PREDGOVOR IX. NAKLADI

III

PREDGOVOR IX. NAKLADI

Više je razloga zašto smo pripremili ovo izmijenjeno i dopunjeno izdanje. Kao prvo, s novom Vladom došle su značajne promjene u poreznom sustavu što je u mno-gim dijelovima knjige zahtijevalo intervencije u obračunu PDV-a prema novim stopa-ma, ali i drugih poreza i doprinosa koji se pojavljuju u obračunu troškova ili isplata. U nekim dijelovima priručnika dodani su novi tekstovi kako bi se popunile praznine koje do sada nisu bile obrađene.

Temeljna pretpostavka kvalitetnog financijskog izvješćivanja jest ispravnost pro-knjiženih poslovnih događaja na odgovarajuće račune iz kontnog plana. Ovaj pri-ručnik daje praktične naputke za knjiženje poslovnih događaja slijedom RRiF-ovog Računskog plana (XV. naklada). Ovaj priručnik je u Hrvatskoj najviše korišten jer sadrži kombinaciju primijenjenih znanja iz područja računovodstva, poreza, radnog i trgovačkog prava te dr. stručnih područja s kojima se računovođa susreće. Zato je dobio obilježje “Knjiga I.” dok će Knjiga II. sadržavati nastavak računovodstvenih naputaka o sastavljanju financijskih i poreznih izvještaja s njihovom analizom, kon-solidacijama i dr.

Želim napomenuti kako je ova knjiga pisana s ciljem prikazivanja funkcije pojedi-nog sintetičkog ili analitičkog računa i vezu s ostalim računima kod bilježenja pojedine poslovne promjene. U opisu pojedinih funkcija računa i njihova obuhvata (sadržaja) uzeta su u obzir pravila koja proizlaze iz Hrvatskih standarda financijskog izvješćivanja čija primjena se odnosi na male i srednje poduzetnike i Međunarodnih standarda finan-cijskog izvješćivanja. U najvećem dijelu izložene građe mnoga određenja i objašnjenja su identična, no postoje i male razlike (kao npr. u vezi s primjenom MRS-a 23), na što se u tekstovima upozorava.

Knjiga je namijenjena računovođama u trgovačkim društvima, profitnim usta-novama i zadrugama koje vode dvostavno knjigovodstvo, a jednako tako i obrtnici-ma “dobitašima” koji svoje poslovanje zbog utvrđivanja svojih poreznih obveza vode primjenom računovodstvenog sustava kao i trgovačka društva. S obzirom na to da se ova knjiga koristi i u obrazovnim ustanovama, visokim školama i fakultetima, svima koji “ulaze” u ovo strukovno područje želim lako razumijevanje i brzo učenje. Tijelima poreznog i financijskog nadzora, revizorima i dr. može poslužiti za ocjenu konkretnih knjiženja. Usvojena znanja iz pojedinih dijelova “aktive i pasive” potrebno je povezati u cjeloviti sustav bilanciranja što je pretpostavka razumijevanja poslovnih procesa i njihovog evidentiranja, što je pak nadalje bitna pretpostavka za pouzdano sastavljanje financijskih izvještaja, kao finalnog proizvoda računovodstva.

Kao urednik izražavam zadovoljstvo i zahvalnost svim autorima ove knjige (pri-ručnika i udžbenika) koji su prihvatili ovakav koncept objašnjavanja i pisanja složene stručne materije u kojemu su objasnili i knjigovodstveno obradili poslovanje poduzet-

Racunovodstvo poduzetnika - 9 naklada 2012.indb 3 30.5.2012. 8:20:51

IV

nika. Zahvalan sam i grafičkoj pripremi koja je morala sve zahtjeve autora i urednika prenijeti u grafičke oblike koji izražavaju cjelovitost sadržaja ove knjige.

Nadam se da će svim čitateljima i korisnicima ovaj priručnik biti od pomoći u ra-du i razumijevanju poslovnih događaja prilikom njihovog knjiženja. Dosadašnjih osam izdanja ove knjige potvrđuje da je ona u nas postala standardna i nezamjenjiva litera-tura računovođa i svih onih koji žele to postati. Svaka primjedba ili uočena greška biti će dobro primljena, te je možete poslati na [email protected]. Na tome Vam se unaprijed od srca zahvaljujem.

U Zagrebu, 1. lipnja 2012.

Redaktor: dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.


mailto:mailto:rrif%40rrif.hr?subject=

V

PREGLED SADRŽAJA

I. USTROJSTVO POSLOVNIH KNJIGA I FINANCIJSKOG IZVJEŠTAVANJA

II. KNJIŽENJE POSLOVNIH DOGAĐANJA REDOSLIJEDOM RRiF-ovog RAČUNSKOG PLANA ZA PODUZETNIKE

1. POTRAŽIVANJA ZA UPISAN A NEUPLAĆEN KAPITAL (00) ............................ 852. NEMATERIJALNA DUGOTRAJNA IMOVINA (01) ................................................ 893. MATERIJALNA IMOVINA − NEKRETNINE (02) .................................................... 1114. MATERIJALNA IMOVINA – POSTROJENJA, OPREMA, ALATI,

INVENTAR I TRANSPORTNA SREDSTVA (03) ...................................................... 1555. BIOLOŠKA IMOVINA (04) ............................................................................................. 1966. ULAGANJA U NEKRETNINE (05) ............................................................................... 2097. DUGOTRAJNA FINANCIJSKA IMOVINA (06) ........................................................ 2238. POTRAŽIVANJA − DUGOTRAJNA (07) .................................................................... 2529. ODGOĐENA POREZNA IMOVINA (08) .................................................................... 25910. NOVAC U BANKAMA I BLAGAJNAMA (10) ............................................................ 26711. KRATKOTRAJNA FINANCIJSKA IMOVINA (11) ................................................... 31212. POTRAŽIVANJA – KRATKOROČNA (12) ................................................................. 34113. POTRAŽIVANJA OD ZAPOSLENIH I OSTALA POTRAŽIVANJA (13) ............ 38414. POTRAŽIVANJA OD DRŽAVE ZA POREZE, PRIREZ, CARINU,

PRISTOJBE I DOPRINOSE (140) .................................................................................. 39715. OSTALA POTRAŽIVANJA OD DRŽAVNIH INSTITUCIJA (15) ......................... 44116. PLAĆENI TROŠKOVI BUDUĆEG RAZDOBLJA I OBRAČUNANI

PRIHODI (19) ..................................................................................................................... 45517. KRATKOROČNE OBVEZE PREMA POVEZANIM PODUZETNICIMA I

S OSNOVE UDJELA U REZULTATU (20) ................................................................... 46318. KRATKOROČNE FINANCIJSKE OBVEZE (21) ........................................................ 46919. KRATKOROČNE OBVEZE PREMA DOBAVLJAČIMA ZA PRIMLJENE

PREDUJMOVE, DEPOZITE I JAMSTVA (22) ........................................................... 47920. OBVEZE PREMA ZAPOSLENICIMA I OSTALE OBVEZE (23) ............................ 48521. KRATKOROČNE OBVEZE ZA POREZE, DOPRINOSE I DRUGE

PRISTOJBE (24) ................................................................................................................. 49822. DUGOROČNE OBVEZE (25) ......................................................................................... 55623. ODGOĐENI POREZI (26) .............................................................................................. 56524. DUGOROČNA REZERVIRANJA ZA RIZIKE I TROŠKOVE (28) ........................ 56825. ODGOĐENO PLAĆANJE TROŠKOVA I PRIHOD BUDUĆEG

RAZDOBLJA (29) .............................................................................................................. 57126. OBRAČUN TROŠKOVA NABAVE ZALIHA (30) ...................................................... 58527. SIROVINE I MATERIJAL NA ZALIHI (31) ................................................................ 60028. ZALIHE REZERVNIH DIJELOVA (32) ........................................................................ 613


VI

29. ZALIHE SITNOG INVENTARA (35 i 36) I PREDUJMOVI DOBAVLJAČIMA ZALIHA (37) ..................................................................................................................... 613

30. METODE OBRAČUNA UTROŠKA ZALIHA SIROVINA I MATERIJALA, REZERVNIH DIJELOVA I SITNOG INVENTARA ................................................ 630

31. TROŠKOVI SIROVINA I MATERIJALA (40) .......................................................... 64132. OSTALI VANJSKI TROŠKOVI − TROŠKOVI USLUGA (41) ............................... 66833. TROŠKOVI OSOBLJA (42) ........................................................................................... 70834. TROŠKOVI AMORTIZACIJE (43) .............................................................................. 73035. TROŠKOVI VRIJEDNOSNOG USKLAĐENJA DUGOTRAJNE I

KRATKOTRAJNE IMOVINE (44) ............................................................................... 75536. REZERVIRANJA (45) ..................................................................................................... 76737. OSTALI TROŠKOVI POSLOVANJA (46) .................................................................. 77738. FINANCIJSKI RASHODI (47) ...................................................................................... 81839. OSTALI POSLOVNI RASHODI (48) .......................................................................... 84140. RASPORED TROŠKOVA (49) ...................................................................................... 86141. ULOGA SLOBODNOG RAZREDA 5 U VOĐENJU GLAVNE KNJIGE ............. 86542. PROIZVODNJA − TROŠKOVI KONVERZIJE (60) ................................................ 87043. NEDOVRŠENI PROIZVODI I POLUPROIZVODI (61) ........................................ 92544. ZALIHE GOTOVIH PROIZVODA (63) ..................................................................... 92745. GOTOVI PROIZVODI U VLASTITIM PRODAVAONICAMA (64) ................... 93046. OBRAČUN TROŠKOVA NABAVE ROBE − TROŠKOVI KUPNJE (65) ............ 93847. ROBA (66) .......................................................................................................................... 93948. PREDUJMOVI ZA NABAVU ROBE (67) ................................................................... 99849. PROMET NEKRETNINA I UMJETNINA (68) ......................................................... 99950. DUGOTRAJNA IMOVINA NAMIJENJENA PRODAJI – PREKINUTO

POSLOVANJE (69) .......................................................................................................... 100751. TROŠKOVI PRODANIH PROIZVODA I USLUGA (70) ....................................... 101152. TROŠKOVI NABAVNE VRIJEDNOSTI PRODANE ROBE (71)

(i nekretnina, umjetnina i imovine za prodaju) ....................................................... 101353. TROŠKOVI ADMINISTRACIJE I OSTALI TROŠKOVI (72) ............................... 101454. IZVANREDNI – OSTALI RASHODI (73) .................................................................. 101555. PRIHODI ........................................................................................................................... 101756. PRIHODI OD PRODAJE TRGOVAČKE ROBE (76) .............................................. 102857. FINANCIJSKI PRIHODI (77) ....................................................................................... 103858. OSTALI POSLOVNI I IZVANREDNI PRIHODI (78) ............................................ 104159. BRUTO-DOBITAK ILI GUBITAK − RAZLIKA PRIHODA I RASHODA (79) 105760. FINANCIJSKI REZULTAT POSLOVANJA (RAZRED 8) ....................................... 105961. KAPITAL, PRIČUVE, DOBITAK ILI GUBITAK (RAZRED 9) ............................ 106562. KAPITALNE PRIČUVE (91) ......................................................................................... 107463. PRIČUVE IZ DOBITKA (92) ........................................................................................ 107864. REVALORIZACIJSKE PRIČUVE (93) ........................................................................ 108465. ZADRŽANI DOBITAK ILI PRENESENI GUBITAK (94) ..................................... 108966. DOBITAK ILI GUBITAK TEKUĆE FINANCIJSKE GODINE (95) ..................... 109167. MANJINSKI INTERES (96) ........................................................................................... 109868. IZVANBILANČNI ZAPISI (99) .................................................................................... 1099

III. BILANCIRANJE – BILANČNE PROMJENEA. POUČAK O RAZUMIJEVANJU BILANCE I POSLOVNIH PROMJENA ......... 1113B. BILANČNE PROMJENE UVJETOVANE RASHODIMA I PRIHODIMA ......... 1125

KAZALO POJMOVA .......................................................................................................................... 1137


VII

SADRŽAJ

I. USTROJSTVO POSLOVNIH KNJIGA I FINANCIJSKOG IZVJEŠTAVANJA (Prof. dr. sc. Mladen HABEK)

1. OVISNOST USTROJA RAČUNOVODSTVA O ZAKONSKIM I STRUKOVNIM NORMAMA ........................................................................................................................... 3

2. ODREDBE ZAKONA O RAČUNOVODSTVU ............................................................. 32.1. OBVEZNICI PRIMJENE ZAKONA O RAČUNOVODSTVU ...................................... 42.2. KNJIGOVODSTVENI DOGAĐAJI I ISPRAVE .............................................................. 52.3. POSLOVNE KNJIGE ............................................................................................................ 232.4. RAČUNSKI PLAN I NJEGOVO OBLIKOVANJE ........................................................... 362.5. POPIS – INVENTURA ........................................................................................................ 422.6. FINANCIJSKI IZVJEŠTAJI i GODIŠNJE IZVJEŠĆE ...................................................... 442.7. NADZOR RAČUNOVODSTVENIH POSLOVA ............................................................. 553. MEĐUNARODNI RAČUNOVODSTVENI STANDARDI I STANDARDI

FINANCIJSKOG IZVJEŠTAVANJA ................................................................................. 553.1. RAČUNOVODSTVENI STANDARDI .............................................................................. 553.2. TEMELJNE RAČUNOVODSTVENE PRETPOSTAVKE, NAČELA I OBILJEŽJA

FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA ............................................................................................. 564. RAČUNOVODSTVENE POLITIKE ................................................................................ 584.1. POIMANJE RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA I RAČUNOVODSTVENIH

PROCJENA ............................................................................................................................. 584.2. POLAZIŠTE U PRISTUPU DONOŠENJA RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA ... 594.3. ZAHTJEVI I KRITERIJI ZA ODABIR RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA .......... 604.4. DONOŠENJE ODLUKE O PRIMJENI RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA ......... 614.5. PROMJENE RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA I RAČUNOVODSTVENIH

PROCJENA ............................................................................................................................. 624.6. PRIMJER RAČUNOVODSTVENIH POLITIKA

(Mr. sc. Šime GUZIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ......................................................................... 635. RAČUNOVODSTVO DRUŠTVA U STEČAJU I LIKVIDACIJI

(Prof. dr. sc. Mladen HABEK) .............................................................................................. 695.1. PRISTUP PROBLEMU ......................................................................................................... 695.2. ODREDBE STEČAJNOG ZAKONA O RAČUNOVODSTVU DRUŠTVA ................ 705.3. OBVEZE I ODGOVORNOST UPRAVE I ZAPOSLENIKA U DAVANJU

PODATAKA O DRUŠTVU ................................................................................................. 725.4. POPIS – INVENTURA PO OTVARANJU STEČAJA .................................................... 735.5. SASTAVLJANJE FINANCIJSKIH IZVJEŠTAJA ZA RAZDOBLJE OD 1. SIJEČNJA

DO DANA OTVARANJA STEČAJA ................................................................................. 745.6. SASTAVLJANJE POČETNE BILANCE DRUŠTVA U STEČAJU I OTVARANJE

POSLOVNIH KNJIGA ......................................................................................................... 75


VIII

5.7. PISANA IZVJEŠĆA STEČAJNOG UPRAVITELJA ...................................................... 755.8. RAČUNOVODSTVO DRUŠTVA U SLUČAJU NASTAVKA POSLOVANJA

TEMELJEM STEČAJNOG PLANA ................................................................................. 755.9. ZAKLJUČNI FINANCIJSKI IZVJEŠTAJI DRUŠTVA U STEČAJU ........................... 775.10. ZADAĆA RAČUNOVODSTVA DRUŠTVA U LIKVIDACIJI .................................... 786. PROFESIJA RAČUNOVOĐE .......................................................................................... 806.1. OPĆENITO O PROFESIJI RAČUNOVOĐA ................................................................. 806.2. ZAKON O RAČUNOVODSTVU I RAČUNOVODSTVENA PROFESIJA .............. 806.3. VODITELJ RAČUNOVODSTVA ..................................................................................... 81

II. KNJIŽENJE POSLOVNIH DOGAĐANJA REDOSLIJEDOM RRiF-ovog RAČUNSKOG PLANA ZA PODUZETNIKE

1. POTRAŽIVANJA ZA UPISAN A NEUPLAĆEN KAPITAL (00) (Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 85

2. NEMATERIJALNA DUGOTRAJNA IMOVINA (01) (Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev. i mr. sc. Katarina HORVAT JURJEC, dipl. oec. i ovl. rač.) ............................................... 89

2.1. IZDATCI ZA RAZVOJ (010) ............................................................................................ 902.2. KONCESIJE, PATENTI, LICENCIJE, ROBNE I USLUŽNE MARKE I OSTALA

PRAVA (011) ........................................................................................................................ 932.3. ULAGANJE U RAČUNALNI SOFTWARE I OSTALA PRAVA (012) ...................... 992.4. GOODWILL (013) – FINANCIJSKI REZULTAT POSLOVNOG SPAJANJA .......... 1042.5. OSTALA NEMATERIJALNA IMOVINA (014) ............................................................. 1082.6. REVALORIZACIJA NEMATERIJALNE IMOVINE ...................................................... 1082.7. PREDUJMOVI ZA NABAVU NEMATERIJALNE IMOVINE (015) ......................... 1092.8. NEMATERIJALNA IMOVINA U PRIPREMI (016) ..................................................... 1092.9. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE NEMATERIJALNE IMOVINE (018) ..................... 1102.10. AKUMULIRANA AMORTIZACIJA NEMATERIJALNE IMOVINE (019) ............. 1103. MATERIJALNA IMOVINA − NEKRETNINE (02) .................................................... 1113.1. ZEMLJIŠTA (020) ................................................................................................................ 1113.2. GRAĐEVINSKI OBJEKTI (023) ...................................................................................... 1183.3. STANOVI ZA VLASTITE ZAPOSLENIKE (024) ......................................................... 1473.4. PREDUJMOVI ZA NABAVU NEKRETNINA (026) .................................................... 1503.5. NEKRETNINE U PRIPREMI (027) ................................................................................. 1503.6. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE NEKRETNINA (028) ............................................... 1513.7. AKUMULIRANA AMORTIZACIJA GRAĐEVINE (029) ........................................... 1523.8. REVALORIZACIJA NEKRETNINE ................................................................................. 1534. MATERIJALNA IMOVINA – POSTROJENJA, OPREMA, ALATI,

INVENTAR I TRANSPORTNA SREDSTVA (03) ...................................................... 1554.1. NABAVA POSTROJENJA I OPREME IZ VLASTITIH IZVORA SREDSTAVA ...... 1574.2. IZRADA OPREME U VLASTITOJ IZVEDBI ............................................................... 1654.3. ZAMJENA STARE OPREME NOVOM .......................................................................... 1664.4. PRIBAVLJANJE OPREME FINANCIJSKIM LIZINGOM (leasing) ........................... 1734.5. UVOZ OPREME FINANCIJSKIM LIZINGOM ............................................................ 1754.6. REVALORIZACIJA – PONOVNA PROCJENA TROŠKA NABAVE

POSTROJENJA I OPREME ............................................................................................... 1764.7. UNOS OPREME U IMOVINU DRUŠTVA I TEMELJNI KAPITAL ......................... 1784.8. POVLAČENJA I OTUĐENJA POSTROJENJA I OPREME ........................................ 1794.9. PRETPOREZ KOJI SE NE MOŽE ODBITI (033) ......................................................... 1874.10. POLJOPRIVREDNA OPREMA (034) ............................................................................. 1884.11. OSTALA MATERIJALNA IMOVINA (035) ................................................................... 189


IX

4.12. PREDUJMOVI ZA MATERIJALNA SREDSTVA (036) ............................................... 1894.13. MATERIJALNA SREDSTVA U PRIPREMI (037) ......................................................... 1904.14. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE POSTROJENJA I OPREME (038) .......................... 1904.15. AKUMULIRANA AMORTIZACIJA POSTROJENJA I OPREME (039) .................. 1945. BIOLOŠKA IMOVINA (04)

(Prof. dr. sc. Josipa MRŠA) .................................................................................................. 1965.1. PRIZNAVANJE I UTVRĐIVANJE VRIJEDNOSTI BIOLOŠKE IMOVINE ............. 1975.2. BIOLOŠKA IMOVINA – BILJE – VIŠEGODIŠNJI NASADI (040) ........................... 1985.3. BIOLOŠKA IMOVINA – ŽIVOTINJE – OSNOVNO STADO (041)

(Prof. dr. sc. Petar PROKLIN) ............................................................................................ 2046. ULAGANJA U NEKRETNINE (05)

(Tamara CIRKVENI, mag. oec., univ. spec. oec. i ovl. rač.) ........................................... 2096.1. ULAGANJA U NEKRETNINE – ZEMLJIŠTA (050) .................................................... 2106.2. ULAGANJA U NEKRETNINE – GRAĐEVINE (051) ................................................. 2106.3. PREDUJMOVI ZA ULAGANJA U NEKRETNINE (056) ........................................... 2126.4. ULAGANJE U NEKRETNINE U PRIPREMI (057) ..................................................... 2136.5. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE ULAGANJA U NEKRETNINE (058) .................... 2146.6. AKUMULIRANA AMORTIZACIJA ULAGANJA U NEKRETNINE (059) ............. 2237. DUGOTRAJNA FINANCIJSKA IMOVINA (06)

(Prof. dr. sc. Ivica PERVAN i Jasna VUK, dipl. oec. i ovl. rač.) ..................................... 2237.1. UDJELI (DIONICE) KOD POVEZANIH PODUZETNIKA (060) ............................ 2257.2. DANI ZAJMOVI POVEZANIM PODUZETNICIMA (061) ...................................... 2347.3. SUDJELUJUĆI INTERESI (UDJELI) 062 ....................................................................... 2367.4. ZAJMOVI DANI PODUZETNICIMA U KOJIMA POSTOJE SUDJELUJUĆI

INTERESI (063) ................................................................................................................... 2407.5. ULAGANJA U VRIJEDNOSNE PAPIRE – DUGOTRAJNE (064) ............................ 2407.6. DANI ZAJMOVI, DEPOZITI I SLIČNO (065) ............................................................. 2447.7. ULAGANJA KOJA SE OBRAČUNAVAJU METODOM UDJELA (066) .................. 2477.8. OSTALA DUGOTRAJNA FINANCIJSKA IMOVINA (067) ....................................... 2487.9. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE FINANCIJSKE IMOVINE −

DUGOTRAJNE (068) ......................................................................................................... 2518. POTRAŽIVANJA − DUGOTRAJNA (07)

(Jasna VUK, dipl. oec. i ovl. rač.) ....................................................................................... 2528.1. POTRAŽIVANJA OD POVEZANIH PODUZETNIKA (DRUŠTAVA) (070) .......... 2528.2. POTRAŽIVANJA S OSNOVE PRODAJE NA KREDIT (071) .................................... 2538.3. POTRAŽIVANJA IZ FAKTORINGA (072) .................................................................... 2578.4. POTRAŽIVANJA ZA JAMČEVINE (073) ...................................................................... 2588.5. POTRAŽIVANJA U SPORU I RIZIČNA POTRAŽIVANJA (074) ............................. 2588.6. OSTALA POTRAŽIVANJA − DUGOTRAJNA (076) ................................................... 2598.7. VRIJEDNOSNO USKLAĐIVANJE DUGOTRAJNIH POTRAŽIVANJA (078) ....... 2598.8. POTRAŽIVANJA ZA NEZARAĐENU KAMATU (079) ............................................. 2599. ODGOĐENA POREZNA IMOVINA (08)

(Mr. sc. Šime GUZIĆ, dipl. oec. i ovl. rač. i Jasna VUK, dipl. oec. i ovl. rač.) ............. 2599.1. UTVRĐIVANJE PRIVREMENIH RAZLIKA ................................................................. 2599.2. ODGOĐENA POREZNA IMOVINA I NADOKNADA POREZNE IMOVINE U

SLUČAJU POREZNOG GUBITKA ................................................................................. 26310. NOVAC U BANKAMA I BLAGAJNAMA (10)

(Mr. sc. Đurđica JURIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ................................................................... 26710.1. ŽIRO-RAČUN U BANCI (100) ........................................................................................ 26910.2. OTVORENI AKREDITIV U DOMAĆOJ BANCI (101) .............................................. 27910.3. BLAGAJNA (102) ................................................................................................................ 28010.4. DEVIZNI RAČUN (103) .................................................................................................... 292


X

10.5. OTVOREN AKREDITIV U STRANIM VALUTAMA (104) ....................................... 30310.6. DEVIZNA BLAGAJNA (105) ............................................................................................ 30310.7. NOVAC ZA KUPNJU DEVIZA (106) I OSTALA NOVČANA SREDSTVA (108) .... 30710.8. MJENJAČKO POSLOVANJE

(Mr. sc. Nada DREMEL, dipl. oec., ovl. rač. i ovl. rev.) .................................................. 30711. KRATKOTRAJNA FINANCIJSKA IMOVINA (11)

(Mr. sc. Đurđica JURIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ................................................................... 31211.1. ULAGANJA U DIONICE I UDJELE KAO FINANCIJSKA IMOVINA ČIJA SE

PROMJENA FER VRIJEDNOSTI PRIZNAJE U RAČUNU DOBITI I GUBITKA ... 31211.2. DANI ZAJMOVI POVEZANIM PODUZETNICIMA − KRATKOROČNI (111) ... 31511.3. SUDJELUJUĆI INTERESI ( UDJELI) (112) ................................................................... 31711.4. ZAJMOVI DANI PODUZETNICIMA U KOJIMA POSTOJE SUDJELUJUĆI

INTERESI (113) ................................................................................................................... 31711.5. ULAGANJA U VRIJEDNOSNE PAPIRE – KRATKOROČNE (114) ......................... 31711.6. DANI ZAJMOVI, DEPOZITI I KAUCIJE (115) ........................................................... 33111.7. POTRAŽIVANJA IZ ULAGANJA U INVESTICIJSKE FONDOVE (116) ............... 33711.8. OSTALA FINANCIJSKA IMOVINA (117) ..................................................................... 33711.9. VRIJEDNOSNO USKLAĐIVANJE FINANCIJSKE IMOVINE –

KRATKOTRAJNE (119) ..................................................................................................... 33912. POTRAŽIVANJA – KRATKOROČNA (12) ................................................................. 34112.1. POTRAŽIVANJA OD KUPACA (120) ............................................................................ 34212.2. POTRAŽIVANJA OD KUPACA U INOZEMSTVU (121) .......................................... 37312.3. POTRAŽIVANJA OD POVEZANIH PODUZETNIKA (122) .................................... 37612.4. POTRAŽIVANJA OD SUDJELUJUĆIH PODUZETNIKA (123) ............................... 37612.5. POTRAŽIVANJA ZA KAMATE (124) (ako se ne pripisuju glavnom

potraživanju) ........................................................................................................................ 37612.6. POTRAŽIVANJA ZA PREDUJMOVE ZA USLUGE (125) (koja nisu u svezi sa

zalihama) ............................................................................................................................... 37812.7. POTRAŽIVANJA IZ VANJSKOTRGOVAČKOG POSLOVANJA (126)

(s osnove uvoza odnosno izvoza za tuđi račun) ............................................................. 37912.8. POTRAŽIVANJA S OSNOVE OSTALIH AKTIVNOSTI (127) .................................. 38012.9. OSTALA KRATKOROČNA POTRAŽIVANJA (128) ................................................... 38212.10. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE POTRAŽIVANJA (129) ........................................... 38213. POTRAŽIVANJA OD ZAPOSLENIH I OSTALA POTRAŽIVANJA (13)

(Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 38413.1. POTRAŽIVANJA OD ZAPOSLENIH (130) ................................................................... 38413.2. POTRAŽIVANJA OD ČLANOVA DRUŠTVA (133) .................................................... 38913.3. POTRAŽIVANJA U SPORU I RIZIČNA POTRAŽIVANJA (134) ............................. 39213.4. POTRAŽIVANJA ZA SREDSTVA U SLOBODNOJ ZONI (135) ............................... 39313.5. POTRAŽIVANJA OD BANAKA ZA PRODAJU NA POTROŠAČKI

KREDIT (136) ...................................................................................................................... 39413.6. POTRAŽIVANJA OD POSLOVNIH JEDINICA U INOZEMSTVU (137) .............. 39513.7. OSTALA POSLOVNA POTRAŽIVANJA (138) ............................................................. 39513.8. VRIJEDNOSNA USKLAĐENJA POTRAŽIVANJA OD ZAPOSLENIH I

OSTALIH POTRAŽIVANJA (139) ................................................................................... 39614. POTRAŽIVANJA OD DRŽAVE ZA POREZE, PRIREZ, CARINU,

PRISTOJBE I DOPRINOSE (140) (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovl. rač.) ............................................................. 397

14.1. POREZ NA DODANU VRIJEDNOST (140) ................................................................. 39714.2. POTRAŽIVANJA ZA POREZ I PRIREZ NA DOHODAK IZ PLAĆA I DRUGIH

PRIMANJA (141) (Lucija TURKOVIĆ-JARŽA, dipl. oec. i ovl. rač.) ........................................................... 435


XI

14.3. POTRAŽIVANJA ZA VIŠE PLAĆENE DOPRINOSE IZ PLAĆA I NA PLAĆE (142) ........................................................................................................................ 436

14.4. POTRAŽIVANJA ZA POREZ NA DOBITAK I PO ODBITKU (143) (Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 437

14.5. POTRAŽIVANJA ZA POSEBNE POREZE I TROŠARINE (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovl. rač.) ............................................................. 438

14.6. POTRAŽIVANJA ZA TURISTIČKU ČLANARINU (145) .......................................... 43914.7. POTRAŽIVANJA ZA CARINU I VIŠE PLAĆENE CARINSKE

PRISTOJBE (147) ................................................................................................................ 44014.8. POTRAŽIVANJA ZA ŽUPANIJSKI, GRADSKI I OPĆINSKI POREZ (148) ........... 44014.9. POTRAŽIVANJA ZA OSTALE NESPOMENUTE POREZE, DOPRINOSE,

TAKSE I PRISTOJBE (149) ............................................................................................... 44115. OSTALA POTRAŽIVANJA OD DRŽAVNIH INSTITUCIJA (15) ......................... 44115.1. POTRAŽIVANJA ZA NADOKNADE ZA BOLOVANJE OD HZZO-a (150)

(Lucija TURKOVIĆ-JARŽA, dipl. oec. i ovl. rač.) ........................................................... 44215.2. POTRAŽIVANJA OD MIROVINSKOG OSIGURANJA (151)

(Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 45015.3. POTRAŽIVANJA OD LOKALNE SAMOUPRAVE (152) ........................................... 45115.4. POTRAŽIVANJA ZA REGRESE, PREMIJE, POTICAJE I DRŽAVNE

POTPORE (153) .................................................................................................................. 45215.5. POTRAŽIVANJA OD FONDA ZA OTKUPLJENU AMBALAŽU (154)

(Mr. sc. Šime GUZIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ....................................................................... 45215.6. OSTALA POTRAŽIVANJA OD DRŽAVNIH INSTITUCIJA I VRIJEDNOSNO

USKLAĐENJE (155 i 159) ................................................................................................. 45516. PLAĆENI TROŠKOVI BUDUĆEG RAZDOBLJA I OBRAČUNANI

PRIHODI (19) (Tamara CIRKVENI, mag. oec., univ. spec. oec. i ovl. rač.) ........................................... 455

16.1. UNAPRIJED PLAĆENI TROŠKOVI (190) ..................................................................... 45616.2. OBRAČUNANI PRIHODI BUDUĆEG RAZDOBLJA (191) ...................................... 45916.3. UNAPRIJED PLAĆENI OVISNI TROŠKOVI NABAVE (192) ................................... 46116.4. TROŠKOVI KAMATA IZ BUDUĆEG RAZDOBLJA (193) ........................................ 46116.5. UNAPRIJED PLAĆENI TROŠKOVI KONCESIJA, LICENCIJA I DRUGIH

NEMATERIJALNIH PRAVA (194, 195, 196) ................................................................. 46216.6. OSTALI PLAĆENI TROŠKOVI BUDUĆEG RAZDOBLJA (199) .............................. 46317. KRATKOROČNE OBVEZE PREMA POVEZANIM PODUZETNICIMA I

S OSNOVE UDJELA U REZULTATU (20) (Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 463

17.1. OBVEZE PREMA POVEZANIM PODUZETNICIMA (200) ..................................... 46317.2. OBVEZE S OSNOVE UDJELA U REZULTATU (201) ................................................ 46518. KRATKOROČNE FINANCIJSKE OBVEZE (21)

(Mr. sc. Đurđica JURIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ................................................................... 46918.1. OBVEZE ZA IZDANE ČEKOVE (210) ........................................................................... 47018.2. OBVEZA ZA IZDANE MJENICE (211) ......................................................................... 47018.3. OBVEZE PO KRATKOROČNO IZDANIM VRIJEDNOSNIM PAPIRIMA (212) .. 47318.4. OBVEZE PREMA PODUZETNICIMA U KOJIMA POSTOJE SUDJELUJUĆI

INTERESI (do 20% udjela) (213) ..................................................................................... 47418.5. OBVEZE S OSNOVE ZAJMOVA, DEPOZITA I SL. (214) .......................................... 47418.6. OBVEZE PREMA BANKAMA I DRUGIM FINANCIJSKIM

INSTITUCIJAMA (215) ..................................................................................................... 47718.7. OBVEZE PREMA IZDAVATELJIMA KREDITNIH KARTICA (216) ....................... 47718.8. OBVEZE IZ ESKONTNIH POSLOVA (217) .................................................................. 47818.9. OBVEZE S OSNOVE DUGOTRAJNE IMOVINE NAMIJENJENE

PRODAJI (218) ..................................................................................................................... 478


XII

19. KRATKOROČNE OBVEZE PREMA DOBAVLJAČIMA ZA PRIMLJENE PREDUJMOVE, DEPOZITE I JAMSTVA (22) ........................................................... 479

19.1. OBVEZE PREMA DOBAVLJAČIMA U ZEMLJI (220) ............................................... 47919.2. DOBAVLJAČI IZ INOZEMSTVA (221) .......................................................................... 48219.3. DOBAVLJAČI FIZIČKE OSOBE (222) ........................................................................... 48319.4. DOBAVLJAČI KOMUNALNIH USLUGA (223) ........................................................... 48419.5. OBVEZE PREMA DOBAVLJAČIMA ZA NEFAKTURIRANE A PREUZETE

ISPORUKE ROBE I USLUGA (224) ................................................................................ 48419.6. OBVEZE ZA PRIMLJENE PREDUJMOVE (225) ......................................................... 48420. OBVEZE PREMA ZAPOSLENICIMA I OSTALE OBVEZE (23)

(Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 48520.1. OBVEZE PREMA ZAPOSLENICIMA (230) ................................................................. 48520.2. KRATKOROČNE OBVEZE IZ NABAVA I POTPORA (231) ..................................... 48820.3. OBVEZE ZA KAMATE (232) ........................................................................................... 49020.4. OBVEZE PO OBRAČUNU PRODANIH DOBARA PRIMLJENIH U

KOMISIJU I KONSIGNACIJU (233) ............................................................................... 49120.5. OBVEZE PREMA OSIGURAVAJUĆIM DRUŠTVIMA (234) .................................... 49220.6. OBVEZE IZ POSLOVANJA U SLOBODNOJ ZONI (235) .......................................... 49320.7. OBVEZE IZ VANJSKOTRGOVAČKOG POSLOVANJA (236) ................................... 49320.8. OBVEZE PREMA POSLOVNIM JEDINICAMA U INOZEMSTVU (237) ............. 49620.9. OBVEZE IZ STJECANJA UDJELA (238) ....................................................................... 49620.10. OSTALE KRATKOROČNE OBVEZE (239) ................................................................... 49621. KRATKOROČNE OBVEZE ZA POREZE, DOPRINOSE I DRUGE

PRISTOJBE (24) (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovl. rač.) ............................................................. 498

21.1. OBVEZE ZA POREZ NA DODANU VRIJEDNOST (240) ......................................... 49821.2. OBVEZE ZA POREZ I PRIREZ NA DOHODAK (241)

(Lucija TURKOVIĆ-JARŽA, dipl. oec. i ovl. rač.) ........................................................... 53721.3. OBVEZE ZA DOPRINOSE ZA OSIGURANJA (242) .................................................. 53721.4. OBVEZE ZA POREZ NA DOBITAK, DOHODAK OD KAPITALA I POREZ

PO ODBITKU (243) (Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 538

21.5. OBVEZE ZA POSEBNE POREZE (TROŠARINE) I DRUGE POREZE DRŽAVI (244) (Mr. sc. Ljerka MARKOTA, dipl. oec. i ovl. rač.) ............................................................. 542

21.6. OBVEZE ZA OSTALE DOPRINOSE I ČLANARINE (245, 246 i dio 249) .............. 55421.7. OBVEZE ZA CARINU I CARINSKE PRISTOJBE (247) ............................................. 55421.8. OBVEZE ZA ŽUPANIJSKE I OPĆINSKE (GRADSKE) POREZE (248) .................. 55421.9. OSTALE OBVEZE ZA JAVNA DAVANJA (249) ........................................................... 55522. DUGOROČNE OBVEZE (25)

(Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 55622.1. OBVEZE PREMA POVEZANIM PODUZETNICIMA (250) ..................................... 55722.2. OBVEZE ZA ZAJMOVE, DEPOZITE I SL. (251) ......................................................... 55722.3. OBVEZE PREMA BANKAMA I DRUGIM FINANCIJSKIM

INSTITUCIJAMA (252) ..................................................................................................... 55922.4. DUGOROČNE OBVEZE IZ FINANCIJSKOG LIZINGA – NAJMA (253) ............. 56022.5. DUGOROČNE OBVEZE ZA PREDUJMOVE (254) .................................................... 56222.6. OBVEZE PREMA DOBAVLJAČIMA (255) ................................................................... 56322.7. OBVEZE PO VRIJEDNOSNIM PAPIRIMA (256) ........................................................ 56322.8. OBVEZE PREMA DRŽAVI (258) .................................................................................... 56422.9. OSTALE DUGOROČNE OBVEZE (259) ....................................................................... 56523. ODGOĐENI POREZI (26)

(Mr. sc. Šime GUZIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ....................................................................... 565


XIII

23.1. ODGOĐENA POREZNA OBVEZA (260) ..................................................................... 56524. DUGOROČNA REZERVIRANJA ZA RIZIKE I TROŠKOVE (28)

(Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 56824.1. RAZLIKOVANJE POREZNO PRIZNATIH I RAČUNOVODSTVENIH

REZERVIRANJA ................................................................................................................. 56824.2. UKIDANJE DUGOROČNIH REZERVIRANJA ZBOG PRESTANKA RIZIKA ...... 56924.3. POSTUPAK S IZDATCIMA KOJI TERETE DUGOROČNO REZERVIRANJE ...... 57025. ODGOĐENO PLAĆANJE TROŠKOVA I PRIHOD BUDUĆEG

RAZDOBLJA (29) (Tamara CIRKVENI, mag. oec., univ. spec. oec. i ovl. rač.) ........................................... 571

25.1. ODGOĐENO PLAĆANJE TROŠKOVA (290) ............................................................... 57225.2. OBRAČUNANI TROŠKOVI KORIŠTENIH PRAVA (291) ......................................... 57425.3. OBRAČUNANI TROŠKOVI KUPNJE ROBE (292) ..................................................... 57525.4. OBRAČUNANI PRIHODI BUDUĆEG RAZDOBLJA (293) ...................................... 57625.5. ODGOĐENO PRIZNAVANJE PRIHODA IZ DRŽAVNIH POTPORA (294) ......... 57825.6. ODGOĐENO PRIZNAVANJE PRIHODA (295) ........................................................... 58125.7. ODGOĐENI PRIHOD ZA NEFAKTURIRANE ISPORUKE (296) ........................... 58325.8. NEREALIZIRANI DOBITCI IZ FINANCIJSKE IMOVINE (297) ............................. 58425.9. OSTALA PASIVNA VREMENSKA RAZGRANIČENJA (299) ................................... 58526. OBRAČUN TROŠKOVA NABAVE ZALIHA (30)

(Prof. dr. sc. Vinko BELAK i mr. sc. Katarina HORVAT JURJEC, dipl. oec. i ovl. rač.) 58526.1. URAČUNAVANJE TROŠKOVA NABAVE U ZALIHE SIROVINA I

MATERIJALA, REZERVNIH DIJELOVA I SITNOG INVENTARA (HSFI 10; MRS 2) ................................................................................................................ 585

26.2. OBRAČUN I KNJIŽENJE TROŠKOVA NABAVE ZALIHA MATERIJALA ............ 58827. SIROVINE I MATERIJAL NA ZALIHI (31) ................................................................ 60027.1. SIROVINE I MATERIJAL U SKLADIŠTU (310) .......................................................... 60027.2. MATERIJAL U DORADI, OBRADI I MANIPULACIJI (311) ................................... 60428. ZALIHE REZERVNIH DIJELOVA (32) ........................................................................ 61329. ZALIHE SITNOG INVENTARA (35 i 36) I PREDUJMOVI DOBAVLJAČIMA

ZALIHA (37) ....................................................................................................................... 61329.1. NABAVA I POTROŠAK SITNOG INVENTARA .......................................................... 61329.2. ZALIHE AMBALAŽE

(Jasna VUK, dipl. oec. i ovl. rač.) ....................................................................................... 61629.3. AUTOGUME NA ZALIHI I U UPORABI ..................................................................... 62329.4. PREDUJMOVI DOBAVLJAČIMA SIROVINA I MATERIJALA, REZERVNIH

DIJELOVA, SITNOG INVENTARA I AUTOGUMA (37) .......................................... 62430. METODE OBRAČUNA UTROŠKA ZALIHA SIROVINA I MATERIJALA,

REZERVNIH DIJELOVA I SITNOG INVENTARA (Prof. dr. sc. Vinko BELAK) ................................................................................................ 630

30.1. TEHNIKE MJERENJA TROŠKA I METODE TROŠKOVA KOJE SE PREMA HSFI-u 10 i MRS-u 2 PRIMJENJUJU PRI OBRAČUNU UTROŠKA ZALIHA ...... 630

30.2. METODA STANDARDNOG TROŠKA KAO TEHNIKA MJERENJA TROŠKOVA ZALIHA ......................................................................................................... 631

30.3. SPECIFIČNA IDENTIFIKACIJA POJEDINAČNIH TROŠKOVA KAO METODA OBRAČUNA UTROŠKA ZALIHA ............................................................... 633

30.4. METODA OBRAČUNA UTROŠKA ZALIHA “PRVI ULAZ – PRVI IZLAZ” (FIFO METODA) ................................................................................................................ 633

30.5. OBRAČUN ZALIHA PREMA METODI PROSJEČNOG PONDERIRANOG TROŠKA ............................................................................................................................... 637


XIV

30.6. USPOREDBA REZULTATA OBRAČUNA UTROŠKA ZALIHA PO FIFO METODI I METODI PROSJEČNOG PONDERIRANOG TROŠKA I IZBOR METODE OBRAČUNA ..................................................................................................... 640

31. TROŠKOVI SIROVINA I MATERIJALA (40) (Mr. sc. Šime GUZIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ....................................................................... 641

31.1. OPĆI PRISTUP TROŠKOVIMA ...................................................................................... 64131.2. PRIMJER KNJIŽENJA RAZNIH TROŠKOVA NA RAČUNIMA SKUPINE 40 ...... 64431.3. TROŠKOVI ADMINISTRACIJE, UPRAVE I PRODAJE (401) ................................... 64731.4. TROŠKOVI ISTRAŽIVANJA I RAZVOJA (402) ........................................................... 64931.5. TROŠKOVI AMBALAŽE (403) ........................................................................................ 65131.6. KNJIŽENJE TROŠKOVA SITNOG INVENTARA, OTPISA AMBALAŽE I

AUTOGUMA (404) ............................................................................................................ 65231.7. KNJIŽENJE RADNE ODJEĆE I OBUĆE (4005 i 4015) .............................................. 65431.8. POTROŠENI REZERVNI DIJELOVI I MATERIJAL ZA ODRŽAVANJE (405) ...... 65731.9. POTROŠENA ENERGIJA U PROIZVODNJI DOBARA I USLUGA (406) .............. 66431.10. POTROŠENA ENERGIJA U ADMINISTRACIJI (407) ............................................... 66531.11. ODSTUPANJE OD STANDARDNOG TROŠKA (409) ............................................... 66732. OSTALI VANJSKI TROŠKOVI − TROŠKOVI USLUGA (41) ................................. 66832.1. USLUGE TELEFONA, PRIJEVOZA I SL. (410) ............................................................ 66832.2. VANJSKE USLUGE NA IZRADI I PRODAJI DOBARA I USLUGA (411) .............. 67132.3. USLUGE ODRŽAVANJA I ZAŠTITE − SERVISNE USLUGE (412) ......................... 67432.4. USLUGE REGISTRACIJE PRIJEVOZNIH SREDSTAVA I TROŠKOVI

DOZVOLA (413) ................................................................................................................. 68132.5. USLUGE ZAKUPA − LIZINGA (414) ............................................................................ 68232.6. USLUGE PROMIDŽBE, SPONZORSTVA I TROŠKOVI SAJMOVA (415) ............. 68932.7. INTELEKTUALNE I OSOBNE USLUGE (416) ............................................................. 69232.8. KOMUNALNE USLUGE (417) ......................................................................................... 70232.9. USLUGE REPREZENTACIJE – UGOŠĆIVANJA I POSREDOVANJA (418) .......... 70432.10. TROŠKOVI OSTALIH VANJSKIH USLUGA (419) ...................................................... 70633. TROŠKOVI OSOBLJA (42)

(Lucija TURKOVIĆ-JARŽA, dipl. oec. i ovl. rač.) ........................................................... 70833.1. OBRAČUN PLAĆA ............................................................................................................ 70933.2. OBRAČUN PLAĆA U NARAVI ...................................................................................... 71733.3. KNJIŽENJE TRINAESTE PLAĆE .................................................................................... 72734. TROŠKOVI AMORTIZACIJE (43)

(Mr. sc. Šime GUZIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ....................................................................... 73034.1. REGULATORNI OKVIR KOJI UREĐUJE OBRAČUN AMORTIZACIJE ............... 73034.2. IMOVINA KOJA PODLIJEŽE AMORTIZACIJI ........................................................... 73134.3. PREDMETI DUGOTRAJNE IMOVINE KOJI SE MOGU JEDNOKRATNO

OTPISATI ............................................................................................................................. 73234.4. ODREĐIVANJE KORISNOG VIJEKA TRAJANJA DUGOTRAJNE IMOVINE ..... 73234.5. AMORTIZIRANJE PREMA POREZNO DOPUSTIVOM VIJEKU UPORABE −

PROPISANE STOPE ........................................................................................................... 73334.6. METODE AMORTIZACIJE DUGOTRAJNE IMOVINE ............................................ 73534.7. OSNOVICA ZA OBRAČUN AMORTIZACIJE ............................................................. 73934.8. POČETAK I ZAVRŠETAK OBRAČUNA AMORTIZACIJE ....................................... 74034.9. KNJIŽENJE OBRAČUNANOG TROŠKA AMORTIZACIJE ...................................... 74234.10. OBRAČUN I KNJIŽENJE AMORTIZACIJE REVALORIZIRANE

DUGOTRAJNE IMOVINE (434) ..................................................................................... 74434.11. AMORTIZACIJA IZNAD POREZNO DOPUŠTENE − PRIMJER ZA OSOBNI

AUTOMOBIL NABAVNE VRIJEDNOSTI IZNAD 400.000,00 kn (436) .................. 74734.12. POSEBNOSTI U OBRAČUNU AMORTIZACIJE ......................................................... 752


XV

35. TROŠKOVI VRIJEDNOSNOG USKLAĐENJA DUGOTRAJNE I KRATKOTRAJNE IMOVINE (44) ................................................................................. 755

35.1. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE DUGOTRAJNE MATERIJALNE I NEMATERIJALNE IMOVINE (440) ............................................................................... 756

35.2. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE DUGOTRAJNIH POTRAŽIVANJA (442) ........... 76035.3. TROŠKOVI VRIJEDNOSNOG USKLAĐENJA KRATKOTRAJNIH

POTRAŽIVANJA (445) ...................................................................................................... 76035.4. TROŠKOVI VRIJEDNOSNOG USKLAĐENJA ZALIHA (446) ................................. 76435.5. TROŠKOVI VRIJEDNOSNOG USKLAĐENJA DANIH PREDUJMOVA ZA

ZALIHE (447) ...................................................................................................................... 76636. REZERVIRANJA (45) ....................................................................................................... 76736.1. TROŠKOVI DUGOROČNOG REZERVIRANJA ZA RIZIKE U

JAMSTVENOM (GARANCIJSKOM) ROKU (450) ...................................................... 76836.2. TROŠKOVI DUGOROČNOG REZERVIRANJA ZA POTENCIJALNE

GUBITKE PO ZAPOČETIM SUDSKIM SPOROVIMA (451) ................................... 77036.3. TROŠKOVI DUGOROČNOG REZERVIRANJA ZA OBNOVU PRIRODNOG

BOGATSTVA (452) ............................................................................................................ 77136.4. TROŠKOVI DUGOROČNOG REZERVIRANJA ZA OTPREMNINE (453) ........... 77236.5. TROŠKOVI DUGOROČNOG REZERVIRANJA ZA NEISKORIŠTENI

GODIŠNJI ODMOR (454) ................................................................................................. 77436.6. TROŠKOVI DUGOROČNOG REZERVIRANJA ZA RESTRUKTURIRANJE

DRUŠTVA (455) .................................................................................................................. 77436.7. TROŠKOVI REZERVIRANJA ZA MIROVINE I SLIČNE TROŠKOVE −

OBVEZE (456) ..................................................................................................................... 77636.8. TROŠKOVI REZERVIRANJA ZA ŠTETNE UGOVORE (457) .................................. 77636.9. TROŠKOVI OSTALIH DUGOROČNIH REZERVIRANJA ZA TROŠKOVE I

RIZIKE (459) ........................................................................................................................ 77737. OSTALI TROŠKOVI POSLOVANJA (46) .................................................................... 77737.1. DNEVNICE ZA POSLOVNA (SLUŽBENA) PUTOVANJA I PUTNI

TROŠKOVI (460) ................................................................................................................ 77737.2. NADOKNADA TROŠKOVA ZAPOSLENIMA, DAROVI I POTPORE (461) ......... 79037.3. NADOKNADE ČLANOVIMA UPRAVE DRUŠTVA (462) ........................................ 80137.4. TROŠKOVI REPREZENTACIJE I PROMIDŽBE (463) ............................................... 80237.5. PREMIJE OSIGURANJA (464) ......................................................................................... 80537.6. BANKOVNE USLUGE I TROŠKOVI PLATNOG PROMETA (465) ........................ 80737.7. DOPRINOSI, ČLANARINE I SLIČNA DAVANJA (466) ............................................. 80937.8. POREZI KOJI NE OVISE O DOBITKU I PRISTOJBE (467) .................................... 81037.9. TROŠKOVI PRAVA KORIŠTENJA (468) ....................................................................... 81237.10. OSTALI TROŠKOVI POSLOVANJA − NEMATERIJALNI (469) .............................. 81238. FINANCIJSKI RASHODI (47) ........................................................................................ 81838.1. KAMATA IZ ODNOSA S POVEZANIM DRUŠTVIMA (470) .................................. 81838.2. TEČAJNE RAZLIKE IZ ODNOSA S POVEZANIM DRUŠTVIMA (471) ............... 82138.3. OSTALI TROŠKOVI IZ FINANCIJSKIH TRANSAKCIJA IZ ODNOSA S

POVEZANIM DRUŠTVIMA (472) ................................................................................. 82138.4. KAMATA IZ ODNOSA S NEPOVEZANIM DRUŠTVIMA (473) ............................ 82238.5. ZATEZNE KAMATE (474) ............................................................................................... 82838.6. TEČAJNE RAZLIKE IZ ODNOSA S NEPOVEZANIM DRUŠTVIMA (475) ......... 83138.7. GUBITCI IZ ULAGANJA U DIONICE, UDJELE, OBVEZNICE I DRUGE

VRIJEDNOSNE PAPIRE (476) ......................................................................................... 83238.8. TROŠKOVI DISKONTA I NAGODBI (477) .................................................................. 83438.9. NEREALIZIRANI GUBITCI (RASHODI) FINANCIJSKE IMOVINE (478) ........... 83538.10. OSTALI FINANCIJSKI TROŠKOVI (479) ...................................................................... 839


XVI

39. OSTALI POSLOVNI RASHODI (48) ............................................................................ 84139.1. TROŠKOVI NAKNADNIH POPUSTA, REKLAMACIJA I TROŠKOVI

UZORAKA (480) ................................................................................................................. 84139.2. OTPISI I VRIJEDNOSNO NEUSKLAĐENIH POTRAŽIVANJA (481) ................... 84439.3. RASHODI − OTPISI NEMATERIJALNE I MATERIJALNE IMOVINE (482) ........ 84539.4. MANJKOVI I PROVALNE KRAĐE NA ZALIHAMA I DRUGIM

SREDSTVIMA (483) ........................................................................................................... 84639.5. KAZNE, PENALI, NADOKNADE ŠTETA I TROŠKOVI IZ UGOVORA (484) ..... 84939.6. NAKNADNO UTVRĐENI TROŠKOVI POSLOVANJA (485) ................................... 84939.7. DAROVI I SPONZORSTVA DO 2% OD UKUPNOG PRIHODA (486) ................. 85139.8. DONACIJE − DAROVI IZNAD 2% UKUPNOG PRIHODA PRETHODNE

GODINE (487) ..................................................................................................................... 85439.9. TROŠKOVI IZ DRUGIH AKTIVNOSTI (488) ............................................................. 85539.10. OSTALI NEPOSLOVNI TROŠKOVI (489) .................................................................... 85539.11. TROŠKOVI DANIH KORISTI I PROVIZIJE (4892) .................................................... 85940. RASPORED TROŠKOVA (49) ........................................................................................ 86140.1. RAZVRSTAVANJE TROŠKOVA PROIZVODNJE (490) .............................................. 86240.2. RASPORED TROŠKOVA DJELATNOSTI TRGOVINE ROBOM I

USLUGA (491) ..................................................................................................................... 86441. ULOGA SLOBODNOG RAZREDA 5 U VOĐENJU GLAVNE KNJIGE

(Prof. dr. sc. Mladen HABEK) ............................................................................................ 86541.1. KADA UVESTI RAČUNE RAZREDA 5 ......................................................................... 86541.2. ODNOS RAČUNA RAZREDA 5 I DRUGIH RAČUNA GLAVNE KNJIGE ........... 86641.3. KNJIŽENJA NA RAČUNIMA RAZREDA 5 .................................................................. 86842. PROIZVODNJA − TROŠKOVI KONVERZIJE (60) .................................................. 87042.1. OBUHVAT SKUPINE RAČUNA 60 − PROIZVODNJA ............................................. 87042.2. TEMELJ ZA OBRAČUN TROŠKOVA PROIZVODNJE .............................................. 87042.3. RASPORED TROŠKOVA ULAGANJA U PROIZVODNJU ........................................ 87442.4. OBRAČUNI ULAGANJA U PROIZVODNJU I DOVRŠENE PROIZVODE .......... 88042.5. POSEBNOSTI PRAĆENJA I OBRAČUNA TROŠKOVA PROIZVODNJE ............... 89142.6. RAČUNOVODSTVO PROIZVODNJE U POLJOPRIVREDI

(Mr. sc. Ivan ŽIC, dipl. oec. i ovl. rev.) .............................................................................. 91343. NEDOVRŠENI PROIZVODI I POLUPROIZVODI (61)

(Mr. sc. Đurđica JURIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ................................................................... 92544. ZALIHE GOTOVIH PROIZVODA (63) ....................................................................... 92745. GOTOVI PROIZVODI U VLASTITIM PRODAVAONICAMA (64) ..................... 93046. OBRAČUN TROŠKOVA NABAVE ROBE − TROŠKOVI KUPNJE (65) .............. 93847. ROBA (66) ............................................................................................................................ 93947.1. TRGOVINA NA VELIKO − ROBA NA SKLADIŠTU (660) ....................................... 94347.2. PRODAJA ROBE U TRANZITU ...................................................................................... 96147.3. ROBA U TUĐEM SKLADIŠTU (661) ............................................................................ 96247.4. ROBA DANA U KOMISIJSKU ILI KONSIGNACIJSKU PRODAJU (662) .............. 96247.5. TRGOVINA NA MALO − ROBA U VLASTITIM PRODAVAONICAMA (663) .... 96347.6. NAKNADE ZA AMBALAŽU ........................................................................................... 97947.7. POPISNE RAZLIKE U TRGOVINI NA VELIKO I MALO ........................................ 98747.8. ROBA U CARINSKOM SKLADIŠTU TIPA “D” ILI U SLOBODNOJ

ZONI (665) ........................................................................................................................... 99347.9. ROBA U DORADI, OBRADI I MANIPULACIJI (666) ............................................... 99347.10. ROBA NA PUTU (667) ...................................................................................................... 99447.11. VRIJEDNOSNO USKLAĐIVANJE ZALIHA ROBE (669) .......................................... 99548. PREDUJMOVI ZA NABAVU ROBE (67)

(Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) ................................................ 998


XVII

49. PROMET NEKRETNINA I UMJETNINA (68) (Tamara CIRKVENI, mag. oec., univ. spec. oec. i ovl. rač.) ......................................... 999

49.1. PRIMJER NABAVE ZEMLJIŠTA RADI DALJNJE PRODAJE .................................. 100149.2. PRIMJER KUPNJE (I UREĐENJA) STANA RADI DALJNJE PRODAJE ............... 100249.3. PRIMJER NABAVLJENE I PRODANE GRAĐEVINE NA KOJU SE

OBRAČUNAVA I PDV .................................................................................................... 100349.4. POSREDOVANJE U PROMETU NEKRETNINA ....................................................... 100549.5. NABAVA I PRODAJA UMJETNINA (682) .................................................................. 100650. DUGOTRAJNA IMOVINA NAMIJENJENA PRODAJI – PREKINUTO

POSLOVANJE (69) .......................................................................................................... 100750.1. NEMATERIJALNA IMOVINA NAMIJENJENA PRODAJI (690) ............................ 100850.2. MATERIJALNA IMOVINA NAMIJENJENA PRODAJI (691) ................................. 100950.3. VRIJEDNOSNO USKLAĐENJE DUGOTRAJNE IMOVINE NAMIJENJENE

PRODAJI (699) .................................................................................................................. 101051. TROŠKOVI PRODANIH PROIZVODA I USLUGA (70)

(Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) .............................................. 101152. TROŠKOVI NABAVNE VRIJEDNOSTI PRODANE ROBE (71)

(i nekretnina, umjetnina i imovine za prodaju) ....................................................... 101353. TROŠKOVI ADMINISTRACIJE I OSTALI TROŠKOVI (72) ............................... 101454. IZVANREDNI – OSTALI RASHODI (73) .................................................................. 101555. PRIHODI

(Mr. sc. Đurđica JURIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ................................................................. 101755.1. PRIHODI OD PRODAJE PROIZVODA I USLUGA (75) .......................................... 101955.2. PRIHODI OD PRODAJE PROIZVODA I USLUGA PODUZETNICIMA

U KOJIMA POSTOJE SUDJELUJUĆI INTERESI (755) ............................................ 102655.3. PRIHOD OD PRODAJE PROIZVODA I USLUGA OVISNIM

DRUŠTVIMA (756) .......................................................................................................... 102755.4. PRIHODI OD NAJMOVA I ZAKUPA (757) ............................................................... 102755.5. PRIHODI IZ ORTAŠTVA (758) ..................................................................................... 102856. PRIHODI OD PRODAJE TRGOVAČKE ROBE (76) .............................................. 102856.1. PRIHOD OD PRODAJE ROBE (760) ........................................................................... 102856.2. PRIHODI OD PRODAJE ROBE NA INOZEMNOM TRŽIŠTU (761) ................... 103156.3. PRIHODI OD OBAVLJANJA TRGOVAČKIH USLUGA (762) ................................ 103256.4. PRIHODI OD PRODAJE NEKURENTNE ROBE (763) ............................................ 103356.5. PRIHODI OD PRODAJE ROBE NA KREDIT (764) .................................................. 103356.6. PRIHODI OD PRODAJE ROBE PODUZETNICIMA U KOJIMA POSTOJE

SUDJELUJUĆI INTERESI (765) ..................................................................................... 103356.7. PRIHOD OD PRODAJE ROBE OVISNIM DRUŠTVIMA (766) ............................. 103356.8. PRIHODI OD DANE (PRODANE) ROBE U FINANCIJSKI LEASING

(NAJAM) (767) .................................................................................................................. 103456.9. PRIHODI OD PRODAJE NEKRETNINA I UMJETNINA (IZ TRGOVAČKIH

DJELATNOSTI) (768) ...................................................................................................... 103657. FINANCIJSKI PRIHODI (77) ....................................................................................... 103857.1. KAMATE, TEČAJNE RAZLIKE, DIVIDENDE I SL. PRIHODI IZ ODNOSA S

POVEZANIM PODUZETNICIMA (770) ..................................................................... 103857.2. PRIHODI OD KAMATA (771) ....................................................................................... 103857.3. PRIHODI OD TEČAJNIH RAZLIKA (772) ................................................................. 103957.4. PRIHODI OD DIVIDENDE I DOBITAKA OD UDJELA (773) .............................. 103957.5. OSTALI FINANCIJSKI PRIHODI (774) ....................................................................... 104057.6. DIO PRIHODA OD PRIDRUŽENIH PODUZETNIKA I SUDJELUJUĆIH

INTERESA (775) ............................................................................................................... 1040


XVIII

57.7. NEREALIZIRANI DOBITCI – PRIHODI (776) ......................................................... 104057.8. PRIHODI OD NEGATIVNOG GOODWILLA (777) ................................................ 104157.9. OSTALI FINANCIJSKI PRIHODI (778) ....................................................................... 104158. OSTALI POSLOVNI I IZVANREDNI PRIHODI (78) ............................................ 104158.1. PRIHODI OD OTPISA OBVEZA I POPUSTA (780) ................................................ 104258.2. PRIHODI OD REZIDUALNIH IMOVINSKIH STAVAKA, VIŠKOVA I

PROCJENA (781) .............................................................................................................. 104358.3. PRIHODI OD UKIDANJA REZERVIRANJA I NAKNADNO NAPLAĆENI

PRIHODI (782) .................................................................................................................. 104458.4. PRIHODI OD REFUNDACIJA, DOTACIJA, SUBVENCIJA I

NADOKNADA (783) ........................................................................................................ 104558.5. PRIHODI OD REVALORIZACIJE – PROCJENE (784) ............................................ 104658.6. OSTALI POSLOVNI PRIHODI (785) ........................................................................... 104758.7. PRIHODI OD DRŽAVNIH POTPORA (786) ............................................................. 104758.8. DOBITCI OD PROCJENE POLJOPRIVREDNIH PROIZVODA I BIOLOŠKE

IMOVINE (787) ................................................................................................................. 104958.9. PRIHODI S OSNOVE UPORABE VLASTITIH PROIZVODA I USLUGA ZA

INTERNE POTREBE (788) ............................................................................................. 105058.10. IZVANREDNI – NEPREDVIĐENI PRIHODI (789) .................................................. 105659. BRUTO-DOBITAK ILI GUBITAK − RAZLIKA PRIHODA I RASHODA (79)

(Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) .............................................. 105760. FINANCIJSKI REZULTAT POSLOVANJA (RAZRED 8) ....................................... 105960.1. RASPORED DOBITKA .................................................................................................... 105960.2. KNJIŽENJA U SVEZI S GUBITKOM ........................................................................... 106060.3. ODLUKA O RASPOREDU DOBITKA ILI GUBITKA ZA 201x. ............................ 106060.4. VEZA RAČUNA DOBITKA I GUBITKA I BILANCE .............................................. 106460.5. OSTALI SVEOBUHVATNI DOBITAK ......................................................................... 106461. KAPITAL, PRIČUVE, DOBITAK ILI GUBITAK (RAZRED 9)

(Zrinko TRCOVIĆ, dipl. oec. i ovl. rač.) ......................................................................... 106561.1. UPISANI KAPITAL KOJI JE PLAĆEN (900) .............................................................. 106761.2. KAPITAL ČLANOVA JTD-a i KD-a (903 i 904) ......................................................... 107461.3. DRŽAVNI – JAVNI KAPITAL (905) ............................................................................. 107462. KAPITALNE PRIČUVE (91) ......................................................................................... 107462.1. KAPITALNE PRIČUVE IZ DODATNIH UPLATA .................................................... 107462.2. KAPITALNI DOBITAK (915, 916) ................................................................................ 107662.3. KAPITALNA ULAGANJA OBRTNIKA DOBITAŠA (919) ....................................... 107763. PRIČUVE IZ DOBITKA (92) ........................................................................................ 107863.1. ZAKONSKE PRIČUVE (920) ......................................................................................... 107963.2. POKRIĆE GUBITKA IZ PRIČUVA ............................................................................... 108063.3. PRIČUVE ZA VLASTITE DIONICE I UDJELE (921) ............................................... 108063.4. VLASTITE DIONICE I UDJELI (922) .......................................................................... 108163.5. STATUTARNE PRIČUVE (923) ..................................................................................... 108363.6. OSTALE PRIČUVE (924) ................................................................................................ 108464. REVALORIZACIJSKE PRIČUVE (93) ........................................................................ 108464.1. UPORABA REVALORIZACIJSKE PRIČUVE .............................................................. 108764.2. PRIČUVE IZ TEČAJNIH RAZLIKA, DOBITCI/GUBITCI OD UDJELA TE

IZ ZAŠTITE NOVČANOG TIJEKA (932–934) ........................................................... 108865. ZADRŽANI DOBITAK ILI PRENESENI GUBITAK (94) ..................................... 108965.1. ZADRŽANI DOBITAK (940) ......................................................................................... 108965.2. PRENESENI GUBITAK (941) ......................................................................................... 109166. DOBITAK ILI GUBITAK TEKUĆE FINANCIJSKE GODINE (95) ..................... 1091


XIX

66.1. DOBITAK TEKUĆE FINANCIJSKE GODINE (950) ................................................. 109166.2. GUBITAK TEKUĆE FINANCIJSKE GODINE (951) ................................................. 109767. MANJINSKI INTERES (96) ........................................................................................... 109868. IZVANBILANČNI ZAPISI (99) .................................................................................... 109968.1. RAČUNSKI PLAN I ŠIFRIRANJE RAČUNA IZVANBILANČNIH ZAPISA

(Prof. dr. sc. Mladen HABEK i Jasna VUK, dipl. oec. i ovl. rač.) ................................ 109968.2. PRIMJERI KNJIŽENJA U IZVANBILANČNIM BILJEŠKAMA ............................... 110068.3. PRAĆENJE POSLOVANJA NA TEMELJU ORTAČKOG UGOVORA ................... 110268.4. UVJETNA PRAVA I OBVEZE ........................................................................................ 110468.5. VRIJEDNOSNI PAPIRI I NALOZI ZA PLAĆANJE ................................................... 110668.6. TISKANICE ULAZNICA, EVIDENCIJSKIH BLOKOVA I SLIČNO ....................... 1108

III. BILANCIRANJE – BILANČNE PROMJENE (Mr. sc. Marina PROKLIN, dipl. oec. i ovl. rač.)

A. POUČAK O RAZUMIJEVANJU BILANCE I POSLOVNIH PROMJENA ......... 11131. USTROJSTVO KNJIGOVODSTVENIH DOGAĐAJA ............................................... 11132. PROMJENE U BILANCI ................................................................................................. 1116B. BILANČNE PROMJENE UVJETOVANE RASHODIMA I PRIHODIMA ......... 11251. RASHODI ........................................................................................................................... 11252. PRIHODI ............................................................................................................................ 11263. POVEZANOST BILANCE I RAČUNA DOBITKA I GUBITKA ............................. 1135

KAZALO POJMOVA (Dr. sc. Vlado BRKANIĆ, prof. v. š., ovl. rač. i ovl. rev.) .................................................................. 1137


PREDGOVOR IX. NAKLADI

Documents

Transcript of PREDGOVOR IX. NAKLADI