Prirucnik Budzetsko Racunovodstvo J Djuranovic (3)

8/13/2019 Prirucnik Budzetsko Racunovodstvo J Djuranovic (3)

1/67

CRNA GORADRAVNA REVIZORSKA INSTITUCIJA

PRIRUNIKBUDETSKO RAUNOVODSTVO

(IZMIJENJENO I DOPUNJENO IZDANJE)

Podgorica, decembar 2011. Jovan uranovi


2/67

2

SADRAJ1. Uvodne napomene ........................................................................................ 3 2. Budetsko ra unovodstvo ............................................................................. 4

2.1. Propisi kojima se regulie budetsko ra unovodstvo .............................. 4 2.2. Na in vo enja budetskog ra unovodstva.............................................. 5 2.2.1. Gotovinska osnova vo enja budetskog ra unovodstva ..................... 7 2.2.2. Obra unska osnova vo enja budetskog ra unovodstva .................... 7 2.2.3. Modifikovana gotovinska osnova vo enja budetskog ra unovodstva.7 2.3. Jedinstvena klasifikacija ra una .............................................................. 8 2.3.1. Ekonomska klasifikacija ....................................................................... 9 2.3.2. Funkcionalna klasifikacija .................................................................. 14

3. Prakti na primjena propisa iz budetskog ra unovodstva ........................... 15 3.1. Evidencija dravne imovine .................................................................. 15 3.1.1. Popis i procjena dravne imovine ...................................................... 17 3.2. Ra unovodstvo izdataka ....................................................................... 18 3.2.1. Utvr ivanje amortizacije ..................................................................... 19 3.2.2. Primjer knjienja nabavki i pla anja opreme ...................................... 19 3.2.3. Primjer knjienja materijala ................................................................ 20 3.2.4. Postupak obra unu i knjienja zarade, poreza i doprinosa ................ 21 3.2.5. Primjer knjienja izdataka za teku e odravanje ............................... 29 3.2.6. Primjer knjienja izdataka za kamate ................................................. 29 3.2.7. Evidencija subvencija ........................................................................ 30 3.2.8. Evidencija transfera ........................................................................... 31

4. Ra unovodstvo javnih prihoda .................................................................... 32 4.1. Primjer knjienja poreza na dodatu vrijednost ...................................... 32

5. Donoenje, upravljanje i izvrenje budeta ................................................. 33 5.1. Priprema i donoenje budeta .............................................................. 33

5.2. Izvrenje i upravljanje budetom ........................................................... 35 5.2.1. Slubenici za finansije........................................................................ 36 5.3. Postupak troenja buetskih sredstava putem javnih nabavki .............. 42

6. Finansijski izvjetaji ..................................................................................... 47 6.1. Izvjetaj o nov anim tokovima po ekonomskoj klasifikaciji ................... 49 6.2. Izvjetaj o nov anim tokovima potroa kih jedinica .............................. 53 6.3. Izvjetaj o neizmirenim obavezama ...................................................... 56 6.4. Izvjetaj o konsolidovanoj javnoj potronji ............................................ 57 6.5. Iskazivanje suficita i deficita .................................................................. 61 6.6. Izvjetavanje optina o planiranim i ostvarenim prihodima i rashodima ibudetskom zaduenju ................................................................................ 61

7. Zavrni ra un budeta Crne Gore ............................................................... 62 8. Zavrni ra un budeta optine .................................................................... 62 9. Unutranja i eksterna revizija u javnom sektoru .......................................... 63

9.1. Unutranja revizija ................................................................................ 63 9.2. Eksterna revizija ................................................................................... 64

10. Zaklju ak ................................................................................................... 66 Literatura: ........................................................................................................ 67


3/67

3

1. Uvodne napomene

Prvo izdanje Priru nika Budetsko ra unovodstvo koji ima za svrhu da

kandidatima olaka polaganje ispita za dravnog revizora iz ovog predmeta

objavljeno je 2008. godine. Imaju i u vidu da je u me uvremenu dolo do

odre enih promjena u zakonskoj regulativi iz ove oblasti, javila se potreba za

dopunjenim izdanjem.

U ovom Priru niku navedeni su zakonski i podzakonski propisi i me unarodni

standardi sa kratkom napomenama o predmetu zakona koji reguliu oblast

budetskog ra unovodstva. Tako e je sistematizovan i hronoloki opisan

postupak neophodnih operacija kod obavljanja finansijsko-ra unovodstvenih

poslova u dravnim organima, organima dravne uprave, vanbudetskihfondovima i jedinica lokalne samouprave. Pored teoretskog dijela tuma enja

propisa, simulirani su i prakti ni primjeri sprovo enja ra unovodstvenih

transakcija, to e omogu iti korisnicima Priru nika da lake savladaju teoretska i

prakti na znanja iz ove oblasti. Kao krajnji cilj budetskog ra unovodstva u ovom

Priru niku obra ena je i oblast finansijskog izvjetavanja.

Pored ra unovodsrvenih tehnika i finansijskih procedura u Priru niku su date i

kratke napomene i uputstva koje se odnose na procedure koje se odnose na

javne nabavke, koje predstavljaju nezaobilaznu radnu obavezu kako zaposlenih

dravnih slubenika koji se bave ra unovdstveno-finansijskim poslovima, tako i

kontrolnih organa koji se bave kontrolom, odnosno revizijom troenja budetskih

strdstava.

Sistem vo enje budetskog ra unovodstva i izvjetavanja su krucijalni za

upravljanje budetom i postizanju finansijske odgovornosti u izradi i donoenju

poslovnih politika i odluka. Stoga da bi se osigurala kontrola zakonitog troenje

javnih sredstava potrebno je pratiti kori enje budetskih apropijacija i to u svakoj

od faza troenja sredstava. Budetsko ra unovodstvo tako e obezbje uje

relevantne informacije i podatke za izradu analiza o racionalnom i ekonomi nom

troenju budetskih sredstava.


4/67

4

2. Budetsko ra unovodstvo

2.1. Propisi kojima se regulie budetsko ra unovodstvo

Organi dravne uprave, organi lokalne samouprave i vanbudetski fondovi dunisu da vode finansijsko-ra unovodstvene poslove u skladu sa propisima Crne

Gore i Me unarodnim ra unovodstvenim standardima za javni sektor.

Propisi Crne Gore kojima se regulie na in i postupak vo enja ra unovodstvo-

finansijski poslovi i finansijskog izvjetavanja su:

1. Zakon o budetu (Sl. list RCG, br. 40/01 i 71/05,13/08, 53/,09);

2. Zakon o dravnoj imovini Crne Gore (Sl. list RCG, br. 21/09);

3. Zakon o finansiranju lokalne samouprave (Sl. list CG, br. 42/03 i 44/03, Sl.list Crne Gore 05/08 i 74/10);

4. Uredba o na inu vo enja evidencije pokretnih i nepokretnih stvari i popis stvari

u dravnoj svojini (Sl. list CG br. 13/2010);

5. Uputstvo o bliem na inu vrenja popisa pokretnih i nepokretnih stvari

(Sl.list. Crne Gore br. 47/11);

6. Pravilnik o jedinstvenoj klasifikaciji ra una za budet Republike, budete

vanbudetskih fondova i budete optina (Sl. list RCG, br. 37/05 i 81/05);

7. Pravilnik o na inu sastavljanja i podnoenja finansijskih izvjetaja budeta,

vanbudetskih fondova i jedinica lokalne samouprave (Sl. list CG, br. 32/10 i

14/11);

8. Uputstvo o radu Dravnog trezora (Sl. list CG, br. 80/08);

9. Pravilnik o poreskom knjigovodstvu (Sl. list RCG, br. 81/06);

10. Pravilnik o razvrstavanju materijalne i nematerijalne imovine po grupama i

metodama za utvr ivanje amortizacije budetskih i vanbudetskih korisnika (Sl.

list RCG, br. 32/03);11. Naredba o na inu uplate javnih prihoda (Sl. list RCG, br. 81/06..... 32/11);

12. Pravilnik o na inu dostvljanja i sadraju podataka o prihodima, rashodima i

budetskom zaduivanju jedinica lokalne samouprave (Sl. list Crne Gore br

26/11);


5/67

5

Zakonom o budetu regulie se donoenje budeta, evidencija i upravljanjebudetom, pripremanje, planiranje i izvrenje budeta, zajmovi i garancije,

unutranja kontrola i ra unovodstvo budeta, i poslovi dravnog trezora.

Zakonom o dravnoj imovini Crne Gore, ure uje se poloaj, prava i obavezedravnih organa, organa jedinica lokalne samouprave i organizacija koje

obavljaju javnu slubu, u pogledu raspolaganja i kori enja imovinom Crne Gore.

Prema Zakonu o dravnoj imovini, dravni organi, jedinice lokalne samouprave iorganizacije koje obavljaju javnu slubu, koji koriste dravnu imovinu, duni su

da vode evidenciju o stanju i kretanju te imovine, u skladu sa Me unarodnim

ra unovodstvenim standardima.

Zakonom o finansiranju lokalne samouprave, uredjuju se izvori sredstava,na in finansijskog izravnanja i kori enja uslovnih dotacija, kao i na in

finansiranja sopstvenih poslova lokalne samouprave, zaduivanje i trezorsko

poslovanje lokalne samouprave.

Trezorsko poslovanje lokalne samouprave ogleda se u obavljanju slede ih

funkcija:

finansijsko planiranje;

upravljanje gotovinskim sredstvima;

kontrola rashoda;

upravljanje dugom i

budetsko ra unovodstvo i izvjetavanje.

U pogledu ostalih pitanja koja nijesu regulisana Zakonom o finansiranju lokalnesamouprave, a odnose se na funkcionisanje trezorskog poslovanja lokalne

samouprave, primjenjuju se odredbe Zakona o budetu.

2.2. Na in vo enja budetskog ra unovodstva

Ra unovodstveno poslovanje budeta Crne Gore, budeta vanbudetskih

fondova i budeta optina predstavlja knjigovodstveno evidentiranje i

izvjetavanje o poslovnim promjenama koje se odnosi na:


6/67

6

1. Evidencije teku ih izdataka (izdaci materijala, roba i usluga, zarade i druga

li na primanja zaposlenih);

2. Evidencije kapitalnih izdataka (materijalna i nematerijalna ulaganja);

3. Evidencije finansiranja aktivnosti (hartije od vrijednosti, kreditna zaduenja i

druge finansijske aktivnosti) i

4. Evidencije transfera.

Evidencija, tj. knjigovodstvo nije samo sebi cilj, ve da obezbijedi ta nu,

objektivnu i blagovremenu informaciju o stanju imovine, obaveza i rezultatu

poslovanja kod subjekta koji je duan da vodi poslovne knjige. Ra unovodstvo

budeta u Crnoj Gori koncipirano je na sistemu evidencije gotovinskih i

negotovinskih transakcija.

Evidentiranje poslovnih promjena vri se na osnovu vjerodostojne i ta nedokumentacije. Prema tome, ra unovodstvo treba da obezbijedi najbitnije

informacije o poslovanju subjekta koji je duan da vodi knjigovodstvenu

evidenciju. Ono u sutini predstavlja podrku upravljanju i rukovo enju, jer su

njegove informacije naro ito vane prilikom donoenja poslovnih odluka i

kontrole poslovanja. Tako e, ra unovodstvo obezbje uje i informacije o

poslovanju subjekta (potroa ke jedinice budeta Republike ili optine,

vanbudetskih fondova i sli no), koje se prezentiraju dravnim organima i

javnosti. Da bi se ovaj cilj ostvario, zadatak ra unovodstva je da sakupi,

klasifikuje i registruje poslovne promjene koje se odnose na prihode, rashode,

imovinu, obaveze i potraivanja budeta i budetskih korisnika.

Ra unovodstveno poslovanje u organima dravne uprave, vanbudetskim

fondovima i jedinicama lokalne samouprave uspostavljeno je na osnovu Zakona

o budetu, Zakona o imovini Republike Crne Gore, Pravilnika o jedinstvenoj

klasifikaciji ra una za budet Republike, budete vanbudetskih fondova i

budete optina, Pravilnika o na inu pripreme, sastavljanja i podnoenja

finansijskih izvjetaja budeta, vanbudetskih fondova i jedinica lokalne

samouprave i Me unarodnih ra unovodstvenih standarda za javni sektor.

U me unarodnoj praksi i teoriji vo enje ra unovodstvenih evidencija i na in

finansijskog izvjetavanja u javnom sektoru (dravnim organima fondovima i

organima lokalne samouprave) uspostavljeno je na tri na ina, i to na:


7/67

7

1. gotovinskoj osnovi,

2. obra unskoj osnovi i

3. modifikovanoj gotovinskoj osnovi.

2.2.1. Gotovinska osnova vo enja budetskog ra unovodstva, zasniva se naevidenciji transakcija ili doga aja u momentu isplate ili naplate gotovine. U

Me unarodnim ra unovodstvenim standardima za javni sektor u ta ki 1.2.2 dati

su definicija i objanjenje ra unovodstvene gotovinske osnove:

Prema gotovinskoj osnovi ra unovodstva, transakcije i doga aji se priznaju tek

kada entitet primi ili isplati gotovinu. Finansijski izvjetaji pripremljeni prema

gotovinskoj osnovi obezbje uju itaocima informacije o izvorima gotovine

primljene tokom perioda, svrsi upotrebe gotovine i o gotovinskim saldima nadatum izvjetavanja. Fokus mjerenja u finansijskim izvjetajima jesu gotovinska

salda i nastale promjene. Napomene uz finansijske izvjetaje mogu pruiti

dodatne informacije o obavezama, kao to su plative obaveze i pozajmice, kao i

o odre enoj negotovinskoj imovini, kao to su potraivanja, ulaganja i nekretnine,

postrojenja i oprema. 1

2.2.2. Obra unska osnova vo enja budetskog ra unovodstva, prema MRSza javni sektor, predstavlja ra unovodstvenu osnovu prema kojoj se transakcije i

druga doga anja priznaju u trenutku njihovog nastanka (a ne samo kada se primi

ili izda gotovina ili ekvivalent gotovine). Zbog toga se transakcije i doga aji

ra unovodstveno evidentiraju i priznaju u finansijskim izvjetajima za period na

koji se odnose. Elementi koji se priznaju po obra unskoj osnovi su imovina,

obaveze, neto imovina / kapital, prihod i rashod. Dokumentacija na osnovu koje

se sprovode ove transakcije su fakture, ra uni, otpremnice, nalozi za pla anje,

ekovi i druga dokumenta koja prate nastanak poslovne promjene.

2.2.3. Modifikovana gotovinska osnova vo enja budetskogra unovodstva, podrazumijeva vo enje evidencije o primicima i izdacima nagotovinskoj osnovi, a imovina i obaveze se evidentiraju na obra unskoj osnovi.

1 Me unarodnim ra unovodstvenim standardima za javni sektor 2004. godine str. 532


8/67

8

2.3. Jedinstvena klasifikacija ra una

Saglasno Pravilniku o jedinstvenoj klasifikaciji ra una budeta Crne Gore,

budete vanbudetskih fondova i budete optina, prezentacija planiranja i

izvrenja budeta uspostavljena je u skladu sa me unarodnim standardnom

klasifikacijom definisanom u GFS (Government Finance Statistics).

Statisti ki sistem klasifikacije budetskih izdataka i primitaka- GFS sistem, za

potrebe izvjetavanja javnog sektora uspostavio je Me unarodni monetarni fond

(MMF).

U skladu sa raznovrsnim potrebama formulisanja politike izvjetavanja

buetskog upravljanja javni izdaci se generalno klasifikuju u skladu sa sljede im

kategorijama: Funkcijama koje obavlja vlada klasifikovane na nivou osnovne djelatnosti,

Organizacionoj struktiri,

Ekonomskim kategorijama,

Programskim zahtjevima.

Budetsko ra unovodstvo kod u Crnoj Gori vodi na modifikovanoj gotovinskoj

osnovi.

Budet Cene Gore, budeti vanbudetskih fondova i budeti jedinica lokalnesamouprave planiraju se i izvravaju na jedinstven na in u skladu sa ra unima

dodijeljenim po ekonomskoj, funkcionalnoj, organizacionoj i programskoj

klasifikaciji propisanoj Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji ra una za budet

Republike, budete vanbudetskih fondova i budete optina.

Ekonomska, funkcionalna i organizaciona klasifikacija su obavezuju e u

postupku planiranja i izvrenja budeta. Programska klasifikacija primjenjuje se

kod programskog budeta.

Organizaciona i programska klasifikacija ure uju se u skladu sa administrativnom

organizacijom i programskim sadrajem budeta. Jednom dodijeljen naziv

programu i ra unski broj ne mogu se mijenjati.


9/67

9

2.3.1. Ekonomska klasifikacija

Ekonomska klasifikacija budeta strukturirana je po vrstama budetskih izdataka.

Za potrebe fiskalne analize, naprimjer potrebno je razlikovati sa aspekta

ekonomske klasifikacije izdatke za pla anje kamata koja ima tretman trokova u

odnosu na izdatak otplate zajmova koja predstavlja transakciju finansiranja, ili

teku e izdatke od kapitalnih izdataka.

Ekonomska klasifikacija sadri: klasu, kategoriju, grupu, sintetiku, analitiku i

subanalitiku. Subanalitika nije ograni ena i moe se pove avati u skladu sa

potrebama budeta Drave, budeta vanbudetskih fondova i budeta optina.

Planiranje je obavezuju e po klasi, kategoriji, grupi i sintetici, dok se izvravanje

budeta iskazuje do nivou analitike i subanalitike. Planiranje primitaka, popotrebi, moe se vriti po analitici i subanalitici. Stanje imovine i obaveza, u

skladu sa navedenim Pravilnikom, iskazuje se po klasi, kategoriji, grupi i sintetici.

Stanje imovine i obaveza moe se pratiti po analitici i subanalitici prema potrebi

budeta Drave, budeta vanbudetskih fondova i budeta optina. Klase na kojima se iskazuju obaveze, stanje imovine, kapital izdaci iprimici.Stanje imovine, obaveza i kapitala budeta Crne Gore, budeta vanbudetskih

fondova i budeta optina, iskazuje se na sljede im klasama:

0 Nefinansijska imovina;1 Finansijska imovina;2 Obaveze3 Kapita

Planiranje, odobravanje potronje i isplate u toku fiskalne godine budeta Crne

Gore, budeta vanbudetskih fondova i budeta optina, iskazuju se na

sljede im klasama:

4 Izdaci5 Korektivni ra uni.


10/67

10

Planiranje primitaka i ostvareni priliv u toku fiskalne godine budeta Crne Gore,

budeta vanbudetskih fondova i budeta optina, iskazuju se na slede im

klasama:

7 Pimici9 Korektivni ra uni.

Planiranje i izvrenje budeta vri se po jedinstvenoj klasifikaciji ra una za

budet i to po:

Ekonomskoj klasifikaciji ra una,

Funkcionalnoj klasifikaciji ra una,

Organizacionoj klasifikaciji ra una i

Programskoj klasifikaciji ra una.

Ekonomska klasifikacija ra una vodi se na nivou: klase....................................................................0

kategorie...........................................................00

grupe...............................................................000

sintetike.........................................................0000

analitike.......................................................00000

subanalitike...............................................000000

Po ekonomskoj klasifikaciji, propisano je da se obaveze, imovina, izdaci iprimici iskazuju preko 9 klasa, i to:

Klasa 0 Nefinansijska imovina

Klasa 1 Finansijska imovina

Klasa 2 Obaveze

Klasa 3 Kapital

Klasa 4 Izdaci

Klasa 5 Korektivni ra un

Klasa 7 Primici

Klasa 9 Korektivni ra un

Nefinansijska imovina klasa 0 dijeli sa na dvije kategorije, i to: 01 i 02.


11/67

11

Kategorija 01 Nefinansijska imovina u stalnim sredstvima dijeli se na slede egrupe:

011 Infrastruktura od opteg zna aja

012 Lokalna infrastruktura

013 Gra evinski objekti

014 Zemljite

015 Oprema

Kategorija 02 Nefinansijska imovina u zalihamaima samo jednu grupu :021 zalihe

Finansijska imovina klasa 1dijeli se na slede e grupe ra una:

111 Konsolidovani ra un112 Hartije od vrijednosti

113 Pozajmice i krediti

114 Date garancije

Obaveze klasa 2 dijeli se na slede e kategorije i grupe:21 Obaveze za teku e izdatke211 Obaveze za bruto zarade

212 Obaveze za ostala li na primanja

213 Obaveze za materijal i usluge

214 Obaveze za teku e odravanje

215 Obaveze za kamate

216 Obaveze za rentu

217 Obaveze za subvenciju

218 Ostale obaveze za izdatke

22 Obaveze po transferima za socijalnu zatitu221 Prava iz oblasti socijalne zatite

222 Obaveze za isplatu tehnolokih vikova

223 Obaveze za prava iz oblasti PIO

224 Obaveze za ostala prava iz oblasti

zdravstvenog osiguranja


12/67

12

23 Obaveze za transfere institucijama ipojedincima24 Obaveze za kapitalne izdatke25 Obaveze po osnovu pozajmica i kredita26 Obaveze po osnovu otplate dugova27 Obaveze iz rezervi271 Obaveze iz teku e budetske rezerve

272 Obaveze iz stalne budetske rezerve

Kapital klasa 3Na klasi 3 kapital iskazuje se neto iznos imovine.

Kapital = Aktiva Obveze iz pasive31 Kapital iz prethodne godine

32 Kapital u toku fiskalne godine

33 Smanjenje vrijednosti kapitala u toku fiskalne

godine

I z d a c i klasa 4 dijeli se na slede e kategorije i grupe:41 Teku i izdaci411 Bruto zarade (neto + porezi + doprinosi)

412 Ostala li na primanja

413 Rashodi za matrijal i usluge

414 Teku e odravanje

415 Kamate

416 Renta

417 Subvencije

418 Ostali izdaci

42 Transfert i za socijalnu zatitu421 Prava iz oblasti socijalne zatite

422 Sredstva za tehnoloke vikove

423 Prava iz oblasti PIO

424 Ostala prava iz oblasti zdravstvene zatite


13/67

13

43 Transferi institucijama, pojedincima inevladinom sektoru431-1 Transferi javnim institucijama

431-2 Transferi nevladinim organizacijama,

politi kim partijama

431-3 Transferi pojedincima

431-4 Transferi Republi kom fondu PIO

413-5 Transferi Republi kom fondu zdravstva

413-6 Transferi Zavodu za zapoljavanje Crne Gore

413-7 Transferi optinama

44 - Kapitalni izdaci

441-1 Izdaci za infrastrukturu od opteg zna aja441-2 Izdaci za lokalnu infrastrukturu

441-3 Izdazi za gra evinske objekte

441-4 Izdaci za ure enje zemljita

441-5 Izdaci za opremu

441-6 Investiciono odravanje

441-7 Izdaci za zalihe

45 Pozajmice i krediti46 Otplata dugova47 Rezerve

Korektivni ra uni klase 5 namijenjeni su evidentiranju isplata koje se odnosena izdatke vezane za pove anje vrijednosti finansijske i nefinansijske aktive, kao

i smanjenje obaveza u bilansu stanja.

P r i m i c i klasa 7 dijeli se na slede e kategorije i grupe:71 Teku i prihodi711 Porezi

712 Doprinosi

713 Takse

714 Naknade


14/67

14

715 Ostali prihodi

72 Primici od prodaje imovine721 Primici od prodaje nefinansijske imovine

722 Primici od prodaje finansijske imovine

73 Primici od otplate kredita i sredstvaprenesena iz prethodne godine731 Sredstva od otplate kredita

732 Sredstva prenesena iz prethodne godine

74 Donacije i transferi75 Pozajmice i krediti

Korektivni ra uni klase 9Korektivni ra un klase 9 namijenjen je evidentiranju primitaka koji se odnose napriliv ostvaren prodajom finansijske i nefinansijske imovine, uzetih pozajmica i

emitovanih hartija od vrijednosti, kao i evidentiranje pove anja obaveza u bilansu

stanja.

2.3.2. Funkcionalna klasifikacija

Izdaci po funkcionalnoj klasifikaciji iskazuju se po klasi, kategoriji i grupi.

Funkcionalna klasifikacija sadri slede e klase:01 Opte javne slube

02 Odbrana

03 Javni red i bezbjednost

04 Ekonomski poslovi

05 Zatita ivotne sredine

06 Poslovi stanovanja i zajednice

07 Zdravstvo

08 Sport, kultura i religija

09 Obrazovanje

10 Socijalna zatiita


15/67

15

Pravilnik o jedinstvenoj klasifikaciji ra una za budet Republike, budete

vanbudetskih fondova i budete optina primjenjuje se i na nezavisna

regulatorna tijela (agencije i sl.) i druge institucije ustanovljene zakonom, a koje

se finansiraju iz doprinosa, namjenskih poreza ili drugih javnih prihoda.

3. Prakti na primjena propisa iz budetskog ra unovodstva3.1. Evidencija dravne imovineSaglasno l. 41. Zakona o dravnoj imovini Crne Gore dravna imovina se

evidentira u skladu sa Me unarodnim ra unovodstvenim standardima (MRS).

Evidentiranje dravne imovine po MRS, zna i, da je organizacija ra unovoodstva

imovine zasnovana na obra unskoj osnovi. U cilju operacionalizacije ovakvog

zakonskog rjeenja doneseni su podzakonski akti od strane Vlade i Ministarstvafinansija. Vlada je donijela Uredba o na inu vo enja evidencije pokretnih i

nepokretnih stvari i popisu stvari u dravnoj svojini. Ministarstvo finansija donijelo

je Uputstvo o bliem na inu vrenja popisa pokretnih i nepokretnih stvari.

Dravni organi, organi lokalne samouprave i javne slube iji je osniva Crna

Gora, odnosno optina vode evidenciju o stanju i promjenama na pokretnim i

nepokretnim stvarima i hartije od vrijednosti u dravnoj svojini i vre njihov popis

na na in utvr en navedenom uredbom i uputstvom. Evidenciju dravne imovine posebno vode dravni organi i jedinice lokalne

samouprave, kao korisnici dravne imovine, koje podatke dostavljaju Upravi za

imovinu na osnovu kojih Uprava uspostavlja registar nepokretnosti za cjelokupnu

imovinu sa kojom raspolae Crna Gora.

U posebnoj evidenciji pokretnih stvari koje se koriste za ostvarivanje funkcija

organa upisuju se: oprema, prevozna sredstva i druge pokretne stvari koje

koriste organi za ostvarivanje funkcije.

Tako e se uspostavlja posebna evidencija nepokretni stvari koje se koriste za

ostvarivanje funkcija organa sa sljede im podacima: poslovne zgrade, garae,

reprezentativni objekti, stanovi za slubene potrebe i drugi gra evinski objekti.

Prirodna bogatstva, dobra u optoj upotrebi, predmeti istorijsko-dokumentarne,

umjetni ke i kulturne vrijednosti i druga imovinska prava kojima raspolae Crna


16/67

16

Gora, odnosno optina vode se u registar nepokretnosti i jedinstvenoj evidenciji

dravne imovine koju vodi Uprava za imovinu. Knigovodstvena evidencija pokretnih, i nepokretnih stvari i hartija od vrijednosti

vodi se u knjigovodstvu organa koji te stvari koristi na osnovu vjerodostojne

knjigovodstvene dokumentacije, u skladu sa propisima o ra unovodstvu,

jedinstvenoj klasifikaciji ra una za budet Drave i optina i razvrstavanju

imovine po grupama i metodama za utvr ivanje amortizacije. Jedinstvena evidencije prirodnih bogatstva, dobra u optoj upotrebi i druga dobra

od opteg interesa kojima raspolae Crna Gora, odnosno optina vodi se na

osnovu popisa, odnosno identifikacije tih stvari, procjene njihove vrijednosti,

podataka iz katastra nepokretnosti i drugih podataka i prate e dokumentacije,

koju su duni da obezbijede i dostave organi u ijoj su nadlenosti te stvari, urokovima propisanim Zakonom o dravnoj imovini.

Jedinstvena evidencija nepokretnih stvari dravne imovine odvojeno sadri

podatke o nepokretnim stvarima:

- kojima raspolae Crna Gora;

- kojima raspolau optine;

- kojima upravljaju javne slube iji je osniva Crna Gora, ili iji je osniva

optina;

- koje su ste ene zajedni kim ulaganjima.

Dravni organi, organi lokalne samouprave i javne slube iji je osniva Crna

Gora, odnosno optina, podatke iz evidencija dostavljaju Upravi, na propisanim

obrascima, koji su propisani navedenom urdbom i to na :

- Obrascu PS - 1 za pokretne stvari (oprema, prevozna sredstva i druge

pokretne stvari koje koriste organi za ostvarivanje funkcije);

- Obrascu PS - 2 za pokretne stvari (predmeti istorijsko-dokumentarne,

umjetni ke i kulturne vrijednosti i druga imovinska prava kojima raspolae Crna

Gora, odnosno optina);

- Obrascu NS - 1 za nepokretne stvari (poslovne zgrade, garae,

reprezentativni objekti, stanovi za slubene potrebe i drugi gra evinski objekti

koje koriste organi za ostvarivanje funkcije);


17/67

17

- Obrascu NS - 2 za nepokretne stvari (prirodna bogatstva, dobra u optoj

upotrebi i druga dobra od opteg interesa kojima raspolae Crna Gora);

3.1.1. Popis i procjena dravne imovine

Popis stvari u dravnoj svojini vri se godinje i vanredno. Organ koji koristi stvari

u dravnoj svojini duan je da izvri redovni godinji popis sa stanjem na 31.

decembar za godinu za koju se vri popis, radi uskla ivanja stanja iz

knjigovodstvenih evidencija sa stvarnim stanjem. Vanredni popis vri se po potrebi i u slu ajevima ukidanja organa, spajanja sa

drugim organom i drugim slu ajevima.

Popis dravne imovine obavlja Komisija obrazovana od strane starjeine organa. Aktom o obrazovanju Komisije, odre uje se rok u kojem se popis ima obaviti i rok

za dostavljanje izvjetaja o izvrenom popisu sa popisnim listama.

Podaci o popisu pokretnih i nepokretnih stvari unose se u popisne liste

pojedina no u naturalnim iskazima (blii naziv, vrsta i opis stvari), na osnovuutvr enog stvarnog stanja i u nov anim iskazima na osnovu knjigovodstvenog

stanja. Nakon fizi ki izvrenog naturalnog popisa imovine, komisija upore uje

stvarno stanje na eno po popisu sa knjigovodstvenim stanjem iskazano u

naturalnom i vrjednonosnom iznosu. Popisne liste su knjigovodstvena dokumenta, iju vjerodostojnost potpisima

potvr uju lanovi popisne komisije.

Podaci o popisu prirodnog bogatstva, dobara u optoj upotrebi i predmeti

istorijsko-dokumentarne, umjetni ke i kulturne vrijednosti i druga imovinska prava

kojima raspolae Crna Gora, odnosno optina, unose se u obrascima PS-2 i

NS-2 na osnovu utvr enog stvarnog stanja i u nov anim iskazima na osnovu

procjene njihove vrijednosti od strane ovla enog procjenjiva a.

U komisiju za popis, odnosno identifikaciju prirodnih bogatstva, dobra u optoj

upotrebi i predmeta istorijsko-dokumentarne, umjetni ke i kulturne vrijednosti i

druga imovinska prava, odre uju se stru na lica. Popisne liste se sa injavju u tri

istovjetna primjerka koje potpisuju pred ednik, lanovi komisije i lice zadueno za

stvari koje se popisuju.


18/67

18

Nakon popisa Komisija sa injava izvjetaj o popisu na osnovu popisnih lista koje

predaje starjeini organa.

Izvjetaj o popisu sadri: stanje stvari, knjigovodstveno stanje, utvr ene razlike

(manjkovi i vikovi), predlog za otpis pojedinih stvari koje su izgubile vrijednost,

primjedbe i miljenja zaposlenih koji rukuju pokretnim stvarima.

Starjeina organa na osnovu izvjetaja Komisije i priloenih popisnih lista

odlu uje o prihvatanju izvjetaja o izvrenom popisu i odlu uje o na inu

rjeavanja razlika na pokretnim stvarima, ija je knjigovodstvena vrijednost do

3.000.

Starjeina organa dostavlja knjigovodstvu organa, izvjetaj o izvrenom popisu,

sa popisnim listama i rjeenje o na inu rjeavanja razlika na pokretnim stvarima,

ija je knjigovodstvena vrijednost do 3.000, radi uskla ivanja knjigovodstvenogstanja sa stvarnim stanjem

3.2. Ra unovodstvo izdataka

Saglasno Pravilniku o jedinstvenoj klasifikaciji ra una za budet Republike,

budete vanbudetskih fondova i budete optina i Me unarodnim

ra unovodstvenim standardima za javni sektor, budet Republike, vanbudetski

fondovi i budeti optina vode knjigovodstvenu evidenciju imovine (klasa 0 i klasa

1), obaveza (klasa 2), kapitala (klasa 3), izdataka (klasa 4) i primitaka (klasa 7).

Imovina se vodi kao nefinansijska i finansijska. Nefinansijska imovina vodi se u

okviru klase 0 i sadri dvije kategorije:

01 Nefinansijska imovina u stalnim sredstvima

02 Nefinansijska imovina u zalihama

Nefinansijska imovina u stalnim sredstvima obuhvata grupe konta na kojim se

evidentira slede a imovina:

011 Infrastruktura opteg od zna aja

012 Lokalna infrastruktura

013 Gra evinski objekti

014 Zemljite i

015 Oprema


19/67

19

3.2.1. Utvr ivanje amortizacije

Utvr ivanje amortizacije materijalne i nematerijalne imovine propisano je

Pravilnikom o razvrstavanju materijalne i nematerijalne imovine po grupama i

metodama za utvr ivanje amortizacije budetskih i vanbudetskih korisnika.

Saglasno ovom pravilniku, amortizaciji podlijee materijalna i nematerijalna

imovina iji je vijek trajanja dui od jedne godine i ija vrijednost prelazi 1.000 ,

osim zemljita i umjetnikih djela koji se ne amortizuju. Utvr ivanje amortizacije

materijalne i nematerijalne imovine vri se primjenom propisanih amortizacionih

stopa na nabavnu vrijednost, kori enjem proporcionalne metode, na obrascu

koji je odtampan uz navedeni Pravilnik.

3.2.2. Primjer knjienja nabavki i pla anja opreme

1. Nabavljena je ra unarska oprema i dobavlja je ispostavio fakturu u iznosu od

8.000,00.

2. Potroa ka jedinica podnijela je zahtjev Trezoru za pla anje u iznosu od

8.000,00.

3. Trezor je, po zahtjevu, platio dobavlja u dio obaveze u iznosu od 5.000,00.

Knjienje kod potroa ke jedinice i kod Trezora treba sprovesti na sljede i na in:

Knjienje u glavnoj knjizi Trezora vri se adekvatno knjienjima u potroa koj

jedinici.


20/67

20

3.2.3. Primjer knjienja materijala1) Na osnovu dozvoljene potronje potroa ka jedinica nabavila je raznog

kancelarijskog materijala u iznosu od 5.000 (po fak. br. 24 iznos od 4.000

eura i fak. br. 18 iznos od 1.000).

2) Potroa ka jedinica dostavila je Trezoru zahtjev za pla anje u iznosu od

5.000.

3) Zahtjev za pla anje Trezor je izvrio u iznosu od 4.000.

S obzirom na to da je zahtjev za pla anje realizovan u iznosu od 4.000.

neizmirena obaveza prema dobavlja ima po osnovu izdataka za kancelarijski

materijal iznosi 1.000.

4) Potroa ka jedinica na osnovu trebovanja izdala je u upotrebu materijala u

iznosu od 3. 000.Knjienje kod potroa ke jedinice i kod Trezora:

Nakon sprovedenih knjienja salda na kontima se pokazuju slede a stanja: na

kontu 021-1 zalihe kancelarijskog materijala iznose 2.000,00, to odgovara

stanju kapitala (konto 320); na kontu nepla ene obaveza prema dobavlja u koji

se vodi kod potroa ke jedinice (konto 213-1-1) saldo je 0 jer potroa ka

jedinica podnoenjem zahtjeva za pla anje Trezoru nije vie u obavezi prema

dobavlja u, ve je obaveza za pla anje preneena na Ministarstvo finansija -

Trezor. Nepla ena obaveza prema dobavlja u koja se vodi u Trezoru (konto 213-

1-2) iznosi 1.000.

Knjienja u glavnoj knjizi Trezora sprovode se istovjetno kao kod potroa ke

jedinice.


21/67

21

3.2.4. Postupak obra una i knjienja zarade, poreza i doprinosa

Obra un zarada dravnih slubenika i namjetenika vri se u skladu sa:

1. Zakonom o dravnim slubenicima i namjetenicima ("Slubeni list Crne

Gore", br. 50/08......86/09);

2. Zakonom o radu ("Slubeni list Crne Gore", br. 49/08), koji se primijenjuje na

prava i dunosti namjetenika, ako Zakonom o dravnim slubenicima ili

posebnim zakonom nije druk ije odre eno;

3. Zakonom o zaradama dravnih slubenika i namjetenika ("Slubeni list Crne

Gore" br. 86/09);

4. Zakon o zaradama i drugim primanjima dravnih javnih funkcionera ("Slubeni

list Crne Gore" br. 33/08......07/10);5. Zakon o zaradama i drugim primanjima nosilaca pravosudnih i ustavnih

funkcija ("Slubeni list Crne Gore" br. 36/07......53/07);

6. Zakon o porezu na dohodak fizi kih lica ("Slubeni list Republike Crne Gore"

br. 65/01.......86/09);

7. Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje ("Slubeni list Crne

Gore" br. 13/07.......86/09);

8. Opti kolektivni ugovor ("Slubeni list Republike Crne Gore" br. 43/03 i 65/10);

9. Upustvo za obra un zarada ("Slubeni list Crne Gore" br 05/11)

10. Sporazum o utvr ivanju obra unske vrijednosti koeficijenta i startnog dijelazarade u bruto iznosima ("Slubeni list Crne Gore" br. 80/2010 )

11. Uredba o naknadama i drugim primanjima dravnih slubenika i

namjetenika ("Slubeni list Republike Crne Gore" br. 24/05........70/06);

12. Uredba o na inu prera unavanja postoje ih neto zarada u bruto zarade

("Slubeni list Republike Crne Gore" br. 34/02);

13. Uputstvo o na inu obra unavanja i pla anja poreza i doprinosa (Sl. list RCG

br. 81/06 i Sl. list CG br. 4/10)

14. Odluka o visini otpremnine dravnih slubenika i namjetenika ("Slubeni list

Crne Gore" br. 23/10);

Zakonom o zaradama dravnih slubenika i namjetenika regulie se na in

utvr ivanja zarada dravnih slubenika i namjetenika, i to:


22/67

22

1. struktura zarade;

2. platni razredi i koeficijenti;

3. raspore ivanje u platne razrede;

4. utvr ivanje fiksnog dijela zarade i donoenje rjeenja;

5. posebna zarada i varijabilni dio zarade;

6. minimalna zarada;

7. pravo na naknadu trokova i

8. druga primanja.

Na zarade, naknade i druga primanja dravnih slubenika, odnosno

namjetenika primjenjuju se opti propisi o radu (Zakon o radu) u pogledu pitanja

koja, ovim zakonom nijesu regulisana i Optim kolektivnim ugovorom.

Utvr ivanje fiksnog dijela zarade, dravnih slubenika, odnosno namjetenikazavi od sloenosti, odgovornosti, zna aja i uslova rada, pa zavisno od ovih

kriterijuma sva su radna mjesta razvrstavna u trideset osam platnih razreda

izraenih u koeficijentima.

Utvr ivanje fiksnog dijela zarade. Zarada dravnog slubenika, odnosnonamjetenika utvr uje se pojedina nim aktom dravnog organa ili organa uprave

u kojem je zapslen slubenik, odnosno namjetenik i rjeenja ministra finansija o

fiksnom dijelu zarade.

Visina fiksnog dijela zarade dravnih slubenika i namjetenika utvr uje se

mnoenjem koeficijenta predvi enog za platni razred u kome je razvrstano

njegovo zvanje sa vrijedno u koeficijenta koju za fiskalnu godinu utvr uje Vlada.

Cijena rada kojom je mnoen pripadaju i koeficijent u 2011.godini iznosila je 60.

Zarada urvr ena na ovaj na in uve avana je po osnovu radnog staa saglasno

Optem kolektivnom ugovoru. Dravnom slubeniku, odnosno namjeteniku

pripada dodatak na zaradu u skladu sa Optim kolektivnim ugovorom.

Rjeenjem ministra finansija utvr uje se fiksna zarada dravnih slubenika i

namjetenika zaposlenih u organima dravne uprave, na osnovu odluke

starjeine organa o raspore ivanju dravnih slubenika ili namjetenika u platni

razred na osnovu kojeg se odre uje visina koeficijenta.


23/67

23

Izmjenama i dopuna Opteg kolektivnog ugovora (Sl. list Crne Gore" br. 65/10)

propisan je na in utvr ivanja mimimalne zarade, osnovne zarade i obra unske

vrijednosti kojeficijenta.

Minimalna zarada zaposlenog za standardni radni u inak i puno radno vrijeme za

prosje no 176 h u mjesecu ne moe biti nia od 30% prosje ne zarade u Crnoj

Gori u prethodnom polugoditu. Na osnovu prosje ne plate koja je iznosila u

prvom polugoditu 2010. godine od 702 minimalna bruto zarada iznosi 210,60

(702 x 30% = 210,60 ), a neto 142 .

Obra unska vrijednost koeficijenta u bruto iznosu (neto najnia cijena rada,

porez na dohodak i doprinosi na teret zaposlenog) i startni dio zarade (koju ini

topli obrok i 1/12 regresa za kori enje godinjeg odmora), za prosje no 176 h u

mjesecu, utvr uje se posebnim sporazumom izme u potpisnika kolektivnogugovora.

Sastavni dio bruto zarade su i primanja koja su prema propisima ija je primjena

bila u 2010. godini iznosili: naknada za mjese ni topli obrok u bruto iznosu 27,50

odnosno 18,43 neto, a 1/12 regresa za godinji odmor od 165 bruto iznosa

mjese no iznosi bruto 13,75 odnosno 9,16 neto.

Sporazum o utvr ivanju obra unske vrijednosti koefijenta i startnog dijela zarade

u bruto iznosu potpisan je izme u potpisnika kolektivnog ugovora 24. 12. 2010.

godine i objavljen je u ("Slubeni list Crne Gore" br.80/10).

Saglasno navedenom Sporazumu obra unska vrijednost koeficijenta u bruto

iznosu na mjese nom nivou iznosi 90 .

Startni dio zarade, na mjese nom nivou, u bruto iznosu u skladu sa navedenim

Sporazumom i Uputstvom za obra un bruto zarade ne moe biti manji:

- od 55% od obra unske vrijednosti koeficijenta (55% od 90 = 49,50 ) za

period 01.01.2011.godine do 30.06.2011.godine;

- od 60% obra unske vrijednosti koeficijenta za period 01.07.2011.godine do

31.12.2011.godine (54,00 );


30.06.2012.godine (58,50 );


31.12.2012.godine (63,00 ).


24/67

24

Osnovna zarada ne moe biti nia od iznosa dobijnog mnoenjem obra unske

vrijednosti koeficijenata i koeficijenta sloenosti grupe poslova.

Zarada zaposlenog u bruto iznosu za puno radno vrijeme od 176 h saglasno l. 3

Upustva za obra un zarada utvr uje se po sljede oj formuli:

Zarada = Startni dio zarade + Koeficijent sloenosti uve an za minuli rad x

Obra unska vrijednost koeficijenta.

Zarada za radno vrijeme manje od 176 asova u mjesecu obra unava se poformuli:

Startni dio zarade+Koef. sloen. uve an za minuli rad x Obra . vrijednost koeficijenta Broj radnih sati

Zarada=------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

176

Dajemo primjer obra una zarade saglasno novom Optem kolektivnom ugovoru

za namjetenika IV razvstan u platni razred 29 sa koeficijentom 3,77 i radnim

staom 14 godina po kom osnovu se uve ava koeficijenat sloenosti za 8% na

ime minulog rada, slubenik je ostvario 168 h (imao je 8h neopravdanih) :

startni dio zarade najmanje iznosi = 90 x 55% = 49,50

49,50 + (3,77 x 108) x 90 x 168

zarada= ---------------------------------------------------= 399,40 bruto zarada.

176

Neto zarada se dobija: 399,40/1,492531 = 267,60 ili kada se od bruto zaradeoduzme porez i doprinosi koji padaju na teret zapslenog.

Uve anje zarade. Korektivni koeficijent zarade su: za uve anje od 40% zaprekovremeni rad, koeficijenat je 1.4, isplata 70% koeficijenat je 0.7 itd. Broj sati se koriguje odnosno pove ava za prkovremeni rad, no ni rad i rad u

dravne praznike. Prekovremeni rad se pove va primjenom koeficijenta 1.4, za

vrijeme praznika rada uve avaju se za 150% odnosno za koeficijenat 2.5.

Primjera radi namjetenik je ostvario 20 prekovremenih sati koji se pove avaju

za 40% odnosno primjenom koeficijenta 1.4 dobijamo da je prekovremeni rad 28

h. U ovom primjeru redovno radno vrijeme od 176 h treba pove ati za 28h

(20x1.4) prekovremenog rada pa ukupno ostvareni radni sati u mjesecu iznose

204 h (176+28)


25/67

25

Ovom prilikom dajemo primjer uve anja zarada po osnovu prekovremenog rada,

naprimjer namjeteni k ije radno mjesto sa koeficijentom sloenosti 3, uve anje

za minuli rad 5% i odra enih 20 h prekovremenog rada. Do obra unate zarade

moe do i na dva na ina, pa e mo ovom prilkom prezentirati jedan i drugi na in:

3 x 1.05 x 90 x 20 x 1,4

I. Zarada za prekovremeni rad = ---------------------------------- = 45,00

176

Ukupna zarada = 49,50 + (3 x 1.05 x 90) + 45,00 0 = 378,00

49,50 +(3 x 1.05 x 90) x (176+20 x 1.4)II. Ukupna zarada = ------------------------------------------------------ = 378,00

sa prekovremeni rad 176

Dodatak na zaradu. U skladu sa l.10 Izmjena i dopuna Opteg kolektivniugovora zarada zaposlenog uve ava se po asu najmanje:

- 40% za ....... .................... rad no u (izmedju 22 sata i 6 sati narednog dana);

- 150% za ...........................rad na dan dravnog ili vjerskog praznika;

- 40% za .............................prekovremeni rad;

Zarada zaposlenog uve ava se za svaku zapo etu godinu radnog staa:

- do 10 godina .......................................................... 0,5%

- od 10-20 godina .................................................... 0,75%

- preko 20 godina 1,00 %

Doprinosi na bruto zaradu obra unavaju se na osnovu Zakona o doprinosima za

obavezno socijalno osiguranhe, a na in obra una poreza i doprinosa propisan je

Uputstvo o na inu obra unavanja i pla anja poreza i doprinosa (Sl. list RCG br.

81/06 i Sl. list CG br. 4/10).


26/67


27/67

27

Primjer za obra un i knjienje obra una i isplate zarada, poreza i doprinosa1. Potroa ka jedinica obra unala je bruto zarade za februar mjesec teku e

godine u iznosu od 45.400. Struktura bruto zarade je slede a:

neto zarada (45.400,00 : 1,492532) ......................................... 30.418,10

obaveza za porez (45.400,00 x 9%).......................................... 4.086,00

a) doprinosi na teret zaposlenog

obaveza za PIO (45.400,00 x 15%)......................................... 6.810,00

obaveza za zdravstveno osiguranje........................................... 1.725,20

obaveza za osiguranje od nezaposlenosti................................. 227,00

Ukupni doprinosi na teret zaposlenog.......................................... 10.896,00

b) doprinosi na teret poslodavca

doprinos za PIO (45.400,00 x 5,5%).......................................... 2.497,00 doprinos za zdravstveno osiguranje.......................................... 2.724,00

doprinos za osiguranje od nezaposlenosti................................. 227,00

fond rada.................................................................................... 90,80

prevencija radne invalidnosti I rehabilitacije................................ 90,80

Ukupni doprinosi na teret poslodavca............................................ 5.629,60

c) optinski prirez........................................................................... 61,30

2. Trezor je isplatio neto zaradu i sve poreze i doprinose za potroa ku jedinicu.

Na osnovu datih podataka sprovedeno je slede e knjienje, obra unatih i

ispla enih zarada, poreza i doprinosa. Doprinosi su u primjeru knjieni

jednom stavkom, kao zbir doprinosa na teret zaposlenog i doprinosa na teret

poslodavca. U praksi je obaveza knjienja doprinosa po vrstama tj. analiti ki.

Knjienja: duguje potrauje1) 411- 1 Zahtjev za pla anje neto zarada............................30.418,10

211-1 Obaveza po osnovu zahtjeva za neto zarade..............30.418,10

411-2 Zahtijev za pla anje poreza na zarade.......................4.086,00

211-2 Obaveza po osnovu poreza na zarade..........................4.086,00 411-3 Zahtjev za pla anje doprinosi na teret zaposlenog...10.896,00

211-3 Obaveza po osnovu doprinosa na teret zaposlenog....10.896,00


28/67

28

411-4 Zahtjev za pla anje doprinosa na teret poslodavca.....5.629,60

211-4 Obaveza po osnovu dopr. na teret poslodavca.............5.629,60

411-5 Zahtjev za pla anje optinskog prireza..............................61,30

211-5 Obaveza po osnovu optinskog prireza.............................61,30

Za zahtijevanu potronju po osnovu neto zarada, poreza i doprinosa na teret

zaposlenih i poslodavca

2) 411-1 Izdaci za ispla ene neto zarada..................................30.418,10

411-1 Zahtijev za pla anje neto zarade................................30.418,10

211-1 Obaveze za neto zarade.............................................30.418,10

111- Konsolidovani ra un Trezora za isplatu neto zarade....30.418,10

411- 2 Izdaci za ispla eni porez na neto zaradu......................4.086,00

411-2 Zahtijev za pla anje poreza...........................................4.086,00211-2 Obaveze za poreze.........................................................4.086,00

111- Konsiolidovani ra u Trezoraza isplatu poreza.................4.086,00

Za ispla enu neto zaradu i porez

------------------------------------------------------------------------------------------------------------

411-3 Izdaci za ispla ane doprinose na teret zaposlenog....10.896,00

411-3 Zahtjev za pla anje doprinosi na teret zaposlenog.....10.896,00

211-3 Obaveza po osnovu doprinosa na teret zaposlenog...10.896,00

111- Konsiolidovani ra u Trezora za isplatu doprinosa ........10.896,00

411-4 Izdaci za ispla ane doprinose na teret poslodavca.......5.629,60

411-4 Zahtjev za pla anje doprinosa na teret poslodavca......5.629,60

211-4 Obaveza po osnovu doprinosa na teret poslodavca......5.629,60

111- Konsiolidovani ra u Trezora za isplatu doprinosa...........5.629,60

411-5 Izdaci za ispla ani optinski prirez.......................................61,30

411-5 Zahtjev za pla anje optinskog prireza.............................61,30

211-5 Obaveza po osnovu optinskog prireza...............................61,30

111- Konsiolidovani ra u Trezora za isplatu opt. Ptireza............61,30

Za ispla ene doprinose i prirez na porez

------------------------------------------------------------------------------------------------------------


29/67

29

U primjeru je dat slu aj kada je istovremeno ispla ena ukupno obra unata neto

zarada i svi porezi i doprinosi, te iz tih razloga na kontu 211 obaveze za

doprinose i na kontu 411 zahtijevana potronja za bruto platu (neto uve ana za

poreze i doprinose), nema salda koji bi pokazao neizmirene obaveze.

3.2.5. Primjer knjienja izdataka za teku e odravanje

1. Potroa ka jedinica na osnovu odobrenih i rezervisanih sredstava u budetu

ugovorila je teku e odravanje zgrade (opravka, kre enje i sl.) u iznosu od

18.000 .

2. Dobavlja je nakon izvrenih radova ispostavio fakture u iznosu od 18.000,

koje su ovjerene od strane glavnog finansijskog slubenika.Potroa ka jedinica podnijela je zahtjev za pla anje Trezoru na iznos od 18.000

.

3. Trezor je na osnovu zahtjeva potroa ke jedinice izvrio pla anje obaveze

prema dobavlja u u iznosu od 15.000 .

Analiza proknjienih konta u ovom primjeru pokazuje da rashodi za teku e

odravanje evidentirani na dugovnoj strani konta 414 iznose 15.000 eura (jer se

izdaci iskazuju na gotovinskoj osnovi), kao i da nepla ene obaveze prema

dobavlja ima iznose 3.000 , to pokazuje saldo na kontu 214 obaveze za

pla anje prema dobavlja u po osnovu teku eg odravanja.

3.2.6. Primjer knjienja izdataka za kamate

1. Za namjenski uzeti kredit banka je dostavila potroa koj jedinici obra un

kamata u iznosu od 7.300 . Obra un kamate ovjeren je od strane glavnog

finansijskog slubenika.


30/67


31/67

31

Knjienje:

U ovom primjeru istovjetan je na in knjienja u potroa koj jedinici i u glavnoj

knjizi Trezora.

Dati primjer pokazuje knjgovodstveno stanje da izdaci - rashodi po osnovu

subvencija iznose 30.0000 , jer se izdaci iskazuju na gotovinskoj osnovi, a

nepla ene obaveze po osnovu subvencije iznosi 5.000 .

3.2.8. Evidencija transfera

Transferi institucijama, pojedincima, nevladinom sektoru i javnom sektoru

iskazuju se kao izdaci kod isplatioca i evidentiraju se u okviru konta grupe 431

dok ih primaoci evidentiraju kao primitke na kontu grupe 742 transferi. U okviru konta grupe 431 transferi evidentiraju se mjese na ili kvartalna

odobravanja potronje, zahtjevi za pla anje i pla anje bez odgovaraju eg

injenja protivusluge, a koji su vezani za transakcije izme u u esnika u javnoj

potronji, nosilaca javne potronje, nevladinog sektora i pojedinaca, pod uslovom

da nemaju komercijalni karakter. Ova vrsta izdataka predstavlja dio transfernih

izdataka, koji predstavljaju iru kategoriju i obuhvataju sva pla anja sa

karakterom socijalnih davanja, kao na primjer: transferi Republi kom fondu PIO,

transferi Republi kom fondu za zdravstveno osiguranje, transferi Zavodu za

zapoljavanje, transferi za zdravstvenu zatitu, transferi optinama i sl. Transferimogu biti definisani kao zakonska obaveza ili mogu biti namijenjeni pokri u

deficita pojedinih u esnika u javnoj potronji.


32/67

32

4. Ra unovodstvo javnih prihoda

Pravilnikom o poreskom knjigovodstvu ure uje se na in vo enja

knjigovodstvenih evidencija o porezima, doprinosima, naknadama i drugim

javnim prihodima, i na in sastavljanja zavrnog poreskog ra una, od strane

Poreske uprave. Sastavni dio ovog Pravilnika je i ra unski plan za knjienje

javnih prihoda. Ra unski plan se sastoji od ra una po vrstama prihoda, koji su

grupisani u tri klase, i to: 1. klasa 1 ra uni nov anih sredstava koji su analiti ki razvrstani prema

srtukturi javnih prihoda (porezi, akcize, doprinosi, naknade, kamate na

poreze, nov ane kazne i sl.);

2. klasa 3 ra uni obveznika javnih prihoda (uklju uju i i ra une depozita).U okviru ove klase analiti ki se knjie zaduivanja i odobravanja poreskog

obveznika prema vrsti poreza, i

3. klasa 7 ra uni javnih prihoda,.U okviru nje se analiti ki evidentirajuutvr eni i napla eni porezi i doprinosi po vrstama.

4.1. Primjer knjienja poreza na dodatu vrijednost

1. Mjese na prijava koju je podnijelo preduze e M. M. po osnovu poreza na

dodatu vrijednost (PDV) iznosi 22.000 .

2. Preduze e je uplatilo na ime PDV-a u korist glavnog ra una Trezora iznos

od 18.000 .

3. Poreska uprava je izvrila prenos (pranjenje) sredstava sa ra una PDV-a

u korist konsolidovanog ra una Trezora u iznosu od 18.000 .

Knjienje u Poreskoj upravi:


33/67

33

Knjienja u glavnoj knjizi Trezora:

Knjienja sprovedena u Poreskoj upravi i u glavnoj knjizi Trezora daju sliku o

utvr enoj poreskoj obavezi (PDV), napla enim poreskim prihodima, stanju

nenapla enih poreskih potraivanja i stanju nov anih sredstava po osnovu

napla enih poreza koja se vode u Trezoru. Kontrola ta nosti sprovedenih

knjigovodstvenih transakcija obezbije ena je primjenom dvojnog knjigovodstva.

Primjra radi, dugovni promet na kontu 715 porez na dodatu vrijednost, koji se

vodi u Poreskoj upravi, treba da odgovara potranom prometu konta 711-4

porez na dodatu vrijednost, koji se vodi u glavnoj knjizi Trezora.

5. Donoenje, upravljanje i izvrenje budeta

Budetsko poslovanje predstavlja sprovo enje propisane procedure koja se

odnosi na planiranje budeta, troenje budetskih sredstava i naplatu javnih

prihoda.

5.1. Priprema i donoenje budeta

Budet Drave je procjena godinjih primitaka i izdataka, za koje Skuptina Crne

Gore donosi zakon za perid fiskalne godine.

Izdaci bueta ini teku i budet, kapitalni budet, date pozajmice i kredite, otplata

dugova, garancija i obaveza iz prethodnih godina i ostale isplate, u skladu sa

zakonom.Teku i buder ini izdaci za bruto zarade, rashodi za materijal i usluge, teku e

odravanje, kamate, rente, subvencije i ostale izdatke. Kapitalni izdaci

obuhvataju izdatke za nabavku opreme i investiciono ulaganje u finansijsku i

nefinansijsku imovinu.


34/67

34

Primitke ine porezi i doprinosi, carine, takse, naknade, koncesije, primici od

prodaje imovine, primici od otplate kredita, pozajmice ikrediti i drugi primici u

skladu sa zakonom.

Planiranje budeta Drave zasniva se na projekcijama ekonomskog razvoja,

makroekonomske stabilnosti, ekonomskoj politici, na zakonima i drugim

propisima.

Vlada do 31. marta teku e godine odre uje strateke proritete ekonomske

politike za narednu fiskalnu godinu.

Ministar finansija priprema i u aprilu dostavlja Vladi izvjetaj o realizaciji

makroekonomske i fiskalne politike za teku u godinu i predlae ciljeve i

smjernice, na osnovu kojih planira glavne kategorije primitaka i izdataka sa

procjenom za naredne tri fiskalne godine. Na osnovu odluke Vlade o ciljevima ismjernicama fiskalne politike, Ministarstvo finansija, u maju teku e fiskalne

godine, izdaje stru no uputstvo za pripremanje budeta potroa kih jedinica i

budeta lokalne samouprave za narednu fiskalnu godinu.

Stru no uputstvo sadri i bitne ekonomske parametre, postupke i rokove za

pripremu budeta, kao i okvirne iznose izdataka za svaku potroa ku jedinicu, na

osnovu kojih ona samostalno planira svoje izdatke.

Potroa ka jedinica, u postupku planiranja budeta, podnosi zahtjev Ministarstvu

finansija za dodjelu budetskih sredstava do kraja jula teku e godine za narednu

fiskalnu godinu. Zahtjev se temelji na djelatnosti koju obavlja potroa ka jedinica,

vode i ra una o realnim potrebama, potronji u prethodnom periodu i

racionalnom kori enju budetskih sredstava.

Ministrarstvo finansija, na osnovu procjene primitaka i dostavljenih zahtjeva od

strane potroa kih jedinica za dodjelu budetskih sredstava, izra uje nacrt

Zakona o budetu Crne Gore, kojim utvr uje izdatke po vrstama za potroa ke

jedinice i strukturu primitaka. Ukoliko ra unica prilikom izrade budeta pokae

deficit, neophodno je utvrditi izvore njegovog pokri a.

Nacrt Zakona o budetu drave Ministarstvo finansija dostavlja Vladi u oktobru, a

predlog Zakona o budetu drave utvr uje Vlada i u novembru ga dostavlja

Skuptini Crne Gore.


35/67

35

Po pravilu, Zakon o budetu drave Skuptina Crne Gore usvaja do 31.

decembra, me utim ukoliko u ovom roku Skuptina ne donese Zakon o budetu,

ministar finansija do njegovog donoenja potroa kim jedinicama mjese no

odobrava sredstva do iznosa od 1/12 stvarnih izdataka u prethodnoj fiskalnoj

godini.

5.2. Izvrenje i upravljanje budetom

Izvrenje budeta je faza u kojoj potroa ke jedinice koriste odobrena sredstva

kako bi se sprovele politike koje su utvr ene zakonom o budetu. Za izvrenje

budeta saglasno l. 30 Zakona o budetu odgovoran je ministar finansija.

Potroa ke jedinice sredstva utvr ene zakonom o budetu koriste po dinamici

koju je odobrio ministar finansija. Ministar finansija u skladu sa l. 31 Zakona o budetu, sredstva odre ena

godinjim Zakonom o budetu Crne Gore, odobrava potroa kim jedinicama

izdavanjem varanta. Varant je pismeno odobrenje porti kim jedinicama, za

odre eni vremenski period npr. za jedan ili tri mjeseca, izdato od strane ministra

finansija, kojim se daje dozvola za potronju dravnog novca do odobrenog

iznosa.Samo u okviru odobrenih sredstava potroa ke jedinice sklapaju ugovorene

obaveze i ispla uju sredstva za utvr ene obaveze kao to su li na primanja

(zarade i dr.), teku e izdatke (materijal, robe i usluge) ili isplate za kapitalne

izdatke. Vlada izme u potroa kih jedinica moe vriti preusmjeravanje

sredstava utvr enih zakonom o budetu u visini od 10% od ukupno planiranih

srestava potroa ke jedinice. Potroa ke jedinice mogu uz odobrenje

Ministarstva finansija preusmjeravati odobrena sredstva po programima i

pojedinim izdacima u visini od 10% od sredstava utvr enih zakonom o budetu

drave. Sredstva odobrena potroa kim jedinicama mogu se koristiti do 31.

decmbra fiskalne godine. Zahtjevi za pla anje potroa kih jedinica primljeni prije

31. Decembra teku e fiskalne godine mogu se platiti do 15. januara naredne

fiskalne godine. Nepla ene ugovorene obaveze u teku oj fiskalnoj godini

realizuju se iz sredstava odobrenih za narednu fiskalnu godinu.


36/67

36

Pored redovnih izdataka koje su po vrsti i strukturi predvi ene zakonom o

budetu postoje izdaci za hitne i nepredvi ene slu ajeve koji se ispla uju iz stalne i teku e budetske rezerve .Budetska rezerva po pravilu se ne planira po potroa kim jedinicama, ve kao

jedna stavka na nivou budeta drave. Ministar finansija na osnovu zahtjeva

potroa kih jedinica odlu uje o kori enju sredstava teku e i stalne budetske

rezerve, uz prethodnu saglasnost Vlade.

Isplata izdataka za potrebe potroa kih jedinica vri se preko konsolidovanogra una trezora . Konsolidovani ra un trezora su svi ra uni na kojima seevidentira dravni novac, a koji se vodi u Ministarstvu finansija Dravnom

trezoru.

Potronja dravnog novca vri se na osnovu dokumentacije koja je kontrolisanaod strane odgovornih finansijskih slubenika.

5.2.1. Slubenici za finansije

Prema Zakonu o budetu i Uputstvu o radu Dravnog trezora, slubenici za

finansije odgovorni su za zakonito (pravilno) i ekonomi no troenje dravnim

novca. Slubenici za finansije su:

glavni slubenik za finansije ili slubenik za odobravanje,

slubenik za ovjeravanje,

slubenik za ovla ivanje,

slubenik za kontrolu zahtjeva za pla anje,

slubenik za transfer pr ihoda,

blagajnik.Glavni slubenik za finansije ili slubenik za odobravanje je odgovorno liceza zakonito kori enje sredstava odobrenih potroa koj jedinici. Glavni slubenik

za finansije je ministar, direktor, odnosno lice postavljeno da rukovodi

potroa kom jedinicom ili lice pismeno ovla eno da obavlja funkciju izvrioca

budeta. Glavni slubenik za finansije odobrava predlog za potronju dravnognovca kada utvrdi da je predlog u skladu sa predvi enim sredstvima, to jest da

na poziciji u budetu ima nepotroenih sredtava i da se predlog temelji na


37/67

37

efikasnoj i srvsishodnoj uporebi dravnog novca. Glavni slubenik za

odobravanje ne moe odobriti pla anja koja prelaze limit sredstava odobrenih u

budetu. Prema tome slubenik za odobrenje je lice u potroa koj jedinici koje

obavlja finansijski zadatak koji se odnosi na funkciju odobravanja predloga ili

zahtjeva za pla anje dravnim novcem

Glavni slubenik za finansije u poroa koj jedinici ima pravo da rasporedi jednog

ili vie dravnih slubenika da obavljaju dunost i snose odgovornost u svojstvu

slubenika za odobravanje za tu potroa ku jedinicu. Obavjetenje o njihovom

raspore ivanju pismeno se dostavlja Trezoru.

Slubenik za ovjeravanje je lice u potroa koj jedinici koje obavlja finansijskizadatak, koji se odnosi na funkciju ovjeravanja ta nosti i punovanosti (istinitosti)

predloga ili zahtjeva za pla anje dravnim novcemi ili ta nosti i istinitosti uprikupljanju dravnim novcem. Slubenik za ovjeravanje ovjerava zahtjev za

pla anje nakon to utvrdi da li je fizi ko ili pravno lice izvrilo uslugu ili dostavilo

robu, da li je fizi ko ili pravno lice predalo fakturu ili neki drugi prate i dokumenat

koji jasno ukazuje o potrebi pla anja, da li prate i dokumenat (faktura, ra un i sl.)

sadri podatke o nazivu pravnog ili fizi kog lica kojem se vri pla anje za

u injenu uslugu ili isporu enu robu ili materijal.

Dravni slubenici koji su u potroa koj jedinici raspore eni na mjesto slubenika

za odobravanje ne moe obavljati dunost slubenika za ovjeravanje ili

slubenika za ovla ivanje.

Sva pla anja izdataka koje vre potroa ke jedinice sa konsolidovanog ra una

podnose se na obrascu zahtjev za pla anje kojeg je propisao ministar

finansija. Obrazac zahtjev za pla anje popunjava se u dva primjerka. Orginal se

predaje Dravnom Trezoru radi evudencije u glavnoj knjizi trezora i obrade na

osnovu kojeg se daje nalog za pla anje sa ra una trezora. Drugi primjerak ostaje

potroa koj jedinici, kao pismeni dokaz i spaja se sa izvornom dokumentacijom i

slui za knjienje i potrebe interne i eksterne revizije koja utvr uje ispravnost i

cjelishodnost poslovnih doga aja.

Slubenik za ovla ivanje je lice koje raspore uje ministar finansija da obavljafinansijski zadatak koji se odnosi na davanje saglasnosti za isplatu novca sa

drvnog bankarskog ra una koji se vodi u Trezoru, nakon provjere da da li ima


38/67


39/67

39

jedini ima pristup novacu u blagajni. Glavni slubenik za finansije duan je da

obezbijedi adekvatne uslove za uvanje novca radi spre avanja kra e, gubljenja

ili zloupotrebe. Novac kojim raspolae potroa ka jedinica a kojim je zaduen

slubenik za finansije uva se u:

- trezoru za novac,

- sefu,

- nezapaljivoj kutiji za novac sa sigurnosnom bravom ili

- nezapaljivoj sigurnosnoj ladici ili ormaru sa specijalnom bravom.

Slubenik za finansije koji uva klju eve trezora za novac, sefa, kutije ili ladice za

novac preduzima mjere predostronosti radi spre avanja njihovog gubljenja ili

kra e. Slubenik za finansije koji je zaduen za klju eve moe ih predati samo

drugom slubeniku koji ga zvani no zamjenjuje na osnovu rjeenja starjeineorgana.

Prilikom zvani ne predaje dunosti izme u dva slubenika za finansije koji su

zadueni za uvanje dravnog novca u kasi, finansijski slubenici -blagajnici

potpisuju zapisnik o primopredaji dunosti koji sadri sve podatke o stanju

gotovine i drugih sredstava pla anja, markice, mjenice, potvrde ili druge

vrijednosne papire i konstataciju o primopredaji klju evima od kase u kojoj se

uva novac.

Ukoliko usled nepredvi enih okolnosti, nije mogu e izvriti zvani nu predaju

dunosti, glavni slubenik za finansije duan je da omogu i brojanje novca uz

prisutstvo svjedoka, sravni staro stanje sa knjigovodstvenom evidencijom i utvrdi

eventualni viak ili manjak novca.

Nadleni slubenik za finansije- blagajnik odgovoran je i za uvanje novca i

prilikom njegovog transporta. Prilikom prenoenja novca, glavni slubenik za

finansije duan je da preduzme mjere predostronosti, radi spre avanja gubljenja

ili kra e novca. U slu aju da je iznos ve i od 20.000 novac prenose najmanje

dva slubenika.

Isplata avansa iz dravne blagajne, moe se izvriti samo po propisanojproceduri. Poroa koj jedinici moe se odobriti isplata odre ene sume gotovog

novca putem avansa iz dravne blagajne. Avans u prakti nom smislu predstavlja

data nov ana akontacija slubeniku ili upla eni akreditiv.


40/67

40

Imaju i u vidu ovako definosan pojam avansa treba razlikovati stalni avans i

posebni avans.

Stalni avans ili akreditiv predstavlja upla ena manja svota novca koja seupla uje korisniku bueta koji su po pravilu organizaciona jedinica osnovne

potroa ke jeddinice npr. ekspozitura ili polovnica i nalazi u drugom mjestu u

odnosu na mati nu organizaciju, a slui radi podmirivanja kontinuiranih

finansijskih potreba, koje se ne mogu efikasno obavljati preko uobi ajenog

sistema pla anja. Stalni avansi se po potrebi obnavljaju, a kori enje u toku

godine se vri za potreba za koje je novac upla en a pravdanje potroenog

novca se vri na osnovu vjerodostojne dokumentacije. Najkasnije na kraju godine

se vri vra anje nepotroenih sredstava, jer na kontu stalnih avansa-akreditiva

ne moe na kraj godine postojati stanje nepotroenog novca.Posebni avansi-akontacije daju se za posebne namjene kao naprimjer date

akontacije za slubeno putovanje u inostranstvo.

Glavni slubenik za finansije podnosi ministru finansija pismeni zahtjev za

davanje stalnog avansa-akreditiva. U zahtjevu se navodi svrha i na in kori enja

stalnog avansa.

Zahtjev za davanje posebnog avansa se podnosi pomo niku ministra zadravni trezor. Zahtjev za davanje posebnog avansa ne e se odobriti ukoliko

podnosilac zahtjeva nije potpisao saglasnost koja se odnosi na njegov pristanak

da mu se avansirani iznos sredstava oduzme od zarade u slu aju ne vra anja

uzetih sredstava. Ukoliko dobijeni avans nije vra en u odre enom roku, ne

vra ena suma novca e se nadoknaditi oduzimanjem od zarade slubenika.

Slubenik ili drugo lice koje nije vratilo prethodno dobijeni avans u odre enom

roku, ne moe dobiti novi avans. Slubenik koji je uzeo posebni avans-akontaciju

duan je da obezbijedi potrebnu dokumentaciju (fakture, ra une, priznanice i sl.)

radi pravdanja trokova po osnovu avansa. Pored navedene dokumentacije

slubenik ili drugo lice je duno da podnese i pismeni izvjetaj o obavljenom

zadatku ukoliko se radi o slubenom putu u zemlji ili inostranstvu.


41/67

41

uvanje finansijske dokumentacije propisana je Uputstvom o radu Dravnogtrezora ( poglavlje XI). Glavni slubenik za finansije duan je da obezbijedi da se

uva sva ra unovodstvena dokumentacija i aurno i uredno vodi evidencija u

potroa koj jedinici. Na osnovu navedenog Uputstva propisani su rokovi za uvanje finansijskih

izvjetaja i dokumentacije:

1. Finansijski izvjetaji, ra unovodstvena dokumentacija potroa ke jedinice na

osnovu koje se vrila potronja dravnog novca, uklju uju i i i ra unovodstvene

obrasce koje propisuje Ministarstvo u cilju ispunjavanja finansijskih zadataka,

uvaju se najmanje deset godina.

2. Ra unovodstvena dokumentacija na osnovu koje se sprovodi evidencija u

Glavnoj knjizi Trezora (izjava primaoca, zahtjevi za pla anje i dr.) uvaju senajmanje pet goina;

2. Zavrni ra uni Budeta Crne Gore i zavrni ra un potroa kih jedinica uvaju

se najmanje deset godina;

3. Podaci iz Glavne knjige Trezora u elektronskoj formi, iz finansijske baze

podataka, uvaju se trajno;

4. Dokumentacija u vezi dravnog duga uva se trajno i

5. Platne liste o obra unatim zaradama zaposlenih uvaju se trajno.

Slubenik za finansije, odlaganje ili unitenje finansijske evidencije vri na

osnovu dobijenog pismenog ovla enja glavnog slubenika za finansije.

O odlaganju ili unitenju finansijske dokumentacije vodi se registar, koji sadti:

datum odlaganja ili unitenja finansijske dokumentacije;

opis dokumentacije koja se odlae ili unitva;

na in odlaganja ili unitavanja,

podatke o datim ovla enjima za odlaganje ili unitenje;

imena slubenika zaduenih za odlaganje ili unitenje finansijske

dokumentacije i druge potrebne podatke. Ministarstvo finansija duno je da obezbijedi bezbjednost i nedostupnost

podataka koji se uvaju u informacionom sistemu Trezora, kao i njihovu

bezbjednost prilikom kori enja.


42/67

42

Potroa ka jedinica dostavlja ministru finansija spesimen potpisa svakog

dravnog slubenika koji je raspore en na mjesto slubenika za finansije.

Pomo nik ministra finansija za trezor je odgovoran za vo enje registra o

ovla enim i raspore enim slubenicima za finansije.

5.3. Postupak troenja buetskih sredstava putem javnih nabavki

Troenje budetskih sredstava putem javnih nabavki obezbje uje uslove za

ekonomi nu, efikasnu i transparentnu upotrebu javnih sredstava i stvaranja

konkurentnih i ravnopravnih uslova, za sve ponu a e.

Glavni slubenik za finansije e se prilikom nabavke proizvoda ili kori enja

usluga pridravati odredbi Zakona o javnim nabavkama (Sl. list RCG, br. 46/06i Sl. list CG, br.42/2011. koji stupa na snagu 1. januara 2012. godine) i drugih

propisa, uputstava i procedura koji se odnose na javne nabavke. Ovim zakonom

se propisuju procedure i postupci nabavke roba i usluga i ustupanja izvo enja

radova za obveznike primjene zakona. Ovom prilikom dat e mo samo neka

osnovna rjeenja data u zakonu, radi laeg shvatanja zakonske sutine.

Obveznici primjene Zakona o javnim nabavkama su:

1) dravni organi, organi jedinice lokalne samouprave, javne slube i drugi

korisnici sredstava budeta Crne Gore, odnosno budeta jedinice lokalne

samouprave i drugih javnih prihoda;

2) privredna drutva i pravna lica koja vre poslove od javnog interesa:

- u kojima drava, odnosno jedinica lokalne samouprave posjeduje vie od

50% akcija, odnosno udjela u privrednom drutvu ili pravnom licu;

- u kojima vie od polovine lanova organa upravljanja tog privrednog

drutva, odnosno pravnog lica ine predstavnici dravnog organa ili organa

jedinice lokalne samouprave; ili

- u kojima vie od polovine glasova u organu upravljanja privrednog

drutva, odnosno pravnog lica imaju predstavnici dravnog organa ili organa

jedinice lokalne samouprave;


43/67


44/67

44

Postupak javne nabavke moe se sprovesti na jedan od sljede ih devet na ina:1) otvoreni postupak;

2) ograni eni postupak;

3) pregovara ki postupak sa prethodnim objavljivanjem poziva za javno

nadmetanje;

4) pregovara ki postupak bez prethodnog objavljivanja poziva za javno

nadmetanje;

5) okvirni sporazum;

6) konsultantska usluga;

7) konkurs;

8) oping;

9) neposredni sporazum.U zavsnosti od procijenjene vrijednosti, zakonodavac je podijelio javne

nabavke u tri vrijdnosna razreda i to:.

- I vrijednosni razred za javnu nabavku ija je procijenjena vrijednost do

5.000, sprovodi se postupak neposrednog sporazuma;

- II vrijednosni razred za javnu nabavku ija procijenjena vrijednost iznosi preko

5.000 do 25.000 za nabavku roba i usluga, odnosno preko 5.000 do 50.000

za ustupanje izvo enja radova, sprovodi se postupak opinga;

- III vrijednosni razred za javnu nabavku ija procijenjena vrijednost iznosi

preko 25.000 za nabavku roba i usluga, odnosno preko 50.000 za ustupanje

izvo enja radova, sprovodi se na jedan od sljede ih na ina: otvoreni postupak,

ograni eni postupak, pregovara ki postupak sa prethodnim objavljivanjem poziva

za javno nadmetanje, pregovara ki postupak bez prethodnog objavljivanja poziva

za javno nadmetanje, okvirni sporazum, konsultantska usluga ili konkurs.

Postupak javne nabavke opingom sprovodi slubenik za javne nabavke na

osnovu zahtjeva za dostavljanje ponuda koji se objavljuje na portalu Direkcije za

javne nabavke.

Rok za dostavljanje ponuda opingom iznosi najmanje 12 dana od dana

objavljivanja na portalu javnih nabavki.

Odluka o izboru najpovoljnije ponude opingom dodjeljuje se primjenom

kriterijuma najnia ponu ena cijena.


45/67

45

Postupak javne nabavke opingom moe da se sprovede najvie jednom

godinje za jedan predmet javne nabavke.

Postupak javne nabavke sprovodi komisija za otvaranje i vrednovanje ponuda koju imenuje naru ilac istovremeno sa donoenjem odluke o pokretanju

postupka javne nabavke.

U komisiju za otvaranje i vrednovanje ponuda imenuje se neparan broj lanova.Najmanje jedan lan komisije za otvaranje i vrednovanje ponuda je diplomirani

pravnik.

U komisiju se moraju imenovati stru njaci koji posjeduju znanje iz oblasti koja je

predmet javne nabavke.

Najmanje jedan lan komisije mora da bude lice zaposleno kod naru ioca.

Komisija za otvaranje i vrednovanje ponuda moe biti imenovana na period odgodinu dana.

Komisija za otvaranje i vrednovanje ponuda: priprema tendersku dokumentaciju i

tekst poziva za javno nadmetanje odnosno poziva za nadmetanje, daje

pojanjenja tenderske dokumentacije i poziva za javno nadmetanje odnosno

poziva za nadmetanje, sprovodi javno otvaranje ponuda, odnosno prijava za

kvalifikaciju, vri pregled, ocjenu i upore ivanje ponuda, sa injava izvjetaj o

otvaranju i vrednovanju ponuda, sa injava izvjetaj o postupku javne nabavke i

predlae naru iocu odluku o izboru najpovoljnije ponude .

Poslove inspekcijskog nadzora nad sprovo enjem Zakona o javnimnabavkama i propisa donijetih na osnovu ovog zakona vri inspektor za javne

nabavke.

Za nepotovanje procedura javnih nabavki zakonom su propisane prekrajne

kazne za za pravno lice naru ioca i odgovorno lice u pravnom licu ako:

ne evidentira povredu antikorupcijskih pravila, ne sa ini slubenu zabiljeku

ili ne podnese prijavu nadlenim dravnim organima radi preduzimanja

mjera.

ne evidentira slu ajeve sukoba interesa i o tome bez odlaganja ne

obavijesti nadleni organ;


46/67

46

ne objavi na portalu javnih nabavki i ne dostavi podnosiocima prijava odluku

o izboru kvalifikovanih kandidata sa obrazloenjem u roku od pet dana od

dana njenog donoenja;

ne pridrava se uslova i na ina javne nabavke utvr enih ovim zakonom i

tokom fiskalne ili finansijske godine podijeli predmet javne nabavke koja

predstavlja jedinstvenu cjelinu sa namjerom izbjegavanja propisanog

postupka javne nabavke;

ne dostavi nadlenom organu rjeenje o rasporedu lica koje je odredio za

vrenje poslova slubenika za javne nabavke;

poziv za javno nadmetanje ne objavi na portalu javnih nabavki;

ne objavi na portalu javnih nabavki i ne dostavi ponu a ima odluku o

obustavljanju postupka javne nabavke sa obrazloenjem najkasnije u roku

od tri dana od dana donoenja;

ne objavi na portalu javnih nabavki i ne dostavi ponu a ima odluku o izboru

najpovoljnije ponude;

donese odluku o izboru najpovoljnije ponude bez prethodno sprovedenog

postupka javne nabavke iako je bio duan da ga sprovede;

ugovor o javnoj nabavci ne dostavi nadlenom organu u roku od tri dana od

dana zaklju ivanja radi objavljivanja na portalu javnih nabavki; ne vodi evidenciju sprovedenih postupaka javne nabavke;

ne dostavi izvjetaj o sprovedenim postupcima javnih nabavki i zaklju enim

ugovorima o javnim nabavkama najkasnije do 28. februara teku e za

prethodnu godinu;

ne uva dokumentaciju nastalu u postupku javnih nabavki tri, odnosno pet

godina;


47/67

47

6. Finansijski izvjetaji

Jedno od najvanijih podru ja budetskog ra unovodstva, odnosi na pra enje i

pravdanje troenja dravnih sredstava. Pra enje i pravdanje troenja dravnih

sredstava vri se putem finansijskog izvjetavanja. Finansijsko izvjetavanje je

krajnji rezultat i zadatak budetskog ra unovodstva, a odnosi se na prezentaciju

podataka pra enja i pravdanja troenja dravnih sredstava. Finansijski izvjetaji

koji iskazuju izdatke i primitke budetskih sredstava moraju zadovoljiti sljede e

zahtjeve:

- osigurati relevantne, pouzdane i blagovremene informacije, potrebne za

donoenje racionalnih ekonomskih, socijalnih i politi kih odluka i osigurati

informacije koje e omogu iti efikasnu kontrolu raspolaganja javnim dobrima ipomo i razvoj finansijskog menadmenta uvo enjem standarda odgovornosti.

Posebni zahtjevi pri sastavljanju finansijskih izvjetaja su: transparentnost,

fleksibilnost, realnost i optimalnost.

Finansijsko izvjetavanje propisano je zakonskom regulativom Crne Gore i

Me unarodnim ra unovodstvenim standardima za javni sektor. Me unarodnimra unovodstvenim standardima koji se odnose na finansijsko izvjetavanje u

javnom sektoru su:

MRS JS 1 Prezentacija finansijskih izvjetaja;

MRS JS 2 Izvjetaj nov anih tokova;

MRS JS 6 Konsolidovani i pojedina ni finansijski izvjetaji;

MRS JS 14 Doga aji nakon datuma izvjetavanja;

MRS JS 22 Objelodanjivanje informacija o optem dravnom sektoru;

MRS JS 24 Prezentacija budetskoh informacija u budetskim izvjetajima;

Saglasno Pravilniku o na inu sastavljanja i podnoenja finansijskih izvjetaja

budeta, vanbudetskih fondova i jedinica lokalne samouprave, finansijsko

izvjetavanje budeta Drave, potroa kih jedinica Budeta, vanbudetskih

fondovi, budeta optina i potroa kih jedinica optine, vri se preko sljede ih

izvjetaja:

1 - Izvjetaj o nov anim tokovima I - ekonomska klasifikacija,2 - Izvjetaj o nov anim tokovima II -funkcionalna klasifikacija,


48/67

48

3 - Izvjetaj o nov anim tokovima III,4 - Izvjetaj o nov anim tokovima IV,5 - Izvjetaj o neizmirenim obavezama,6 - Konsolidovani izvjetaj potroa ke jedinice koja u svom sastavu ima

javne ustanove,7 - Izvjetaj o konsolidovanoj budetskoj potronji .8 - Izjava o na inu utroka sredstava nakon isteka fiskalne godine,9 - Izvjetaj o na inu utroka sredstava teku e budetske rezerve.

Budet Crne Gore, potroa ke jedinice, dravni fondovi i optine sa injavaju

finansijske izvjetaje u okvirima Me unarodnih ra unovodstvenih standarda za

javni sektor na gotovinskoj i modifikovanoj gotovinskoj osnovi izvjetavanja onov anim tokovima, na obrascima propisanim ovim Pravilnikom.

Budet Crne Gore, potroa ke jedinice, dravni fondovi i optine sa injavaju

finansijske izvjetaje u skladu sa Pravilnikom o jedinstvenoj klasifikaciji ra una za

budet Republike, budete vanbudetskih fondova i budete optina ("Slubeni

list RCG", br. 37/05 i 81/05).

Potroa ke jedinice budeta Drave, potroa ke jedinice budeta koje u svom

sastavu imaju jedinice (institucije, ustanove, centrale i sl.), budeti optina i

potroa ke jedinice optina, pripremaju i dostavljaju kvartalne i godinje

izvjetaje.

Godinji finansijski izvjetaj dostavljaju Ministarstvu finansija potroa ke jedinice budeta Drave na obrascima 3 i 4. do 31. marta teku e godine za

prethodnu godinu.

Budet drave sasrtavljaju godinje finansijske izvjetae na obrascima 1, 2, 5, 7,

8, 9. Optine dostavljaju izvjetaje Ministarstvu finansija najkasnije do 31. marta

teku e godine za prethodnu godinu na obrascima propisanim Pravilnik o na inu

dostvljanja i sadraju podataka o prihodima, rashodima i budetskom

zaduivanju jedinica lokalne samouprave.

Kvartalne finansijske izvjetaje dostavljaju Ministarstvu finansija potroa ke jedinice budeta, dravni fondovi i optine, najkasnije do 15. u prvom mjesecu

narednog kvartala teku e godine za prethodni kvartal.


49/67

49

6.1. Izvjetaj o nov anim tokovima po ekonomskoj klasifikaciji

Izvjetaj po ekonomska klasifikacija je prikaz primitaka i prihoda

sistematizovanim po vrstama, te rashoda i izdataka prema ekonomskoj namjeni

razvrstani u klase, kategorije, grupe, sintetiku i analitiku.

Izvjetaj o nov anim tokovima po ekonomskoj klasifikaciji izra uju kvartalno i nakraju godine budet Drave i budeti optina.

Pod nov anim tokom podrazumijevamo razliku izme u primitaka i nov anih

izdataka razvrstani po propisanoj strukturi u odre enom vremenskom periodu.

Izvjetaj o nov anim tokovima po ekonomskoj klasifikaciji struktutruiran je po

podbilansima, tako imamo nov ani tok koji pokazuje razliku izme u teku ih

prihoda (primitaka) i teku ih izdataka, nov ani tok po osnovu investicija kojipredstavlja razliku izme u primitaka od prodaje imovine i kapitalnih izdataka i

nov ani tok po osnovu finansiranja koji predstavlja razliku izme u pozajmica i

uzetih kredita i otplate kredita. Nakon ovako izvrenog bilansiranja na kraju

Izvjetaj o nov anim tokovima po ekonomskoj klasifikaciji iskazuje se stanje

gotovine na kraju perioda. Stanje gotovine iskazano u Izvjetaju o nov anom

toku I po ekonomskoj klasifikaciji treba da odgovara stanju nov anih sredstava

koja se vode na konsolidovanom ra unu kod Centralne banke.

U nastavku teksta se daje primjer izrade Izvjetaja o nov anim tokovima poekonomskoj klasifikaciji:


50/67

50

Izvjetaja o nov anim tokovima I ekonomska klasifikacija: (1) IZVJETAJ O NOV ANIM TOKOVIMA I ek onomska klasi fikac ija

Godina 2010.Period 01.01- 31.12

R/B NOV ANI TOK EKONOMSK A KLASIFIKACIJA PlanIzvrenje u

uporednom perioduIzvrenje u

narednom periodu

1 2 3 4 5 PRIMICI1 Teku i prihodi (1.1+1.2+1.3+1.4+1.5) 3.015.000,0 3.116.000,00 3.168.000,001.1 Porezi 2.950.000,0 3.050.000,00 3.100.000,001.2 Dop

Prirucnik Budzetsko Racunovodstvo J Djuranovic (3)

Documents

Transcript of Prirucnik Budzetsko Racunovodstvo J Djuranovic (3)