Prawo karne skarbowe Zagadnienia wst*pne

Postępowanie w sprawach

o wykroczenia

Czynności wyjaśniająceCzynności wyjaśniające są to obowiązkowe czynności podejmowane przez organy ścigania wykroczeń przed wszczęciem postępowania. Mogą polegać na prowadzeniu czynności operacyjnych i dowodowych (procesowych) w zakresie określonym przez kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.

Czynności wyjaśniające pełnią zatem w sprawach o wykroczenia rolę podobną do

postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa. Jednak nie można

zaliczyć ich do określonego stadium postępowania.

Podkreślić należy, że podjęcie tych czynności nie jest poprzedzone formalnym postanowieniem o

wszczęciu postępowania. Podobnie zakończenie czynności wyjaśniających nie wiąże się z potrzebą

sporządzenia postanowienia o zakończeniu postępowania. Kończy je wystąpienie do sądu z

wnioskiem o ukaranie albo uznanie, że brak jest do tego podstaw.

Cele czynności wyjaśniających 1. ustalenie, czy istnieją podstawy do wystąpienia z

wnioskiem o ukaranie, czyli 2. jeżeli ustalenia z punktu 1 są pozytywne, celem

kolejnym jest zebranie danych niezbędnych do sporządzenia wniosku o ukaranie:

- informacje o obwinionym (imię, nazwisko, imiona rodziców, data i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania,

- warunki materialne, rodzinne i osobiste, - uprzednie kary za przestępstwa lub wykroczenia,.

Zakres czynności wyjaśniających: a. Jeżeli okoliczności czynu nie budzą wątpliwości,

(ocena należy do organu) utrwalenie czynności wyjaśniających można ograniczyć do sporządzenia notatki urzędowej, zawierającej ustalenia niezbędne do sporządzenia wniosku o ukaranie. Notatka powinna zawierać wskazanie rodzaju czynności, czasu i miejsca oraz osób uczestniczących, a także krótki opis przebiegu czynności i podpis osoby, która sporządziła notatkę.

Zakres czynności wyjaśniających: b. Jeżeli okoliczności czynu budzą wątpliwości,

(ocena należy do organu) dla ustalenia, czy istnieją podstawy do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie oraz zebrania danych niezbędnych do sporządzenia wniosku o ukaranie można przeprowadzić odpowiedni dowód. Utrwalenie takiej czynności następuje w formie protokołu ograniczonego do zapisu najbardziej istotnych oświadczeń osób biorących udział w czynności.

Notatka urzędowa jest sporządzana w sytuacji, gdy okoliczności nie budzą wątpliwości i powinna zawierać:

a) wskazanie rodzaju czynności, np. przesłuchanie świadka X, oględziny przedmiotu Y;

b) wskazanie jej czasu i miejsca; chodzi zarówno o czas rozpoczęcia, jak i zakończenia czynności;

c) wskazanie osób uczestniczących, np. przy przesłuchaniu odnotowanie imienia i nazwiska zarówno przesłuchującego, jak i przesłuchiwanego;

d) krótki opis przebiegu czynności, czyli w razie przesłuchania podanie wypowiedzi świadka, ale bez potrzeby pełnej, dokładnej ich relacji, oraz

e) podpis osoby, która czynność przeprowadziła.

Jeżeli okoliczności czynu budzą wątpliwości, niezbędne jest protokolarne utrwalanie czynności dowodowych. Ocena należy do organu ścigania. Powinno jednak być oczywiste, że okoliczności czynu budzą wątpliwości, jeżeli świadkowie i

domniemany sprawca różnie opisują zdarzenie i jego istotne elementy. Protokół z czynności

wyjaśniających może jednak być ograniczony do zapisu najbardziej istotnych oświadczeń osób

biorących udział w czynności .

W razie przesłuchiwania, protokołów uproszczonych z tej czynności powinno być tyle, ile osób jest

przesłuchiwanych, nie można jednym protokołem odnotowywać kilku przesłuchań różnych osób.

Osobę podejrzaną o popełnienie wykroczenia można bez jej zgody - ale jedynie gdy jest to niezbędne dla danej sprawy - poddać oględzinom ciała, pobrać od

niej odciski palców, fotografować ją i okazać w celach rozpoznawczych oraz poddać innym

badaniom niepołączonym z naruszeniem integralności ciała, jak również pobrać od niej krew,

włosy, wymaz ze śluzówki policzków lub inne wydzieliny organizmu.

W granicach koniecznych dla zabezpieczenia śladów i dowodów przestępstwa przed ich utratą,

zniekształceniem lub zniszczeniem, można w wypadkach niecierpiących zwłoki, a więc gdy

zwłoka groziłaby utratą dowodu lub jego zniekształceniem, przeprowadzić w niezbędnym

zakresie czynności, a zwłaszcza dokonać oględzin, w razie potrzeby z udziałem biegłego,

przeszukania lub czynności wymienionych w art. 74 § 2 pkt 1 kpk w stosunku do osoby podejrzanej, a także przedsięwziąć wobec niej inne niezbędne

czynności, nie wyłączając pobrania krwi, włosów i wydzielin organizmu np. bezpośrednio po czynie poddać pobraniu krwi dla ustalenia, czy nie jest w

stanie po użyciu alkoholu.

Ponieważ na osobie podejrzanej ciąży obowiązek prawny poddania się tym zabiegom, organ ścigania może także siłą fizyczną wymusić od niej poddanie

się tym czynnościom; wolno jednak użyć tylko takiej siły, jaka jest niezbędna do realizacji danej

czynności, np. przytrzymać rękę do pobrania odcisków palców czy przytrzymać siłą dla

umożliwienia pobrania krwi.

Jeżeli przesłuchanie odnosi się do osoby co do której istnieje już uzasadniona podstawa do sporządzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie, przesłuchanie zawsze musi być utrwalone w formie protokołu,

choćby przesłuchiwany skorzystał z prawa do odmowy składania wyjaśnień. Utrwalenie może

nastąpić w formie protokołu uproszczonego (ograniczonego do zapisu najbardziej istotnych

oświadczeń), choć może to być protokół pełny.

Co prawda osoba przesłuchiwana nie staje się obwinionym w wyniku przesłuchania (tym będzie po wniesieniu przeciwko niej wniosku o ukaranie),

jednak zyskuje pewne uprawnienia, w tym do znajomości zarzutów, odmowy złożenia wyjaśnień i

zgłoszenia własnych dowodów.

Sam fakt przesłuchania w tym trybie nie musi oznaczać wystąpienia z wnioskiem o ukaranie. Nie

można wykluczyć, że dowody wskazane przez przesłuchanego, a przeprowadzone przez organ

ścigania, mogą wykazać, że to nie osoba przesłuchana powinna być obwinionym o dane

wykroczenie, lecz inna osoba, albo nawet że wykroczenia nie było.

Jest to tryb określony w art. 54 § 6 kpw: Należy niezwłocznie przesłuchać osobę, co do której istnieje

uzasadniona podstawa do sporządzenia przeciwko niej wniosku o ukaranie. Osoba taka ma prawo

odmówić złożenia wyjaśnień oraz zgłosić wnioski dowodowe, o czym należy ją pouczyć. Przesłuchanie tej osoby zaczyna się od

powiadomienia jej o treści zarzutu wpisanego do protokołu przesłuchania; przepis § 4 zdanie drugie

stosuje się. § 4.

Jeżeli okoliczności czynu budzą wątpliwości, dla realizacji celu określonego w § 1 można

przeprowadzić odpowiedni dowód. Utrwalenie takiej czynności następuje w formie protokołu

ograniczonego do zapisu najbardziej istotnych oświadczeń osób biorących udział w czynności.

Przed przesłuchaniem należy wezwanemu wyjaśnić, o jakie wykroczenie może być obwiniony, a zarzut

ten wpisuje się do protokołu. Należy też pouczyć go o prawie do odmowy składania wyjaśnień i do zgłoszenia własnych wniosków dowodowych.

Przesłuchujący zatem po odebraniu od wezwanego danych osobowych powinien poinformować go o

treści zarzutu i o powyższych uprawnieniach, wpisując to do protokołu przesłuchania, a następnie

umożliwić mu swobodne wypowiedzenie się odnośnie do tego zarzutu, odnotowując to

oświadczenie w protokole, i dalej ewentualnie zadawać pytania i odnotowywać odpowiedzi na nie,

chyba że przesłuchiwany oświadczy, że odmawia wyjaśnień albo że odmawia ich składania od

pewnego momentu.

Protokół przesłuchania powinien być następnie odczytany i podpisany tak przez przesłuchującego,

jak przesłuchiwanego, a gdy sporządzał go odrębnie wezwany protokolant, także przez tę osobę (art. 150

kpk w związku z art. 37 § 5 kpw).

Na wniosek przesłuchiwanego należy też umożliwić mu złożenie wyjaśnień na piśmie na zasadach

określonych w art. 40 kpw.

Odstąpienie od przesłuchania może nastąpić, gdyby było ono połączone ze znacznymi trudnościami nie tylko dla organu ścigania, ale także gdy chodzi o

trudności dla danej osoby (sprawcy).

Jeżeli zatem np. naruszający przepisy drogowe (popełniający wykroczenie), gdy naruszenie nie

pozwala na nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego albo gdy sprawca odmówił jego przyjęcia -

miałby być proszony o udanie się na komisariat Policji w celu przesłuchania, podczas gdy on ma za godzinę stawić się na ważnym spotkaniu, to można

by uznać, że zastosowano tu procedurę zdecydowanie bardziej uciążliwą niż sam czyn,

jakiego ona dotyczy.

Poza tym należy zauważyć, że sprawca mógłby natychmiast odmówić składania jakichkolwiek wyjaśnień. W tego typu sytuacji można zatem odstąpić od przesłuchania, pouczając osobę podejrzaną o możliwości, ale nie obowiązku

nadesłania swych wyjaśnień na piśmie. Należy także wskazać jej wówczas adres organu ścigania, pod jaki powinna nadesłać owe wyjaśnienia. Organ ścigania

powinien przy tym powstrzymać się od sporządzania wniosku o ukaranie, dopóki nie minie termin, z uwzględnieniem także czasu niezbędnego na

przekazanie ewentualnych pisemnych wyjaśnień drogą pocztową.

.

Czas trwania czynności wyjaśniających. Czynności uzupełniające i ich termin

Czynności wyjaśniające powinny być zakończone w ciągu miesiąca od ich podjęcia


Jest to termin instrukcyjny, z tym że należy pamiętać, iż w razie podejmowania ich po uprzednim

zawiadomieniu o wykroczeniu pokrzywdzony, który w ciągu miesiąca od złożenia zawiadomienia nie

otrzyma informacji o wystąpieniu przez oskarżyciela publicznego z wnioskiem o ukaranie lub o braku -

zdaniem tego podmiotu - podstaw do jego złożenia, może samodzielnie złożyć wniosek o ukaranie jako

oskarżyciel posiłkowy.


W razie wniesienia takiego wniosku o ukaranie, prezes sądu przesyłając właściwemu oskarżycielowi

publicznemu zawiadomienie o wniesieniu wniosku o ukaranie, wzywa go jednocześnie do nadesłania w

terminie 7 dni materiału dowodowego w razie niewnoszenia przez niego wniosku o ukaranie, jeżeli w sprawie przeprowadzono czynności wyjaśniające lub dochodzenie, albo do nadesłania oświadczenia o

braku takiego materiału.


Dopiero po przekazaniu tego materiału dowodowego lub oświadczeń prezes sądu rozstrzyga w

przedmiocie wszczęcia postępowania.Tym samym prezes sądu ma wstępną orientację, czy

istnieje materiał dowodowy uzasadniający oskarżenie posiłkowe, czy jest to tylko materiał

wskazany we wniosku pokrzywdzonego, czy także inny i jaki, czy należy go uzupełnić lub sprawdzić,

czy też nie, czy może zachodzi oczywisty brak podstaw faktycznych do oskarżenia.


W razie potrzeby dokonania czynności wyjaśniających dla sprawdzenia lub uzupełnienia wniosku

oskarżyciela posiłkowego sprawę przekazuje się Policji bądź innym organom, tj. takim, które w

sprawie o dane wykroczenie mogłyby być oskarżycielem publicznym.


Postanowienie sądu polecające przeprowadzenie czynności sprawdzających odnośnie do wniosku

oskarżyciela posiłkowego powinno określać rodzaj zleconych czynności (kogo przesłuchać, oględziny czego przeprowadzić, gdzie dokonać przeszukania,

czego poszukiwać itd.) oraz termin ich dokonania; w razie potrzeby sąd powinien wydać dodatkowe

postanowienia wymagane dla dokonania określonych, zlecanych czynności, np. przeszukania,

przymusowego odebrania rzeczy itp.).


Organ, któremu polecono przeprowadzenie tych czynności, dokonuje zasadniczo jedynie czynności wskazanych w postanowieniu sądu. Inne czynności

może on dokonać jedynie wtedy, gdy ujawni się konieczność przeprowadzenia czynności

niepowtarzalnej albo potrzeba znalezienia i zatrzymania przedmiotu.


Po przeprowadzeniu poleconych czynności organ przekazuje sądowi uzyskany i utrwalony w formach procesowych materiał dowodowy, przesyłając mu

odpowiednie akta czynności wyjaśniających.


Jeżeli w sprawie, w której może być nałożona grzywna mandatem karnym, podjęto czynności wyjaśniające, po których można jeszcze stosować mandat karny,

powinny one jednak trwać nie dłużej niż 14 dni, gdy sprawcę schwytano na gorącym uczynku lub

bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia i 30 dni, jeżeli wykroczenie stwierdzono naocznie pod

nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia pomiarowego albo kontrolnego, a nie zachodzi

wątpliwość co do osoby sprawcy czynu

W postępowaniu mandatowym, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może ją nałożyć jedynie, gdy:

1) schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia,

2) stwierdzi popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia pomiarowego lub kontrolnego, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy czynu

- w tym także, w razie potrzeby, po przeprowadzeniu w niezbędnym zakresie czynności wyjaśniających, podjętych niezwłocznie po ujawnieniu wykroczenia

Nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego nie może nastąpić po upływie 14 dni od daty ujawnienia czynu w wypadku, o którym mowa w pkt 1, i 30 dni w wypadku, o którym mowa w pkt 2.

Podmioty i organy uprawnione do prowadzenia czynności wyjaśniających

Do przeprowadzenia czynności wyjaśniających upoważniona jest co do zasady Policja.

Czynności wyjaśniające, może także przeprowadzić prokurator lub zlecić je Policji. W sprawach należących do właściwości

sądów wojskowych uprawnienia Policji ma Żandarmeria Wojskowa


W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika określonych w Kodeksie pracy, w sprawach o wykroczenia

określonych w art. 119-123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a także w

sprawach o inne wykroczenia związane z wykonywaniem pracy zarobkowej, jeżeli ustawa tak stanowi, oskarżycielem

publicznym jest inspektor pracy.


Zgodnie natomiast z art. 17 § 3 kpw także i inne organy mogą prowadzić czynności wyjaśniające, ale organom

administracji rządowej i samorządowej, organom kontroli państwowej i kontroli samorządu terytorialnego oraz strażom gminnym (miejskim) uprawnienia oskarżyciela publicznego

przysługują tylko wówczas, gdy ujawniły wykroczenie w zakresie swego działania i wystąpiły z wnioskiem o ukaranie.

Inne niż wskazane organy mogą prowadzić czynności wyjaśniające, jeżeli ustawa tak stanowi.


Na podstawie ustaw szczególnych uprawnione do prowadzenia czynności wyjaśniających są m.in. następujące podmioty i

organy: - funkcjonariusz straży ochrony kolei (art. 60 ust. 2 pkt 5

ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym, tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 ze zm.);

- Służba Celna (art. 30 ust. 3 pkt 9 ustawy z dnia 27.08.2009 r. o Służbie Celnej, Dz. U. Nr 168, poz. 1323).

Zażalenie

Osobie która zawiadomiła o popełnieniu wykroczenia, ale nie jest pokrzywdzoną, przysługuje zażalenie do organu nadrzędnego na niewniesienie wniosku o ukaranie.

Osoba pokrzywdzona może bowiem wnieść wniosek o ukaranie jako oskarżyciel posiłkowy, wobec tego zażalenie

jej nie przysługuje.

ZażalenieOrganem nadrzędnym, jako odwoławczym, jest organ wyższy

nad tym organem, w którym funkcjonariusz jednostki organizacyjnie niższej zdecydował o rezygnacji z

występowania z wnioskiem o ukaranie. Nie chodzi więc o organ przełożony nad danym funkcjonariuszem, ale o organ

nadrzędny, czyli wyższy, nad danym organem.

Postępowanie zwyczajne.

Celem czynności wyjaśniających jest ustalenie czy zachodzą podstawy do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie i zebranie danych niezbędnych do sporządzenia takiego wniosku. Jeżeli

czynności wyjaśniające dostarczyły organowi ścigania podstaw do wystąpienia z wnioskiem o ukaranie,

przygotowuje on taki wniosek.

Podstawą do wszczęcia postępowania w sprawie o wykroczenie przed sądem jest zatem wniosek o ukaranie, prawidłowo

sporządzony i złożony przez uprawniony do tego podmiot. W postępowaniu w sprawach o wykroczenia nie znana jest

instytucja aktu oskarżenia, który zarezerwowany jest dla spraw poważniejszych (przestępstwa, przestępstwa skarbowe

i wykroczenia skarbowe).

.

Wniosek o ukaranie jest tzw. skargą zasadniczą, podobnie jak akt oskarżenia lub pozew cywilny. Powoduje on uruchomienie postępowania sądowego, które bez wniosku o ukaranie nie może się toczyć (nemo iudex sine actore), a także jest swoistym podsumowaniem tego, co dotychczas dokonano na etapie czynności wyjaśniających.

Złożenie wniosku obliguje sąd do wszczęcia i prowadzenia postępowania, chyba że zachodzą okoliczności wyłączające w ogóle możliwość

prowadzenia procesu lub wskazane w art. 61 § 1.

Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o ukaranie Podmiot uprawniony do złożenia wniosku o ukaranie to

organ uprawniony do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w danej sprawie oraz pokrzywdzony, przy czym w drugim przypadku chodzi o sytuacje określone w art. 27 § 1 i 2 kpw.

Podmioty uprawnione do złożenia wniosku o ukaranie Organami uprawnionymi do występowania w charakterze

oskarżyciela publicznego są: 1) prokurator (art. 18 § 1 kpw), w każdej sprawie o

wykroczenie; 2) Policja 3) inspektor pracy w sprawach o wykroczenia przeciwko

prawom pracownika określonych w kodeksie pracy, w sprawach o wykroczenia określonych w art. 119-123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.), a także w sprawach o inne wykroczenia związane z wykonywaniem pracy zarobkowej, jeżeli ustawa tak stanowi;

Wniosek o ukaranie może także złożyć pokrzywdzony w wypadkach określonych w art. 27 § 1 i 2 kpw. W sprawach o wykroczenia ścigane na żądanie pokrzywdzonego może on samodzielnie wnieść wniosek o ukaranie jako oskarżyciel posiłkowy.

Natomiast w sprawach o wykroczenia inne niż ścigane na żądanie pokrzywdzonego może on samodzielnie wnieść wniosek o ukaranie jako oskarżyciel posiłkowy, jeżeli w ciągu miesiąca od powiadomienia o wykroczeniu organu uprawnionego do występowania w tych sprawach w charakterze oskarżyciela publicznego nie zostanie powiadomiony o wniesieniu przez ten organ wniosku o ukaranie albo otrzyma zawiadomienie o tym, że czynności wyjaśniające nie dostarczyły podstaw do wniesienia wniosku o ukaranie.

Wniosek o ukaranie powinien zawierać:1) imię i nazwisko oraz adres obwinionego, a także inne dane

niezbędne do ustalenia jego tożsamości;2) określenie zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem

miejsca, czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia;3) wskazanie dowodów;4) imię i nazwisko oraz podpis sporządzającego wniosek, a

także adres gdy wniosek pochodzi od pokrzywdzonego.

Wniosek o ukaranie składany przez oskarżyciela publicznego powinien ponadto zawierać wskazanie:1) przepisów, pod które zarzucany czyn podpada;2) miejsca zatrudnienia obwinionego oraz, w miarę możności, danych o jego warunkach materialnych, rodzinnych i osobistych;3) pokrzywdzonych, o ile takich ujawniono;4) wysokości wyrządzonej szkody;5) stanowiska osoby sporządzającej wniosek;6) sądu właściwego do rozpoznania sprawy;7) danych dotyczących uprzedniego skazania obwinionego za podobne przestępstwo lub wykroczenie, jeżeli oskarżyciel powołuje się na tę okoliczność.

.

Do wniosku o ukaranie oskarżyciel publiczny dołącza

materiały czynności wyjaśniających lub postępowania przygotowawczego, a także, do wiadomości sądu, adresy świadków i pokrzywdzonych oraz po jednym odpisie wniosku dla każdego z obwinionych

Odpisy wniosków są istotne, gdyż sąd zawiadamiając obwinionego o terminie pierwszej rozprawy lub posiedzeniu, dołącza do zawiadomienia odpis wniosku o ukaranie.

Wzór wniosku o ukaranie - załącznik nr 1

Jeżeli wniosek o ukaranie nie odpowiada warunkom formalnym

wskazanym w art. 57 § 2-4 prezes sądu zwraca wniosek w celu usunięcia braków w terminie 7 dni.

Jeżeli wniosek o ukaranie odpowiada warunkom formalnym, prezes sądu, wszczynając postępowanie zarządzeniem,

kieruje sprawę do rozpoznania na rozprawie lub na posiedzeniu albo - w razie stwierdzenia okoliczności

wyłączających postępowanie lub wskazanych w art. 61 § 1- orzekając jednoosobowo, odmawia wszczęcia postępowania.

Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania służy zażalenie osobie, która złożyła zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia, ujawnionemu pokrzywdzonemu oraz organowi,

który wniósł wniosek o ukaranie.

Przepis § 3 art. 59 kpw wprowadza nieco odmienne

rozwiązanie, jeżeli wniosek o ukaranie składa samoistny oskarżyciel posiłkowy (art. 27 § 1 i 2). W takim wypadku po

pozytywnym efekcie kontroli formalnej wniosku nie rozstrzyga się o wszczęciu lub o odmowie wszczęcia

postępowania, ale najpierw zawiadamia właściwego dla danej sprawy oskarżyciela publicznego o wpłynięciu takiego

wniosku (art. 27 § 4), wzywając go jednocześnie do nadesłania - na wypadek niewystępowania z własnym

wnioskiem w tej sprawie - materiału dowodowego, jakim dysponuje, lub oświadczenia o braku tegoż (art. 57 § 5)

.

i dopiero po uzyskaniu powyższego podejmuje decyzję o

wszczęciu lub odmowie wszczęcia postępowania.

Wniosek o skazanie obwinionego bez przeprowadzania rozprawy

Oskarżyciel publiczny może, za zgodą obwinionego, przesłuchanego uprzednio w toku czynności wyjaśniających

w trybie art. 54 § 6, umieścić we wniosku o ukaranie wniosek o skazanie obwinionego za zarzucany mu czyn bez

przeprowadzania rozprawy i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego albo odstąpienie od wymierzenia

kary lub środka karnego.


Wniosek oskarżyciela publicznego o skazanie obwinionego bez rozprawy powinien być umieszczony w końcowej części

wniosku, po podaniu danych wskazanych w art. 57 § 2 pkt 1-3 i § 3, a przed podpisem wnioskodawcy..


Wniosek o skazanie bez rozprawy nie powinien być formułowany na początku wniosku o ukaranie, gdyż ma on

jednocześnie określać sposób skazania, a nie wydaje się prawidłowe żądanie określonego skazania za coś, co dopiero

później będzie opisane.


Wniosek o skazanie bez rozprawy nie może ograniczać się do samego stwierdzenia, iż wnosi się o skazanie obwinionego

bez rozprawy, ale ma określać jednocześnie sposób skazania.


Wniosek taki powinien zatem wskazywać: a) karę, jaka ma mu być wymierzona i w jaki sposób, np.

grzywna w wysokości X, kara aresztu w rozmiarze X z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres Y itd., albo

b) środek karny, także ze sprecyzowaniem, o jaki środek chodzi i w jaki sposób ma być wymierzony, np. przepadek przedmiotów ze wskazaniem (opisem), jakie przedmioty mają być nim objęte, czy zakaz prowadzenia pojazdów z określeniem rodzaju pojazdów oraz na jaki okres, albo nawiązkę z podaniem, w jakim rozmiarze i na czyją rzecz itd., lub

.


c) zarówno karę, jak i środek łącznie, zwłaszcza gdy środek karny jest obligatoryjny, bądź


Taki wniosek o skazanie, jest możliwy tylko wówczas, gdy w świetle zebranych dowodów wyjaśnienia obwinionego oraz

okoliczności popełnienia wykroczenia nie budzą wątpliwości (przesłuchany przyznał się do winy, zebrane dowody

potwierdzają jego sprawstwo i winę), a cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy

(skazanym jest sprawca czynu, a stosowane wobec obwinionego środki reakcji prawnej są trafnie, tj. m.in.

zapobiegną popełnianiu wykroczenia w przyszłości, umacniają poszanowanie prawa i uwzględniają też interesy

ewentualnego pokrzywdzonego).


Uwzględniając wniosek oskarżyciela publicznego, o skazanie obwinionego za zarzucany mu czyn bez przeprowadzania rozprawy, sąd uznaje za ujawnione dowody dołączone do wniosku o ukaranie. Sąd może uzależnić uwzględnienie

wniosku od dokonania w nim określonych przez siebie zmian (np. co do kary, iż nie nagana, a grzywna). Jeżeli strony są

obecne na posiedzeniu, powinny od razu wypowiedzieć się w przedmiocie tych zmian.

.


Wniosek ze zmianami nie może zostać uwzględniony, jeżeli obwiniony, należycie o zmianach tych powiadomiony, zgłosi

wobec nich sprzeciw w terminie określonym przez sąd. Wniosek nie może zostać uwzględniony, jeżeli w terminie

określonym przez sąd zgłosi wobec niego sprzeciw pokrzywdzony, który złożył już oświadczenie o przyłączeniu

się do postępowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego. .


Sąd uwzględniając wniosek skazuje obwinionego wyrokiem. Jeżeli sąd uzna, że nie ma podstaw do uwzględnienia

wniosku, sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.


Obwiniony, jeżeli nie dotyczy go wniosek o skazanie, może po wezwaniu na rozprawę lub zawiadomieniu o jej terminie wystąpić z wnioskiem o skazanie w określony sposób bez

przeprowadzania rozprawy. Może to być wniosek o skazanie na bezwzględnie wykonywaną karę, karę z warunkowym

zawieszeniem wykonania, gdy jest ono przewidywane (tak przy areszcie), lub z nadzwyczajnym złagodzeniem, a więc

karę łagodniejszego rodzaju niż przewidziana w naruszonym przepisie, albo poniżej dolnej granicy, o odstąpienie od kary i

ograniczenie się do środka karnego lub o odstąpienie od obligatoryjnego środka i ograniczenie się do kary z

ewentualnym środkiem oddziaływania społecznego, albo o skazanie na karę i środek karny w rozmiarze określonym we

wniosku. .


W każdym razie musi to być zawsze wniosek o skazanie w określony sposób, a więc wskazujący dokładnie sposób skazania, czyli rodzaj i rozmiar kary, lub także środka

karnego, zakres (przedmiotowy lub również czasowy) tego ostatniego itd. Orzeczonymi mogą być przy tym jedynie kary i środki przewidziane za dane wykroczenie, nie można zatem orzekać w tym trybie środka, który nie jest w danej sytuacji

dopuszczalny, choćby obwiniony występował o jego orzeczenie.


Przy rozpoznawaniu wniosku obwinionego o skazanie go w określony sposób bez przeprowadzania rozprawy, zgłoszonego przed jej rozpoczęciem, sąd stosuje

odpowiednio zasady jak przy wniosku oskarżyciela publicznego w tej samej sprawie. Sąd może uwzględnić ten

wniosek obwinionego jeżeli nie zgłosił wobec niego sprzeciwu oskarżyciel publiczny, a także oskarżyciel

posiłkowy, gdy występuje w sprawie i jedynie wtedy, gdy okoliczności popełnienia czynu oraz wyjaśnienia

obwinionego w świetle ujawnionego materiału dowodowego nie budzą wątpliwości.

.


Jeżeli obwiniony nie był przesłuchany w toku czynności wyjaśniających, sąd przesłuchuje go na posiedzeniu, chyba

że obwiniony bez usprawiedliwienia nie stawił się na posiedzenie albo nadesłał swoje wyjaśnienia na piśmie w

trybie określonym w art. 67 § 3 (zawiadomienie kierowane do obwinionego, którego obecności na rozprawie nie uznano za obowiązkową, powinno zawierać pouczenie, że może on

nie stawiając się do sądu nadesłać swoje wyjaśnienia. Wyjaśnienia te podlegają odczytaniu na rozprawie. Rozprawa

ma wówczas charakter zaoczny). .


Brak stanowiska oskarżyciela w przedmiocie sprzeciwu, nie stoi na przeszkodzie uwzględnieniu wniosku, jeżeli oskarżyciel

prawidłowo powiadomiony o terminie posiedzenia nie stawił się bez usprawiedliwienia.

Posiedzenie sądu po wszczęciu postępowania, a przed rozprawą

Prezes sądu, po wszczęciu postępowania, kieruje sprawę na

posiedzenie, jeżeli: 1) oskarżyciel publiczny wystąpił z wnioskiem o

skazanie obwinionego bez przeprowadzania rozprawy; 2) obwiniony, po wezwaniu go na rozprawę lub

zawiadomieniu o jej terminie, wystąpił z wnioskiem o skazanie bez przeprowadzania rozprawy;

3) zostały stwierdzone przed rozprawą okoliczności wyłączające postępowanie;


4) zachodzi potrzeba wydania postanowienia o niewłaściwości sądu;

5) zachodzi potrzeba umorzenia postępowania z powodu oczywistego braku podstaw obwinienia;

6) w sprawie, w której wniosek o ukaranie złożył oskarżyciel posiłkowy, niezbędne jest polecenie Policji lub innemu organowi dokonania określonych czynności dowodowych;

7) zachodzi możliwość wydania wyroku nakazowego; 8) zachodzi potrzeba wydania innego rozstrzygnięcia

przekraczającego uprawnienia prezesa.


O terminie posiedzenia w wypadkach wskazanych w pkt 1, 2, 3 i 5 powiadamia się strony i ich przedstawicieli procesowych. Niestawiennictwo prawidłowo powiadomionych osób nie tamuje toku postępowania. Udział obrońcy, o którym mowa w art. 21 § 1 (w postępowaniu w sprawie o wykroczenia obwiniony musi mieć obrońcę przed sądem, jeżeli: jest głuchy, niemy lub niewidomy, zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności) jest jednak obowiązkowy w posiedzeniu określonym w pkt 1 i 2.


W wypadku wskazanym w pkt 2 prezes sądu może zarządzić rozpoznanie wniosku obwinionego na rozprawie, jeżeli przyspieszy to bieg postępowania. Wniosek ten rozpoznaje się wówczas przed rozpoczęciem przewodu sądowego.

Przygotowanie do rozprawy Prezes sądu, kierując sprawę na rozprawę, zarządza

zawiadomienie o jej miejscu i terminie oskarżyciela, pokrzywdzonego i obwinionego oraz obrońcę i pełnomocnika, gdy zostali ustanowieni; zarządza on także wezwanie na rozprawę świadków oraz sprowadzenie innych dowodów. Oskarżyciela publicznego zawiadamia się o rozprawie i posiedzeniu przez dostarczenie mu wykazu spraw, które mają być rozpoznane w danym dniu.

Przygotowanie do rozprawy Jeżeli prezes sądu lub sąd uzna udział obwinionego na

rozprawie za niezbędny, zarządzając zawiadomienie go o jej miejscu i terminie, zarządza jednocześnie wezwanie obwinionego do osobistego stawiennictwa, pod rygorem przymusowego doprowadzenia. Zasady te stosuje się odpowiednio do posiedzeń.

Przygotowanie do rozprawy Zawiadamiając obwinionego o terminie pierwszej rozprawy

lub posiedzeniu, o którym mowa w art. 60 § 1 pkt 1 (gdy oskarżyciel publiczny wystąpił z wnioskiem o skazanie obwinionego bez przeprowadzania rozprawy), dołącza się do zawiadomienia odpis wniosku o ukaranie.

Przygotowanie do rozprawy Zawiadomienie obwinionego o terminie pierwszej rozprawy

powinno zawierać pouczenie o tym, że może on sprowadzić na rozprawę świadków i przedstawić inne dowody na swoją obronę lub wskazać je sądowi w takim czasie, aby dowody te mogły być przeprowadzone na rozprawie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od doręczenia zawiadomienia,

Przygotowanie do rozprawy a także o przysługującym mu prawie do odmowy złożenia

wyjaśnień lub udzielenia odpowiedzi na pytanie i do korzystania z pomocy obrońcy oraz o prawie przeglądania akt sprawy, jak również o obowiązku powiadomienia sądu o każdej zmianie miejsca pobytu lub zamieszkania na okres dłuższy niż 7 dni, a w razie pobytu za granicą - o konieczności wskazania w kraju adresu dla doręczeń i o konsekwencjach uchybienia tym obowiązkom. W zawiadomieniu należy pouczyć obwinionego o przysługującym mu prawie wystąpienia z wnioskiem o skazanie w określony sposób bez przeprowadzania rozprawy.

Przygotowanie do rozprawy Zawiadomienie lub wezwanie powinno także zawierać

pouczenie, iż rozprawa może być prowadzona pod nieobecność obwinionego jako zaoczna oraz pouczenie o możliwości przymusowego doprowadzenia obwinionego na rozprawę.

Natomiast zawiadomienie kierowane do obwinionego, którego obecności na rozprawie nie uznano za obowiązkową, powinno zawierać pouczenie, że może on nie stawiając się do sądu nadesłać swoje wyjaśnienia. Wyjaśnienia te podlegają odczytaniu na rozprawie.

Przygotowanie do rozprawy Rozprawa ma wówczas charakter zaoczny. W

zawiadomieniu kierowanym do oskarżyciela posiłkowego należy pouczyć go o obowiązku powiadomienia sądu o zmianie miejsca zamieszkania oraz podania adresu dla doręczeń w czasie pobytu za granicą i konsekwencjach niedopełnienia tego obowiązku, a w zawiadomieniu kierowanym do pokrzywdzonego - o uprawnieniach, o których mowa w art. 26 § 3 kpw (oskarżyciel publiczny w terminie 7 dni od zawiadomienia o przesłaniu wniosku o ukaranie zawiadamia ujawnionego pokrzywdzonego), oświadczyć, że będzie działać obok oskarżyciela publicznego jako oskarżyciel posiłkowy; po upływie tego terminu uprawnienie wygasa.

Przygotowanie do rozprawy Sąd może, uznając obecność obwinionego na rozprawie za

obowiązkową mimo wcześniejszego uznania jej za nieobowiązkową, wezwać obwinionego, odraczając w tym celu rozprawę.

Jeżeli obwiniony lub świadek mieszka poza miejscowością,

w której ma siedzibę właściwy sąd, prezes sądu lub sąd może zwrócić się do sądu, na którego terenie działania mieszkają te osoby, o przesłuchanie ich co do wskazanych okoliczności

Przygotowanie do rozprawy

Przy przygotowaniu do rozprawy stosuje się odpowiednio przepisy art. 348, 349, 350, 352 i 353 Kodeksu postępowania karnego.

Recepcja przepisów art. 348-350 k.p.k. oraz 352 i 353 kpk oznacza, że w postępowaniu w sprawach o wykroczenia:

a) rozprawę należy wyznaczyć i przeprowadzić bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 348 kpk)


b) prezes sądu może wnieść sprawę na posiedzenie, jeżeli ze względu na zawiłość sprawy lub z innych ważnych powodów uzna, że może przyczynić się do usprawnienia postępowania, a zwłaszcza należytego przygotowania i organizacji rozprawy głównej (art. 349 kpk)

c) zarządzenie prezesa sądu o wyznaczeniu rozprawy (art. 59 § 2 kpw) powinno zawierać wskazanie: sędziego, terminu, godziny i sali rozprawy, stron i ich przedstawicieli, których należy zawiadomić lub wezwać, innych osób wzywanych na rozprawę (świadkowie, biegli) oraz innych czynności, jakie są jeszcze konieczne do przygotowania rozprawy (art. 350 § 1 kpk)


d) w przypadku obwinionego pozbawionego wolności (w innej sprawie) należy - po porozumieniu się z organem, w którego dyspozycji obwiniony pozostaje - zarządzić sprowadzenie go

na rozprawę (art. 350 § 2 kpk) z tym że uwzględniając, iż obecność obwinionego na rozprawie według kpw nie jest co

do zasady obowiązkowa, prezes sądu najpierw powinien rozstrzygnąć, czy niezbędny jest udział obwinionego w tej

rozprawie (art. 65 § 1 i 3 kpw) i jeżeli uzna, że nie - przekazuje mu jedynie zawiadomienie o rozprawie z

pouczeniem o możliwości nadesłania wyjaśnień na piśmie (art. 67 § 3 kpw)


gdyby natomiast pozbawiony wolności obwiniony zażądał wówczas umożliwienia mu uczestnictwa w rozprawie albo

gdyby sam prezes sądu lub sąd uznały jego udział w rozprawie za niezbędny, należy zarządzić sprowadzenie

obwinionego na tę rozprawę. Możliwe jest tu jednak obecnie także sięgnięcie przez sąd po pomoc prawną i przesłuchanie obwinionego przez sąd wezwany, stosownie do art. 68 § 2

kpw,


e) to prezes sądu przed rozprawą, po rozważeniu wniosków stron lub z urzędu, dopuszcza dowody i zarządza ich

sprowadzenie na rozprawę (art. 352 zdanie pierwsze), z tym że może to uczynić także sąd (art. 39 § 3 kpw),

np. na posiedzeniu, o jakim mowa w recypowanym art. 349 k.p.k.; natomiast kpw nie recypuje wskazanego w omawianym tu art. 352 kpk przepisu art. 368 kpk

a to dlatego że rozdziela on decyzję między przewodniczącego składu sądzącego a sąd, w sprawach zaś o wykroczenia sąd

zawsze orzeka jednoosobowo,


b) między doręczeniem zawiadomienia a terminem rozprawy powinno upłynąć co najmniej 7 dni i w razie niezachowania tego terminu wobec obwinionego lub jego obrońcy rozprawa na ich wniosek, ale zgłoszony przed rozpoczęciem przewodu sądowego, ulega (obligatoryjnie) odroczeniu (art. 353 kpk),

przy niezachowaniu go wobec innych stron sąd może jedynie (ale nie musi) przerwać lub odroczyć rozprawę.

RozprawaRozprawa odbywa się ustnie i jawnie

Sąd wyłącza jawność całości lub części rozprawy, jeżeli jawność mogłaby:

- obrażać dobre obyczaje (przy wykroczeniach wybryku nieobyczajnego tj. art. 140 kw czy proponowania czynu nieobyczajnego tj. (art. 142 kw z uwagi na okoliczności ich popełnienia,

- wywołać zakłócenie spokoju publicznego (demonstracyjne okazywanie lekceważenia dla Narodu Polskiego, Rzeczypospolitej Polskiej lub jej konstytucyjnych organów tj. art. 49 kw) lub, gdy

- ważny interes prywatny tego wymaga (np. interes świadka).

Rozprawa Sąd wyłącza jawność w całości lub części rozprawy, także

wówczas, gdy ustawa tak stanowi. W razie wyłączenia jawności na rozprawie mogą być obecni, poza osobami biorącymi udział w postępowaniu, po jednej osobie wskazanej przez każdą ze stron, chyba że zachodzi obawa ujawnienia tajemnicy państwowej. Sąd może zezwolić poszczególnym osobom na obecność na rozprawie prowadzonej z wyłączeniem jawności. Rozstrzygnięcie ogłasza się jawnie. Jeżeli jawność rozprawy wyłączono w całości lub części, ustne podanie motywów rozstrzygnięcia może nastąpić również z wyłączeniem jawności.

Rozprawa Sąd może zezwolić przedstawicielom radia, telewizji, filmu i

prasy na dokonywanie za pomocą aparatury utrwaleń obrazu i dźwięku z przebiegu rozprawy, gdy uzasadniony interes społeczny za tym przemawia, dokonywanie tych czynności nie będzie utrudniać prowadzenia rozprawy, a ważny interes uczestnika postępowania temu się nie sprzeciwia. Sąd może określić warunki, od których uzależnia wydanie takiego zezwolenia.

Rozprawa Jeżeli nie przemawia przeciw temu wzgląd na prawidłowość

postępowania, sąd na wniosek strony wyraża zgodę na utrwalenie przez nią przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk. Rejestrowanie przebiegu rozprawy przez stronę może się odnosić tylko do rejestracji dźwięku, nie obrazu. Rejestracja taka może ułatwiać następnie stronie np. występowanie o prostowanie protokołu, podnoszenie zarzutów apelacyjnych itd.

Rozprawa Jedynym ograniczeniem przy wydawaniu zezwolenia jest tu

wzgląd na prawidłowość postępowania, rejestracja (stosowana aparatura) nie może zatem utrudniać przebiegu poszczególnych czynności rozprawy.

Rozprawa Na gruncie kodeksu postępowania w sprawach o

wykroczenia sąd ma czuwać nad prawidłowym przebiegiem rozprawy i wyjaśnieniem wszystkich istotnych okoliczności oraz dbać o to, aby rozstrzygnięcie nastąpiło na pierwszej rozprawie. Sąd ma też umożliwić stronom wypowiedzenie się co do każdej kwestii podlegającej rozstrzygnięciu i zapewnić im prawo repliki, a obrońcy i obwinionemu możliwość ostatniego głosu w danej kwestii.

Rozprawa Rozprawę rozpoczyna wywołanie sprawy. Następnie sąd

sprawdza, czy wszyscy wezwani i zawiadomieni o terminie rozprawy stawili się oraz czy nie ma przeszkód do rozpoznania sprawy. Jeżeli oskarżyciel publiczny, oskarżyciel posiłkowy, pokrzywdzony lub obwiniony nie stawił się na rozprawę i w aktach sprawy brak jest dowodu doręczenia im wezwania lub zawiadomienia, rozprawę odracza się, przy czym sąd może, jeżeli uzna to za celowe, przeprowadzić postępowanie dowodowe, a w szczególności przesłuchać świadków, którzy stawili się na rozprawę.

Rozprawa Na następnej rozprawie dowody te przeprowadza się

ponownie tylko, jeżeli zażąda tego strona nieobecna na poprzedniej rozprawie, chyba że była o jej terminie prawidłowo powiadomiona. Zasadę tą stosuje się odpowiednio w razie niestawiennictwa prawidłowo powiadomionego obrońcy, gdy jego stawiennictwo jest obowiązkowe.

Rozprawa W razie nieusprawiedliwionej nieobecności obwinionego,

któremu doręczono wezwanie na rozprawę, przeprowadza się rozprawę zaocznie, chociażby nie był on przesłuchany w toku czynności wyjaśniających, chyba że sąd uzna udział obwinionego za konieczny i rozprawę odroczy, po ewentualnym przeprowadzeniu postępowania dowodowego, w szczególności po przesłuchaniu świadków, którzy stawili się na rozprawę. Jeżeli jednak obecność obwinionego jest konieczna, a nie stawił się on bez usprawiedliwienia, sąd może zarządzić jego zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie przez Policję.

Rozprawa Przewód sądowy rozpoczyna się od odczytania wniosku o

ukaranie. Wniosek o ukaranie odczytuje oskarżyciel publiczny, jeżeli bierze udział w rozprawie, a w innym wypadku protokolant. Jeżeli obwiniony przyznaje się do winy, a jego wyjaśnienia nie budzą wątpliwości, można nie przeprowadzać dalszych dowodów, w razie gdy żadna z obecnych stron temu się nie sprzeciwia.

Rozprawa Jeżeli obwiniony odmawia złożenia wyjaśnień albo wyjaśnia

odmiennie niż poprzednio lub oświadcza, że pewnych okoliczności nie pamięta, wolno odczytywać w odpowiednim zakresie jego wyjaśnienia złożone poprzednio w trybie art. 54 § 6 lub 7 kpw, a także jego wyjaśnienia złożone w charakterze obwinionego albo oskarżonego przed sądem w tej lub innej sprawie albo w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę. Po odczytaniu protokołu sąd wzywa obecnego obwinionego do wypowiedzenia się co do treści protokołu i do wyjaśnienia zachodzących sprzeczności.

Rozprawa Obwinionemu, świadkom i biegłym zarówno sąd, jak i strony

zadają pytania bezpośrednio, chyba że sąd zarządzi inaczej. Sąd uchyla pytania nieistotne dla sprawy lub sugerujące treść odpowiedzi albo które z innych powodów uznaje za niestosowne.

Rozprawa Sąd może zarządzić przerwę w rozprawie w celu

doprowadzenia obwinionego, sprowadzenia dowodu, dla wypoczynku lub z innej ważnej przyczyny. Każdorazowa przerwa nie może trwać dłużej niż 21 dni; w razie przekroczenia tego terminu rozprawę uważa się za odroczoną. Zarządzając przerwę, oznacza się czas i miejsce dalszego ciągu rozprawy, a osoby obecne na rozprawie poucza się o obowiązku stawiennictwa bez wezwania oraz o konsekwencjach nieusprawiedliwionego niestawiennictwa.

Sąd odracza rozprawę, gdy ustawa tak stanowi, a także gdy zarządzenie przerwy nie byłoby wystarczające. Rozprawę przerwaną lub odroczoną prowadzi się w dalszym ciągu, chociażby skład sądu uległ zmianie, chyba że sąd po wysłuchaniu stron obecnych postanowi inaczej.

Rozprawa Po wysłuchaniu głosów stron sąd sporządza wyrok na

piśmie. Wyrok skazujący powinien zawierać obok typowych

elementów określonych w Kodeksie postępowania karnego także:

1) dokładne określenie przypisanego obwinionemu czynu oraz jego kwalifikację prawną;

2) rozstrzygnięcie co do kary i środków karnych, a w razie potrzeby co do zaliczenia na poczet zakazu prowadzenia pojazdów okresu zatrzymania dokumentu stwierdzającego uprawnienie do ich prowadzenia oraz zaliczenie okresu zatrzymania na poczet wymierzonej kary aresztu lub grzywny.

Rozprawa Okres zatrzymania zalicza się na poczet wymierzonej kary

aresztu i kary ograniczenia wolności, przyjmując jeden dzień zatrzymania, z zaokrągleniem do pełnego dnia, za równoważny jednemu dniowi kary aresztu i dwóm dniom kary ograniczenia wolności, a na poczet grzywny - przyjmując za równoważny grzywnie w wysokości 200 zł.

Rozprawa Jeżeli obwiniony jest osobą czasowo przebywającą na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo nie ma na nim stałego miejsca zamieszkania lub miejsca stałego pobytu, można orzec natychmiastową wykonalność wyroku skazującego, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że jego wykonanie będzie niemożliwe lub znacznie utrudnione. Orzeczenie takie podlega wykonaniu z chwilą wydania.

Rozprawa W takim przypadku sąd: 1) wobec osoby czasowo przebywającej na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej zarządza zatrzymanie jej paszportu lub innego dokumentu uprawniającego do przekroczenia granicy, na czas do stawienia się do wykonania kary lub uiszczenia grzywny w terminie 3 dni, pod rygorem wykonania zastępczej kary aresztu, którą na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie orzeka, stosując odpowiednio przepis pkt 3;

2) wobec osoby niemającej stałego miejsca zamieszkania lub pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, skazanej na karę aresztu, zarządza natychmiastowe osadzenie jej w zakładzie karnym;

Rozprawa 3) wobec osoby, o której mowa w pkt 2, skazanej na karę

grzywny, orzeka zastępczą karę aresztu, przyjmując 1 dzień aresztu za równoważny grzywnie od 20 zł do 150 zł, przy czym kara zastępcza nie może przekroczyć 30 dni aresztu; zarządza ponadto, na wypadek nieuiszczenia grzywny w terminie 3 dni, natychmiastowe wykonanie kary zastępczej.

W razie niedoręczenia obwinionemu wyroku zaocznego, w terminie 3 miesięcy od dnia wydania, sąd może umorzyć postępowanie, jeżeli upłynął już termin przedawnienia karalności wykroczenia.

Wzór wyroku

Postępowania szczególneKodeks postępowania w sprawach o wykroczenia przewiduje

obok postępowania zwyczajnego także postępowania szczególne, do których należą postępowanie przyśpieszone,

postępowanie nakazowe i postępowanie mandatowe. Postępowanie przyśpieszone i nakazowe prowadzi sąd.

Natomiast postępowanie mandatowe należy do organów administracyjnych

Postępowanie przyśpieszone

Istota postępowania przyspieszonego wynika z potrzeby szybkiej reakcji na niektóre szczególnie uciążliwe

wykroczenia lub ze względu na szczególne cechy sprawcy, utrudniające prowadzenie postępowania w trybie zwykłym.

Dlatego też postępowanie przyśpieszone zakłada daleko idące przyspieszenie, sprowadzające się nawet do

możliwości osądzenia sprawcy w ciągu 48 godzin od czynu lub w niewiele dłuższym odstępie czasu


Wynika to m. in. z tego, że obwiniony w trybie przyśpieszonym zostaje oddany pod sąd na podstawie wniosku o ukaranie,

który może być złożone także w formie ustnej. Natomiast sąd bezzwłocznie przystępuje do rozpoznania wniosku.


Oczywiście nie zmienia to faktu, że w postępowaniu przyspieszonym stosuje się przepisy o postępowaniu

zwyczajnym, jeżeli przepisy rozdziału kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia – postępowanie przyśpieszone,

nie stanowią inaczej.


Wobec tego organy uprawnione do występowania z wnioskiem o ukaranie mogą przeprowadzić określone dowody, a w

szczególności przesłuchać sprawcę wykroczenia. Jednak z uwagi na ograniczenia czasowe, czynności dowodowe nie

mogą trwać zbyt długo i nie można ich w większym zakresie przeprowadzać. Zatrzymany musi bowiem być doprowadzony do sądu w ciągu 48 godzin.


Wniosek o ukaranie podlega wstępnej kontroli. Istnieje możliwość odmowy wszczęcia lub umorzenia postępowania, czy prawo obwinionego do obrony itd.

Obwiniony może korzystać z pomocy obrońcy z wyboru, i to już od momentu zatrzymania. Sąd ma też obowiązek zawiadomić obrońcę o miejscu i czasie rozprawy, jeżeli wie o jego ustanowieniu.


Postępowanie przyspieszone stosuje się do:

1. osób niemających stałego miejsca zamieszkania lub miejsca stałego pobytu, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że rozpoznanie sprawy w postępowaniu zwyczajnym będzie niemożliwe lub znacznie utrudnione

2. osób przebywających jedynie czasowo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że rozpoznanie sprawy w postępowaniu zwyczajnym będzie niemożliwe lub znacznie utrudnione,

Postępowanie przyśpieszone 3. sprawców wykroczeń popełnionych w związku z imprezą

masową, określoną w przepisach o bezpieczeństwie imprez masowych:

- przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu, określonych w art. 50, 51 i 52a kw

- przeciwko mieniu i urządzeniom użytku publicznego, określonych w art. 124 i 143 kw

Art. 50. Kto nie opuszcza zbiegowiska publicznego pomimo wezwania właściwego organu, podlega karze aresztu albo

grzywny Art. 51. § 1. Kto krzykiem, hałasem, alarmem lub innym

wybrykiem zakłóca spokój, porządek publiczny, spoczynek nocny albo wywołuje zgorszenie w miejscu publicznym, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 2. Jeżeli czyn określony w § 1 ma charakter chuligański lub sprawca dopuszcza się go, będąc pod wpływem alkoholu, środka odurzającego lub innej podobnie działającej substancji lub środka, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 3. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.

Art. 52a. Kto:1) publicznie nawołuje do popełnienia przestępstwa, w tym i

przestępstwa skarbowego lub je pochwala,2) publicznie nawołuje do nieposłuszeństwa lub

przeciwdziałania przemocą ustawie albo prawnemu rozporządzeniu organu państwowego, jeżeli zasięg czynu albo jego skutki nie były znaczne podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

Art. 124. § 1. Kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza

lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 250 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo są karalne.§ 3. Ściganie następuje na żądanie pokrzywdzonego.§ 4. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek

zapłaty równowartości wyrządzonej szkody lub obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.

Art. 143. § 1. Kto ze złośliwości lub swawoli utrudnia lub

uniemożliwia korzystanie z urządzeń przeznaczonych do użytku publicznego, a w szczególności uszkadza lub usuwa przyrząd alarmowy, instalację oświetleniową, zegar, automat, telefon, oznaczenie nazwy miejscowości, ulicy, placu lub nieruchomości, urządzenie służące do utrzymania czystości lub ławkę, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.

§ 2. W razie popełnienia wykroczenia można orzec obowiązek zapłaty równowartości wyrządzonej szkody albo obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.

.


4. postępowanie przyspieszone stosuje się ponadto, gdy ustawa tak stanowi.

Zgodnie z treścią art. 63 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o

bezpieczeństwie imprez masowych postępowanie w sprawach o wykroczenia określone w art. 54-57 prowadzi się na podstawie przepisów o postępowaniu przyspieszonym, o którym mowa w rozdziale 15 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.


Art. 54 1. Kto nie wykonuje polecenia porządkowego, wydanego na

podstawie ustawy, regulaminu obiektu (terenu) lub regulaminu imprezy masowej przez służby porządkowe lub służby informacyjne,

podlega karze grzywny nie niższej niż 2.000 zł. 2. Tej samej karze podlega, kto w czasie trwania imprezy

masowej przebywa w miejscu nieprzeznaczonym dla publiczności.


Art. 55 Kto nie wykonuje polecenia wydanego przez Policję lub

Żandarmerię Wojskową, w miejscu i w czasie trwania imprezy masowej,

podlega karze grzywny nie niższej niż 2.000 zł.\

Art. 56Kto wnosi lub posiada na imprezie masowej napoje alkoholowe,podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej

niż 2.000 zł.


Art. 57 Kto, będąc do tego zobowiązany, nie przekazuje informacji

dotyczącej bezpieczeństwa imprezy masowej albo przekazuje informację nieprawdziwąw tym zakresie,

podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 2.000 zł.


W powyższych wypadkach określonych w pkt 1-4 (art. 90 kpw) w postępowaniu przyspieszonym orzeka się tylko wówczas,

gdy sprawca został ujęty na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia i niezwłocznie doprowadzono go do sądu


Ujęcie na gorącym uczynku to ujęcie podczas realizowania znamion wykroczenia. Ujęcie bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia to z kolei ujęcie sprawcy jeszcze na miejscu czynu po jego dokonaniu lub w pościgu podjętym za sprawcą oddalającym się od tego miejsca


Ma to być przy tym pościg nieprzerwany, gdyż do ujęcia sprawcy ma dojść bezpośrednio (choć nie natychmiast) po czynie i tym samym przerwanie pościgu eliminuje tę bezpośredniość.


Drugi istotny warunek dopuszczalności trybu przyspieszonego to niezwłoczne doprowadzenie ujętego sprawcy do sądu. Doprowadzenie powinno zatem nastąpić bez nieuzasadnionej zwłoki, przy czym należy pamiętać, że stosownie do art. 46 § 6 kpw czas zatrzymania osoby, gdy zatrzymano ją w związku z podstawami do zastosowania wobec niej postępowania przyspieszonego, nie może przekroczyć 48 godzin. W tym też okresie sprawca powinien być doprowadzony do sądu.

Postępowanie przyśpieszone Policja lub inny organ, któremu szczególne ustawy

powierzają zadania w zakresie ochrony porządku lub bezpieczeństwa publicznego, w wypadku schwytania na gorącym uczynku lub bezpośrednio potem sprawcy wykroczenia, może go zatrzymać i doprowadzić do sądu. Każdy z tych organów może odstąpić od zatrzymania i przymusowego doprowadzenia sprawcy do sądu, zobowiązując go do stawienia się w sądzie w wyznaczonym czasie i miejscu ze skutkami wezwania, o których mowa w art. 71 § 4 kpw. Wydanego wówczas pod nieobecność obwinionego wyroku nie uważa się za zaoczny.


W przypadku odstąpienia od zatrzymania i przymusowego doprowadzenia sprawcy do sądu a zarazem zobowiązania go do stawienia się w sądzie w wyznaczonym czasie i miejscu, Policja i Straż Graniczna mogą zatrzymać sprawcy paszport lub inny dokument uprawniający do przekroczenia granicy, który wraz z wnioskiem o ukaranie przekazują sądowi. Zwrotu dokumentu dokonuje sąd, nie później niż przy wydaniu orzeczenia albo z chwilą zmiany trybu postępowania.


Warto zaznaczyć, że tylko Policja i Straż Graniczna mogą, odstępując od zatrzymania, odebrać ujętemu i zatrzymać jego paszport lub inny dokument uprawniający do przekraczania granicy, który przekazują następnie wraz z wnioskiem o ukaranie do sądu. Jeżeli zatem ujęcia dokonał inny organ i odstępuje od zatrzymania, do którego jest uprawniony, to nie może zatrzymać sprawcy paszportu.


Organ taki może jednak wezwać Policję i przekazać jej ujętego, ta zaś może, rezygnując z zatrzymania osoby, zatrzymać jej paszport, nakazując stawiennictwo w sądzie. Do zatrzymania paszportu nie jest potrzebne wydanie postanowienia, natomiast fakt zatrzymania powinien być odnotowany w aktach sprawy, a sprawca powinien otrzymać pokwitowanie odebrania mu tego dokumentu.


Osoba wezwana przez Policję lub inny organ, któremu szczególne ustawy powierzają zadania w zakresie ochrony porządku lub bezpieczeństwa publicznego do stawienia się w sądzie w charakterze świadka obowiązana jest stawić się we wskazanym czasie i miejscu. W tym zakresie stosuje się odpowiednio przepis art. 49 i art. 50 § 1 kpw.

Postępowanie przyśpieszoneArt. 49. § 1. Na świadka, biegłego, tłumacza lub specjalistę,

który bez usprawiedliwienia nie stawił się na wezwanie uprawnionego organu lub bez zezwolenia tego organu samowolnie wydalił się z miejsca czynności przed jej zakończeniem albo bezpodstawnie odmówił złożenia zeznań, wykonania czynności biegłego, tłumacza lub specjalisty, można nałożyć karę porządkową do 250 złotych, a w razie ponownego niezastosowania się do wezwania do 500 złotych.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się również do osoby, która będąc obowiązana do okazania albo wydania przedmiotu oględzin lub dowodu rzeczowego odmówiła jego okazania lub wydania; nie dotyczy to osoby, której przysługuje prawo odmowy zeznań.

§ 3. Nałożoną karę należy uchylić, jeżeli osoba ukarana w ciągu 7 dni od daty doręczenia lub ogłoszenia jej postanowienia o nałożeniu kary porządkowej dostatecznie usprawiedliwi swoje niestawiennictwo, samowolne oddalenie się, odmowę złożenia zeznań albo wykonania innego obowiązku, o którym mowa w § 1 lub 2.

§ 4. W przypadku uchybienia obowiązkom wskazanym w § 1 lub 2 przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej, sąd występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz pełni służbę, o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

§ 5. Przepis § 4 stosuje się, choćby za uchybienie, którego dopuścił się żołnierz przed wstąpieniem do wojska, była mu poprzednio wymierzona kara porządkowa, lecz nie została do tego czasu wykonana.

.

Art. 50. § 1: W razie niestawienia się świadka na wezwanie bez usprawiedliwienia można, niezależnie od nałożenia kary porządkowej, zarządzić jego przymusowe doprowadzenie przez Policję.

Postępowania przyspieszonego nie stosuje się wobec osób podlegających orzecznictwu sądów wojskowych. Osoby te odpowiadają przed sądem wojskowym w postępowaniu zwyczajnym lub nakazowym.

Uproszczenia trybu przyśpieszonegoW postępowaniu przyspieszonym:

1) wniosek o ukaranie może ograniczyć się do wymogów wskazanych w art. 57 § 2 i § 3 pkt 1 i 3; może też być złożony ustnie do protokołu;

Art. 57 § 2Wniosek o ukaranie powinien zawierać:

1) imię i nazwisko oraz adres obwinionego, a także inne dane niezbędne do ustalenia jego tożsamości;2) określenie zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia;3) wskazanie dowodów;4) imię i nazwisko oraz podpis sporządzającego wniosek, a także adres gdy wniosek pochodzi od pokrzywdzonego.

Uproszczenia trybu przyśpieszonego

Art. 57 § 3 pkt 1 i 3 Wniosek o ukaranie składany przez oskarżyciela publicznego

powinien ponadto zawierać wskazanie:1) przepisów, pod które zarzucany czyn podpada;3) pokrzywdzonych, o ile takich ujawniono;


Wynika z tego, że uproszczenia wniosku o ukaranie, to m.in. fakt, że może on przybrać formę ustną i być złożony do protokołu, a ponadto może on - choć nie musi - ograniczać się w swej treści jedynie do wskazania podmiotu wnoszącego, osoby obwinionego, zarzucanego mu czynu i jego kwalifikacji, wskazania pokrzywdzonych (jeśli występują) oraz dowodów na poparcie zarzutu.


2) sąd bez zbędnej zwłoki przystępuje do rozpoznania sprawy,

zaznaczając w protokole, że prowadzi ją w trybie przyspieszonym oraz odnotowując godzinę doprowadzenia obwinionego;


3) sąd zobowiązuje obwinionego do pozostania do dyspozycji sądu do zakończenia rozprawy pod rygorem wydania orzeczenia pod jego nieobecność; tak wydanego wyroku nie uważa się za zaoczny;

4) w razie przerwania rozprawy na okres dłuższy niż 3 dni sprawę rozpoznaje się w postępowaniu zwyczajnym.

Oznacza to, że kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia zezwala na przerwę, ale maksymalnie do 3 dni, i po przekroczeniu tego terminu nakazuje prowadzić rozprawę w trybie zwykłym.


5) w razie wydania wyroku pod nieobecność obwinionego w wypadkach, o których mowa w pkt 3 albo w art. 91 § 3 uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu, w pozostałych wypadkach uzasadnienie wyroku sporządza się tylko na wniosek strony złożony ustnie do protokołu rozprawy bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku;

6) termin do wniesienia środka odwoławczego wynosi 3 dni od daty ogłoszenia rozstrzygnięcia, gdy uzasadnienie sporządza się z urzędu, a w pozostałych przypadkach - 3 dni od daty doręczenia wyroku z uzasadnieniem;


7) sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę najpóźniej w ciągu miesiąca od daty jej wpływu do tego sądu.

Sąd sporządza uzasadnienie w terminie 3 dni od daty

ogłoszenia wyroku.


W razie ustalenia, że brak jest warunków uzasadniających prowadzenie sprawy w trybie przyspieszonym:

1) prezes sądu przed wszczęciem postępowania zwraca oskarżycielowi wniosek o ukaranie do uzupełnienia braków formalnych, gdy wniosek ten ograniczał się do wymogów wskazanych w art. 92 § 1 pkt 1 kpw jeżeli jednak wniosek o ukaranie odpowiada wymogom określonym w art. 57 § 2-4 kpw rozpoznaje się go w postępowaniu zwyczajnym


2) sąd wydaje postanowienie o zmianie trybu na zwyczajny, gdy brak podstaw do prowadzenia postępowania przyspieszonego ustalono po wszczęciu postępowania.


Należy zatem zauważyć, ze prezes sądu po sprawdzeniu wniosku i ustaleniu, że zachodzą podstawy do trybu przyspieszonego, kieruje sprawę na rozprawę w tym trybie, jeżeli zaś postępowanie przyspieszone jest niedopuszczalne, zwraca wniosek wnioskodawcy do uzupełnienia braków formalnych, tak by odpowiadał on wszystkim wymogom publicznego wniosku o ukaranie, a gdy wymogi te spełnia - rozpoznaje się go w postępowaniu zwyczajnym. Gdyby jednak ujawniły się ogólne przeszkody procesowe, prezes sądu powinien od razu odmówić wszczęcia postępowania (art. 5 k.p.w.).

Postępowanie nakazowe

Orzekanie w postępowaniu nakazowym może nastąpić, jeżeli okoliczności czynu

i wina obwinionego nie budzą wątpliwości. Natomiast postępowanie nakazowe jest niedopuszczalne, jeżeli

zachodzą okoliczności określone w art. 21 § 1 kpw tj. zachodzi obligatoryjne obrona. Zgodnie z tym przepisem w

postępowaniu w sprawie o wykroczenia obwiniony musi mieć obrońcę przed sądem, jeżeli jest głuchy, niemy lub

niewidomy oraz zachodzi uzasadniona wątpliwość co do jego poczytalności.


Sąd na posiedzeniu może wydać wyrok nakazowy w sprawach o wykroczenia,

w których wystarczające jest wymierzenie nagany, grzywny albo kary ograniczenia wolności.

Karami za wykroczenie są: kara aresztu (od 5 do 30 dni), kara ograniczenia wolności (1 miesiąc), grzywna

(od 20 zł do 5.000 zł), nagana.


Sąd orzeka bez udziału stron. Wyrokiem nakazowym można orzec również środek karny.

Wydając wyrok nakazowy, sąd uznaje za ujawnione dowody dołączone do wniosku o ukaranie.

Postępowanie mandatowe

Postępowanie mandatowe prowadzi Policja, a inne organy, gdy przepis szczególny tak stanowi.

Do ustaw szczególnych wskazujących organy uprawnione do nakładania grzywien w drodze mandatów należą m. in.:

- ustawa o rybactwie śródlądowym z dnia 18 kwietnia 1995 r., upoważniająca do tego strażników Państwowej Straży Rybackiej za wykroczenia określone w ustawie o rybactwie śródlądowym (art. 23 pkt 6 ustawy);

Postępowanie mandatowe ustawa - Prawo łowieckie z dnia 13 października 1995 r.,

upoważniająca strażników Państwowej Straży Łowieckiej do nakładania grzywien w drodze mandatów za wykroczenia popełnione na terenie obwodów łowieckich w zakresie szkodnictwa łowieckiego (art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy);

ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 r., która upoważnia

do nakładania grzywien w drodze mandatu strażników leśnych, w sprawach i zakresie określonym odrębnymi przepisami (art. 47 ust. 2 pkt 2 ustawy);

Postępowanie mandatowe ustawa o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 r.,

upoważniająca do postępowania mandatowego funkcjonariuszy Straży Ochrony Kolei;

ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych, uprawniająca te straże do nakładania grzywny w drodze mandatu także na zasadach określonych w odrębnych przepisach (art. 12 ust. 1 pkt 4 ustawy).

Postępowanie mandatowe Przepisem szczególnym dającym określonemu organowi

prawo stosowania mandatu jest też rozporządzenie wykonawcze Prezesa Rady Ministrów, wydane na wniosek ministra właściwego ds. wewnętrznych złożony w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości (art. 95 § 5 kpw).

Postępowanie mandatowe Na podstawie upoważnienia ustawowego z § 5 art. 95 Prezes

Rady Ministrów nadał uprawnienia mandatowe m.in. następującym organom:

- funkcjonariuszom Straży Granicznej za czyny z kodeksu

wykroczeń, ustawy o cudzoziemcach, o ochronie przyrody i z rozporządzeń wykonawczych w zakresie porządku w strefach nadgranicznych

Postępowanie mandatowe - inspektorom Inspekcji Transportu Drogowego - inspektorzy

są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego za wykroczenia popełnione przez kierujących pojazdami w związku z wykonywaniem transportu drogowego lub przewozu na potrzeby własne określone w wybranych przepisach kodeksu wykroczeń, czy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt.

Postępowanie mandatowe W sprawach o wykroczenia przeciwko prawom pracownika

określonych w Kodeksie pracy, w sprawach o wykroczenia określonych w art. 119-123 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, a także w sprawach o inne wykroczenia związane z wykonywaniem pracy zarobkowej, jeżeli ustawa tak stanowi postępowanie mandatowe prowadzi inspektor pracy.

Postępowanie mandatowe Inspektor pracy może nałożyć grzywnę w drodze mandatu

karnego także po przeprowadzeniu czynności wyjaśniających, jeżeli uzna, że kara ta będzie wystarczająca.

Postępowanie mandatowe Zasady nakładania grzywny mandatem karnym

za wykroczenia W postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w

wysokości do 500 zł, a w przypadku, gdy czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy (zbieg przepisów ustawy) do 1.000 zł.


za wykroczenia Przykład zbiegu przepisów ustawy: Kierowca jedzie z nadmierną szybkością (art. 86 § 1 kw), a

jednocześnie prowadzi pojazd bez wymaganych przepisami świateł (art. 88 kw).


za wykroczenia W postępowaniu mandatowym, w sprawach, w których

oskarżycielem publicznym jest właściwy organ Państwowej Inspekcji Pracy, można nałożyć grzywnę w wysokości do 2.000 zł.


za wykroczenia Jeżeli ukarany co najmniej dwukrotnie za wykroczenie

przeciwko prawom pracownika określone w Kodeksie pracy popełnia w ciągu dwóch lat od dnia ostatniego ukarania takie wykroczenie, właściwy organ Państwowej Inspekcji Pracy może w postępowaniu mandatowym nałożyć grzywnę w wysokości do 5.000 zł.


za wykroczenia W drodze mandatu karnego nie nakłada się grzywny za

wykroczenia, za które należałoby orzec środek karny, a także w wypadku określonym w art. 10 § 1 Kodeksu wykroczeń (czyn będący wykroczeniem wyczerpuje zarazem znamiona przestępstwa).


za wykroczenia W sytuacji gdy czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń

określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy, nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego jest możliwe jedynie, gdy w zakresie wszystkich naruszonych przepisów postępowanie mandatowe jest dopuszczalne.

Postępowanie mandatowe Przesłanki trybu mandatowego

W postępowaniu mandatowym, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, funkcjonariusz uprawniony do nakładania grzywny w drodze mandatu karnego może ją nałożyć jedynie, gdy:

1) schwytano sprawcę wykroczenia na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia,


2) stwierdzi popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia pomiarowego lub kontrolnego, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy czynu

- w tym także, w razie potrzeby, po przeprowadzeniu w niezbędnym zakresie czynności wyjaśniających, podjętych niezwłocznie po ujawnieniu wykroczenia.


Nałożenie grzywny w drodze mandatu karnego nie może nastąpić po upływie 14 dni od daty ujawnienia czynu w wypadku, gdy sprawcę wykroczenia schwytano na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia i 30 dni w wypadku, gdy funkcjonariusz stwierdzi popełnienie wykroczenia naocznie pod nieobecność sprawcy albo za pomocą urządzenia pomiarowego lub kontrolnego, a nie zachodzi wątpliwość co do osoby sprawcy czynu


Sprawca wykroczenia może odmówić przyjęcia mandatu karnego. Nałożenie grzywny mandatem jest zatem uzależnione od zgody sprawcy.


Funkcjonariusz nakładający grzywnę obowiązany jest określić jej wysokość, wykroczenie zarzucone sprawcy oraz poinformować sprawcę wykroczenia o prawie odmowy przyjęcia mandatu karnego i o skutkach prawnych takiej odmowy.


Funkcjonariusz organu mandatowego ma w związku z tym obowiązek, przy decydowaniu się na tryb mandatowy:

a) wskazać sprawcy wykroczenie, za które ma być nałożona grzywna;

b) określić wysokość kary, jaką chce nałożyć; c) pouczyć go o możliwości odmowy przyjęcia mandatu oraz d) o konsekwencjach tej odmowy, czyli o tym, że sprawa

będzie wówczas skierowana do sądu, a wobec żołnierza także, że będzie o tym powiadomiony prokurator wojskowy.


Nie ma przeszkód, aby po wyjaśnieniach sprawcy

funkcjonariusz odstąpił od kary i ograniczył się do środka wychowawczego (pouczenie, zwróceniu uwagi, ostrzeżenie, czy zastosowanie innych środków oddziaływania wychowawczego).

Postępowanie mandatowe Rodzaje mandatów karnych

Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia wprowadza trzy rodzaje mandatów karnych.

W postępowaniu mandatowym można nakładać grzywnę w

drodze mandatu karnego:


1) wydawanego ukaranemu po uiszczeniu grzywny bezpośrednio funkcjonariuszowi, który ją nałożył – tym

mandatem może być nałożona grzywna jedynie wobec osoby czasowo przebywającej na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej lub niemającej stałego miejsca zamieszkania albo pobytu. Mandat taki staje się prawomocny z chwilą

uiszczenia grzywny funkcjonariuszowi, który ją nałożył.


2) kredytowanego, wydawanego ukaranemu za potwierdzeniem odbioru – tym mandatem karnym, może być nałożona

grzywna jedynie wobec osoby innej niż wymieniona w ww. pkt 1. Mandat powinien zawierać pouczenie o obowiązku

uiszczenia grzywny w terminie 7 dni od daty przyjęcia mandatu oraz o skutkach nieuiszczenia grzywny w terminie.

Staje się on prawomocny z chwilą pokwitowania jego odbioru przez ukaranego.


3) zaocznego - mandatem karnym zaocznym można nałożyć grzywnę w razie stwierdzenia wykroczenia, którego sprawcy

nie zastano na miejscu jego popełnienia, gdy nie zachodzi wątpliwość co do osoby tego sprawcy. Mandat taki

pozostawia się wówczas w takim miejscu, aby sprawca mógł go niezwłocznie odebrać. Mandat zaoczny powinien

wskazywać, gdzie w terminie 7 dni od daty jego wystawienia ukarany może uiścić grzywnę, oraz informować o skutkach

jej nieuiszczenia w tym terminie. Staje się on prawomocny z chwilą uiszczenia grzywny we wskazanym miejscu i terminie

Postępowanie mandatowe Odmowa przyjęcia mandatu karnego

W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym terminie grzywny nałożonej mandatem

zaocznym, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie


We wniosku tym należy zaznaczyć, że obwiniony odmówił

przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym, a w miarę możności podać także przyczyny odmowy.


W postępowaniu sądowym zagrożenie karą za dany czyn pozostaje takie, jak wynika z naruszonego przez sprawcę przepisu prawa materialnego, przeto może on otrzymać karę surowszą niż proponowana w trybie mandatowym albo łagodniejszą, w tym i z odstąpieniem od kary i ograniczeniem się do środka karnego. Możliwe jest także umorzenie postępowania, gdy zajdą ku temu podstawy.

Postępowanie mandatowe Egzekucja grzywien nałożonych w drodze mandatu

Ściąganie grzywny nałożonej w drodze mandatu karnego następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Grzywna ta stanowi dochód budżetu państwa, a gdy nałoży ją funkcjonariusz organu podległego władzom jednostki samorządu terytorialnego - stanowi dochód tej jednostki samorządu.

Postępowanie mandatoweUchylanie prawomocnych mandatów karnych

Prawomocny mandat karny podlega uchyleniu, jeżeli grzywnę nałożono za czyn niebędący czynem zabronionym jako wykroczenie. Uchylenie następuje na wniosek ukaranego złożony w zawitym terminie 7 dni od daty uprawomocnienia się mandatu lub z urzędu.


Uprawniony do uchylenia prawomocnego mandatu karnego jest sąd właściwy do rozpoznania sprawy, na którego obszarze działania została nałożona grzywna. W przedmiocie uchylenia mandatu karnego sąd orzeka na posiedzeniu.


W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył grzywnę w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.


Uchylając mandat karny nakazuje się podmiotowi, na

rachunek którego pobrano grzywnę, zwrot uiszczonej kwoty.

Środki odwoławcze

Środkami odwoławczymi są:apelacja i zażalenie

Środki odwoławcze

Od wyroku sądu pierwszej instancji służy stronom apelacja, chyba że ustawa stanowi

inaczej.

Środki odwoławcze

Zażalenie przysługuje w wypadkach wskazanych w ustawie

Środki odwoławcze

Sąd odwoławczy uchyla na posiedzeniu zaskarżone orzeczenie, niezależnie od granic zaskarżenia, podniesionych zarzutów i wpływu uchybienia na treść orzeczenia, jeżeli:1) orzeczenie wydała osoba nieuprawniona do orzekania albo sędzia podlegający wyłączeniu z mocy prawa lub niezdolny do orzekania;

Środki odwoławcze 2) sąd był nienależycie obsadzony lub orzeczenie nie zostało

podpisane;3) sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do właściwości

sądu wojskowego albo sąd wojskowy orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego;

3a) sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu;

4) orzeczono karę lub środek karny nieznany ustawie;5) zachodzi sprzeczność w treści orzeczenia uniemożliwiająca

jego wykonanie;

Środki odwoławcze 6) obwiniony nie miał obrońcy w wypadkach określonych

w art. 21 § 1 lub obrońca nie brał udziału w czynnościach, w których jego udział był obowiązkowy;

7) zachodzi jedna z okoliczności wyłączających postępowanie, określonych w art. 5 § 1 pkt 4-10.

Środki odwoławcze

Sąd odwoławczy może orzec surowszą karę aresztu tylko wtedy, gdy nie zmienia ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku.

Środki odwoławcze

Apelację wnosi się na piśmie w terminie 7 dni od daty otrzymania wyroku wraz z uzasadnieniem, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Środki odwoławcze Uzasadnienie wyroku sąd odwoławczy sporządza w

terminie 7 dni. Uzasadnienie wyroku utrzymującego w mocy wyrok

sądu pierwszej instancji sporządza się wyłącznie na żądanie strony, złożone w terminie zawitym 7 dni od daty wydania wyroku przez sąd odwoławczy.

W uzasadnieniu należy podać, czym kierował się sąd wydając wyrok oraz dlaczego zarzuty i wnioski apelacji sąd uznał za zasadne albo niezasadne.

Środki odwoławcze

Zażalenie wnosi się na piśmie w terminie 7 dni od daty ogłoszenia rozstrzygnięcia albo ustnie do protokołu rozprawy lub posiedzenia, a gdy podlega ono doręczeniu, od daty doręczenia lub od daty dokonania zaskarżonej czynności, chyba że ustawa stanowi inaczej.

NADZWYCZAJNE ŚRODKI ZASKARŻENIA

Kasacja Kasację w sprawach o wykroczenia może wnieść

wyłącznie Minister Sprawiedliwości-Prokurator Generalny lub Rzecznik Praw Obywatelskich, a w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych także Naczelny Prokurator Wojskowy. Kasację można wnieść od każdego prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie sądowe.


Niedopuszczalne jest uwzględnienie kasacji na niekorzyść obwinionego wniesionej po upływie 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia.

Kasację wnosi się bezpośrednio do Sądu Najwyższego.


Kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wskazanych w art. 104 § 1 lub innego rażącego naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia; kasacja nie może być wniesiona wyłącznie z powodu niewspółmierności kary.


Wznowienie postępowania

Do wznowienia postępowania prawomocnie zakończonego w trybie przepisów niniejszego kodeksu stosuje się odpowiednio przepisy art. 540-542, 544 § 2 i 3 oraz art. 545-548 Kodeksu postępowania karnego.


Do wniosku o wznowienie postępowania strona

niebędąca prokuratorem dołącza dowód wniesienia opłaty sądowej; opłata ta podlega zwrotowi w razie uwzględnienia wniosku.

W kwestii wznowienia orzeka na posiedzeniu jednoosobowo sąd okręgowy, a w sprawie zakończonej orzeczeniem tego sądu - jednoosobowo sąd apelacyjny.

.

Dziękuję za uwagę

Prawo karne skarbowe Zagadnienia wst*pne

Documents

Transcript of Prawo karne skarbowe Zagadnienia wst*pne