Projectplan Tussen Ziek en Beter

Projectplan tentoonstelling Tussen Ziek en Beter

Stadsarchief Amsterdam & Emma Kinderziekenhuis

1

Tussen ZIEK en BETER Verhalen uit het Emma Kinderziekenhuis

1865-2015

Projectplan

Projectplan tentoonstelling Tussen Ziek en Beter Stadsarchief Amsterdam & Emma Kinderziekenhuis

2

Inhoudsopgave

Hoofdstuk Paginanummer

1. Inleiding 3

2. Doelstelling 4

3. Doelgroepen 5

4. Inhoud 5

5. Vormgeving 9

6. Aanpak en planning 10

7. Projectteam 11

8. Communicatieplan 12

Foto voorzijde:

Wachtkamer in het Emma Kinderziekenhuis, foto Eva Besnyö/MAI, 1948


3

1 INLEIDING

Aanleiding In 2015 bestaat het Emma Kinderziekenhuis AMC 150 jaar. In dat kader hebben het Emma

Kinderziekenhuis (EKZ) en het Stadsarchief Amsterdam (SAA) de handen ineen geslagen om

speciaal voor kinderen en jongeren, maar ook voor volwassenen, een tentoonstelling te

ontwikkelen die gaat over 150 jaar zorg voor zieke kinderen in Amsterdam.

Het feit dat gedurende die 150 jaar zowel de kindergeneeskunde en de socioeconomische

omstandigheden enorm zijn veranderd –met alle gevolgen van dien voor het stedelijk leven

maakt dat dit een maatschappelijkhistorisch onderwerp is dat past bij het Stadsarchief. En dat

is voor het Stadsarchief de reden om dit moment aan te grijpen om een inspirerende en

educatieve tentoonstelling te ontwikkelen. Het onderwerp sluit aan bij verschillende

kerndoelen uit het onderwijs. En bovendien, het onderwerp ‘kind en ziekte’ gaat eigenlijk

iedereen aan: we allemaal kind geweest. Daarom presenteren wij u met groot genoegen het

projectplan voor de educatieve tentoonstelling Tussen Ziek en Beter en het bijbehorend

educatief programma.

Achtergrond Het kinderziekenhuis werd in 1865 opgericht als het Amsterdamsche Kinderziekenhuis aan de

Oudezijds Achterburgwal, midden op de Wallen. Initiatiefnemer was armendokter Dr. Samuel

de Ranitz (18341913). Het ziekenhuis werd gerealiseerd dankzij giften van Amsterdamse

particulieren. Er waren twaalf bedden beschikbaar, uitsluitend voor arme, zieke kinderen. In

1872 verhuisde het Kinderziekenhuis naar nieuwbouw in de Sarphatistraat, waarna het

zevenentwintig jaar later werd vernoemd naar beschermvrouw koningin Emma. In 1970 werd

het ziekenhuis verbonden aan de Geneeskundefaculteit van de Universiteit van Amsterdam

(UvA), om uiteindelijk in 1988 te verhuizen naar de huidige locatie: in het AMC, aan de rand van

de stad.

Inmiddels is het Emma Kinderziekenhuis AMC bezig met een grootscheepse ‘vernieuwbouw’.

Uitgangspunt voor de bouw en inrichting is ‘de Metamorfose’, het zorgvernieuwingsproces,

waarbij naast de zorg voor de kinderen ook hun ontwikkeling van het grootste belang is. In

2015 is de verbouwingsoperatie afgerond en is het Emma klaar voor de toekomst.

Uniek Een educatieve tentoonstelling over kindergeneeskunde is uniek in Nederland (en daarbuiten

voor zover konden nagaan). Wij zien volop kansen om er een bijzonder project van te maken

dat het verleden met het heden verbindt, cultureel erfgoed op aansprekende en

indrukwekkende wijze presenteert, aansluit bij het onderwijs en bovendien een

maatschappelijke functie vervult.


4

Over, voor en met kinderen en jongeren

Bij de ontwikkeling en uitvoering van de tentoonstelling en het educatieve pakket worden

nadrukkelijk ook jongeren betrokken. Via uitzendbureau Emma At Work werken er jongeren

met een chronische aandoening mee: zowel in de voorbereiding als de uitvoering. Daarnaast

zijn er van verschillende opleidingen stagiaires betrokken, vooral bij de ontwikkeling van het

educatieve pakket.

2 DOELSTELLINGEN Onze kwalitatieve doelstellingen zijn:

- bevordering van participatie door middel van ontmoeting

- bewustwording van feit dat de kindergeneeskunde in de afgelopen 150 jaar zodanig is

verbeterd dat zieke kinderen een veel grotere kans hebben op een toekomst. De

samenleving zal ruimte moeten bieden aan chronisch zieken.

- bewustwording van de relatie tussen welvaart en gezondheid;

- kinderen en jongeren kennis laten maken met de zeggingskracht van cultureel erfgoed,

de bezoekers ervaren dat uit o.a. archiefstukken persoonlijke verhalen kunnen spreken;

- meer nieuwe bezoekers en meer jonge bezoekers

De door ons gestelde kwantitatieve publieksdoelstellingen zijn:

op jaarbasis meer nieuwe bezoekers: minimaal 25% zegt SAA voor het eerst te bezoeken

(is nu minder dan 20%)

op jaarbasis meer jongere bezoekers: minimaal 30% van de bezoekers is jonger dan 50

jaar (is nu minder dan 25%)

aantal bezoekers tentoonstelling: 12.000 waarvan 6.000 leerlingen

aantal bezoekers hal (gratis gedeelte): 30.000

aantal bezoekers website educatie: 50.000 unieke bezoekers (in het eerste jaar).

De kernboodschap: Door de verbeterde kindergeneeskunde en toegenomen hygiëne, welvaart en kennis in de

afgelopen 150 jaar, hebben kinderen met een ernstige ziekte of beperking tegenwoordig veel

meer kansen en kunnen ze zich met en ondanks hun chronische ziekte of beperking

ontwikkelen tot volwaardige deelnemers aan de maatschappij.


5

Etenstijd in het Emma Kinderziekenhuis, foto Martin Alberts 1985

3 DOELGROEPEN

Wij onderscheiden voor de tentoonstelling de volgende doelgroepen in Amsterdam en de

omringende regio:

scholieren primair onderwijs, groep 6, 7 en 8;

scholieren voortgezet onderwijs, klas 1 en 2 (vmbo t, havo en vwo);

kinderen met hun ouders en/of grootouders;

iedereen die een band heeft met het Emma Kinderziekenhuis;

reguliere bezoekers van SAA;

een breed publiek van geïnteresseerden in (de) geschiedenis (van Amsterdam);

docenten en pabostudenten;

medici, zoals kinderartsen, assistenten in opleiding, huisartsen, studenten geneeskunde

etc.

patiëntenverenigingen via het Emma Kinderziekenhuis, waaronder VOKK, VOC en

Brusjes

4 INHOUD Uitgangspunten De tentoonstelling tussenZIEKenBETER laat kinderen, jongeren én volwassenen kennis maken

met de geschiedenis van kindergeneeskunde in Amsterdam. Daarvoor zoomen we in op een

aantal individuele verhalen, om vervolgens daaromheen ook de bredere context te laten zien.

Zo ervaart de bezoeker dat er in de afgelopen 150 jaar veel veranderd is voor zieke kinderen: de

socioeconomische omstandigheden zijn nu totaal anders, er zijn vaccinaties, ziektes zijn

verdwenen en ziektes waar kinderen vroeger aan stierven zijn nu chronische aandoeningen tot

in de volwassen leeftijd geworden. Geheel in lijn met het streven van het EKZ om kinderen en


6

jongeren ondanks hun ziekte of beperking te laten opgroeien tot volwaardige deelnemers aan

onze samenleving, hopen we met de tentoonstelling bij te dragen aan begrip en respect voor

die kinderen en jongeren. De tentoonstelling heeft daarmee een educatieve functie op

individueel en maatschappelijk niveau.

Onderdelen gratis toegankelijke presentatie in de hal

expositie in de tentoonstellingszaal

(online) educatief programma

uitzendkrachten via Emma At Work

Halpresentatie Al in de centrale hal van het Stadsarchief zullen alle bezoekers van het gebouw kennis maken

met de tentoonstelling. Daar kunnen bezoekers namelijk hun eigen herinneringen aan een

ziekenhuisopname als kind delen met anderen en het archief. Denk aan een prikbordachtige

constructie, waarop al korte historische anekdotes uit de archieven vermeld staan. Of een

ziekenhuiskamertje waarin mensen zoals bij ‘Achterwerk in de kast’ voor een camera hun korte

verhaal kunnen vertellen of verhalen van anderen kunnen bekijken.

Tentoonstelling De tentoonstelling in de zaal begint met een kort filmpje waarin een dokter te zien is die een

korte introductie geeft. Deze ‘tentoonstellingsdokter’ zal (in filmpjes) verderop in de

tentoonstelling vaker een inleidende, verdiepende of verbindende rol spelen.

De bezoeker zal in de tentoonstellingsruimte op ‘ziekenbezoek’ gaan bij verschillende bedden.

Elk bed representeert een kind en de ziekte waaraan hij of zij leed. De bedden geven ook een

tijdsbeeld: zoals een negentiendeeeuwse ‘houten kribbe’, een couveuse uit het begin van de

twintigste eeuw en een hypermodern hedendaags bed. De objecten rondom het bed zijn

authentiek en contemporain. Er zullen ook grote, sfeerbepalende blowups van prenten,

schilderijen of foto’s te zien zijn. Alle objecten, archiefstukken en beeldmateriaal krijgen

duidelijke bijschriften, voor kinderen én ouderen.

De verhalen vormen de kern van de tentoonstelling en zijn, waar mogelijk, waargebeurde

verhalen. Met audio, video of animatie wordt de geschiedenis van elk kind verteld: hoe was het

om in het ziekenhuis te liggen? Hoe reageerde de omgeving, etc. De verhalen van kinderen die

kortgeleden ziek waren, kunnen door hen zelf verteld zijn, andere door (stem)acteurs.

Naast het persoonlijke verhaal van het kind zijn er nog een drietal belangrijke elementen die de

bezoeker meekrijgt: uitleg over de ziekte of aandoening, verdieping door bespreking van

bijpassende thema’s en ‘handson’onderdelen. Bij elk bed en kind wordt aandacht besteed aan

de desbetreffende ziekte, de symptomen en de behandeling ervan (vroeger en nu). Elk kind

leed aan een andere ziekte of aandoening, steeds min of meer gerelateerd aan het tijdvak

waarin het kind in het ziekenhuis lag. De medische uitleg wordt natuurlijk gedaan door de

‘tentoonstellingsdokter’. Daarnaast wordt elk van de verhalen en ziektes gekoppeld aan een

aanvullend thema. De thema’s kunnen met objecten en (bewegend) beeld worden uitgelicht.


7

De handson elementen zullen veelal betrekking hebben op de thema’s en kunnen vergezeld

gaan van een persoonlijke vraag ter inleiding.

De beoogde ziektes/aandoeningen, jaartallen/tijdperken en de hieraan gekoppelde thema’s

zijn:

cholera 1866 hygiëne

difterie 18951896 vaccinatie

tbc begin 20ste eeuw armoede

zuigelingen na 1908 technologie

ondervoeding 1944 voeding

hartziekte jaren 196070 technologie of chronisch ziek zijn

schisis/hazenlip (n.t.b.) stigma/pesten

astma jaren ‘80? informatie/preventie of chronisch ziek zijn

kanker na 1979 onderzoek en/of behandelingen

sikkelcelziekte na 1975 / nu erfelijkheid

Door de combinatie van verhalen, audio, film, objecten en archiefstukken, weetjes en doe

dingen kan de informatie op verschillende manieren en niveaus worden aangeboden.

Educatief programma Uit eigen onderzoek (een vragenlijst naar alle Amsterdamse basisscholen) blijkt dat scholen het

onderwerp van de tentoonstelling interessant vinden en de tentoonstelling willen bezoeken,

mits dit aansluit bij hun programma, periode en onderwerp. Vervoer naar de tentoonstelling

blijkt geen struikelblok, de kosten voor het bezoek wel. Verder is duidelijk geworden dat vrijwel

alle docenten gebruik willen maken van lesmateriaal voorafgaand aan het bezoek van een

tentoonstelling. Daarvoor willen docenten graag een goed voorbereide, heldere, eenvoudige,

voor hen weinig arbeidsintensieve les aangeboden krijgen en dat er aanvullende keuzevrijheid

is voor wat betreft niveau, soort opdrachten, thematiek, domeinen etc. Veel docenten hebben

voorkeur voor een combinatie met digitale media.

Wij willen voor scholen een educatief programma samenstellen dat bestaat uit de volgende

onderdelen: website, voorbereidende les via de website met docentenhandleiding, museumles,

verwerkingsles met docentenhandleiding. Uiteraard houden we rekening met het verschil

tussen primair en voortgezet onderwijs.

Website en voorbereidende les

Het is onze bedoeling voor zowel docenten als leerlingen een aantrekkelijk educatief

programma te ontwikkelen waarbij digitale media ingezet kunnen worden. We denken hierbij

voor de voorbereidende les aan een website met informatie, filmpjes, opdrachten etc.

Docenten worden via de docentenhandleiding op de hoogte gebracht van de kernboodschap

van de tentoonstelling, de verschillende onderwerpen en hoe om te gaan met de website.

Terwijl in de tentoonstelling specifiek Amsterdamse onderwerpen behandeld kunnen worden,

kunnen in het educatieve programma de meer algemene onderwerpen besproken worden,

zodat ook scholen in de rest van Nederland er gebruik van kunnen maken. Juist daarom zal,



8

zoals onze bedoeling is, het generieke educatieve programma na afloop van de tentoonstelling

online beschikbaar blijven tot tenminste eind 2016.

Museumles

Gezien de beperkte ruimte in de zaal en de nadruk op audio en audiovisuele middelen zullen de

leerlingen in kleine groepjes de tentoonstelling bekijken. Met een opdracht in de hand zullen ze

door gerichte vragen hun aandacht op de belangrijkste onderdelen weten te richten. Maar het

interessantste is de ontmoeting met de rondleiders of begeleiders: dit zijn jongeren die het

Emma Kinderziekenhuis van dichtbij hebben meegemaakt omdat ze chronisch ziek zijn of een

beperking hebben.

Verwerkingsles

We willen ook een verwerkingsles aanbieden. Hierin wordt de kernboodschap wederom naar

voren gebracht en kunnen de kinderen en jongeren nog eens verwoorden wat het bezoek aan

de tentoonstelling voor hen betekend heeft.

Emma At Work

Belangrijk onderdeel van het project is dat alle bezoekers bij een bezoek aan de tentoonstelling

kennis maken met chronisch zieke jongeren die via uitzendbureau Emma At Work werken als

kaartverkoper, suppoost of rondleider/begeleider.

Emma At Work bemiddelt jongeren met een chronische ziekte of lichamelijke beperking naar

betaald werk in de vorm van een bijbaan, vakantiebaan, flexibele of vaste baan. Het doel is

werkervaring opdoen zodat de kansen op een zelfstandig financieel onafhankelijk leven op

latere leeftijd worden vergroot. Emma At Work probeert voor iedere jongere die zich inschrijft

een werkplek te vinden die past bij zijn of haar medische achtergrond en fysieke

mogelijkheden. De jongeren behoeven net als iedere andere nieuwe werknemer begeleiding

maar kunnen zelfstandig functioneren. Het opleidingsniveau is van VMBO tot universitair.

De jongeren, vooral in de rol van rondleider/begeleider, functioneren als peereducator. Zij

kunnen als geen ander vertellen hoe het is om als kind in het ziekenhuis te liggen. Zij laten zien

dat het mogelijk is om met een chronische ziekte of lichamelijke beperking te participeren in de

maatschappij.

Kinderzaal in het Binnengasthuis, ca.1897



9

5 VORMGEVING

De vormgeving van de tentoonstelling is in handen van ontwerper Jasper van Goor. Hij heeft

een concept ontwikkeld rond de volgende boodschap:

‘iedereen kan een ster zijn, ongeacht welke ziekte hij of zij heeft’.

De bezoeker komt binnen in een klein theatertje. Het zogenaamde ‘pleistertheater’. Hier

maken we kennis met de tentoonstellingsdokter welke ons de geschiedenis van de

kindergeneeskunde wil gaan vertellen. Maar dit vreemde figuur brengt een onsamenhangende

diapresentatie waar geen touw aan vast te knopen is. Tot overmaat van ramp knapt de

projectlamp en staat de bezoeker in het donker.

Maar de tentoonstellingsdokter is niet voor een gat te vangen en vertelt ons dat we de

geschiedenis van de kindergeneeskunde op eigen gelegenheid kunnen beleven en de daar

bijhorende sterren zélf kunnen ontmoeten.

Op dat moment wordt een ziekenhuisdeur geprojecteerd. De bezoeker loopt door de deur en

komt ‘backstage’ in Een ruimte met verschillende decors, verschillende eilandjes; exhibits,

waarbij elk thema, jaar en persoon zijn eigen eilandje krijgt.

Elk thema krijgt zijn ‘onstage’deel; waar het persoonlijke verhaal centraal staat; en een

‘offstage’deel; daar waar ruimte is voor de verdieping van het onderwerp, thema en

tijdsperiode. Zo doorloopt de bezoeker alle thema’s en leert de geschiedenis van de

kindergeneeskunde kennen.

De prolooghet theater en de decors lijken te zijn gebouwd door de tentoonstellingsdokter

zélf, alsof hij zijn eigen leerlokaal heeft gebouwd om de bezoeker te onderwijzen. De algehele

tentoonstelling moet een zekere positiviteit uitstralen, in vorm en inhoud. Er is veel ruimte voor

getekende en geschreven vormen. Frisse kleuren, welke afgewisseld met archieffoto’s, stoffen

en hout zullen zo voor een spannende combinatie zorgen.

Een aantal beelden uit het eerste conceptontwerp (nog niet definitief) geven al een beeld van

de look & feel van de tentoonstelling:



10

6 AANPAK EN PLANNING

De belangrijkste stappen ondernomen moeten worden zijn:

Eind 2014: research naar de persoonlijke verhalen in het archief van SAA en via de

oproep in Ons Amsterdam; keuze vormgever; keuze uitwerker/maker educatief

programma en aanvraag fondsen;

Vanaf begin januari 2015 zullen we starten met de invulling van zowel de inhoud als het

ontwerp van alle onderdelen van het project;

In het maart 2015 zullen we scholen/docenten informeren over de tentoonstelling en

het educatieve programma in verband met hun planning voor het nieuwe schooljaar

201516, met promotiemateriaal dat via direct mailings en de educatiemarkt van Mocca

zal worden verspreid.

Planning

2014

september t/m november: fondsaanvragen / fondsenwerving

november t/m december: research (verhalen en objecten)

november t/m december: keuze ontwerpers tentoonstelling en samenstellers educatief

programma.

2015

januari: start ontwerp, start ontwikkeling educatief programma, start uitwerken verhalen

kinderen en inhoud tentoonstelling. Deze elementen zullen elkaar versterken en aanvullen.

februari: bruikleenaanvragen

maart: mailing scholen

april: aanwezigheid met drukwerk op Mocca cultuureducatiemarkt om scholen te

interesseren.

april: start bouw website educatief programma

april: start tekst/scenario's voor AV/Audio

mei: definitief ontwerp af

mei t/m juli: schrijven, redactie, vertaling en productietekstborden

juni t/m juli: drukwerk (tekst, ontwerp, productie)

juli t/m augustus: bouw tentoonstelling

augustus: mediacampagne, inrichting en opening op 26 augustus

september: publicatie special Ons Amsterdam

September 2015 – eind 2016: redactie en onderhoud website



11

7 PROJECTTEAM

kern intern:

Stadsarchief Amsterdam 5 personen

Emma Kinderziekenhuis AMC 3 personen

Stagiaires 4 personen

betaalde externen:

inhuur expertise 3 personen

ontwerpers 23 personen

bouwers 23 personen

educatie 12 personen

uitzendkrachten Emma At Work 15 personen



12

8 COMMUNICATIEPLAN

1 Inleiding

Opdracht

Dit plan is geschreven vanuit de opdracht om zoveel mogelijk (media) aandacht en

enthousiasme te genereren voor deze tentoonstelling.

Deze aandacht en enthousiasme moeten leiden tot:

o 12.000 bezoekers (inclusief 6.000 bezoekende scholieren)

o 35.000 bezoekers in entreegebied

o 50.000 unieke bezoekers digitaal educatief aanbod (in eerste jaar)

o 400.000 euro media waarde

Door een goede informatievoorziening richting elke beoogde doelgroep, zal er effectieve

aandacht en nieuwsgierigheid voor de tentoonstelling gerealiseerd kunnen worden vanaf

voorjaar 2015 tot november 2015.

2 Product

1. Tentoonstelling in de expositieruimte van het Stadsarchief

De tentoonstelling maakt deel uit van de bijzondere jubileumprogrammering van het EKZ.

Om de tentoonstelling in het Stadsarchief te bezoeken koopt de bezoeker een kaartje bij de

entree.

Looptijd De tentoonstelling is 11 weken te zien: van 27 augustus t/m 15 november 2015

Toegangsprijs Volwassenen € 6

Kinderen 1218, Archiefpas, 65+, CJP, € 4

Kinderen tot 12, Vrienden van het Stadsarchief, City Card Amsterdam, Museumkaart, Stadspas,

en Rembrandtkaart gratis

Groepsbezoek basisonderwijs gratis of tegen een kleine vergoeding

Middelbare scholen via Cultuurkaart



13

2. Opstelling in entreegebied

In het entreegebied van het Stadsarchief komt een speciale opstelling die gratis is te bezoeken .

De vorm van deze presentatie ligt nog niet vast maar gedacht wordt bijvoorbeeld aan een

prikbord waarop bezoekers korte anekdotes kunnen achterlaten over ervaringen en

herinneringen van kinderen en Amsterdamse ziekenhuizen. Deze verhalen worden na afloop

opgenomen in het archief.

3. Digitale omgeving

Gelijktijdig met de tentoonstelling opent een speciale website. Deze website is te vinden via de

sites van Stadsarchief en EKZ en is bedoel voor onderwijsdoeleinden. De informatie op de

website is minder gericht op Amsterdam, juist meer algemeen, zodat er een bredere doelgroep

van scholieren mee kan worden bereikt. De website zal online blijven tot eind 2016.

3 SWOT

Sterktes

o Bijzonder moment: viering 150 jaar Emma Kinderziekenhuis;

o Nooit eerder was er een tentoonstelling die 150 jaar kindergeneeskunde in Amsterdam

in beeld brengt;

o Bijzondere verbinding tussen cultureel erfgoed en maatschappelijke functie;

o Locatie is centraal gelegen in Amsterdam;

o Natuurlijke stroom van bezoekers op de tentoonstellingslocatie;

o Sterke emotionele binding van een aantal doelgroepen met het onderwerp;

o Doelgroepen voor deze tentoonstelling zijn goed te bereiken via specialistische media

en Amsterdamse media;

o Doelgroepen zijn goed te bereiken door netwerk van medische praktijken;

o Inzet van Emma at Work;

o Schoolbezoek gratis of tegen een kleine vergoeding

Zwaktes

o Voor de tentoonstelling moet nog extern geld worden geworven.

Kansen

o In Nederland zijn er diverse nonprofit organisaties op het gebied van

kindergeneeskunde in binnen en buitenland actief;

o Onderwerp is zeer geschikt voor verhalen in de media en sociale media;

o Tentoonstelling lift mee op communicatieplan 150 jaar EKZ.

Bedreigingen

o Concurrentie van vele andere exposities en vertier in Amsterdam;

o Scholen hebben geen tijd of geld om bezoek te brengen;



14

o Kinderen hebben beperkt tijd door school en sport.

Conclusie

Een educatieve tentoonstelling over kindergeneeskunde is uniek in Nederland. Dit biedt dan

ook volop kansen om er een bijzonder project van te maken dat het verleden met het heden

verbindt, cultureel erfgoed op aansprekende wijze presenteert, aansluit bij het onderwijs en

bovendien een maatschappelijke functie vervult.

Met de organisatie van het jubileum van het EKZ wordt nauw contact gehouden zodat de

communicatiekansen en –middelen die worden ontwikkelend rondom het jubileum optimaal

worden benut.

Om bij de beoogde doelgroepen in beeld te komen wordt een intensief traject van

mediabewerking ingezet en wordt er gericht via de scholen en medische praktijken aandacht

gevraagd voor de tentoonstelling.

Er kunnen samenwerkingsverbanden worden gezocht met andere organisaties die betrokken

zijn bij kindergeneeskunde om zo het bereik te vergroten en de boodschap beter onder

aandacht te brengen.

Door de oproep voor persoonlijke verhalen wordt er aantrekkelijk content gecreëerd die ook

via social media goed te delen is.

4 Doelgroepen

De tentoonstelling richt zich op een aantal doelgroepen die als volgt in te delen zijn:

Onderwijs

o Scholieren van de basisschool groep 7 en 8

o Scholieren voortgezet onderwijs klas 1 en 1 in het bijzonder VMBOt

o Docenten basisscholen

o Docenten onderbouw middelbare scholen VMBOt, HAVO VWO

Vrijetijds doelgroepen: Invalshoek cultuur & geschiedenis

o Liefhebbers geschiedenis

o Liefhebbers van geschiedenis van Amsterdam

o Tentoonstellingsbezoekers

o Museumkaarthouders

o Studenten geschiedenis en Pabo

o Patiënten en oudpatiënten



15

Professionele doelgroepen: Invalshoek geneeskunde/verpleegkunde

o Professionele doelgroep van artsen, verpleegkundigen, wetenschappers

o Professionele doelgroep van overige werknemers van ziekenhuizen

o Studenten geneeskunde, verpleging, sociaal maatschappelijk werk

5 Doelstellingen

Communicatiedoelstellingen tentoonstelling

De tentoonstelling heeft als doel om kinderen en volwassenen te laten zien hoezeer de

kindergeneeskunde in 150 jaar is veranderd en dat er door verbeterde hygiëne,

toegenomen welvaart en (wetenschappelijke) kennis kinderen veel meer kans hebben op een

gezonde jeugd.

Daarnaast is het doel om bezoekers ervan te doordringen dat het van groot belang is dat

kinderen met een chronische aandoening zoveel mogelijk zelfstandig kunnen ontwikkelen. Dat

er dus op een gezonde wijze moet worden omgegaan met deze kinderen en hun beperkingen.

Kwalitatieve doelstellingen o De bezoeker heeft na zijn bezoek een goed beeld van de historie van de

kindergeneeskunde in Amsterdam;

o De bezoeker begrijpt de onlosmakelijke relatie tussen toegenomen welvaart en

verbeterde gezondheid en gezondheidszorg;

o De bezoeker is zich ervan bewust dat de kindergeneeskunde zodanig is veranderd dat de

samenleving moet leren omgaan met een groeiende groep chronisch zieke(n)

(kinderen);

o Kinderen en jongeren op aansprekende wijze kennis laten maken met cultureel erfgoed.

Kwantitatieve doelstellingen o 12.000 bezoekers (waarvan 6.000 scholieren)

o 35.000 bezoekers in entreegebied

o 50.000 unieke bezoekers digitaal educatief aanbod (in eerste jaar)

o 400.000 euro media waarde



16

6 De boodschap en de vormgeving

De overtuiging van de samenstellers van de tentoonstelling is: Gezondheid is participatie!

1. Het zieke kind: het gaat niet om wat het kind heeft, maar wat het ermee kan worden; 2. De dokter: behandelt geen ziekte, maar behandelt een kind op zo’n manier dat het kind

‘normaal’ volwassen kan worden;

3. De maatschappij: iedereen moet mee kunnen doen in de samenleving.

In de communicatieboodschap staat deze overtuiging centraal:

o Je bent niet wat je hebt, maar wat je wordt!

o Kijk naar kansen in plaats van naar beperkingen

Vormgeving & uitstraling

De communicatiemiddelen die worden ontwikkeld moeten aansluiten bij de belevingswereld

van kinderen: gebruik van heldere kleuren en aansprekend beeld liggen daarbij voor de hand.

Voor de vorm zou ook kunnen worden gedacht aan het gebruik van pleisters, pillen, spuiten,

medicijnpotjes, verband etc.

De ontwerpfase voor de tentoonstelling, het educatief programma en de uitingen is op het

moment van schrijven nog niet van start gegaan. Uiteraard hebben wij in dit stadium wel al

ideeën over de ‘look and feel’ van de tentoonstelling en de communicatiemiddelen. Het gaat er

namelijk om scholieren (ook) aan te spreken. De uitstraling willen we niet te klinisch of zwaar

laten zijn, juist eerder enigszins speels en licht, zonder de ernst van de zaak uit de weg te gaan.

Dat zoiets kan hebben wij van Verzetsmuseum Junior geleerd: daar wordt een moeilijk/zwaar

onderwerp op aansprekende wijze gebracht.

Enkele kernwoorden en begrippen die een rol zullen spelen in de manier waarop de

tentoonstelling aan het publiek wordt gepresenteerd zijn: ziek zijn, kind zijn, participeren,

samen, toekomst, een lach en een traan en serieus met een knipoog.

Aan beide ogen tegelijk geopereerd! Emma Kinderziekenhuis, 1946



17

Begeleiding op zaal

In plaats van alleen tekstborden, wordt er ook veel gewerkt met audio en visuele

ondersteuning. Ook zullen er via Emma at Work rondleiders op zaal aanwezig zijn die vanuit

hun eigen ervaring kunnen vertellen.

7 Onderwijs

Voor de diverse onderwijsdoelgroepen wordt een educatiepakket ontwikkeld waarbij zowel de

tentoonstelling kan worden bezocht als wel gebruik kan worden gemaakt van de digitale

omgeving die wordt ontwikkeld voor het internet. Dit laatste kan dan worden gebruikt voor

scholen die te ver uit de buurt van het Stadsarchief liggen of geen tijd hebben de

tentoonstelling in de periode dat hij staat te bezoeken.

Het is van belang om de scholen ruim voor aanvang van het schooljaar 2015/2016 te

informeren zodat ze een bezoek aan het Stadsarchief en de voorbereidende lessen op school

kunnen inplannen.

In maart 2015 wordt alle informatie per post naar de basis en middelbare scholen gestuurd in

Amsterdam en omgeving. Deze mailing is gericht aan de coördinatoren van activiteiten en

bedoeld om hen te enthousiasmeren.

De docenten van de Amsterdamse scholen worden geïnformeerd via de jaarlijkse

informatiebeurs Mocca, het Amsterdamse expertisenetwerk voor cultuureducatie. Deze vindt

plaats op 15 april 2015.

De docenten en coördinatoren worden daarnaast in april uitgenodigd voor een

informatiebijeenkomst in het EKZ.

8 Marketingcommunicatie aanpak andere doelgroepen

Drukwerkmiddelen

Affiches De Amsterdamse doelgroepen zullen de tentoonstelling in het straatbeeld aantreffen via een

affichecampagne waarbij gebruikt wordt gemaakt van de Bzijde Mupi’s en driehoeksborden.

Daarnaast worden A3 affiches in Amsterdam verspreid bij verschillende culturele instellingen

en cafés, in het EKZ, AMC en diverse locaties van de UVA (opleidingen die relevant zijn) en

voedvrouw, fysiotherapie en huisartsenpraktijken (etc.) en mogelijk ook apotheken.


18

Flyers Flyers (tweeslag, smal) worden gemaakt om bezoekers van AMC en Stadsarchief te informeren

en om uit te zetten via de displays voor culturele instellingen in en rond Amsterdam. Daarnaast

worden deze ook verspreid via voedvrouw, fysiotherapie en huisartspraktijken (etc.) in

Amsterdam.

Flyers kunnen ook worden geleverd aan op ziekenvervoer gespecialiseerde bedrijven die actief

zijn in Amsterdam zoals de BIOS groep.

De tentoonstelling en site wordt ook opgenomen in de reguliere folders die het Stadsarchief in

voorjaar en najaar in een oplage van 30.000 stuks.

Het EKZ zorgt voor distributie van de flyer in hun postverzending naar patiënten en zal de

flyer/affiches bij de andere Amsterdamse ziekenhuizen verspreiden.

(online) Advertenties Er zal geen betaalde advertentiecampagne worden ingezet. Er worden print en online uitingen

ontwikkeld voor plaatsing in eigen media(kanalen) en deze kunnen als stopper of barter

worden aangeboden bij diverse bladen en websites.

AT5 Het Stadsarchief heeft een barter afspraak met AT5 waarbij het Stadsarchief 50 spots kan

uitzenden tijdens de tentoonstelling.

Marketing Om de beoogde doelgroepen die woonachtig zijn in de omgeving van Amsterdam worden met

een aantal media lezers/luisteraarsacties opgezet. Daarvoor worden in ieder geval benaderd:

Ons Amsterdam, Oud Amsterdam, de Echo, Parool, RTVNH, Museumkaart.

Voor de professionele doelgroepen worden met vakbladen gelijke acties ontwikkeld.

Online en inzet social media Voor de tentoonstelling wordt een educatieve website gebouwd gericht op scholieren van

hoogste klassen basis onderwijs en laagste klassen voortgezet onderwijs. Vanzelfsprekend zal

voor de reguliere tentoonstellingsinformatie ook aansluiting worden gezocht bij de website van

Stadsarchief en websites van AMC en Emma Kinderziekenhuis.

In de emailnieuwsbrieven van zowel AMC als Stadsarchief zal voorafgaand aan de opening en

tijdens de looptijd aandacht worden gegeven aan de tentoonstelling.

De social media kanalen van zowel EKZ/AMC en Stadsarchief worden actief ingezet om

aandacht te genereren bij zowel de vrijetijds als professionele doelgroepen voor de

tentoonstelling en het onderwerp. Daarbij gaan we gericht opzoek naar plekken waar de


19

verschillende doelgroepen actief zijn: elke doelgroep wordt met een eigen toon/boodschap

aangesproken.

De sociale media zijn daarnaast bij uitstek geschikt om een jongere doelgroep te bereiken.

Via een eigen twitterkanaal zullen we een stroom aan berichten rondom de onderwerpen in de

tentoonstelling uitzenden en aandacht vragen voor de feitelijke informatie rondom de

tentoonstelling.

Speciale aandacht wordt geschonken aan het bereiken van kinderen tussen 10 en 14 jaar via

‘hun’ social mediakanalen: Snapchat, instagram, youtube en what’s app. Hiervoor worden

bekende bloggers en vloggers zoals Enzo en Milan Knol benaderd met de vraag om op hun

eigen typische wijze aandacht aan het onderwerp van Ziek te besteden. Zij zullen een uitnodiging krijgen om ruim voor de opening het EKZ te bezoeken.

Met het beschikbare bewegende beeld zullen korte filmpjes worden gemaakt die geschikt zijn

om via de jongeren kanalen te verspreiden.

Pers & Media (bijlage 1: overzicht perslijst) De nadruk zal liggen op de actieve benadering van mediadoelgroepen die door de beoogde

bezoekersdoelgroepen worden gelezen, gehoord of bekeken. Naast de aankondigende

persberichten over de tentoonstelling wordt een aantal media geselecteerd waarbij specifieke

verhalen over kindergeneeskunde en de actualiteit worden aangeboden. De huidige directeur

van het EKZ is hiervoor woordvoerder.

Woordvoering Een aantal specifieke (oud)patiënten wordt geselecteerd om als woordvoerder op te treden

voor verschillende media met hun eigen persoonlijke verhaal: kinderen maar ook volwassenen.

Het EKZ zal woordvoerders selecteren. Zij zullen op professionele wijze worden voorbereid om

deze rol op zich te nemen.

Specials Naast redactionele aandacht wordt getracht een aantal media specifiek bij de tentoonstelling te

betrekken. Zo kan Donald Duck een speciale editie ontwikkelen die niet alleen bij het EKZ wordt

verspreid maar die ook bij de andere kinderziekenhuizen verkrijgbaar is en bij huisartsenposten,

poliklinieken etc. Maar ook kan Donald Duck een verhaal in de reguliere editie meenemen.

Beeld en geluid Van belang bij persbenadering is goed beeld/geluidsmateriaal. Voor Ziek! zijn er talloze

geschikte foto’s beschikbaar waaruit selectie wordt gemaakt die aan de media wordt

aangeboden.

Er worden bewegende beelden geselecteerd voor de media en bestaat er een uniek

geluidsfragment van Koningin Emma waarin ze vertelt over TBC. Dat fragment wordt

aangeboden bij een radioprogramma (bij voorkeur Radio 1) die speciale aandacht aan de

tentoonstelling besteedt.


20

Media doelstellingen (minimale mediawaarde 400.000)

o Aandacht in alle lokale en regionale media

o Aandacht in alle Nederlandse dagbladen

o Aandacht in 3 landelijk tv programma’s

o Aandacht in 4 landelijke radioprogramma’s

o 3 redactionele artikelen in landelijke publiekstijdschriften

o 4 redactionele artikelen in specialistische tijdschriften

o 10 vermeldingen in agendarubrieken

Persberichten Er wordt naar aanleiding van de tentoonstelling een aantal persberichten verstuurd.

o Aankondiging

o Verdieping aan de hand van bijzonderheden in de tentoonstelling

o Introductie woordvoerders

o Openingsgast

o Reminder

Verhaallijnen voor de media o Specifieke verhalen van Amsterdamse kinderen (verschillende generaties)

o Relatie tussen de stad en kindergeneeskunde

o Acceptatie van chronisch zieken

o Historische ontwikkeling kindergeneeskunde

o Actuele ontwikkelingen

o Ontwikkeling EKZ

o Rol van EKZ in kindergeneeskunde

o Emma at Work

o Cornelia de Lange syndromen (Raoul Hennekam)

o Ontwikkeling neonatologie in EKZ

Evenementen Tijdens de tentoonstellingen kunnen diverse evenementen en activiteiten worden

georganiseerd, zoals:

Familierondleidingen

Rondleiding/lezing tijdens Open Monumentendag op 12 en 13 september

Familieprogramma tijdens de herfstvakantie van 17 t/ 25 oktober

Symposium georganiseerd door EKZ naar aanleiding 150 jaar kindergeneeskunde

Ontvangst van werknemers van AMC met hun kinderen tijdens de EZK lustrumviering

Tentoonstelling wordt opgenomen in programma van Museum Jeugd Universiteit

waarbij een dokter een lezing zal geven over ziek zijn.

Tijdens de Museumnacht op 7 november (5.000 bezoekers in Stadsarchief) wordt er

speciaal aandacht gegeven aan Tussen Ziek en Beter Lezingen vanuit EKZ over diverse onderwerpen voor publiek als wel voor professionals

Combinatie zoeken met Pathefilms: Achtste groepers huilen niet / Fault in our stars Acteurs uit die films uitnodigen voor een ontmoeting.


21

Gebouw Stadsarchief

Langs de Vijzelstraat beschikt het Stadsarchief over een etalage. Deze etalage wordt in augustus

ingericht passend bij de tentoonstelling. De etalage heeft als doel potentiele bezoekers

nieuwsgierig maken, maar ook kan er al direct kennis worden overgedragen in een kleine

opstelling. Door een goede aanrichting zal deze etalage ook in de avonduren aandacht trekken

en opvallen. Afhankelijk van het ontwerp, kan de inrichting zelf ook al een persmoment

opleveren.

Ons Amsterdam Ons Amsterdam is een maandblad gespecialiseerd in de oude en nieuwe geschiedenis van

Amsterdam. De 15.000 lezers van Ons Amsterdam maken deel uit van de huidige

kerndoelgroep van het Stadsarchief. Ter gelegenheid van het jubileum zal het

septembernummer van Ons Amsterdam volledig in het teken van 150 jaar kindergeneeskunde

in Amsterdam staan en uitkomen in een oplage van 30.000.

Een onderdeel van deze editie zal bestaan uit persoonlijke verhalen. De lezers van Ons

Amsterdam worden daarvoor al in het voorjaar 2015 benaderd. Ze worden gevraagd om hun

eigen ervaringen rondom ziek zijn als kind in Amsterdam te delen.

Specifieke netwerken en samenwerkingsmogelijkheden Rondom kindergeneeskunde bestaan een aantal specifieke organisatie en stichtingen zoals

Nederlandse vereniging van Kindergeneeskunde, Kika, Ronald Mc Donaldhuis, Kind en

Ziekenhuis etc. Via de netwerken en communicatiekanalen kan de tentoonstelling inclusief de

boodschap ook verder worden uitgezet.

9 Opening

De opening wordt een feestelijke gebeurtenis op woensdag 26 augustus: 16:00 uur.

Ambulances rijden af en aan met genodigde kinderen en hun ouders vanaf een speciale plek

waar ze eerder zijn ontvangen en treden op feestelijke wijze het Stadsarchief binnen. De

etalage van het Stadsarchief aan de straatzijde is bijvoorbeeld ingericht als ziekenhuiskamer. De

opening zal worden verricht door een bijzondere gast (bijvoorbeeld EKZambassadeur André

Kuipers).

Het Emma Kinderziekenhuis nodigt voor deze opening kinderen/gezinnen uit die regelmatig in

het ziekenhuis moeten verblijven en die recent in het ziekenhuis hebben gelegen.

Het Stadsarchief nodigt een aantal schoolklassen uit die het educatieproject gaan volgen.

Uiteraard is het belangrijkste doel de gasten een feestelijk en informatieve middag te bezorgen,

maar we zullen als de partijen het hierover eens zijn ook de media uitnodigen. Speciale

aandacht zal daarbij uitgaan naar de aanwezigheid van het Jeugd Journaal (NOS landelijk) en

Basta (AT5, lokaal).


22

10 Planning

najaar start communicatie jubileum EKZ

januari Start jubileumviering EZK

Ontwikkeling van campagnebeeld (poster en flyer)

2 februari Eerste persbericht

23 februari Poster en flyer gereed

maartsept Persoonlijke persbewerking

9 maart Mailing scholen

18 maart Aanwezigheid Cultuur en Onderwijsmarkt Noord

Holland

9 april (ov) Bijeenkomst docenten in EKZ

15 april Aanwezigheid Mocca (educatiebeurs)

6 mei Tweede persbericht

8 juni Save the date publieksopening

8 juni Derde persbericht

juni Filmpje gereed

juni Publieksfolder Stadsarchief

6 juli Uitnodiging perspresentatie

augustus Start social media campagne

1 augustus Persbericht en uitnodiging perspresentatie

18 augustus Reminder persbericht

24 augustus Inrichten etalage

26 augustus Opening

Persbericht opening

Emma Kinderziekenhuis, foto’s Mike Bink / OPERA Amsterdam b.v. 2014


23

Bijlage 1 Pers- en medialijst Media van AMC Status, AMC Magazine De lokale en regionale media: radio en tv, week en dagbladen Parool, AT5, De Echo, RTVNH (radio & tv), Oud Amsterdammer, Amsterdam FM, FunX, Amsterdam pagina Telegraaf en NRC Uitingen van de gemeente Amsterdam Alle stadsdeelkrantjes en de website van de gemeente Landelijke dagbladen zowel redacties cultuur als gezondheid en samenleving Telegraaf, NRC, AD, Volkskrant, Trouw, Financieel Dagblad, Metro Specialistische tijdschriften op gebied van genees en verpleegkunde Arts Auto Tijdschrift voor kindergeneeskunde Tijdschrift kinderarts en wetenschap Vroeg Grote publiekstijdschriften Linda, Margriet, Libelle, Red Opiniebladen Groene Amsterdammer, Elsevier, HP, Vrij Nederland Landelijke radioprogramma’s Radio 1 (nieuwsinsteek) Radio 1 Journaal (NOS), De Ochtend (KRONCRV), De Nieuws (VARABNN), Met het oog op morgen (NOS), Dit is de Dag (EO), Nieuwsshow (Tros), OVT (VPRO: historische insteek) Radio 2 (persoonlijke insteek) De Heer ontwaakt (VARA), De staat van Stassen (KRO) Radio 5 (Insteek kennis en wetenschap) Wekker wakker (MAX), Schepper & Co (NCRV), De kennis van nu (NTR), Academie (NTR) BNR Gezond, Eyeopeners RTVNH FunX


24

Landelijke tv Andere tijden (VPRO), MAX live BNN: je zal het maar hebben! Valerio RTL: Contact via Hugo Ikon heeft twee documentaires over ziek zijn als kind in voorbereiding Andere tijden: voorstellen om documentaire Irene van Ditshuizen:Onderhuids uit te zenden Media gericht op kinderen Donald Duck en Tina, Jeugdjournaal, Klokhuis, Kidsweek Toonaangevende medische websites http://www.kinderartsenwetenschap.nl/Home.aspx

Projectplan Tussen Ziek en Beter

Documents

Transcript of Projectplan Tussen Ziek en Beter