PROF. DR. CAHİT KAVCAR’IN

HAYATI, ESERLERİ,

EDEBİYAT VE TÜRKÇE

EĞİTİMİNE KATKILARI

HAZIRLAYAN : MERVE YILMAZ

DANIŞMANI: PROF. DR. NURETTİN ÖZTÜRK

YAZMA YÖNTEMİ Tez konusunun belirlenmesinin ardından

araştırma metodu olarak şunlar belirlenmiştir:

Kütüphane araştırması Genel ağ kaynakları Gözlem Görüşme

Elde edilen bilgiler, daha önce hazırlanan taslağa göre düzenlenerek, yönergeye uygun bir anlatım biçimiyle yazıldı.

TEZİN YAZILMA AMACI-1 Prof. Dr. Cahit Kavcar, öğretmen okulunu

kazandığı andan günümüze dek öğretmenlik mesleği ile yoğrulmuş bir insandır. Hayatını Türkçeye, onun doğru kullanımına ve öğretilmesine adamıştır. Bu yolda onlarca bilim insanı da yetiştiren Sayın Kavcar’ı onun gibi mesleğine aşık, idealist, estetiğe önem veren, sanatsever, vatanperver, anadilini ve edebiyatı koruyan ve bunların yücelmesi için çalışan meslektaşlarına tanıtmak, onları mesleklerine daha da özendirmek çalışmanın başlıca amaçlarını oluşturmaktadır.

TEZİN YAZILMA AMACI-2 Cahit Kavcar yüzlerce makale, onlarca kitap

yayımlamıştır. Çok farklı sempozyumlarda değişik konularda bildiriler sunmuştur. Onlarca öğrenciye tez danışmanlığı yapmış, çeşitli konuların araştırılmasını sağlamıştır.

Kavcar’ın Türkçe ve edebiyat eğitimi, öğretim yöntemleri gibi ana konuların yanında biyografik çalışmalar, sanat, estetik, müzik, yabancı dille eğitim, öğretmen yetiştirme… gibi daha pek çok konuda çalışmalar yapmış ve yaptırmış olması onun bilgi dağarcığının ne denli zengin ve geniş bir yelpazeye sahip olduğunu gösterir. Bu kapsamlı çalışmalara sahip olan, adına çalıştay düzenlenen bir bilim insanını anlamak, anlatmak ve ölümsüzleştirmek gerekir.

TEZİN YAZILMA AMACI-3 Kavcar’ı seven, onun çalışmalarını ilgi ve

saygı ile takip eden yüzlerce kişinin, kendisinin detaylı yaşam öyküsüne, mesleğine ve çeşitli kavramlara dair bakış açısına, yaptığı ve yaptırdığı yüzlerce çalışmaya topluca ulaşmak, araştırmamızın bir diğer amacıdır.

TEZİN ÖNEMİ Yokluklar, olanaksızlıklar içinde büyümüş

bir gencin azimle ve mesleğe olan aşkıyla kendi alanında varabileceği bu son nokta yalnızca öğretmenlerce değil, başarı ilkesine önem veren herkesçe takdire değer bir durumdur. Bu tez, bir başarı hikayesini anlatması açısından da ilham vericidir.

TEZİN ÖNEMİ Cahit Kavcar, alan yazınında ilkleri

gerçekleştirmiş bir isimdir. Bu çalışmada da kendisinin bu eserleri incelenmiştir. Kavcar’ın eserlerinde belirttiği önemli konulara, topluca ve özet niteliğinde ulaşmak mümkündür.

TEZİN ÖNEMİ Tez yazım aşaması boyunca

tanımadığım, Cahit Hoca’yı seven birçok kişi beni arayıp böyle bir çalışmadan memnun olduklarını, sonucu ilgiyle beklediklerini belirttiler. Karşılaşılan bu samimi ve ilgili tutum, böyle bir tez çalışmasının önemini de ortaya koymuştur.

TEZİN YAZILMA SÜRECİ Konu belirlendikten sonra yukarıda

belirtilen araştırma yöntemlerinin uygulanması uygun görüldü. Denizli’de yaşamadığım bu süreç içerisinde ilk önce web taraması yaptım. Buradan Kavcar ile ilgili edinebildiğim her belgeyi değerlendirdim.

Ahmed Hamdi Tanpınar’ı anlatan Kültür Yayınları’ndan çıkan kitabı, İnci Enginün Kitabı, Zeynep Kerman Kitabı, bu çalışmaya benzer nitelikte olan Feyza Hepçilingirler’in anlatıldığı yüksek lisans tezi gibi eserleri inceledim.

TEZ YAZILMA SÜRECİ Üçüncü aşamada Ankara Üniversitesi

Eğitim Bilimleri Fakültesi’ne gözlem ve görüşme yapmak için gittim. Burada Kavcar’ın kısa süre de olsa insan ilişkilerini ve samimi, naif tavırlarını gözlemleme şansını elde ettim. Kendisi ile birinci ağızdan görüşmeler yaptım. Bulunması neredeyse imkansız olan kaynaklara erişmemi sağladı. Kendisinin makaleleri, öğrenci listesi… gibi.

TEZİN YAZILMA SÜRECİ Dördüncü aşamada edindiğim

kaynakları incelemeye, değerlendirmeye ve özetlemeye başladım. Makalelerin özetini yaparken, kitaplarını tanıtma yoluna gittim. Türkçe Öğretimi adlı yapıtını bu alanda yazılmış Demirel’in ve Yıldız’ın eserleri ile karşılaştırma yoluyla değerlendirdim.

TEZİN YAZILMA SÜRECİ Hoca’nın yönettiği tezleri düzenleyip,

özet halinde vermeye çalıştım. Bundaki amaç, özellikle çalıştay kitabında, Hoca’nın öğrencisi olmaktan gurur duyuyoruz diyen kıymetli öğrencilerinin çalışmalarını da duyulan saygıyı göstermek ve Kavcar’ın yönettiği tezlerin niteliğini ve çeşitliliğini ortaya koymaktı.

Katıldığı bilimsel toplantılar ve buralarda sunduğu bildiriler toplanarak teze aktarıldı.

TEZİN ÖZETİ Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır.

Önsöz kısmında çalışmayı meydana getiren öğrencinin Kavcar’a ve tez sürecine ilişkin kişisel duygu ve düşüncelerine yer verilmiştir.

Birinci bölüm “Biyografi” başlığı altındadır. Bu başlıkta Kavcar’ın ailesi, yaşadığı çevre, öğrencilik yılları, üniversite yaşamı, öğretmenlik anıları, akademik kariyeri bu alanda yaptırdığı tezler, yazdığı kitaplar, makaleler ve katıldığı bilimsel toplantılar anlatılmıştır.

İkinci bölüm “Yaşam ve Düşünceler Karşısında Cahit Kavcar” başlıklıdır. Burada, Kavcar’ın düşünce ve kifir dünyası, karşıt düşünceye bakışı, edebiyatın değeri, eğitimin insan yaşamındaki yeri, Batılılaşma ve Çağdaşlaşmanın önemi, Atatürk’ün çağdaşlaşma sürecindeki yeri ve önemi, yaşama dair çeşitli kavramlar karşısındaki düşüncelerine yer verilmiştir. Karşıt düşünceye bakışını ve çeşitli kavramlar etrafındaki görüşleri kısmını yazarken Kavcar ile yaptığımız söyleşiden faydalandık. Diğer alt başlıklar ise kendisinin yapıtlarından derlenerek yazılmıştır.

Üçüncü bölüm “Türk edebiyatına ve Türkçe eğitimine katkıları” başlıklıdır. Bu bölümde sanata ilişkin görüşleri, Türkçe eğitimine katkıları, öğrencilerinin isim listesi, hakkında yazılanlar ve son olarak öz değerlendirme kısmı yer almaktadır. Hakkında yazılanlar bölümünde Kavcar’la ilgili yayınlara yer verilmiş ve çalıştay kitabında notlar düşülmüştür. Prof. Dr. Cahit Kavcar Türkçe Eğitimi Çalıştayı, Hoca’mızı tanımaya ve anlamaya yardımcı olacak güzel bir kaynaktır. Çünkü kendisine dair söylenenler ağız birliği edilmişçesine eş değer ve kıymetlidir. Biz de çalışmamızda ona dair söylenmiş güzel ifadelere yer verdik.

Öz değerlendirme kısmında Cahit Hoca’m ile yaptığımız söyleşiden notlar yer almaktadır. Kendisine sorduğum kimisi özel sorulara dahi gülümseyen yüz ifadesi, babacan ses tonu ve samimi tavrıyla cevaplar vermiştir. İşte bu kısım, bu soru cevaplarım bireşiminden meydana gelmektedir. Bu bakımdan oldukça içtendir. Çünkü Kavcar, geride bıraktığı yaşantısını nasıl hatırladığını samimiyetle anlatır.

Sonuç kısmında ise yine Hoca’ya dair şahsi görüşlere ve tezin içeriğine kısaca yer verilmiştir.

Ekler kısmında Kavcar’ın kimi okul notlarına, diplomalarına ve fotoğraflarına yer verilmiştir.

SONUÇ Dünyada da Türkiye’de de öğretmenlik ve

akademisyenlik mesleğinin doruklarına çıkmak uzun ve zor bir süreçtir. Prof. Dr. Cahit Kavcar, bu süreci başarılı bir biçimde tamamlamıştır. KAVCAR’ın emek verdiği alanlar Türkçe Eğitimi, Türk Dili ve Edebiyatı, Güzel Sanatlar Eğitimi, Yeni Türk Edebiyatı gibi alanlarda yoğunlaşmaktadır.

Bu çalışma bir yanıyla öyküleyicidir. Bir köylü çocuğunun öğretim basamaklarını düzenli ve azimli biçimde çıkmasını, meslek yaşamında istikrarlı biçimde yükselmesini anlatır. Dolayısıyla biyografik özellikler taşır.

Kavcar örneği yokluk içinde dahi olsa, bir kişinin

başarmaya olan inancının ve çalışmalarının, onu mesleğinde zirveye çıkardığını gösterir.

Çalışmada biyografiye konu olan kişinin yaşam ve düşünceler karşısındaki görüşleri analitik olarak ele alınmaktadır. Dolayısıyla çözümleyici ve açıklayıcı özellikler taşır. Aynı zamanda tezde betimleyici bölümler de bulunmaktadır. Kavcar’ın yaptırdığı çalışmalar ve mesleğine katkıları betimleyici tarzda ortaya konulmaktadır. Neredeyse tezdeki bütün veriler ilk elden kaynaklara ve Kavcar’ın kendisine dayanmaktadır. Bu yüzden de röportaj özelliği taşımaktadır.

Tezi yazan bu çalışma süresince Kavcar’ın kişiliğinde ve hayat sürecinde örnek bir kişinin öyküsüne tanık olmuştur. Dengeli, uyumlu ve başarılı bir hayatın nasıl ele alınacağını öğrenmiştir.

Tezin, alanına ne kattığına gelince; öncelikle Türkçe

eğitiminin yalnızca bir dil öğretimi sorunu olmadığı, öğretmenlik mesleğinin inceliklerini bilmeyi gerektirdiği güzel sanatların Türkçe öğretiminde iç içe olduğu, edebiyat birikim ve zevkinin Türkçe öğretimine derinlik kattığı, bir bilim adamının başarılı olabilmesi için çeşitli alanlarla etkileşim içinde başarılı olabileceği görülmüş ve gösterilmiştir.