Przygotowane dla: Ministerstwa Nauki i Informatyzacji Przygotowane przez: Pentor RI MAJ ‘2005

KONSULTACJE SPOŁECZNE WERYFIKUJĄCE WYBÓR PRIORYTETOWYCH DZIEDZIN NAUKI I

TECHNOLOGII W RAMACH I ETAPU PILOTAŻOWEGO PROJEKTU FORESIGHT W

POLU BADAWCZYM ZDROWIE I ŻYCIE

Wnioski z konsultacji społecznych wśród reprezentantów opinii publicznej

Przygotowane dla: Ministerstwa Nauki i Informatyzacji

Przygotowane przez: Pentor RI

MAJ ‘2005

Informacje o badaniu

W badaniu wzięło udział 120 przedstawicieli różnych dziedzin. Najliczniej reprezentowani byli:

• przedstawiciele biznesu (największych polskich firm z branż: spożywczej, farmaceutycznej i

medycznej);

• mediów (byli to dziennikarze zajmujący się problematyką zdrowia w najbardziej opiniotwórczych

polskich gazetach, czasopismach, stacjach telewizyjnych i radiowych);

• studenci kierunków związanych z obszarem Zdrowia i Życia (studenci ostatnich lat medycyny,

biotechnologii, chemii, technologii żywności, ochrony środowiska).

Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety. Pytania kwestionariusza dotyczyły opinii na temat

sytuacji zdrowotnej społeczeństwa polskiego i oceny 26 kierunków badawczych uznanych przez

ekspertów Foresight jako priorytetowe. Właściwe pytania ankiety poprzedzał list przewodni do

respondenta, informujący o projekcie Foresight i jego celach i podkreślający wartość bezstronnej oceny

kierunków badawczych.

Realizacja badania przebiegała według następujących etapów:

• wysyłka pocztą lub emailem materiałów dotyczących badania – zaproszeń do udziału w badaniu

podpisanych przez Ministerstwo Nauki i Informatyzacji i Instytut Pentor oraz dokumentu

zawierającego opisy 26 kierunków badawczych będących przedmiotem ankiety;

• telefoniczne umawianie respondentów na wywiady;

• realizacja wywiadów bezpośrednich w umówionym terminie w miejscu pracy respondentów (lub w

niektórych przypadkach wywiad telefoniczny, jeżeli było to rozwiązanie preferowane przez

respondenta).

Badanie realizowane było w dniach od 1 kwietnia do 10 maja 2005 roku.


Zdaniem uczestników konsultacji społecznych najważniejszymi problemami

społeczeństwa polskiego w dziedzinie Zdrowie i Życie, wymagającymi pilnych rozwiązań i

nakładów finansowych ze strony państwa są:

• brak społecznych działań o charakterze edukacyjnym zmierzających do

kształtowania zdrowego stylu życia, w tym zdrowych nawyków żywieniowych – brak

systemu edukacji prozdrowotnej;

• brak skutecznej profilaktyki (systemu badań przesiewowych) i diagnostyki chorób

cywilizacyjnych, a zwłaszcza chorób nowotworowych i układu krążenia;

• zły system organizacji opieki zdrowotnej;

• niska jakość opieki medycznej (przede wszystkim trudny dostęp do lekarzy

specjalistów i badań specjalistycznych);

• niezadowalający poziom ratownictwa medycznego;

• rozwój opieki perinatalnej.

Za najważniejsze spośród 26 priorytetowych kierunków badawczych i rozwoju technologii

uznano więc kierunki korespondujące z zarysowaną wcześniej diagnozą obecnego stanu

społeczeństwa polskiego w dziedzinie zdrowia:

• nr 10 - Budowa efektywnych systemów przesiewowych;

• nr 1 - Rozwój metod i technik na potrzeby powszechnej edukacji zdrowotnej;

• nr 3 - Rozwój opieki perinatalnej, wczesnego wykrywania wad genetycznych i

rozwojowych;

• nr 2 - Budowa programów ustawicznego kształtowania świadomości żywieniowej i

racjonalizacji nawyków żywieniowych społeczeństwa;

• nr 18 - Rozwój metod i technik ratownictwa medycznego.


Najmniejsze znaczenie przypisano natomiast kierunkom:

• nr 11 - Rozwój systemów telemedycyny;

• nr 23 – Rozwój genomiki, proteomiki, transkryptomiki i bioinformatyki – jako nowych

technik w medycynie;

• nr 24 – Poszukiwanie nowych metod oceny technologii wytwarzania materiałów,

energii, produktów przemysłowych i utylizacji odpadów w aspekcie prozdrowotnego

kształtowania środowiska;

• nr 25 – Ochrona środowiska przed skutkami przemysłowej produkcji żywności;

• rozwojowi badań i technologii nad organizmami genetycznie zmodyfikowanymi i

monitorowania ich oddziaływania na człowieka i ekosystem;

• nr 16 – Rozwój nowych technologii w wykrywaniu i zwalczaniu chorób

odzwierzęcych.


Najważniejsze problemy społeczeństwa polskiego w dziedzinie Zdrowie i Życie [1]

[odpowiedzi spontaniczne]

N=120 wskazania powyżej 2%

72%

38%

29%

28%

13%

10%

10%

8%

44%

29%

17%

7%

4%

3%

3%

PROFILAKTYKA ZDROWIA/ EDUKACJA PROZDROWOTNA

Propagowanie edukacji prozdrowotnej

Kształtowanie świadomości żywieniowej i nawyków żywieniowychspołeczeństwa

Niedorozwój profilaktyki

Niewystarczający zakres i zasięg badań przesiewowych

Przekonanie do aktywności fizycznej

Brak świadomości i odpowiedzialności za własne zdrowie

Rozwój opieki lekarskiej/ w tym profilaktyki/ w chorobach cywilizacyjnych

ZARZĄDZANIE SŁUŻBĄ ZDROWIA

Zła organizacja systemu opieki zdrowotnej

Zbyt niskie środki finansowe na służbę zdrowia

Ciągły wzrost udziału społeczeństwa w kosztach leczenia

Korupcja

Zły system składek

Brak ubezpieczeń dodatkowych




41%

10%

10%

6%

5%

3%

3%

3%

3%

3%

40%

16%

15%

10%

8%

6%

5%

3%

JAKOŚĆ OPIEKI MEDYCZNEJ

Trudny dostęp do specjalistycznych badań

Trudny dostęp do lekarzy specjalistów

Brak pomocy dla ludzi niepełnosprawnych i starszych

Niska jakość opieki medycznej

Nieskuteczny system ratownictwa medycznego

Trudny dostęp do nowoczesnych, nieinwazyjnych metod

Słaby poziom opieki medycznej nad dziećmi

Trudny dostęp do zabiegów rehabilitacyjnych

Niezadowalające wyposażenie techniczne szpitali

CHOROBY/ STAN ZDROWIA SPOŁECZEŃSTWA

Choroby nowotworowe

Stres

Choroby układu krążenia

Otyłość

Nałogi

Choroby psychiczne/ np.: depresja, schizofrenia, manie/

Choroby wieku starszego




26%

13%

10%

3%

3%

18%

8%

3%

3%

17%

12%

5%

DIAGNOSTYKA

Mała dostępność do nowoczesnych technik diagnostycznych

Wczesne wykrywanie chorób o dużym stopniu zagrożenia dla życia/przede wszystkim chorób krążenia i nowotworów/

Brak aparatury diagnostycznej

Brak środków finansowo - technicznych na wczesne diagnozowanie

PROBLEMY SPOŁECZNE

Pauperyzacja społeczeństwa

Niezdrowy tryb życia

Bezrobocie

KOSZTY OPIEKI MEDYCZNEJ/ BARIERA CENOWA

Wysokie ceny leków

Zbyt drogie badania diagnostyczne/ specjalistyczne




12%

8%

3%

3%

11%

10%

8%

3%

3%

8%

3%

4%

3%

ŚRODOWISKO NATURALNE

Zanieczyszczenie środowiska

Wpływ środowiska na zdrowie

Niedostateczny poziom recyclingu odpadów

NIEWIEDZA/ BRAK ŚWIADOMOŚCI

Małe rozeznanie w zakresie potrzeb społecznych wynikających zestarzenia się społeczeństwa

PRODUKCJA ŻYWNOŚCI

Wdrożenie zasad bezpiecznej produkcji żywności

Brak powszechnej edukacji na temat żywności modyfikowanej genetycznieoraz nowych technologii związanych z wytwarzaniem żywności

POLITYKA LEKOWA

Zbyt kosztowne leki przepisywane przez lekarzy bez możliwościstosowania tańszych leków generycznych

PRACE BADAWCZE

Zbyt mała koncentracja nad pracami badawczymi

Jakie kierunki badawcze zmierzające do poprawy jakości życia i zdrowia społeczeństwa polskiego powinny być w największym stopniu wspierane

finansowo przez państwo polskie? [1]


74%

33%

27%

22%

19%

18%

16%

5%

4%

PROFILAKTYKA ZDROWIA/EDUKACJA PROZDROWOTNA

Powszechna edukacjaprozdrowotna

Budowa efektywnych systemówprzesiewowych

Zapobieganie chorobomonkologicznym

Rozwój metod i technikprofilaktyki

Kształcenie świadomościżywieniowej

Zapobieganie chorobom układukrążenia

Uświadomienie społeczeństwuznaczenia aktywności fizycznej

Zapobieganie chorobomcywilizacyjnym





67%

45%

18%

15%

10%

9%

8%

5%

5%

4%

23%

11%

8%

6%

18%

16%

6%

5%

DIAGNOSTYKA I TERAPIA

Choroby/ kierunki badań

Opieka perinatalna

Wczesna diagnostyka chorób nowotworowych

Wczesna diagnostyka chorób kardiologicznych

Geriatria/ choroby Alzheimera, Parkinsona itp./

Ograniczanie stresu

Choroby psychiczne

Choroby zakaźne

Badania nad skutecznym leczeniem nowotworów

OGÓLNIE

Rozwój metod i technik diagnostyki

Rozwój skuteczniejszych metod leczenia

Rozwój nowych, małoinwazyjnych technik diagnostyki i leczenia

Zadania organizacyjne

Ratownictwo medyczne

Zadania techniczne

Rozwój technicznych środków wspomagania leczenia





19%

8%

6%

15%

6%

11%

8%

4%

10%

6%

5%

DYSCYPLINY/ BADANIA NAUKOWE

Badania nad przeszczepami

Genetyka/ mutacje wywołujące choroby/

PRODUKCJA ŻYWNOŚCI

Poprawa jakości i wartości pro - zdrowotnej żywności

OCHRONA ŚRODOWISKA

Ochrona środowiska

Utylizacja odpadów

PRODUKCJA LEKÓW

Opracowanie nowych, własnych preparatów leczniczych/ nowesubstancje czynne, nowe postacie leku/

ZARZĄDZANIE SŁUŻBĄ ZDROWIA


Na ile warto, aby każdy z tych kierunków był w najbliższej przyszłości rozwijany i aby koncentrowała się na nim pomoc finansowa państwa? [1]

2%

1%

3%

2%

1%

4%

19%

24%

27%

19%

20%

33%

75%

72%

70%

71%

59%

61%

3%

3%

3%

3%

16%

2%

4%

5%

Rozwój małoinwazyjnych metod i technologii diagnostyki iterapii

Rozwój metod i technik ratownictwa medycznego

Rozwój opieki perinatalnej, wczesnego wykrywania wadgenetycznych i rozwojowych

Rozwój metod i technologii na potrzeby powszechnej edukacjiprozdrowotnej

Budowa efektywnych systemów przesiewowych

Rozwój metod i technik profilaktyki, diagnostyki i terapii choróbzakaźnych i zakażeń ważnych z punktu widzenia zdrowia

publicznego

[1] Zupełnie niewarto [2] Raczej niewarto [3] Raczej warto [4] Zdecydowanie warto Nie mam zdania

N=120

3.75

3.72

3.71

3.65

3.63

3.58

Średnie


3%

1%

2%

1%

1%9%

7%

23%

28%

40%

42%

35%

44%

61%

63%

53%

49%

47%

42%

9%

8%

3%

6%

8%

8%

3%

3%

1%

3%Badania nad hodowlą komórek, tkanek i narządów dotransplantacji

Budowa programów ustawicznego kształtowania świadomościżywieniowej i racjonalizacji nawyków żywieniowych

społeczeństwa

Rozwój metod i technik profilaktyki, diagnostyki i terapii choróbzwiązanych z podeszłym wiekiem

Rozwój metod i technik profilaktyki, diagnostyki i terapii choróbpsychicznych oraz uzależnień, o dużym znaczeniu społecznym

Doskonalenie żywności i żywienia w aspekcie ich znaczenia dlaochrony zdrowia ludzi i zwierząt z uwzględnieniem biologicznie

aktywnych substancji pochodzenia naturalnego

Rozwój metod i środków do wspomagania upośledzonych funkcjiorganizmu

[1] Zupełnie niewarto [2] Raczej niewart [3] Raczej warto [4] Zdecydowanie warto Nie mam zdania

N=120

3.56

3.55

3.48

3.46

3.39

3.38

Średnie


1%

3%

2%

1%

1%

1%

7%

8%

13%

8%

8%

8%

48%

37%

39%

33%

43%

45%

43%

38%

31%

45%

46%

38%

38%

36%

8%

26%

5%

7%

9%

9%

9%

5%Rozwój metod i technik rehabilitacji w chorobach somatycznych

i psychicznych o dużym znaczeniu społecznym

Rozwój genomiki, proteomiki, transkryptomiki i bioinformatyki -jako nowych technik w medycynie

Ochrona środowiska przed skutkami przemysłowej produkcjiżywności

Poszukiwanie metod analizy i oceny skuteczności ibezpieczeństwa stosowania leków

Rozwój nowoczesnych metod i systemów analitycznych napotrzeby medycyny, gospodarki żywnościowej i ekologii, ze

szczególnym uwzględnieniem bio- i nanotechnologii

Budowa systemów monitorowania i kształtowania jakości orazbezpieczeństwa żywności i pasz

Rozwój technicznych środków wspomagania leczenia

[1] Zupełnie niewarto [2] Raczej warto [3] Raczej warto [4] Zdecydowanie warto Nie mam zdania

N=120

3.35

3.33

3.32

3.32

3.31

3.31

Średnie


2%

2%

1%

3%

5%

8%

3%

8%

7%

8%

8%

13%

20%

19%

42%

53%

48%

53%

38%

32%

42%

35%

35%

34%

32%

40%

33%

17%

13%

4%

9%

6%

5%

8%

19%

Opracowanie materiałów biomedycznych nowej generacji

Rozwój metod i technik ergonomicznego kształtowania warunków zycia ipracy ze szczególnym uwzględnieniem osób w wieku podeszłym i

niepełnosprawnych

Rozwój nowych technologii w wykrywaniu i zwalczaniu chorób zwierząt ichorób odzwierzęcych

Poszukiwanie nowych metod oceny technologii wytwarzania materiałów,energii, produktów przemysłowych i utylizacji odpadów w aspekcie

prozdrowotnego kształtowania środowiska

Badania nad stresem i rozwój metod jego ograniczenia

Rozwój badań i technologii nad organizmami genetyczniezmodyfikowanymi i monitorowania ich oddziaływania na człowieka i

ekosystem

Rozwój systemów telemedycyny

[1] Zupełnie niewarto [2] Raczej niewarto [3] Raczej warto [4] Zdecydowanie warto Nie mam zdania

N=120

3.27

3.26

3.25

3.20

3.18

2.95

2.89

Średnie

Ranking kierunków badawczych [1]

KIERUNEK BADAWCZY ŚREDNIE MIEJSCE W RANKINGU*

Rozwój metod i technologii na potrzeby powszechnej edukacji prozdrowotnej 19.3

Rozwój opieki perinatalnej, wczesnego wykrywania wad genetycznych i rozwojowych 18.9

Budowa programów ustawicznego kształtowania świadomości żywieniowej i racjonalizacji nawyków żywieniowych społeczeństwa

18.6

Rozwój metod i technik profilaktyki, diagnostyki i terapii chorób zakaźnych i zakażeń ważnych z punktu widzenia zdrowia publicznego

17.3

Rozwój małoinwazyjnych metod i technologii diagnostyki i terapii 17.2

Rozwój metod i technik ratownictwa medycznego 17.0

Budowa efektywnych systemów przesiewowych 15.4

Rozwój metod i technik profilaktyki, diagnostyki i terapii chorób związanych z podeszłym wiekiem

15.0

Rozwój metod i technik profilaktyki, diagnostyki i terapii chorób psychicznych oraz uzależnień, o dużym znaczeniu społecznym

14.8

Badania nad hodowlą komórek, tkanek i narządów do transplantacji 14.4

Rozwój nowoczesnych metod i systemów analitycznych na potrzeby medycyny, gospodarki żywnościowej i ekologii, ze szczególnym uwzględnieniem bio- i nanotechnologii

13.8

Rozwój metod i technik ergonomicznego kształtowania warunków życia i pracy ze szczególnym uwzględnieniem osób w wieku podeszłym i niepełnosprawnych

13.7

Badania nad stresem i rozwój metod jego ograniczenia 13.4

Doskonalenie żywności i żywienia w aspekcie ich znaczenia dla ochrony zdrowia ludzi i zwierząt z uwzględnieniem biologicznie aktywnych substancji pochodzenia naturalnego

13.2

* Im wyższe średnie miejsce w rankingu, tym wyższa pozycja danego kierunku w rankingu

Ranking kierunków badawczych [2]

KIERUNEK BADAWCZY ŚREDNIE MIEJSCE W RANKINGU*

Poszukiwanie metod analizy i oceny skuteczności i bezpieczeństwa stosowania leków

12.8

Budowa systemów monitorowania i kształtowania jakości oraz bezpieczeństwa żywności i pasz

12.7

Rozwój metod i środków do wspomagania upośledzonych funkcji organizmu 12.1

Opracowanie materiałów biomedycznych nowej generacji 12.1

Rozwój technicznych środków wspomagania leczenia 11.8

Rozwój metod i technik rehabilitacji w chorobach somatycznych i psychicznych o dużym znaczeniu społecznym

11.4

Rozwój nowych technologii w wykrywaniu i zwalczaniu chorób zwierząt i chorób odzwierzęcych

10.2

Rozwój badań i technologii nad organizmami genetycznie zmodyfikowanymi i monitorowania ich oddziaływania na człowieka i ekosystem

9.9

Ochrona środowiska przed skutkami przemysłowej produkcji żywności 9.8

Poszukiwanie nowych metod oceny technologii wytwarzania materiałów, energii, produktów przemysłowych i utylizacji odpadów w aspekcie prozdrowotnego kształtowania środowiska

9.6

Rozwój genomiki, proteomiki, transkryptomiki i bioinformatyki - jako nowych technik w medycynie

9.3

Rozwój systemów telemedycyny 7.9

* Im wyższe średnie miejsce w rankingu, tym wyższa pozycja danego kierunku w rankingu

Wskaźniki preferencji wobec kierunków badawczych

5 kierunków o najwyższych wskaźnikach

0,160,14

0,10 0,09 0,07

Rozwój metod itechnik

ratownictwamedycznego

Budowaprogramów

ustawicznegokształtowaniaświadomościżywieniowej iracjonalizacji

nawykówżywieniowychspołeczeństwa

Rozwój opiekiperinatalnej,wczesnego

wykrywania wadgenetycznych irozwojowych

Rozwój metod itechnologii na

potrzebypowszechnej

edukacjiprozdrowotnej

Budowaefektywnych

systemówprzesiewowych

N=120

Przygotowane dla: Ministerstwa Nauki i Informatyzacji Przygotowane przez: Pentor RI MAJ ‘2005

Documents

Transcript of Przygotowane dla: Ministerstwa Nauki i Informatyzacji Przygotowane przez: Pentor RI MAJ ‘2005