PRELIMINARNI ENERGETSKI PREGLED

Projekat:

PRELIMINARNI ENERGETSKI PREGLED STAMBENIH OBJEKATAStambene zgrade GRAD ABAC JSP STAN abac

Objekat: Lokacija: Investitor: Projektant:

ENERGOTECH d.o.o.

Odgovorni projektant:

Slobodan Jeroti, dipl.ing.ma.

Direktor:

Slobodan Jeroti, dipl.ing.ma.

Broj projekta:

M KO 3038/

abac, Mart 2010.godine

SADRAJ1. Uvod u projekat 2. Stambena zgrada u ulici Prote Matije 16 a. Lokacija b. Poloaj zgrade i spoljni izgled c. Osnovni podaci d. Analitika omotaa e. Termovizijski pregled f. Komentar 3. Stambena zgrada u ulici Kralja Dragutina 7, 9 i 11 a. Lokacija b. Poloaj zgrade i spoljni izgled c. Osnovni podaci d. Analitika omotaa e. Termovizijski pregled f. Komentar 4. Stambena zgrada u ulici Dr Andre Jovanovia 2 a. Lokacija b. Poloaj zgrade i spoljni izgled c. Osnovni podaci d. Analitika omotaa e. Termovizijski pregled f. Komentar 5. Stambena zgrada u ulici Janka Veselinovia broj 75 i 77 a. Lokacija b. Poloaj zgrade i spoljni izgled c. Osnovni podaci d. Analitika omotaa e. Termovizijski pregled f. Komentar 6. Stambena zgrada u ulici ure Jakia 17 i 19 Referentni objekat a. Lokacija b. Poloaj zgrade i spoljni izgled c. Osnovni podaci d. Analitika omotaa e. Termovizijski pregled f. Komentar 7. Zbirni pregled predloenih mera energetske efikasnosti 8. Zakljuak

1.

UVOD U PROJEKAT

Energija predstavlja vaan socioloko privredni faktor od izrazitog uticaja na funkcionisanje drutva. Potronja energije u odnosu na jedinicu drutvenog proizvoda utie na konkurentnost privrede, a s druge strane, od strateke je vanosti za svako drutvo dostupnost energetskim resursima u smislu obima i sigurnosti kontinuiteta snabdevanja. Energija koju koristimo prizvodi se uglavnom iz fosilnih goriva (neobnovljivi resursi), pri emu transformacija primarne energije fosilnih goriva u finalne oblike energije izaziva neprihvatljive ekoloke efekte koji se manifestiju u vidu dramatinog zagaenja ivotne sredine i klimatskih promena sa nesagledivim negativnim posledicama. Posledice s kojima se suoavamo su srazmerne globalnoj ekspanziji privrednih aktivnosti i tehnolokom stepenu razvoja, nezavisno od pozicije svake pojedinane zajednice. Sektor zgradarstva je posebno znaajan konzum energije, zato to uestvuje sa oko 40% u ukupnoj potronji energije i pokazuje trend daljeg rasta, to je posledica rasta ivotnog standarda. Ovako velika potronja energije podrazumeva da su i potencijali energetskih i ekolokih uteda u zgradarstvu najvei. U tom smislu potrebno je drutveno odgovorno ponaanje preduzimanjem svih raspoloivih mera koje e, svaka za sebe, u veoj ili manjoj meri doprineti racionalnoj potronji energije i time doprineti utemeljenju odrivog razvoja zajednice. U stambenim zgradama najvie energije se troi za zagrevanje prostora (mada poslednjih godina sve vei udeo zauzima i energija hlaenja u letnjem periodu). Iz tog razloga posebnu panju treba obratiti na kvalitet izolacije omotaa zgrada, kvalitet prozora na stanovima i optimalnu funkcionalnost instalacija grejanja, odnosno hlaenja. Kvalitet izolacije omotaa zgrada, u direktnoj je zavisnosti od perioda gradnje, odnosno sociloko-tehnikog ambijenta u godinama gradnje. S obzirom da do sada kod nas nisu raena bilo kakva ozbiljnija istraivanja, moe se samo pretpostaviti da potronja energije pokazuje trend slian sredinama u okruenju, odnosno da postoji znatan potencijal utede ukoliko bi se preduzele odgovarajue mere energetske efikasnosti (mere tednje). Poslednjih godina u apcu je dosta toga uinjeno u pravcu poboljanja kvaliteta energetskih sistema i optimalnijeg korienja energije. Neke od sprovedenih aktivnosti su: - Praenje potronje energije u objektima finansiranim iz gradskog budeta, - Ugradnja kvalitetnije stolarije na javnim zgradama, - Modernizacija sistema daljinskog grejanja izgradnjom toplane Benska Bara, zamena gorionika u toplani Trkalite gorionicima sa veim stepenom korisnosti i pouzdanosti i kvalitetnijom automatikom, kao i modernizacija toplotnih podstanica koja se sprovodi ugradnjom regulacione opreme, efikasnijih izmenjivaa toplote, ugradnjom merila toplotne energije i sl. - Priprema tarifnog sistema za obraun potroene energije (odnosi se na objekte prikljuene na gradski toplifikacioni sistem), - Sprovoenje projekta gasifikacije grada. Na nivou drave unete su znaajne promene kroz Zakon o planiranju i izgradnji, Zakon o energetici i pratea podzakonska akta u smislu da se energetskoj efikasnosti daje

znaajno mesto ugraivanjem u regulativu obaveza o sprovoenju odgovarajuih mera i dokazivanje projektovanih energetskih parametara zgrada, to postaje uslov za tehniki prijem i pribavljanje upotrebne dozvole za novoizgraene objekte. U veoma bliskoj budunosti oekuje se i donoenje podzakonskih akata o utedi energije i toplotnoj zatiti zgrada koji e znatno promeniti nain razmiljanja o ovoj problematici jer se u tehnikoj regulativi kod nas nita nije menjalo vie decenija, dok su zemlje EU kao i zemlje iz okruenja, koje ne pripadaju EU, sline akte ve donele. U okviru bankarskog sistema ponueni su povoljniji uslovi kreditiranja radova, opreme i materijala koji se koriste za poboljanje efikasnosti postojeih energetskih sistema i ugradnju novih sa visokim parametrima efikasnosti, itd. Ovaj projekat ima za cilj da ubrza aktivnosti koje e doprineti izgradnji povoljnog ambijenta za primenu mera energetske efikasnosti na lokalnom nivou. Efekat ostvarenih uteda odrazie se kroz: - Nie trokove grejanja, - Smanjenje potronje fosilnih goriva, - Smanjenje emisije CO2, - Smanjenje zagaenja ivotne sredine, - Poveanje kapaciteta toplifikacionog sistema, to bi omoguilo prikljuenje novih korisnika bez dodatnih ulaganja u izgradnju novih toplotnih izvora i izgradnju toplifikacione mree, - Smanjenje budetskih trokova za energetske potrebe javnih objekata i sl. Posebno bi bio znaajan iskorak ka organizovanoj i masovnijoj primeni obnovljivih izvora energije kao jednoj od mera energetske efikasnosti. Prvi korak na putu dostizanja navedenog cilja je energetski pregled postojeih objekata sa namerom da se utvrdi nain korienja energije, identifikuju sistemi i mesta na kojima se registruju veliki gubici energije kako bi se odredile mere za postizanje uteda i poveanje energetske efikasnosti. Kroz energetski pregled se vri prikupljanje i obrada podataka o objektima da bi se stekao uvid u postojee energetsko stanje sa aspekta: - Graevinskih karakteristika objekata u smislu toplotne zatite, - Energetskih svojstava sistema za grejanje (odnosno klimatizaciju - hlaenje, i ventilaciju), rasvetu i vodosnabdevanje, - Zastupljenosti i analize energetskih svojstava pojedinih grupa aparata u domainstvu, - Upravljanja energetskim tokovima u okviru zgrade, - Pristupa korisnika stambenog prostora energetskoj problematici. Po osnovu analize prikupljenih podataka o konkretnom objektu, vri se izbor optimalnih mera energetske efikasnosti, uvaavajui pri tom energetske, ekoloke i ekonomske aspekte odrivosti predloenih mera. Uzimajui u obzir ekonomski trenutak u kome se nalazimo i injenicu da jo nije stupila na snagu sva pravna i tehnika regulativa, koja se inae ubrzano priprema, ovaj pilot projekat je uraen u obimu PRELIMINARNOG ENERGETSKOG PREGLEDA.

Preliminarni energetski pregled izabranih objekata ukljuuje uvid u stanje energetskih karakteristika objekta s ciljem utvrivanja potencijala za poveanje energetske efikasnosti, odnosno potrebe za sprovoenjem detaljnog energetskog pregleda. Vizualnim pregledom energetskog stanja omotaa i sistema grejanja, a zatim kratkom analizom prikupljenih podataka utvreni su kljuni problemi i sastavljene preporuke za poveanje energetske efikasnosti uz ocenu potrebe za detaljnim energijskim pregledom. Faze sprovedenog preliminarnog energetskog pregleda su: - Pripremna faza prikupljanje podataka o karakteristikama graevinske konstrukcije, bitnim energetskim sistemima i trokovima za energiju, - Razgovor s odgovornom osobom u objektu ili osobom koja se brine o odravanju objekata, - Obilazak objekata vizuelno utvrivanje energetskog stanja omotaa i svih tehnikih sistema, prepoznavanje osnovnih karakteristika potronje energije i mesta velikih gubitaka energije, - Analiza prikupljenih podataka i zavrni izvjetaj pregled osnovnih problema u potronji energije s kratkim preporukama za poveanje energetske efikasnosti. Preliminarni energetski pregled ne ukljuuje proraune niti merenja i modeliranja potronje energije. Vizuelni pregled omotaa zgrade izvren je termovizijskim postupkom. Za potrebe projekta izvren je izbor zgrada prema goditima izgradnje i to do 1970., od 1970 do 1980., od 1980 do 2000. i posle 2000. godine. Prema navedenom kriterijumu izvren je izbor i PRELIMINARNI ENERGETSKI PREGLED stambenih objekata na sledeim adresama : - Prote Mateje 16, - Dr Andre Jovanovia 2, - Kralja Dragutina 7, 9 i 11 - Janka Veselinovia 75 i 77, - ure Jakia 17 i 19.

2.

STAMBENA ZGRADA U ULICI PROTE MATIJE BR 16

a. LOKACIJA Stambena zgrada u ulici Prote Mateje br 16, pripada grupi starijih stambenih zgrada u apcu, izgraena je 1964. godine, teritorijalno se nalazi u sastavu Mesne zajednice ika Popovi. Objekat je specifian po tome to je devet stanova prikljueno na toplifikacioni sistem (355 m2) izvor toplana TRKALITE, a ostalih jedanaest stanova (423 m2) se greju sopstvenim lokalnim ureajima koristei elektrinu energiju i vrsto gorivo (drvo). Toplotna podstanica smetena je u podrumu objekta.

Prote Matije 16

JKP "TOPLANA ABAC"

Slika 1 Makro lokacija zgrade u ulici Prote Mateje 16

b. POLOAJ ZGRADE I SPOLJNI IZGLED

Slika 2 Istona fasada zgrade

Slika 3 Severna fasada zgrade

c. OSNOVNI PODACI Opis

STAMBENI OBJEKAT

Objekat je lociran u MZ "ika Popovi", naselje "TRKALITE". Ulaz i stepenite postavljeni centralno, u pravcu zapad. Poloaj objekta otvoren, najblii objekat ivino udaljen 10 m, istih je gabarita kao objekat koji je predmet pregleda. Objekat se greje daljinskom sistemom grejanja, povezan na toplanu "Trkalite". Toplotna podstanica smetena u delimino ukopanom podrumskom prostoru na junoj strani objekta. Osnovni podaci Godina izgradnje: Adresa: Obim osnove (m): Visina objekta (m): Ukupna podna povrina (m2): Grejana povrina (m2): Povrina krovne ploe (m2): Staklene povrine (m2): Ostale povrine (m2): Broj stambenih jedinica: Broj poslovnih jedinica: Omota Krov 1964 Prote Mateje Broj: 67.60 Spratnost: 15.30 Povrina osnove (m2): 1,355.25 Ukupna zapremina (m3): 778.00 Grejana zapremina (m3): 271.05 Ukupna povrina zidova (m2): 131.91 Neto povrina zidova (m2): 5.25 Dubina ukupanog dela (m): 20 Ukupan broj jedinica: 0 16 Po+Pr+3 271.05 4,124.48 1,867.20 792.00 654.84 1.42 20.00

Krovni pokriva izveden na "dve vode" pod nagibom 30 stepeni izraen je od salonit ploa na drvenim gredama, bez termo izolacije prema okolini. Po obimu zgrade uraen je betonski venac kao oslonac krovnom pokrivau. Boni zidovi su betonski, maksimalne visine 1,50 m. Krovna ploa je uraena od betona, sastoji se od 1 cm krenog maltera, 4 cm betona, 20 cm TM-3. Povrina m2 271.05 U - koeficijent W/m2 K 1.62 Zidovi objekta se sastoje od sledeih slojeva (sa spoljne strane): cementni malter 2 cm, opeka 24 cm, bez termoizolacionog sloja. Sa unutranje strane su sledei slojevi: farba, kreni malter 2 cm. Fasada je delimino oteena. Povrina (neto): m2 654.84 U - koeficijent W/m2 K 1.42 Prozori su postavljeni u vreme izgradnje zgrade. Ramovi uradjeni od drveta, ugraena su jednostruka stakla. Vremenom je dolo do deformacije ramova pa nije mogue dobro zaptivanje. Isto se odnosi na spoljna vrata. U nekim stanovima su prozori zamenjeni kvalitetnijim prozorima sa PVC ramom od viekomornih profila i termo staklom. Povrina (prozori): m2 131.91 U - koeficijent W/m2 K 3.50 Ostalo: 0.00 m2 U - koeficijent W/m2 K 3.50 Ulazna vrata m2 5.25 U - koeficijent W/m2 K 3.50

Zidovi

Prozori

Podrum

Podrumski prostor je negrejan i koristi se kao ostava. Jedna prostorija je pregraenja, koristi je JKP "Toplana" abac za smetaj toplotne podstanice.

Sistem grejanja Grejanje

Zgrada se greje sistemom daljinskog grejanja. Instalirana snaga toplotne podstanice iznosi 123.12 kW. Primenjen je indirektni sistem, regulacija na sekundarnoj strani TPS kvalitativna, na primarnoj strani ogranien maksimalni protok, temperaturni reim polaznog i povratnog voda u funkciji spoljne temperature. Projektovani temperaturni reim na sekundarnoj strani 90/70 C. Ne postoji ugraen sistem prinudne ventilacije. Ugraeni liveni aluminijumski radijatori, sa dvostruko reguliuim radijatorskim ventilima i radijatorskim navijcima. U kupatilima ugraeni cevni radijatori. Nisu ugraene termostatske glave na radijatorskim ventilima. Razvodni sistem izveden kao dvocevni sa odvojenim grejnim krugovima za svaki stan. Distributivni ormani i usponski vodovi smeteni u zajednikom hodniku. Ne postoji centralizovan sistem za pripremu tople sanitarne vode.

Ventilacija Grejna tela

Sanitarna voda

PREDLOG KORISNIKA U VEZI REKONSTRUKCIJE OBJEKTA Predloena je rekonstrukcija fasade koja je vremenom oteena kao i sanacija krova.

TEORETSKA POTRONJA ENERGIJE ZA GREJANJE ZGRADE Tau koeficijent Tau koeficijent W/K m 0.27 1.62 0.30 1.29 1.00 0.32 1.00 1.70 1.00 1.70 Nakon primene mera EEf. U - koeficijent 0.75 0.30 1.00 1.00 1.00 W/K m2 1.62 1.29 1.42 3.50 3.50 W/K 329.68 104.53 932.46 461.71 18.38 1,846.75 U - koeficijent Gubici Gubici

Povrina m2 271.05 271.05 654.84 131.91 5.25 1,334.10 19,279.25 15% 20 C m m 1/h kWh/god m kWh/god m W/K W/K m2 W/K m2

Krovna ploa Podrum Zidovi (neto) Prozori Spoljna vrata Ukupno: kWh/god Godinji transmisioni gubici: Uee transmisionih gubitaka: Spoljna projektna temperatura: Grejana zapremina: Faktor oblika zgrade: Transmisioni i infiltracioni toplotni gubici putem prozora: Ukupno potrebna energija grejanja: i

W/K 116.32 104.53 208.46 224.25 8.93 662.49 105,847.71 85% 0 1,867.20 0.71 492.92 kWh/god C m3 kWh/god m

Godinji ventilacioni gubici: Uee ventilacionih gubitaka: Srednja temperatura grejanog prostora: 778.00 1,334.10 0.17 0.53 160.83 77.76 1,846.75 1.38 0.51

Grejana (korisna) povrina: Povrina omotaa zgrade: Uee prozora u ukupnoj povrini fasade: Broj izmena vazduha:

Specifina potronja energije grejanja: Preporuena specifina potronja: Koeficijent transmisijskog toplotnog gubitka:

125,126.96 2,183.12 Ukupno koeficijent (transmisionih ventilacionih) gubitaka: Koeficijent ventilacionih gubitaka 2.81 336.37

kWh/god W/K W/K m2 W/K

Stvarni specifini transmisioni gubici:

Specifini transmisioni gubici, preporuka:

Stepen korisnosti sistema grejanja: 100% (efikasnost izvora, distribucione mree, lokalnog sistema grejanja) kWh/god Potronja primarne energije 178,752.80 Za toplanu 0.70 229.76 kWh/god m Potronja finalne energije po stepen danu: 48.73 kWh/SDG 0.06 kWh/SDG m

Efikasnost izvora Efikasnost sistema upravljanja Gubici u distribucionoj mrei Total

1.00 1.00 1.00 1.00

Proraun stepen dana grejanja za period 2000 - 2009., za unutranju temperaturu Mesec Temperatura Temperaturna Dani Stepen dani stepen C razlika/danu grejanja grejanje Januar 1.01 18.99 31 588.69 Februar 3.32 16.68 28 467.04 Mart 7.91 12.09 31 374.79 April 12.98 7.02 15 105.30 Maj 0 0 Jun 0 0 Jul 0 0 Avgust 0 0 Septembar 0 0 Oktobar 13.17 6.83 15 102.45 Novembar 7.54 12.46 30 373.80 Decembar 2.07 17.93 31 555.83 Godinje 181 2,568 20.0

stepeni C

*Difference of temp./day is the difference between the average temperature of one day and the inside air temperature (Definition of degree-days).

Calculation of Degree-days for The degree days (for the heated days) were calculated for the ten year period for the heating season ranged from October 15 th until April 15 th.

PREGLED MERA ZA UTEDU ENERGIJE - ZAOKRUEN PAKET MERA kWh /kWh /tCO2e kJ/qu kg/qu Gradska toplana - NG 2.42 0.00 33,330.00 178,752.80 0.06

Godinje sraunate potrebe za primarnom energijom: Cena energije:

Trina cena tone ekvivalentnog CO2 Donja toplotna mo osnovnog goriva

Emisija CO2 Gorivo

Investicije, utede i period povraaja uloenih sredstava, smanjenje emisije ugljen dioksida. Investicije Uteda korisne Smanjenje trokova Period povraaja energije grejanja sredstava 13,425 41,496 25,719 5,756 316.57 1,414.57 12.61 6.63 2,282.29 5.74 738.37 8.06 kWh/god /god godina 10.7% 33.2% 20.6% 4.6%

Smanjenje Preostala potrebna energija 89.3% 66.8% 79.4% 95.4% emisije CO2 tCO2e/god 5.013 15.495 9.604 2.149

Procentualna uteda energije

1. Izolacija krova

5,951.20

2. Izolacija zidova

13,096.80

3. Zamena prozora

17,830.80

4.Ugradnja TS ventila

2,100.00

PAKET N1 Uteda korisne energije - kWh/g 68,543 /god 3,770 Utede

Sve navedene mere. Period povraaja godina 10.3 Utede energije - % 54.8% Preostala energija - % 45.2% Emisija CO2 tCO2e/god 25.595

Investicije

TOTAL

38,979

PAKET N2 Uteda korisne energije - kWh/g 50,469

Izolacija krova i izolacija zidova. Utede /god 2,776 Period povraaja godina 6.9 Utede energije - % 40.3% Preostala energija - % 59.7% Emisija CO2 tCO2e/year 18.846

Investicije

TOTAL

19,048

PAKET N3

Izolacija krova, izolacija zidova i ugradnja termostatskih ventila (TS) Uteda korisne energije - kWh/g 53,903 Utede /god 2,965 Period povraaja godina 7.1 Utede energije - % 43.1% Preostala energija - % 56.9% Emisija CO2 tCO2e/year 20.128

Investicije

TOTAL

21,148

e. TERMOVIZIJSKI PREGLED

Slika 4 Termografski prikaz istone fasada zgrade (3/12/2010 6:31:53 PM) Na istonoj fasadi izrazito su uoljivi toplotni mostovi meuspratna konstrukcija. Toplotna izolacija zidova nije raena.

Slika 5 Termografski prikaz severne fasade zgrade (3/12/2010 6:33:26 PM)Izrazito uljivi toplotni mostovi meuspratna konstrukcija. Nema postavljene toplotne izolacije.

Slika 6 Termografski prikaz meuspratne konstrukcija izmeu prizemlja i delimino ukopanog podruma (3/12/2010 6:38:41 PM) Kao i na prethodnim slikama uoljivo je postojanje toplotnog mosta na mestu spoja razliitih konstrukcija objekta (meuspratna ploa i zid od opeke). Zbog veeg koeficijenta prolaza toplote (U koeficijent) vidi se da su i toplotni gubici spoljnjeg zida podrumskog prostora vei. Bez obzira to je podrum negrejani prostor kao u ostalom i tavanski prostor, ova mesta su kritina sa aspekta rasipanja toplotne energije. To se odraava na zagrevanje stanova na prvom i najviem spratu koji su u direktnom dodiru sa ovim prostorima. Posledica toga je da stambeni prostori u neposrednom kontaktu sa negrejanim prostorima troe vie energije i esto nemaju zadovoljavajue uslove konfora.

Slika 7 Termografski prikaz oteenih delova fasade (3/12/2010 6:36:46 PM)Zgrada je izgraena 1964. godine i nema podataka o obnavljanju fasade. Na svim fasadama su vidljiva mesta oteenja usled vremenskih uticaja, na kojima dolazi do koncentracije vlage.

Slika 8 Termografski prikaz dela fasade (3/12/2010 6:38:51 PM) Termografski pregled pokazuje da bi najvei potencijal utede mogla biti termoizolacija omotaa zgrade, pa bi tehno-ekonomskom analizom trebalo utvrditi odrivost primene prvenstveno ove mere energetske efikasnosti.

f.

KOMENTAR

ANALIZA POSTOJEEG STANJA Na osnovu prikupljenih podataka tokom preliminarnog energetskog pregleda izraunata je teoretska godinja potronja energije za prosenu godinu, uvoenjem prosenog broja stepen dana grejanja (SDG) za desetogodinji period. U Tabeli 1 navedeni su podaci o potronji energije na osnovu kojih je mogue izvriti poreenje projektovanog stanja i stvarno izmerene potronje na merilu ugraenom u toplotnoj pdstanici, koja je smetena u podrumu zgrade. Tabela 1 Uporedni prikaz potronje energije u stambenoj zgradi u ulici Prote Matije 16 Teoretska potronja kWh/a kWh/a m2 125.126,96 160.83 Korigovana potronja kWh/a kWh/a m2 100.768,16 129,52 Merena potronja kWh/a kWh/a m2 48.130,00 135,50

Teoretska potronja se odnosi se na proraun sa prosenim brojem stepen dana grejanja za grad abac. Korekcijom potronje uzet je u obzir isti period grejanja za koji je vreno i merenje na merilu u TPS, ali uz pretpostavku da su svi stanovi prikljueni na toplifikacioni sistem (778 m2). Merenje energije vreno je na ultrazvunom merilu ugraenom u TPS s tim ti je na toplifikacioni sistem prikljueno 355,2 m2 stambene povrine i uz napomenu da je merenje vreno u periodu 21.11.2008. god do 15.4.2009.g. U Tabeli 2 dat je uporedni pregled godinje potronje energije u funkciji broja stepen dana i to prosenog, maksimalnog i minimalnog broja SDG u desetogodinjem periodu kao i broja SDG za referentnu grejnu sezonu u kojoj je vreno merenje u TPS. Tabela 2 Uporedni pregled potronje energije u funkciji broja SDG Godinji broj SDG Proseni 2.568 Maksimalni 2.886 Minimalni 2.277 Referentni 2.499

Potronja energije za grejanje stambenog objekta Ukupno kWh/a Specifino kWh/a m2 Odstupanje od proseka 125.126,96 160,83 140.627,13 180,75 12,4% 110.952,17 142,61 11,3% 121.769,64 156,52 2,7%

PARAMETRI ZA OCENU POTRONJE ENERGIJE U Tabeli 3 i Tabeli 4 izvreno je poreenje parametara potronje energije i karakteristika graevinske konstrukcije zgrade, u stanju kakvom se zgrada sada nalazi sa preporuenim vrednostima. Tabela 3 Parametri za ocenu potronje energije za grejanje stambene zgrade Faktor oblika 0.71 Postojee Preporueno Nakon rekonstrukcije Potronja energije kWh/a m2 160.83 77.76 73.59 Specifini transmisioni gubici W/K m2 1.38 0.51 0.50 Faktor infiltracije prozora m3/m2 h 15 6 6

Tabela 4 Koeficijenti prolaza toplote Rekonstrukcija Pre Posle Spoljni zid W/K m2 1.42 0.32 Prozor W/K m2 3.40 1.70 Spoljna vrata W/K m2 3.40 1.70 Krovni pokriva W/K m2 3.77 0.19

KOMENTAR POTENCIJALA UTEDA I PREDLOENIH MERA Podaci iz Tabele 4 pokazuju da su visoke vrednosti koeficijenata prolaza toplote (U koefiijent) to ukazuje na neophodnost postavljanja termoizolacije i sanacije fasade objekta, krovnog i podrumskog prostora. Termovizijskim pregledom je pokazano postojanje toplotnih mostova zbog promene materijala graevinske konstrukcije preko kojih su toplotni gubici najvei. Potencijal utede finalne energije za grejanje prostora iznosi 54,8 % primenom svih predloenih mera energetske efikasnosti, odnosno 68.543 kWh/godinje. Uzimajui u obzir potronju finalne energije, emisija CO2 bi bila manja za 25,6 t/godinje. Merena koliina energije vea je od projektovanog stanja za 4,6% to je posledica nepostojanja regulacijskih elemenata temperature, pa je kao mera prodloena ugradnja termostatskih ventila u prostorijama veim od 6 m2 i elemenata za odranje diferencijalnog pritiska na usponskim vodovima konstantnim. PREDLOG BUDUIH AKTIVNOSTI Preliminarni energetski pregled je pokazao postojanje znatnog potencijala uteda potronje toplotne energije za grejanje stambenog objekta a s obzirom na prikazane rezultate analize i injenicu da nije zahtevan pregled tehnikih sistema (instalacije grejanja i elektrine instalacije) predlae se detaljni energetski pregled.

3.

STAMBENA ZGRADA U ULICI KRALJA DRAGUTINA BR 7, 9 i 11 a. LOKACIJA

Stambena zgrada u ulici Kralja Dragutina 7, 9 i 11, pripada grupi zgrada graenih u periodu 1970 1980. godine. godine. Zgrada je izgraena 1975 godine, kao celina sa tri nezavisna ulaza. Teritorijalno se nalazi u centralnom gradskom naselju Benska bara. Instalacija centralnog grejanja raena je istovremeno sa izgradnjom zgrade, sa toplotnom podstanicom smetenom u prizemnom delu u kome se nalaze i zatvoreni garani prostor. To znai da su svi stanovi u zgradi povezani na sistem daljinskog grejanja. U svim stanovima su ugraena lankasta livena grejna tela, bez termostatskih radijatorskih ventila. Usponski vodovi snabdevaju toplom vodom grejna tela po vertikali tako da nije mogue, bez znaajne rekonstrukcije, ugraivanje merila toplotne energije za svaki stan ponaosob. .

Kralja Dragutina 7,9 i 11

TO "Benska bara"

Slika 9 Makrolokacija zgrade u ulici Kralja Dragutina broj 7, 9 i 11


Slika 10 Juna fasada zgrade



STAMBENI OBJEKAT

Objekat je lociran u naselje "Benska bara". U zgradi postoje tri ulaza i stepenite koji su postavljeni, u pravcu sever. Poloaj objekta zatvoren, okruen objektima slinih gabarita najblii objekat udaljen 15 m. Objekat se greje daljinskom sistemom grejanja, povezan je na toplanu "Benska bara". Toplotna podstanica smetena u garanom prostoru. Osnovni podaci Godina izgradnje: Adresa: Obim osnove (m): Visina objekta (m): Ukupna podna povrina (m2): Grejana povrina (m2): Povrina krovne ploe (m2): Staklene povrine (m2): Ostale povrine (m2): Broj stambenih jedinica: Broj poslovnih jedinica: Omota Krov 1975 Kralja Dragutina Broj: 153.20 Spratnost: 18.42 Povrina osnove (m2): 6,708.00 Ukupna zapremina (m3): 3,072.50 Grejana zapremina (m3): Ukupna povrina zidova 838.50 (m2): 786.00 Neto povrina zidova (m2): 40.00 Dubina ukupanog dela (m): 78 Ukupan broj jedinica: 0 7, 9 i 11 7 838.50 7,533.00 7,987.20 2,716.30 1,930.30 1.25 78.00

Krovni pokriva ravan hidroizolovan, hidroizolacija mestimino oteena. Postoji tavanski prostor povrine 569.2 m2. Konstrukcija krova malter kreni 2 cm, monta opeka TM-3 16 cm, betonske ploe 4 cm, perlit beton 9 cm, hidroizolacija 1 cm. Povrina m2 838.50 U - koeficijent W/m2 K 0.95

Zidovi

Spoljni zid 1 objekta debljine 29 cm a sastoji se od sledeih slojeva: malter 2 cm, giter blok 29 cm, malter 2 cm. Fasada je delimino oteena. Povrina (neto): m2 1,424.00 U - koeficijent W/m2 K 1.37 Spoljni zid 2 debljine 25 cm a sastoji se od sledeih slojeva: malter 2 cm, opeka 25 cm, malter 2 cm. Povrina (neto): m2 506.30 U - koeficijent W/m2 K 1.98

Prozori

Prozori su postavljeni u vreme izgradnje zgrade. Ramovi uradjeni od drveta, vremenom je dolo do deformacije ramova pa nije mogue dobro zaptivanje. Isto se odnosi na spoljna vrata. U nekim stanovima su prozori zamenjeni kvalitetnijim prozorima sa PVC ramom od viekomornih profila i termo staklom. Povrina (prozori): m2 786.00 U - koeficijent W/m2 K 3.20 Ostalo: 0.00 m2 U - koeficijent W/m2 K 3.20 Ostalo: m2 40.00 U - koeficijent W/m2 K 3.20

Podrum Sistem grejanja Grejanje

Prostor je negrejan. Jedna prostorija je pregraenja, koristi je JKP "Toplana" abac za smetaj toplotne podstanice. Zgrada se greje sistemom daljinskog grejanja. Instalirana snaga toplotne podstanice iznosi 431 kW. Primenjen je indirektni sistem, regulacija na sekundarnoj strani TPS kvalitativna, na primarnoj strani ogranien maksimalni protok, temperaturni reim polaznog i povratnog voda u funkciji spoljne temperature. Projektovani temperaturni reim na sekundarnoj strani 90/70 C. Ne postoji ugraen sistem prinudne ventilacije. Ugraeni liveni radijatori, sa dvostruko reguliuim radijatorskim ventilima i radijatorskim navijcima. U kupatilima su ugraeni isti radijatori. Nisu ugraene termostatske glave na radijatorskim ventilima. Razvodni sistem izveden kao dvocevni sa odvojenim grejnim krugovima za svaki stan. Usponski vodovi prolaze kroz stambene povrine. Ne postoji centralizovan sistem za pripremu tople sanitarne vode.


Sanitarna voda


TEORETSKA POTRONJA ENERGIJE ZA GREJANJE ZGRADE Povrina Tau koeficijent W/K m 0.43 0.95 1.00 0.29 0.13 0.91 1.00 0.44 1.00 0.44 1.00 1.70 1.00 1.70 Nakon primene mera EEf. U - koeficijent m 569.09 269.41 838.50 1,424.00 506.30 786.00 40.00 0.65 1.00 0.42 1.00 1.00 1.00 1.00 6,522.91 91,902.01 20% 20 C m m 3,072.50 4,433.30 0.30 0.59 1/h kWh/god m kWh/god m W/K W/K m2 W/K m2 2

Tau koeficijent W/K m 0.95 0.95 0.91 1.37 1.98 3.20 3.202

U - koeficijent W/K 351.98 255.96 317.96 1,951.05 1,002.76 2,515.20 128.00

Gubici

Gubici W/K 230.19 78.46 100.42 621.19 220.86 1,336.20 68.00 2655.33

Krovna ploa (iznad tavana) Krovna ploa (bez tavana) Podrumski deo Spoljni zid 1 Spoljni zid 2 Prozori Ostalo Ukupno: 4,433.30 kWh/god Godinji transmisioni gubici: Uee transmisionih gubitaka: Spoljna projektna temperatura: Grejana zapremina: Faktor oblika zgrade: Transmisioni i infiltracioni gubici putem prozora: toplotni

Godinji ventilacioni gubici: Uee ventilacionih gubitaka: Srednja temperatura grejanog prostora:

373,864.09 80% -18 7,987.20 0.56 417.26

kWh/god C m3 kWh/god m

Grejana (korisna) povrina: Povrina omotaa zgrade:

Uee prozora u ukupnoj povrini fasade: Broj izmena vazduha: 151.59 69.57 6,522.91 1.47 0.57

Specifina potronja energije grejanja: Preporuena specifina potronja:

Ukupno potrebna energija grejanja: i Koeficijent ventilacionih gubitaka Ukupno koeficijent (transmisionih ventilacionih) gubitaka:

465,766.10 8,126.35 2.64 1,603.44


Koeficijent transmisijskog toplotnog gubitka:


Specifini transmisioni gubici, preporuka:

Stepen korisnosti sistema grejanja: 100% (efikasnost izvora, distribucione mree, lokalnog sistema grejanja) kWh/god Potronja primarne energije 665,380.15 Za toplanu 0.70 216.56 kWh/god m Potronja finalne energije po stepen danu: 181.38 kWh/SDG 0.06 kWh/SDG m

Efikasnost izvora Efikasnost sistema upravljanja Gubici u distribucionoj mrei Total

1.00 1.00 1.00 1.00


stepeni C



PREGLED MERA ZA UTEDU ENERGIJE - ZAOKRUEN PAKET MERA kWh /kWh /tCO2e kJ/qu kg/qu Gradska toplana - NG 2.42 0.00 33,330.00 665,380.15 0.06



Emisija CO2 Gorivo

Investicije, utede i period povraaja uloenih sredstava, smanjenje emisije ugljen dioksida. Investicije Uteda korisne Smanjenje Period povraaja energije 8,758 116,634 116,965 21,425 1,178.39 6.95 6,433.07 10.39 481.66 6,414.86 25.20 6.46 kWh/god /god godina trokova grejanja sredstava Procentualna uteda energije 1.9% 25.0% 25.1% 4.6%

Smanjenje Preostala potrebna energija 98.1% 75.0% 74.9% 95.4% emisije CO2 tCO2e/god 3.270 43.552 43.676 8.000

1. Izolacija krova 2. Izolacija zidova

12,138.00 41,445.00

3. Zamena prozora

66,810.00


8,190.00



Investicije

TOTAL

128,583


Izolacija krova i izolacija zidova. Utede /god 6,776 Period povraaja godina 7.9 Utede energije - % 26.5% Preostala energija - % 73.5% Emisija CO2 tCO2e/year 46.003

Investicije

TOTAL

53,583

PAKET N3

Izolacija krova, izolacija zidova i ugradnja termostatskih ventila (TS) Uteda korisne energije - kWh/g 138,956 Utede /god 7,643 Period povraaja godina 8.1 Utede energije - % 29.8% Preostala energija - % 70.2% Emisija CO2 tCO2e/year 51.888

Investicije

TOTAL

61,773


Slika 12 Termografski prikaz istone fasade zgrade Na slici su izraeni toplotni mostovi na mestu promene materijala u graevinskoj konstrukciji (meuspratna konstrukcija) kao i neizolovan zid garanog prostora kroz koji je povean toplotni fluks u odnosu na spoljne zidove stambenog prostora.

Slika 13 Termografski prikaz severne fasade objekta Kao i na prethodnoj slici jasno su izraeni toplotni mostovi na mestu promene materijala u graevinskoj konstrukciji objekta.

Slika 14 Termografski prikaz zapadne fasade Uoavaju se toplotni mostovi na mestu promene materijala graevinske konstrukcije, termoizolacioni sloj unutar konstrukcije spoljnog zida neravnomeran i ne prdstavlja dovoljnu toplotnu zatitu.

Slika 15 Termografski prikaz spoljnog zida i prozora Vidljiv nedovoljno izolovan spoljni zid garanog prostora kao i lo kvalitet prozora, kao posledica starosti i atmosferskih uticaja. Posledica toga je deformacija rama i nezaptivenost to uzrokuje velike ventilacione gubitke toplote.

Slika 16 Termografski prikaz ravnog krova zgrade Oteena konstrukcija ravnog krova to se manifestuje poveanim toplotnim gubicima kroz krovnu plou (vidljivo postojanje toplotnog mosta na spoju vertikalnog zida i krovne ploe) a na mestima dolazi do akumulacije atmosferske vode to prouzrokuje daljna oteenja i preteranu absorpciju vlage.

Slika 17 Termografski prikaz toplotnog mosta na spoju zida i krovne ploe Na slici se vidi toplotni most na mestu spoja vertikalnog zida i krovne ploe kao i oteenje u krovnoj ploi i poveanu koncentraciju vlage u zidu na mestu prodora oluka.

f.

KOMENTAR

ANALIZA POSTOJEEG STANJA Na osnovu prikupljenih podataka tokom preliminarnog energetskog pregleda izraunata je teoretska godinja potronja energije za prosenu godinu, uvoenjem prosenog broja stepen dana grejanja (SDG) za desetogodinji period. U Tabeli 5 navedeni su podaci o potronji energije na osnovu kojih je mogue izvriti poreenje projektovanog stanja i stvarno izmerene potronje na merilu ugraenom u toplotnoj pdstanici, koja je smetena u podrumu zgrade. Tabela 5 Uporedni prikaz potronje energije u stambenoj zgradi Teoretska potronja kWh/a kWh/a m2 465.766,10 151,59 Korigovana potronja kWh/a kWh/a m2 453.269,01 147,52 Merena potronja kWh/a kWh/a m2 461.950,00 150,35

Teoretska potronja se odnosi se na proraun sa prosenim brojem stepen dana grejanja za grad abac. Korekcijom potronje uzet je u obzir isti period grejanja (odnosno klimatski uslovi) za koji je vreno i merenje na merilu u TPS. Merenje energije vreno je na ultrazvunom merilu ugraenom u TPS, referentni period je grejna sezona 2008/9. U Tabeli 6 dat je uporedni pregled godinje potronje energije u funkciji broja stepen dana i to prosenog, maksimalnog i minimalnog broja SDG u desetogodinjem periodu kao i broja SDG za referentnu grejnu sezonu u kojoj je vreno merenje u TPS. Tabela 6 Uporedni pregled potronje energije u funkciji broja SDG Godinji broj SDG Proseni 2.568 Maksimalni 2.886 Minimalni 2.277 Referentni 2.499


PARAMETRI ZA OCENU POTRONJE ENERGIJE U Tabeli 7 i Tabeli 8 izvreno je poreenje parametara potronje energije i karakteristika graevinske konstrukcije zgrade, u stanju kakvom se zgrada sada nalazi sa preporuenim vrednostima. Tabela 7 Parametri za ocenu potronje energije za grejanje stambene zgrade Faktor oblika 0.56 Postojee Preporueno Nakon rekonstrukcije Potronja energije kWh/a m2 151,59 69,70 69,70 Specifini transmisioni gubici W/K m2 1.47 0.57 0.57 Faktor infiltracije prozora m3/m2 h 12 6 6


KOMENTAR POTENCIJALA UTEDA I PREDLOENIH MERA Podaci iz Tabele 8 pokazuju da su visoke vrednosti koeficijenata prolaza toplote (U koefiijent) to ukazuje na neophodnost postavljanja termoizolacije i sanacije fasade objekta, krovnog i podrumskog prostora. Termovizijskim pregledom je pokazano postojanje toplotnih mostova zbog promene materijala graevinske konstrukcije preko kojih su toplotni gubici najvei. Potencijal utede finalne energije za grejanje prostora iznosi 47,5 % primenom svih predloenih mera energetske efikasnosti, odnosno 221.026, kWh/godinje. Uzimajui u obzir potronju finalne energije, emisija CO2 bi bila manja za 82,53 t/godinje. Merena koliina energije vea je od projektovanog stanja za 2,0% to je posledica nepostojanja regulacijskih elemenata temperature, pa je kao mera prodloena ugradnja termostatskih ventila u prostorijama veim od 6 m2 i elemenata za odranje diferencijalnog pritiska na usponskim vodovima konstantnim. PREDLOG BUDUIH AKTIVNOSTI Preliminarni energetski pregled je pokazao postojanje znatnog potencijala uteda potronje toplotne energije za grejanje stambenog objekta a s obzirom na prikazane rezultate analize i injenicu da nije zahtevan pregled tehnikih sistema (instalacije grejanja i elektrine instalacije) predlae se detaljni energetski pregled.

4.

STAMBENA ZGRADA U ULICI Dr ANDRE JOVANOVIA BR 2 a. LOKACIJA

Stambena zgrada u ulici Andre Jovanovia 2, pripada grupi zgrada graenih u periodu 1970 1980. godine. godine. Zgrada je izgraena 1971. godine, kao celina sa tri nezavisna ulaza. Teritorijalno se nalazi u centralnom gradskom naselju Benska bara. Instalacija centralnog grejanja raena je istovremeno sa izgradnjom zgrade, sa toplotnom podstanicom smetenom u prizemnom delu u kome se nalaze i zatvoreni garani prostor. To znai da su svi stanovi u zgradi povezani na sistem daljinskog grejanja. U svim stanovima su ugraena lankasta livena grejna tela, bez termostatskih radijatorskih ventila. Usponski vodovi snabdevaju toplom vodom grejna tela po vertikali tako da nije mogue, bez znaajne rekonstrukcije, ugraivanje merila toplotne energije za svaki stan ponaosob.

Dr Andre Jovanovia 2

TO "Benska bara"

Slika 18 Mikrolokacija zgrade u ulici Dr Andre Jovanovia br 2



Slika 20 Jugoistona fasada zgrade


STAMBENI OBJEKAT

Objekat je lociran u naselje "Benska bara". U zgradi postoje tri ulaza i stepenite koji su postavljeni, u pravcu sever. Poloaj objekta zatvoren, okruen objektima slinih gabarita najblii objekat udaljen 20 m. Objekat se greje daljinskom sistemom grejanja, povezan je na toplanu "Benska bara". Toplotna podstanica smetena u garanom prostoru. Osnovni podaci Godina izgradnje: Adresa: Obim osnove (m): Visina objekta (m): Ukupna podna povrina (m2): Grejana povrina (m2): Povrina krovne ploe (m2): Staklene povrine (m2): Ostale povrine (m2): Broj stambenih jedinica: Broj poslovnih jedinica: Omota Krov 1971 Dr Andre Jovanovia Broj: 138.00 Spratnost: 18.84 Povrina osnove (m2): 5,501.40 2,976.50 738.00 617.35 15.00 69 0 Ukupna zapremina (m3): Grejana zapremina (m3): Ukupna povrina zidova (m2): Neto povrina zidova (m2): Dubina ukupanog dela (m): Ukupan broj jedinica: 2 7 836.00 13,034.7 0 7,143.60 2,223.60 1,591.25 0.50 69.00

Krovni pokriva ravan hidroizolovan, hidroizolacija mestimino oteena. Postoji tavanski prostor povrine 485.2 m2. Konstrukcija krova malter kreni 2 cm, monta opeka TM-3 16 cm, betonske ploe 4 cm, perlit beton 9 cm, hidroizolacija 2 cm. Povrina m2 738.00 U - koeficijent W/m2 K 0.95 Spoljni zid 1 objekta debljine 41 cm a sastoji se od sledeih slojeva: malter 2 cm, opeka 37 cm, malter 2 cm. Fasada je delimino oteena. Povrina (neto): m2 1,591.25 U - koeficijent W/m2 K 1.56 Prozori su postavljeni u vreme izgradnje zgrade. Ramovi uradjeni od drveta, vremenom je dolo do deformacije ramova pa nije mogue dobro zaptivanje. Isto se odnosi na spoljna vrata. U nekim stanovima su prozori zamenjeni kvalitetnijim prozorima sa PVC ramom od viekomornih profila i termo staklom. Povrina (prozori): m2 617.35 U - koeficijent W/m2 K 3.20 Ostalo: 0.00 m2 U - koeficijent W/m2 K 3.20 Ostalo: m2 15.00 U - koeficijent W/m2 K 3.20

Zidovi

Prozori

Podrum Prostor je negrejan. Jedna prostorija je pregraenja, koristi je JKP "Toplana" abac za smetaj toplotne podstanice.

Sistem grejanja Grejanje

Zgrada se greje sistemom daljinskog grejanja. Instalirana snaga toplotne podstanice iznosi 469 kW. Primenjen je indirektni sistem, regulacija na sekundarnoj strani TPS kvalitativna, na primarnoj strani ogranien maksimalni protok, temperaturni reim polaznog i povratnog voda u funkciji spoljne temperature. Projektovani temperaturni reim na sekundarnoj strani 90/70 C. Ne postoji ugraen sistem prinudne ventilacije. Ugraeni liveni radijatori, sa dvostruko reguliuim radijatorskim ventilima i radijatorskim navijcima. U kupatilima su ugraeni isti radijatori. Nisu ugraene termostatske glave na radijatorskim ventilima. Razvodni sistem izveden kao dvocevni sa odvojenim grejnim krugovima za svaki stan. Usponski vodovi prolaze kroz stambene povrine. Ne postoji centralizovan sistem za pripremu tople sanitarne vode.


Sanitarna voda


TEORETSKA POTRONJA ENERGIJE ZA GREJANJE ZGRADE Tau koeficijent Tau koeficijent 1.00 0.17 1.00 1.00 1.00 Nakon primene mera EEf. W/K m 0.35 0.91 0.45 1.70 1.70 U - koeficijent2

Povrina m 738.00 738.00 1,591.25 617.35 15.00 1.00 0.40 1.00 1.00 1.00 5,476.72 72,182.83 19% 20 C m m 1/h kWh/god m kWh/god m W/K W/K m2 Grejana zapremina: Faktor oblika zgrade: Transmisioni i infiltracioni toplotni gubici putem prozora: Ukupno potrebna energija grejanja: kWh/god Godinji transmisioni gubici: Uee transmisionih gubitaka: Spoljna projektna temperatura: 3,699.602

U - koeficijent W/K m 0.95 0.91 1.56 3.20 3.20 W/K 701.25 269.53 2,482.42 1,975.52 48.00

Gubici

Gubici W/K 255.73 114.13 722.14 1,049.50 25.50 2,167.00

Krovna ploa Podrumski deo Spoljni zid 1 Prozori Ostalo

Ukupno:


313,901.05 81% -18 7,143.60 0.52 417.26


Grejana (korisna) povrina: Povrina omotaa zgrade: Uee prozora u ukupnoj povrini fasade: Broj izmena vazduha: 129.71 67.65 5,476.72 1.48

2,976.50 3,699.60 0.28 0.52


386,083.89 6,736.11 Ukupno koeficijent (transmisionih i ventilacionih) gubitaka: Koeficijent ventilacionih gubitaka Efikasnost izvora Efikasnost sistema upravljanja Gubici u distribucionoj mrei Total 2.26 1,259.39 1.00 1.00 1.00 1.00



Specifini transmisioni gubici, preporuka: 0.59 W/K m2 Stepen korisnosti sistema grejanja: 100% (efikasnost izvora, distribucione mree, lokalnog sistema grejanja) kWh/god Potronja primarne energije 551,548.41 Za toplanu 0.70 185.30 kWh/god m Potronja finalne energije po stepen danu: 150.35 kWh/SDG 0.05 kWh/SDG m


stepeni C



PREGLED MERA ZA UTEDU ENERGIJE - ZAOKRUEN PAKET MERA kWh /kWh /tCO2e kJ/qu kg/qu Gradska toplana NG 2.42 0.00 33,330.00 551,548.41 0.055



Emisija CO2 Gorivo

Investicije, utede i period povraaja uloenih sredstava, smanjenje emisije ugljen dioksida. Investicije Uteda korisne Smanjenje trokova Period povraaja energije grejanja sredstava 3,249.55 31,825.00 53,749.75 14,760.00 8,190.00 27,873 17,760 1,533.01 976.79 9.63 8.38 90,457 4,975.11 10.80 100,891 5,549.02 5.74 8,907 489.88 6.63 kWh/god /god godina Procentualna uteda energije 2.3% 26.1% 23.4% 7.2% 4.6%

Smanjenje Preostala potrebna energija 97.7% 73.9% 76.6% 92.8% 95.4% emisije CO2 tCO2e/god 3.326 37.674 33.777 10.408 6.632

1. Izolacija podruma

2. Izolacija zidova

3. Zamena prozora

4. Izolacija krovne ploe 5.Ugradnja TS ventila

PAKET N1 Investicije 111,774 energije - kWh/g 197,254 /god 10,849 Uteda korisne Utede


TOTAL

PAKET N2 Investicije 49,835 energije - kWh/g 127,585 Uteda korisne

Izolacija krova, izolacija podruma i izolacija zidova. Utede /god 7,017 Period povraaja godina 7.1 Utede energije - % 33.0% Preostala energija - % 67.0% Emisija CO2 tCO2e/year 47.641

TOTAL

PAKET N3 Investicije 58,025

Izolacija krova, izolacija podruma, izolacija zidova i ugradnja termostatskih ventila (TS) Uteda korisne energije - kWh/g 139,476 Utede /god 7,671 Period povraaja godina 7.6 Utede energije - % 36.1% Preostala energija - % 63.9% Emisija CO2 tCO2e/year 52.081

TOTAL


Slika 21 Termografski prikaz zapadne fasade Uoljivi su toplotni mostovi zbog promene materijala u konstrukciji objekta (meuspratna konstrukcija) i geometrije konstrukcije, kao i povean toplotni fluks na mestima ugradnje prozora usled nezaptivenosti i oteenja prozorskih ramova usled klimatskih uticaja.

Slika 22 Termografski prikaz istone fasade objekta Kao na prethodnoj slici vidljivi su toplotni mostovi zbog promene materijala graevinske konstrucije i oteenja prozorskih ramova.

Slika 23 Termografski prikaz fasade objekta Uoljivi su toplotni mostovi na mestu promene materijala u graevinskoj konstrukciji objekta.

Slika 24 Termografski prikaz krovnog pokrivaa Krovni pokriva delimino oteen to uzrokuje akumuliranje kinice, poveanu koncentraciju vlage i ubrzava dalje propadanje krovnog pokrivaa i zidova tavanskog prostora. Toplotna zatita tavanskog prostora nije zadovoljavajua.

Slika 25 Termografski prikaza zida tavanskog prostora Na slici je vidljivo oteenje zida tavanskog prostora usled poveane koncentracije vlage i atmosferskih uticaja (zakinjavanje, otapanja snega). Oteenja krovnog pokrivaa i zidova spreavaju kontinualno odvoenje atmosferske vode to dovodi do akumuliranja iste. Prodor vlage uslovio je degradaciju graevinske konstrukcije i penetraciju vlage prema unutranjem prostoru ime su stvoreni uslovi za razvoj gljivica.

f.

KOMENTAR






KOMENTAR POTENCIJALA UTEDA I PREDLOENIH MERA Podaci iz Tabele 12 pokazuju da su visoke vrednosti koeficijenata prolaza toplote (U koefiijent) to ukazuje na neophodnost postavljanja termoizolacije i sanacije fasade objekta, krovnog i podrumskog prostora. Termovizijskim pregledom je pokazano postojanje toplotnih mostova zbog promene materijala graevinske konstrukcije preko kojih su toplotni gubici najvei. Potencijal utede finalne energije za grejanje prostora iznosi 51,1 % primenom svih predloenih mera energetske efikasnosti, odnosno 197.254 kWh/godinje. Uzimajui u obzir potronju finalne energije, emisija CO2 bi bila manja za 73,656 t/godinje. Merena koliina energije vea je od projektovanog stanja za 2% to je posledica nepostojanja regulacijskih elemenata temperature, pa je kao mera prodloena ugradnja termostatskih ventila u prostorijama veim od 6 m2 i elemenata za odranje diferencijalnog pritiska na usponskim vodovima konstantnim. PREDLOG BUDUIH AKTIVNOSTI Preliminarni energetski pregled je pokazao postojanje znatnog potencijala uteda potronje toplotne energije za grejanje stambenog objekta a s obzirom na prikazane rezultate analize i injenicu da nije zahtevan pregled tehnikih sistema (instalacije grejanja i elektrine instalacije) predlae se detaljni energetski pregled.

5.

STAMBENA ZGRADA U ULICI JANKA VESELINOVIA BR 75 I 77 a. LOKACIJA

Stambena zgrada u ulici Janka Veselinovia 75 i 77, pripada grupi zgrada graenih u periodu 1980 1990. godine. godine. Zgrada je izgraena 1975 godine, kao dvojna zgrada sa zajednikim zidom i dva nezavisna ulaza. Teritorijalno se nalazi u centralnom gradskom naselju Bair. Instalacija centralnog grejanja raena je istovremeno sa izgradnjom zgrade, sa toplotnom podstanicom smetenom u podrumskom delu zgrade. Svi stanovi u zgradi su povezani na sistem daljinskog grejanja. U svim stanovima su ugraena lankasta livena grejna tela, bez termostatskih radijatorskih ventila. Usponski vodovi snabdevaju toplom vodom grejna tela po vertikali tako da nije mogue, bez znaajne rekonstrukcije, ugraivanje merila toplotne energije za svaki stan ponaosob.

Janka Veselinovia 77 TO "Janka Veselinovia"

Slika 26 Mikrolokacija zgrade u ulici Janka Veselinovia br 75 i 77


Slika 27 Severozapadna fasada zgrade

Slika 28 Jugoistona fasada zgrade


STAMBENI OBJEKAT

Objekat je lociran u naselje "Bair". U zgradi postoje dva ulaza i stepenite koji su postavljeni, u pravcu sever. Poloaj objekta poluotvoren, okruen niim objektima, najblii objekat udaljen 15 m. Objekat se greje daljinskom sistemom grejanja, povezan je na toplanu TO "Janko Veselinovi". Toplotna podstanica smetena u podrumskom prostoru. Osnovni podaci Godina izgradnje: Adresa: Obim osnove (m): Visina objekta (m): Ukupna podna povrina (m2): Grejana povrina (m2): Povrina krovne ploe (m2): Staklene povrine (m2): Ostale povrine (m2): Broj stambenih jedinica: Broj poslovnih jedinica: Omota Krov 1982 Janka Veselinovia Broj: 153.80 Spratnost: 27,9 ; 30,9 Povrina osnove (m2): 6,253.99 Ukupna zapremina (m3): 4,355.50 Grejana zapremina (m3): 607.02 Ukupna povrina zidova (m2): 884.30 Neto povrina zidova (m2): 94.64 Dubina ukupanog dela (m): 85 Ukupan broj jedinica: 0 75 i 77 10 ; 11 607.02 18.557,35 11,324.30 3,600.18 2,621.24 1.60 85.00

Krovni pokriva ravan hidroizolovan, hidroizolacija mestimino oteena. Postoji tavanski prostor povrine 130,79 m2. Konstrukcija krovnog pokrivaa betonske ploe 3 cm, pesak 2 cm, hidroizolacija 1 cm, teko 5 cm, trabis 0,004 cm, nagibni beton 4 cm, armirano betonske ploe 4 cm, TM - 3 16 cm, malter 1 cm. Povrina m2 607.02 U - koeficijent W/m2 K 0.37 Spoljni zid 1 objekta debljine 25 cm a sastoji se od sledeih slojeva: malter 2 cm, armirani beton 16 cm, duropol 5 cm, malter 2 cm; Spoljni zid 2 objekta: cementni malter 2 cm, uplja opeka 12 cm, stiropor 2 cm, uplja opeka 12 cm, kreni malter 2 cm. Povrina SZ 1 m2 1,170.03 U - koeficijent W/m2 K 1.04 Povrina SZ 2 m2 1,451.21 U - koeficijent W/m2 K 0.93 Prozori su postavljeni u vreme izgradnje zgrade. Ramovi uradjeni od drveta, vremenom je dolo do deformacije ramova pa nije mogue dobro zaptivanje. Isto se odnosi na spoljna vrata. U nekim stanovima su prozori zamenjeni kvalitetnijim prozorima sa PVC ramom od viekomornih profila i termo staklom. Povrina (prozori): m2 870.78 U - koeficijent W/m2 K 3.20 Spoljna vrata: 13.52 m2 U - koeficijent W/m2 K 3.20 Ostalo: m2 94.64 U - koeficijent W/m2 K 2.00 Prostor je negrejan. Jedna prostorija je pregraenja, koristi je JKP "Toplana" abac za smetaj toplotne podstanice.

Zidovi

Prozori

Podrum

Sistem grejanja Grejanje Zgrada se greje sistemom daljinskog grejanja. Instalirana snaga toplotne podstanice iznosi 610 kW. Primenjen je indirektni sistem, regulacija na sekundarnoj strani TPS kvalitativna, na primarnoj strani ogranien maksimalni protok, temperaturni reim polaznog i povratnog voda u funkciji spoljne temperature. Projektovani temperaturni reim na sekundarnoj strani 90/70 C. Ventilacija Grejna tela Ne postoji ugraen sistem prinudne ventilacije. Ugraeni liveni radijatori, sa dvostruko reguliuim radijatorskim ventilima i radijatorskim navijcima. U kupatilima su ugraeni isti radijatori. Nisu ugraene termostatske glave na radijatorskim ventilima. Razvodni sistem izveden kao dvocevni sa odvojenim grejnim krugovima za svaki stan. Usponski vodovi prolaze kroz stambene povrine. Ne postoji centralizovan sistem za pripremu tople sanitarne vode.

Sanitarna voda


TEORETSKA POTRONJA ENERGIJE ZA GREJANJE ZGRADE Tau koeficijent Tau koeficijent 1.00 0.53 0.11 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 Nakon primene mera EEf. W/K m 0.25 0.80 0.91 0.40 0.38 1.70 1.70 2.00 U - koeficijent2

Povrina m 476.23 130.79 607.02 1,170.03 1,451.21 884.30 13.52 94.64 1.00 0.78 0.29 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 6,036.27 101,814.80 23% 20 C m m 1/h kWh/god m kWh/god m W/K W/K m22 2

U - koeficijent W/K m 0.37 0.80 0.87 1.04 0.93 3.20 3.20 2.00 W/K 177.16 81.81 151.98 1,213.33 1,349.69 2,829.76 43.26 189.28

Gubici

Gubici W/K 117.68 55.50 62.85 463.05 550.18 1,503.31 22.98 189.28 2,964.82

Krovna ploa Tavan Podrumski deo Spoljni zid 1 Spoljni zid 2 Prozori Spoljna vrata Ostalo 4,827.74 kWh/god

Ukupno:


Godinji transmisioni gubici: Uee transmisionih gubitaka: Spoljna projektna temperatura: Grejana zapremina: Faktor oblika zgrade: Transmisioni i infiltracioni gubici putem prozora: toplotni

345,971.80 77% -18 11,324.30 0.43 417.26


Grejana (korisna) povrina: Povrina omotaa zgrade: Uee prozora u ukupnoj povrini fasade: Broj izmena vazduha: 102.81 62.95 6,036.27 1.25

4,355.50 4,827.74 0.27 0.46

Ukupno potrebna energija grejanja: Ukupno koeficijent (transmisionih ventilacionih) gubitaka: Koeficijent ventilacionih gubitaka Efikasnost izvora Efikasnost sistema upravljanja Gubici u distribucionoj mrei Total odnosno 0.04 i


447,786.60 7,812.66 1.79 1,776.39 1.00 1.00 1.00 1.00 kWh/SDG m



Specifini transmisioni gubici, preporuka: 0.65 W/K m Stepen korisnosti sistema grejanja: 100% (efikasnost izvora, distribucione mree, lokalnog sistema grejanja) kWh/god Potronja primarne energije 639,695.14 Za toplanu 0.70 146.87 kWh/god m Potronja finalne energije po stepen danu: 174.38 kWh/SDG


stepeni C



PREGLED MERA ZA UTEDU ENERGIJE - ZAOKRUEN PAKET MERA kWh /kWh /tCO2e kJ/qu 2.42 0.00 33,330.00 639,695.14 0.055



Emisija CO2 kg/qu Gorivo Gradska toplana - NG Investicije, utede i period povraaja uloenih sredstava, smanjenje emisije ugljen dioksida. Investicije Uteda korisne Smanjenje trokova Period povraaja energije grejanja sredstava 5,109 88,827 126,934 2,460 1,508 17,911 985.13 9.23 135.29 82.96 76.28 31.53 6,981.35 10.93 4,885.50 10.73 280.97 10.29 1.1% 19.8% 28.3% 0.5% 0.3% 4.0% kWh/god /god godina Procentualna uteda energije 98.9% 80.2% 71.7% 99.5% 99.7% 96.0%

Smanjenje Preostala potrebna energija emisije CO2 tCO2e/god 1.908 33.169 47.398 0.919 0.563 6.688

1. Izolacija podruma

2,890.68

2. Izolacija zidova

52,424.80

3. Zamena prozora

76,314.70

4. Izolacija krovne ploe 5. Izolacija tavana

10,319.34 2,615.80


9,095.00



Investicije

TOTAL

153,660


Izolacija krova, izolacija tavana, izolacija podruma i izolacija zidova. Utede /god 5,283 Period povraaja godina 12.9 Utede energije - % 21.5% Preostala energija - % 78.5% Emisija CO2 tCO2e/year 35.870

Investicije

TOTAL

68,251

PAKET N3

Izolacija krova, izolacija podruma, izolacija tavana, izolacija zidova i ugradnja termostatskih ventila (TS) Uteda korisne energije - kWh/g 110,130 Utede /god 6,057 Period povraaja godina 12.8 Utede energije - % 24.6% Preostala energija - % 75.4% Emisija CO2 tCO2e/year 41.123

Investicije

TOTAL

77,346


Slika 29 Termografski prikaz istone fasade zgrade Uoljivi su toplotni mostovi zbog promene materijala u graevinskoj konstrukciji. Poveani su toplotni gubici na mestu ugradnje prozora kao posledica nedovoljnog zaptivanja i oteenja rama prozora usled atmosferskih uticaja.

Slika 30 Termografski prikaz jugozapadne fasade zgrade Postojanje toplotnih mostova usled promene materijala u graevinskoj konstrukciji i primetan neravnomeran toplotni fluks na zidu bez prozora usled oteenja fasade uzrovanih atmosferskim uticajem.

Slika 31 Termografski prikaz zapadne fasade zgrade Na slici se vidi razliito izvedena toplotna zatita bonih zidova u odnosu na eone zidove kao neravnomernost toplotnog fluksa na eonom zidu usled oteenja fasade atmosferskim uticajem.

Slika 32 Termografski prikaz ravnog krova zgrade Oteen izolacioni pokriva ravnog krova to uzrokuje slabu toplotnu zatitu stambenog prostora neposredno ispod ravnog krova kao i koncentraciju i zadravanje vlage na pojedinim delovima krova i intenzivnu penetraciju vlage unutar graevinske konstrukcije.

Slika 33 Termografski prikaz oteenja ravnog krova Oteenja hidroizolacionog sloja ravnog krova ometaju kontinualno odvoenje atmosferske vode usled ega dolazi do koncentracije vlage.

Slika 34 Termografski prikaz zida tavanskog prostora Oteenje spoljnog zida tavanskog prostora usled ega je dolo do poveane absorpcije vlage i smanjenja toplotne zatite.

f.

KOMENTAR






KOMENTAR POTENCIJALA UTEDA I PREDLOENIH MERA Podaci iz Tabele 16 pokazuju da su relativno visoke vrednosti koeficijenata prolaza toplote (U koefiijent) to ukazuje na neophodnost postavljanja termoizolacije i sanacije fasade objekta, krovnog i podrumskog prostora. Termovizijskim pregledom je pokazano postojanje toplotnih mostova zbog promene materijala graevinske konstrukcije preko kojih su toplotni gubici najvei. Potencijal utede finalne energije za grejanje prostora iznosi 46,0 % primenom svih predloenih mera energetske efikasnosti, odnosno 205.845,00 kWh/godinje. Uzimajui u obzir potronju finalne energije, emisija CO2 bi bila manja za 76,864 t/godinje. Merena koliina energije manja je od projektovanog stanja ali je potencijal uteda veoma veliki. Na grejnim telima nema regulacijskih elemenata temperature, pa je kao mera prodloena ugradnja termostatskih ventila u prostorijama veim od 6 m2 i elemenata za odranje diferencijalnog pritiska na usponskim vodovima konstantnim. Period povraaja sredstava za sanaciju ravnog krova i tavanskog prostora je neodriv sa energetsko-finansijskog aspekta, meutim, sanaciju hidroizolacionog sloja krovnog pokrivaa je neophodno izvesti zbog oteenja koja ugroavaju uslove stanovanja. U tim okolnostima je i ekonomski opravdano izvesti istovremeno hidro i termo izolaciju navedenih povrina.

PREDLOG BUDUIH AKTIVNOSTI Preliminarni energetski pregled je pokazao postojanje znatnog potencijala uteda potronje toplotne energije za grejanje stambenog objekta a s obzirom na prikazane rezultate analize i injenicu da nije zahtevan pregled tehnikih sistema (instalacije grejanja i elektrine instalacije) predlae se detaljni energetski pregled.

6.

STAMBENA ZGRADA U ULICI URE JAKIA BR 17 i 19 a. LOKACIJA

Stambena zgrada u ulici ure Jakia broj 17 i 19, pripada grupi zgrada graenih posle 2000. godine. Zgrada je izgraena 2004. (broj 17) i 2007. godine (broj 19), kao dvojna zgrada sa zajednikim zidom i dva nezavisna ulaza. Teritorijalno se nalazi u centralnom gradskom naselju u MZ ika Popovi. Instalacija centralnog grejanja raena je istovremeno sa izgradnjom zgrade, sa toplotnom podstanicom smetenom u podrumskom delu zgrade. Svi stanovi u zgradi povezani su na sistem daljinskog grejanja. U svim stanovima su ugraena lankasta aluminijumska grejna tela. Usponski vodovi snabdevaju toplom vodom distributivne ormane u kojima je mogue odvojiti grejne krugove za svaki stan pojedinano.

Autobuska stanicaJKP "TOPLANA ABAC"

ure Jakia 16

Slika 35 Mikrolokacija zgrade u ulici ure Jakia broj 17 i 19


Slika 36 Juna i istona fasade zgrade



STAMBENI OBJEKAT

Objekat je lociran u MZ "ike Popovi". U zgradi postoje dva ulaza i stepenite koji su postavljeni, u pravcu sever a drugo u pravcu istok. Poloaj objekta poluotvoren, najblii objekat naslonjen na zapadnu fasadu, a ostali udaljeni oko 20 m. Objekat se greje daljinskom sistemom grejanja, povezan je na toplanu TO "Trkalite". Toplotna podstanica smetena u podrumskom prostoru. Osnovni podaci Godina izgradnje: Adresa: Obim osnove (m): Visina objekta (m): Ukupna podna povrina (m2): Grejana povrina (m2): Povrina krovne ploe (m2): Staklene povrine (m2): Ostale povrine (m2): Broj stambenih jedinica: Broj poslovnih jedinica: Omota Krov 2004 i 2007 ure Jakia 114.00 Spratnost: 14,7 ; 16,9 2,618.70 1,187.40 131.00 220.13 12.84 33 0 Broj: 17 i 19 6 406.00 6,553.54 3,087.24 1,070.72 837.75 33.00

Povrina osnove (m2): Ukupna zapremina (m3): Grejana zapremina (m3): Ukupna povrina zidova (m2): Neto povrina zidova (m2): Dubina ukupanog dela (m): Ukupan broj jedinica:

Krovni pokriva kos. Postoji tavanski prostor povrine 131 m2. Konstrukcija krovnog pokrivaa kreni malter 2 cm, monta TM-3 16 cm, prirodni beton 4 cm, mineralna vuna 2 cm, crep 1,5 cm. Konstrukcija tavanice kreni malter 2 cm, monta TM-3 16 cm, prirodni beton 4 cm, stiropor 1 cm, cementni estrih 3 cm. Povrina m2 131.00 U - koeficijent W/m2 K 1.40 Spoljni zid objekta debljine 34 cm a sastoji se od sledeih slojeva: malter 2 cm, blok opeka 25 cm, stiropor 5 cm, cementni malter 2 cm. Povrina SZ 1 m2 1,170.03 U - koeficijent W/m2 K 0.80 Prozori su postavljeni u vreme izgradnje zgrade. Ramovi su viekomorni uradjeni od PVC sa termo staklom. Povrina (prozori): m2 211.75 U - koeficijent W/m2 K 1.80 Spoljna vrata: 8.38 m2 U - koeficijent W/m2 K 1.80 Ostalo: m2 12.84 U - koeficijent W/m2 K 2.00 Prostor je negrejan. Jedna prostorija je pregraenja, koristi je JKP "Toplana" abac za smetaj toplotne podstanice.

Zidovi

Prozori

Podrum

Sistem grejanja Grejanje Zgrada se greje sistemom daljinskog grejanja. Instalirana snaga toplotne podstanice iznosi 280 kW. Primenjen je indirektni sistem, regulacija na sekundarnoj strani TPS kvalitativna, na primarnoj strani ogranien maksimalni protok, temperaturni reim polaznog i povratnog voda u funkciji spoljne temperature. Projektovani temperaturni reim na sekundarnoj strani 90/70 C. Ventilacija Grejna tela Sanitarna voda Ne postoji ugraen sistem prinudne ventilacije. Instalacija grejanja nije bila predmet pregleda. Ne postoji centralizovan sistem za pripremu tople sanitarne vode.

PREDLOG KORISNIKA U VEZI REKONSTRUKCIJE OBJEKTA Zgrada je novoizgraena, nije bilo posebnih komentara korisnika.

TEORETSKA POTRONJA ENERGIJE ZA GREJANJE ZGRADE Tau koeficijent Tau koeficijent 0.33 0.17 1.00 1.00 1.00 1.00 Nakon primene mera EEf. 90,866.75 74% -18 3,087.24 0.63 220.09 W/K m 1.40 0.87 0.41 1.80 1.80 2.00 U - koeficijent2

Povrina m 131.00 406.00 1,170.03 220.13 8.38 12.84 0.54 0.32 1.00 1.00 1.00 1.00 1,585.38 32,559.83 26% 20 1,187.40 1,948.38 0.12 0.54 1/h m m C kWh/god Godinji transmisioni gubici: Uee transmisionih gubitaka: Spoljna projektna temperatura: Grejana zapremina: Faktor oblika zgrade: Transmisioni i infiltracioni toplotni gubici putem prozora: Ukupno potrebna energija grejanja: 99.15 113.21 936.02 396.23 15.08 25.68 1,948.382

U - koeficijent W/K m 1.40 0.87 0.80 1.80 1.80 2.00 W/K

Gubici

Gubici W/K 60.45 61.52 479.43 396.23 15.08 25.68 1,038.40 kWh/god

Tavan Podrumski deo Spoljni zid 1 Prozori Spoljna vrata Ostalo

Ukupno:


C m3

Grejana (korisna) povrina: Povrina omotaa zgrade: Uee prozora u ukupnoj povrini fasade: Broj izmena vazduha:

kWh/god m

Specifina potronja energije grejanja: Preporuena specifina potronja: Koeficijent transmisijskog toplotnog gubitka: 103.95 73.48 1,585.38 W/K kWh/god m kWh/god m

123,426.58 2,153.46 Ukupno koeficijent (transmisionih i ventilacionih) gubitaka: 1.81 568.08


Stvarni specifini transmisioni gubici: 0.81 W/K m2 Koeficijent ventilacionih gubitaka Specifini transmisioni gubici, preporuka: 0.54 W/K m2 Stepen korisnosti sistema grejanja: 100% Efikasnost izvora (efikasnost izvora, distribucione mree, lokalnog sistema grejanja) Efikasnost sistema upravljanja kWh/god Gubici u distribucionoj mrei Potronja primarne energije 176,323.69 Za toplanu 0.70 148.50 kWh/god m Total Potronja finalne energije po stepen danu: 48.07 kWh/SDG Odnosno 0.04

1.00 1.00 1.00 1.00 kWh/SDG m


stepeni C




Slika 38 Termografski prikaz istone i severne fasade Zgrada u ulici ure Jakia broj 17 i 19 uzeta ja kao etalon korektno izolovane zgrade. Termografskim pregledom nije utvreno postojanje toplotnih mostova uslovljenih promenom materijala u graevinskoj konstrukciji to ukazuje na ravnomerno postavljen sloj termoizolacionog materijala.

Slika 39 Termografski prikaz istone fasade

Slika 40 Termografski prikaz zapadne fasade Termografski pregled zapadne i severne fasade takoe pokazuje ravnomernost toplotnog fluksa po povrini fasade bez pojave toplotnih mostova. Koeficijent provoenja toplote spoljnjeg zida U = 0,8 W/m2 K obezbeuje minimalnu toplotnu zatitu prema vaeim tehnikim normativima.

Slika 41 Termografski prikaz severne fasade Ugraeni prozori sa viekomornim ramom od PVC-a pokazuju dobre karakteristike toplotne zatite objekta (mesta pojaanog toplotnog fluksa su otvoreni prozori).

Slika 42 Termografski prikaz severne fasade, prizemlje i podrum Spoljni zidovi podrumskog negrejanog prostora imaju loije karakteristike toplotne zatite, ne postoji ugraeni termoizolacioni materijal u konstrukciji zida. Posledica je intenzivnije odavanje toplote to ukazuje na mesto mogue utede.

Slika 43 Termografski prikaz istone fasade, prizemlje i podrum

f.

KOMENTAR




PARAMETRI ZA OCENU POTRONJE ENERGIJE U Tabeli 19 i Tabeli 20 izvreno je poreenje parametara potronje energije i karakteristika graevinske konstrukcije zgrade, u stanju kakvom se zgrada sada nalazi sa preporuenim vrednostima. Tabela 19 Parametri za ocenu potronje energije za grejanje stambene zgrade Faktor oblika 0.63 Postojee Preporueno Nakon rekonstrukcije Potronja energije kWh/a m2 103,95 73.48 Specifini transmisioni gubici W/K m2 0.81 0.54 Faktor infiltracije prozora m3/m2 h 6 6 -

Tabela 20 Koeficijenti prolaza toplote Rekonstrukcija Pre Posle Spoljni zid W/K m2 0,80 0.41 Prozor W/K m2 1.80 1.80 Spoljna vrata W/K m2 1.80 1.80 Krovni pokriva W/K m2 0.76 0.46

KOMENTAR POTENCIJALA UTEDA I PREDLOENIH MERA Analiza dobijenih podataka pokazuje da je toplotna izolacija izvedena korektno i ispunjava zahteve minimalne toplotne zatite ali da postoji potencijal utede oko 25%. Ugradnja regulacijskih elemenata temperature je ekonomski odriva mera koja bi smanjila potronju energije za 12% do 15% na godinjem nivou uz period povraaja uloenih sredstava za 3,8 godina. Sa energetskog aspekta, kao mere energetske efikasnosti dole bi u obzir, dodatna toplotna izolacija krovnog pokrivaa i spoljnjeg zida nadzemnog dela podrumskog prostora. Meutim ekonomski ove mere nisu odrive zbog veoma visokog perioda povraaja uloenih sredstava a pri tome se radi o novoizgraenom objektu. Predlog je da, kada se steknu uslovi za rekonstrukciju fasade zgrade, u sklopu celog posla budu izvedene i ove dve predloene mere. Pod pretpostavkom da je, u toku perioda gradnje, umesto termo izolacionog sloja od 5 cm na fasadi objekta ugraen termoizolacioni sloj od 10 cm i slino uraeno prilikom izrade krovnog pokrivaa, trokovi izgradnje objekta bi se uveali za oko 3,50 EUR/m2 stambene povrine a kroz uteenu energiju sredstva bi se vratila za 2,5 godine. PREDLOG BUDUIH AKTIVNOSTI Preliminarni energetski pregled je pokazao postojanje znatnog potencijala uteda potronje toplotne energije za grejanje stambenog objekta. Detaljni energetski pregled bi bio potreban zbog injenice da nisu pregledani tehniki sistemi (grejanje, sanitarna voda, elektro instalacije) i da se merama energetske efikasnosti mogu postii utede u potronji energije sa veoma kratkim rokom povraaja uloenih sredstava.

7. ZBIRNI PREGLED REZULTATA ANALIZE I PREDLOENIH MERA ENERGETSKE EFIKASNOSTI Sumarni rezultati dobijeni na osnovu prikupljenih podataka i prorauna dati su obliku dijagrama i tabela. Tabela 21 Osnovni podaci o objektima Adresa Prote Mateje 16 Kralja Dragutina 7,9 i 11 Dr Andre Jovanovia 2 Janka Veselinovia 75 i 77 ure Jakia 17 i 19 Oznaka A B C D E Korisna povrina m2 778,00 3.072,50 2.976,50 4.355,50 1.187,40 Faktor oblika 0.71 0.56 0.52 0.43 0.63 Godina izgradnje 1964 1975 1971 1982 2004/7

Specifina potronja energije 180 160 140 120 kWh/K m2 100 80 60 40 20 0 Teoretska Teoretska korigovana Izmerena A B C D E

Slika 44 Uporedni pregled specifine potronje toplotne energije (kWh/m2 K) Napomena: Teoretske korigovane i izmerene vrednosti odnose se na grejnu sezonu 2008/9. a teoretska (nekorigovana) vrednost na desetogodinji prosek 2000/9. godine

160,000 140,000 120,000 100,000 EUR 80,000 60,000 40,000 20,000 0 Sve navedene mere Preporuene mere A B C D

Slika 45 Pregled potrebnih sredstava za primenu mera Energetske Efikasnosti Preporuene mere su izolacija omotaa (kako je navedeno u tabelama za svaki objekat ponaosob) i ugradnja termostatskih radijatorskih ventila.

250,000 200,000 kWh/a 150,000 100,000 50,000 0 Sve navedene mere Preporuene mere A B C D

Slika 46 Utede energije koje bi se postigle primenom mera Energetske Efikasnosti

14.0 12.0 10.0 godina 8.0 6.0 4.0 2.0 0.0 Sve navedene mere Preporuene mere A B C D

Slika 47 Period povraaja uloenih sredstava u realizaciju mera Energetske Efikasnosti

90,000 80,000 70,000 kg CO2 / a 60,000 50,000 40,000 30,000 20,000 10,000 0 Sve navedene mere Preporuene mere A B C D

Slika 48 Utede emisije (kg CO2 / a) postignute primenom mera Energetske Efikasnosti

Tabela 22 - Sumarni prikaz podataka Potronja energije za grejanje stambene zgrade Teoretska kWh/a 125,126.96 465,766.10 386,083.89 447,786.60 123,426.58 160.83 151.59 129.71 102.81 103.95 100,768.16 453,269.01 375,710.01 435,754.95 120,110.21 129.52 147.52 126.22 100.05 101.15 kWh/a m2 kWh/a kWh/a m2 Teoretska korigovana Merena kWh/a 48,130.00 461,950.00 382,200.00 427,320.00 138,880.00 kWh/a m2 135.50 150.35 128.40 98.11 116.96 Godina izgradnje 1964 1975 1971 1982 2004 12,369.90 Efekti primene mera Energetske Efikasnosti Pun paket mera Preporuen paket mera Potencijal Investiciona Uteda utede vrednost energije % 54.8 47.5 51.1 46.0 432,996 684,668 38,979 60,543 128,583 221,026 111,774 197,254 153,660 205,845 EUR kWh/a godina 10.3 10.6 10.3 13.6 11.5 Period povraaja sredstava Uteda emisije CO2 kg CO2/a 25,595 82,533 73,656 76,864 258,648 Investiciona vrednost EUR 21,148 61,773 58,025 77,346 218,292 Uteda energije kWh/a 53,903 138,956 139,476 110,130 442,465 Period povraaja sredstava godina 7.1 8.1 7.6 12.8 8.86 Uteda emisije CO2 kg CO2/a 20,128 51,888 52,081 41,123 165,220 778.00 3,072.50 2,976.50 4,355.50 1,187.40 0.71 0.56 0.52 0.43 0.63 Korisna povrina Faktor oblika

Adresa

Prote Matije 16 Kralja Dragutina 7,9 i 11 Dr Andre Jovanovia 2 Janka Veselinovia 75 i 77 ure Jakia 17 i 19

UKUPNO:

Adresa

Prote Matije 16 Kralja Dragutina 7,9 i 11 Dr Andre Jovanovia 2 Janka Veselinovia 75 i 77

UKUPNO:

NAPOMENA: Na objektima u ul. Kralja Dragutina 7,9 i 11, Dr Andre Jovanovia 2 i Janka Veselinovia 75 i 77 bez obzira na odluku o primeni mera energetske efikasnosti, moraju neodlono da se saniraju oteenja na ravnim krovovima, to nije uzeto u obzir pri proraunu ekonomskih efekata. U tom sluaju zbog podele trokova na havarijsku sanaciju ravnog krova i sanaciju u cilju sprovoenja mera Energetske efikasnosti, period povraaja uloenih sredstava u mere EEf bio bi krai.

8.

ZAKLJUAK

Ovim projektom je predvien preliminarni pregled pet stambenih zgrada u urbanim zonama na teritoriji grada. Kriterijum za izbor su bila godita izgradnje, nain izvoenja krova objekta, grejanje objekta gradskim toplifikacionim sistemom i razliit kvalitet izvedene toplotne zatite objekata. Periodi gradnje su izabrani prema karakteristikama tehnologije gradnje i primeni graevinskih materijala. Po goditima izgradnje izvrena je klasifikacija na etiri perioda i to: - do 1970. godine, - 1971 1980. godine, - 1981 2000. godine, - Posle 2000. godine. Dva od pet analiziranih objekata imaju kose krovove a preostala tri ravne krovove pa je mogue sagledati i probleme koje nosi ovakav pristup gradnji uzimajui u obzir i amortizaciju objekata i oteenja usled atmosferskih uticaja, odnosno nain odravanja. Svi objekti su prikljueni na toplifikacioni sistem i imaju ugraena merila toplotne energije u podstanicama. S obzirom na havarijske prekide tokom grejne sezone trebalo bi uzeti u obzir da je iznos neisporuene (nemerene) energije oko 1%. Pored toga teorijski izraunata energija je korigovana (kao to je navedeno u tablicama) da bi se kompenzovao uticaj klimatskih faktora. Primena termoizolacionih materijala u razliitim periodima gradnje ogleda se kroz specifinu potronju toplotne energije. Oekivan rezultat je bio najmanja specifina potronja u periodu posle 2000. godine zbog primene tehnoloki naprednijih tehnika gradnje i kvalitetnijih materijala. Meutim, tehnika regulativa nije menjana vie decenija to se odrazilo na injenicu da je ova analiza pokazala znatno skromnije rezultate od oekivanih i da i kod novoizgraenih objekata postoje znaajni potencijali uteda u potronji energije. Ovo se pokazalo na zgradi u ulici ure Jakia broj 17 i 19, koja je uzeta kao referentni objekat na kome su primenjeni savremeni graevinski materijali i uraena termoizolacija spoljnjeg omotaa sa idejom da se ispune minimalni zahtevi termike zatite ali ne i ciljevi u pogledu energetske efikasnosti, pa iz tog razloga i na ovoj zgradi postoji relativno veliki potencijal utede. Ekonomski nije opravdano vriti rekonstrukcije tek izgraenih objekata i jedini nain je primena termoizolacionih materijala u toku gradnje na nain da se izvri bolja toplotna zatita objekata. Kljuni problemi koji su identifikovani ovim pregledom su: - Oteenja hidroizolacionog sloja na ravnim krovovima usled ega dolazi do koncentarcije atmosferske vode i penetracije vlage u graevinsku konstrukciju to ubrzava dalja oteenja, smanjuje toplotnu zatitu omotaa zgrade i ugroava kvalitet stambenog prostora, - Nepostojanje termoizolacionog sloja u konstrukciji spoljnih zidova i krovnih pokrivaa, karakteristino za period gradnje pre 1981. godine, a posledica su visoke vrednosti U koeficijenta, - Izraeni toplotni mostovi u graevinskoj konstrukciji objekata, - Veliki transmisioni i ventilacioni gubici toplote putem prozora usled loijeg kvaliteta (vezano za period izgradnje) i deformacije prozorskog rama to za posledicu ima nezaptivenost, - Nepostojanje elemenata za regulaciju temperature na grejnim telima to dovodi do pregrevanja stambenog prostora.

Usled navedenih problema potronja energije je znatno vea od preporuene (kriterijum je faktor oblika zgrade). Sa aspekta ekonomske, energetske i ekoloke odrivosti predloena je kombinacija sledeih mera: - Ugradnja termoizolacionog sloja odgovarjuih karakteristika (koeficijenta provoenja toplote i debljine) u konstrukciju spoljnih zidova i krovnih pokrivaa, - Ugradnja termostatskih radijatorskih ventila i ventila za odranje diferencijalnog pritiska u usponskim vodovima. Period povraaja uloenih sredstava je u proseku oko 8 godina (zavisno od investicionih trokova u momentu rekonstrukcije, cene materijala, radne snage i drugih trinih elemenata). Posebno treba uzeti u obzir oteenja ravnih krovova koja se moraju sanirati ak i da se ne sprovode mere energetske efikasnosti. Sanacija ravnih krovova je neophodna i kao mera tehnike zatite od ruiniranja omotaa zgrade i kvaliteta stambenog prostora i kao mera energetske efikasnosti u cilju uteda energije. Potencijali uteda primenom mera energetske efikasnosti su u proseku od 30% (za preporuene mere) do 50% (za sve navedene mere). U navedenom rasponu bi se smanjila potronja fosilnih goriva i emisija CO2 . Projektom nije bio predvien pregled tehnikih instalacija, gde se takoe oekuje potencijal uteda koji bi mogao da se realizuje uz primenu manjih investicionih ulaganja u apsolutnom iznosu. Dugogodinje korienje objekata podrazumeva i oteenja nastala usled klimatskih uticaja koja nisu u potpunosti sagledana ovim projektom pa je neophodno izvriti detaljan energetski pregled svake pojedinane zgrade a posebno objekata povrine vee od 1.000 m2, to e biti obaveza implementacijom odgovarajuih direktiva EU u pravnu i tehniku regulativu drave Srbije. U apcu, 29.3.20101. godine

PRELIMINARNI ENERGETSKI PREGLED

Documents

Transcript of PRELIMINARNI ENERGETSKI PREGLED