Elinizdeki kaynakları en iyi şekilde kullanınız (Bakınız, GMC idare

kılavuzu).

Kendine Bakımı Desteklemek 4 Hastaların ve halkı kendi sağlıkları ile ilgilenmeleri ve sağlıklarını iyileş-

tirme ve korumaları konusunda yüreklendirmelisiniz. Bu, yaşam tercih-lerinin sağlık ve iyilik halleri üzerine olan etkilerini ve tedavilerinin olası sonuçları hakkında hastalara önerilerde bulunmayı içerebilir.

Yakınlarınızı Tedavi Etmekten Kaçınınız 5 Eğer mümkünse, yakın bir kişisel ilişki içinde bulunduğunuz kimselere

tıbbi bakım vermekten kaçınmalısınız. (Bakınız, 77. paragraf ve GMC reçete yazma kılavuzunun 4. ve 13.-16. paragraflar)

Hasta Güvenliği Konusunda Dikkatleri Çekmek 6 Hasta güvenliğinin, bina, malzeme ya da diğer kaynakların, politika-

ların ya da sistemlerin yetersiz oluşu nedeniyle ciddi olarak tehlikede olduğu ya da olabileceğine ilişkin iyi nedenleriniz varsa, mümkün olduğunda bu sorunu doğru biçimde ifade etmelisiniz. Diğer tüm


koşullarda, sorun için işvereninizin ya da kurumuzun dikkatini çek-melisiniz. Onlar yeterli çabayı göstermezlerse, sorunu nasıl çözebile-ceğinize ilişkin bağımsız öneriler almalısınız. Sorunları ve onları çöz-mek için attığınız adımların kaydını mutlaka tutmalısınız (Bakınız, 43.-45. paragraflar, GMC yönetim ve idare kılavuzu ve GMC dik-katleri çekme kılavuz).

Tıbbi Bakıma Erişimle İlgili Kararlar

7 Yaptığınız ya da düzenlediğiniz incelemeler ve tedaviler, mutlaka, has-talarınızın belirlediği gereksinimlere ve önceliklere ve sizin tedavi se-çeneklerinin olası etkinlikleri konusundaki klinik yargınız temelinde, sizin ve hastanın değerlendirmelerine dayanmalıdır. Hastanın davra-nışlarının tıbbi durumunda payı olduğunu düşünüyor olmanız nede-niyle tedaviyi asla ertelememeli ya da reddetmemelisiniz. Hastalarınızı, yaşam tercihleri ya da inançları ne olursa olsun, bunlara saygı duyarak tedavi etmelisiniz. Kişisel görüşünüzün*, hastalarınızla olan profesyonel ilişkinizi ya da düzenlediğiniz veya verdiğiniz tedaviyi kötü yönde etki-leyecek biçimde, hastalara yönelik haksız bir ayrımcılığa yol açmasına asla izin vermemelisiniz. Eğer davranışları bu kılavuza uymuyorsa mes-lektaşlarınızı uyarmalısınız (Bakınız, GMC farklılıkları değerlendir-me kılavuzu).

8 Dini ya da ahlaki inançlarınızla çelişen bir işlem uyguluyor ya da o işlemle ilgili önerilerde bulunuyorsanız ve söz konusu çelişki verdiğiniz tedaviyi ya da önerileri etkileyebilecek durumdaysa, bunu mutlaka hastaya açık-lamalı ve başka bir doktora başvurmaya hakkı olduğunu söylemelisiniz. Hastanın, doğru olanı yapmasına yetecek bilgiye sahip olduğundan mut-laka emin olmalısınız. Başka bir doktorla görüşme ayarlamak hastanın koşullarına uygun değilse, uygun niteliklere sahip bir meslektaşınızın si-zin görevinizi üstlenmesini sağlamak için gerekli düzenlemeleri mutlaka siz yapmalısınız.

9 Böylesi kararları vermek sizin yetkinizde ise, hastaların inceleme ve te-davisinin klinik gereksinimler temelinde yapılmasına mutlaka önce-

* Bu, bir hastanın yaşı, ten rengi, kültürü, özürlülüğü, etnik ya da ulusal kökeni, cinsel kimliği, yaşam biçimi, medeni hali ya da ebeveynlerini durumu, ırkı, dini ya da inançları, cinsiyeti veya cinsel yönelimi ve sosyal veya ekonomik durumu hakkındaki görüşlerinizi kapsamaktadır.


lik vermelisiniz. Eğer yetersiz kaynaklar, politikalar ya da sistemler sizi bunu yapmaktan alıkoyarsa ve hasta güvenliği ciddi olarak tehlikeye dü-şerse, mutlaka 6.paragrafta yer alan önerileri izlemelisiniz (Bakınız, 6. paragraf).

10 Tüm hastalar, klinik gereksinimlerini karşılayacak bakım ve tedaviyi alma hakkına sahiptir. Hastanın tıbbi durumunun sizi riske atabilme olasılığı, kesinlikle hastanın tedavisini reddetmenize neden olmamalıdır. Eğer has-ta, sizin sağlığınız ya da güvenliğiniz için bir risk oluşturuyorsa, tedaviye başlamadan önce bu riskleri en aza indirecek uygun adımları atmalı ya da tedavi için uygun alternatif düzenlemeleri yapmalısınız.

Acil durumlarda tedavi 11 Nerede ortaya çıkarsa çıksın, acil bir durumda kendi güvenliğinizi, bece-

rilerinizi ve bakım için diğer olasılıkların ulaşılabilirliğini hesaba katarak, mutlaka yardım etmelisiniz.

İyi Tıbbi Uygulamaları SürdürmekGüncel Kalmak 12 Tüm iş yaşamınız boyunca bilgi ve becerilerinizi mutlaka güncel tut-

malısınız. İşinizi etkileyebilecek olan uygun kılavuzlara ve gelişmelere aşina olmalısınız. Yeterliliğinizi ve performansınızı sürdürecek ve daha da geliştirecek olan eğitim etkinliklerinde düzenli olarak yer almalısınız (Bakınız, 2 numaralı açıklama notu ile sürekli mesleki gelişim üzeri-ne GMC kılavuzu).

13 İşinizin uygulanması ile ilgili olan kanun ve yönetmelikler konusunda kendinizi mutlaka güncellemeli ve bunlara uymalısınız.

Performansınızı Sürdürmek ve Geliştirmek 14 Yaptığınız işin kalitesini sürdürmek ve geliştirmek ve hasta güvenliğini ar-

tırmak için mutlaka meslektaşlarınızla ve hastalarla birlikte çalışmalısınız. Özellikle, aşağıdakileri mutlaka uygulamalısınız: (a) Tıbbi uygulamalarınızdan elde ettiğiniz bilgi ve kanıtları içeren bir

dosya tutunuz. (b) Tıbbi uygulamalar standartlarınızı, “yeniden yeterlik ve lisanslama GMC

kılavuzu” ile uyumlu olacak biçimde düzenli olarak gözden geçiriniz. (c) Düzenli ve sistematik denetimlere katılınız.


(d) Kalite güvencesi ve kalite geliştirme sistemlerinde yer alınız. (e) Denetim, değer biçmeler ve performans gözden geçirmelerinin

sonuçlarını yapıcı bir biçimde yanıtlayınız, gerekli olduğunda daha ileri eğitime başlayınız (Bakınız, 3 numaralı açıklama notu).

(f ) Tedavilerin etkileriyle ilgili olan belirsizliklerin çözümlenmesine yardım ediniz.

(g) Hastalara yönelik risklerin azaltılmasına yardım etmek için gizlilik soruşturmalarına ve yan etkilerin tanınması ve bildirimlerine katkıda bulununuz (Bakınız, 4 numaralı açıklama notu).

(h) Şüphelendiğiniz ilaç yan etkilerini, ilgili bildirim şemasına uygun olarak bildiriniz (Bakınız, 5 numaralı açıklama notu ve GMC reçete yazma kılavuzu).

(i) Bilgilendirilme için yasal taleplerde bulunan toplum sağlığını gözeten örgütler ile işbirliği yapınız ve bunu yaparken, mutlaka, Gizlilik: Bilgiyi korumak ve paylaşmak adlı kılavuzda yer alan önerileri izleyiniz (Bakınız GMC gizlilik kılavuzu).

Öğretim ve Eğitim, Değer Biçme ve Değerlendirme

15 Hekimlerin ve öğrencilerin eğitimi, öğretimi, değer biçilmesi ve değer-lendirilmesi, şimdi ve gelecekte, hastaların bakımı açısından önemlidir. Siz bu etkinliklere katkıda bulunmaya gönüllü olmalısınız.

16 Öğretim görevine sahipseniz, mutlaka, yeterli bir eğitmenin becerileri, davranışları ve uygulamalarını mutlaka geliştirmelisiniz.

17 Geçici görevli hekimler ve öğrenciler de dahil olmak üzere sorumlu olduğu-nuz tüm personelin gerektiği gibi denetlendiğine mutlaka emin olmalısınız.

18 Geçici görevli hekimler ve öğrencilerin de içinde olduğu meslektaşlarını-zın performansını değerlendirirken ya da değer biçerken mutlaka dürüst ve nesnel olmalısınız. Doyurucu bir uygulama standardına erişememiş ya da bunu sürdürememiş birini yeterli olarak tanımlarsanız hastaları riske atmış olursunuz.

19 Meslektaşlarınız hakkında raporlar yazarken ya da meslektaşlarınız için referans verirken, mutlaka dürüst, doğrulanabilir ve doğru yorumlarda bulunmalısınız. Referans verirken bunu mutlaka derhal ve meslektaşı-nızın yeterliliği, performansı ve davranışı ile ilgili tüm bilgiyi içerecek şekilde yapmalısınız (Bakınız, 63. paragraf).


Hastalarla İlişkilerHekim-hasta Ortaklığı

20 Açıklık, güven ve iyi iletişim temeli üzerine kurulu ilişkiler, bireysel ihtiyaçla-rına hitap edecek şekilde hastalarla ortaklık içinde çalışmanızı sağlayacaktır.

21 Hekim-hasta işbirliğinde görevinizi yerine getirmek için mutlaka: (a) Kibar, düşünceli ve dürüst olun. (b) Hastalara saygılı davranın (Bakınız, sınırların korunması ile ilgili

GMC kılavuzu). (c) Her hastayı ayrı bir birey olarak ele alın. (d) Hastaların mahremiyetine ve gizlilik hakkına saygı duyun (Bakınız,

GMC gizlilik kılavuzu). (e) Sağlıklarını iyileştirmek ve geliştirmek için kendilerine özen

göstermeleri konusunda hastalarınızı destekleyin (Bakınız, 1 numaralı açıklama notu).

(f ) Durumları ile ilgili bilgi sahibi olan hastaların, bu bilgiyi kendi bakımları konusunda kararlar verirken kullanmalarını cesaretlendirin.

İyi İletişim

22 Etkin iletişim kurmak için mutlaka: (a) Hastaları dinleyin, sağlıklarıyla ilgili görüşlerini sorun ve bu görüşlere

saygı duyun, ilgilerine ve tercihlerine yanıt verin. (b) Durumlarına ilişkin bilmek istedikleri ya da bilmeleri gereken bilgileri,

olası gidişatı, ilişkili riskleri ve belirsizlikleri de içerecek şekilde, eldeki tedavi seçeneklerini, anlayabilecekleri bir dil ile hastalarla paylaşın (Bakınız, GMC olur kılavuzu 4.-13. paragraflar).

(c) Hastaların sorularını yanıtlayın ve tedavilerinin gidişiyle ilgili bilgi verin.

(d) Hastaların, bilginin tedavi ekibinde ve bakımlarını sağlayacak kişiler arasında nasıl paylaşıldığı konusunda haberdar olmasını sağlayın (Bakınız, GMC gizlilik kılavuzu paragraf 8., 10.-15. ve Sık Sorulan Sorular 3).

23 Uygulanabilir olduğunda, hastaların dil ve iletişim gereksinimlerini kar-şılayacak düzenlemelerin mutlaka yapılmasını sağlayın (Bakınız, GMC olur kılavuzu 13. paragraf).


Çocuklar ve Gençler 24 25.-27. paragraflarda yer alan öneriler, düzenli olarak çocuk ve genç hasta-

ları görüyor olsanız da olmasanız da gereklidir. Ebeveyn ya da bakım veren kişileri bir hasta olarak görürken, çocuklar ve gençlerin ihtiyaçlarının ve iyi-lik durumlarının yanı sıra, çocuklar ve gençler için tehlike oluşturabilecek her tür hastanın da farkında olmalısınız (Bakınız, GMC olur kılavuzu 23.-24. paragraflar ve ek bölüm A ve 6 numaralı açıklama notu).

25 Çocukların ve gençlerin sağlığını ve iyiliğini mutlaka gözetmeli ve korumalısınız.

26 Sahip oldukları hakların kötüye kullanıldığını ya da tanınmadığına ina-nıyorsanız, çocuklara ve gençlere yardım etmelisiniz.

27 Bir çocuk ya da gençle iletişim kurarken mutlaka: (a) Onlara saygılı davranın ve görüşlerini dinleyin (b) Yapabileceğinizin en iyisi doğrultusunda onların sorularını yanıtlayın (c) Anlayabilecekleri bir şekilde bilgi verin.

28 25.-27. paragraflardaki öneriler çocuk ve gençlerle ilgili olmakla birlikte, bu ilkeler kolay incinebilir olan diğer gruplar için de geçerlidir.

Akrabalar, Bakım Verenler ve Eşler 29 Akraba, bakım veren kişi, eşi ve hastanın yakını olan diğer kişilere karşı

mutlaka şefkatli olmalısınız ve hastanın ölümünden sonrası da dahil ol-mak üzere onlara bilgi verirken ve destek olurken duyarlı ve hevesli dav-ranmalısınız. Bunları gerçekleştirirken Gizlilik: Bilgiyi korumak ve paylaş-mak adlı kaynakta yer alan önerileri izlemelisiniz (Bakınız, 7 numaralı açıklama notu ve GMC gizlilik kılavuzu).

Olumsuzluklar Yaşandığında Hastalara Karşı Açık ve Dürüst Olmak 30 Bakımınız altındaki bir hasta zarar gördüğünde ya da sıkıntı çektiğinde,

eğer mümkünse, sorunu çözmek için mutlaka hemen harekete geçme-lisiniz. Hastadan özür dilemeli, ne olduğunu ve kısa ve uzun dönemli olası etkilerini hastaya tam olarak ve hemen açıklamalısınız (Bakınız, 8 numaralı açıklama notu).

31 Aldıkları bakım ya da tedavi ile ilgili şikâyet eden hastaların, hemen ya-pılan açık, yapıcı, dürüst ve bir açıklamayı ya da yerindeyse bir özür dile-meyi de içeren bir yanıt beklemeye hakları vardır. Hastanın bir şikâyeti-nin, verdiğiniz ya da düzenlediğiniz tedavi ya da bakımı olumsuz yönde etkilemesine asla izin vermemelisiniz.


Mesleğinizde Güveni Sürdürmek

32 Mesleki konumunuzu, hastalarınız ya da onların yakınları ile cinsel ya da uygunsuz duygusal ilişki kurmak ya da sürdürmek için asla kullanmama-lısınız (Bakınız, sınırların korunması ile ilgili GMC kılavuzu).

33 Hastalarınıza, duyarlılıklarını istismar edecek ya da onlarda sıkıntı ya-ratabilecek şekilde, politik, dinsel ya da ahlaki konuları da dahil olmak üzere kişisel inançlarınızı kesinlikle açıklamayınız.

34 Hastalarınızın yanı sıra kendi çıkarlarınız için, işverenin teminatı kapsa-mı dışında kalan uygulamalarınızı kapsayacak yeterli bir sigortayı ya da teminatı mutlaka çıkartmalısınız.

35 GMC başvuru numaranızı mutlaka bilmelisiniz. Hastalarınız ve meslek-taşlarınız tarafından tanınabilir olmalısınız, örneğin, reçeteler de dahil yasal belgeleri imzalarken kayıtlardaki isminizi kullanmalısınız. Kayıtlı isminizi ve GMC kayıt numaranızı soran herkes için ulaşılabilir tutmalı-sınız (Bakınız, kayıt numaralarına ilişkin GMC kılavuzu).

Olur Almak

36 Herhangi bir inceleme ya da araştırma inceleme yapmadan, tedavi verme-den ya da hastaları eğitim ya da araştırmaya almadan önce bilgilendirilmiş olura ya da geçerli başka bir yetkiye sahip olduğunuzdan mutlaka emin olmalısınız. Bu, genellikle, olurlarını istemeden önce hastaları anlayabi-lecekleri bir biçimde bilgilendirmeyi gerektirmektedir. Çocuklar ve olur veremeyecek durumda olan hastalar için öneriler de içeren, Hastaların olurunu almak: Etik unsurlar adlı kaynaktaki önerileri mutlaka izlemelisi-niz (Bakınız, GMC olur kılavuzu ve GMC araştırma kılavuzu 15.-29. paragraflar).

Mahremiyet (Gizlilik)

37 Hastaların, kendileri hakkındaki bilginin doktorları tarafından güvenle saklanmasını beklemeye hakları vardır. Hastalara ait bilgiyi, hastanızın ölümünden sonrası da dahil olmak üzere, mutlaka gizli olarak değerlen-dirmelisiniz. Gizli bir bilgiyi, hastanın oluru olmadan açıklamayı düşü-nüyorsanız, Gizlilik: Bilgiyi korumak ve paylaşmak adlı kaynakta yer alan önerileri mutlaka izlemelisiniz (Bakınız, paragraf 21d, GMC gizlilik kılavuzu ve Sık Sorulan Sorular 18).


Hasta ile Profesyonel İlişkinin Sonlandırılması

38 Bazı nadir koşullarda, sizinle hasta arasındaki güven ilişkisi bozulabilir ve profesyonel ilişkiyi sonlandırmayı gerekli bulabilirsiniz. Örneğin, hasta size ya da bir meslektaşınıza karşı şiddete başvurduysa, hırsızlık yaptıysa ya da ısrarla saygısız ve makul olmayan bir şekilde davranmak-taysa böyle bir durum meydana gelebilir. Hastanın, sizinle ya da eki-binizle ilgili bir şikâyette bulunması ya da hastanın bakımı veya teda-visinin yarattığı parasal kaynak sorunları* nedeniyle hasta ile ilişkinizi sonlandırmamalısınız.

39 Bir hasta ile profesyonel ilişkinizi sonlandırmadan önce kararınızın adil olduğuna ve 7. paragraftaki önerilere ters düşmediğinden mutlaka emin olmalısınız. Kararınızın doğruluğunu açıklamaya mutlaka hazırlıklı ol-malısınız. Kararınız ve profesyonel ilişkiyi sonlandırma nedenleriniz konusunda, uygulanabilirse, yazılı olarak, hastayı bilgilendirmelisiniz (Bakınız, 7. paragraf).

40 Hastanın bakımının devam etmesi için gereken düzenlemeleri mutlaka bir an önce yapmalısınız ve mutlaka hastanın dosya kayıtlarını gecikmek-sizin iletmelisiniz.

Meslektaşlarla Çalışmak

Takımlarda Çalışmak

41 Birçok hekim diğer mesleklerden olan meslektaşları ile bir takım olarak çalışmaktadır. Takımlarda çalışmak profesyonel davranışlarınızdaki ve verdiğiniz bakımdaki kişisel sorumluluğunuzu değiştirmemektedir. Bir takım içinde çalışırken, olumlu bir rol modeli olarak davranmalı, meslek-taşlarınızı güdülemeli ve onlara ilham vermeye çalışmalısınız. Mutlaka:

(a) Meslektaşlarınızın becerilerine ve katkılarına saygı duymalısınız.

(b) Takımın içindeki veya dışındaki meslektaşlarınızla etkin bir şekilde iletişim kurmalısınız.

* Eğer hastanızdan ücret alıyorsanız, verdiğiniz hizmetin karşılığının ödemek iste-meyen ya da ödeyemeyen hastaların daha sonraki tedavisini reddedebilirsiniz. Bu durumda mutlaka 39. paragraftaki önerileri izlemelisiniz


(c) Hastalarınızın ve meslektaşlarınızın takımdaki rolünüzü ve sorumluluklarınızı ve de hasta bakımının çeşitli boyutlarından kimin sorumlu olduğunu anlamasını sağlamalısınız.

(d) Takımın performansı ve standartlarının düzenli gözden geçirmeleri ve denetlemelerine katılmalısınız ve olabilecek eksiklikleri düzeltmeye yönelik adımlar atmalısınız.

(e) Performans, davranış ya da sağlık konularında sorunlar yaşayan meslektaşlarınızı desteklemelisiniz.

42 Bir takımın yönetiminden sorumlu iseniz mutlaka Hekimler için yönetim adlı kaynaktaki önerileri izlemelisiniz (Bakınız, GMC idare kılavuzu).

Meslektaşlarınızın Davranış ve Performansları

43 Hastaları, mutlaka, bir diğer meslektaşınızın davranışından, performan-sından ya da sağlığından kaynaklanabilecek zarar görme riskinden ko-rumalısınız. Hastaların güvenliği her zaman için mutlaka birinci sırada olmalıdır. Bir meslektaşınızın çalışmaya uygun olmadığı konusunda en-dişeleriniz varsa, gecikmeden uygun adımları mutlaka atmalısınız, böyle-ce kaygılarınız araştırılır ve gerekli ise hastalar korunur. Bu, işvereninize ya da çalıştığınız kurumdaki uygun bir kişiye kaygılarınızı mutlaka dü-rüstçe açıklamanız gerektiği ve onların yöntemlerini izlemeniz gerektiği anlamına gelmektedir (Bakınız, Gizlilik Sık Sorulan Sorular 16 ve hasta yönlendirme, dikkat çekme ve idare ile ilgili aşağıdaki GMC önerileri).

44 Eğer uygun yerel sistemler mevcut değilse ya da yerel sistemler sorunu çözmüyorsa ve siz hala hastaların güvenliğiyle ilgili kaygılıysanız, ilgili düzenleyici kurumu bilgilendirmelisiniz. Eğer ne yapacağınızdan emin değilseniz, kaygılarınızı yansız bir meslektaşınızla tartışabilir ya da öneri almak için koruyucu kurumunuzla, profesyonel bir organizasyonla ya da GMC ile iletişime geçebilirsiniz (Bakınız, dikkatleri çekme ile ilgili GMC önerileri).

45 İdari sorumluluklarınız varsa, meslektaşlarınızın hastalara yönelik risk-lerle ilgili kaygılarını dile getirebilecekleri sistemlerin çalışır durumda ol-masını sağlamalısınız ve mutlaka, Doktorlar için yönetim adlı kaynaktaki önerileri izlemelisiniz (Bakınız, GMC idare kılavuzu).


Meslektaşlarınıza Saygı Duymak 46 Meslektaşlarınıza mutlaka adil ve saygılı davranmalısınız. Onlara, kesin-

likle zorbaca ya da onları yıldıracak biçimde davranmamalısınız ya da kişisel görüşünüzün* aranızdaki profesyonel ilişkiyi olumsuz yönde etki-lemesine izin vererek, meslektaşlarınız arasında haksız ayrımcılık yapma-malısınız. Meslektaşlarınızın davranışları bu önerilere ters düşmekte ise onlara karşı çıkmalısınız (Bakınız, farklılıkları değerlendirmeye iliş-kin GMC kılavuzu).

47 Meslektaşlarınıza yönelik, hastaların aldıkları bakım ya da tedaviye olan güvenlerini ya da kendilerini tedavi eden kişilere ilişkin yargı-larını baltalayabilecek kötü niyetli ve temelsiz eleştirilerde kesinlikle bulunmamalısınız.

Hizmette Sürekliliği Düzenlemek 48 Görevde olmadığınız zamanlarda hastalarınızın tıbbi bakımı için uygun

düzenlemelerin yapılmış olduğundan mutlaka emin olmalısınız. Bu dü-zenlemeler, sağlık hizmeti çalışanları arasındaki açık iletişimin olduğu etkin devretme işlemini içermelidir. Yapılan düzenlemelerin uygun olmadığına yönelik kaygılarınız varsa, hasta bakımını gözetecek adımları atmalısınız ve mutlaka 6. paragraftaki önerileri izlemelisiniz (Bakınız paragraf 6).

Görevleri Almak ve Bitirmek 49 Tıbbi hizmetin sürekliliği yeterli değilse hasta bakımı bozulabilir. Bu

nedenle, işveren başka düzenlemeler yapana dek geçen makul bir süre boyunca, resmen kabul ettiğiniz, geçici görevlendirme de dahil olmak üzere, herhangi bir görevi alabilir ve mukavelede bildirilen süre boyunca bu görevde çalışmak zorunda kalabilirsiniz.

Meslektaşlar ile Bilgi Paylaşımı 50 Diğer sağlık hizmeti çalışanları ile bilgi paylaşımı, güvenli ve etkin hasta bakı-

mı için önemlidir (Bakınız, 10. paragraf, gizliliğe ilişkin GMC önerileri).

* Bu, bir hastanın yaşı, ten rengi, kültürü, özürlülüğü, etnik ya da ulusal kökeni, cinsel kimliği, yaşam biçimi, medeni hali ya da ebeveynlerini durumu, ırkı, dini ya da inançları, cinsiyeti veya cinsel yönelimi ve sosyal veya ekonomik durumu hakkındaki görüşlerinizi kapsamaktadır.


51 Bir hastayı sevk ettiğinizde, hastanın tıbbi öyküsünü ve şu anki durumu-nu içerecek şekilde gerekli olan tüm bilgileri vermelisiniz.

52 Eğer, bir hastayı tedavi ediyor ya da ona önerilerde bulunuyorsanız fa-kat hastanın aile hekimi siz değilseniz, hasta buna karşı çıkmadığı sürece, yaptığınız incelemelerin sonuçlarını, verilen tedaviyi ve hastanın bakı-mının sürekliliği için gerekli olan tüm bilgileri hastanın aile hekimine iletmelisiniz.

53 Eğer, hasta size bir aile hekimi tarafından sevk edilmediyse, aciller ve ko-şulların elverişsiz olduğu haller haricinde, tedaviye başlamadan önce has-tanın aile hekimini bilgilendirmek için hastadan olur almalısınız. Eğer, hastanın aile hekimini bilgilendirmezseniz, bakım ertesi gereken her şeyi sağlamak ve düzenlemekten sorumlu olacaksınız.

Yetkilendirme ve Sevk Etme 54 Yetkilendirme, bir meslektaşınızdan sizin adınıza tedavi ya da bakım

yapmasını istemektir. Yetki verdiğiniz kişinin karar ya da eylemlerin-den siz sorumlu olmasanız da, hastanın tedavisinin genel yönetiminden ve yetkilendirme kararınızın doğruluğundan sorumlu olmaya devam edersiniz. Bakım ya da tedavi yetkisi verdiğinizde, yetkiyi verdiğiniz kişinin tedavinin gerektirdiği niteliklere, deneyime, bilgiye ve bece-rilere sahip olduğundan mutlaka emin olmalısınız. Her zaman, hasta ve hastanın ihtiyaç duyduğu tedavi hakkındaki yeterli bilgiyi mutlaka iletmelisiniz.

55 Sevk etme, hastanın bakım sorumluluğunun bir kısmını ya da tamamı-nı, genellikle geçici olarak ve belirli bir amaç -sizin becerileriniz için-de olmayan ek incelemeler, bakım ya da tedavi gibi- için devretmektir. Hastayı yönlendirdiğiniz her hangi bir sağlık hizmeti çalışanının gü-venilebilir bir yasal düzenleyici kurumun sorumluluğu altında ya da denetlenebilir bir iş yerinde çalışıyor olduğundan mutlaka emin olma-lısınız. Eğer böyle değiller ise, hastanın devri sevk etme değil yetkilen-dirme olarak kabul edilir. Bu da, hastanın genel yönetiminden ve yetki verme kararınızın doğruluğundan sizin sorumlu olduğunuz anlamına gelir.


Doğruluk Dürüst ve Güvenilir Olmak 56 Doğruluk, dürüst ve güvenilir olmak ve doğru olarak davrandığınız anla-

mına gelmektedir: Bu tıpta profesyonelliğin temelidir. 57 Davranışlarınızın, her zaman için hastaların size ve halkın mesleğe duy-

duğu güveni haklı çıkardığından mutlaka emin olmalısınız. 58 Dünyanın neresinde olursanız olun, eğer, bir suç nedeniyle bir uyarı al-

dıysanız, suçlandıysanız ya da suçlu bulunduysanız ya da eğer bir baş-ka mesleki örgüt uygulama işlemlerine uyum ile ilişkili olarak, kaydı-nız aleyhinize olan bir bulgu saptadıysa, mutlaka zaman gecikmeksizin GMC’yi bilgilendirmelisiniz (Bakınız, mahkûmiyetlerin bildirimine ilişkin GMC kılavuzu).

59 Bir organizasyon tarafından tıbbi bir görevden uzaklaştırıldıysanız ya da uygulamalarınız üzerine kısıtlamalar konulduysa, gecikmeksizin, kendi-leri için çalıştığınız diğer bütün organizasyonları ve bağımsız olarak gör-düğünüz tüm hastaları mutlaka bilgilendirmelisiniz.

Sağlık Hizmetleriniz Hakkında Bilgi Vermek ve Yayınlamak 60 Sağlık hizmetleriniz ile ilgili bilgi yayınlıyorsanız, verdiğiniz bilginin ger-

çeklere dayalı ve kanıtlanabilir olduğundan mutlaka emin olmalısınız. 61 Sunduğunuz sağlık hizmetlerinin kalitesi ya da sonuçları ile ilgili olarak

hastalara verdiğiniz bilgiler kesinlikle dayanağı olmayan iddiaları içer-memeli. Kesinlikle şifa garantisi sunmamalı ve aynı zamanda hastaların incinebilirliğini veya onların tıbbi bilgiden yoksun oluşlarını kötüye kullanmamalısınız.

62 Kişilere, örneğin gelecekteki sağlıklarına yönelik temelsiz korkular uyandıra-rak, herhangi bir hizmeti kullanmaları için kesinlikle baskı yapmamalısınız.

Raporlar ve Özgeçmiş Yazmak, Kanıt Sağlamak ve Belgeleri İmzalamak 63 Raporları yazarken, raporları, formları ya da diğer belgeleri doldururken

ya da imzalarken, mutlaka dürüst ve güvenilir olmalısınız (Bakınız, 9 numaralı açıklama notu).

64 Deneyiminiz, nitelikleriniz ve konumunuzla ilgili olarak, özellikle iş baş-vurularında bulunurken, mutlaka dürüst olmalısınız.


65 Yazdığınız ya da imzaladığınız belgelerin sahte ya da yanıltıcı olmaması için mutlaka elinizden gelenin en iyisini yapmalısınız. Bu, mutlaka, bel-gelerde yer alan bilgiyi doğrulamak için makul adımları atmanız gerektiği ve ilişkili olabilecek bilgileri kasten göz ardı etmemeniz gerektiği anlamı-na gelmektedir.

66 Eğer bir rapor hazırlayacaksanız, bir belgeyi tamamlayacak ya da imza-layacaksanız veya kanıt sağlayacaksanız, bunu mutlaka makul olmayan gecikmelere neden olmaksızın gerçekleştirmelisiniz.

67 Eğer sizden mahkeme ya da resmi bir soruşturma için kanıt sunmanız ya da tanıklık etmeniz istendiyse, tüm yazılı ve sözlü ifadelerinizde mutlaka dürüst olmalısınız. Bilgi ve yeterliliğinizin sınırlarını mutlaka açıkça orta-ya koymalısınız (Bakınız, paragraf 3a).

68 Hastaların tedavisine ilişkin herhangi bir resmi soruşturma ya da sizin ça-lışmanızı ilgilendiren herhangi bir şikâyet işlemi ile mutlaka tam işbirliği yapmalısınız. Sizin kendinizin ya da bir meslektaşınızın davranışı, perfor-mansı ya da sağlığına yönelik bir soruşturmaya ilişkin sizden bilgi almaya yetkili kişilere mutlaka açıklama yapmalısınız. Bunu yaparken Gizlilik: Bilgiyi korumak ve paylaşmak adlı kaynakta yer alan önerileri izlemelisiniz (Bakınız, GMC gizlilik kılavuzu).

69 Bir hastanın şüpheli ölümünün araştırılmasına yönelik soruşturma ya da kovuşturmalarda, soruşturmacının ya da savcının tüm sorularını mutlaka yanıtlamalı ve ilgili olan tüm bilgiyi vermelisiniz. Sessiz kalma hakkına, yalnızca sağlayacağınız kanıtların size karşı cezai işlemlere yol açma olası-lığı varsa sahipsiniz (Bakınız, GMC gizlilik kılavuzu).

Araştırma 70 İnsanları dolaylı ya da dolaysız yollarla kapsayan araştırmalar, şimdiki ve

gelecekteki bakımı geliştirmek ve hastalar için belirsizliği azaltmak ve de bir bütün olarak toplumun sağlığını geliştirmek için yaşamsaldır.

71 Bir çalışmanın tasarlanması, organize edilmesi ya da yürütülmesinde gö-rev aldıysanız mutlaka: (a) Katılımcıların çıkarlarının korunmasını ilk sıraya koymalısınız. (b) Dürüst ve doğrulukla davranmalısınız. (c) Uygun olan ulusal araştırma yönetimi kılavuzlarını ve Araştırma:

Doktorların Görev ve Sorumlulukları adlı kılavuzdaki önerileri izlemelisiniz (Bakınız, GMC araştırma kılavuzu ve 10 numaralı açıklama notu).


Mali ve Ticari İşler 72 Hastalarla herhangi bir mali anlaşma yaparken mutlaka açık ve dürüst olma-

lısınız (Bakınız, çıkar çatışmalarına ilişkin GMC kılavuzu). Özellikle: (a) Hastaları ücretiniz konusunda, mümkünse tedavi için olurlarını

almadan önce, mutlaka bilgilendirmelisiniz. (b) Tedavi ya da hizmetlerin ücretlendirilmesi sırasında hastaların

incinebilirliklerini ve tıbbi bilgiden yoksun oluşlarını kesinlikle kötüye kullanmamalısınız.

(c) Hastaların, size dolaylı ya da dolaysız yolla kazanç sağlayacak olan, para ya da hediyeler vermesini, miras bırakmasını ya da borç vermesini kesinlikle teşvik etmemelisiniz.

(d) Hastaların ya da yakınlarının diğer kişilere veya örgütlere bağışta bulunması yönünde kesinlikle baskı yapmamalısınız.

(e) Hastalara özel tedaviyi kabul etmeleri yönünde kesinlikle baskı yapmamalısınız.

(f ) Eğer ücret alıyorsanız, ücretin herhangi bir kısmının başka bir sağlık hizmeti çalışanına verilip verilmediği konusunda hastaları mutlaka bilgilendirmelisiniz.

73 İşverenler, sigortacılar, diğer örgütler ve bireylerle olan parasal ve ticari işlerinizde mutlaka dürüst olmalısınız. Özellikle: (a) eşya ya da hizmet satın alınması ya da satışı konularındaki

girişimlerde bulunmadan önce, söz konusu işten sizin ya da ailenizin herhangi bir parasal ya da ticari kazancınız olup olmadığını mutlaka bildirmelisiniz

(b) eğer mali işlerin yönetimindeyseniz, fonların hedeflenmiş olan amaçlar içinde kullanılmasını ve kişisel hesaplarınızdan ayrı hesapta tutulmasını mutlaka sağlamalısınız.

Çıkar Çatışmaları 74 Hastaları sevk ederken ve tedavi verirken ya da tedavilerini düzenlerken

mutlaka onların çıkarlarını gözetmelisiniz. Hastalarınızdan, reçetenizi, tedavi verme ya da sevk etme biçiminizi etkileyebilecek ya da etkilediği düşünülebilecek herhangi bir teşvik, hediye ya da ikram talebinde kesin-likle bulunmamalı ve kabul etmemelisiniz. Bu tür teşvikleri meslektaşla-rınıza teklif etmemelisiniz (Bakınız, çıkar çatışmalarına ilişkin GMC kılavuzu ve 11 numaralı açıklama notu).


75 Sağlık hizmeti veren organizasyonlar, ilaç firmaları ya da diğer biyome-dikal şirketler ile parasal ya da ticari kazanç sağlayan ilişkileriniz varsa, bu ilişkinin hastalara reçete düzenleme, tedavi verme ya da sevk etme biçiminizi etkilemesine asla izin vermemelisiniz (Bakınız 10.-12. parag-raflarda yer alan reçete yazmaya ilişkin GMC kılavuzu).

76 Hastanızı tedavi ya da inceleme amacıyla yönlendirdiğiniz bir kurum ile maddi kazanç sağlayan bir ilişkiniz varsa, bu ilişkiyi hastanıza mutlaka anlatmalısınız. SGK hastalarını tedavi ederken de, bunu, sağlık hizmetini satın alanlara mutlaka açıklamalısınız.

Sağlık 77 Bağımsız ve nesnel tıbbi bakıma erişimini sağlamak için, kendi ailenizden

olmayan bir aile hekimine kayıtlı olmalısınız. Kendi kendinizi tedavi et-memelisiniz (Bakınız, 5. paragraf ve GMC reçete yazma kılavuzunun olduğu 4. ve 13.-16. paragraflar).

78 Hastalarınızı, meslektaşlarınızı ve kendinizi, aşıları olan, yaygın bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklama yoluyla korumalısınız (Bakınız, 12 numa-ralı açıklama notu).

79 Hastalarınıza bulaşabilecek ciddi bir hastalığınız olduğunu ya da yargılama gü-cünüzün ve performansınızın bir hastalık ya da bunun tedavisinden etkilene-bileceğini biliyorsanız ya da böyle olabileceğini düşünüyorsanız, mutlaka uy-gun niteliklere sahip olan bir meslektaşınıza danışmalısınız. Meslektaşınızdan inceleme, tedavi ve işinizle ilgili yapmanızı gerekli gördüğü değişiklikler ko-nusunda mutlaka öneriler istemeli ve bunları izlemelisiniz. Hastalar için yara-tacağınız riskin değerlendirmesini kesinlikle kendiniz yapmamalısınız.

Türkiye Psikiyatri Derneği üyelerine ücretsiz dağıtılır. Türkiye Psikiyatri Derneği Yayınları

Yayına Hazırlayanlar


PSİKİYATRİDE UZMANLIK EĞİTİMİYETERLİK VE EĞİTİMİN AKREDİTASYONUTPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Çalışmaları

PSİKİYATRİDE UZMANLIK EĞİTİM

İYETERLİK VE EĞİTİM

İN AKREDİTASYONUTPD Psikiyatri Yeterlik Kurulu Çalışm

aları

1995

PSİKİYATRİDE UZMANLIK EĞİTİMİ YETERLİK VE EĞİTİMİN...

Documents

Transcript of PSİKİYATRİDE UZMANLIK EĞİTİMİ YETERLİK VE EĞİTİMİN...