Presentatie Ervaringen met Data Gedreven Sturen in … · seur. In 2015 ontstond binnen...
Transcript of Presentatie Ervaringen met Data Gedreven Sturen in … · seur. In 2015 ontstond binnen...
1
Verslag|Meetup12oktober2017
Datasturing:Watisdevolgendestap?
Aanwezig:DeelnemersGemeenten,A&Ofonds,BerenschotenKING
Plaats:AristoUtrechtvan12.00uurtot15.00uur.
OpeningFatihaAlitouheetnamensKINGiedereenvanhartewelkomopdezederdeMeetuprondomdeDatagedrevenGemeente.Vanwegedegro-tebelangstellingvindtzehetjammerdatzegemeentenheeftmoetenteleurstellen.Wehopendathetverslaginzichtgeeftindediscussiesenkennisuitwisseling.
ZeisenthousiastomdezeMeetupsamenmethetA+O-fondsenmetBerenschottekunnenorganiseren.Hetgaatomnieuweontwikkelin-geninbeeldtebrengen.Enominzichtelijktemakenwatdetoekomstis.
PresentatieErvaringenmetDataGedrevenStureninLeid-schendam-Voorburg:RogierDijkgraaf,Strategischadvi-seur.In2015ontstondbinnenLeidschendam-Voorburgvoorheteerstge-
richtebelangstellingvoorBigData,alsbewustwording.In2016washeteenspronginhetdiepe.Erwerdeenleernetwerkopgericht.ErwerdgeëxperimenteerdmethetKINGDataLabeneenDatawa-rehousewerdingericht.Werkbezoekenbijmeerderecollega-gemeentenverrijktendeervaringen.AdvieswerdingewonnenoverdeinrichtingvaneenDatapakhuiseneenBusinessIntelligenceorga-nisatie.Dekennissessieswarenbedoeldomteinspireren.Erwerdnagedachtoverdeverankeringindeorganisatieenerzijnpilotsgestartomteexperimenteren.
In2017kwammentoteenmeergefundeerdeaanpak.Structuurwerdindeontwikkelingenaangebracht.Contactenleiddentotsamenwer-kingmethetCBSomtoteenUrbanDataCentertekomen.Erwerdgestartmetsystematischedata-analyseenstatistiek.Internwerdensessiesbelegdeneeninnovatiefestivalwerdgeorgani-seerd.DevraagwerdgesteldhoemanagersaankekentegenDatagedrevenGemeenten.Col-lega’swerdenbetrokkenbijhet‘informatie-gestuurdewerken’.
2
Destappenwerdengezetvandata,viaintelligencenaaractie.Ineersteinstantiewerdenallewaar-devolledatageautomatiseerdontslotennaareencentraleDatastore.DaarmeeontstondeenDatafundament:deplekvoorintegratie,definitiesenstatistischemodellen.Deactiebestonduitge-meentetoepassingenvoorinsights,analyseendatavisualisatie.
Rogierverteltwatdegemeentegeleerdheeftvandezeontwikkelingen.Hetvertrekpuntzijndebe-stuurlijkeopgavengeweest.Datagebruikiseenmiddelomtoteffectiefbeleidenuitvoeringteko-men.Menwerdzichervanbewustdatinalleprocesseninformatiegebruiktwordt,dieuitdedata-storegebruiktkanworden.Eengeneriekeaanpakwerktniet.Juistdevertaalslagnaardeeigensitua-tiemaakthetverschil.Gestreefdwordtnaardekoppelingvandatagebruikmetdeorganisatieont-wikkelingen.Defocusisexterngericht,watbetekentcontinuwetenwatdeklantwilenwaterbui-tengebeurt.Detransformatiebetekenteenintegralemaniervanwerken,vanuithelderedoelen,beleid/uitvoeringonlosmakelijkverbondenenkortelearningloops.
DeuitdagingenvoorLeidschendam-VoorburgzijnomvaneenModerneGemeente1.0.(met'harde'randvoorwaarden:centralehuisvesting&kantoorconcept)tekomen,via2.0(informatiemanage-ment,informatiebeveiligingenprivacy)naar3.0.(kennisgestuurdwerken).Hetiseensamenhan-gendeveranderingwaarbijvakdomeinen,O&S,i-mgt,privacy,samenspelvraagenaanbodverbon-denworden.Zowelkwalitatievealskwantitatievegegevenswordenmetelkaarverbonden.Voor-waardeiswelomruimtevoorontwikkelingtekrijgenendeexperimenterenmetanderemaniervanwerken.Hetluktnietalshet‘erbij’moet.
NagedachtwordthoedeModerneOverheidverdervormttegeven.BijvoorbeeldinderichtingvaneenSmartCity.
Rogiersluitafmetderobotdieinhetkennis-centrumstaat.Nietalleeneengimmick,maarookeenbewustwordingvandeModerneOver-heid.
Doordedeelnemerswordtdevraaggesteldhoedezeontwikkelingenlevendigtemakenindeorganisatie.BinnenLeidschendam-Voorburgwerdeninspiratiesessiesgehoudenomaange-spoordtewordentelerenvandezenieuweontwikkelingen.Alsvoorbeeldwordtgenoemd:Informatie‘opdekaart’:overdevoorbereidin-genvandeOmgevingswet.
NoodzakelijkisdesteunvanuitdeTop.Echterdoormeergefundeerderovernatedekenontstaanernieuweprocessenenwordtzichtbaarwaardebottleneckszitten.
3
GemeenteEnschede:ReflectiesopDatagedrevensturing4.0doorHansKoenders.EenpresentatievanHansKoenders,beleidsadviseurInformatiseringbinnendegemeenteEnschede,diemeteenanalogepresentatie,voorbereidopflip-overs,dehartenvanhetpublieksteelt.
HanszieteenandereontwikkelingvanDatage-drevensturingalszijnvoorganger.Datasturing1.0.Isdejageruithetverreverleden.Metpijlenboog,opzoeknaarzijnprooi.Datasturing2.0.isdebootmetdekapiteinindeHanzestadendeVOC,diemetzijnsextantendezon/maanzinrichtingbepaalt.Datasturing3.0.gaattot30jaarterugmetdebeleidsadviseurendebeschikbareboeken.Hethuidigetijdperkvan4.0.gaatoverdecomputer,datagedrevensturingmetsteedsmassaleregegevensdiebeschikbaarzijn.
HansgeeftdedefinitievanBigData:hetisinwezennietsandersdaneenproces,eenuniekmecha-nismedatwijmensengebruikenomdewerkelijkheidomonsheenteduiden,enopbasiswaarvanwevoorspellingendoenoveronzetoekomstdieveelaccuraterzijndanhetkoffiedikkijkenuithetverleden(vlgViktorMaterSchönberger).
Revolutieszijngoed,maarevolutieszijnbeter.WijzijnBigData.BigDatakomtinhetpubliekedo-mein.Hiermeekunnenwebetervoorspellen.
Hanslaateenvoorbeeldzienvaneendashboard:eenbalkmetkurkendraaiknoppenerop.HijgeeftookervaringenuitdeLeergangDataGedrevenSturinguit2016:dejuistetijd,dejuisteplaatsenhogekwaliteit.Zijnervaringis:meedoenlevertmeerdanlezenachteraf.EnschedeheeftonderzoekgedaaninhetSociaalDomeinenheeftpilotsuitgevoerd.
DeervaringvanEnschedeinsteekwoorden:
1. Scherpformulerenvandeprobleemstellingiseenopgave2. Zorgvooreengoedverhaaloverhetbelangvandeanalyse3. Toonlefindepresentatie4. Privacyakenzijnvoordesnellevoortgangweleenhinderpaal5. Zoekdegrenzenvanproportionaliteit,subsidiariteitendoelbinding6. Weesuiterstzorgvuldigmetdeaanpakanalyse,bouwaanvertrouwendathetintegerdoet7. Vertelhetresultaat,maarletopdevertrouwelijkheid8. Zorgvoorsponsoren‘hoog’indeorganisatie.
4
EnoverdestructuurmeldtHans:1. MaakBusinessIntelligencegemeengoed,beleidsambtenaren?2. DoeData-sciencezeerzorgvuldig,bijonsconcentratieinKennislabTwente:Datalab?3. Denknaoverstandaardisatie:insoftware-hulpmiddelen(ESRL,FIWare,Cognos,…)4. Definieerrollenscherp.
Vragenwordendoordeelnemersgesteldoverhetdashboard.Ditismeerdaneenspreadsheetenlogica.Hetiseensystematischeaanpakdiewerkt.HenkWesselinklichtdittoeaandehandvanhetsturingsmodel,zoalsBerenschotdithanteert.
DesystematiekvanDatanaarsturingsteltvragen:Watwiljeweten?Enhoeverteljeoverdenieu-wenormenenwaarden?
PresentatieMartinJansen,kwartiermakerDatagedrevenSturinggemeenteUtrecht:MartinverteltoverdeinbeddingvanDataSturingbinnendeGemeenteUtrecht.Voor4jaarisiederjaar€2miljoenperjaaruitgetrokken.Hijtypeerthetalseenbottom-upaanpakmetveelexperimen-tenenleerervaring.
Hijlaatuitkomstenzienvaneenen-quête.Erisveelbehoefteaanrealisa-tiekracht,hoewelmener(nog)onte-vredenoveris.Overdeinnovatie-vriendelijkeorganisatievindt56%hetbelangrijken36%hetzeerbelangrijk,terwijl71%niettevredenisen29%weltevreden.Inspirerendleiderschapwordtalsbelangrijktotzeerbelangrijkgevonden,hoewel1/3wel,en2/3niettevredenis.Kortomiedereenvindtdezeonderwerpenheelbelangrijk,terwijlereenlagetevredenheidoveris.
Martinnoemtactielijnen,zoalseenminimaalaantalinterventies,metenkeleregelsomautonomieteverkrijgen.Alsvoorbeeldnoemthijdestrategischeopgave,zoalshetaanleggenvannieuwewe-gen.Daarisnietsovergeregeld.PerOO-kolomismenverantwoordelijk,terwijlnietopdesamen-hanggestuurdwordt.
Daarnavertelthijoverdebelangrijksteknelpuntenindewerkingvaninnovatie.Ineersteinstantiewordtergewerktvanuitdegemeentelijkediensten(Silo’s).Gestimuleerdwordtomkennisuitwisse-lingtussendeprojectenterealiseren.Organisatieonderdelenwerkenadhocsamen,waarbijhetresultaatafhangtvandehouding,dekennisen(on)duidelijkheidvandevraagofhetinzicht.Echter
5
hetinnovatiebudgetkomtuitdebeheerpot.Enhetinhuurplafondsteltgrenzen,ondankshetbe-schikbarebudget.
BinnendegemeenteUtrechtzijnactielijnenuitgezet,methetoogopeensneeuwbaleffect.Enkeleactielijnenzijn:governanceproces(A),kiezenvoorinnovaties2017-2018(B),toekennenvanmen-senenmiddelen(C),waarzitdeinnovatieindeopgaven(D),kiezenvanresultaat-enleerprojecten.Iedervandezeactielijnenwordenindepresentatienadertoegelichtenuitgewerkt.
UiteindelijkkomtUtrechtuitopeendrietrapsraketvooreeninnovatieveorgani-satie.Debasisis:GERICHTINNOVEREN–Wewerkenresultaatgerichtopenkelepilotpro-jectenencreërenvanhefbomenvoordetoekomst.Detweedetrap:DOELMATIGINNOVEREN–Wewerkenopprocessenenmanage-menttactiekenteneindeprojectenoprepetitievewijzetekunnenrealiseren.Endederdetrap(detop):RESULTAATGERICHTINNOVEREN–Wewerkenopcom-petentieseneenbodyofknowledgedieUtrechtonderscheidtvananderenzodatUtrechtzelfbedruipendwordtalsorganisatie.
AlssamenvattingvandepresentatiesheeftHenkWesselingvan(A+O)eenbeeld.Enschedeismeerorganischbezig.Leidschendam-Voorburgmeteentussenvorm.En
Utrechtwerktmeervanuithetproblematiseren.
Reflectieopdatagedreveninnoveren,HenkWesselingA+OFonds/BerenschotDeDatagedrevenGemeentekunnenwedoorlichtenaandehandvanmeerdereindicatoren,zoalsBerenschotdezegedefinieerdheeft:
• Leiderschap• Team• Governance• Technologie• DataManagement• Analytics
Perindicatorzijnweersub-indicatorenwaaropgescoordkanworden.Hiermeekrijgtmeninzichtinhetstartniveauvandatagedrevenheid.
Daarbijzijnverschillendestrategieëndenkbaar.Teneersteiseenbekendonderscheidnaarcentraal(blauwdruk)enBottomup(vanuitwerkvloeropbouwen)entussenvarianten.Demassieveweerstandroeptbijnaomcentraaldoor-voeren.Daartegenoverstaatdaterookweerstandzitookindetop.Heteistbijdeeensgezindetop
6
bottemachtspolitiek.Encentraleplanningisjuistalleengeschiktbijalgemeengeaccepteerdevaakalbekendevernieuwing.Mogelijkzijnernogallerleibezwarentegen.
Ookeenbottomupaanpakishoogstonzeker,wantwiesteuntenwieleidtdeinitiatievenverder?TenslotteheeftHenkalsconclusiedathetblijkbaarom‘tussenvarianten’ofanderszinsgaat.Hetisechterdevraaghoedaterdanuitziet?
HetprocesvanDataGestuurdwerkenlooptvanagenderen,viaexploiterenenverbredennaarver-ankeren.Deuitrolbewijstuiteindelijkhetsuccesvanhetdatagestuurdwerken.
HetprocesnaarDatagedrevenGemeentenligtinhetopsporenvandekansenenfixatiestussengovernance,kennis,gerichtlerenenhetsmedenvancoalities.Berenschotnoemtdithetverbredenomverdertebouwenaaninnovatiearrangement.
Belangrijkishetombinnendegemeentedebroedplaatsenoptesporen.Systematischevoortgangmetmeerwaardewordtechtervaakbelemmerd.Deredenisdathetzoweloppersoon-lijk-,project-alsgemeentelijkniveaumoeilijkblijktomover-zichtoverderelevanteaspectenvaneendatagedrevensturingtekrijgen.Hoegroterdevraag,hoevakerblokkadesoptreden.
Teneersteishetdevraaghoehetvraagstukinelkaarzit,wieerbijbetrokkenisenwelkepubliekemeerwaardegewenstis.Vervolgenskandevraaggesteldwordenwelkehypothesenleidentothandelingsperspectiefomdatresultaattehalen?Onderzochtdienttewordenmetwelkedatabestandenwedezehypothesenkunnentoetsen.Alsdemedewerkersdebe-nodigdecompetentieshebben,kunnenwekijkenwelkarran-gement,metdejuistevoorwaarden,voorhandenis.Opdeze
wijzegevenwerichtingaanhetontwikkelenvanDatagedrevenSturen.
Berenschotheefteenhandzaammodelomditinzichtelijktemaken,zoalsuitonderstaandfiguurblijkt.Inzichtindeblokkadesopdezeaspectenmakendatgemeenteneenstrategieenvoorzienin-gennodighebbenomhetDataGedrevenSturenvormtegeven.
Bijiedervanelementen:kennis,gerichtheid,de(politieke)arenaendeprocesvoeringwordenblok-kadesgenoemd,dieoverwonnendienenteworden.Alleenaldoorhetherkennenvandezeblokka-desishetmogelijkomhetprocesnaarDataGedrevensturingteversterken.
7
Kennis Gerichtheid Arena Procesvoering
Deprobleemstellingisnietgoedgedefinieerd
Deperspectievenlopenuit-een
Hetisonduidelijkwieoverhetvraagstukgaat
Geengoedemechanis-men/ruimteomtotbeslui-tentekomen
Dejuisteanalyseszijnnietgemaakt
Debelangenlopenuiteen Erisgeenduidelijkeomge-vingomoverhetvraagstuktebeslissen
Aanbesluitenwordtgeenopvolginggegeven
Erontbreektbelangrijkeinformatie/kennis
Erzijnvervelendeemotiesenverhoudingen
Relevantepartnerszijnonvoldoendebetrokken
Onvoldoendeleiderschapenmandaat
Erisgrootverschilininformatiepositie
Erzijnverborgenagenda’s Erzijngeenpassendever-houdingen
Onvoldoendevoorspelbaar-heid
Erwordtgeredeneerdopbasisvananekdotes
Erisverschilvanmeningoverrelevantekennis
Erzijngeenpassendespel-regels
Matigefaseringvaninter-ventiesenproducten
Hetgeheelaanoplossin-genisnietconsistent
Erisverschilvanmeningoverdewaardendieinhetgedingzijn.
Eristeweinigverbindingtussenarena’somteden-kenentedoen
Slechtevoorbereiding
Erwordtgeenrekeninggehoudenmetrelevanteonzekerheden
Erisverschilinurgentiebesef Erisgeenruimteomsamenteleren
Onvoldoendecompetentiesenbudgetinteam
Bron:MasterclassBerenschot
TafeldiscussiesMetaldezekennisenerva-ring,gaanalledeelnemersmetelkaarinoverlegoverdeontwikkelingenbinneniedersgemeente.Voorbeeldenvandatagedrevensturingkomenoptafel.Enbesprokenwordthoeveriederegemeenteismethetwerkenmet,eninzet-tenvan,data.
8
Steekwoordenvandediscussieszijn:
- Debasisoporde;- Datamakelaarsaanstellen;- MTledenerbijbetrekken; - BIadviseursinzetten;- Kleinbeginnenentijdkrijgenomervaring
optedoen;- Alsambtenaarjedevraagstellen:“watle-
verthetvoormeop?”- Eenservicemanagementsysteeminrichten,
metvragenvoorafdelingen;- DGGvergtandereconceptenvansturing;- Welkemogelijkhedenzijneromdedatate
koppelenmetexternesystemen;- Geo-kaartenmetspotserop,inplaatsvan
dekaartcoördinaten(intekstvorm);- Gerichteaansturingvansocialewijkteams.
Velevoorbeeldenkomenaandeordeuito.a.degemeentenGroningen,Waddinxveen,Meijereij-stad,Utrecht,Velsen,Zaandam,KampenenEnschede.
Denkdaarbijaandemonitoringvanhetverkiezingsstemgedrag.Deverankeringgaanorganiseren,zoalsUtrechtmeldt.DaarwerkthetookomMasterclassesteorganiseren.Indezaalwordtookge-noemdomalledata-gedrevenfeaturessamentevoegentotéénsysteem.
AaneenanderetafelwordtgenoemdomvanuitdewerkprocessenmetbusinessIntelligencetewer-ken.Daarbijishetwelnoodzakelijkomoverdejuistecompetentiestebeschikken.
Henkgeeftaanheteindevandesessieeenwrapupvanalleontwikkelingenenopgedaneervarin-gen:
- Weziendatgemeentesinverschillendefasesvanontwikkelingzitten;- Bestuurlijkdraagvlakisonontbeerlijk;- Eenprogrammatischeaanpak,zoalsinGroningenalsinKampen,werktgoed;- OnderandereWestlandisineenexplorerendefase- Watzijndestrategischeinterventiesdiewekunnenplegen?Denkaandevraaggoedarticule-
ren,hetnutvaneenonderzoekdefinieert,dekoppelingmethetprimaireprocesleggen.Enten-slottestructuuraanbrengeninalleontwikkelingen.
- Zaandamnoemthetsystematischwerkenaanhetbeantwoordenvanvragen.Daarmeestimu-leerjeDatagedrevenwerken.
9
SamenvattendsteltHenkdaternietéénalomvattendestrategieofinterventieis,maardatdeontwikkelingenbinnendegemeentebe-palenhoeermetdataomgegaankanworden.
DevoorzitterFatiharonddelevendigediscussieom15.00uuraf.Zedanktiedereenvoordeinbreng.EnwijstnogopdevolgendeMeetupoverSmartCitiesopde2edonderdagvannovember.FatihadanktookdeinbrengvanhetA+O-fondsenBerenschot.
VerslagEtienneSchoenmakersAdviseurDA2020,KINGgemeenten