Przewodnik Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr

download Przewodnik Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr

of 105

description

Przewodnik po ubuntu 14.04

Transcript of Przewodnik Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr

  • Zesp Ubuntu.pl

    Przewodnik po Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr

    wersja 1.0

    16 maja 2014

  • Spis treci Spis treci

    Spis treci

    1 Wstp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

    1.1 O Ubuntu . . . . . . . . . . . . . . . . 2

    1.2 Dlaczego warto zmieni system na

    Ubuntu? . . . . . . . . . . . . . . . . 3

    2 Instalacja Ubuntu . . . . . . . . . . . . . 6

    2.1 Pobieranie obrazu instalatora . . . . . 6

    2.2 Nagrywanie pobranego obrazu . . . . 6

    2.3 Przygotowanie do instalacji . . . . . . 9

    2.4 Uruchomienie instalatora . . . . . . . 11

    2.5 Graficzny instalator Ubuntu . . . . . 14

    2.6 Partycjonowanie dysku twardego . . . 23

    2.7 Zaawansowane partycjonowanie . . . . 29

    2.8 Instalacja na maszynie wirtualnej . . 34

    2.9 Aktualizacja z poprzedniego wydania 37

    2.10 Rozwizywanie problemw z instalacj 37

    3 Pierwsze uruchomienie systemu . . . . 40

    3.1 Uruchomienie systemu Ubuntu . . . . 40

    3.2 Ekran logowania . . . . . . . . . . . . 41

    3.3 Rzut oka na pulpit Ubuntu . . . . . . 42

    3.4 Instalacja oprogramowania . . . . . . 42

    3.5 Rzeczy do zrobienia po instalacji

    Ubuntu . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

    4 Pulpit Ubuntu Unity . . . . . . . . . . . 53

    4.1 Pulpit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

    4.2 Panel menu . . . . . . . . . . . . . . . 54

    4.3 Launcher . . . . . . . . . . . . . . . . 55

    4.4 Dash . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

    4.5 Obszary robocze . . . . . . . . . . . . 60

    4.6 Zarzdzanie oknami . . . . . . . . . . 61

    4.7 HUD Heads-Up Display . . . . . . 63

    4.8 Nautilus menader plikw . . . . . 64

    4.9 Konta sieciowe . . . . . . . . . . . . . 67

    4.10 Empathy komunikator internetowy 68

    4.11 Shotwell organizer zdj . . . . . . 69

    4.12 Firefox przegldarka internetowa . 70

    4.13 Thunderbird klient pocztowy . . . 74

    4.14 Deja` Dup kopie zapasowe . . . . . 75

    4.15 LibreOffice pakiet biurowy . . . . . 77

    4.16 Rhythmbox odtwarzacz muzyki . . 77

    4.17 Totem odtwarzacz filmw . . . . . 79

    5 Sztuczki z systemem Ubuntu . . . . . . 81

    5.1 Wybr szybszych repozytoriw . . . . 81

    5.2 Wyczenie Global Menu . . . . . . . 82

    5.3 Minimalizacja aplikacji poprzez

    kliknicie na jej ikon w Launcherze . 82

    5.4 Normalny wygld paskw przewijania 83

    5.5 Prywatno . . . . . . . . . . . . . . . 83

    5.6 Unity Tweak Tool . . . . . . . . . . . 84

    5.7 Ubuntu Tweak . . . . . . . . . . . . . 84

    5.8 Instalacja nowych motyww graficznych 84

    5.9 Instalacja zestawu ikon . . . . . . . . 85

    5.10 Folder domowy na pulpicie . . . . . . 86

    5.11 Steam . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

    5.12 Wyczenie raportowania bdw . . . 87

    5.13 Odtwarzanie szyfrowanych pyt DVD 87

    5.14 Przyspieszanie systemu poprzez

    lepsze wykorzystanie pamici . . . . . 87

    5.15 Oczyszczanie systemu . . . . . . . . . 88

    5.16 Konfiguracja menu rozruchowego . . . 89

    6 Rozwizywanie problemw z Ubuntu . 91

    7 Tematy zaawansowane . . . . . . . . . . 93

    7.1 Sterowniki do kart graficznych . . . . 93

    7.2 Firewall . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

    7.3 Antywirus . . . . . . . . . . . . . . . . 97

    7.4 Uytkownicy . . . . . . . . . . . . . . 98

    8 O Przewodniku . . . . . . . . . . . . . . . 100

    8.1 Autorzy . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

    8.2 Linki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

    8.3 Wykorzystane materiay . . . . . . . . 100

    8.4 Licencja . . . . . . . . . . . . . . . . . 100

    9 Dodatek 1: Skrty klawiszowe Unity . 102

    10 Dodatek 2: Informator polece

    systemu Unix/Linux . . . . . . . . . . . 104

    1

  • 1 WSTP

    1 Wstp

    Witaj w Przewodniku po Ubuntu Linux 14.04 Trusty Tahr!

    Niniejszy dokument pomoe ci zainstalowa oraz skonfigurowa system operacyjny Ubuntu. Prze-

    wodnik obejmuje kady etap procesu zmiany systemu, od przygotowania twoich plikw i ustawie, po

    instalowanie oraz uywanie wieo zainstalowanej kopii Ubuntu.

    Przewodnik ten zosta napisany z myl o osobach nieposiadajcych wiedzy technicznej, a wikszo

    terminw technicznych opatrzono stosownymi objanieniami. Przewodnik zadaje take kam mitowi, e

    uywanie Linuksa wie si z koniecznoci wpisywania niezrozumiaych komend w konsoli. Cay tekst

    zosta przygotowany z myl o wykorzystaniu graficznych narzdzi dostarczanych wraz z systemem.

    Mamy nadziej, e dziki lekturze tego przewodnika bezproblemowo zainstalujesz Ubuntu na swoim

    komputerze i bdziesz zadowolony mogc korzysta z darmowego oraz otwartego systemu operacyj-

    nego.

    Wersja Ubuntu, ktra zostaa opisana w tym poradniku, nosi nazw Ubuntu GNU/Linux 14.04

    LTS Trusty Tahr, co oznacza:

    Ubuntu nazwa caej serii systemw operacyjnych wydawanych przez firm Canonical;

    GNU/Linux system bazuje na jdrze Linux i wykorzystuje oprogramowanie GNU;

    14.04 jest to wersja z kwietnia (04) 2014 roku;

    LTS jest to wersja o przeduonym wsparciu technicznym, a poprawki bd wydawane do 2019

    roku;

    Trusty Tahr nazwa kodowa tego wydania.

    1.1 O Ubuntu

    Ubuntu jest kompletnym systemem operacyjnym utrzymywanym i rozwijanym przez firm Cano-

    nical. Pierwsza jego wersja ukazaa si w 2004 roku, a w cigu 10 lat system ten zdoby rzesze fanw.

    Ubuntu wraz ze swoimi odmianami jest najpopularniejsz na wiecie dystrybucj Linuksa. Samo sowo

    Ubuntu w jzyku afrykaskiego plemienia Zulusw oznacza czowieczestwo wobec innych, w kon-

    tekcie systemu operacyjnego tumaczone jest jednak jako Linux dla ludzi.

    Ide systemu Ubuntu jest dostarczenie uytkownikowi kompletnego systemu operacyjnego, zawie-

    rajcego wszystkie elementy niezbdne do codziennej pracy, a jednoczenie umoliwiajcego posiada-

    czowi komputera swobodne korzystanie z systemu i modyfikowanie poszczeglnych jego elementw.

    Wybierajc Ubuntu nie musisz si zastanawia nad tym, czy twj procesor nie ma przypadkiem zbyt

    duej liczby rdzeni, co w przypadku korzystania z systemu komercyjnego mogoby wymaga zakupu

    innej licencji. Nie musisz si rwnie przejmowa tym, e w firmie masz dziesi komputerw, a twoja

    licencja na pakiet biurowy pozwala na instalacj jedynie na szeciu stanowiskach. Jeli chodzi o to,

    jak i do czego wykorzystasz system i oprogramowanie, wszystko zaley wycznie od ciebie.

    Ubuntu pozwala take na daleko idce modyfikacje systemu, gdy jego kod rdowy jest otwarty.

    Cho powysze zdanie moe brzmie gronie, nie ma powodw do obaw Ubuntu nie jest przezna-

    czone tylko dla dowiadczonych komputerowych ,magikw. Kady moe dowolnie dostosowa swj

    system do wasnych potrzeb i upodoba, czy to metod zrb to sam, czy te poprzez odwoanie si

    do zasobw oferowanych przez spoeczno.

    Skoro poruszylimy ju ten temat spoeczno skupiona wok Ubuntu jest najwaniejsz si

    napdzajc rozwj tej dystrybucji. Dodatki zmieniajce wygld systemu, nowe ikony i grafiki, dwiki

    2

  • 1.2 Dlaczego warto zmieni system na Ubuntu? 1 WSTP

    systemowe, tumaczenia, cae zestawy oprogramowania wszystkie te elementy (oraz wiele innych

    rzeczy) czekaj, a zdecydujesz si z nich skorzysta.

    1.2 Dlaczego warto zmieni system na Ubuntu?

    1.2.1 Jest stabilny

    Ubuntu bazuje na syncym ze stabilnoci systemie Debian GNU/Linux. Zapomnij o bdach

    krytycznych i zawieszaniu si komputera, przyzwyczaj si natomiast do niezawodnego systemu, ktry

    po prostu dziaa. Standardy jakoci Debiana s bardzo wysokie i do ostatecznej wersji tego systemu

    nie trafi nic, co mogoby nagle si popsu. Jeli instalujesz w Ubuntu jak aplikacj, moesz mie

    pewno, e zostaa ju ona przetestowana przez tysice ludzi rozsianych po caym wiecie.

    Debian GNU/Linux jest tak stabilny, e pod jego kontrol pracuj najwaniejsze systemy kompu-

    terowe wiata, wliczajc w to superkomputery oraz serwery wielkich portali internetowych.

    Poprawki eliminujce znalezione bdy trafiaj do systemu na bieco i nie trzeba na nie czeka

    miesicami.

    Kady moe zgasza znalezione bdy i ledzi proces ich naprawiania.

    1.2.2 Jest bezpieczny

    Ubuntu prezentuje odmienne podejcie do zagadnienia bezpieczestwa, ni inne systemy opera-

    cyjne. Tutaj bezpieczestwo wynika z samej konstrukcji systemu, nie jest natomiast rezultatem naka-

    dania na niego kolejnych atek i dodatkowych warstw ochronnych. System jest bezpieczny, poniewa

    likwiduje si przyczyn ewentualnych problemw, a nie leczy objawy. Co wicej, bdy, ktre mogyby

    mie negatywny wpyw na bezpieczestwo uytkownika, naprawiane s niemal natychmiast. Nierzadko

    zdarza si, e od momentu wykrycia luki do chwili instalacji stosownej poprawki na milionach kom-

    puterw mija mniej ni doba.

    Poniewa rne dystrybucje Linuksa cechuj si wysokim poziomem bezpieczestwa, to wanie te

    systemy operacyjne mona znale na bardzo wielu serwerach sieciowych.

    Wprowadzanie powaniejszych zmian w systemie pociga za sob konieczno podania hasa ad-

    ministratora. Ubuntu jest dziki temu zabezpieczone zarwno przed potencjalnymi intruzami, jak

    i przed przypadkowym naruszeniem zasad bezpieczestwa przez samego uytkownika.

    1.2.3 Jest atwy w uyciu

    Sowo Ubuntu tumaczy si jako czowieczestwo wobec innych, take Linux dla ludzi. Programy,

    ktrych uywasz, zostay zaprojektowane w taki sposb, by nie byy bardziej skomplikowane, ni to

    konieczne. To wcale nie znaczy, e Ubuntu ma ograniczone moliwoci, czy brakuje mu mocy wrcz

    przeciwnie, pulpit Ubuntu jest peen innowacyjnych funkcji.

    Komunikaty s sformuowane w jednoznaczny sposb, wic by je zrozumie, nie bdziesz musia

    czyta ich wielokrotnie.

    Aplikacje s uoone tak, aby byo je atwo znale.

    Programy maj schludny i nowoczesny interfejs, dziki ktremu atwiej bdzie ci skupi si na

    czekajcych ci zadaniach.

    3

  • 1.2 Dlaczego warto zmieni system na Ubuntu? 1 WSTP

    1.2.4 Jest midzynarodowy

    Niewane gdzie mieszkasz i w jakim jzyku mwisz moesz by pewien, e Ubuntu bdzie si

    komunikowao z kadym uytkownikiem w najbardziej zrozumiay dla niego sposb. Dostp do rnych

    wersji jzykowych jest bardzo prosty, a zmiana jzyka systemu ogranicza si do kilku klikni. Oprcz

    tumacze obejmujcych midzy innymi komunikaty systemowe, interfejs uytkownika, czy menu po-

    szczeglnych aplikacji, Ubuntu oferuje rwnie peny wybr zestaww znakw i metod wprowadzania

    tekstu, moesz wic porozumiewa si ze swoim komputerem w dowolnie wybranym jzyku.

    Tumaczenia s tworzone przez ochotnikw z caego wiata.

    Moesz samemu zaangaowa si w tumaczenia, korzystajc z internetowej usugi Launchpad.

    Aplikacja Jzyki pozwala szybko i wygodnie instalowa nowe paczki jzykowe.

    1.2.5 Jest dostpny

    wieo zainstalowane Ubuntu wyposaone jest w szereg narzdzi poprawiajcych atwo do-

    stpu lup, program czytajcy informacje pojawiajce si na ekranie oraz klawiatur ekranow.

    Projekt Ubuntu posiada Zesp Dostpnoci, ktry zajmuje si wycznie tym, aby Ubuntu stawao

    si coraz bardziej dostpne dla kadego.

    Uytkownik moe korzysta z uatwie dostpu przez cay czas od procesu instalacji poczwszy,

    na codziennym uytkowaniu skoczywszy.

    1.2.6 Jest wolny

    Ubuntu jest wolne i otwarte. Za instalacj i uywanie tego systemu operacyjnego nigdy nie bdziesz

    musia zapaci ani grosza. Nikt nie zabroni ci rwnie modyfikowania, uywania i rozprowadzania apli-

    kacji wchodzcych w skad Ubuntu. Nie musisz si zastanawia nad tym, jak moesz wykorzystywa

    dany program, bo moe jego licencja pozwala na przykad jedynie na cile okrelone zastosowania.

    W przypadku korzystania z Ubuntu nie ma takich ogranicze dysponujesz cakowit wolnoci

    w kwestii wykorzystywania i modyfikowania systemu oraz zawartego w nim oprogramowania. Co wi-

    cej, zachcamy ci do takiego postpowania! To oznacza, e zaoszczdzisz na oprogramowaniu, ale to

    nie wszystko pamitaj take, e jest ono cakowicie transparentne i otwarte na analiz. To pozwala

    szybciej wykrywa problemy zwizane z bezpieczestwem, uniemoliwia ukrywanie przed niczego nie-

    wiadomym uytkownikiem przykrych niespodzianek, a na dodatek masz moliwo samodzielnego

    dokonywania zmian w Ubuntu.

    Jeli tylko posiadasz odpowiedni wiedz techniczn, moesz samemu modyfikowa swoje ulubione

    aplikacje.

    Ubuntu moe uywa absolutnie kady.

    1.2.7 Jest spoecznociowy

    Spoeczno to opoka, na ktrej opiera si Ubuntu. Bez niej Ubuntu nie byoby wiatowej klasy

    systemem operacyjnym, jakim jest w 2014 roku. Spoeczno jest nierozcznie zwizana z sukcesem

    Ubuntu i to wanie ona zajmuje si wieloma rzeczami, od dostarczania tumacze, testowania nowych

    wyda i zapewniania wsparcia, a po pisanie nowego oprogramowania i rozwizywanie problemw.

    4

  • 1.2 Dlaczego warto zmieni system na Ubuntu? 1 WSTP

    Kady moe pomc w takim zakresie, w jakim potrafi i ma ochot. Rwnie i ty moesz pomc

    ksztatowa kierunek rozwoju Ubuntu i ulepsza oprogramowanie dla ludzi z caego wiata.

    Kady moe wnie swj wkad w rozwj Ubuntu.

    Ubuntu skupia ludzi posiadajcych bardzo rne zainteresowania. Programici nie s jedynymi

    wybracami, ktrzy maj szans zobaczy efekty swojej pracy na milionach komputerw. Takie

    same moliwoci maj graficy tworzcy tapety, muzycy komponujcy dwiki systemowe, designe-

    rzy projektujcy ikony i zajmujcy si wygldem aplikacji, tumacze dbajcy o to, by Ubuntu byo

    dostpne w tylu jzykach, a take wiele, wiele innych osb.

    Kodeks Postpowania Ubuntu i Rada Spoecznoci pomagaj przewodzi spoecznoci i zapewniaj

    kademu moliwo przedstawienia swoich racji.

    5

  • 2 INSTALACJA UBUNTU

    2 Instalacja Ubuntu

    2.1 Pobieranie obrazu instalatora

    1

    2

    Pierwszym etapem instalacji systemu jest pobranie instalatora. W tym celu otwrz stron

    ubuntu.com i z grnego paska wybierz Download, a nastpnie Desktop.1 To pole pozwoli ci wybra pomidzy 32- lub 64-bitow wersj systemu. Domylnie wybrana jest

    wersja 64-bitowa.2 Kliknij ten przycisk, aby przej dalej.

    Nastpnie bdziesz mie moliwo przekazania dotacji na rzecz Ubuntu. Nie bdziemy si tym teraz

    zajmowa. Przewi stron w d i kliknij Not now, take me to the download. Zostaniesz przeniesiony

    na kolejn stron, a po kilku sekundach rozpocznie si pobieranie obrazu systemu.

    Jeeli twj komputer zosta wyprodukowany nie dawnej ni 5 lat temu, wersja 64-bitowa bdzie na

    pewno odpowiednia. Jeeli masz mniej ni 2 gigabajty RAM-u, wybierz wariant 32-bitowy. Niezalenie

    od tego, jak wersj wybierzesz, i tak bdziesz mie dostp do takiego samego zestawu oprogramowania.

    Wariant 64-bitowy jest lepiej dopasowany do nowoczesnych komputerw, jeeli jednak masz jakiekol-

    wiek wtpliwoci, wybierz wersj 32-bitow. Bdzie ona dziaa take na 64-bitowym komputerze,

    cho nie bdzie wykorzystywa wszystkich jego moliwoci. Jeeli twoja pyta gwna kontrolowana

    jest przez UEFI, musisz wybra system 64-bitowy.

    Linki do pobierania bezporedniego:

    wersja 64-bitowa (964 megabajty);

    wersja 32-bitowa (970 megabajtw);

    wersja 64-bitowa dla komputerw MAC (962 megabajty).

    2.2 Nagrywanie pobranego obrazu

    Po zakoczeniu pobierania obrazu instalatora naley nagra go na zewntrzny nonik i uruchomi

    komputer z tego nonika. Najlepszym rozwizaniem jest uycie klucza USB (pendrivea), gdy obrazy

    instalacyjne Ubuntu s zbyt due, aby zmieciy si na typowych krkach CD o pojemnoci 700

    MB. We jednak pod uwag, e nie wszystkie komputery potrafi startowa z klucza USB. Jeeli

    6

  • 2.2 Nagrywanie pobranego obrazu 2 INSTALACJA UBUNTU

    twj komputer nie pozwala na wykonanie takiej operacji, bdziesz musia uy pyty DVD lub karty

    (micro)SD.

    2.2.1 System Windows 7/8, nagrywanie na pyt DVD

    1

    3

    4

    Systemy operacyjne Windows 7 i 8 maj

    wbudowane narzdzie do wypalania plikw

    .iso na pytach. Kliknij prawym przyciskiem

    myszy na pobrany obraz instalatora Ubuntu i

    wybierz opcj Nagraj obraz dysku, a nastp-

    nie:1 z tej listy wybierz swoj nagrywark;2 w do wybranego napdu czyst pyt

    DVD;3 upewnij si, e zaznaczone jest pole

    Sprawd dysk po nagraniu;4 kliknij przycisk Nagraj.

    2.2.2 System Windows XP i inne wersje, nagrywanie na pyt DVD

    4

    Starsze wersje systemu Windows nie

    maj wbudowanej moliwoci nagrywania

    pyt DVD. Potrzebne bdzie do tego osobne

    narzdzie. Obsuga tych programw jest bar-

    dzo podobna: naley wybra opcj Nagry-

    wanie obrazu na pyt. Koniecznie nagrywaj

    z wykorzystaniem tej opcji, gdy inne (np.

    Nagrywanie pyty z danymi lub Tworze-

    nie kopii zapasowej) utworz dysk, ktrego

    nie bdzie mona uy do uruchomienia kom-

    putera. Dla przykadu posuymy si progra-

    mem Infra Recorder.1 Pobierz i zainstaluj program Infra Recorder.2 Uruchom zainstalowany przed momentem program.3 W czyst pyt DVD do nagrywarki.4 W programie Infra Recorder wybierz opcj Write Image.5 Wybierz pobrany wczeniej obraz instalatora systemu Ubuntu.6 Kliknij przycisk OK.

    7

  • 2.2 Nagrywanie pobranego obrazu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.2.3 System Windows (kada wersja), nagrywanie na pendrive

    5

    6

    7

    8

    Jeeli chcesz uy pendrivea jako nonika

    instalacyjnego, upewnij si, e ma on przynaj-

    mniej 1 GB pojemnoci (w przeciwnym wy-

    padku instalator si tam po prostu nie zmie-

    ci). Jeeli masz ju przygotowany pendrive,

    wykonaj po kolei nastpujce kroki:1 pobierz program Universal USB Installer;2 podcz pendrive do komputera;3 uruchom pobrany program;4 zaakceptuj umow licencyjn;5 z tej listy wybierz Ubuntu;6 kliknij przycisk Browse i wska pobrany wczeniej obraz instalatora Ubuntu;7 z tej listy wybierz podczony wczeniej pendrive;

    UWAGA: Wszystkie dane na nim zostan skasowane!8 kliknij przycisk Create;9 Poczekaj na zakoczenie operacji.

    2.2.4 System Linux, nagrywanie na pendrive

    3 4 5

    6 7

    W systemach operacyjnych Linux do na-

    grywania obrazu na pendrive najlepiej posu-

    y si programem UNetbootin, dostpnym w

    wikszoci popularnych dystrybucji. UNetbo-

    otin rozpakuje pobrany obraz instalatora (plik

    .iso) bezporednio na pendrive, a nastpnie

    zainstaluje na nim program rozruchowy.

    Sposb uruchomienia instalatora (opisy-

    wany w dalszej czci tego przewodnika) nieco

    si rni, jeeli uye programu UNetbootin.

    Po uruchomieniu komputera z tak przygoto-

    wanego pendrivea wywietlony zostanie nie-

    bieski ekran z opcjami instalacji, ale bez moliwoci wyboru jzyka. Nazwy opcji s identyczne z tymi

    opisanymi w rozdziale 2.4.3: Uruchomienie instalatora UEFI. Rni si one tylko szat graficzn.1 Zainstaluj UNetBootIn korzystajc ze swojego menadera pakietw.2 Uruchom zainstalowany przed momentem program.3 Zaznacz pole Obraz dysku.4 Z menu wybierz Plik ISO.5 W tym polu podaj ciek do pobranego wczeniej obrazu instalatora Ubuntu. Wcinij przycisk

    oznaczony trzema kropkami (. . . ) i wska plik.6 W tym menu wybierz Napd USB.

    8

  • 2.3 Przygotowanie do instalacji 2 INSTALACJA UBUNTU

    7 Z tego menu wybierz podczony wczeniej pendrive.

    UWAGA: Wszystkie dane znajdujce si na tym noniku zostan skasowane!8 Kliknij przycisk OK, aby rozpocz nagrywanie.

    2.2.5 System Linux, nagrywanie na DVD

    Aby nagra obraz na pyt DVD, po-

    trzebujesz odpowiedniego programu. W tym

    przykadzie posuymy si dostpn w wik-

    szoci dystrybucji nagrywark Brasero. Klik-

    nij prawym przyciskiem myszy na pobrany

    wczeniej obraz instalatora Ubuntu i wybierz

    Otwrz w . . . Brasero . W otwartym oknie zo-

    staniesz poproszony o woenie czystej pyty

    DVD. Zrb to, a nastpnie kliknij przycisk

    Nagraj.

    2.3 Przygotowanie do instalacji

    Powiniene mie wiadomo, e instalacja innego systemu operacyjnego na dysku twardym twojego

    komputera zawsze wie si z ryzykiem utraty danych. Niestety, czasem zdarzaj si nieprzewidziane

    sytuacje. Zanik zasilania w czasie partycjonowania dysku twardego najczciej prowadzi do utraty

    jego zawartoci. Do rzadkoci nie naley rwnie sytuacja, w ktrej kto przez zwyk nieuwag nad-

    pisze jeden system drugim i w ten sposb utraci dane. Zanim przystpisz wic do instalacji systemu

    Ubuntu, upewnij si, e wszystkie wane dane zostay zabezpieczone na zewntrznych nonikach.

    Innymi sowy zrb kopi zapasow.

    2.3.1 Przygotowanie do instalacji Windows wskazwki oglne

    Warto te wyeksportowa dane z programw takich jak przegldarka internetowa (zakadki), klient

    pocztowy(konta, kalendarze i kontakty), czy te komunikator internetowy (konta, historia rozmw,

    znajomi). Nie zapomnij zrobi kopii zapasowej dokumentw oraz swojej kolekcji muzyki. Jeeli zain-

    stalujesz Ubuntu obok Windowsa, bdziesz mie dostp do swoich plikw. Niestety, w drug stron

    to ju nie dziaa na systemach Windows nie ma moliwoci podgldu plikw znajdujcych na

    partycjach Ubuntu1. Wanym krokiem jest ustalenie, czy twoja pyta gwna zarzdzana jest przez

    UEFI (a jeeli tak, to jakie opcje s wczone).

    W konsoli systemu Windows2 wpisz Confirm-SecureBootUEFI. System moe zwrci jedn z trzech

    informacji:

    Cmdlet not supported on this platform Ten komputer nie korzysta z SecureBoot. Nie potrze-

    bujesz podejmowa adnych dodatkowych krokw, wystarczy woy przygotowany nonik insta-

    lacyjny i zainstalowa Ubuntu.

    Nazwa Confirm-SecureBootUEFI nie jest rozpoznawana jako polecenie wewntrzne lub

    zewntrzne, plik wykonywalny lub plik wsadowy Ten komputer nie korzysta z SecureBoot. Nie

    1 To jest moliwe, ale dosy skomplikowane i wykracza poza zakres tego przewodnika.2 Start Uruchom wpisz cmd i wcinij .

    9

  • 2.3 Przygotowanie do instalacji 2 INSTALACJA UBUNTU

    potrzebujesz podejmowa adnych dodatkowych krokw, wystarczy woy przygotowany nonik

    instalacyjny i zainstalowa Ubuntu.

    False Ten komputer ma UEFI, ale nie korzysta z SecureBoot. Przejd do sekcji 2.3.2 Przygoto-

    wanie do instalacji Windows 8.

    True Ten komputer ma UEFI i korzysta z SecureBoot. Przejd do sekcji 2.3.2 Przygotowanie

    do instalacji Windows 8.

    2.3.2 Przygotowanie do instalacji Windows 8

    Windows 8 wymusi na producentach sprztu stosowanie technologi UEFI (zamiast BIOS-u) oraz

    SecureBoot (zabezpieczenie komputera przed zmianami systemu operacyjnego), co znacznie utrudnio

    instalacj innych systemw operacyjnych. Ubuntu jest przygotowane do wsppracy z Windows 8,

    ale Windows nie jest przygotowany do wspdzielenia komputera z innymi systemami operacyjnymi.

    Pamitaj, e jeeli posiadasz UEFI (a uywanie Windows 8 na to wskazuje), to potrzebujesz Ubuntu

    w wersji 64-bitowej. Systemy 32-bitowe nie s obsugiwane przez technologi UEFI3.

    W tym momencie warto przygotowa woln przestrze na dysku dla systemu Ubuntu. Ten punkt

    mona wykona zarwno teraz, jak i podczas instalacji Ubuntu jeeli jednak uywasz Windows 8,

    lepiej zrobi to teraz. Wcinij kombinacj klawiszy Super + r i uruchom program compmgmt.msc.

    W uruchomionym programie utwrz partycj dla Ubuntu. Absolutne minimum w przypadku tej par-

    tycji to 6,2 gigabajta. Ubuntu potrzebuje okoo 4 GB na podstawow instalacj, pozostae miejsce

    bdzie mona przeznaczy na instalacj oprogramowania oraz pliki uytkownika. Jak wspomniano

    powyej, 6,2 gigabajta to naprawd minimum tak naprawd zalecamy stworzenie partycji liczcej

    sobie przynajmniej 20 GB.

    Windows 8 korzysta z opcji Szybkiego uruchamiania (Fast Boot), ktra uniemoliwia Ubuntu

    dostp do plikw znajdujcych si na partycji Windows. Jedynym sposobem na obejcie tego problemu

    jest wyczenie Szybkiego uruchamiania. Otwrz Panel Sterowania Opcje Zasilania , a nastpnie odznacz

    Wcz szybkie uruchamianie.

    2.3.3 Przygotowanie do instalacji Linux

    Instalacja kilku systemw Linux obok siebie nie powoduje adnych problemw, powiniene jednak

    wiedzie o paru sprawach. W systemach operacyjnych nalecych do tej rodziny pliki uytkownika

    przechowywane s w katalogu /home. Dobr praktyk jest wydzielenie osobnej partycji na ten katalog,

    aby przy reinstalacji systemu nie traci swoich ustawie.

    Jeeli instalujesz jednego Linuksa obok drugiego, pomys wykorzystania jednej partycji domowej

    dla obu systemw moe wyglda naprawd kuszco. To jest moliwe, ale we pod uwag, e kady

    z tych systemw moe korzysta z innych plikw moe si wic okaza, e nie wszystkie ustawienia

    bd prawidowo odczytywane w obu dystrybucjach (szczeglnie jeeli uywasz rnych rodowisk

    graficznych). Przy takiej konfiguracji wane jest te, aby nazwa uytkownika oraz jego grupy byy

    takie same na obu systemach. Jeeli instalowane obok siebie dystrybucje Linuksa dzieli wiele rnic,

    lepiej nie korzysta ze wsplnego katalogu domowego, a zamiast tego umieci dokumenty, filmy, czy

    muzyk w miejscu dostpnym dla obydwu systemw.

    3 A przynajmniej nie bez duej iloci kombinowania.

    10

  • 2.4 Uruchomienie instalatora 2 INSTALACJA UBUNTU

    Jeszcze jedna uwaga niezalenie od tego, ile dystrybucji Linuksa planujesz zainstalowa, wy-

    starczy im jedna, wsplna partycja wymiany (swap).

    2.4 Uruchomienie instalatora

    2.4.1 Ponowne uruchomienie komputera

    Jeeli dysponujesz ju nonikiem instalacyjnym, nie pozostaje nic innego, jak uruchomi instalator

    i zainstalowa system na dysku twardym komputera. Jeli korzystasz z tego przewodnika w trybie

    online, dobrym pomysem bdzie wydrukowanie kilku kolejnych stron. Moe si zdarzy, e w czasie

    instalacji stracisz dostp do internetu i zostaniesz tym samym odcity od zawartych tutaj informacji.

    Przed przystpieniem do instalacji koniecznie zapoznaj si take z nastpujcymi sekcjami:

    2.3 Przygotowanie do instalacji Windows wskazwki oglne: ta sekcja zawiera przydatne

    informacje dla osb migrujcych z systemw Windows;

    2.3.2 Przygotowanie do instalacji Windows 8: specyficzne porady dla systemu Windows 8. Prze-

    czytaj koniecznie ten fragment przewodnika, jeeli instalujesz Ubuntu obok lub zamiast Windows

    8;

    2.3.3 Przygotowanie do instalacji Linux: oglne wskazwki dla osb instalujcych Ubuntu obok

    innych dystrybucji Linuksa.

    Zrestartuj swj komputer i uruchom go z przygotowanego nonika instalacyjnego. W wikszoci

    przypadkw wie si to z rcznym wskazaniem odpowiedniego napdu podczas uruchamiania kompu-

    tera. Jeli twj komputer wyposaony jest w system UEFI, caa ta procedura bdzie znacznie bardziej

    skomplikowana.

    2.4.2 Zmiana kolejnoci bootowania

    Kiedy rozpocznie si rozruch komputera, jeszcze przed zaadowaniem si systemu operacyjnego

    musisz poinformowa maszyn, e tym razem zamiast systemu zainstalowanego na twardym dysku

    ma ona wykorzysta przygotowany przez nas instalator. Kady producent pyt gwnych podchodzi

    do tej kwestii w nieco odmienny sposb, jednak najczciej procedura bdzie si pokrywa z jednym

    z opisanych poniej scenariuszy.

    Niektre komputery podczas rozruchu pokazuj napis Press F12 to select boot device. Kluczowymi

    sowami s tutaj Boot Device, Boot order lub podobne. Wcinij wskazany klawisz (w tym konkret-

    nym przypadku F12 , ale nie jest to regu) i z wywietlonego menu wybierz nonik instalacyjny.

    Niektre komputery wykrywaj pendrivey jako dyski twarde i musisz wskaza wanie taki dysk

    twardy, a nie port USB. Jeeli na licie nie ma twojego nonika instalacyjnego, zresetuj komputer

    i sprbuj ponownie.

    Jeeli zobaczysz napis Press ESC to enter setup lub co podobnego, twoim sowem kluczowym

    bdzie Setup. Wcinicie odpowiedniego klawisza ( Esc , Del. lub ktry z klawiszy funkcyjnych)

    spowoduje uruchomienie programu konfiguracyjnego pyty gwnej. W tym programie przejd do

    sekcji Advanced BIOS Features First Boot Device . Wska napd CD-ROM lub napd USB (wzgldnie

    drugi dysk twardy, jeeli pendrive jest rozpoznawany jako dysk twardy). Wr do menu gwnego

    (klawisz Esc cofa o jedno menu) i zapisz zmiany (najczciej F10 , czasem Esc i potwierdzenie przy

    pomocy klawisza y ). W tym momencie komputer samoczynnie si zrestartuje.

    11

  • 2.4 Uruchomienie instalatora 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.4.3 Uruchomienie instalatora UEFI

    Po wybraniu urzdzenia z nonikiem instalacyjnym komputer rozpocznie proces jego uruchamiania.

    Moe to potrwa od kilku do kilkunastu sekund. W tym czasie ekran komputera bdzie czarny bd

    bd si przez niego przewijay napisy. Jeeli twoja maszyna pracuje pod kontrol UEFI, to pierwszy

    ekran instalatora bdzie wyglda jak na poniszym rysunku:

    Do wyboru masz nastpujce opcje:

    Try Ubuntu without installing (Wyprbuj Ubuntu bez instalowania) uruchomi system Ubuntu

    bez instalowania go na dysku twardym. W ten sposb moesz przetestowa Ubuntu i zobaczy

    jak dziaa w praktyce. Wszystkie zmiany, jakie wprowadzisz w systemie, zostan odrzucone po

    wyczeniu komputera. Naley pamita, e w tym trybie Ubuntu dziaa bardzo wolno, gdy musi

    korzysta z powolnego nonika (pyta DVD lub pendrive). Po normalnej instalacji Ubuntu bdzie

    dziaa z pen wydajnoci. Skrt do instalatora systemu znajduje si na pulpicie.

    Install Ubuntu (Zainstaluj Ubuntu) ta opcja bezporednio uruchomi instalator Ubuntu bez

    wczytywania caego systemu.

    OEM Install (Instalacja dla producentw sprztu) ta opcja pozwala zainstalowa podstawowy

    system bez tworzenia uytkownika. Podczas pierwszego uruchomienia zostaniesz poproszony o stwo-

    rzenie nowego uytkownika.

    Check disk for defects (Sprawd pyt pod ktem bdw odczytu) ta opcja sprawdzi, czy

    uywany nonik zosta prawidowo utworzony.

    Przed przystpieniem do instalacji systemu warto wykona sprawdzenie nonika instalacyjnego.

    Potrwa to gra kilka minut, a pozwoli zaoszczdzi czas w przyszoci. Podczas przeprowadza-

    nia testw komputer moe wywietla tylko czarny ekran. Jeeli nie znajdzie adnych bdw,

    otrzymasz komunikat Check Finished: No errors found. Press any key to reboot your system (Za-

    koczono sprawdzanie: nie znaleziono bdw. Wcinij dowolny klawisz, aby zresetowa komputer).

    Po ponownym uruchomieniu komputera moesz przystpi do instalacji. Jeeli znaleziono jakie-

    kolwiek bdy, to naley ponownie przygotowa nonik instalacyjny. Uycie wadliwego instalatora

    doprowadzi do uszkodzenia systemu.

    12

  • 2.4 Uruchomienie instalatora 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.4.4 Uruchomienie instalatora BIOS

    Po wybraniu urzdzenia z nonikiem in-

    stalacyjnym komputer rozpocznie proces jego

    uruchamiania. Moe to potrwa od kilku do

    kilkunastu sekund. W tym czasie ekran kom-

    putera bdzie czarny bd bd si przez

    niego przewijay napisy. Kiedy ekran kompu-

    tera zmieni kolor z czarnego na fioletowy, wci-

    nij dowolny klawisz, aby przej do ustawie

    instalatora. Jeeli tego nie zrobisz, instalator

    usruchomi si w trybie Wyprbuj Ubuntu bez

    instalacji.

    Na pocztek wybierz jzyk, w jakim sys-

    tem bdzie si z tob komunikowa. Przy pomocy klawiszy kursora przejd do trzeciej kolumny. Jzyk

    polski znajduje si mniej wicej w poowie tej kolumny. Wcinij , aby zatwierdzi.

    Wyprbuj Ubuntu bez instalacji uruchomi system Ubuntu w trybie Live, bez rozpoczynania

    procesu instalacji na dysku twardym. W ten sposb moesz przetestowa Ubuntu i zobaczy jak

    dziaa w praktyce. Wszystkie zmiany, jakie wprowadzisz w systemie, zostan odrzucone po wy-

    czeniu komputera. Naley pamita, e w tym trybie Ubuntu dziaa bardzo wolno, gdy musi

    korzysta z powolnego nonika (pyta DVD lub pendrive). Po normalnej instalacji Ubuntu bdzie

    dziaa z pen wydajnoci. Skrt do instalatora systemu znajduje si na pulpicie.

    Zainstaluj Ubuntu ta opcja bezporednio uruchomi instalator Ubuntu bez wczytywania caego

    systemu.

    Sprawd pyt pod ktem bdw odczytu ta opcja sprawdzi, czy uywany nonik zosta pra-

    widowo utworzony.

    Przed przystpieniem do instalacji systemu warto wykona sprawdzenie nonika instalacyjnego.

    Potrwa to gra kilka minut, a pozwoli zaoszczdzi czas w przyszoci. Podczas przeprowadza-

    nia testw komputer moe wywietla tylko czarny ekran. Jeeli nie znajdzie adnych bdw,

    otrzymasz komunikat Check Finished: No errors found. Press any key to reboot your system (Za-

    koczono sprawdzanie: nie znaleziono bdw. Wcinij dowolny klawisz, aby zresetowa komputer).

    Po ponownym uruchomieniu komputera moesz przystpi do instalacji. Jeeli znaleziono jakie-

    kolwiek bdy, to naley ponownie przygotowa nonik instalacyjny. Uycie wadliwego instalatora

    doprowadzi do uszkodzenia systemu.

    Sprawd pami ta opcja uruchomi program Memtest, ktry wykona test pamici operacyj-

    nej komputera (RAM). Uszkodzona pami jest jedn z czstszych przyczyn bdw instalatora,

    wpywa rwnie negatywnie na prac zainstalowanego systemu.

    Uruchom system z pierwszego dysku twardego ta opcja koczy prac instalatora i uruchamia

    podstawowy system operacyjny komputera.

    Dodatkowe opcje widoczne na dolnym pasku uruchamia si wciskajc odpowiedni klawisz funk-

    cyjny:

    F1 wywietla pomoc, wraz ze szczegowym opisem poszczeglnych opcji konfiguracyjnych;

    F2 zmiana jzyka instalatora;

    13

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    F3 zmiana ukadu klawiatury;

    F4 zmiana trybu pracy instalatora:

    Zwyky tryb podstawowy, ktrego wanie uywasz.

    Uycie nonika aktualizujcego sterowniki w czasie takiej instalacji zostaniesz poproszony

    o woenie dysku CD z aktualnymi sterownikami. Tej opcji uywa si, jeeli aktualnie uywany

    instalator nie obsuguje naszego sprztu. W praktyce lepiej jest nagra nowsz wersj instala-

    tora.

    Instalacja OEM (dla producentw sprztu) pozwala zainstalowa podstawowy system

    bez tworzenia uytkownika. Podczas pierwszego uruchomienia zostaniesz poproszony o stwo-

    rzenie nowego uytkownika.

    F5 pozwala wczy/wyczy dodatkowe opcje, uatwiajce instalacj osobom niepenospraw-

    nym (klawiatura ekranowa, lupa, wysoki kontrast, czytnik ekranu, klawiatura Braillea);

    F6 dodatkowe parametry rozruchu, pomocne w przypadku napotkania problemw ze sprztem.

    2.5 Graficzny instalator Ubuntu

    Niezalenie od tego, czy posiadasz pyt gwn z BIOS-em, czy z UEFI, w poprzednim punkcie

    powiniene wybra Zainstaluj Ubuntu. Ta metoda jest szybsza od Wyprbuj Ubuntu bez instalowania,

    gdy nie wymaga zaadowania caego systemu. Jeeli mimo wszystko uruchomie cay system w trybie

    Live, to na pulpicie znajdziesz ikon Zainstaluj Ubuntu (lub Install Ubuntu, jeeli nie zmieniae

    jzyka). Od tego momentu instalacja przebiega w identyczny sposb dla kadego wybranego sposobu

    instalacji.

    W czasie instalacji w prawej czci paska u gry ekranu znajduje si szereg ikon:

    Dostpno uruchomienie lupy, czytnika ekranowego lub klawiatury ekranowej;

    czno konfiguracja poczenia z internetem na czas instalacji systemu;

    Jzyk zmiana jzyka oraz ukadu klawiatury na czas instalacji systemu;

    Ustawienia gonoci i dwiku;

    Zasilanie wyczenie lub ponowne uruchomienie komputera.

    14

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.5.1 Wybr jzyka

    Pierwszy ekran instalatora pozwala wybra jzyk. Jeeli wczeniej nie zmienie jzyka na polski,

    to teraz masz ku temu okazj. Jzyk wybrany podczas instalacji bdzie take domylnym jzykiem

    zainstalowanym w systemie.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

    15

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.5.2 Konfiguracja Wi-Fi

    Drugi ekran instalatora pozwala skonfigurowa poczenie bezprzewodowe Wi-Fi. Jeeli instalator

    nie wykryje adnej karty Wi-Fi, to nie pokae tego ekranu. Ten etap instalacji zostanie pominity

    rwnie wtedy, gdy uda si nawiza poczenie przewodowe.

    Z listy na ekranie wybierz sie bezprzewodow, z ktr chcesz si poczy. Wpisz haso do sieci

    bezprzewodowej w pole Haso.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

    16

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.5.3 Sprawdzenie kompatybilnoci sprztu, wybr dodatkowych komponentw

    Na tym etapie instalator sprawdzi, czy na dysku twardym jest wystarczajco duo miejsca, aby za-

    instalowa Ubuntu. Poczenie z internetem nie jest wymagane do zainstalowania systemu, jest jednak

    niezbdne, by zainstalowa spolszczenie, aktualizacje oraz dodatkowe wtyczki. Jeeli w tym momencie

    nie masz poczenia z internetem, to pobranie paczek lokalizacyjnych bdzie moliwe pniej. Zostao

    to opisane w rozdziale 3.5 Rzeczy do zrobienia po instalacji Ubuntu.

    Pobieranie aktualizacji podczas instalacji instalator pobierze i zainstaluje wszystkie aktualizacje,

    ktre zostay wydane od dnia premiery systemu.

    Instalacja licencjonowanego oprogramowania w skad pakietu wchodz wasnociowe sterowniki

    do kart graficznych AMD lub Nvidii, sterowniki do kart Wi-Fi, kodeki audio-wideo (po instalacji

    Ubuntu bdzie w stanie odtworzy prawie kady rodzaj plikw muzycznych i filmowych) oraz

    wtyczka Flash do przegldarki internetowej.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

    17

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.5.4 Partycjonowanie dysku twardego

    Jest to najwaniejszy etap instalacji. W tym miejscu mona dokona cudw, jak i zniszczy cay

    dysk twardy. Jako e prawidowe partycjonowanie dysku twardego to bardzo szeroki temat, powici-

    limy mu cay osobny rozdzia. Na powyszym obrazie wida najprostsz wersj tego etapu instalacji.

    Na dysku twardym nie ma zainstalowanego adnego systemu operacyjnego i instalator proponuje

    wykorzystanie caej przestrzeni dla Ubuntu. Jeeli masz inne systemy operacyjne, to instalator za-

    proponuje wydzielenie miejsca i instalacj Ubuntu obok danego systemu operacyjnego. Jeeli miae

    wczeniej zainstalowane Ubuntu, instalator zaproponuje aktualizacj do najnowszego wydania lub

    usunicie i zainstalowanie Ubuntu ponownie. Partycjonowanie zostao szeroko opisane w rozdziale 2.6

    Zaawansowane partycjonowanie. Wr tutaj, gdy go przeczytasz.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

    18

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.5.5 Wybr strefy czasowej

    Na tym etapie naley wybra lokalizacj tego komputera, aby system mg wywietla prawidowy

    czas i automatycznie dostosowywa si do zmian pomidzy czasem letnim i zimowym. Jeeli w trakcie

    instalacji masz poczenie z internetem, to odpowiednia lokalizacja zostanie wybrana automatycznie.

    Jeeli nie masz dostpu do internetu, w pole wpisz Warsaw. Stolica naszego kraju okrela te nasz

    stref czasow.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

    19

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.5.6 Wybr ukadu klawiatury

    Ten ekran pozwala wybra ukad klawiatury. Jeeli wybrae wczeniej jzyk polski, to standar-

    dowa polska klawiatura zostanie wybrana automatycznie. W polu moesz wpisa kilka znakw, aby

    sprawdzi, czy zaznaczony ukad odpowiada rzeczywistoci. Pierwsza opcja (Polski) to standardowa

    klawiatura mieszczca 101 klawiszy, zwana potocznie ukadem programisty. Nie zalecamy korzysta-

    nia z funkcji Wykryj ukad klawiatury. Korzystajc ze wskazwek instalatora otrzymamy klawiatur

    amerykask, nieobsugujc polskich znakw diakrytycznych.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

    20

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.5.7 Tosamo uytkownika

    To ju ostatni etap instalacji. Te pola naley uzupeni, aby system mg ci prawidowo zidenty-

    fikowa.

    Imi i nazwisko uytkownika pole nieobowizkowe, ale jeeli uzupenisz te dane, to system bdzie

    si do ciebie zwraca imieniem i nazwiskiem, zamiast uywa loginu (np. Jan Kowalski).

    Nazwa komputera okrela, jak bdzie si nazywa twj komputer (np. laptop).

    Nazwa uytkownika twj login do systemu (np. jan kowalski, albo twj pseudonim). Login nie

    moe zawiera wielkich liter, spacji, ani znakw specjalnych.

    Haso haso do komputera. Haso zabezpiecza system przed nieuprawnionym dostpem.

    Uwaga: Ustawienie hasa uniemoliwia innym zalogowanie si do twojego konta, jednak nie zabez-

    piecza przed podejrzeniem przez inne osoby twoich danych, o ile ich nie zaszyfrujesz.

    Potwierdzenie hasa wpisz ponownie to samo haso, co w polu powyej.

    Automatyczne logowanie jeeli zaznaczysz to pole, system automatycznie zaloguje tego uytkow-

    nika po uruchomieniu. Nie bdzie potrzebne podawanie hasa, aby uzyska dostp do komputera.

    Wymaganie hasa do zalogowania po uruchomieniu komputera bdziesz musia poda haso,

    aby uzyska dostp do swojego konta.

    Zaszyfrowanie katalogu uytkownika jeeli zaznaczysz to pole, twoje prywatne dane zostan

    zaszyfrowane. Nikt nieznajcy hasa nie bdzie mg uzyska dostpu do twoich plikw. Jeeli

    zapomnisz haso, to bezpowrotnie utracisz dostp do swoich plikw.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

    21

  • 2.5 Graficzny instalator Ubuntu 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.5.8 Instalacja

    Teraz system dokona instalacji na dysku twardym oraz ewentualnie pobierze i zainstaluje paczki

    jzykowe, aktualizacje i dodatkowe oprogramowanie. Proces ten moe potrwa od kilku do kilkunastu

    minut, w zalenoci od klasy komputera, iloci zada do wykonania oraz szybkoci cza internetowego.

    Po zakoczeniu instalacji zostaniesz poproszony o usunicie nonika instalacyjnego i ponowne urucho-

    mienie komputera. Jeeli wszystko poszo pomylnie, to za minut zostaniesz przywitany pulpitem

    Ubuntu.

    Gratulacje! Wanie zainstalowae Ubuntu 14.04 LTS Trusty Tahr.

    Komputer zostanie zresetowany.

    Przejd do sekcji 3.1:Pierwsze uruchomienie Ubuntu.

    22

  • 2.6 Partycjonowanie dysku twardego 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.6 Partycjonowanie dysku twardego

    Partycjonowanie to proces zmiany ukadu partycji na dysku twardym. Jest to najwaniejszy etap

    instalacji systemu, gdy od niego w duej mierze zaley to, jak system bdzie dziaa. Pamitaj, e na

    tym etapie pracujesz na danych zapisanych na dysku twardym. Chwila nieuwagi moe spowodowa

    ich utrat.

    2.6.1 Ile miejsca przeznaczy na Ubuntu

    Wirtualny dysk twardy uyty w tym przewodniku ma tylko 26,8 gigabajta pojemnoci. Twj dysk

    twardy zapewne bdzie mia kilkaset gigabajtw (jeeli nie kilka terabajtw) pojemnoci. Dlatego te

    liczby, jakimi si tu posugujemy, bd miay niewielkie przeoenie na sytuacj na twoim komputerze.

    W tym miejscu powiniene si jednak zastanowi, ile miejsca chcesz przeznaczy na Ubuntu. Oglnie

    rzecz ujmujc, sprawa wyglda nastpujco:

    Partycja gwna, root, / 6,2 gigabajta to absolutne minimum. 10 gigabajtw da pewn ela-

    styczno i pozwoli zainstalowa wicej programw. Nie ma potrzeby przesadza w drug stron

    i tworzy zbyt du partycj gwn, gdy wolna przestrze bdzie niewykorzystana. 15 20

    gigabajtw w zupenoci wystarczy.

    Partycja wymiany, swap na tej partycji zapisywane s dane, ktre nie mieszcz si w pamici

    operacyjnej. Tutaj te przechowywany jest obraz RAM-u, kiedy poddajesz komputer hibernacji.

    Jeeli korzystasz z hibernacji, to wielko partycji swap powinna by co najmniej taka, jak ilo

    pamici operacyjnej twojego komputera. Jeeli nie planujesz korzysta z hibernacji, to moesz

    nie tworzy partycji wymiany. Jednak zaleca si jej stworzenie, jeeli masz mniej ni 2 gigabajty

    RAM-u. W takim wypadku, nawet jeeli nie korzystasz z hibernacji, to dobrze jest stworzy nie-

    wielk (300 400 megabajtw) partycj swap.

    Partycja domowa, /home W katalogu /home przechowywane s prywatne pliki uytkownika:

    zawarto pulpitu, dokumenty, filmy, muzyka i ustawienia programw. Katalog domowy moe znaj-

    dowa si na gwnej partycji (/, root) lub mona go wydzieli. Dobr praktyk jest wydzielenie

    takiej partycji, gdy w razie reinstalacji systemu nie trzeba bdzie jej kasowa. Nadpisana zostanie

    tylko partycja gwna, za wszystkie prywatne dane pozostan niezmienione. Wielko tej partycji

    zaley tylko i wycznie od tego, jak wiele miejsca chcesz na ni przeznaczy i jak wiele rzeczy

    zamierzasz na niej trzyma.

    23

  • 2.6 Partycjonowanie dysku twardego 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.6.2 Czysty dysk wykorzystanie caego dostpnego miejsca

    Jeeli na dysku twardym nie ma adnego innego systemu operacyjnego, instalator Ubuntu zapro-

    ponuje wykorzystanie caej dostpnej przestrzeni. Instalator sam dobierze odpowiedni rozmiar partycji

    systemowej, partycji wymiany oraz partycji uytkownika.

    Kliknij przycisk Zainstaluj, aby przej dalej.

    Zostaniesz poproszony o potwierdzenie.

    Upewnij si, e wszystko jest w porzdku i kliknij Naprzd.

    W tym momencie wybrane zmiany zostan zapisane na dysku twardym.

    24

  • 2.6 Partycjonowanie dysku twardego 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.6.3 Instalacja obok zainstalowanego Ubuntu

    Jeeli instalator wykryje obecno wczeniej zainstalowanej innej wersji Ubuntu, to zaproponuje

    kilka innych rozwiza. Pierwszym z nich jest aktualizacja zainstalowanego systemu do najnowszego

    wydania. Wszystkie dane w katalogu domowym uytkownika zostan zachowane: muzyka, filmy, do-

    kumenty, pliki na pulpicie, osobiste ustawienia programw, zakadki i historia przegldarki, itp.

    Skasowane zostan zainstalowane w systemie programy oraz ustawienia systemowe. Instalator zak-

    tualizuje istniejce na dysku oprogramowanie i ewentualnie pobierze aktualizacje z internetu (jeeli

    wybrae wczeniej t opcj). Drug z moliwoci jest usunicie zainstalowanego Ubuntu i ponowna

    instalacja systemu. Wszystkie dane zostan wymazane.

    Kliknij przycisk Zainstaluj, aby przej dalej.

    Zostaniesz poproszony o potwierdzenie.

    Upewnij si, e wszystko jest w porzdku i kliknij Naprzd.

    W tym momencie wybrane zmiany zostan zapisane na dysku twardym.

    25

  • 2.6 Partycjonowanie dysku twardego 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.6.4 Instalacja obok Windowsa

    Jeeli instalator wykryje obecno wczeniej zainstalowanego systemu Windows, to zaproponuje

    inne rozwizanie. Zamiana Windows na Ubuntu wymae ca zawarto partycji Windows (wraz ze

    wszystkimi danymi) i w to miejsce zainstaluje Ubuntu. Zostao to opisane dwie strony wczeniej.

    Kliknij przycisk Zainstaluj, aby przej dalej.

    1

    2 3

    Drug moliwoci jest instalacja Ubuntu obok ju zainstalowanego systemu Windows. Jeeli wy-

    bierzesz t opcj, to nastpny ekran pozwoli wybra o ile instalator ma zmniejszy partycj, na ktrej

    zainstalowany jest system Windows. Menu 1 pozwala wybra dysk twardy, na ktrym maj zosta

    dokonane operacje. Uyj myszy, aby przesun pomaraczow podziak w lewo (wicej miejsca dla

    Ubuntu) lub w prawo (wicej miejsca dla Windows). Oryginalna partycja systemu Windows jest ozna-

    czona na tym obrazie jako Pliki 2 . Partycja dla Ubuntu na powyszym obrazku to 3 . Pamitaj,

    26

  • 2.6 Partycjonowanie dysku twardego 2 INSTALACJA UBUNTU

    e Ubuntu potrzebuje minimum 6,2 gigabajta przestrzeni, ale tak maa partycja zostanie prawie w

    caoci wypeniona przez system i na twoje pliki pozostanie niewiele miejsca.

    Kliknij przycisk Zainstaluj, aby przej dalej.

    Zostaniesz poproszony o potwierdzenie.

    Upewnij si, e wszystko jest w porzdku i kliknij Naprzd.

    W tym momencie wybrane zmiany zostan zapisane na dysku twardym.

    2.6.5 Szyfrowanie dysku twardego

    Przy wyborze jednego z automatycznych rozwiza partycjonowania miae moliwo zastosowa-

    nia szyfrowania dysku twardego. Jeli wybierzesz t opcj, zostanie wywietlone okno jak na powy-

    szym obrazku. Zaszyfrowanie dysku twardego sprawi, e nikt nie uzyska dostpu do twoich danych,

    ani nie zmodyfikuje zainstalowanego systemu. Wad tego rozwizania jest pewne zwikszenie obci-

    enia procesora i zwizane z tym zmniejszenie pynnoci dziaania komputera. Nowoczesne procesory

    zapewniaj akceleracj sprztow dla oblicze kryptograficznych, w zwizku z czym utrata wydajnoci

    bdzie si mieci w granicach 5% przy intensywnych operacjach dyskowych.

    Kliknij przycisk Zainstaluj, aby przej dalej.

    27

  • 2.6 Partycjonowanie dysku twardego 2 INSTALACJA UBUNTU

    W tym miejscu podaj haso klucz do dysku twardego. To nie jest to samo haso, ktre ustawisz

    do swojego systemowego konta, a haso umoliwiajce dostp do danych zapisanych na dysku twardym.

    Pamitaj, e jeeli zapomnisz wprowadzone tu haso, nie bdzie moliwoci odzyskania zaszyfrowanych

    danych. Postaraj si te, aby haso byo trudne do odgadnicia, ale atwe do zapamitania przez ciebie.

    Opcja Zamazanie pustej przestrzeni dysku powoduje, e niewykorzystywana, wolna przestrze

    dysku zostanie nadpisana losowymi danymi. Taka operacja znacznie utrudnia potencjalnym wamy-

    waczom odczytanie twoich danych. Miej na uwadze, e zamazywanie pustej przestrzeni moe trwa

    bardzo dugo, w zalenoci od tego, ile miejsca przeznaczysz na Ubuntu.

    Kliknij przycisk Zainstaluj, aby przej dalej.

    Zostaniesz poproszony o potwierdzenie.

    Upewnij si, e wszystko jest w porzdku i kliknij Naprzd. W tym momencie wybrane zmiany

    zostan zapisane na dysku twardym.

    28

  • 2.7 Zaawansowane partycjonowanie 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.7 Zaawansowane partycjonowanie

    Uycie innego rozwizania uruchamia program GParted, ktry umoliwia nieograniczone modyfi-

    kowanie partycji na dysku twardym. Jest to opcja dla bardziej zaawansowanych uytkownikw, ktrzy

    maj wiadomo tego, jak dziaa partycjonowanie i jak powinien zosta podzielony ich dysk twardy.

    Jeeli na swoim komputerze masz zainstalowany wicej ni jeden system operacyjny lub z jakiego

    innego powodu przedstawione wczeniej opcje nie speniaj twoich wymaga, to konieczne bdzie

    zastosowanie zaawansowanego partycjonowania.

    Do GParted warto zajrze z jeszcze jednego powodu. Podzia partycji stosowany przez automa-

    tyczn instalacj nie jest idealny. Rczne ustawienie partycji da wiksz kontrol i pozwoli znacznie

    lepiej dopasowa ukad partycji.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby przej dalej.

    29

  • 2.7 Zaawansowane partycjonowanie 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.7.1 Gwne okno programu GParted

    1

    2

    3

    Na powyszym obrazku widzisz gwne okno programu GParted. Wykryty zosta ukad party-

    cji na dysku twardym. Poziomy pasek 1 , rozcigajcy si na ca szeroko okna, jest graficzn

    reprezentacj ukadu partycji. Poniej paska znajduje si legenda objaniajca uyte kolory. Tabela2 , znajdujca si w centralnej czci okna, przedstawia szczegowe informacje na temat partycji

    na dysku twardym. Zestaw przyciskw 3 suy do dodawania (+), usuwania (-) lub modyfikacji

    partycji(Change). W tej chwili inne rzeczy nas nie interesuj.

    Powyszy ukad dyskw twardych oraz partycji jest tylko przykadem skonstruowanym na maszynie

    wirtualnej. Na twoim komputerze liczby bd inne.

    Tabela umieszczona w centrum tego okna przedstawia informacje o poszczeglnych partycjach

    obecnych na dysku twardym. Oto objanienie poszczeglnych kolumn:

    Urzdzenie cieka do poszczeglnych partycji na dysku twardym. S to oznaczenia stosowane

    w systemach uniksowych (do ktrych naley Linux, a wic i Ubuntu)), opisujce jak rozpoznawane

    s poszczeglne partycje. W tym wypadku:

    /dev/ skrt od Device, urzdzenie;

    sda oznaczenie pierwszego dysku twardego;

    sd dysk na zczu SATA (sata disk);

    a pierwszy dysk; drugi dysk twardy miaby liter b, trzeci c, i tak dalej;

    sda1 pierwsza partycja na pierwszym dysku twardym;

    sda2 druga partycja na pierwszym dysku twardym.

    Typ rodzaj systemu plikw. Sposb, w jaki partycja zostaa sformatowana. System Windows

    korzysta z NTFS, Ubuntu moe korzysta z rnych.

    Punkt montowania miejsce, w ktrym dana partycja zostanie zamontowana, katalog, w ktrym

    bdzie widoczna zawarto tej partycji.

    Formatowanie zaznaczajc to pole informujesz instalator, e dana partycja ma zosta sforma-

    towana. Oznacza to utrat wszystkich danych na niej zapisanych.

    30

  • 2.7 Zaawansowane partycjonowanie 2 INSTALACJA UBUNTU

    Rozmiar pojemno partycji w megabajtach.

    Zajte ilo zajtego miejsca na partycji.

    System system operacyjny zainstalowany na danej partycji. Nie zawsze da si rozpozna zain-

    stalowany system. Nie kada partycja musi mie zainstalowany system operacyjny.

    2.7.2 Zaawansowane partycjonowanie instalacja obok systemu Windows

    Na powyszym obrazku wida dwie partycje utworzone przez instalator systemu Windows 7. Party-

    cja zielona o rozmiarze 104 megabajtw suy jako partycja programu rozruchowego systemu Windows.

    Dua, pomaraczowa partycja (26736 megabajtw) to gwna partycja systemu Windows 7. Bardzo

    podobny ukad partycji stosowany jest przez kady z systemw z rodziny Windows.

    Pierwszym krokiem jest wydzielenie miejsca dla systemu Ubuntu. Kliknij na partycji /dev/sda2. Na-

    stpnie kliknij przycisk Change, znajdujcy si pod tabel. W otwartym oknie moesz zmniejszy

    rozmiar wybranej partycji.

    W polu Rozmiar podaj nowy rozmiar

    partycji. O tym ile miejsca potrzebujesz na

    Ubuntu przeczytasz w rozdziale 2.6.1 Ile

    miejsca przeznaczy na Ubuntu. W polu po-

    dajesz rozmiar partycji w megabajtach. Jeden

    gigabajt to 1024 megabajty.

    Upewnij si, e wybrano opcj nie uywaj

    tej partycji. Teraz kliknij przycisk OK, a na-

    stpnie Naprzd, aby dokona zmiany na par-

    tycji. Wykonanie danej zmiany moe trwa dusz chwil.

    31

  • 2.7 Zaawansowane partycjonowanie 2 INSTALACJA UBUNTU

    Ustawienia dla partycji gwnej (/).

    Na schemacie pojawia si pusta, ozna-

    czona kolorem szarym dostpna przestrze.

    Zaznacz j, a nastpnie kliknij przycisk (+),

    aby stworzy now partycj.

    Na pocztku musimy stworzy partycj

    podstawow dla Ubuntu. O iloci miejsca po-

    trzebnego na poszczeglne partycje przeczy-

    tasz w sekcji 2.6.1 Ile miejsca przeznaczy

    na Ubuntu. Pozostae opcje ustaw, jak na

    rysunku.

    Rozmiar rozmiar partycji w megabajtach.

    Rodzaj nowej partycji system Windows korzysta z tablicy partycji MS-DOS, wic jestemy

    ograniczeni do 4 partycji podstawowych. Aby unikn kopotw, dla Ubuntu utworzymy partycje

    logiczne.

    Lokalizacja dla nowej partycji w tym miejscu okrelamy, czy partycja zostanie wyrwnana do

    pocztku wolnej przestrzeni, czy do jej koca. Nie ma to znaczenia dla dziaania systemu.

    Uyj jako wybr rodzaju systemu plikw, jaki ma by uyty do sformatowania tej partycji.

    Mona wybra wiele rnych, ale w ramach tego przewodnika korzystamy z systemu ext4 z ksi-

    gowaniem4

    Punkt montowania to nasza gwna partycja, wic musi si znale na pocztku5.

    Kliknij przycisk OK, aby utworzy now partycj.

    4 Tematyka rnych systemw plikw jest bardzo rozlega i z atwoci wypeniaby kolejny przewodnik.5 W systemach Windows drzewo katalogw zaczyna si C:\\, w systemach linuksowych /.

    32

  • 2.7 Zaawansowane partycjonowanie 2 INSTALACJA UBUNTU

    Ustawienia dla partycji wymiany (swap).

    Teraz utwrz partycj wymiany. Wicej o

    tej partycji przeczytasz w w sekcji 2.6.1 Ile

    miejsca przeznaczy na Ubuntu. Pozostae

    opcje ustaw jak na rysunku. Kliknij przycisk

    OK, aby utworzy now partycj.

    Na koniec pozostao utworzenie partycji

    domowej. Wicej o tej partycji przeczytasz

    w sekcji 2.6.1 Ile miejsca przeznaczy na

    Ubuntu. Pozostae opcje ustaw jak na ry-

    sunku. Kliknij przycisk OK, aby utworzy

    now partycj.

    Ustawienia dla partycji domowej (/home).

    Ekran programu GParted wyglda te-

    raz mniej wicej tak, jak na rysunku po-

    wyej. Masz dwie partycje systemu Win-

    dows (NTFS), partycj wymiany systemu Li-

    nux (swap) oraz dwie partycje dla systemu

    Ubuntu (ext4). Upewnij si, e partycje NTFS

    nie s zaznaczone do sformatowania, za par-

    tycje ext4 tak.

    Kliknij przycisk Naprzd, aby wprowadzi

    zmiany na partycjach.

    Teraz moesz powrci do lektury procesu in-

    stalacji w miejscu, gdzie go przerwae.

    Powrt do 2.5.5: Wybr strefy czasowej.

    33

  • 2.8 Instalacja na maszynie wirtualnej 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.8 Instalacja na maszynie wirtualnej

    Alternatywnym sposobem wyprbowania

    Ubuntu bez instalowania go bezporednio na

    komputerze jest wykorzystanie maszyny wir-

    tualnej. Specjalne oprogramowanie umoliwia

    uruchomienie systemu operacyjnego, zwanego

    gociem, jako programu dziaajcego wewntrz drugiego systemu, zwanego gospodarzem. Wie

    si to oczywicie z duym zapotrzebowaniem na moc obliczeniow procesora oraz pami operacyjn.

    Jeeli masz przynajmniej 2 gigabajty RAM-u, a twj procesor jest nie starszy ni 5 lat (wtedy jest

    szansa, e bdzie zapewnia akceleracj sprztow dla wirtualizacji), to moesz w ten sposb wypr-

    bowa Ubuntu.

    Jedn z najpopularniejszych maszyn wir-

    tualnych jest VirtualBox. Otwrz stron vir-

    tualbox.org/download i pobierz instalator

    VirtualBoksa dla swojego systemu. Zainsta-

    luj, a nastpnie uruchom program Virtual-

    Box. Podczas pierwszego uruchomienia pro-

    gram zapyta ci, czy pobra i zainstalowa

    dodatkowe rozszerzenia od Oracle. Zgd si

    na to.

    W oknie gwnym programu VirtualBox

    kliknij przycisk New, aby uruchomi kreator

    maszyny wirtualnej.

    Name nazwa maszyny wirtualnej. Moe to by cokolwiek.

    Type typ systemu. Ustaw na Linux.

    Version wersja systemu. Ustaw na Ubuntu (64 bit).

    Uwaga: Architektura wybranego systemu (32/64 bit) musi odpowiada pobranemu obrazowi insta-

    latora Ubuntu. Dodatkowo naley pamita, e w komputerze z 64-bitowym procesorem (najpraw-

    dopodobniej taki posiadasz, jeeli twj komputer nie jest starszy ni 6 lat) mona zainstalowa

    zarwno 64-, jak i 32-bitowy system-gocia, natomiast w komputerze z procesorem 32-bitowym

    jedynie 32-bitowy.

    Kliknij przycisk Next, aby przej dalej.

    34

  • 2.8 Instalacja na maszynie wirtualnej 2 INSTALACJA UBUNTU

    W tym miejscu ustaw ilo pamici opera-

    cyjnej twojego komputera, jak chcesz prze-

    znaczy dla systemu-gocia. We pod uwag,

    e ta pami zostanie zajta w momencie uru-

    chomienia maszyny wirtualnej i nie bdzie do-

    stpna dla systemu-gospodarza. Nie powinno

    si przydziela gociowi wicej ni 50% zaso-

    bw gospodarza. Ubuntu wymaga minimum

    512 megabajtw (system plus oprogramowa-

    nie), a zdecydowanie lepiej jest przydzieli

    1024 megabajty. Jeeli twj komputer posiada

    tylko 2 gigabajty RAM-u, to przydzielajc

    1 gigabajt gociowi pozostanie tylko 1 gigabajt dla gospodarza. Nie jest to dobre rozwizanie, gdy

    prawdopodobnie bdziesz musia wyczy wikszo programw w systemie-gospodarzu, aby nie do-

    szo do przepenienia pamici operacyjnej. Na pewno bdziesz musia wyczy przegldark interne-

    tow.

    Kliknij przycisk Next, aby przej dalej.

    W kolejnym oknie mona wybra ju istniejcy wirtualny dysk twardy lub stworzy nowy. Poniewa

    nie masz jeszcze adnego takiego urzdzenia, wybierz rodkow opcj Create a virtual hard drive now.

    Kliknij przycisk Next, aby przej dalej.

    W kolejnym oknie wybierz typ dysku twardego. Zaznacz opcj VDI (Virtual Disk Image).

    Kliknij przycisk Next, aby przej dalej.

    W kolejnym oknie wybierz pomidzy dyskiem tworzonym dynamicznie, a dyskiem o staym roz-

    miarze.

    Dynamically allocated taki wirtualny dysk twardy nie zajmuje caego przydzielonego miejsca,

    a jedynie tyle, ile wynosi suma rozmiaru plikw na nim zapisanych. Nawet jeeli stworzysz dysk

    o pojemnoci 100 gigabajtw, to po instalacji Ubuntu bdzie on zajmowa tylko troch ponad 6

    gigabajtw w systemie-gospodarzu. Wybierz t opcj.

    Fixed size taki dysk twardy zawsze zajmuje tyle miejsca w systemie-gospodarzu, ile zostao

    zadeklarowane. Jeeli stworzysz 100-gigabajtowy dysk wirtualny, to na twoim komputerze pojawi

    si 100-gigabajtowy plik z maszyn wirtualn. Tworzenie takiego dysku te trwa dusz chwil,

    gdy duo danych musi zosta zapisanych na dysk.

    Kliknij przycisk Next, aby przej dalej.

    35

  • 2.8 Instalacja na maszynie wirtualnej 2 INSTALACJA UBUNTU

    Tu moesz wybra pojemno dysku twar-

    dego. Korzystajc z suwaka ustaw dany roz-

    miar. Ubuntu 14.04 LTS wymaga przynaj-

    mniej 6,2 gigabajta, grn granic s tylko

    moliwoci VirtualBoksa (2 terabajty). W ce-

    lach testowych stwrz dysk o rozmiarze przy-

    najmniej 25 gigabajtw.

    Kliknij przycisk Create, aby stworzy dysk

    i zakoczy dziaanie kreatora.

    Twoja maszyna wirtualna dla Ubuntu jest

    gotowa i mona j wybra w gwnym oknie

    programu VirtualBox. Kliknij na jej nazwie i

    z paska narzdziowego wybierz Start. Alternatywnym sposobem uruchomienia maszyny wirtualnej jest

    dwukrotne kliknicie na jej ikonie. Zobaczysz okno, jak na rysunku powyej. Kliknij t ikon folderu

    i wska pobrany wczeniej obraz instalatora systemu Ubuntu (plik .iso). Kliknij Start, aby urucho-

    mi maszyn wirtualn. Instalacja na maszynie wirtualnej przebiega tak samo, jak w rzeczywistoci.

    Przejd do sekcji 2.4.4: Uruchomienie instalatora BIOS.

    Kiedy po zakoczeniu instalacji zostaniesz poproszony o wyjcie pyty instalatora z napdu, z

    paska menu maszyny wirtualnej wybierz Devices Cd/DVD Devices Remove disk from virtual drive .

    36

  • 2.9 Aktualizacja z poprzedniego wydania 2 INSTALACJA UBUNTU

    eby mc si cieszy penosprawn maszyn wirtualn, naley doinstalowa w systemie-gociu Uy-

    wanie x86 virtualization solution guest addition module source for dkms z virtualbox-guest-dkms

    (wasnociowy), zgodnie z instrukcj zawart w 3.5.3: Instalacja dodatkowych sterownikw.

    2.9 Aktualizacja z poprzedniego wydania

    Jeeli masz zainstalowan wczeniejsz wersj Ubuntu, to nie musisz na nowo instalowa caego

    systemu. W Ubuntu zosta wbudowany mechanizm aktualizacji dystrybucji, jednak ma on pewne ogra-

    niczenia. Zaktualizowa mona tylko bezporednio z poprzedniego wydania (13.10) lub poprzedniego

    LTS-a (12.04). Zwr uwag, e jeeli instalowae dodatkowe repozytoria PPA, to mogy one jeszcze

    nie zosta zaktualizowane. Na czas aktualizacji wydania najlepiej jest wyczy te PPA.

    Przed przystpieniem do aktualizacji wydania zainstaluj wszystkie zwyczajne aktualizacje i po-

    nownie uruchom komputer. Zrb te kopi zapasow wanych danych.

    Uruchom Menader Aktualizacji w trybie aktualizacji wydania: update-manager -d

    Jeeli program znajdzie moliwo aktualizacji do nowszego wydania Ubuntu, to zaproponuje in-

    stalacj. Jeeli nie ma takiej moliwoci, kliknij Ustawienia. . . , przejd do zakadki Aktualizacje i

    zaznacz Wstpne wydania aktualizacji (proposed). Zapisz zmiany i sprbuj ponownie.

    Aktualizacja wydania jest bardzo czasochonna. Konieczne jest pobranie wszystkich nowych paczek

    (okoo 900 megabajtw) i ich zainstalowanie. Na starszym sprzcie moe to trwa od p do ptorej

    godziny. Czysta instalacja jest znacznie szybsza.

    2.10 Rozwizywanie problemw z instalacj

    2.10.1 Po wybraniu opcji Wyprbuj Ubuntu bez instalacji lub Instaluj Ubuntu

    mam tylko czarny ekran

    Po pierwsze, nie spiesz si, wczytanie wszystkich danych z nonika instalacyjnego trwa dusz

    chwil. Jeeli nic si nie dzieje duej, ni 2 3 minuty, to zrestartuj komputer i uruchom instalator

    Ubuntu jeszcze raz. W przypadku instalatora BIOS (fioletowe to) po wybraniu jzyka wcinij F6

    (inne opcje), zaznacz opcj nomodeset klawiszem , wyjd z menu klawiszem Esc i uruchom

    instalator. Opcja acpi=off te moe by pomocna.

    2.10.2 Instalacja zostaa przerwana

    Jeeli instalacja zostaa przerwana w trakcie kopiowania danych na dysk, to uruchom ponownie

    instalator i zainstaluj system od nowa.

    Jeeli instalacja zostaa przerwana w trakcie partycjonowania (zapisywania zmian na dysku), to

    prawdopodobnie doszo do nieodwracalnego uszkodzenia tablicy partycji. Uruchom nonik instala-

    cyjny, wybierz Wyprbuj Ubuntu bez instalacji (Try Ubuntu without installing) i uruchom program

    GParted.

    37

  • 2.10 Rozwizywanie problemw z instalacj 2 INSTALACJA UBUNTU

    2.10.3 Po instalacji Ubuntu uruchamia si tylko Windows

    Prawdopodobnie w Windows masz wczone Szybkie uruchamianie (Fast-boot). Wycz t funk-

    cj i ponownie zainstaluj Ubuntu. Przeczytaj rozdzia 2.3: Przygotowanie do instalacji.

    2.10.4 Po instalacji Ubuntu nie mona uruchomi systemu Windows

    Przyczyny mog by dwie. Albo usune system Windows z dysku twardego, albo nie zosta on

    prawidowo rozpoznany. W pierwszym przypadku pozostaje tylko ponownie go zainstalowa. Koniecz-

    nie przeczytaj rozdzia 2.3: Przygotowanie do instalacji.

    W drugim przypadku przejd do sekcji Przywracanie GRUB-a.

    2.10.5 Przywracanie GRUB-a

    Problemy z programem rozruchowym wystpuj najczciej:

    po instalacji systemu Windows obok Ubuntu Windows nadpisuje MBR (Master Boot Record)

    dysku twardego i uniemoliwia dostp do systemw linuksowych;

    po instalacji Ubuntu obok Windowsa, jeeli ten by zahibernowany, mia wczon opcj

    Fast-Boot lub podobne;

    po zmianie ukadu partycji;

    po nieumiejtnych prbach edytowania GRUB-a lub zastpienia go innym menaderem rozrucho-

    wym.

    Najprostszym sposobem naprawienia menadera rozruchu GRUB jest skorzystanie z Boot Repair

    Disk. Jest to dystrybucja Linuksa typu Live (dziaa tylko z zewntrznego nonika, nie zainstalujesz jej

    na dysku twardym). Otwrz stron pobierania, wybierz zgodny z architektur twojego procesora plik

    z obrazem i zapisz go na dysku. Proces przygotowywania nonika z Boot Repair Disk jest analogiczny

    do przedstawionego w rozdziale 2.2: Nagrywanie pobranego obrazu.

    Po uruchomieniu tak przygotowanego systemu poczekaj, a si zaaduje i wybierz opcj Recomended

    repair, a nastepnie sprbuj ponownie uruchomi komputer.

    Jeeli nie moesz uruchomi adnego systemu operacyjnego, to program Boot Repair moesz zain-

    stalowa bezporednio na noniku instalacyjnym Ubuntu. Podczas uruchamiania instalatora wybierz

    Wyprbuj Ubuntu bez instalacji (Try Ubuntu without installing), nastpnie otwrz terminal CTRL

    + Alt + t i wydaj nastpujce polecenia: sudo add-apt-repository ppa:yannubuntu/boot-repair

    sudo sed s/trusty/saucy/g\ -i /etc/apt/sources.list.d/yannubuntu-boot-repair-trusty.listsudo apt-get update

    sudo apt-get install -y boot-repair && (boot-repair &) 2.10.6 Rczne przywracanie GRUB-a

    Ta metoda jest nieprzydatna, jeeli masz zainstalowany tylko system Windows.

    Jeeli nie masz moliwoci zainstalowania paczek na noniku instalacyjnym (np. ze wzgldu na

    brak poczenia z internetem), to moesz sprbowa przywrci GRUB-a rcznie. Uruchom instalator

    38

  • 2.10 Rozwizywanie problemw z instalacj 2 INSTALACJA UBUNTU

    Ubuntu w trybie Wyprbuj Ubuntu bez instalacji (Try Ubuntu without installing), a nastpnie

    otwrz terminal CTRL + Alt + t .

    Zidentyfikuj partycj, na ktrej ju jest zainstalowane Ubuntu (lub inny Linux). Wykonaj: ls /dev |grep sd

    Otrzymasz list dyskw twardych wraz z partycjami. sda to najprawdopodobniej twj gwny dysk

    twardy, sdb to pendrive. Moesz si upewni wydajc polecenie: sudo fdisk -l

    Wyszukaj oznaczenie gwnej partycji zainstalowanego Linuksa. W wielu przypadkach bdzie to

    /dev/sda1, ale jeeli masz zainstalowany obok inny system (np. Windows), to moe by inaczej. W

    dalszej czsci tego tekstu zakadamy, e jest to /dev/sda1.

    Zamontuj partycj zainstalowanego systemu oraz inne niezbdne rzeczy: sudo mount /dev/sda1 /mnt

    sudo mount --bind /dev /mnt/dev

    sudo mount --bind /dev/pts /mnt/dev/pts

    sudo mount --bind /proc /mnt/proc

    sudo mount --bind /sys /mnt/sys Przecz si na nowy system plikw:

    sudo chroot /mnt Zainstaluj GRUB-a. Zwr uwag, e instalujemy go na dysku (sda), a nie partycji (sda1).

    grub-install /dev/sda

    update-grub Wyjd i posprztaj po sobie:

    exit

    sudo umount /mnt/sys

    sudo umount /mnt/proc

    sudo umount /mnt/dev/pts

    sudo umount /mnt/dev

    sudo umount /mnt Teraz ponownie uruchom komputer.

    39

  • 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    3 Pierwsze uruchomienie systemu

    3.1 Uruchomienie systemu Ubuntu

    Po zainstalowaniu systemu Ubuntu twj

    komputer zosta zresetowany, zostae te

    poproszony o usunicie nonika instalacyj-

    nego (pendrive, pyta DVD) z napdu. Je-

    eli to wykonae, przy ponownym urucho-

    mieniu komputera powiniene zobaczy ekran

    bardzo podobny do tego obok. Jest to GRUB

    (Grand Unified Bootloader), program rozru-

    chowy, zajmujcy si uruchomieniem systemu

    operacyjnego. Korzystajc z GRUB-a moesz

    wybra system operacyjny, ktry ma zosta

    uruchomiony. Za pomoc klawiszy kursora podwietl odpowiedni opcj i wcinij .

    Jeeli Ubuntu jest jedynym systemem operacyjnym na twoim komputerze, to menu GRUB-a nie

    wywietli si. Zamiast tego przez okoo sekund ekran bdzie ciemnofioletowy, a nastpnie zostanie

    uruchomiony system Ubuntu. Aby w takiej sytuacji wej do menu GRUB-a, wcinij klawisz Shift ,

    gdy ekran stanie si fioletowy.

    Opcje zaawansowane dla systemu Ubuntu: zestaw dodatkowych programw naprawczych i dia-

    gnostycznych systemu Ubuntu (zostay one szerzej opisane w rozdziale 6 Rozwizywanie proble-

    mw);

    Memory Test: program sucy do testowania pamici operacyjnej (RAM) komputera;

    Windows 7 Loader: uruchamia system operacyjny Windows 7.

    Ilo pozycji w menu bdzie si rni w zalenoci od tego, ile i jakie systemy operacyjne masz

    zainstalowane na swoim komputerze.

    Wybierz Ubuntu i wcinij klawisz , aby uruchomi Ubuntu.

    40

  • 3.2 Ekran logowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    3.2 Ekran logowania

    1

    2

    3

    4 5

    W czasie adowania systemu operacyjnego bdzie widoczne logo Ubuntu ze stopniowo wypeniaj-

    cymi si kwadratami. Po wciniciu dowolnego klawisza logo zostanie zastpione szczegowym opisem

    tego, co jest aktualnie wykonywane. Kiedy proces uruchamiania systemu dobiegnie koca, zobaczysz

    ekran logowania Ubuntu (jeeli w czasie instalacji wybrae Automatyczne logowanie, to ten krok

    zostanie pominity i od razu wczy si Pulpit).1 Lista uytkownikw systemu. Jeeli w systemie jest wicej ni jeden uytkownik, to z tej listy

    bdzie mona wybra kto ma zosta zalogowany.2 W to pole wpisz haso aktualnie wybranego uytkownika.3 Konto Go umoliwia zalogowanie si do systemu bez podawania hasa. Wszystkie zmiany

    wprowadzone przez gocia (np. utworzone pliki) zostan utracone po zakoczeniu sesji.4 Nazwa systemu wybrana podczas instalacji.5 Przyciski sterujce:

    Dostpno uruchomienie lupy, czytnika ekranowego lub klawiatury ekranowej;

    Jzyk pozwala zmieni ukad klawiatury i metod wprowadzania tekstu;

    Ustawienia gonoci i dwiku;

    11:46 Zegar i kalendarz;

    Zasilanie wyczenie lub ponowne uruchomienie komputera.

    41

  • 3.3 Rzut oka na pulpit Ubuntu 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    3.3 Rzut oka na pulpit Ubuntu

    Po zalogowaniu do systemu zostanie wywietlony pulpit systemu Ubuntu. Szczeg-

    owy opis pulpitu znajduje si w rozdziale 4 Pulpit Unity.

    Zajmiemy si w nim najwaniejszymi kwestiami zwizanymi z przygotowaniem

    systemu do codziennej pracy. Ju teraz system jest gotowy, ale mona wykona kilka

    rzeczy, ktre uprzyjemni obcowanie z Ubuntu. Aby sprawnie porusza si po tej sekcji Przewodnika,

    zapamitaj t ikon.

    3.4 Instalacja oprogramowania

    Wraz z systemem Ubuntu na twoim dysku twardym znalaza si caa gama oprogramowania

    pakiet biurowy, przegldarka internetowa, odtwarzacze multimediw, itd. Jednak zapewne chciaby

    zainstalowa wicej programw, bardziej odpowiadajcych twoim potrzebom. W tym rozdziale przed-

    stawione zostan sposoby instalacji programw w systemie Ubuntu.

    W systemach linuksowych (Ubuntu do nich naley) instalacja programw przebiega nieco inaczej,

    ni gdzie indziej, a jednoczenie bardzo podobnie. Jak to moliwe? Bardzo prosto. Zapewne znasz

    pojcie sklepu z oprogramowaniem. Apple ma swj App Store, Google ma swoje Play. S to

    stosunkowo nowe metody instalacji oprogramowania, ktre upowszechniy si w przecigu ostatnich

    lat. Nawet Microsoft w najnowszych wydaniach swojego systemu Windows promuje instalacj softu

    przez wbudowany sklep, zamiast rcznego przeszukiwania sieci, cigania instalatorw, skanowania ich

    antywirusem i instalowania w systemie.

    Takie sklepy z oprogramowaniem istniej w systemach linuksowych od dawna, przy czym w tym

    przypadku nazywaj si repozytoriami. Repozytorium to serwer, na ktrym opiekunowie danej dys-

    trybucji Linuksa (np. firma Canonical jest opiekunem Ubuntu) przechowuj paczki z programami.

    Uytkownik, chcc co zainstalowa (np. przegldark internetow Firefox), uruchamia program zwany

    menaderem pakietw, wyszukuje w nim to, czego potrzebuje i instaluje. Nic wicej go nie interesuje

    menader pakietw sam cignie paczk z programem, pobierze wszystkie zalenoci (programy i bi-

    blioteki niezbdne do funkcjonowania instalowanego programu) i zainstaluje soft w systemie. Kiedy w

    repozytoriach program zostanie zaktualizowany, uytkownik zostanie o tym powiadomiony, a menader

    pakietw dokona aktualizacji.

    W przeciwiestwie do sklepw z oprogramowaniem system repozytoriw przechowuje nie tylko

    programy uytkowe, ale te skadniki systemu operacyjnego, sterowniki, dokumentacj, pliki pomocy,

    paczki z tematami graficznymi i ikonami oraz wiele innych. Uytkownik nie jest te ograniczony wycz-

    nie do repozytoriw oferowanych przez opiekunw dystrybucji swobodnie moe czy si z innymi

    serwerami w celu poszerzenia oferty oprogramowania. W Ubuntu istnieje cay ekosystem repozytoriw

    PPA (Personal Package Archive), ktre kilkoma klikniciami mona doda do systemu. Dewelope-

    rzy rnych aplikacji za porednictwem PPA dostarczaj uytkownikom oprogramowanie, ktre nie

    znalazo si w repozytoriach oferowanych przez Canonical.

    Podstawow jednostk w repozytorium jest paczka. Jest to skompresowane archiwum, zawierajce

    wszystkie pliki programu (czyli soft oraz dodatki: dokumentacja, ikony, grafiki, dwiki i inne), a take

    informacje co i gdzie ma zosta wypakowane.

    42

  • 3.4 Instalacja oprogramowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    3.4.1 Centrum Oprogramowania Ubuntu

    Centrum Oprogramowania Ubuntu jest programem sucym do zarzdzania zainstalowanymi

    aplikacjami. W przeciwiestwie do bardziej rozbudowanej klasy programw, zwanych menaderami

    pakietw, Centrum Oprogramowania jest swego rodzaju sklepem z aplikacjami. Znajdziesz tu gotowe

    instalatory programw dostpnych w podstawowych repozytoriach, a take programy patne. Z drugiej

    strony, nie ma tutaj pakietw z podstawowymi skadnikami systemu.

    1

    2

    W prawym grnym rogu znajduje si pole 1 , w ktrym mona wpisa nazw szukanego pro-

    gramu (lub jej cz), a Centrum Oprogramowania Ubuntu wywietli wyniki wyszukiwania. rodkowa

    cz ekranu zawiera polecane i najwyej oceniane aplikacje. Z lewej strony 2 jest lista kategorii

    oprogramowania:

    Akcesoria: niewielkie programy, pomocne w codziennym uywaniu komputera;

    Biuro: programy biurowe, bardziej rozbudowane edytory tekstu, arkusze kalkulacyjne, organizery

    i inne;

    Czcionki: dodatkowe zestawy fontw;

    Dwik i wideo: zawiera oprogramowanie do tworzenia i odtwarzania multimediw;

    Edukacja: programy wspomagajce nauczanie i rnego rodzaju bazy wiedzy;

    Grafika: programy do grafiki wektorowej i rastowej, a take przegldarki grafiki, programy do

    wywoywania i korekcji zdj;

    Gry: oprogramowanie rozrywkowe;

    43

  • 3.4 Instalacja oprogramowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    Internet: rnego rodzaju oprogramowanie do wymiany danych z internetem (przegldarki inter-

    netowe, klienty poczty email, programy do transmisji danych, klienty Bittorrent);

    Ksiki i czasopisma: publikacje (najczciej patne) powicone Linuksowi i otwartemu oprogra-

    mowaniu;

    Narzdzia dla programistw: kompilatory, IDE, biblioteki programistyczne i dokumentacja;

    Nauka i inynieria: programy dotyczce rnych dziedzin nauki (matematyki, chemii, fizyki, astro-

    nomii, itd), a take do komputerowego wspomagania projektowania (CAD);

    Style i usprawienia: zestawy ikon oraz stylw graficznych dla Ubuntu;

    System: narzdzia systemowe, rnego rodzaju konfiguratory;

    Uatwienia dostpu: programy dla niepenosprawnych.

    3.4.2 Menader pakietw Synaptic

    Bardziej rozbudowan aplikacj do zarzdzania paczkami z oprogramowaniem jest menader pa-

    kietw Synaptic. Nie jest on standardowo instalowany w systemie, ale bez problemu mona go znale

    w Centrum Oprogramowania Ubuntu.

    Synaptic wywietla pen list pakietw aktualnie dostpnych w repozytoriach Ubuntu oraz wszyst-

    kich repozytoriach dodanych w trakcie uywania systemu. W przeciwiestwie do Centrum Oprogra-

    mowania, Synaptic pokazuje nazw pakietu z programem, a nie jego nazw.

    Aby zainstalowa program z uyciem Synaptica, kliknij kwadrat obok nazwy pakietu i z rozwi-

    nitego menu wybierz Zaznacz do instalacji. Synaptic sprawdzi jakie inne pakiety s niezbdne do

    dziaania danego programu i zaproponuje ich instalacj. Moesz zaznaczy wiele programw do insta-

    lacji za jednym zamachem. Zmiany s wprowadzane dopiero po klikniciu Zastosuj na grnej belce

    narzdziowej.

    Synaptic, poza przegldaniem i instalowaniem oprogramowania, umoliwia take reinstalacj pro-

    gramu, aktualizacj (tak samo jak aktualizacje systemowe), usunicie oraz cakowite usunicie (wraz

    z plikami konfiguracyjnymi i innymi pozostaociami) paczki z systemu.

    44

  • 3.4 Instalacja oprogramowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    3.4.3 Instalacja programw w konsoli

    Graficzne narzdzia s wygodne, ale czasem trzeba sign po konsol. Czsto na forach pomocy

    technicznej wanie ten sposb jest przedstawiany w opisach metod rozwizywania problemw. atwiej

    wpisa jedno polecenie w konsoli, ni opisywa, jak przedosta si przez gszcz menu i przyciskw.

    Wynika to z zaoenia, e nie kady musi mie zainstalowany menader pakietw. Nawet Centrum

    Oprogramowania moe by nieobecne w systemie to program jak kady inny i moe zosta usunity.

    W dalszych czciach tego Przewodnika kilkukrotnie przedstawiamy instalacj paczek wanie w ten

    sposb.

    Konsolowym menaderem pakietw w systemie Ubuntu jest apt-get. Ma on takie same moliwo-

    ci jak opisywany wczeniej Synaptic, z tym, e polecenia wydaje si klawiatur, a nie mysz. Aby

    zainstalowa pakiet z oprogramowaniem przy pomocy apt-get:

    1. Uruchom konsol, wpisujc w Dashu Terminal lub wciskajc kombinacj klawiszy CTRL + Alt +

    t .

    2. Wpisz: sudo apt-get install vlc

    3. Wcinij

    4. Wpisz swoje haso i wcinij . Nie przejmuj si, e haso si nie pojawia. Jest to zabezpieczenie

    przed podgldaczami.

    VLC jest znanym na caym wiecie kombajnem do odtwarzania wszelkiego rodzaju multimediw.

    Nie ma go w standardowej instalacji Ubuntu, ale dostpny jest za porednictwem repozytoriw. Co

    oznaczaj poszczeglne czci tego polecenia?

    sudo instalacja pakietw (a take ich usuwanie) wymaga uwierzytelnienia i tylko administrator

    systemu moe to zrobi. Sudo jest programem umoliwiajcym wykonanie kolejnego polecenia

    przez innego uytkownika (w tym wypadku roota, administratora). Sprbuj wpisa to polecenie

    bez sudo na pocztku i zobacz, co si stanie.

    apt-get to konsolowy program do zarzdzania pakietami.

    install install to jedno z polece programu apt-get. W tym wypadku nakazuje mu zainstalowa

    program.

    vlc nazwa programu, ktry chcesz zainstalowa. Zwr uwag, e nazwy programw pisane s

    zawsze maymi literami, a take podawane s bez rozszerzenia.

    Po podaniu hasa apt-get przetworzy danie (zainstaluj pakiet vlc) i wywietli informacj podobn

    do poniszej: Czytanie list pakietw... Gotowe

    Budowanie drzewa zalenoci

    Odczyt informacji o stanie... Gotowe

    Zostan zainstalowane nastpujce dodatkowe pakiety:

    libbasicusageenvironment0 libcddb2 libcrystalhd3 libdvbpsi8 libebml4 libgnutls28 libgroupsock1

    libhogweed2 libiso9660-8 liblivemedia23 libmatroska6 libproxy-tools libresid-builder0c2a

    libsdl-image1.2 libsidplay2 libssh2-1 libtar0 libupnp6 libusageenvironment1 libva-x11-1

    libvcdinfo0 libvlc5 libvlccore7 libxcb-composite0 libxcb-keysyms1 libxcb-xv0 vlc-data vlc-nox

    vlc-plugin-notify vlc-plugin-pulse

    45

  • 3.4 Instalacja oprogramowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    Sugerowane pakiety:

    firmware-crystalhd gnutls-bin videolan-doc

    Polecane pakiety:

    libdvdcss2

    Zostan zainstalowane nastpujce NOWE pakiety:

    libbasicusageenvironment0 libcddb2 libcrystalhd3 libdvbpsi8 libebml4 libgnutls28 libgroupsock1

    libhogweed2 libiso9660-8 liblivemedia23 libmatroska6 libproxy-tools libresid-builder0c2a

    libsdl-image1.2 libsidplay2 libssh2-1 libtar0 libupnp6 libusageenvironment1 libva-x11-1

    libvcdinfo0 libvlc5 libvlccore7 libxcb-composite0 libxcb-keysyms1 libxcb-xv0 vlc vlc-data

    vlc-nox vlc-plugin-notify vlc-plugin-pulse

    0 aktualizowanych, 31 nowo instalowanych, 0 usuwanych i 0 nieaktualizowanych.

    Konieczne pobranie 10,4 MB archiww.

    Po tej operacji zostanie dodatkowo uyte 51,3 MB miejsca na dysku.

    Kontynuowa? [T/n] To duo tekstu, ale bardzo atwo go zinterpretowa:

    Czytanie list pakietw... Gotowe apt-get przetworzy baz danych pakietw i znalaz na licie

    program VLC.

    Budowanie drzewa zalenoci apt-get sprawdzi jakich innych pakietw potrzebuje VLC do

    dziaania.

    Zostan zainstalowane nastpujce dodatkowe pakiety: lista pakietw, ktre musz by zainsta-

    lowane razem z programem VLC, aby mg on dziaa.

    Sugerowane pakiety: lista przydatnych pakietw, ktre nie zostan teraz zainstalowane, ale

    mog si kiedy przyda.

    Polecane pakiety: podobnie jak sugerowane pakiety, ale z wikszym naciskiem na przydatno.

    W tym wypadku apt-get zaproponowa instalacj biblioteki umoliwiajcej odtwarzanie zaszyfro-

    wanych pyt DVD. Ta paczka zostaa omwiona w rozdziale 3.5.4.

    Zostan zainstalowane nastpujce NOWE pakiety: lista wszystkich pakietw, ktre zostan

    zainstalowane. Automatyczna instalacja sugerowanych i polecanych pakietw domylnie jest wy-

    czona.

    0 aktualizowanych, 31 nowo instalowanych, 0 usuwanych i 0 nieaktualizowanych. podsumowanie.

    Niektre paczki s w konflikcie ze sob (np. rne wersje tego samego programu) i instalacja jednej

    wymusza odinstalowanie innej.

    Konieczne pobranie 10,4 MB archiww. ilo danych, jaka zostanie pobrana z internetu.

    Po tej operacji zostanie dodatkowo uyte 51,3 MB miejsca na dysku. ilo miejsca, jaka zostanie

    zajta po tej operacji.

    Kontynuowa? [T/n] wcinij t , aby rozpocz pobieranie i instalacj, lub n , aby przerwa

    procedur.

    Apt-get pobierze teraz wszystkie paczki, sprawdzi ich spjno (sumy kontrole oraz podpisy cy-

    frowe), rozpakuje je w systemie plikw zgodnie z instrukcjami zawartymi w paczce i skonfiguruje

    zainstalowane programy (np. poinformuje menader plikw, e teraz filmy ma odtwarza w VLC, a nie

    w domylnie zainstalowanym Totemie).

    46

  • 3.4 Instalacja oprogramowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    Inne opcje programu apt-get to:

    update pobiera z serwerw repozytoriw aktualn list pakietw;

    upgrade aktualizuje wszystkie zainstalowane pakiety;

    dist-upgrade aktualizuje wszystkie zainstalowane pakiety, a take dokonuje instalacji nowych

    pakietw wskazanych przez aktualizacje (lub usuwa ju niepotrzebne);

    check sprawdza stan zainstalowanych pakietw; wywietli informacj, jeeli czego brakuje lub

    jakie paczki s niepotrzebne;

    remove usuwa z systemu wskazan paczk;

    purge usuwa z systemu wskazan paczk wraz z pozostaociami (pliki konfiguracyjne, doku-

    mentacja, logi itp.).

    3.4.4 Instalacja dodatkowych repozytoriw

    W standardowych repozytoriach Ubuntu znajduje si okoo 45 tysicy paczek. Liczba ta wydaje

    si ogromna, ale jest to jedynie uamek dostpnego oprogramowania. Te 45 tysicy pakietw jest

    zarzdzane i sprawdzane przez Canonical, lecz nie ma moliwoci, aby dba on o kady inny, choby

    najmniejszy program. Dlatego w rce deweloperw aplikacji zosta oddany mechanizm PPA. Najcz-

    ciej zarejestrowanie takiego PPA w systemie opisywane jest jako szereg trzech komend, ktre trzeba

    wyda w terminalu. W tym przykadzie zarejestrujemy PPA zawierajce pakiet biurowy LibreOffice

    (a cilej aktualizacje tego zestawu programw, ktre nie trafiy na serwery Canonicalu).

    1. Dodaj repozytorium: sudo apt-add-repository ppa:libreoffice/ppa Przy kadym dodawanym PPA program wywietli skrcone informacje. Zapoznaj si z nimi i wcinij

    , aby doda to repozytorium do systemu, lub ctrl + c , aby przerwa operacj.

    2. Zaktualizuj list pakietw: sudo apt-get update

    3. Zainstaluj LibreOffice: sudo apt-get install libreoffice Aby doda repozytorium w sposb graficzny, wykonaj nastpujce czynnoci:

    1. Wyszukaj w Dashu, a nastpnie uruchom Oprogramowanie i aktualizacje.

    2. Przejd do zakadki Inne oprogramowanie.

    3. Kliknij przycisk Dodaj.

    4. W pole Wiersz APT wpisz adres repozytorium, tutaj: ppa:libreoffice/ppa.

    5. Kliknij Dodaj zasb, a nastepnie Zamknij.

    6. Zostaniesz poproszony o zaktualizowanie listy pakietw. Wykonaj t czynno.

    3.4.5 Instalacja pakietw .deb

    Niektrzy twrcy programw nie opiekuj si wasnymi repozytoriami, ale zamiast tego przygoto-

    wuj paczki z oprogramowaniem do rcznej instalacji. Takie paczki maj rozszerzenie .deb. Identyczne

    paczki s pobierane z repozytoriw za pomoc Centrum Oprogramowania, Synaptica albo apt-get,

    47

  • 3.4 Instalacja oprogramowania 3 PIERWSZE URUCHOMIENIE SYSTEMU

    z tym, e proces rozwizywania zalenoci jest przez te programy prowadzony automatycznie, za

    podczas rcznej instalacji paczek .deb nie.

    Aby zainstalowa pobran paczk .deb, masz dwie moliwoci. W konsoli: sudo dpkg -i nazwa paczki.deb

    sudo instalacja pakietw (a take ich usuwanie) wymaga uwierzytelnienia i tylko administrator

    systemu moe to zrobi;

    dpkg to konsolowy program do zarzdzania paczkami .deb;

    -i polecenie programu dpkg, nakazujce mu zainstalowa wskazan paczk;

    nazwa paczki.deb nazwa (ewentualnie poprzedzona ciek dostpu) wczeniej pobranej paczki.

    Po takiej operacji raczej na pewno otrzymasz komunikat o niespenionych zalenociach. Dpkg

    nie pobierze i nie zainstaluje brakujcych pakietw. Na szczcie apt-get potrafi to naprawi. Wykonaj: sudo apt-get install -f

    Polecenie install z opcj -f informuje apt-get, e ma sprawdzi stan paczek oraz zreperowa (f,

    czyli fix ) stan pakietw. Po tej operacji program zostanie prawidowo zainstalowany i skonfigurowany,

    a paczk .deb mona skasowa.

    Aby graficznie zainstalowa pobran paczk .deb, potrzebujesz odpowiedniego programu. Nazywa

    si on GDebi. Znajdziesz go w Centrum Oprogramowania, Synapticu lub zainstalujesz z konsoli pole-

    ceniem: sudo apt-get install gdebi

    Kiedy GDebi jest gotowe do uycia, kliknij prawym przyciskiem myszy paczk .deb, a nastpnie

    wybierz Otwrz za pomoc GDebi Package Installer . Teraz wystarczy klikn Install, aby GDebi sprawdzio

    zalenoci i zainstalowao wszystko, co potrzebne.

    3.4.6 Instalacja programw .bin

    Niektrzy dostawcy oprogramowania (na szczcie nieliczni) udostpniaj wasne instalatory pro-

    gramw, na sposb znany z systemu Windows (pliki .exe i .msi). Na szczcie s to coraz rzadsze

    przypadki. Jednak gdyby przypadkiem trafi na tak przestarzay sposb dystrybucji programu, to klik-

    nij prawym przyciskiem myszy na pobranym programie, wybierz Waciwoci Uprawienia Wykonywanie

    i zaznacz pole Zezwolenie na wykonywanie pliku jako programu. Teraz kliknij dwukrotnie lewym

    przyciskiem myszy na pliku, aby go uruchomi.

    3.4.