Problemy zarządzania wiedzą związane z modernizacją … · 2016-10-03 · EURO 2012TM oraz...
Transcript of Problemy zarządzania wiedzą związane z modernizacją … · 2016-10-03 · EURO 2012TM oraz...
ANITA FAJCZAK-KOWALSKA
PROBLEMY ZARZ�DZANIA WIEDZ� ZWI�ZANE Z MODERNIZACJ�
INFRASTRUKTURY KOLEJOWEJ PRZED EURO 2012
Streszczenie
W artykule przedstawiono zagadnienia zwi�zane z zarz�dzaniem wiedz�. Uka-zano Master Plan jako narz�dzie monitoruj�ce post�py inwestycji zwi�zanych z EU-RO 2012 ze szczególnym uwzgl�dnieniem infrastruktury kolejowej. W tabelach za-prezentowano przykłady głównych projektów realizowanych na potrzeby EURO 2012. Zwrócono równie� uwag� na problemy w realizacji zało�onych projektów oraz uwypuklono kwestie zwi�zane z przepływem informacji o inwestycjach. Poruszono równie� problem przygotowania systemów informatycznych wspomagaj�cych proce-sy zarz�dzania kolej�.
Słowa kluczowe: infrastruktura kolejowa, EURO 2012, Master Plan, zarz�dzanie wiedz�, systemy informatyczne
1. Wst�p
Zarz�dzanie wiedz� to sfera, który coraz cz��ciej zostaje przywoływana w kontek�cie
współczesnych działa�. Skuteczne funkcjonowanie na rynku zmusza obecne organizacje do
sprostania nowym wyzwaniom i zwrócenia szczególnej uwagi nie tylko na sprawne zarz�dzanie
standardowymi czynnikami produkcji, ale tak�e na rosn�c� rol� czynników niematerialnych, w tym
przede wszystkim informacji oraz wiedzy. Zdaniem firmy konsultingowej Deloitte & Touche
zarz�dzanie wiedz� to systematyczny, zorganizowany proces ukierunkowany na wykorzystanie
wiedzy zgromadzonej w firmie przez zbieranie, weryfikacj�, przechowywanie i upowszechnienie
wiedzy poszczególnych pracowników oraz zasobów wiedzy zgromadzonych w firmowych
archiwach. Słu�y on poprawie wyników, podnoszenia kompetencji, zwi�kszenia szybko�ci działania,
wydajno�ci i rentowno�ci. Ponadto proces zarz�dzania wiedz� pozwala przekształca j�w podstawowy kapitał wiedzy danej firmy.
Warto w tym kontek�cie skupi si� na prezentacji Master Planu jako przykładu transferu
i dzielenia si� wiedz�. Master Plan to harmonogram zawieraj�cy projekty infrastrukturalne zwi�zane
z UEFA EURO 2012TM
. Dzi�ki temu narz�dziu mo�liwe jest bie��ce �ledzenie post�pu w pracach
zwi�zanych z przygotowaniem wszelkich inwestycji do mistrzostw w 2012 roku. Aktualizowane
dane pokazuj� stan modernizacji lotnisk, autostrad, infrastruktury kolejowej, w tym informacje, czy
dany projekt jest w fazie projektowania, realizacji, czy wyst�piło opó�nienie lub został on ju�zrealizowany. W harmonogramie znajduje si� równie� lista projektów, które zostały wycofane
z Master Planu. W przypadku inwestycji kolejowych cykliczne uzupełnianie danych o bie��cym
stanie projektów, prezentowane w formie elektronicznej stanowi swoiste uzupełnienie systemów
informatycznych u�ywanych w zarz�dzaniu kolej�, o czym b�dzie mowa w dalszej cz��ci
niniejszego opracowania.
43
Harmonogram ka�dego z projektów to szczegółowy plan działa� obejmuj�cy perspektyw�czasow� od 1 stycznia 2008 roku a� do chwili zako�czenia danego projektu. Warto przy tym
zaznaczy , i� znacz�ca cz�� projektów zacz�ła by realizowana przed wy�ej wymienion� dat�, a niektóre z nich s� wdra�ane ju� od kilku lat. Uznano jednak, i� analiza tak du�ego odcinka
czasowego nie jest konieczna. Decyduj�c si� na monitorowanie inwestycji skupiono si� przede
wszystkim na tych projektach, które maj� by sfinalizowane przed terminem mistrzostw i jako punkt
wyj�cia, identyczny dla wszystkich projektów, przyj�to pocz�tek 2008 roku. Wobec powy�szego
stopie� zaawansowania projektów w Master Planie ukazuje post�py prac w zakresie wy�ej opisanych
harmonogramów, nie odnosz�c si� do tych dokona� w projektach, które zostały uczynione przed
wyznaczon� dat� pocz�tkow�.
2. Struktura Master Planu
Wszystkie projekty podzielono na kategorie główne: sze� miast (Miasta Gospodarze UEFA
EURO 2012TM
oraz Chorzów i Kraków), a w nich stadion, transport miejski i lotnisko, transport
kolejowy, lotniska wspomagaj�ce a tak�e transport drogowy. Znaczenie ka�dego projektu zostało
okre�lone z punktu widzenia sprawnego przygotowania imprezy mistrzowskiej oraz obsługi
transportowej tego wydarzenia. Z tego wzgl�du wprowadzono podział projektów na kluczowe,
wa�ne oraz pozostałe.
Inwestycje rozpisano na dwie kluczowe fazy: przygotowania i realizacji. W skład pierwszej
z nich wchodz� nast�puj�ce działania: otrzymanie prawa dysponowania nieruchomo�ci� na cele
budowlane, uzyskanie decyzji administracyjnych odnosz�cych si� do: �rodowiskowych
uwarunkowa� zgody na realizacj� przedsi�wzi�cia, warunków zabudowy i zagospodarowania
terenu/decyzji lokalizacyjnej, opracowanie studium wykonalno�ci projektu, przeprowadzenie
procesu wyboru projektanta, sporz�dzenie projektu budowlanego, otrzymanie pozwolenia na budow�(lub te� zezwolenia na realizacj� inwestycji drogowej), zagwarantowanie odpowiedniego
finansowania oraz wybór wykonawcy robót. Faza realizacji dotyczy zada� składowych: wykonania
robót i dostaw, wykonania testów odbiorowych oraz podpisania protokołu odbioru a tak�e uzyskania
pozwolenia na u�ytkowanie.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 53, 2011
Anita Fajczak-Kowalska Problemy zarz�dzania wiedz� zwi�zane z modernizacj� infrastruktury kolejowej przed Euro 2012
44
3. Inwestycje umieszczone w Masterplanie
W tabeli 1 wyszczególnione s� kluczowe inwestycje zwi�zane z przygotowaniem infrastruktury
kolejowej do EURO 2012.
Tabela 1. Kluczowe inwestycje kolejowe wg Master Planu
Transport kolejowy – inwestycje kluczowe Planowany termin
zako�czenia prac
1 Linia E65 Warszawa Gdynia
2 LCS Nasielsk – 66,5km Kontrakt 3a grudzie� 2010
nowy termin: I lub II
kwartał 2012
Kontrakt 3b grudzie� 2010 -
nowy termin: lipiec
2011
3 LCS Ciechanów – 60,4 km Kontrakt 1a wrzesie�/pa�dziernik
2011
Kontrakt 1b listopad 2012
LCS Działdowo – 53,7km kwiecie� 2012
LCS Tczew – 28km grudzie� 2010
nowy termin:
rok 2011 - trwa bu-
dowa skrzy�owa�dwupoziomowych
4 Linia E59 Wrocław – Pozna� – odcinek
Wrocław – granica woj. Dolno�l�skiego
Wrocław – Skokowa oraz �migród
– granica woj. Dolno�l�skiego
I kwartał 2012
5 Elementy Warszawskiego W�zła Kole-
jowego
Odnowienie Przystanku Kolejowe-
go Warszawa Stadion
wrzesie� 2011
6 Linia nr 8: Warszawa Zachodnia – War-
szawa Ok�cie i budowa ł�cznicy War-
szawa Słu�ewiec – lotnisko Ok�cie
Budowa ł�cznicy – tunelu ł�cz�cego
lini� nr 8 ze stacj� MPL Ok�cie
przy Terminalu
pa�dziernik 2011
�ródło: http://masterplan.2012.org.pl/index.php z dn. 18.04.2011.
Niestety tylko jedna z wy�ej wymienionych inwestycji zostanie uko�czona w terminie. Jest to
Kontrakt 1a z LCS Ciechanów. Cztery inwestycje s� opó�nione, jednak ich zako�czenie planowane
jest przed rozpocz�ciem mistrzostw. S� to Kontrakt 3b z LCS Nasielsk, LCS Tczew, odnowienie
przystanku kolejowego Warszawa Stadion oraz budowa ł�cznicy – tunelu ł�cz�cego lini� nr 8 ze
stacj� MPL Ok�cie. Cztery kolejne inwestycje maj� opó�nienie krytyczne, co oznacza, �e zostan�zako�czone tu� przed mistrzostwami (I lub II kwartał 2012 roku). Jest to Kontrakt 3a z LCS
Nasielsk, Kontrakt 1b z LCS Ciechanów, LCS Działdowo, Wrocław Skokowa oraz �migród.
Tabela 2 przedstawia inwestycje zwi�zane z infrastruktur� kolejow�, które ju� zostały
zrealizowane. Inwestorem ka�dego działania były PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Pierwsz�sko�czon� inwestycj� była budowa ł�cznicy Warszawa Słu�ewiec – lotnisko Ok�cie oraz
modernizacja linii nr 8 Warszawa Zachodnia – Warszawa Ok�cie. Została ona wykonana przez
Konsorcjum firm Lider – Trakcja Polska S.A. i oddana do u�ytku w lipcu 2008 roku. Kolejn�inwestycj� zako�czon� w styczniu 2010 roku była modernizacja stacji Gdynia wykonana przez
konsorcjum Lider: Budimex Dromex S.A.. Dwa miesi�ce pó�niej do u�ytku oddano Lini�obwodow� Józefinów – Warszawa Gda�ska zrealizowane przez Przedsi�biorstwo Robót
45
Komunikacyjnych – 7 Spółka Akcyjna w Warszawie. W sierpniu 2010 została zako�czona modernizacja trasy Skokowa – �migród realizowanego przez Konsorcjum – Skokowa: Feroco S.A. oraz Torpom Sp. Z o.o.. Ostatnim projektem była przebudowa Stacji Warszawa Gda�ska oddanej w marcu 2011 roku przez konsorcjum Lider Skanska S.A..
Tabela 2. Zrealizowane inwestycje kolejowe z Master Planu
Nazwa zadania Inwestor Wykonawca Termin
zako�czenia Linia E65 Warszawa – Gdynia (LCS Nasielsk – 66,5km, modernizacja stacji Gdynia)
PKP PLK S.A. Konsorcjum firm, Lider: Bu-dimex Dromex S.A.
01/2010
Linia E59 Wrocław – Pozna�, odc. Wrocław – Granica woj. Dolno�l�skie-go
PKP PLK S.A. Konsorcjum Skokowa: Feroco S.A., Torpom Sp. Z o.o.
08/2010
Elementy Warszawskiego W�zła Kole-jowego (Stacja Warszawa Gda�ska)
PKP PLK S.A. Konsorcjum firm, Lider Skan-ska S.A.
03/2011
Elementy Warszawskiego W�zła Kole-jowego (Linia obwodowa Józefinów – Warszawa Gda�ska)
PKP PLK S.A. Przedsi�biorstwo Robót Ko-munikacyjnych – 7 Spółka Akcyjna w Warszawie
03/2010
�ródło: http://masterplan.2012.org.pl/gotowe/index.php z dn. 18.04.2011.
Ze wzgl�du na ró�ne okoliczno�ci cz�� inwestycji została odwołana. W Master Planie odnotowane s� cztery takie inwestycje z roku 2009 (modernizacja dworca Warszawa Wschodnia, inwestycja na linii Rzeszów – Munina oraz Wrocław – Pozna�). W roku 2010 i 2011 odnotowano trzy przypadki niezrealizowania projektu zwi�zane z warszawskim W�złem Kolejowym.
Tabela 3. Niezrealizowane inwestycje kolejowe z Master Planu Nazwa zadania Data decyzji Uzasadnienie
Modernizacja dworca Warszawa Wschodnia 02/2009 Nie udało si� wyłoni dewelope-ra. Projekt b�dzie realizowany w mniejszym zakresie.
Linia E30 na odcinku Rzeszów – granica pa�stwa 10/2009 Decyzja Zarz�du PKP PLK S.A. Linia E59 Wrocław – Pozna�, odc. Wrocław – Granica woj. Dolno�l�skiego – System SRK
12/2009 Decyzja Zarz�du PKP PLK S.A.
Linia E59 Wrocław – Pozna�, odc. Wrocław – Granica woj. Dolno�l�skiego – System zasilania
12/2009 Decyzja Zarz�du PKP PLK S.A.
Elementy Warszawskiego W�zła Kolejowego – przebudo-wa stacji Warszawa Wschodnia, cz�� dalekobie�na
04/2011 Decyzja Zarz�du PKP PLK S.A.
Elementy Warszawskiego W�zła Kolejowego – Linia �rednicowa, przystanek Warszawa Stadion
03/2010 Decyzja Zarz�du PKP PLK S.A. – ograniczenie zakresu prac
Elementy Warszawskiego W�zła Kolejowego – Poł�czenie kolejowe Kraków Gł. – Mydlinki – MPL Balice, etap 1
03/2010 Decyzja Zarz�du PKP PLK S.A. – ograniczenie zakresu prac
�ródło: http://masterplan.2012.org.pl/przetargi/index.php?page=wylaczone z dn. 18.04.2011.
W tabeli 4 przedstawiono ostatnio rozstrzygni�te przetargi. Dotycz� one odcinków z Warszawy do Gdyni (E65), z Wrocławia do Poznania, Warszawskiego W�zła Kolejowego oraz budowy ł�cznicy Warszawa Słu�ewiec – lotnisko Ok�cie. Inwestorem w ka�dym przypadku jest PKP PLK
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 53, 2011
Anita Fajczak-Kowalska Problemy zarz�dzania wiedz� zwi�zane z modernizacj� infrastruktury kolejowej przed Euro 2012
46
S.A. Pozostałe inwestycje dotycz� Dworców w Katowicach, Gdyni oraz Krakowie oraz linii kolejowej nr 1 Warszawa Łód�. W ka�dym przypadku inwestorem jest równie� PKP S.A.
Obecnie w zakresie infrastruktury kolejowej prowadzony jest tylko jeden przetarg dotycz�cy Linii E59 Wrocław – Pozna�. Planowane jest natomiast rozpisanie dwóch kolejnych przetargów na Przedłu�enie linii kolejowej Kraków Główny – Mydlniki – MPL Balice oraz Przebudowa i roz-budowa bocznicy kolejowej ze stacji kolejowej Modlin do Portu Lotniczego w Modlinie oraz bu-dowa przystanku kolejowego na terenie Portu Lotniczego w Modlinie.
Tabela 4. Rozstrzygni�te przetargi z Master Planu Nazwa zadania Inwestor Wykonawca
Linia E65 Warszawa – Gdynia – modernizacja stacji Gdynia
PKP PLK S.A. Konsorcjum: Lider: Budimex Dromex S.A.
Linia E65 Warszawa – Gdynia – LCS Działdowo – 53,7km – zakres ograniczony do szlaków i sta-cji
PKP PLK S.A. Trakcja Polska S.A.
Linia E65 Warszawa – Gdynia – LCS Tczew – 28km – zakres ograniczony do szlaków i stacji
PKP PLK S.A. Konsorcjum firm: Lider - PKP Energetyka
LCS Nasielsk – 66,5km – Kontrakt 8 PKP PLK S.A. Konsorcjum firm: Lider - PKP Energetyka LCS Nasielsk – 66,5km – Kontrakt 3a PKP PLK S.A. Konsorcjum firm: Lider - Trakcja Polska
S.A. LCS Nasielsk – 66,5km – Kontrakt 3b PKP PLK S.A. Konsorcjum Legionowo - �wiercze: Lider
- Torpol Sp. z o.o. LCS Ciechanów – 60,4km – zakres ograniczony do szlaków i stacji – Kontrakt 1a
PKP PLK S.A. Tchas Sp z o.o.
LCS Ciechanów – 60,4km – zakres ograniczony do szlaków i stacji – Kontrakt 1b
PKP PLK S.A. FEROCO
Linia E59 Wrocław – Pozna�, odc. Wrocław – Granica woj. Dolno�l�skiego – Skokowa – �mi-gród
PKP PLK S.A. Konsorcjum: FEROCO S.A., TORPOL Sp. Z o.o.
Elementy Warszawskiego W�zła Kolejowego – Odnowienie przystanku kolejowego Warszawa Stadion
PKP PLK S.A. Bilfinger Berger Budownictwo S.A.
Elementy Warszawskiego W�zła Kolejowego – Stacja Warszawa Gda�ska
PKP PLK S.A. Konsorcjum: Lider SKANSKA S.A
Elementy Warszawskiego W�zła Kolejowego – Linia obwodowa Józefinów – Warszawa Gda�ska
PKP PLK S.A. Przedsi�biorstwo Robót Komunikacyjnych - 7 Spółka Akcyjna w Warszawie
Linia nr 8: Warszawa Zachodnia - Warszawa Ok�cie
PKP PLK S.A. Konsorcjum firm, Lider - Trakcja Polska S.A.
Linia nr 8: budowa ł�cznicy Warszawa Słu�ewiec - lotnisko Ok�cie
PKP PLK S.A. Konsorcjum: lider Bilfinger Berger Bu-downictwo S.A.
KATOWICE - Modernizacja dw. Katowice PKP PLK S.A. Neinver Polska sp. z o.o. GDYNIA - Modernizacja dw. Gdynia Główna PKP PLK S.A. Mostostal Warszawa S.A. KRAKÓW - Przebudowa dw.Kraków Główny PKP PLK S.A. Katowickie Przedsi�biorstwo Budownic-
twa Przemysłowego “BUDUS” S.A. Infrastruktura stacji Wrocław Główny PKP PLK S.A. Konsorcjum PRKiI S.A. Wrocław – IN-
FRAKOL – KZN Bie�anów
�ródło: http://masterplan.2012.org.pl/przetargi/index.php?page=rozstrzygniete z dn. 18.04.2011.
47
4. Procesy decyzyjne zwi�zane z Master Planem
Zgodnie z regułami umieszczonymi w ustawie o organizacji Euro 2012 Miasta Gospodarze
UEFA EURO 2012TM
: Warszawa, Pozna�, Gda�sk i Wrocław maj� mo�liwo� tworzenia spółek
celowych, które odpowiadaj� za wykonywanie zada� inwestycyjnych słu��cych sprawnemu
przeprowadzeniu turnieju piłkarskiego. Tego rodzaju spółki wykonuj� równie� funkcje nadzoruj�ce
i koordynacyjne w sferze zbiorowych działa� w zakresie inwestycji drogowych, kolejowych,
lotniczych, rozbudowy bazy hotelowej oraz rozbudowy infrastruktury stadionowej.
Spółka PL.2012 zajmuje si� koordynacj� działa� partykularnych wszystkich miejskich spółek
celowych. To na jej stronie internetowej publikowana jest aktualizowana lista wszystkich projektów
realizowanych w ramach przygotowa� do EURO 2012, czyli opisywany wy�ej Master Plan. Funkcje
wykonawcze, odnosz�ce si� tak�e do nadzoru i kontroli inwestycji zawartych w Master Planie pełni�koordynatorzy krajowi zajmuj�cy si� konkretnymi sferami działania. Prócz tego spółka powołała do
�ycia kilkudziesi�cioosobowy zespół, w skład którego wchodz� zarówno eksperci z poszczególnych
dziedzin b�d�cych w obszarze zainteresowania Master Planu, jak równie� wyselekcjonowana kadra
menad�erska, maj�ca umo�liwi planowe i harmonijne realizowanie zada� postawionych przed
spółk�. Do działa� nadzorczych spółki nale�y m.in. analiza tych aktów legislacyjnych, które mog�w istotny sposób wpłyn� na przygotowanie i realizowanie wszystkich działa� zwi�zanych z EURO
2012, cykliczna ocena stanu przygotowa� a tak�e okre�lenie obszarów zagro�e� dla realizacji
przygotowa� do turnieju.
Nale�y tak�e wspomnie o �cisłej współpracy PL. 2012 z Ministerstwem Sportu i Turystyki,
Europejsk� Federacj� Piłki No�nej, Polskim Zwi�zkiem Piłki No�nej oraz organizatorami
i koordynatorami ze strony ukrai�skiej. Jest to niezb�dne, aby móc szybko reagowa na ewentualne
opó�nienia i zmiany wyst�puj�ce w Master Planie, albowiem procesy decyzyjne w przypadku
organizacji EURO 2012 musz� przebiega jak najpłynniej.
Wzgl�dna stabilizacja procesu realizacji polskich przedsi�wzi� wymaganych do organizacji
Euro 2012 wydaje si� �wiadczy o tym, �e Polsce udało si� znale� i odpowiednio stosowa wła�ciwe mechanizmy podejmowania decyzji. Jest to o tyle godne podkre�lenia, i� cz�stokro prace
te s� wykonywane pod siln� presj� czasu oraz zewn�trznych wymaga� UEFA. Funkcjonuj�c
w granicach instytucjonalnych ram prawnych (prawa polskiego oraz mi�dzynarodowego – Unii
Europejskiej) grupa polskich realizatorów i koordynatorów do� sprawnie realizuje drog�przygotowa� mimo zale�no�ci ukazuj�cej pole ograniczonych mo�liwo�ci decyzyjnych (zale�no� od szlaku definiowana w ten sposób – raz podj�ta pod presj� czasu decyzja ogranicza pole
przyszłych potencjalnych działa�). W ten sposób decyzje dotycz�ce kolejnych etapów przygotowa�Polski do Euro 2012 s� instytucj� sam� w sobie.
5. Bariery i problemy z realizacj� projektów
Mimo ambitnych zamierze� inwestycyjnych ju� dzi� wiadomo, �e nie wszystkie projekty
umieszczone w Master Planie zostan� zrealizowane. Podstawowym problemem jest czas trwania
poszczególnych faz ka�dej inwestycji. Wynika to w du�ej mierze z wadliwych przepisów zawartych
w Ustawie o zamówieniach publicznych oraz Prawie ochrony �rodowiska. Skomplikowane
procedury odnosz�ce si� do przygotowania inwestycji w kwestii decyzji �rodowiskowych,
lokalizacyjnych oraz pozwole� na budow� wpływaj� na rozci�gni�cie w czasie prac o charakterze
przygotowawczym, co w konsekwencji prowadzi m.in. do utraty mo�liwo�ci wykorzystania
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 53, 2011
Anita Fajczak-Kowalska Problemy zarz�dzania wiedz� zwi�zane z modernizacj� infrastruktury kolejowej przed Euro 2012
48
finansowego wsparcia ze strony bud�etu Wspólnoty lub te� spo�ytkowania posiadanych ju��rodków.
Aby unaoczni długo� realizowania danego projektu wystarczy wspomnie , i� prace studialne
dla przeprowadzenia procesu inwestycyjnego dla odcinka od 60km do 80km trwaj� zwykle od 18 do
24 miesi�cy. Prowadzone s� wówczas analizy ekonomiczno-finansowe, rysowane mapy do celów
projektowych, opracowywana dokumentacja przetargowa na wyłonienie wykonawcy projektów
budowlanych i wykonawczych. Proces ten trwa około 6 miesi�cy od ogłoszenia przetargu. Mo�e on
zosta wydłu�ony, je�li jednostka, która nie wygrała przetargu zgłosi zastrze�enia. Zebranie
niezb�dnej dokumentacji projektowej to działanie zajmuj�ce do 24 miesi�cy. Ustalana jest koncepcja
programowo-przestrzenna, tworzone oraz akceptowane s� projekty budowlane i wykonawcze,
zatwierdzany jest raport �rodowiskowy ł�cznie z wnioskiem o wydanie decyzji �rodowiskowej,
nast�puje wykup gruntów. Kolejne czynno�ci to napisanie wniosku o wydanie decyzji lokalizacyjnej
oraz opracowanie dokumentacji przetargowej na wyłonienie wykonawcy robót – Opis Przedmiotu
Zamówienia oraz Specyfikacja Istotnych Przedmiotów Zamówienia. Gdy wszystkie wymienione
czynno�ci zostan� sko�czone, mo�na stara si� o dofinansowanie ze �rodków unijnych poprzez
umow� z Centrum Unijnych Projektów Transportowych. Przy optymistycznych zało�eniach proces
ten trwa do 6 miesi�cy. Same prace budowlane to ostatni element procesu, który zajmuje zwykle do
2 lat. Ł�czny czas potrzebny na realizacj� projektu to około 7,5 roku. W systemie „projektuj i buduj”
to ok. 5 lat.
Tak długi proces inwestycyjny w oczywisty sposób osłabia mo�liwo�ci modernizacyjne kolei.
Potwierdzeniem tego faktu jest chocia�by decyzja polskiego rz�du ze stycznia 2011 roku, według
której władze b�d� zabiega w Komisji Europejskiej o przesuni�cie 4,8 mld zł zaoszcz�dzonych
przez PKP PLK w przetargach dotycz�cych budowy i unowocze�nienia infrastruktury kolejowej na
inwestycje drogowe. Pieni�dze te miałyby zosta przeznaczone na budow� dróg S17, S3 oraz
obwodnic� Warszawy b�d�c� cz��ci� trasy S8. Zdaniem Ministerstwa Infrastruktury tego rodzaju
przesuni�cie �rodków jest niezb�dne, albowiem nie ma gwarancji, i� projekty kolejowe realizowane
przy pomocy wy�ej wymienionej kwoty zostałyby zako�czone i rozliczone do ko�ca 2015 roku.
Prócz tego okazało si�, i� niektóre projekty kolejowe przyj�te do realizacji nie zostan�zako�czone do 2014 roku. 21 lutego 2011 roku mi�dzyresortowy zespół ds. kolejnictwa, któremu
przewodzi minister Michał Boni ustalił m.in., i� w obecnej perspektywie bud�etowej nie dojdzie do
remontu odcinka linii nr 8 z Warki do Radomia oraz linii E75 (Rail Baltica) na odcinku Tłuszcz-
Sadowne W�growskie. Nie b�d� równie� przeprowadzone remonty odcinków linii E20 Sochaczew –
Swarz�dz oraz Siedlce – Terespol. Ł�czna warto� ogranicze� w zakresie realizacji tych projektów
wynosi ok. 4,1 mld zł.
Nie bez znaczenia jest równie� znacz�ce osłabienie dynamiki rozwoju �wiatowej gospodarki,
rzutuj�ce tak�e na stan rodzimego sektora inwestycyjnego. Obecnie uzyskanie kredytu lub gwarancji
pa�stwowej jest o wiele bardziej skomplikowane, ni� jeszcze kilka lat temu, co znacznie ograniczyło
liczb� wykonawców i podwykonawców inwestycji kolejowych. Prócz tego doszło do powa�nego
wydłu�enia procesu wyłaniania owych podmiotów, maj�cych uczestniczy w projektach rozbudowy
infrastruktury kolejowej ze wzgl�du na konieczno� zweryfikowania ich wiarygodno�ci finansowej.
Istotna jest tak�e sytuacja firm i przedsi�biorstw z grupy PKP, albowiem malej�ce wpływy
z przewozów w oczywisty sposób wpływaj� negatywnie na kondycj� finansow� PKP PLK S.A., co
prowadzi do wydłu�enia czasu realizacji inwestycji kolejowych.
49
Mimo tych trudno�ci na spotkaniu przedstawicieli Unii Europejskich Zwi�zków Piłkarskich
(UEFA), spółek kolejowych, spółki PL.2012 oraz Euro 2012 Polska, które miało miejsce 7 wrze�nia
2011 roku ogłoszono, i� planuje si� zaprojektowanie i wcielenie w �ycie specjalnego rozkładu jazdy
obowi�zuj�cego podczas Mistrzostw. Rozkład ten ma dotyczy okresu od 1 czerwca do 8 lipca 2012
roku. Przedstawiciele PKP PLK zobowi�zali si� publicznie, �e publikacja rozkładu nast�pi
najpó�niej w kwietniu 2010 roku. Znajdzie si� w nim m.in. lista dodatkowych poci�gów, maj�cych
ułatwi rozładowanie wzmo�onego nat��enia podró�nych, spodziewanego podczas trwania UEFA
EURO 2012™.
6. Cyrkulacja danych o inwestycjach kolejowych
Do nienajlepszej sytuacji w sferze rozbudowy infrastruktury kolejowej przyczynia si�w du�ej mierze chaos informacyjny i brak spójnego systemu przepływu informacji o inwestycjach.
Wprawdzie spółki kolejowe, organizatorzy przewozów oraz czynniki odpowiedzialne za zarz�-dzanie infrastruktur� realizuj� w całej rozci�gło�ci przepisy unijne odnosz�ce si� do wykorzystania
przyznanych �rodków, brak jednak kompleksowych i aktualnych danych na temat planów doty-
cz�cych pozyskiwania �rodków. Nie mo�na równie� odnale� zbiorczych informacji o aktualnej
fazie przygotowywania wniosków, a nast�pnie projektów, ewentualnych opó�nieniach w realiza-
cji, aktualnym harmonogramie remontów i budowy nowych obiektów. Brak tak�e informacji
o ewentualnych działaniach naprawczych, które mogłyby by podj�te m.in. w przypadku wyst�-pienia opó�nie� w realizowanych inwestycjach. Niedobór kompleksowych danych bez w�tpienia
stanowi dla władz swego rodzaju „usprawiedliwienie” na przesuwanie �rodków finansowych prze-
znaczonych pierwotnie na realizacj� projektów kolejowych na rozbudow� infrastruktury drogowej.
Niemo�no� weryfikacji wykonywanych działa� z harmonogramem prac znacz�co utrudnia rów-
nie� kontrol� o charakterze społecznym, co znajduje bezpo�rednie przeło�enie na brak presji spo-
łecznej na terminowy finisz zało�onych prac. Jest to o tyle istotne, i� przedstawiciele samorz�dów
lokalnych w imieniu lokalnych społeczno�ci, których s� reprezentantami, mogliby rozlicza za-
rz�dc� infrastruktury – PKP Polskie Linie Kolejowe – z terminowej realizacji zało�onych projek-
tów, czy te� dokłada stara�, aby �rodki finansowe nie zostały przeznaczone na realizacj� inwesty-
cji zlokalizowanych poza regionem.
Wida wyra�nie, i� na tym odcinku brakuje jeszcze wykrystalizowanego systemu zarz�dzania
wiedz�, umo�liwiaj�cego wykorzystanie narz�dzi i technologii informatycznych do gromadzenia,
kreowania, dzielenie si� wiedz� i odpowiedniego korzystania z niej. Tego rodzaju narz�dzia umo�-liwiaj� m.in. zapami�tywanie oraz w dalszej kolejno�ci systematyzowanie, porz�dkowanie i klasy-
fikowanie znacznej ilo�ci danych, informacji a tak�e wiedzy. Niezwykle cenn� funkcj� jest przy-
spieszanie docierania do odpowiednich informacji oraz usprawnianie komunikacji i transferu wie-
dzy, co w obliczu zbli�aj�cego si� EURO 2012 stanowiłoby bardzo istotn� pomoc.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 53, 2011
Anita Fajczak-Kowalska Problemy zarz�dzania wiedz� zwi�zane z modernizacj� infrastruktury kolejowej przed Euro 2012
50
7. Wykorzystanie systemów informatycznych w zarz�dzaniu kolej�
Potrzeba uregulowania obszaru zwi�zanego z systemami informatycznymi usprawniaj�cymi
prawidłowe funkcjonowanie współczesnego kolejnictwa została bole�nie uwidoczniona w grudniu
2010 roku. Wtedy to kłopoty z funkcjonowaniem systemu informatycznego, niedostosowanego do
nowego rozkładu jazdy były jedn� z przyczyn chaosu organizacyjnego, jaki zapanował na wi�kszo�ci
dworców w kraju. Okazało si�, �e wskutek przeci��enia serwerów nale��cych do spółki TK
Telekom, zarz�dzaj�cej sterowaniem ruchem poci�gów w spółkach Grupy PKP pasa�erowie nie byli
w stanie skorzysta z elektronicznej formy weryfikacji aktualnych poł�cze� kolejowych.
Doprowadziło to do kuriozalnej sytuacji, w której wi�kszo� podró�nych zmuszona była korzysta z informacji umieszczonych w serwisie internetowym niemieckich kolei Deutsche Bahn,
posiadaj�cym interfejs w j�zyku polskim, aby móc dowiedzie si� o szczegółach nowego rozkładu
jazdy rodzimych poci�gów.
Obecnie jednym z najistotniejszych problemów z zakresu informatyki kolejowej jest brak
koordynacji całokształtu usług i infrastruktury IT. Wystarczy wspomnie , i� na dzie� dzisiejszy
�adna instytucja nie zajmuje si� w sposób kompleksowy zarz�dzeniem polityk� rozwoju
informatycznego kolei. Niejasny jest tak�e stopie� odpowiedzialno�ci poszczególnych cz��ci
składowych struktur kolejowych. Wywołuje to szereg nieporozumie� pomi�dzy poszczególnymi
podmiotami wchodz�cymi w skład Grupy PKP i uniemo�liwia racjonalne wdra�anie procesów
informatyzacji na kolei. Przykładem na nieład organizacyjny jest chocia�by to, i� niektóre usługi
z zakresu technologii informacyjnej (np. usługi poczty elektronicznej spółki PKP Informatyka) s�wykonywane przez inne podmioty ni� dostarczyciel usług transmisji danych (TK Telekom).
W kontek�cie zbli�aj�cych si� finałów mistrzostw Europy w piłce no�nej szczególne
zaniepokojenie budzi fakt, i� do tej pory nie opracowano tzw. planów BCP/DRP (Business Continuity Planning and Disaster Recovery), odnosz�cych si� do zachowania ci�gło�ci działa�biznesowych na kolei w przypadku pojawienia si� nieprzewidzianych zdarze� (katastrofy, ataku
terrorystycznego itp.). Tymczasem przyj�cie wła�ciwych standardów i posiadanie odpowiednich
narz�dzi informatycznych gwarantuj�cych ochron� kluczowych procesów biznesowych w sytuacji
krytycznej winno mie charakter prymarny.
Nadal równie� sektor IT w kolei jest niedostatecznie wykorzystywany i wr�cz niedoceniany
przez kierownictwo poszczególnych spółek rynku kolejowego, st�d te� zaanga�owanie w tej sferze
stosunkowo niewielkich zasobów ludzkich i sprz�towych Tabela 5 prezentuje szczegółowe dane
dotycz�ce tego zagadnienia. Pewne zdziwienie budzi niski poziom stanu osobowego i infrastruktury
informatycznej w spółce PKP Intercity S.A., chocia�by ze wzgl�du na znacz�c� rol� tego
przewo�nika w całokształcie struktury transportu na EURO 2012 (na finały mistrzostw Europy
przygotowywana jest rezerwa licz�ca dodatkowe 150 wagonów).
51
Tabela 5. Zestawienie liczbowe zasobów IT najwi�kszych spółek kolejowych w Polsce
Przedsi�biorstwo Liczba
pracowników IT
Liczba utrzymywanych
terminali u�ytkowników
Liczba utrzymywa-
nych systemów IT
Przewozy Regionalne sp. z o.o. 65 7000 89
PKP Intercity S.A. 16 850 brak danych
PKP Cargo S.A. 95 6000 80
PKP Polskie Linie Kolejowe
S.A.
100 5000 70
�ródło: Problemy polskiego kolejnictwa w obszarze informatyki. Raport Railway Business Forum,
listopad 2010, s. 24.
Nale�y wszak�e zauwa�y , i� równie� w tym obszarze poczyniono ostatnio pewne inwestycje.
Aby polepszy efektywne zarz�dzanie �rodkami trwałymi w 2006 roku spółka PKP PLK
postanowiła zast�pi u�ytkowany do tej pory własny system SARS, nowoczesnym rozwi�zaniem
scentralizowanym. Zdecydowano si� na wdro�enie SAP ERP MT (FI-AA), system do zarz�dzania
�rodkami trwałymi niemieckiej SAP AG. Wcze�niej został on wdro�ony w spółce PKP Przewozy
Regionalne gdzie efektywnie wspomaga zarz�dzanie taborem kolejowym, za� w 2009 r. zacz�ł on
funkcjonowa w PKP Cargo. Funkcjonowanie tego systemu, działaj�cego w PKP PLK od kwietnia
2007 r. umo�liwiło gromadzenie informacji o maj�tku trwałym spółki w jednym systemie
informacyjnym i posiadanie dost�pu do najnowszych danych tu� po wprowadzeniu ich do systemu.
Dzi�ki temu znacznie polepszyły zdolno�ci planowania kosztów utrzymania linii i optymalizowania
ich wykorzystania. System usprawnił równie� rozliczanie amortyzacji, dysponuj�c zdolno�ciami jej
naliczania przy u�yciu kilku metod wyceny, zgodnie z wymogami polskiego prawa, potrzebami
Grupy PKP a tak�e regułami rozlicze� funduszy unijnych. Dodatkowy moduł zarz�dzania
inwestycjami, zintegrowany z SAP ERP, umo�liwia równie� rozliczanie nakładów inwestycyjnych
w rozmaitych układach: dotacji bud�etowych, �rodków unijnych, �rodków własnych lub te� ocen
dotycz�cych pojedynczych inwestycji. Oprócz modułu MT wdro�ono system SAP Productivity Pak,
który umo�liwia tworzenie profesjonalnej dokumentacji, zawieraj�cej szczegóły wszystkich działa�w systemie SAP, kreowanej bezpo�rednio w trakcie jego pracy. Dzi�ki temu tego rodzaju
dokumentacja mo�e by w pó�niejszym czasie u�ywana przez innych pracowników w celach
szkoleniowych, informacyjnych a tak�e jako cenna pomoc w codziennej pracy z dowolnie
wyselekcjonowanymi aplikacjami. Dodatkow� zalet� jest szybka aktualizacja materiałów–
wszelkiego typu zmiany umieszczane w dokumencie głównym s� w sposób automatyczny
uwzgl�dniane w dokumentach podrz�dnych i wszystkich aplikacjach powi�zanych.
Po kłopotach z grudnia 2010 roku moc serwerów zarz�dzaj�cych internetow� informacj�kolejow� została znacz�co podwy�szona i obecnie pasa�erowie bez problemów mog� korzysta z tego narz�dzia. Ułatwieniem dla podró�nych z pewno�ci� b�dzie tak�e coraz powszechniejsze
wprowadzanie nowych systemów sprzeda�y biletów. Jeszcze w 2011 roku Przewozy Regionalne
planuj� uruchomi pilota�owy program sprzeda�y biletów strefowych za po�rednictwem telefonu
komórkowego. Tego rodzaju usługa b�dzie dost�pna na razie tylko na terenie województwa
�l�skiego. Z kolei Warszawska Kolej Dojazdowa w styczniu 2011 roku ogłosiła przetarg na dostaw�, monta� i uruchomienie automatów do sprzeda�y biletów z opcj� wykorzystania kodów 2D,
znamiennych, przypisanych do ka�dego biletu i mo�liwych do uzyskania za po�rednictwem telefonu
komórkowego oraz strony internetowej.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 53, 2011
Anita Fajczak-Kowalska Problemy zarz�dzania wiedz� zwi�zane z modernizacj� infrastruktury kolejowej przed Euro 2012
52
Tak�e w styczniu 2011 roku podpisano kontrakt z firm� Kapsch CarrierCom na wdro�enie
pilota�owego projektu dotycz�cego uruchomienia cyfrowego systemu ł�czno�ci kolejowej GSM-R.
W ramach tego projektu powstan� stacje bazowe GSM-R na wyselekcjonowanej trasie kolejowej
Dolnego �l�ska o długo�ci 84 km oraz sieci zapasowe w Warszawie i Poznaniu maj�ce stanowi baz� dla przyszłego rozwoju tej sieci. GSM-R umo�liwia usprawnienie komunikacji załogami
poci�gów mi�dzynarodowych, maj�cej wpłyn� na zwi�kszenie cz�stotliwo�ci kursowania
mi�dzynarodowych składów na wybranych trasach. Infrastruktura tego systemu mo�e równie� słu�y w przyszło�ci jako informatyczna podstawa �wiadczenia innych usług dla podró�nych.
W kontek�cie dzielenia si� wiedza warto byłoby równie� postara si� o wdro�enie narz�dzi
informatycznych umo�liwiaj�cych techniczne analizy zgł�biania danych, co w znacz�cy sposób
poprawiłoby funkcjonowanie kolei, wydaje si� jednak, i� b�dzie trzeba na to jeszcze poczeka .
8. Wnioski
Bior�c pod uwag� powy�sze stwierdzenia nale�y orzec, i� rozbudowa infrastruktury kolejowej,
jaka dokonuje si� w ramach przygotowa� do finałów mistrzostw Europy w piłce no�nej w 2012 roku
napotyka na cały szereg barier i przeszkód zarówno o charakterze prawnym, jak i logistycznym.
Szczególnie widoczne niedopatrzenia obecne s� w sferze informacyjnej. Zwłaszcza w tym obszarze
wida niedostatki w zarz�dzaniu wiedz�. Warto jednak zwróci uwag� na pozytywne aspekty wy�ej
opisanych działa�. Dzi�ki współorganizowaniu przez Polsk� tej imprezy nast�piło tzw.
przyspieszenie inwestycyjne, które w przypadku infrastruktury komunikacyjnej (w tym kolejowej)
wynosi 3–4 lata. Poza tym organizacja finałów mistrzostw Europy w piłce no�nej w 2012 roku
wpływa korzystnie na absorpcj� �rodków z bud�etu Unii Europejskiej, z czym, jak to zostało
wcze�niej ukazane, s� powa�ne problemy. Warto tak�e uwypukli rol� samego Master Planu, które
to narz�dzie, cyklicznie uaktualniane i prezentuj�ce wszystkim zainteresowanym stan prac nad
projektami dotycz�cymi rozbudowy infrastruktury kolejowej wypełnia powa�n� luk� w polityce
informacyjnej dotycz�cej szeroko rozumianego kolejnictwa. Nie ulega zatem w�tpliwo�ci, i�organizacja EURO 2012 wpływa stymuluj�co na inwestycje kolejowe, w tym na tak istotny sektor
jakim jest informatyzacja PKP, za� działanie takich narz�dzi jak Master Plan pozwala mie nadziej�na zmian� niekorzystnej sytuacji w sferze przepływu danych o inwestycjach w sektorze kolejowym.
53
Bibliografia[1] Baj L., Lotniska i kolej na 500 dni przed Euro 2012, [na:]
http://wyborcza.biz/biznes/1,101562,8998390,Lotniska_i_ kolej_na_500_dni_przed_
[2] Beim M., Zmarnowana szansa na kolei, [na:] http://www.kow.com.pl/wydarzenia-
tygodnia/pelna-tresc/zmarnowana-szansa-dla-kolei/ Euro_2012.html.
[3] Grzeszak A., Polskie Koleje Przepraszaj�ce, [w:] „Polityka”, nr 1/2011.
[4] http://bip.mi.gov.pl/pl/bip/programy_i_strategie/transport_kolejowy/wieloletni_program_
inw_kolej_10_13/px_wieloletni_program_inwestycji_kolejowych_2010_2013_v1.1.pdf.
[5] http://masterplan.2012.org.pl.
[6] http://masterplan.2012.org.pl/gotowe/index.php.
[7] http://masterplan.2012.org.pl/index.php.
[8] http://masterplan.2012.org.pl/przetargi/index.php?page=rozstrzygniete.
[9] http://masterplan.2012.org.pl/przetargi/index.php?page=wylaczone.
[10] http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/0B7D41A6.
[11] http://sejmometr.pl/projekt/gpBkD,Sprawozdanie_z_realizacji_przedsiewziec_Euro_oraz
_z_wykonanych_dzialan_dotyczacych_realizacji_przygotowan_Polski_do_finalowego_tu
rnieju_Mistrzostw_Eur.
[12] http://www.2012.org.pl/pl/aktualnosci/pozostale/39716-transport-kolejowy-na-euro-
2012.html.
[13] http://www.computerworld.pl/news/366701/Na.PKP.rusza.pilotazowe.wdrozenie.cyfrowe
go.systemu.GSM.R.html.
[14] http://www.forbes.pl/artykuly/sekcje/wydarzenia/prezesi-pkp-ukarani-za-balagan-na-
kolei,9152,3.
[15] http://www.plk-inwestycje.pl/mapa/.
[16] http://www.plk-sa.pl/linie-kolejowe/siec-linii-kolejowych-w-polsce/infrastruktura-
kolejowa.
[17] Karwowski A., SAP w Polskich Liniach Kolejowych, [w:] „INFRATOR”, nr 3/2010.
[18] Krok E., Kluczowe aspekty zarz�dzania wiedz�, [w:] Bojar W., [red.], Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarz�dzania Wiedz�, Bydgoszcz 2007.
[19] Kwiecie� K., Majewski K., Tajniki wykorzystania wiedzy, [w:] Wawrzyniak B., [red.],
Zarz�dzanie wiedz� w przedsi�biorstwie, Polska Fundacja Promocji Kadr i WSPiZ, War-
szawa 2001.
[20] Madrjas J., Nowoczesne systemy sprzeda�y biletów, [w:] „Rynek Kolejowy”, nr 4/2011
[21] Malinowski: nie zabraknie wagonów na EURO 2012, [na:] http://www.rynek-
kolejowy.pl/24513/Malinowski_Nie_zabraknie_wagonow_na_Euro_2012.htm.
[22] Osi�ski M., Wielopoziomowa analiza kryzysów pojawiaj�cych si� w trakcie przygotowa�Polski do organizacji Mistrzostw Europy w piłce no�nej EURO 2012, Projekt Społeczny
2012.
[23] Problemy polskiego kolejnictwa w obszarze informatyki. Raport Railway Business Forum,
listopad 2010.
[24] �miech W., Kolejarzom nie po drodze, [w:] „Rynek Kolejowy”, nr 4/2011.
Studies & Proceedings of Polish Association for Knowledge Management Nr 53, 2011
Anita Fajczak-Kowalska Problemy zarz�dzania wiedz� zwi�zane z modernizacj� infrastruktury kolejowej przed Euro 2012
54
KNOWLEDGE MANAGEMENT PROBLEMS ASSOCIATED
WITH THE MODERNISATION OF RAILWAY INFRASTRUCTURE
BEFORE EURO 2012
Summary
This article presents issues related to knowledge management. It shows Master Plan as a tool of monitoring the progress of investitions connected with EURO 2012 specially the rail infrastructure was taken into consideration. The tables presented examples of major projects for EURO 2012. The attention was paid also to scheduled projects realization and the issues of flow of information about the investitions was raised. The issue of constructing IT systems supporting rail management process was also investigated.
Keywords: the railway infrastructure, EURO 2012, Master Plan, knowledge management,
IT systems
Anita Fajczak-Kowalska
Zakład Logistyki
Instytut Ekonomik Stosowanych i Informatyki
Wydział Ekonomiczno-Socjologiczy
Uniwersytet Łódzki
ul. POW 3/5, 90-255 Łód�e-mail: [email protected]