PsikologPsikolog Güneş AYDIN

-Empati Kurma-Etkili İletişim-Beden Dili-Öfke Kontrolü-Stres Yönetimi-Zor Durumla Başa Çıkma-Tükenmişlik Sendromu

EMPATİ NEDİR?

• EmpatiEmpati veya eşduyum, bir başkasının duyguları, içinde bulunduğu durum ya da davranışlarındaki motivasyonu anlamak ve içselleştirmek demektir.

Karşımızdakini doğru anlamak için kendimizi onun yerine koyabiliyor

muyuz?Empatinin tam olarak gerçekleşmesinin üç kuralı vardır;

1. Bir insanın kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, olaylara onun bakış açısıyla bakmak,

2. Karşıdakinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlamak ve kısmen hissetmek,

3. O kişiyi anladığını ona ifade etmek.

Philip Mc Craw; 'Life Strategies' adlı kitabında insana ait en belirgin 10 duygusal davranış özelliğini şöyle sıralıyor:

1. İnsanların en büyük korkusu 'reddedilmek'. 2. İnsanların en büyük ihtiyacı 'kabul edilmek'. 3. İnsanlarla ilişkilerimizi düzgün bir şekilde yürütebilmek için karşımızdakinin öz güvenini artıracak şekilde onlara ulaşmalıyız. 4. Herkes, her duruma bir parça da olsa 'acaba bunun bana ne faydası olur' düşüncesiyle yaklaşır. 5. İnsanlar kendileri için şahsi önemi olan şeylerden konuşmayı tercih ederler.

6. İnsanlar kendilerini sevenleri severler, güvenirler ve inanırlar.

7. İnsanlar genellikle görünüşteki nedenden farklı nedenlerle hareket ederler.

8. Vasıflı insan bile bazen küçüklük gösterebilir.

9. İnsanlar sadece anlamak istedikleri gibi duyarlar.

10. Herkes sosyal bir maske takar. Kişiyi tanıyabilmek için maskesinin ardına bakabilmelisiniz.

Empati yeteneğini sonradan kazanabilmenin yolları:

• açık uçlu sorular sormak, • yavaş hareket etmek ve yorumda

bulunmak, • hızlı yargılara varmaktan kaçınmak, • kendi davranış ve düşüncelerimizi

anlamaya çalışmak, • geçmişten ders almak, • olayları akışına bırakmak ve • kendimiz ve karşımızdakilerin davranışları

için belli sınırlar oluşturmaktır.

Kendinizi anlayınca başkalarını da anlarsınız.

‘Kendine Yapılmasını İstemediğini, Sen de Başkasına Yapma!’

EMPATİ: Azı karar, çoğu zarar…

ETKİLİ İLETİŞİM

• Halkla birlikte olmayı gerektiren tüm mesleklerde çalısanlarda etkili iletişim becerilerin gelismis olmasının gerektiği düşünülür.

»NEDEN????

Etkili iletişim kurmak, etkin bir dinlemeye dayanır.

• İletişim esnasında karsımızdaki bireyi anlamanın yolu iyi bir dinleyici olmaya dayanmaktadır.

• İletişim kurulan kişinin anlattıklarının o kişi için taşıdığı anlamların farkına varmak, söylediklerine karsı yakın ilgi göstermek önemli bir beceridir.

Etkili dinlemeden uzaklaşmak iletişimi engeller. (!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!)

Dinlediğinizi ve söylenenleri kabul ettiğinizi karsınızdakine aşağıdaki sözsüz davranışlarla gösterebilirsiniz;

1. Ses tonu Yüz ifadesi Jestler Göz Teması Duruş Sekli

2. Karsıdaki insanın ne hissettiğini ve ne söylediğini anlamak için kendinizi onun yerine koyun.

(EMPATİ)

3. Karsıdaki kişinin konuşmasındaki en önemli düşünce ve duyguları

tekrarlayın.

Örn:

—Yarın müdürle çok önemli bir iş görüşmem var ne yapacağımı şaşırdım

—Görüşmen için endişeleniyorsun

4. Karşıdaki kişinin sözünü kesme, öneri getirme veya öğüt verme!

(YANLIŞ) Kendi tecrübenden benzer duygulardan ve sorunlardan bahsetme!

(DOĞRU) “hımm” seklindeki tepkilerle, anlatılanla ilgili sorular sorarak, destekleyerek, ifade edilen önemli noktaları olayları ve duyguları öne çıkarıp özetleyerek etkin dinleme gösterebilirsiniz.

Hasta İle Hastane Çalışanları Arasındaki Etkili İletişim

• Aşamaları:1. Aşama: İlgi Ve Güler Yüz 2. Aşama: Etkin Dinleme 3. Aşama: Etkin Ve Birbiri İle Tutarlı Sözlü Ve Sözsüz İletişim (fiyat verme, ameliyat kararı…)4. Aşama: Hasta /H.Yakını Beden Dili İpuçlarının Değerlendirilmesi5. Aşama: Anlaşılabilir Bir Dil Kullanarak Hastaya Samimi Olarak Duygu Ve Düşüncelerini Açıklamak. Kendisi Rahatlıkla Açabileceği Bir Ortam Oluşturmak6. Aşama: Empatik Yaklaşım Ve Sözlü-Sözsüz İletişim İle Hastanın Verilen Bilgileri Doğru Olarak Algılayıp Algılamadığını Ortaya Çıkarmak.

Sağlık Kurumda İletişimin Vazgeçilmezleri

A-İsim Vererek Muhattap Olmak; Ben Ali, size nasıl yardımcı olabilirim. Anlaşıldı Efendim. Ayşe hanım hoşgeldiniz, sizden önce bir muayene hastası var: çıkınca Sizi alacağım. Elimde liste ile takip ediyorum lütfen oturun merak etmeyin.

B- Amca Dayı-Hala-Teyze Gibi Hitap Şekli Yok; Hanımefendi /beyefendi size nasıl yardımcı olabilirim.

C- Bilmiyorum/Görmedim/Duymadım Yok; Lütfen ayrılmayın, hemen sizi bilgilendiriyorum.

D- Bizzat Refakat Etmek; Aşağı in, sağa dön, koridoru geç solda tarif yerine bizzat, buyurun ben size eşlik edeyim efendim deyip birlikte hareket etmek Güven Aşılar: Birliktelik Hissi Verir:Bağlayıcı Kılar: Sıcaklık Getirir.

E- İşlemlerini Sonuçlandırmak:Tetkik ve sonuçların takibi  ve hastaya ulaşımını organize etmek.

BEDEN DİLİ

Beden zihnin uzantısıdır ve düşünce davranışlarda bir iz bırakır.

• Prof. Dr. Albert Mehrabian' ın yaptığı araştırmaya göre kişilerarası iletişimde

7-38-55 kuralı geçerlidir.

Bu kural; iletişimde

% 55 beden dilinin,

% 38 ses tonunun,

% 7 konuştuğumuz kelimelerin etkili olduğunu söyler.

• Vücut dili günümüzde bambaşka bir önem taşıyor. İnsan insanı sadece ağzından

çıkan sözlerle değil, vücut hareketleriyle de

değerlendiriyor ve yargılıyor.

Bazen bir hareket bin söze bedeldir.

• Tüm insanlar beden dilini kullanmayı bilerek doğar, çünkü bu kendimizi ifade etmede bir gereksinimdir.

• Etrafınızdaki

çocukları

inceleyin.

• Yüz: Canlı olun.

Mümkün

olduğunca gülün.

• Göz: İnsanların yüzüne

bakın. Konuşurken

gözlerinizi kaçırmayın.

• Jestler: Jestlerinizin sözlerinizle aynı mesajları vermesini sağlamalısınız. Ellerin kenetlenmesi, kolların kavuşturulması, ellerinizin çene hizasında olması durumlarından kaçının.

!!!!!!!Aşırıya kaçmadan jestlerinizi kullanın.

• Baş Hareketleri: Karşınızdaki konuşurken başınızı ara sıra aşağı yukarı hareket ettirerek onu dinlediğinizi ve anladığınızı belli edin.

• Duruş: Sizinle konuşan insanlara bakın. Mümkün olduğu kadar çok kişiye ara sıra da olsa bakmaya çalışın.

Temas: Bazı durumlarda yaşı

küçüklerle, aynı cins ve sizden daha alt statüde olanlarla bedensel temas

kurun.

• Konuşma: Ses tonu çok önemlidir. Çok fazla konuşmayın. Toplulukta eşit miktarda konuşun.

• İnandırıcı olmak için vücut dilini doğru kullanmak şart!

Öfke Nedir?

• Öfke herkes tarafından hissedilen normal bir duygudur.

• Öfke hafif sinirlilik halinden yoğun hiddete kadar değişkenlik gösteren bir duygusal durumdur.

• Öfke özünde sağlıklı ve doğal bir duygudur, fakat öfkenin ifade ediliş şekli çok önemlidir.

Nelere Öfkeleniriz?

• Bir aile üyesi, iş arkadaşı veya sokaktaki bir adam gibi belirli bir kişiye yönelik olabilir.

• Trafik, iptal edilen bir randevu veya yanan bir yemek gibi bir olaya yönelik olabilir.

• Öfke ayrıca geçmiş, öfkelendirici olayların anıları veya kişinin kuruntuları sonucu da ortaya çıkabilir.

Öfkeyi Nasıl İfade Ederiz ?

Öfkeyle başa çıkmanın genel olarak üç yolu vardır;

• Öfkeyi içe yöneltme,

• Öfkeyi dışa yöneltme

• Öfkeyi kararlı bir biçimde ifade etmedir.

Öfkenin dışa yöneltilmesi:

• Bazı kişiler öfkelerini kontrolsüz bir kontrolsüz bir biçimde sözel olarakbiçimde sözel olarak dışarıya yöneltirler. Bu tip davranan kişilerin aile, iş ve sosyal ilişkilerinde sıkıntı yaşama olasılıkları oldukça yüksektir.

Öfkenin içe yöneltilmesi:

• Küsme, somurtma, iğneleme, surat asma gibi tepkilerle öfkelerini ifade ederler.

Öfkenin kararlı ifadesi:

• Öfkenin en sağlıklı ifade yolu öfkeyi açık ve kararlı ama saldırgan olmayan bir şekilde ifade etmektir.

Öfke Kontrolü Nedir ?

• Öfke kontrolü, öfkenin kontrollü bir biçimde, kişiye

zarar vermeden ifade edilmesidir. Öfkenin kişinin amacına ulaşması engellemeyecek bir biçimde ifade edilmesi öfke kontrolü ile sağlanır.

Unutulmamalıdır ki; bizi öfkelendiren kişileri değiştirmek, uzaklaştırmak veya onlardan uzaklaşmak her zaman imkanlı değildir. Fakat verdiğimiz tepkileri kontrol edebilmeyi öğrenmek bizim elimizdedir.

Öfke Kontrolü Teknikleri:

• Rahatlama:

Karnınızdan derin derin nefes alıp verirken içinizden  10’a kadar saymak ve zihninizde rahatlatıcı bir anıyı veya resmi canlandırmak gerginliğinizin azalmasına ve sakin tepki vermenize yardımcı olabilir.

Düşüncelerimizi Değiştirme:

Öfkeli olduğumuz zaman olayları abartılmış ve çarpıtılmış bir şekilde algılarız. Bu tip algılar öfkemizin artmasına sebep olur, ayrıca olayın çözümüne de katkıda bulunmazlar. Her şeyin kötü olmadığını sadece bazı zorluklarla karşı karşıya olduğunuzu düşünmek ise öfkenizin azalmasına yardımcı olacaktır.

• Problem Çözme:

Öfke her zaman abartılmış değildir, bazen öfkemiz hayatın gerçek ve kaçınılmaz sorunlarından kaynaklanmaktadır. Her sorun her zaman çözülemeyebilir. Öfkelendiren bir durum karşısında, problemi tanımlama hem problemin ne olduğunu anlamayı hem de duygusal boyutunu azaltıp çözülmesini kolaylaştırır.

Öfkeli olduğumuz durumlarda;-aklımıza ilk geleni söylememek, -karşımızdakinin ne söylediğini dikkatle

dinlemek -ne söylemek istediğimiz hakkında

düşünmek iletişim kalitemizi arttıracağı gibi öfkemizin daha da artmasını da engelleyecektir.

Daha İyi İletişim:

Ortamımızı Değiştirmek:

• Gündelik yaşamın sıkıntıları ve sorumlulukları kendimizi baskı altında hissetmemize sebep olabilir ve bizi öfkelenmeye daha yatkın bir hale getirebilir.

Doğru Zamanlama:

Eğer sizi öfkelendiren şeyin sık sık aynı zamanda tekrarlandığını fark ettiyseniz, ERTELEYİN…

Uzak Kalma:

Sizi öfkelendiren şeylere bakmaktan kendinizi alıkoyun.

• Sık sık öfkeleniyorsanız düzenli bir spor aktivitesi veya bir hobi ile ilgilenmeye başlayın.

Sosyal Aktiviteler:

• O ŞEYE ÖFKELENMENİN NEDENİ, O ŞEY DEĞİL SENSİN…

•SENİ SENDEN BAŞKASI SİNİRLENDİREMEZ.

• Unutmayın ki !

Öfkelendiren durumlarda verilebilecek alternatif tepkiler daima vardır, böyle durumlarda alternatifleri uygulamaya başlayın.

Beni Dinlediğiniz için Teşekkürler…