PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie...

42
PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT Workshop 2 | 22 oktober 2019 Programma 13.30 Welkom en Presentae 14.15 Werksessie in 4 deelgroepen 15.45 Koffiepauze – ophangen materiaal 16.00 Plenaire terugkoppeling – iedere groep pitcht icoonprojecten 16.30 Refleces vanuit de direces en plenair gesprek 17.00 Napraten met borrel

Transcript of PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie...

Page 1: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHTWorkshop 2 | 22 oktober 2019

Programma

13.30 WelkomenPresentatie

14.15 Werksessie in 4 deelgroepen

15.45 Koffiepauze–ophangenmateriaal

16.00 Plenaireterugkoppeling–iederegroeppitchticoonprojecten

16.30 Reflectiesvanuitdedirectiesenplenairgesprek

17.00 Napraten met borrel

Page 2: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

WaaromeenGroenblauwevisie

Visie Groenblauw Eiland van Dordrecht = gezonde leefomgeving + klimaatadaptatie + biodiversiteit

+ 4.000

6.000

tot 2020

na 2022 +

Van auto naar fiets en OV

De groeiopgave van het aantal inwoners is de directe aanleiding om een duidelijke ambitie te formuleren op groen (natuur) en blauw (water). Dordrecht groeit de komende vier jaar met 4.000 woningen. Daarnaast worden er na 2022 nog eens 6.000 woningen op nieuwe locaties gebouwd.

Extra woningen betekent doorgaans ook heel veel extra autobewegingen en geparkeerde auto’s. Door een kwalitatief hoogwaardig groenblauw netwerk te combineren met een uitstekend fietsroute-netwerk dat comfortabel is verbonden met het openbaar vervoer proberen we deze groei in autobewegingen om te zetten in meer fietsbewegingen en OV-gebruik.

Groenblauwe verbindingen zorgen ervoor dat de stad gereed is voor het veranderd klimaat en daarnaast gezond en aantrekkelijk blijft. Er wordt geïnvesteerd in robuuste groene en blauwe verbindingen met als dragers de twee voor de stad kenmerkende groene zones; het Wantij en de Dordtwijkzone. En in versterking van reeds bestaande fijnmazige vertakkingen zoals de dijklinten, killen, lanen en grote parken die het groen tot aan de voordeur brengen.

Page 3: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

Waarwestaaninhetproces1. Gebruikerswaarden

A

B

C

D

2. Klimaatadaptatie

3. Biodiversiteit

4. Gezondheid

5. Cultuurhistorie

ThematischeverdiepingEerste verkenning Visie

Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 6Stap 5Stap 4

Integrale visiekaart Uitwerkengroenblauwestructuren

Keukentafelgesprek1 Keukentafelgesprek2 Workshop 1 Workshop 2 RapportageKeukentafelgesprek3

Conceptvisie+benoemenicoonprojecten Visiedocument

VISIE GROENBLAUWEILAND VAN DORDRECHT

Page 4: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

DegroenblauwestructurenvanDordrecht-huidigesituatie

Page 5: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetGroenblauwEilandvanDordrecht - concept Visiekaart

Nieuwe Hollands Diep

Dordtsche Kil

Oude M

aas

Julianahaven

Wilhelminahaven

Mal

le G

at

Wantij

Beneden Merwede

Noord

1e Merwedehaven 2e Merwedehaven

3e Merwedehaven

Nieuwe Merwede

Kop van t’Land

Nieuwe Dordse Biesbosch

De Dordse Biesbosch

Speelbos de Viersprong

Louisa- en Cannemanspolder

Sterrenburgpark

Rustenburgpark

Wittensteinpark

Oostkilpark

Stevenshof

Spoorpark

Wielwijkpark

Dubbelmondepark

Overkamppark Dubbelsteynpark

‘t Koeienveld Bilderbos

Park de Hoven

Weizigtpark

Park Merwestein

Wantijpark

Raamkilplantsoen

Louterbloemen

Kloostertuin

Park Merwepolder

Sportpark Schenkeldijk

Sportpark Krommedijk

Sportpark Reeweg

Sportpark Stadspolder

Er wordt geïnvesteerd in robuuste groene en blauwe verbindingen met als dragers de twee voor de stad kenmerkende zones; het Wantij en de Dordtwijkzone. En in de versterking van de reeds aanwezige fijnmazige vertakkingen zoals de dijklinten, killen, lanen en grote parken die het groen tot aan de voordeur brengen.

Page 6: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetgezondeenbeweegvriendelijkeeilandvanDordrecht

Via drie poorten snel in het buitengebied

Groen altijd dichtbij

+ +Een verfijnd netwerk voor

fietsers over het gehele eiland

Page 7: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetgezondeenbeweegvriendelijkeeilandvanDordrecht

Treinstation

Veerbootterminal

Park & Ride

Deelfietsen - Nextbike

Nieuwe recreatie (knoop)punten

Nieuwe netwerk hubs en connecties

+

Hoofdfietsroute

Onderliggend fietsnetwerk

Wandelen

Mud trails

LegendaPicknickzone

Buitensporten

Wandelen

Informatiecentrum

Jachthaven

Kanoën

Vogelspotplek

Natuurspeeltuin

Lokale speeltuin

Stadsboerderij

Café / horeca

Hondenuitlaatgebied

Museum

Dagrecreatiegebied

Zwemmen

Manege

Scouting

Camping

Strand

Aanmeersteiger

Golfterrein

Sterren kijken

Watersport

Page 8: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetklimaatadaptieveeilandvanDordrecht

Beperkte mogelijkheid voor infiltratie in de kleibodem

Meer en beter verbonden water + boomstructuren versterkenLokale verbetering ondergrond vergroot de infiltratieruimte

verdamping (aan de oppervlakte)

evotranspiratie(vanuit het systeem)

schaduw

waterbuffering door wortels ifv luchtvochtigheid bodem (en lucht)

Landbouw

Waterkraan

Natuurlijke klimaatbuffer

Natuur

Stedelijke klimaatbuffer

+Watercirculatie

Page 9: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetklimaatadaptieveeilandvanDordrecht

-1.10

Water

Bestaand open water

Inlaat / uitlaat bestaand

Polders / Polderpeilen

Waterkraan

Voorstel extra waterverbindingen

Robuuste dragende waterstructuur Dordtwijkzone

Page 10: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetklimaatadaptieveeilandvanDordrecht

Bomen

Bestaande hoofdstructuur (versterken)

Onderliggende bomenlaag

Te vervangen bomen

Toe te voegen boomstructuren

Page 11: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

EcosysteemdienstenvanGroenblauwestructuren

KENNISONTWIKKELINGS

WATER VEILIGHEID

VERKOELING

BODEM EROSIE

KOOLSTOFVASTLEGGING

WATER-BERGING

GELUID, WIND, VISUEEL

PLAAG ONDERDRUKKING

BESTUIVING

REINIGEND VERMOGEN

LEVENS-CYCLUS

BODEM VRUCHTBAARHEID

VOEDSEL

BIOMASSA

GROENERECREATIE

NATUURLIJK ERFGOED

SYMBOLISCHE WAARDE

BIODIVERSITEIT

CONSUMPTIE

IMAGO

WAARDE GROND EN

VASTGOED

GEESTELIJKE GEZONDHEID

LICHAMELIJKEGEZONDHEID

VEILIGHEID

INTERACTIE

INTEGRATIE

TOEGANKELIJKHEID

IDENTITEIT

WERKGELEGENHEID

MENSWAARDEN

ECONOMISCHE WAARDEN

SOCIALE WAARDEN

CULTURELEWAARDENREGULERENDE

DIENSTENPRODUCTIEDIENSTEN

CULTURELEDIENSTEN

ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

EDUCATIEVE WAARDE

MENSWAARDEN SOCIALEWAARDEN

CULTURELE-WAARDEN

ECONOMISCHE WAARDEN

Veiligheid Toegankelijkheid

Interactie

IntegratieLichamelijke gezondheid

Imago

Consumptie Werkgelegenheid

Kennisontwikkeling

Geestelijke gezondheid

Identiteit

Waarde grond en vastgoed

Gebruikerswaarden van groen

KENNISONTWIKKELINGS

WATER VEILIGHEID

VERKOELING

BODEM EROSIE

KOOLSTOFVASTLEGGING

WATER-BERGING

GELUID, WIND, VISUEEL

PLAAG ONDERDRUKKING

BESTUIVING

REINIGEND VERMOGEN

LEVENS-CYCLUS

BODEM VRUCHTBAARHEID

VOEDSEL

BIOMASSA

GROENERECREATIE

NATUURLIJK ERFGOED

SYMBOLISCHE WAARDE

BIODIVERSITEIT

CONSUMPTIE

IMAGO

WAARDE GROND EN

VASTGOED

GEESTELIJKE GEZONDHEID

LICHAMELIJKEGEZONDHEID

VEILIGHEID

INTERACTIE

INTEGRATIE

TOEGANKELIJKHEID

IDENTITEIT

WERKGELEGENHEID

MENSWAARDEN

ECONOMISCHE WAARDEN

SOCIALE WAARDEN

CULTURELEWAARDENREGULERENDE

DIENSTENPRODUCTIE DIENSTEN

CULTURELE DIENSTEN

ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

EDUCATIEVE WAARDE

Biodiversiteit

Verkoeling

Bodem erosie

Koolstofvastlegging

Water-berging

Bestuiving

Plaagonderdrukking

Geluid, wind,visueel

Reinigend vermogen

Levens-cyclus

Bodemvruchtbaarheid

Biomassa

Symbolische waarde

Waterveiligheid

Educatieve waarde

Groene recreatie

Voedsel productie

Ecosysteemdiensten van groen

Natuurlijkerfgoed

+

Page 12: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetbiodiverseeilandvanDordrecht

Groene oeversBinnedijks water

Wilde eend Bever Driehoekmossel

Huismus

Kauw

Spreeuw

Vleermuis

Gierzwaluw

Egel

Merel Winterkoning Merel MerelVleermuizen

Icarusblauwtje

Diverse muizenWaterhoren

Waterhoren Steur

Heggenmus

Huismus Heggenmus Huismus HuismusEgel

Zwartsprietdikkopje

BaarsKrakeen

Huitduif Houtpantserjuffer Turkse tortel Turkse tortelRingslang

Ringslang

Bruine pinkhaan

Snoek

Snoek

Kleine karekietKleine karekiet Baars

Winterkoning

Kauw Egel Huitduif Huitduif

Tijiftjaf

Waterjuffers

Diverse hommels waaronder Tuinhommel

Paling

Paling

Blauwe reigerBlauwe reiger

Pimpelmees

Ekster Zanglijster Kauw Kauw

Vink

Haas

Oranjetipje

Spreeuw Struiksprinkhaan Ekster Ekster

Zwartkop

Grote bonte specht

Vlinder

Libellen

Juffers

Wilde bij

Grote modderkruiper

Infrabermen (zand)

Bermen Getijdenlandschap Stenige omgeving

Dijkbermen (klei) Harde oevers BebouwingZachte oeversOpen gebied Struiken Boomkronen

Wezel Wezel

Vos

Atalanta Atalanta

Dagpauwoog

Konijn

Citroenvlinder

Witbaardzandbij

Egel

Rugstreeppad

Graspieper

Diverse muizen Muizen

Leefgebied oevers

Principedoorsnede van de biotopen enhabitats op het Eiland van Dordrecht

Input bureau Stadsnatuur

Page 13: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetbiodiverseeilandvanDordrecht

Binnendijks water / Groene oeversOpen gebiedStruikenBoomkronenInfrabermenDijkbermenZachte oeversStenige oevers

Biotopen en habitats

Page 14: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetcultuurhistorischeeilandvanDordrecht

1673______

Duidelijk zichtbaar zijn de

dijkringen die vanuit een groene

gordel rond de historische

binnenstad. Ze verbinden de

buitenplaatsen op het eiland.

In de Zuidwest zijde zijn de killen

zichtbaar, deels nog verbonden

met het getijdenlandschap.

Page 15: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetcultuurhistorischeeilandvanDordrecht

Lokaliseerbare historie

Oude binnenstad

Dijklinten en keringen

Killen

Reelijnen

Buitenplaatsen

Relicten

Page 16: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetGroenblauweilandvanDordrecht|drieschaalniveaus

Nieuwe Hollands Diep

Dordtsche Kil

Oude M

aas

Julianahaven

Wilhelminahaven

Mal

le G

at

Wantij

Beneden Merwede

Noord

1e Merwedehaven 2e Merwedehaven

3e Merwedehaven

Nieuwe Merwede

Kop van t’Land

Nieuwe Dordse Biesbosch

De Dordse Biesbosch

De Nationaal Park Biesbosch

Speelbos de Viersprong

Louisa- en Cannemanspolder

Sterrenburgpark

Rustenburgpark

Wittensteinpark

Oostkilpark

Stevenshof

Spoorpark

Wielwijkpark

Dubbelmondepark

Overkamppark Dubbelsteynpark

‘t Koeienveld Bilderbos

Park de Hoven

Weizigtpark

Park Merwestein

Wantijpark

Raamkilplantsoen

Louterbloemen

Kloostertuin

Park Merwepolder

Sportpark Schenkeldijk

Sportpark Krommedijk

Sportpark Reeweg

Sportpark Stadspolder

1. regio 2. eiland

3. wijk

Historische binnenstad

Dijklinten

Killen

Het Wantij

Dordtwijkzone

Reelijnen

Binnenhoven

Buitenplaatsen

Monumentale lanen

Wijkpark

Buurtgroen

Natuurlijk getijdenlandschap

Industrieel getijdenlandschap / Havens

Page 17: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetGroenblauweilandvanDordrecht|focusopvierstructuren

1. GETIJDENPARK / GETIJDENNATUUR

3. DE KILLEN 4. DORDTWIJKZONE

2. DE DIJKLINTEN

Page 18: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

1.Getijdenpark

Page 19: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

1.Getijdenpark-Getijdennatuur| de opgaven

• Versterken van de rijke rand van het eiland• Fysiek vergroten van het getijdenmilieu en ecologie• Toegankelijkheid vergroten: poorten - paden - plekken• Meer recreatievoorzieningen - vooral in en aan het Wantij• Zoekruimte voor uitbreiding van woningenbestand

Page 20: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

1.Getijdennatuur-deStaart/DordrechtseBiesbosch

Poorten-paden-plekkenomterusten

Observatorium & River Art

Page 21: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

1.Getijdenpark-hetWantij

Meergetijdenmilieuénmeerwoonmilieus

Page 22: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

1.Getijdenpark-hetWantij

• Verder verzachten van oevers - ondiepe mileus• Verder verruigen van de dijk• Meer voorzieningen voor toegankelijkheid water• Meer actieve recreatievoorzieningen op de dijk

Page 23: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

2.DeDijklinten

Page 24: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

2.DeDijklinten| de opgaven

1. de Pleindijk

2. het Parkdijkje

3. de Banddijk

4. de Oude Zeedijk

• Herkenbaarheid en continuïteit dijklinten verbeteren• Verscheidenheid kenmerken van de dijklinten versterken• Voorrang voor de fiets, de auto is te gast• Ontharden van de dijklinten + meer bomen toevoegen• Bescheiden ruimte voor verdichting woningenbestand

Page 25: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

2. DeDijklinten

Dijken inrichten als fietsstructuren, de auto is te gastIeder dijklint heeft zijn eigen karakteristiek

Het dijklint als gemeenschapsruimte - Felixx

Het dijklint als groenblauwe corridor - Felixx

De Zeedijk met zijn imposante dubbele bomenrij

Page 26: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

2.DeDijklinten-dePleindijk (Groenedijk – Oranjelaan - Krommedijk – Koeiendijk)

• Dijk als gedeeld publiek verblijfsgebied• Continue fietsroute aanleggen - auto te gast• Fixen van ‘missing links’ in het dijklint• Ontharden ter plaatse van voormalige bermen• Aanleg continue (dubbelde) bomenstructuur• Gerichte verdichting van het hele dijklint• Vergroten van diversiteit programma aan dijklint

Page 27: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

2. DeDijklinten-hetParkdijkje (Brouwersdijk – Hugo van Gijnweg – Campanula – Spirea – Oudendijk)

• Dijk als ontspannen wandelroute die parken verbindt• Continue ietsroute (niet altijd op dijklichaam) - auto te gast• Verruigen van dijklichaam en aanwezige oevers• Collectief gebruik van groene ruimte toestaan• Terugbrengen herkenbaarheid dijklint ten westen van N3• Verdichting woningbestand op enkele gerichte plekken

Page 28: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

2.DeDijklinten-deBanddijk (Zuidendijk)

• Koesteren continuïteit dijkprofiel• Voorrang voor de fietser - auto te gast• Doorzetten splitsing doorgaand autoverkeer - oostzijde• Verruigen van de bermen - continue & herkenbaar• Verruimen en verruigen van aanwezige oevers• Zeer bescheiden verdichting aan het dijklint

Page 29: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

2.DeDijklinten-deoudeZeedijk (Wieldrechtse Zeedijk – Zeedijk)

• Koesteren continuïteit dijkprofiel• Voorrang voor de fietser - auto ontmoedigen• Verruigen van dijklichaam en aanwezige oevers• Versterken continue dubbelde bomenstructuur• Aanleg informele paden naar recreatiegebied• Geen toevoeging van woningen

Page 30: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

3. De Killen

Page 31: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

3.DeKillen| de opgaven

• Herkenbaarheid en continuïteit (voormalige) Killen verbeteren

• Fietsroutes toevoegen, netwerk verfijnen• Verruimen en verruigen oevers• Aanwezige waterlopen beter verbinden,

fixen van ‘missing links’• Westelijk gelegen werklandschappen

beter aantakken op het woongebied en de Dordtsche Kil

• Bescheiden ruimte voor verdichting woningenbestand (en eventuele toekomstige herstructurering) benutten om meer voorkanten aan het water te organiseren

Page 32: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

3.DeKillen-Oostkil (ten oosten van de A16)

• Koesteren ruimte en continuïteit waterloop• Fietsroute continue maken - fixen ‘missing links’• Herkenbaarheid waterloop vergroten bij kruising N3• Verruigen aanwezige oevers• Aanliggende parkruimtes benutten als klimaatbuffers• Bescheiden ruimte voor verdichting woningenbestand

om meer voorkanten aan het water te organiseren

Page 33: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

3.DeKillen-Westkil (ten westen van de A16 - werklandschappen)

• Vergoten continuïteit en herkenbaarheid waterlopen• Fietsroute continue maken - fixen ‘missing links’• Verbeteren verbinding waterloop bij kruising A16• Verruigen aanwezige oevers en bermen A16• Werklandschappen beter verbinden met waterlopen,

mogelijk maken van lunchwandelingen• Werklandschappen vergroenen en verzachten

Page 34: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

3. De Killen

Natuurinclusief bouwen / een verticale eco-zonering - Maike van Stiphout / DS landschapsarchitecten

Rots biotoop

Tuin biotoop

Oever biotoop

Groene heuvel biotoop

Page 35: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

4.Dordtwijkzone

De Dordtwijkzone op de luchtfoto van het eiland van Dordrecht oogt als een continue en aaneengesloten groengebied

Page 36: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

4.Dordtwijkzone|de opgaven

• Transformatie van bufferzone naar centraal gelegen park

• Vergroten toegankelijkheid en doorwaadbaarheid voor voetgangers

• Fietsnetwerk verder verfijnen en goed aantakken op OV-hubs

• Vergroten van een continue groengebied met royale waterlopen en ruige oevers - het park als centrale klimaatbuffer

• Slechten van de barrière N3 in het park• Herstructureren sportvelden + ruimte

maken voor toekomstige uitbreiding• Grotere diversiteit aan parkgebruik +

integreren van landbouwfunctie• Ruimte voor substantiële verdichting en

uitbreiding woningenbestand benutten om voorkanten aan het park te organiseren

• Op zoek naar een kenmerkende identiteit

Page 37: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

4.Dordtwijkzone|de ambities

Landbouw

Waterkraan

Natuurlijke klimaatbuffer

Natuur

Binnendijks water / Groene oeversOpen gebiedStruikenBoomkronenInfrabermen

Opheffen sportparken als barrière,openbare routes door sportvelden +

Een rijke variatie aan biotopen en habitats

Stedelijkeklimaatbuffer

Een stedelijke klimaatbuffer als onderdeel van de watercirculatie over het eiland

Page 38: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

4.Dordtwijkzone...Dordtwijkpark| Identiteit

+ + + = ?Een rijke variatie aan stedelijke recreatieve activiteiten, aaneen gebonden door eenduidige paden en meubilair - gemeente Dordrecht

Een groter continue centraal park waarbij de N3 verdiept wordt gelegd - West 8

Page 39: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

Globale verkenning verdichting rondom Groenblauwe structuren

30ha

35ha

40ha

lage dichtheid (15 woningen / hectare)

450

1.050

2.400

3.900

gemiddelde dichtheid (30 woningen / hectare)

hoge dichtheid (60 woningen / hectare)

Bijna 4000 extra woningen kunnen samen met het versterken van de groenblauwe structuren na 2022 worden gerealiseerd op het eiland van Dordrecht

Page 40: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetGroenblauwEilandvanDordrecht-conceptvisiekaart

Nieuwe Hollands Diep

Dordtsche Kil

Oude M

aas

Julianahaven

Wilhelminahaven

Mal

le G

at

Wantij

Beneden Merwede

Noord

1e Merwedehaven 2e Merwedehaven

3e Merwedehaven

Nieuwe Merwede

Kop van t’Land

Nieuwe Dordse Biesbosch

De Dordse Biesbosch

De Nationaal Park Biesbosch

Speelbos de Viersprong

Louisa- en Cannemanspolder

Sterrenburgpark

Rustenburgpark

Wittensteinpark

Oostkilpark

Stevenshof

Spoorpark

Wielwijkpark

Dubbelmondepark

Overkamppark Dubbelsteynpark

‘t Koeienveld Bilderbos

Park de Hoven

Weizigtpark

Park Merwestein

Wantijpark

Raamkilplantsoen

Louterbloemen

Kloostertuin

Park Merwepolder

Sportpark Schenkeldijk

Sportpark Krommedijk

Sportpark Reeweg

Sportpark Stadspolder

Het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT

Het GROENBLAUWEILAND van DODRECHT

De goenblauwe visie van de stad.

1km N

Groenblauwe Structurenregio

eiland

wijk

Historische binnenstad

Dijklinten

Killen

Het Wantij

Dordwijk zone

Reelijnen

Binnenhoven

Buitenplaatsen

Monumentale lanen

Wijkpark

Buurtgroen

Bebouwd gebiedBosMoeraszoneRecreatief groenAgrarisch gebiedBomenBinnendijks waterBuitendijks waterHarde kadeHoofdwegen / SnelwegSpoorlijn

NatuurspeeltuinLokale speeltuinStadsboerderijPicknickzoneBuitensportenWandelenInformatiecentrumJachthavenKanoënVogelspotplekCafé / horecaHondenuitlaatgebiedMuseumDagrecreatiegebiedZwemmenManegeScouting Camping Strand Aanmeersteiger Golfterrein Sterren kijkenWatersport

Activiteiten

Legenda

TreinstationWaterbus / Watertaxi haltePark & RideDeelfietsen - NextbikeHoofdfietsrouteFietspadennet onderliggendWandelpaden Mud trails

InfrabermenSportveldenVolkstuinenSpeeltuinSchoolHistorische relicten Griend heuvels BoerderijenVerblijfsplekken Recreatieve uitzichtpuntenBruggenFauna passages

Natuurlijk getijdenlandschap

Industrieel getijdenlandschap / Havens

CONCEPT VISIEKAART

Page 41: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

HetGroenblauwEilandvanDordrecht-thematischeambities

Groene oevers Binnedijks water

Wilde eend Bever Driehoekmossel

Huismus

Kauw

Spreeuw

Vleermuis

Gierzwaluw

Egel

Merel Winterkoning Merel MerelVleermuizen

Icarusblauwtje

Diverse muizenWaterhoren

Waterhoren Steur

Heggenmus

Huismus Heggenmus Huismus HuismusEgel

Zwartsprietdikkopje

BaarsKrakeen

Huitduif Houtpantserjuffer Turkse tortel Turkse tortelRingslang

Ringslang

Bruine pinkhaan

Snoek

Snoek

Kleine karekietKleine karekiet Baars

Winterkoning

Kauw Egel Huitduif Huitduif

Tijiftjaf

Waterjuffers

Diverse hommels waaronder Tuinhommel

Paling

Paling

Blauwe reigerBlauwe reiger

Pimpelmees

Ekster Zanglijster Kauw Kauw

Vink

Haas

Oranjetipje

Spreeuw Struiksprinkhaan Ekster Ekster

Zwartkop

Grote bonte specht

Vlinder

Libellen

Juffers

Wilde bij

Grote modderkruiper

Infrabermen (zand)

Bermen Getijdenlandschap Stenige omgeving

Dijkbermen (klei) Harde oevers BebouwingZachte oeversOpen gebied Struiken Boomkronen

Wezel Wezel

Vos

Atalanta Atalanta

Dagpauwoog

Konijn

Citroenvlinder

Witbaardzandbij

Egel

Rugstreeppad

Graspieper

Diverse muizen Muizen

Leefgebied oevers

Treinstation

Veerbootterminal

Park & Ride

Deelfietsen - Nextbike

Nieuwe recreatie (knoop)punten

Nieuwe netwerk hubs en connecties

+

-1.10

KENNISONTWIKKELINGS

WATER VEILIGHEID

VERKOELING

BODEM EROSIE

KOOLSTOFVASTLEGGING

WATER-BERGING

GELUID, WIND, VISUEEL

PLAAG ONDERDRUKKING

BESTUIVING

REINIGEND VERMOGEN

LEVENS-CYCLUS

BODEM VRUCHTBAARHEID

VOEDSEL

BIOMASSA

GROENERECREATIE

NATUURLIJK ERFGOED

SYMBOLISCHE WAARDE

BIODIVERSITEIT

CONSUMPTIE

IMAGO

WAARDE GROND EN

VASTGOED

GEESTELIJKE GEZONDHEID

LICHAMELIJKEGEZONDHEID

VEILIGHEID

INTERACTIE

INTEGRATIE

TOEGANKELIJKHEID

IDENTITEIT

WERKGELEGENHEID

MENSWAARDEN

ECONOMISCHE WAARDEN

SOCIALE WAARDEN

CULTURELEWAARDENREGULERENDE

DIENSTENPRODUCTIE DIENSTEN

CULTURELE DIENSTEN

ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

EDUCATIEVE WAARDE

MENSWAARDEN SOCIALEWAARDEN

CULTURELE-WAARDEN

ECONOMISCHE WAARDEN

Veiligheid Toegankelijkheid

Interactie

IntegratieLichamelijke gezondheid

Imago

Consumptie Werkgelegenheid

Kennisontwikkeling

Geestelijke gezondheid

Identiteit

Waarde grond en vastgoed

Gebruikerswaarden van groen:

Hoofdfietsroute

Onderliggend fietsnetwerk

Wandelen

Mud trails

KENNISONTWIKKELINGS

WATER VEILIGHEID

VERKOELING

BODEM EROSIE

KOOLSTOFVASTLEGGING

WATER-BERGING

GELUID, WIND, VISUEEL

PLAAG ONDERDRUKKING

BESTUIVING

REINIGEND VERMOGEN

LEVENS-CYCLUS

BODEM VRUCHTBAARHEID

VOEDSEL

BIOMASSA

GROENERECREATIE

NATUURLIJK ERFGOED

SYMBOLISCHE WAARDE

BIODIVERSITEIT

CONSUMPTIE

IMAGO

WAARDE GROND EN

VASTGOED

GEESTELIJKE GEZONDHEID

LICHAMELIJKEGEZONDHEID

VEILIGHEID

INTERACTIE

INTEGRATIE

TOEGANKELIJKHEID

IDENTITEIT

WERKGELEGENHEID

MENSWAARDEN

ECONOMISCHE WAARDEN

SOCIALE WAARDEN

CULTURELEWAARDENREGULERENDE

DIENSTENPRODUCTIE DIENSTEN

CULTURELE DIENSTEN

ONDERSTEUNENDE DIENSTEN

EDUCATIEVE WAARDE

Biodiversiteit

Verkoeling

Bodem erosie

Koolstofvastlegging

Water-berging

Bestuiving

Plaagonderdrukking

Geluid, wind,visueel

Reinigend vermogen

Levens-cyclus

Bodemvruchtbaarheid

Biomassa

Symbolische waarde

Waterveiligheid

Educatieve waarde

Groene recreatie

Voedsel productie

De ecosysteemdiensten van groen:

Natuurlijkerfgoed

Via drie toegangspoorten snel in het buitengebied

Groen altijd dichtbij

+ +Een verfijnd netwerk voor fietsersover het gehele eiland

Gezonde leefomgeving + bewegen Cultuurhistorie

Biodiversiteit

Klimaatadaptatie | Water en bomen

Het Eiland van Dordrecht in de Regio______

Bron: ‘Kansrijke strategieën voorRijnmond-Drechtsteden’ (De Urbanisten)

Principedoorsnede van de biotopen en habitats op het Eiland van Dordrecht

Het Eiland van Dordrecht in

1673______

Duidelijk zichtbaar zijn de dijkringen die vanuit een groene

gordel rond de historische binnenstad. Ze verbinden de

buitenplaatsen op het eiland. In de Zuidwest zijde zijn de killen

zichtbaar, deels nog verbonden met het getijdenlandschap.

Ecostysteemdiensten van een boom

______

Één boom houdt gemiddeld:

- 650 Liter water vast

- Vangt 0,9 kg fijnstof op

- Vangt 43 kg CO2 op

- Drinkt 375 Liter water

- Koelt de lucht met een capaciteit van

10 airconditioners per jaar

- Houdt na bui 20% van het regenwater vast

Top 5 bomen op het Eiland van Dordrecht______

Bij de keus van bomen is biodiversiteit en klimaatbestendigheid de leidraad, niet de oorspronkelijke herkomst. We kiezen in de toekomst voor het vergroten van biodiversiteit en voor een variatie in inheemse soorten en soorten die zich nu thuis voelen in het gebied tot aan de lijn Lyon-Bordeaux. Daarmee versterk je de lokale biodiversiteit maak je een langzame aanpassing aan de klimaatverandering mogelijk. Ook wordt het totale bomenbestand meer robuust voor het voorkomen van ziekten waarbij één soort massaal het loodje legt, zoals momenteel het geval is met de Essentaksterfte.

LegendaLegenda

Legenda

Legenda:

Legenda water:

Legenda bomen:

Opheffen sportparken als barrière, openbare routes door sportvelden.

Principes:

Oude binnenstad

Getijdennatuur

Bestaand open water

Er is beperkte mogelijkheid voor infiltratie door de kleibodem

Voorstel voor meer en beter verbonden water + boomstructuren versterken. Lokale verbetering van ondergrond kan infiltratie vergroten

verdamping (aan de oppervlakte)

Landbouw

Waterkraan

Natuurlijke klimaatbuffer

Natuur

Stad

evotranspiratie(vanuit het systeem)

schaduw

waterbuffering door wortels ifv luchtvochtigheid bodem (en lucht)

Bestaande hoofdstructuur (versterken)

Onderliggende bomenlaag

Te vervangen bomen

Toe te voegen boomstructuren

Dijken

Haven + getijdenparken

Inlaat / uitlaat bestaand

Killen

Zeeklei eilanden (agrarish en groen)

Polders / Polderpeilen

Reelijnen

Primaire kering groen

Primaire kering verstedelijkt

Urbanisatie

Buitenplaatsen

Waterkraan

Relicten

Voorstel extra waterverbindingen

Robuuste dragende waterstructuur Dordwijkzone

Dijken inrichten als fietsstructuren, auto te gast

Wat levert het huidige groen nu al op? De ecosysteemdiensten______

(cijfers Dordrecht van RIVM, 2019)

Gezondheidsbaten:

• 3.800 minder huisartsbezoeken per jaar

• € 3.1 miljoen vermindering zorgkosten

per jaar

• € 15.3 miljoen vermeden arbeidsverlies/

productiviteitsverlies

Beweging

• 45.000 uren per jaar wordt er extra

gefietst naar en van het werk door

groen

Luchtkwaliteit (afvang fijnstof)

• 16.000 kg fijnstof per jaar

Verkoeling

• Groen zorgt voor een gemiddelde

verkoeling in Dordrecht van 1.7 graden

celsius

1. Gewone Es | Fraxinus Excelsior - 8.170

2. Populier | Populus x Canadensis - 6.280

3. Wilg | Salix Alba - 4.410

4. Gewone Esdoorn | Acer Pseudoplatanus - 3.785

5. Linde | Tilia europaea - 3.700

Visie Groenblauw Eiland van Dordrecht = gezonde leefomgeving + klimaatadaptatie + biodiversiteit______

De groeiopgave van het aantal inwoners is de directe aanleiding om een duidelijke ambitie te formuleren op groen (natuur) en blauw (water). Dordrecht groeit de komende vier jaar met 4.000 woningen. Daarnaast worden er na 2022 nog eens 6.000 woningen op nieuwe locaties gebouwd.

Extra woningen betekent doorgaans ook heel veel extra autobewegingen en geparkeerde auto’s. Door een kwalitatief hoogwaardig groenblauw netwerk te combineren met een uitstekend fietsroute-netwerk dat comfortabel is verbonden met het openbaar vervoer proberen we deze groei in autobewegingen om te zetten in meer fietsbewegingen en OV-gebruik.

Groenblauwe verbindingen zorgen ervoor dat de stad gereed is voor het veranderd klimaat en daarnaast gezond en aantrekkelijk blijft. Er wordt geïnvesteerd in robuuste groen (natuur) en blauwe (water) verbindingen met als dragers de twee voor de stad kenmerkende groene linten, het Wantij en de Dordtwijkzone, en fijnmazige vertakkingen zoals de dijklinten, killen, lanen en grote parken die het groen tot aan de voordeur brengen.

++

4.000

6.000

tot 2020

na 2022

Van auto naar fiets en OV

Picknickzone

Buitensporten

Wandelen

Informatiecentrum

Jachthaven

Kanoën

Vogelspotplek

Natuurspeeltuin

Lokale speeltuin

Stadsboerderij

Café / horeca

Hondenuitlaatgebied

Museum

Dagrecreatiegebied

Zwemmen

Manege

Scouting

Camping

Strand

Aanmeersteiger

Golfterrein

Sterren kijken

Watersport

Page 42: PRESENTATIE het GROENBLAUW EILAND van DORDRECHT · 5. Cultuurhistorie Eerste verkenning Visie Thematische verdieping Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stap 6 Integrale visiekaart

Workshop2-Programma

14.15 Werksessie in 4 deelgroepen In vier deelgroepen wordt gereflecteerd op de concept Visiekaart en wordt per groenblauwe structuur drie icoonprojecten omschreven. Deze projecten hebben als rode draad het vergroten van de beleefbaarheid en zichtbaarheid van de betreffende groenblauwe structuur in de stad. Een icoonproject kan ook een programma of activiteit behelzen, het is niet persé een fysieke interventie. De vier Deelgroepen:• Getijdenpark - Wantij – inspirator: Han Bakker, River-Art | ondersteuning: Marit Janse• Dijklinten– inspirator: Michiel van Driessche, Felixx | ondersteuning: Berry Gersonius• Killen – inspirator: Maike van Stiphout, DS landschapsarchitecten | ondersteuning; Bas Koppers• Dordtwijkzone – inspirator: Ruud Reutelingsperger, Observatorium | ondersteuning: Florian Boer

15.45 Koffiepauze–ophangenmateriaal16.00 Plenaireterugkoppeling–iederegroeppitchticoonprojectenPitch van drie ‘icoonprojecten’ door iedere deelgroep in 7 à 8 minuten. Na iedere pitch is er korte ruimte voor één informatieve vraag. Bij de pitches staan twee vragen centraal:• Hoe versterkt het project de betreffende groenblauwe structuur?• Wat is er nodig om dit voor elkaar te krijgen?

16.30 ReflectiesvanuitdedirectiesenplenairgesprekIn een gesprek met de betrokken directeuren krijgen zij de gelegenheid krijgen om op de icoonprojecten te reflecteren en vragen we aan hen wat er nodig is om de meest favoriete projecten ‘voor elkaar te krijgen’. De zaal kan hier weer op reageren.

17.00 Napraten met borrel