Congres Omgevingswet 2015 11 november 2015

Arjan Nijenhuis, plv. directeur, programma Eenvoudig Beter

Stand van zaken• Eerste Kamer behandeling wetsvoorstel

• Préconsultatie AMvB’s

• Aanvullingswetten, Invoeringswet

• Implementatie

• Nu al aan de slag

Bestuursakkoord: gezamenlijke implementatie• Kennis en kunde

– handleidingen, checklists– opleidingen– kennisuitwisseling en samenwerking -

omgevingsdiensten

• Digitale stelsel– informatiepunt– omgevingsloket– ambitie 2024: met één klik alle

informatie over de fysieke leefomgeving

• Cultuurverandering

Digitalisering: 2018 en eindbeeld 2024

Grootste veranderingen - verbeterdoelen• Inzichtelijkheid

– Minder regels en plannen op alle niveaus

• Integrale aanpak– Omgevingsvisie, omgevingsverordening, omgevingsplan

• Afwegingsruimte– Binnen de kaders van omgevingswaarden, instructieregels en AMvB’s

• Participatie – sneller en beter– Omgevingsvisie, omgevingsplan, omgevingsvergunning, projectbesluit

Eenvoudig Beter

Zes instrumenten

Hoofdlijnen AMvB’s

9

Stap 1 Bepaal je visie

10 Eenvoudig Beter

Authentiek en schoon

Bruisend innovatief

Energieneutraal

11 1 mei 2023Ministerie van Infrastructuur en Milieu

Pilots omgevingsvisie• Ca. 35 gemeenten en provincies (en vereniging Markdal)

• Gezamenlijke zoektocht, vooral rondom:- Integraliteit- Participatie- Cultuuromslag

• En ook rondom sturingsfilosofie, democratische legitimiteit, actualiteit en digitale beschikbaarheid

Stap 2 Bepaal de regels

12 Eenvoudig Beter

Hogere welstandseisenStiltegebiedOmgevingswaarde roetVoorzorg t.a.v Q-koorts

Flexibiliteit met waarborgen Globaal, onderzoek later

Epc norm <

Instructieregels rijk en provincie

• Subsidiariteit • Harmonisatie van terminologieën• Ordening naar instrument• Ruimte in en rond de norm

Gericht op omgevingsverordening, omgevingsplan of waterschapsverordening

•

13

14

Provincie

De omgevingsverordening bevat slechts een toedeling

van functies aan locaties en met het oog daarop gestelde

regels, indien het onderwerp van zorg niet doelmatig en

doeltreffend met een instructieregel of een instructie kan

worden behartigd. Artikel 4.2, tweede lid.

Integratie omgevingsplan

Exploitatieplan

1. Hergebruik - van onderzoek/monitoring via digitaal stelsel

2. Versobering - Minder details vereist - vuistregels- Vrijwillige oplevertoets voor vergunningen en projectbesluiten

3. Faseren van onderzoekslasten

16

Vermindering onderzoekslasten

Toets of na voltooiing project aan milieunormen wordt voldaan. Indien nodig aanvullende maatregelen• Onderdeel van projectbesluit of vergunning• Voor geur, geluid en luchtkwaliteit• Alleen bij globale onderzoekslasten beginfase (vuistregels e.d.)• Bijdrage aan snellere besluitvorming en lagere onderzoekslasten• Facultatief van beide kanten• Voorwaarden o.a.: effecten kwantificeerbaar en mitigeerbaar,

aannemelijk dat maatregelen (kunnen) worden getroffen

17

Oplevertoets

I. Meer ruimte in de regels

Beter ontsluiten Grote rivieren (tijdelijk gebruik), compensatie/salderenLadderErfgoed in het omgevingsplan

Lichtere doorwerking

Kustfundament , Laag dynamische gebieden (lopende discussie)

Ruimere uitzonderingen

EV Risicogebiedscontour, bedrijfswoningen van derden PlattelandswoningenLadder: saldering toegestaan bij transformatie en herstructurering

Tijdelijk gebruik verruimen

Grote rivieren (als de reservering maar niet in gevaar komt)

Toepassings-bereik beperken

Ladder (ondergrens, en behoud erfgoed en sociale functies)

18

II. Gebiedsgericht maatwerk

Decentrale omgevingswaarden

Voor luchtkwaliteit, waterkwaliteit en zwemwaterkwaliteit

Getrapte instructieregels

Voor werelderfgoed en Natuurnetwerk Nederland (net als nu)

Maatwerk in de algemene regels

Ruimte voor decentrale overheden Vb. Scherpere EPC-norm

19

III. Specifiek maatwerk

Ontheffing Voor instructieregels omgevingsplan en projectbesluiten die specifieke nationale belangen beschermen

Aanvullende bestuurlijke afwegingsruimte

EV: tijdelijk 10-5 in plaats van 10-6 voor herstructurering

Maatwerkbesluiten

20

21

Faseren van onderzoekslasten

Probleem • Voor bestemmingsplannen onderzoek nodig voor hypothetische situaties

Gevolg • Hoge kosten • Schijnzekerheid• Belemmering voor uitnodigingsplanologie

(planschade)Oplossing • Veel toestaan – uitnodigingsplanologie

• Eisen aan nadere invulling Balans flexibiliteit en waarborgen

Omgevingswaarden

• Tot nu toe geen extra omgevingswaarden rijk• Motie Van Tongeren over omgevingswaarde CO2:

nader onderzoek• Aanscherpen mag m.u.v. primaire waterkeringen• Decentrale omgevingswaarden

23

24

Actualiseringsritme

• Generieke actualiseringsplicht (10 jaar) vervalt• Actualiteit is voortdurend aandachtspunt.

Bestuurlijke verantwoordelijkheid

• Twee prikkels voor actualiteit: – inpassingsplicht voor instructies– inpassingsplicht voor omgevingsvergunningen voor

locatieontwikkelingsactiviteiten

Kostenverhaal• Grondexploitatie in het wetsvoorstel opgenomen (hoofdstuk 12).

Motie TK: vernieuwing in Aanvullingswet grond

• Het gaat om kostenverhaal van publieke voorzieningen (riolering, lantaarnpalen) en NIET om gemeentelijke grondexploitatie

• De regeling is een stok achter de deur indien kosten niet langs andere weg (gronduitgifte, overeenkomst) verhaald kunnen worden

• De regeling wordt in het Omgevingsbesluit uitgewerkt aandacht voor uitnodigingsplanologie Préconsultatieversie: besluit loopt vooruit op grondslagen

Invoeringswet en Aanvullingswet

25

Wijziging kostenverhaal• Exploitatieplan verdwijnt als planvorm• Doorschuiven moment kostenverhaal naar

de vergunning• Eén regeling voor gebiedsoverstijgende kosten• Introductie weigeringsgrond bij exploitatietekort• Tweejaarlijkse herziening exploitatieregels/ voorschriften• Mogelijkheid intrekken exploitatieregels/ voorschriften • Kostenverhaal mogelijk zonder fictie actief grondbeleid gemeente

26

Stap 3 Beoordeel initiatieven

27 Eenvoudig Beter

Ecowijk

Uitbreiding veehouderij

Startups, horeca,havenwoningen enbedrijfjes binnen de waarborgen

Waarom Algemene regels• Uniformering: in gelijke situaties zijn gelijke regels van toepassing

• Duidelijkheid: – Vooraf helder waaraan moet worden voldaan, geen toetsing nodig– Verantwoordelijkheid bij initiatiefnemer

• Lastenvermindering– Geen aanpassing van de vergunning nodig voor wijzigingen,

geen kans op oneigenlijke inspraak en tijdverlies– Geen leges

• Implementatie Europese regelgeving makkelijker

28

Wanneer algemene regel en wanneer vergunningplicht

• Bij activiteiten en situatie standaard (homogeen) algemene regel met maatwerkmogelijkheden voor bijzondere lokale omstandigheden

• Bij activiteiten en situatie uniek (heterogeen) en/of risicovolle gevallen vergunningplicht

29

30

Hoe werkt het: voorbeeld glastuinbouwNu • Glastuinbouwbedrijf

‒ Bestemmingsplan functie toegestaan?‒ Kwantiteitsregels lozing in oppervlaktewater in Keur‒ Activiteitenbesluit geen inrichting A dus inrichting B‒ Activiteitenbesluit lijst langslopen van 96 activiteiten

algemene regels

Straks• Glastuinbouwbedrijf

‒ Omgevingsplan en waterschapsverordening met eventueel maatwerkregels

‒ BAL: specifiek gekoppelde algemene regels aan glastuinbouwbedrijf

31

Bal

Zwemmen en baden

Erfgoed

Rijkswegen en spoor

Rijkswateren

Milieubelastende Activiteit

etc

Autowasstraat

Industrie·Chemische industrie·Papierindustrie·Etc

Afvalbeheer

Agrarische sector: ·Veehouderijen·Glastuinbouw·Etc.

Dienstverlening en Zorg·Laboratoria·Ziekenhuizen·Etc.

Transport en Logistiek·Tankstation·Motorrevisiebedrijf·Garage·Etc.

Horeca, sport en recreatie

Overige bedrijfsactiviteiten· Bodemenergiesysteem· Windturbine· Etc.

Drainwater kassen substraatteelt

LPG opslag

Bodemenergiesysteem

Windturbine

Opslaan substraatmaterialen

Tandheelkundige bewerkingen

Vervaardigen voedingsmiddelen/dranken

Assimilatiebelichting

Kleinschalig bereiden in grootkeukens

Opslaan kunstmest

Energie industrie & nutssector·Windturbinepark·Grote stookinstallatie·EtcGlastuinbouw met

Bodemenergiesysteem

32

Bouwactiviteit (onder voorbehoud)

• Bouwtechnisch deel: Besluit kwaliteit bouwwerken

• Ruimtelijk deel: omgevingsplan

33

Opknippen: 1. technische bouwactiviteit

– Vergunningplicht op grond van omgevingswet

– Aanwijzing vergunningplichtige gevallen bij Amvb

– Toetsingskader bestaat alleen uit regels voor technische

bouwkwaliteit (Besluit kwaliteit bouwwerken)

– Wet kwaliteitsborging bouw (reductie vergunningplicht 80%)

34

Opknippen: 2. ruimtelijke bouwactiviteit

– Ruimtelijk bouwen gereguleerd door het omgevingsplan

– Algemene regels, meldingplicht, maatwerk, vergunningplicht

– Toetsingskader vergunning: beoordelingsregels omgevingsplan

– Bij strijd met of bij ontbreken van beoordelingsregels kan de

vergunning toch worden verleend in het belang van een

evenwichtige toedeling van functies aan locaties

Centraal begrip wet: beoordelingsregels voor de omgevingsvergunning• Inhoudelijke regels die bevoegd gezag

moet hanteren bij het beoordelen van een vergunningaanvraag

• De wet onderscheidt aparte activiteitensoorten (artikel 5.1)

• Per activiteitensoort een specifieke set beoordelingsregels

35

Vergunningen (1)

● Aanwijzing vergunningplichtige activiteiten naar Bal en Bbl na preconsultatieversie

● Twee grondslagen:- Vergunningvrije activiteiten- Vergunningplichtige activiteiten

● Aangrijpingspunt ‘activiteit’ ● Verschuiving vergunningplicht naar algemene regels: m.n.

beperkingengebiedactiviteiten en lozingsactiviteiten

36

Beperkingengebieden algemeen• Uniforme naam voor gebieden rondom infrastructuur

en andere werken en objecten• Vooral weg, spoor, luchthavens • Nu erg versnipperd, soms verouderd• Minder vergunningen, meer algemene regels• Uniforme werkwijze • Kenbaarheid/digitalisering vereist begrenzen

gebieden op kaart

37

Vergunningen (2)

• Voorbereidingsprocedure: regulier of afdeling 3.4 Awb• Uitgangspunt (wet): reguliere procedure, tenzij…

• Uitwerking ‘tenzij’ (besluit): internationale verplichtingen – Aarhus; Granada, RIE, mer- en Seveso richtlijn– Mer beoordelingsplicht

38

Projectprocedure• Eén uniforme procedure voor complexe initiatieven met publiek

belang, voor rijk, provincie en waterschap– snellere en integrale besluitvorming

• Omgevingbesluit stelt nadere regels over– Voornemen– Voorkeursbeslissing (o.a. wanneer verplicht)– Projectbesluit (o.a. welke besluiten kunnen worden meegenomen

in projectbesluit)

• Publieksparticipatie. TK: belangrijk element

39

Stap 4 Monitor en stuur bij

40 Eenvoudig Beter

High trust,high penalty

Monitoring omgevingswaarderoet

Toezicht en handhaving op de waarborgen

Monitoring en informatievoorziening

• Verzamelen (o.a. monitoring)

• Beheren (Laan van de Leefomgeving: via invoeringsbesluit)

• Verwerken (o.a. kaarten en registers)

41

Monitoring

• Indien internationaalrechtelijk verplicht niet meer dan nodig, m.u.v. overstromingskaarten en register omgevingsveiligheid.

• Luchtkwaliteit: − Heel Nederland: meten, rekenen via GCN-kaarten en prognoses− Alleen in kritische gebieden: aanvullende

monitoringsberekeningen, waarvoor B&W en PS informatie verzamelen en verstrekken

•

42

Wat betekent dit voor de organisatie?Cultuurverandering:

• Lokale afwegingsruimte• Integraal werken - ook in ketens • Participatie• Verschuivingen in processen• Verdergaande digitalisering

Ruimte voor ontwikkeling, waarborgenvoor kwaliteit

LinkedIn groep Eenvoudig Betersite: rijksoverheid.nl enomgevingswet.pleio.nlVeelgesteldevragenomgevingswet.pleio.nl