Prirucnik Za Zavarivanje PArt 3-4art

SAOBRAAJNI FAKULTET DOBOJ i BCD-Elektro d.o.o. DOBOJ .

-14-

a) sueoni b) preklopni c) ivini d) T spoj

Slika 6. Osnovne vrste zavarenih spojeva

a) horizontalni

b) horizontalno

vertikalni

c) vertikalni

d) nadglavni

Slika 7. Poloaji zavarivanja

Pod tehnologijom zavarivanja podrazumjeva se skup operacija koje je potrebno iz-vesti da bi se napravio zavareni spoj (izbor osnovnog i dodatnog materijala, priprema osnovnog materijala, izbor postupka i parametara zavarivanja). Pod tehnikom zavarivanja podrazumjevaju se naini izvoenja pojedinih operacija (npr. tehnika zavarivanja unapred ili unazad).

1.1 Oznaavanje i predstavljanje zavarenih spojeva na crteu Crte zavarene konstrukcije mora da sadri podatke potrebne za njenu izradu, kao to je nain pripreme lijeba, geometrijske mere ava i tehnika zavarivanja. Da bi se ovi podaci prikazali to jednostavnije definisani su nain predstavljanja i oznake zavarenih spojeva, koje se sastoje od grafike i brojne oznake. Grafika oznaka definie pripremu lijeba i oblika ava, tab. 2, oblik spoljne povrine, tab.3, vrste spojeva pri zavarivanju pritiskom, tab. 4, dopunske radove na korjenom zavaru (lijebljenje se oznaava udvojenim simbolom oblika spoljne povrine kod asimetrinih ljebova ili sa dvije vertikalne crtice u sredini simetrinih ljebova) i kontinualnost ava pri zavarivanju topljenjem (neprekidni avovi se oznaavaju horizontalnom crticom preko osnovnog simbola).


-15-

Tabela 2. Oznake najee korienih ljebova i nazivi odgovarajuih avova red. br 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 oznaka

naziv ava rubni I V HV Y U J X K duplo U ugaoni navar

Tabela 3. Oznake oblika spoljne povrine ava redni broj iz tab. 2 3 11 11

modifikovana oznaka

objanjenje oznaka obrade lica ava, ako se obrada izvodi

ugaoni av sa ispupenim licem

ugaoni av sa udubljenim licem

Tabela 4. Oznake pri zavarivanju pritiskom

oznaka

naziv spoja sueoni zbijanjem

sueoni varnienjem

takasti bradaviasti avni

Grafika oznaka za uproeno prikazivanje zavarenih spojeva se ispisuje u blizini ava, na prelomljenoj pokaznoj liniji ili ispod nje, sl. 8. Tako npr. oznaka na sl. 8a definie V av bez obrade lica, oznaka na sl. 8b neprekidni dvostrani ugaoni av sa ravnim tjemenom, gde je a debljina ava (sl. 4), a oznaka na sl. 8c isprekidani dvostrani nesimetrini ugaoni av sa ravnim tjemenom, gde je l duina pojedinih avova, e razmak izmeu dva ava, n broj avova i a debljina ava. Brojana oznaka sadri najbitnije podatke u zavisnosti od vrste spoja, oblika i kontinu-alnosti ava, i po pravilu se sastoji od dva broja, odvojena crticom, prvi za kote presjeka ava, a drugi za duinu ava. Primjeri oznaavanja neprekidnih spojeva su dati u tab. 6 (sueoni), gde su prikazani jednostrani "I" spoj, dvostrani "X" spojevi (simetrini i nesi-metrini), jednostrani udubljeni i dvostrani simetrini ravni spoj, a od isprekidanih spojeva su prikazani sueoni "I" i ugaoni "T" spoj. Kompletna oznaka zavarenog spoja jo sadri i brojanu oznaku postupka zavarivanja, u skladu sa podacima iz tab. 5.


-16-

a) sueoni V

b) ugaoni ravni dvostrani

c) isprekidani nesimetrini ugaoni ravni

Slika 8. Primjeri uproenog prikazivanja zavarenih spojeva

Tabela 5. Klasifikacija postupaka zavarivanja 1 111 114 12 13 131 135 14 141 15 185 2 21 22 23 24 25 3 311

Elektroluno zavarivanje obloenom elektrodom - E punjenom icom pod prakom - EPP topljivom elektrodnom icom u zatiti gasa zatita u inertnom gasu - MIG zatita u aktivnom gasu - MAG netopljivom elektrodom u zatiti gasa inertni gas - TIG plazmom magnetno elektroluno rotirajuim lukom Elektrootporno zavarivanje takasto avno bradaviasto sueono varnienjem sueono zbijanjem Gasno zavarivanje oksi-acetilenskim plamenom

4 41 42 43 44 45 48 7 71 72 74 751 76 91 913 914 916 94 97

Zavarivanje u vrstom stanju ultrazvukom trenjem kovako eksplozijom difuzijom na hladno Drugi postupci zavarivanja aluminotermitsko elektrino pod troskom - EPT indukciono laserom elektronskim snopom Tvrdo lemljenje u pei uronjavanjem u soli indukciono Meko lemljenje Zavarivako lemljenje


-17-

Tabela 6.. Primeri oznaavanja neprekidnih spojeva

skica opis oznaka

jednostrani I spoj, debljine 3 mm, duine ava 100 mm

3-100

simetrini X spoj, debljine 15 mm, duine ava 100 mm

15-100

nesimetrini X spoj, debljine 17 mm (jedan zavar 10 mm, drugi 7 mm), duine

ava 100 mm

10+7-100

udubljeni spoj, presjeka 4 mm, duine ava 100 mm

simetrini ravni T spoj, duine krakova 6 mm, duine ava 100 mm

sueoni I spoj, debljine 5 mm, 3 zavara duine 10 mm, korak 100 mm

ugaoni ravni T spoj, presjeka 4 mm, 4 zavara duine 10 mm, korak 50 mm


-18-


-19-

2. POSTUPCI ZAVARIVANJA Danas se smatra da je 98 postupaka zavarivanja osvojeno i primijenjeno u praksi, uklju-ujui lemljenje, kao to je definisano u standardu ISO 4063 (EN 24063). Postupci zavarivanja mogu da se podijele na postupke topljenjem i postupke pritiskom, pri emu u prvu grupu spadaju oni postupci kod kojih se proces spajanja odvija topljenjem i ovravanjem na mjestu spoja, a u drugu grupu oni postupci kod kojih se proces spajanja odvija bez topljenja. Osim toga, postupci zavarivanja se esto dijele prema izvoru energije: elektrina (luk, otpor, snop), hemijska (plamen, eksploziv, termiti), mehanika (pritisak, trenje, ultrazvuk) i ostale (npr. svetlost).

2.1 GASNO ZAVARIVANJE (311) Gasno zavarivanje je postupak spajanja metala topljenjem i ovravanjem osnov-

nog i (po potrebi) dodatnog metala pomou plamena dobijenog sagorevanjem gorivog gasa. Najee se koriste gorivi gasovi na bazi ugljovodonika: metan (CH4), metilacetilen-propadijen (C3H4 - trgovaki naziv MAPP), acetilen (C2H2), propan (C3H8), propilen (C3H6), butan (C4H10) i vodonik (H2). Koliina toplote osloboena sagorijevanjem, kao i najvia temperatura plamena, zavise od vrste gorivog gasa. Podrazumjeva se da gorivi ga-sovi sagorjevaju u struji kiseonika, ako nije naglaeno drugaije (npr. sagorijevanje u vazduhu). Da bi se ostvarilo sagorijevanje u struji kiseonika, gorivi gas i kiseonik se iz specijalnih posuda pod pritiskom - boca (ili na drugi nain) dovode u gorionik, odakle izlaze pomeani u odgovarajuoj srazmjeri. Na taj nain je omogueno sagorijevanje gorivog gasa na vrhu plamenika, koji zajedno sa gorionikom, bocama za skladitenje i crijevima za dovod gasova, kao i pomonim i dodatnim ureajima (npr. redukcionim ventilima), ini opremu za gasno zavarivanje.

Tabela 7. Max. temperatura plamena najee korienih gasova

acetilen propan butan metan propilen MAPP vodoniktmax (C) 3087 2526 2300 2538 2865 2927 2655

2.1.1 Aparatura za zavarivanje

Aparaturu za gasno zavarivanje ine boce za kiseonik i acetilen, redukcioni ventili, do-vodna crijeva, gorionik sa promjenljivom mlaznicom i pomoni alat. Boce za tehnike gasove spadaju u posude pod pritiskom i podleu odgovarajuem standardu. Boce za kiseonik su zapremine 40 l, u koje je mogue uskladititi 6 Nm3 (6 normalnih metara kubnih) na pritisku od 150 bara i temperaturi 20C. Ako se pretpostavi da se kiseonik u ovim uslovima ponaa kao idealni gas, mogue je na osnovu pritiska u boci izraunati koliinu preostalog gasa u boci (npr. ako je pritisak u boci 120 bara, koliina preostalog kiseonika je 120x40=4800 l). Kiseonika boca je obojena plavo ili ima plavu traka na 2/3 visine.

Boca za acetilen je obojena bijelo, ili ima bijelu traku na 2/3 visine. Acetilen u boci se rastvara u acetonu, jer je sam acetilen kao nezasieni ugljovodonik vrlo eksplozivan na po-


-20-

vienom pritisku. Osim toga, boca se prethodno puni poroznom masom (najee drveni u-mur ili meavina uglja i infuzorijske zemlje) u koju se uliva aceton, a zatim rastvara acetilen. Tako dobijena smea moe da se podvrgne pritisku od 15 bara

Bocama za acetilen i kiseonik smije da rukuje samo struno osposobljeno lice, tj. lice koje posjeduje uvjerenje za rukovanje bocama. Greke pri rukovanju bocama sa tehni-kim gasovima pod pritiskom su najee uzrok nesree sa veoma tekim posljedicama. Stoga treba potovati sledee preporuke:

Redovno treba kontrolisati da li iz boce istie gas premazivanjem sapunicom, a ne vatrom. Ako ventil boce poputa i posle pritezanja, takvu bocu treba odstraniti iz upotrebe i skloniti je od vatre, elektromotora i drugih izvora toplote i varnienja. Svaku popravku ventila, otklanjanje bilo kog kvara i remont prepustiti ovlaenim licima. Prilikom rada sa bocama, one moraju da budu u vertikalnom poloaju ili pod nagibom od 45, ime se spreava isticanje acetona. Zaostali pritisak u boci u zavisnosti od okolne temperature treba da bude 0,5 bara (t


-21-

a) za kiseonik b) za acetilen

Slika 9. Redukcioni ventili

Osim redukcionih ventila koriste se i tzv. suvi ventili, koji se postavljaju izmeu reduk-cionih ventila i gorionika, sl. 10. Princip rada suvog ventila je sledei: kroz gumeno crevo dotie gas u cijevni nastavak (2) ventila i otvara nepovratni ventil (4), protie kroz ventil u unutranjost poroznog uloka (5), zatim kroz njegov porozni zid u sredinu uloka, a otuda u nastavak (3) i u gorionik. U sluaju eksplozije povratni udar plamena stie do komore izmeu zida cijevi ventila (1) i uloka (5) i tu se gasi, jer se pri prolasku kroz porozni uloak ohladi ispod temperature paljenja mjeavine gasova. Poveani pritisak od eksplozije gotovo trenutno zatvara nepovratni ventil.

Slika 10. ematski prikaz suvog ventila

U gorionicima se dobijaju potrebne smjee kiseonika i acetilena, pri emu se zahtijeva

stabilan plamen odreenog oblika i toplotne moi. Osnovni dijelovi gorionika prikazani su na sl. 11. Koristi se vie tipova gorionika koji se dijele prema pritisku napajanja (gorionik niskog i visokog pritiska) i prema regulaciji protoka (gorionik stalnog i viestrukog protoka).

Slika 11. Gorionik - ematski prikaz


-22-

Prema pritisku napajanja gorionici se dijele na osnovu pritiska smjee u mlaznici i pritiska svakog od gasova. Ako je pritisak smjee manji od pritiska gasova onda se radi o gorioniku niskog pritiska, a u sluaju da je pritisak smjee vei od pritiska bar jednog gasa, onda se radi o gorioniku visokog pritiska. Prema regulaciji protoka gorionici se djele na one kod kojih je promjena protoka mogua u vrlo malim granicama (gorionik stalnog protoka - bez promjene cijevi) i one kod kojih je regulacija mogua, najee izmjenom pritiska napajanja (gorionik viestrukog protoka - sa izmjenom cijevi).

Osim prema svojstvima, gorionici se razlikuju i po veliini mlaznice, koja se bira na osnovu debljine osnovnog materijala. Po ovoj podjeli gorionici su obiljeeni brojevima od 1 do 8, a biraju se prema debljini osnovnog materijala.

Pri rukovanju gorionicima treba voditi rauna o sljedeem: popravke smije da radi samo struna osoba; mlaznica se isti posebnim iglama koje daje proizvoa; za povremeno ienje injektora upotrebljavaju se posebne etke; kod zamjene cijevi krunastu navrtku treba dobro pritegnuti, jer se kod slabog zaptivanja

javlja povratni udar plamena; plamen se pali tako da se najprije malo otvori kiseonik, a zatim acetilen; tek kada se

smjea upali, plamen se regulue (gasi se obrnutim redoslijedom); kada gorionik "zvidi" to znai da plamen gori kod injektora umesto na mlaznici; dovod

gasa treba brzo zatvoriti; ako se gorionik previe zagrijao, treba ga ohladiti; U tab. 8 dati su najei kvarovi gorionika, njihovi uzroci i naini otklanjanja.

Tabela 8. Najei kvarovi u radu gorionika

Kvar Uzrok kvara Otklanjanje Plamen nee da se upali - krunasta navrtka nije stegnuta

- ventil zaepljen - navrtku stegnuti - oistiti ventil

Plamen kos ili ustranu - mlaznica djelimino zaepljena - oistiti mlaznicu Plamen gori dalje od mlaznice - preveliki pritisak kiseonika

- preveliki pritisak acetilena - regulusati ventile na gorioniku ili

redukcionom ventilu Plamen nestabilan, povreme-no povean

- voda u gumenom crevu - redukcioni ventil zamrznut

- vodu iscijediti - odmrznuti redukcioni ventil

Povratni plamen i pucketanje

- mlaznica se u radu zagrijava - premali pritisak kiseonika - mlaznica je preblizu predmetu - gorionik ne zaptiva

- ohladiti gorionik u vodi - poveati pritisak - odmaknuti mlaznicu 35 mm - pritegnuti cijev na spoju

Plamen "zvidi" i gori unutra (obino posle povratnog udara)

- mlaznica i cijev pregrijani - prljava mlaznica - oteen otvor na mlaznici

- ohladiti gorionik - oistiti mlaznicu - promjeniti mlaznicu

2.1.2 Primjena postupka

Osnovna prednost gasnog zavarivanja je mogunost kontrole koju zavariva ima nad brzinom unoenja toplote, temperaturom u zoni zavarivanja i oksidacijom metala ava. Osim toga, oblik i veliina ava mogu bolje da se kontroliu, jer se dodatni metal uvodi nezavisno od izvora toplote. U prednosti postupka se ubrajaju i niska cijena opreme, njena


-23-

pokretljivost i relativno jednostavno rukovanje. S druge strane, koliina i koncentracija top-lote je manja nego kod ostalih postupaka zavarivanja, pa je za gasno zavarivanje karakteris-tino due vrijeme zagrijavanja i hlaenja, usljed ega su strukturne promjene u ZUT (zoni uticaja toplote) izraenije i nepovoljnije. Shodno tome, ovaj postupak je pogodan jedino za zavarivanje tankih limova i cijevi, posebno manjeg prenika, kao i za njihovo reparaturno zavarivanje. Plamen gasa se takoe koristi za rezanje, lemljenje, navarivanje, pred-grijavanje, termiku obradu i jednostavnije operacije oblikovanja, kao to su savijanje i ispravljanje. Zavisno od odnosa acetilena i kiseonika, razlikuju se redukujui (manjak kiseonika), neutralni (potpuno sagorijevanje) i oksidiui plamen (viak kiseonika). Iako je teorijski smjea kiseonika i acetilena kod neutralnog plamena 1:1, u praksi se pod neutralnim plame-nom podrazumjeva smjea O2:C2H2 =(1,11,2):1. Viak kiseonika se troi na sagorijevanje okolnih gasova. Kod neutralnog plamena uoljive su tri razliite zone, sl. 12: Jezgro oblika konusa ili cilindra (zavisno od naina isticanja gasova), u kojem se odvija dio primarnog sagorijevanja. Pri tome sagorijeva manji dio smjee gasova, dok se vei dio razlae na ugljenik i vodonik. Osloboena koliina toplote zagrijava slobodni ugljenik stvarajui svijetli omota jezgra, ta daje utisak jarko bijele boje.

Srednja zona, oblika klina, gde se odvija ostatak primarnog sagorijevanja, a poinje i se-kundarno sagorijevanje, odnosno oksidacija 2CO i H2 kiseonikom iz vazduha. U ovoj zoni se postie najvia temperatura plamena (do 3100C, sl. 12a), na 46 mm od vrha jezgra, pa se ona koristi za zavarivanje. Stoga se srednja zona zove i zona zavarivanja.

Omota plamena, u kojem se odvija sekundarno sagorijevanje na raun kiseonika iz vaz-duha. Temperatura u zoni sekundarnog sagorijevanja je znatno nia od maksimalne, Boja u ovoj zoni prelazi od plavo-ljubiaste boje u sredini do uto-narandaste na krajevima.

a) oksidiui

b) neutralni

c) redukujui

Slika 12. ematski izgled plamena (a - oksidiui, b - neutralni, c - redukujui) [8]

Stoga je veoma vano odravanje propisanog rastojanja izmeu jezgra i povrine radnog komada (35 mm), jer inae nastaju sledee greke: - ako je jezgro suvie blizu rastopljenog metala dobija se oksidirani tvrdi sloj;


-24-

- ako je jezgro suvie udaljeno, provarivanje je oteano, a pojava gasnih mjehurova esta. Neutralan plamen se koristi za zavarivanje elika, bakra, nikla i njegovih legura, bronze i olova. Redukujui plamen se primjenjuje kada se trai porast ugljenika u zavaru kao npr. kod zavarivanja sivog liva, kao i za zavarivanje aluminijuma i njegovih legura, legura magnezijuma i navarivanja tvrdim legurama. Oksidiui plamen se izbjegava, jer re-akcija kiseonika ima veoma tetno djelovanje na svojstva legura, sem kod zavarivanja mesinga gde se viak kiseonika koristi da bi se sprijeilo isparavanje cinka. Temperatura plamena sa vikom kiseonika je via od ostalih vrsta plamena zbog reakcije sagorijevanja metala ili prisutnih elemenata, pa se oksidiui plamen ponekad koristi da bi se poveala produktivnost zavarivanja elika, zbog ega u metalu ava po pravilu nastaju greke tipa oksida.

Prema brzini isticanja razlikuju se meki plamen (5080 m/s) i tvrdi plamen (120180 m/s), zavisno od pritiska i protoka gasova. Meki plamen je nestabilan i osetljiv na pojavu povratnog plamena, a koristi se za zavarivanje visokolegiranih elika, lakotopljivih metala (Pb, Zn) i za lemljenje. Tvrdi plamen je teko kontrolisati, a esta je pojava izduvavanja rastopljenog metala iz metalne kupke. Stoga se u praksi najee koristi plamen sa brzinama isticanja 80120 m/s. Kiseonik omoguava sagorevanje gorivih gasova, a nalazi se u vazduhu (21% zapre-minskog udjela). Na 15C i atmosferskom pritisku gustina kiseonika iznosi 1,43 kg/m3, molarna masa 32 g/mol, a u teno stanje prelazi na -183C. U gasovitom stanju kiseonik nema boju i miris, nije zapaljiv i eksplozivan. Meutim, poto u njegovom prisustvu neke materije postaju zapaljive, rukovanje kiseonikom mora da bude oprezno.

Kiseonik se najee proizvodi frakcionom destilacijom tenog vazduha. Tehniki kise-onik je istoe 99,2 do 99,8%, a neistoe su azot, argon i voda. istoa kiseonika je bitna za njegovo korienje. Kiseonik se prenosi i uva u elinim bocama pod pritiskom 150-200 bar. Acetilen je gorivi gas bez boje, karakteristinog mirisa, neotrovan i rastvorljiv u vodi u odnosu 1:1 i u acetonu u odnosu 1:25, na sobnoj temperaturi i atmosferskom pritisku. Ras-tvorljivost acetilena u acetonu raste sa porastom pritiska, a opada sa porastom temperature. Acetilen je vrlo eksplozivan u prisustvu kiseonika ili vazduha. Acetilen se transportuje i uva u elinim bocama pod pritiskom 15 bar, a u sluaju velike potronje racionalnije je koristiti razvijae acetilena. Za dobijanje acetilena se koriste jo i postupci pirolize ugljovodonika i deliminog sagorijevanja metana u kiseoniku. 2.1.3 Dodatni materijali i topitelji Dodatni materijali se isporuuju u obliku ica i ipki. U sluaju zavarivanja nisko-ugljeninih i niskolegiranih elika dodatni materijal je u obliku ipki duine 1000 mm ili ko-turova ice mase 40 kg, standardnih prenika: 2; 2,5; 3,25; 4; 5; 6,3 mm. Oznaka dodatnog materijala se sastoji iz dva dela: opteg (slovo P) i dopunskog (slovo O, Z, Y ili cifre od 1 do 6) sa znaenjem datim u tab. 9. ice su prevuene tankim slojem bakra radi zatite od korozije. U tab. 10. date su oznake, sastav, mehanika svojstva i primena ice za zavarivanje elika proizvod fabrike PIVA-Pluine (Crna Gora).


-25-

Tabela 9. Oznaavanje ica za gasno zavarivanje elika simbol Z Y 1 2 3 4 5 6

Rm [MPa]


-26-

Slika 13. Uticaj nagiba gorionika na oblik zavara

a) unaprijed

b) unazad

Slika 14. Tehnike gasnog zavarivanje U zavisnosti od kretanja gorionika i ice postoje dvije tehnike gasnog zavarivanja: unaprijed i unazad (u smislu meusobnog poloaja ice i gorionika), sl. 14. Ove dvije teh-nike se zovu jo i ulijevo i udesno, to je odgovarajui naziv samo ako se gorionik dri u desnoj ruci. Tehnika zavarivanja unaprijed se sastoji u sljedeem, sl. 14a: Plamen je usmjeren prema ivicama osnovnog metala (lijeba). ica se dri ispred plamena, njen vrh je blizu mjesta zavarivanja, povremeno se uranja u

metalnu kupku i treba da bude u zatiti plamena. Nain voenje i nagibi ice i gorionika zavise od poloaja zavarivanja i debljine osnov-

nog metala. U sluaju sueonog I spoja na tankom limu (do 3 mm), ica se vodi bez poprenih oscilacija, a gorionik od jednog do drugog kraja leba, poprenim (cik-cak) ili krunim kretanjem, dok su im nagibi oko 45.

Tehnika zavarivanja unazad se sastoji u sljedeem, sl. 14b: Plamen je usmjeren prema metalnoj kupki i ravnomjerno zagrijava i topi osnovni i dodatni materijal.


-27-

ica se dri iza plamena i nalazi se izmeu osnovnog materijala i gorionika. Vrh ice je neprestano uronjen u rastop, pomjera se u krug i stalno mijea rastop.

Nain voenje i nagibi ice i gorionika takoe zavise od poloaja zavarivanja i debljine osnovnog metala. U sluaju sueonog V spoja na limu debljine preko 3 mm, ica je nagnuta pod 45 i pomjera se ukrug od ivice do ivice leba, a gorionik je nagnut 45-70, zavisno od debljine, i kree se pravolinijski.

Zavarivanje unaprijed je jednostavnije za rad, regulacija metalne kupke je laka i dobi-jaju se lijepi i glatki zavari, dok je kod zavarivanja unazad bolje iskorienje toplote i bolja zatita metalne kupke. Zavarivanje unaprijed je sporije, a utroak acetilena sa poveanjem debljine znatno bre raste nego kod zavarivanja unazad. Ako se materijali vee debljine zavaruju tehnikom unapred teko se postie jednolian korjen zavara (obino se javljaju prokapljine), a takoe je poveana mogunost pojave ukljuaka oksida. Stoga je primjena tehnike zavarivanja unaprijed ograniena na debljine do 5 mm, a za vee debljine se koristi tehnike zavarivanja unazad, jer njene prednosti tada dolaze do izraaja. S druge strane ako se ima u vidu injenica da se gasni postupak praktino ne koristi za komade vee debljine, jasno je da se tehnika zavarivanja unazad primenjuje veoma rijetko, npr. u nekim varijantama zavarivanja cijevi. 2.1.5 Izbor parametara zavarivanja Smjernice za izbor osnovnih parametara za tehnike zavarivanja elika unaprijed (hori-zontalan poloaj, ugaoni i sueoni spoj, ukljuujui varijantu bez dodatnog metala) i za tehniku zavarivanja elika unazad su date u tab. 11. Podaci o potronji gasova i ice i vremenu zavarivanja su dati u odnosu na 1 m ava.

Tablica 8. Parametri gasnog zavarivanja elinih limova

Debljina lima

Veliina mlaznice

Prenik ice

Vrijeme zavarivanja

Brzina zavarivanja

Potronja acetilena

Potronja kiseonika

Potronja ice

[mm] [-] [mm] [min] [m/h] [l] [l] [g] Horizontalni sueoni spoj - tehnika zavarivanja unaprijed

1 1 2 5 12 8,5 10 20 2 2 3 10 6 35 42 50 3 3 3 15 4 75 90 90

Horizontalni ugaoni spoj - tehnika zavarivanja unaprijed 1 1 2 6 10 12 14 25 2 2 3 10 6 42 50 48 4 3 4 20 3 160 210 200 6 4 4 30 2 375 450 440

10 6 5 50 1,2 1000 1200 1100 Horizontalni sueoni spoj - tehnika zavarivanja unaprijed- bez dodatnog metala

1,0 1 - 3 20 5 6 - 1,5 2 - 4,30 14 11 13 - 2,0 2 - 5 12 18 22 -

Horizontalni sueoni spoj - tehnika zavarivanja unazad 5 4 3 20 3 165 198 206 6 4 3 24 2,5 240 288 290 8 5 4 32 1,85 486 580 580

10 6 5 40 1,5 665 800 800 15 7 6 60 1,0 1500 1800 1800


-28-

2.1.6 Podeavanje plamena acetilena [5] Gorionici za zavarivanje:

Slika15. Gorenje acetilena u vazduhu nije pogodno za zavarivanje.

Slika 16. Redukujui plamen, metal ava kljua i nije ist.

Slika 17. Neutralan plamen, pogodan za veinu zavarivanja.

Slika 18. Oksidacioni plamen, metal ava pjeni, varnii i sagorijeva

Prirucnik-za-zavarivanje-Part 3Prirucnik-za-zavarivanje-part 4

Prirucnik Za Zavarivanje PArt 3-4art

Documents

Transcript of Prirucnik Za Zavarivanje PArt 3-4art