Pranie pieniędzy a raje podatkowe

26
Pranie pieniędzy a raje podatkowe dr Rafał Nawrot Partner Russell Bedford Poland Doradztwo Prawne Doradztwo podatkowe Audyt Usługi Księgowo-Płacowe Doradztwo Gospodarcze
  • date post

    22-Oct-2014
  • Category

    Documents

  • view

    1.893
  • download

    1

description

 

Transcript of Pranie pieniędzy a raje podatkowe

Page 1: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

Pranie pieniędzy a raje podatkowe

dr Rafał Nawrot

PartnerRussell Bedford Poland

Doradztwo Prawne Doradztwo podatkowe Audyt Usługi Księgowo-Płacowe Doradztwo Gospodarcze

Page 2: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

KODEKS KARNYW prawie polskim pranie pieniędzy jest przestępstwem interdyscyplinarnym, zaliczanym do różnych dziedzin prawa: karnego, finansowego, karnoskarbowego i bankowego. Regulacje polskiego prawa dotyczące prania pieniędzy można podzielić na dwie kategorie: represyjne oraz prewencyjne.

Większość regulacji normatywnych w tym zakresie ma charakter prawnokarny. Są to więc postanowienia o charakterze czysto represyjnym, mówiące organom państwa co robić, gdy doszło już do naruszenia prawa.

Zgodnie z przepisem art. 299 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny (Dz.U. z 2012 r., poz. 611, dalej: KK) pranie brudnych pieniędzy polega na wprowadzaniu do legalnego obiegu środków pieniężnych, praw majątkowych bądź mienia pochodzącego z przestępstwa, w celu ukrycia rzeczywistego pochodzenia tych środków. Przestępstwo to obejmuje także wszelkie inne czynności faktyczne, które mogą utrudnić ustalenie przestępczego pochodzenia tych środków, praw bądź mienia.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 2

Page 3: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

Pranie pieniędzy ze względu na wymiar kary, jaką jest zagrożone, stanowi na gruncie obowiązującego prawa zbrodnię.

Zgodnie z regulacją art. 299 § 1 KK ten, kto środki płatnicze, papiery wartościowe lub inne wartości dewizowe, prawa majątkowe albo mienie ruchome lub nieruchome, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, przyjmuje, przekazuje lub wywozi za granicę, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępczego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 3

Page 4: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

Przepis art. 299 § 2 KK rozszerza zastosowanie regulacji art. 299 § 1 KK do osób, które będąc pracownikiem banku, instytucji finansowej lub kredytowej albo innego podmiotu, na którym z mocy przepisów prawa ciąży obowiązek do rejestracji transakcji i osób dokonujących transakcji, przyjmują w gotówce, wbrew przepisom, pieniądze lub inne wartości dewizowe, dokonują ich transferu lub konwersji albo przyjmują je w innych okolicznościach wzbudzających uzasadnione podejrzenie, że stanowią one przedmiot czynu określonego w art. 299 § 1 KK albo świadczą inne usługi mające ukryć ich przestępcze pochodzenie lub usługi w zabezpieczeniu przed zajęciem.

Powyższa regulacja wynika ze szczególnej roli banków i innych instytucji finansowych w zapewnieniu pewności i legalności obrotu gospodarczego, albowiem wartości dewizowe, które zostały wypłacone z banku w praktyce traktowane są jako legalne, a wykrycie ich przestępczego źródła jest niemal niemożliwe.

Dotyczy to także banków zagranicznych, w tym mających swe siedziby w państwach (terytoriach) uważanych za stosujące szkodliwą konkurencję podatkową.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 4

Page 5: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

W sytuacji uczestnictwa pracowników banku w przestępstwie prania pieniędzy, zwłaszcza poprzez transfer środków finansowych poza granice państwa, wykrycie tego przestępstwa jest zdecydowanie trudniejsze niż w sytuacji, gdyby środki te nie były transferowane przez bank. Powyższe działanie stanowi kwalifikowaną postać przestępstwa określonego w art. 299 § 1 KK i uzasadnia zastosowanie wobec podmiotów uczestniczących w tak zorganizowanym przestępczym procederze surowszych sankcji karnych.

Zgodnie z postanowieniem art. 299 § 5 KK jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w art. 299 § 1 lub § 2 KK, działając w porozumieniu z innymi osobami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Karze określonej w art. 299 § 5 KK sprawca podlega tylko wtedy, gdy dopuszczając się czynu określonego w art. 299 § 1 lub § 2 KK, osiąga znaczną korzyść majątkową.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 5

Page 6: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

Dodatkową, lecz niezwykle istotną sankcją karną w przypadku skazania przez sąd za przestępstwo prania pieniędzy jest przepadek przedmiotów.

Zgodnie z art. 299 § 7 KK w razie skazania za przestępstwo określone w art. 299 § 1 lub § 2 KK, sąd orzeka przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio albo pośrednio z przestępstwa, a także korzyści z tego przestępstwa lub ich równowartości, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy.

Przepadku nie orzeka się w całości lub w części, jeżeli przedmiot, korzyść lub jej równowartość podlega zwrotowi pokrzywdzonemu lub innemu podmiotowi. Jeżeli więc przedmioty lub korzyści majątkowe pochodzące z przestępstwa nie podlegają zwrotowi uprawnionej osobie, to podlegają obligatoryjnemu przepadkowi na rzecz Skarbu Państwa, nawet jeżeli osoba skazana za przestępstwo określone w art. 299 § 1 lub 2 Kk nie jest ich właścicielem.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 6

Page 7: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

Szczególnym postanowieniem KK wyłączającym odpowiedzialność karną w przypadku przestępstwa prania pieniędzy i mającym pomóc organom państwa w zwalczaniu tego przestępczego procederu jest przepis art. 299 § 8 KK, zgodnie z którym karze za przestępstwo określone w art. 299 § 1 – 2 KK nie podlega ten, kto dobrowolnie ujawnił wobec organu powołanego do ścigania przestępstw informacje dotyczące osób uczestniczących w popełnieniu przestępstwa oraz okoliczności jego popełnienia, jeżeli zapobiegło to popełnieniu innego przestępstwa.

Jeżeli sprawca czynił starania zmierzające do ujawnienia tych informacji i okoliczności, lecz ostatecznie tego nie uczynił (nie ze swojej winy, a mając ku temu intencję i podejmując zmierzające do tego działania), sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 7

Page 8: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

KODEKS KARNY SKARBOWY

Kolejną grupę postanowień prawa wymierzonych w przestępstwo prania pieniędzy stanowią regulacje ustawy kodeks karny skarbowy z dnia 10 września 1999 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 362, dalej: KKS). Transgraniczne przepływy finansowe dają daleko idące możliwości „legalizacji” i obrotu środkami finansowymi pochodzącymi z przestępstwa. Zakres tych możliwości w odniesieniu do środków, które znalazły się na obszarze danego państwa, jest uzależniony od jego wewnętrznego ustawodawstwa oraz podpisanych przez to państwo umów międzynarodowych.

W interesie każdego państwa jest poddanie kontroli środków finansowych opuszczających jego terytorium. Polskie prawo nakłada obowiązek dokonywania rozliczeń z zagranicą za pośrednictwem banków, które zajmują szczególną rolę w dbałości o zgodność z prawem transakcji polegających na przelewach środków płatniczych poza granice państwa.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 8

Page 9: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

Zgodnie z postanowieniami art. 106c KKS osoby, które bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom dokonują w obrocie dewizowym z zagranicą rozliczeń pieniężnych podlegają karze grzywny do 720 stawek dziennych.

Ponadto, na mocy art. 106k KKS rezydent, który wbrew obowiązkowi nie przechowuje dokumentów związanych z dokonanym obrotem dewizowym, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

KKS przewiduje surowe sankcje wobec polskich rezydentów podatkowych posiadających zagraniczne rachunki bankowe bądź dokonujących rozliczeń dewizowych poza granicami Polski wbrew wymaganym zezwoleniom. Zgodnie z postanowieniami art. 104 § 1 KKS rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom otwiera bądź utrzymuje rachunek w banku lub oddziale banku mającym siedzibę w kraju trzecim, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 9

Page 10: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

Zgodnie z art. 104 § 2 KKS, wartość przedmiotu obrotu w powyższym przypadku nie przekracza ustawowego progu, sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Karze podlega także zbywanie papierów wartościowych poza granicami Polski wbrew wymaganym zezwoleniom.

Przepis art. 103 § 1 KKS stanowi, że rezydent, który bez wymaganego zezwolenia dewizowego albo wbrew jego warunkom zbywa w kraju trzecim, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, papiery wartościowe dłużne o terminie wykupu krótszym niż 1 rok albo wierzytelności lub inne prawa, których wykonywanie następuje poprzez dokonywanie rozliczeń pieniężnych, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

Jeżeli wartość przedmiotu obrotu, o którym mowa w art. 103 § 1 KKS, nie przekracza ustawowego progu sprawca podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 10

Page 11: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

Uzupełnieniem wskazanych na poprzednich slajdach regulacji jest katalog wymieniony enumeratywnie w art. 102 KKS, zgodnie z którym zabronione jest nabywanie:

• udziałów lub akcji w spółkach mających siedzibę w krajach trzecich albo obejmowania udziałów lub akcji w takich spółkach,• jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania mających siedzibę w krajach trzecich,• dłużnych papierów wartościowych wyemitowanych bądź wystawionych przez nierezydentów z krajów trzecich,• wartości dewizowych zbywanych przez nierezydentów z krajów trzecich, w zamian za inne wartości dewizowe lub krajowe środki płatnicze,• wierzytelności lub innych praw, których wykonywanie następuje poprzez dokonywanie rozliczeń pieniężnych, zbywanych przez nierezydentów z krajów trzecich.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 11

Page 12: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

W razie dokonania jednej z wskazanych wcześniej czynności (przestępstw) ich sprawca podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

Ponieważ przestępstwo prania pieniędzy może polegać na transferze nielegalnie uzyskanego kapitału poza granice kraju bez pośrednictwa banku bądź z naruszeniem wymaganych prawem zezwoleń dewizowych, przepis art. 106j KKS nakłada na rezydenta, który wbrew obowiązkowi dokonuje przekazu pieniężnego za granicę lub rozliczenia w kraju, związanego z obrotem dewizowym, bez pośrednictwa uprawnionego banku, karę grzywny w wysokości do 480 stawek dziennych.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 12

Page 13: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

1. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE POLSKIM

USTAWA O PRZECIWDZIAŁANIU PRANIU PIENIĘDZY ORAZ FINANSOWANIU TERRORYZMU

Ustawa z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r., Nr 153, poz. 1505 z późniejszymi zmianami, dalej: ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy) wprowadza szereg skutecznych regulacji ograniczających zjawisko prania pieniędzy, takich jak: obowiązek rejestracji osób i transakcji powyżej określonej wartości, obowiązki informacyjne pracowników banków i samych banków, możliwość wstrzymania transakcji oraz zablokowania rachunku.

Są to jednak regulacje o znacznym stopniu ogólności, które nie uwzględniają poszczególnych metod prania pieniędzy, w tym także poprzez wykorzystanie zagranicznych systemów prawnych uznawanych za szkodliwe dla celów podatkowych.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 13

Page 14: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

2. PRZESTĘPSTWO PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY W PRAWIE MIĘDZYNARODOWYM

Przestępstwo prania brudnych pieniędzy jest na tyle popularne, że w tej sprawie stanowisko zabrał Parlament Europejski. W dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/60/WE z dnia 26 października 2005 r. w sprawie przeciwdziałania korzystaniu z systemu finansowego w celu prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu (Dz.U. L 309, 25.11.2005, dalej: dyrektywa PE) zdefiniowano jako „pranie pieniędzy” następujące czyny popełnione umyślnie, których celem jest:

• konwersja lub przekazywanie mienia pochodzącego z działalności przestępczej w celu ukrywania lub zatajania nielegalnego pochodzenia tego mienia,

• ukrycie lub zatajenie prawdziwego charakteru mienia, jego źródła, miejsca położenia, rozporządzania nim, przemieszczania lub własności mienia, ze świadomością, że mienie to pochodzi z działalności przestępczej,

• nabycie, posiadanie lub korzystanie z mienia, ze świadomością, że mienie to pochodzi z działalności o charakterze przestępczym,

• udział lub współdziałanie w popełnieniu wyżej wspomnianych czynów.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 14

Page 15: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

3. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMÓW PRAWNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY

Za najważniejszy czynnik wpływający na zakwalifikowanie systemu prawnego danego państwa (terytorium) jako optymalnego do prania pieniędzy należy uznać brak lub niewielką ilość międzynarodowych umów gwarantujących ze strony tych państw (terytoriów) współpracę w sprawach podatkowych i karnoskarbowych.

Do charakterystycznych cech ustawodawstw państw (terytoriów) umożliwiających pranie pieniędzy należy także zaliczyć:

• niskie podatki bądź ich brak,• liberalne prawo dewizowe i bankowe, • rygorystyczne regulacje dotyczące tajemnicy bankowej,• akceptację statusu cudzoziemca,• relatywnie niskie koszty administracyjne bieżącej działalności,• stabilny system prawny, polityczny i gospodarczy.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 15

Page 16: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

3. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMÓW PRAWNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY

Brak lub niewielka ilość międzynarodowych umów o współpracy podatkowej i karnoskarbowej podpisanych przez państwo (terytorium), w którym ma być dokonana „legalizacja” przestępczych zysków, choć jest niezbędna, to nie jest wystarczająca.

Konieczne jest także odpowiednie ustawodawstwo, które nie ingeruje w pochodzenie transferowanego z zagranicy kapitału. Kapitał osiągnięty z popełnienia czynu zabronionego nie może być w pełni wykorzystany przez jego posiadacza, dopóki nie znajdzie się w legalnym obiegu prawnym. Najłatwiej go „zalegalizować” poprzez transgraniczne przepływy finansowe, dzięki którym zależności pomiędzy poszczególnymi podmiotami uczestniczącymi w tym procederze stają się mniej przejrzyste, a część z nich uzyskuje ochronę ustawodawstwa państwa, do którego te środki zostały wytransferowane.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 16

Page 17: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

3. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMÓW PRAWNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY

Oczywiście, jeżeli państwo (terytorium), do którego został wytransferowany kapitał uzyskany z przestępstwa, współpracuje w zakresie spraw podatkowych i karnoskarbowych z państwem siedziby (miejsca zamieszkania) beneficjenta tego kapitału, to jego transgraniczny przepływ wprawdzie utrudni, lecz nie uniemożliwi ustalenia braku legalnego źródła tych środków i w dalszej konsekwencji ich przestępczego pochodzenia.

Wytransferowanie kapitału do państw (terytoriów), które odmawiają międzynarodowej współpracy podatkowej i karnoskarbowej, daje gwarancję, że gdy środki te już znajdą się w takim państwie (terytorium), to nawet gdyby zostało wykryte ich źródło, nie zostaną skonfiskowane przez państwo, w którym zostały osiągnięte bądź w którym mają być konsumowane przez ich beneficjenta.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 17

Page 18: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

3. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMÓW PRAWNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY

W państwie (terytorium) umożliwiającym pranie pieniędzy nie mogą również istnieć jakiekolwiek ograniczenia w swobodnym przepływie kapitału zarówno z, jak i do takiego państwa (terytorium). Ponadto, prawo bankowe takiego państwa (terytorium) powinno w bardzo rygorystyczny sposób regulować kwestię tajemnicy bankowej.

Zazwyczaj państwa (terytoria), których systemy prawne umożliwiają obrót nielegalnie uzyskanym zagranicą kapitałem, jego swobodne inwestowanie oraz inne czynności zmierzające do „legalizacji” tych środków, cechują się relatywnie niskim poziomem rozwoju gospodarczego i stosunkowo niestabilnym systemem gospodarczym i politycznym.

Ponadto dla bezpieczeństwa zgromadzonego w tych państwach (terytoriach) kapitału niezwykle istotnym czynnikiem jest pewność prawa oraz jego przestrzeganie przez organy władzy publicznej.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 18

Page 19: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

3. CHARAKTERYSTYKA SYSTEMÓW PRAWNYCH UMOŻLIWIAJĄCYCH PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY

Kolejną ważną kwestią jest, aby ustawodawstwo państwa (terytorium) będącego miejscem „legalizacji” zagranicznych dochodów uzyskanych z nielegalnego źródła powinno akceptować status cudzoziemca, co wiąże się z odmiennym traktowaniem na gruncie prawa krajowego podmiotów krajowych i zagranicznych.

Do tego należy dodać wymóg relatywnie niskich kosztów prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej, co także wpływa na opłacalność całego przestępczego procederu.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 19

Page 20: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

4. PODSTAWOWE METODY PRANIA BRUDNYCH PIENIĘDZY:

• Smurfing. Wpłacanie przez wiele różnych osób niewielkich kwot pieniędzy, co nie wymaga kontroli tożsamości podmiotów biorących udział w transakcji.

• Mieszanie. Polega na wprowadzaniu pieniędzy pochodzących z przestępstw pod legalnie prowadzony biznes, w którym trudno jest oszacować faktyczne obroty (restauracje, bary, hotele itp.).

• Puste transakcje. Kreowanie fikcyjnego obrotu na papierze. Nieprawdziwe transakcje biznesowe poświadczane są podrabianymi dokumentami (fakturami, rachunkami).

• Fikcyjny kredyt. Firma zaciąga kredyt w banku, a następnie spłaca go pieniędzmi pochodzącymi z fikcyjnego kredytu uzyskanego w innej firmie.

• Transfer pricing. Zawyżanie lub zaniżanie wartości na fakturze w handlu międzynarodowym prowadzonym między powiązanymi ze sobą przedsiębiorstwami. Różnica między realną ceną towaru importowanego a ceną na fakturze (zawyżoną) stanowi dla eksportera „legalny” zysk.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 20

Page 21: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

5. PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY ZA POŚREDNICTWEM RAJÓW PODATKOWYCH

Państwa uznawane za raje podatkowe, stosujące szkodliwą konkurencję podatkową są najdogodniejszym miejscem prania brudnych pieniędzy, a odbywa się to poprzez korzystne, w większości przypadków czysto nominalne, opodatkowanie nielegalnie uzyskanych zagranicznych środków.

Pranie pieniędzy, które w istotnej części dokonywane jest w oparciu o reżim prawny państw stosujących szkodliwą konkurencję podatkową, stanowi poważny problem o charakterze globalnym, o czym świadczą dane statystyczne. Według dokonanych w ostatnim dziesięcioleciu szacunków globalna kwota brudnych pieniędzy wprowadzanych co roku do legalnego obiegu prawnego wynosi co najmniej 1,5 biliona dolarów, przy czym niektóre szacunki mówią nawet o kwotach rzędu 3 bilionów dolarów rocznie.

P. Lilley, „Brudne interesy. Wydanie drugie”, s. 56

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 21

Page 22: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

5. PRANIE BRUDNYCH PIENIĘDZY ZA POŚREDNICTWEM RAJÓW PODATKOWYCH

Środki finansowe, które znalazły się na obszarze władzy szkodliwych podatkowo reżimów prawnych, mogły zostać tam wytransferowane w dwojakim celu.

Po pierwsze, w celu uniknięcia podatków, jakie musiałby zostać zapłacone w państwie rezydencji podatkowej podmiotu dysponującego tymi środkami. Po drugie w odniesieniu do transferu kapitału do państw stosujących kwalifikowaną postać szkodliwej konkurencji podatkowej, znaczna część tych środków może mieć przestępcze pochodzenie i wówczas ich opodatkowanie prowadzi do ich „legalizacji”.

Istotnym czynnikiem wskazującym na skalę omawianego zjawiska jest tempo i dynamika rozwoju sektora bankowego w państwach i terytoriach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Doskonałym przykładem są wyspy Kajmany, które przy niespełna 260 km2 powierzchni oraz około 24.000 mieszkańców stanowią szóste pod względem wielkości centrum finansowe świata. Inne przykłady to karaibska wyspa Monserrat (102 km2 i 4.500 mieszkańców – ponad 300 banków), Wielki Kajman (196 km2 i 15.000 mieszkańców- 600 banków).

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 22

Page 23: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

6. WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA I PROBLEM BRAKU POMOCY PRAWNEJ W ZAKRESIE SPRAW PODATKOWYCH I KARNO-SKARBOWYCH

Państwa i autonomiczne podatkowo terytoria o charakterze offshore, co do zasady, nie współpracują z innymi państwami w zakresie spraw o charakterze podatkowym i karnoskarbowym.

W związku z międzynarodowym kryzysem finansowym presja społeczności międzynarodowej spowodowała, iż jurysdykcje offshore rozpoczęły podpisywać umowy międzynarodowe gwarantujące z ich strony pewien zakres tej współpracy.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 23

Page 24: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

6. WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA I PROBLEM BRAKU POMOCY PRAWNEJ W ZAKRESIE SPRAW PODATKOWYCH I KARNO-SKARBOWYCH

Od 2008 r. raje podatkowe podpisały ponad 400 umów gwarantujących z ich strony wymagany przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (dalej: OECD) zakres międzynarodowej współpracy podatkowej, który wynika z Umowy Modelowej OECD z 15 lipca 2005 r. (dalej: Umowa Modelowa OECD), jednakże zgodnie z postanowieniami art. 5 pkt 3 Umowy Modelowej OECD umawiające się państwo ma obowiązek udzielić drugiemu umawiającemu się państwu żądanych informacji w zakresie dopuszczalnym na gruncie regulacji swego prawa krajowego.

Dopełnieniem powyższej regulacji jest przepis art. 7 pkt 1 Umowy Modelowej OECD, zgodnie z którym umawiające się państwo ma prawo odmówić udzielenia żądanej informacji, jeżeli jej uzyskanie nie jest możliwe na gruncie prawa krajowego tego państwa.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 24

Page 25: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

6. WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA I PROBLEM BRAKU POMOCY PRAWNEJ W ZAKRESIE SPRAW PODATKOWYCH I KARNO-SKARBOWYCH Oznacza to, że jeżeli prawo krajowe umawiającego się państwa ogranicza zakres informacji, które mogą być uzyskane przez władze krajowe oraz przekazane właściwym organom innego umawiającego się państwa, to ograniczenia te znajdują zastosowanie także na gruncie Umowy Modelowej, a tym samym zawieranych na jej podstawie dwustronnych umów o wymianie informacji w sprawach podatkowych.

Reżimy szkodliwe podatkowo mogą więc tak ukształtować swe wewnętrzne ustawodawstwo, aby przekazywanie określonych informacji o określonych kategoriach podmiotów (w tym także podmiotów zagranicznych) nie było dozwolone. Wówczas ograniczenia te na mocy art. 5 pkt 3 Umowy Modelowej OECD niejako ex lege znajdą zastosowanie w dwustronnych relacjach państw, które zawarły ze sobą umowę o wymianie informacji w sprawach podatkowych.

Pranie brudnych pieniędzy

Rafał Nawrot 25

Page 26: Pranie pieniędzy a raje podatkowe

Dziękuję za uwagę

Page 26

dr Rafał Nawrot

E: [email protected]: + 48 533 339 700

Russell Bedford PolandCentral Office - WarszawaAntaresul. Marynarska 1102-674 WarszawaT: +48 22 299 01 00

W: www.russellbedford.pl

Biura: Warszawa, Poznań, Katowice, Gdynia

Russell Bedford Poland jest członkiem Russell Bedford International, międzynarodowej sieci niezależnych firm doradczych działającej w ponad 90 krajach na całym świecie.