Prof. dr hab. Zdzisław Wołk Uniwersytet Zielonogórski

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Aktywność i aktywizacja pozawodowa seniorów (II)

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Istota aktywności:

Potrzeba – motywacja – działanie…

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Potrzeba - odczuwany przez jednostkę stan braku czegoś, co w

związku ze strukturą organizmu, indywidualnym doświadczeniem

oraz miejscem jednostki w społeczeństwie, jest niezbędne do

utrzymania jej przy życiu, umożliwienia jej rozwoju, utrzymania określonej roli społ.,

zachowania równowagi psychicznej.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

oPotrzeby fizjologiczne (potrzeba jedzenia, potrzeba odpoczynku)

Potrzeby bezpieczeństwa (wyrażają się unikaniem tego, co może przynieść śmierć lub cierpienie, potrzeba zależności, potrzeba opieki i oparcia)

Potrzeby afiliacji (przynależności i miłości, akceptacji, afirmacji)

Potrzeby szacunku i uznania (potrzeba potęgi, potrzeba wyczynu, potrzeba wolności, potrzeba respektu i uznania innych, potrzeba dobrego statusu społecznego,potrzeba sławy, potrzeba dominacji)

Potrzeby samorealizacji (dążenie do rozwoju możliwości, dążenie do realizacji celu)

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Motywacja – stan gotowości istoty rozumnej do podjęcia określonego

działania, to wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i

fizjologicznych określający podłoże zachowań i ich zmian. To wewnętrzny stan

człowieka.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Procesy motywacyjne ukierunkowują zachowanie jednostki na osiągnięcie

określonych, istotnych dla niej stanów rzeczy, kierują wykonywaniem pewnych

czynności tak, aby prowadziły do zamierzonych wyników (zmiana warunków

zewnętrznych, zmiana we własnej osobie, zmiana własnego położenia). Jeśli

człowiek jest świadomy wyniku wykonywanych czynności, wówczas ten wynik

nazywa się celem. Proces motywacyjny składa się z zespołu pojedynczych

motywów.

Motyw - przeżycie pobudzające człowieka do

działania lub powstrzymujące go, lub przeszkadzające jego wykonaniu.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Aktywność można określić, jako potencjalną gotowość do działania, wyrażającą

się w różnych jego formach. Aktywność człowieka, przejawiająca się w formie

działań ma dwa główne źródła:

- w samej jednostce (potrzeby)

- otaczającym ją świecie (zadania).

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Wyróżnia się dwa rodzaje potrzeb: 1.wrodzone; 2.nabyte. Pierwsze powstają w oparciu o strukturę organizmu ukształtowana w procesie ewolucji i utrwaloną filogenetycznie (stąd bierze się ich zasadnicze podobieństwo u wszystkich gatunków). Drugie pojawiają się w toku życia osobniczego i kształtują się różnie w zależności od jego warunków.

Biologiczne potrzeby wrodzone ujawniają się, jako brak lub nadmiar czegoś, bez czego lub z czym utrzymanie się przy życiu jest niemożliwe. W wyniku rozwijających się

różnorodnych form działalności człowieka powstają nowe potrzeby, uwarunkowane społecznie, lecz kształtowane indywidualnie. Są to potrzeby nabyte, wyłącznie i typowo

ludzkie ze względu na treść przedmiotową i świadomościowy charakter.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Potrzeby powstają i realizują się w ścisłym powiązaniu z ogromnie

rozbudowanym doświadczeniem indywidualnym. Zakres tego doświadczenia

jest odmienny u rożnych ludzi i ma charakter indywidualny, niepowtarzalny.

Wywołuje to zróżnicowanie potrzeb, które odczuwają ludzie nawet wówczas, gdy

znajdują się w identycznych warunkach środowiskowych.

U różnych jednostek, te najbardziej pierwotne - biologiczne i te najwyższe -duchowe pojawiają się w różnych momentach, z różnym natężeniem i trwają krócej lub dłużej. W zróżnicowanym tez stopniu prowadzą do podejmowania.Zadania pobudzające do działania mogą być wyznaczone przez innych, aktualna sytuację lub przyjęte na zasadzie własnego wyboru. W każdej z tych trzech sytuacji zadania mogą stanowić motyw podjęcia działania, a gdy zostaną wykonane, zwykle szuka się czegoś nowego do realizacji.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Wraz z wiekiem zwiększa się trudność zadań, które człowiek musi czy chce realizować. Wymagają one coraz większej wiedzy, większych sprawności i wytrwałości. Zwiększa się także ich zakres. Podejmując i realizując zadania, pokonując trudności w ich wykonaniu, oceniając skutki swojego działania i naprawiając popełnione ewentualne błędy, człowiek doskonali własne działanie i samego siebie. W wykonywaniu działań związanych z podejmowanymi zadaniami jednostka może stawać się coraz bardziej sprawna i zdobyć mistrzostwo w określonej dziedzinie działalności, np. zawodowej czy kulturalnej. Zadania mogą być doraźne, lub długofalowe, wymagające poświęcenia wiele czasu i wykonania szeregu często powtarzających się czynności.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Zainteresowania jest to względnie trwała obserwowalna dążność do poznania

otaczającego świata, przybierająca postać ukierunkowanej aktywności poznawczej o

określonym nasileniu, przejawiająca się w selektywnym stosunku do otaczających zjawisk, co wyraża się w:

· dostrzeganiu określonych cech przedmiotów i związków, zależności między nimi, a także wybranych problemów;

· dążeniu do ich zbadania, poznania, rozwiązania;

· przeżywaniu różnorodnych uczuć (pozytywnych i negatywnych) związanych z

nabywaniem i posiadaniem wiedzy.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

2 aspekty zainteresowań:

1. Aspekt poznawczy zainteresowań - opiera się na pojęciach, wytworzonych w odniesieniu do dziedzin związanych z zainteresowaniami (pojęcia, które składają się na poznawczy aspekt zainteresowań, wywodzą się z doświadczeń dzieci, wiedzy wyniesionej z domu rodzinnego, szkoły czy też zdobytej za pośrednictwem środków masowego przekazu).

2. Aspekt afektywny zainteresowań - emocjonalne zabarwienie pojęć składających się na stronę poznawczą zainteresowań (przyjazne, pozytywne nastawienie wzmacniają, a negatywne, nieprzyjemne przeżycia związane z doświadczeniami mogą prowadzić do

negatywnych postaw. E. Hurlock

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Aspekt afektywny odgrywa większą rolę niż poznawczymi w motywowaniu działań. Pozytywne zabarwienie emocjonalne danego zainteresowania wzmacnia je i wzbudza większą motywację do przejawiania go w działaniu. Negatywne zabarwienie emocjonalne wywiera przeciwny skutek. Dochodzi wtedy do znudzenia, osłabienia motywacji lub do działania zagrażającego dobremu przystosowaniu psychicznemu i społecznemu.

Należy zwracać szczególnie uwagę na kształtowanie dodatniego zabarwienia zainteresowań niż na aspekt poznawczy.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Formy aktywności:Podróż w sensie dosłownym. Podróżowanie, poznawanie świata, ludzi, obiektów, przyrody, innych kultur. Refleksyjność wynikająca z doświadczeń dotychczasowych. Podróż w czasie – przenoszenie się do przeszłości, do określonych okresów życia lub wydarzeń. Odtwarzanie przeszłości w refleksji doczasowej. Podróż przez życie – retrospekcja przekrojowa przez całe życie. Narracja, wywiad, rozmowa, opowiadanie. „Moja szafa” – zebrane drobiazgi mniej ważne i bardziej ważne. Ich znaczenia, wspomnienia.Edukacja – podtrzymanie ciekawości poznawczej. Nabywanie nowej wiedzy, rozwijanie dotychczasowej, związana z własnymi zainteresowaniami lub z chęcią pełniejszego rozumienia zmieniającego się świata.

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Poradnictwo – udzielanie porad w następstwie własnych doświadczeń życiowych, rodzinnych i zawodowych. Obarczone tempem zmian i często małą przydatnością doświadczeń własnych. Konieczne jest lizenie się z tą ograniczonością. Nie wyklucza jednak rozważnego doradzania.Wolontariat – pomoc bezinteresowna, gotowość wsparcia w następstwie własnych doświadczeń. W niektórych przypadkach niezastąpiona z uwagi na doświadczenia własne.

Inne: mentorstwo, coaching, aktywność społeczna, ekonomia społeczna, sąsiedztwo, ochrona zdrowia, miłośnictwo i kolekcjonerstwo, pamiętnikarstwo

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

dziękuję, to już koniec…