Project B Lykeiou - Music School Kalamata

1

Μουσικό Σχολείο Καλαμάτας

Ερευνητική εργασία (project) Β Λυκείου

Οπτική αντίληψη και οπτικές απάτες:

Η ψευδαίσθηση στην τέχνη και η "εξαπάτηση" τηςόρασης

Υπεύθυνη καθηγήτρια: Παπαδοπούλου Γεωργία (ΠΕ08)

Σχολικό έτος 2014-15

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Κεφάλαια και ομάδες εργασίας:

Εισαγωγή: γενικά για τις οπτικές απάτες στη ζωή και την τέχνη1. Ναταλία Μπογέα2. Θεοδώρα Ροδίτη3. Δήμητρα Αργυροπούλου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο - Αντικείμενα που δεν υπάρχουν: αδύνατα σχήματα1. Κλειώ Γιαννούκου2. Γεωργία Σταθέα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο - Απάτες σε σχέση με το χώρο1. Ελπίδα-Χριστιάνα Θάνου2. Γεωργία Σπυροπούλου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο - Αρχιτεκτονικές απάτες: το δωμάτιο του Έιμς1. Δημήτρης Γιαλικάρης2. Γιώργος Καραμπάτσος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο - Φαινόμενο Hollow face1. Χριστιάννα Καρακούση2. Θοδωρής Κόκκαλης3. Ευαγγελία Μακροπούλου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο - Flipbook (οι αρχές του κινηματογράφου/animation)1.Θανάσης Σουρίλας2.Διαμάντω Πετροπούλου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΑΛΛΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Διεύθυνση blog: http://optikesapates-mousiko-kalam.blogspot.gr/

3

Εισαγωγή: γενικά για τις οπτικές απάτες στη ζωή καιτην τέχνη

Οι οφθλαμαπάτες σε μπεδρεύουν και σε κάονυν να αφμιβσήτεις την ίδια σου την όαρση.Πρόκιεται για εκιόνες που διφαέρυοναπὀ την αντκιειμνεικήπραμγατικτόητα. Εἰανιπαινχίδια τουμαυλού το οποίο προπσαθεί να βρει τον ευκολτόεροτόρπο, για να δει τα πράμγατα. Τις πιοπλολέςφροές τα παιχνίδια αυτά, απλώς μας παρεξενεύουν ή μας διακσεδάζυον ή προκλαούν τονθαυμσαμό μας. Για τους επιτσήμονεςὀμωςσημαίνυον κάτι πολύ ουσαιστικότερο. Αποτλεούν έναπολὐιτμοεγραλείο που τυοςπροφσέρει την ευκιαρία να μελετήσυον το οτπικό μας σύτσημα και νααποτκήσυονβαύθτερεςγνσὠεις για το τόρπο με τον οποίο ο εκγέφαλός μας αντιλαβμάνεατι τονκόσμο.

Βλἐπετε κάτι περίεργο…;

ΣΩΜΦΥΝΑ ΜΕ ΕΝΡΕΥΑ ΠΟΥ ΕΝΓΙΕ ΣΤΟ ΠΝΑΣΤΕΜΙΙΟ ΤΟΥ CMABRIDGE, ΔΕΝ ΜΤΡΕΑΕΙ Η ΣΡΕΙΑ ΜΕΤΗΝ ΟΟΙΠΑ ΒΠΟΥΜΛΕΕ ΤΑ ΓΑΜΜΡΤΑΑ.ΤΟ ΜΝΟΟ ΣΜHΝΤΑΚΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΩΡΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΥΛΕΑΙΟ ΓΑΜΜΡΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗ ΣΣΤΩΗ ΘΣΕΗ.ΑΤΥΟ ΣΥΑΙΜΒΝΕΙ ΕΕΙΠΔΗ Ο ΑΘΙΝΡΩΠΟΣ ΕΓΚΦΑΛΕΟΣ ΔΕΝ ΔΒΑΖΙΑΕΙ ΤΗΝ ΛΞΕΗ ΚΑΘΑΥΤΗ ΑΛΛΑ ΣΑΝΣΝΟΛΥΟ.

Ο ψυχίατρος κ. Θ. Δασκαλόπουλος αναφέρει: «φαίνεται πως ο οφθαλμός από την οπτική σάρωσητου κειμένου , μεταδίδει στον εγκέφαλο , ολόκληρα πακέτα πληροφορίας για κάθε λέξη και όχι γιακάθε γράμμα ξεχωριστά

Είναι δυνατόν να βλέπουμε κάτι άλλο από αυτό που υπάρχει πραγματικά; Υπάρχει τρόπος ναεξαπατηθούν τα μάτια μας; Ή ο εγκέφαλός μας; Αυτές οι ερωτήσεις μας έδωσαν το έναυσμα ναξεκινήσουμε αυτή την εργασία καθώς ο κόσμος της οφθαλμαπάτης έχει υποτιμηθεί πολλές φορές,αποτελεί όμως ένα ευχάριστο παιχνίδι του μυαλού και θέλαμε και μεις να βρούμε τις δικές μαςαπαντήσεις στα ερωτήματα αυτά .

Οι οπτικές ψευδαισθήσεις, γνωστές και ως οφθαλμαπάτες, διακρίνονται σε τρεις μεγάλεςκατηγορίες: πραγματικές οφθαλμαπάτες, φυσιολογικές οφθαλμαπάτεςκαι γνωσιακές οφθαλμαπάτες.

Κράτα κατά νου, πως σε τόσο σύνθετα θέματα πολλές φορές η κατηγοριοποίηση υπάρχει διότι…ως Homo Sapiens μας αρέσει να έχουμε τα πράματα επιμελώς τακτοποιημένα σε κουτάκια, οπότεστην πραγματικότητα δεν μιλάμε για “αυστηρότατους” διαχωρισμούς — ίσως ορισμένεςοφθαλμαπάτες να έχουν “μεικτό” χαρακτήρα.

Πραγματικές οφθαλμαπάτεςΣε αυτές ανήκουν κυρίως εικόνες οι οποίες είναι διαφορετικές από τα αντικείμενα από τα οποίααποτελούνται — εδώ είναι η χαρά του σουρεαλιστή, όπου π.χ. μπορεί να συνθέσει πρόσωπα

4

ανθρώπων από φρούτα, ένα χαμογελαστό πρόσωπο στον ουρανό που σχηματίζεται από πουλιά ήμια πόλη φτιαγμένη από μικρά κουτάκια χυμών.

Φυσιολογικές οφθαλμαπάτεςΈχουν να κάνουν με τη φυσιολογία και τους νόμους της όρασης. Χαρακτηριστικές είναι αυτές όπουκοιτάς μια “αρνητική” εικόνα (με… όρους οπτικής) για κάποιο χρονικό διάστημα και μετάκλείνοντας τα μάτια την βλέπεις “έγχρωμη“, ουσιαστικά βλέπεις το “αρνητικό της“, δηλαδή την“κανονική εικόνα“— εδώ είναι η χαρά του “ρεντουξιονιστή“.

Σημείωση: Ο Ρεντουξιονισμός (ή αναγωγισμός) είναι ένα φιλοσοφικό σύστημα. Η κατανόηση τηςπραγματικότητας από τις φυσικές επιστήμες αλλά και τις κοινωνικές, στηρίχτηκε κατά κύριο λόγο στηναναγωγιστική σκέψη, δηλαδή στη βασική ιδέα ότι το όλο μπορεί να γίνει προσπελάσιμο και κατανοητό μέσααπό την κατανόηση των μερών που το απαρτίζουν. Ότι κάθε σύστημα, κάθε φαινόμενο μπορεί να αναλυθείσε επί μέρους συνιστώσες, όπου η μελέτη και η γνώση των συστατικών τους στοιχείων όπως και τωνδυνάμεων διαμέσου των οποίων αλληλεπιδρούν, μπορούν ν’ αποτελέσουν ικανές προϋποθέσεις για τηνσύνθεση της πλήρους εικόνας.

Γνωσιακές οφθαλμαπάτεςΣε αυτή την κατηγορία ανήκουν αμφίσημες εικόνες που σε αναγκάζουν να “παίξεις” μεταξύ δυοερμηνειών τους, παράδοξες εικόνες αντικειμένων που “δεν μπορούν να υπάρξουν” στις τρειςδιαστάσεις μας και εικόνες που “παίζουν” παραμορφώνοντας την αντιληπτή αίσθηση τουμεγέθους, της καμπυλότητας ή του μήκους.

Καθ όλη τη διάρκεια της εργασίας μας ξεχωρίσαμε ορισμένες υποκατηγορίες των οπτικώναπατών, οι οποίες είναι :

5

Αντικείμενα που δεν μπορούν να υπάρχουν στην πραγματικότητα (αδύνατα σχήματα )

Διφορούμενες εικόνες

Γεωμετρικές οφθαλμαπάτες

6

Προοπτικές οφθαλμαπάτες

Αρχιτεκτονικές απάτες

7

Εικόνες που δίνουν την ψευδαίσθηση της κίνησης

8

Hollowface (ή όταν το εσοχή μοιάζει με προεξοχή)

video (links):

Test Your Awareness: Whodunnit?https://youtu.be/ubNF9QNEQLA

5 Optical Illusions That Will Make You QuestionEverythinghttps://www.youtube.com/watch?v=QTC-0F3gJhQ

Can You Trust Your Ears? (Audio Illusions)https://youtu.be/kzo45hWXRWU

9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο

Αντικείμενα που δεν υπάρχουν: Αδύνατα σχήματα

Τα αδύνατα σχήματα είναι η αγαπημένη κατηγορία των ζωγράφων. Τα σχέδια ξεφεύγουναπό την πραγματικότητα και μας οδηγούν σε ανύπαρκτους κόσμους. Ο Οscar Rentersvardθεωρείται ο πατέρας των αδύνατων σχημάτων. Έχει δημιουργήσει κατά τη διάρκεια τηςζωής του χιλιάδες τέτοια σχήματα, όπως το αδύνατο τρίγωνο, η αδύνατη σκάλα κ.α. Τααδύνατα αντικείμενα, δηλαδή τα αντικείμενα εκείνα, που ενώ μπορούμε να τ’απεικονίσουμε με τη μεγαλύτερη σχεδιαστική ακρίβεια και λεπτομέρεια, στηνπραγματικότητα δεν μπορούν να υπάρξουν. Αυτό από μόνο του δεν είναι ασυνήθιστοαλλά κάθε προσπάθεια ν’ αποδοθούν σε τρισδιάστατα μοντέλα ή γλυπτά είναικαταδικασμένη, διότι δεν ανήκουν στον τρισδιάστατο ευκλείδειο κόσμο μας. Παρόλ’ αυτάτο αδύνατο αυτών των αντικειμένων δεν είναι τόσο απόλυτο, όπως ενός «τετράγωνουκύκλου», που δεν μπορεί ούτε να τον φανταστεί, ούτε να τον απεικονίσει κανείς. Τααδύνατα αντικείμενα μπορούν κατά παράξενο τρόπο ν’ απεικονιστούν εύκολα κι εκείακριβώς βρίσκεται η γοητεία τους. Ανοίγουν ένα ακόμη παράθυρο στην απίστευταπολύπλοκη διαδικασία, που ονομάζεται οπτική αντίληψη.

10

Αυτές οι ψευδαισθήσεις του οπτικού μας συστήματος δεν φαίνεται να οφείλονται στηφυσιολογία του, αλλά στον τρόπο με τον οποίο τα κέντρα των γνωσιακών λειτουργιών τουεγκεφάλου παρεμβαίνουν _ ασυνείδητα για εμάς _ στην οπτική αντίληψή μας. Τέτοιουείδους ψευδαισθήσεις είναι το Τρίγωνο του Κανίζα και τα περισσότερα «αδύνατα»αντικείμενα, όπως η περίφημη σκάλα του Εσερ ή το «Φευγαλέο τόξο» του διαγωνισμού «BestIllusion of the Year 2005».

Μια κλασική περίπτωση «αδύνατου» αντικειμένου.Δημιουργία του Ντέγιαν Τοντόροβιτς του Πανεπιστημίουτου Βελιγραδίου, το «Φευγαλέο τόξο» («Illusive Arch»)απέσπασε το τρίτο βραβείο του πρώτου διαγωνισμού «BestIllusion of the Year 2005». Ο τρόπος με τον οποίο οεγκέφαλος «συλλαμβάνει» τα φωτοσκιασμένατρισδιάστατα αντικείμενα εξαρτάται από το περίγραμμάτους. Με ένα διαφορετικό περίγραμμα στην κάθε πλευράτων φωτοσκιάσεων του τόξου ο ερευνητής μάς κάνει ναβλέπουμε ένα παράξενο αντικείμενο που μπορεί ναυπάρχει μόνο στη φαντασία μας.

Οι σκάλες του διάσημουχαράκτη Έσερ μοιάζουνσυνεχώς ναανεβαίνουν. Μιαχαρακτηριστικήαδύνατη κατασκευήστην αρχιτεκτονική.

11

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι νευροβιολόγοι δεν εξακολουθούν να αναζητούν τη βιολογική βάσηόλων αυτών των φαινομένων. «Οι επιστήμονες που ασχολούμαστε με την όραση, όπως και οιεπιστήμονες που ασχολούνται με τις γνωσιακές λειτουργίες βρίσκουμε τις οφθαλμαπάτεςσυναρπαστικές» λέει η κυρία Μαρτίνεθ-Κόντε. «Αυτή η ασυνέπεια που παρουσιάζουν μαςπαρέχει ένα πολύ χρήσιμο “παράθυρο” προς τις εγκεφαλικές διαδικασίες που κατασκευάζουνόχι μόνο αυτές τις ψευδαισθήσεις, αλλά καθορίζουν συνολικά την εμπειρία της αντίληψήςμας». Οπως υπογραμμίζει, «μας δίνουν ένα εξαιρετικό εργαλείο για να κατανοήσουμε τουςακριβείς νευρομηχανισμούς, τους αλγόριθμους, τις λειτουργίες που ο εγκέφαλοςχρησιμοποιεί για να κατασκευάσει την εμπειρία της πραγματικότητας».

«Ο εγκέφαλος στην πραγματικότητα κατασκευάζει το μεγαλύτερο μέρος της οπτικήςεμπειρίας μας» λέει η ερευνήτρια. «Οι γενικές πληροφορίες που έχουμε είναι πολύπεριορισμένες. Ο εγκέφαλος παίρνει ως “δείγμα” μόνο ένα μικροσκοπικό ποσοστό τηςπραγματικότητας που υπάρχει εκεί έξω. Στη συνέχεια, με βάση αυτές τις ελάχιστεςπληροφορίες, συμπληρώνει τα κενά με εκτιμήσεις και υποθέσεις».

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώςο εγκέφαλος μας συμπληρώνει τις εικόνεςείναι το "ανύπαρκτο τρίγωνο".Βλέπετε ένα λευκό τρίγωνο τοποθετημένοεπάνω σε ένα τρίγωνο με μαύροπερίγραμμα και τρεις μαύρους δίσκους.Παρ' όλα αυτά κανένα τρίγωνο δεν έχεισχεδιαστεί πραγματικά. Αυτό συμβαίνειεπειδή ο εγκέφαλός σας συμπληρώνειαυτομάτως τα κενά προτιμώντας την πιολογική εξήγηση του ενός λευκού τριγώνουαπό αυτήν των «κομμένων» κύκλων καιτων ατελών κορυφών. Η οφθαλμαπάτηαυτή είναι γνωστή ως «τρίγωνο τουΚανίζα» από τον ιταλό ψυχολόγο που τηνανακάλυψε.

12

Αυτό το «γέμισμα» των κενών, όπως εξηγεί η νευροβιολόγος, δεν περιορίζεται μόνο στηνοπτική μας εμπειρία, αλλά σε όλα τα επίπεδα _ στις υπόλοιπες αισθήσεις μας και σε όλες τιςγνωσιακές μας λειτουργίες. «Αυτή η διαδικασία της συμπλήρωσης των πληροφοριών είναιπανταχού παρούσα στον εγκέφαλο» τονίζει. «Τα παραδείγματα του πώς ο εγκέφαλοςεπιτυγχάνει μια πολύ πλούσια υποκειμενική εμπειρία βασιζόμενος σε πολύ περιορισμένεςπληροφορίες είναι πάρα πολλά».

Μερικές πολύ γνωστές περιπτώσεις αδύνατων σχημάτων:

Το “Stairmaster” βρίσκεται στη Γερμανία και χρησιμοποιώντας το βρίσκεις τονεαυτό σου να ανεβαίνει συνεχώς τα σκαλιά. Το καμπύλο σχήμα του το ενώνειμεταξύ του δημιουργώντας μια συνεχή μορφή. Το “staircase” έχει ύψος 9 μέτρακαι φαίνεται να πηγαίνει προς τα πάνω και προς τα κάτω ταυτόχρονα. Ουσιαστικάδεν σταματά ποτέ να ελίσσεται.

13

To τρίγωνο Penrose είναι ένα τρίγωνο που έχει τρεις ορθές γωνίες!!! Όπως όλοιγνωρίζουμε δεν υπάρχει τρίγωνο με τρεις ορθές γωνίες. Το τρίγωνο Penrose είναιουσιαστικά μία οφθαλμαπάτη. Σχεδιάστηκε απο τον Σουηδό Oscar Rentersvard το1934 . Ο μαθηματικός Roger Penrose το ανακάλυψε το 1950 σαν "αδυνατότηταστην πιο καθαρή μορφή".

Ένας τύπος τρίγωνου Penrose μπορεί να θεωρηθεί και το Waterfall (καταρράκτης),δηλαδή 3 τρίγωνα Penrose που δίνουν στο θεατή την ψευδαίσθηση ότι το νερόανεβαίνει.

14

Αυτή η οφθαλμαπάτη του Ρωμαϊκού μνημείου είναι ένας συγκεκριμένος τύποςαδύνατου σχήματος με δυο κατευθύνσεις. Είναι βασισμένο στην οπτική απατή τηςτρίαινας, γνωστό και ως “bilvet”. Κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1960 για πρώτηφορά σε εξώφυλλο γνωστού περιοδικού.

Να και μια αναπαράσταση εσωτερικού χώρου, στο στυλ των έργων του Escher.Μια εικόνα που αν την περιστρέψετε, πάλι σωστή θα είναι. Δεν υπάρχει αρχή, δενυπάρχει τέλος, το πάνω είναι κάτω και το κάτω είναι πάνω, ένας λαβύρινθος στονοποίο αν χαθείς χάθηκες.... Συγκεκριμένα, αυτό που αποτελεί οροφή για τη μιαομάδα, είναι ο τοίχος για την άλλη. Αυτό που αποτελεί πόρτα για τη μια ομάδα,είναι καταπακτή για την άλλη. Όλο το περιβάλλον συνδέεται με ατελείωτες σκάλες,μοτίβο που συνδέεται με τη δουλειά του Escher. Ωθούμαστε από την ανάγκη ναακολουθήσουμε τα μονοπάτια και αν και το μυαλό μας λέει ότι είναι ατέρμονα, ταδεχόμαστε ως αληθοφανή.

15

Αν σου δοθεί η ευκαιρία να παρατηρείς εξωπραγματικούς πίνακες, οι οποίοι συνδυάζουντα μαθηματικά και την τέχνη. Αν μπορέσεις να κατανοήσεις την ερμηνεία του τριγώνουPenrose καθώς και άλλων αδύνατων κατασκευών οι εμπειρίες και οι γνώσεις που θααποκτήσεις είναι μοναδικές.

Βίντεο με "αδύνατες" κατασκευές:

https://www.youtube.com/watch?v=4q0zBWG-Sso

https://www.youtube.com/watch?v=xVyYcAI90jw

https://www.youtube.com/watch?v=IuiYVnSyHvY

16

Πηγές:

http://www.physics4u.gr/faq/large_sun_moon.html

http://bobby-e4.blogspot.gr/2011/08/blog-post_22.html

http://morfologia.arch.duth.gr/1o_etos/pdf/kosmoi.pdf

http://www.tovima.gr/science/article/?aid=413133

http://thanasiskopadis.blogspot.gr/2010/10/blog-post_20.html

17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2οΑπάτες σε σχέση με το χώρο

ΟΠΤΙΚΕΣ ΑΠΑΤΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ

Οι οπτικές απάτες στο χώρο είναι οι εικόνες που μοιάζουν να βρίσκονται τρεις διαστάσεις ενώστην πραγματικότητα βρίσκονται σε δύο. Επίσης, τέτοιου είδους οπτικές απάτες είναι εικόνες πουείναι αμφίσημες με την πρώτη ματιά για τον ανθρώπινο εγκέφαλο.

ΓΚΡΑΦΙΤΙ

Γκράφιτι είναι η αναγραφή κειμένου όπως συνθημάτων ή η ζωγραφική σε επιφάνειες πουσυνήθως βρίσκονται σε δημόσιους χώρους.

Η street art είναι ένα είδος γκραφίτι με εικόνες το οποίο ξεκίνησε ως μία μορφή διαμαρτυρίας καιακτιβισμού αλλά στις σύγχρονες εποχές έχει γίνει μία ιδιαίτερη μορφή τέχνης. Τέτοιες ζωγραφιέςσυχνά εκμεταλλεύονται τις αδυναμίες των ανθρώπινων ματιών και δημιουργούν εικόνες που ανκαι επίπεδες μοιάζουν να βρίσκονται σε τρεις διαστάσεις.

19

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

Οπτικές απάτες χρησιμοποιούνται ακόμα στην αρχιτεκτονική. Κύριος στόχος αυτής της χρήσηςείναι η ανάδειξη χώρων και η φαινομενικά ορθή εικόνα.

Την εποχή που μεσουρανούσε το Μπαρόκ, o Andrea Pozzo, επέκτεινε σε δυσθεώρητα ύψη τηντεχνική του trompe l' oeil. Η ακόλουθη εικόνα προέρχεται από την οροφή της St.Ignazzio Church.Μια πανδαισία από θεούς κι αγγέλους παρελαύνουν μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας και μαςδίνουν την αίσθηση πως το κτίριο είναι πολύ ψηλότερο από ότι είναι στην πραγματικότητα.

20

ΓΛΥΠΤΙΚΗ

Στη γλυπτική έγινε χρήση της προοπτικής ώστε οι θεατές βλέποντας ένα έργο από κάτω να μοιάζειγια αυτούς κανονικό το μέγεθος του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία αγαλμάτωνανθρώπων με αναλογικά μεγάλα κεφάλια και ώμους σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα.

Ο Δαυίδ του Μιχαήλ Αγγέλου είναι φτιαγμένος να τον κοιτάμε από χαμηλά, οπότε το κεφάλι τουέχει φτιαχτεί λίγο μεγαλύτερο ώστε να φαίνεται σωστά από το ύψος του θεατή.

21

ΑΜΦΙΡΡΟΠΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΣΤΟ ΧΩΡΟ

Χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως μοντέλα από χαρτόνι, πραγματικά κτίρια φωτογραφημένα απόκατάλληλες γωνίες, αλλά και ψηφιακά σχέδια και μοντέλα, που στη συνέχεια τα συνδυάζει μεταξύτους και τα τοποθετεί σε φυσικά τοπία, ο Βέλγος φωτογράφος Filip Dujardin δημιουργείεκπληκτικές ψηφιακές "αρχιτεκτονικές απάτες", άψογες σαν τελικό αποτέλεσμα και απόλυταπειστικές για το μάτι, με κτίρια που -από κατασκευαστική και δομική άποψη- είναι αδύνατον ναυπάρξουν στην πραγματικότητα!

22

Παρόμοια δουλεύει και ο φωτογράφος Jim Kazanjian, δημιουργώντας μια εντελώς φανταστικήαρχιτεκτονική:

Η φωτογράφος Jee Young Lee επίσης δημιουργεί οπτικές ψευδαισθήσεις δημιουργώντας καιφωτογραφίζοντας περίεργους κόσμους με σκηνικά που κατασκευάζει μέσα στο δωμάτιο της:

23

ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΑΤΕΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΧΩΡΟ

Οι εικόνες που ακολουθούν δίνουν την ψευδαίσθηση ότι είναι τρισδιάστατες, ενώ δεν είναι.

25

ΑΜΦΙΣΗΜΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Μια άλλη κατηγορία οπτικών ψευδαισθήσεων που μας μπερδεύουν σε σχέση με το ζωγραφικόχώρο είναι οι αμφίσημες ή αμφίρροπες εικόνες. Ανάλογα τι θα θεωρήσουμε σχήμα και τι φόντο,βλέπουμε διαφορετικά πράγματα:

26

ΣΧΕΔΙΑ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΤΡΙΣΔΙΑΣΤΑΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ

Από τα πιο γνωστά έργα είναι αυτά του Βίκτορ Βαζαρέλυ:

27

Μια πιο σύγχρονη εκδοχή με γραμμές που δημιουργούν όγκους:

28

Πηγές:

-John Brookes, Μικρο-Κήποι για την αυλή και τη βεράντα, Κεντικελενη/Dorling Kindersley

http://users.sch.gr/izogakis/?p=3384

http://www.filipdujardin.be/

και άλλες πηγές από το ίντερνετ

29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο

Αρχιτεκτονικές απάτες: το δωμάτιο του Έιμς

Το δωμάτιο του Έιμς (Ames room) είναι ένα διαστρεβλωμένο δωμάτιο που χρησιμοποιείται για ναδημιουργήσει μια οπτική ψευδαίσθηση. Πιθανώς επηρεασμένο από τα γραπτά του ΧέρμανΧέλμχολτζ, (Hermann Helmholtz) επινοήθηκε από τον Αμερικανό οπτικό Άντελμπερτ Έιμς τοννεότερο (Adelbert Ames, Jr) το 1934 και κατασκευάστηκε το επόμενο έτος.

Ένα δωμάτιο του Έιμς είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε από μπροστά να φαίνεται ως ένασυνηθισμένο κυβικό δωμάτιο, με ένα πίσω τοίχο και δύο πλευρικά τοιχώματα παράλληλα μεταξύτους και κάθετα προς το οριζόντιο επίπεδο του δαπέδου και οροφής. Ωστόσο, αυτό είναι ένατέχνασμα της προοπτικής και το πραγματικό σχήμα του δωματίου είναι τραπεζοειδές: οι τοίχοιείναι λοξοί και η οροφή και το δάπεδο έχουν κλίση, και η δεξιά γωνία είναι πολύ πιο κοντά στηθέση ενός παρατηρητή που βρίσκεται μπροστά, από την αριστερή γωνία (ή αντίστροφα).

Ως αποτέλεσμα της οπτικής ψευδαίσθησης, ένα άτομο που στέκεται στη μια γωνία φαίνεται στονπαρατηρητή να είναι γίγαντας, ενώ ένα άτομο που στέκεται στην άλλη γωνία φαίνεται να είναινάνος. Η αυταπάτη είναι τόσο πειστική ώστε ένας άνθρωπος που περπατάει και πίσω από τηναριστερή γωνία προς τη δεξιά γωνία φαίνεται να μεγεθύνεται ή να συρρικνώνεται.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η ψευδαίσθηση μπορεί να δημιουργηθεί χωρίς τη χρήση των τοίχων καιτου ταβανιού. Αρκεί να δημιουργηθεί ένας φαινομενικός ορίζοντας (που στην πραγματικότητα δενθα είναι οριζόντιος) στο κατάλληλο πλαίσιο, και το μάτι επικαλείται την προφανή σχέση με τούψος ενός αντικειμένου πάνω από αυτόν του ορίζοντα.

Στην αρχή το δωμάτιο Έιμς έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως στην τηλεόραση και σε κινηματογραφικέςπαραγωγές για τα ειδικά εφέ, όταν ήταν απαραίτητο να εμφανιστούν οι ηθοποιοί σε γιγαντιαίομέγεθος δίπλα σε ηθοποιούς σε μικρό μέγεθος. Για παράδειγμα, στην παραγωγή της τριλογίας

30

ταινιών του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» (The Lord of the Rings) χρησιμοποιούνται περισσότερασύνολα δωματίου Έιμς στο Σάιρ για να κάνουν τα ύψη των Χόμπιτς ακριβή όταν στέκονται δίπλαστον ψηλότερο Γκάνταλφ. Όταν χρησιμοποιείται για τα ειδικά εφέ, οι θεατές δεν θα καταλάβουνότι χρησιμοποιείται ένα δωμάτιο Έιμς. Ωστόσο, μερικές φορές ένα δωμάτιο Έιμς έχει φανείκαθαρά. Ένα δωμάτιο Έιμς απεικονίζεται στην τηλεοπτική προσαρμογή του 1971 τουμυθιστορήματος του Ρόαλντ Νταλ, «Ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας». Η τηλεοπτική σειράτου 1960, «Ταξίδι στο βυθό της θάλασσας» (Voyage to the Bottom of the Sea ) χρησιμοποίησε έναδωμάτιο Έιμς σε ένα επεισόδιο για να δείξει ότι οι δύο χαρακτήρες (που στέκονται σε κάθε πλευράτου δωματίου), τρελαίνονται.

Το βίντεο για το «The Denial Twist» από το συγκρότημα TheWhiteStripes χρησιμοποιεί έναδωμάτιο Έιμς και άλλες τεχνικές προοπτικής. Το 2010 η ταινία της HBO «Τemple Grandin»χρησιμοποιεί ένα δωμάτιο Έιμς στους τίτλους αρχής. Το εξώφυλλο του «On The Level», άλμπουμτου 1975 από το ροκ συγκρότημα Status Quo, δείχνει το συγκρότημα σε ένα δωμάτιο Έιμς.

31

Κατασκευή μιας μακέτας του δωματίου Έιμς:(Γ. Καραμπάτσος)

Ανάπτυγμα

32

Μια πρώτη δοκιμή σε μικρό μέγεθος

Κατασκευή μακέτας σε μεγαλύτερο μέγεθος

Η προοπτική φαίνεται σωστή και"διορθωμένη" μόνο από τη σωστήγωνία θέασης

35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4οΦαινόμενο Hollow face

Το Hollow face είναι μια ψευδαίσθηση κατά την οποία η αντίληψη μιας καμπύλης προς τα μέσαενός προσώπου, εμφανίζεται σαν ένα κανονικό πρόσωπο.

Ένα παράδειγμα Hollow face είναι ο δράκος, του οποίου το κεφάλι φαίνεται να ακολουθεί ταμάτια του θεατή παντού, όταν ο φωτισμός και η προοπτική το επιτρέπουν. Η ψευδαίσθηση τουHollow face είναι λιγότερο αντιληπτή από άτομα με σχιζοφρένεια και άλλους ανθρώπους μεψυχοσωματικές διαταραχές, τα οποία δεν αντιλαμβάνονται όσο ξεκάθαρα εμείς το 3D.

Παραδείγματα στο youtube:

1.http://m.youtube.com/watch?v=4tDI1OGy_sM2.http://m.youtube.com/watch?v=QW3E-ZMv5zI\

36

ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΤA ΔΙΚA ΜΑΣ ΖΩΑΚΙΑ HOLLOW FACE:

38

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5οFlipbook (οι αρχές του κινηματογράφου/animation)

To flipbook είναι ένα βιβλίο με μια σειρά από εικόνες που ποικίλλουν σταδιακά από τη μία σελίδαστην άλλη, έτσι ώστε, όταν οι σελίδες γυρίσουν γρήγορα, οι εικόνες εμφανίζονται να εμψυχώνουνμια προσομοίωση κίνησης ή κάποια άλλη αλλαγή. Τa Flipbook είναι συχνά εικονογραφημέναβιβλία για παιδιά, αλλά μπορούν επίσης να προσανατολίζονται προς ενήλικες και χρησιμοποιούνμια σειρά από φωτογραφίες και όχι σχέδια.Τα Flipbook δεν είναι πάντα ξεχωριστά βιβλία, αλλάμπορούν να εμφανιστούν ως ένα πρόσθετο χαρακτηριστικό από τα συνηθισμένα βιβλία ήπεριοδικά, συχνά στις γωνίες της σελίδας. Πακέτα και Software ιστοσελίδες είναι επίσηςδιαθέσιμα που μετατρέπουν ψηφιακά αρχεία βίντεο με παραγγελία σε flipbook.

Λειτουργικότητα

Τα flipbook είναι ουσιαστικά μια πρωτόγονη μορφή του animation . Όπως και oι κινηματογραφικέςταινίες , που βασίζονται στην επιμονή της όρασης για να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση ότι ησυνεχής κίνηση δεν είναι παρά μια σειρά ασυνεχών εικόνων που ανταλλάσσονται διαδοχικά. Αυτόείναι επίσης γνωστό ως το φαινόμενο φ . Αντί να "αναγνώσει" αριστερά προς τα δεξιά, έναςθεατής απλά κοιτάζει την ίδια θέση των εικόνων στην αναστροφή βιβλίο, όπως οι σελίδες τουεγγράφου. Το βιβλίο πρέπει επίσης να γυρίσει με αρκετή ταχύτητα για να δημιουργηθεί η εν λόγωψευδαίσθηση. Ο κλασικός τρόπος για να "διαβάσεις" ένα flipbook είναι να κρατήσεις το βιβλίο μετο ένα χέρι και να ξεφυλλίσεις τις σελίδες του με τον αντίχειρα του άλλου χεριού. Η γερμανικήλέξη για το flipbook- Daumenkino, κυριολεκτικά "αντίχειρας κινηματογράφος" -αντανακλά αυτή τηδιαδικασία.

39

Ιστορία και πολιτιστικές χρήσεις

Το πρώτο flipbook εμφανίστηκε το Σεπτέμβριο του 1868, όταν κατοχυρώθηκε με δίπλωμαευρεσιτεχνίας από τον John Barnes Linnett με το όνομα kineograph («κινούμενη εικόνα»). Ήταν ηπρώτη μορφή του animation οπου χρησιμοποίησε μια γραμμική ακολουθία των εικόνων και όχικυκλική (όπως στην παλαιότερη φενακιστοσκόπιο ). Η γερμανική πρωτοπόρος ταινία, MaxSkladanowsky , παρουσίασε την πρώτη του σειριακού φωτογραφικών εικόνων σε άλλη μορφήβιβλίου το 1894, όπως ο ίδιος και ο αδελφός του Emil δεν ανέπτυξαν τα δικά τους flipbook μέχριτο επόμενο έτος. Το 1894, ο Herman Casler εφηύρε μια μηχανοποιημένη μορφή flipbook πουονομάζεται Mutoscope , η οποία τοποθετείται στις σελίδες σε ένα κεντρικό περιστρεφόμενοκύλινδρο και όχι δεσμευτικό τους σε ένα βιβλίο. Η mutoscope παρέμεινε ένα δημοφιλέςαξιοθέατο μέσα στα μέσα του 20ου αιώνα, που εμφανίζεται ως κερματοδέκτες σε στοές δεκάρακαι πάρκα αναψυχής . Το 1897, ο Άγγλος σκηνοθέτης Henry William στην αγορά "Filoscope» του, ηοποία ήταν ένα flipbook οπου τοποθετείται σε ένα μεταλλικό στήριγμα για τη διευκόλυνσηκτύπημα.

Τα flipbook θεωρούνται πλέον σε μεγάλο βαθμό ένα παιχνίδι ή νεωτερισμός για τα παιδιά, καιήταν κάποτε ένα κοινό «έπαθλο» σε δημητριακά και Cracker Jack κουτιά. Ωστόσο, εκτός από τορόλο τους στη γέννηση του κινηματογράφου, έχουν επίσης ένα αποτελεσματικό μέσο προώθησηςαπό τη δημιουργία τους, όπως σαφώς τα προϊόντα των ενηλίκων, όπως τα αυτοκίνητα και τατσιγάρα . Μπορούν να συνεχίσει να χρησιμοποιείται στο μάρκετινγκ σήμερα, καθώς επίσης καιστην τέχνη και δημοσιεύονται φωτογραφικά συλλογές. Vintage κτύπημα βιβλία είναι δημοφιλήςμεταξύ των συλλεκτών, και έχουν ιδιαίτερα σπάνια από τα τέλη του 19ου με αρχές του 20ουαιώνα ήταν γνωστοί για να φέρω χιλιάδες δολάρια σε πωλήσεις και στις δημοπρασίες.

Από το 2007, η Walt Disney Animation Studios έχει ξεκινήσει τις ταινίες της με το λογότυπο τηςπαραγωγής που προβάλει αρχικά ένα flipbook. Ξεκινά με μια όψη της σελίδας σε άδειο χαρτί, τότεοι σελίδες αρχίζουν να γυρίζουν, τα στοιχεία έχουν συνταχθεί για να αποκαλύψουν τον ΜίκυΜάους σε Steamboat Willie .

Το πρώτο διεθνές φεστιβάλ flipbook έγινε το 2004, από την Ακαδημία Schloss Solitude στηΣτουτγάρδη . Ένα άλλο διεθνές φεστιβάλ flipbook πραγματοποιήθηκε στο Linz της Αυστρίας.

40

Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Flip_book

ΦΤΙΑΧΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ FLIPBOOK

(Διαμάντω Πετροπούλου)

42

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΑΛΛΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

OP ART (ΟΠΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ)

Project B Lykeiou - Music School Kalamata

Documents

Transcript of Project B Lykeiou - Music School Kalamata