P R O F . U O D R H A B . D . S Z O S T E K

PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE

WYKŁAD II

ŹRÓDŁA

HIERARCHIA PRZEPISÓW PRAWA

• Polski PPM może mieć zastosowanie jeżeli umowa

międzynarodowa czy prawo UE (mające

zastosowanie wprost) nie stanowi inaczej

umowy ratyf. za uprzednią zgodą

ustawy

umowy ratyfikowane

Konstytucja

KONSTYTUCJA

• Art. 87 ust. 1 do źródeł powszechnie obowiązującego prawa należą ratyfikowane umowy międzynarodowe

• Art. 91 ust.1 Ratyfikowana umowa międzynarodowa po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw • stanowi część krajowego porządku prawnego i

• jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy

• Postanowienia konwencji stanowią najczęściej lex specialisco do ppm

KONWENCJE KOLIZYJNE

• Konwencja haska dotycząca uregulowania opieki nad małoletnimi z 12 czerwca 1902 roku (Dz.U z 1929, Nr 80 poz.596) • zastąpiona Konwencją haską o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności

rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci z 19 X 1996 (Dz.Urz. UE z 2008 L 151/39, Dz.U. z 2010 nr 172, poz. 1158)

• Konwencja haska dotycząca ubezwłasnowolnienia i analogicznych zarządzeń opiekuńczych z 17 lipca 1905 (Dz.U. z 1929 Nr 80, poz.598)

• Konwencja warszawska o ujednostajnieniu niektórych prawideł dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego (Dz.U. z 1933, Nr 8, poz. 49)

• Konwencja genewska z 7 czerwca 1930 r o uregulowaniu pewnych kolizji ustaw w przedmiocie weksli trasowanych i własnych (Dz.U z 1937, Nr 26, poz. 177)

• Konwencja genewska z 19 marca 1931 o uregulowaniu pewnych kolizji ustaw w przedmiocie czeków (Dz.U. z 1937, Nr 26 poz. 183)

• Konwencja nowojorska o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, Nowy Jork 20 czerwca 1956 (Dz.U. 1961 Nr17, poz. 87

• Konwencja nowojorska o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych, Nowy Jork 10 czerwca 1958 (Dz.U. z 1962, Nr 9, poz. 41

• Konwencja europejska o międzynarodowym arbitrażu handlowym, Genewa 21 kwietnia 1961 (Dz.U. z 1964, Nr 40, poz. 270)

• Konwencja haska dotycząca kolizji praw w przedmiocie formy rozporządzeń testamentowych z 5 października 1961 (Dz.U. z 1969 Nr 34, poz. 284)

• Konwencja rzymska o prawie właściwym dla zobowiązań umownych z 19 czerwca 1980 r. (Dz.U. z 2008 r. Nr 10 poz. 57) –Konwencja zastąpiona (17 grudnia) przez Rozporządzenie Rzym I

KONWENCJE DOTYCZĄCE ZAGADNIEŃ RODZINNYCH I OPIEKUŃCZYCH

• Konwencja haska o właściwości organów i prawie właściwym w zakresie ochrony małoletnich z 5 X 1961 (Dz.U. z 1995, Nr 106, poz. 519, zastąpiona konwencją haską z 19 X 1996

• Konwencja haska dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z 25 X 198 (Dz.U. z 1995, Nr 108, poz. 528)

• Konwencja haska o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych 2 X 1973 (weszła w Polsce 1 maja 1996 – Dz.U. 2000 nr 39, poz. 444 i 445)

• Konwencja haska o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń odnoszących się do obowiązków alimentacyjnych 2 X 1973 (Dz.U. 2000 Nr 2 poz. 13 i 14)

• Konwencja haska o uznawaniu rozwodów i separacji z 1 czerwca 1970 (Dz.u. 2001, Nr 53, poz. 561 i 562)

• Konwencja haska o ochronie dzieci i współpracy w dziedzinie przysposobienia międzynarodowego z 29 maja 1993 (Dz.U. Nr 39, poz. 448 i 449)

• Konwencja strasburska o przysposobieniu dzieci z 24 kwietnia 1967 (Dz.U. 1999, Nr 99, poz. 1157 i 1158)

• Europejska konwencja o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń dotyczących pieczy nad dzieckiem oraz o przywracaniu pieczy nad dzieckiem Luksemburg 2o maja 1980 (Dz.U. 1996 Nr 31 poz. 134 i 135

• Konwencja ONZ o prawach dziecka z 20 listopada 1989 (Dz.U. z 1991 Nr 120 poz. 526)

• Europejska Konwencja o statusie prawnym dziecka pozamałżeńskiego z 15 października 1975 Strasburg) Dz.U. z 1999 Nr 79 poz. 888 i 889)

• Europejska Konwencja o wykonywaniu praw dzieci Strasburg 25 styczeń 1996 (Dz.U. 2000 Nr 107, poz. 1128)

KONWENCJE ZAWIERAJĄCE NORMY MERYTORYCZNE

• Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów sporządzona w Wiedniu 11 kwietnia 1980 r (Dz.U. z 1997, Nr 45, poz. 286)

• Konwencja o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów sporządzona w Nowym Jorku 14 czerwca 1974 (Dz.U. z 1997, Nr 45 poz. 282)

• Konwencja o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za rzeczy wniesione przez gości hotelowych, sporządzona w Paryżu 17 grudnia 1962 (Dz.U. z 1999, Nr 22, poz. 197)

KONWENCJE Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO

POSTĘPOWANIA CYWILNEGO• Konwencja nowojorska o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń

arbitrażowych 10. czerwca 1958 (Dz.U. 1962, Nr 9, poz. 41)

• Konwencja haska dotycząca procedury cywilnej z marca 1954 (Dz.U. z 1963 Nr 17 poz.90)

• Konwencja haska o przeprowadzaniu dowodów za granicą w sprawach cywilnych lub handlowych z 2 X 1970 (Dz.U. 2000, Nr 50 poz. 582)

• Konwencja haska o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń odnoszących się obowiązków alimentacyjnych 2 X 1973 (Dz.U. 2000, Nr 2 poz.13)

• Konwencja haska o ułatwianiu dostępu do wymiaru sprawiedliwości w stosunkach międzynarodowych 15 X 1980 (Dz.U. 1995, nr 18 poz. 86)

• Konwencja dotycząca procedury cywilnej Haga 17.07.1905 • Polskę wiąże ta konwencja tylko z Islandią

• Konwencja europejska o zniesieniu wymogów legalizacji dokumentów sporządzonych przez przedstawicieli dyplomatycznych lub urzędników konsularnych Londyn 7 czerwca 1968 (Dz.U. 1995 Nr 76, poz. 381)

KONWENCJE Z ZAKRESU MIĘDZYNARODOWEGO

POSTĘPOWANIA CYWILNEGO• Konwencja europejska o informacji o prawie obcym Londyn 7 czerwca 1968 (Dz.U. 1994, Nr

64, poz.272)

• Konwencja europejska o uznawaniu i wykonaniu orzeczeń dotyczących pieczy na dzieckiem oraz przywracaniu pieczy nad dzieckiem Luksemburg 20 maja 1980 (Dz.U. 1996, Nr 31, poz. 134)

• Konwencja międzynarodowa o ujednolicaniu niektórych zasad dotyczących jurysdykcji cywilnej w sprawach zderzeń Bruksela 20 maja 1952 (Dz.U. 1994, Nr. 110, poz. 532)

• Konwencja o przeprowadzaniu dowodów za granicą w sprawach cywilnych i handlowych

• Konwencja o doręczaniu za granicą dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych lub handlowych Haga 15 listopada 1965 (Dz.U. 2000, Nr 87 poz. 968)

• Porozumienie europejskie w sprawie przekazywania wniosków o przyznaniu pomocy sądowej Strasburg 27 stycznia 1997 (Dz.U. 1999 Nr 102, poz. 1183)

• Konwencja z Lugano o jurysdykcji, wykonaniu i uznawaniu orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych Lugano 16 września 1988 (Dz.U. 2000, Nr 10, poz. 132)

• Konwencja z Lugano o jurysdykcji uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych Lugano II która zastąpiła Lugano I z 1988 (Dz.Urz. UE L 147/2009 s.1)

EUROPEJSKIE PPM

• Traktat amsterdamski z 1997 r. (Dz.U. 2004, Nr

90, poz. 864/31) włączył współpracę sądową w

sprawach cywilnych do Traktatu ustanawiającego

Wspólnotę Europejską (TWE)

• Podstawą wydawania aktów wspólnotowych w

tym zakresie jest art. 65 TWE (obecnie 81 TFUE) oraz

61 (art. 67 TFUE)

EUROPEJSKIE PPMROZPORZĄDZENIA

• Rozporządzenie Rady nr 1346/2000/WE z 29 maja 2000 o postępowaniu upadłościowym

• Rozporządzenie Rady nr 1347/2000/we z 29 maja 2000 o jurysdykcji, uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej obojga małżonków • zastąpione rozporządzeniem Rady 2201/2003/WE z 27 listopada 2003 o jurysdykcji oraz

uznawaniu i wykonaniu orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej

• Rozporządzenie Rady 1348/2000/WE z 29 maja 2000 o doręczaniu w państwach członkowskich pism sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych –• zastąpione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 listopada 2007

dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych

• Rozporządzenie Rady nr 44/2001/WE z 22 grudnia 2000 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonania w sprawach cywilnych i handlowych – tzw. Bruksela I

EUROPEJSKIE PPMROZPORZĄDZENIA

• Rozporządzenie Rady nr 1206/2001/WE z 28 maja 2001 w sprawie współpracy między sądami państwa członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych i handlowych

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 805/2004/WE z 21 kwietnia 2004 w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych(stosowane od 12 grudnia 2008)

• Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 861/2007/WE z 11 lipca 2007 ustanawiające europejskie postępowanie w sprawach drobnych i roszczeń – stosowane od 1 stycznia 2009.

• Rozporządzenia te weszły w Polsce 1 maja 2004 roku.

„RZYM I” ORAZ „RZYM II”

• 11 lipca 2007 Rozporządzenie WE nr 864/2007

Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące prawa

właściwego dla zobowiązań pozaumownych tzw.

Rzym II

• 17 czerwca 2008 Rozporządzenie Rzym I

określające prawo właściwe dla zobowiązań

umownych. Zastąpiło w tym zakresie Konwencję

rzymską z 1980 roku

WYBÓR PRAWA

PPM - źródła

Krajowy PPM

Konwencje i umowy

Europejski PPM

WYBÓR PRAWA

Konwencje i

umowy

międzynarodow

e

Rozporządzenia

Wspólnotowe

(Europejski

PPM)

Rzym I oraz Rzym II

Pomiędzy członkami UE

Polska Ustawa PPM

W przypadku kolizji z innymi

państwami nie członkami UE

P

P

M

KRAJOWY PPM

Ustawa z 16 maja 2011 roku o prawie prywatnym

międzynarodowym (Dz.U. Nr 80 poz. 432)

Zastąpiła ustawę z 12 listopada 1965r.

KRAJOWY PPM

Ustawa określa prawo właściwe dla stosunków

osobistych i majątkowych

w zakresie prawa prywatnego

(cywilnego, handlowego, rodzinnego i prawa

pracy)

KRAJOWY PPM

Ustawa reguluje następująca materię:

- Przepisy ogólne

- Osoby fizyczne, prawne i inne jednostki organizacyjne

- Przedstawicielstwo

- Dokonanie czynności prawnych i jej formę

- Przedawnienie roszczeń i inne instytucje związane z

upływem czasu

- Zobowiązania

- Umowę o arbitraż

- Własność i inne prawa rzeczowe

- Własność intelektualną

- Sprawy małżeńskie i inne rodzinne

- Sprawy spadkowe

- Inne stosunki prawa

ŹRÓDŁA

Dział XIV ustawy z 28 kwietnia 1936 – prawo wekslowe (Dz.U nr 37

poz. 282)

Ustawa z 28 kwietnia 1936 Prawo czekowe (Dz.U. nr 37 poz. 283)

Ustawa z 29 września 1986 Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U.

2004, Nr 161 poz. 1688 (tekst jedn.)

Kodeks morski (art. 355 i 356)

Ustawa z 13 lipca 2000 o ochronie nabywców prawa korzystania

z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym

czasie w każdym roku oraz o zmianie ustaw Kodeks cywilny i

UKSiW – (art.9-10)

ŹRÓDŁA

Ustawa z 2 marca 2000 o ochronie niektórych praw

konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę

wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (art. 17)

Ustawa o kredycie konsumenckim z 20 lipca 2001 (art.17)

Ustawa o niektórych zabezpieczeniach finansowych z 2

kwietnia 2004

Ustawa z 29 sierpnia 1997 o usługach turystycznych – ( art.

11a)

ZWYCZAJ W POLSKIM PPM

• Może być wykorzystany w celu wypełnienia luki w PPM

• Regułą na podstawie ustawy z 2011 może wchodzić kształtowanie się

rozstrzygnięć dla określonego zakresu przy wykorzystaniu tego samego

łącznika w ramach art. 67 ustawy

• W braku wskazania prawa właściwego w ustawie ppm, przepisach

szczególnych i ratyfikowanych umowach międzynarodowych i prawie UE

należy stosować prawo państwa z którym stosunek jest najściślej związany

• (i taka konkretyzacja, poprzez stałe odwoływanie się może ukształtować

normę prawa zwyczajowego)

Do powstanie normy prawa zwyczajowego konieczne są dwa

elementy:

- Obiektywny (czyli praktyka państw)

- Subiektywny (przekonanie że praktyka ta tworzy prawo)

CHYBA NA DZISIAJ WYSTARCZY

DZIĘKUJĘ