Kringlooplandbouwminder verliezen, meer inkomen en meer natuurinclusief

Presentatie 30 augustus 2017 www.boerenverstand.nl

ir. Frank Verhoeven

www.boerenverstand.nl

Inhoud

Kringloopboeren, kringlooplandouw en kringloopwijzer

1) Meer uit minder

2) Kringloop- en bodembeleid

3) Samenwerking tussen sectoren

• Eigenwijze boeren: halen meer uit minder!

• Weinig aankoop van krachtvoer en kunstmest

• Geen maximale productie per koe, maar optimale

• Laten andere (low-tech)oplossingen zien

• Ze stellen de bodem centraal

• Combineren economie met ecologie

Kringloopboeren

Kringlooplandbouw

Kringlooplandbouw is het optimaliseren van de productie met zo selectief mogelijk gebruikmaken van externe inputs, realisatie van inkomen over lange termijn en

met respect voor natuurlijke systemen (Stuiver & Verhoeven, 2010)

Kringlooplandbouw

Kringlooplandbouw breder

VEESTAPEL

BODEM

MEST

VEEVOER

GEWASSENFRUIT

NATUUR

VLEES, EIEREN

Natura 2000 (provinciaal)

Wet Ammoniak & Veehouderij (provinciaal – gemeentelijk)

Kader Richtlijn Water (waterschap)

Nitraatrichtlijn (Europees, landelijk)

BGM (besluit gebruik meststoffen)Besluit landbouw milieubeheer

Besluit huisvesting/maatlat Duurzame Melkveehouderij

NEC-richtlijn (gemeente, NH3)

GLB (vergroening)

IPPC (>200 melkvee)

Klimaatbeleid

Derogatie (Europees, landelijk)

Omgevingsvergunning(>200 melkvee)

De overheid en kringlooplandbouw

Melkveewet (wet

grondgebonden groei)

Fosfaatrechten

Kringloopwijzer voor N, P & C

Voor boer en milieu nog veel te halen

Bron: 350 melkveehouders DMS

Intensiteit in kg melk per hectare

Dro

gest

of

be

nu

ttin

g p

er

he

ctar

eHoeveel kg droge stof per hectare?

Fosfaatonttrekking

90 kg/ha

Veel gaande!

Resultaatgerichter

Actie 1 = meer uit minder

• Kringloopprestaties verbeteren

• Inzetten op grondgebonden landbouw, die de grond ook echt benut

• Resultaat (minder input, zelfde output) stimuleren

• Natuurgras inpassen

• Oudere koeien, minder jongvee (klimaat)

• N, P en C beleid: tegenstrijdigheden oplossen

voor het sluiten van kringlopen

De boer en zijn bodems

De boer en zijn bodems

Duurzaam bodembeheer?

Optimaal bodembeheer

Het optimale bouwplan melkveehouderij (voor minerale gronden)

60% permanent grasland +20% gras-klaver, 20% bouwland in wisselteelt OF 100% grasland

C-opslag

Optimaal OS gehalte

4% OS te winnen

2% OS te winnen

TOTAAL +10 Mton CO2 opslag mogelijk

Natuurinclusief

weidegang

randenbeheerweidevogels

plas-dras

Een samenhangend bodemplan

+ wateropvang …

Actie 2 = samenhangend bodembeleid

• Regiospecifieker?– In Utrecht-Oost (zandgronden)

– In Utrecht-West (veengronden)

– In Utrecht-Kromme-rijn (kleigronden)

• Geen conflicterende boodschappen– N, P & C

– Regionaal, provinciaal, landelijk, EU

– Overheid, keten, erfbetreders

• Optimaal bodemplan– 60% permanent grasland, 20% gras-klaver + 20% bouwland in wisselteelt

voor mineralengronden

– 100% permanent grasland

– Alternatieve voedergewassen ipv mais

voor het sluiten van kringlopen

1) Ex-veehouders of particulieren met grond• Verbouwen gras of krachtvoervervangers• Groen-blauwe diensten mede vormgeven• Fokken jongvee op en mest oude koeien af

2) Voer-mest samenwerking• Met akkerbouw (maar zijn er bijna niet) of fruitteelt• Kwaliteit mest speelt cruciale rol (zie volgende slide)• Kringloopcontracten tellen mee?• Loonwerkers betrekken

3) Grond beherende organisaties (SBB, Natuurmonumenten, provincie, waterschap)

• Afstemmen welke gewassen telen voor welk doel• Grond voor kringloopboeren?

4) Reststromen1) Afvalverwerking…2) Zuivering…

Actie 3 = samenwerkingvoor het sluiten van kringlopen

Mest (verwerking)

Mest opwaarderenCompostMest scheiden?

Mest afwaarderenCo-vergisten, met welke co-producten?

In elk geval niet met maisMono-mestvergisters, mestkwaliteit

veranderd

Bedankt voor uw aandacht

Actie 3 = samenwerking bevorderen

Actie 2 = samenhangend bodemplan & beleid

Actie 1 = bedrijfskringloop: meer uit minder

Wat is er nodig om de stofkringlopen in de (Utrechtse) landbouw te sluiten?