MoD Project Aquatrine (Ekonomija Partnerstva) 2007 Ekonomija Partnerstva
Presentation ekonomija
-
Upload
dorothy-cuschieri -
Category
Education
-
view
816 -
download
4
Transcript of Presentation ekonomija
L-Ekonomjija x’inhi?
Attivita’ maħluqa mil-bniedem biextipproduċi u tagħti servizz.
L-Ekonomija ibbażata fuq ix-xogħol
Is-Setturi tax-Xogħol fl-EkonomijaLiema huma dawn is-setturi?
Primarju
Sekondarju
Terzjarju
Kwaternarju
1. Is-Settur Primarju Il-bniedem ifittex il-materja prima / riżorsi
naturali biex:
Jużahom hekk kif inhuma eż: ħut, ilma, ħaxix u frott
Jipproduċi xiħaġa bihom eż: injam, ħadid.
Is-settur l-iktar bażiku u primittiv li permezztiegħu jista’ jgħix il-bniedem.
F’Malta:
Biedja – trobbija tal-annimali u agrikultura, is-sajd –fishfarms, barrieri – ġebla tal-franka.
2. Is-Settur Sekondarju L-istadju fejn il-materja prima tiġi pproċessata biex
jinħoloq prodott minnha
eż: l-injam maqtugħ mis-siġar jiġi pproċessat f ’għamara– fabbriki b’użu tat-teknoloġija u makkinarju.
Kull ħaġa tanġibbli toħroġ minn dan is-settur – ħwejjeġ, karozzi, TV, computers.
3. Is-Settur Terzjarju Xogħol ta’ servizz eżempju:
servizz bankarju
ristoranti
tobba
għalliema
skrivani
mekkaniks
xufiera
avukati, nutara, periti
4. Is-Settur KwaternarjuQasam tar-riċerka u l-iżvilupp fil-
qasam tal-industrija eż: xjentisti u riċerkaturi.
Xogħolijiet relatati mat-teknoloġijaeż: programmers, systems analysts, IT administartors.
Riżorsi f’Malta X’riżorsi naturali għandna f’Malta?
Xemx
Baħar
Bajjiet
Attrazzjoni Turistika:
Minħabba fin-nuqqas ta’ riżorsi, Malta tiddependiħafna fuq is-settur terzjarju: Servizzi speċjalment mit-turiżmu
Sistemi Ekonomiċi
1) Ċentralizzata:
Kollox ikkontrollat u rregolat mill-istat –prezz, produzzjoni u pagi.
2) Ħielsa:
L-individwu ħieles li jixtri, jbigħ u jinnegozja kif irid u kemm irid. Ekonomija tas-suq – għax is-suq huwa l-uniku kontroll. Skont is-suq jitla u jinżel il-prezz tal-oġġett (demand & supply) – privatizzata.
Sistemi Ekonomiċi3) Imħallta:
Bilanċ bejn sistema ħielsa u ċentralizzata. Kemm il-privat u kemm l-istat għandhom irwol importanti.
L-istat jikkontrolla l-kundizjonijiet miniminazzjonali eż: paga u sigurta’ li s-settur privat irid isegwi.
X’taħsbu li hija s-sitwazzjoni f ’Malta?
Malta - riesqa minn ekonomija mħallta għal waħdaħielsa fi ħdan l-Unjoni Ewropeja.
Worksheet F’liema settur tal-Ekonomija jaħdmu dawn in-
nies?
WorksheetXogħol Primarju Sekondarju Terzjarju Kwaternarju
Bennej
Sajjied
Programmer
Hairdresser
Minjiera tad-Deheb
Foreman ġo fabrika
Għalliem
Mastrudaxxa
Kok
Xjentist
Pulizija
Tabib
Kompli s-sentenzi
Andrew mar jixtri l-gazzetta iżda ma kellux wisq
minn fejn jagħżel. Gazzetta waħda biss sab għal-bejgħ
– dik maħruġa mil-gvern. F’din is-sitwazzjoni hemm
tip ta’ Ekonomija
Ċentralizzata
Grazzi għal-liġijiet il-ġodda dwar is-Saħħa u s-
Sigurta’ fuq il-post tax-xogħol, il-ħaddiema ’ngħataw
ilbies protettiv għax-xogħol li jwettqu fil-fabbrika
privata fejn jaħdmu. F’din is-sitwazzjoni hemm tip
ta’ Ekonomija
Imħallta
Mark mar jixtri videogame minn ħanut fil-viċin.
Kienet għolja fil-prezz u għalhekk iddeċieda li jżur
ħwienet oħra qabel ma jixtriha. Mar minn ħanut
ieħor iżda xorta talbu prezz għoli. Iddeċieda li
jordnaha on-line wara kollox minn hemmek isibha
irħas żgur. Din tissejjaħ Ekonomija
Ħielsa
Konklużjoni
Ekonomija
Is-Setturi tal-Ekonomija
Malta – Settur terzjarju – turiżmu
Sistemi Ekonomiċi: Ċentralizzata, Ħielsa, Imħallta