Prezentacija-Arh. i Dim. Analiza

A R H I T E K T O N S K O P R O J E K T O V A NJ E 2

FUNKCIONALNA I DIMENZIONALNA ANALIZA STAMBENIH PROSTORA

FUNKCIONALNA I DIMENZIONALNA ANALIZA PODRAZUMIJEVAJU: - utvrđivanje površina koje su potrebne za organizaciju prostornih jedinica i sklopova (više prostornih jedinica čini jedinstvenu cjelinu-sklop), - zoniranje unutrašnjeg prostora na: ulaznu, radnu, komunikacionu i pomoćno – higijensku zonu, - istraživanje načina povezivanja različitih funkcionalnih grupa, - detaljnu analizu projektnog programa (potrebnih sadržaja),

- analizu radnih mjesta i površina koje čovjek zauzima u mirnom položaju i kretanju,

F U N K C I O N A L N A A N A L I Z A S T A M B E N I H P R O S T O R A

OSNOVNE FUNKCIJE STAMBENOG PROSTORA: ulaz, dnevni boravak, kuhinja, trpezarija, spavaće sobe, sanitarne prostorije, parkiranje vozila (garaža) DODATNE FUNKCIJE STAMBENOG PROSTORA: radni prostor, domaćinstvo (utiliti), dodatni toaleti, salon za muziku, zabava, sport, gostinske prostorije, bazen, razne ostave, podrum za vino i dr. Raspored ovih prostorija (funkcija) i njihov međusobni odnos (položaj) treba da zadovolje optimalne uslove pozicioniranja. U cjelokupnom stvaralačkom procesu od izuzetnog značaja je trodimenzionalno razvijanje početne ideje – volumetrijska dispozicija / prostorna predstava.

FUNKCIONALNE ZONE STAMBENOG PROSTORA: ULAZNA ZONA - ULAZNI TRIJEM (nije obavezan), VJETROBRAN (obavezan), HOL, WC ZA GOSTE, DEGAŽMAN ILI VERTIKALNA KOMUNIKACIJA (veza sa noćnom zonom); PARKIRANJE (na otvorenom ili u sklopu podrumske etaže – garaža) DNEVNA ZONA - DNEVNI BORAVAK, TRPEZARIJA (može se organizovati u okviru dn. zone i u okviru ek. zone), RADNA SOBA, BIBLIOTEKA, HOBI ZONA (biblioteka i hobi zona se mogu organizovati i u okviru noćne zone) I SL. EKONOMSKA ZONA - KUHINJA, TRPEZARIJA, OSTAVA, UTILITI, SERVISNE POMOĆNE PROSTORIJE, EKONOMSKI ULAZ; NOĆNA ZONA - SPAVAĆE SOBE (RODITELJSKA, DJEČJA, SOBA ZA GOSTE, SOBA ZA TREĆU GENERACIJU), SANITARNE PROSTORIJE, GARDEROBNI PROSTORI, BIBLIOTEKA I HOBI SOBA.

OSNOVNA FUNKCIONALNA ŠEMA JEDNOG SKLOPA (PORODIČNA KUĆA)

DIMENZIONALNOM ANALIZOM SE DEFINIŠU MJERE POJEDINIH UPOTREBNIH PREDMETA I PROSTORA, KAO I ISPITIVANJE MOGUĆNOSTI MEĐUSOBNIH KOMBINACIJA I ODNOSA ISTIH SA ASPEKTA KORISNIKA PROSTORA.

DIMENZIONALNA ANALIZA PODRAZUMIJEVA DETALJNO PROUČAVANJE ODREĐENOG PROSTORA I UPOTREBNIH PREDMETA NEOPHODNIH ZA FUNKCIONISANJE DATOG PROSTORA.

DIMENZIJE POJEDINIH UPOTREBNIH PREDMETA ODREĐUJU SE NA OSNOVU MJERA ČOVJEKOVOG TIJELA.

ZA DIMENZIONALNU ANALIZU JEDNOG PROSTORA PORED MJERA ČOVJEKOVOG TIJELA VAŽNE SU I DIMENZIJE PROSTORA POTREBNOG ZA NESMETANO KRETANJE.

ODNOS UPOTREBNOG PREDMETA, ČOVJEKA I KRETANJA DEFINIŠU GABARITI TOG PREDMETA I ČOVJEKOVE FIGURE U MIROVANJU ILI UPOTREBNOG PREDMETA I ČOVJEKOVE FIGURE U KRETANJU.

(M. Rakočević, 24 časa arhitekture)

Francuski arhitekta Le Korbizje (Le Corbusier) je 1951. godine dao prijedlog sistema mjera nazvan Modulor (LE MODULOR), koji se primjenjuje u arhitekturi baziran na principima Zlatnog presjeka - m : M = M : (m + M) ili x2+x =1 x = 0.61803. Modulor predstavlja kombinaciju elementarnog geometrijskog principa sa racionalnim brojevima i dimenzijama koje imaju značenje i vezu sa ljudskim tijelom i pokretom. (M. Rakočević, 24 časa arhitekture)

D I M E N Z I O N A L N A A N A L I Z A S T A M B E N I H P R O S T O R A

POTREBNA POVRŠINA / NAČIN KORIŠĆENJA JEDNOG PROSTORA DEFINIŠE SE PREMA: 1. VELIČINI/GABRITU SVIH POJEDINAČNIH UPOTREBNIH PREDMETA U JEDNOM PROSTORU 2. POLOŽAJU KORISNIKA 3. PRIMARNIM I SEKUNDARNIM TOKOVIMA KRETANJA U JEDNOM PROSTORU (prema profesoru B. Milenkoviću, Uvod u arhitektonsku anlizu)

Upotrebni predmeti u stambenim prostorima su: stolica i sto, krevet, ormar, garnitura za sjedenje, klub sto, polica, komoda, šporet, frižider, sudoper, radna površina, umivaonik, kada, wc školjka, mašina za pranje i sušenje veša, mašina za pranje posuđa, i dr. Od njihovog položaja, međusobnog odnosa i rasporeda, gabarita i rastojanja zavisi ukupna površina prostorije u kojoj se upotrebljavaju i njeno pravilno funkcionisanje. Većinu djelatnosti čovjek obavlja u četiri položaja svoga tijela: kretanje, sjedenje, stajanje i ležanje.

ANALIZA RADNIH MJESTA I POVRŠINA ELEMENTARNA POVRŠINA - površina koja se dobija analizom upotrebnog predmeta u neposrednom odnosu sa korisnikom. ČISTI GABARIT - površina koja definiše fizičke mjere upotrebnog predmeta. RADNI GABARIT - površina koja uključuje sve korisnike i njihovo kretanje. (prema profesoru B. Milenkoviću, Uvod u arhitektonsku anlizu)

DIMENZIONALNA ANALIZA STAMBENIH PROSTORIJA - ULAZNA ZONA

ULAZNI TRIJEM I VJETROBRAN - Gl. ulaz najpovoljnija orijentacija SI-SZ

Varijanta 2 Varijanta 1

DIMENZIONALNA ANALIZA STAMBENIH PROSTORIJA - ULAZNA ZONA


DNEVNI BORAVAK / DNEVNA SOBA bez obzira da li je u pitanju kuća ili stan treba da ima veliku površinu, da ima dobro osvjetljenje, da je dobro provjetrena prostorija, zatim da ima neposrednu vezu sa terasom, balkonim ili nekim drugim otvorenim prostorom, da ima dobre vizure, te da ima ostvarenu vezu sa prostorom za ručavanje i ulaznom zonom. Prostor za boravak može biti proširen kutkom za rad ili povezan sa radnom sobom, bibliotekom ili hobi sobom. Takođe, u okviru dnevnog boravka može biti organizovan i prostor za ručavanje, a ako su u pitanju luksuzniji stan ili kuća uz dnevni boravak može se organizovati i salon koji služi za posebne prilike (npr. prijemi u posebnim prilikama, druženje uz čaj / kafu, slušanje muzike i dr.). Prostor dnevnog boravka može imati i kamin kao poseban arhitektonski motiv kojim se ostavruje ugodan ambijent koji služi za odmor. Osnovni upotrebni predmeti koji čine ambijent dnevnog boravka karakterističnim su: garniture za sjedenje i fotelje koje služe za razgovor, dnevni odmor, gledanje TV-a , prijem gostiju i slično, uz koje se obavezno nalaze klub stolovi (niski stočići koji služe za posluženje). Pored navednih upotrebnih predmeta, u okviru dn. boravka se često nalaze i police za knjige, police za ukrase, razne vrste komoda, dodatni klub stolovi, lampe, slike, i dr. Dakle, dnevni boravak treba biti komforan prostor prijatnog izgleda (u većini domaćinstava dn. boravak je jedini javni prostor, te je stoga i najluksuznije opremljen u odnosu na ostale prostore u kući). Minimalna površina dn. boravka određuje se prema broju korisnika i njihovim zahtjevima i potrebama. Dimenzionisanje dn. boravka vrši se u odnosu na sadržaje koji formiraju njegov prostor.

DIMENZIONALNA ANALIZA STAMBENIH PROSTORIJA – DNEVNA ZONA

DIMENZIONALNA ANALIZA STAMBENIH PROSTORIJA – DNEVNA ZONA

DNEVNI BORAVAK – najpovoljnija orijentacija JI - JZ

Položaj dnevnog boravka u kući i osnovne veze

DISPOZICIJA POJEDINIH FUNKCIJA U OKVIRU DNEVNOG BORAVKA Pravilne komunikacije između pojedinih funkcija dn. boravka


DISPOZICIJA POJEDINIH FUNKCIJA U OKVIRU DNEVNOG BORAVKA Nepravilne komunikacije između pojedinih funkcija dn. boravka


DIMENZIJE I DISPOZICIJA UPOTREBNIH PREDMETA U DNEVNOM BORAVKU

Varijanta 1

NAPOMENA: Minimalna dimenzija jedne strane dn. boravka u stambenim zgradama je 360 cm, a u porodičnim kućama 390 cm. Garnitura za sjednje treba biti pozicionirana tako da su korisnici istovremeno orijentisani ka spoljašnjem prostoru, glavnoj komunikaciji i TV-u. Nije poželjno da se garnitura za sjedenje organizuje ispod prozorskog otvora, odnosno da su korisnici leđima okrenuti spoljašnjem prostoru. Minimalna udaljenost gledanja TV-a jednaka je 5-6 dužina dijagonale TV-a (npr. za udaljenost TV-a od garniture za sjedenje oko 300 cm potrebna veličina TV-a je min. dijagonala 51 cm.


Varijanta 2

NAPOMENA: Minimalna dimenzija jedne strane dn. boravka u stambenim zgradama je 360 cm, a u porodičnim kućama 390 cm. Garnitura za sjednje treba biti pozicionirana tako da su korisnici istovremeno orijentisani ka spoljašnjem prostoru, glavnoj komunikaciji i TV-u. Nije poželjno da se garnitura za sjedenje organizuje ispod prozorskog otvora, odnosno da su korisnici leđima okrenuti spoljašnjem prostoru. Minimalna udaljenost gledanja TV-a jednaka je 5-6 dužina dijagonale TV-a (npr. za udaljenost TV-a od garniture za sjedenje oko 300 cm potrebna veličina TV-a je min. dijagonala 51 cm).


Varijanta 3

DIMENZIJE I DISPOZICIJA UPOTREBNIH PREDMETA U RADNOM PROSTORU

Umstvena aktivnost – rad uz računar Radni prostor sa crtaćim stolom

Slikarski atelje

DIMENZIONALNA ANALIZA STAMBENIH PROSTORIJA - EKONOMSKA ZONA

KUHINJSKI PROSTOR, OSTAVA I UTILITI (DOMAĆINSTVO)

KUHINJSKI PROSTORI se dijele na stambene i radne. Stambena kuhinja podrazumijeva prostor u kojem se i priprema hrana i objeduje, a radna kuhinja podrazumijeva prostor u kojem se samo priprema hrana. U porodičnim kućama kuhinje obavezno moraju imati prirodno osvjetljenje i ventilaciju, dok u stambenim zgradama mogu biti osvjetljene i ventilisane posredno preko trpezarije. U tom slučaju kuhinje obavezno moraju imati i vještačku ventilaciju. Kuhinja treba biti pozicionirana u neposrednoj blizini ulaza u stan ili kuću, a takođe imati i dobru vezu sa trpezarijom i dnevnim boravkom. Ako kuća ima podrumsku etažu poželjna je veza kuhinje sa istom (u podrumskoj etaži najčešće se organizuju razne ostave za čuvanje hrane i pića, kao i druge pomoćne prostorije). OSTAVE mogu biti u vidu plakara ili zasebnih prostorija. Najčesće se organizuju neposredno uz kuhinju, ali se mogu organizovati i u podrumskoj etaži kao odvojen prostor za odlaganje namirnica. U manjim stambenim jedinicama uglavnom se ostave organizuju kao plakari u sklopu kuhinje. Ostava mora biti vještački ventilisana, a poželjno je i da ima prirodnu ventilaciju. UTILITI je prostor namijenjen za održavanje domaćinstva. Sadržaji koji mogu da se organizuju u okviru utilitija su: pranje, sušenje i peglanje veša, šivenje, soba za kućnu pomoćnicu i sl. Ovaj prostor se najčesće nalazi u neposrednoj blizini kuhinjskog prostora, a moze biti organizovan i u podrumskoj etaži, u zavisnosti od namjene. Površina, odnosno dimenzije ovog prostora se određuju prema sadržajima koji se nalaze u istom. NAPOMENA: ako se određeni sadržaji ekonomske zone nalaze u podrumskoj etaži, veza sa ostalim sadržajima ek. zone koji se nalaze u prizemlju najčešće se ostvaruje putem sporedne vertikalne komunikacije, koja može biti organizovana u sklopu vjetrobrana, ili preko hodnika povezana sa kuhinjom i sl. u zavisnosti od prostorne organizacije. Gl. vertikalna komunikacija u kući, takođe može da bude povezana sa podrumskom etažom (u tom slučaju nije potrebna sporedna vert. komunikacija).

OSNOVNE FORME KUHINJSKIH LINIJA: - kuhinja u jednom nizu, - kuhinja u dva niza,

TEHNOLOŠKI PROCES U RADNOJ KUHINJI: - odlaganje namirnica (ostava, plakarska ostava ili frižider), - gruba priprema namirnica (radna površina i sudoper - čišćenje, pranje i sl.), - fina obrada namirnica (radna površina - sjeckanje i sl.) - termička obrada namirnica i - serviranje gotove hrane.

- kuhinja L-oblika, - kuhinja U-oblika,

NAPOMENA: kombinacijom osnovnih formi kuh. linija mogu se dobiti različite organizacije kuh. prostora (poželjna je modifikacija/transformacija osnovnih formi kuh. linija).

RADNA KUHINJA ORGANIZOVANA U JEDNOM NIZU

NAPOMENA: visina donjih kuhinjskih elemenata je od 85-90 cm. Ako je prozorski otvor iznad sudopera visina parapeta iznosi min. 120 cm, zbog česme za vodu čija slavina orijentaciono moze dostici visinu i 30 cm (česma moze biti montirana u sklopu sudopera ili na zid - danas se rijetko primjenjuje ovaj način). Ako se prozorski otvor nalazi na slobodnom zidu, parapet je 90 cm, a u nekim slučajevima mogu se planirati i balkonska vrata za izlaz na ekonomsku terasu. Gornji kuh. elementi su dubine 30-35 cm i montiraju se na visini 150 cm od kote poda, odnosno max. 65 cm od nivoa radne kuh. ploče. Najoptimalnija visina gornje police kuh. elementa je oko 200 cm, ali se mogu raditi i do plafona, u zavisnosti od potreba korisnika.

RADNA KUHINJA ORGANIZOVANA U DVA NIZA

Varijanta 1

Varijanta 2

RADNA KUHINJA ORGANIZOVANA U DVA NIZA

RADNA KUHINJA L - OBLIKA

RADNA KUHINJA U - OBLIKA

KOMBINOVANI TIP - RADNA KUHINJA SA OSTRVOM


MINI KUHINJA

MINI UGRADNA KUHINJA

DIMENZIONALNA ANALIZA STAMBENIH PROSTORIJA – TRPEZARIJSKI PROSTORI

TRPEZARIJSKI PROSTORI mogu biti organizovani u okviru ekonomske zone (najčešće u sklopu kuhinje), u okviru dnevne zone (sastavni dio dn. boravka), ili kao zasebne funkcije (ovo je najpovoljniji način organizacije), koje svojim položajem stvaraju kružnu vezu između dn. zone i ek. zone (trpezarijski prostor se nalazi između kuhinje i dn. boravka i u direktnoj je vezi sa pomenutim funkcijama). Prostor za ručavanje je poželjno tako organizovati da se u slučaju potrebe prijema većeg broja gostiju može lako proširiti. Poželjno je iz trpezarijskog prostora predvidjeti vezu sa spoljašnjim prostorom (terasa, vrt i sl.), koji bi u vrijeme ljetnih dana služio kao prostor za ručavanje. Osnovni upotrebni predmeti trpezarijskih prostora su: trpezarijski stolovi (kružni, kvadratni, pravougaoni, ovalni i poligonalni), trpezarijske stolice (najčešće dimenzija 40x40 cm ili 45x45 cm, visina sjedišta h=40-45 cm), zatim komode ili vitrine za posluženje jela i pića, komode sa bifeom za pića i sl.

DIMENZIJE TRPEZARIJSKIH STOLOVA - TRPEZARIJSKI STO KRUŽNOG OBLIKA

NAPOMENA: Kružni trpezarisjki sto za 8 osoba (optimalne dimenzije) nije praktičan zbog toga što je centralni dio stola neupotrebljiv. Ovakav tip stola treba izbjegavati. Bolja opcija je trpezarisjki sto pravougaonog ili ovalnog oblika. Trpezarijski stolovi kvadratnog oblika su funkcionalni za 2, 3 i 4 osobe. Kvadratni stolovi za 6 i vise osoba se takođe koriste, ali rijetko zbog toga sto centralni dio stola (kao i kod kružnih stolova za 8 osoba) nije praktičan za upotrebu.

DIMENZIJE TRPEZARIJSKIH STOLOVA - TRPEZARIJSKI STO PRAVOUGAONOG OBLIKA

dimenzije trpezarijskog stola

4 OSOBE

minimalne dimenzije zauzete površine

dimenzije trpezarijskog stola

5 OSOBA


dimenzije trpezarijskog stola – varijanta 1

6 OSOBA



varijanta 2

6 OSOBA


8 OSOBA

TRPEZARIJSKI PROSTORI KAO ZASEBNE FUNKCIJE- POLOŽAJ U PROSTORU

NAPOMENA: sporedna komunikacija pored prozorskog otvora nije neophodna. Trpezarisjki sto se može postaviti direktno uz zid (odmaknut 10-15 cm u slučaju da ispod prozorskog otvora postoji radijator). Pravilno postavljen trpezarijski sto u odnosu na pririodno

osvjetljenje - izvor svjetlosti direktno pada na površinu stola.

4 OSOBE

Nepravilno postavljen trpezarijski sto u odnosu na pririodno osvjetljenje - izvor svjetlosti ne pada direktno na trpezarijski sto (stvara se sjena).


Pravilno postavljen trpezarijski sto u odnosu na pririodno


5 OSOBA

6 OSOBA

Pravilno postavljen trpezarijski sto u odnosu na pririodno



Trpezarijski sto organizovan u niši

4 OSOBE

Trpezarijski sto organizovan u niši

5 OSOBA

DIMENZIONALNA ANALIZA STAMBENIH PROSTORIJA – NOĆNA ZONA

SPAVAĆA SOBA se postavlja u mirnu zonu kuće ili stana. Soba treba biti dovoljno prostrana i osvjetljena, i da ima dobru vezu sa kupatilom i garderobom. Poželjno je da ima izlaz na poseban balkon. Osnovni upotrebni predmeti su: dječja soba (krevet dim. 90x200 ili 100x200, plakar min. dužine 1 m‚ radni sto, radna stolica); roditeljska soba (bračni krevet dim.180x200 ili 200x200, u izuzetnim prilikama krevet može biti dim. 160x200, zatim noćni ormarići, toaletni sto, plakar ili garderober). KUPATILA su prostorije kojima se u posljednje vrijeme posvećuje značajna pažnja zbog porasta opšteg standarda, kao i potreba i navika korisnika. Osnovni upotrebni predmeti su: kada za kupanje, WC školjka i umivaonik. U prostranim kupatilima mogu se naći i dva umivaonika kao i dodatna tuš kabina. Pored navedenih predmeta kupatila se opremaju i sa dodatnim elementima kao što su: police za peškire, ormarić, klupica za higijenske potrebe i drugo. WC za goste treba pozicionirati pored ulaza. Poželjno je da ima prirodnu ventilaciju, posebno kod porodičnih kuća. U stanovima u stambneim zgradama ovaj prostor uglavnom ima vještačku ventilaciju. Osnovni upotrebni predmeti su: WC školjka, umivaonik i ogledalo sa ili bez kupatilskog ormarića. Nije poželjno u kupatilima držati mašinu za pranje veša. To je posljedica ili velikog siromaštva ili odsustva kulture korišćenja prostora, ili slabe organizacije stana.

ŠEMATSKI PRIKAZ ORGANIZACIJE NOĆNE ZONE

Varijanta 1


Varijanta 2


Varijanta 3

DIMENZIJE I DISPOZICIJA UPOTREBNIH PREDMETA U SPAVAĆIM SOBAMA

Jednokrevetna dječja soba

NAPOMENA: optimalna širina djecje sobe je 280 cm; minimalna širina je 160 cm i ovu dimenziju treba izbjegavati; sobe širine od

220-250 cm najčešće se nazivaju polu-sobe.

Prilikom organizacije djecje sobe treba voditi računa da su upotrebni prdmeti pozicionirani uz zidove tako da je centralni prostor sobe

slobodan za različite aktivnosti djece u zavisnosti od njihovog uzrasta, potreba i navika.



Dvokrevetna dječja soba



Roditeljska soba


DIMENZIJE OSNOVNIH UPOTREBNIH PREDMETA U SANITARNIM PROSTORIJAMA

WC školjka umivaonik dupli umivaonik

sjedeća kada sjedeća kada poluležeća kada ležeća kada

DIMENZIONALNA ANALIZA SANITARNIH PROSTORA

WC za goste

varijanta 1 varijanta 2 varijanta 3

WC kabine – najčešće se upotrebljavaju u javnim prostorima u okviru san. čvorova ili u okviru ekskluzivnije opremljenih kupatila npr. američki tip kupatila

varijanta 1 varijanta 2 varijanta 3


Kupatila

varijanta 1 varijanta 2

varijanta 3 varijanta 4

NAPOMENA: Kod varijante 4 nije dobra organizacija san. elemenata.


Kupatilo sa tuš kadom - najčešće se upotrebljava kao dodatni toalet u kući ili stanu.

NAPOMENA: Tuš kade se proizvode u različitim dimenzijama i oblicima (polukružne, kvadratne i pravougaone). Kvadratne i polukružne tuš kade najčešće se rade u tri dimenzije 80x80, 90x90, 100x100, a pravougaone mogu biti od 70x100, 70x110, 80x100, 80x110, 90x120, i dr.


Američi tip kupatila – istovremeno korištenje različitih sanitarnih elemenata; najčešće se organizuje između dvije djecje sobe

Prezentacija-Arh. i Dim. Analiza

Documents

Transcript of Prezentacija-Arh. i Dim. Analiza