1

Uw 'Pan Galactic Roadie' stapt elke avond naar zijn brie- venbus. Met de regelmaat van een klok stromen korte en lange verhalen, van die briljante on- bekenden, bij de redactie bin- nen. Ik mag dus niet klagen. Ik ben zelfs blij met de posi- tieve reaktie op de oproep van 81/2 en 81/3 ! Daarom wil ik graag even stil staan bij het jong/nieuw talent dat in mijn lade verbor- gen ligt om te ontluiken in de nabije toekomst. Zij krijgen hun kans om bekend-berucht-of-beroemd te worden bij het fandom. Nou, soms blijven ze ook wel onbekend (grijns, grijns ...) als het materiaal niet door de beugel kan. Andere verhalen worden te- ruggestuurd met een gedeeltelij- ke aanvaarding. De jonge aspi- rant auteur wordt gevraagd om zijn verhaal te verbeteren. Tot mijn groot spijt moet

ik vaststellen dat zij dit soms niet nemen (lange tenen of zoiets ...) en verdwijnen zij van de scène. Niet opgeven, jongens ! Jullie vergeten één zaak : auteurs zoals Patrick Bernauw, C. J. Moon, Caren E. Peeters en Gerben Hellinga zijn op dezelfde plaats als jullie vertrokken. Zij hebben ook geleerd met op- bouwende kritiek te leven van een sowieso beterwetend redac- teur. Wees gerust ! Ik zit in hetzelfde schuitje. Ik wacht nog steeds op de aanvaarding van mijn verhalen bij ORBIT en GANYMEDES. So always keep your fingers crossed ! Nu terug naar dit nummer 81/4. We hopen dat we weer een verantwoorde mengeling van ver- halen en artikels hebben gevon- den voor onze lezers. Ik ver- noem slechts één primeur : de bijzonder mooie strip van Marva- no. 'de schaduw van 'Darth Va- der' slaat weer toe ...

3

Even stak ik mijn hoofd boven het vat uit en ik voelde hoe de vloeistof over mijn ge- zicht rolde en mijn ogen deed prikken. "Klootzakken !" snoof ik en sloeg mijn handen om de rand van het vat. Een brede kop boog zich naar me toe. Een oude man keek me verbaasd aan en zwaaide paniekerig met zijn magere armen. "Nee nee ... " proestte hij en liep op me af. Ik klauterde uit het vat en sprong op de vloer. Ik stond spiernaakt voor hem en druipte op het malse vasttapijt. "Je tapijt gaat eraan als je nog lang naar me staat te staren," merkte ik geamuseerd op en zocht naar kleding. "Geeft niets," mompelde de oude man en keek me aan met ogen als door waanzin gegrepen. "Verrekt, een cliché !" vloekte ik. "Wat ?" De oude man ont- waakte uit zijn verbijstering. "Ik zei : een cliché." "Oh, hoezo ?" Hij keek me verbaasd aan.

"Die sufferd springt weer met stoffige vooroorlogse taal om en dat verveelt me." zei ik. "Wie dan ?" vroeg de oude. "Je snapt het niet," zei ik "geef me wat kleren, wil je ? Dan neem ik die pulpschrijver wel even aan." "Welke pulpschrij ... ?" blaakte de oude man en deinsde achteruit. Misschien was hij werkelijk uit zijn lood gesla- gen ofwel wilde hij me alleen maar op de proef stellen. Ik kwam net uit zijn vat gekropen, zie je, en het kon de oude man wel om het hart geslagen zijn dat ik niet helemaal aan zijn edele verwachtingen had voldaan. Later vernam ik dat ik er pre- matuur uit gekropen was. "Je bent zo anders !" fluisterde hij zwakjes en keek me met die grote onbegrijpende ogen van 'm aan. "Je bent zo anders ... " Intussen had ik alle kasten van het labo op konfek- tie onderzocht maar die zoek- tocht was vruchteloos geweest. "Kan jij eigenlijk wel schrijven ?" vroeg ik en staarde naar de zoldering. Geen antwoord.

4

Ik draaide me om naar mijn schepper en schalde door het lege labo : "Luister ouwe, als ik binnen enige ogenblikken geen broek om mijn piezel hangen heb, loop ik in mijn blote donder de straat op !" "Nee nee," reageerde hij, "hiernaast, ik wed dat de ande- re je wel wat kan in de kleding steken." "Mooi zo," bromde ik en beende naakt doch fier (verdomm- me weer zo'n rot bestofte taal- wending, ik wurg die kerel !) het labo uit en zwaaide de deur open die toegang gaf tot een kleine gezellige kamer. In het midden van het vertrek stond een bed. Er was niemand. De oude volgde me en bleef achter me staan. "Nou ?" vroeg ik. "O ho, ik hoor hier eigen- lijk niet meer ... " antwoordde de oude man en verdween moppe- rend. ALLES is Geschapen en Schept.

Eerste wet van Milchour de Lenstin. De deur vloog achter hem dicht en ik voelde de lucht- verplaatsing in mijn nek keilen. "Dat kereltje kan nog aardig wat kracht ontwikkelen voor zijn leeftijd," dacht ik. Een bevallige jonge vrouw wandelde onbezonnen de kamer in. "Oh !" schrikte ze toen ze me opmerkte. Ik vloekte en schreeuwde : "Nee geilaard, dat zal ik be- slist niet voor je doen,. reken daar maar niet op ! Ik beval je me kleren te geven !" Ik had

naar het plafond gebruld en het meisje begreep me niet, ook niet door naar het plafond te kijken. Visueel was er uiter- aard niets. "Wat moet dat ?" kraaide het oude mannetje en stormde de kamer binnen. "Ouwe bok !" beet ik en greep hem bij zijn slordige kraag. "Ik ga geen smerige grapjes uithalen voor mijn scheppend publiek. Zeg maar tegen die knul aan zijn schrijf- machine dat hij een obscene loe- der is en dat hij zijn perversi- teiten best in daarvoor geschik- te blaadjes kwijt kan." "Je weet werkelijk teveel." hijgde de oude man en tastte naar zijn bloeddoorlopen keel. "Ik wist dat er iets. mis met je was." Droombeelden bewegen zich langs extradimensionale ondulerende kanalen. Sir Geoffry deLavall. "Maak ik je af of hoe zit dat nou ?" dreigde ik maar het kleine oude kereltje haastte zich weg. "Je behandelt hem ruw," merkte het meisje op. Ze had zich op het voeteinde van het bed neergezet en leunde met haar ellebogen op haar knie- en. Ze had slanke benen en een knap glimlachend gezicht met prettige ogen. "Waarom kan je mij niet zo anatomisch beschrijven ?" vroeg ik. Het meisje scheen helemaal niet meer op mijn woorden te reageren. Ze was geleid door de onzichtbare hand van de tegenpartij. Ik liep op de deur af, trok ze open en riep in het labo : "En zeg hem dat ik er genoeg van heb in cliché- beschreven scenes te vervallen!"

5

Ik smakte de deur terug toe en inspekteerde de kamer. Het meisje borduurde verder terwijl ze dromerig naar de vloer staarde. Plots keek ze me geil aan en wilde haar filterdunne jurk eraf halen. "Hier kan ik niet langer blijven !" schreeuwde ik en trok aan de rotsvaste deur. "De smeerlap !" knarste ik en liep het vertrek door in de hoop de ingang te vinden waar- langs het meisje de kamer had betreden. Er zat een deur in de muur. Het meisje was half- naakt en liep op me af. Ik verdween en zag nog net door een spleet van de dichtvallen- de deur hoe ze me had willen omarmen. "Ben je vlugger af geweest, mooie fee !" grijnsde ik en volgde de gang waarin ik beland was. "Weg van hier, zo ver mogelijk van de bende immorele droomscheppers vandaan !" Irrealiteit is even wezenlijk als realiteit. Paul Perkeson. De gang gaf uit op een volgen- de deur. Vuil, smerig en donker. Er hing een toiletgeur, maar dan van een stevig verwaarloosd toilet. Ik trok de deur open en een ver- stikkende walm van sigaretterook en biergeur sloeg me in het gezicht. Mijn onaangepaste ogen konden net een aantal ronde bartafeltjes op- merken waaraan guur uitschot zat. Rode lampen en dansende roterende spiegelreflekties waren de enige verlichting. Aan de toog hingen zeelui en gozers van het milieu. Ik sloeg de deurspleet, waardoor ik had staan kijken, terug dicht want de aanzittenden van het dichts- bijzijnde tafeltje hadden me in de gaten gekregen, ondanks het spek- takel dat vooraan op een podium aan de gang was en de hele keet

de adem benam. Eén van de guards, een zware man in een spannende leren jekker en een grote pet op zijn hoofd, liep onderzoekend op de deur af. Ik zocht naar de ver- grendeling die er niet was. Plots zei iemand achter me : "Oh, sloten worden niet meer gedacht, hij vindt dat zo'n ergerlijke details die zijn fantasieën alleen maar verderven." Ik draaide me onver- schrokken om. Het meisje stond achter me, ditmaal in geruit hemd en jeansbroek gekleed. Aan de andere kant van de deur werd onhandig gewrongen. "Ziet u, hij kan ze toch gesloten denken," zei het meisje fier. Ik knikte onbegrijpend en hield de deur argwanend in de gaten. "Geef me kleren," zei ik ernstig. "Ik voel me belachelijk." Ze barstte uit in een debiele lach. Ik snapte het plots niet meer. Zijn jouw kleren dan niet goed ge- noeg ?" gilde ze schokkend. Ik keek naar mijn armen en de rest van mijn lichaam en merkte dat ik inderdaad gekleed was. Ik sprong paniekerig naar de deur, zocht naar een deurkruk die in- tussen verdwenen was en beukte er met mijn schouders krachtig tegenaan. Droompatronen zijn niet rationeel gebonden, ze staan alleen symbo- lisch tot elkaar in relatie. Hervey Dracheimer. Ik struikelde over een on- merkbaar uitstekende drempel en verloor even mijn evenwicht. "Oh sorry," mompelde ik en keek verveeld naar de arduinen drempelsteen. Lady Preston, die aan mijn zijde liep glimlachte naar me en schudde begrijpend haar hoofd. Ik schikte mijn vleugeldas in één van de met krullen en lijnen beschilderde spiegels aan de enorme wand en knikte voldaan. Ik hief mijn geplooide rechterarm omhoog en Lady Preston gaf me de arm.

6

Arm in arm wandelden we de Penelope Balzaal binnen. Een jongeman in een keurige smoking beende op ons af en lachte dat zijn gezicht bijna spleet. Een band schalde door de zaal, rijkelijk geklede paren bewogen zwierig over de dansvloer. Geroe- zemoes van champagne-drinkende high society-members en gelach en geschet- ter om diplomatengrappen. De jonge- man strekte zijn rechterarm en schudde me krachtig de hand. 'Paul Perkeson !' sprak Lady Preston in mijn hoofd. Ze was in een drukke konver- satie met de jongeman Perkeson ver- wikkeld. Ik luisterde niet maar keek de balzaal rond naar bekende gezichten. Er was niemand die me opmerkte. 'Wees aandachtig, knik be- leefd als Perkeson iets opmerkt, je gedraagt je als een slum !' knarste ze in mijn verwarde hoofd. De band was overgegaan op een slome melodie, Moonlight Serenade, en de dansende koppels gleden licht door elkaar. De verlichting boven het danspodium zwakte af en een trechter van glinsterend dia- manten licht zwaaide spetters blauw en wit licht rond. We wan- delden glimlachend langs de tafel- tjes en Lady Preston instrueerde wie en waar te buigen en te groeten. Een zwaarlijvige man met een rood papieren vouwhoedje op sprak me enthousiast aan. "Danny, wel almachtig, wat een verrassing jou hier te zien !" Hij schudde me krachtig de hand.

"Zoals je ziet is alles hier in een prachtige sfeer !"

'Sir Geoffry delavall,' waar- schuwde Preston me.

"Dankzij uw geestdrift en organisatiezin slaagt elk bal, sir deLavall. Ik verheug met inderdaad op deze avond. Mijn eerste aanblik is uitermate gun-stig.

'Hou op met je guttertaal,

arrogantie kan alles om zeep helpen!

"Neem toch een drink, Lady Preston," gebood sir deLavall.

"Dank u vriend, ik hoop U nog te ontmoeten later deze avond," be- dankte ik en nam twee glazen cham- pagne van een volgeladen zilveren dienblad.

"Hoho !" riep een hese stem, "vrienden van mij !"

"Speciaal voor mijn invités, deux places reservées à ma table ! Kom U zetten en accompagner de magnifique ambiance !" 'Milchour de Lenstin' Lady Preston keek me glimlachend aan. We schudden vluchtig handen en namen plaats aan een tien meter lange feesttafel waarop kristallen bekers, wijnglazen en kunstig ver- sierde fruitmanden prijkten.

"Comment trouvez-vous la musique, mon cher ?"

Milchour de Lenstin boog met zijn vossengezicht naar me toe en zette een smalende grimas op. Missouri Waltz, Sun Valley Jump schetterden door de enorme balzaal. "Aanbiddelijk, monsieur deLenstin,Sir deLavall heeft een excellente smaak." Hij knikte beleefd en keek naar Lady Preston die rechtover mij zat. "Uw lady is magnifique ce soir, mes compliments mon cher !" "Dat is ze steeds, monsieur." Ik lachte, pikte een druif van de fruitschotel en wachtte op Preston's telepatische wenken. Die bleven uit. Aan het andere eind van de tafel werd hartelijk gelachen. Een aristocratische buitensporig- heid. Een eerder slordig geklede man zat in het centrum van de aandacht. 'Hervey Dracheimer, Duits immigrant en lolbroek van de high society, nieuwe rijkaard.' bracht Preston me op de hoogte terwijl ze aandachtig trachttte flarden van het gesprek op te vangen.

7

Sir Geoffry deLavall gleed naast me aan de tafel neer.

"De band kweekt een aardig amusante sfeer," merkte ik op.

"Inderdaad," antwoordde hij "ik neem alleen de beste orkesten om mijn bekende bals te begeleiden. Dit is het Glenn Miller orchestra," mompelde hij terwijl hij een amandelnoot kauwde. "Ik haalde die jongens uit de slome hoteloptre-dens."

"Oh, ... " knikte ik en staarde verdwaast naar Lady Preston.

'Vraag me voor een dans,' stelde ze voor. Ze had het met de Lenstin over een of andere ekono- mische kwestie in Frankrijk. "Lady Preston ?" onderbrak ik hun, "mag ik deze dans van U ?" "Prachtig idee, Danny, laten we gaan." 'Waarom noemt die teef me Danny in de aanwezigheid van al die diplomaten met astronomische aan- sprekingen ?' dacht ik maar ze antwoordde me onmiddellijk : "We worden verondersteld amants te zijn, mon cher." "Waar in Godsnaam, bemoei ..." 'Oh Danny, relax, laat je zweven op de muziek.' Ze dwarsboomde mijn denken. Ik kon er niet aan ontsnappen. Ik gleed tegen haar aan en nam haar fijne Hand.

We dansten lichtvoetig en stijlvol. Ze had die ondermijnen- de glimlach van haar opgezet. Ik kookte.

'Hoe laat zijn we ?' dacht ik. 'Iets na elven.' 'Nee, jaartal.' 'Waarom wil je dat weten, Danny, vind je het hier niet prettig ?' 'Of ik het prettig vind ? Wil je verdomme ... ' Ik wilde loshaken er vandoor gaan maar ze knarste in mijn hoofd dat ik er van duizelde : 'Jij blijft hier, stuk venijn, en als je één stap buiten de lijntjes zet, vernietig ik je !'

Ik zuchtte. 'Welk jaartal zijn we ?' '1937, het jubileumbal van de delavall's in de Penelope Balzaal van het Adelphis Hotel.' 'Waar ?' vroeg ik. 'New York. Hou je bijna op met je lastige vragen, Danny ? Vergeet niet dat we tot de aristokratische klasse behoren.' "Wat wil je van me ?" kerfde ik en keek over haar schouder naar de tafel waar we aangezeten hadden, "ik ken niemand van de aanwezigen ... " 'Komaan Danny ... ' "Noem me niet steeds Danny !" Het danspodium ontwaakte uit de duisternis en het orkest zette een levendig ritmisch stuk in. We wandelden terug naar de feesttafel. 'Luister,' dacht ik tot Lady Preston, 'als u mij even wilt ver- ontschuldigen, ik moet naar het toilet.' Ze aarzelde. 'Natuurlijk' zei ze maar iets in haar telepatische stem klonk niet vertrouwd. Ik liep de bal- zaal door een haastte me tussen de feestvierders door naar de receptie. Ik nam niet de moeite nog een blik achter mij te werpen toen ik de zaal verliet maar liep snel de marmeren trappen op. Ik liet mijn cape over mijn schouders werpen en nam mijn hoed in ont- vangst. De deur werd voor me geopend en ik wandelde opgewekter langs de loper tot het voetpad. Ik hoorde nog hoe de muziek vaag tot de straat doordrong. Ik sloeg de hoek om en de bandmuziek werd gewurgd. Het was een donkere straat waarin ik beland was en een schame- le gaslantaarn wierp vuil licht over het trottoir. "Een muntje voor een ouwe kreupele, mijnheer ?" kuchte een dorre stem naast me. Ik hield halt en zwaaide mijn cape adelijk recht. "Hoezo ?" "Juist een klein muntje voor een ongelukkige bedelaar ..." kreunde de stem weer.

8

ik kwam naderbij en keek tevergeefs in de zwarte ruimte tussen twee huisgevels. "Laat u zien, parasiet !" beval ik. De oude man kwam kor- terbij en in de plas licht van de lantaarn herkende ik het gezicht van mijn schepper, de ouwe debiel. "Jij hier !" schrok ik en deinsde een stap achteruit. "Jij bent verderf, proestte het mannetje, "je liep buiten de lijnen van mijn experiment !" "Ik zweer dat ik daar geen flauw benul van heb," prevelde ik en bemerkte twee schaduwen die achter mij in de lichtbundel gleden. "Je maakt het de man daarboven niet gemakkelijk, uitschot !" zei de ouwe. "Ik heb met die smeerlap daar- boven niets te maken, ik besef amper zijn bestaan,"zei ik en slikte nerveus.

Realiteit en irrealiteit bestaan uit waarden, gedragen door symbolen. Sir Geoffry deLavall. "Je verstrikt zijn gesponnen draden, je brengt zijn beelden uit evenwicht, je bent het verderf !" "Dat vind ik dan erg jammer voor die man." zei ik en draaide me om naar de gorilla's achter mij. Eén van hen haalde een ruig pistool tevoorschijn en richtte het naar mijn hoofd. "Nee !" riep ik. Ik gooide mijn cape over hun vatsige hoofden. Een blauwe lichtstraal ketste op de grond af en verblindde me even. Ik trapte het oude mannetje van mijn nek en keilde hem terug in zijn steeg. Hij kwam kreunend tussen de vuilbakken terecht. Ik liep het trottoir af, de straat over. Een flikkerende politie- wagen gilde de straat in en ik

Een rubriek met vragen en antwoorden. Een samenwerking van lezers, auteurs en de redactie.

Wij verwachten uw reactie op elke probleem stelling.

Gelieve uitvoerig te antwoorden !! Eén à twee bladzijden. a - SF in Vlaanderen en Nederland is dood!!! Er wordt te veel horror en fantastiek geschreven i.p.v. essef!!

b - De verhalen in "Progressef" vallen in de categories fan- tastiek en New-wave. Recht voor de raapse SF is de laatste tijd zelden aan bod gekomen!

c - Bij de meeste verhalen hoort eigenlijk een verklarend woordenboek tegenwoordig! Is dat wel nodig. REACTIES !! REACTIES !! REACTIES !! Antwoorden opsturen naar G. Tuffin, A.Vermeylenlaan 5/53, 2000 Antwerpen

9

merkte nog net hoe de grote ronde koplampen op me af raasden. Even kon ik een lachje niet bedwingen en het volgende ogenblik ... Niet alle individuen zijn onderhevig aan droomrealiteiten. Milchor de Lenstin. "Ik kan niet begrijpen hoe de schok hem niet deerlijker toetakelde." zei de tengere man met het fijne snorretje en het luitenantembleem op zijn witte doktersjas. "Wat u me zegt, luitenant Lenger." Een zwaargebouwde man in een recht gesneden uniform en een majestueuze kepi op zijn breed hoofd boog over het hospitaalbed en staarde naar het verbonden hoofd.

"Ben je zeker dat hij het is ?" vroeg hij en richtte zich terug op.

"We kregen een oproep tot hulpverlening van een oude zwerver die hem in de ghetto's had gevonden." legde de luitenant uit. "Geef toe, kolonel, zo'n voorval is toch vreemd geworden. Ik was echt verbaasd." "Zeg dat wel, luitenant Lenger. De gangbare mentaliteit is toch gewoon laten liggen en laten ster- ven. Ni vu, ni connu. Dat zou tenminste én minder uit onze paniekerige bevolkingsregisters zijn. "Juis, juist !" stemde luitenant Lenger in. "'n oude man, zei u ?" vroeg kolonel Steiner.

"Zeker kolonel, ik schatte hem tachtig."

Kolonel Steiner knikte en beende langs het bed naar het raam van de ziekenhuiskamer. "De kostbaarste man van onze eeuw, zomaar verpletterd door onze eigen overheidsdiensten. Kom dat even tegen !"

Hij zuchtte zwaar. "Zijn de tests al volbracht ?"

10

gromde hij. "Tuurlijk kolonel. Alle re- sultaten stemmen met onze verwach- tingen overeen. Hij is waarlijk waarachtig de enige potente vi- riele kerel die in ons edele jaar 2443 rondloopt !" "Zondig" bromde kolonel Stei- ner en nam naarstig aantekeningen op een blad met Top Secret-hoofding. De kamerdeur knalde open en een op- gewonden man van middelbare leef- tijd stormde de kamer binnen. "Professor delavall", groette kolonel Steiner en salueerde vlug. "Kan de patient in het pro gramme opgenomen worden ?" hijgde hij en keek hoopvol naar de man in het bed. "Onmogelijk !" antwoordde luitenant Lenger. "Deze man be- hoort tot de militaire strijd- krachten. Hij is het belangrijk- ste wapen in onze koude oorlog. Met hem leggen we alle naties aan onze voeten. Ik zou zelfs durven zeggen : met hem roeien we alle naties uit. "Overbodig te zeggen dat deze man volledig en uitsluitend ter beschikking staat van de strijdkrachten", voegde Steiner eraan toe. "Maar, maar ... " stamelde de professor panisch, " de bevolkings- cijfers dalen angstwekkend !" Hij graaide een slorig mapje tevoor- schijn. "De recentste cijfers van anderhalf uur geleden : de wereld- bevolking sterft per uur 0,45 per- cent af. Begrijpen jullie dat dan niet ? Er sterven alleen maar mensen !" Hij kon zich de haren uit het hoofd rukken. "Die omstandigheden hebben geen militaire gronden en behoren bijgevolg niet tot onze taktieken." antwoordde Steiner nuchter. "Stilte !" kreet de luitenant "onze patient tracht iets te zeg- gen !" Op de gang ging een alarm- bel schellen. Voetengeroffel en naarstig gepraat, Danny de enige echte man wou het woord nemen !

"Wat wil hij zeggen ?" vroeg kolonel Steiner ongeduldig "stemt hij toe in het niet verwekken van Sowjet-Russische nakomelingen ? Ja of neen ?" deLavall lag met zijn brede transpirerende kop op mijn hoofd- kussen. Ik hoorde zijn schurende ademhaling. "Haal me hieruit !" wou ik vloeken maar een gesnoerd verband belette me te spreken. Toen het volgende ogenblik het verband van mijn hoofd gehaald werd en ik even mijn stijve gelaatsspieren masseer- de, was er slechts één persoon in de kamer. Het was een knappe meid van rond de dertig en ze keek me bedrukt aan.

"He Danny", groette ze en streelde mijn knie. "Oh ?" "Hoe voel je je ?" vroeg ze en glimlachte. Alsof dat belang- rijk was. "Luister," dreigde ik "ik wil hier helemaal niets mee te maken hebben. Ik weet niet welke dwaas dit allemaal tegen met opzet maar het raakt mijn kouwe kleren niet." "Waarom trek je ze niet uit, mooie jongen ?" mompelde ze. "Verrek !" Ik sprong uit het bed maar voelde hoe mijn benen af- knapten en ging tegen de vloer. "Oh !" schrok het meisje en gilde angstig : "Hij wil er van- door gaan !" Een bende witjassen dook de kamer in en tilde me op. deLaval1 keek me woedend aan. "Je wou er vandoor gaan, he stuk onbenul ?" Hij zwaaide ner- veus met het mapje alsof hij me er een klap mee wou verkopen.

"Ik weet niet eens ... of ... IK ... WEET ... " Er zwol een lila getint heelal rond me op en ik zag onduidelijke stippen en hoofden rondspartelen.

11

IK WEET NIET EENS OF IK IK WEET NIET EENS OF IK LEEF IK OF EENS NIET WEET IK "Ha", spotte een vrouwenstem "wie vindt het onbegrijpelijk in 1937 te leven? Dans liever Danny, de band is exquis vanavond. Dat was die hoer, de vrouw van de Lenstin, de filosoof. En dat ra- zend knappe wijf sleurde me over de dansvloer als een stuk vuil en pa- laverde over haar jarenlang succes in diplomatische kringen. Ik keek bedenkelijk, duwde een druif in haar kraag en klopte vriendschappelijk op haar schouder. 1937 1937 1937 1937 1937 1937 1937 1937 1937 1937 1937 1937 Ik wandelde de straat over en voelde hoe opspattend water van een langsrijdende Lincoln mijn broeks- pijpen doopte. Ik draaide me om en zag een bloedend gezicht. Zijn rechteroog hing als een doffe koplamp op zijn hevig bebloede wang. Ik schatte hem tachtig. Zijn lichaamsgeur deed drie blokken walgen en zijn kin was grijs van de baardstoppels en het stof. "Waarom val je me steeds lastig" vroeg ik beduusd.

"Je bent zo anders ... " mompel- de hij afwezig.

"Juist", zuchtte ik "anders ... En laat je gezicht verzorgen, je bent wel aardig toegetakeld."

"Het is jouw gezicht !" spuugde de oude. "Mijn gezicht !" IK BEN ZO ANDERS IK BEN ZO ANDERS IK BEN ZO ANDERS IK BEN ZO ANDERS IK BEN ZO ANDERS "Een Bloody Mary", bestelde ik en leunde tegen de toog. De zware jongen achter de bar klin- gelde met flessen en mixte mijn drink. Op het podium aan de andere kant van de tent was een erotische show aan de gang. Ik nipte aan mijn glas en keek aan- dachtiger naar het schouwspel. "Het lokt aardig wat volk", merkte ik op. De barkeeper knikte terwijl hij glazen spoelde. "Da's geen gewone waar", mommel- de hij "we hebbe achter een ka- mer me blinde oge en verborge ore. Da komt Lili en de andere meiden me der kliënteel, snap je ?" Niet leuk voor de heren in kwestie, dacht ik. Ik had eigenlijk niet gemerkt dat het podium alleen maar door een scherm werd ingenomen waarop de aktiviteiten van de bewuste kamer door middel van een ge- raffineerde techniek wenden weer- gegeven. Er was een bed te zien, zoals ik mij uit een plot- se 'déjà vu' herinnerde. Langs beide zijden van de kamer be- vonden zich twee deuren. Een luchtig gekleed meisje stapte binnen en uit de andere deur stormde een naakte man. Het meisje schrok even; de man reageerde nors en gilde boeven- taal. "Nee, geilaard ! ... " De klankband werd stop gezet en het beeld ging over in een spet- terende lawine van witte spatten en vlekken. Ik werd lijkbleek en liet mijn glas vallen. Maar, dat was ik ! Ik wilde de barkeeper te lijf gaan maar die was verdwenen in de woeste en schreeuwende menigte.

12

"We zijn erg geboeid door uw vorserswerk betreffende het droomsyndroom." "Het droomsyndroom ?" "Ja, de droomrealiteiten en de theorieën ..." "Oh ja," merkte ik droogjes op. "Zeker, barones de Courtil." "Wat ik vragen wou," kuchte de oude vrouw. "U beweert dat personen onder invloed kunnen geraken van droompatronen ? Is dat gevaarlijk ?" "Dat is een puike vraag, barones, maar daar kan ik U helaas niet meteen op antwoorden. Dat kost- te me zes boekdelen, ziet U ..." "Natuurlijk, maar die snap ik als tachtigjarige vrouw niet meer." "Nou," begon ik "realiteiten worden door kanalen omvat en meestal lopen die parallel aan elkaar. Soms, door een niet te achterhalen faktor, splitsen twee kanalen en vormden een nieuw derde kanaal." De band ving aan met een speels melodietje en de orkest- leider sprak kwakend het publiek toe. "Zo kunnen bijvoorbeeld de droom en de realiteit in mekaar overvloeien en een derde onaf- hankelijk kanaal verwekken." "Het is dus niet ondenkbaar", concludeerde de vrouw en glim- lachte vals. "Helemaal niet, barones de Courtil." "Dank U wel, Danny." Ze knikte beleefd en kuierde verder. DDDDRRRROOOOMMMMRRRREEEEAAAALLL DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN DROOMREALITEITEN "Het is niet belangrijk te weten of je al of niet een deel bent van zo'n in de geest gescha- pen realiteit", oreerde deLavall plechtig "het is wel van uiterst belang te weten waar en in welke kontekst men verzeild is geraakt."

Hij speelde met zijn metalen pen en hield ze tussen zijn lip- pen. Ik knikte begrijpend en staarde naar zijn strakke denken- de gezicht. "In feite", sprak hij "isiedereen wel al eens bewust of onbewust in een kanaal verstrikt geraakt. Maar meestal merk je het niet of als het te laat is." Buiten begon het te stort- regenen en dat gaf een gezellig gevoel van veiligheid in de knusse studeerkamer. "En sommige personen die steeds terugkeren ?" vroeg ik. "Oh", zei hij "hun funktie kan symbolisch of reëel zijn. Dat hangt van je individuele bele- venissen en je omgeving af." "Het is een zeer interessant onderwerp, Geoffry," merkte ik op en speelde met het idee mijn ervaringen en kennis neer te schrijven. Ik nam afscheid en verliet het huis. Buiten stoot- te ik op de ouwe. Rauwe stemmen brulden om spek- takel, er werden glazen en stoelen rond geslingerd en alles zag er naar uit dat het levens- loze scherm weldra het doelwit van de agressie zou worden. Ik zakte geschokt neer op de vloer en leunde tegen de toog. JE WEET TEVEEL ZEI HET OUDE MANNETJE JE WEET TEVEEL ZEI HET OUDE JE WEET TEVEEL ZEI JE WEET Een dame van hoge leeftijd wankelde op me af en zwaaide enthousiast met haar wandelstok. "Oh, oh meneer ... " Ze gistte naar mijn naam. "Zeg maar Danny", lachte ik maar ik wist voor de duivel niet waarom ik dat uitgekraamd had. Schandalig, zo je kansen verspil- len om je eigen, onbekende achter- naam te vernemen uit iemand anders mond! "Tuurlijk", grijnsde ze. "Dit is mijn dochter." Ze wenkte een bevallig meisje.

A I U A I

13

"Het is allemaal manipula- tie !" knorde hij. "Hij smeert je mooie theorieën aan en hoopt al je verderf te kunnen verijde- len." Ik kreeg ferm het lazer van die oude schooier en balde mijn vuist. "Ik wil dat je je niet meer met mijn zaken bemoeit, ouwe leur !" "O, o, hou je fatsoen, mooie jongen ! Je weet niet tegen wie je praat." "Laat me met rust !" beet ik en stapte verder. "Oh Danny jongen, wacht even ..." Hij sjokte achter me aan. "Ik haalde je uit het vat", brabbelde hij "heus, je moet me vertrouwen !" "Vertrouwen ? Na al die verwij- ten die je me naar het hoofd slingerde ? En die zware jon- gens die je op mijn kop plofte ? Ik begrijp je niet oude, eerst scheldt je me uit en daarna hang je als een smekeling aan mijn hielen." "Je begrijpt het helemaal niet", kreunde hij. "Dat pluis ik zelf wel allemaal uit !" "Dat kan je niet, probeer me te begrijpen !" "Hoezo, dat kan ik niet?" Het regenen hield op. Ik keek even naar de loodzware hemel. "Vermijdt mannen als deLavall en de Lenstin, Danny, ze bezorgen je alleen maar meer moeilijkhe- den." "En jij dan ?" "Ik probeer je te helpen, echt waar. Luister, het is een veel te grote kracht waar je tegen oprecht, je haalt het nooit !" "Hoe weet jij dat, ouwe ?" "Ik ben er niet vatbaar voor, dat verklaart mijn aanwezig- heid in de beide kanalen. Ik ontglip de dans wanneer ik wil." "Nee", zei hij "ze proberen je te manipuleren, te misbruiken. Je bent een pion in hun handen en je beseft het niet, Danny."

"Wat weet ik van mezelf ? riep ik. "Dat ik Danny heet en dat ik voortdurend gemanipuleerd word. Of is er nog meer ?" Ik sloeg met mijn vuist op het tafelblad en het meisje schrok. Ze keek me getroffen aan. "Je gelooft jezelf niet", zei ze stil. Ik stond op en staarde door het raam. Een paar kinderen speel- den in de sneeuw buiten op het pleintje. "Ik heb geen enkele band meer met mezelf, met de tijd of met de omgeving, met mijn echte ik. Ik word van kanaal in ka- naal gesleurd zonder dat ik nog mijn realiteit herken." "Danny", zeurde ze ongedul- dig "dit is je realiteit. Ik ... ik weet niet wat jij de hele dag steeds jammert over die verdomde kanalen, je ... je bent zo anders sinds je over die on- zin praat." "Nee !" beet ik, "ik voel het : ze manipuleren me, ze lichten me op. Ik voel het ! Alleen kan ik niet achterhalen wie en waarom. Het is alle- maal zo verdomd onbegrijpelijk !" Ik wendde me af van het raam en gleed naast haar neer in de zetel. "Alles zit bij me door elkaar. Bepaalde personen glij- den steeds terug. Het zijn een stel geleerden die krankzinnige theorieën over dromen en reali- teiten hebben opgesteld en een meisje dat voortdurend op me uit is. Kon ik maar achterhalen ... " Ik blikte haar aan en schrok.

M N P L T

M N P L T E

A I U A I

14

"Jij ?" merkte ik verbaasd op. "Wat in hemelsnaam ?" Ze boog zich naar me toe en sprak kalm : "Danny, ik ben je vrouw, herinner je nog, je liefhebbende vrouw Diane ... " "Je raaskalt !" "Nee !" Ik veerde recht en beende de kamer door. In de hoek van het vertrek stond een elektri- sche schrijfmachine die vredig zoemde. Er stak een half be- schreven blad uit de wagen. "He", zei ik "heb jij mijn schrijfmachine gebruikt ?" "Ben je zeker dat het jouw ma- chine is ?" vroeg ze. "Eh nee ... " gaf ik toe. Ik twijfelde. "Omdat jij de schrijver bent !" schreeuwde ze en ze stommelde nog wat binnenmondse vloeken. "Oh" mompelde ik. Ik trok het blad uit de machine en haalde de schakelaar over. Op het blad stond een onsamenhan- gende tekst geschreven, losse zinnen en flarden die uit lui- heid aan elkaar gehaakt waren. MIJN LEVEN ALS SPION IN DE VOOROORLOGSE PERIODE. HET VER- RAAD EN DE HARTSTOCHTEN, HET LEVEN EN DE ACHTERGRONDEN IN DE DERTIGERJAREN. DANNY MULLEM WAS EEN HARTSTIKKE JONGEN EN AAN TWEE DINGEN ONTBAK HET HEM NOOIT : WIJVEN EN POEN. HIJ VERSLINDDE VROUWEN ALS SLIJK EN RAAPTE ER KRUIWAGENS GELD MEE OP. DANNY WAS EEN PINGELMANNETJE IN DE RODE BAR. OPTREDENS VANAF 23 UUR/VERBODEN ONDER DE 18. HIJ WAS DE ENIGE ECHTE KEREL EN IEDEREEN LAG AAN ZIJN STINKENDE VOETEN. ER STAAT EEN OUDE VUILE VENT OP DE HOEK VAN DE STEEG EN HIJ HAALT EEN VUILNIS- EMMER LEEG OP ZOEK NAAR IETS WAARDEVoLS. NEE, EEN VUILNIS- VAT. "Dit is waanzin !"zei ik "Als je dat maar weet", antwoord- de mijn vrouw. "Heb ik dat geschreven ?"

"Hoe raadt je het ... " zuchtte ze. "Wel verdorie", gromde ik "die kerel had gelijk." "Welke kerel ?" "Een vent die zei dat ik niet kon schrijven. Hij verweet me dat ik clichétaal hanteerde. Wie was dat nou weer ?" "Heeft dat belang ?" vroeg ze. "Misschien wel", zei ik "ik denk dat hij deLava of zo iets noemde. 'n Zwaargebouwde man met een grote kop en een hijgende stem. Een iets wat zuiders type, ge- loof ik." "Oh" schrok Diane en keek me aan. "Dat is precies het type dat daarstraks aanbelde. Juist, nu je het zegt. Hij praatte erg verward en wou je spreken. Ik zei dat dat niet mogelijk was omdat je schreef. Hij smeekte me je te verhinderen nog één letter op papier te zetten omdat je zijn kanalen stoorde." "Zei hij dat ?" "Ja. Dat kan ik wel begrijpen. Waarschijnlijk is die man uit de omgeving en stoor je met je elektrische machine zijn CB- aktiviteiten." "Eh ?" "Zo'n bakje om in de ether te zijn ... " "Zei hij dat ook ?" "Nee, maar dat veronderstel ik." Ik keek nog een paar ogen- blikken verbouwereerd naar de beschreven vellen en mompelde : "Nou ja, wat heeft het voor be- lang, ik verscheur die onzin toch ... Het is niet precies iets waar een uitgever als Her- vey Dracheimer voor te vinden is." Ik scheurde de papieren en gooide ze door het raam. "De waarheid is misschien van een heel ander kaliber." zei ik en keek naar de neerdwarre- lende snippers. Ik sloot het raam en draaide me om. "Wat biedt het tv-programma ons vanavond ?" vroeg ik enthou- siast. "Om vijf voor half negen is er

15

een niet te missen praatshow." zei Diane "Paul Perkeson praat met professor Milchour de Lenstin over dromen en hun aan- verwante onbewuste symboliek. Dat belooft wat te worden !" "Vast en zeker !" zei ik en gleed naast haar neer in de zetel. "Oh", zei ze geschrokken. "Ik herinner me : onze vrienden Sam en Jin zonden een uitnodiging voor hun verkleed jubileumfeest- je op zaterdag." Ze overhandigde me een rood bedrukt kaartje. 'Mijnheer en mevrouw Sam en Jin Baden-Helmont hebben het genoegen de Heer en Mevrouw Danny en Diane Preston uit te nodigen in de Penelope Balzaal van het oude Adelphis Hotel. Vergeet vooral jullie verkle- ding niet, beste vrienden !' "Jammer genoeg kan jij die mensen geen wederdaad stellen met je inkomen van journalist, Danny." Ik antwoordde niet maar staarde naar het stomme tv-beeld.

"Lady Preston ... " zei ik dromerig. "U was Lady Preston !" Diane keek me enkele ogen- blikken vreemd aan en schoot in een zwalpende lach. "Lady ?" "Ja." zei ik ernstig. "1937, ik en Lady Preston gaan naar een Bal Masquée ... " "Oh Danny, wat ben je origineel, ik bel meteen de verkleedcentra- le. Twee avondpakken anno 1937 !" Ze huppelde naar de inter- foon. Ik keek naar het wervelen- de scherm. Er was een uitzending over proefbuisbaby's en kunstma- tige genenoverdracht aan de gang. (Ma, mag ik ook even mee- kiezen ?) Beelden van verwilder- de apparatuur en zwetende maka- ber uitziende labo~assistenten. Diane kwam opgewekt naast me zitten. Ik keek haar geamu- seerd aan en blikte nog even vlug naar het scherm. "Als ik mezelf kon herbou- wen," zuchtte ik "zou ik me be- tere hersenen aanschaffen; alles bruist door elkaar in mijn hoofd."

Op het scherm kroop de eerste androïde-chimpansee uit een ingewikkelde machine.

16

Het verstaan der wijsheid Gods. (I Cor.2:S-16) Met mijn Technicolor Time Machine belandde ik in Neder- land om van Hill-Con 81 te gaan snoepen.

In het kritisch geladen werk, over film en sf, van Tho- mas Leeflang : "Robots naar studio 3", las ik dat Nederland geplaagd wordt door pseudoweten- schappelijke en pseudoreligieu- ze instellingen. Deze mensen verkondigen een moderne bood- schap vol levensgeluk. Bij hen kun je studeren voor UFO-loog of je specialiseren als Outer Space Consultant. Maar o wee... houd de deur maar dicht. Je- hova, Boeddha, Hara Krishna en mijn Mormoonse collega's hebben er concurrentie bij. Voor de dwalende mens zijn eeuwenoude doctrines vervangen door meer van deze tijd zijnde SF-denkbeelden. De Von Däniken rage duikt weer op. Anderen vertellen dat Scientology werke- lijk "de steen der wijzen" brengt.

Werkelijkheid en Fictie worden opnieuw vermengd. "Het draait allemaal om de POEN !" zou Luk de Vos verklaren. In zijn inleiding van "Science Fiction : Status of status Quo" (1977) schrijft hij het volgen- de : "Wanneer de SF zich opwierp als leidend, spitsafbijtend medium in de literaire produksie, dan nam het Image of the Beast de vorm van haar leidmotief : de wetenschap is als de boom van kennis van goed en kwaad, zij heeft het onderscheidend ver- mogen van de mens gestimuleerd. Naast haar groeide haar tweeling- broer op, het teken van Kain op het voorhoofd : de pseudoweten- schappen. Astrologie vergezelt astronomie, alchemie scheikunde, kwakzalverij geneeskunde. De fantastiek is de Kain van de wetenschap, de utopie de Kain van de politiek. In een po- ging die broederhaat te over- meesteren schept de mens een nieuwe draak : de transcenden- sie als tegenhanger van de re- aliteit.

17

De religieus-teologiese onder- grond, onmiskenbaar als hij is in de SF, kan een niet minder logies verschijnsel genoemd worden." Met het woordje theologie zitten we weer op de juiste frequentie. Maar ik ontvang direkt kritiek uit verschille- nde tijdsspiralen. Op Losse Schroeven : Menig SF/Fantasy auteur tracht via zijn persoonlijk gezichtspunt bestaan- de dogma's en leerstellingen te verklaren, te verbeteren, aan te vullen of te verwerpen. Meestal gebruikt men de logica en de we- tenschap om de godsdienst een prik te geven.

Robert Smets vertelde mij het volgende :

“Misschien een foute indruk, maar veel SF leek me agnostisch, soms zelfs iets agressiefs. Zeker niet "christelijk", maar natuurlijk is het zo dat vele amerikaanse auteurs van joodse origine zijn, om te beginnen. Ik bedoel maar, het is typerend dat taboes op dat vlak sneller werden doorbroken dan bv. inza- ke sex. En dat iemand als Mil- ler Jr. (Leibowitz) ook echt als een uitzondering aanvoelde/ overkwam." In Coney las Robert Smets over 'Brontomek' (De stalen Beesten, van A. Coney bij Bru- na). Daarin stelt een soort priester het zo dat godsdienst de taak is toebedeeld ons voor te bereiden op een komst van 'God' in de vorm van een supe- rieure alienbeschaving/vorm, waar we noodzakelijk respekt- vol en zachtmoedig zullen moe- ten op reageren. Om even op dat agnostisch aspekt terug te komen : zie e- ven de klassieke voorlopers. De eerste ruimtereizen van Kep- ler en Cyrano, bv. die mensen zaten duidelijk in een opposi- tionele sfeer, t.o.v. de leer

van hun dagen. Fontenelle bv. ook, en Voltaire (Micromegas) en noem maar op. Ook met dé klassieker, nl. Frankenstein associeren we so- wieso (en waarom tenslotte ?) dat idee van 'wetenschapper' in opstand tegen/competitie met de 'Schepper'. Babel en zo ... Er is die oude tegenstel- ling wetenschap-geloof, en waar SF ,in theorie althans) de we- tenschap verder extrapoleert, ligt het ergens logisch dat die opposi tie aanwezig blijft, resp. aangescherpt wordt. SF zet nu eenmaal gevestigde idee- en op losse schroeven, en als er één gevestigd idee is, dat inconsequentie vertoont ... Ook John Brunner neemt een zeer persoonlijke houding aan. Dit wordt de stelling van de Scheppende auteur. Hij is het universum-centrum. Want hij ontvangt de poen voor zijn creaties. "Ik heb vele pogingen tot syste- matische beschrijving van het heelal gehoord en gelezen, van materialisme tot teosofie, van het kristelijk standpunt tot de theorie van Kant, en telkens leken mij de verkla- ringen te eenvoudig. Ik geloof dat er meer zaken in de hemel en op de aarde zijn dan we dro- men of zouden kunnen dromen, vanuit welke filozofie dan ook. En het is daarom dat ik geen enkele filozofie aanhang, en dat is meteen ook mijn ekskuus voor mijn dromerij." Dan is er nog de vleselijke Philip José Farmer die graag iets terzake vertels : "My basic education was in the church of Christ, Scientist... many SF writers write stories which combine science (or pseudoscience) with saviorism. That is, an SF writer often tells you how humanity can be saved if it follows the right

18

path or how it will go to hell if it doesn't. As l grew older, I became an agnostic, then an atheist. But I was fooling my- self when I thought that I was truly indifferent to religion." Dit blijkt ook duidelijk uit zijn werken : Flesh (1960)/ de god van het vlees (Born 1969), Fire and the Night (1961), Night of Light (1966)/Nacht van het Licht (Born 1968) en de Ri- vierplaneet (Scala 1978). Bij Farmer blijft het on- derwerp 'onsterfelijkheid' op- duiken. "It may seem idiotic or naive to express belief in the attainement of immortality of everybody who has existed or will exist. But without im- mortality, there is no meaning in life." Deze uitspraak kan ik zonder schroom beamen. Maar dat wilt niet zeggen dat ik Farmer's werk ga prijzen ... Kerkgeschiedenis en Mythologie: Bepaalde SF romans staan vol met de avonturen van mytho- logische figuren, helden, hei- ligen, priesters, bovennatuurlij- ke wezens en heilige voorwerpen. Het gebruik van deze elementen in een fantastisch kader geeft hen een nieuw karakter of een alternatieve dimensie. Naarge- lang de auteur worden zaken uit de Westers of Oosterse godsdien- sten gebruikt. Maar daar blijft het niet bij. Combinaties zijn ook mogelijk en men streeft er zelfs naar om futuristische re- ligies te bedenken. Hebreeuws-Kristelijke ideeën : Dit zijn de werkjes waarin God, Jehova, Christus, profeten en engelen gebruikt worden. Dan is er nog de tegenpartij : de Duivel en zijn bondgenoten. Verder denken we aan de vol- gende heilige voorwerpen : de Ark van Noach, de Ark des Ver- bonds, heilige kronieken en tempels.

Even mijn Technicolor Time Machine door de koepel van de St-Pietersbasiliek maneuvreren en Eddy C Bertin aanhalen : Membraankerk : In 2019 ge- sticht op Aarde door de membraan- theologen. Onder invloed van de- ze kerk ontstond de Nieuwe Ro- mantische Beweging op de Aarde. (uit 'De Sluimerende Stranden van de Geest.) Ook duiken bekende namen van plaatsen of steden op : het hof van Eden, Zion, Jeruzalem en Babel ... Deze figuren, voorwerpen en plaatsen worden omgevormd tot een moderne versie van het oorspronkelijke. De Ark van Noach wordt een "uittochtschip" die het heelal doorkruist. Na- men van heilige steden en godde- loze plaatsen worden aan volle- dige planeten toevertrouwd. Mijn Technicolor Time Ma- chine heeft een Vuurkolom ont- dekt en ik land op de set van "Raiders of the Lost Ark". Zo kan ik een oud Joods voorwerp aan jullie voorstellen. Het wordt gebruikt in de recente aktiefilm van Steven Spielberg en George Lucas. Deze kassakra- ker handelt over de speurtocht naar de Ark des Verbonds. Dit is een historisch feit, want archeologen en avonturiers gaven jaren van hun leven en vaak hun gehele vermogen aan dit zoeken. Dit vergulde draagbare ceder- houten schrijn waarin de Tafe- len van Mozes werden bewaard, was het heiligste onderdeel van de draagbare tempel van de Israelieten. Het was de plaats waar Jehova zijn bovennatuur- lijke macht ten toon spreidde. In "Raiders" ontstaat een wedloop tussen de nazis en de amerikanen om de ark te vinden. De avonturier/archeoloog "Indi- ana" Jones zal de schrijn ont- dekken, maar zal ze aan de nazis

26

moeten afstaan. De slotscène toont ons de ark in werking. De heiligdomschenners worden vernietigd door de Hebreeuwse pandora-doos ... Andere religies : Natuurlijk zijn er héél wat andere godsdiensten waaruit men kan putten. De auteurs ge- bruiken dan Germaanse, Griekse en Oosterse elementen zoals : goden, halfgoden, supermensen, monsters en gigantische werken/ opdrachten die via orakels aan hen worden overgedragen. Verwarring : Men dient wel te vermelden dat de auteurs soms alle gren- zen overschreiden. De godsdien- sten worden met elkaar vermengd. Zo'n modern fantast is de kunst- schilder en esotericus Benjamin Creme. Hij vertelt over de "we- derverschijning van de Christus en de Meesters van Wijsheid". Een samensmelting van kristelij- ke ideeën met die van de boedis- ten, alsmede het gebruik van UFO's, telepatie en andere spe- ciale verschijnselen om zijn nieuwe leer te verspreiden. Dan lees ik liever de avon- turen van Duncan Standish en zijn strijdmakkers. Dit is ook een metafysisch broeiproces ! In het boek van Clifford D. Si mak nl. "Fellowship of the Ta- lisman", vermengt de auteur spo- ken, een Banshee, een Keltische strijdgod (The Wild Huntsman), een hermiet, een Valkyriaanse schoonheid met de heilboodschap van Christus om te strijden te- gen de Horde uit de Duisternis.

Het ontwerpen van nieuwe religies :

Mijn Technicolor Time Ma- chine heeft het jaar 1930 ge- vonden. Na deze tijdsperiode duiken enkele nieuwe SF ideeën op.

Samen met de maatschappij- kritische roman, die later tot zijn recht komt, waagt men zich

aan religieuze thema's. Er ontstaan twee grote richtingen : a) De Aarde in de toekomst. b) Nieuwe werelden met nieuwe godsdiensten. The Future Earth. In de samenleving van mor- gen, de anti Utopia, het ver- wachte Millenium of een moderne Hel, doet men de mens bezinnen over zijn handelswijze die een spiegelbeeld vormt voor het he- den. Ook wordt men als het wa- re voorbereid op de nakende ont- wikkelingen van de wetenschap en de komende apocalypse. Het "future-shock" syndroom wordt voorkomen of ingedijkt !? Een chaotische opsomming : Gedurende de Middeleeuwen die volgden op de Val van het Romeinse Rijk werd de weten- schappelijke kennis bewaard door de Islamitische/Christe- lijke Cultuur. De parallel werd getrokken door Walter M. Milier Jr. (1960) in zijn novelle "A canticle for Leibowitz". Hier speelt de Al- bertijnse Orde van St. Leibowitz een voorname rol. Ook Robert Heinlein schetst met "If this goes on ..." (1940) een parallel met George Orwell "1984". Het verhaal van een toe- komstiqe diktatuur gevormd onder het mom van een religieuze sekte (De Profeten) en de strenge poli- tiemacht (de Engelen van de Heer). Heinlein onderlijnt zijn angst voor het optreden van godsdienst- fanatici (leest ayatollahs) en hun wrede theocratie waarin al- le ketters vervolgd worden. Iets leuker is het miskende werkje van Heinlein (1941) "De Zesde Kolonne" (Bruna). Hij vertelt daar het verhaal van het verslagen Amerika. Het Gele Ge- vaar, hier de Pan Aziaten, grij- pen naar de wereldmacht. Toch zal het Ondergrondse Leger te- rugslaan via een combinatie van wetenschap en godsdienst. Dit

27

daar de Pan Aziaten de godsdienst vrijheid blijven huldigen. En Robert laat natuurlijk zijn eer- ste rekruten uit Salt Lake City komen ... Via New Wave en het princi- pe van de Tijdreis flitsen we terug naar het middens des tijds ... De Kruisiging wordt terug bezocht door : Silverberg, Bor- ges en de cynische Moorcock. A.C. Clarke, I. Asimov voelen zich academisch gebonden om geen duidelijke keuze te ma- ken tussen de wetenschap en de godsdienst. Maar zij blijven spelen met het metafysisch ge- beuren. Clarke laat de Tibe- taanse monikken een computer- systeem afhuren om verschillende 'namen van god' (1954) te ont- cijferen. En het licht gaat uit ! Dat men God uiteindelijk in de vorm van de cybernetische machine ging ontdekken, werd bewezen met "Answer" van Frede- rick Brown (1954). De klassie- ke vraag "bestaat God" werd weer kort en bondig beantwoord. New worlds and New religions. In 1951 komt Ray Bradbury met de "Vuurballons" een onder- deel van de Marsiaanse Kronieken. Daarna stuurt hij zijn priesters het heelal in. James Blish volgt Ray achterna en laat een groep katholieke priesters een wereld zonder zonde ontdek- ken (Case of conscience 1953). Sommige/auteurs zijn bijzon- der handig in het scheppen van nieuwe godsdiensten die samen- gaan met de vreemde beschavingen van verre werelden. Hier zijn de schrijvers meesters van hun domein. Ze maken zich vrij van de bestaande taboes van de Aar- de. Frank Herbert schetst zeer nauwkeurig zijn universum en de DUIN-planeet. Deze reeks van boeken behandelen de geschiede- nis van de mensen van Duin, hun

politieke en sociale strijd om te overleven in de Planeten fe- deratie. Paul Atreides wordt te- gen wil en dank de religieuze leider Muad'dib, de profeet en hun krijgsheer. Door een over- dosis aan 'spice' wordt zijn geest permanent geopend voor de toekomst. Het is ons meteen duidelijk dat een drug-profeet geen goddelijk ziener kan blij- ven. Toch zal de genetische lijn van Muad'dib bewaard blij- ven. Ook het vierde boek is reeds verschenen in de Engelse Taal ... Andere auteurs zullen hun held uit zijn buitenaardse om- geving halen en hem terug naar de Aarde brengen. Deze zonder- ling zal dan op zijn beurt zijn boodschap uitdragen. Robert Heinlein en "Vreemdeling uit een vreemd land" (1961) laat Michael Valentine Smith opvoeden door de Marsianen. Na een jeugd vol indoctrinatie wordt hij door een nieuwe expeditie van de Aarde terug thuis gebracht. Smith predikt zijn GROK-levenswijze en hij wordt beschermd door een rijk en machtig zonderling. Een schitterende commentaar ge- geven door Robert Scholes en Eric S. Rabkin in SF, history, science, vision (1977) luidt als volgt : "Like the rock opera Jesus Christ Superstar, it blends contemporary materials with the story of Christ ... Valentine Smith is a combination of Cpt. Marvel and Christ-a Jesus Christ Superman who builds a commune into a great religious cult. Heinlein's Smith is as American as the Mormon Joseph Smith, and Heinlein knows it." Valentine offert zich op en als geest zal hij terugkeren. Om daarna als Engel de andere kerken te beinvloeden. Ook Clifford D. Simak greep naar de theologie en zag een per- fekte "Paus-figuur" naar voor

28

komen. In zijn boek : PROJECT POPE" vindt men Vaticaanstad-17 van de planeet "End of Nothing" als de ultieme pleisterplaats voor religieuze pelgrims. De robots en de mensen van deze wereld sleutelen reeds dui- zenden jaren aan de perfekte godsdienst. Via een groep esp- ers/priesters verzamelen zij uit de ruimte en de tijd alle godsdienstgegevens uit het heel- al. Deze informatie wordt ge bruikt om een computer te voe- den. Deze machine zal oneindi- ge kennis en oneindige wijsheid bezitten. Ook zal deze Data- bank onfaalbaar worden. Een situatie die wij dadelijk her- kennen ! Nietwaar !? IN TRANSIT : Zoals je gemerkt hebt, zijn er bijna zoveel SF werkjes met godsdienstige thema's als er kerken en sekten zijn. Die ver- vloekte variaties toch !? De theologen en de wijsgeren hebben eens gepoogd een logisch be- wijs te formuleren voor het be- staan van God. Eén van de com- mentaren op hun werk is dat zij zich verlaagden naar het domein van de logica en de wetenschap. Een plaats waar zijn niet thuis- hoorden !? Eenmaal in dit domein, waar zij hun stellingen formuleerden, kwamen zij onder spervuur van gelijkwaardige stellingen die het tegengestelde bewezen. Het 'geloven' stond toch op een hoger peil dan het men- selijke 'weten'. Ze hadden het kunnen vermoeden. Helaas, het werd hun struikelblok. Nu spelen SF-auteurs met deze onderwerpen. Ze hopen dat zij ons zullen kunnen vrijwaren tegen de 'future-shock' ver- schijnselen : angst, onzeker- heid, en onmenselijkheid, wan- neer het einde der tijden wordt aangekondigd en God zijn heilig aangezicht ontsluierd.

Nochtans de mens heeft zijn vrije wil en wandelt op het pad dat hij zelf kiest. Het blijft een feit dat 'geloven' een persoonlijke ervaring is. Een gave van de Heer. Het op losse schroeven zetten van vastgegroeide dogma's is soms nodig. Maar men hoeft geen parels voor de moderne zwijnen te werpen. Sommige gevestigde gods- diensten denken dat zij kleine en jonge kerken als 'sekten' kunnen bestempelen. Alhoewel het sektarisme overal woedt. Dit euvel bestaat binnen elke grote en kleine kerkgemeenschap. De dagen der verkoeling van het mensenhart zijn meer- maals aangekondigd. Maar laat ons steeds streven de liefde terug te vinden in al onze woor- den en daden. Want de liefde transendeert ! Ook in de betere Essef wordt de betere zijde van de mens belicht. Voor Asimov was de 'Founda- tion Trilogie' toentertijd zijn perfekte wereld. Een universum waar in mensen begrip voor elkaar opbrengen. Een plaats zonder nationaliteiten, één grote broe- derschap, kortom Utopia onder een andere naam. Indien men daar aan toevoegt de godsdienst zonder sektarisme en hedendaag- se openbaring, dan zou de Aarde reeds het Millenium bereikt heb- ben. Wat betreft SF en Fantasy zal ik ook deze speurtocht met de glimlach verder zetten. Ik achterhaal zo graag wat een auteur er toe aanzet om een be- paald godsdienstig principe in de verf te zetten. Hopelijk kruisigen mijn kritische lezers mij niet voor deze uitspraak. Mijn Kroniek loopt stilaan vast in een zeer persoonlijke Galac- tische (geen Babylonische ??) spraakverwarring. TRANSENDATIE.

29

Benny Suykerbuyk schreef 'de Tijdlozen', waarin de wijze mannen van het verhaal hun ver- worven orden samensmelten tot een kollektief metaleven. Op het moment van hun verhoging roepen zij de Oud Indische woorden : "Shiva Pasupatie Yo- ghishvara !" De leerlingen zijn op hun beurt meesters ge- worden. Hier toont de auteur zijn interesse voor de Oud Indische Cultuur en zijn heilige boeken. Het Boedhistische boek 'Saddhar- ma-Pundarika' (Lotus of the true Law). In deze kroniek verschijnt de Heer aan een schare Bodhisa- tivas (wijze mannen) die verza- meld zijn uit de ontelbare we- relden van het heelal. De over- levering vertelt dat het aantal van deze werelden gelijk is aan acht maal de zandkorrels van de Ganges-rivier. Een méér Westers uitspraak vinden wij terug in de moderne openbaring gegeven aan de pro- feet Joseph Smith. Deze kro- niek vinden we bij de kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen, beter bekend als de Mormoonse kerk. We lezen het volgende in de 'Parel van Grote Waarde', Mozes 1 : "En ontelbare werelden heb Ik geschapen ... Maar ik geef u slechts een verslag van deze aarde en van de bewoners ervan. Want zie, er zijn vele werelden, die door het woord Mijner Macht zijn voorbijgegaan. En er zijn werelden die nu bestaan, en voor de mens zijn ze ontell- baar; maar bij Mij zijn alle dingen geteld, want ze zijn de Mijne en Ik ken ze ... En zoals de éne aarde met haar hemelen zal voorbijgaan, zo zal er een andere komen; en er is geen einde aan Mijn werken, evenmin aan Mijn woorden." Walter Sullivan in zijn boek : "We are not alone" (1964) geeft in dit wetenschappelijk werkje een commentaar op de zojuist aan-

gehaalde schriftuur. Hij zegt : "de uitspraak gelijkt sterk op het 'steady state' concept voor het universum naar het model van de theologen Tillich en Macqua- rie. Spijtig genoeg zijn SF- auteurs geen spreekbuizen van de Heer, maar dit wilt niet zeggen dat zij het wel eens proberen ... met alle moeilijkheden en vergissingen vandien. Helaas Abraham, Henoch en Mozes hadden de informatie uit de eerste hand. De essef-auteurs moeten zelfs nog de vorm van deze hand beschrijven ... Over dat gespeel met 'het Metafysische der dingen' zei Hubert Lampo tijdens een inter- view voor Progressef, het vol- gende : "Ik heb de indruk een beeld te hebben gegeven van deze tijd, wat betreft het streven wat er achter de din- gen zit, wat betreft naar an- dere oplossingen zoeken dan de louter realistische oplossingen, wat betreft het open laten van de mogelijkheid dat we niet stomweg in een driedimensionele wereld leven maar dat er ele- menten zijn, zowel wat ruimte als tijd betreft, die anders liggen dan wij door gewone zintuigelijke waarnemingen voorstellen."

HOMEWARD BOUND :

Mijn Technicolor Time Ma- chine doet het weer en wij zijn bijna terug thuis om deze kro- niek af te ronden. Het nieuwe werk van Frank Herbert in samenwerking met Bill luidt : "Heiland" (Bruna). Het hoofdthema is het ingewikkeld spel tussen "vrije wil" en "lots- bestemming". Het genesisprinci- pe wordt herspeeld en gemanipul- leerd op de gevaarlijke planeet Pandora. Een reusachtig ruimteschip (SHIP) bereikt het Tau Ceti stel-

30

sel. Het Schip transformeert zich tot baarmoeder, opvoeder, kerk en god van de laatste kolo- nie aardbewoners. Het werk is een mengelmoes van technologi- sche plots. Herbert gebruikt elementen van het Nieuwe Testa- ment. Ship waakt over de waken- de mens, de klonen en de slapen- de mens. De planeet Pandora zal de nieuwe Aarde worden. Maar deze wereld is bevolkt met giftige en dodelijke levensvormen. Een zeewierachtig wezen AVATA regelt het leven op deze planeet. SHIP verwekt enkele mensen die een bepalende rol zullen spe- len in de kolonisatie van Pando- ra. Morgan Oakes, de Ceepee, wordt geconfronteerd met Raja Thomas (chaplain/psychiatrist), Kerro Panille (de dichter) en Hekel Hali (de speciale getui- ge). De dichter Panille ervaart het telepatisch contact met de kelp AVATA. Even wordt de vraag gesteld : "is er veel verschil tussen SHIP en AVATA ?" Een korte oorlog ontstaat tussen de planeetgebonden kolo- nisten en de scheepsgebonden mensen. Thomas wordt dodelijk gewond in de strijd. Ook de klo- nen vechten mee. Een discussie ontstaat over wie tot het oor- spronkelijk genetisch materiaal behoort. Wie is nog een echt mens ? Panille en de wezens van Pandora zullen tussen beide komen. Thomas wordt op wonderlijke wij- ze genezen. Hij zal de trancen- dente Kelp aanvaarden. De onge- lovige Thomas is gered. SHIP vertelt over zijn dubbele iden- titeit : "You needed a devil, Jesus Lewis, the other half of Me. The real devil always goes with Me. Thomas remained his own devil ..."

SHIP geeft de homo sapiens

hun vrijheid terug. Zij hebben hun vorm van Aanbidding gevon- den. Hekel Hali zal dan van Je- zus Kruisdood getuigen. Het of- fer van Christus is en blijft het symbool van de verlossing en de verzoening. "He was the ultimate essence of goodness." SHIP verlaat de kolonie. De mensen leven nu in vrede sa- men met de wezens van Pandora. Het Schip neemt Ceepee Oakes mee als zijn nieuwe persoonlijke duivel. Het Tuig roept : "Surprise Me ! Holy Void !" Een machtig boek met veel stof tot nadenken. Maar soms lijkt het of Frank Herbert en Bill Ransom bij Baghwan in In- dië op bezoek zijn geweest. Zij prediken een dubbele moraal. Want het is vrij moeilijk de psychiater/kameel door het oog van de naald te trekken. Het laatste werk dat ik aanhaal is ook vrij recent ver- schenen : "You must remember us ..." van Leonard Daventry. Het boek leunt aan bij "Franken- stein" en onze moderne technolo- gie. Het pevat enkele utopische elementen. Het grote ruimteschip heet "NEW WORLD". Het boek worstelt met Erich von Däniken en het menselijk bewustzijn groeit naar het ongrijpbare ... De wereld gaat in de vlam- men op door de langverwachte kernoorlog. Uit de heuvels van Wales duikt de New World op. Aan boord bevinden zich 52 vol- wassenen en enkele kinderen. De leider van de bemanning is kapitein Saunders. Alhoewel hij het goed bedoelt ontpopt hij zich langzaam maar zeker tot een dictator. De New World loopt volle- dig automatisch door de Master : de grote boordcomputer. Ook zijn er een aantal robots. De kapitein wordt bijgestaan door sergeant Hawkins. De verteller van het verhaal is Harry Weiner. Deze psychiater is verantwoor-

31

delijk voor het moreel van de bemanning. Zij gaan op zoek naar een nieuwe Aarde. Een helderziende dame voor- spelt de dood van de bemanning. Zij heeft vreselijke visioenen en pleegt zelfmoord. Men ont- dekt een reusachtig wrak in de ruimte. Het tuig is beschil- derd met een aantal symbolen. Weer een waarschuwing voor het naderende onheil ? Het noodlot slaat toe. Iedereen wordt getroffen door een vreemsoortige snelgroeiende kanker. De dokters beginnen een wedloop tegen de dood. Saunders beveelt de uitvoering van een wanhopig experiment. De herse- nen van de stervende bemanning zullen overgeplant worden in de lichamen van robotten. Lorraine, de verloofde van Harry, weigert deel te nemen aan dit experiment. Zij wilt als mens sterven. Harry besluit, tegen zijn oude principes in, samen met zijn geliefde zelf- moord te plegen. Maar daar krijgen zij de kans niet toe. Hawkins verdooft de gehele crew en brengt ze naar de o- peratiezaal. De automatische chirurgen wachten. Iedereen wordt herboren in een lichaam van plastic en staal.

Door de lange slaapperiode na de transplantatie zullen de breinen evolueren. Een onge- bruikt gedeelte van de cortex wordt geaktiveerd. De nieuwe mensen ervaren verschillende vormen van bewustzijn. a) Hun nieuw lichaam (de robot) wordt ontsluierd door de herinnering van de mooiheid van hun vroeger fysiek uiterlijk.

b) Tijdens hun nachtrust ontdekken zij dat hun dromen als een bestaande wereld overkomen. Een nieuwe realiteit. Zij ont- moeten daar elkaar onder para- dijselijke en perfekte condities. De New World landt uitein-

delijk op een jonge Aarde. Deze planeet is bevolkt met primitie- ve stammen. De goden uit de hemel (of noem ze robotmensen) zullen de inboorlingen ontmoeten, onderwijzen en zelfs bevruchten via kunstmatige inseminatie. Maar kapt. Saunders wilt nog verder gaan. Hij stelt een twee- de hersentransplantatie voor. Deze keer van robotmens naar in- boorling. De bemanning neemt dit niet. En zelfs Hawkins re- volteert en schakelt de kapitein uit. Na een lange periode van hulpverlening aan de inboorlingen besluiten de halfgoden de stam te verlaten. Zij willen in af- zondering en vrede sterven. De New World blijft achter als een tempel van kennis. Een geschenk voor de nieuwe generatie. De genetische schakel van de homo sapiens is niet verbroken. Zij zullen niet vergeten worden. Harry en Lorraine zoeken een mooie pleisterplaats om hun laatste levensjaren door te bren- gen. Zij beklimmen een heuvel en ontdekken het goeden strand uit hun dromen. De utopie is werkelijkheid geworden. Dit boek is veel eenvoudiger dan de "Jesus Incident/Heiland" van Frank Herbert. Het leest ook veel vlotter. De MASTER computer is hier geen inspire- rende eenheid, maar enkel een bereidwillige databank. Het kwaad uit zich hier onder de vorm van Saunders. Nochtans zal zijn strenge hand hen tot halfgoden maken. Wanneer de groep tot het besef komt dat het tweede experiment van de kapiteit onmenselijk is, zul- len zij op onverwachte, maar na- tuurlijke wijze goden worden.

BESLUIT : u hebt wel gemerkt dat doorheen de hele serie "mo- derne mythologie" de moralist in mij bleef leven. We dienen el- ke dag beslissingen te treffen. Zowel in de kleine en de grote dingen van het leven. Gelukkig

32

is onze persoonlijkheid niet ge- netisch vastgelegd. Ook zijn we van hogerhand niet in een dwangbuis gestopt. Wij staan aan het roer van ons leven. Wij sleutelen aan de maatschap- pij van morgen. Maar alles is niet zo een- voudiq gebleven. Velen zijn ver- leid door onze gouden eeuw met veel hardware, luxe en andere zoethoudertjes. De Oorspronke- lijke Levensfilosofie is zoek geraakt. We zijn pseudo-intel- lectuelen en vak-idioten gewor- den. We worden volgepropt met logica en agressie. Ons ver- waand intellekt geraakt niet door het oog van de naald. De angst voor de dood en een mogelijk leven in het hierna- maals bijt zich bewust of onbe- wust in onze geest. Voor sommi- gen onder ons het schrijven van een Utopische roman dan een kort- stondige uitweg naar het betere. Het utopisch denken vormt een alternatieve en futuristische moraal. Misschien reikt deze vorm van de literatuur wel naar de werkelijkheid van het metafy- sische. Het doorbreken van de sluier is voor mij zeer eenvou- dig en vrij conventioneel.

Christus heeft het kruis achter zich gelaten. Hij heeft de dood overwonnen. Hij is opge- staan en naar de Vader terugge- keerd. Ik (en iedereen) kan met een gerust geweten (?) op het be- loofde Millenium wachten. DON'T PANIC ! Ik hoop dat niet iedereen door het raam gesprongen is bij het lezen van deze woorden. Men hoeft zich nu ook niet elke microseconde van zijn leven zijn hoofd te breken. De mens is hier om vreugde te kennen. Er is ook tijd voor ontspanning! Neem een leuk boek en laat je wegglijden ... Essef is er meestal om gewoon gelezen te worden. Ik hoop dat je dan "als ware op arendvleugels ge- dragen wordt" naar de goddelij- ke continenten van de geest. "Infinite imagination has infinite horrors, too. Poets turn their nightmares to words. With gods, dreams take on sub- stance and live on their own." Frank Herbert/Bill Ransom "The Jesus Incident." (Berkley SF Berkley Books, New York.) of "Helland." (BRUNA). George Tuffin (C) 1981.

33

Deze lieve Britse dame vormt een onderdeel van het Jong Talent in Engeland. Onze Pro- gressef redacteur reisde naar Faringdon (nabij Oxford) om eens met Dorothy te praten. Samen met Vic, haar echtgenoot en hun dochtertje Anna Marie wonen zij in een klein maar knus honderdjarig oud huisje in "Cadels Row"; een smal steegje. Dorothy is zesendertig jaar oud en heeft zich enkele jaren geleden aan het schrijven gezet. De familie Davies kwam oorspronkelijk uit het drukke Londen. Door omstandigheden brachten zij enkele jaren in Spanje door. Daar leerden zij het rustige leven van het platte- land kennen. Maar ook ontdekten zij de Spaanse wijn en de Europe- se keuken. Nu zijn ze terug in Engeland en zochten een rustig huis buiten de grote stad. Zij vonden hun nieuwe woonst in Faringdon. Een dorpje dat bekend is om zijn grote markt. Dorothy leest al twintig jaar Essef. Twee jaar geleden begon ze aan haar eerste SF-ver- haal. Ze bleef hard doorwerken. Via de BSFA kreeg ze adressen los van SF fans in Nederland en België. Ze onderhield een cryp- tische briefwisseling met Guido Eekhaut en met Roelof Goudriaan. Ze stuurde haar verhalen naar

Progressef en Orbit. Ze schreef sprookjes voor kinderen en fanta- sy/SF voor volwassenen. Meestal schrijft zij zeer zwarte verhalen over mistoestanden in de nabije toekomst, W.O.-3 en de laatste mensen die er dan zullen rond- lopen. George aanvaardde twee verhalen van haar : SANCTUARY en THE KILLING. Dorothy wordt ook mede- werkster van het nieuwe (piepjonge) Britse SF-blad "EXTRO". Maar zij houdt er ook andere hobbies op na : muziek, vooral popmuziek o.a. "Dire Straits"., boetseren en doodge- woon huisvrouw en moeder spelen. Duidelijk een jonge kracht waar we nog meer van zullen horen ! De vertaling is van Paul Torfs. Heiligdom, toevluchtsoord, asiel : deze termen zijn van belang in dit kort verhaal. Het deed mij even terugdenken aan de oude zwart/wit film "I Confess". Hier speelt Montgommery Clift de rol van een katholiek priester. Men wordt geconfronteerd met het biechtgeheim en het recht tot asiel. Een priester blijft een mens. En iedere mens heeft zijn onvolmaaktheden. Welke onvolmaaktheden ? Dat is nu de sleutel van dit verhaal. Je moet het zelf maar eens lezen ...

34

"Daar gaat hij !" De kreet ontsnapte uit een honderdtal keelgaten en versmolt in een lange samengebalde echo die de oren pijnigde en het hart verlamde van angst. daar gaat hij daar gaat hij daar gaat hij daar gaat hij daar gaat Darn rende. Hoofd gebogen, zijn armen gingen op en neer en zijn voeten ploften over de nutteloze rol- paden zo snel als zijn angst het toeliet. Bonzend dreunde zijn hart tegen zijn ribben en probeerde alzo de allesover- heersende angst te bedwingen die door zijn lichaam raasde en die elke cel in zijn spier- weefsels aanzette tot een uiter- ste krachtinspanning om te ont- snappen. De menigte en de Be- wakers naderden zo dicht dat hij bijna de verschroeiende hitte kon voelen van de laser- stralen die tot op het merg door zijn vlees zouden branden en hem de dood brachten temid- den een schreeuwende razernij. Darn liep. Blindelings door een steeg van keten met plastic muren naar het Kwartier der Armen waar de bewoners de Bewakers haatten en wisten hoe zich er- voor te verbergen. Hij rende

als een opgejaagd dier, openge- sperde ogen wanhopig zoekend naar een krot, een hol of enig ander toevluchtsoord. "Hier !" Een arm remde Darn in zijn ren en ramde hem tegen een plas- tic muur van een vuile keet, waardoor hij bijna zijn even- wicht verloor, waarna hij bedol- ven werd onder een onvoorstelba- re troep vuilnis. Hij stond bevend naar adem te snakken die hortend in zijnlongen schoot terwijl hij probeerde het klop- pen van zijn bloed in zijn her- senen te stillen. "Bedankt vriend." Darn bekeek de man die hem tegenhield en hem enige momenten respijt bezorgde. Hij staarde in het pafferige gelaat bezaaid met gebarsten bloedvaatjes als- of het een wegenkaart betrof. Merkte de door alcohol geteis- terde ogen en zag daarin hoe schraapzucht medelijden overwon. "Heb je geld bij?" blafte de stem hem toe met een rauw- heid die bij het geschonden ge- laat paste terwijl de ogen be- geerte vlamden. Darn dacht lang na over de kristallen armband die hij on- der zijn mouw verborgen hield. Buiten stopten de rennende voe- ten en verwijderden zich. De Bewakers wachtten, speurden in het rond; men beweerde dat ze

35

nog nooit een slachtoffer ver- speeld hadden. Darn was daarvan overtuigd. De man lachte. "Hun belo- ning is meer nabij dan de jouwe, vriend." Hij wou de toets in- drukken die de sirene deed loei- en maar Darn besprong hem en wierp hem tegen de grond. Darn beukte met zijn hoofd in een glazen beeldhouwwerk. Hij bloed- de uit verscheidene wonden. Hij wierp een hopeloze blik achterom en baande zich een weg door de ingedeukte wanden in een andere steeg. Een ogenblik bleef hij aarzelend staan, wasde man dood ? Wat maakte het ook uit, één of twee moorden, zijn lot bleef ongewijzigd tenzij hij kon ont- snappen. Deze ruwe, enge stra- ten leken identiek, de plastic wanden slorpten alle geluid op en brachten zijn gevoel van richting de war. Waarheen ? "Wat doe jij hier, lieverd ?" De stem was ruw en diep. Een walm van parfum veroorzaakte een onbedwingbare aantrekkings- kracht. Darn draaide zich om en staarde in wereldmoede ogen van de vrouw die in de deurope- ning stond. Hij tastte haar vluchtig af met zijn ogen en nam haar donkerrode haar in zich op, haar opgelapte kleren en afwachtende doch uitnodigende houding. "Ik zoek ... zoek een schuilplaats." Het had geen zin te liegen want het lag er vin- gerdik op dat hij niet tot dit Kwartier behoorde. Zijn onbe- rispelijk pak en de overdadige juwelen verraaddenzijn afkomst. "Kom binnen." Kort, bruusk, een stem die geen tegenspraak duldde. Een laatste blik achterom en Darn volgde haar in de keet. Ze sloot de deur en ertegen leu- nend bekeek ze hem onderzoekend. "Zo ... jij bent er de oor- zaak van dat ons Kwartier verge-

ven is van Bewakers." "Ja,het spijt me moest ik iemand ongemak hebben bezorgd. Voor mij is het helemaal onaan- genaam." "Dat geloof ik. Wat bracht al die Bewakers op de been voor een massale jacht ?" "Ik doodde mijn vrouw." Met opgetrokken wenkbrau- wen keek ze hem verbaasd aan, haar diep-paarse ogen drukten angst en shock uit. Darn her- kende deze uitdrukking en hield zijn afstand. "Ik zal je niet kwetsen. Ik ben geen doder. Ze was ... met een ander." Pijn, leed, angst en ver- moeidheid overmanden hem en deden hem neerzijgen op de vloer. Hij hield zijn hoofd tussen zijn handen. Ontroerd knielde ze naast hem. "Hier ben je veilig voor enkele minuten want je kwam langs een achtersteeg. Ze ver- loren je spoor even, laat me kijken of ik je kan helpen." "Waarom zou je me helpen ?" "Ik zou alles doen om ie- mand uit de klauwen van de Be- wakers te redden." Afkeer klonk in haar diepe stem. "Ze zijn zo geprogrammeerd dat ze eerst doden en daarna pas vra- gen stellen." "Robotten," mompelde Darn en hij rilde bij de herinnering aan het moment waarop de Bewa- kers zijn misdaad gewaar werden en de achtervolging inzetten. In zijn verbeelding zag hij terug zijn gevaarlijke vlucht lans de buitenkant van zijn flatgebouw, grijpend en klauwend naar elke voet- of handsteun langs de bijna spiegelgladde muur naar beneden. Een afschu- welijk verminkte en dode Dar- leen op de kristallen mozaïek- vloer achterlatend, zich zorgen

37

makend of haar bloed het inge- wikkelde mechanisme, dat de kristallen mozaïek bewoog, zou beschadigen. Die vloer had een maandloon gekost. "Ik weet niet hoe ik hier terechtkwam," zei hij, haar be- kijkend en zich afvragend wat een verwaarloosde vrouw zo aan- trekkelijk maakte. "Blind toeval, denk ik". Ze draaide zich om en drukte op een knop. Een paneel gleed ge- luidsloos weg en bracht een ver- zameling lompen en hoeden te voorschijn, opgehangen aan zelf- gemaakte haken. "Hier." Ze greep naar een gescheurde en be- schimmelde mantel. "Verberg dat mooie pak van je, ik zal je hel- pen wandelen in plaats van te rennen." "Bedankt." Darn stond langzaam recht terwijl alle spieren in zijn lichaam protes- teerden. Met moeite kon hij zijn ogen openhouden en hij ver- langde ernaar enkele uren, da- gen, weken te slapen om daarna te ontwaken, bevrijd uit deze nachtmerrie. Hij schudde wild het hoofd, Darleen was dood, hij moest zo snel mogelijk uit het volle daglicht verdwijnen. De jas voelde groezelig aan tus- sen zijn vingers, hij walgde maar het kledingstuk kamoefleer- de hem uitstekend. "Dank je voor je vriende- lijkheid." "Ik zou hetzelfde doen voor iedereen." Haar lange rode haren zwaaiden rond haar hoofd toen ze zich omdraaide. "Het is een schande dat ik je niet beter tot ontspanning kan brengen, de zaak is kalm vannacht. Waarschijn- lijk door al die Bewakers." Darn aarzelde maar nam toen toch de kristallen armband van zijn pols en gaf hem haar. "Dit zal je vergoeden voor de jas en het klantenverlies." "Dank je!" Ze nam de armband en leidde hem naar de

achterzijde van de hut. De panelen gaven vlot mee, deze uitgang werd meer gebruikt dacht hij terwijl hij de braakgrond betrad bezaaid met afval. "Ga," maande ze hem aan "rechtdoor, niet stoppen en met niemand praten, kijk voor. je uit, in dit Kwartier loopt men niet, stap behoedzaam en gedraag je zoals wij." De pa- nelen sloten zich terug en Darn keek misprijzend naar de beschim- melde jas en kale pols. Hij zuchtte. Misschien loonde het de moeite want zijn zilverige pak weerkaatste elk straaltje licht en dat zou de Bewakers zeker aantrekken. Hij overschouwde opnieuw de braakliggende grond die er verlaten en vernield bij lag; een stortplaats van het Kwartier voor al wat ongewenst, gebroken, besmet of vernield was. Zijn voorbijgaan joeg wolken insekten op. Hij wist niet dat zulke plaatsen bestonden, hij die o- verdaad en luxe had gekend in de Bovenstad. Hij haastte zich voorbij deze plek, bang mensen te ontmoeten in deze smeltkroes van menselijke wrakken en mis- lukkelingen, waar iedereen en alles aanvaard werd. Behalve een doder, dacht Darn, woedend, een vluchtende doder achtervolgd door Bewakers. Onderduiken be- tekende een zekere dood voor hem en zijn beschermeling. Hoe bleek het bestaan ook was, ge- vuld met wanhoop en eenzaamheid, vol armoede en honger, niemand wou afstand doen van dit leven. Een doder werd geholpen om hem zo vlug mogelijk te vergeten. Aan de rand van de vuilnisbelt aarzelde Darn om de weg rechts of links in te slaan. Hier heerste duisternis, dreigend be- wegende schaduwen, hier kon hij verkwanselen wat hij trachtte te redden : zijn leven. Hij trok de mantel nauwer om zich om zijn juwelen en opvallend pak te verbergen en koos kordaat

38

links, de ogen neergeslagen, uitkijkend voor gaten, afgesle- ten voetpaden, elke hindernis die hem zou kunnen doen vallen en blootstellen. Alles was stil. De drukte die hem in het e- legante Stadskwartier had achter- volgd was verdwenen zoals krin- gen op het water. De nachtrust was volledig, afwachtend, blijk- baar onbewoond hoewel vol van verwittigingen, vermeende ritse- lingen en bewegingen. Verder, dacht hij steeds maar opnieuw, altijd verder. De herinnering aan de moord, de vlucht, het rennen, zwakte af en hij wenste zichzelf geluk omdat hij tot dusver de Bewakers had weten te verschalken. Bewakers die geprogrammeerd waren om te doden. Elke mens kon een robot misleiden. Hij kon zich nog net be- dwingen om niet in lachten uit te barsten terwijl hij besefte dat verborgen oren het minste geluid opvingen, de minste be- weging werd geregistreerd in duistere schaduwen. De paniek maakte plaats voor zijn weerge- vonden vertrouwen. Een schuiloord, een toe- vluchtsoord moest hij vinden. In vergeten hoeken van zijn ge- heugen zocht een oude herinne- ring de oppervlakte van zijn bewustzijn. De gedachte ver- dween weer terwijl hij zich concentreerde op zijn einde- loze zwerftocht. Opnieuw werd hij geplaagd door de gedachte die zijn volle aandacht opeis- te, plukte aan zijn hersenen, verdween weer, stoorde hem. Asiel. Ergens moest er een plaats zijn waar men hem niet kon, mocht weigeren waar hij onschen- dbaar was voor alles en iedereen, zelfs voor de Bewakers. De koele nachtluchtjes trokken aan de slippen van zijn

jas net of men wou hem bloot- stellen aan de Argus-ogen van de onverbiddelijke jagers. Darn greep de jas met beide handen krampachtig om zich heen, alsof het kledingstuk zijn enige bescherming was. Asiel ! Een kerk moest hem asiel toestaan. Maar waar in dit godverlaten oord vond hij een kerk ? Hij stopte, luisterde, keek, onwennige ogen doorboor- den de allesomringende duister- nis op zoek naar een toren, een portaal, enig teken dat de na- bijheid van een gastvrije kerk verried. Niets. Hij verloor zich terug in het donker en zette vermoeid zijn weg verder. Uitputting nam de overhand, gebood hem te rusten. Een stem verzekerde hem dat het geen kwaad kon als hij enkele ogenblikken tegen een muur rustte. Daar, dat portaal bood voldoende bescher- ming om zijn lichaam wat rust te gunnen. Stenen portaal ! Een kerk. Enkel een kerk bezat een portaal in deze plastic-wereld. Per toeval had hij zijn bevrij- ding bereikt. Opluchting bewelm- de hem. Zijn lichaam verdroeg het rechtopstaan moeilijk na zoveel paniek, rennen, vluchten en schuilen. De kerk was er om hem te ontvangen. Hij strompelde tot de zware poort en begon deze met zijn vuisten te bewerken. Iets vertelde hem dat iemand er was om hem binnen te laten, een priester, een vluchteling zoals hij, eender wie of wat. De vormeloze schaduwen die de kerk omhulden maakten zich los van hun omgeving en namen de vorm aan van de gevreesde Bewakers. "Coan Darn." De stem van de Bewaker was

39

koud en onpersoonlijk zoals de materie waaruit deze was opge- bouwd. "Je bent schuldig aan de moorden op Darleen Darn en Hugo Crysan. Op het vernietigen van leven staat de doodstraf." Sterven moest hij dus toch, dacht Darn terwijl hij harder op de deur bonsde met zijn be- bloede vuisten. Iemand, eender wie moest opendoen voor de lasers vuur spuwden. Hier moest men hem asiel verlenen.

Niemand kwam. Hij draaide zijn rug naar de deur, hulpeloos, hopeloos.

"Hoe wisten jullie me hier te vinden," fluisterde hij; de handen nauwlettend gadeslaan. In stilte bad hij dat iemand hem toch nog gehoord had en de deur opende terwijl hij achterover in de stenen koelte kon tuimelen.

"Alle vluchtelingen zoeken hier een schuilplaats."

"Ik dacht jullie te kunnen misleiden." Darn verloor de zwarte hand niet uit het oog, zag hoe ze zich opende zoals een dode-

lijke bloem in de morgenzon, een cirkel van bederf.

"Iedereen denkt dat."

De hand opende zich, de vlam ontstak en hij viel, schreeuwend,op de uitgesleten treden.

De Bewakers draaiden zich om, hun taak was volbracht.

De kerkdeuropende zich kreunend op een kier. De oude priester keek bedroefd naar het lichaam. Weer iemand die asiel zocht en weer hadden zijn oude benen hem niet vlug genoeg ge- dragen om op tijd de deur te openen. Vermoeid, gepijnigd, hij trok het lichaam binnen en liet het zacht op de stenen rusten. De gapende wonde scheen hem obsceen toe te lachen. Een traan viel op het verschroeide vlees. "Het spijt me vriend," mompelde de oude man, "het spijt me dat ik niet op tijd kwam. Ik kom nooit op tijd." Hij sloot Darn's ogen met verrimpelde, teder vingers. Hij draaide zich om en wendde zich naar het altaar om te bidden.

40

Producer Ivan Reitman (Animal House, Meatballs), director Jerry Totterton en Columbia Pictures wagen zich in het domein van "Heavy Metal". De tekenfilm wordt eind augustus gelanceerd in de USA. De cartoon bevat verschil- lende korte verhalen (1) TAARNA (Michael Gross) sword and sorcery (2) Harry Canyon (Dan O'Bannon) detective à la "Mall- tese Falcon", maar in het jaar 2035. (3) B17 (Dan O'Bannon) horror comic-strip-style. auteur : Peter Hyans (Capricorn I, Hannover Street, Busting) regisseur : Peter Hyans acteurs : Sean Connery (Federal Marshall O'Niel), Peter Boyle (General Manager Boyle), Fran- ces Sternhagen (dokter Lazarus) editing : Stuart Baird (Super- man, Omen, Altered states) SFX : Roy Field en het Intro- vision proces

(4) Captain Sternn (Berni Wrightson) met MAD allures Richard Corben verzorgde de ont- werpen voor de verschillende hel- den. Terwijl Angus McKie de achtergrondscenes schilderde. (5) Self landinq (o'Bannon - T. Warkentin). Ongeveer 18 landen hebben samengewerkt aan het projekt.

De animatie geschiedde in studios te Canada en Ergeland.

De soundtrack album zal Heavy Metal en New Wave groepen bevatten, o.a. : The Who, Dero, Stevie Nicks en Tom Petty, Blue Oyster Cult, Cheap Trick en Black Sabbath. muziek: Jerry Goldsmith (Alien) produktie : Alan Ladd Jr. Sean Connery, de Schotse akteur, bekend voor zijn karak- terrollen, is ook de eerste ak- teur die met succes James Bond (007) uitbeeldde. Nu speelt hij de hoofdrol in "Outland". Het verhaal lijk sterk op "High Noon", een klassieke western uit de vijftiger jaren. Toch is "Outland" geen Western. De

aktie is verlegd naar een mijnwer- kerskamp op Io, één van de manen van Jupiter. De rokende Colt is vervangen door een automa- tisch geweer met afgezaagde loop. CON-AM-27 is een heksen- ketel voor keiharde kerels en koelbloedige meiden. Men gaat op Io enkel werken voor de poen. Het is een extrapolatie van het soort avonturiers die op drij- vende boortorens samenhokken. Deze plaats wordt beheerd door de corrupte General Manager Sheppard. De politie eet uit zijn hand. Maar dan komt de nieuwe Marshall. Een harde rechtvaardige vent. Het wordt een volwassen SF-geschiedenis van de nabije toekomst. O'Niel ontdekt dat de arbeiders over- spoeld worden door drugs en corruptie. Sheppard besluit om de politiecommissaris uit te schakelen. Maar de eigenzinnige, koppige speurder gebruikt het geautomatiseerd informatie-net om op zijn vijanden te spionne- ren. O'Niel wordt bij zijn speurwerk geholpen door de vrou- welijke arts van CON-AM-27. Dokter Lazarus ontdekt de samen- stelling van de verslavende sub- stantie die de arbeiders tot "overwerk" aanzet en als neven- verschijnsel hen waanzinnig of dood achterlaat. Ook zal ze de harde "cop" behulpzaam zijn bij de "showdown". Want de huurdo- ders zitten O'Niel op de hielen. De marshall gebruikt al de ge- varen van de onmenselijke ruimte om zijn vijanden in de val te lokken. Connery is geen nieuweling in de SF en Fantasy prenten. Van "James Bond","Zardoz" en dan naar "Meteor". Sean legt zich geen grenzen op wat be- treft het film-materiaal dat hem aangeboden wordt. Zijn enige richtlijn is de volgende : "Als het stuk dramatisch geladen is, dan trekt het mij aan." Over de film vertelt hij : "Out- land is fundamenteel een pla- neetgebonden Space-opera.

O'Niel staat op de voorgrond en maakt gebruik van computers en andere hardware om zijn recher- che-werk af te handelen. De marshall is een toffe kerel. Ongelukkig heeft hij een grote mond.

Wat hem meestal in benarde si- tuaties brengt." In "Outland" werden kleur- eneffekten bereikt door roze en blauwe gels samen te voegen met fluorescerend licht. Een nieuw filmprocédé INTROVISION werd ont- worpen door John Eppolite. Het proces voegt akteurs samen met fotomateriaal, schetsen en mini- atuurtjes. De schaalmodellen : de kolonie en de ruimteschepen zijn op een schaal 1:200 gemaakt. Op het witte scherm lopen ac- teurs langsheen deze modellen alsof het reële bouwwerken waren. De vrouwelijk hoofdrol wordt gespeeld door Frances Sternhagen. Zij is een bekende toneelactrice in New York. Zij speelt de rol van Dr. Lazarus. De arts is een cynische en com- plexe figuur. Zij probeert haar oorspronkelijke zeer men- selijke gevoelens weg te bergen in een harde bolster. Het is de vrouw die het klaarspeelt om te overleven in het harde benauwde klimaat van Io.

41

42

Eddy C. BERTIN. De sluimerende stranden van de geest; verha- len uit het membraan-universum 1985-2300; omslagill. Chris Foss, omslagontw. Paul Groenen- daal. Utrecht; Aartselaar, Bruna, 1981. Eindelijk een verzameling van de korte verhalen die we kennen uit de periode 1973-1980 en die we gelezen hetben in magazines en pockets, zoals : Marabout, Progressef, SF Magazine, Gany- medes en Rigel. Het is een eerste supplement op de metageschiedenis van de mens in de membranen. Andere periodes van deze historiek beschrijft ECB in 'Eenzame bloedvogel' (Bruna, 1976) en in 'Het blind doofstomme beest op de Kale Berg' (in voorberei- ding). Er zijn natuurlijk wel wat overlappingen maar dat schaadt niet aan deze verhalen- bundel. De gehele geschiedenis zou tot 3666 moeten reiken. Ieder verhaal is best afzonder- lijk te lezen. 'Short stories' dus, zoals ik reeds zei ... maar toch veel meer. ECB waagt zich op het terrein van de imperiumbouwers. Hij schept zijn persoonlijk uni- versum steunend op de klassieke feiten/veronderstellingen ...

die hij duchtig op eigen crea- tieve wijze extrapoleert. De ontmenselijking van de mens door de wetenschap en de tech- niek. Het gebrek aan een heil- brengende sleutel. De wreedheid van de oneindige ruimte en de nietigheid van het schepsel dat wij mens noemen. Hij rekent af met de kernwapens en de che- mische oorlogvoering, beschrijft de post-Holocaust periode, duikt in de geestverruimende LSD-ex- perimenten die de mens vermin- ken. Ook zinsspeelt hij op de wrange evolutie van de K. gods- dienst. Iets dat hij vast van Heinlein en Bradbury heeft op- gepikt. Dun pakt ECB ook nog uit met een historisch over- zicht en een verklarend woord- register à la Frank Herbert. Om samen te vatten : de bundel bevat vier soorten gegevens : (1) historische documenten en wetenschappelijke verhandelin- gen; (2) harde spannende verhalen met ECB erotisme op de achtergrond; (3) space opera's met de nodige cynische en ontnuchterende op- merkingen; (4) gedichten of ballades. Niet dat alle verhalen hoogvlie- gers zijn. Maar er is voor iede- reen wat. Een aanrader voor het Vlaamse en Nederlandstalig ge- bied. Deze sf blauwdruk van ECB

43

biedt echter geen kantklare of geruststellende oplossing voor de toekomst van de mens. Chelsea Quinn YARBRO. Hazegrauw (False Dawn); vert. Ingrid Toth en Nan Lenders; omslag Poen de Wijs. Amsterdam, De Arbeiders- pers, 1980. 268 p., 385 F. De beschaving is in elkaar ge- klapt, niet door een plotse catastrofe zoals de bom of een exploderende kerncentrale, maar door een geleidelijke vergifti- ging van het ecosysteem, tot een dramatische grens overschre- den is. Twee mensen trekken door het puin van een wereld op zoek naar een mogelijk niet meer be- staande veilige plaats. Alweer een na-de-ramp-roman met een odyssee van de overlevenden ? Ja, maar toch wel meer. Aller- eerst knap geschreven en boei- end van begin tot einde. Ten tweede een sublieme tekening van de verhouding tussen twee mensen, die zeker niet onmid- dellijk egaal verloopt (en niet naar een happy-end wegglijdt). Gewoon een keigoed boek, wat mij betreft het beste dat de SFem-reeks ons gebracht heeft. Julien C. Raasveld 0ctavia E. BUTLER. De patroon- meester (Patternmaster); vert. Jean Schalekamp; omslag Poen de Wijs. Amsterdam, De Arbei- derspers, 1980. 188p., 340 F.

Of misschien wel ... in het volgende deel ... Een nogal klassieke roman over superieure mutanten, gewone mensen en Clayarks, tot beest- mensen gedegenereerde mutanten, die echter de Patronisten veel moeilijkheden bezorgen met her- ontdekte technologie. Het verhaal gaat over de strijd tussen broers om de opvolging van hun vader, Patroonmeester Rayal. Ik heb een beetje ge- huiverd bij de lezing. Opper- machtige Übermenschen, die door hun mentale krachten in één klap honderden andere wezens kunnen doden; het idee dat macht de sterkste moet toekomen (ten koste van zijn eigen broer als het moet) ... Ik kleef niet graag etiketten, maar ... Over- igens is het geheel nogal vlak en voorspelbaar, degelijk maar zonder hoogtepunten. Niet zo'n uitschieter dus, maar het is ook slechts de eerste roman van Oc- tavia Butler. Julien C. Raasveld Christopher PRIEST. Een zomer van altijd (An Infinite Summer) vert. Annemarie Kindt, omslag Dicky Groenendijk-Grimme. Bussum, Centripress BV, 1980. 168 p., fl 15,90 / 245 F. Christopher Priest is sedert

44

1966, toen hij in IMPULSE de- buteerde, constant doorgegaan met het brengen van oerdegelijke hoewel niet altijd tot de hoog- ste regionen behorende SF. Een enkele maal benadert hij die wel, zoals met zijn roman 'Omgekeerde wereld', waarvoor hij in 1975 de British Science Fiction Award kreeg, en ook sporadisch in zijn korte verha- len. Ook in deze bundel is afwisselend briljant en alleen maar stevig leesbaar werk te vinden. Het titelverhaal (Een zomer van altijd) behoort tot de eerste categorie - naast de bestaande werkelijkheid zijn er de ta- bleaux van bevroren tijd, men- sen en dingen die om niet nader genoemd redenen door de hallu- cinante 'bevriezers' uit de tijdstroom gehaald worden en bevroren (maar onzichtbaar voor de werkelijke wereld) wachten op een mogelijk ontwaken. In 'De hoeren' verschijnt de 'Droomarchipel', een eilanden- reeks in een door oorlog ver- scheurde wereld, die min of meer buiten de werkelijke strijd blijft (hoewel ?). Het verhaal zelf is een ware nacht- merrie, die herinneringen op- roept aan de surreële denkwe- relden van een Kafka of een Gombrovic. 'Van vandaag en morgen' behoort tot het leesbare maar minder werk van Priest. Het is een cliché-verhaaltje over een man die door de tijd springt en zijn jongere ik een zetje in de goede richting geeft. Alleen het idee van 'Fluxkanaal' waardoor men in een park naar vandaag en morgen kan gaan, heeft een zekere originaliteit, maar voor de rest is het alleen maar een herkauwen van wat bv. Heinlein dertig jaar geleden reeds deed.

'De ontkenning' brengt weer de wereld van de Droomarchipel, maar ditmaal speelt de hande- ling zich in het oorlogsgebied af, waar een tot dienstplicht gedwongen dichter zijn lieve- lingsschrijfster ontmoet en in opstand komt tegen de oorlog- voerende gevestigde orde. 'De beloerden' speelt zich dan weer op de Droomarchipel zelf af en is voor mij het beste ver- haal van de bundel. Door de oor- logvoerende partijen zijn minus- cule spionageapparaatjes ontwik- keld. De ontdekker daarvan heeft zich teruggetrokken op een eiland, waar zich ook een ontheemd volk bevind, dat een opmerkelijke manier heeft om pottenkijkers de moed te ont- nemen. Maar als het hoofdperso- nage via een geheime uitkijk- plaats een van hun rituelen be- spiedt komen er verrassende re- sultaten. Een aanbevolen bundel. Julien C. Raasveld Harlan Ellison Het nieuwe boek : "Blood's a rover" van Ellison wordt met vertraging afgeleverd. De au- teur had er veel aan verandert. Hij introduceerde een nieuw vrouwelijk hoofdpersonage. Ze heet "Spike" en lijkt een beetje op Han Solo. Ellison hoopt dat niemand hem nog een "vrouwenha- ter" zal noemen, nu hij deze heldin er in gestopt heeft. De cover wordt verzorgd door Michael Whelan. De pocket moet in september verschijnen bij ACE boeken.