Pp Lect1 1

32
1 долоо хоног Үндсэн ойлголтууд Агуулга Оршил 1.1 Өгөгдлийн сан 1.2. Өгөгдлийн санг удирдах систем 1.3. Өгөгдлийн сангийн систем 1.4. Хоёр хэмжээст хүснэгт, түүний тодорхойлолтууд 1.5 Жишээ систем

Transcript of Pp Lect1 1

Page 1: Pp Lect1 1

1 долоо хоногҮндсэн ойлголтууд

Агуулга Оршил 1.1 Өгөгдлийн сан 1.2. Өгөгдлийн санг удирдах систем 1.3. Өгөгдлийн сангийн систем 1.4. Хоёр хэмжээст хүснэгт, түүний

тодорхойлолтууд 1.5 Жишээ систем

 

Page 2: Pp Lect1 1

Оршил

Ç¿éëñ, ¿çýãäýëМэдээлэл Зүйлс, үзэгдэл

Өгөгдөл

Page 3: Pp Lect1 1

Оршил

ӨС-ийн зорилго: Мэдээллийг компьютерт хадгалж боловсруулах

Мэдээллийг оновчтой зохион байгуулах Мэдээллийг богино хугацаанд боловсруулах

ӨСС-ийг байгууллагад хэрэгжүүлсний гол ач холбогдол:

Мэдээлэл дээр дүн шинжилгээ хийж менежментийн үйл ажиллагааг дээшлүүлэх Байгууллагыг үр ашигтай ажиллах нөхцлөөр хангахад туслах

Page 4: Pp Lect1 1

Оршил

ПХ-ийн системийг хөгжүүлэх уламжлалт хүрхрээ загвар

Судалгаа

Шинжилгээ Загварчилг

аа Кодчилол

Тестчилэл

Нэвтрүүлэлт

ногоон - 80%хөх-60% шар- 40%

Тус хичээлд багтах нь:

хар-хамрахгүй

Page 5: Pp Lect1 1

1.1 Өгөгдлийн сан (ӨС)

Өгөгдлийн сан нь хоорондоо холбоо бүхий өгөгдлүүдийн цогц юм

Өгөгдөл гэдэг нь тодорхой утга агуулгатай ба дүрслэж болох мэдээлэл дүрслэж болох мэдээлэл

текст (ASCIIтэмдэгтүүд:a-Я, a-Z,0-9, тусгай тэмдэгтүүд) тоо (0-9, тоон тэмдэгтүүд) зураг,дүрс, видео бичлэг (зураг, мультимедиа файл) дуу, авиа (дууны файл)

Компьютерт дүрслэх боломжгүй мэдээлэл нь юу вэ?

Page 6: Pp Lect1 1

1.1 Өгөгдлийн сан

Өгөгдлийн сангийн үндсэн шинж чанарууд ӨС нь ямар нэгэн бодит орчинг дүрсэлнэ Бодит орчин (судалгааны орчин) гэдэг нь ӨС

зохион байгууулахаар судлаж байгаа тодорхой орчин

Жишээ нь тодорхой байгууллагын тодорхой нэг үйл ажиллагаа/ багц үйл ажиллагаа: Цалингийн систем

Ажилчдын ажлын бүртгэл, албан тушаал Албан тушаалд ноогдох үндсэн цалингийн лавлах Нэгж ажлын үнэлгээний лавлах Сарын цалинг бодох томъёо Нэмэгдэл, суутгалуудыг бодох томъёо

Page 7: Pp Lect1 1

1.1 Өгөгдлийн сан

Өгөгдлийн сангийн үндсэн шинж чанарууд ӨС нь логик уялдаатай өгөгдлийн цуглуулга

Хоорондоо авцалдаагүй, энэ тэндээс цуглуулсан өгөгдлүүд өгөгдлийн сан болж уялдаж чадахгүй 

ӨС–г тодорхой зорилготой загварчилж, зохион байгуулдаг

Системийн зорилго: системийг ашиглах байгууллага хамрах үйл ажиллагааны хүрээ (ӨС-д бүртгэл хэлбэрээр

тусгана) системээс гарах тайлан, нэгтгэл, тооцоо

Page 8: Pp Lect1 1

1.1 Өгөгдлийн сан

ӨС-ийн бүтцийг судалгаа, шинжилгээний үе шатанд шинжлэхдээ

ямар бүртгэлүүд хөтлөгдөх бүртгэл бүр нь ямар мэдээллийг агуулах эсвэл ямар

шинж чанартай байх талаас нь тодорхойлдог ӨС

Бүртгэл1 Бүртгэл2 БүртгэлN

Шинж чанар1,

Шинж чанар2,

Шинж чанарN

Шинж чанар1,

Шинж чанар2,

Шинж чанарN

Page 9: Pp Lect1 1

1.2 Өгөгдлийн сан удирдах систем

Өгөгдлийн сан удирдах систем (ӨСУС) - ӨС-г тодорхойлох, үүсгэх, боловсруулахад зориулсан

програмын цогц Тодорхойлох:

ӨС-ийн бүтцийг тодорхойлж хадгалах Үүсгэх:

тодорхойлсон бүтцийн дагуу ӨС-д жинхэнэ утгуудыг оруулж хадгалах

Боловсруулах: төрөл бүрийн шаардлага, зориулалтын дагуу ӨС руу хандаж

мэдээлэл гаргах

Page 10: Pp Lect1 1

1.2 Өгөгдлийн сан удирдах систем

ӨС-ийн бүтцийг ӨСУС-ийн тусламжтай тодорхойлох үе шатанд бүртгэлийг хүснэгт болгон зохион байгуулж, нэрлэх хүснэгтийн бүтцийг талбаруудаар тодорхойлох, талбаруудыг

нэрлэх талбарт хадгалах өгөгдлийн төрөл, уртыг заах зэрэг багтдаг Хүснэгтийн нэр (Table name): Student Талбарын нэр Төрөл Урт (Fieldname) (Data type) (Field size) St_ID Text 8 St_Name Text 30 Pr_ID Text 7

Page 11: Pp Lect1 1

1.2 Өгөгдлийн сан удирдах систем

ӨСУС Аксесс хэрэгсэлд Datatype: number, text, date, memo, yes/no,

autonumber,…

ӨС

Бүртгэл1 Бүртгэл2 БүртгэлN

Шинж чанар1,

Шинж чанар2,

Шинж чанарN

Шинж чанар1,

Шинж чанар2,

Шинж чанарN

Field

Table

Page 12: Pp Lect1 1

1.2 Өгөгдлийн сан удирдах систем

ӨС дахь өгөгдлийг боловсруулахад хийгддэг стандарт үйлдлүүд

засварлах шинэ бичлэг нэмэх өгөгдлийн утгыг засах бичлэг устгах

Харин талбар устгах, нэмэх, талбарын нэрийг засах нь ӨС-ийн бүтцийн өөрчлөлттэй холбоотой загварын засварлах асуудалд багтана

хайлт хийх анхдагч түлхүүрээр / хоёрдогч түлхүүрээр

тайлан, нэгтгэл боловсруулах

Page 13: Pp Lect1 1

1.3 Өгөгдлийн сангийн систем

Өгөгдлийн сангийн систем (ӨСС) – ӨС мөн ӨС-г үүсгэн боловсруулахад ашиглах програм

хангамж хоёроос нийлсэн цогц ПХ

хэрэглээний ПХ – стандарт үйлдлүүдийг гүйцэтгэхэд ашиглах ерөнхий зориулалттай ПХ (Аксесс, СКюЛ сервер)

боловсруулах , хандах зориулалттай ПХ- програмчлагчийн зохиосон тусгай зориулалттай програм / цогц програм

ӨС-г ӨС-ийн бүтэц, тодорхойлолт (мета-өгөгдөл) жинхэнэ өгөгдөл (хадгалсан утгууд) гэж 2 салгаж үздэг

Page 14: Pp Lect1 1

1.3 Өгөгдлийн сангийн систем

ӨС систем

Хэрэглээний ПХ()

ӨСУСПХ

Боловсруулах зориулалттай ПХ

Хандах зориулалттай ПХ

Хэрэглэгч /Програм зохиогч

ӨС бүтэц (мета-өгөгдөл)

ӨСХадгалсан өгөгдөл

Page 15: Pp Lect1 1

1.3 Өгөгдлийн сангийн систем

Гаралт ӨСС

Оролт

Бүртгэлүүд Тайлан, нэгтгэл, тооцоо

Page 16: Pp Lect1 1

1.4 Хоёр хэмжээст хүснэгт ба түүний тодорхойлолтууд

Page 17: Pp Lect1 1

1.4 Хоёр хэмжээст хүснэгт ба түүний тодорхойлолтууд

Харьцаа, хүснэгт, бичлэгийн төрөл - холбоо бүхий элементүүдийн цогц Атрибут, өгөгдлийн элемент, талбар, багана – харьцааг тодорхойлсон шинж чанар буюу нэг төрлийн

өгөгдөл Утга - атрибутад хадгалах жинхэнэ өгөгдөл Бичлэг, мөр, тюпл - холбоо бүхий элементүүдийн утгуудын

цогц Домайн - нэг талбарын утгууд Анхдагч түлхүүр – харьцааны тодорхой нэг бичлэг рүү хандах

боломжийг олгодог атрибут буюу атрибутуудын цогц, тус түлхүүрийн утга давхцаж болохгүй

Page 18: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

“Оюутны хичээл сонголт”-ын систем Зорилго: КТМС-ийн оюутны хичээл сонгох үйл

ажиллагаатай холбоотой мэдээллийг зохион байгуулах ӨС-гийн загварыг гаргаж, ӨС-г үүсгэх ба шаардлагатай тайлан, тооцоог боловсруулах

Тус системд дараахи багц мэдээллийг/ объектүүдийг судлана

Оюутан Хичээл Тэнхим Багш Мэргэжил Хичээл сонголт

Page 19: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Тус системийг боловсруулснаар дараах тайлан, тооцоог гаргана: Оюутны хичээл сонголтын тайланг хичээл,

багшаар нэгтгэж гаргах Хичээл сонголт хийгээгүй оюутны

жагсаалтыг тэнхим, мэргэжил, зөвлөх багшаар нэгтгэх

Багшийн ачааллын нэгтгэл

Page 20: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Системийн судалгаа, шинжилгээний үр дүнд гаргасан объектийн холбоосын диаграм (ОХД)

Оюутан

Хичээл

Тэнхим Багш Мэргэжил Хичээл сонголт

Лавлах

Бүртгэл Тайлбар:

Page 21: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Лавлах – байнга өөрчлөгдөөд байдаггүй, тогтмол(статик) шинж чанартай өгөгдлүүдийг хадгалах хүснэгтүүд

Бүртгэл - өдөр тутам өөрчлөгддөг өгөгдлүүдийг хадгалах хүснэгтүүд, ямарваа үйл ажиллагааны тухай мэдээллийг ихэвчлэн агуулдаг

Page 22: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Оюутны код Оюутны нэр Мэргэжлийн код

SW99B027 Д.Болор D484105

SW99B028 Х.Тамир D484105

SW99B029 M.Сувд D484110

1. Оюутан

Анхдагч түлхүүр-улаан, доогуур зураастай

“Оюутны хичээл сонголт” системд хөтлөх бүртгэлүүд

Page 23: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Мэргэжлийн код Мэргэжлийн нэр

D484105 Компьютерийн ПХ

D484106 Компьютерийн ухаан МС

D484110 Компьютерийн ТХ

D484111 Компьютерийн ухаан Үйлдвэрлэлийн автоматжуулалт

2. Мэргэжил

Page 24: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

SW1532ЛекцSW2013Пр.хэл1 SW202

МТ01  

64ЛекцMT1014Матем 2 МТ102

МТ01  

64Лекц4Матем 1 МТ101

SW0132Лекц3Алг.үндэс

SW201

SW0432Лекц3Комп. хэрэглээ

SW102

Үндсэн багш. код

Заах цаг

Заах хэлбэр

Өмнөх холбоо

Кредит

Хич. нэр Хич. код

3. Хичээл

Тус харьцаан дахь нэгээс олон утгатай элементүүд

Page 25: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Хич. код Заах хэлбэр Заах цаг

SW102 лекц 32

SW102 лаборатор 32

SW201 лекц 32

SW201 семинар 64

… … …

Нэгээс олон утга агуулсан элементүүдийг салгаж дүрсэлбэл

Page 26: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Тэнхмийн код Тэнхим

SW Програм хангамж

HW Техник хангамж

BA Бизнесийн удирдлага

FL Гадаад хэл

MT Математик

4. Тэнхим

Page 27: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Багш код Багшийн нэр Албан тушаал

SW01 Ю.Намсрай профессор

SW03 Д.Ундраа ахлах багш

MT01 Я.Базарсад профессор

5. Багш

Page 28: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Оюутны код

Хичээлийн код

Хичээлийн жил

Улирал

SW99B027 SW102 99-00 1

SW99B027 SW201 99-00 1

SW99B027 МТ101 99-00 1

SW99B028 SW102 99-00 1

SW99B028 SW201 99-00 1

SW99B028 МТ101 99-00 1

6. Хичээл сонголт

Зарим тохиолдолд анхдагч түлхүүргүй харьцаа байж болно

Page 29: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Багш.нэр

Хич.нэр Оюут. нэр

Базарсад

Математик1

Б.Амар

Базарсад

Математик1

Ж.Алтан

Базарсад

Математик1

А.Болор …

Нийт: 41

Цэцгээ Математик1

Сүрэн

Цэцгээ Математик1

А.Тамир

Цэцгээ Математик1

Л.Тамир

Нийт: 38

Оюутны хичээл сонголтын тайланг хичээл, багшаар нэгтгэж гаргах

Page 30: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Хичээл сонголт хийгээгүй оюутны жагсаалтыг

тэнхим, мэргэжил, зөвлөх багшаар нэгтгэх Тэнхим: ПХМэргэжил: Мэдээллийн систем

Багш. нэр Оюут. код Оюут. нэр

Д.Ундраа SW02D062

Н. Болд

Д.Ундраа SW02D088

X. Болд

Д.Ундраа SW02D102

А. Баяр

Нийт: 3

Ц. Ганбат SW02D105

Т. Баярмаа

Ц. Ганбат SW02D208

Ж. Төгс

Нийт: 2

Page 31: Pp Lect1 1

1.5 Жишээ систем

Багш. нэр Хич. код Хич. нэр

Д. Ундраа SW207 ӨСЗБ

Д. Ундраа SW312 МСТМ

Нийт хичээл: 2 Цаг: 8

Б. Мөнхбуян

SW102 Комп. хэрэглээ

Б. Мөнхбуян

SW230 Веб дизайн

Б. Мөнхбуян

SW207 ӨСЗБ

Нийт хичээл: 3 Цаг: 10

Багшийн ачааллын нэгтгэл

Page 32: Pp Lect1 1

Унших материал

“Өгөгдлийн сан” бүлэг 1, хуудас7-11 бүлэг 4, хуудас 39